Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 16 p.

Imię ..................................................................................

1 Na rysunkach przedstawiono dwa rodzaje komórek budujących pęcherzyki płucne: pneumocyt typu I oraz ( ... / 3 p.)
pneumocyt typu II. Pneumocyt typu I stanowi 90% powierzchni pęcherzyków. Jego budowa umożliwia
dyfuzję gazów między krwią a światłem pęcherzyków płuc. Pneumocyt typu II odpowiada zaś za wydzielanie
fosfolipidów pokrywających cienką warstwą powierzchnię nabłonka oddechowego.

a) Wskaż, który rysunek przedstawia pneumocyt typu I, a który – pneumocyt typu II. Uzasadnij każdą
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.
b) Podaj nazwę substancji, która wykazuje działanie bakteriobójcze i w której skład wchodzą m.in.
fosfolipidy wydzielane przez pneumocyt typu II.
2 W tabeli przedstawiono informacje dotyczące wartości ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla w ( ... / 3 p.)
pęcherzykach płucnych, we krwi natlenowanej, w tkankach i we krwi odtlenowanej.
Ciśnienie parcjalne gazów oddechowych [mm Hg]

tlen dwutlenek węgla

Pęcherzyki płucne 100 40

Krew natlenowana 100 40

Tkanki 30 46

Krew odtlenowana 40 46
a) Uzupełnij schemat. Określ kierunek transportu dwutlenku węgla pomiędzy podanymi strukturami –
wpisz w puste pola nazwy tych struktur we właściwej kolejności. Uzasadnij swoją odpowiedź.

tkanki, pęcherzyki płucne, krew

b) Podaj nazwy głównych elementów krwi transportujących tlen i dwutlenek węgla.

Główny element krwi transportujący tlen:

Główny element krwi transportujący dwutlenek węgla:

c) Podkreśl te z wymienionych postaci transportowych gazów oddechowych, które dotyczą dwutlenku

węgla.

oksyhemoglobina, mioglobina, karbaminohemoglobina, jony wodorowęglanowe

3 Wybierz właściwe uzasadnienie stwierdzenia mówiącego o tym, że zanieczyszczenie powietrza tlenkiem ( ... / 1 p.)
siarki(IV) sprzyja infekcjom bakteryjnym dróg oddechowych.
A. Tlenek siarki(IV) ma wpływ na zwężanie światła dróg oddechowych, co wzmaga wydzielanie śluzu, a tym
samym nasila infekcje bakteryjne.
B. Tlenek siarki(IV) ma silne właściwości grzybobójcze, co ułatwia bakteriom zasiedlenie śluzówki dróg
oddechowych.
C. Tlenek siarki(IV) reaguje z wodą obecną w drogach oddechowych, w wyniku czego powstaje kwas
siarkowy(VI), który uszkadza śluzówkę dróg oddechowych.
D. Tlenek siarki(IV) jest silnym alergenem, przez co pobudza układ immunologiczny do działania.

Grupa A | strona
1 z 2
4 Wybierz poprawne dokończenie zdania.
( ... / 1 p.)
Ośrodek oddechowy jest zlokalizowany w:
A. części piersiowej rdzenia kręgowego.    C. rdzeniu przedłużonym.
B. części krzyżowej rdzenia kręgowego. D. podwzgórzu.
5 Na rysunkach przedstawiono cztery rodzaje nabłonków jednowarstwowych.
( ... / 3 p.)

a) Określ, który spośród przedstawionych rodzajów nabłonków jednowarstwowych wyścieła ściany

pęcherzyków płucnych. Podaj jego nazwę oraz uzasadnij swój wybór.

b) Podaj dwa, inne niż obecność wskazanego nabłonka w ścianach, przystosowania w budowie
pęcherzyków płucnych do pełnionych przez nie funkcji.

c) Podkreśl nazwy gatunków tych zwierząt, które podobnie jak człowiek mają płuca zbudowane z
pęcherzyków płucnych.
płetwal błękitny, wróbel domowy, mysz domowa, żmija zygzakowata
6 W tabeli przedstawiono wyniki badań częstości oddechów w spoczynku u przedstawicieli kilku gatunków ( ... / 3 p.)
ssaków.

  Koń
Krowa Pies Kot Szczur Mysz

Liczba oddechów na
10-20 10-20 20-30 20-30 100-200 100-200
minutę
a) Sformułuj hipotezę do przedstawionego badania.

b) Sformułuj wniosek wynikający z podanych informacji.

c) Określ, czy przedstawione badanie było obserwacją czy doświadczeniem. Uzasadnij swoją
odpowiedź.
7 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących wentylacji płuc. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 1 p.)
F, jeśli zdanie jest fałszywe.
1. Za wentylację są odpowiedzialne mięśnie międzyżebrowe oraz przepona. P F
2. Wdech jest aktem czynnym, wydech jest aktem biernym. P F
3. Podczas wdechu mięśnie międzyżebrowe się kurczą, a przepona się rozkurcza. P F
Podczas wydechu ciśnienie powietrza w pęcherzykach płucnych jest niższe od
4. P F
ciśnienia atmosferycznego.

8 Oceń, które stwierdzenia dotyczą gruźlicy. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
jest fałszywe.
1. Gruźlicą można się zarazić drogą kropelkową lub pokarmową. P F
Gruźlica jest chorobą powodującą zniszczenia wyłącznie w tkankach układu
2. P F
oddechowego.
W diagnostyce gruźlicy istotną rolę odgrywają zdjęcia rentgenowskie klatki
3. P F
piersiowej.

Grupa A | strona
2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 16 p.
Imię ..................................................................................

