Professional Documents
Culture Documents
Magazynowanie
MAGAZYNY
1. Zasady funkcjonowania magazynu.
1. Magazyn można określić jako jednostkę organizacyjno – funkcjonalną zajmującą się
magazynowaniem dóbr materialnych czasowo wyłączonych z użycia, dysponującą
wyodrębnioną na ten cel przestrzenią oraz środkami technicznymi przeznaczonymi
dla ruchu zapasów, ich obsługi oraz stanu zapasów. Takie struktury umożliwiły nie
tylko zgromadzenie i przechowywanie zapasów na różnych etapach łańcucha
dostaw, ale przede wszystkim zabezpieczenie zgromadzonych dóbr. Oprócz tego,
zmagazynowany towar otrzymuje najlepszą ochronę przed naturalnymi i
przypadkowymi stratami ilościowymi.
2. Magazyny w pojęciu pomieszczenia, są konstrukcjami przeznaczonymi do
przechowywania dóbr materialnych, uwzględniającymi w maksymalnym stopniu
podatność magazynową zapasów. Budowle te cechuje duża różnorodność, wynika
ona z różnorodnego ich zastosowania:
czasu magazynowania materiałów
rodzaju towarów i ich podatności magazynowej
rotacji zapasów w magazynie
mechanizacji i automatyzacji
3. Każdy z budynków magazynowych posiada swoje atrybuty. Są to:
kryteria konstrukcyjne – wymiary, maksymalne obciążenia, kształt magazynu,
układ rampowy
kryteria użytkowe – powierzchnia magazynu, sposób w jaki zapasy są
transportowane wewnątrz magazynu, jego intensywność, rodzaj transportu
wewnątrz magazynowego
2. Rodzaje magazynów.
Magazyny otwarte
1. Magazyny otwarte służą do magazynowania produktów odpornych na działanie
czynników atmosferycznych.
2. Przeważnie są to place, odpowiednio przygotowane do magazynowania określonych
towarów.
3. W tego rodzaju magazynach przechowywane są materiały pochodzenia
mineralnego, wyroby stalowe i żeliwne, drewno itp.
4. Najważniejszym elementem placów składowych są nawierzchnie. Rodzaj
nawierzchni decyduje o magazynowanych materiałach a także o rodzaju transportu
wewnętrznego. Największe zniszczenia na powierzchnie wywierają siły skupione. Ma
to miejsce między innymi przy stosowaniu wózków widłowych. Odpowiednie to tego
typu wymogów są nawierzchnie betonowe wylewane, jak i nawierzchnie
prefabrykowane specjalne.
5. Budowle magazynowe stosuje się do przechowywania wyrobów sztukowych, nie
opakowanych (odlewy, wyroby hutnicze o dużych przekrojach)
6. Wśród otwartych budowli magazynowych występują następujące rodzaje:
place składowe o nawierzchni z gruntu rodzimego ( nie ulepszonej ) lub
nawiezionego gruntu ulepszonego mechanicznie bądź chemicznie
składowiska o nawierzchni twardej nie ulepszonej (pylącej) lub ulepszonej
(niepylącej), której grubość wynosi ponad 12 cm
2
Magazyny półotwarte
1. Magazyny półotwarte to takie, które posiadają dach i przynajmniej jedną ze ścian.
Mogą tworzyć konstrukcję stałą lub też mogą być ustawiane z elementów
przenośnych.
2. Taki magazyn zabezpiecza materiały przed bezpośrednim wpływem warunków
atmosferycznych. Elementy konstrukcyjne wiaty, tzn. słupy oraz konstrukcja i
obudowa dachu muszą być wykonane z materiałów ognioodpornych.
3. Wśród półotwartych budowli magazynowych, wykorzystywanych do składowania
blach, rozróżnia się:
wiaty – obiekty, których zadaniem jest ochrona składowanych zapasów głównie
przed opadami atmosferycznymi
zasieki – przegrody wybudowane w postaci pionowych, pełnych lub ażurowych
ścian oporowych dla składowanych zapasów, którymi najczęściej są materiały
sypkie
Magazyny zamknięte
1. Magazyny zamknięte posiadają pełną budowę ścian, drzwi, podłogę. Jest to
najliczniejsza grupa magazynów. Najprostsze z nich nie posiadają żadnego
wyposażenia.
