SMPBK Gsu

Градежен факултет-Скопје Катедра за 5/21/2019
бетонски и дрвени конструкции
EN1992-1-1 Проектирање на бетонски конструкции,

Општи правила и правила за згради
ГРАНИЧНИ СОСТОЈБИ НА УПОТРЕБЛИВОСТ (ГСУ)

SERVICEABILITY LIMIT STATES (SLS)
Доц. д-р Дарко Наков,

Универзитет „Св.Кирил и Методиј“,
Градежен Факултет-Скопје,
Р.Македонија
91
Содржина
1. Гранични состојби на употребливост - вовед
2.1 Контрола на напрегања на притисок во бетон
2.2 Контрола на напрегања на затегнување во арматура
2.3 Контрола на напрегања-пример 1, плоча
2.4 Контрола на напрегања-пример 2, греда
3. Контрола на пукнатини - вовед
3.1 Контрола на пукнатини – минимална арматура
3.1.1 Контрола на пукнатини – минимална арматура, пример 1
3.1.2 Контрола на пукнатини – минимална арматура, пример 2
3.2 Контрола на пукнатини без директна пресметка
3.2.1 Контрола на пукнатини без директна пресметка, пример 1
3.2.2 Контрола на пукнатини без директна пресметка, пример 2
3.3 Контрола на пукнатини со директна пресметка на шир. на пукн.
3.3.1 Контрола на пукнатини со директна пресметка, пример 1
4. Контрола на деформации - вовед
4.1 Контрола на деформации без директна пресметка
4.1.1 Контрола на деформации без директна пресметка, пример 1
4.2 Контрола на деформации со директна пресметка
4.2.1 Контрола на деформациии со директна пресметка, пример 1
Предавања по предметот Современи

методи за пресм. на бет. к-ции 1
92
1. ГРАНИЧНИ СОСТОЈБИ НА УПОТРЕБЛИВОСТ-ВОВЕД
• Граничните состојби на употребливост предвидуваат

пресметки со кои се овозможува остварувањето на
функционалноста и трајноста на конструкцијата и
нејзините елементи при нејзино користење.
• Гранични состојби на употребливост се:

- Контрола (ограничување) на напрегања
- Контрола (ограничување) на широчина на пукнатини
- Контрола (ограничување) на деформации
- Контрола (ограничување) на вибрации – сеуште не
се опфатени во рамки на Еврокод.
93
• Граничните состојби на употребливост се пресметуваат со

експлоатационите реални влијанија, нефакторирани со
коефициенти на сигурност (важи и за материјалите).
• Со оглед на тоа дека променливите дејства ја менуваат
својата вредност и положба во тек на експлоатациониот
век, постојат три комбинации кои одговараат на три нивоа
на експлоатационен товар:
- карактеристична (ретка) комбинација макс. ниво
G
j 1
k , j '' Pk ' 'Qk ,1 '' 
i 1
0,i Qk ,i
- честа комбинација G
j 1
k , j ' ' P ' ' 1,1Qk ,1 ' ' 
i 1
2,i Qk ,i ср. ниво
- квази-перманентна (квази-пост.) комбинација мин. ниво

G j 1
k , j ' ' P '' 
i 1
2,i Qk ,i

94
- Карактеристичната (ретка) комбинација претставува

статистички максимално ниво на товар кое може да се
јави во експлоатација, односно едно од променливите
натоварувања (Qk,1) ја достигнало карактеристичната
максимална вредност, а реално тоа се случува во
најмногу 5% од случаите.
- Се користи за контрола на иреверзибилните
(неповратните) ефекти, како надминување на
дозволените напрегања на притисок во бетонот заради
што се јавуваат внатрешни микропукнатини, или
нееластично затегнување на арматурата заради што се
јавуваат неповратни пукнатини со големи широчини.
- Се користи за контрола (ограничување) на напрегањата.
95
- Честата комбинација претставува средно ниво на товар, а

е воведена заради построги критериуми во некои случаи
кога е тоа потребно.
- Се користи за реверзибилните (повратни) ефекти, како на
пример широчина на пукнатини кај претходнонапрегнати
бетонски елементи.
- Квази-перманентна (квази-постојана) комбинација

претставува најниско ниво на товар, односно постојано
присутен променлив товар (променливиот е како постојан
со одреден процент на намалување).
- Се користи за реверзибилните (повратни) ефекти, како на
пример широчина на пукнатини и деформации кај
армиранобетонски к-ции и напрегања на притисок во
бетонот поврзани со долготрајни дејства (течење).

