Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 20 p.

Imię ..................................................................................

1 Przyporządkuj wymienionym właściwościom wody (1–5) odpowiednie znaczenie biologiczne (A – E).

( ... / 1 p.)
1. Duże napięcie powierzchniowe A. Chroni organizmy przed nagłymi zmianami
temperatury ciała.
2. Uniwersalny rozpuszczalnik B. Umożliwia poruszanie się lekkich owadów po jej
powierzchni.
3. Gęstość zależna od temperatury C. Zabezpiecza organizm przed przegrzaniem.
4. Wysokie ciepło parowania D. Zapewnia transport różnych związków
chemicznych.
5. Duże ciepło właściwe E. Umożliwia transport wody w roślinach.
F. Umożliwia organizmom wodnym przetrwanie
zimy.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____ 5. _____
2 ( ... / 3 p.)
Schemat przedstawia powstawanie pewnego sacharydu.

a) Podaj nazwę powstałego sacharydu.

b) Podkreśl nazwę wiązania (oznaczonego na schemacie literą X),
które tworzy się między cząsteczkami glukozy.
peptydowe, estrowe, O-glikozydowe

 c) Zaznacz podpunkt, w którym właściwie scharakteryzowano powstały związek.

 A. Stanowi podstawowe źródło energii dla komórek.

 B. Jest składnikiem mleka ssaków.

 C. Wykorzystuje się go jako substancję słodzącą.

 D. Stanowi formę transportową cukru u roślin.

3 Cząsteczki tych węglowodanów zawierają od 3 do 8 atomów węgla. Niektóre z nich mogą występować w ( ... / 2 p.)
formie łańcuchowej lub pierścieniowej. Charakteryzują się słodkim smakiem i bardzo dobrą
rozpuszczalnością w wodzie.

a) Podaj nazwę grupy węglowodanów, której dotyczy powyższy opis.

b) Podkreśl nazwy węglowodanów należących do opisanej grupy cukrów.
fruktoza, ryboza, sacharoza, galaktoza, maltoza, skrobia, laktoza, celuloza

4 ( ... / 2 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem
było stwierdzenie obecności skrobi w szynce.
Przygotowano trzy próby zgodne ze schematem.

a) Zaznacz poprawnie sformułowany problem

badawczy do przedstawionego doświadczenia.

 A. W badanej szynce występuje skrobia.

 B. Wpływ rodzaju szynki na zawartość skrobi.

 C. Czy w badanej szynce występuje skrobia?

 D. Płyn Lugola w obecności skrobi zmienił barwę na niebieskofioletową.

 b) Określ, które próby stanowiły próbę kontrolną pozytywną, próbę badawczą oraz próbę kontrolną
negatywną.

Grupa A | strona
1 z 3
5 Wpisz nazwy elementów budowy aminokwasu w wyznaczone miejsca schematu. ( ... / 1 p.)

6 Schemat przedstawia sposób powstawania wiązania pomiędzy dwoma aminokwasami.

( ... / 1 p.)
Na jego podstawie, podkreśl prawdziwe informacje w zdaniach.

W wyniku połączenia grupy karboksylowej / aminowej / hydroksylowej aminokwasu 1 z grupą aminową /

karboksylową / hydroksylową aminokwasu 2 powstaje wiązanie glikozydowe / peptydowe / estrowe.
Ubocznym produktem reakcji łączenia aminokwasów jest woda. W wyniku połączenia 10 aminokwasów
powstanie zatem 9 / 10 / 11 cząsteczek wody.

7 ( ... / 3 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było
poznanie wpływu chlorku sodu na białko jaja kurzego.
Przebieg tego doświadczenia przedstawiono na poniższym
schemacie.
a) Zaznacz prawidłowo sformułowany problem
badawczy do prezentowanego doświadczenia.

A. Wpływ wody i chlorku sodu na denaturację białka jaja kurzego.

B. Białko jaja kurzego traci właściwości biologiczne pod wpływem chlorku sodu.

C. Czy białko jaja kurzego ulega koagulacji pod wpływem chlorku sodu?

D. Białko jaja kurzego traci właściwości biologiczne pod wpływem wody i chlorku sodu.
b) Określ, który roztwór (w probówce A czy B) pełnił rolę próby kontrolnej w tym doświadczeniu.
c) Określ, która informacja jest prawidłowym opisem obserwacji z przeprowadzonego doświadczenia.

