De samenhang tussen de

Soemerische en Nederlandse Pentagrammen

Joannes Richter

1: ENGUR

Abstract
De Soemerische beschaving heeft de schrijfkunst uitgevonden, die wellicht als grootste uitvinding
van de mensheid wordt beschouwd. De oudste schrijfkunst wordt op 3000 voor Christus gedateerd.
In de Soemerische taal kan men een groot aantal namen van rivieren en steden als pentagrammen
identificeren, zoals FIRAT voor de Eufraat, Ava MEZIN (voor de Tigris), PASIN en/of KARUN voor
de Gihon en de PISON voor de Wadi al-BATIN ofwel de KUWEIT rivier.
Ook zijn er enkele stedennamen als pentagrammen bekend: de eerste city ter wereld genaamd
ERIDU, de stad ERBIL (Erbil) en eventueel ook NIFFER (Nibru).
De Soemerische taal begint wellicht eenvoudig met het woord “A” voor water, of ook wel sperma: a
[WATER]. Dit concept werd uitgebreid met de woorden adda [VADER] en Adadda – "grootvader".
Tot de complexe “water”-codes behoort de pentagram “ENGUR” (“engur” in de database ePSD2),
wat men kan interpreteren als: IM-GU-RA "(kosmisch) ondergronds water". Dit soort water vindt
men in een regio, waar geologische breuklijnen, die niet alleen in het deltabereik van de Eufraat en
Tigris, maar ook in het zuidelijk deel van Nederland.
Daarnaast kent het Soemerisch “a” voor “water” en het Nederlands voor riviertjes de naam “Aa”.
Ook in Nederland staat er "(kosmisch) ondergronds water" ter beschikking, dat men in het
Soemerisch “ENGUR” (of “Abzu”, waarin ab='water' (of 'zaad') zu='weten' of 'diep') en in het
Nederlands “wijst” noemt.
Motivatie
Dit essay wordt in het Nederlands geschreven, omdat er kennelijk een correlatie tussen twee
rivierdelta's lijkt te zijn ontstaan.
De overeenkomst betreft:
• het oudste centrum van de beschaving aan de monding van de vier rivieren (Eufraat, Tigris,
Pasin en Pison) van het Bijbelse “paradijs” aan de Perzische Golf
• en het veel jongere centrum aan de Rijnmonding met de vier rivieren (Maas, Lek, Waal en
Oude Rijn) bij Rotterdam.
In de omgeving van deze relatief omvangrijke rivierdelta's vindt men geologische breuklijnen en de
wijst, een verschijnsel dat neerkomt op een speciale vorm van kwel onder invloed van de
breuklijnen, die zowel in Limburg en Brabant als in het Babylonische gebied tussen de Eufraat en
Tigris bestaan.
De aanwezigheid van wijstgronden, wijstbronnen en wijstwater viel mij op, omdat men zowel in de
Soemerische als in de Nederlandse taal woorden toepassen,
• die voor een eenvoudige soort water eenvoudige woordjes (“a”, “Aa”) ter beschikking
stellen
• en voor de complexe watersoort een zeldzame naamgeving kiest, zoals (“ENGUR”, of
“Abzu”, waarin ab='water' [of 'zaad'] zu='weten' of 'diep') en in het Nederlands “wijst”.

Het ontbreken van ijzer tussen Eufraat en Tigris

Tot de verschillen tussen de breuklijnen rond de Rijnmonding en de monding van de Eufraat en
Tigris in de Perzische Golf behoort de afwezigheid van ijzererts in het Babylonische gebied tussen
de Eufraat en Tigris.
De wijstgronden produceren onophoudelijk ijzerhoudend water uit de ondergrondse aquifers, die bij
de bronnen tot de opvallende, bruinrode, ijzerhoudende neerslag leidt. In de Babylonische woestijn
wordt echter (behalve meteoorijzer) geen spoor van ijzerhoudende materiaal gevonden.
In de oudheid werd het ijzer hoofdzakelijk als meteoorijzer (“het door de hemel gezonden metaal”)
gevonden. De tot nu toe oudste vondst is een stuk van een dolk uit Ur in Mesopotamië uit omstreeks
3100 BCE. Uit de meteoorresten werd het ijzer met een opvallend aandeel (~9%) aan nikkel
gewonnen.
Het verschijnsel “wijst”
Onlangs ontdekte ik bij een bezoek aan Deurne “Het Tapijt van Deurne”, dat geïnspireerd door “het
Tapijt van Bayeux” rond mei 2021 onder de vlijtige handen van 8 borduursters is ontstaan. Het 20 x
0,5 meter lange doek beschrijft in 40 taferelen de geschiedenis van Deurne vanaf de ijstijd tot
vandaag.
Het tapijt van Deurne wordt geëxposeerd in de Sint-Willibrorduskerk (Deurne). De eerste twee
klokken stammen uit 1474, de kleine klok met de welluidende tekst: ”Willibrordus-hiet-ic”1.
Op tafereel 6 (“De abdij van Echternach”) wordt de rol van Willibrord (659-739) beschreven, die
“overal” kerkjes met waterputten stichtte, ook in de omgeving van de Peel (“Locus Paludosus”,
[=moerassige plek]).
Het putwater van de Willibrordusputten was geen regenwater, maar geneeskrachtig en zuiver
wijstwater2, dat wellicht ook als wijwater een belangrijke rol kan hebben gespeeld. Vermoedelijk
heeft Sint Willibrord de samenhang van het “heilige” wijstwater en de locatie van de breuklijnen
intuïtief waargenomen.
Het tafereel 9 beschrijft de Wilbursput (een Sint Willibrordusput) op 35 m NAP als de grens van
Deurne en Meijel3. Aan het (wijst-?)water kende men een genezende kracht toe.

