Beheer

Over het eigendomsrecht van de rollen, het beheer en de publiciteit bestaat

verdeeldheid onder historici en archeologen. De meeste rollen zijn tussen 1947 en
1956 in de grotten van Qumran in Palestina gevonden. Het gaat met name over de
rollen die daar zijn gevonden van vóór de stichting van de staat Israël in 1948 tot
1967 toen Israël de Westelijke Jordaanoever veroverde. Jordanië en Palestina maken
er aanspraak op. Sinds 1967 heeft de staat Israël het grootste aantal in zijn
bezit. De Antiquities Authority van Israël stelt dat zij de verantwoordelijkheid op
zich heeft genomen om deze culturele schat te beschermen en te beheren en geeft er
publiciteit aan als 'de belangrijkste archeologische vondsten van de 20ste eeuw'.
[15] In 2017 werd een voor september 2019 geplande expositie van de Dode-zeerollen
in het Frankfurter Bijbel Museum (Duitsland) door Israël ingetrokken omdat de
Duitse regering de teruggave ervan niet wilde garanderen als Palestijnen ze zouden
vorderen.

Betekenis

Gedeelte van de Jesajarol (1QIsab) met daarop Jesaja 57:17-59:9

De Dode Zee-rollen hebben de kennis van het vroege jodendom enorm verrijkt. Ze
bieden een direct inzicht in de teksten die voorhanden waren en welke zaken van
belang geacht werden. Ze laten niet alleen zien wat een wellicht kleine joodse
gemeenschap als die in Qumran dacht, maar geven ook inzicht in aspecten van het
jodendom in bredere zin. Dat komt door de samenstelling van de in Qumran gevonden
teksten.

Van de meer dan 900 gereconstrueerde teksten zijn ruim 200 Bijbelse manuscripten.
Het merendeel van het gevonden materiaal is derhalve niet-Bijbels en als zodanig
van historische betekenis. Veel van de niet-Bijbelse teksten werden ook door joden
gelezen die niet tot de gemeenschap van Qumran behoorden, zoals 1 Henoch of het
boek Jubileeën, maar ook voorheen onbekende teksten zoals het Genesis Apocryphon,
de Tempelrol uit grot 11 of wijsheidsteksten zoals de instructie-tekst uit grot 4
en magische teksten uit grot 4 en 11.

De Bijbelse manuscripten zijn van belang geweest om de overlevering van de tekst te

kunnen bestuderen. Vóór de vondst van de Dode Zee-rollen dateerden de oudst bekende
manuscripten van de Hebreeuwse Bijbel of het Oude Testament uit de Middeleeuwen (de
zogenaamde Masoretische traditie). Met de vondst van de Dode Zee-rollen konden
wetenschappers een sprong van ruim 1000 jaar terug maken in de geschiedenis. Dit
laat enerzijds zien dat de tekstoverlevering van de Masoretische traditie
betrouwbaar is gebleken. Verschillen zijn merendeels klein, en niet van
theologische of historische betekenis. In enkele gevallen zijn de verschillen wel
belangrijk, zoals in het geval van Deuteronomium 32:8-9 en 1 Samuël 10:27-11:1.
Anderzijds laten de Dode Zee-rollen zien dat er ook andere teksttradities waren. In
het geval van de Septuaginta (de Griekse vertaling) is dit belangrijk omdat vast te
stellen is dat sommige verschillen tussen de Masoretische traditie en de
Septuaginta niet het gevolg zijn van interpretatieverschillen van de vertalers maar
teruggaan op een andere Hebreeuwse teksttraditie.

