Skład chemiczny organizmów

mikroelementy-zawartosiwsuchejpierwiastkibiogennec.tl ,
O ,
P ,
S ,
N
masie wynosi poniaej 0,01%
mikroelementymakroelementy-zawarto.si wsuchej
makroelementy masie wynosi 0,01% tub wieecej
Sucha Masa Masa
organism 'OW tub
-

Po ich wysuszeniu ; wyraziona wj mousy .

0012
iatujwaniachemicanewiazania.ch
emi cane :
atomy w

pierwiostkow
chemicznydnocl2iatywanio-mie.cl
c2QSteC2ki 2W .

2yC2QsteC2k0we -

miedzy

CZQstecakamijprayciqganieodpyc.no nie -

Wioihania chemiczne

.
kowalencyjne
.

Odziatywaniachemionne jonowe
odaiatywaniaolipol-dipolmie.dzyzwio.tn kami polarnymi wtworzeniuwioyarichemiczny.ch bioro, udziot

wiozaniawodorowe Mieday Hta pierwiastkiemsilnieelektroujemnym elektron

y walencyjne atomow
Waalsa

mieedzyczqstecakaminiepolarnymiodaiatywania.tn
silly van der

Ojdywsrodowisku ydrofobowe wodnym soy C2QSteC2ki ,

kto're nie so, dipowumi podzioitawioyzkowcnemiczny.ch

2wiqzkichemicznedzielimynaorganicznezwe.gov i

titoisciwosci wooly
nieorganicane bez weight wyjotki CO2 / 1-12003
-

'

geest 05C mniejsza

wstaniestatymniiwstanieciekiymnajwieekszage.SI
-05C w temp 4°C
wrazzespadkiemtemperaturyjejgqsto.sc
'

. .
'

maleje a objeetosirosnie ; Odlegtoscmieedzy c2Qstec2 kami H2O

lid
'

ro 'snie
powstajo , regular nie rozmieszczonewiozaniawodorowe jest tiejszy od
wooly organizing woane mogo, przeiyc aime,

wiqkszaniigeestosipowietrzawodawstanieciekiymta.cz
g. GSTOSÉ
Stoic

niiwodawtraymywaniesieeduzy.ch
wiqzaniamiwodorowymipowietraemamniejszqg.ee
y sie
kritkimi nie regularnie rozmieszczonymi
organism'OW , np waleni .

wysokiecieptowiasiciweaoypodninaleiydostarcayibard20duiqiw.sc
'
e.sc
temp wooly .
Obnioiycjej ciepia , a
aby temp .
naleiyduiociepl.ie ode brad widow

organismie chroni go praed nougiymi 2mi anami temp otoczeniou

.

wysokiecieptoparowaniounaleiydostarczyiduIQiws.ci energii , by zmieniéjej Stan skupieniou funkcja termoreguwucyjna ; wyd2ie Why pot 2
Organ izmu Odoiera

ciepio a
organizmu , paruje ,
a wife colonize temp .
Citta
'

spijnosc i
pray leganie

d2ieekiwiqzaniomwodorowymsktorepowodu.jo ,
durio, kohezjeflspijnos.ci/wodyijejadhezjee*lpr2yleganie ) do
powierzchninatadowanych
elektrycanie Noda Moine sie praemieszcza.ci PO KapilarQCh*w girl , np.nacaynio.ch roslin

wysokienapieciepowierzchniowedu.ie
prayciqganiesieec20estec2ekwody.no granicy 2 powietraemsprawia.ie nagranicypowstoujecienkaotonk.ie , poktorej Moga sie ,

poruszo.ci drone organismy , np niektoreowac.ly Noda jest gtiwnymawiqzkiemnieorganiczny.hn

.

wchod2QCymwsktadorganiworganizmo.ch
zmowisredniail.os.ci
wooly
-
ok 60
.
-
70%
kohezja Odpornos'd stupa wooly sit

rozciqgajqcychadhezja-przyleganiewody.de
na rozerwanie pod wptywem
-

powierzchninaiadowany.ch elektrycznie
substance hydro file we -

polar ne , dobraerozpuszc2Qlnewwod2ienp.cuury.proSte , al KOhole

subs touncje hydrofobowe nie polarne Stato rO2pus2C2Qthe wodzienp.tiuszc.ae weegtowodory