Fig. 2 Feldbissbreuk, Peelrandbreuk en Grensbreuk (respectievelijk Viersenbreuk)

bron: De bronnen van Brabant (de Helleputten aan de Brabantse breuklijnen)

1 https://tapijt.willibrorduskerkdeurne.nl/onderrand.html#foto9
2 Wijst en het wijstwater - Informatie over de peelrandbreuk Brabant ...
3 'St Wilbersput anno 700-1900' vermeldt het opschrift van de put op de grens van Limburg en Noord-Brabant, van
Meijel en Deurne.
Op globale schaal is het verschijnsel “wijst” zo zeldzaam, dat de wijst zich in vrijwel geen enkele
taal met een eigen woord heeft kunnen handhaven.
De Wijstgronden zijn in 2004 door de provincie Noord-Brabant uitgeroepen tot het
eerste aardkundig monument in de provincie. Anno 2020 is de ambitie er een door
Unesco erkend geopark van te maken4.

De enigste talen, die mijns inziens een eigen woord hebben gereserveerd, zijn het oude Soemerisch
en het Nederlands. Omdat het wijstverschijnsel uniek is, heb ik besloten daaraan een essay te
wijden.

4 Wijst is, althans in zichtbare vorm, een landelijk en zelfs wereldwijd zeldzaam verschijnsel. (Bron: Wijstgronden)
De etymologie van “wijst”5
Wijst is een speciale vorm van zwaar ijzerhoudende kwel onder invloed van een geologische
breuklijn. Wijst is, althans in zichtbare vorm, een landelijk en zelfs wereldwijd bijzonder zeldzaam
verschijnsel.
In de wijstgrond (bij voorbeeld rond het Brabantse dorp Zeeland) komt ijzerhoudend grondwater in
contact met zuurstof. De kleine ijzerhoudende deeltjes roesten en verbinden zich met het dekzand
tot harde en soms omvangrijke IJzeroerbanken.
In Nederland werd ijzer gewonnen uit het oer. Ook in Babylonië werd rond 550 v.C. ijzer toegepast:
Het boek Daniël vertelt dat Daniël onder de ballingen was die Nebukadnezar6
wegvoerde. Daniël diende aan het hof van Nebukadnezar. Toen Nebukadnezar in zijn
tweede regeringsjaar over een groot beeld droomde, dat bestond uit verschillende
metalen (goud, zilver, brons en ijzer) en klei, vertelde Daniël hem Gods interpretatie,
namelijk dat het beeld stond voor de opkomst en val van vier koninkrijken (Daniël 2).

De voordelen van de wijst

Al ruim vóór de invoering van het Christendom werd aan het verse water van de Brabantse
wijstbronnen religieuze, vruchtbaarmakende eigenschappen toegekend. De bevolking wist, dat het
wijstwater ook in de strenge winters en droge zomers steeds even regelmatig zuiver en gezond
water leverden. De sporen van mineralen waren in staat, allerlei ziektes te genezen of te verlichten.
Deze unieke religieuze, vruchtbaarmakende eigenschappen werden (rond 700AD) door
missionarissen aan een nieuwe religie toegeschreven. In Brabant liet de missionaris St. Willibrord
(658–739) bij putten voor het heilzame wijstwater een kerk bouwen, die men b7ijvoorbeeld in Bakel
nog kan bezoeken8. In België en Brabant is het aantal Willibrord-kerken aanzienlijk.

De nadelen van de wijst

Een oerbank onder landbouwgrond was destijds buitengewoon schadelijk. Ook bij houtteelt werkt
zo'n oerbank zeer nadelig. Het uitgraven of uithouwen van oer verhoogt de waarde van de grond
aanzienlijk. Bij het onderzoek naar de etymologie van “wijst” stoot men in een Etymologisch
dialectwoordenboek9 op een Oud-IJslands woord veisa 'poel, moeras'. Gezien de nadelen, die de
oerbank onder landbouwgrond veroorzaakte, is de samenhang met het Nederlandse “woest” en
Engelse “waste” aannemelijker. Deze woorden baseren op de PIE-kern *wasto- met als afleidingen
het Latijnse woord vastus en het Engelse woord waste10.
De Hooge Wijst en Lage Wijst behoren tot de buurtschappen rond de Brabantse gemeente Bernheze.
In de wijstgronden komt de achternaam Verwijst en van der Wijst relatief veel voor.

De overgang van “onontgonnen” naar “ontgonnen”

De woordvorming van “wijst” is kennelijk ontstaan tijdens de episode, dat de wijstgrond nog als
“onontgonnen” gold, terwijl de namen Verwijst en van der Wijst vermoedelijk tijdens de
verwijdering van de ijzeroerbanken, resp. na de ontginning zijn ontstaan.

