Module 1

BAB 1:PENGENALAN
Ekonomi - ialah ilmu yang mengkaji aktiviti manusia menggunakan sumber ekonomi yang
terhad untuk memenuhi kehendak manusia yang tidak terhad
1.2 Sumber -sumber terhad : Buruh, Usahawan, Tanah, Modal,
Sumber -sumber terhad

Buruh - Tenaga fizikal atau mental yang disumbangkan oleh
manusia.
- Boleh berpindah dari satu tempat ke tempat lain.
- Terdiri daripada tiga kumpulan iaitu, buruh mahir, buruh
separuh mahir dan buruh tidak mahir
- Ganjarannya ialah upah
-Contohnya, doktor, guru, pembantu rumah, buruh binaan dan
lain-lain.
Usahawan - Individu yang menggabungkan buruh,tanah dan modal untuk

menghasilkan barang dan perkhidmatan
-Orang yang menanggung risiko yang tidak boleh
diinsurankan.
- Ganjarannya adalah untung.
- Contohnya, pengusaha, peniaga, peruncit dan pemborong.
Tanah - Alam semula jadi yang dianugerahkan tuhan.

- Penawarannya adalah terhad.
- Merupakan bahan mentah yang diperlukan dalam proses
pengeluaran.
- Ganjarannya adalah sewa
- Contohnya, bahan galian, hasil laut dan khazanah hutan.
1
Modal Wang dan lain lain sumber kekayaan yang digunakan untuk
menghasilkan barang dan perkhidmatan
- Dapat mempercepatkan proses pengeluaran.
- Contohnya, Mesin, kilang dan jentera
- Ganjarannya adalah faedah.
2. Unit Ekonomi
I. Firma
- Suatu unit organisasi yang merancang cara bagaimana menggunakan input pengeluaran
yang terhad untuk mengeluarkan barang dan perkhidmatan.
II. Isi Rumah
- Unit penggunaan dalam ekonomi yang terdiri daripada seorang individu, sekumpulan
individu, atau sebuah keluarga yang tinggal dalam sebuah rumah.
III. Kerajaan
- Unit pentadbiran negara yang merancang projek-projek infrastruktur dengan menggunakan
sumber-sumber yang terhad untuk memaksimumkan kebajikan rakyat.
3. Masalah Ekonomi
Unit-Unit Kekurangan Pilihan Kos Lepas

Ekonomi
Pendapatan atau wang Memilih barang atau Barang kedua terbaik
Isi yang terhad(kehendak perkhidmatan yang yang terpaksa
Rumah tidak terhad) dapat memaksimumkan dilepaskan untuk
Contoh : wang yang ada kepuasan mendapatkan barang
hanya cukup untk Samada membeli buku yang terbaik
membeli kasut sukan rujukan atau membeli Kos lepas bagi kasut
atau buku rujukan kasut sukan sukan ialah buku
rujukan
Faktor pengeluaran yang Memilih Keluaran yang Output kedua terbaik
Firma terhad memaksimumkan yang terpaksa
(Buruh,Tanah ,Modal) keuntungan dilepaskan
Samada memilih Kos lepas bagi tv
mengeluarkan tv atau adalah radio
radio
2
Sumber hasil kerajaan Memilih projek Projek pembangunan
Kerajaan terhad pembangunan yang kedua terbaik yang
memaksimumkan terpaksa dilepaskan
kebajikan Kos lepas bagi
Samada memilih hospital ialah sekolah
membina hospital atau
sekolah
1.3 Kehendak Manusia

Jenis barang Penerangan
Barang Percu - Anugerah alam semulajadi(ciptaan Tuhan)
ma
- penawaran tidak terhad
- tiada bayaran
- tiada kos lepas
- Contoh : matahari,udara,angina
Barang Awam - disediakan oleh kerajaan

- penawaran terhad
- tiada pengecualian untuk menggunakannya
- ada kos lepas
- Contoh : jalan raya,lampu isyarat,perkhidmatan polis
Barang Ekono - dikeluarkan oleh pihak swasta

mi
- penawaran terhad
- ada bayaran
- ada kos lepas
- Contoh :kereta,perabot
Barang -barang siap

pengguna
-kepuasan kepada pengguna
-Contoh:baju,kereta
3
Barang - barang separuh siap
perantaraan
-diguna sebagai bahan untuk proses pengeluaran barang lain
- Contoh: minyak petrol,tepung
Barang -barang akhir@siap

pengeluar
-diproses dan digunakan semula untuk proses pengeluaran barang lain
(barang modal)
-Contoh: Jentera/mesin
Barang - barang yg dikeluarkan oleh pihak swasta

persendirian
- ada pengecualian penggunaan
-org yg mampu sahaja boleh memiliki dan menikmati faedah
-Contoh:kereta/rumah
Barang - barang2 yg memberi kepuasan yg sama kepada pengguna

pengganti
-Contoh: kopi dan teh,daging dan ikan
Barang - barang2 yg mesti digunakan bersama-sama

penggenap
-dapat memberi kepuasan kepada pengguna
-Contoh:petrol dan motor,pen dan dakwat
Barang biasa -barang yang menambah keselesaan hidup

(normal)
-Semakin tinggi pendapatan,semakin tinggi kuantiti diminta
-Contoh:pakaian,kasut
Barang mewah -barang yang diminta oleh golongan berpendapatan tinggi

-barang yang mahal dan berkualiti tinggi
-Semakin tinggi harga,semakin tinggi kuantiti diminta
-Contoh: Kereta Audi,Iphone
4
Barang -barang yang diminta oleh golongan berpendapatan rendah
bawahan
-barang yang murah dan berkualiti rendah
-Semakin tinggi pendapatan,semakin rendah kuantiti diminta
-Contoh: Beras hancur
Barang mesti - barang yang diperlukan dalam kehidupan manusia

-Kuantiti diminta tetap pada setiap tingkat pendapatan
-Contoh:garam,gula
1.4 Keluk kemungkinan pengeluaran
1. Keluk kemungkinan pengeluaran (KKP) merujuk kepada keluk yang

menunjukkan had maksimum pengeluaran barang dan perkhidmatan oleh
sesebuah negara pada tingkat penggunaan sumber ekonomi yang efisien
(optimum) dan pada tingkat teknologi yang tetap.
2. Andaian-andaian KKP adalah seperti berikut:

(a) Ekonomi mencapai tingkat guna tenaga penuh dan kecekapan pengeluaran
(pengeluaran pada kos minimum).
(b) Sumber ekonomi terhad. Sumber ekonomi yang diperoleh adalah terhad dari
segi kuantiti dan kualiti.
(c) Teknologi tetap.
(d) Ekonomi mengeluarkan dua barang sahaja.
5
Penjelasan KKP dengan gambar rajah
Barang pertanian (unit)
L
P1 C K
P2 D
G
O M
Q1 Q2 Barang ketenteraan (unit)
KEKURANGAN
1. Titik K yang terletak di luar keluk kemungkinan pengeluaran merupakan

kombinasi yang tidak mungkin dapat dikeluarkan. Ha1 ini demikian kerana berlaku
kekurangan sumber ekonomi.
PILIHAN
1. Titik L, C, D dan M pada keluk kemungkinan pengeluaran menunjukkan
pilihan yang mungkin dibuat oleh kerajaan. Titik-titik pada keluk ini telah
tercapai kecekapan pengeluaran..
2. Titik-titik ini menunjukkan had maksimum barang pertanian dan barang
ketenteraan yang dapat dikeluarkan dengan sumber ekonomi sedia ada pada
tingkat teknologi tetap.
3. Jika kerajaan lebih mementingkan barang ketenteraan, titik D akan dipiiih.
Sebaliknya, jika kerajaan lebih mementingkan barang pertanian, titik C akan
dipilih.
4. Kerajaan boleh membuat pilihan di sepanjang keluk kemungkinan pengeluaran
tersebut.
KOS LEPAS
1. Titik-titik L, C, D dan M pada kkp merupakan titik pengeluaran pada tingkat
guna tenaga penuh.
2. Kerajaan hanya boleh memilih satu titik sahaja pada kkp tersebut.
3. Pertambahan barang ketenteraan atau barang pertanian akan melibatkan kos
lepas. Sebagai contoh pergerakan titik dari C ke D melibatkan kos lepas
sebanyak P1P2 unit barang pertanian akibat tambahan pengeluaran sebanayak
Q1Q2 unit barang ketenteraan.
6
Keluk kemungkinan pengeluaran kos lepas meningkat
Barang X
29 30
27
22
15
6
Barang Y
O
1 2 3 4 5
Barang Z
20
16
12
8
4 Barang V
0
3 4
v
1 2
7
Faktor-faktor yang mangalihkan keluk ke kanan
1. Pertambahan faktor pengeluaran
2. Peningkatan teknologi
3. Daya pengeluaran buruh meningkat
Pertambahan sumber ekonomi kadar yang sama
-Keluk kemungkinan pengeluaran bergerak ke kanan dari KKP1 ke KKP2 / AA ke BB.

-Pertumbuhan ekonomi telah berlaku.
Pertambahan sumber kadar yang tidak sama
-Peningkatan teknologi pengeluaran barang X

-Pengeluaran barang X bertambah dari Q0 ke Q1
-Barang Y tetap tidak berubah di Y0.
-Kesannya, keluk kemungkinan pengeluaran berubah dari KKP1 ke KKP2 / AA ke AB.
5. Masalah Asas Ekonomi

Terdapat Empat Masalah Asas Ekonomi:
Apa Yang Hendak Dikeluarkan -penentuan jenis barang yang akan
dikeluarkan
-mengikut mekanisme harga/permintaan
dalam pasaran
8
Berapa Yang Hendak Dikeluarkan -penentuan kuantiti barangan yang akan
dikeluarkan
-mengikut mekanisme harga /permintaan
dalam pasaran
Bagaimana Hendak Dikeluarkan -penentuan cara pengeluaran barang

-cara yang paling cekap, sama ada intensif
buruh atau intensif modal
-supaya mendapatkan untung maksimum dan
meminumkan kos
Untuk Siapa Dikeluarkan - penentuan corak agihan barang
-mengikut corak agihan pendapatan /kuasa
beli pengguna
1.6. Sistem Ekonomi

a) Jenis dan Ciri Sistem Ekonomi
Ciri-ciri Sistem Ekonomi
Kapitalis Perancangan Campuran Islam
Pusat
Pemilikan Sumber dimiliki Sumber dimiliki Sumber dimiliki Sumber dimiliki
sumber oleh individu oleh kerajaan oleh individu dan oleh Tuhan
dan swasta kerajaan
Pembuat Keputusan Keputusan Keputusan Keputusan
keputusan ekonomi dibuat ekonomi dibuat ekonomi dibuat ekonomi dibuat
oleh pihak oleh pihak oleh pihak swasta oleh pihak swasta
swasta kerajaan dan kerajaan dan kerajaan Islam
mengikut hukum
syarak
Pilihan Individu bebas Pilihan individu Individu bebas Individu bebas
memilih terhad kerana memilih tetapi memilih barangan
barangan dan pilihan dibuat sesetengah dan pekerjaan
pekerjaan oleh kerajaan barangan adalah yang halal
dikawal oleh
kerajaan
Penentu Harga Harga ditentukan Harga ditentukan Harga ditentukan
harga ditentukan oleh oleh kerajaan oleh mekanisme oleh mekanisme
mekanisme harga dan harga dan kerajaan
harga kerajaan yang berlandaskan
prinsip Islam
Persaingan Firma bebas Tiada persaingan Berlaku persaiang Berlakunya
bersaing dan untuk antara pengeluar, persaingan yang
9
mempunyai daya mendapatkan kerajaan akan sihat
usaha yang sumber campur tangan
tinggi jika persaingan
tidak sihat.
Motif Matlamat firma Matlamat Matlamat firma Keuntungan yang
untuk kerajaan untuk untuk berpatutan (bukan
mendapatkan memaksimum mendapatkan riba) dan kebajikan
keuntungan yang kebajikan rakyat keuntungan yang masyarakat
maksimum dan maksimum dan dipentingkan
kos pengeluaran kerajaan untuk
yang minimum memaksimum
kebajikan rakyat
Contoh Diamalkan oleh Diamalkan oleh Diamalkan oleh Diamalkan oleh
negara Amerika Cuba, Korea Malaysia, Jepun, Iran, Arab Saudi,
Syarikat, Britian, Utara, Russia Singapura Pakistan
Hong Kong
b) Cara Penyelesaian Masalah Asas Ekonomi Oleh Sistem Ekonomi
Masalah asas Sistem Ekonomi

ekonomi Kapitalis Perancangan Campuran Islam
Pusat
Apa yang Barang dan Barang dan Barang swasta Barangan halal
hendak perkhidmatan perkhidmatan dikeluarkan yang diminta
dikeluarkan yang diminta yang oleh pihak oleh pengguna
oleh pengguna dikeluarkan swasta
oleh kerajaan manakala
melalui badan barang awam
perancangan dikeluarkan
pusatnya oleh kerajaan
Berapa yang Ditentukan oleh Ditentukan oleh Ditentukan oleh Ditentukan oleh
hendak mekanisme badan mekanisme mekanisme
dikeluarkan harga perancangan harga dan harga dan
pusat kerajaan kerajaan
dengan
berlandaskan
prinsip Islam
Bagaimana Berdasarkan Kaedah yang Kaedah yang Kaedah yang
hendak kepada kos dapat mendatangkan mendatangkan
dikeluarkan pengeluaran meningkatkan keuntungan keuntungan
yang minimum kebajikan yang yang
dan boleh masyarakat maksimum maksimum
mendatangkan (pihak swasta) (pihak swasta)
keuntungan dan kaedah dan kaedah
yang yang dapat yang dapat
maksimum meningkatkan meningkatkan
10
kebajikan kebajikan
masyarakat masyarakat
(kerajaan) (kerajaan)
Untuk siapa Mengikut Barang Barangan Semua
dikeluarkan agihan diagihkan swasta golongan baik
pendapatan. secara sama dibahagikan yang kaya atau
Golongan yang rata kepada mengikut yang miskin
kaya akan semua rakyat agihan dapat memiliki
mendapat lebih pendapatan barangan
banyak manakala keperluan asas
barangan barangan awam kerana
berbanding untuk semua kepentingan
golongan golongan masyarakat dan
miskin. Agihan terutama orang keadilan sosial
pendapatan miskin diutamakan
adalah tidak
setara
c) Kebaikan dan Kelemahan Sistem Ekonomi Kapitalis dan Perancangan Pusat
Sistem Kelebihan Kelemahan

Ekonomi
Sistem a) Pilihan barangan yang banyak a) Agihan pendapatan yang tidak
Ekonomi b) Daya usaha individu yang tinggi seimbang
Kapitalis c) Ekonomi berkembang maju b) Tiada pengeluaran barangan
d) Kecekapan dalam penggunaan awam
sumber c) Wujudnya kuasa monopoli
d) Berlakunya ketidakstabilan
ekonomi
e) Berlaku persaingan yang tidak
sihat antara pengeluar
f) Kebajikan masyarakat
diabaikan
g) Berlakunya kesan luaran yang
negatif
h) Sumber diagihkan dengan cara
yang salah
Sistem a) Agihan pendapatan lebih setara a) Pilihan individu terhadap
Ekonomi b) Kebajikan masyakat barangan terhad
Perancangan diutamakan b) Sistem pentadbiran yang
Pusat c) Barangan awam dapat birokratik
disediakan c) Daya usaha individu yang
d) Pembaziran sumber daripada rendah
persaingan yang tidak sihat dapat d) Ketidakcekapan dalam agihan
dikurangkan sumber
d) Sebab Kerajaan Campur Tangan
11
I. Untuk mencapai Kestabilan ekonomi
II. Untuk mengeluarkan barang Awam
III. Untuk agihan pendapatan yang lebih setara
IV.Untuk mengurangkan kesan eksternaliti negatif
V.Untuk mengawal monopoli
8. Cara Kerajaan Campur Tangan
I.Dasar fiskal dan dasar kewangan

II.Dasar penetapan harga
III.Cukai dan subsidi
IV.Kawalan langsung
V. Undang-undang dan peraturan
KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN A

STPM 2013 SOALAN 3
1.Yang manakah institusi ekonomi yang terlibat dalam liputan analisis ilmu ekonomi bagi model dua sektor?
A.Institusi Kerajaan
B.Institusi Kewangan
C.Institusi Perundangan
D.Institusi Kesatuan Sekerja
STPM 2013(U) SOALAN 1

2. Ilmu ekonomi mengkaji tentang
A.tingkah laku manusia untuk memilih barangan yang terhad bagi mencapai keuntungan maksimum
B.bagaimana manusia menguruskan sumber ekonomi yang terhad untuk memenuhi kehendak yang tidak
terbatas
C.bagaimana manusia menguruskan sumber ekonomi yang tidak terhad untuk mencapai kepuasan
maksimum
D.tingkah laku manusia untuk membuat keputusan bagi mengeluarkan barangan yang tidak terhad untuk
menyelesaikan masalah ekonomi
STPM 2015 (U)/2016 SOALAN 1

3.Mikroekonomi merupakan kajian gelagat manusia dalam mengurus
A.masalah pengangguran
B.kadar inflasi yang tinggi
C.defisit belanjawan negara
D.ketidakcekapan pengeluaran
12
4.Perbezaan utama antara usahawan dengan buruh adalah dari aspek
A.kemahiran
B.menanggung risiko
C.boleh berpindah tempat
D.kepentingan dalam proses pengeluaran

