Ο νόμος των 𝑩𝒊𝒐𝒕 − 𝑺𝒂𝒗𝒂𝒓𝒕

Ο νόμοσ των 𝐵𝑖𝑜𝑡 − 𝑆𝑎𝑣𝑎𝑟𝑡 αναφζρεται ςτο πϊσ μποροφμε να υπολογίςουμε το μζτρο και τθν κατεφκυνςθ τθσ
ζνταςθσ 𝑑𝛣 του μαγνθτικοφ πεδίου, που δθμιουργεί ζνα ςτοιχειϊδεσ τμιμα μικουσ 𝑑ℓ ενόσ ρευματοφόρου αγω-
γοφ ςε ςθμείο 𝛢 του χϊρου γφρω από τον αγωγό.

Πϊσ μποροφμε να υπολογίςουμε το μζτρο και να βροφμε τθν κατεφκυνςθ τθσ ζνταςθσ του μαγνθτικοφ πεδίου
που δθμιουργεί ζνα ςτοιχειϊδεσ τμιμα 𝑑ℓ ενόσ ρευματοφόρου αγωγοφ;

Διακζτουμε ζναν αγωγό ο οποίοσ διαρρζεται από ρεφμα ζνταςθσ 𝛪 και κεωροφμε ζνα ςτοιχειϊδεσ τμιμα του α-
γωγοφ, μικουσ 𝑑ℓ. Το ςτοιχειϊδεσ αυτό τμιμα μποροφμε να το προςανατολίςουμε (δθλαδι να του προςδϊςου-
με κατεφκυνςθ) δίνοντάσ του τθν ίδια κατεφκυνςθ με αυτι του ρεφματοσ που διαρρζει τον αγωγό. Με τον τρόπο
αυτό ςχθματίηεται το ςτοιχειϊδεσ διάνυςμα 𝑑ℓ.
Σθμείο 𝛢 του χϊρου βρίςκεται ςε απόςταςθ 𝑟 από το ςτοιχειϊδεσ διάνυςμα 𝑑ℓ. Το διάνυςμα κζςθσ 𝑟 του ςθμεί-
ου 𝛢 είναι το διάνυςμα που ζχει ωσ αρχι τθν αρχι του ςτοιχειϊδουσ διανφςματοσ 𝑑ℓ και ωσ τζλοσ το ςθμείο 𝛢.

Σφμφωνα με τον νόμο των 𝐵𝑖𝑜𝑡 − 𝑆𝑎𝑣𝑎𝑟𝑡, ζνα ςτοιχειϊδεσ τμιμα 𝑑ℓ του ρευματοφόρου αγωγοφ δθμιουργεί ςε
ςθμείο 𝛢 του χϊρου μαγνθτικό πεδίο ζνταςθσ 𝑑𝛣 που ζχει τα εξισ χαρακτθριςτικά:
Η διεφκυνςθ τθσ ζνταςθσ 𝑑𝛣 είναι κάκετθ ςτο επίπεδο που ςχθματίηουν το διάνυςμα 𝑑ℓ και το διάνυςμα κζςθσ 𝑟
του ςθμείου 𝛢.
Η φορά τθσ ζνταςθσ 𝑑𝛣 βρίςκεται με τον κανόνα του δεξιοφ χεριοφ ωσ εξισ: περιςτρζφουμε τα τζςςερα δάκτυλα
του δεξιοφ χεριοφ με τζτοια φορά ϊςτε το ςτοιχειϊδεσ διάνυςμα 𝑑ℓ να ςτραφεί για να ςυναντιςει το διάνυςμα
κζςθσ 𝑟, οπότε ο αντίχειρασ δείχνει τθ φορά τθσ ζνταςθσ 𝑑𝛣. Εναλλακτικά, μποροφμε να βροφμε τθ φορά τθσ ζ-
νταςθσ 𝑑𝛣 τοποκετϊντασ τθν παλάμθ του δεξιοφ χεριοφ ςτο επίπεδο που ορίηουν το ςτοιχειϊδεσ διάνυςμα
𝑑ℓ και το διάνυςμα κζςθσ 𝑟 κζτοντασ τον αντίχειρα να ζχει τθ φορά του ρεφματοσ. Αν ςτρζψουμε τα υπόλοιπα
τζςςερα δάκτυλα γφρω από τον αντίχειρα, τότε περνϊντασ από το ςθμείο 𝛢 θ φορά των τεςςάρων δακτφλων μασ
δείχνει τθ φορά του 𝑑𝛣. Το μζτρο τθσ ζνταςθσ 𝑑𝛣 υπολογίηεται από τθ ςχζςθ:

𝜇𝜊 𝛪𝑑ℓ
𝑑𝐵 = 𝜂𝜇𝜃
4𝜋 𝑟 2
όπου 𝜃 θ γωνία που ςχθματίηει θ κατεφκυνςθ του διανφςματοσ 𝑑ℓ με τθν κατεφκυνςθ του διανφςματοσ κζςθσ 𝑟.

Η ςτακερά 𝜇𝜊 ονομάηεται μαγνθτικι διαπερατότθτα του κενοφ και ιςοφται με:

𝛵∙𝑚 𝛮 𝑉∙𝑠
𝜇𝜊 = 4𝜋 ∙ 10−7 ή 𝜇𝜊 = 4𝜋 ∙ 10−7 2 ή 𝜇𝜊 = 4𝜋 ∙ 10−7
𝐴 𝐴 𝐴∙𝑚

Σε κάποιεσ περιπτϊςεισ χρθςιμοποιείται και θ μαγνθτικι ςτακερά 𝑘𝜇 , θ οποία για το κενό υπολογίηεται από τθ
ςχζςθ:
𝜇𝜊 𝛮
𝑘𝜇 = = 10−7 2
4𝜋 𝛢

Φυσική Γ’ Λυκείου 13
14 Φυσική Γ’ Λυκείου