GEÇİŞLİ VE GEÇİŞSİZ EYLEMLER

1) Ben çay içtim.

GEÇİŞLİ EYLEMLER : ↓ ↓ ↓
ÖZNE NESNE EYLEM
ÖRNEKLER :

Anla-, yap-, unut-, öğren-, oku-,

2) Ben eve gittim.
götür-, temizle-, ütüle-, sil-, anlat-,
↓ ↓ ↓
söyle-, bil-, fırçala- …
ÖZNE YER EYLEM

GEÇİŞSİZ EYLEMLER :
3) Ben evde oturdum.
↓ ↓ ↓
ÖRNEKLER :
ÖZNE YER EYLEM
Yürü-, uyu-, git-, otur-, gel-, bin-,
in-, yorul- …
4) Ben evden geliyorum.
↓ ↓ ↓
ÖZNE YER EYLEM

GEÇİŞLİ EYLEM : Eylemde nesne var; GEÇİŞSİZ EYLEM : Eylemde nesne yok.

EYLEMLER NE ZAMAN GEÇİŞLİ ?

1) Nesne değişiyor  ÖRNEK : Aysun evi temizledi. (temizle- geçişli eylem)

 eylem
Önce pis Sonra temiz

Aysun : Özne Evi (Nesne) Temizle- (Eylem)

ÖRNEKLER : Sil-, boya-, kır-, kes-, iç-, pişir-, ütüle-, yaz-, yıka-, kes-, yak-, aç- …

2) Duyu organları ile yapıyoruz, bu eylemler geçişli 

DUYU ORGANLARI İLE YAPIYORUZ

Gör- Duy- Tat- Kokla-

Dinle- Ye- Hisset-

İstisnalar : -a,-e,-ya,-ye dokun- ve -a,-e,-ya,-ye bak-

3) Beyin ile yapıyoruz, bu eylemler :

Öğren-, öğret-, anla-, düşün-, anlat-, oku-, yaz-, unut- …

BELİRTME DURUMU (-ı, -i, -u, -ü, -yı, -yi, -yu, yü, -nı, -ni, -nu, -nü) :

-ı, -i, -u, -ü ( ünsüzden sonra ) : duvar-ı, defter-i, okul-u, otobüs-ü

-yı, -yi, -yu, -yü (ünlüden sonra) : tahta-yı, silgi-yi, soru-yu, ütü-yü

-nı, -ni, -nu, -nü (3. iyelikten sonra) : onun çanta-sı-nı, onun defter-i-ni,
onların çanta-ları-nı, onların defter-leri-ni,

onun okul-u-nu, onun otobüs-ü-nü

onların okul-ları-nı, onların otobüs-leri-ni

K T Ç P KURALI : Kağıt  Kağıdı, Tabak  Tabağı, İlaç  İlacı, Kitap  Kitabı

↓↓↓↓
ĞDCB

BELİRTİLİ NESNE / BELİRTİSİZ NESNE

BEN, ÇAYI İÇTİM. / BEN, ÇAY İÇTİM.
 
Belirtili nesne Belirtisiz nesne

Çayı : Belirtme durumu var, özel, / Çay : Belirtme durumu yok, genel, hangi çay
hangi çay biliyoruz. bilmiyoruz.

BELİRTME DURUMUNU NE ZAMAN KULLANIYORUZ ?

1) ÖZNE NESNE GEÇİŞLİ EYLEM


ÖZEL AD+ (Y)Ỉ
(İstanbul, Aysun, Türkiye, Taksim…)

Örnekler :

1) Ben, Türkiye’yi seviyorum.

2) Cho, Aysun’u tanıyor.
3) Biz, Jenya’yı anlıyoruz.
4) Sen, Antalya’yı gördün mü?
5) Biz, Abdüldaem’i arıyoruz.
2) ÖZNE NESNE GEÇİŞLİ EYLEM

(Zamir )+(N)+I

Zamirler : Ben, sen, o, biz, siz, onlar (kişi)

Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar (işaret)

Örnekler :

1) Aysun, bizi seviyor.

2) Ben, onu görmedim.
3) Siz, beni seviyor musunuz ?
4) Öğrenciler, seni özlediler.
5) Safi, bunu aldı.

3) ÖZNE NESNE +I …… GEÇİŞLİ EYLEM



Nesne eylemden uzak

Örnekler :

1) Ben, TÖMER’de Türkçe öğrendim.

Ben, Türkçeyi TÖMER’de öğrendim.

2) Siz, çok güzel Türkçe konuşuyorsunuz.

Siz, Türkçeyi çok güzel konuşuyorsunuz.

3) Ben, döner seviyorum.

Ben, döneri çok seviyorum.

4) Biz, gramer öğrendik.

Biz, grameri dün öğrendik.

5) Öğrenciler ödev yaptılar.

Öğrenciler ödevi dün yaptılar.

4) ÖZNE NESNE+ iyelik eki+ I GEÇİŞLİ EYLEM

Örnekler :

1) Ben, senin kardeşi-n-i gördüm.

2) Sen, çanta-n-ı buldun mu?
3) Francesca, saçlar-ı-nı tarıyor.
4) Ben, gömleğ-im-i ütüledim.
5) Biz, ev-imiz-i temizledik.
5) ÖZNE NESNE GEÇİŞLİ EYLEM

(Belirtili veya belirtisiz ad tamlaması)+I

Örnekler :

1) Ben, öğretmenin kitabı-nı aldım.

2) Biz, Türk kahvesi-ni çok seviyoruz.
3) Dün, oturma odası-nı temizledim.
4) Kızım, domates çorbası-nı çok seviyor.
5) Ben, Ali’nin evi-ni gördüm.

6) ÖZNE NESNE GEÇİŞLİ EYLEM

Bu
Şu
O
Hangi NESNE + BELİRTME DURUMU (-I)
Bütün
-Daki
-Ki
NESNE (+LAR/+LER) + BELİRTME DURUMU (I)

Örnekler :

1) Bu kalemi ver !
2) Şu kitabı okudun mu?
3) O kapıyı aç !
4) Hangi öğrenciyi tanıyorsun?
5) Hangi mevsimi seviyorsun?
6) Hangi rengi seviyorsun?
7) Çatalları masaya koydum.
8) Kelimeleri öğrendim.
9) Gramerleri tekrar ettim.
10) Gazeteleri okudum.

7)Nesneyi ne zaman belirtmek istiyoruz, o zaman kullanıyoruz.

Örnekler :

1) Kapıyı aç!
2) Kitabı aldım.
3) Yemeği bitirdim.
4) Programı seyrettim.
5) Ceketi aldım.