De niet-Bijbelse manuscripten worden gewoonlijk verdeeld in sektarische en niet-

sektarische teksten. Sektarische teksten zijn door de gemeenschap van Qumran zelf
geschreven. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Regel van de Gemeenschap (in
verschillende versies gevonden in grot 1 en grot 4), sektarische exegese zoals de
Pesharim op profetenboeken en de psalmen en sektarische lofliederen (de Hodayot).
De niet-sektarische teksten zijn zeer divers qua soort: wijsheidsteksten, poëtische
teksten, teksten over de eindtijd, magische en astrologische teksten,
kalenderteksten, alsmede veel teksten die dicht bij de Bijbelse tradities staan en
die door veel wetenschappers Herschreven Bijbel genoemd worden. Deze teksten tonen
de diversiteit en creativiteit in de omgang met Bijbelse tradities.
Bestudering van de Dode Zee-rollen in Nederland
In Nederland richtte A.S. van der Woude in 1961 het Qumran Instituut aan de
Faculteit Godgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen op. Dit instituut heeft
een belangrijke bijdrage geleverd aan de studie van de Dode Zee-rollen.

In 1961 en 62 verwierf de KNAW de exclusieve publicatierechten van het grootste

deel van de in 1956 door Bedoeïenen gevonden rollen en fragmenten uit grot 11 van
Qumran. De KNAW droeg de reconstructie en vertaling op aan J.P.M. van der Ploeg
O.P. en A.S. van der Woude. Na het emeritaat van Van der Woude in 1992 werd
Florentino García Martínez directeur van het Qumran Instituut, tot aan zijn
emeritaat in april 2008. Sindsdien is Mladen Popović directeur van het instituut.

De elf grotten en hun inhoud

Er werden in elf grotten handschriften ontdekt. Deze zijn geschreven tussen ca. 250
vóór Chr. en ca. 50 na Chr. Vooral in grot 1 (Qumran I), grot 4 (Qumran IV) en grot
11 (Qumran XI) werden belangrijke handschriften gevonden. De zeven rollen uit grot
1 die het eerst bekend waren, worden tot op de dag van vandaag gerekend tot de
belangrijkste teksten uit de Dode Zee-rollen. Dit betreft de Jesajarol (1QIsa), de
Gemeenschapsregel, het Pesher op Habakuk, Hodayot (een verzameling psalmen en
liederen), een tweede Jesajarol (1QIsb), de Oorlogsrol en het Genesis apocryphon.
Enkele andere teksten, die in het moderne onderzoek een belangrijke rol spelen,
zijn de Tempelrol en 4QMMT.

Hierna volgt een opsomming van de namen en codes van alle rollen. De geschriften
zijn gesorteerd op grotnummer.[16]

Grot 1
Het duurde tot in 1949, bijna twee jaar na de ontdekking, voor de eerst ontdekte
grot werd geëxploiteerd. In februari van dat jaar werden de opzoekingen gestart
onder leiding van G. L. Harding, Roland de Vaux en Ibrahim El-Assouli van het
Palestine Archaeological Museum (het latere Rockefellermuseum). Men verzamelde meer
dan 600 fragmenten en daarnaast ook houten artefacten, textiel en potscherven.

