ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

POJĘCIE

PRAWO HANDLOWE

zespół norm prawa prywatnego, dotyczących

stosunków prawnych z udziałem przedsiębiorców

K. Bilewska, E. Chłopecki, Prawo handlowe, Warszawa 2017, s. 1.

1
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

NORMA PRAWNA

Zrekonstruowana z tekstu prawnego dyrektywa postępowania.

Wypowiedź wskazująca określony sposób postępowania (reguła zachowania).

Odpowiadająca na pytanie: „Jakie będą konsekwencje prawne w przypadku, gdy

adresat nie zachowa się w sposób przewidziany przez normę”.

J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Kraków 2002, s. 56 oraz L.

Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2009, s. 51.

2
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

GENERALNOŚĆ NORMY PRAWNEJ

Norma prawna nie jest skierowana do indywidualnego adresata, wskazanego co
do tożsamości.

P. Winczorek, T. Stawecki, T. Chauvin, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2012, s. 78.

3
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ABSTRAKCYJNOŚĆ NORMY PRAWNEJ

„Wzór zachowania określony jest poprzez wskazanie rodzajowych, a nie
konkretnych cech tego zachowania”.

P. Winczorek, T. Stawecki, T. Chauvin, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit. , s. 79.

4
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

PODZIAŁ NORMY PRAWNEJ

(koncepcja budowy trójczłonowej)

Hipoteza Dyspozycja Sankcja

- część normy, która
określa adresata normy
oraz warunki i
okoliczności, w których
adresatowi jest coś
nakazane czynić, coś
czynić jest mu dozwolone
lub jest zakazane.
- część normy, która
określa treść zachowania
zakazanego, nakazanego
lub dozwolonego, albo
treść decyzji, którą należy
podjąć w związku z
zaistnieniem pewnych
faktów.
- element normy, który
określa konsekwencje
prawne, jakie nastąpią w
sytuacji, gdy adresat
zachował się niezgodnie z
normą, a więc ją naruszył.

 „Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi
pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. (art. 178 a k.k.)

L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit. , s. 52-53.

5
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

PRZEPIS PRAWNY A NORMA PRAWNA

Normy prawne rekonstruuje
się z przepisów prawnych,
przy czym zwykle do
rekonstrukcji jednej normy
prawnej potrzeba jest kilku
przepisów (np. przypadek
normy prawnej zakazującej
zabójstwa).
Jeden przepis prawny
(zawarty zwykle w części
ogólnej tekstu prawnego)
jest elementem wielu norm
prawnych (np. przepisy o
obronie koniecznej i stanie
wyższej konieczności
stosujemy do wielu różnych
norm dot. przestępstw).
Przepis prawny pokrywa się
z normą prawną (w
przypadku, gdy w przepisie
prawnym znajdziemy
wszystkie elementy normy
prawnej).

L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 52.

6
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

 Każdy stosunek prawny powstaje, ulega zmianie i wygasa (ustaje) w wyniku zaistnienia
pewnych okoliczności, które nazywane są faktami prawnymi.

FAKTY PRAWNE

ZDARZENIA ZACHOWANIA

CZYNNNOŚCI CZYNY
KONWENCJONALNE

DOZWOLONE NIEDOZWOLONE

CZYNNOŚCI AKTY AKTY

PRAWNE TWORZENIA STOSOWANIA
PRAWA PRAWA

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 254-255.

7
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ZDARZENIA PRAWNE

DZIAŁANIA ZDARZENIA SENSU

STRICTO

CZYNY AKTY PRAWNE

DOZWOLONE NIEDOZWOLONE

AKTY PRAWNE AKTY PRAWNE

PRAWA PUBLICZNEGO PRAWA PRYWATNEGO
(orzeczenia) (czynności prawne)

M. Piotrowski, Prawo cywilne. Krótki wykład prawa prywatnego, Poznań 2009, s. 24.

8
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

POJĘCIE

PRAWO HANDLOWE

przepisy normujące

organizację przedsiębiorców

dokonywane przez przedsiębiorców czynności

zasady współistnienia na rynku

K. Bilewska, E. Chłopecki, Prawo handlowe, op. cit., s. 1-2.

9
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

PRAWO
(struktura systemu prawa)

PRYWATNE
- w jego centrum usytuowana jest osoba
w relacjach z innymi osobami,
traktowanymi przez prawo równorzędnie.
PUBLICZNE
- ma za zadanie regulować relacje
pomiędzy podmiotem podporządkowanym
a organem sprawującym władzę; mamy tu
zatem do czynienia ze stosunkami
władczymi.