2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО БЕТОН
КВАЗИ-ПОСТОЈАНА КОМБИНАЦИЈА
c ≤ 0,45 fck => ЛИНЕАРНО ТЕЧЕЊЕ
C25/30 c ≤ 0,45 fck

c ≤ 0,45 · 25 = 11,25 MPa
2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО БЕТОН
КАРАКТЕРИСТИЧНА КОМБИНАЦИЈА
c ≤ 0,60 fck => НЕМА ПОДОЛЖНИ ПУКНАТИНИ И
МИКРОПУКНАТИНИ...ТРАЈНОСТ
СЕ ОДНЕСУВА ЗА КЛАСИ НА ИЗЛОЖЕНОСТ XD, XF, XS
АЛТЕРНАТИВА: МОЖЕ ДА СЕ ЗГОЛЕМИ ЗАШТИТНИОТ
СЛОЈ ВО ПРИТИСНАТАТА ЗОНА ИЛИ ПРОГУСТЕНА ПОПРЕЧНА АРМАТУРА.
C25/30 c ≤ 0,60 fck

c ≤ 0,60 · 25 = 15,00 MPa

2.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО АРМАТУРА
КАРАКТЕРИСТИЧНА КОМБИНАЦИЈА
s1 ≤ 0,80 fyk =>ИЗБЕГНАТА НЕЕЛАСТИЧНА
ДИЛАТАЦИЈА; ОТВОРОТ НА
ПУКНАТИНИТЕ И ГОЛЕМИНАТА
НА ДЕФОРМАЦИИТЕ ДА БИДАТ
ВО ПРИФАТЛИВИ ГРАНИЦИ...
ТРАЈНОСТ
B500 S1 ≤ 0,80 fyk

S1 ≤ 0,80 · 500 = 400 MPa
2.3 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 1
Вкрстено-армирана плоча
Контрола на напрегања во поле
b = 100 cm
h = 18.0 cm
d1 = 3.5 cm
d = 14.5 cm a)
As1 = 3.35 cm2/m
Ecm = 33 GPa
Es = 200 GPa
Бетон: класа C30/37
fck=30 MPa, fck,cube=37 MPa,
fcm=38MPa, fctm=2.9 MPa
а) Карактеристична (ретка) комбинација, б)

1.00xI+1.00xII+1.0xIV. Мsls, ch=13.36 kNm
б) Квази-постојана комбинација,
1.00xI+1.00xII+0.3xIV. М sls, qp =11.60 kNm


Контрола на напрегања во поле, еднострано армиран пресек изложен на
свиткување, правоаголен облик на притисната зона, Мsls, ch=13.36 kNm
Es 200
    6.06
Ecm 33
 2 
x    r1    1  1  
   r1 
 
x  0.1539
Напрегање на притисок, горен раб Напрегање на затегнување во арматура
2
1x M 10
M 10 2 2  s1     c   s1 
c  2
 x или 0.9d  As1
bd  x
x  1    s1,ch  289.85 MPa  s1  30.56kN / cm2
 3
 c ,ch  0.87kN / cm 2  8.7 MPa  s1,ch  305.6 MPa
 c ,ch  0.6 f ck  s1  0.8 f yk
 c ,ch  0.6  30  18MPa  s1  0.8  500  400MPa
ОК. 289.85 MPa  400MPa
ОК.
8.7 MPa  18MPa

Контрола на напрегања во поле, еднострано армиран пресек изложен на
свиткување, правоаголен облик на притисната зона, Мsls, qp=11.60 kNm
Es 200
    6.06
Ecm 33
 2 
x    r1    1  1  
   r1 

x  0.1539
Напрегање на притисок, горен раб Напрегање на затегнување во арматура
M 10 2 2 1x
c    s1     c 
bd2  x x
x  1  
 3  s1,qp  251.87 MPa
 c ,qp  0.756kN / cm 2  7.56 MPa
 c ,qp  0.45 f ck
 c ,qp  0.45  30  13.5MPa
7.56 MPa  13.5MPa ОК.


Контрола на напрегања во греда, потпора
b = 40 cm
h = 60 cm
d1 = 5 cm
d = 55 cm a)
As1 = 17.22 cm2,
As2 = 10.10 cm2
Ecm = 33 GPa
Es = 200 GPa
а) Карактеристична (ретка) комбинација, б)

1.00xI+1.00xII+1.0xIV. Мsls, ch=263.07 kNm
б) Квази-постојана комбинација,
1.00xI+1.00xII+0.3xIV. М sls, qp =232.07 kNm

Контрола на напрегања во потпора, двострано армиран пресек изложен на
свиткување, правоаголен облик на притисната зона, Мsls, ch=263.07 kNm
Es 200
    6.06
Ecm 33
 d 
 2(r1  r 2 2 ) 

x    (r1  r 2 )   1  1  d  x  0.2497
   (r1  r 2 ) 2 
 
 
Напрегање на притисок, долен раб Напрегање на затегн. и пр. во арматура
M 10 2 1 1x d2
c    s1     c  x 
2
x  x  d 2  d2  x и  s2    c  d
bd
 1      r 2 1   1   x
2  3  xd   d   s1,ch  304.09 MPa
 s 2,ch  64.36 MPa
 c ,ch  1.67kN / cm 2  16.7 MPa
 c ,ch  0.6 f ck  s1  0.8 f yk
 c ,ch  0.6  30  18MPa  s1  0.8  500  400 MPa
ОК. ОК.
16.7 MPa  18MPa 304.09 MPa  400MPa