A. W obu roztworach wytrącił się osad, ale tylko w probówce A rozpuścił się po dodaniu wody.

B. W obu roztworach wytrącił się osad, który następnie uległ rozpuszczeniu po dodaniu wody do obu
probówek.

C. Tylko w roztworze znajdującym się w probówce A wytrącił się kłaczkowaty osad, który rozpuścił się po
dodaniu wody.

D. W roztworze znajdującym się w probówce B wytrącił się kłaczkowaty osad, który rozpuścił się po
dodaniu wody.
8 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Tłuszcze właściwe i woski należą do tłuszczów prostych. P F

2. Wiązania glikozydowe łączą glicerol z kwasami tłuszczowymi. P F
3. W tłuszczach płynnych dominują nienasycone reszty kwasów tłuszczowych. P F

Grupa A | strona
2 z 3
9 Zaznacz dwie funkcje, których nie pełnią lipidy w organizmie. ( ... / 1 p.)
A. Stanowią wysokoenergetyczny materiał zapasowy u organizmów.
B. Przyspieszają przebieg reakcji metabolicznych.
C. Stanowią warstwę termoizolacyjną i ochraniają narządy wewnętrzne.
D. Tworzą nieprzemakalną powłokę na powierzchni piór ptaków wodnych.
E. Chronią przed nadmiernym parowaniem wody u roślin.
F. Są głównym składnikiem potrzebnym do produkcji przeciwciał.
10 W pewnej cząsteczce DNA występuje 15% nukleotydów zawierających tyminę.
( ... / 1 p.)
Uzupełnij zdanie.

W analizowanej cząsteczce ilość nukleotydów zawierających cytozynę wynosi ........%.

11 ( ... / 3 p.)
Rysunek przedstawia podstawową jednostkę budującą DNA –
nukleotyd.

a) Podaj nazwy elementów oznaczonych na schemacie jako 1, 2 i

3.

 b) Podaj symbol cyfrowy (1, 2 lub 3) i nazwę elementu, którym różnią się poszczególne jednostki
budujące DNA.
 c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Zgodnie z regułą komplementarności nukleotyd zawierający adeninę łączy się z nukleotydem

P F
zawierającym tyminę za pomocą dwóch wiązań wodorowych.

Nici DNA przyjmują strukturę podwójnej helisy. P F

Między zasadami azotowymi obu nici DNA występują wiązania

P F
N-glikozydowe.

12 ( ... / 1 p.)

Poniżej przedstawiono dwie cząsteczki cukrów budujących

kwasy nukleinowe.
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Oba przedstawione związki mają identyczną liczbę atomów węgla. P F

2. Cząsteczka 1 ma o jeden atom tlenu więcej niż cząsteczka 2. P F
3. Cząsteczka 1 wchodzi w skład DNA, a cząsteczka 2 – w skład RNA. P F

Grupa A | strona
3 z 3
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 20 p.
Imię ..................................................................................

1 Przyporządkuj wymienionym właściwościom wody (1–5) odpowiednie znaczenie biologiczne (A – E).

( ... / 1 p.)
1. Gęstość zależna od temperatury A. Umożliwia transport wody w roślinach.
2. Duże ciepło właściwe B. Chroni organizmy przed nagłymi zmianami
temperatury ciała.
3. Uniwersalny rozpuszczalnik C. Zabezpiecza organizm przed przegrzaniem.
4. Wysokie ciepło parowania D. Zapewnia transport różnych związków
chemicznych.
5. Duże napięcie powierzchniowe E. Umożliwia poruszanie się lekkich owadów po jej
powierzchni.
F. Umożliwia organizmom wodnym przetrwanie
zimy.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____ 5. _____
2 ( ... / 3 p.)
Schemat przedstawia powstawanie pewnego sacharydu.

a) Podkreśl nazwę wiązania (oznaczonego na schemacie literą X),

które tworzy się między cząsteczkami glukozy.
O-glikozydowe, estrowe, peptydowe
b) Podaj nazwę powstałego sacharydu.

 c) Zaznacz podpunkt, w którym właściwie scharakteryzowano powstały związek.

 A. Jest składnikiem mleka ssaków.

 B. Wykorzystuje się go jako substancję słodzącą.

 C. Stanowi podstawowe źródło energii dla komórek.

 D. Stanowi formę transportową cukru u roślin.

3 Cząsteczki tych węglowodanów zawierają dwie cząsteczki cukrów prostych. Charakteryzują się słodkim ( ... / 2 p.)
smakiem i bardzo dobrą rozpuszczalnością w wodzie. 

a) Podaj nazwę grupy węglowodanów, której dotyczy powyższy opis.

b) Podkreśl nazwy węglowodanów należących do opisanej grupy cukrów.
fruktoza, ryboza, sacharoza, galaktoza, maltoza, skrobia, laktoza, celuloza

4 ( ... / 2 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem
było stwierdzenie obecności skrobi w szynce.
Przygotowano trzy próby zgodne ze schematem.

a) Zaznacz poprawnie sformułowany problem

badawczy do przedstawionego doświadczenia.

 A. W badanej szynce występuje skrobia.

 B. Czy w badanej szynce występuje skrobia?

 C. Wpływ rodzaju szynki na zawartość skrobi.

 D. Płyn Lugola w obecności skrobi zmienił barwę na niebieskofioletową.

 b) Określ, które próby stanowiły próbę: badawczą, kontrolną negatywną i kontrolną pozytywną.

