ОСНОВИ ЗА ПРОЕКТИРАЊЕ –

EN 1990 и EN 1997-1 Општи правила

проф. д-р Јосиф Јосифовски

Градежен факултет во Скопје
Катедра за геотехника
Преглед

1. Вовед

2. Проектни барања

3. Гранични сосотојби

4. Акции и проектни ситуации

5. Геотехничко проектирање

6. Проектни параметри

2
Основи за проектирање–
EN 1990 и EN 1997-1 Општи правила

1. Вовед

3
 ЕN 1990 - 1999 : Технички стандарди за
проектирање на градежни конструкции

4
EN 1990: Основи за конструктивно проектирање

5
 EN 1997-1: Геотехничко проектирање - Општи
правила

6
Основи за проектирање–
EN 1990 и EN 1997-1 Општи правила

2. Проектни барања

7
 Проектирање според Еврокод

8 (Bond & Harris, 2008)

 Комплексноста на проектирање

EN 1997-1 §2.1(8)P
“Со цел да се постават минимум потребни по обем и содржина
геотехнички истражувања, пресметки и контролни проверки на
конструкцијата, комплексноста на секој геотехнички проект
треба да биде прифатена со придружните ризици.

… Посебно, треба да се прави разлика меѓу:

— лесни и едноставни конструкции и мали земјени работи за кои е
возможно задоволување на минималните проектни потреби преку
искуство и квалитативни геотехнички истражувања, со занемарлив
ризик;
— други геотехнички конструкции.”

EN 1997-1 §2.1(9)
“За конструкции и земјени работи со ниска геотехничка комплексност и
ризик, како што е опишано во продолжение, може да се применат
поедноставени проектни процедури.”

9
 Геотехнички категории

GC Includes… Design requirements Design procedure

1 Small and relatively Negligible risk of instability Routine design &
simple structures… or ground movements construction methods
with negligible risk Ground conditions known to be
straightforward
No excavation below water
table (or such excavation is
straightforward)
2 Conventional types Quantitative geotechnical Routine field & lab testing
of structure & data & analysis to ensure Routine design & execution
foundation with no fundamental requirements
exceptional risk or are satisfied
difficult soil or
loading conditions
3 Structures or parts Include alternative provisions and rules to those in
of structures not Eurocode 7
covered above

10
 Класификација според категорија на ризик

GC Risk
Risk Examples
Types of structures and problems
1 Negligible None given in Eurocode 7
2 No exceptional §2.1(19) Spread; raft; & pile foundations; walls & other
structures retaining or supporting soil or water; excavations;
bridge piers & abutments; embankments & earthworks; ground
anchors & other tie-back systems; and tunnels in hard, non-
fractured rock and not subjected to special water tightness or
other requirements.
3 Exceptional §2.1(21) Very large or unusual structures; structures involving
abnormal risks, or unusual or exceptionally difficult ground or
loading conditions; structures in highly seismic areas; and
structures in areas of probable site instability or persistent ground
movements that require separate investigation or special
measures

11
 Примери за геотехнички категории

Category 1
Low height cut slope in London
clay

Category 2
Embedded retaining wall and bored piles in
London clay
Category 3 Embedded bored pile
retaining walls over underground tunnel

12
Category Underground running
tunnels
Основи за проектирање –
EN 1990 и EN 1997-1 Општи правила

3. Акции и проектни ситуации

13
 Проектни ситуации според EN 1990

EN 1990 §1.5.2.2

“групи на физички услови кои ги претставуваат реалните услови кои се

појавуваат во одреден временски интервал за кои проектот ќе
демонстрира дека релевантните гранични состојби не се надминати”

Постојан (експлоатациони услови)

Период = од ист ред како проектниот работен век (ПРВ) на конструкцијата

Краткотраен (Привремени услови, пр. поправки и санации)

Период << ПРВ и голема веројатност за појава

Случајни (исклучителни услови )

пр. пожар, експлозии, удари, локални оштетувања

Сеизмички (исклучителни услови за време на земјотрес)

14
 Акции според EN 1990

Action Duration Variation w/ Examples

time
Permanent G Likely to act Negligible or Self-weight of structures, fixed
throughout monotonic equipment and road-surfacing;
reference indirect actions§ caused by
period shrinkage and uneven settlements
Variable Q Neither Imposed loads on building floors,
negligible nor beams and roofs; wind*; snow*
monotonic
Accidental A Usually short Significant Explosions, vehicle impact*,
magnitude seismic* (AE, due to earthquake
ground motions)
*may be variable or accidental depending on statistical distribution
§may be permanent or variable

15
 Конструктивни и геотехнички акции (дејства)

16
Основи за проектирање –
EN 1990 и EN 1997-1 Општи правила

3. Гранични состојби

17
Основно проектно барање според EN 1997-1

EN 1997-1 §2.1(1)P

“За секоја геотехничка проектна ситуација ќе се потврди дека

ниту една релевантна гранична состојба … не е достигната.”