Контрола на напрегања во потпора, двострано армиран пресек изложен на
свиткување, правоаголен облик на притисната зона, М sls, qp =232.07 kNm
Es 200
    6.06
Ecm 33
 d 
 2(r1  r 2 2 ) 

x    (r1  r 2 )   1  1  d  x  0.2497
   (r1  r 2 ) 2 
 
 
Напрегање на притисок, долен раб Напрегање на затегн. и пр. во арматура
M 10 2 1 d2
c   1x
x 
bd 2
x  x  d2  d 2   s1     c  и  s2    c  d
 1      r 2 1   1   x x
2  3  xd   d 
 s1,ch  267 .67 MPa  s 2,ch  56.65 MPa
 c ,qp  1.47kN / cm 2  14.7 MPa
 c ,qp  0.45 f ck
 c ,qp  0.45  30  13.5MPa
НЕ.(нелинеарно течење, реш.: прит.арм., класа на бет.)
14.7 MPa  13.5MPa
3. ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ-ВОВЕД

Постојат голем број причини за појава на пукнатини во бетонот, од кои:
• А) дел се поврзани со односот на компонентите во составот на бетонот и процесот
на вградување на бетонот (голем w/c фактор, додавање на вода на градилиште,
премал зашт. слој, пластично слегнување на контакт со оплата или арматура)
• Б) еден дел се поврзани со собирање на бетонот при спречени слободни

деформации - поврзани со напр. на затегнување и
вкл. греда-ДА сл.потп. -НЕ
• В) пукнатини како резултат на дејства (товари) - поврзани со напр. на затегнување

(принудни деформации-слегнување на потпори,
температурни промени при хидратација или во
експлоатација)


Пукнатините во бетонот се нормална појава доколку нивната широчина не е
преголема. Нивната широчина се ограничува за да не доведе до намалување на
трајноста, загрозување на носивоста или визуелна неприфатливост.
Во рамки на Еврокод 2 предложени се следните ограничувања на широчината на
пукнатината:
Армиранобетонски и претходно Претходно напрегнати елементи

Класа на изложеност напрегнати елементи со кабли со кабли со атхезија со бетонот
без атхезија со бетонот
Квазипостојани товарни Чести товарни комбинации

комбинации
X0, XC1 0,41 0,2
XC2, XC3, XC4 0,22
XD1, XD2, XS1, XS2, XS3 0,3

Декомпресија
Забелешка 1: За класите на изложеност X0, XC1, широчината на пукнатината нема влијание на трајноста и ова
ограничување треба да обезбеди општо прифатлив изглед на конструкцијата. Доколку нема условувања за
изгледот, ова ограничување може да биде ублажено.
Забелешка 2: За овие класи на изложеност, дополнително, треба да се провери декомпресијата под
квазипостојани комбинации на натоварувања.

Во Еврокод 2 предложени се 2 начини на контрола на пукнатините:
• Индиректна постапка при која се превземаат одредени мерки при претходното
димензионирање и усвојување на арматурата во пресеците. Ова е упростена
метода наменета за инженерите во пракса кои со помалку пресметки би го
задоволиле условот пукнатините кои ќе се појават да бидат помали од
максимално дозволените.
• Директна постапка при која се пресметува широчината на пукнатината и се
споредува со максимално дозволената.
Во двата случаи мора да биде задоволен условот за минимална арматура во

затегнатата зона според критериумот за контрола на пукнатини.
Дадена е и одредба дека за армиранобетонски плочи со дебелина до 20cm во

високоградбата и исполнет услов за минимална арматура според критериумот за
крт лом и критериумот за контрола на пукнатини, нема потреба од контрола на
пукнатините.

3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min

Кога е потребна контрола на пукнатините, неопходно е во затегнатата зона
да биде обезбедена минимална површина на арматура која ќе соработува
со бетонот.
Mинималната површина на арматура се определува од условот арматурата
да може да ја прифати (со напрегање еднакво на максимално
дозволеното, односно границата на развлекување) силата која е
резултанта на напрегањата на затегнување во бетонот пред појава на
првата пукнатина.
Се одредува од следниот услов:
е минималната површина на арматура во затегнатата зона.

