Siyasi Tarih Notlar

1795’ten itibaren Napolyon’un ismi görülmeye başlıyor. 5 kişilik direktuvar dönemi. İngiltere
Avusturya’yı Fransa’ya karşı destekliyor. Direktörler Napolyon’a başkomutanlık veriyorlar. Napolyon
yıldırım savaşı taktiği ile İtalya Lombardiya’yı ele geçiriyor. Venedik Cumhuriyetine son veriyor.
Fransa’ya bağlı cumhuriyetler kuruyor. İsviçre’yi ele geçirip Helvet cumhuriyeti kuruyor. Roma’ya
giriyor Papayı tutuklatıyor Roma cumhuriyeti kuruyor. Fransa ordusu Prusya, Avusturya, İspanya’yı
yeniyor Campo Formio anlaşması 1797.
1798 – Mısır seferi. Mısır’ı işgal ediyor. İngiliz filosu, Fransız filosunu mağlup ediyor. Akka’ya çıkıyor.
Mısır’da başarısız oluyor. Kardeşinin yardımıyla Fransa’da darbe yapıyor kendini konsül ilan ediyor.
18 Brümer darbesi. Direktuvarlığı konsüllük ile değiştiriyor. 10 yıllığına ilk konsül oluyor.
1801 – Luneville barışı Avusturya ile 1802 Amiens barışı İngiltere ile.
1802 – 10 yıllık yerine ömür boyu konsül oluyor.
1801 – Papayla anlaşma yapıyor. Katolik kilisesi Fransa’nın çoğunluğunun mensup olduğu din olarak
tanıyor. Tatil günlerini de tanıyor.
1806 – Cumhuriyet takvimi kaldırılıyor.
1804 – Krallık taraftarı bir darbe girişimi oluyor. Napolyon senatodan imparatorluk istior. Veriliyor.
Papayı davet ediyor taç giyme törenine. Yeni bir hanedan doğuyor Napolyon hanedanı.
1804 – İngiltere ile Rusya Fransa’ya karşı ittifak, Avusturya, İsveç, Napoli de ittifaka katılıyor.
Napolyon savaşta Viyana’ya giriyor.
1805 – Austerlitz’de üç imparator savaşında Avusturya ve Rusya çarına karşı büyük zafer kazanıyor.
1806 – Dördüncü koalisyon savaşı yenip Berlin’e giriyor.
1807 – Rusya’yı Tilsit barışına zorluyor. İngiltere mal satamayacak Rusya karşılığında Finlandiya’yı
alıyor. Rusya müttefik oluyor. Napolyon ailesini Avrupa ülkelerine kral yapıyor.
Napolyon’un hedefi kutsal Roma imparatorluğunu yıkmak ve tampon devletler kurmak. Napolyon
manastır topraklarına el koyuyor oradaki beylere dağıtıyor.
1804 – Kutsal Roma’daki 350 beyliği ortadan kaldırıyor.
1805 – Bavyera beyliğini krallık yapıyor.
1806 – Bazı beylikler kutsal Cermen imparatorluğundan ayrıldık diyor Ren birliğini kuruyor.
1806 - Kutsal Roma İmparatoru tacını bırakmak zorunda kalıyor. Napolyon işgali 39 devlete
düşürüyor Almanya’yı.
1809 – Papa ile arası bozuluyor papayı esir alıyor. Rusya gizliden İngiltere ile ticarete başlıyor. 1812
yılında Rusya’ya sefer düzenleme kararı alıyor. Rusya kara savaşında yenileceğini biliyor taktik
değiştiriyor. Ruslar moskova’yı yakıyor kaçmadan, Napolyon’un ordusu eriyor.
1812-1814 koalisyon savaşında Napolyon Avusturya, Prusya, Rusya, Birleşik Krallık’a karşı savaşıyor
ve kaybedip tahttan indiriliyor. Elbe adasına sürgüne gönderiliyor. 100 günde Elbe’den kaçıp krallığı
geri alıyor. 100 binlerce kişilik ordu kuruyor. Waterloo’da savaşı kaybediyor. St Helena adasına
sürgüne gönderiyorlar İngilizler. Birkaç sene sonra ölüyor orada.
Güney Amerika’daki koloniler bağımsızlıklarını elde etmeye başlıyor.
1823 – Amerikan başkanı Monroe doktrini yayınlanıyor. Amerika’yı Amerikalılara bırakın, ABD’nin
işlerine karışmayın.
1821 Meksika bağımsız oluyor. 1811 Venezuela, 1811 Paraguay – Arjantin, 1821 Peru bağımsız vs.