1Q1 Genesis
1Q2 Exodus
1Q3 Paleo-Leviticus
1Q4 Deuteronomium
1Q5 Deuteronomium
1Q6 Rechters
1Q7 Samuël
1QIsa a Jesaja (een complete rol met het handschrift van Jesaja, ontstaan in de 1e
eeuw vóór Christus. Het tot dan toe oudste en meest volledige beschikbare
handschrift dateerde uit de 11e eeuw na Christus.)
1Q8 Jesaja
1Q9 Ezechiël
1Q10 Psalmen
1Q11 Psalmen
1Q12 Psalmen
1Q13 De vroegste overblijfselen van een tefilin.
1Q14 Bespreking (Pesher) van Micha
1QpHab Bespreking (Pesher) van Habakuk
1Q15 Bespreking (Pesher) van Zefanja
1Q16 Bespreking (Pesher) van de Psalmen
1Q17 Jubileeën
1Q18 Jubileeën
1Q19 Noach
1QapGen = 1Q20 Genesis Apocryphon
1Q21 Levi
1Q22 Mozes
1Q23 Henoch
1Q24 Henoch
1Q25 Apocriefe profetie
1Q26 Wijsheid Apocryphon
1Q27 Mysteriën
1QS = 1Q28 Gemeenschapsregel
1QSa Regel van de Gemeente
1QSb Regel van de Zegenspreuken
1Q29 Liturgie van drie tongen van vuur
1Q30 Liturgische tekst
1Q31 Liturgische tekst
1Q32 Nieuwe Jeruzalem
1Q33 Oorlogsrol
1QM Oorlogsrol
1Q34 Liturgische gebeden
1QH Dankzeggingshymne (Hodayot)
1Q35 Dankzeggingshymne
1Q36 Hymnen ?
1Q37 Hymnen ?
1Q38 Hymnen ?
1Q39 Hymnen ?
1Q40 Hymnen ?
1Q41-70 Niet geklasseerd
1Q71 Daniël
1Q72 Daniël
Grot 2
In 1952, drie jaar later, ontdekten bedoeïenen niet ver van de eerste grot een
tweede. Deze was minder monumentaal, maar niettemin werden vele fragmenten ontdekt
en verkocht aan het Palestijns Archeologisch Museum en de Ecole Biblique in
Jeruzalem.

2Q1 Genesis
2Q2 Exodus
2Q3 Exodus
2Q4 Exodus
2Q5 Paleo-Leviticus
2Q6 Numeri
2Q7 Numeri
2Q8 Numeri
2Q9 Numeri
2Q10 Deuteronomium
2Q11 Deuteronomium
2Q12 Deuteronomium
2Q13 Jeremia
2Q14 Psalmen
2Q15 Job
2Q16 Ruth
2Q17 Ruth
2Q18 Wijsheid van Jezus Sirach
2Q19 Jubileeën
2Q20 Jubileeën
2Q21 Apocrief van Mozes
2Q22 Apocrief van David
2Q23 Apocriefe profetie
2Q24 Nieuwe Jeruzalem
2Q25 juridische teksten
2Q26 Henoch en Reuzen
2Q27-33 Ongeclassificeerd
Grot 3
Op 14 maart 1952 werd een derde grot ontdekt, waarin zich ook de zogenaamde koperen
rol bevond.

3Q1 Ezechiël
3Q2 Psalmen
3Q3 Klaagliederen
3Q4 Interpretatie van Jesaja (Pesher Jesaja)
3Q5 Jubileeën
3Q6 Hymne
3Q7 Testament van Juda
3Q8 Ongeclassificeerd
3Q9 Sektarische tekst (?)
3Q10-14 Ongeclassificeerd
3Q15 Koperen rol van Qumran
Grot 4
Deze grot werd in augustus 1952 door bedoeïenen ontdekt, terwijl archeologen het
bovenliggende plateau aan het onderzoeken waren. De grot bevatte 575 geschriften,
waaronder veel Bijbelboeken, commentaren (Peshers) op Bijbelboeken, joodse wetten
en sektarische geschriften. Wegens de slechte staat waarin deze geschriften
verkeerden werd de vertaling een lastig karwei.

Grot 5
Grot 5 werd in september 1952 door archeologen ontdekt in buurt van grot 4. De grot
bevatte 26 teksten.

