PROJECT TITLE: A STUDY OF + SUBJECT + SOURCE + AREA

प्रकल्प शिर्षक : परिसि + स्त्रोत + विर्य+ ि त्याचे अध्ययन किणे

For example: A study of air pollution due to vehicles at wardhaman nagar.
वर्धमान नगर मध्ये वाहनामळ
ु े होणारे वायू प्रदष
ू ण व त्याचे अध्ययन करणे

HOW TO PREAPARE PROJECT: MARKS-30

The following guidelines for writing an environmental project work should be followed. Project
work presentation students are required to write according to the following points. The project work
should be done by taking the topic of environmental issues from the reference project list given in the
textbook.
प्रकल्प कायष – ३० गण ु
पयाधवरण प्रकल्प कायध अहवाल लेखानासाठी खालील मागधदर्धक सूचनेनुसार करावा
सूचना :- पाठ्यपुस्तकातील पान नंबर ७० वर पाठ्यक्रमावर आर्ाररत प्रकल्प ववषय ददलेले आहे .कोणताही एक
ववषय घेऊन प्रकल्प कायध पूणध करणे

1) SELECTION OF TOPIC: प्रकल्प विर्य ननिड 2 MARKS

The environmental projects must be in accordance with the required instructions. As the students
choose the subject related to environment, the concept & history should be brief. The current status of
the new updated information subject should include such elements prominently in the proposal.

प्रस्तावना-प्रस्तावनेमध्ये ननवडलेल्या प्रकल्पाववषयी थोडक्यात मादहती ललदहणे अपेक्षित आहे .जसे –

ववद्यार्थयाांनी पयाधवरणासंबंर्ी समस्या ,ववषयाची ननवड का केली ,संकल्पना ,थोडक्यात ववषयाचा इनतहास ,नवीन
अद्ययावत मादहती ,ववषयाची सद्यस्स्थती अर्ा घटकांचा समावेर् प्रस्तावनेमध्ये प्रामख्
ु याने असावा . (1 page)
a) INTRODUCTION: प्रस्त्तािना
1) Definition : व्याख्या
2) Composition : घटक
3) Structure : स्वरूप
4) Classification : वगीकरण
5) Types : प्रकार
6) Sources : स्रोत
7) Formula : सूर
8) Current Status : सध्याची स्स्थती
9) Diagrams : आकृती
10) Charactoristics : ववर्ेषता , गण
ु र्मध
11) Unit : एकक
12) News article : वतधमान पर
 b) REASON BEHIND THE SELECTION OF TOPIC : विर्य ननिडीचे कािण
c) HISTORY: इनतहास

2) IMPORTANCE : महत्त्ि 2 MARKS

Recognize the importance of scientific as well as social values of the project environment in the
current situation and write about it accurately.
यामध्ये सध्याच्या परीस्तीतीत प्रकल्पाचे पयाधवरणाववषयी ,र्ास्रीय तसेच सामास्जक मूल्याचे महत्त्व
ओळखन
ू त्याबाबत नेमकेपणाने ललहावे
a) Importance of topic: विर्याचे महत्त्ि
b) Environmental importance: पयाषििणीय महत्ि
c) Social importance: सामाजिक महत्ि

3) OBJECTIVES: प्रकल्प कायाषची उदिद्ष्ट 2 MARKS

It is important to write the appropriate objectives of the project work according to the purpose for
which you have chosen the topic of the project.
For example:
1) To Study of air pollution due to vehicles at wardhman nagar area.
2) To collection of information about air pollution due to vehicles at wardhman nagar area.
3) To find out the problems & their solutions regarding air pollution due to vehicles at wardhman nagar
area.
4) To create awareness among the society regarding air pollution due to vehicles at wardhman nagar
area.

ज्या हे तूने आपण प्रकल्पाचा ववषय ननवडला, त्या अनुषंगाने प्रकल्प कायाधची उददद््ट ललदहण
आवश्यक आहे. करणे
उदाहरणाथध :
१) वर्धमान नगर मध्ये वाहनाद्वारे होणारे वायुप्रदष
ू ण या ववषयाचे अर्यन करणे.
२) वर्धमान नगर मध्ये वाहनाद्वारे होणारे वायुप्रदष
ू ण या ववषयाची संपूणध मादहती गोळा करणे.
३) वर्धमान नगर मध्ये वाहनाद्वारे होणारे वायुप्रदष
ू ण या ववषयाच्या समस्या आणण त्याचे ननराकरण
करणे.
४) वर्धमान नगर मध्ये वाहनाद्वारे होणारे वायुप्रदष
ू ण या ववषया बद्दल समजा मध्ये जनजागत
ृ ी करणे .
 4) METHOD: - प्रकल्प कायषपद्धती 4 MARKS
Various research methods can be used to collect information in the project work method. Such as
(Select any one method of tham as per your topic)
–प्रकल्प कायधपद्धतीमध्ये मादहती संकलन करण्याचा ववववर् संर्ोर्न अभ्यास पद्धतीचा वापर करता येतो
.जसे –(ववषयानुसार कोणतीही एक पद्धती ननवडा)
1) Observation: ननरीिण
2) Analysis: ववश्लेषण
3) Survey, सवेिण,
4) Questionnaires, प्रश्नावली,
5) Interviews, मुलाखत,
6) Experimental, प्रयोग,
7) Field observation, िेर ननरीिण,
8) Field visits, etc. Should be adopted. िेरभेट इत्यादी