5 De etymologie van "wijst" en "wijstgrond"

6 605–562 v.Chr.
7 Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Willibrorduskerk
8 Bron: Sint-Willibrorduskerk (Bakel)
9 op pagina 238 in het Etymologisch dialectwoordenboek Antonius Angelus Weijnen - 1996 - Vorschau
... 20, Joos 744, WLD I afl. IV 124,IEW 1132, Goossens 1963 II, krt. 50.
10 waste | Origin and meaning of waste by Online Etymology Dictionary
De verschillende soorten water

De wijst in de Soemerische beschaving

In de rivierendelta van de Soemerische beschaving werden voor drie soorten water woorden
toegepast, die men als volgt kan indelen:
1. “a" [Water] (~3000 BCE), als een algemeen standaardwoord voor water,
2. “ab” (“zee”, “zeewater” ?). In Iran is de “Ab anbar” een waterreservoir ofwel cisterne voor
het drinkwater. Deze gebouwen werden door een degelijke en stabiele architectuur tegen
aardbevingen beveiligd11. De naam kan samenhangen met “abzu” (“diep water” uit
aquifers).
3. “diep water” (“abzu”, zoet water uit de diepe ondergrondse aquifers, ofwel wateraders), dat
ook wel ENGUR werd genoemd.
De etymologie voor het Soemerische woord “abzu” is letterlijk afgeleid van “ab” en “zu”:
ab='water' (of 'sperma') zu='weten' of 'diep', waarmee men aanduidt, dat het om vers bronwater uit
de diepe waterlagen beschrijft.
Aan dit water werden in de Soemerische en Accadische mythologieën religieuze,
vruchtbaarmakende eigenschappen toegekend. Meren, bronnen, rivieren en andere verse
waterbronnen werden gevoed uit een “abzu” ofwel een ENGUR.12
Indien men ENGUR als pentagram accepteert, waarin elke letter een articulatiepunt symboliseert,
kan het woord oorspronkelijk (analoog aan de stadsnamen ERIDU en ERBIL) als een religieus of
ander hoogwaardig symbool zijn samengesteld.
Het opvallende woord ENGUR, dat het diepe water via de bron uit een aquifer (watervoerende laag)
beschrijft, kan men in het Nederlands wellicht ook wijstwater noemen.

De Brabantse wijstbronnen
Al ruim vóór de invoering van het Christendom werd aan het verse water van de Brabantse
wijstbronnen religieuze, vruchtbaarmakende eigenschappen toegekend. De bevolking wist, dat het
wijstwater ook in de strenge winters en droge zomers steeds even regelmatig zuiver en gezond
water leverden. De sporen van mineralen waren in staat, allerlei ziektes te genezen of te verlichten.
Deze unieke religieuze, vruchtbaarmakende eigenschappen werden (rond 700AD) door
missionarissen aan een nieuwe religie toegeschreven. In Brabant liet de missionaris St. Willibrord
(658–739) bij putten voor het heilzame wijstwater een kerk bouwen, die men bijvoorbeeld in Bakel
nog kan bezoeken13. In Brabant is het aantal Willibrord-kerken aanzienlijk.
Vreemd genoeg zou St.Willibrord geen bezittingen of kerken hebben gehad in Utrecht,
Gelderland en Friesland, waar volgens de traditionalisten toch de kern van zijn
missiebisdom lag14.

Het is geen wonder, dat St. Willibrord geen bezittingen of kerken hebben gehad in Utrecht,
Gelderland en Friesland, omdat er in die provincies geen breuklijnen en wijstbronnen werden
gevonden.
11 Ab anbar
12 The Abzu (also called ENGUR), literally, ab='water' (or 'semen') zu='to know' or 'deep' was the name for fresh
water from underground aquifers that was given a religious fertilizing quality in Sumerian and Akkadian mythology.
Lakes, springs, rivers, wells, and other sources of fresh water were thought to draw their water from the abzu.
Bron: Abzu (Sumerian: abzu; Akkadian: apsû)
13 Bron: Sint-Willibrorduskerk (Bakel)
14 Bron: De kerken en goederen van St.Willibrord in Noord-Brabant
Willibrord was een specialist, die zich op wijstbronnen had gespecialiseerd. Aan de geschiedenis
van de Brabantse stad Deurne kan men aflezen, op welke wijze het wijstwater in Brabant een
beduidende rol gespeeld heeft. Als missionaris heeft Sint Willibrord bestaande heidense
wijstbronnen (Helleputten of Hellegaten) en nieuwe bronnen tot Willibrordusputten verheven.
In het noorden concentreerde Bonifatius zich daarentegen op de kerstening door de inruil van een
locale godheid tegen Siciliaanse martelaar Sint-Vitus. Door deze strategische beslissingen van de
missionarissen vindt men in Noord-Nederland veel Sint-Vituskerken15 en in het zuiden veel
Willibrordbronnen16.
Aan het water uit de put kende men een genezende kracht toe. In 1742 meldde Emanuel
de Croy aan zijn moeder, de Vrouwe van Meijel, dat mensen ervan dronken als
bescherming tegen de moeraskoorts.17