5Q1 Deuteronomium
5Q2 I en II Koningen
5Q3 Jesaja
5Q4 Amos
5Q5 Psalmen
5Q6 Klaagliederen
5Q7 Klaagliederen
5Q8 Overblijfselen van een tefilin
5Q9 Plaatsnamen
5Q10 Apocryphon van Maleachi
5Q11 Regel van de Gemeenschap
5Q12 Damascus Document
5Q13 Wet
5Q14 Vloeken
5Q15 Nieuwe Jeruzalem
5Q16-25 Ongeclassificeerd
5QX1 Leren fragment
Grot 6
6Q1 Paleo-Genesis
6Q2 Paleo-Leviticus
6Q3 Deuteronomium
6Q4 I en II Koningen
6Q5 Psalm 78(?)
6Q6 Hooglied
6Q7 Daniël
6Q8 Boek van de reuzen
6Q9 Apocryphon op de boeken Samuël-Koningen
6Q10 Profetisch werk
6Q11 Allegorie van de wijnstok
6Q12 Apocriefe profetie
6Q13 Priesterlijke profetie
6Q14 (Aramese) apocalyps
6Q15 Damascus Document
6Q16 Zegenspreuk
6Q17 Kalender
6Q18 Hymne
6Q19 Aramees Genesisfragment (?)
6Q20 Deuteronomium (?)
6Q21 Profetische tekst (?)
6Q22-25 Ongeclassificeerd
6Q26 Verslagen of contracten
6Q27-31 Ongeclassificeerd
Grot 7
Grot 7 werd, samen met grotten 8, 9 en 10, tussen februari en april 1955 in de
omgeving van Qumran ontdekt. De grot bevatte vooral Griekse teksten. Dit zijn de
enige Griekse teksten die onder de Dode Zee-rollen zijn aangetroffen.

7Q1 Septuaginta versie van Exodus

7Q2 Epistel van Jeremia
7Q3, 6-7, 9-10, 15-18 Ongeclassificeerd
7Q4, 8, 11-14 I Henoch
7Q5 Gewoonlijk aangeduid als ongeclassificeerd. Op het papyrusfragment staan
slechts een paar woorden. Sommigen beweerden dat het een fragment is uit het
evangelie volgens Marcus (Mar 6:52, 53). Maar deze interpretatie kent veel
tegenstanders.
7Q19 Papyrusfragment
Grot 8
In grot 8 zijn er maar een paar boeken te vinden.

8Q1 Genesis
8Q2 Psalmen
8Q3 Overblijfsel van een tefilin
8Q4 Overblijfsel van een Mezoeza
8Q5 Hymne
8QX1 Tabs
8QX2-3 Riemen
Grot 9
Deze grot bevatte slechts één papyrusfragment:

9Q1 Ongeclassificeerd
Grot 10
10Q1 Deze grot bevatte slechts één beschreven potscherf.
Grot 11
Deze grot werd in februari 1956 ontdekt door bedoeïenen. De grot bevatte veel
Bijbelse geschriften, maar het meest bijzondere is de Tempelrol.