-

w w
, ,
 Sole mineralhe
-

funkcje

reguhljo, Stan uwodnieniakomoreknp.jonymgicazmniejsza.jo piynnoscicytozowe , ,

a
jony Naik 2wieekszajajegopiynno.sc

aktywujqenzymywpiywa.jo
,
na process np .

wymiany wooly mieedzykomirkoe a Otoczeniem

warunkujo, prawidtowyprzebiegwieeksaos.ci procesiwfizjologiczny.ch np.powstawaniaipraewodaeniaimpulsownerwowy.ch

stanowioe fizjologicaneuwiadybuforowex-np.buforweegba.nowyutraymanieptlpiynowustrojowychno-staty.hn poziomie
Ynwioezki organic ane

szkietety weeglowe
-

atomy weight pol-qczonezesoboewroagatezioneiaricuchyipiers.ci enie

'

grupyfunkcyjne-czeescic20esteczeksodpowiada.jo ,
2A zdotnosc 2wiqzkudobraniaud2iatuwreoukcjQChchemicanyc.tn
•
sacharydy
•
lipidy
niektire 2W .
Organic zne powstajoe wwyniku Poli mery2QCji*, wwyniku ktorej ( czeesto ) powstajo, zwiaezki 0

•
biatkou
bard 20 Atlzych CZQSTECZKQCH ( mQkroc2QsteC2ki ) np .
PolisQcharydy , OIQTKQ ,
DNA

•
KWQSY nukleinowe

grupyfunhcyjne
:

OH
1.
hydroksylowa
C 0 two CHO
2. karoonywwa ; keto nowa alaehydowa
niezjonizowana zjonizowana )
-

COOH COO
3.
karboksylowou tub
e e

4. a.Minowa ( -

Ntlzeniezjonizowana tub -
NH je zjonizowana )

Sacharydy C, H ,
O a czasem N

Soucharydy
MONOSQCH Qrydy

monosacharydy polisacharydy podstawnik -

OH skierowany do gory
=
another
B) a

dobr2er02PUSZCZQlneoligogo.ch PUSZCZQJQ
nie r02 sie
rycly
@
na dit -
another ✗
wOd2ie O' WOd2ie
w W .

glikozydowe W

C} , Cy , (5) Co itd .

disochourydy Mogo, 6yd r02kTQdQne

aldehyde 3- fosfoglicerynowy ( Cz )
:

kilko.gr OH it ×
.
przezenzy.my
posredniproduktoddychan.io komirkoweojo
•

CHO tub CO nie majqwtasciwos.ci •

Ostateczny product fotosyntezy

Qldozy / ket02y redukujqcy.ch
ryboza ( Cs )
:

•
sktocdnik RNA

Oligosoecharydy i dis Qcharydy

skiadnikwolny.cn rybonuuieotyaiw
•

wiazania ✗ i 13 -

glikozydowe deoksyry 6020 ( Cs) :

Skiadnik DNA
•

9ktKoza ( (g )
:

potstawowysubstratwodclycnaniukomorkowy.hn
Oligosacharydiw i polisacnarydow
•

monomer Wiehe

forma transportOWQ Cukriw

•

u 2wier2Qt

frukt020 ( co )
:

ziroato energii ( Iotwo prone ksztatwu sie guekozee )

•

skiadnikwieluotigosacharydiwipolisacharydownale.IQ
•

do rich gQWuktO2Q disachourydy ( Co ) :

niektorychpolisacharydiwproduktykonde.ms
Sktadnik
•

dtvochoukrowprostych Qcji
budulcowydisacharydulou.ktozyweasciwos.ci
•

element

wtasciwos.ci monosacharydiwpodobne do

Sachar020C ,
baht OZQ , maltose 2. LOUKTOZQ

1 .
Sacharoza Jeane C2 .

glukozyigahaktozy 3 MQLTOZQ
.