5.Kehendak manusia yang tidak terbatas menunjukkan bahawa
A.keinginan manusia untuk memiliki sesuatu barang adalah tinggi
B.cita rasa setiap manusia terhadap sesuatu barang adalah berbeza-beza
C.kesemua keinginan manusia tidak dapat dipenuhi dengan sumber yang ada
D.cita rasa manusia sentiasa berubah dalam membuat pilihan terhadap sesuatu barang
STPM 2013 SOALAN 1

6.Masalah asas ekonomi berpunca daripada
A.pengeluaran ekonomi yang tidak cekap
B.kehendak masyarakat yang tidak terhad
C.penggunaan sumber alam yang tidak optimum
D.pengagihan pendapatan yang tidak adil dalam ekonomi

7. Apakah faktor yang menyebabkan unit ekonomi membuat pilihan?
A.kekurangan sumber ekonomi
B.kehendak manusia yang terhad
C.pengeluaran dilakukan oleh firma
D.semua barang melibatkan kos lepas

8.Pemilihan penggunaan input buruh atau input modal dalam pengeluaran merujuk kepada masalah asas
ekonomi,iaitu
A.untuk siapa barang dikeluarkan
B.apa barang hendak dikeluarkan
C.berapa barang hendak dikeluarkan
D.bagaimana barang hendak dikeluarkan
STPM 2013 SOALAN 2

9.Dalam gambar rajah di bawah,RS ialah keluk kemungkinan pengeluaran bagi sebuah ekonomi
Barang modal
13
R
Y
T Z
0 S Barang pengguna
Ketidakcekapan penggunaan sumber berlaku pada titik
A.S B.T C.Y D.Z
10.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kemungkinan pengeluaran sebuah negara.
Barang perkilangan
S
M
0 N T Barang pertanian
Peralihan keluk kemungkinan pengeluaran dari MN ke ST disebabkan
A.penurunan cukai
B.peningkatan harga input
C.pertambahan stok modal
D.peningkatan kadar pengangguran

11.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kemungkinan pengeluaran (kkp) bagi sebuah ekonomi
Barang X
R
KKP1 KKP2
0 T G Barang Y
Peralihan KKP1 ke KKP2 disebabkan oleh
A.penurunan tingkat harga barang Y
B.peningkatan daya pengeluaran barang Y
C.peningkatan tingkat pendapatan barang Y
14
D.peningkatan anugerah sumber dalam ekonomi

12.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kemungkinan pengeluaran bagi makanan dan pakaian
Makanan
Y2 R
Y1 S
0 X1 X2 Pakaian
Pergerakan titik pengeluaran dari R ke S menimbulkan kos lepas

A.pakaian sebanyak 0X2
B.pakaian sebanyak X1X2
C.makanan sebanyak 0Y1
D.makanan sebanyak Y2Y1

13.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kemungkinan pengeluaran (kkp) bagi sebuah ekonomi
Beras (juta tan metrik)
250
0 KKP1 KKP2
200 300 Gandum(juta tan metrik)
Peningkatan pengeluaran gandum sebanyak 100 juta tan metrik disebabkan oleh
A.penurunan tingkat harga gandum
B.peningkatan tingkat pendapatan isi rumah
C.peningkatan teknologi pengeluaran bagi gandum
D.peningkatan sumber pengeluaran dalam ekonomi

14.Peralihan kombinasi pengeluaran barang x dan barang y di sepanjang keluk kemungkinan pengeluaran
menunjukkan
15
A.Apabila menambah pengeluaran barang x maka pengeluaran barang y perlu dikurangkan
B.Apabila menambah pengeluaran barang x maka pengeluaran barang y tidak berubah
C.Kedua-dua pengeluaran barang x dan y tidak boleh ditambah secara serentak
D.Kedua-dua pengeluaran barang x dan y boleh ditambah secara serentak

15.Kecekapan dalam konteks keluk kemungkinan pengeluaran menunjukkan
A.wujud lebihan sumber ekonomi
B.tiada pembaziran sumber ekonomi
C.penghasilan output yang minimum
D.penggunaan input yang maksimum
16.Jadual di bawah menunjukkan pelbagai kombinasi pengeluaran bagi barang X dan barang Y.
Kombinasi Barang X (unit) Barang Y (unit)
A 0 20
B 2 18
C 4 14
D 6 8
E 8 0
Berapakah kos lepas bagi meningkatkan pengeluaran barang Y daripada 8 unit kepada 18 unit ?
A.2 unit barang X
B.4 unit barang X
C.6 unit barang X
D. 10 unit barang X
STPM 2016(U)/2017 SOALAN 2

17.Dalam sistem ekonomi pasaran bebas,yang manakah penyelesaian masalah “bagaimana barang hendak
dikeluarkan”?
A.Mengeluarkan barang berdasarkan kehendak pengguna
B.Mengeluarkan barang dengan kos pengeluaran yang minimum
C.Mengeluarkan barang berasaskan faktor pengeluaran yang terhad
D.Mengeluarkan barang mengikut faktor pengeluaran yang mudah didapati
16
18.Yang manakah pernyataan yang tidak menerangkan sistem ekonomi campuran ?
A.Agihan pendapatan lebih setara
B.Ketidakstabilan ekonomi lebih terkawal
C.Individu mempunyai kebebasan untuk melakukan aktiviti ekonomi
D.Pengeluaran barang awam dapat memaksimumkan kebajikan masyarakat

19.Sistem ekonomi berbeza berasaskan ciri yang berikut,kecuali
A.jenis barang
B.pemilikan sumber
C.keputusan agihan barang
D.keputusan peruntukan sumber
20.Yang manakah bukan kriteria asas yang membezakan sistem ekonomi?
A.Sistem insentif B.Sistem pemilikan C.Agihan penduduk D.Agihan pendapatan
KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN B

1.(a) Apakah yang dimaksudkan dengan usahawan? (2m)
(b) Huraikan empat perbezaan antara usahawan dengan buruh. (8m)

2. Dengan memberikan contoh,terangkan perkaitan konsep kekurangan,konsep pilihan,dan konsep kos
lepas bagi
(a) pengguna (5m)
(b) pengeluar (5m)

3.(a) Huraikan tiga masalah asas ekonomi (6m)
(b) Dengan memberikan contoh,terangkan perbezaan antara barang modal dengan barang pengguna. (4m)
STPM 2013 SOALAN 21

4.(a) Nyatakan maksud keluk kemungkinan pengeluaran. (2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah dan contoh berangka ,terangkan bagaimana keluk kemungkinan
pengeluaran yang mempunyai kos lepas meningkat dibentuk.(8m)
17
5.(a) Nyatakan kaitan antara kos lepas dengan bentuk-bentuk keluk kemungkinan pengeluaran.(2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah keluk kemungkinan pengeluaran ,terangkan dua keadaan sebuah
ekonomi tidak berada pada tingkat guna tenaga penuh.(8m)
STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 21

6.(a) Terangkan peranan teknologi dalam proses pengeluaran.(2m)
(b) Huraikan empat sumber ekonomi yang telah boleh ditawarkan oleh isi rumah kepada firma dalam
proses pengeluaran berserta setiap ganjaran yang diperolehnya.(8m)
KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN C
STPM 2014 (U)/2015 SOALAN 27

1.Jadual di bawah menunjukkan kombinasi pengeluaran barang X dan barang Y bagi sebuah negara.
Kombinasi A B C D E
Barang X (unit) 0 4 8 12 16
Barang Y (unit) 40 38 33 21 0
(a) Hitung kos lepas bagi mengeluarkan
(i) seunit barang X pada setiap kombinasi, (2m)
(ii) seunit barang Y pada setiap kombinasi. (2m)
(b) (i) Apakah bentuk keluk kemungkinan pengeluaran bagi negara ini ? (1m)
(ii) Apakah jenis faktor pengeluaran bagi negara ini ? (1m)
(c) Nyatakan keadaan apabila negara ini memerlukan 8 unit barang X dan 29 unit barang Y.Berikan sebab
bagi jawapan anda. (2m)
(d) Adakah kombinasi 5 unit barang X dan 38 unit barang Y boleh dicapai?Mengapa? (2m)
STPM 2017 (U)/2018 SOALAN 27

2.Jadual di bawah menunjukkan kombinasi pengeluaran maksimum barang X dan barang Y bagi sebuah
negara.
Kombinasi A B C D E F
Barang X (unit) 0 4 8 12 16 20
Barang Y (unit) 80 72 60 44 24 0
(a) Berikan dua andaian keluk kemungkinan pengeluaran. (2m)

(b) (i) Hitung kos lepas bagi seunit barang X pada setiap kombinasi. (2m)
(ii)Berdasarkan jawapan anda di (b)(i),jelaskan jenis kos lepas barang X. (2m)
(c) (i) Jika negara tersebut mengeluarkan 4 unit barang X ,berikan satu contoh kombinasi
barang X dan barang Y yang menunjukkan pengangguran berlaku. (1m)
18
(ii) Jika negara tersebut mengeluarkan 72 unit barang Y,berikan satu contoh kombinasi barang X dan
barang Y yang tidak boleh dicapai disebabkan oleh sumber yang tidak mencukupi. (1m)
(d) Jika penemuan sumber baharu meningkatkan pengeluaran barang X sebanyak 25 peratus ,bina jadual
kemungkinan pengeluaran barang X dan barang Y yang baharu. (2m)
BAB 2 : PASARAN BARANG DAN HARGA

2.1 Permintaan dan Penawaran
Takrif Permintaan
 Kuantiti barang dan perkhidmatan yg sanggup dan mampu dibeli oleh pengguna pd suatu tingkat
harga dlm tempoh masa tertentu.
Hukum Permintaan
 Menyatakan harga (P) dengan kuantiti diminta (Qd) adalah berhubungan songsang
 apabila harga sesuatu brg naik, maka kuantiti diminta akan turun (P↑, Qd↓)
 Sebaliknya apabila harga sesuatu brg turun, maka kuantiti diminta akan naik (P↓,Qd↑)
 dengan andaian Ceteries peribus
Jadual dan Keluk Permintaan

Keluk Permintaan
 keluk yg menunjukkan kuantiti barang yg diminta oleh seseorang pengguna pd suatu tingkat harga
tertentu.
Cth: Jadual dibawah menunjukkan kuantiti diminta terhadap barang X pada pelbagai tingkat harga.
Harga (RM) Kuantiti (Unit) Titik
1 15 C
2 10 b
3 5 a
 Pada harga RM1.00, kuantiti diminta ialah 15 unit pd titik c

 Apabila harga naik kpd RM2.00, kuantiti diminta turun kepada 10 unit iaitu pd titik b
 Apabila harga naik kpd RM3.00, kuantiti diminta turun kepada 5 unit iaitu pd titik a
 Oleh itu apabila titik a, b dan c disambung maka terbitlah keluk permintaan yang mencerun ke
bawah dr kiri ke kanan
Permintaan individu
 Jumlah permintaan seorang pengguna di pasaran pd suatu tingkat harga dan dlm tempoh masa
tertentu.
Permintaan pasaran
19
 Jumlah permintaan semua pengguna di pasaran pd suatu tingkat harga dan dlm tempoh masa
tertentu.
Harga Kuantiti diminta (unit)
(RM) Ali Abu Pasaran
1 6 3 9
2 4 2 6
3 2 1 3
Fungsi Permintaan
 Persamaan yang menunjukkan hubungan antara kuantiti barang diminta pada pelbagai tingkat harga.
 Qdx = a – bPx
Qdx=kuantiti diminta brg X
a = pintasan pd paksi kuantiti
b = kecerunan
Px = harga barang X
Penentu-penentu permintaan:
1. Harga barang itu sendiri
2. Harga barang lain (barang pengganti dan penggenap)
3. Pendapatan
4. Citarasa
5. Jangkaan masa depan
6. Musim
7. Bilangan penduduk
Perubahan Kuantiti Diminta ( ∆Qd)

merujuk kpd pergerakan di sepanjang keluk permintaan sama ada ke kiri atau ke kanan yang
disebabkan oleh perubahan harga barang itu sendiri.
 Apabila harga naik dr P ke P2, menyebabkan kuantiti diminta turun dr Q kpd Q2

 Pergerakan pada keluk DD dr titik b ke a dikenali sebagai penguncupan permintaan
 Sebaliknya, apabila harga turun dr P ke P1 menyebabkan kuantiti diminta naik dr Q ke Q1
 pergerakan pada keluk DD dr titik b ke c dikenali sbg pengembangan permintaan
Perubahan Permintaan ( ∆DD)

 merujuk kpd peralihan keluk permintaan sama ada ke kiri atau ke kanan yang disebabkan faktor
selain drp harga barang itu sendiri misalnya perubahan pendapatan.
20
 Apabila pendapatan pengguna meningkat keluk permintaan beralih ke kanan dr DD ke D1D1.
 Pada tingkat harga yang sama iaitu P, kuantiti diminta meningkat dari Q kpd Q1.
 Ini dikenali sebagai pertambahan permintaan.
 Sebaliknya jika pendapatan pengguna menurun, keluk permintaan beralih ke kiri dr D1D1 ke DD.
 Pengurangan pendapatan pengguna menyebabkan kuantiti diminta turun dari Q1 kpd Q.
 Ini dikenali sebagai pengurangan permintaan.
Takrif Penawaran
 Kuantiti barang dan perkhidmatan yg sanggup dan mampu dijual oleh penjual pd suatu tingkat harga
dlm tempoh masa tertentu.
Hukum Penawaran
 Menyatakan harga (P) dengan kuantiti ditawarkan (Qs) adalah berhubungan langsung
 apabila harga sesuatu brg naik, maka kuantiti ditawarkan akan naik (P↑, Qd↑)
 Sebaliknya apabila harga sesuatu brg turun, maka kuantiti ditawarkan akan turun (P↓,Qd↓)
 dengan andaian Ceteries peribus
Jadual dan Keluk Penawaran

Keluk Penawaran
 keluk yg menunjukkan kuantiti barang yg ditawarkan oleh seseorang penjual pd suatu tingkat harga
tertentu.
Cth: Jadual dibawah menunjukkan kuantiti ditawarkan terhadap barang X pada pelbagai tingkat harga.
Harga Kuantiti
Titik
(RM) (Unit)
1 5 D
2 10 E
3 15 F
 Pada harga RM1.00, kuantiti ditawarkan ialah 5 unit pd titik d

 Apabila harga naik kpd RM2.00, kuantiti ditawarkan naik kepada 10 unit iaitu pd titik e
 Apabila harga naik kpd RM3.00, kuantiti ditawarkan naik kepada 15 unit iaitu pd titik f
21
 Oleh itu apabila titik d, e dan f disambung maka terbitlah keluk penawaran yang mencerun ke atas dr
kiri ke kanan
Fungsi Penawaran
Persamaan yang menunjukkan hubungan antara kuantiti barang ditawarkan pada pelbagai tingkat harga.
Qsx = a + bPx
Qdx = kuantiti ditawarkan brg X
a = pintasan pd paksi kuantiti
b = kecerunan
Px = harga barang X
Penawaran firma
 Jumlah penawaran seorang pengeluar di pasaran pd suatu tingkat harga dlm tempoh masa tertentu.
Penawaran pasaran
 Jumlah penawaran semua pengeluar di pasaran pd suatu tingkat harga dlm tempoh masa tertentu.
Harga Kuantiti ditawarkan (unit)
(RM) Firma A Firma B Pasaran
1 2 3 5
2 4 6 10
3 6 9 15
Penentu- penentu penawaran

1. harga barang itu sendiri
2. harga barang lain (keluaran bersama dan keluaran bersaing)
3. kos pengeluaran
4. teknologi
5. dasar kerajaan
6. bilangan firma
7. musim
Perubahan kuantiti ditawarkan (∆Qs)
merujuk kpd pergerakan di sepanjang keluk penawaran sama ada ke kiri atau ke kanan yang disebabkan
oleh perubahan harga barang itu sendiri.
 Apabila harga naik dr P ke P2, menyebabkan kuantiti ditawarkan naik dr Q kpd Q1

 Pergerakan pada keluk SS dr titik e ke f dikenali sebagai pengembangan penawaran
 Sebaliknya, apabila harga turun dr P ke P1 menyebabkan kuantiti ditawarkan turun dr Q ke Q2
 pergerakan pada keluk SS dr titik e ke d dikenali sbg penguncupan penawaran
Perubahan penawaran (∆SS)

merujuk kpd peralihan keluk penawaran sama ada ke kiri atau ke kanan yang disebabkan faktor selain drp
harga barang itu sendiri misalnya perubahan teknologi.
22
 Peningkatan teknologi pengeluaran menyebabkan kuantiti ditawarkan meningkat dari Q kpd Q1.
 Oleh itu keluk penawaran beralih ke kanan dr SS ke S1S1. Ia dikenali sbg pertambahan penawaran
 Sebaliknya, Kemorosotan teknologi pengeluaran menyebabkan kuantiti ditawarkan turun dari Q1
kpd Q.
 Oleh itu keluk penawaran beralih ke kiri dr S1S1 ke SS. Ia dikenali sbg pengurangan penawaran.
2.2 Keseimbangan Pasaran

 Suatu keadaan dimana kuantiti diminta sama dengan kuantiti ditawarkan (Qd = Qs) pada suatu
tingkat harga tertentu
Proses penentuan Keseimbangan Pasaran
 Keseimbangan pasaran tercapai pd titik E apabila keluk DD=SS pada tingkat harga dan kuantiti
keseimbangan iaitu P dan Q.
Pada P2, kuantiti ditawarkan ialah Q2 manakala kuantiti diminta ialah Q1.
 Oleh itu berlaku lebihan penawaran sebesar Q1Q2.
 Lebihan penawaran menyebabkan harga cenderung untuk turun. Penurunan harga menyebabkan Qd
meningkat manakala Qs berkurang.
 Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan pd titik E.
 Pada P1, kuantiti diminta ialah Q2 manakala kuantiti ditawarkan ialah Q1.
 Oleh itu berlaku lebihan permintaan sebesar Q1Q2.
 Lebihan permintaan menyebabkan harga cenderung untuk naik. Kenaikan harga menyebabkan Qd
berkurang manakala Qs meningkat.
 Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan pd titik E.
1. PERUBAHAN PERMINTAAN
Cth: pertambahan permintaan
23
 Keseimbangan pasaran asal tercapai pd titik E apabila keluk DD=SS pada tingkat harga dan kuantiti
 Pertambahan permintaan menyebabkan keluk permintaan beralih ke kanan dari DD ke D1D1.
 Pada P, kuantiti ditawarkan ialah Q manakala kuantiti diminta ialah Q2.
 Oleh itu berlaku lebihan permintaan sebesar QQ2.
 Lebihan permintaan menyebabkan harga cenderung untuk naik. Kenaikan harga menyebabkan Qd
berkurang manakala Qs bertambah.
 Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan pd titik E1.
 Oleh itu, keseimbangan baharu tercapai pd titik E1 apabila keluk D1D1=SS pada tingkat harga dan
kuantiti keseimbangan iaitu P1 dan Q1
 Kesan, harga dan kuantiti pasaran naik dr P ke P1 dan Q kpd Q1.
2. PERUBAHAN PENAWARAN
Cth: Pengurangan penawaran
 Keseimbangan pasaran asal tercapai pd titik E apabila keluk DD=SS pada tingkat harga dan kuantiti
 Pengurangan penawaran menyebabkan keluk penawaran beralih ke kiri dari SS ke S1S1.
 Pada P, kuantiti diminta ialah Q manakala kuantiti ditawarkan ialah Q2.