11Q1 Paleo-Leviticus
11Q2 Leviticus
11Q3 Deuteronomium
11Q4 Ezechiël
11Q5-9 Psalmen 11QPs a=11Q5
11Q10 Targoem van Job
11Q11 Apocriefe Psalmen
11Q12 Jubileeën
11Q13 Melchizedekrol
11Q14 Berakhot
11Q15-16 Hymne
11Q17 Liederen bij het Sabbatoffer
11Q18 Nieuwe Jeruzalem
11Q19-20, ook aangeduid als 11QT Tempelrol
11Q21 Tempelrol (?)
11Q22-28 Ongeclassificeerd
11Q29 Aan de Gemeenschapsregel verwante tekst
11Q30 Ongeclassificeerd
XQ1-4 Overblijfselen van tefilin
XQ5 Ongeclassificeerd
XQ6 Offergave
4Q11 Paleo-Genesis/Exodus
4Q12 Paleo-Genesis
4Q13-21 Exodus
4Q22 Paleo-Exodus
4Q23 Leviticus-Numeri
4Q24-26b Leviticus
4Q27 Numeri
4Q28-44 Deuteronomium
4Q45-46 Paleo-Deuteronomium
4Q47-48 Jozua
4Q49-50 Rechters
4Q51-53 Samuël =4QSam a,b en c
4Q54 I en II Koningen
4Q55-69 Jesaja
4Q70-72 Jeremia 4Q71 en 4Q71a = 4QJer b en 4QJer d
4Q73-75 Ezechiël
4Q76-82 Kleine Profeten
4Q83-98 Psalmen
4Q99-100 Job
4Q101 Paleo-Job
4Q102-103 Spreuken
4Q104-105 Ruth
4Q106-108 Hooglied
4Q109-110 Prediker
4Q111 Klaagliederen
4Q112-116 Daniël
4Q117 Ezra
4Q118 I en II Kronieken
4Q119 Septuaginta-versie van Leviticus
4Q120 Septuaginta-versie van Leviticus
4Q121 Septuaginta-versie van Numeri
4Q122 Septuaginta-versie van Deuteronomium
4Q123 Paleo-Jozua
4Q124-126 Ongeclassificeerd
4Q127 Griekse parafrasen van Exodus
4Q128-148 De vroegste overblijfselen van een tefilin. [1] Zowel stukjes leer als
perkament met de traditionele citaten: Exodus 13:1-10; 13:11-16 en Deuteronomium
6:4-9; 11:13-21.
4Q149-155 Resten van een Mezoeza met beschreven perkament
4Q156 Targoem-versie van Leviticus
4Q157 Targoem-versie van Job
4Q158 Parafrasen
4Q159 Verordeningen
4Q160 Versie van Samuël
4Q161-165 Bespreking (Pesher) van Jesaja
4Q166-167 Bespreking (Pesher) van Hosea
4Q168 Bespreking (Pesher) van Micha
4Q169 Bespreking (Pesher) van Nahum
4Q170 Bespreking (Pesher) van Zefanja
4Q171 Bespreking (Pesher) van Psalmen
4Q172 Ongeïdentificeerde Pesher
4Q173 Bespreking (Pesher) van Psalmen
4Q174 Florilegium of Midrasj over de Laatste Dagen
4Q175 Testimonia
4Q176 Tanhumim
4Q177 Catena
4Q178 Ongeclassificeerd
4Q179 Apocriefe Klaagliederen
4Q180-181 Tijden der Schepping
4Q182 Catena
4Q183 Historisch werk
4Q184 Listen van de goddeloze vrouw
4Q185 Wijsgerig werk
4Q186 Horoscopen
4Q187-200 Tobit
4Q201-212 Henoch
4Q213-214 Levi
4Q215 Testament van Naftali
4Q216-228 Jubileën
4Q229 Schriftvervalsingen
4Q230-231 Lijst van Geesten
4Q232 Nieuwe Jeruzalem
4Q233 Fragmenten met plaatsnamen
4Q234 Genesis 20:27f
4Q235 I en II Koningen
4Q236 Psalm 89
4Q237-238 Ongeclassificeerd
4Q239 Toelichting (Pesher) op het Werkelijke Israël
4Q240 Toelichting (Pesher) op het Hooglied (?)
4Q241 Klaagliederen
4Q242 Gebeden van Nabonidus
4Q243-245 pseudo-Daniël
4Q255-264 Gemeenschapsregel
4Q265-273 Damascus Document
4Q274-283 Reinigingsvoorschriften
4Q284 Voorschriften inzake menstruatie
4Q285 verwant aan de Oorlogsrol