2. W takim magazynie można przechowywać nawozy sztuczne, cement, gwoździe,
druty. Zamknięte obiekty budowlane, posiadają wydzielone pomieszczenia, które
przeznaczone są do składowania różnorodnych zapasów w odpowiednio do tego
celu przystosowanych warunkach.
3. Budynki tego typu wykonane są z konstrukcji żelbetonowej i stalowej z obudową
wykonaną z różnych materiałów umożliwiających osiągnięcie wymaganej ochrony
termicznej, wilgotności a także przed zanieczyszczonym powietrzem z zewnątrz.
Takie magazyny wyposażone są w pełen zakres instalacji, tj.
instalacje oświetleniowe i energetyczne
instalacje klimatyzacyjne umożliwiające utrzymywanie wymaganych
parametrów mikroklimatu przestrzeni magazynowej
instalacje centralnego ogrzewania
instalacje wodno-kanalizacyjne
instalacje przeciwpożarowe
2. Instalacje w magazynach
1. Do odpowiedniego funkcjonowania magazynu i prawidłowych warunków
przechowywania towarów niezbędne są odpowiedniego rodzaju instalacje,
mianowicie:
Instalacje oświetleniowe
Instalacje wodno-kanalizacyjne
Instalacje klimatyzacyjne
Instalacje przeciwpożarowe
2. Wszystkie systemy instalacyjne, które są w magazynie powinny być zakładane
zgodnie z odpowiednimi normami oraz przepisami dotyczącymi warunków
przestrzenno-funkcjonalnych. Powinno mieć się również na uwadze rodzaj
składowanych w nim towarów oraz wyposażenie technologiczne magazynu.
Instalacje oświetleniowe.
1. Odpowiednie oświetlenie stanowisk pracy stanowi istotny wpływ na bezpieczeństwo i
wydajność pracy w magazynie.
2. Do prawidłowego oświetlenia należy światło dzienne (naturalne), jak i elektryczne
(sztuczne).
3. Oświetlenie naturalne musi być wspomagane oświetleniem sztucznym. Ze światła
dziennego nie należy rezygnować całkowicie ze względu na jego pozytywny wpływ
na stan psychofizyczny pracujących w nim ludzi. Trzeba jednak pamiętać, aby nie
wpływało ono niekorzystnie na elementy w nim przechowywane.
5
4. Światło dzienne, które dostaje się do magazynu przez okna i świetliki, może być
stosowane w strefie przyjęć i wydań. Towary w strefie wydań bywają krótko, więc
promienie słoneczne nie powinny mieć wpływu na cechy jakościowe tych towarów.
Natomiast w strefie składowania towary przebywają długo, więc takie promieni mogą
mieć ujemny wpływ na towary. Mogą powodować wysuszanie, nagrzewanie,
naświetlanie lub sprzyjać rozwojowi niekorzystnych reakcji chemicznych, bądź
rozwojowi bakterii.
5. Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym określa norma PN-84/E-02033.
Pomieszczenia przyjęć i wydań, gdzie są wykonywane czynności takie jak:
pakowanie, rozpakowywanie, przyjęcia, wydania towaru, ważenie, odczytywania
symboli. Lampy powinno umieszczone być u góry hali, tak aby światło z nich
padające było rozproszone, nie powodujące powstawania cieni.
6. Oświetlenie światłem sztucznym strefy składowania polega na prawidłowym
oświetleniu korytarzy międzyregałowych, przy których pracują między innymi
operatorzy wózków widłowych. Korytarze te winny mieć lampy umieszczone w górnej
części strefy składowania powodując równomierne oświetlenie przestrzenie korytarza
międzyregałowego.
Instalacje wodno-kanalizacyjne.
1. Instalacje wodno-kanalizacyjne w magazynie muszą pełnić wymagania wynikające z
zapotrzebowania na wodę i odprowadzenie ścieków dla celów:
Sanitarnohigienicznych
Instalacji przeciwpożarowych
Działalności gospodarczej i pomocniczej
2. Wymagania w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnych dla pomieszczeń
sanitarnohigienicznych w magazynie, do których zalicza się umywalnie, natryski,
łazienki, łaźnie, szatnie, przebieralnie.
3. Wymagania dotyczące instalacji przeciwpożarowych w magazynie reguluje
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych, w sprawie szczegółowych zasad
przeciwpożarowego zaopatrzenia na wodę.