Grupa B | strona
1 z 3
5 Wpisz nazwy elementów budowy aminokwasu w wyznaczone miejsca schematu. ( ... / 1 p.)

6 Schemat przedstawia sposób powstawania wiązania pomiędzy dwoma aminokwasami.

( ... / 1 p.)
Na jego podstawie, podkreśl prawdziwe informacje w zdaniach.

W wyniku połączenia grupy hydroksylowej / karboksylowej / aminowej aminokwasu 1 z grupą karboksylową

/ aminową / hydroksylową aminokwasu 2 powstaje wiązanie glikozydowe / estrowe / peptydowe. Ubocznym
produktem reakcji łączenia aminokwasów jest woda. W wyniku połączenia 11 aminokwasów powstanie
zatem 9 / 10 / 11 cząsteczek wody.

7 ( ... / 3 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było
poznanie wpływu chlorku sodu na białko jaja kurzego.
Przebieg tego doświadczenia przedstawiono na poniższym
schemacie.
a) Zaznacz prawidłowo sformułowany problem
badawczy do prezentowanego doświadczenia.

A. Wpływ wody i chlorku sodu na denaturację białka jaja kurzego.

B. Białko jaja kurzego traci właściwości biologiczne pod wpływem chlorku sodu.

C. Białko jaja kurzego traci właściwości biologiczne pod wpływem wody i chlorku sodu.

D. Czy białko jaja kurzego ulega koagulacji pod wpływem chlorku sodu?
b) Określ, który roztwór (w probówce A czy B) pełnił rolę próby badawczej w tym doświadczeniu.
c) Określ, która informacja jest prawidłowym opisem obserwacji z przeprowadzonego doświadczenia.

A. W obu roztworach wytrącił się osad, ale tylko w probówce A rozpuścił się po dodaniu wody.

B. Tylko w roztworze znajdującym się w probówce A wytrącił się kłaczkowaty osad, który rozpuścił się po
dodaniu wody.W obu roztworach wytrącił się osad, który następnie uległ rozpuszczeniu po dodaniu wody do
obu probówek.

C. W obu roztworach wytrącił się osad, który następnie uległ rozpuszczeniu po dodaniu wody do obu
probówek.

D. W roztworze znajdującym się w probówce B wytrącił się kłaczkowaty osad, który rozpuścił się po
dodaniu wody.

8 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Wiązania glikozydowe łączą glicerol z kwasami tłuszczowymi. P F

2. W tłuszczach płynnych dominują nienasycone reszty kwasów tłuszczowych. P F
3. Tłuszcze właściwe i woski należą do tłuszczów prostych. P F

Grupa B | strona
2 z 3
9 Zaznacz dwie funkcje, których nie pełnią lipidy w organizmie. ( ... / 1 p.)
A. Stanowią warstwę termoizolacyjną i ochraniają narządy wewnętrzne.
B. Stanowią wysokoenergetyczny materiał zapasowy u organizmów.
C. Przyspieszają przebieg reakcji metabolicznych.
D. Są głównym składnikiem potrzebnym do produkcji przeciwciał.
E. Tworzą nieprzemakalną powłokę na powierzchni piór ptaków wodnych.
F. Chronią przed nadmiernym parowaniem wody u roślin.
10 W pewnej cząsteczce DNA występuje 20% nukleotydów zawierających adeninę.
( ... / 1 p.)
Uzupełnij zdanie.

W analizowanej cząsteczce ilość nukleotydów zawierających guaninę wynosi ........%.

11 ( ... / 3 p.)
Rysunek przedstawia podstawową jednostkę budującą DNA –
nukleotyd.

a) Podaj nazwy elementów oznaczonych na schemacie jako 1, 2 i

3.

 b) Podaj symbol cyfrowy (1, 2 lub 3) i nazwę elementu, którym różnią się poszczególne jednostki
budujące DNA.
 c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Między zasadami azotowymi obu nici DNA występują wiązania

P F
N-glikozydowe.
Zgodnie z regułą komplementarności nukleotyd zawierający adeninę łączy się z nukleotydem
P F
zawierającym tyminę za pomocą dwóch wiązań wodorowych.

Nici DNA przyjmują strukturę podwójnej helisy. P F

12 ( ... / 1 p.)

Poniżej przedstawiono dwie cząsteczki cukrów budujących

kwasy nukleinowe.
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Oba przedstawione związki mają różną liczbę atomów węgla. P F

2. Cząsteczka 1 ma o jeden atom tlenu mniej niż cząsteczka 2. P F
3. Cząsteczka 1 wchodzi w skład RNA, a cząsteczka 2 – w skład DNA. P F

Grupa B | strona
3 z 3