Граничните состојби треба да се проверат според една или

комбинација од следните …

- Со пресметка (полу-емпириска, аналитичка, нумеричка)

- Усвојување на прескриптивни вредности
- Експериментални модели и товарни (пробни) тестови
- Методи на следење (оскултирање)

18
 Проектирање преку пресметка

19
(Bond & Harris, 2008)
Ултимативна гранична состојба за јакоста: STR/GEO

STR GEO

STR
GEO

GEO GEO

20
 Гранична состојба на лом

Контролата на јакоста е изразена како:

Ed ≤ Rd
Ed = проектни ефекти од акции; Rd = соодветни проектни отпори

EN 1997-1 §2.4.7.1(1)P

GEO: ‘Лом или прекумерни деформации во тлото, за кои

јакоста на почвата или карпата ја обезбедуваат носивоста
- отпорот’

EN 1997-1 §2.4.7.1(1)P
STR: ‘Внатрешен лом или прекумерна деформацијата
конструкцијата или нејзините елементи … за која јакоста на
конструктивните материјали има значајна улога во создавање
на отпорот - носивоста”
21
‘Степен на искористеност’ vs ‘фактор на прекумерно
проектирање’

Соодносот на проектите ефекти од акции со соодветните

отпори може да се користат за да се провери искористеноста:

Ed
ΛGEO = ≤ 100%
Rd

Λ = ‘степен на искористеност’

Соодносот на проектните отпори со со соодветните ефекти од

акции може исто така да се користи:

Rd
ODF = ≥ 1.0
Ed
ODF = ‘Фактор на прекумерно
проектирање’ = 1/Λ

22
 Проекти пристапи за STR/GEO

EN 1997-1 §2.4.7.3.4.1(1)P

“Начинот на кој р-ките [за GEO/STR] се користат ќе се утврди

преку користењето на три различни проектни пристапи во
однос само на STR и GEO граничните состојби. Секоја земја треба да
одлучи која (или повеќе) ќе ја дозволи”

23
 Проектни пристапи (ПП)

Design Approach
1 2 3
Combination 1 Combination 2
Actions Material Actions/effects Structural
properties & resistances actions/effects
& material
properties
A1 + M1 + R1 A2 + M2 + R1 A1 + M1 + R2 A1/A2 + M2 + R3
(Major) factors >> 1.0; (minor) factors > 1.0
A1-A2 = factors on actions/effects
M1-M2 = factors on material properties
R1-R3 = factors on resistances

24
 Национален избор за проектен пристап
за плитки темели

25
 Национален избор за проектен пристап
за косини

26
 Парцијални фактори за GEO/STR
гранични состојби

Parameter Sym- Action Material Resistance factors

bol factors factors
A1 A2 M1 M2 R1 R2 R3 R4
Permanent Unfavourable γG 1.35
action (G) 1.0
Favourable (γG,fav) 1.0
Variable Unfavourable γQ 1.5 1.3
action (Q)
Favourable - (0) (0)
Shearing resistance (tan ϕ) γϕ 1.25
Effective cohesion (c’) γc
Undrained shear strength (cu) γcu 1.4
1.0
Unconfined compressive γqu
strength (qu)

Weight density (γ) γγ 1.0

Bearing resistance (Rv) γRv 1.4
Sliding resistance (Rh) γRh 1.1
1.0 1.0 (1.0)
Earth resistance Walls γRe 1.4
(Re) Slopes 1.1
Pile resistance See separate table
Factors given for persistent and transient design situations

27
 Ултимативни гранични состојби за стабилност:
EQU/UPL/HYD

28
 Гранична состојба EQU (EN 1997-1)

EN 1997-1 §2.4.7.1(1)P

“Загубата на рамнотежа на конструкцијата или подлогата како круто

тело, во кои јакоста на конструктивниот материјал и тлото се
незначајни во создавање на отпорот”