4. Działalność gospodarcza jest rozumiana jako działalność związana ze zmywaniem
wodą dróg wewnętrznych, placów postojowych, podlewania zieleni. Należy zatem
przewidzieć dodatkowe punkty czerpania wody oraz zabezpieczyć odbiór ścieków.
Centrale klimatyzacyjne.
1. Centrale klimatyzacyjne są to urządzenia wykonujące obróbkę powietrza. Budowane
są z myślą do instalowania zewnętrznego i wewnętrznego.
2. Montuje się je do systemu sieci kanałów, którymi obrobione powietrze jest
doprowadzane do góry. Wersje do instalowania wewnętrznego są przystosowane do
podwieszenia mocowanego do konstrukcji dachu lub do ustawienia na podłodze.
Wersje do instalacji zewnętrznej są przystosowane do mocowania na podstawie
dachowej.
3. Centrale klimatyzacyjne, wraz z siecią kanałów rozprowadzających obrobione
powietrze o odpowiednich parametrach, są stosowane najczęściej w magazynach, w
których składowane towary charakteryzują jednakowe lub zbliżone parametry
mikroklimatu w całej przestrzeni składowej.
4. Centrale klimatyzacyjne są sterowane automatycznie za pomocą sieci czujek
zainstalowanych w określonych punktach magazynu. Przekazują one sygnały w
zakresie zachowania ustalonych parametrów powietrza przestrzeni magazynowej i
powodują włączenie lub wyłączenie pracy poszczególnych sekcji centrali. Niestety
wadą systemu klimatyzacji jest jego cena stąd też nie jest on zbyt częstym
rozwiązaniem w magazynie.
6
Instalacje przeciwpożarowe.
Instalacje takie pełnią funkcję ochronną i alarmową. Instalacje gaśnicze wodne stanowią
hydrantowa, zraszczowa lub tryskaczowa. Typ zastosowanej instalacji zależy przede
wszystkim od rodzaju konstrukcji budynku a także od rodzaju i ilości zgromadzonych w
nim towarów. Instalacje alarmowe to zespoły czujek reagujących na różne zjawiska
towarzyszące pożarom. Są one połączone z centralką pożarową, która w automatyczny
sposób przekazuje sygnał o zaistniałym niebezpieczeństwie.
Stojaki.
1. Są to urządzenia o konstrukcji podporowej ramowej lub o konstrukcji wspornikowej.
Przeznaczone są do składowania jednostek ładunkowych pakietowych
uformowanych z ładunków dłużycowych (rur, kształtowników, prętów w postaci
wiązek).
2. Stojaki tego typu są produkowane jako:
stojaki słupkowe, są stosowane w przypadku poziomego składowania wyrobów
dłużycowych
stojaki wspornikowe
stojaki klatkowe stosowane do poziomego składowania większej liczby
asortymentów o mniejszych zapasach magazynowych
3. Stojaki do wyrobów w arkuszach , takich jak blachy są wykonywane jako:
stojaki stożkowe ramowe jedno - i dwustronne
stojaki szczelinowe stosowane do pionowego składowania wyrobów
arkuszowych
stojaki wspornikowe równoległe jedno - i dwustronne stosowane do poziomego
składowania wyrobów arkuszowych
Wagi
1. Wagi są wykorzystywane do kontrolowania ilości towaru w magazynie.
2. Przede wszystkim są to wagi pomostowe pełnouchylne. Mają wbudowany zegar ze
wskazówką, której obrót pokazuje pełny zakres nośności wagi. Charakteryzuje je
łatwość, szybkość i precyzyjność pomiaru oraz wysoka dokładność odczytu na skali
zegarowej.
3. W magazynach z elementami metalowymi stosowane są wagi o dwóch nośnościach.
Dla blach, rur i tych cięższych elementów stosuje się wagę o większej nośności, do
500kg. Natomiast do drutów, bądź odlewów w sztabkach wagę dokładniejszą o
mniejszej nośności do 25kg.
8
Narzędzia i przyrządy do cięcia materiałów powinny znajdować się tam gdzie przyjęta
jest zasada wydawania materiałów w ilościach ściśle określonych. Odnosi się to głównie
do blach, prętów, drutu, które przed wydaniem z magazynu podlegają cięciu na wymagane
długości lub wymiary. W tym celu stosowane są ręczne i piły, nożyce oraz przyrządy
pomocnicze.