 Oleh itu berlaku lebihan permintaan sebesar Q2Q.
 Lebihan permintaan menyebabkan harga cenderung untuk naik.
 Kenaikan harga menyebabkan Qd berkurang manakala Qs bertambah.
 Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan baru pd titik E1.
 Oleh itu, keseimbangan baharu tercapai pd titik E1 apabila keluk S1S1=DD pada tingkat harga dan
kuantiti keseimbangan iaitu P1 dan Q1
 Kesan, harga pasaran naik dr P kpd P1 manakala kuantiti pasaran turun dari Q kpd Q1.
2.3 Lebihan Pengguna dan Lebihan Pengeluar

Lebihan Pengguna
24
Faedah yg dinikmati oleh pengguna apabila harga yg sanggup dibayar melebihi harga pasaran sesuatu
barang
Lebihan Pengeluar
Faedah yg dinikmati oleh pengeluar apabila harga pasaran sesuatu barang melebihi harga yg sanggup
diterima oleh pengeluar
2.4 Peranan/Campur Tangan Kerajaan

Dasar kawalan harga
1. Dasar Harga minimum
 Harga yang ditetapkan oleh kerajaan lebih tinggi drp harga keseimbangan pasaran (P1 > P)
 Menjaga kebajikan pengeluar
 Harga naik dari P ke P1, kuantiti ditawarkan naik dr Q ke Q1
 Lebihan pengeluar meningkat dr PES kpd P1bS
 Lebihan pengguna berkurang dr PDE kpd P1Da
 Berlaku lebihan SS sebesar ab, lebihan SS akan dibeli oleh kerajaan untuk dieksport keluar Negara.
2. Dasar Harga Maksimum

 Harga yang ditetapkan oleh kerajaan lebih rendah drp harga keseimbangan pasaran (P1 < P)
 Menjaga kebajikan pengguna
25
 Harga turun dr P ke P1, kuantiti diminta naik dari Q ke Q1
 Lebihan pengguna meningkat dr PDE kpd P1Db
 Lebihan pengeluar berkurang dr PES kpd P1aS
 Berlaku lebihan DD sebesar ab, utk menampung lebihan DD kerajaan akan mengimport dr luar
negara.
Percukaian
Cukai jualan ialah cukai tak langsung iaitu beban cukai boleh dipindahkan kpd org lain.
Kos pengeluaran meningkat menyebabkan penawaran berkurang (Keluk SS beralih ke kiri dari SS ke S1S1)
Kesan cukai
1. Harga barang naik dari P ke P1, kuantiti turun dr Q ke Q1
2. Pengguna menanggung beban cukai sebesar PP1E1a manakala pengeluar sebesar P2Pab
3. Lebihan pengguna dan lebihan pengeluar berkurang
4. Hasil cukai kerajaan meningkat
Subsidi
Bantuan kewangan oleh kerajaan untuk mengurangkan kos pengeluaran
Kos pengeluaran turun menyebabkan penawaran bertambah (Keluk SS beralih ke kanan dari SS ke S1S1)
Kesan subsidi
26
1. Harga barang turun dr P ke P1, kuantiti bertambah dr Q ke Q1
2. Pengguna menerima faedah subsidi sebesar P1PbE1 manakala pengeluar sebesar PP2ab
3. Lebihan pengguna dan lebihan pengeluar bertambah
4. Perbelanjaan kerajaan meningkat
2.5 Keanjalan Permintaan

Takrif Keanjalan Permintaan
- Ukuran darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta kesan drp perubahan harga brg itu
sendiri, perubahan harga barang lain dan perubahan pendapatan.
3 Jenis Keanjalan DD
1. Keanjalan Permintaan Harga (Ed)
2. Keanjalan Permintaan Silang (Ec)
3. Keanjalan Permintaan Pendapatan (Ey
Keanjalan Permintaan Harga (Ed)

- Ukuran darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta kesan drp perubahan harga brg itu
sendiri
- Mengukur keanjalan permintaan harga pada satu keluk permintaan kesan perubahan antara dua
tingkat harga.
- Ed = Peratus perubahan kuantiti diminta (%∆Qdx)
Peratus perubahan harga brg itu sendiri (%∆Px)
Darjah Keanjalan Permintaan harga

1. Anjal sempurna (Ed = ∞)
2. Anjal (1<Ed<∞)
3. Anjal Satu (Ed = 1)
4. Tidak anjal (0 <Ed<1)
5. Tidak anjal sempurna (Ed=0)
1. Anjal sempurna (Ed =∞)
- Apabila Ed = ∞
- Kenaikan harga lebih tinggi drp P menyebbkan Qd = 0, sebaliknya
penurunan harga krg drp P menyebabkn Qd tidak terhingga.
- Keluk DD selari dgn paksi kuantiti
2. Anjal (1<Ed<∞)
- Apabila 1<Ed<∞
- % ∆ Qd > % ∆ P
- Keluk DD bercerun landai
27
3. Anjal Satu (Ed = 1)
- Apabila Ed=1
- % ∆ Qd = % ∆ P
- Keluk DD berbentuk hiperbola
4. Tidak anjal (0 <Ed<1)
- Apabila 0<Ed<1
- % ∆ Qd < % ∆ P
- Keluk DD bercerun curam
5. Tidak anjal sempurna (Ed=0)
- Apabila Ed=0
- Sebarang perubahan harga tidak mempengaruhi perubahan Qd
(P↑@↓ , Qd tidak berubah=Q)
- Keluk DD selari dengan paksi harga
Penentu keanjalan permintaan harga

1. Kewujudan barang pengganti
- Wujud brg pengganti, anjal
- Tiada brg pengganti, tidak anjal
2. Peratus perbelanjaan daripada pendapatan

- % perbelanjaan besar, anjal
- % perbelanjaan kecil, tidak anjal
3. Kepentingan sesuatu barang

- Penting (brg keperluan), tidak anjal
- Tidak penting, anjal
4. Kesetiaan kepada jenama

- Setia, tidak anjal
- Tidak setia, anjal
5. Kepelbagaian kegunaan sesuatu barang

28
- Byk kegunaan, anjal
- Kurang kegunaan, tidak anja
Keanjalan Permintaan Silang (Ec)

- Ukuran darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta kesan drp perubahan harga brg lain
- Ec = Peratus perubahan kuantiti diminta (%∆Qdx)
Peratus perubahan harga barang lain (%∆Py)
Ec Hubungan antara barang Cth barang
Positif Barang pengganti Kopi dengan teh
Sifar Barang neutral/ tidak Tepung dengan baju
berkaitan
Negatif Barang penggenap Petrol dengan kereta
Keanjalan Permintaan Pendapatan (Ey)

- Ukuran darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta kesan drp perubahan pendapatan
- Ey = Peratus perubahan kuantiti diminta (%∆Qd)
Peratus perubahan pendapatan (%∆Y)
Ey Jenis barang Cth barang

1<Ey<∞ Barang mewah Barang kemas
0<Ey≤1 Barang normal Baju
Ey = 0 Barang mesti Garam
Ey < 0 Barang bawahan Beras hancur
2.6 Keanjalan Penawaran (Es)

- Ukuran darjah tindak balas perubahan kuantiti ditawarkan kesan drp perubahan harga brg itu sendiri
Ed = Peratus perubahan kuantiti ditawarkan (%∆Qsx)
Peratus perubahan harga brg itu sendiri (%∆Px)
Darjah Keanjalan Penawaran

1. Anjal sempurna (Es = ∞)
2. Anjal (1<Es<∞)
3. Anjal Satu (Es = 1)
4. Tidak anjal (0 <Es<1)
5. Tidak anjal sempurna (Es=0)
1. Anjal sempurna (Es = ∞)
- Apabila Es = ∞
- Kenaikan harga lebih tinggi drp P menyebbkan Qs = ∞,
sebaliknya penurunan harga krg drp P menyebabkn Qs = 0 -
Keluk SS selari dgn paksi kuantiti
2. Anjal (1<Es<∞)
29
- Apabila 1<Es < ∞
- %∆Qs > %∆P
- Keluk SS memotong paksi harga
3. Anjal Satu (Es = 1)
- Apabila Es = 1
- %∆Qs = %∆P
- Keluk SS bermula pada titik asalan
4. Tidak anjal (0 <Es<1)
- Apabila 0<Es <1

- %∆Qs < %∆P
- Keluk SS memotong paksi kuantiti
5. Tidak anjal sempurna (Es=0)
- Apabila Es = 0
- Sebarang perubahan harga tidak mempengaruhi
perubahan Qs (P↑@↓ , Qs tidak berubah=Q)
- Keluk SS selari dgn paksi harga
Penentu keanjalan penawaran

1. Faktor masa penyesuaian input:
- jangka masa singkat (semua input tetap), tidak anjal sempurna
- jangka pendek (input tetap dan berubah), tidak anjal
- jangka panjang (semua input berubah), anjal
2. Jangka masa pengeluaran

- Jangka pendek, anjal
- Jangka panjang, tidak anjal
3. Penambahan kos pengeluaran
30
- Ada penambahan kos tinggi, tidak anjal
- Tiada penambahan kos tinggi, anjal
4. Mobiliti faktor pengeluaran

- berlaku mobiliti, anjal
- tiada mobiliti, tidak anjal
5. Bilangan firma
- Banyak, anjal
- Sedikit, tidak anjal
6. Penggantian faktor
- Mudah diganti, anjal
- Sukar diganti, tidak anjal
1.Kereta yang digunakan sebagai teksi ialah

A Barang awam
B.Barang modal
C.Barang pengguna
D.Barang perantaraan
2.Sekiranya permintaan terhadap teh menurun apabila pendapatan pengguna menurun,maka teh ialah
barang
A.normal
B.mewah
C.bawahan
D.pengganti
3.Sekiranya barang X dan barang Y ialah barang penggenap

A.kenaikan harga barang X meningkatkan permintaan barang Y
B.kenaikan harga barang X mengurangkan permintaan barang Y
C.kenaikan harga barang X mengurangkan permintaan barang Y
D.kenaikan harga barang X tidak mengubah permintaan barang Y
4.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan terhadap payung.
Harga D
31
N
Q1 Q2 Kuantiti
Peralihan titik M ke titik N disebabkan oleh

A.kejatuhan harga payung
B.kenaikan harga baju hujan
C.ramalan hujan lebat akan melanda
D.kejatuhan harga input pengeluaran payung
STPM 2013 SOALAN 4

5.Jadual di bawah menunjukkan kuantiti diminta bagi suatu barang di pasaran.
Harga (RM) Kuantiti diminta (unit)
1.00 50
2.00 40
Fungsi permintaan barang tersebut ialah
A.Qd=50-10P B.Qd=50+10P C.Qd=60-10P D.Qd=60+10P
6.Peningkatan harga barang X menyebabkan penurunan permintaan barang Y.Ini menunjukkan X dan Y
ialah barang
A.berkait B.pengganti C.penggenap D.tidak berkait
7.Jangkaan peningkatan harga rumah pada masa hadapan di pasaran akan menyebabkan
A.keluk permintaan rumah tidak beralih C.keluk permintaan rumah beralih ke kiri
B.keluk penawaran rumah beralih ke kiri D.keluk permintaan rumah beralih ke kanan

8.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) terhadap ayam di pasaran.
Beras (juta tan metrik)
D0 D1
P1
32
D1
0 D0
Q0 Q1 Kuantiti
Keluk permintaan beralih dari D1D1 ke D0D0 kerana

A.harga ikan mahal C.harga daging lembu turun
B.harga ayam turun D.pengaruh musim tengkujuh

9. Yang manakah akan menyebabkan peralihan ke kiri keluk permintaan pasaran ikan ?
A.harga ikan meningkat C.pendapatan pengguna menurun
B.harga daging meningkat D.peningkatan harga minyak untuk kegunaan bot nelayan

10.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan pasaran bagi telefon bimbit
Harga
D0 D1
D1
0 D0 Kuantiti
Yang manakah akan menyebabkan keluk D0D0 beralih ke D1D1?

A.harga telefon bimbit di pasaran menurun.
B.bilangan pengeluar telefon bimbit bertambah
C.teknologi pengeluaran telefon bimbit meningkat
D.cita rasa pengguna terhadap telefon bimbit meningkat

11.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti diminta bagi barang X dan barang Y dengan
tingkat harga barang X di pasaran.
Harga barang X (RM) Kuantiti diminta barang X Kuantiti diminta barang Y
33
(unit) (unit)
10.00 300 150

20.00 250 100
Berdasarkan jadual di atas,apakah hubungan antara kedua-dua barang tersebut ?

A.barang pengganti C.barang bukan pengganti
B.barang penggenap D.barang bukan penggenap

12.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara harga dengan kuantiti diminta bagi barang X di pasaran.
Harga (RM) Kuantiti diminta
(unit)
1.00 45
2.00 40
3.00 35
Persamaan permintaan bagi barang X ialah
A.Qd=60-10P B.Qd=55-10P C.Qd=35-5P D.Qd=50-5P
13.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (SS) untuk suatu barang.
Harga (RM)
4 S
0 12 18 Kuantiti (unit)
Apakah fungsi penawaran bagi barang tersebut ?

A.Qs=6+3P B.Qs=10+2P C.Qs=15+3P D.Qs=30+5P
14.Yang manakah yang menyebabkan penawaran rumah bertambah?
A.penurunan harga simen C.penurunan bekalan simen
34
B.peningkatan upah buruh D.peningkatan pendapatan isi rumah

15.Gambar rajah di bawah menujukkan keluk penawaran getah asli
Harga
S0
S1
S0
S1
0 Kuantiti
Peralihan keluk penawaran getah asli dari S0S0 ke S1S1 disebabkan oleh peningkatan
A.upah buruh C.teknologi moden
B.harga getah asli D.harga tayar kereta

16.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk penawaran (ss) bagi pisang
Harga
S1
S1
Peralihan keluk penawaran

S dari SS ke S1S1 berlaku apabila
A.permintaan ke atas pisang jatuh
0 di pasaran meningkat Kuantiti
B.harga pisang
C.kerajaan memberikan subsidi kepada penanam pisang
D.serangan penyakit menyebabkan pengeluaran pisang merosot
17.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara harga dengan kuantiti ditawar bagi barang Y di pasaran.
35
10.00 90
20.00 120
30.00 150
Persamaan penawaran bagi barang Y ialah
A.Qs=120+3P B.Qs=90+30P C.Qs=60+3P D.Qs=60+30P
STPM 2013 SOALAN 5

18.Yang manakah yang menyebabkan kesan peningkatan harga simen?
A.Keluk permintaan simen beralih ke kiri C.Keluk permintaan rumah beralih ke kiri
B.Keluk penawaran simen beralih ke kiri D.Keluk penawaran rumah beralih ke kiri

19.Jadual di bawah menunjukkan permintaan dan penawaran minyak masak di suatu pasaran.
Harga (RM) Permintaan Penawaran
(juta kg) (juta kg)
1.00 120 60
2.00 100 70
3.00 90 80
4.00 60 90
5.00 40 100
Kesan daripada kejayaan kempen bahaya penggunaan minyak masak berlebihan dalam masakan,permintaan
terhadap minyak masak telah menurun sebanyak 30% pada pelbagai tingkat harga.Harga keseimbangan
yang baru ialah
A.RM1.00 B.RM 2.00 C.RM 3.00 D.RM4.00
36
20.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) dan keluk penawaran (SS) bagi buku
komik.
Harga(RM) D S
15.00
10.00
S D
0 20 30 45 Kuantiti (unit)
Pada tingkat harga RM10.00

A.harga keseimbangan tercapai
B.wujud lebihan penawaran sebanyak 25 unit
C.wujud lebihan permintaan sebanyak 45 unit
D.lebihan permintaan menyebabkan harga buku komik meningkat

21.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (D) dan keluk penawaran (S) bagi suatu barang
Harga(RM)
D S
10
0 Kuantiti (unit)
20 40 60 Q
Jika fungsi permintaan ialah Qd=120-6P,dengan Qd ialah kuantiti diminta (unit) dan P ialah harga
(RM),pada harga RM5.00 wujud lebihan permintaan sebanyak
A.20 unit B.50 unit C.90 unit D.110 unit
37
22.Apabila pertambahan permintaan terhadap barang X melebihi pengurangan penawaran barang X,maka
pada titik keseimbangan baru pasaran barang X,
A.harga dan kuantiti barang X menurun
B.harga dan kuantiti barang X meningkat
C.harga barang X meningkat dan kuantiti barang X menurun
D.harga barang X menurun dan kuantiti barang X meningkat

23. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (dd) dan keluk penawaran (ss) bagi suatu
barang
Harga (RM)
D0 S1
15 S0
10
S1 D0
S0
Yang 0 10 14 16 Kuantiti (unit)

manakah pernyataan yang benar tentang
kesan perubahan penawaran di atas ?
A.lebihan pengguna akan berkurangan
B.lebihan pengeluar yang baharu ialah RM75
C.wujudnya lebihan penawaran sebanyak 6 unit.
D.tingkat harga keseimbangan yang asal ialah RM15
STPM 2013 SOALAN 7

24.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) dan keluk penawaran (SS) bagi suatu
barang .Titik E0 ialah keseimbangan asal
Harga
S1
F E1 S0
P1 E1 S2
P0 E2
P2
D0
38
0 Q1 Q2 Q3 Kuantiti
Kenaikan cukai input menyebabkan lebihan pengguna

A.berkurang menjadi P0FE0 C.berkurang sebanyak P0P1E1E0
B.bertambah menjadi P2FE2 D.bertambah sebanyak P2P0E0E2

25.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaaan (D) suatu barang pada pelbagai tingkat harga.
Harga(RM)
40.00
30.00
15.00
0 10 25 Kuantiti(unit)
Jika harga pasaran rm15.00,berapakah lebihan pengguna?