Контрола на статичката рамнотежа

Edst ;d ≤ Estb ;d + Td

Exxx;d = ефекти на акции (пр. моменти) индекси ‘dst’ и ‘stb’ значат

дe-стабилизирачки и стабилизирачки

Td = Отпор на смолкнување кој се развива во делот од конструкцијата

која е во контакт со тлото

29
 Парцијални фактори за гранична состојба EQU
кај згради

Parameter Symbol Partial factors on…

Actions Material Resistances
properties
Permanent action (G) Unfavourable γG,dst 1.1
Favourable γG,stb 0.9
Variable action (Q) Unfavourable γQ,dst 1.5
Favourable - 0
Coeff. of shearing resistance (tan ϕ) γϕ
1.25 [1.1]
Effective cohesion (c’) γc
Undrained shear strength (cu) γcu
1.4 [1.2]
Unconfined compressive strength (q u) γqu
Weight density (γ) γγ 1.0
All resistances (R) γR (1.0)
Values underlined provide safety (i.e. are ≠ 1.0)
Values in (rounds brackets) are not explicitly given in EN 1997-1 but can be inferred
Partial factors = 0 mean that the corresponding action is omitted from design calculations
Values in [square brackets] from NA to BS EN 1997-1

30
 Гранична состојба на употребливост (SLS)

31
 Гранична состојба на употребливоста (SLS)

Верификацијата според Еврокод 7 е дадена како:

Ed ≤ Cd
Ed = проекти ефекти на акциите (пр. поместување, деформација)

Cd = проектни ограничувања (пр. гранични вредности за проектните

ефекти)

EN 1990 §2.4.8(2)

“парцијални фактори… најчесто се земаат да бидат

еднакви на 1.0”

32
 ПЛИТКИ ТЕМЕЛИ – Проектирање на плочасти темели
според ЕN 1997-1

проф. д-р Јосиф Јосифовски

Градежен факултет во Скопје
Катедра за геотехника
 Глава 6 : Плочасти темели

Содржина

§6.1 Општо

§6.2 Гранични состојби

§6.3 Акции и проектни ситуации

§6.4 Проектни и изведбени претпоставки

§6.5 Проектирање според ултимативна гранична состојба

§6.6 Проектирање според гранична состојба на употребливост

§6.7 Темели врз карпа; дополнителни проектни претпоставки

§6.8 Конструктивен проект за темели

§6.9 Подготовка на подтлото

2
 §6.1 Општо

(1)P Одредбите од овој дел се однесуваат на плитко темелење вклучувајќи

самци, лентовидни темели и темелни плочи.

(2) Некои од одредбите може да се применат на длабоки темели како што

се кесони.

3
 §6.2 Гранични состојби

(1)P Следните гранични сосотојби треба да се земат предвид и соодветна

листа треба да се состави:

— губење на севкупната стабилност;

— лом на носивост, лом на пробивање, натиснување;
— лом со лизгање;
— комбиниран лом во тлото и во конструкцијата;
— лом во конструкцијата како последица на движење во темелите;
— прекумерни слегања;
— прекумерни подигања поради набабрување, мрзнење и од други причини;
— неприфатливи вибрации.

Некои се гранични состојби на лом, а други на употребливост и двете мора да

бидат контролирани

4
 Поделба на гранични состојби

Гранични состојби на лом (ULS) Гранични состојби на употребливост (SLS)

• Лом при достигната носивост на • Прекумерно слегање

почвата • Прекумерни ротации
• Лом при губење на целосна • Прекумерни вибрации
стабилност
• Лом како последица на лизгање
• Комбиниран лом
• Лом во к-ција поради големи
слегања на темелот

5
 Дефиниција на граничната состојба на лом (ULS)

Достигање на јакоста во к-цијата и тлото

• GEO - почвата или карпата е значајна во создавањето на отпорот

• STR - силата на конструктивните материјали е значајна во
создавањето на отпорот

Стабилност на к-ција

• EQU - статичка рамнотежа

• UPL - хидростатичка стабилност
• HYD - хидрауличка стабилност

6
 §6.3 Проектни ситуации и акции

(1)P Проектните ситуации треба да се селектираат согласно со 2.2.

……….

