AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

AKT NORMATYWNY

Akt prawny organu władzy publicznej, który zawiera normy prawne, ujęte w
przepisy i regulujące określony zespół stosunków społecznych. (por. T.
Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 109)

ELEMENTY USTAWY

TYTUŁ
PRZEPISY MERYTORYCZNE

PRZEPISY ZMIENIAJĄCE

PRZEPISY EPIZODYCZNE

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE

PRZEPISY KOŃCOWE
§ 15 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki
prawodawczej” (dalej: ZTP), 1
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

TYTUŁ AKTU NORMATYWNEGO

OZNACZENIE RODZAJU AKTU DATA WYDANIA AKTU

OGÓLNE OKRESLENIE PRZEDMIOTU AKTU PODSTAWA PRAWNA

Por. T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 110.

2
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

TYTUŁ AKTU NORMATYWNEGO

OZNACZENIE RODZAJU AKTU DATA WYDANIA AKTU

OGÓLNE OKRESLENIE PRZEDMIOTU AKTU PODSTAWA PRAWNA

Por. T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 110.

3
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PREAMBUŁA

Występuje w Konstytucji RP oraz może występować w innych aktach prawnych.

Jest wyodrębniona danym w akcie normatywnym przepisami merytorycznymi.

Często można z niej odczytać ratio legis danego aktu normatywnego.

Jest wyłącznie deklaracją, z której nie można wyprowadzić norm prawnych.

Jej postanowienia są jednak wykorzystywane w procesie wykładni prawa.

Por . L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 117 oraz P. Winczorek,

T. Stawecki, T. Chauvin, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit. , s. 111. 4
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA
PRZYKŁAD

Szerzej: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt K
47/15. 5
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY OGÓLNE

Określają zakres spraw regulowanych danym aktem normatywnym oraz zakres

podmiotów, których ta regulacja dotyczy.

Określają zakres spraw wyłączonych spod zakresu regulacji aktu normatywnego.

Zawierają definicje legalne.

Zawierają inne postanowienia wspólne dla wszystkich (większości) przepisów

merytorycznych zawartych w ustawie.

§ 21 i § 22 ust. 1 ZTP.

6
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE

Nie regulują tych spraw, które zostały wyczerpująco uregulowane w przepisach

ogólnych.

Powinny być zamieszczane w akcie normatywnym w następującej kolejności:

przepisy prawa materialnego

przepisy o organach

przepisy o postępowaniu przed organami

przepisy o odpowiedzialności karnej

Za: T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s.

112. 7
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY EPIZODYCZNE

Zamieszcza się w nich regulacje, które wprowadzają odstępstwa od określonych

przepisów, a których okres obowiązywania jest wyraźnie określony.

Okres obowiązywania regulacji określa się w szczególności przez:

wymienienie roku kalendarzowego albo lat kalendarzowych

oznaczenie początku i końca obowiązywania regulacji, wyrażone

dniami oznaczonymi kalendarzowo

wskazanie liczby dni, tygodni, miesięcy albo lat, które upływają od

dnia wejścia w życie ustawy albo jej poszczególnych przepisów

§ 29a i § 29b ust. 1 ZTP.

8
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Rozstrzygają w szczególności:

sposób zakończenia postępowań będących w toku

czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione
przez nowe przepisy

czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie

obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów

czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów

czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień, obowiązków,

kompetencji oraz ww. czynności

czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy przepisy wykonawcze wydane
na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających

§ 30 ust. 1- 2 pkt. 1-5 ZTP. 9

 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZYKŁAD

Art.103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414.
10
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZYKŁAD

Art.104 i art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r. Nr 89,
poz. 414

11
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE

Regulują w szczególności:

utworzenie organów lub instytucji

przekształcenie organów lub instytucji w inne organy lub instytucje tworzone przez
ustawę

zniesienie organów lub likwidację instytucji

sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji tworzonych ustawą

sposób przekształcenia organów lub instytucji utworzonych na podstawie

dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez ustawę

sposób zniesienia organów lub likwidacji instytucji przez ustawę, a także zasady
zagospodarowania ich mienia oraz uprawnienia/obowiązki ich dotychczasowych
pracowników

§ 35 ZTP. 12
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZYKŁAD

Art. 62 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system
nauki.

13
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY KOŃCOWE UCHYLAJĄCE ORAZ WPROWADZAJĄCE

PRZYKŁAD

Art.107 i art. 108 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414.
14
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY KOŃCOWE WPROWADZAJĄCE

PRZYKŁAD

Art.103 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, Dz. U. z 1990 r. Nr 6, poz. 95 .