A. RM 300.00 B.RM 312.50 C.RM375.00 D.RM487.50

26.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (D) dan keluk penawaran (S) bagi barang X.
Harga(RM) D S
30
20
0 Kuantiti(unit)
Peningkatan harga barang X daripada RM 20 kepada RM 30 menyebabkan

A.lebihan pengeluar barang X bertambah C.lebihan pengeluar barang X berkurangan
B.lebihan permintaan barang X bertambah D.lebihan penawaran barang X berkurangan
39
27.Seseorang pengguna boleh menikmati lebihan pengguna sekiranya harga yang sanggup dibayar
A.sama dengan harga pasaran C.lebih tinggi daripada harga pasaran
B.sama dengan harga maksimum D.lebih rendah daripada harga pasaran
STPM 2013 SOALAN 6

28.Persamaan permintaan dan penawaran bagi barang X adalah sebagai
Qd=200-20P
Qs=100+20P
dengan
Qd=Kuantiti diminta (unit)
Qs=Kuantiti ditawar (unit)
P=Harga (RM)
Jika kerajaan mengenakan cukai sebanyak RM2.00 per unit,apakah kesannya kepada harga dan kuantiti
keseimbangaan barang X?
A.harga naik sebanyak RM3.50 dan kuantiti turun sebanyak 130 unit
B.harga naik sebanyak RM2.50 dan kuantiti turun sebanyak 150 unit
C.harga naik sebanyak RM 2.00 dan kuantiti turun sebanyak 10 unit
D.harga naik sebanyak RM 1.00 dan kuantiti turun sebanyak 20 unit.
STPM 2013 (U)/2014 SOALAN 10

29.Penetapan dasar harga minimum menyebabkan
A.wujudnya pasaran gelap C.kuasa monopoli semakin lemah
B.kebajikan pengguna meningkat D.pendapatan pengeluar meningkat

30.Yang berikut kesan pelaksanaan dasar harga maksimum,kecuali
A.kuantiti yang ditawar berkurang C.wujud lebihan penawaran dalam pasaran
B.kuantiti yang diminta meningkat D.wujud lebihan permintaan dalam pasaran
STPM 2013 SOALAN 10

31.Yang berikut ialah fungsi permintaan (Qd) dan fungsi penawaran (Qs) bagi suatu barang
Qd=200-25P
Qs=100+25P
Dengan P ialah harga (RM).Penetapan harga minimum pada RM3.00 per unit menyebabkan
40
A.lebihan penawaran sebanyak 50 unit C.lebihan permintaan sebanyak 125 unit
B.lebihan permintaan sebanyak 50 unit D.lebihan penawaran sebanyak 175 unit
STPM 2015 (U)/2016 SOALAN 10

32.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) dan keluk penawaran (SS) suatu barang.
Harga
D S
J K
P1 E
P0
P2 L M
Q1 Q2 Q3 Kuantiti(unit)
Apabila kerajaan melaksanakan dasar harga minimum,jumlah hasil pengeluar akan berubah daripada
A.0P0EQ0 kepada 0P2MQ2 C.0P1KQ2 kepada 0P2MQ1
B.0P2LQ1 kepada 0P1JQ1 D.0P0EQ0 kepada 0P1KQ2
STPM 2017 (U)/2018 SOALAN 10

33.Berikut ialah persamaan permintaan (Qd) dan persamaan (Qs) bagi suatu barang.
Qd=240-10P
Qs=80+10P
Dengan P ialah harga (RM).
Dasar pemberian subsidi kerajaan sebanyak RM4.00 per unit keluaran akan menyebabkan
A.harga jatuh sebanyak RM2.00 C.kuantiti meningkat sebanyak 160 unit
B.harga jatuh sebanyak RM6.00 D.kuantiti meningkat sebanyak 180 unit

34.Permintaan terhadap the adalah tak anjal sempurna .peningkatan harga teh menyebabkan pengguna
A.menggantikan teh dengan minuman lain
B.mengekalkan penggunaan teh walaupun harganya meningkat
C.menambahkan pengambilan the kerana dapat menunjukkan prestij
41
D.mengurangkan permintaan the kerana kejatuhan pendapatan benar

35.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (dd) suatu barang di pasaran.
Harga (RM)
30 B
20 A
0 Q1 20 Kuantiti (unit)
Jika diberi nilai keanjalan permintaan ialah -0.8,berapakah kuantiti pada Q1 sekiranya berlaku pergerakan
dari titik a ke titik b ?
A.8 unit B.12 unit C.16 unit D.17 unit
36.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) bagi barang X.
Harga (RM)
40.00
20.00
Berapakah nilai keanjalan permintaan harga apabila harga barang X menurun?

A.-0.20 B.-0.50 C.-2.00 D.-5.00
37.Untuk menggalakkan perkembangan industri kereta tempatan,kerajaan telah menaikkan cukai terhadap
kereta yang diimport,menyebabkan harga kereta import naik sebanyak 25%.Kesannya permintaan
terhadap kereta tempatan meningkat daripada 90000 unit kepada 126000 unit.Berapakah keanjalan
permintaan silang?
A.0.35 B.0.63 C.1.14 D.1.60
38.Jadual di bawah menunjukkan harga barang X,kuantiti diminta barang X,dan kuantiti diminta barang Y.
Barang X Barang Y
42
Harga Kuantiti diminta Kuantiti diminta
(RM) (unit) (unit)
2 90 80
5 50 60
Hitung keanjalan permintaan silang apabila harga barang X meningkat daripada RM2.00
kepada RM5.00
A.-0.17 B.-0.30 C.-0.38 D.-0.53
39.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan terhadap kopi dan the di pasaran.
Harga kopi (RM)
D0
10
D0
0 240 300 Kuantiti kopi (unit)
Harga teh (RM)
D0 D1
D0 D1
0 20 35 Kuantiti teh (unit)
Jika harga teh ialah RM9.00,berapakah keanjalan silang bagi the jika harga kopi meningkat?
A.0.33 B.1.72 C.2.00 D.3.00
STPM 2013 SOALAN 8
40.Apabila pendapatan meningkat daripada RM800 kepada RM 1200,kuantiti diminta terhadap barang X
meningkat daripada 50 unit kepada 60 unit.Berapakah keanjalan permintaan pendapatan barang X?
A.-2.5 B.-0.4 C.0.4 D.2.5
STPM 2013 SOALAN 9
43
41.Yang berikut ialah fungsi penawaran (Qs) bagi suatu barsng.
Qs=20+5P
dengan P ialah tingkat harga dalam RM.Pada P=RM4.00,keluk penawaran tersebut ialah
A.anjal B.tak anjal C.anjal satu D.anjal sempurna

42.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk penawaran(SS) suatu barang.Fungsi penawaran tersebut
ialah Qs=4+6P,dengan Qs ialah kuantiti penawaran dan P ialah harga.
Harga kopi (RM)
9 N
6 M
0 Q0 Q1 Kuantiti kopi (unit)
Apabila berlaku pergerakan dari titik M ke N,nilai keanjalan penawaran ialah

A.0.10 B.0.90 C.0.93 D.1.10

43.Jadual di bawah menunjukkan harga dan kuantiti ditawar bagi barang X di pasaran.
Harga (RM) Kuantiti ditawar
(unit)
15.00 43
20.00 68
Apabila harga meningkat,nilai keanjalan penawaran bagi barang X ialah

A.0.57 C.1. 0.68 B.0.681.47 D.1.74
44.Yang berikut ialah persamaan penawaran bagi suatu barang ;
Qs=50 +20P
44
Hitung nilai keanjalan penawaran bagi barang tersebut jika harga meningkat daripada RM2.50 kepada RM
3.50
A.0.09 B.0.12 C.8.14 D.10.99
45.Penurunan harga suatu barang daripada RM 20.00 kepada RM 10.00 telah menyebabkan penawaran
berkurangan sebanyak 25%,maka penawaran itu ialah penawaran
A.anjal B.tak anjal C.anjal satu D.anjal sempurna
46.Yang manakah bukan faktor yang mempengaruhi keanjalan penawaran suatu barang?
A.mobiliti input C.tambahan kos pengeluaran
B.bilangan kegunaan barang D.bilangan firma dalam pasaran
47.Yang manakah faktor yang menyebabkan penawaran menjadi tak anjal ?
A.mobiliti input yang tinggi C.bilangan input pengganti yang sedikit
B.bekalan input mudah diperoleh D.bilangan firma yang banyak di pasaran
48.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk penawaran (SS) bagi suatu barang.
Harga (RM)
32 S
16
S
Berapakah nilai keanjalan penawaran harga apabila harga barang tersebut meningkat daripada RM16
kepada RM32
A.0.25 B.0.40 C.2.50 D.4.00

49.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (dd) dan keluk penawaran (ss) pasaran padi
sebelum dan selepas pemberian subsidi oleh kerajaan.
Harga (RM)
45
D0 E0 S0
P2 S1
P1 E1
S0 D0
P0 S1 A
0 Q0 Q1 Kuantiti (unit)
Pemberian subsidi oleh kerajaan memberi kesan yang berikut,kecuali

A.kuantiti pengeluaran padi meningkat dari 0Q0 ke 0Q1
B.lebihan pengguna bertambah sebanyak P1P2E0E1
C.lebihan pengeluar berkurang sebanyak P0P1E1A
D.harga padi menurun dari 0P2 ke 0P1
STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 10
50.Yang manakah yang benar berkenaan dasar harga maksimum?

I Mewujudkan lebihan penawaran
II Mewujudkan lebihan permintaan
III Penetapan harga lebih tinggi daripada harga pasaran
IV Penetapan harga lebih rendah daripada harga pasaran
A.I dan III
B.I dan IV
C.II dan III
D.II dan IV

1. (a) Bezakan antara perubahan kuantiti diminta dengan perubahan permintaan. (2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah ,terangkan kesan ke atas keluk permintaan (ceteris
paribus) sekiranya,
(i) kerajaan memberikan bonus kepada kakitangan awam,(4m)

(ii) harga barang pengganti turun. (4m)

2.Huraikan lima faktor penurunan permintaan motosikal tempatan.(10m)
2. (a) Bezakan perubahan kuantiti ditawar dengan perubahan penawaran. (2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah,huraikan kesan ke atas penawaran getah sekiranya,
(i) upah buruh di ladang getah meningkat,(4m)
46
(ii) kerajaan memberikan subsidi baja kepada pekebun kecil getah. (4m)

4.(a) Apakah yang dimaksudkan dengan lebihan permintaan dan lebihan penawaran? (2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah,terangkan proses keseimbangan pasaran tercapai
apabila berlaku lebihan permintaan dan lebihan penawaran. (8m)
STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 22
5.Penyelidikan kesihaan telah menyakinkan pengguna bahawa pengambilan susu kambing adalah lebih
sihat daripada pengambilan susu lembu.Dengan berbantukan dua gambar rajah yang berasingan,terangkan
perubahan tingkat keseimbangan bagi pasaran susu lembu dan perubahan tingkat keseimbangan bagi
pasaran susu kambing jika cita rasa pengguna berubah ekoran daripada penyelidikan tersebut. (10m)
Kenaikan harga besi dan kenaikan pendapatan pengguna menyebabkan peralihan keluk
6.Dengan
penawaran lebih kecil berbanding dengan peralihan keluk permintaan dalam pasaran kereta
mengguna
kan
gambar rajah,terangkan kesan peralihan kedua-dua keluk tersebut terhadap harga dan kuantiti
keseimbangan dalam pasaran kereta tempatan.(10m)
7. (a) Takrifkan lebihan pengguna dan lebihan pengeluar.(2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah,huraikan kesan ke atas lebihan pengguna apabila kerajaan
mengenakan cukai ke atas pengeluar.(8m)

8.Dengan menggunakan gambar rajah,huraikan kesan ke atas harga dan kuantiti keseimbangan suatu barang
di pasaran sekiranya kerajaan mengenakan cukai di atas input pengeluaran barang itu.(10m)
9.(a) Takrifkan harga maksimum dan harga minimum.(2m)
(b) (i) Dalam keadaan bagaimanakah kerajaan boleh melaksanakan dasar harga
maksimum?(2m)
(ii) Huraikan tiga tujuan dasar harga maksimum dilaksanakan oleh kerajaan.(6m)
STPM 2014 (U)/2015 SOALAN 23
10.(a) Jelaskan maksud keanjalan permintaan harga. (2m)

(b) Huraikan empat faktor yang menentukan keanjalan permintaan harga.(8m)
STPM 2013 SOALAN 22
47
11.(a) Jelaskan maksud keanjalan permintaan pendapatan.(2m)
(b) Terangkan kaitan antara nilai keanjalan pendapatan dengan jenis barang.(8m)
STPM 2017 (U)/2018 SOALAN 23

12.(a) Apakah yang dimaksudkan dengan keanjalan penawaran ? (2m)
(b) Dengan menggunakan gambar rajah,terangkan perbezaan antara penawaran anjal dengan
penawaran tak anjal. (8m)
STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 23
13. (a) Apakah yang dimaksudkan dengan keanjalan permintaan pendapatan ?(2m)
(b) Dengan memberikan contoh barang,terangkan perkaitan antara nilai keanjalan permintaan
pendapatan dengan jenis barang.(8m)

1.Persamaan permintaan dengan penawaran daging kambing import masing-masing adalah seperti yang
berikut:
P=70-2Q
P=10+Q
Dengan P=Harga daging kambing per kilogram (RM)
Q=Kuantiti daging kambing (kg).
(a) Hitung harga dan kuantiti keseimbangan.(2m)
(b) Hitung lebihan pengguna pada titik keseimbangan.(1m)
(c) Sekiranya kerajaan mengenakan cukai ke atas daging kambing import sebanyak RM3.00 per kilogram,
(i) Hitung harga dan kuantiti keseimbangan baru,(2m)
(ii) Hitung perubahan lebihan pengguna dan jelaskan makna bagi nilai yang diperoleh.(2m)
(d) Dengan menggunakan kertas graf,lukis keluk permintaan dan penawaran sebelum dan slepas cukai
dikenakan.(3m)
STPM 2013 SOALAN 27

2.Persamaan permintaan dan penawaran ikan adalah seperti yang berikut;
P=20-2Q
P=5+3Q
dengan P=Harga (RM/kg)
Q=Kuantiti ikan (000’kg)
48
(a) Hitung harga dan kuantiti keseimbangan.(2m)
(b) Sekiranya kerajaan memberikan subsidi sebanyak RM2.00 sekilogram kepada pengeluar,
(i) berikan persamaan penawaran baharu,(1m)
(ii) hitung harga dan kuantiti keseimbangan,(2m)
(iii) hitung jumlah subsidi yang ditanggung oleh kerajaan,dan(1m)
(iv) apakah kesan dasar tersebut terhadap pasaran ikan ?(1m)
( c) Dengan menggunakan kertas graf,lukis keluk penawaran ikan sebelum dan selepas subsidi
diberikan.(3m)

3.Jadual di bawah menunjukkan harga,kuantiti diminta,dan kuantiti ditawar bagi suatu barang dalam
pasaran.
Harga (RM) Kuantiti diminta Kuantiti ditawar
(unit)
(unit)
6.00 22 14
8.00 20 16
10.00 18 18
12.00 16 20
(a) Hitung nilai keanjalan permintaan harga apabila harga meningkat daripada RM8.00 kepada
RM10.00.(3m)
(b) Hitung nilai keanjalan penawaran harga apabila harga meningkat daripada RM8.00 kepada
RM10.00.(3m)
(c) Hitung jumlah hasil pada setiap tingkat harga.(2m)
(c) (i) Apakah kesan pada jumlah hasil jika harga jualan meningkat? (1m)
(ii) Apakah kaitan antara jumlah hasil dengan keanjalan permintaan harga? (1m)