(2) Акциите прикажани во 2.4.2(4) треба да се земат предвид кога се

избираат граничните вредности за пресметката.
— тежина на почвата, карпите и водата;
— напрегања во тлото;
— земјини притисоци и притисокот на подземни води;
— слободните водени притисоци, вклучувајќи ги и притисоците на брановите;
— притисоците на подземните води;
— силите на исцедување;
— сопствената тежина и корисните товари на конструкцијата;
— силите на сидрење;
— отстранување
— оптеретување од сообраќај;
……….

(3) Ако крутоста на конструкцијата е значителна, треба да се направи

анализа за интеракција на конструкцијата и тлото со цел да се одреди
распределбата
7 на дејствата.
 §6.4 Проектни и изведбени претпоставки

(1)P При избирање на длабочината за плитко темелење треба да се земе

предвид следното:

Бројни состојби и товари кои треба да се земеат во предвид кога се

8
одредува потребната длабина на фундирање за плочастиот темел.
 §6.4 Проектни и изведбени претпоставки

(5)P За плитко темелење треба да се користи еден од следните

проектни методи:

— директен метод, каде што се извршуваат посебни анализи за

секоја гранична состојба. При контролота на ултимативната гранична
состојба, пресметките треба да го моделираат што е можно пореално
разгледуваниот механизам на лом. При контролата на граничната
состојба на употребливост, треба да се користат пресметки за
слегањата;

— индиректен метод користејќи споредбено искуство и резултати од

теренски или лабораториски мерења или набљудувања, и избран во
зависност од товарите при граничната состојба на употребливост, така
што да ги задоволат барањата на сите релевантни гранични состојби;

— метод со пропишани вредности во кој се користи претпоставена

носивост (види 2.5).

9
 Видови на проектни методи

10
 Контрола на гранични состојби

ULS
Граничната состојба предвидува примена на парцијални
фактори на акциите (или ефектите од акциите) за да се
добие Ed и на геотех. параметри или отпорите за да се
добие Rd.
Ed ≤ Rd

SLS
Проверка според р-ката Ed ≤ Cd
Cd е граничната проектна вредност на ефектите од акции

11
 §6.5 Проектирање со ултимативна гранична состојба

Концепт на факторирање и проектни вредности на акциите и

отпорите

Проверката на силата е
претставена во Еврокод 7 Ed ≤ Rd

со нееднаквоста :
Ed = γ E E K
EK
Ed ≤ Rd

каде Rd =
RK
γR
RK

Ed= E {γFFk} и Rd= R {Xk/γM}

или
Ed= γEE {Fk} и Rd= R {Xk}/γΜ
12
 Директен метод – Проектни постапки

(1) ULS - проверка со можност за примена на три проектни постапки

• ПП1: - Комбинација 1 A1+ M1+R1

- Комбинација 2 A2+ M2+R1

• ПП2: A1+ M1+R2

• ПП3: (A1 o A2)*+ M2+R3
* (A1 за конструктивни акции и A2 за геотехнички акции)

Почвени услови:
• Недренирани услови
• Дренирени услови

(2) SLS - проверка на однесувањето (деформации) на темелот

13
 Преглед на проектни постапки

Konstrukcija Parcijalni faktorni delovi upotrebeni vo проектна постапка (Design Approach)

1 2 3

Kombinacija 1 Kombinacija 2

A1 M2 A1 & R2 A1* & M2

& M1 & R1 & A2 & M1 & A2+

Generalno

& R1 & R3

А1 & R2 M2

Косини

& M1 & E2 & R3

A1 R4 A1 A1* & M2

Kolovi i ankeri & R1 & A2 & R2 & A2+ & R3

& M1 & M1 & M1

 Парцијални фактори (Анекс А)

Akcii ili Materijalni

Parametar Otpori
efekti karakteristiki

A1 A2 M1 M2 R1 R2 R3
Nepoволни γG 1,35 1,0
Postojani akcii
Poволни γG,fav 1,0 1,0

Promenlivi Nepoволни γQ 1,5 1,3

akcii Poволни γQ,fav 0 0
Koeficient na otpor pri
γϕ 1,0 1,25
sмолкнување (tanϕ)
Efektivna kohezija ( c' ) γc' 1,0 1,25
Nedrenirana jakost (cu) γcu 1,0 1,4
Едноаксијална ja~ina na pritisok
γqu 1,0 1,4
(qu)
Волуменска тежина на почва (γ ) γγ 1,0 1,0
Otpor na nosivost (Rv) γRv 1,0 1,4 1,0
Otpor na lizgawe (Rh) γRh 1,0 1,1 1,0
Zemjin otpor 1,0 1,0
,,,potporni k-cii γRe 1,4
,,,косини 1,1
Prednapregnati ankeri γa 1,1 1,1 1,0
 §6.5.2 Носивост