Viyana Kongresi
1815’te Viyana kongresi eski rejimi getirmek üzere toplanıyor. Birleşmiş Milletler’in proto
uygulaması. Güçler arasında denge sistemi oluşturmaya çalışıyor. Fransız devrimi kaybetti bununla
ilgili ne varsa eski haline getirmek istiyorlar. Avusturya başbakanı Metternich öncülüğünde
Viyana’da barış konferansı toplanıyor. Avusturya, İngiltere, Rusya, Prusya, Fransa vs. katılıyor.
Prensipleri: 1792 öncesi siyasal durumun restorasyonu, ancien regimelerin hanedanlıklarının

1
egemenlik iddialarının meşrulaştırılması, ihtilalci düşünce ve hareketlerin bastırılması için beylerin
ortak politika yürütmesi. Kutsal ittifak üç büyük güç Rusya, Avusturya, Prusya milliyetçi ve liberal
hareketlere müdahale etme kararı alıyor. Kutsal ittifaka, Papa – ingilizler ve osmanlı sultanı
haricinde tüm Avrupalı monarklar katılıyor.
1815 sonrası siyasal ideolojiler: Muhafazakarlık: muhafazakar prensiplerde ısrar. Liberalizm kişinin
özgürlüğü, insan hakları, kuvvetler ayrımı. Demokratik haklar: eşitlik, halk egemenliği, genel seçim
hakkı. Milliyetçi ulusalcı hareketler: patriotizm, vatanseverlik, ulus devlet, ulus millet.
1818 – Fransa kutsal ittifaka alınıyor. İngiltere ittifaktan ayrılıyor ve liberal hareketleri desteklemeye
başlıyor. Liberal batı bloğu (Fransa, İngiltere), muhafazakar doğu bloğu (Rusya, Avusturya, Prusya).
1821 – İspanya’da liberal isyan başarılı oluyor. 1822 Verona kongresiyle Fransa müdahil oluyor.
Müdahale sonunda Madrid alınarak liberal yönetim ortadan kaldırılıyor. Portekiz ve Napoli’de de
müdahale oluyor.
1821 – Yunanistan isyanı. 1829 Edirne 1830 Londra anlaşmaları ile Yunanistan bağımsız oluyor.
1827 İngiltere, Fransa, Rusya donanması Navarin’de Osmanlı donanmasını yakıyor. 1832 Bavyera
kralının oğlu Yunanistan’a kral gönderilir.
Ren birliği Viyana Kongresinde tanınmıyor. Alman 39 beyliğin kendi içinde savaşması yasak.
Restorasyon olmadı Viyana kongresi Napolyon’un yıktığı Kutsal-Roma Cermen imparatorluğunu
restore etmediler. Napolyon’un kurmuş olduğu bina üzerine boya yapıldı. İsviçre 3 büyük kantona
sahip oldu. Viyana kongresi köle ticaretini yasakladı. 1861’de Amerika’da kaldırılıyor. Kırım savaşı
döneminde Osmanlı’da kaldırılıyor.