4.Jadual di bawah menunjukkan kuantiti diminta bagi barang X dan barang Y pada pelbagai tingkat harga
barang X.
Harga barang X Kuantiti diminta barang X Kuantiti diminta barang Y
(RM per unit) (unit) (unit)
1.00 50 4
2.00 40 6
3.00 30 8
4.00 20 10
49
(a) Hitung jumlah perbelanjaan pengguna barang X pada setiap tingkat harga.(2m)
(b) Hitung nilai keanjalan permintaan harga barang X,
(i) apabila harga naik daripada RM2.00 kepada RM3.00 (2m)
(ii) apabila harga turun daripada RM4.00 kepada RM3.00 (2m)
(c) (i) Hitung keanjalan silang barang Y apabila harga barang X naik daripada RM3.00 kepada
RM 4.00. (2m)
(ii) Berdasarkan jawapan (c)(i),jelaskan hubungan antara barang X dengan barang Y.(2m)
STPM 2016 (U)/2017 SOALAN 27

6.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan bagi barang X di pasaran A (DA) dan di pasaran B
(DB).
Harga barang X (RM)
DA DB
200 250 350 Kuantiti barang X (unit)
(a) Hitung keanjalan permintaan harga di kedua-dua pasaran jika harga barang X menurun daripada RM 5
kepada RM 3. (4m)
(b) (i) Hitung perubahan jumlah hasil di pasaran A. (2m)
(ii) Hitung perubahan jumlah hasil di pasaran B. (2m)
(c) Berdasarkan jawapan anda pada (a) dan (b) ,buat kesimpulan anda tentang hubungan antara keanjalan
dengan jumlah hasil. (2m)
STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 27
6.Jadual di bawah menunjukkan kuantiti diminta bagi suatu barang pada pelbagai tingkat harga.
10 180
15 160
20 140
25 120
30 100
50
(a) Terbitkan persamaan permintaan terhadap barang tersebut.(2m)
(b) Jika persamaan penawaran barang tersebut ialah
Qs= 60+6P
Dengan
Qs=kuantiti ditawar (unit)
P=harga (RM)
(i) hitung harga dan kuantiti keseimbangan pasaran barang tersebut.(2m)
(ii) hitung lebihan pengguna.(2m)
(c) Jika permintaan bertambah sebanyak 20 unit pada setiap tingkat harga,
(i) terbitkan persamaan permintaan yang baharu.(1m)
(ii) hitung harga dan kuantiti keseimbangan pasaran yang baharu.(1m)
(iii) jelaskan kesan ke atas harga dan kuantiti keseimbangan pasaran barang tersebut.(1m)
BAB 3: TEORI PENGELUARAN DAN KOS PENGELUARAN

3.1 FIRMA DAN INDUSTRI
PENGELUARAN
Proses menukarkan input kepada output.
FIRMA INDUSTRI
Suatu organisasi yang menggunakan Sekumpulan firma yang
faktor pengeluaran untuk menghasilkan mengeluarkan produk yang sama/
barang dan perkhidmatan. hampir sama dalam pasaran.
CTH: KFC,HONDA Cth:industri minyak petrol terdiri
daripada PETRONAS,Shell,Caltex
3.2 FUNGSI PENGELUARAN
Definisi-Hubungan antara jumlah keluaran dengan kuantiti input berubah yang digunakan.
Rumus-
Qx = f(K,L)
dengan Qx = Jumlah keluaran
K = Input Teta
L = Input berubah
KONSEP INPUT
INPUT TETAP INPUT BERUBAH
Wujud dalam jangka masa pendek Wujud dalam jangka masa pendek dan
sahaja jangka masa panjang
Tidak berubah mengikut perubahan Berubah secara langsung dengan perubahan
tingkat output tingkat output
Wujud apabila keluaran sifar Tidak wujud apabila keluaran sifar
Contoh: mesin,bangunan kilang Contoh: bahan mentah,upah buruh
51
KONSEP JANGKA MASA
JANGKA MASA PENDEK JANGKA MASA PANJANG
Melibatkan input berubah dan sekurang- Semua input yang digunakan adalah input
kurangnya satu input tetap berubah
Tidak berlaku keluar masuk firma ke Berlaku keluar masuk firma ke dalam
dalam industri industri
Jumlah output yang boleh ditambah Jumlah output yang boleh ditambah adalah
adalah terhad banyak
KONSEP-KONSEP KELUARAN
Jumlah Keluaran(TP) Keluaran Purata(AP) Keluaran Sut(MP)

definisi jumlah output yang Jumlah output yang Tambahan jumlah
dihasilkan oleh sejumlah dihasilkan oleh setiap output yang dihasilkan
3.3. KOS
input tertentu unit input berubah akibat daripada
PENGELU
tambahan satu unit
ARAN
input berubah
rumus Jumlah Keluaran(TP) Keluaran purata(AP) Keluaran Sut(MP) Definisi=Jum
lah
=Keluaran purata(AP) x =Jumlah keluaran(TP) =Perubahan jum.
perbelanjaan
Jum.input berubah (L)
Jum.input berubah(L) keluaran ( TP) yang
ditanggung
Perubahan Jum.input
oleh firma ke
berubah( L) atas faktor-
faktor
graf pengeluaran
untuk
menghasilka
n barang dan
perkhidmatan.
Kos
Eksplisit=Per
belanjaan
pengeluar ke
atas faktor-
faktor pengeluaran yang digunakan
untuk menghasilkan output.
= Juga dikenali sebagai kos nampak.
=CTH: kos bahan mentah,bil air dan elektrik.
52
Kos Implisit =Perbelanjaan ke atas faktor pengeluaran milik pengusaha sendiri yang
digunakan untuk mnghasilkan ouput.
= Juga dikenali sebagai kos tak nampak.
=CTH: bangunan kedai milik pengusaha.
KOS PENGELUARAN JANGKA PENDEK

Jenis-jenis kos pengeluaran
1)Jumlah Kos Tetap(TFC)=Bayaran ke atas pengunaan input tetap.
= Tidak berubah mengikut perubahan tingkat keluaran.
Rumus = Jumlah Kos(TC) - Jumlah kos berubah(TVC)
@
= Kos tetap purata(AFC) x Jumlah keluaran(Q)
Keluk = kos(rm)
TFC
0 keluaran(unit)
2)Jumlah Kos Berubah(TVC)=Bayaran ke atas penggunaan input berubah.
=Berubah mengikut tingkat keluaran.
Rumus =Jumlah kos(TC) - Jumlah kos tetap(TFC)
@
=Kos berubah purata(AVC) x Jumlah keluaran(Q)
Keluk = kos(rm) TVC
0 keluaran(unit)
3)Jumlah Kos(TC)=Bayaran ke atas pengunaan input tetap dan input berubah.
=Berubah mengikut tingkat keluaran.
Rumus =Jumlah kos tetap(TFC) + Jumlah kos berubah(TVC)
Keluk = kos(rm) TC
TVC
TFC
0 keluaran(unit)
4)Kos Tetap Purata(AFC)=Perbelanjaan untuk memperoleh input tetap bagi mengeluarkan
seunit keluaran.
Rumus =Jumlah kos tetap(TFC)
Jumlah keluaran(Q)
@
=Kos purata(AC) - Kos berubah purata(AVC)
Keluk = kos(rm)
53
AFC
0 keluaran(unit)
5)Kos Berubah Purata(AVC)= Perbelanjaan untuk memperoleh input berubah bagi
mengeluarkan seunit keluaran.
Rumus = Jumlah kos berubah(TVC)
Jumlah keluaran(Q)
@
=Kos purata(AC) - Kos tetap purata(AFC)
Keluk = kos(RM)
AVC
0 keluaran(unit)
6)Kos Purata(AC)=Perbelanjaan yang ditanggung untuk menghasilkan seunit keluaran.
Rumus =Jumlah kos(TC)
Jumlah keluaran(Q)
@
=Kos tetap purata(AFC) + Kos berubah purata(AVC)
Keluk = kos(rm)
AC
0 keluaran(unit)
7)Kos Sut(MC)=Perubahan jumlah kos akibat daripada tambahan seunit keluaran.
Rumus =Perubahan Jumlah kos( TC)
Perubahan Jumlah keluaran( Q)
Keluk = kos(RM)
MC
0 keluaran(unit)
KOS PENGELUARAN JANGKA PANJANG

Keluk kos purata jangka panjang adalah keluk yang terdiri daripada bahagian keluk-keluk
kos purata jangka pendek yang dapat meminimumkan kos pada pelbagai tingkat output.
kos(rm)
SAC1 SAC2 SAC3 SAC4 SAC5 SAC6

54
LAC
Ekonomi bidangan Tak ekonomi bidangan

0 keluaran(unit)
keluk kos purata jangka panjang(LAC)
3.4 EKONOMI BIDANGAN DAN TAK EKONOMI BIDANGAN

EKONOMI BIDANGAN
Ekonomi bidangan dalaman Ekonomi bidangan luaran

Faedah yang dinikmati oleh pengeluar Faedah yang dinikmati oleh pengeluar
yang menyebabkan kos purata jangka yang menyebabkan kos purata jangka
panjang berkurangan kesan daripada panjang berkurangan kesan daripada
pengeluaran secara besar- besaran perkembangan industri secara
keseluruhan.
Ekonomi pengkhususan Ekonomi integrasi

Ekonomi pengurusan Ekonomi teknologi maklumat
Ekonomi pemasaran Ekonomi infrastruktur
Ekonomi sosial Ekonomi bekalan input
Ekonomi kewangan Ekonomi kewangan
TAK EKONOMI BIDANGAN
Tak Ekonomi bidangan dalaman Tak Ekonomi bidangan luaran

Masalah yang dihadapi oleh firma hasil Masalah yang dihadapi oleh pengeluar
daripada pengeluran secara besar- hasil daripada perkembangan industri
besaran. secara keseluruhan.
Tak Ekonomi pengkhususan Tak Ekonomi kesesakan

Tak Ekonomi pengurusan Tak Ekonomi pencemaran
Tak Ekonomi pemasaran Tak Ekonomi kenaikan upah
Tak Ekonomi sosial Tak Ekonomi kenaikan harga input
Tak Ekonomi kewangan
55
KESAN EKONOMI BIDANGAN DAN TAK EKONOMI BIDANGAN TERHADAP
BENTUK DAN PERALIHAN KELUK KOS PURATA JANGKA PANJANG
kos(rm) kos(RM) LAC 2

LAC LAC 0
Ekonomi Tak ekonomi LAC 1

bidangan bidangan
dalaman dalaman 0 keluaran
0 keluaran(unit) (unit)
keluk kos purata jangka panjang(LAC) Peralihan keluk (LAC)
STPM 2013
S11.Pulangan sut berkurangan menunjukkan
A. output berkurangan tetapi masih bernilai positif
B. output berkurangan seterusnya mencapai negatif
C. output meningkat dengan kadar semakin berkurang
D. output meningkat dengan kadar semakin bertambah
S12.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata jangka panjang(LAC) bagi
sebuah firma.
kos
A LAC
B
0 keluaran
Peningkatan keluaran dari A ke B disebabkan
A. jumlah subsidi semakin menurun
B. bekalan tenaga buruh senang diperoleh
C. daya pengeluaran buruh semakin meningkat
D. pengurusan dan pentadbiran firma semakin rumit
STPM 2014(U 2013)

S11.Yang manakah pernyataan yang benar tentang hubungan antara jumlah keluaran(TP)
dengan keluaran sut(MP)?
A. semasa MP meningkat,TP meningkat dengan kadar bertambahan
B. semasa MP meningkat,TP meningkat dengan kadar berkurangan
C. semasa MP menurun,TP meningkat dengan kadar bertambahan
D. semasa MP menurun,TP menurun dengan kadar berkurangan
S12.Diberi fungsi jumlah kos,TC=100+20Q,dengan Q ialah keluaran. Berapakah kos purata

56
pada tingkat pengeluaran 10 unit?
A. RM10
B. RM12
C. RM20
D. RM30
STPM 2015(U 2014)

S11.Jumlah keluaran mencapai maksimum apabila
A. keluaran sut bernilai sifar
B. keluaran sut mencapai maksimum
C. keluaran purata mencapai maksimum
D. keluaran sut lebih besar daripada keluaran purata
sebuah firma.
kos
T LAC
U
0 kuantiti
Q
Pergerakan dari titik T ke titik U disebabkan faktor yang berikut,kecuali
A. pengurusan firma yang semakin cekap
B. pengkhususan kerja telah meningkatkan produktiviti
C. kedudukan firma di kawasan industri yang dilengkapi kemudahan infrastruktur
D. penyelidikan dan pembangunan yang dilakukan oleh firma telah meningkatkan
Kualiti
STPM 2016(U 2015)

S11.Jadual di bawah menunjukkan jumlah keluaran dan kos purata bagi suatu barang.
jumlah keluaran(unit) kos purata(RM)

1 24
2 20
3 18
4 16
Nilai kos sut pada keluaran ke-3 ialah

A. RM10
B. RM14
C. RM16
D. RM18
S12.Yang manakah pernyataan yang berkaitan dengan ekonomi bidangan luaran?

A. kedudukan firma dalam lokasi yang strategik
B. pengurusan firma yang semakin cekap dan efektif
57
C. firma menggunakan teknologi terkini dalam proses pengeluaran
D. firma menjalankan penyelidikan dan pembangunan untuk meningkatkan kualiti
Output
STPM 2017(U 2016)

S11.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh dengan jumlah keluaran
bagi sebuah firma.
kuantiti buruh(unit) jumlah keluaran(unit)

5 10
10 40
15 90
20 120
Keluaran purata sama dengan keluaran sut pada kuantiti buruh ke-
A. 20 unit
B. 15 unit
C. 10 unit
D. 5 unit
S12.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC).kos sut(MC),dan kos

berubah purata(AVC) bagi sebuah firma.
harga(rm) MC AC
22 - - - - - -- AVC
6 - - - - --
4------
0 kuantiti(unit)
80
Berapakah jumlah kos pada tingkat keluaran 80 unit
A. RM 320
B. RM 480
C. RM 1280
D. RM1760
S13.Yang manakah yang merupakan kos implisit?

A. gaji pekerja
B. kos bahan mentah
C. bil elektrik dan air
D. penggunaan premis milik sendiri
STPM 2018(U 2017)

S11.Persamaan jumlah kos(JK) dalam unit RM bagi sebuah firma adalah seperti yang
berikut:
JK= 210 + 30Q
Q ialah kuantiti(unit)
58
Hitung kos purata bagi 3 unit keluaran.
A. RM 30
B. RM 100
C. RM 210
D. RM 300
sebuah firma.
kos
LAC
0 keluaran
Qo
Tingkat keluaran firma selepas Qo dipengaruhi oleh faktor yang berikut,kecuali
A. masalah birokrasi yang sukar dikoordinasi oleh seorang pengurus
B. ketidakcekapan pengurusan dan pentadbiran yang dihadapi oleh firma
C. persaingan antara firma untuk mendapatkan bahan mentah akibat pembangunan
industri
D. peningkatan kos pengeluaran disebabkan oleh kerosakan dan susut nilai mesin yang
digunakan
STPM 2019(U 2018)

S11.Hukum pulangan berkurangan berlaku apabila
A. tambahan satu unit input ke atas input tetap menyebabkan output bertambah pada
kadar berkurangan
B. tambahan satu unit input ke atas input tetap menyebabkan output bertambah pada
kadar bertambah
C. tambahan satu unit input ke atas input tetap menyebabkan output bertambah pada
kadar yang sama
D. tambahan satu unit input ke atas input tetap menyebabkan output berkurangan
S12.Yang manakah input tetap dalam jangka pendek bagi firma pakaian?
A. kain
B. buruh
C. bekalan air
D. bangunan kilang
STPM 2013
S23.Huraikan lima faktor ekonomi bidangan dalaman yang menyebabkan kos purata jangka
panjang firma semakin menurun. (10m)
STPM 2015(U 2014)

S24.Dengan menggunakan gambar rajah,
(a) terangkan hukum pulangan sut berkurangan, (3m)
59
(b) jelaskan hubungan antara jumlah keluaran,keluaran sut,dengan keluaran purata.(7m)
STPM 2016(U 2015)

sebuah firma.
kos LAC
LAC1
0 kuantiti
Huraikan lima faktor keluk kos purata jangka panjang(LAC) firma tersebut beralih dari
LAC ke LAC1. (10m)
STPM 2017(U 2016)

S24.Dengan menggunakan gambar rajah,terangkan kesan ekonomi bidangan dalaman dan
kesan ekonomi bidangan luaran ke atas keluk kos purata jangka panjang. (10m)
STPM 2018(U 2017)

S24.(a) Dengan memberikan contoh,bezakan kos eksplisit dengan kos implisit. (4m)
(b) Dengan memberikan contoh berangka,jelaskan sebab firma yang mengalami
keuntungan perakaunan yang positif boleh mengalami keuntungan ekonomi yang
negatif. (6m)
STPM 2019(U 2018)