jednQCZQstec2kagwkozyifruk.to Ly wioyzonie 114 Ojlikozydowe

dwieczosteczkiglukozywiqzanie.li
-
x -

Odsiywcza 2 g.likozydowe funkcjou skiadnikmteka wioihounie 1,4

glikoaydowe-substancjazapasowalrosu.my
-
a -
- -
a -

roiling ) forma transportOWQ Cleuriw ( ) waoiawierze.to 2apylajo.ee wpyliku

-

,
 Polisacharydy
wielocukry polisacharydy
np .
Skrobia , gli Kogen ,
celuwza , chityna
Ofunkcji Zapousowej Ofunkcji budulcowej

Skrobia •

glikogen
•
celulozou

roslin
•

niektorych protist'ow
•
material zapasowy u i Skrobiou Chitynou
dwie frakcje Qmywzou , Qmylopektynou
wiQ2QniQ 1,4 1-Qriaech spiralhe skreety
amy 62A
: ✗
glikozydowe
- - -

Qmylopektynou :
2
kilkutysieecy resat
guukozy , rozgaiezieniou Iaricucha giownego co 25 resat glukozowych
Glikogen
material 2Qpasowyuawierza.fi graybiw
100 tys resat .
glllkoay
wiQ2Qnia 1,4 a
glikozyclowe
- -

co 8-12 resat glllkozowych Taricuch sie rozgoteezi a Clow 1,6 ✗

glikozydowy.ch
-
-
.

Celuloza

giownyskiadnikscianykomorkowejurosl.in
iniektorychprotistowkilko-tysie.LY
resist gluttony
wioihania 1,4 -

B glikozydowe
-

liane wuqzaniawodorowemikrofibrylelgru.be wed know)

rozkiacwujojqnie.licane organizing
Chitynou 20-201 em -

!!!

stawonogowskiadnikscianykomdrkowejgrzy.to
sktadnikszkieletiwzewnetrzny.ch
W

N B- glikozydowymi
acetywgwkozaminapOTQ.czone 1,4
-

w .
-

rohktaaounajedynie pr2e2 niektoremikro Organizing

Cukryredukujoece
Maja wolno,
g. rupee aldehydowoe
You pomoco
, privy Fehlingou : utlenionie Qldoa 2A pomocoe CUCOH )2

cukry redukujoece dojo, poaytywny wynik privy Fencing a

utlenienie

QLAOZQ Alcott)2 KWQS + Al 20 H2O

+
Organicany +

rectukcja

monosachoirydy ,
motto ZQ , 6- KTOZQ
8
ma
wolnyanomeryczny atom weight Cy ; wroztworachwodnychmoiesieeotwieraizwytworzenie.hn grupy Qldehydowej

Uwaga ! Sacha roza nie ma wliasciwosci redilkujoecych , 60 ich an

ornery cane atomy weight Cr i Cz so, zablokowane pr2e2 w . 1,2 -
a -

glikozyd
.

Przemi any gbukody

g.UUKOZQW Organismouch
:

produktprzemianyinnychmonosacharydiwnp.ga.baktohy
substrot do synteayinnychmonosacharydownp.ly Oozy ; sub Strat do deoksyry 602g
suostrat do syntezy disoucharydow np .

mottozy
substrot do synte2ypolisacharydiwnp.skrobi

Lipidy C H , ,
O a czasem N i P

lipidy
Droste ziozone lipidy pro Ste
ti wtasciwe izoprenowe fosfolipidy
estry
.

woski steroidy glikoiipidy

karotenoidy kwasyttuszczowe :
noisy cone mieedzy C nie ma w .
podwijnych
hydrofooowe jesii Maja najmniejjedno
•

nienasycone co

rozpuszc2Qlnewrozpuszczalnika.ch niepolournych proporcje ttuszczowychwptywajonastanskupienio.cz ttuszczow