Wydawanie towarów
1. Jest to faza procesu magazynowego, w której następuje przekazanie odbiorcy
oferowanych asortymentów towarowych zgodnie z zamówieniem. Obowiązują tutaj
podobne zasady jak przy przyjmowaniu towarów do magazynu.
2. Obejmuje następujące zadania:
kontrolę jakościową i ilościową
przyjęcie towarów ze strefy składowej lub ze strefy kompletacji (strefa
kompletacji - miejsce, w którym następuje zestawienie asortymentów zgodnie z
zaleceniami wewnętrznymi sporządzonymi na podstawie zamówień odbiorców)
segregowanie, pakowanie i znakowanie partii wydań
9
Ewidencja w magazynie
1. Ewidencja ilościowa powinna być prowadzona dla każdego magazynu oddzielnie,
przy czym magazyn jest tutaj jako miejsce składowania materiałów.
2. Podczas ewidencji należy wyodrębnić materiały stanowiące własność obcą od
własności przedsiębiorstwa.
3. Należy również wziąć pod uwagę podział materiałów ze względu na te przyjęte do
magazynu, jak i te będące w trakcie odbioru.
4. Zapisy w ewidencji powinny zawierać:
dokładne określenie materiału
miejsce składowania materiału
datę przychodu lub rozchodu
ilość przychodu lub rozchodu
pozostałość zapasu
5. W magazynie nie mogą znajdować się materiały nie wykazane w ilościowej ewidencji
magazynowej, poza tym każdy zapis w tej ewidencji musi być udokumentowany.
Każda operacja materiałami, wpływająca na stan ilościowy w magazynie, musi być
stwierdzona dokumentem wewnętrznym, zawierającym wszystkie dane niezbędne do
prawidłowego jej ujęcia w ewidencji materiałów i w księgowości.
OPAKOWANIA
1. Opakowanie jest jedną z ochrony i zabezpieczenia materiału przed wpływami z
otoczenia zarówno mechanicznego, jak i atmosferycznego w czasie trwania
transportu.
2. Z punktu widzenia logistyki opakowanie powinno spełniać następujące funkcje:
ochronną – powinno zabezpieczyć ładunek przed niepożądanym wpływem
czynników mechanicznych, zabezpieczać ładunek przed utratą lub obniżeniem
jego wartości w drodze od producenta do konsumenta
ułatwiać transport i magazynowanie ładunków
ułatwiać prowadzenie robót ładunkowych
obniżać koszty transportu poprzez zmniejszenie masy i wymiarów opakowania,
ponieważ są one naliczane do kosztów przewożonego towaru
logistyczną – związana jest ona z przepływami materiałów, rozpoczynając od
źródeł surowców i kończąc na dostarczaniu wyrobów finalnych do odbiorców.
Funkcja ta integruje działania przedsiębiorstw z zaspakajaniem potrzeb
odbiorców przez dostarczenie im towarów
3. Opakowanie powinno służyć w czasie transportu jak i podczas procesu składowania.
Zabezpieczać je przed czynnikami mechanicznymi, biotycznymi i klimatycznymi.
Znaczna część strat powstaje wskutek niewłaściwie opakowanych towarów. Za takie
należy uważać takie, które nie są dostosowane do podatności towaru, do rodzaju
użytych środków transportowych podczas przemieszczania.
4. Opakowane wyroby, tworzą pakietowe jednostki ładunkowe. Mogą być to
jednorodne arkusze spakowanych blach, kątowników i innych elementów ułożone na
sobie, albo przy sobie, połączonych osprzętem pomocniczym.
5. Trzeba uwzględnić 100mm odstępu między wyrobami a podłożem. Powstała w ten
sposób szczelina umożliwia wprowadzenie wideł urządzeń przeładunkowych.
6. Do sformowania takich ładunków są stosowane dwa rodzaje urządzeń:
elementy dystansowe
jarzma teleskopowe
11
Liny stalowe.
Liny powinny być dostarczone w kręgach lub szpulach według uznania wytwórcy. Lina
podczas transportu powinna być zabezpieczona przed wilgocią, pyłem i
zanieczyszczeniami.
Kształtowniki aluminiowe
Przechowywać w zależności od wielkości na podkładach drewnianych lub na regałach.