4Q286-290 Berakhot
4Q291-293 Gebeden
4Q294-297 Wetten en een gebedenboek (?)
4Q298 Woorden van een wijsgeer
4Q299-301 Mysteriën
4Q302 Lofzangen aan God
4Q303-305 Meditaties over de Schepping
4Q306 Mensen die dwalen
4Q307 Wijsgerig werk
4Q308 Wijsgerig werk
4Q309 Cursief geschrift
4Q310-313 Ongeclassificeerd
4Q314-315 Onbeschreven perkament
4Q316 Ongeclassificeerd
4Q317 Fasen van de maan
4Q318 Brontologie/horoscopen
4Q319 Otot
4Q320-330 Geschriften over kalenders
4Q331-333 Geschiedenis
4Q334 Verordeningen
4Q335-336 Fragmenten over astronomie
4Q337 Geschrift over kalenders
4Q338 Stambomen
4Q339 Lijst van valse profeten
4Q340 Lijst van de Nethinim
4Q341 Lijst van zuivere namen
4Q342 Brief
4Q343 Brief
4Q344 Schulderkenning
4Q345 Aankoopsrekening
4Q346 Aankoopsrekening
4Q347 Papyrus met Aramese tekst
4Q348-358 Boekhouding
4Q359 Lijst met namen
4Q360 Schrijfoefening
4Q361 Papyrus met krabbels
4Q362-363 Ongeclassificeerd
4Q364,365b Bijgewerkte versie van de Pentateuch
4Q365a Misschien een deel van de Tempelrol
4Q366-367 Bijgewerkte versie van de Pentateuch
4Q368 Apocriefe versie van de Pentateuch
4Q369 Gebed van Enos
4Q370 Zondvloed Apocryphon
4Q371-373 Jozef Apocryphon
4Q374 Commentaar op Exodus
4Q375-377 Mozes Apocryphon
4Q378-379 Jozua Apocryphon
4Q380-381 Apocriefe Psalmen
4Q382 Parafrasen bij Koningen
4Q383-384 Apocryphon van Jeremia
4Q385 Pseudo Ezechiël
4Q385a Pseudo Mozes
4Q385b Apocryphon van Jeremia
4Q386-387 Pseudo Ezechiël
4Q387a Pseudo Mozes
4Q387b Apocryphon van Jeremia
4Q388 Pseudo Ezechiël
4Q388a-389 Pseudo Mozes
4Q389a Apocryphon van Jeremia
4Q390 Pseudo Mozes
4Q391 Pseudo Ezechiël
4Q392-393 Liturgisch werk
4QMMT = 4Q394, 4Q395, 4Q396, 4Q397, 4Q398, 4Q399 Halachische (de wet betreffende)
Brief
4Q400-407 Liederen bij het Sjabbatsoffer
4Q408 Wijsgerig werk
4Q409 Liturgisch werk
4Q414 Doop liturgie
4Q415-419 Wijsgerig werk
4Q420-421 Wegen van Rechtvaardigheid
4Q422 Parafrase van Genesis en Exodus
4Q423-426 Wijsgerig werk
4Q427-433 Dankzeggings hymne (Hodayot)
4Q434 Barkhi Nafshi
4Q434a Gratie ?
4Q435-438 Barkhi Nafshi
4Q439 Identiek aan Barkhi Nafshi
4Q440 Dankzegging achtige tekst
4Q441-444 Gebeden
4Q445-447 Gedichten
4Q448 Apocalyptische psalmen en gebed
4Q449-457 Gebeden
4Q458 Verhaal
4Q459-460 Pseudepigrafisch verhaal
4Q461-463 Verhaal
4Q464 Verhandeling over de Patriarchen
4Q464a-465 niet geklasseerd
4Q469 Verhaal 1
4Q470 Sedekia
4Q471 Oorlogsrol-achtige tekst
4Q471a Polemiek
4Q471b Gebed van Michael
4Q472 Wijsgerige tekst
4Q473 De Twee Wegen
4Q474-476a Wijsgerige tekst
4Q477 Berisping van de opzichter
4Q478 Fragment
4Q479-481fongeklasseerd
4Q482 Jubileeën?
4Q483 Genesis van de Jubileeën?
4Q484 Juda?
4Q485 Profetie
4Q486-487 Wijsgerig werk
4Q488 Apocrief
4Q489 Apocalyptische tekst
4Q490 Aramees papyrus
4Q491-497 Oorlogsrol
4Q560 Amulet tegen boze geesten
4Q561 Fysionomische tekst
(incomplete lijst)