De oudste nederzettingen in Brabant zijn ontstaan in de nabijheid van betrouwbare, permanent

beschikbare waterbronnen, die bijvoorbeeld op het wijsteffect baseren. Omdat het wijst-verschijnsel
destijds onverklaarbaar bleef, werden de bronnen later aan een duivelswerk toegeschreven en
Helleputten genoemd. In de missietochten van Willibrordus werden vele permanent beschikbare
waterbronnen gekerstend tot Willibrordsputten. Ook de Sint Wilbertsput, een Grenspunt (tussen
Asten-Deurne-Meijel), is een soort Willibrordsput. Ook het Gat van Waalre is wellicht een Hellegat.
In dit essay worden de geofysische breuklijnen gereconstrueerd door de aaneensluitende lijnen van
de bronlocaties die men uit de Willibrordsputten en Helleputten kan afleiden. 18

15 Een scenario voor de middeleeuwse kerstening van een heidens volk

16 De rol van de waterbronnen bij de kerstening van Nederland
17 Sint Willibrordusput en grenssteen
18 De Bronnen van Brabant - de Helleputten aan de Brabantse breuklijnen
De godennaam Fosit
Het Germaanse heidendom baseerde op de natuurverering met heilige bomen, stenen en water als
levensbron. Een van de godennamen was de Friese god Fosite (FOSIT), wiens naam eventueel met
het woord WIJST correleert:
Tevens zou Willibrord op FOSITeland (waarschijnlijk het huidige Helgoland, of
misschien Ameland (Fostaland)) zich aan de door de heidenen als heilig beschouwde
waterbron, de Friese god Fosite (FOSIT) en het vee hebben vergrepen.[16]

Volgens de hagiograaf Altfridus reisde circa 785 de missionaris Liudger af naar dit eiland en
vernielde daar alles wat met de verering van de god FOSITe te maken had, bouwde er een kerk en
kerstende het eiland inclusief de heidens heilige waterbron. De schatten uit de tempel nam hij in
beslag; een derde daarvan schonk hij ter ere van Willibrord aan het bisdom Utrecht.[6][7]
Het pentagram FOSIT baseert min of meer op dezelfde letters van de hemelgod *Tiwaz (TIWAZ):
De god wordt binnen de Friese context zowel Fosite als Fosete genoemd. Over zijn
precieze plaats binnen de Friese mythologie is weinig bekend. Volgens sommige
theorieën zou hij als god van het recht identiek zijn geweest aan de god "Mars
Thingsus", de god van het Ding, die in een aantal Engelse inscripties van Friese
huursoldaten uit de derde eeuw wordt genoemd. Deze god wordt algemeen
geïdentificeerd met de hemelgod *Tiwaz (TIWAZ) die in de Noordse mythologie
overeenkomt met Týr. Van deze laatste wordt vermoed dat hij in het oorspronkelijke
geloof van de Indo-Europeanen de hoogste plaats innam. ..19

19 Bron: Fosite/Fosete
De rivieren en steden
De historische details baseren op Ivar Lissner's “So habt ihr gelebt20” (1977) en “Sumerer und
Akkader” van de auteur Gebhard J. Selz.
De eerste stad en hoofdstad van het “Aardse Paradijs” was Eridu (ERIDU), aan de
monding van de vier rivieren Tigris, Euphrates, Pis(h)on en Gihon. De hoofdstad Eridu
en de vier rivieren werden wellicht door een naamgeving in de vorm van pentagrammen
geëerd: MEZIN, FIRAT, PISON, PASIN en ERIDU). ERIDU gold als de
zuidelijkste Soemerische stad met tempels in een reeks steden, die zich naar het noorden
uitstrekte.21

Fig. 3: De kaart van de Hof van Eden met de vier rivierendelta

FIRAT, Ava MEZIN, PISON, P ASIN
(als 4 namen toegevoegd door J. Richter)
(Bron: Has the Garden of Eden been located at last? van Dora Jane Hamblin)

Volgens de auteur Gebhard J. Selz verliep de kustlijn oorspronkelijk ca. 200 km landinwaarts. De
steden Oer en Eridu lagen vrij dicht bij de kustlijn. Eventueel mondde een zijrivier van de Karun als
een vijfde, losstaande rivier direct in de zee. Tussen de mondingen van de vier rivieren lagen
enorme afstanden van circa 100 km22.
In de bovenstaande schets van Dora Jane Hamblin werd ervan uitgegaan, dat het zeeniveau in de loop
der tijden gestegen is. Het dichtslibben van de zee wordt gedeeltelijk gecompenseerd door het
stijgen van de zeespiegel.