1 Na rysunkach przedstawiono dwa rodzaje komórek budujących pęcherzyki płucne: pneumocyt typu I oraz ( ... / 3 p.)
pneumocyt typu II. Pneumocyt typu I stanowi 90% powierzchni pęcherzyków. Jego budowa umożliwia
dyfuzję gazów między krwią a światłem pęcherzyków płuc. Pneumocyt typu II odpowiada zaś za wydzielanie
fosfolipidów pokrywających cienką warstwą powierzchnię nabłonka oddechowego.

a) Wskaż, który rysunek przedstawia pneumocyt typu I, a który – pneumocyt typu II. Uzasadnij każdą
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.
b) Podaj nazwę substancji, która wykazuje działanie bakteriobójcze i w której skład wchodzą m.in.
fosfolipidy wydzielane przez pneumocyt typu II.
2 W tabeli przedstawiono informacje dotyczące wartości ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla w ( ... / 3 p.)
pęcherzykach płucnych, we krwi natlenowanej, w tkankach i we krwi odtlenowanej.
Ciśnienie parcjalne gazów oddechowych [mm Hg]

tlen dwutlenek węgla

Pęcherzyki płucne 100 40

Krew natlenowana 100 40

Tkanki 30 46

Krew odtlenowana 40 46
a) Uzupełnij schemat. Określ kierunek transportu dwutlenku węgla pomiędzy podanymi strukturami –
wpisz w puste pola nazwy tych struktur we właściwej kolejności. Uzasadnij swoją odpowiedź.

tkanki, pęcherzyki płucne, krew

b) Podaj nazwy głównych elementów krwi transportujących tlen i dwutlenek węgla.

Główny element krwi transportujący tlen:

Główny element krwi transportujący dwutlenek węgla:

c) Podkreśl te z wymienionych postaci transportowych gazów oddechowych, które dotyczą dwutlenku

węgla.

oksyhemoglobina, mioglobina, karbaminohemoglobina, jony wodorowęglanowe

3 Wybierz właściwe uzasadnienie stwierdzenia mówiącego o tym, że zanieczyszczenie powietrza tlenkiem ( ... / 1 p.)
siarki(IV) sprzyja infekcjom bakteryjnym dróg oddechowych.
A. Tlenek siarki(IV) ma wpływ na zwężanie światła dróg oddechowych, co wzmaga wydzielanie śluzu, a tym
samym nasila infekcje bakteryjne.
B. Tlenek siarki(IV) ma silne właściwości grzybobójcze, co ułatwia bakteriom zasiedlenie śluzówki dróg
oddechowych.
C. Tlenek siarki(IV) jest silnym alergenem, przez co pobudza układ immunologiczny do działania.
D. Tlenek siarki(IV) reaguje z wodą obecną w drogach oddechowych, w wyniku czego powstaje kwas
siarkowy(VI), który uszkadza śluzówkę dróg oddechowych.

Grupa B | strona
1 z 2
4 Wybierz poprawne dokończenie zdania.
( ... / 1 p.)
Ośrodek oddechowy jest zlokalizowany w:
A. podwzgórzu.  C. części krzyżowej rdzenia kręgowego.
B. rdzeniu przedłużonym.  D. części piersiowej rdzenia kręgowego.
5 Na rysunkach przedstawiono cztery rodzaje nabłonków jednowarstwowych.
( ... / 3 p.)

a) Określ, który spośród przedstawionych rodzajów nabłonków jednowarstwowych wyścieła ściany

pęcherzyków płucnych. Podaj jego nazwę oraz uzasadnij swój wybór.

b) Podaj dwa, inne niż obecność wskazanego nabłonka w ścianach, przystosowania w budowie
pęcherzyków płucnych do pełnionych przez nie funkcji.

c) Podkreśl nazwy gatunków tych zwierząt, które podobnie jak człowiek mają płuca zbudowane z
pęcherzyków płucnych.
płetwal błękitny, wróbel domowy, mysz domowa, żmija zygzakowata
6 W tabeli przedstawiono wyniki badań częstości oddechów w spoczynku u przedstawicieli kilku gatunków ( ... / 3 p.)
ssaków.

  Koń
Krowa Pies Kot Szczur Mysz

Liczba oddechów na
10-20 10-20 20-30 20-30 100-200 100-200
minutę
a) Sformułuj hipotezę do przedstawionego badania.

b) Sformułuj wniosek wynikający z podanych informacji.

c) Określ, czy przedstawione badanie było obserwacją czy doświadczeniem. Uzasadnij swoją
odpowiedź.
7 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących wentylacji płuc. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub ( ... / 1 p.)
F, jeśli zdanie jest fałszywe.
1. Za wentylację są odpowiedzialne mięśnie międzyżebrowe oraz przepona. P F
2. Podczas wdechu mięśnie międzyżebrowe się kurczą, a przepona się rozkurcza. P F
3. Wdech jest aktem czynnym, wydech jest aktem biernym. P F
Podczas wydechu ciśnienie powietrza w pęcherzykach płucnych jest niższe od
4. P F
ciśnienia atmosferycznego.

8 Oceń, które stwierdzenia dotyczą gruźlicy. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
jest fałszywe.
Gruźlica jest chorobą powodującą zniszczenia wyłącznie w tkankach układu
1. P F
oddechowego.
2. Gruźlicą można się zarazić drogą kropelkową lub pokarmową. P F
W diagnostyce gruźlicy istotną rolę odgrywają zdjęcia rentgenowskie klatki
3. P F
piersiowej.

Grupa B | strona
2 z 2