1815 Viyana Kongresi ve Almanya

39 devletten oluşan bir Cermen konfederasyonu kurulacak. Avustrurya İmparatoru da başı
olacaktır. Frankfurt konfederasyonun başkentidir ve yasama buradan yapılacaktır. Üye devletler
birbiriyle savaşa giremez. Kararlar 3’te 2 çoğunlukla alınacaktır. İç işlerinde özgürdürler.
Konfederasyon birleşik Almanya’yı hayal edenleri düş kırıklığına uğratmış, Avusturyalı yöneticileri
tatmin etmiştir.

Milliyetçilik
Carbonari İtalya’da kuruluyor. Almanya’da eskrim kulüpleri, spor dernekleri. Modernleşme ve
liberalleşmenin lokomotifi milliyetçilik. 19.yy da muhafazakarlar kralcı 20.yy’da muhafazakarlar
milliyetçi. Politik millet var kültürel millet var. Politik millet bir devlet var, devletin sınırları var,
anayasa var. Vatandaşların oluşturduğu ulusa siyasi ulus deniyor. Fransız usulü milliyetçilik. Siyah da
olsa vatandaş. Kültür milliyetçiliği, bir grup A B C devletinde yaşıyor ama aynı dili konuşuyor. Buna
kültür milleti deniyor. Alman usulü milliyetçilik. Örn. Kürtler kültür milliyetçiliği. Milliyetçilik bir ulus
devlet inşa etme düşüncesi. Ulus devlet tek meşru devlet biçimi. Devlet anayasal ve eylemsel
olarak ulusun iradesini temsil etmesi lazım. Çok uluslu yapılarda milliyetçiler en azından ulus olarak
tanınmayı hedefliyor. İlk ulusçuluk Fransa’da. 39 devleti birleştiriyor Alman milliyetçiliği. Cermen
konfederasyonunun başkenti Frankfurt’tu. Alman entellektüeller: Fransız milliyetçilik tipi uygun
değil dili esas almak gerekir. Alman düşünce dünysaında özgün üretim söz konusu. 1840’larda
Fransa Almanya’dan Ren nehrini istiyor. Karşı çıkan beylikler birleşiyor. İlk Alman müzik festivali
yapılıyor 1845. 1834 Zollverein (gümrük birliği) oluşturuluyor. AB’ye model oluşturuyor birleşme
açısından. Almanya’da 1835 ilk demiryolu kuruluyor.
İtalya’da 7 devlet var. Lombardiya, Venedik Avusturya yönetiyor. Modena, Parma, Toscana
Avusturya hanedanı mensuplarınca yönetiliyor. Carbonari gizli bir örgüt. Örgüt Piemento kralını
isyana zorluyor. Giuseppe Mazzini Genç İtalya isimli örgüt kuruyor 1831’de. 1832’de 60 bin üyeye
ulaşıyor. Garibaldi de katılıyor. Mazzini fikir, Garibaldi silah önderi.