Ed ≤ R d ....... 6.5.2.1(P)

или ако работиме со притисок

qEd ≤ qRd

Ефекти од акциите

( FGk + ∑ψ i FQk ,i ) + WGk

q Ek =
∑ F rep
= i

A′ A′
• Постојан вертикален товар FGk
• Сила од конструкција Fvk ( FGk + FQk ,1 ) + WGk
q Ek =
• Тежина на темелот WGk A′
• Тежина од насипот WSk
• Сила од воден притисок ∑ F γ G ( FGk + WGk ) + γ Q FQk ,1
q Ed = d
=
• Променлив вертикален товар FQk A′ A′
Редукција на контакна површина за екцентрични
товари

A′ = B′ × L′ = ( B − 2eB ) × ( L − 2eL )
 Eксцентрични товари и јадро на пресек

Екцентричност на акциите од центарот на

темелот ќе биде во следните граници
(познати како правило на средна третина
на темелот) за да се избегне појавата од
губење на контакт помеѓу темелот и
подлогата:

eB ≤ B/6 и eL≤ L/6

каде
’
B и L се ширина и должина на темелот
соодветно и
eB и eL се екцентрицитет во правец на B и
L.

... Екцентричност на товарот не требе да надминува 1/3 од

ширината на правоаголниот темел или 60% од радиусот на
18
кружен темел.
 Носивоста во дренирани услови (Анекс Д)

qult = c′N c + q′N q + 0,5γ ′BNγ

каде
π tan φ ′  o φ′ 
Nq e tan  45 + 
2

 2
N c ( N q − 1) cot φ ′
=

- Brinch- Hansen
N γ = 1.5( N q − 1) tan ϕ ′
- Meyerhof
N γ = ( N q − 1) tan(1.4ϕ ′)
- Vesic
N γ = 2( N q + 1) tan ϕ ′
- Chen
N γ = 2(N q − 1)tan ϕ ′
 Целиот израз за тројната N - формула

qult = c′N c sc d c ic g c bc + q′N q sq d q iq g q bq + 0.5γ ′N γ sγ d γ iγ g γ bγ

- фактори на облик
sq = 1 + ( B′ L′) sin ϕ sγ = 1 − 0.3( B′ L′) sc = ( sq N q − 1) ( N q − 1)

- факторите на длабочина (dc , dq , dγ )

- фактори на наклонот на товарот

iq = [1 − H (V + A′c′ cot ϕ ′)] iγ = [1 − H (V + A′c′ cot ϕ ′)]m+1 ic = iq − (1 − iq ) ( N c tan ϕ ′)
m

- фактори на наклонот на почвениот слој (gc , gq , gγ )

- фактори на наклонот на основата

bq = bγ = (1 − α tan ϕ ′) bc = bq − (1 − bq ) ( N c tan ϕ ′)
2
 Носивост во недренирани услови (Анекс Д)

R
= (π + 2)cu bc sc ic + q
A′
- Недренирана јакост (cu)
B′
- факторот за облик sc = 1 + 0.2
L′
- фактори на наклонот на товарот ic = iq − (1 − iq ) ( N c tan ϕ ′)
- фактори на наклонот на основата bc = bq − (1 − bq ) ( N c tan ϕ ′)

Целиот израз за носивоста на подлогата во недренирани услови

R
= (π + 2)cu scbcic d c g c + q
A′
D
- фактор на длабочина за глини d c = 1 + 0.27
B
- фактор за облик за D/B ≤ 1 sc = 1 + 0.12
B
+ 0.17
D
L B
 §6.5.3 Отпорност од лизгање

Hd ≤ Rd+Rpd ……6.5.3 (2)P

ако работиме со притисок

τE ≤τRd d

- Отпор за дренирани услови

FGk′ tan δ k ( FGk − U Gk ) tan δ k

τ Rk = =
Ефекти од акциите A′ A′
F ′ tan δ d ( FGd − U Gd ) tan δ d
( H Gk + ∑ψ i H Qk ,i ) + Pa ,Gk τ Rd = Gd =
τ Ek =
∑H rep
= i
γ Rh A′ γ Rh A′
A′ A′ γ G , fav ( FGk − U Gk ) tan δ k  γ G , fav  tan δ k 
τ Rd = =  ( FGk − U Gk ) ×  
γ Rhγ ϕ A′ γ × γ   ′ 
( H Gk + H Qk ,1 ) + Pa ,Gk  Rh ϕ  A
τ Ek =
A′ - Отпор за недренирани услови
cud cuk
τ =∑
H γ G ( H Gk + Pa ,Gk ) + γ Q H Qk ,1 τ Rk = cuk τ Rd = =
= d
γ Rh γ cu × γ Rh
A′ A′
Ed
 §6.6 Проектирање според гранична состојба на
употребивост