M. Piotrowski, Prawo cywilne…, op. cit. s. 17.

10
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

PRAWO PRAWO
PRYWATNE PUBLICZNE

CYWILNE PRACY KONSTYTUCYJNE KARNE

MATERIALNE MATERIALNE

RODZINNE HANDLOWE BANKOWE ADMINISTRACYJNE PROCESOWE

MATERIALNE

PAPIERÓW ADMINISTRACYJNE CYWILNE KARNE

WARTOŚCIOWYCH

Źródło: T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 143.

11
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

POJĘCIE

PRAWO HANDLOWE

samodzielna dyscyplina prawna

jest częścią prawa prywatnego

dotyczy tzw. obrotu prawnego profesjonalnego

A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2016, s. 3-4.

12
 PRAWO HANDLOWE W SYSTEMIE PRAWA

PODSTAWOWE GAŁĘZIE PRAWA

WEWNĘTRZNEGO Prawo międzynarodowe publiczne

Prawo konstytucyjne Prawo administracyjne

Prawo handlowe Prawo karne

Prawo cywilne
Prawo prywatne międzynarodowe

Prawo rodzinne
Prawo pracy

Prawo europejskie

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 143-146.

13
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

PODMIOTY PRAWA

OSOBA FIZYCZNA

OSOBA
PRAWNA
OBYWATEL CUDZOZIEMIEC

PAŃSTWOWA PRYWATNA
(SKARB PAŃSTWA)

PAŃSTWOWA SAMORZĄDOWA

J. Jabłońska-Bonca, Podstawy prawa dla ekonomistów, Warszawa 2001, s. 276.

14
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

CECHY I ROLA PRAWA HANDLOWEGO

szybkość obrotu

bezpieczeństwo obrotu

potrzeba kredytu

J. Okolski, M. Modrzejewska (red.), Prawo handlowe, op. cit., s. 43-44.

15
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

STOSUNEK PRAWNY

Jeden z rodzajów stosunków społecznych.

Termin odnoszony do takich stosunków, w których wyznaczona przez normy prawne

sytuacja prawna jednego podmiotu jest połączona w taki, czy inny sposób z sytuacją
prawną drugiego.

Termin służący rekonstrukcji podstawowych zależności, jakie zachodzą, mogą

zachodzić lub winny zachodzić między różnymi podmiotami.

Termin obejmujący rożnego rodzaju relacje pomiędzy podmiotami, powstające ze

względu na obowiązujące normy prawne
T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 253, Z. Ziembiński, Teoria praw,
Warszawa – Poznań 1972, s. 132, M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2011, s. 26 oraz E.
Ochendowski, Prawo administracyjne, Część ogólna, Toruń 2009, s. 45. 16
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

RODZAJE STOSUNKÓW PRAWNYCH

(metoda regulacji)

ADMINISTRACYJNOPRAWNE CYWILNOPRAWNE

PRAWNOKARNE

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 264-265.

17
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

RODZAJE STOSUNKÓW PRAWNYCH

(liczba podmiotów)

DWUSTRONNE WIELOSTRONNE
 w których występują dwa podmioty  w których występują więcej niż dwa

stosunku prawnego, np. stosunek prawny podmioty (dwaj uczestnicy) stosunku

pomiędzy kupującym a sprzedającym, prawnego, np. spółdzielnia, czy spółka

pomiędzy najemcą a wynajmującym, prawa kapitałowego.

dzierżawcą a wydzierżawiającym, czy

zamawiającym a przyjmującym zamówienie.

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 266.

18
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ELEMENTY SKŁADOWE STOSUNKU PRAWNEGO

Stosunek prawny

Podmiot stosunku Przedmiot stosunku

Treść stosunku

E. Ochendowski, Prawo administracyjne, op. cit., s. 46-48.

19
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

KODEKS SPÓLEK HANDLOWYCH A KODEKS CYWILNY

Art. 1-2 KSH.