S24.Dengan berbantukan gambar rajah,terangkan hubungan antara
(a) jumlah keluaran dengan keluaran sut (5m)
(b) keluaran purata dengan keluaran sut (5m)
60
STPM 2013
S28.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara tingkat output dengan kos bagi firma X
dan firma Y,dengan Qx dan Qy masing-masing ialah kuantiti output firma X dan firmaY
output(unit) jumlah kos(RM) kos tetap purata(RM) kos purata(RM)
Qx 600 5.00 6.00
(a) Qy 800 6.00 10.00 Hitung

output Qx dan Qy.
(2m)
(b) Hitung jumlah kos berubah bagi mengeluarkan Qx dan Qy. (2m)
(c) Hitung kos tetap firma X dan firma Y. (2m)
(d) Sekiranya jumlah hasil firma X dan firma Y masing-masing ialah RM300.00,adakah
firma X dan firma Y akan memberhentikan operasinya?Jelaskan. (4m)
STPM 2015(U 2014)

S29.Diberi persamaan kos bagi sebuah firma adalah seperti yang berikut:
C = 100 + 3Q
dengan C=Jumlah kos(RM) dan Q=Kuantiti keluaran(unit)
Pada keluaran 80 unit dan harga keluaran RM4.00 seunit,
(a) Hitung kos tetap,kos berubah, dan jumlah kos, (3m)
(b) Hitung keuntungan firma ini, (2m)
(c) Adakah firma ini masih boleh meneruskan operasinya?Mengapa? (2m)
(d) Berapa peratuskah harga barang tersebut perlu dinaikkan supaya firma mendapat
pulang modal?
STPM 2017(U 2016)

S28.Diberi persamaan kos bagi sebuah firma adalah seperti yang berikut:
TC =100 + 2 2
dengan TC=Jumlah kos(RM) dan Q=Jumlah output(unit)
(a) Berapakah jumlah kos tetap firma tersebut? (1m)
(b) Pada tingkat keluaran 50 unit, hitung
i. jumlah kos (2m)
ii. kos purata (2m)
iii. jumlah kos berubah (2m)
(c) Hitung kos sut firma tersebut jika output bertambah daripada 50 unit kepada 60
unit (3m)
STPM 2018(U 2017)
S28.Jadual di bawah menunjukkan kos pengeluaran jangka pendek barang X bagi sebuah firma.
kuantiti(unit) jumlah kos(RM)
0 40
1 54
2 76
61
3 106
4 144
5 190
6 244
(a) Berapakah kos tetap firma ini? (1m)

(b) Hitung kos berubah dan kos sut pada setiap tingkat keluaran. (4m)
(c) Jika harga seunit barang X ialah RM30,
i. berapakah tingkat kuantiti yang memaksimumkan keuntungan? (2m)
ii.hitung keuntungan atau kerugian yang diperoleh. (2m)
(d) Dengan menggunakan jawapan anda di (c)(ii),apakah yang akan berlaku kepada
industri ini dalam jangka panjang? (1m)
62
BAB 4:STRUKTUR PASARAN,PENENTUAN HARGA DAN OUTPUT
4.1 KONSEP HASIL DAN UNTUNG
HASIL
Jumlah hasil(TR) Hasil purata(AR) Hasil sut(MR)
Hasil jualan yang diterima Hasil jualan daripada Perubahan jumlah hasil
oleh firma daripada kuantiti setiap unit output. kesan daripada tambahan
output yang dijual. seunit output.
Rumus=harga(P) x Kuantiti Rumus=Jumlah hasil(TR) Rumus=Perubahan jum.hasil

output(Q) Output(Q) ( TR)
Perubahan output
( Q)
UNTUNG
Untung Perakaunan Perbezaan antara jumlah Untung Ekonomi

Perbezaan antara jum.hasil hasil dengan jumlah kos Perbezaan antara jum.hasil
dengan jum.kos eksplisit. π = TR - TC dengan jum.kos eksplisit
Rumus=Jum.hasil - jum.kos dan jum.kos implisit
eksplisit Rumus=Jum.hasil - (jum.kos
eksplisit+jum.kos
implisit)
4.2 STRUKTUR PASARAN

DEFINISI
1)Pasaran Persaingan Sempurna=Banyak firma kecil yang menjual barang yang homogen.
2)Pasaran Monopoli =Firma tunggal yang menjual barang yang tiada barang pengganti.
3)Pasaran Persaingan Bermonopoli=Banyak firma yang menjual barang yang mempunyai
pengganti hampir.
CIRI-CIRI STRUKTUR PASARAN
Ciri-ciri Pasaran Pasaran Pasaran Persaingan

Persaingan Monopoli Bermonopoli
Sempurna(PPS)
bil.pengeluar Terdiri daripada Terdiri daripada Terdiri daripada ramai
terlalu ramai seorang
pengeluar tetapi tidak
pengeluar pengeluar
seramai seperti dalam
PPS.
Jenis keluaran Barang yang Barang yang Barang yang mempunyai
mempunyai tidak mempunyai pengganti hampir
63
pengganti sempurna barang pengganti
Kuasa menentu Firma sebagai Firma ada kuasa Firma ada sedikit kuasa
harga pengambil/penerima untuk untuk menentukan harga
harga pasaran menentukan
harga
Kebebasan Firma bebas keluar Halangan Firma bebas keluar
keluar masuk masuk dalam kemasukan masuk dalam pasaran
pasaran pasaran tetapi tidak mudah seperti
dalam PPS.
Persaingan Tidak perlu Tidak perlu Perlu
bukan harga
*galakan jualan
*pengiklanan
*khidmat selepas jualan
Keseimbangan firma pasaran persaingan sempurna dalam jangka pendek

UNTUNG LEBIH NORMAL
Harga/kos(rm) MC AC # TR(0P1EQ) > TC(0P0AQ)
# ULN sebanyak P0P1EA
P1 E AR=MR=DD
P0 - - - - - - - - - A-
0 keluaran(unit)
Q
UNTUNG NORMAL
Harga/kos(rm) MC AC # TR(0P0EQ) = TC(0P0EQ)
P0 E AR=MR=DD
0 keluaran(unit)
Q
UNTUNG KURANG NORMAL/UNTUNG RUGI
Harga/kos(rm) MC # TR(0P0EQ) < TC(0P1AQ)
AC # UKN sebanyak P0P1AE
P1- - - - - - - - - -- A
P0 E AR=MR=DD
0 keluaran(unit)
Q
Penutupan firma
= Apabila firma mengalami kerugian dalam jangka pendek,harus membuat pilihan sama
ada meneruskan atau menutup operasinya.
= Ia bergantung pada keluk AVC dan AR.
64
Harga/kos(rm) MC AC # firma boleh mengambil keputusan
A AVC sama ada meneruskan atau menutup
P1 - - - - - - - - - - operasi kerana kedua - dua tindakan
E AR=MR ini menyebabkan pengeluar
P0 menanggung kerugian yang sama
banyak.
0 keluaran(unit)
Penentuan tutup firma
Harga/kos(rm) AC AVC # Penutupan firma berlaku apabila

P1 - - - - - - - - A apabila keluk AR berada di bawah
keluk AVC (P <AVC)
P2 - - - - - - - - -B
P0 E MR=AR
0 keluaran(unit)
Tutup firma
Keseimbangan pasaran monopoli dalam jangka pendek

UNTUNG LEBIH NORMAL
Harga/kos(rm) # TR(0P1AQ) > TC(0P0BQ)
MC # ULN sebanyak P0P1AB
P1------- A AC
P0 _ _ _ B
E MR AR
0 Q keluaran (unit)
UNTUNG NORMAL
Harga/kos(rm) #TR(0P0AQ) = TC(0P0AQ)
MC AC
P0-------- A
E MR AR
0 keluaran (unit)
Q
UNTUNG KURANG NORMAL/RUGI
Harga/kos(rm)
MC AC # TR(0P0BQ) < TC(0P1AQ)
# UKN sebanyak P0P1AB
P1 - - - - - - A
P0 - - - - - B
E MR AR
0 keluaran (unit)
Q
Faktor kewujudan monopoli
Ekonomi bidangan Saiz modal yang besar Penggabungan
Pemilikan faktor pengeluaran

Halangan undang-undang semula jadi
65
Dasar Kawalan Monopoli
Dasar peletakan harga -kos sut Dasar peletakan harga - kos purata
(P=MC) ( P=AC)
Keseimbangan pasaran persaingan bermonopoli dalam jangka pendek

UNTUNG LEBIH NORMAL
Harga/kos(rm)
MC # TR(0P0AQ) > TC(0P1BQ)
AC # ULN sebanyak P1P0AB
P0 - - - - - - -A
P1 - - - - - - - - B
E MR AR=DD
0 keluaran(unit)
Q
UNTUNG NORMAL
Harga/kos(rm)
MC # TR(0P0AQ) = TC(0P0AQ)
AC
P0 - - - - - - -A
E MR AR=DD
0 keluaran(unit)
Q
UNTUNG KURANG NORMAL/RUGI
Harga/kos(rm)
MC AC AVC # TR(0P0AQ) < TC(0P1BQ)
P1 - - - - - - - B # UKN sebanyak P0P1BA
P0 - - - - - - -A
E
MR AR=DD
0 keluaran(unit)
Q
PENUTUPAN FIRMA
Harga/kos(rm) MC
P1_ _ _ _ _ A AC # Firma tutup pasaran ini apabila
AVC TR < AVC kerana mengalami
P2 - - - - - - -F kerugian maksimum.
P0 - - - - - - -B
E MR AR=DD
0 keluaran(unit)
Q
66
STPM 2013
S13.Yang manakah yang benar tentang konsep hasil dalam pasaran persaingan sempurna?
A. Hasil sut lebih kecil daripada harga
B. Hasil sut dan hasil purata adalah malar
C. Hasil sut lebih besar daripada hasil purata
D. Hasil purata lebih besar daripada hasil sut
S14.Pengelasan firma dalam sesuatu struktur pasaran berasaskan ciri yang berikut kecuali
A. Bilangan firma dalam pasaran
B. Kebebasan keluar masuk firma
C. Jangka masa pengeluaran firma
D. Jenis barang yang dikeluarkan oleh firma
S15.Satu daripada kebaikan pasaran persaingan sempurna ialah ekonomi beroperasi

A. pada tingkat guna tenaga penuh
B. tanpa mengalami pengangguran
C. tanpa mengalami keadaan inflasi
D. pada tingkat kecekapan peruntukan
S16.Bagi melindungi kebajikan masyarakat,firma monopoli kerajaan akan diminta

mengeluarkan output pada keadaan
A. kos sut sama dengan harga
B. kos purata sama dengan harga
C. kos sut sama dengan kos purata
D. kos purata berada di titik minimum
S17.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk-keluk kos purata(AC),kos purata berubah

(AVC), kos sut(MC),hasil purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma pasaran monopoli.
Harga/kos(rm)
MC
14- - - - AC
11- - - - - AVC
8-----
6----- AR
0 MR keluaran (unit)
6
Pada tingkat keseimbanga, firma monopoli ini mengalami
A. untung lebih normal sebanyak RM18.00
B. untung lebih normal sebanyak RM36.00
C. untung lebih normal sebanyak RM48.00
D. untung lebih normal sebanyak RM84.00
S20. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk-keluk kos purata(AC),kos purata berubah
(AVC), kos sut(MC),hasil purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma pasaran persaingan
bermonopoli.
Harga/kos(rm) MC
67
40- - - - AC
35- - - -
30- - - - - - -- - - -
28- - - - - -- AVC
AR
40 55
Berapakah kos tetap dan kos berubah firma ini?
kos tetap(rm) kos berubah(rm)
A. 280.00 1120.00
B. 400.00 1650.00
C. 1120.00 1400.00
D. 1400.00 1600.00
STPM 2014(U 2013)

S13.Yang manakah pernyataan yang benar tentang keluk hasil sut?
A. keluk hasil sut merupakan penentu keuntungan sesebuah firma
B. keluk hasil sut adalah tak anjal sempurna dalam pasaran persaingan bermonopoli
C. keluk hasil sut adalah sama dengan keluk permintaan firma pasaran persaingan
sempurna
D. keluk hasil sut lebih landai berbanding dengan keluk hasil purata dalam pasaran
monopoli
S14.Dalam jangka panjang,firma yang memperoleh untung normal ialah firma dalam
I. Pasaran oligali
II. Pasaran monopoli
III.Pasaran persaingan sempurna
IV.Pasaran persaingan bermonopoli
A. I dan II
B. I dan III
C. II dan IV
D. III dan IV
S15.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara keluaran dengan jumlah kos sebuah
firma pasaran persaingan sempurna.
keluaran(unit) jumlah kos(RM)

10 180
20 230
30 290
40 380
50 480
Jika harga keluaran ialah RM10.00 per unit,berapakah tingkat keluaran yang
memaksimumkan keuntungan?
A. 20 unit
B. 30 unit
C. 40 unit
D. 50 unit
68
S16. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk-keluk kos purata(AC), kos sut(MC),hasil
purata(AR),dan hasil sut(MR) sebuah firma monopoli.
Harga/kos(rm) MC
P1- - - -
P2- - - --- - - AC
P3- - - - - - - -- - - -
P4- - - - --
AR
Q1 Q2 Q3
Kesan dasar peletakan harga sama dengan kos purata(P=AC) oleh kerajaan
menyebabkan
A. harga turun dari 0P1 ke 0P3 dan keluaran meningkat dari 0Q1 ke 0Q3
B. harga turun dari 0P1 ke 0P2 dan keluaran meningkat dari 0Q1 ke 0Q2
C. harga meningkat dari 0P4 ke 0P3 dan keluaran meningkat dari 0Q1 ke 0Q3
D. harga meningkat dari 0P4 ke 0P2 dan keluaran meningkat dari 0Q1 ke 0Q2
S17.Maklumat di bawah menunjukkan hubungan antara harga dengan kos pada tingkat
keseimbangan bagi firma pasaran persaingan bermonopoli dalam jangka pendek.
harga RM23.00
kos purata RM25.00
kos berubah purata RM14.00
Jika keluaran keseimbangan ialah 30 unit,berapakah jumlah kos tetap firma ini?
A. RM60.00
B. RM80.00
C. RM270.00
D. RM330.00
bermonopoli dalam jangka pendek.
Harga/kos(rm) MC
AC
40- - - -
38- - - -- - - AVC
25- - - - - - -
18- - - - - AR
20 30
Pada tingkat keseimbangan,berapakah keluaran dan untung atau rugi firma?
A. 20 unit keluaran dan rugi sebanyak RM 40
B. 30 unit keluaran dan rugi sebanyak RM390
C. 30 unit keluaran dan untung sebanyak RM450
D. 20 unit keluaran dan untung sebanyak RM400
69
STPM 2015(U 2014)
S13.Sebuah pasaran boleh dibezakan melalui ciri yang berikut, kecuali
A. bilangan firma di pasaran
B. jenis barang yang dikeluarkan
C. kuasa menentukan harga di pasaran
D. tujuan firma mengeluarkan pasaran
S14.Yang manakah kebaikan firma pasaran persaingan sempurna?

A. tiada kos pengiklanan
B. kawalan harga oleh kerajaan
C. menggalakkan penyelidikan dan pembangunan
D. menikmati ekonomi bidangan dalam jangka Panjang
(AVC), kos sut(MC) bagi sebuah firma pasaran persaingan sempurna.
Harga/kos(rm) MC AC
P3 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - D3
P2 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - D2
AVC
P1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - D1
P0 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - D0
0 keluaran (unit)
Firma mesti menutup operasi pada tingkat harga
A. P0
B. P1
C. P2
D. P3
S16. Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC),kos purata berubah
(AVC), kos sut(MC),hasil purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma monopoli.
Harga/kos(rm) MC AC
10 - - - - - - -
9--------
6-------- AVC
3--------
MR AR
0 keluaran (unit)
300
Firma monopoli ini mengalami kerugian sebanyak
A. RM300.00
B. RM900.00
C. RM1200.00
D. RM2100.00
S17.Mengapakah pasaran monopoli tidak mencapai kecekapan peruntukan sumber pada

titik keseimbangan?
A. harga melebihi kos sut
B. tingkat output pada kos sut menurun
C. input digunakan pada kuantiti minimum
D. output dikeluarkan pada kos purata minimum
70
S18.Pada tingkat keseimbangan jangka panjang, firma pasaran persaingan bermonopoli
mengeluarkan output pada
A. kos sut minimum
B. kos purata sedang menurun
C. tingkat kecekapan pengeluaran
D. tingkat kecekapan peruntukan sumber
STPM 2016(U 2015)

S13.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC),kos purata berubah
sempurna dalam jangka pendek.
Harga/kos(rm) MC AC
25 - - - - -
24- - - - - - - -
AVC
16 AR=MR
12- - - - -
0 keluaran (unit)
12 14
Pada titik keseimbangan, firma pasaran persaingan sempurna
A. menanggung kos sebanyak RM300.00
B. memperoleh hasil sebanyak RM224.00
C. menanggung kerugian sebanyak RM108.00
D. menanggung kos berubah sebanyak RM144.00
S14.Yang manakah menunjukkan perbezaan antara firma pasaran persaingan sempurna

dengan firma pasaran persaingan tak sempurna?
A. firma pasaran persaingan sempurna bebas menentukan harga manakala firma
pasaran persaingan tak sempurna menerima harga.
B. firma pasaran persaingan sempurna melakukan inovasi manakala firma pasaran
persaingan tak sempurna tiada kemampuan membiayai kos inovasi.
C. firma pasaran persaingan sempurna bebas keluar masuk pasaran manakala firma
pasaran persaingan tak sempurna mempunyai halangan kemasukan dalam pasaran.
D. firma pasaran persaingan sempurna mendapat untung normal dalam jangka
panjang manakala firma pasaran persaingan tak sempurna mendapat untung kurang
normal.
S15.Yang berikut merupakan persaingan bukan harga, kecuali