е површината на бетон во затегнатата зона.
е апсолутна вредност на максимално дозволеното напрегање во
арматурата веднаш по формирањето на пукнатина. За оваа вредност може
да се земе границата на развлекување на арматурата.
3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min
е средната вредност на ефективната јакост на затегнување на бетонот

во моментот кога може да се очекува да се појави првата пукнатина
или пониска.
е коефициент со кој се зема предвид нелинеарната распределба на
напрегањата на затегнување по висина на пресекот предизвикана од
спречени деформации (интерполација измеѓу):
за ребра со h ≤ 300 mm или појаси со широчина помала од 300 mm,
за ребра со h ≥ 800 mm или појаси со широчина поголема од 800 mm.
е коефициент со кој се зема предвид дијаграмот на напрегања во

пресекот непосредно пред појава на пукнатина, како и промена на кракот на
внатрешните сили:
за чисто затегање,
за свиткување, без аксијална сила за правоаголни пресеци и ребра
на сандачести и Т-пресеци.

3.1.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min, ПР.1
е површината на бетон во затегнатата зона
Од услов за крт лом, ГСН:
Условот за минимална арматура е исполнет.
3.1.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min, ПР.2

Со интерполација за h=600mm: k = 0,79.
За свиткување: kc=0,4.
е површината на бетон во затегнатата зона
Од услов за крт лом, ГСН:
Условот за минимална арматура е исполнет.

3.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ БЕЗ

ДИРЕКТНА ПРЕСМЕТКА
Во Еврокод 2 постои можност за поедноставена контрола на широчината на
пукнатината со ограничување на дијаметарот на арматурните прачки и
растојанието помеѓу прачките, без директна пресметка.
Постапката за арм. бет. елементи без директна пресметка се состои во:
• пресметка на напрегањето во арматурните прачки во разгледуваниот
максимално оптоварен пресек (како за пресек со пукнатина) и
• во зависност од класата на изложеност, избор на дозволена широчина на
пукнатина; двете од квази-перманентна комбинација на влијанија.
• Се отчитуваат макс. дијаметар на прачки и макс. растојание меѓу прачки.
Напрегање во Максимален дијаметар на прачки (mm) Напрегање во Максимално растојание помеѓу прачки (mm)
челик2 челик2
(МРа) wk=0.4 mm wk=0.3 mm wk=0.2 mm (МРа) wk=0.4 mm wk=0.3 mm wk=0.2 mm
160 40 32 25 160 300 300 200
200 32 25 16 200 300 250 150
240 20 16 12 240 250 200 100
280 16 12 8 280 200 150 50
320 12 10 6 320 250 100 -
360 10 8 5 360 100 50 -
400 8 6 4
450 8 5 -
Вредностите во табелите се базирани на следните претпоставки:
c =25mm; fct,eff =2,9 MPa; hcr = 0,5h; (h-d) = 0,1h;
k1 = 0,8; k2 = 0,5; kc = 0,4; k = 1,0; kt = 0,4 и k4 = 1,0
Табела 7.2N Табела 7.3N

• За пукнатините кои настануваат како резултат на натоварување е
доволно да е исполнет барем еден од двата услови: усвоениот
дијаметар на арматурните прачки да биде помал од максималниот
дијаметар или растојанието помеѓу усвоените арматурни прачки да е
помало од максимално дозволеното (отчитани од табелa 7.2N и 7.3N ).
• За пукнатините кои настануваат заради спречени деформации се
користи само условот за максимален дијаметар.
За отчитаниот максимален дијаметар φs*се врши корекција во зависност

од тоа дали пресекот е изложен на свиткување или е целосно затегнат:
kc hcr kc hcr
s  s * (fct ,eff / 2.9) свиткување s  s * (fct ,eff / 2.9)
2(h  d )
затегнување
2(h  d )
φs е корегиран максимaлен дијаметар на прачка

φs* е максимален дијаметар на прачки дадени во табела 7.2N
h е целосна висина на пресекот
d е статичка висина на пресекот


hcr е висината на затегнатата зона непосредно пред појава на пукнатини,
(земајќи ги во предвид карактеристичните вредности на претходно
напрегање и аксијалните сили за квази-постојана комбинација на дејства).
Кога е затегнат целиот пресек, (h – d) е минималното растојание од

тежиштето на слојот на арматура до работ на бетонскиот пресек (ако
прачките не се распоредени симетрично, треба да се земат предвид двата
раба).
3.2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ БЕЗ

ДИРЕКТНА ПРЕСМЕТКА, ПРИМЕР 1-ПЛОЧА
Иако постои одредба дека за армиранобетонски плочи со дебелина до 20cm и
исполнет услов за минимална арматура нема потреба од контрола на пукнатините,
подолу се проверени двата критериуми за максимално дозволен дијаметар и
растојание помеѓу арматурните прачки.
Согласно постапката без директна пресметка, за напрегање во арматурните прачки
приближно еднакво на 240 МРа и дозволена широчина на пукнатина од квази-
перманентна комбинација на влијанија од 0,3mm ограничувањата се следни:
-Максимално дозволен дијаметар на арматурните прачки е

-Максимално растојание помеѓу арматурните прачки е 200mm.
Со оглед на тоа дека усвоената арматура е со дијаметар 8mm, а усвоените прачки се

на растојание од 150mm, двата критериуми се задоволени.