20
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

KODEKS SPÓLEK HANDLOWYCH A KODEKS CYWILNY

Art. 252 §1 KSH.

21
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

KODEKS SPÓLEK HANDLOWYCH A KODEKS CYWILNY

 Kodeksu cywilny stosuje się wprost również wtedy, gdy:
 dane zagadnienie w ogóle nie jest uregulowane w KSH – czyli żaden z przepisów KSH nie
odnosi się do tego zagadnienia, a zagadnienie to jest autonomicznie, w sposób
kompleksowy uregulowane w KC (np. instytucji pełnomocnictwa poświęcony jest cały
rozdział KC); (K. Bilewska, E. Chłopecki, Prawo handlowe, op. cit., s. 6-7)

Art. 98 KC. 22
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

Cechy stosunku prawnego (natury) spółki akcyjnej

Zasada braku osobistej odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki

Zasada realnego wniesienia kapitału zakładowego

Zasada wyodrębnienia struktury organizacyjnej (organów) oraz podziału kompetencji

pomiędzy te organy

Zasada rządów większości

Zasada równouprawnienia akcjonariuszy

Zasada zbywalności akcji

Zasada związania uprawnień akcjonariusza z akcją

J. Okolski, J. Modrzewski, Ł. Gasiński, Natura stosunku korporacyjnego spółki akcyjnej,

PPH 2000, Nr 8, s. 6.

23
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ŻRÓDŁA PRAWA

Na gruncie konkretnej dyscypliny prawa akty normatywne zawierające przepisy

będące podstawą do konstruowania norm dla tej dyscypliny.

PODZIAŁ

Źródła prawa w znaczeniu formalnym

Źródła prawa w znaczeniu materialnym

Źródła prawa w znaczeniu instytucjonalnym

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 184.

24
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ŹRÓDŁA PRAWA HANDLOWEGO

Przepisy prawa stanowionego, tworzące trzon prawa

prywatnego

Odpowiednie postanowienia umów międzynarodowych

Prawo zwyczajowe, zwyczaj

J. Okolski, M. Modrzejewska (red.), Prawo handlowe, op. cit., s. 45.

25
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

Źródła prawa handlowego (krajowe)

Kodeks spółek handlowych

Kodeks cywilny

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny

Kodeks postępowania cywilnego

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. – Przepisy wprowadzające ustawę

o Krajowym Rejestrze Sądowym

Ustawa z dnia 22 grudnia 1995 r. o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego

J. Okolski, M. Modrzejewska (red.), Prawo handlowe, op. cit., s. 46.

26
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

Akty prawne (krajowe) o charakterze szczególnym

Regulacje dotyczące podmiotów funkcjonujących w obrocie gospodarczym

Regulacje dotyczące działalności instytucji państwowych

Akt prawny regulujący stan niewypłacalności podmiotu

Regulacje zabezpieczające prawidłowe funkcjonowanie rynku

Akty prawne odnoszące się do papierów wartościowych

J. Okolski, M. Modrzejewska (red.), Prawo handlowe, op. cit., s. 46-48.

27
 ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

Prawo wspólnotowe

Pierwotne Wtórne
- traktaty założycielskie na mocy - obejmuje przepisy prawne
których powołano Wspólnoty wydane przez organy Unii

Europejskie oraz określono ich cele, Europejskiej na podstawie

struktury, organy i kompetencje, traktatów założycielskich.

- traktaty zmieniające, Zaliczamy do niego:

stowarzyszeniowe i akcesyjne. rozporządzenia, dyrektywy i

decyzje.

E. Ochendowski, Prawo administracyjne, op. cit., s. 99.

28
ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA HANDLOWEGO

ŹRÓDŁA PRAWA HANDLOWEGO

Umowy międzynarodowe

Rozporządzenia
PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ
Dyrektywy

Zalecenia i opinie

Prawo zwyczajowe, zwyczaj

J. Okolski, M. Modrzejewska (red.), Prawo handlowe, op. cit., s. 52.

29