15
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

PRZEPISY WPROWADZAJĄCE

PRZYKŁAD

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych,

Dz.U. 2009 r. nr 157 poz. 1241 ze zm.

16
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

SYSTEMATYKA AKTÓW NORMATYWNYCH

 W przypadku aktów normatywnych bardzo rozbudowanych (kodeksy)
możemy wyróżnić takie ich jednostki, jak:
 księgi, ► artykuły,

 tytuły, ► paragrafy,

 działy, ► ustępy,

 rozdziały, ► punkty,

 oddziały, ► litery.

Por. T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, op. cit., s. 109.

17
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

BUDOWA KODEKSU CYWILNEGO

Źródło: Kodeks cywilny, C. H. Beck, Warszawa 2004, s. 1. 18

 PRZEPIS PRAWNY I NORMA PRAWNA

PROMULGACJA
„…odnosi się do procedury prawotwórczej (głównie stanowienia prawa) i
oznacza urzędowe stwierdzenie tego, że akt doszedł do skutku”.

J. Boć, Prawo administracyjne, op. cit., s. 107.

19
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

DZIENNIKI URZĘDOWE

1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, skrót „Dz. U.”

2. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, skrót „M. P.”
3. Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej,
skrót „Dz. Urz. Min…”
4. Dzienniki urzędowe urzędów centralnych, skrót „Dz. Urz. …”
5. Wojewódzkie dzienniki urzędowe, skrót „Dz. Urz. Woj…”.
 Dzienniki urzędowe wymienione w pkt. 1-2 wydaje Prezes Rady Ministrów przy
pomocy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządowego Centrum Legislacji.
 Dzienniki urzędowe wymienione w pkt. 3 i 4 wydają ministrowie kierujący
działami administracji rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych.
 Wojewódzki dziennik urzędowy (pkt. 5) wydaje wojewoda.

20
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej

Ogłasza się w nim:

konstytucję

ustawy

rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta RP

rozporządzenia wydane przez Prezydenta RP, Radę Ministrów, Prezesa
RM, ministrów kierujących działami administracji rządowej,
przewodniczących określonych w ustawach komitetów oraz KRRiT

teksty jednolite ww. aktów

orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych

ogłoszonych w Dzienniku Ustaw

uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra

Art. 9 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. 21
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej

Ogłasza się w nim również akty prawne dotyczące m.in.:

wyborów do Sejmu, Senatu oraz Prezydenta RP

referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji

Referendum ogólnokrajowego
skrócenia kadencji Sejmu

powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony RP

stanu wojny i zawarcia pokoju

stanów: wojennego, wyjątkowego i klęski żywiołowej

Art. 9 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.
22
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”

Ogłasza się w nim:

zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy

uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa RM wydane na

podstawie ustawy

teksty jednolite ww. aktów

orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego aktów

normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów
normatywnych, które nie były ogłoszone

Art. 10 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.
23
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”

Ogłasza się w nim również:

uchwały Zgromadzenia Narodowego, Sejmu, Senatu oraz akty urzędowe

Prezydenta RP dotyczące spraw enumeratywnie wymienionych w art. 10
ust. 2 ustawy

postanowienia Trybunału Konstytucyjnego:

o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu Prezydenta RP

oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego
wykonywania obowiązków Prezydenta RP

w sprawie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi

konstytucyjnymi organami państwa

Art. 10 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.
24
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz

dzienniki urzędowe urzędów centralnych

Ogłasza się w nich:

akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i

nadzorowanych przez niego urzędów centralnych

uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia ministra

wydającego dziennik urzędowy

orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów

normatywnych, o których mowa powyżej

ogłoszenia sądowe, jeżeli tak stanowią inne ustawy

informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia organu wydającego

dziennik urzędowy lub nadzorowanego przez niego urzędu centralnego
Art. 12 ust. 1-2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.
25
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Wojewódzkie dzienniki urzędowe

Ogłasza się w nich m.in.:

akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji

niezespolonej

akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ

powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy

statuty związków międzygminnych, statuty związków powiatów oraz statuty

związków powiatowo-gminnych

statuty związków metropolitalnych

wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa

miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji
niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy
inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli
przepisy szczególne tak stanowią

Por. art. 13 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. 26
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

MONITOR SĄDOWY I GOSPODARCZY

Ogólnokrajowy dziennik urzędowy, przeznaczony do zamieszczania

obwieszczeń lub ogłoszeń.