•
KW . .
 funkcjettuszczowwtasciwychfunkc.jo
2040QSOWQ 20500 new energie ttus2czemagouzynuja.si ee w
tkancettusac20wejizuzywanenp.podc2QSO.toAll
termoizowiyjnaochronaprzednadmiernqutrata.ci
funkcja
eptaiwytwaraaniecieptafunkcjaochronnaprzedu.ro - 20mi mechanic
znymi

u roslin tiuszczewtasciwewystqpujqwnasionac.tn
2.ridto energii
oudulcowychdbarozwijajozcegosiezarodk.ie
i 2W .

imtodejrosliny

Woski

estrykw.ttuszczowychialkonolimajqcychjednqg.ir hydroksytowoe .

pokrywajqpiiraptakowisier.si ssakiw
two r2Q niepr2emQKQlnqpowtokeelgruoauptakowwodny.ch )

WOSK ( spermaceti) jest wgiowie kaszoulotow

spermaceti topnieje w temp 29°C ;

. kaszalot nurkruje →
temp Spada
.
→
spermacct 2mi enid Stan skupienia 2
Ciektego
na staty →
mniejsza site wyporu , totwiejsze2amer2anielawiecpod.caas wynuraania jest Odwrotny prices )

WOSK-sktadnikkutyku.li
pokrywanaaziemneorgo.my roslin ,
chroni Praed wyparowywouniem wooly

ps2czelibudujepwustryswktory.ch
WOSK

SQ Ski achene jaja i gromachine 204000g POKQRMU miodll i pytkru

-

lipidy
-

21-02 one

estryalkoholiikw.tl-USZCZOWY.ch
fosfolipidy / glikolipidy

CZQESTECZKQ CUKRU jest

y •b••Ykwʰ Polar no CZO>stec2kQ , Ojlicerol ,

"
wiqzaniaestroweireszto-fosfojednaztrze.ch ranowacr ,

Sktoudnikiem niettuszczowym
grup hydroksylowych
jest POTO,C2OnQ 2

resztoi Hztoy
KWQS till 52120 Wy

Mata CZQSTECZKQ 0

polarnejbuaowie
np Choline
. lniettus2.CZ ) .

DWUWQRSTWQ fosfolipidowou
•
blond 26udowanaadwichriwnolegtychwarstwlipidowy.ch
powstajed2ieekiodziatywaniaminyarofobymimie.clay 090 nami lipidowymi a wodoe hydrofilowegtowyuktada.jo
-

; ,

sieewkierunkusrodowiskawodne.gl ; odziatywaniadipd-dipoliwiqzo.mil wodorowe

Polar

Nonpolar

i20 prenowe
Lipidy
nie so estrami
,

door 2erozpus2C2Qlnewroapusac20ulnikacnniepolarnyc.tn

karotenoidy i steroidy

karotenoic.ly
pomarariczowekarotenyiiiiteksantofi.ie
•

•
barwniui pomocnicze wfotosynteihie
chronic, Che Mione chloroplastQch Praed dziataniem ROS
•

2W .
w

interakcje mieedzy roshinami

•

a
innymi Organizmami
 Steroidy
cholesterol -

ostonkiwtokiennerwowyc.tn ,
5kt .
btony komirkowej ; us
Ztywniabtonee biologic 2nA ,
odpowiadQZO-szybkierozc.no
-

dzenie sie impulse nerwowego

wystqpujqtakz-euroslin-nadajo.im gorski Smak so, toksy cane

fitoekclyzony -

wytwar2aneprzezroshinysbudowapodoonac.to ekdy20nu.tr2yspieszajqprzekszto-caniesieelisc.io -

Éernych larw wdorosie

ekclyzon harmon
linieniawytwarzanypraezowadysktoryreguwejecy.lu 2yciowyowadowioclpowiadazai.ch
przeoorazianie sie

cholesterol

substrate do syntezyzwiozkow tj Sole Éitciowe

harmony steroiaowe , witaminao
-

.
,

sktaclnik Otony biologicznej

-

sktadnik Ostonki wtokien nerwowych

-

arteriosklerozou -
cholesterol Odktada sie na new .
powierzchnisciannac2yriwiericowy.ch

