Izraelici:

– inaczej Żydzi
– wyznawcy judaizmu (religia monoteistyczna = wiara w jednego Boga)

Dzieje Izraelitów:
– koczownicze plemię żyjące w Mezopotamii
– pod wodzą Abrahama udali się do Palestyny (Kanaan)
– później w poszukiwaniu lepszych warunków przenieśli się do Egiptu (co skończyło się
niewolą)
– pod wodzą Mojżesza wrócili do Palestyny i utworzyli swoje państwo – XIII w p.n.e
– największa potęga: rządy króla Dawida i jego syna Salomona – X w p.n.e.
– niewola babilońska
– niewola rzymska, wypędzenie Żydów z Palestyny

Religia Izraelitów:
– religia monoteistyczna = wiara w jednego boga Jahwe
– Jahwe – niewidzialny, wszechmocny, wszechobecny
– święta księga: Biblia hebrajska
– Tora – pięć pierwszych najważniejszych ksiąg Biblii hebrajskiej
– Dekalog, inaczej 10 przykazań, najważniejsze zasady judaizmu
– wierzą w przyjście Mesjasza, który przywróci potęgę Izraela

Znaczenie Tory dla judaizmu:

– opisuje zawarcie przymierza między Bogiem Jahwe a Abrahamem
– Izraelici mają czcić tylko jednego boga Jahwe
– w zamian Izraelici będą licznym narodem i dostaną Ziemię Kanaan jako Ziemię Obiecaną
– opisuje główne zasady judaizmu
– w niej zawarty jest Dekalog
– opisuje stworzeni świata oraz najstarsze dzieje Izraelitów

Zasługi Mojżesza dla Izraelitów:

– wyprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej
– otrzymał od Boga 10 przykazań
– umocnił przymierze między Bogiem a Izraelitami
– dał początek państwu Izrael na terenie Palestyny

Religia Izraelitów na tle religii innych ludów starożytnych:

– wierzyli tylko w jednego boga Jahwe
– był on niewidzialny czyli nie robili posągów
– nie składali krwawych ofiar
– Izraelici są narodem wybranym przez Boga (czyli są ważni dla Boga)
– prorocy zapowiedzieli przyjście Mesjasza
Cywilizacja Indii:
– najstarsza cywilizacja w Azji Środkowej
– powstała w 3 tysiącleciu p.n.e. nad rzeką Indus
– potrafili budować kanały nawadniające
– charakter miejski: budynki z cegły, wyposażone w wodociągi i kanalizację
– politeistyczna (hinduizm)
– w 2 tysiącleciu p.n.e. podbici przez Ariów
– Ariowie wprowadzili podział na kasty

Kasty:
– podział społeczeństwa na zamknięte grupy
– członkowie jednej kasty = wspólne obyczaje, wspólny zawód, wspólne terytorium
– przynależność do kasty była dziedziczna
– jedne kasty lepsze, inne gorsze
– zakazane były małżeństwa między osobami z różnych kasty oraz np. spożywanie posiłków

reinkarnacja – po śmierci dusza opuszcza ciało i wchodzi w nowe ciało np. rodzącego się
dziecka lub zwierzęcia

Cywilizacja Chin:
– powstała na Dalekim Wschodzie
– nad rzekami Huang He (Żółta Rzeka) i Jangcy (Niebieska Rzeka)
– kraj rolniczy, uprawa ryżu
– w 3 tysiącleciu p.n.e. zjednoczenie ziem chińskich, którymi zaczął rządzić cesarz

Wielki Mur Chiński – rozległa budowla obronna wzdłuż północnej granicy Chin, wpisany na
Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO

Osiągnięcia cywilizacji chińskiej:

– stworzyli własne pismo oraz kalendarz
– produkcja papieru, porcelany, prochu strzelniczego i jedwabiu
– opracowali metody druku
– rozwój medycyny – zielarstwo
– rozwinęli sztukę budowlaną

Jedwabny Szlak:
– drogą, którą towary wytwarzane w Chinach były sprowadzane do Europy,
– przyczynił się do wzrostu gospodarczego i kulturowego
– wzrosła dostępność towarów

Terakotowa armia :
– 8 tys. figur żołnierzy z terakoty, ale z prawdziwą bronią
– terakota = tworzywo z wypalonej gliny
 – odnaleziona w grobowcu pierwszego cesarza Chin (miała go strzec w życiu pozagrobowym)

Pismo:
– IV tys. p.n.e. powstanie pisma (pismo sumeryjskie)
– pismo egipskie - hieroglify
– pismo klinowe – uproszczone pismo obrazkowe
– alfabet fenicki – XI w p.n.e.
➔ alfabet grecki
➔ alfabet łacinki – alfabet polski

Na czym pisano:
kamień, papirus, gliniane tabliczki, papier

Wynalezienie pisma:
– IV tys. p.n.e. powstanie pisma (pismo sumeryjskie)
– przyczyny:
✔ potrzeba trwałego zachowywani informacji
✔ usprawnienie prowadzenia handlu
– skutki:
✔ możliwość trwałego zachowywania informacji
✔ władcy łatwiej zarządzali państwem
✔ możliwość trwałego spisania praw i przekazania ich dalej
✔ powstanie alfabetu fenickiego, a później alfabetu greckiego i łacińskiego

Różnice między pismem obrazkowym a alfabetycznym:

– pismo obrazkowe: jeden znak odpowiadał jednemu wyrazowi, liczyło nawet kilka tysięcy
znaków
– pismo alfabetyczne: złożone z niewielkiej ilości znaków, czyli litere, jest mniej
skomplikowane, można szybciej zapisywać