3.2.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ БЕЗ

ДИРЕКТНА ПРЕСМЕТКА, ПРИМЕР 2-ГРЕДА
Согласно постапката без директна пресметка, за напрегање во арматурните прачки
приближно еднакво на 280 МРа и дозволена широчина на пукнатина од квази-
перманентна комбинација на влијанија од 0,3mm ограничувањата се следни:
-Максимално дозволен дијаметар на арматурните прачки е
-Максимално растојание помеѓу арматурните прачки е 150mm.
Се пресметува и корегиран максимален дијаметар во зависност од дијаметарот
добиен од табела 7.2N.
е прилагоден максимaлен дијаметар на прачка

е максималeн дијаметaр на прачки дадени во табела 7.2N
е целосна висина на пресекот
е висината на затегнатата зона непосредно пред појава на пукнатини, земајќи
ги во предвид карактеристичните вредности на претходно напрегање и аксијалните
сили за квази-постојана комбинација на дејства
е статичка висина до тежиштето на надворешниот слој на арматура.
Со оглед на тоа дека усвоената арматура е со дијаметар 16mm а прачките се на

растојание од 77mm, само еден од критериумите е задоволен, со што контролата е
задоволена.
3.3 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ СО

ПРЕСМЕТКА НА ШИРОЧИНА НА ПУКНАТИНИ
Карактеристичната широчина на пукнатина се пресметува со изразот:
w k  sr,max(  sm   cm ) каде што:
sr,max е растојание меѓу пукнатини чија пресметка зависи од растојанието
меѓу арматурните прачки во затегнатата зона
- за еФ ≤ 5 (c+Ф/2)
еФ
sr,max = k3c+k1k2k4Ф/rp,eff Ф
h-x
- за еФ > 5 (c+Ф/2) c
sr,max = 1,3 (h-x)
k1 – коефициент со кој се зема предвид атхезијата меѓу бетонот и арм.
= 0,8 за прачки со добра атхезија
= 1,6 за прачки со практично мазна површина (кабли за предн.)
k2 – коефициент кој ја зема предвид формата на дијаграмот на дилатации
= 0,5 за свиткување
= 1,0 за чисто затегнување
k3 = 3,4 (НДП)
k4 = 0,425 (НДП)


rp,eff = (As+x12A’p) / Ac,eff каде: Ac,eff = b · hc,ef

hc,ef ≤ 2,5(h-d)
As – површина на затегната арматура (h-x)/3
A’p – површина на кабли h/2
Ac,eff – ефективна затегната површина на бетонот
f
 s  kt ct ,eff (1   e r p ,eff )
r p ,eff 
 sm   cm   0,6 s
Es Es
εsm е средна вредност на дилатацијата во арматурата за меродавната

комбинација на натоварување, вклучувајќи го влијанието на наметнатите
деформации и земајќи го предвид содејството на затегнатиот бетон.
Предвид се зема само дополнителната дилатација на затегнување над
нултата дилатација на истото ниво во пресекот.
εcm е средна вредност на дилатацијата во бетонот помеѓу пукнатините
σs е напрегањето во затегнатата арматура, пресметано претпоставувајќи
напукнат пресек.

αe е однос помеѓу модулите на еластичност Es/Ecm

kt е коефициент кој зависи од времетраењето на натоварувањето
= 0,6 за краткотрајно натоварување
= 0,4 за долготрајно натоварување

3.3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ СО

ПРЕСМЕТКА, ПРИМЕР 1 - ПЛОЧА
Контрола на пукнатини во поле
b = 100 cm
h = 18.0 cm
c = 3.0 cm
d1 = 3.5 cm
d = 14.5 cm
As = 3.35 cm2/m (Ø8/15cm)

Ecm = 33 GPa
Es = 200 GPa
w k  sr,max(  sm   cm )
еФ ≤ 5 (c+Ф/2)
5 (c+Ф/2)=5(3+0.8/2)=17cm еФ=15cm<17cm sr,max = k3c+k1k2k4Ф/rp,eff
3.3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ СО