Со користење на директни методи, пресметки на слегнување

се потребни за проверка на граничната состојба на
употребливост (SLS)

s Ed = S 0 + S1 + S 2 ≤ S cd
• За меки глини пресметката на слегнување секогаш ќе се изведува.

• За плочасти темели врз меки или цврсти глини од геотехничката

категорија 2 и 3 вообичаено ќе се изведува пресметка на
вертикалното поместување.

Следните три компоненти на слегањето ќе се земе во предвид:

• s0: моментално слегање; за целосно и делумно заситени почви

како резултат на деформација од смолкнување;

• s1: консолидационо слегање;

•23s2: слегање како резултат на ползење.

 Анекс Х: Дефиниции

Во проверката на граничната состојба на употребливост :

- Парцијалните фактори вообичаено се еднакви на 1
- Факторите за комбинации се оние за карактристичните, честите или
квази постојаните акции (ψ2)

24
 Проверката на граничната состојба на употребливост

Аналитичка постапка (детерминистички): решение за проблемот на

интеракција и пресметката на напрегањата во темелот (МКЕ или модел со
модул на почвена реакција)
Полу – емпириска (класична): wmax calculation
• Емпириска контрола на δ и β=f(wmax, темел, тло)
• Проверка на дозволено δ и β=f(конструкција, вид на оштетување)

Вкупните слегања на темел кај кохерентна или некохерентна почва може

да се процени според теоријата на еластичност преку р-ката:

w = p×b×f / Em
каде:
Em е проектна вредност на модулот на еластичност
f е коеф. на влијание coefficient
p е (среден) притисок на контактот со темелот

Пресметката на консолидационите слегања, може да се пресметаат како

ограничена едно-димензионална деформација на почвата

25
 Темели кај згради (EC7, Анекс Х)

Максималните дозволени релативни ротации за отворени рамовски конструкции,

рамки со исполна или носиви платна не се еднакви но треба да се движат помеѓу
1/2000 и 1/300 за да се спречи надминување на граничната состојба на
употребливост. Максимална релативна ротација од 1/500 е дозволена кај повеќето
конструкции.

За вообичаени конструкции со темели самци, вк. слегања се често дозволени до 50

mm. Поголеми слегања може да се прифатат ако релативните ротации останат во
дозволените граници.

• Гранична состојба на употребливост (SLS) : наклон βmax ≈ 1/500

• Ултимативна гранична состојба (ULS) : наклон βmax ≈ 1/150
• максимални слегања smax ≈ 50 mm
26
 Гранични вредности за слегање

27
 Анекси на ЕN 1997-1

28
 Сеизмичко проектирање на плитки темели
според EN 1998-5

проф. д-р Јосиф Јосифовски

Градежен факултет во Скопје
Катедра за геотехника
 Преглед

• Поединости и иновативни аспекти на EN 1998-5

• Спoредба со EN 1997-1

• Дефиниција на динамички почвени својства (јакост,

крутост, материјални фактори)

• Барања за градежно земјиште (локација)

• Пресметување на плитки темели

2
 Поединости и иновативни аспекти

• Комплементарен со Еврокодот 7 (EN 1997) во кој не се

пропишуваат сеизмички акции и влијанија.

• Воведување и користење на динамички својства (τcyc,

бранова брзина на смолкнување Vs и x пригушување) како
дополна на стандардниите статички (tan φ′, cu, qu)

• Различни пристапи за сигурносните и јакостните контроли,

зависат од степенот на сеизмичноста и видот на почвата

• Концепт на сеизмички индуцирани постојани почвени

деформации како проектен критериум.

