Temat 6: Historia zamku Horeszków. Kto miał rację, Gerwazy czy Soplica?

Wiadomości wstępne:

Horeszkowo – miejsce, gdzie znajduje się zamek, w sąsiedztwie z ziemiami Sopliców (dwa
tysiące kroków od Soplicowa)

Właściciel: magnat (tzn. zamożny szlachcic) Stolnik Horeszko, zginął w 1792 roku w czasie
napadu Moskali, od kuli Jacka Soplicy

Osoby związane z historią zamku:

Stolnik Horeszko – jak wyżej

Ewa Horeszkówna – jedyna córka Stolnika

Zosia – wnuczka Horeszki , córka Ewy, wychowanka Telimeny, z polecenia ks. Robaka
wychowuje się w Soplicowie

Gerwazy Rębajłło – szlachcic zaściankowy, sługa Horeszków, klucznik, opiekun zamku

Hrabia Horeszko – krewny Horeszków, procesuje się o zamek

Jacek Soplica – średniozamożny szlachcic, ojciec Tadeusza, właściciel Soplicowa, brat

Sędziego, po wstąpieniu do zakonu bernardynów przybiera imię ksiądz Robak

Sędzia – pan Soplicowa, brat Jacka Soplicy

Historia zamku Horeszków.

Układ zdarzeń przedstawionych we fragmencie „Opowiadanie Gerwazego” (Księga II wers

263-364) – spotkanie Hrabiego z Gerwazym

1. Wizyty Jacka Soplicy w zamku Stolnika Horeszki.

2. Miłość Jacka do Ewy Stolnikówny.
3. Odmowa ręki Ewy ( Jackowi podano mu czarną polewkę, co było znakiem odmowy).
4. Napad Moskali na zamek Horeszki (ponieważ Horeszka popierał konstytucję).
5. Bohaterska obrona zamku.
6. Śmierć Stolnika z ręki Jacka Soplicy (został postrzelony prosto w serce).
7. Przyznanie Soplicom (przez konfederację targowicką w 1792 roku) części majątku
Horeszków.
8. Zemsta Gerwazego na Soplicach.
9. Podburzanie Hrabiego przeciwko Soplicom.

1
Układ zdarzeń przedstawionych we fragmencie „Spowiedź Jacka Soplicy” (Księga X wers 460-
877)

1. Wizyty Jacka w zamku Stolnika.

2. Miłość do Ewy.
3. Czarna polewka jako znak odmowy ręki Ewy.
4. Wiadomość o wydaniu Ewy za mąż za innego.
5. Małżeństwo Jacka z niekochaną kobietą.
6. Narodziny Tadeusza.
7. Pijaństwo Jacka i pogarda sąsiadów.
8. Śmierć żony Jacka Soplicy.
9. Przyjazd pod zamek w momencie ataku Moskali.
10. Zabójstwo Stolnika Horeszki.
11. Oskarżenia Soplicy o zmowę z Moskalami.
12. Ucieczka z kraju.
13. Wstąpienie do zakonu bernardynów (przybrał imię ks. Robak).
14. Aresztowanie i kary za działalność patriotyczną ks. Robaka.
15. Przybycie ks. Robaka na Litwę.
16. Plany osobiste i narodowe.
17. Napad Moskali na Sopliców.
18. Bitwa z Moskalami oraz uratowanie życia Gerwazemu i Hrabiemu.
19. Śmiertelny postrzał .
20. Spowiedź ks. Robaka i jego rozgrzeszenie.
21. Śmierć ks. Robaka (czyli Jacka Soplicy).

Odpowiadamy na pytanie: Kto miał rację, Gerwazy czy Soplica?

różne powody zabójstwa Stolnika

wersja Gerwazego wersja Soplicy

Jacek napadł na zamek razem z Moskalami, Działał w afekcie, gdyż Stolnik odmówił mu
ponieważ jest zdrajcą narodowym i był z ręki jego córki – Ewy.
nimi w zmowie.

intencje i uczucia

Gerwazy chce podburzyć Hrabiego Jacek chce oczyścić się z zarzutu zdrady
przeciwko Soplicom, aby ten odebrał zamek i ujawnić wszystkim prawdę na temat
z rąk nieprawych właścicieli (zabójców zabójstwa Stolnika. W trakcie opowiadania

2
Stolnika). Ujawnia swój uczuciowy stosunek
do wydarzeń: dumę, rozpacz z powodu
śmierci Stolnika, żal, smutek, wzruszenie,
żądza zemsty, oburzenie. Po wysłuchaniu
jego opowiadania Hrabia postanawia
odebrać zamek Soplicom, odczuwa ambicję
i nienawiść.
ujawnia swój uczuciowy stosunek do
wydarzeń: gniew i rozpacz (zlekceważenie
przez Horeszkę), żarliwą miłość od Ewy,
pokorę, skruchę, gniew, złość, szaleństwo,
pragnienie naprawienia krzywd
wyrządzonym Horeszkom.

Wniosek: prawdę mówił Jacek Soplica, natomiast Gerwazy podał nieprawdziwą wersję
wydarzeń. Zataił fakt, że Stolnik w chwili śmierci przebaczył Jackowi i przyznał się do własnej
winy (uniemożliwił małżeństwo Ewie i Jackowi, przyczynił się do nieszczęścia obojga).