ПРЕСМЕТКА, ПРИМЕР 1 - ПЛОЧА
sr,max = k3c+k1k2k4Ф/rp,eff
rp,eff = As / Ac,eff
Ac,eff = b · hc,ef
hc,ef ≤ 2,5(h-d) hc,ef ≤ 2,5 · 3.5=8,75cm
(h-x)/3 16,6/3=5,53cm
h/2 18/2=9,0cm
Ac,eff = b · hc,ef=100 · 5,53=553cm
rp,eff = As / Ac,eff=3,35/553=0,0061
sr,max = k3c+k1k2k4Ф/rp,eff=3,4·30+0,8·0,5·0,425·8/0,0061=324,9mm
f ct ,eff
 s  kt (1   e r p ,eff )
r p ,eff s
 sm   cm   0,6
Es Es
0,29
25,19  0,4 (1  6,06  0,0061)
0,0061
 sm   cm   0,274 103  0.756 10 3
20000
wk  324,9  0,756 10 3  0,25mm  0,3mm

4. ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ-ВОВЕД

Деформациите во армиранобетонските елементи најчесто се јавуваат како резултат на
дејството на разни видови на вертикални (гравитациони) и хоризонтални (сеизмика и
ветер) дејства како резултат на моментите на свиткување, а во некои случаи и заради
аксијалните и трансверзалните сили.
Точното пресметување на деформациите кај армиранобетонските елементи не е
воопшто лесна задача, со оглед на:
• нехомогеноста на материјалот,
• промената на крутоста на елементите во тек на време по појава на пукнатини,
• статичката неопределеност која најчесто ја има кај монолитните објекти од
високоградбата и
• ефектите од собирање и течење на бетонот кои не се опфатени при пресметката на
напрегањата (Хуков закон) во елементите кои се пресметуваат според статичките
големини и почетните крутости на елементите (најчест случај во сите софтвери)
Причините за контрола на деформациите во хоризонталните носиви елементи можат
да бидат функционални кога се појавуваат проблеми со оштетувања на
неконструктивни елементи (ѕидарија, стакло, подови, облоги) заради деформации
поголеми од дозволените, проблеми при функционирање на опрема, задржување на
водата на рамни покриви или естетски кога преголемите деформации создаваат
чувство на нелагодност при присуството во тој простор.
4. ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ-ВОВЕД

Ограничувањата на деформациите во Еврокод 2 се базирани на меѓународниот
стандард ISO 4356 и изнесуваат:
• L/250 – дозволена вкупна долготрајна деформација од квази-постојан товар
(истата вредност се користи и како максимално дозволено надвишување заради
компензација на деформација),
• L/500 – дозволена деформација по завршување на градбата, доколку во
конструкцијата има вградено елементи кои се чувствителни на преголема
деформација (преградни ѕидови, стаклени фасади и сл.)- построг критериум.
Во Еврокод 2 предложени се 2 начини за контрола на деформациите:

• Индиректна постапка при која се ограничува односот распон/статичка
висина(L/d). Ова е упростена метода наменета за инженерите во пракса кои со
помалку пресметки би го задоволиле условот деформациите кои ќе се појават да
бидат помали од максимално дозволените.
• Директна постапка при која се пресметува деформацијата и се споредува со
максимално дозволената.

4.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ БЕЗ

Индиректната постапка се базира на определување на граничниот однос
распон/статичка висина (L/d)lim и негова споредба со реалниот според усвоените
димензии.
Условот за контрола на деформациите се смета за исполнет доколку: (L/d)≤ (L/d)lim
За да се определи граничниот однос (L/d)lim, најпрво се определува неговата

основна вредност, која подоцна се корегира.
Основната вредност се определува со следните изрази:
3/ 2
l  r r  
 K 11  1,5 f ck 0  3,2 f ck  0  1  за r≤r0
d  r r  
l  r0 1 r' 
 K 11  1,5 f ck  f ck  за r>r0
d  r  r ' 12 r0 
ρ0 е референтен коефициент на површината на арматурата

ρ е коефициент на армирање со потребната затегната арматура во средина
на полето за пресметковниот момент на свиткување (над потпора за конзола)
fck карактеристична јакост на притисок на бетонот во MPa

ρ´ е коефициент на армирање со потребната притиснатата арматура во
средина на полето за пресметковниот момент на свиткување (над потпора за
конзола), т.е. во истиот пресек во кој се одредува ρ,
K е коефициент со кој се земаат предвид различните конструктивни системи:
Конструктивен систем К Големи напрегања во Мали напрегања во бетонот
бетонот ρ=0.5%
ρ=1.5%
Слободно потпрена греда, слободно
потпрена плоча која носи во еден или 1,0 14 20
во два правци
Последно поле од континуален греден
носач или континуална плоча која носи
во еден правец, или плоча која носи во
два правци, континуална преку едната, 1,3 18 26
подолга страна
Внатрешно поле на греден носач или