Description of Method: कायषपद्धती िणषन

1) Study shedule : दै नंददन अभ्यास
2) Study time : अभ्यास वेळ
3) Study duration : अभ्यास कालावर्ी
4) Observation: ननरीिण
5) Field observation: िेर ननरीिण,
6) Field visits: िेरभेट
7) Material: सादहत्य

5) OBSERVATION: ननिीक्षणे 4 MARKS

The information obtained from (with naked eyes) the selected procedure should be displayed in
the form of
1) An observation table : ननररिण तक्ता
2) Maps : नकार्ा
3) Points : बबंद ू , मुद्दे
4) Graphs : आलेख

ननवडलेल्या कायधपद्धतीने प्राप्त मादहती दह ननरीिने (उघड्या डोळयाांनी केलेले,बनघतलेले),आलेख तक्त्याच्या

स्वरुपात प्रदलर्धत करावी ,तसेच संक्षिप्त व मद्द
ु ेसद्ध
ु असावीत .ननरीिणावरून पढ
ु चे नन्कषध अवलंबन
ू असते.
6) ANALYSIS; विश्लेर्ण 4 MARKS
An important step is to analyze the findings you have compiled on a numerical or statistical
basis. The analysis is more accurate and effective on the basis of
1) Statistical Data: अंकीय ककवा सांखीकीय
2) Graphs: आलेख, स्तंभालेख
3) Pi chart: पायआलेख,
4) Average: सरासरी,
5) Percentage: टक्केवारी
6) Diagrame: आकृतीच्या
7) Mean, Mode & Median: मध्य ,मध्यमान,सहसंबंर्
अर्ा माध्यमाचा वापर करुन च्या आर्ारे आपण संकललत केलेल्या ननरीिणाच्या आर्ारे ववश्लेषण करणे.

7) CONCLUSION: नन्कर्ष 2 MARKS

The conclusion of the project should be based on the information obtained from the observation
and analysis. Conclude your project by comparing your results with the Standards of ICMR, ISI, BIS &
WHO or any specific data or current status or do it in your own way

ननररिण व ववश्लेषणावरून प्राप्त ककवा ( ICMR, ISI, BIS & WHO प्रमाण) मादहतीच्या आर्ारे
प्रकल्पाचा नन्कषध आपल्या र्ब्दा मध्ये आपल्या अनुभवा वरून ललहावा.

8) SUGGESTIONS: सझ
ु ाि, शिफाििी 00 MARKS
1) Control Measures: उपाय योजना
2) Application of Rules & Laws: कायदे , कानन
ू
4) Does & Don’ts: काय करावे; काय करू
5) New Ideas: नवीन संकल्पना

9) REFERENCES: सांिर्ष सच ू ी 00 MARKS

Prepare the list of names of all the material which has been used by you for preparing the
project. For Example
a. Names of various books,-
b. Journals,
c. Scientific magazines,
d. News Paper or Article,
e. News & Radio Channels,
f. Internet Websites etc.
HOW TO WRITE REFERENCES:
1) Write Name of the Book, News Channels, Radio Channels,पुस्तकाचे नाव
2) Write its Authors Name, Auditor: लेखक, संपादकाचे नाव
3) Write the Publication of Book: प्रकार्काचे नाव
4) Write its Year of Publication, Date of the News Publication/paper. ददनांक, वषध
5) Give the Page Nos.: पेज न.

OTHER PROJECT TITLES:

1) Air pollution from particular Industrial area.

2) Land pollution of particular area
3) Noise pollution of the residential area.
4) Water pollution from particular Industrial area.
5) Recycling of waste.
6) The Study of botanical garden.
7) Indian festivals & environment.
8) Solid waste management.
9) Global warming.
10) Electronic waste.
11) Rain water harvesting.
12) Effects of radioactive pollution.
13) Vehicular pollution.
14) Electricity consumption in house.
15) House hold water consumption.
16) Energy consumption pattern.
17) Thermal power plant.
18) Nuclear energy.
19) Green house gases.
20) Use of papers & its recycling.
21) Eco friendly products.
22) Population & environment.
23) Effluent treatment plant in Industries.
24) Vermicomposting & chemical fertilizers.
25) Biodiversity of plants & Animals.
26) The Study of nearest water body, river, lake or stream.
27) The Study of insects & flowers.
28) The Study of medicinal plants & animals.
29) The Study of Air pollution during Diwali Festival.
30) The study Noise pollution of the industrial area.