Ogłasza się w nim:

wszystkie wpisy do rejestru handlowego, chyba że ustawa stanowi inaczej

ogłoszenia wymagane przez Kodeks spółek handlowych

ogłoszenia przewidziane przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, o ile

obowiązek ich ogłaszania wynika z tej ustawy

inne obwieszczenia, jeżeli ich ogłoszenie w monitorze jest wymagane przez

ustawy

Art. 1 ust. 1 i ust. 3 ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego. 27

 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

MONITOR SĄDOWY I GOSPODARCZY

Monitor ten jest wydawany przez Ministra Sprawiedliwości pod adresem. Organ ten nie
ponosi jednak odpowiedzialności za treść ogłoszeń i obwieszczeń. (art. 2 ust. 2 ustawy)

Na każdym numerze Monitora oznacza się dzień jego wydania, który jest dniem
ogłoszenia oraz kolejny numer Monitora. (art. 3 ustawy)

Sądy rejonowe są zobowiązane udostępniać nieodpłatnie przeglądanie Monitora. (art.

4 ust. 2 ustawy)

28
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Nowelizacja aktu prawnego

„Akt późniejszy, który zmienia treść aktu wcześniejszego nazywa się

nowelą. Dlatego mówi się o nowelizacji ustawy, rozporządzenia lub
innego aktu prawnego”.

za: E. Ochendowski, Prawo administracyjne…, op. cit., s. 158.

29
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

TEKSTY JEDNOLITE AKTÓW NORMATYWNYCH

Ogłaszane są w przypadku, gdy liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa
była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może
być istotnie utrudnione.

Tekst jednolity ustawy ogłasza Marszałek Sejmu nie rzadziej, niż raz na 12 miesięcy,
jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może jednak sama określić termin ogłoszenia
tekstu jednolitego. (art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych
aktów prawnych w brzmieniu, który wszedł w życie z dniem 1.01.2016 r. , Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz.
676).

30
OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

VACATIO LEGIS

https://sip.lex.pl/

31
OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

LEX RETRO NON AGIT – WYJĄTEK

https://sip.lex.pl/

32
OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

OGŁASZANIE AKTÓW WYKONAWCZYCH

https://sip.lex.pl/

33
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

SPROSTOWANIA BŁĘDÓW

Sprostowanie błędu (tak samo jak tekst jednolity) ogłasza się w tym samym
dzienniku urzędowym, w którym ogłoszono prostowany akt.

Sprostowania błędu dokonuje się w formie obwieszczenia i nie nie może ono
prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu prawnego.

Błędy w tekstach ustaw prostuje Marszałek Sejmu.

Błędy w tekście umowy międzynarodowej, w tekście tłumaczenia umowy

międzynarodowej na język polski lub w tekście oświadczenia rządowego
dotyczącego tej umowy prostuje minister, który występował z wnioskiem o
ogłoszenie tej umowy w dzienniku urzędowym.

§ 17 ust. 2a i 2b ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.

34
 AKT NORMATYWNY I JEGO BUDOWA

SPROSTOWANIA BŁĘDÓW

Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego organu

prostuje błędy w tekstach innych aktów prawnych, niż ustawy i umowy
międzynarodowe, które ogłoszone są w Dzienniku Ustaw, czy Monitorze Polskim.

Pozostałe organy wydające dzienniki urzędowe inne, niż wymienione wyżej

prostują błędy w tekstach aktów prawnych ogłoszonych w tych dziennikach.

Błędy w tekście jednolitym aktu normatywnego polegające na niezgodności

jego tekstu ogłoszonego w dzienniku urzędowym z tekstem aktu
uwzględniającym wszystkie zmiany dokonane do czasu ogłoszenia tekstu
jednolitego prostuje się w formie obwieszczenia.

Sprostowanie błędu w tekście jednolitym aktu normatywnego dokonuje ten

organ, który ogłosił tekst jednolity.

§ 17 ust. 3 i ust. 4 oraz art. 18 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych. 35
 OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Dziennik Urzędowy Unii

Europejskiej

Wydawany jest przez Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej w

określonych seriach.

Seria L Seria C Seria S

(legislacja) (komunikaty) (suplement)
- rozporządzenia, - komunikaty albo - umowy,
- dyrektywy, informacje i - zawiadomienia,
- decyzje, zawiadomienia. - projekty.
- zalecenia,
- opinie.

por. art. 29a ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych.
36