Aminokwasy C H
, ,
O, N a czasem 5

2050 dowe -
grupa aminowa -
NH 2

kwosowa grupa karboksylowa

-

COOH
NQZWQ ZWYCZQJOWQ P0Ch0d2i Od
nQ2wy material u ,
2
ktorego wyizolowono
amino KWQSY
I

biatkowe nieoiatkowe BUAowaaminokwasowbiatkowy.ch

Ok 20. aminokwasiw Ok .
280 amino kwasiw weegiel ✗

Mogo, SIG Ze 5000, TOeC2yÉ nie wchodzoy w skied biatek grupa amino WQ

uczestnic2Qwwytwarza.mil MOCZNIKQ grupa KQROOKSYLOWQ

neuroprzekainikiempodstawnik.tl Touriouch / piersCieri
'

KWQS 8 -
amino mastowy jest gr .
funkcyjne
np aminowe
.
, karooksywwe ,
tiolowe I SH ) -

Wtasciwosci aminokwasowbiatkowy.ch

grupy funkcyjne nadoujo, amino KWQSOM Character KWQSOWO Zousadowy

-

oddawad proton
aminowafzasadowalmo-zeprzyjmowo.CH
-1
( KWQSORWQ) mode H+
grupa krarboksylowa , a
grupa
dlotego W Zale Énosci 0cL pH Mogo, twor
2yd 3 rodzajejonowijonyooojnac.ae , kationy
I
, aniony
1

ktore gr so, zjonizowane ? : 060 amino we

karoousywwafunkcjabuforujo.ca
. -

'

jony utraymujo kationy 6,11

-

state pH srodowiskou i ZQKWQSZE nie that, on

pH , , -

alkalizacjou Ouniony pH 6,11 anion

-

podstouwniuinaaojqaminokwasomi.no rakterystyosne wtasciwosci

_

pH =
6,11 -

jon obojnaczy
Char Qllter KWQSOWY / ZQSQAOWY , zwioidkir02PUSZC20-lnelnier02PISZC2Q.me w Woodie

Rodzojeouminokwasow
obojeetnetgr.karboksywwaitgr.aminowe , warunkifizjowgiczne-postadjonowobojnaczy.ch ,
wieekszosc

kwasowewieecejgr.karboksywwy.ch
asparginowyskwasgwtaminowyzasadowewieecejg.ir
warunki
fizjologionne aniony , kwas
-

fizjologiczne .
amino Wych , warunki -

koutiony , lizyna , histyclynou , arginine

hydrofooowe podstawniki 2 Ci H +
tryptofan ,
metioninou

hydrofi Wwe prostate aminokwasy

Niazania

pep.tydowewiqzaniakowalencyjneuczestniczy.gr
.

karboksywwajednegoaminokwa.su igr.aminowadrugiegoaminokwasutaricuc.tn peptyaowy

201010 aminokwasiw
Oligopeptydy
-

polipeptydy 11 do 100 aminokwasow

-

biatka -

100
wysiej aminokwasiw

Rodzaje odziatywariutrzymujqcychtrzec.io
c2wartorzedowqstrukturebiatkouodzia.ly
-
i

hydrofobowe
WQMQ
podstawnikamiaminokwasowhydrofobowy.ch miqdzy

hydrofiwwegomostkidwusiarczkowemie.cl
WIQZQNIQ hydrofiwwego innego
wodorowe miedzy atom em a Qzotem amino KWQSU

C29stec2ekcysteinywiazaniajonowemiedzygr.am
SH clutch
2y grupami
-

inowymiaminokwasiwzasadowycha.gr karooksyiowymi .
aminokwasow
KWQSOWYCH
 Poziomy organizacji bialek

wioezaniapeptydowetaricuchypeptydowezwinqtewa-he.li
utraymujo.jo ,

see 13 harmonijke
-

now PTQS2C2yÉnie

zwiniecie Taricucha wokit Osi

w
wyniku pofatdowouniou biatkou 0 Structure drugorzeed .