20 So habt Ihr gelebt. Die großen Kulturen der Menschheit. Neuaufl. Dtv, München 1977, ISBN 3-423-01242-0.
21 The (5) Paradises, their Cities and their Rivers
22 “Sumerer und Akkader” van de auteur Gebhard J. Selz
De Karun en de Pasin (Pasin-Tigris)
In de loop der eeuwen zijn de rivieren in het dichtslibbende deltabereik voortdurend van plaats
veranderd. Daarbij werd ook het patroon van de rivierarmen regelmatig aangepast. Bij deze
veranderingen behoren ook aanpassingen van de naamgeving. Uit de volgende berichtgeving kan
men aflezen hoe de namen konden worden veranderd:
In de klassieke episode werd de rivier Karun PASITIGRIS23 genoemd. Vanaf de
middeleeuwen werd de naam veranderd in KARUN, een verbastering van Kuhrang, die
nog steeds behoort tot een van de twee zijtakken van de Karun. J. G. Lorimer beschrijft
in de Gazetteer of the Persian Gulf, Oman and Central Arabia dat deze rivier "Dujail,"
genoemd werd, dat door de middeleeuwse Arabische en Perzische geografen vertaald
werd als "de Kleine Tigris” 24.

Men kan de naam PASIN dus ook als afkorting “de Kleine” voor de riviermonding van de KARUN
vertalen:
Wellicht werd de oostelijke monding EULAEUS genoemd, Dit is de huidige Karún,
waarvan één arm in de Tigris, en de rest via een tweede arm direct in de Perzische Golf
mondt. Deze rivier werd Pasitigris genoemd (Πασίτιγρις, Strab. xv. p.729), dat wil
zeggen, “de kleine Tigris,” van het Oudperzische pas, met de betekenis “klein;” waarbij
het in modern Perzisch (met dezelfde betekenis) Didjlahi-Kudak heet. Op die manier
kan men begrijpen hoe de gebundelde stroom van de Eufraat en Tigris door sommige
auteurs Pasitigris genoemd werd (Strab. l.c.; Plin l.c.); terwijl de Pasitigris door andere
auteurs als een losstaande rivier werd beschouwd, die ontstaat in het land der Uxii en
uitmondt in de Perzische Golf (Nearch. ap. Strab. l.c.; Arrian, Ind. 42; Diod. 17.67;
Curt. 5.3, init). Deze laatstgenoemde vorm beschrijft de rivier in de vorm van de
huidige Karún (cf. Kinneir, Mem. p. 59; Gosselin, Recherches, &c. ii. p. 86, sqq;
Vincent, Peripl. iii. p. 67, not. &c.). 25

Het Boek Genesis beschrijft de Hof van Eden als een paradijs, waarin de watervoorziening door
vier rivieren wordt verzorgd: Ava MEZIN (Tigris), FIRAT (Eufraat), PISON (Pishon), en PASIN
(Pasitigris, ofwel KARUN Karun). De Hof van Eden behoort tot de beroemde paradijzen, die ook
elders ter wereld door grote rivieren werden verzorgd. Sommige tuinen waren minder vruchtbaar en
onbelangrijker, maar werden toch door water verzorgd.
De naam Gihon (Hebreeuws Giħôn ‫ )גיחון‬wordt vertaald als "uitgieten, spuien". In het Boek Genesis
wordt deze naam toegekend aan de “Gihon bron” (de “spuier”) in Jeruzalem, die het Bad van
Siloam (SILOAM) van water voorzag. In Genesis 2 wordt een van de vier rivieren Gihon genoemd:
10 En een rivier was voortgaande uit Eden, om dezen hof te bewateren; en werd van daar
verdeeld, en werd tot vier hoofden.
11 De naam der eerste rivier is Pison; deze is het, die het ganse land van Havila omloopt, waar
het goud is.
12 En het goud van dit land is goed; daar is ook bedolah, en de steen sardonix.
13 En de naam der tweede rivier is Gihon; deze is het, die het ganse land Cusch omloopt.
14 En de naam der derde rivier is Hiddekel; deze is gaande naar het oosten van Assur. En de
vierde rivier is Frath.26

23 Pasitigris - Ancient Greek (LSJ) – LSJ.gr

24 Bronvermeldingen Pasitigris (Karun) – Livius.org en: https://en.wikipedia.org/wiki/Karun
25 PASITIGRIS [Source: → TIGRIS] Dictionary of Greek and Roman Geography, illustrated by numerous engravings
on wood. William Smith, LLD. London. Walton and Maberly, Upper Gower Street and Ivy Lane, Paternoster Row;
John Murray, Albemarle Street. 1854.
26 Genesis 2 (Statenvertaling van Genesis)
 Moderne naam Locatie Rivier Pentagram 1 2 3 4 5
Eufraat noordwest Euphrates FIRAT F I R A T
Westzijde KUWAIT River zuidwest Pis(h)on PISON P I S O N
Wadi al- BATIN

Tigris noordoost Tigris Ava MEZIN M E Z I N

Oostzijde Gihon zuidoost Gihon PASIN P A S I N
(kleineTigris) KARUN K A R U N
Tabel 1 De symmetrische architectuur van de pentagrammen
FIRAT, Ava MEZIN, PISON, PASIN en/of KARUN

De diverse namen voor “water”, “zaadwater” en “de stamboom”

In de Soemerische beschaving werden speciale woorden voor de verschillende soorten water
toegepast, die ik al in 2014 nauwkeurig had onderzocht. Destijds was ik niet vertrouwd met de
pentagrammen. Mijn onderzoek concentreerde zich op de naamgeving van de diverse familieleden
in de stamboom: “overgrootvader”, “grootvader”, “vader”, “ik”, enz.
De pentagrammen “Vader” (FADIR) en “Water” (WATIR) baseren overigens op soortgelijke
patronen.
Het woord voor “VADER” correleert met “WATER”. De bijpassende pentagrammen luiden:
“FADIR27”, respectievelijk “WATIR28”.