A. pengiklanan
B. diskaun harga
C. pembungkusan
D. perkhidmatan selepas jualan
S16.Yang berikut ialah maklumat bagi sebuah firma pasaran persaingan bermonopoli yang
beroperasi dalam jangka pendek:
kuantiti output =1000unit
Harga seunit =RM3.00
kos berubah purata=RM2.50
kos tetap purata =RM2.00
kos sut =RM1.50
71
Berdasarkan maklumat di atas, firma ini mengalami
A. untung normal
B. untung lebih normal
C. kerugian dan akan menutup operasi
D. kerugian tetapi akan terus beroperasi
S17.Apabila firma pasaran persaingan sempurna menjadi firma pasaran monopoli, keadaan
ini menyebabkan
A. harga meningkat
B. keluaran meningkat
C. lebihan pengguna meningkat
D. kecekapan peruntukan sumber tercapai
S18.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata jangka pendek(SAC),kos purata
jangka panjang(LAC), kos sut jangka pendek(SAC),kos sut jangka panjang(LMC),
hasil purata (AR),dan hasil sut(MR) sebuah firma pasaran persaingan sempurna.
Harga/kos(rm) SMC0 LMC
SMC1 LAC
45 SAC0 AR0=MR0
40 - - - - - SAC1
20 AR1=MR1
0 keluaran (unit)
15 20
Kesan penyesuaian keseimbangan jangka pendek kepada jangka panjang menyebabkan
A. pertambahan hasil sebanyak RM400.00
B. pertambahan hasil sebanyak RM675.00
C. pengurangan jumlah kos sebanyak RM200.00
D. pengurangan jumlah kos sebanyak RM300.00
STPM 2017(U 2016)
S14.Firma yang mahu memaksimumkan untung akan memaksimumkan perbezaan antara
A. jumlah hasil dengan jumlah kos
B. jumlah hasil dengan kos sut
C. hasil sut dengan kos purata
D. hasil sut dengan kos sut
S15.Keluk permintaan anjal sempurna bagi sebuah firma dalam pasaran persaingan
sempurna menunjukkan
A. firma ialah penentu harga
B. firma ialah penerima harga
C. bahagian pasaran firma kecil
D. bahagian pasaran firma besar
S16.Yang berikut ialah maklumat fungsi hasil sut (MR) dan kos sut(MC) bagi sebuah firma
monopoli.
MR=40 - 0.5Q
MC=RM4.00
dengan Q ialah tingkat output yang dikeluarkan(unit).Tingkat output yang
memaksimumkan untung firma tersebut ialah
A. 36 unit
B. 38 unit
72
C. 72 unit
D. 88 unit
S17.Jadual di bawah menunjukkan jumlah kos pada setiap tingkat output bagi sebuah firma
monopoli.
output(unit) 1 2 3 4 5
jumlah kos(rm) 9 15 21 27 33
Jika harga output ialah RM7,firma ini akan memperoleh untung sifar sekiranya firma
tersebut mengeluarkan output sebanyak
A. 2 unit
B. 3 unit
C. 4 unit
D. 5 unit
S18.Sebuah firma mempunyai kuasa monopoli jika firma tersebut

A. menjalankan persaingan bukan harga
B. mempunyai kebebasan keluar masuk pasaran
C. mendapat untung lebih normal dalam jangka pendek
D. mempunyai kuasa untuk menentukan harga keluarannya
STPM 2018(U 2017)

S13.Maklumat di bawah menunjukkan struktur kos pada tingkat keseimbangan bagi firma
pasaran persaingan sempurna.
kos sut RM120
kos purata RM150
kos berubah purata RM80
hasil purata RM120
Apakah yang harus dilakukan oleh firma tersebut untuk meminimumkan kerugian yang
ditanggung?
A. memberhentikan operasi serta-merta
B. meneruskan operasi dalam jangka pendek
C. meneruskan operasi dalam jangka panjang
D. keluar daripada industri dalam jangka pendek
S14.Apakah kesan terhadap lebihan pengguna jika semua firma pasaran persaingan
sempurna bergabung menjadi firma monopoli?
A. lebihan pengguna berkurang
B. lebihan pengguna bertambah
C. lebihan pengguna menjadi sifar
D. lebihan pengguna tidak berubah
S15.Apabila sebuah firma dalam pasaran persaingan sempurna menaikkan harga barang,
maka
A. firma lain dalam pasaran akan menaikkan harga barang
B. pengguna akan membeli barang daripada firma lain dalam pasaran
C. pengguna membayar harga barang yang tinggi dalam jangka pendek
D. firma lain dalam pasaran akan menjalankan persaingan bukan harga
73
S16.Dalam jangka panjang, firma pasaran persaingan sempurna mencapai keseimbangan
apabila
A. kos sut minimum
B. kos purata minimum
C. kos tetap purata minimum
D. kos berubah purata minimum
S17.Jadual di bawah menunjukkan jumlah kos pada setiap tingkat output bagi sebuah firma
monopoli.
output(unit) 1 2 3 4 5
jumlah kos(rm) 9 15 22 30 35
Jika harga pasaran ialah RM10 seunit dan firma ini memperoleh untung sebanyak RM8 berapakah output
yang dikeluarkan oleh firma?
A. 2 unit
B. 3 unit
C. 4 unit
D. 5 unit
S18Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC), kos sut(MC),hasil

purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma monopoli.
Harga/kos(rm) MC
AC
28- - - - - - - -
22- - - - - - - - - - -
10- - - - - - - - AR
30 50
Pada tingkat keseimbangan, firma ini akan
A. memperoleh jumlah hasil sebanyak RM840
B. menanggung jumlah kos sebanyak RM1100
C. menanggung jumlah kerugian sebanyak RM540
D. memperoleh jumlah keuntungan sebanyak RM180
STPM 2019(U 2018)

(AVC), kos sut(MC),hasil purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma pasaran
persaingan sempurna.
Harga/kos(rm) MC
AC
12 AR=MR
10- - - - - - - - - - - - - -
AVC
7--------------
0 keluaran (unit)
8
74
Pada tingkat keseimbangan,firma pasaran persaingan sempurna ini mengalami untung
lebih normal sebanyak
A. RM 96
B. RM 40
C. RM 24
D. RM 16
S14.Dasar kawalan monopoli melalui dasar peletakan harga-kos purata(P=AC) akan

menyebabkan
A. firma monopoli mengalami untung normal
B. firma monopoli mengalami untung lebih normal
C. harga firma meningkat lebih tinggi daripada harga sebelum
D. kuantiti keluaran firma berkurang daripada kuantiti keluaran sebelum
persaingan sempurna.
Harga/kos(rm) MC
AC
20 AR=MR
AVC
10- - - - - - - - - - - - -
0 keluaran (unit)
30
Pada tingkat keseimbangan,firma ini menanggung jumlah kos sebanyak
A. RM 10
B. RM 20
C. RM 300
D. RM 600
S16.Encik Ahmad ialah seorang usahawan barangan kosmetik dalam pasaran persaingan
bermonopoli.Bagi meningkatkan jualan, Encik Ahmad menyediakan khidmat selepas
jualan yang terbaik berbanding dengan pesaingnya.Apakah pendekatan yang digunakan
oleh Encik Ahmad?
A. promosi harga
B. diskriminasi harga
C. persaingan bukan harga
D. pengawalan kualiti barangan
monopoli.
Harga/kos(rm) MC
50 AC
40 - - - - - - - -
30 - - - - - - - - AVC
18 - - - - - - - -
AR
75
10
Berapakah lebihan pengguna pada tingkat keseimbangan?
A. RM 20
B. RM 50
C. RM 100
D. RM 200
persaingan bermonopoli.
Harga/kos(rm) MC
AC
-------- AVC
--------
--------
AR
10
Pada tingkat keseimbangan,firma seharusnya
A. meneruskan operasi kerana mendapat keuntungan
B. meneruskan operasi walaupun mengalami kerugian
C. meneruskan operasi kerana dapat menampung kos berubah
D. menutup operasi kerana tidak dapat menampung kos berubah

STPM 2013
S24.Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan empat kelemahan pasaran monopoli
berbanding dengan pasaran persaingan sempurna. (10m)
S25.Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan mengapa firma pasaran persaingan
bermonopoli dapat meneruskan operasinya walaupun firma tersebut mengalami
kerugian. (10m)
STPM 2014(U 2013)
S25.Huraikan lima perbezaan antara pasaran persaingan sempurna dengan pasaran
persaingan tak sempurna. (10m)
STPM 2015(U 2014)
S25.Dengan menggunakan gambar rajah, huraikan keadaan firma pasaran persaingan
sempurna yang memberhentikan operasi jangka pendek. (10m)
S26.(a)Terangkan tiga cara firma pasaran persaingan bermonopoli membezakan keluaran di
pasaran. (6m)
(b)Huraikan dua keburukan persaingan bukan harga. (4m)
STPM 2016(U 2015)

S24.(a)Jelaskan dua dasar kerajaan yang digunakan untuk mengawal kuasa monopoli di
pasaran. (4m)
(b)Huraikan tiga faktor yang menghalang kemasukan firma lain ke dalam pasaran
monopoli. (6m)
S25.Dengan menggunakan gambar rajah, huraikan bagaimana pemonopoli dalam jangka
pendek memperoleh
(a) Untung Normal (5m)
76
(b) Untung Lebih Normal (5m)
STPM 2017(U 2016)
S25.Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan bagaimana firma pasaran persaingan
sempurna mencapai keseimbangan dalam jangka panjang. (10m)
S26.(a)Apakah yang dimaksudkan dengan pasaran persaingan bermonopoli? (2m)
(b)Huraikan empat bentuk persaingan bukan harga yang terdapat dalam pasaran
persaingan bermonopoli. (8m)
STPM 2018(U 2017)
S25.Terangkan lima ciri yang membezakan firma yang beroperasi di pasaran persaingan
sempurna dengan firma yang beroperasi di pasaran monopoli. (10m)
STPM 2019(U 2018)
S25.Huraikan lima ciri firma pasaran persaingan sempurna. (10m)
STPM 2016(U 2015)

S28.Jadual di bawah menunjukkan jumlah kos dan kuantiti output bagi sebuah firma dalam
pasaran persaingan sempurna.
kuantiti (output) jumlah kos(rm)

0 10
1 15
2 25
3 40
4 57
5 77
6 99
7 124
(a)Adakah firma ini berada dalam jangka pendek atau jangka panjang?Berikan
alasannya. (2m)
(b)Hitung kos sut firma pada setiap tingkat output. (2m)
(c)Jika harga barang ialah RM20 per unit,
i.tentukan tingkat output keseimbangan firma (1m)
ii.hitung keuntungan yang diperoleh pada tingkat output keseimbangan. (2m)
(d)Jika harga barang ialah RM10 per unit,
i.hitung keuntungan atau kerugian yang diperoleh pada tingkat output
keseimbangan yang baharu.(1m)
ii.jelaskan tindakan yang dilakukan oleh firma. (2m)
STPM 2017(U 2016)

S29.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kos purata(AC), kos sut(MC),kos berubah
purata(AVC),hasil purata(AR),dan hasil sut(MR) bagi firma pasaran persaingan
sempurna.
77
Harga(rm) MC
AC
30 - - - - - -
25 - - - - - - AVC
15 - - - - - -
10 - - - - - - MR AR
0 keluaran (unit)
25
(a)Berdasarkan gambar rajah di atas,
(i) berapakah output dan harga keseimbangan firma ini? (2m)
(ii) hitung jumlah kos berubah dan kos tetap pada tingkat output keseimbangan (2m)
(iii) hitung jumlah kos(TC) dan jumlah hasil(TR) pada tingkat output keseimbangan.(2m)
(iv) hitung jumlah keuntungan atau kerugian pada tingkat output keseimbangan (1m)
(b)Apakah jenis keuntungan firma pasaran persaingan bermonopoli dalam jangka
panjang?Berikan alasan anda. (2m)
STPM 2018(U 2017)

S29.Gambar rajah di bawah menunjukkan struktur kos bagi firma dalam pasaran persaingan
sempurna.
Harga(rm) MC AC
20 AR=MR
15 - - - - - - - - - - - - - - - - - - AVC
13 - - - - - - - - -- - - - - - - - - -
8 - - - - - - - - - - - - - - - - --
6 ------------
0 50 60 65 keluaran (unit)
(a)Pada tingkat output keseimbangan,hitung

(i) jumlah hasil (2m)
(ii) jumlah kos (2m)
(iii) jumlah kos tetap (1m)
(iv) jumlah untung (1m)
(b)Hitung sewa kuasi yang dibayar kepada faktor pengeluaran. (2m)
(c)Berdasarkan jawapan anda di(a) dan di (b),terangkan hubungan antara sewa kuasi
dengan kos tetap. (2m)
78
BAB 5: PASARAN FAKTOR DAN AGIHAN
5.1 PERMINTAAN DAN PENAWARAN FAKTOR PENGELUARAN
KONSEP KELUARAN FIZIKAL
Jumlah keluaran fizikal Keluaran fizikal purata(APP) Keluaran fizikal sut(MPP)

(TPP) KONSEP
KELUARAN
Jumlah output yang dapat Jumlah output yang dapat Tambahan jumlah output HASIL
dihasilkan oleh faktor dihasilkan oleh seunit input yang dihasilkan akibat
pengeluaran
Jumlah keluaran hasil berubah hasil purata(ARP)
Keluaran daripada tambahan
Keluaran seunit
hasil sut(MRP)
(TRP) input berubah Keluk
permintaan
TPP=
JumlahAPP
hasilx yang
jum.faktor APP= TPPkeluaran yang
Jumlah hasil MPP =
Perubahan TPP
jumlah hasil buruh dalam
diperoleh pengeluar diperoleh pengeluar bagi keluaran akibat daripada Pasaran
pengeluaran(TF) TF TF
daripada jualan barang seunit input berubah tambahan seunit input Persaingan
yang dikeluarkan oleh berubah Sempurna(PP
input berubah S)
# Keluk
TRP= TPP x P ARP= TRP MRP = TRP
permintaan
Q TF buruh diterbit
daripada keluk
MRP yang terletak di bawah keluk ARP.
upah(rm)
w0 E0 MCF0
w1 E1 MCF1
w2 E2 MCF2
w3 E3 ARP MCF3
0 buruh(unit)
L1 L2 L3 MRP
upah(rm)
w0 DL
w1
w2
w3
0 DL buruh(unit)
L1 L2 L3
79
PEMBENTUKAN KELUK PERMINTAAN BURUH
Sebab keluk permintaan buruh mencerun ke bawah dari kiri ke kanan:

 Hukum pulangan berkurangan
 Kesan penggantian
 Kesan pendapatan benar
 Permintaan berkait
Penentu permintaan faktor pengeluaran:

 Permintaan terhadap barang=Permintaan terhadap barang meningkat,maka meningkat
permintaan terhadap faktor pengeluaran meningkat.
 Daya pengeluaran faktor pengeluaran=Daya pengeluaran faktor pengeluaran meningkat
meningkat,maka permintaan terhadap
faktor pengeluaran meningkat.
 Harga faktor pengeluaran lain=Harga faktor pengeluaran barang pengganti
meningkat,maka permintaan terhadap faktor
pengeluaran meningkat.
=Harga faktor pengeluaran barang penggenap
meningkat,maka permintaan terhadap faktor
pengeluaran berkurang.
 Jenis industri yang berintensihkan= Industri intensif buruh banyak menggunakan buruh
buruh.
Penawaran faktor pengeluaran dalam pasaran persaingan sempurna(PPS)
# Sebab harga faktor pengeluaran sama, maka kos sut faktor(MCF) sama dengan kos purata
faktor(ACF) dalam PPS.
# Disebabkan MCF merupakan keluk penawaran faktor,maka keluk penawaran faktor

pengeluaran berbentuk mendatar dan juga sama dengan harga faktor,MCF dan ACF.
harga faktor(rm)
30 ACF=MCF=SSF
0 kuantiti faktor
keluk penawaran faktor
KESEIMBANGAN PASARAN FAKTOR

 DDF = SSF @ MRPF = MCF
harga faktor(rm)
P1 E ACF=MCF
MRPF
0 kuantiti faktor
80
Keadaan keseimbangan pasaran faktor
harga faktor(rm) #MRP = MCF
# ARP > ACF
P0- - - - - - - A # ULN sebanyak P1P0AE
P1 E MCF
ARP
0 MRP kuantiti faktor
L0
UNTUNG LEBIH NORMAL
harga faktor(rm) # MRP = MCF

P0 E MCF # ARP = ACF
ARP
MRP
0 kuantiti faktor
L0
UNTUNG NORMAL
harga faktor(rm) # MRP = MCF

# ARP < ACF
P0 E MCF # UKN sebanyak P0P1BE
P1- - - - - - - -
B ARP
MRP
0 kuantiti faktor
L0
UNTUNG KURANG NORMAL
5.2 UPAH
DEFINISI= Bayaran yang diterima oleh buruh atas sumbangan tenaga fizikal atau
mental dalam proses pengeluaran.
UPAH
UPAH WANG UPAH BENAR

Bayaran yang diterima oleh Kuasa beli upah wang.
buruh dalam bentuk wang. upah benar = IHPo x upah wang
IHP1
KESATUAN PEKERJA
DEFINISI = Satu persatuan yang dianggotai oleh sekumpulan pekerja untuk

memperjuangkan kepentingan ekonomi dan kebajikan ahlinya.
Objektif penubuhan kesatuan sekerja:

 Menuntut kadar upah yang lebih tinggi dan adil.
81
 Menuntut faedah-faedah sampingan yang lebih baik.
 Menjamin keadaan bekerja yang lebih baik.
 Bekerjasama dengan pihak kerajaan.
 Melindungi pekerja daripada tindakan majikan yang keterlaluan.
Cara kesatuan sekerja menuntut kenaikan upah yang lebih tinggi:

 Meningkatkan daya pengeluaran sut buruh.
 Menetapkan kadar upah minimum.
 Mengehadkan penawaran buruh.
 Perundingan kolektif
- mogok
- pemulauan
- piket
- melambatkan kerja dan memendekkan masa bekerja
Faktor kejayaan kesatuan sekerja dalam menuntut kenaikan upah

 Bilangan ahli yang ramai
 Sumber kewangan yang banyak
 Keuntungan firma yang banyak
 Bahagian upah dalam kos pengeluaran adalah kecil
 Keanjalan permintaan barang adalah tidak anjal
 Keanjalan permintaan buruh adalah tidak anjal
5.3 SEWA,KADAR BUNGA DAN UNTUNG

5.3.1 SEWA
# Bayaran kepada pemilik faktor pengeluaran yang mempunyai penawaran yang
terhad.
# Pulangan kepada pemilik tanah
# Terdapat tiga jenis:
1. sewa ekonomi- Lebihan bayaran atas faktor pengeluaran bagi mengelakkan
faktor tersebut berpindah kepada kegunaan kedua yang terbaik.
rumus= Jumlah hasil - perolehan pindahan
harga(rm)
E SS
P------
S DD
0 Q kuantiti(unit)
SEWA EKONOMI
2. Perolehan pindahan- Lebihan bayaran atas faktor pengeluaran bagi
mengelakkan faktor tersebut berpindah kepada kegunaan
kedua yang terbaik.
rumus= Jumlah hasil - sewa ekonomi
harga(rm)
E SS
P------
82
S DD
0 Q kuantiti(unit)
PEROLEHAN PINDAHAN
3. Sewa kuasi - Lebihan bayaran kepada faktor pengeluaran yang penawarannya
yang tidak anjal sempurna dalam jangka pendek
rumus = Jumlah hasil - jumlah kos berubah
harga(rm) MC
AC
P1 E AR=MR=P=DD
P0- - - - - - - - - R AVC
P2- - - - - - - - - Z
0 Q kuantiti(unit)
SEWA KUASI
5.3.2 KADAR BUNGA
# Definisi= Ganjaran kepada pemilik faktor modal kerana menangguhkan
penggunaanya.
= Diukur dalam bentuk peratus(%)
# Terbahagi kepada dua jenis:
1. Kadar Bunga Nominal - kadar bunga yang dikenakan terhadap sejumlah modal
yang dipinjam.
2. Kadar Bunga Benar - kadar bunga yang sebenarnya dibayar setelah mengambil
kira perubahan tingkat harga umum.
rumus= Kadar bunga nominal - kadar inflasi
5.3.3 UNTUNG
# Definisi= Ganjaran kepada usahawan kerana sanggup menanggung risiko.
= Perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos.
# Terdapat kepada dua jenis:
1. Untung Perakaunan - Untung yang diperoleh sebuah firma apabila jumlah hasil
ditolak dengan jumlah kos eksplisit.
rumus = Jumlah hasil - kos eksplisit
2. Untung Ekonomi = Untung yang diperoleh sebuah firma apabila jumlah hasil
ditolak dengan kos eksplisit dan kos implisit.
rumus = Untung perakaunan - kos implisit.
KOLEKTIF SOALAN BAHAGIAN A

STPM 2013
S18.Permintaan ke atas sesuatu faktor pengeluaran dikatakan kurang anjal apabila faktor itu
A. mempunyai barang pengganti
B. berada dalam keadaan pengeluaran jangka pendek
C. boleh mengeluarkan barangan keluaran yang anjal
D. boleh digunakan untuk mengeluarkan pelbagai barang
S19.Kesatuan sekerja akan berjaya meningkatkan upah dan menambahkan pengambilan

buruh dengan cara
A. mewujudkan pendamaian
B. mengehadkan penawaran
83
C. melaksanakan dasar upah minimum
D. meningkatkan daya pengeluaran sut buruh
STPM 2014(U 2013)

S19.Jumlah keluaran yang diperoleh daripada setiap unit buruh yang digunakan dalam
proses pengeluaran sesuatu barang merupakan
A. keluaran hasil sut
B. keluaran fizikal sut
C. keluaran hasil purata
D. keluaran fizikal purata
S20.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (D) dan penawaran (S)
terhadap faktor tanah.
sewa(rm) S
18
12 - - - - - -
5 D
0 kuantiti tanah(unit)
22
Berapakah sewa ekonomi dan perolehan pindahan?
Sewa ekonomi(rm) Perolehan pindahan(rm)
A. 66.00 77.00
B. 77.00 187.00
C. 66.00 187.00
D. 187.00 77.00
STPM 2015(U 2014)

sebuah firma pasaran persaingan sempurna.
3 34
4 44
Jika harga keluaran ialah RM8.00 per unit,berapakah keluaran hasil sut buruh ke-4?
A. RM 10.00
B. RM 20.00
C. RM74.00
84
D. RM80.00
S20.Perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos berubah merupakan

A. sewa kuasi
B. sewa ekonomi
C. untung ekonomi
D. untung perakaunan
STPM 2016(U 2015)

S19.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh dengan jumlah keluaran.
3 220
4 290
5 340
6 380
7 410
Jika harga keluaran ialah RM2.00 per unit, dan upah
buruh ialah RM80.00 per unit,
berapakah kuantiti buruh yang memaksimumkan keuntungan?
A. 4 unit
B. 5 unit
C. 6 unit
D. 7 unit
S20.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan buruh(DL) dan keluk

penawaran buruh(SL) bagi sebuah firma di pasaran.
upah(rm) SL
1000- - - - - - - - - - - - - -
700 - - - - - - - - -
5 DL
0 kuantiti buruh(ribu orang)
8 12 15
Sekiranya kesatuan sekerja berjaya menuntut upah minimum sebanyak RM1000, maka
A. berlaku pengangguran sebanyak 7000 orang
B. jumlah buruh yang bekerja sebanyak 15000 orang
C. kerajaan akan memberikan subsidi sebanyak RM4000
D. terdapat lebihan permintaan buruh sebanyak 3000 orang
STPM 2017(U 2016)

S19.Jika keluaran hasil sut buruh kurang daripada upah buruh,maka firma harus
A. meningkatkan penggunaan buruh
B. mengurangkan penggunaan buruh
C. meningkatkan pengeluaran output
D. mengurangkan pengeluaran output
85
S20.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (D0) dan keluk penawaran
(S0) terhadap faktor tanah.
sewa(rm) S0
X
W------
Y D0
0 kuantiti tanah(unit)
Z
0YXZ mewakili
A. sewa kuasi
B. sewa ekonomi
C. lebihan pengeluar
D. perolehan pindahan
STPM 2018(U 2017)

S19.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh dengan jumlah hasil
bagi sebuah firma.
kuantiti buruh(unit) jumlah hasil(rm)
10 500
20 1200
30 1800
40 2200
50 2400
Keluaran hasil purata sama dengan keluaran hasil sut pada kuantiti buruh ke-
A. 20 unit
B. 30 unit
C. 40 unit
D. 50 unit
S20.Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan (DD) dan keluk penawaran
(SS) bagi suatu faktor pengeluaran.
sewa(rm) S1 S
D
P - - - - - -- E
A S D
0 S1 kuantiti tanah(unit)
Q
Jika keluk penawaran faktor berubah dari SS ke S1S1 maka
A. perolehan pindahan berkurang sebanyak AP0E
86
B. perolehan pindahan bertambah sebanyak AP0E
C. sewa ekonomi bertambah daripada APE ke 0PEQ
D. sewa ekonomi bertambah daripada 0AEQ ke 0PEQ
STPM 2019(U 2018)

S19.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh dengan jumlah hasil
bagi sebuah firma pasaran persaingan sempurna.
kuantiti buruh(unit) jumlah hasil(rm)
10 800
20 1800
30 2700
40 3200
50 3500
Keluaran hasil purata sama dengan keluaran hasil sut pada kuantiti buruh ke
A. 20 unit
B. 30 unit
C. 40 unit
D. 50 unit
S20.Perbezaan antara kadar bunga nominal dengan kadar bunga benar ialah
A. kos lepas
B. kadar inflasi
C. sewa ekonomi
D. kadar keuntungan

STPM 2013
S26.Dengan menggunakan gambar rajah,terangkan bagaimana keluk permintaan buruh
diterbitkan. (10m)
STPM 2014(U 2013)
S26.Terangkan lima faktor yang mempengaruhi kejayaan kesatuan sekerja dalam menuntut
kenaikan upah. (10m)
STPM 2016(U 2015)
S26.(a)Apakah yang dimaksudkan dengan
(i) sewa ekonomi? (2m)
(ii) perolehan pindahan? (2m)
(b)Dengan menggunakan gambar rajah,huraikan perbezaan antara sewa ekonomi
dengan perolehan pindahan bagi keluk penawaran faktor yang anjal. (6m)
STPM 2018(U 2017)
S26.(a)Huraikan perbezaan antara:
(i)keluaran hasil purata(ARP) dengan keluaran fizikal purata(APP) (2m)
(ii)keluaran hasil sut(MRP) dengan keluaran fizikal sut(MPP) (2m)
(b)Dengan menggunakan gambar,terangkan keluk penawaran buruh di pasaran. (6m)
87
STPM 2019(U 2018)
S26.(a)Apakah yang dimaksudkan dengan lebihan permintaan buruh dan lebihan penwaran
buruh? (2m)
(b)Dengan berbantukan gambar rajah,jelaskan bagaimana tingkat upah dan kuantiti
buruh keseimbangan dicapai dalam pasaran persaingan sempurna apabila berlaku
lebihan permintaan buruh dan lebihan penawaran buruh. (8m)

STPM 2013
S29.Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara buruh dengan jumlah keluaran fizikal.
buruh(orang) jumlah keluaran fizikal(unit)
0 0
1 200
2 320
3 420
4 500
5 560
6 600
7 620
(a)Hitung keluaran fizikal sut pada setiap tingkat buruh. (2m)

(b)Jika harga per unit keluaran ialah RM2.00,hitung
(i) keluaran hasil sut (2m)
(ii) keluaran hasil purata (2m)
(c)Sekiranya kos purata buruh ialah RM160.00,
(i)hitung untung atau rugi firma pada tingkat keseimbangan (2m)
(ii)berapakah kuantiti buruh yang memaksimumkan untung? (2m)
STPM 2014(U 2013)

S29.Jadual di bawah menunjukkan tingkat penggunaan buruh dan jumlah keluaran bagi
sebuah firma pasaran persaingan sempurna.
buruh(orang) jumlah keluaran(unit)
0 0
1 10
2 22
3 33
4 40
5 45
88
6 48
(a)Hitung jumlah hasil dan keluaran hasil sut sekiranya harga keluasan RM6.00 seunit(2)
(b)Jika tingkat upah dalam pasaran ialah RM3.00,berapakah bilangan buruh digunakan?
(2m (c)Hitung
untung atau rugi pada tingkat keseimbangan. (2m)
(d)Sekiranya firma menggunakan buruh pada unit yang ke-3,
(i) hitung untung firma tersebut. (2m)
(ii) terangkan tindakan firma untuk mencapai maksimum. (2m)
STPM 2016(U 2015)

bagi sebuah firma.
buruh(orang) jumlah keluaran(unit)

0 0
1 5
2 12
3 24
4 32
5 35
(a)Hitung keluaran sut buruh. (2m)

(b)Hitung keluaran purata buruh. (2m)
(c)(i)Dengan menggunakan kertas graf,lukis keluk keluaram sut buruh dan keluk
keluaran purata buruh. (3m)
(ii)Jelaskan hubungan antara keluk keluaran sut buruh dengan keluk keluaran purata
buruh. (3m)
STPM 2019(U 2018)
S28.Setelah tamat belajar,Nabila ditawarkan untuk bekerja di sebuah syarikat swasta
dengan pendapatan tahunan sebanyak RM24 000 setahun.Namun begitu,dia menolak
tawaran tersebut dan membuka perniagaan sendiri dengan berbekalkan modal sebanyak
RM 200 000 daripada simpanan bank yang dibayar faedah pada kadar bunga 5%
89
setahun.Dia tidak perlu menyewa premis perniagaan kerana mempunyai premis sendiri
yang sebelum ini disewakan dengan nilai RM18 000 setahun.Berikut ialah jumlah hasil
dan kos-kos lain yang ditanggung dalam tempoh setahun:
Jumlah hasil = RM150 000
Upah buruh = RM36 000
Kos bahan mentah =RM50 000
Berdasarkan kenyataan ini,hitung
(a) kos lepas menukar kerjaya sebagai pengusaha (2m)
(b) jumlah kos implisit (2m)
(c) jumlah kos eksplisit (2m)
(d) untung perakaunan (2m)
(e) untung ekonomi (2m)
S29.Persamaan permintaan dan persamaan penawaran buruh dalam pasaran persaingan

sempurna adalah seperti yang berikut:
Qd = 90 - 2w
Qs = 10 + 2w
Dengan Qd = kuantiti buruh diminta (unit)
Qs = kuantiti buruh ditawar(unit)
w = upah(RM)
(a)Hitung tingkat upah dan kuantiti buruh pada titik keseimbangan. (4m)
(b)Apabila kerajaan menetapkan upah minimum sebanyak RM30 seunit,
(i)hitung kuantiti buruh diminta dan kuantiti buruh ditawar di pasaran. (2m)
(ii)berdasarkan jawapan anda di (b)(i),apakah yang berlaku di pasaran ini? (2m)
(c)Hitung tingkat upah dan kuantiti keseimbangan buruh yang baharu jika keluk
penawaran telah berubah kepada Qs = 50 + 2w. (2m)
90
91

Module 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Module 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BAB 1:PENGENALAN

1.2 Sumber -sumber terhad : Buruh, Usahawan, Tanah, Modal,

Sumber -sumber terhad

Usahawan - Individu yang menggabungkan buruh,tanah dan modal untuk

Tanah - Alam semula jadi yang dianugerahkan tuhan.

Unit-Unit Kekurangan Pilihan Kos Lepas

1.3 Kehendak Manusia

Barang Awam - disediakan oleh kerajaan

Barang Ekono - dikeluarkan oleh pihak swasta

Barang -barang siap

Barang -barang akhir@siap

Barang - barang yg dikeluarkan oleh pihak swasta

Barang - barang2 yg memberi kepuasan yg sama kepada pengguna

Barang - barang2 yg mesti digunakan bersama-sama

Barang biasa -barang yang menambah keselesaan hidup

Barang mewah -barang yang diminta oleh golongan berpendapatan tinggi

Barang mesti - barang yang diperlukan dalam kehidupan manusia

1.4 Keluk kemungkinan pengeluaran

1. Keluk kemungkinan pengeluaran (KKP) merujuk kepada keluk yang

2. Andaian-andaian KKP adalah seperti berikut:

Barang pertanian (unit)

1. Titik K yang terletak di luar keluk kemungkinan pengeluaran merupakan

Pertambahan sumber ekonomi kadar yang sama

-Keluk kemungkinan pengeluaran bergerak ke kanan dari KKP1 ke KKP2 / AA ke BB.

Pertambahan sumber kadar yang tidak sama

-Peningkatan teknologi pengeluaran barang X

5. Masalah Asas Ekonomi

Bagaimana Hendak Dikeluarkan -penentuan cara pengeluaran barang

1.6. Sistem Ekonomi

b) Cara Penyelesaian Masalah Asas Ekonomi Oleh Sistem Ekonomi

Masalah asas Sistem Ekonomi

c) Kebaikan dan Kelemahan Sistem Ekonomi Kapitalis dan Perancangan Pusat

Sistem Kelebihan Kelemahan

d) Sebab Kerajaan Campur Tangan

8. Cara Kerajaan Campur Tangan

I.Dasar fiskal dan dasar kewangan

KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN A

STPM 2013(U) SOALAN 1

STPM 2015 (U)/2016 SOALAN 1

STPM 2017 (U)/2018 SOALAN 1

STPM 2013 SOALAN 1

STPM 2014 (U)/2015 SOALAN 2

STPM 2015 (U)/2016 SOALAN 2

STPM 2013 SOALAN 2

STPM 2014 (U)/2015 SOALAN 3

STPM 2015 (U)/2016 SOALAN 3

Pergerakan titik pengeluaran dari R ke S menimbulkan kos lepas

STPM 2016 (U)/2017 SOALAN 1

STPM 2016 (U)/2017 SOALAN 3

STPM 2017 (U)/2018 SOALAN 2

STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 2

Kombinasi Barang X (unit) Barang Y (unit)

STPM 2016(U)/2017 SOALAN 2

STPM 2017(U)/2018 SOALAN 3

STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 4

20.Yang manakah bukan kriteria asas yang membezakan sistem ekonomi?

A.Sistem insentif B.Sistem pemilikan C.Agihan penduduk D.Agihan pendapatan

KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN B

STPM 2016(U)/2017 SOALAN 21

STPM 2014(U)/2015 SOALAN 21

STPM 2013 SOALAN 21

STPM 2018 (U)/2019 SOALAN 21

KOLEKSI SOALAN BAHAGIAN C