Wszelkiego rodzaju kształtowniki łączyć w wiązki przynajmniej w trzech miejscach. Do
tego celu można wykorzystać drut stalowy na dwuwarstwowej podkładce papieru a
następnie owinąć dwiema warstwami papieru krepowego. Ciężar takiej wiązki nie powinien
przekraczać 160 kg. Wszystkie te elementy powinny być przechowywane w temperaturze
około 10 stopni. tego typu elementy należy szczególnie strzec przed wilgocią.
14
Kształtowniki miedziane.
Przechowywać w zależności od wymiarów i wagi na podkładach drewnianych i regałach.
Kształtowniki o przekroju do 500 mm2 łączyć w wiązki i przewiązywać w dwóch lub trzech
miejscach drutem na dwuwarstwowej podkładce z papieru. Kształtowniki o przekroju
powyżej 500 mm2 przechowywać luzem bez opakowania. Ciężar jednej wiązki nie
powinien przekraczać 80 kg.
Kształtowniki z mosiądzu.
Przechowywać wiązki nie przekraczające 80 kg na podkładkach drewnianych lub
regałach. O przekroju 5 cm2 przechowywać w wiązkach wiązanych miękkim drutem na
papierowej podkładce. Nie mogą znajdować się w obecności kwasów i zasad.
KOROZJA
1. Korozją metali i stopów jest nazywane zjawisko ich niszczenia w wyniku
elektrochemicznych reakcji z otaczającym środowiskiem.
2. Skutki korozji - Postępująca korozja może powodować znaczne obniżenie własności
mechanicznych i użytkowych maszyn, urządzeń i elementów np. kotłów parowych,
konstrukcji mostów istotnie zmniejszając bezpieczeństwo ich stosowania. Straty
ekonomiczne bezpośrednio są związane z koniecznością dokonywania wymiany
uszkodzonych konstrukcji maszyn i urządzeń lub ich elementów, wykorzystywania
odpowiednio stopów odpornych na korozję lub pokryć antykorozyjnych, osuszania
magazynów i stosowania innych środków przeciwdziałających lub opóźniających
przebieg korozji.
3. Około 10% produkowanych na świecie metali i ich stopów ulega nieodwracalnemu
zniszczeniu w wyniku korozji, gdyż metale te tylko w części można odzyskać w
procesie hutniczym ze skorodowanych elementów konstrukcji, maszyn i urządzeń.
Do strat powodowanych korozją należy zaliczyć również straty energetyczne i straty
pracy ludzkiej, związane z procesami naprawy, a także wytwarzania metali i ich
stopów oraz gotowych urządzeń, które muszą zastąpić urządzenia uszkodzone
wskutek korozji.
4. Korozja atmosferyczna wywołana takimi czynnikami, jak promieniowanie
słoneczne, działanie tlenu z powietrza, niskie i wysokie temperatury, działanie wody
opadowej przejawia się w postaci pękania, kurczenia się rozszerzania oraz
rdzewienia powierzchni metali. Korozja atmosferyczna nasila się w powietrzu
wilgotnym, zanieczyszczonym gazami spalinowymi, związkami siarki, chlorkami i
innymi gazami występującymi w okręgach przemysłowych.
5. Korozja biologiczna jest to proces wywołany przez organizmy żywe (bakterie,
pleśń, grzyby, wodorosty). Powoduje to obniżenie jakości składowanych wyrobów.
6. Korozja chemiczna powoduje niszczenie metali i ich stopów wskutek
bezpośredniego na nie gazów lub innych cieczy. Korozja taka przejawia się
procesami utleniania, co powoduje najczęściej niszczenie powierzchni metalu lub
niszczenie postępujące w głąb metalu.
15
Bibliografia
1. „Kompendium wiedzy o logistyce” – praca zbiorowa, 1999
2. „Poradnik magazyniera” – Z. Dudziński, M. Kizyn, 2000
3. Czasopismo „Nowoczesny magazyn” 6/2001
4. „Zarządzanie gospodarką magazynową” – praca zbiorowa, 1997
5. Czasopismo „Nowoczesny magazyn” 3/2001
6. „Magazynowanie surowców i materiałów”- T.Raabe, R.Rejs, 1969
7. Polskie Normy PN-ISO 3117:1996, EN10113-1:1993, EN 10152: 1993, EN
10147:1991