Problemy paliwowo-energetyczne państw Europy Środkowej i Wschodniej, kierunek: SM, rok 2022 /2023

Prowadzący: Dr Marcin Sienkiewicz

1. Zagadnienia wstępne i definicje

 znaczenie energetyki dla funkcjonowania współczesnych państw,
 energetyka i sektory energetyczne
 sektor gazu ziemnego
 energetyka jądrowa
 światowa produkcja surowców energetycznych

Literatura:

M. Pazdej, Bezpieczeństwo energetyczne w polityce Unii Europejskiej w XXI wieku, Poznań 2020, s. 51-
67.

BP, Statistical Review of World Energy 2021,

https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-
review/bp-stats-review-2021-full-report.pdf

2. Liberalizacja rynku gazu i energii w UE.

 Geneza problemu
 III pakiet energetyczny
 Unbundling
 Nadzór nad rynkiem – rola regulatorów
 Zasad TPA – (Third-party Access) zasada dostępu stron trzecich
 Kodeksy sieci
 Uwolnienie cen
 Proces liberalizacji rynków w państwach EŚiW

Literatura: Ł. Wojcieszak, Towarowa Giełda Energii jako instrument liberalizacji rynku gazu w
Polsce, Poznań 2017, s. 20-89.

https://old.ure.gov.pl/old/urzad/wspolpraca-miedzynarod/trzeci-pakiet-energety

https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/45/wewnetrzny-rynek-energii

https://dise.org.pl/publikacje/rynek_gazu/liberalizacja_rynku_gazu_ziemnego_w_esiw.pdf

https://enerad.pl/aktualnosci/liberalizacja-rynku-energii-historia-i-przebieg/

3. Unia Europejska wobec bezpieczeństwa energetycznego

 geneza polityki UE,
 uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne,
 definicja pojęcia,
 rozwiązania formalno-instytucjonalne,
 projekty infrastrukturalne.

Literatura: K. Kałążna, R. Rosiecki, Wymiary bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej,

Poznań 2010, s. 129-165.

4. Polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej

1
  cele polityki klimatyczno-energetycznej
 geneza i przyczyny,
 pakiety energetyczne,
 wsparcie dla OZE,
 Europejski System Handlu Emisjami – ETS,
 Pakiet Zimowy UE

Literatura:

Ministerstwo Środowiska, https://www.mos.gov.pl/srodowisko/ochrona-powietrza/zarzadzanie-

emisjami-gazow-cieplarnianych/emisje-z-sektorow-objetych-systemem-handlu-uprawnieniami-do-
emisji-eu-ets/

Komisja Europejska, https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2020_pl;

Komisja Europejska, https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2030_pl

Polityka klimatyczna i energetyczna UE: szanse i wyzwania Państw Członkowskich w Europie

Środkowo-Wschodniej, Bruksela 2014, https://ieep.eu/uploads/articles/attachments/09e5981c-a3e1-
4b47-ae20-2f55b1d78038/Background_document_-
_Climate_and_energy_issues_in_Central_and_Eastern_Europe_-_in_Polish.pdf?v=63664509865

W. Mielczarski: wykorzystać politykę klimatyczną UE do rozwoju narodowej gospodarki,

https://www.cire.pl/item,127926,13,0,0,0,0,0,mielczarski-wykorzystac-polityke-klimatyczna-ue-do-
rozwoju-narodowej-gospodarki.html

5. Bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej do regionu

 wielkość rynków,
 infrastruktura transportowa i magazynowa w regionie,
 dominująca pozycja Rosji w dostawach gazu i ropy do regionu,
 konflikty gazowe Rosji z Ukrainą i Białorusią,
 projekty dywersyfikacyjne w regionie,
 inicjatywa Trójmorza

Literatura:

M. Sienkiewicz, Ropociąg Brody-Adamowo – geneza, aktualny stan realizacji i perspektywy projektu,

„Wiadomości Naftowe i Gazownicze”, nr 3, 2014 r.

M. Sienkiewicz, Projekt korytarza transportu gazu Północ-Południe, „Wiadomości Naftowe i

Gazownicze”,(współautor: mgr inż. Adam Matkowski, GAZOPROJEKT S.A.), nr 8, 2011 r., s. 7-9

6. System wsparcia OZE – przykład Polski

Literatura:
M. Trela, A. Dubiel, Porównanie systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii w Polsce: zielone
certyfikaty vs system aukcyjny, na przykładzie instalacji PV, „Polityka Energetyczna”, 2017, Tom 20,
Zeszyt 2.
M. Przybylska-Cząstkiewicz, Systemy wsparcia odnawialnych źródeł energii po wejściu w życie ustawy
o odnawialnych źródłach energii, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w
Siedlcach”, Nr 108, https://repozytorium.uph.edu.pl/bitstream/handle/11331/607/Przybylska-
Czastkiewicz_Systemy_wsparcia_odnawialnych_zrodel_energii.pdf?sequence=1
www.tge.pl

7. Liberalizacja rynku gazu ziemnego w regionie

2
 Liberalizacja: M. Sienkiewicz, Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Europie Środkowej i Wschodniej
na przykładzie wybranych państw, www.dise.org.pl

8. Infrastruktura handlowa na rynkach gazu i energii w regionie

 co to jest infrastruktura handlowa? (giełdy, platformy obrotu OTC, platformy aukcyjne dla usług
infrastrukturalnych, huby gazowe),
 Towarowa Giełda Energii S.A.
 GET Baltic
 Platforma GSA
 CEGH
 projekt polskiego hubu gazowego

Literatura: Zapewnia prowadzący

9. Reforma rynku gazu i energii na Ukrainie.

 geneza,
 podstawy prawne,
 program reformy,
 Ukrainian Energy Exchange,
 projekt ukraińskiego hubu gazowego.

Literatura: Zapewnia prowadzący.

10. Polityka Energetyczna Białorusi.

Literatura:

M. Sienkiewicz, Białoruski sektor gazowy i naftowy, „Wiadomości Naftowe i Gazownicze”, nr 6, 2010

r., s. 11-13;
M. Sienkiewicz, Problem ropy i gazu ziemnego w stosunkach Rosji z Białorusią i Ukrainą, [w:]
Aktualni Problemi Mirzdunarodnih Widnosti, Kojów 2011, wydawnictwo Kijowskiego Narodowego
Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki s. 84-90
M. Sienkiewicz, Polityka paliwowo-energetyczna Białorusi, [w:] Polityka bezpieczeństwa narodowego
państw obszaru WNP. Wybrane problemy, pod red. W. Baluka, Wrocław 2009 r., s. 266-281,
Sektor energetyczny Białorusi, 19.10.2015 r., cire.pl,
https://www.cire.pl/item,118694,2,0,0,0,0,0,sektor-energetyczny-bialorusi.html