Zie ook
Schrijn van het Boek
Bijbelse handschriften
Tekstkritiek van de Bijbel
Literatuur
Tekstuitgaven en vertalingen
De officiële publicatie van de Dode Zee-rollen (met vertaling) is opgenomen in de
39-delige serie Discoveries in the Judaean Desert.
F. García Martínez, E.J.C. Tigchelaar (ed.), The Dead Sea Scrolls Study Edition.
Leiden e.a.: Brill/Grand Rapids:Eerdmans, 1997-1998, paperback editie: 2000. 2
delen. ISBN 90-04-11547-1
G. Vermes, The dead sea scrolls in English, (uitgave 1962, 4e druk 1995) ISBN 0-14-
020551-9
F. García Martínez, A.S. van der Woude De rollen van de Dode Zee, ingeleid en in
het Nederlands vertaald. 2 delen, 1994-1995. ISBN 90-242-6303-4 (dl 1). ISBN 90-
242-6313-1 (dl 2).
F. García Martínez, A.S. van der Woude, M. Popović, De rollen van de Dode Zee.
tweede herziene en uitgebreide druk. (uitgave 2007) ISBN 978-90-259-5797-1
Verder lezen
M. Baigent, R. Leigh (ed.), De Dode Zee Rollen en de verzwegen waarheid. Tirion-
Baarn, 1991, 256 blz.
D. Dimant, U. Rappaport (ed.), The Dead Sea Scrolls: Forty Years of Research. STDJ
10. Leiden e.a.: Brill/Jerusalem: Magnes Press, 1992. ISBN 978-9004096790
A. Dupont-Sommer, professeur à la Sorbonne, directeur d'études à l'Ecole des Hautes
Etudes, Les écrits esséniens découverts près de la Mer Morte. Paris, Payot, 1959.
P.W. Flint, J.C. VanderKam (ed.), The Dead Sea Scrolls After Fifty Years: A
Comprehensive Assessment. Leiden e.a.: Brill, 1999. ISBN 978-9004110618
J.A. Fitzmyer, A Guide to the Dead Sea Scrolls and Related Literature. Grand
Rapids: Eerdmans, 2008. ISBN 9780802862419
F. García Martínez, J. Trebolle Barrera, The People of the Dead Sea Scrolls: Their
Writings, Beliefs and Practices. Leiden e.a.: Brill, 1995. (vert. uit het Spaans:
Los Hombros de Qumrán, 1993). ISBN 90-04-10085-7
J. Magness, The Archaeology of Qumran and the Dead Sea Scrolls. Grand Rapids:
Eerdmans, 2002. ISBN 0-8028-2687-3
Mladen Popovic e.a., De Dode Zeerollen. Nieuw licht op de schatten van Qumran.
Zwolle: WBooks, 2013. ISBN 9789066301061
S.E. Porter, C.E. Evans (ed.), The Scrolls and the Scriptures: Qumran Fifty Years
After. JSP Sup. 26. Sheffield: Academic Press, 1997. ISBN 9781850758440
D.W. Parry, S.D. Ricks (ed.), Current Research and Technological Developments on
the Dead Sea Scrolls: Conference on the Texts from the Judean Desert, Jerusalem, 30
April 1995. STDJ 20. Leiden e.a.: Brill, 1996. ISBN 978 90 04 10662 8
J. VanderKam, The Dead Sea Scrolls Today. Grand Rapids: Eerdmans, 1994. ISBN 0-281-
04774X
Jan P.M. Van der Ploeg, Vondsten in de woestijn van Juda, 1957. Vert. als The
excavations at Qumran. A survey of the Judean Brotherhood and its ideas, 1958.
Externe links
Dead Sea Scrolls Digital Project Israel Museum
Groningen Qumran Instituut
Orion Center for the Study of the Dead Sea Scrolls (Hebreeuwse Universiteit van
Jeruzalem)
How the Dead Sea Scrolls Influenced Reform Judaism Richard A. Freund, 2009
Caves of Dispute, Patterns of Correspondence and Suspicion in the Post-2002 Dead
Sea Scrolls Fragments* Kipp Davis, 2017
The Lying Pen of Scribes,Manuscript Forgeries, Digital Imaging, and Critical
Provenance Research[dode link] lyingpen.com
Bronnen, noten en/of referenties