2
1848 isyanları
İtalya’da 1830’larda isyan ediyor Carbonari başarısız oluyor. Macaristan’da Lajos Kossuth
bağımsızlık istiyor hapse atılıyor. Çekler ve Hırvatlar da milliyetçilik yapıyor. Polonya’da ihtilal
Ruslara karşı. Osmanlıya gelenler Polonezköy’e yerleşiyor.
1848’de ilk isyan Fransa’da başlıyor. 2. cumhuriyet ilan ediliyor. Napolyon’un yeğeni Louis
Napolyon’u seçiyorlar. Almanya’da her beylikte isyan oluyor anayasa istiyorlar. Alman
beyliklerinden gelen temsilciler St. Paul kilisesinde beylikleri birleştirelim diyorlar. Avusturya’da bir
sürü Alman olmayan var. Prusya birliğin öncüsü oluyor. Prusya kralı birliği reddediyor. Hayal kırıklığı
yaşanıyor. 1851’e kadar Alman beyleri isyanları bastırıyorlar. Metternich 1848’de kaçmak zorunda
kalıyor. İtalya’da Mazzini Garibaldi rol oynuyor isyanlar bastırılıyor. İtalya’da Papa yetkilerini devre
zorlanıyor. Roma Cumhuriyeti ilan ediliyor. Louis Napolyon 3,5 yıl sonra kendini imparator ilan
ediyor. Fransızlar Kudüs’teki kutsal yerlerin katoliklere verilmesini istiyor, Rusya da ortodokslara
verilmesini istiyor. İngiltere Osmanlı’ya biz arkandayız ikisine de hayır de diyor. Rusya Eflak-
Boğdan’a giriyor Rus donanması İstanbul’a yürüyor. İngiltere ve Fransa Osmanlı’ya yardıma geliyor
Rus ordusunu yeniyorlar Kırım’a kadar çıkıyorlar. 1856 Paris anlaşması Osmanlı Avrupa devletler
ailesinden görülüyor ve garanti altına alınıyor. Rusya’yı Karadeniz ve Eflak-Boğdan’dan çıkarıyorlar
cizre vergisi kaldırılıyor Osmanlı’da karşılığında. Dini cemaatlerin kendilerini yönetmelerinde siviller
de yer alsın sadece din adamları değil.
1848 devrimlerinde 3 akım ortaya çıkıyor. 1) Alman milliyetçiliği 2) Avusturyayı parçalamak isteyen
akım 3) İtalya’nın birleşmesi akımı. Karl Marx komünist manifesto yayınlıyor.
İtalya’da 7 tane devlet var. Napolyon’un İtalya seferi, 1830 isyanlarını Avusturya’nın bastırması
İtalyan birliğinin kuruluşunda rol oynayan faktörler. İtalya-yeniden doğuş (Roma cumhuriyeti).
İtalya’da Mazzini, Kont Cavour ve Garibaldi 3 önderi birleşmenin. 1848 devrimlerinde Papa
Roma’dan kaçıyor Roma Cumhuriyeti kuruluyor. Mazzini genç kavramını ortaya attı, Jön Türkler
aynı. Garibaldi önderliğindeki ihtilal Avusturya tarafından bastırılıyor. 1849’da Fransız ordusu
Roma’ya giriyor Garibaldi kaçıyor. Kont Cavour, Piemento-Sardunya krallığında bakan sonra
başbakan oluyor. 1852 Cavour liberalizmi destekledi reformlar yaptı. İtalyan birliği programı
yapıyor. Avusturya düşman, dış yardımlarla birlik kuracağız, ihtilallerden vazgeçilecek. 1853-1856
Piemento Kırım savaşına katılıyor Batılı güçlerin desteğini kazanmak için. 3. Napolyon İtalyan
birliğinin kurulmasına destek vereceğini söylüyor. Fransa’yla Piemento Avusturya’ya savaş açıyor
yeniyor. Lombardiya Fransa’ya verilince istifa ediyor Cavour. Bologna, Toscana ve Modena’da
Piemento ile birleşmek için referandum yapıyorlar. Garibaldi 1860’da isyan ediyor. Sicilya ve Güney
İtalya’daki bölgeler Piemento ile birleşiyorlar. İtalya birleşmiş oluyor. 1864’te İtalya ve Fransa
anlaşma yapıyor İtalyan başkenti Torino’dan Floransa’ya naklediliyor. 1866’da Prusya ile İtalya ittifak
yapıp Avusturya ile savaşıyor. Viyana Barışı ile Venedik İtalya’ya veriliyor. 1870 yılında Vatikan
devleti Papa’ya bırakılıyor. Roma İtalya’nın başkenti oluyor. Vatikan 1929’a kadar İtalya’yı tanımıyor.