3
 Проектни пристапи 3 според EN 1998-5

• ПП-3 : парцијалните фактори на акции произведени од

конструкциите и на јакостните параметри на почвата =
= = EN 1998-5

4
 Избор на геотехнички параметри

• Карактеристичните вредности за геотехничките

параметри треба да бидат внимателно избрани вредности
бидејќи го контролираат граничните состојби, да се користат
традиционални вредности кои покриваат поголема локација
очи други статистички методи за проценка: веројатност на
надминување на најниските вредности да биде < 5%

• Проектна вредност

5
Почвени карактеристики: Јакостни параметри

• Статичките параметри може да се користат

• Глини cu со корекции за :
- Циклична деградација
- Стапката на товарење
γM= 1.4
• Песоци c’ , φ’ или циклична недренирана јакост за Заситени
песоци τcyc
γMC’ = 1.4, γMφ = 1.25, γMτcy = 1.25

6
 Деф. на динамички почвени карактеристики
(пригушување и крутост) на почвата

• Се користат за класификација на земјиштето (сеизмичко

микрозонирање)
• Зависни од дилатацијата (деформација)

• Важечки за VSmax < 360 m/s

7
EN 1998-1

8
EN 1998-1

9
 Барања за лоцирање и подлога за темелење:
Ликвифакција

• Контролата треба да се изведе на терен во нормални

услови, кои се преовладуваат во тек на проектниот
животниот век на објектот

• Сеизмички барања : Seed – Idriss метод (1971)

• Отпор од ликвификација според теренски тестови, SPT

(нормативен анекс), CPT или VS со корекции за надпритисок
и енергија

• Потребен фактор на сигурност FS = 1.25 (NDP)

10
Барања за лоцирање и подлога за темелење:
Ликвифакција

Не е потребна контрола доколку:

• Песокливите слоеви се подлабоки од 15m
• (ag /g) S < 0.15

И/ИЛИ

% Глина > 20% и PI > 10%

% Прашина > 35% и N1 > 20
Чист песок и N1 > 30

11
Дијаграми на ликвефакција (Анекс B – нормативен)

Дијаграмите се валидни за Mс=7.5 со корекциите

обезбедени од други MС

12
 Отпорност и контроли на конструкција

• Материјалот од насипот треба да биде имун на

ликвифакција:
FS ≥ 2.0

• Конструктивна јакост
− Под комбинација на сеизмичките акции со другите возможни
товари, рамнотежата мора да се обезбеди
− Без да се достигне јакоста на било кој конструктивен елемент:

Rd > Sd

Rd : проектен отпор на елементот,

Sd : проектна вредност на ефектите од акции,

13
Основни претпоставки за темелни конструкции

• Темелите ќе обезбедат трансфер на силите на

почвата без позначајни деформации

• Темелните системи мора да бидат хомогени

– Освен во случај на динамички независни ентитети

• Проектните ефекти од акации

– Оценети според согледувања за проектен капацитет за

дисипирачки конструкции

– за не-дисипирачки конструкции, ефектите од акциите

се определуваат со анализа

14
 Плитки темели (самци, плочи)

Проектна контрола:

• Капацитет за лизгање

VSD ≤ FH1 + FH2 + 0.3 FB

- FH1 : триење по основата NSB tan δ

- FH1 : триење по обемот (страните на темелот)
- FB : Ултимативен пасивен отпор

• Носив капацитет (Анекс F – информативен )

- Инклинација и екцентрицитетна товарите
- Инерцијални сили на почвата
- FB : Ултимативен пасивен отпор

15
 Посебни одредби

• Лизгањето е дозволено ако:

- Почвените карактеристики остануваат неизменети

- Лизгањето не влијае врз функционалноста

• Поврзните греди се неопходни освен за:

- Почвен тип A (карпа)

- Ниска сеизмичност и почвен тип B (крута почва)

- Греди од пониски нивоа може да се користат ако h < 1m

16
 Пресметка на носивиот капацитет

• Проектирањето на објекти според носивиот

капацитет ⇒ Т. 5.3.1 од EN 1998-5 се однесува на
дисипирачки конструкции

“Ефектите од акции за темелите ќе се основаат на

согледувањата од проектниот капацитет земајќи во предвид
и појава на можна прекумерна јакост-зајакнување”

• Т. 4.4.2.6 во EN 1998-1 ги дава проекните

вредности на ефектите од акциите на темелите

17
 Проектни вредности на ефектите од акции

EFd = EF,G + γRdΩ EF,E

γRd : фактор на прекумерна јакост = 1 за q ≤ 3, 1.2 во

спротивно
Фактор на
однесување =
Ω = Rdi / Edi ≤ q ги редуцира
силите во
Rdi : проектна отпорност линеарна
анализа како
Edi : проектна вредност за ефекти од акции во резултат на
сеизмички ситуации нелинеарно
Според табелата се добива вредносот за EFd однесување на
констр. Се
усвојува во
γRd Ω = q =3 зависност на
материјалот и
18
констр. систем
 Интеракција помеѓу почва и конструкција
(Анекс D)