Soemerische “Water”-Codes
Volgens de methodes van John A. Halloran's “Proto-Sumerian Language Invention Process”
onderzocht ik de Soemerische “Water”-Codes voor de voortplanting, die kennelijk allemaal baseren
op een simpel woordje “a” (water).
Het eerste ontwerp werkte met een primitieve reeks: “a → aya → ayaya”, afgeleid van: “a” (“zaad-
water”) via “aya” (“vader”) tot “ayaya” (“grootvader”).
De kern was “a” (water), dat ook als “zaad” werd beschouwd. In Europa kan men een reeks relatief
kleine riviertjes, genaamd “Aa”, bijvoorbeeld “Aa (Noord-Brabant)29” in het Nederlands of Aa
(Werre) in Duitsland. In het artikel Aa (| Europese rivieren) gaat de Encyclopedia Britannica ervan
uit, dat de naam afgeleid werd uit OHD (Old High German) aha, overeenkomend met het Latijnse
aqua (“water”). Volgens mij kan het woord ook van het Soemerische woord “A” (water) stammen.
In een aantal essays heb ik de concepten van de herhalingen beschreven: (“a” ← “aya” ← “ayaya”)
en de “spiegeling van de woorden” (zoals abba en Adda'abba), die men ook in de pentagrammen
kan vinden .

27 Fadir - From Old Norse faðir, from Proto-Germanic *fadēr, from Proto-Indo-European *ph₂tḗr.
28 Source: WATIR : Proto-West Germanic (1.1 Etymology) - Middle English: water, watere, WATIR, waterre
Old Dutch: watar, WATIR, uuatar, UUATIR ; Old Frisian: weter, water, WETIR
29 The Aa is a small river in the Netherlands. It rises near Nederweert in the southeastern province of Limburg, in the
Peel region. It flows northwest through the province of North Brabant towards 's-Hertogenbosch, roughly along the
Zuid-Willemsvaart canal.
Deze essays bevinden zich in Scribd onder de titels:
• A New Language is Being Born (In Scribd, uploaded: 23.12.2014)
• Overview of the Sumerian Word-trees for “Grandfather" (In Scribd, uploaded: 11.12.2014)
• The Sumerian “Water”-Codes - (In Scribd, uploaded: 12/10/2014)
• The Backbones of the Alphabets (14.2.2019, 14:16)
In de volgende hoofdstukken concentreer ik mijn beschrijvingen op de pentagrammen, die in een
latere ontwikkelingsfase van de taal zijn vastgelegd:
De eerste fase definieert de eenvoudigste soorten “waters”, zoals :
4. “a" [Water] (~3000 BCE), een standaard soort water,
5. “ab” (“zee”, “zeewater” ?),
6. “diep water” (“abzu”, zoetwater van de onderaardse aquifers), ook wel genoemd: ENGUR.

De watersoort “Abzu”30

4: ENGUR

De Abzu (ook wel genoemd: ENGUR31), letterlijk: ab='water' (of 'zaad') zu='weten' ofwel 'diep' was
de naam voor het zoetwater uit de wateraders (aquifers), waaraan in de Soemrische en Accadische
een religieus voortplantingsprincipe toegekend werd. De abzu gold als bron voor alle
zoetwaterwaterbronnen (van meren, bronnen, rivieren, enz.).
Als god speelde Abzu (apsû) alleen een rol in de Babylonische scheppingslegende, de Enûma Elish,
afkomstig van de bibliotheek van Assurbanipal (c 630 BCE), maar de datering wordt op 500 jaar
ouder geschat. In dit verhaal speelde Abzu een rol als een persoon van zoetwater met een liefde
voor een andere persoon, Tiamat, die uit zoutwater afstamde.
De aquifers, ofwel wateraders, werden wellicht in Mesopotamia gevonden rond de geologische
breuklijnen, die zich vooral ten noordwesten van Bagdad tussen de Eufraat en Tigris uitbreiden32:
De Mesopotamia Foredeep33 is een tektonische zone en bevat diverse onderaardse
structuren zoals vouwen, breuklijnen en doorgestoken structuren34.

Het zou mij niet verwonderen, dat er zich in dit bereik talloze ondergrondse wateraders met
watervoorraden ENGUR35 bevinden.