плоча која носи во еден или во два 1,5 20 30
правци
Плоча ослонета на столбови без греди
(рамна плоча) (во однос на поголемиот 1,2 17 24
распон)
Конзола 0,4 6 8
Забелешка 1: Дадените вредности се усвоени така да бидат на страна на сигурноста и пресметката може да покаже
дека се потребни елементи со помала дебелина
Забелешка 2: За плочи кои носат во два правци, контролата треба да се изврши за помалиот распон. За рамни плочи
(потпрени на столбови, без капители) треба да се земе поголемиот распон.
Забелешка 3: Граничните вредности дадени за плочи без капители одговараат на помалку строги ограничувања од оние
кои се добиваат со односот распон/250 за деформации во средина на распонот во однос на столбовите. Искуството


Притоа, треба да се има во предвид следното:
• За плочи носиви во два правци со различни распони, контролата се прави со
помалиот распон;
• За безгредови плочи, контролата се прави за поголемиот распон;
• За плочи и греди (освен за безгредови безкапителни плочи) со распони поголеми
од 7m, а врз кои се изведени преградни ѕидови кои би можеле да се оштетат од
преголеми деформации, потребно е добиениот однос L/d да се корегира
множејќи го со 7/Leff. За безгредови безкапителни плочи корекцијата се врши за
распони поголеми од 8.5m, а се множи со 8.5/Leff;
• За пресеци со фланши, кога односот на ширината на фланшата и висината на
реброто е поголема од 3, добиената вредност за L/d се множи со 0.8;
• Изразите за граничниот однос распон/статичка висина се однесуваат за
напрегања во арматурата при квази-перманентна комбинација (G+0,3 Q) за
напукнат пресек од 310MPa и за арматура со граница на развлекување од
500MPa. За друга вредност на напрегањата, арматура со друга вредност на
границата на развлекување и заради разликата во потребната и усвоената
арматура, потребна е корекција.
310 500 As , prov
 
s f yk As ,req
4.1.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ БЕЗ

- граничен однос распон/статичка висина
- коефициент со кој се земаат предвид различни конструктивни системи

(за краен распон е 1.3, за среден распон е 1.5)
- референтен коефициент на површина на арматура
- коефициент на затегната арматура

4.1.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ БЕЗ

За плочи носиви во два правци со различни распони, контролата се прави
со помалиот распон, во случајов за плоча со распони 6.50/7.50m, со
распонот од 6.50m.
Изразот за граничниот однос распон/статичка висина се однесува за
напрегања во арматурата при квази-перманентна комбинација
(G+0,3 Q) за напукнат пресек од 310MPa. За друга вредност на напрегањата
потребна е корекција. 1x
 s1     c 
500 As , prov 500 3,35 x
    1,11
f yk As ,req 500 3,01  s1,qp  251.87 MPa
или
Условот е исполнет.
4.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ СО

Директната постапка се базира на определување на деформацијата што елементот
би ја имал доколку би немал пукнатини ul(q) со крутоста на ненапукнат пресек
(долна гранична вредност на деформацијата) и деформацијата што би ја имал
елементот со пукнатини ull (q), кога затегнатиот бетон на потегот помеѓу пукнатините
воопшто не учествува во пренесување на силите на затегнување (горна гранична
вредност на деформацијата).
q е вкупното експлоатационо дејство за соодветната комбинација.
Вкупната деформација за состојба без пукнатини ќе биде u(q)=ul(q), додека за
состојба со пукнатини ќе биде ull (q) <u(q)< ull (q).

4.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ СО

Можни се два пристапа при решавање на овој проблем. Првиот е со интерполација
на крутоста, па со таа крутост да се пресмета деформацијата (Branson, ACI). Вториот
пристап е со интерполација на самите деформации преку коефициент на
интерполација ζ кој зависи од нивото на товарот, приближувајќи се кон ull (q) со
пораст на товарот, т.е. со се поголемото затегнување на арматурата и губењето на
дејството на бетонот во затегнатата зона (Favre). за долготр.товар.
Уште поточни резултати за деформацијата може да се добијат со пресметка на
ефективните средни кривини во поголем број пресеци долж елементите и потоа да
се примени нумеричка интеграција, што за секојдневно користење е непрактично.
Со оглед на тоа дека е важно да се определи историјата на натоварување, бидејќи
секој од товарите започнува да дејствува во различен временски период, најпрво е
потребно пресметување на ефективниот коефициент на течење:
во случај на дејство на с.теж, ост.
пост. товар и променлив товар.
Се пресметува ефективен модул на еластичност на бетонот:
каде - тангентен модул на еластичност на бет.