Задолжително за :

• Конструкции сензитивни на p-δ ефекти

• Масивни или длабоко вкопани темели

• Вити конструкции (кули, јарболи…)

• Конструкции темелени на депозити од меки почви со

VS < 100m/s

• Колови темели (види анекс E за крутоста на главата на колот)

19
 Општ израз

Стабилноста на сеизмичката носивост на плиток темел кој се

наоѓа на хомогена почва, може да се провери со следнава
нееднаквост

условена од

• почвената јакост,

• ефектите од проектните акциите (NEd, VEd, MEd) на кота на

фундирање и

• � во почвата.
инерцијалните сили 𝑭𝑭

20
 Товарни влијанија

каде:

• Nmax - максималната носивост на центрично оптоварен темел

• B - ширина на темелот

• � - бездимензионални инерцијани сили на почвата

𝑭𝑭

• γRd - парцијален фактор на моделот, вредностите за овој

фактор се зададени (предложени)

• a, b, c, d, e, f, m, k, k’, cТ, cM, c’M, β, γ се нумерички

параметри кои зависат од типот на почвата.
21
 Состојби на почвата

Во EN 1998-5 предвидени се две состојби на почвата:

• потполно кохерентна и

• потполно некохерентна почва.

22
 Потполно кохерентни почви

Максималната носивост на темелот оптоварен со центрично

вертикално оптоварување Nmax е дефинирано со изразот:

каде:
• cu - недренирана јакост на почвата;
• γM - парцијален фактор за материјал.

23
 Потполно кохерентни почви

Бездимензионалната инерцијална сила на почвата 𝐅𝐅� е

дефинирана со изразот:

каде:
• ρ - почвена густина;
• ag - проектно забрзување на почвата;
• S - почвен параметар дефиниран во EN 1998-1.

Следниве ограничувања се однесуваат на општиот израз на

носивост:

24
 Потполно некохерентни почви

Максималната носивост на темелот оптоварен со центрично

вертикално оптоварување Nmax е дефинирана со изразот:

каде:
• g - земјино забрзување (9.81m/s2);
• av – проектно вертикално забрзување на почвата
(конвенционално се усвојува како 0.5ag );
• Nγ - фактор на носивост кој е во функција од
проектнииот аголот на внатрешно триење ϕ’d (ϕ’d
претставува производ од аголот на внатрешно триење ϕ’k
помножен со парцијален фактор γM).

25
 Потполно некохерентни почви

�е
Бездимензионалната инерцијална сила на почвата 𝑭𝑭
дефинирана со изразот:

Следното ограничување се однесува на општиот израз на

носивост:

26
 Нумерички параметри

• Вредностите на нумеричките параметри во општиот израз за

носивост, во зависност од типот на почва (потполно
кохерентна или потполно некохерентна), се дадени во
следната табела.

• � може да се земе еднаква на 0

Во најчести ситуации 𝑭𝑭
� може
за кохерентни почви, за некохерентни почви 𝑭𝑭
да се занемари, ако α S < 0,1.

27
Табела 3.1. Вредности на нумерички параметри употребени во
општиот израз
Потполно кохерентна Потполно некохерентна
почва почва
a 0,70 0,92
b 1,29 1,25
c 2,14 0,92
d 1,81 1,25
e 0,21 0,41
f 0,44 0,32
m 0,21 0,96
k 1,22 1,00

K’ 1,00 0,39

cT 2,00 1,14

cM 2,00 1,01

c’M 1,00 1,01

β 2,57 2,90
γ 1,85 2,80

28
 Парцијален фактор на моделот γRd

• Во зависност од видот на почвата, парцијален фактор на

моделот γRd ги зема вредностите зададени во:

Табела 3.2. Вредности на модалниот парцијален фактор на

сигурност γRd.
Средно Растресита Растресит Не стислива Стислива
збиена до сува песок водозаситена глина глина
збиена песок песок
1,00 1,15 1,50 1,00 1,15

29
Проценка на носивиот сеизмички капацитет

30
Проценка на носивиот сеизмички капацитет

31