utrzymujesiqckieekiodaiatywaniommiec.by podstouwnikami

oddzielnychtaricuchowpolipeptydowy.ch
aminokwasiwnaleioecy.ch do

Wybrane biatkou Organ izmu CZIOWIEKQ

Biotka koouguwecja wysalaniebiatka

-

Droste 2502one poprzezjegoodwodnienie-proc.es

keratyny
-

funkcjou ◦chroma
kowigen-nadojetkankomwytr2ymato.sc mechanic2h9 Odwracalny
Ski .
Skiry i wtosiw ski .
substancjimiedzykomorkowej tkanekioecanychdenaturacja-fizyczniechemi.cznie
history fibrinogen -

procesykrzepniqciakrwi nieoawracalnahlbodwracalnajes.li
2 DNA twor20zchromatyn.ee Ski . OSOCZQ krwi ; fibtryna c2ynnikdenaturujacy2-sta-nieusunie.ly biatko

procesy odpornoiciowe miogwbina magoihynowanietlenu

ulegnierenaturoejinp.pro
globuliny
-
-

wmiesniouch
eciwciatowosoczukrwi

Qlbuminy hemoglobina- transport then u

w
erytrocytach

Nukleotydy i kwasy nukleinowe

DNA nosnik informacji
genetycznejuwsaystkichorganiamowicaes.ci wirusow

RNA ndsnikinformacjigenetyc2n-ejupozostaty.ch wirusiw

RNA bierzeudaiotwodc2ytywaniuinformacjige.netyc2nej DNA ( przez w
syntezq bialek)

Nukleotydy
C, H , O, N ,P

podstawowesktadnikikwasownukleinowy.ch
•

Zbuaowane 2 :
piecioweeglowego Uluru , jednej 2
2ODQDQ-20towy.ch ,
1- 3
res2ty fosforanowe
u

no'sniki energi chemiodnej gleaning , adeniny cytozyny tyminy

•
w Kom .
, , , uracyul
,

aktywotory wieul Zwiozkow np enzymiw pirymidyny

•
.
puryny

ryoonukleotydyideoksyrybonukleotyc.ly
 Dinukleotyay
dwapotqczonezesobqnukleotyc.ly
wsktadmogoewchodzidinneelementybudulwwepocnoc.me witamin 2
grupy B

przeno's niki elektron'Ow w

procesacn metabolic2h ych
+ +
MO NAO NAOP FAO
.
, , niedobor np . wit Bz tub wit Ba wdiecie mode SKUTKOWQÉ powoiinymi zaburzenioumi metabolismu

wit . Bz wit B2
.

Kwasy nukleinowe

polimery zbuaowane 2
nukleotyctow
'

trio. Zani a 3,5 -

fosfodiestrowemiedzyresztofosforanowa.lv) jednegonukleotyduacllkremdrugiegotaricu.ch Poli

-

nukleotydowykolejnosinukleotydiwwtaricuc.hu polinukleotycliw nazywamysekwencjqlzapisujesie.jo ,

od Konica np 5 ATC 3
.
' '

DNA

adenine ,
guanine , cytozyno , tyminou
adenine 2
tymino
-

diva wioisaniawodorowe
tray

wiqzaniawodorowepodwojnanelisagenyzawiera.jo
guanine 2
Cytozyno
-

, inform acjeaotyczqcesyntezybiatekw.ba RNA .

noisnik informacjigenetycznej

kodgenetycany 21-020 my 2 liter G , A , C , T U ( Kolej ne aasadyoidotowe )

-

sekwencjanukleotydiwwyznaczasekweng.ee Qminokwasow w

Taricuchu polipeptydowym warunkuje

strukturepierwszor2fdowqbiae-KQRepliko.jo
;

DNA

powiewenie sie ONA

,
tworzenie kopii

czqstec2KQMOIestuiydjakomatryco.co
PO rohpleceniu DNA KQÉDQ 0500ha

syntezy nowychnici
Zach Od2i prided podziatem komirki -

organizing Mogo, sie rO2mna2'QÉ

RNA

adenine ,
guanine , cytozyno uracyl
,

mRNA -

informacyjny RNA ljeclnoniciowy )

rRNA ryoosomowy RNA odczytywanieinformacjigenetycznejsktiryprowo.dzi do biosynte 2y biotek

tRNA transportujocy RNA