IZRAEL I FENICJA

Początki Izraela.

1. Zgodnie z tradycją biblijną „założycielami narodu” hebrajskiego (patriarchami)

byli Abraham( przybył z Ur do Ziemi Obiecanej –Kanaan-Palestyna,Fenicja,Syria) oraz Izaak i Jakub

-głód zmusza Żydów do udania się do Egiptu-tutaj zostają niewolnikami

2. Koczownicze plemiona Izraelitów pod przywództwem Mojżesza(wyprowadzenie Izraelitów z

Egiptu) w 2. połowie XIII w. p.n.e. osiedliły się w Kanaan – (dzisiejsza Palestyna)

3. Gospodarka Izraelitów
a. rozwój rolnictwa wzdłuż wybrzeża morza i rzeki Jordan
b. rozwój pasterstwa na obszarach półpustynnych
c. rozwój handlu – miasta położone na skrzyżowaniu szlaków handlowych
4. Państwo żydowskie

a. powstanie królestwa żydowskiego w XI w. p.n.e. – panowanie Saula,  X w.p.n.e - króla Dawida(za jego

panowania Jerozolima zostaje stolicą państwa)

b. panowanie Salomona (syn Dawida) – X w. p.n.e.(ok.960r.)

– rozkwit gospodarczy kraju (rozwój rolnictwa i handlu, rozwój infrastruktury – urządzenia
zapewniające rozwój gospodarki)
– budowa Świątyni Jerozolimskiej – tzw. Świątynia Salomona
 5. Rozpad państwa po śmierci Salomona-931 r.p.n.e: powstaje Królestwo Izraela oraz Królestwo
Judy ze stolicą w Jerozolimie
 6. Upadek państw żydowskich:

a. podbój Izraela przez Asyryjczyków – 722 r. p.n.e.

b. po upadku Asyrii Izrael i Judę podbiła Babilonia – 586 r. p.n.e.-król Nabuchodonozor II( wybuch i
upadek powstania antybabilońskiego – VI. w. p.n.e.)

– przesiedlenie części Żydów do Babilonii – tzw. niewola babilońska

– zburzenie Świątyni Salomona – VI w. p.n.e.
c. w 538 r. władca Persji, Cyrus II pozwolił Izraelitom na powrót do Jerozolimy i odbudowę Świątyni
 (Świątynia Jerozolimska została odbudowana (tzw. Druga Świątynia)  i ponownie zniszczona w czasach
rzymskich)
d. 332 r.p.n.e- podbój Palestyny przez Aleksandra Macedońskiego
7. Powstania żydowskie

a. powstanie Mahabeuszy – 168 r. p.n.e.

– wybuchło przeciwko rządom Seleukidów
– Żydzi utworzyli niezależne państwa – istniało do podboju przez Rzymian w 63 r. p.n.e.(wódz
Pompejusz Wielki)
- po podboju rzymskim okres panowania zależnych od Rzymu królów( za Heroda Wielkiego w 1 r.n.e
urodził się Jezus)
- 66 r. wojna żydowska( bunt z czasów cesarza Nerona)
b. tzw. wojna żydowska – 70 r. p.n.e.
– wybuchło przeciwko Rzymianom
– zakończyło się klęską Żydów i zburzeniem drugiej Świątyni Jerozolimskiej
c. w 132 r. n.e. wybuchło powstanie pod wodzą Bar Kochby- zakończyło się klęską Żydów)

– Żydzi zostali wypędzeni i żyli w diasporze ( powrót do Izraela w 1948r.)

7.Religia Izraelitów
a. religią wyznawaną przez Żydów był judaizm – wiara w jedynego Boga – Jahwe
b. źródła wiary i wiedzy religijnej w judaizmie
– Biblia – Stary Testament(39 ksiąg)
– Tora – pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu
– Dekalog – dziesięcioro przykazań nadanych przez Boga Mojżeszowi
– Talmud – zbiór komentarzy do Tory
c. działalność proroków
d. symbole judaizmu
– synagoga – miejsce modlitw
– Arka Przymierza – miejsce przechowywania tablic z Dziesięciorgiem Przykazań
– Ściana Płaczu – jedyna pozostałość po zburzonej Świątyni Jerozolimskiej
– Menora – siedmioramienny świecznik
e. najważniejsze święta żydowskie:
– szabat – siódmy dzień tygodnia
– pascha – obchodzona raz w roku na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu
 

 Fenicjanie
a. stworzyli sieć miast wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego – Tyr, Sydon, Byblos(głównie tereny
dzisiejszego Libanu)
b. podstawą gospodarki
– żegluga i handel
– rzemiosło (produkcja purpury, obróbka szkła i metali)
– eksploatacja lasów cedrowych
b. kolonizacja fenicka
– założenie Kartaginy – 814 r. p.n.e.
– zakładanie faktorii handlowych
c Pismo fenickie - najstarszy zachowany alfabet świata