Освен течењето се зема во предвид и собирањето на бетонот:
За пресметка на геометриските карактеристики се користи односот:
Понатамошниот тек на постапката ќе биде прикажан преку пример.
4.2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ДЕФОРМАЦИИ СО

Контрола на деформации во поле, распон l=6.5m
b = 100 cm
h = 18.0 cm
d1 = 3.5 cm
d = 14.5 cm
As1 = 3.35 cm2/m
Ecm = 33 GPa
Es = 200 GPa
Товар: I. Сопствена тежина g=4.5kN/m2, дејствува од t1=14 дена
II. Останат постојан товар Δg=4.0kN/m2, дејствува од t2=60 дена
III. Корисен товар q=2.0kN/m2, дејствува од t3=365 дена
Квази-постојана комбинација,
1.00xI+1.00xII+0.3xIII. 4.5+4.0+0.3x2=4.5+4.0+0.6 М sls, qp =11.60 kNm


Релативна влажност, усвоено за надворешна средина RH=80%
Номинална димензија h0=2Ac/u, за плочи h0=h=18.0cm=180mm
Класа на цемент N:
-ефективен коефициент на течење
- вкупна конечна дилатација од собирање
-тангентен модул на еластичност
-ефективен модул на еластичност

-ефективен коефициент на течење
-состојба II, со пукнатини
Карактеристики за пресек без пукнатини, состојба „I“


Kарактеристиките на трансформираниот пресек се означени со *, и тоа
означува дека бетонот се зема во предвид со својот ефективен модул на
еластичност, односно земени се предвид долготрајните дејства од течење.
Карактеристики за пресек со пукнатини, состојба „II“

Или за пресеци со правоаголен облик на притиснатата зона:


Се пресметува еластичната деформација од квази-постојан товар, или се
отчитува од модел.
за двострано вкл.плоча
-отчитано од модел
Деформација од собирање на бетонот:

Вкупната деформација за состојба без и со пукнатини, земајќи го предвид
товарот, течењето и собирањето на бетонот:
(доколку нема пукн. u=uI)
Конечната деформација за елемент во кој има пукнатини се добива со

воведувањето на коефициентот на интерполација:
Контролата е задоволена.


SMPBK Gsu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SMPBK Gsu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Градежен факултет-Скопје Катедра за 5/21/2019

бетонски и дрвени конструкции

EN1992-1-1 Проектирање на бетонски конструкции,

ГРАНИЧНИ СОСТОЈБИ НА УПОТРЕБЛИВОСТ (ГСУ)

Доц. д-р Дарко Наков,

Предавања по предметот Современи

• Граничните состојби на употребливост предвидуваат

• Гранични состојби на употребливост се:

• Граничните состојби на употребливост се пресметуваат со

- квази-перманентна (квази-пост.) комбинација мин. ниво

Предавања по предметот Современи

- Карактеристичната (ретка) комбинација претставува

- Честата комбинација претставува средно ниво на товар, а

- Квази-перманентна (квази-постојана) комбинација

Предавања по предметот Современи

2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО БЕТОН

c ≤ 0,45 fck => ЛИНЕАРНО ТЕЧЕЊЕ

C25/30 c ≤ 0,45 fck

2.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО БЕТОН

C25/30 c ≤ 0,60 fck

Предавања по предметот Современи

2.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА ВО АРМАТУРА

B500 S1 ≤ 0,80 fyk

2.3 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 1

а) Карактеристична (ретка) комбинација, б)

Предавања по предметот Современи

2.3 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 1

2.3 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 1

Предавања по предметот Современи

2.4 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 2

а) Карактеристична (ретка) комбинација, б)

2.4 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 2

Предавања по предметот Современи

2.4 ГСУ, КОНТРОЛА НА НАПРЕГАЊА-ПРИМЕР 2

3. ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ-ВОВЕД

• Б) еден дел се поврзани со собирање на бетонот при спречени слободни

вкл. греда-ДА сл.потп. -НЕ

• В) пукнатини како резултат на дејства (товари) - поврзани со напр. на затегнување

Предавања по предметот Современи

3. ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ-ВОВЕД

Армиранобетонски и претходно Претходно напрегнати елементи

Квазипостојани товарни Чести товарни комбинации

XC2, XC3, XC4 0,22

XD1, XD2, XS1, XS2, XS3 0,3

3. ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ-ВОВЕД

Во двата случаи мора да биде задоволен условот за минимална арматура во

Дадена е и одредба дека за армиранобетонски плочи со дебелина до 20cm во

Предавања по предметот Современи

3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min

Се одредува од следниот услов:

е минималната површина на арматура во затегнатата зона.

3.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min

е средната вредност на ефективната јакост на затегнување на бетонот

е коефициент со кој се зема предвид дијаграмот на напрегања во

Предавања по предметот Современи

3.1.1 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min, ПР.1

е површината на бетон во затегнатата зона

Од услов за крт лом, ГСН:

Условот за минимална арматура е исполнет.

3.1.2 ГСУ, КОНТРОЛА НА ПУКНАТИНИ, As,min, ПР.2

Од услов за крт лом, ГСН:

Условот за минимална арматура е исполнет.

Предавања по предметот Современи