E.P. Sanders (1992): Judaism — Practice & Belief 63 BCE - 66 CE, SCM Press, Londen
Weston W. Fields, "Discorvery and Purchase," in Lawrence H. Schiffman en James C.
VanderKam (red.), Encyclopedia of the Dead Sea Scrolls, (Oxford: Oxford University
Press, 2000), 208-212.
Dode zee rollen. Gearchiveerd op 24 september 2015.
Top nr 13, artikel : De dode -zeerollen van Qumran door Erik Stynen
Millar Burrows, The Dead Sea Scrolls (New York: Viking, 1955), 82. Het C14-
onderzoek leverde een datering van 33 n.Chr. plus of min 200 jaar op (p.82).
Zie bijv het verslag van een lezing in februari 1956: Detailed study of these
scrolls show that they were written in the Middle Ages by uneducated Jews who
either belonged to one of the Karaitic sects or were influenced by one of them, he
claimed (Prof. Zeitlin Disputes Value of Dead Sea Scrolls for Judaism. Zeitlin
insisted that the Bar Kochba letters could not have been written by Simon ben
Kosiba himself, for so important a Jewish leader had to know how spell better than
did the author of these missives jta.org. 22 febr. 1956)
Millar Burrows, Concerning the Dead Sea Scrolls: A Reply to Professor Zeitlin,
Jewish Quarterly Review 42 (1951) 105-132.
James C. VanderKam, The Dead Sea Scrolls Today (Grand Rapids: Eerdmans, 1994), 17.
Magen Broshi, The Dead Sea Scrolls, The Sciences and New Technologies, Dead Sea
Discoveries 11 (2004) 133-134. Zie ook VanderKam, The Dead Sea Scrolls Today, 17-
19. Hij merkt op (p.19): "Such information proves that the scrolls come from the
last centuries B.C. and the first century A.D., not from the medieval period, for
example, as some (such as Solomon Zeitlin of Dropsie College) maintained in the
late 1940s and early 1950s."
Broshi, The Dead Sea Scrolls, The Sciences and New Technologies, 134-135.
Wel noemt Broshi dat het onderzoek met betrekking tot twee handschriften tot felle
discussie leidde. Deze werden tot dan toe in de Herodiaanse periode gedateerd (30
v.Chr. -70 n.Chr.), maar deze bleken substantieel ouder (Broshi, The Dead Sea
Scrolls, The Sciences and New Technologies, 134-135).
Dead Sea Scrolls scam: Dozens of recently sold fragments are fakes, experts warn
Carbon dating is no longer good. Ancient material can and almost certainly has been
manipulated in modern times, said Davis timesofisrael, 3 oktober 2017. Gearchiveerd
op 4 april 2023.
Dr.Kipp Davis, a research fellow at Trinity Western University and associate of
the Dead Sea Scrolls Institute at TWU Five proven Dead Sea Scroll forgeries only
the tip of the iceberg, scholars say timesofisrael, 23 oktober 2018. Gearchiveerd
op 8 december 2022.
 All 16 Dead Sea scroll fragments at DC museum revealed as fake
nationalgeographic.com, 13 maart 2020. Gearchiveerd op 12 februari 2021.
Five proven Dead Sea Scroll forgeries only the tip of the iceberg, scholars says
scholar timesofisrael, 23 oktober 2018. Gearchiveerd op 8 december 2022.
Caves and Contents, Biblical Archeology Society.

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina Dead Sea scrolls op de
Engelstalige Wikisource.

Zie de categorie Dead Sea Scrolls van Wikimedia Commons voor mediabestanden over
dit onderwerp.
Categorieën: Hebreeuwse BijbelDode Zee-rollenBijbelwetenschap