30 Source: Abzu (Sumerian: abzu; Akkadian: apsû)

31 Sumerian: engur; Akkadian: engurru
32 Geological evolution of the Iraqi Mesopotamia ... - NASA/ADS
33 A map of the Mesopotamia Foredeep (with faults) is found in: https://www.researchgate.net/figure/Structural-map-
of-the-Mesopotamia-Foredeep-The-present-study_fig2_266596604 (labeled: copyright)
34 Tectonic and structural evolution of the Mesopotamia foredeep, Iraq
35 Sumerian: engur; Akkadian: engurru
Fase 1 - De Soemerische woorden “a”, “ay”, “ad”, “ab”36
Bij een speurtocht in de ePSD (→ Sumerian Sign-name Index) ontdekte ik drie verschillende
soorten stambomen met de sleutelwoorden “grootvader”:
• vanaf ~3000 BCE: “a” (“water”, evt. sperma), → “aya” (vader”) → Ayaya ("grootvader")
• vanaf ~3000 BCE: “ad” (“stem”, “kreet”) → “adda” (vader”) → Adadda ("grootvader")
• vanaf ~2500 BCE; “ab” (“zee”, “zeewater” ?)→ “abba” (vader”)→ Adadda ("grootvader").
grootvader vader wortel

Adadda - "grootvader" adda [FATHER] (~3000 BCE) ad [VOICE] (~3000 BCE)

Oud Babylonisch Oud Accadisch, Ur III, (Zeer) Oud Babylonisch wr. ad
wr. ad-ad-da Oud Babylonisch, onbekend) wr. "stem; kreet; lawaai"
akk. abi abi ad-da; ad "father"Akk. Abu Akk. Rigmu

Adda'abba - "grootvader" abba [FATHER] (~2000 BCE) ab [SEA] (~2500 BCE)

wr. ad-da-ab-ba wr. ab; ab-ba; abba2 "old Oud Accadisch, Oud
(persoon); getuige; vader; ouder; Babylonisch)
Akk. abu; šību wr. ab; a-ab-ta "sea"
Akk. tâmtu

Ayaya (~2000 BCE) aya [FATHER] (~3000 BCE)
"grootvader" Oud Accadisch, Ur III, (Zeer)
(3x: Oud Babylonisch) Oud Babylonisch)
wr. ayayax(|a.a.a|); a wr. a-a; aya2; a-ia "vader"
Akk. abu
a [WATER] (~3000 BCE)
aya [CRY] (~2000 BCE)
(Oud Babylonisch)
wr. a; u3 "schreeuw;
schreeuwen, kreun"
Akk. ahulap; nâqu

Tabel 2: Overzicht ofwel de "Grootvader"- woordenreeksen

36 Chapter from the paper The Sumerian “Water”-Codes by jwr47

Fase 2 - De Soemerische pentagrammen

De paradijselijke rivieren Firat, Ava Mezin, Pison en Pasin (of Karun)

Het meest symmetrische patroon ontstaat als men de Gihon spelt als PASIN .
Moderne naam Locatie Rivier Pentagram 1 2 3 4 5
Pattern * * * * *
Eufraat noordwest Euphrates FIRAT F I R A T
Westzijde KUWAIT River zuidwest Pis(h)on PISON P I S O N
Wadi al- BATIN

Pattern * * * * *
Tigris noordoost Tigris Ava MEZIN M E Z I N
Oostzijde Gihon zuidoost Gihon PASIN P A S I N
(kleine Tigris) KARUN K A R U N
Tabel 3 De symmetrische architectuur van de pentagrammen
FIRAT, Ava MEZIN, PISON, PASIN en/of KARUN

#
Pentagram P Informatie Definities Taal
1. P
PISON P Rivieren van het Paradijs: [Pis(h)on] Engels
FYSON P Pis(h)on, Hiddekel (Tigris), Fyson Midl-Engels
Phrath (Euphraat) en Gihon)
2. K
KARUN P Karun is Iran's waterrijke en de enige bevaarbare Karun rivier Engels
PASIN rivier. In de Bijbel: Gihon Rivier, rond de Hof [Gihon
van Eden aan de Perzische Golf, gevoed door de Rivier]
4 rivieren Tigris, Euphrates, Gihon (Karun) and
Pishon (Wadi Al-Batin). De naam is afgeleid van
de bergketen Kuhrang (→ : Karoen)
Oorspronkelijk stond de KARUN bekend als de
PASI(N)-TIGRIS (kleine Tigris)
3. M
Ava MEZIN In Koerdisch, staat de Tigris bekend als Ava Ava Mezin Koerdisch
Mezin, "het Grote Water". [Tigris]
4. F
FIRAT P De naam (Euphraat) is YEPRAT in Armenisch Firat Turks
(Եփրատ), PERAT in Hebreeuws (‫)פרת‬, FIRAT [Euphraat] Koerdisch
in Turks en FIRAT in Koerdisch.
Tabel 4 De paradijselijke rivieren Firat, Ava Mezin, Pison en Pasin (of Karun)
James A. Sauer gaat ervan uit, dat de Pishon Rivier overeenkomt met de inmiddels uitgedroogde
Kuweit Rivier37.[9] Met behulp van satellietenfoto's kon Farouk El-Baz het uitgedroogde kanaal
van Koeweit naar de Wadi al-Batin reconstrueren.[5][10][7][6] 38

37 Sauer, James A. (July–August 1996). "The River Runs Dry: Creation Story Preserves Historical Memory". Biblical
Archaeology Review. Vol. 22, no. 4. Biblical Archaeology Society. pp. 52–54, 57, 64. Retrieved 2019-11-17.
38 Bron: Wadi Al-Batin
De steden Erbil, Eridu en Nibru
# P
Pentagram Informatie Definitie Taal
1. E
ERBIL P Erbil. Ook gespeld als HAWLER of Arbela, Erbil (stad) Koerdisch
hoofdstad en dichtstbevolkte stad in Koerdistan
(aan de zijde van Iraq)
2. E
ERIDU P Eridu ("samenloop" van de rivieren) is de eerste Eridu (stad) Soemerisch
stad ter wereld, gelegen in Soemerië
3. N
NIFFER P Nibru gold als originele naam voor de stad Nibru (stad) Soemerisch
NUFFAR - Nippur. Groot complex van ruïnebergen, die de
NIBRU - Arabieren Nuffar noemen, door eerste
onderzoekers Niffer genoemd, in twee delen
opgedeeld door de (uitgedroogde) bedding van de
oude Shatt-en-Nil (Arakhat). Bron: Nibru

Tabel 5 De steden Erbil, Eridu en Nibru

De overige Soemerische pentagrammen Engur en Pisan

Soortgelijke watersoorten als ENGUR werden ook in het Nederlands toegepast. In het Nederlands
vindt men het zoetwater, dat de wateraders (aquifers) bij een breuklijn39 als wijst40 (WIJST)
afgeven.
# P
Pentagram Informatie Definitie Taal
1. E
ENGUR P zoetwater (van onderaardse aquifers), zoetwater Soemerisch
(ABZU) genaamd ENGUR. Ook genaamd “Abzu”,
letterlijk, ab='water' (of 'zaad') zu='weten' of
'diep' was de naam voor het zoetwater uit de
diep gelegen wateraders (aquifers).
2. P
PISAN P pis/“annu “box”41 box Soemerisch

Tabel 6 Overige Soemerische pentagrammen Engur en Pisan

39 For example: the Peelrandbreuk (one of the faults)

40 As faults are zones of weakness, they facilitate the interaction of water with the surrounding rock and enhance
chemical weathering. The enhanced chemical weathering increases the size of the weathered zone and hence creates
more space for groundwater.[30] Fault zones act as aquifers and also assist groundwater transport.
41 Sumerian Grammar uploaded by Baskar Saminathnan
Samenvatting
De Soemerische beschaving heeft de schrijfkunst uitgevonden, die wellicht als grootste uitvinding
van de mensheid wordt beschouwd. De oudste schrijfkunst wordt op 3000 voor Christus gedateerd.
In de Soemerische taal kan men een groot aantal namen van rivieren en steden als pentagrammen
identificeren, zoals FIRAT voor de Eufraat, Ava MEZIN (voor de Tigris), PASIN en/of KARUN voor
de Gihon en de PISON voor de Wadi al-BATIN ofwel de KUWEIT rivier.
Ook zijn er enkele stedennamen als pentagrammen bekend: de eerste city ter wereld genaamd
ERIDU, de stad ERBIL (Erbil) en eventueel ook NIFFER (Nibru).
De Soemerische taal begint wellicht eenvoudig met het woord “A” voor water, of ook wel sperma: a
[WATER]. Dit concept werd uitgebreid met de woorden adda [VADER] en Adadda – "grootvader".
Tot de complexe “water”-codes behoort de pentagram “ENGUR” (“engur” in de database ePSD2),
wat men kan interpreteren als: IM-GU-RA "(kosmisch) ondergronds water". Dit soort water vindt
men in een regio, waar geologische breuklijnen, die niet alleen in het deltabereik van de Eufraat en
Tigris, maar ook in het zuidelijk deel van Nederland.
Daarnaast kent het Soemerisch “a” voor “water” en het Nederlands voor riviertjes de naam “Aa”.
Ook in Nederland staat er "(kosmisch) ondergronds water" ter beschikking, dat men in het
Soemerisch “ENGUR” (of “Abzu”, waarin ab='water' (of 'zaad') zu='weten' of 'diep') en in het
Nederlands “wijst” (is dit het Engelse: “waste” ?) noemt.
In de Nederlandse wijst wordt vaak resten van ijzer gevonden, dat in het deltabereik van de Eufraat
en Tigris ontbreekt.
Inhoudsopgave
Abstract.................................................................................................................................................1
Motivatie...............................................................................................................................................2
Het ontbreken van ijzer tussen Eufraat en Tigris.............................................................................2
Het verschijnsel “wijst”.......................................................................................................................3
De etymologie van “wijst”...................................................................................................................5
De voordelen van de wijst...............................................................................................................5
De nadelen van de wijst...................................................................................................................5
De overgang van “onontgonnen” naar “ontgonnen”.......................................................................5
De verschillende soorten water............................................................................................................6
De wijst in de Soemerische beschaving..........................................................................................6
De Brabantse wijstbronnen..............................................................................................................6
De godennaam Fosit.............................................................................................................................8
De rivieren en steden.......................................................................................................................9
De diverse namen voor “water”, “zaadwater” en “de stamboom”................................................11
Fase 1 - De Soemerische woorden “a”, “ay”, “ad”, “ab”...................................................................13
Fase 2 - De Soemerische pentagrammen............................................................................................14
De paradijselijke rivieren Firat, Ava Mezin, Pison en Pasin (of Karun)........................................14
De steden Erbil, Eridu en Nibru.....................................................................................................15
De overige Soemerische pentagrammen Engur en Pisan .............................................................15
Samenvatting......................................................................................................................................16