Almanya’nın birleşmesi
Napolyon devrinde kilise topraklarına el kondu bunlar beylere paylaştırıldı. 1806’da Kutsal Roma
Cermen imparatorluğu yıkıldı. 16 Alman beyliği Ren birliğini kurdu. İşgal Almanlarda ulusal
duyguları yaygınlaştırdı. Kültür milleti düşüncesi. 1815’te Cermen konfederasyonu kuruluyor.
Frankfurt’ta konfederasyon meclisi. 1815 Alman Gençlik Birlikleri kuruldu. Siyah kırmızı sarı renkler
altında vatan özgürlük parolalarını savunuyorlar. 1817 Wartburg müzik festivali ve bastırılması.
1820’de Viyana’da Almanya’daki milliyetçi hareketlerin bastırılması kararlaştırılıyor. 1834 Zollverein
(gümrük birliği) Prusya önderliğinde. 1840 ren krizi Fransa Ren nehriyle ilgili taleplerde bulunuyor.
Bütün Alman beyliklerinde protesto ve tepkiler. 1848 ihtilallerinde büyük Alman devletlerinde
krallara/beylere karşı isyanlar. Karl Marx 1848 ihtilalleri döneminde komünist manifestoyu
yayınlıyor. 1849’da Prusya kralı Alman imparatorluk tacını reddeder, parlamento dağılır. Alman
birliği kurma ideali gerçekleşmez. 1854’te Alman gümrük birliğine beylikler ve şehirler de katılıyor.

3
1862’de Bismarck Prusya başbakanı oluyor. 1864 Prusya ve Avusturya Danimarka’dan Schleswig-
Holstein’ı alıyor. Bölgenin yönetimi konusunda sorun çıkıyor. Prusya Holstein’a giriyor ve Alman
Konfederasyonu’ndan ayrıldığını ilan ediyor. 1866 Prusya-Avusturya savaşı. Alman konfederasyonu
Avusturya önderliğinde Prusya’ya savaş başlatıyor. İtalya Prusya ile Avusturya’ya karşı ittifak yapıyor.
Prusya savaşı kazanıyor. 1866 Alman konfederasyonu dağılıyor. 1867 Kuzey Alman konfederasyonu
kuruluyor ve anayasa hazırlanıyor. Fransa İspanya tahtıyla ilgili bir sorunu öne sürerek Prusya’ya
savaş ilan ediyor. 1870-71 Prusya-Fransa savaşı ve Birleşik Alman imparatorluğunun kuruluşu. 18
Ocak 1871’de Wilhelm Versay sarayında imparatorluk tacını giyiyor Birleşik Alman
İmparatorluğunun. Birliğe henüz katılmamış beylik ve krallıklar da anlaşma ile Alman
imparatorluğuna katılıyor. 1871’de kurulan İmparatorlukta Avusturya dışarda kalıyor.

Kafkas soykırımı
Kırım savaşı sonrası Paris anlaşmasına göre Rusya’nın karadenizde donanma bulundurması
yasaklandı. Kafkasya ve Orta Asya’ya yöneldi Rusya. Çerkezler, Çeçenler, Dağıstanlılar ile savaşlar.
Aleksandr Kuzey Kafkasya’yı kontrol altına aldı. Şeyh Şamil direnişçilerin lideri. 1859’da Şeyh Şamil
teslim olmak zorunda kaldı. St. Petersburg’a götürdüler Şamil’i. 1864’te Rus general bütün
Kafkasya’yı kontrol altına aldığını bildirdi. 1,5 milyondan fazla insan Osmanlı’ya göçüyor. Yerlerine
Rus kazakları yerleştiriliyor. Kafkasya ve Orta Asya ile kayıplarını telafi etti Rusya. Ayastefanos
anlaşmasından sonra 1,5 milyon da Balkanlardan geliyor. 1860 Polonyalıların isyanı çok kanlı
bastırılıyor. Polonyalılar bir daha ayaklanmaya cesaret edemiyor. 2. Aleksandr reformcu 1874
zorunlu askerlik sistemi. 1861 toprak reformu... 21 Mayıs Çerkez soykırımını anma günü yapıyor
Çerkezler.
Siteden: 1830’da Dağıstan kabileleri Ruslara cihad ilan etti. Bu cihadın başında efsane isim Şeyh
Şâmil vardı. Daha evvel Çeçen İmamı Mansur, Osmanlıların yardımına güvenerek Ruslara isyan
bayrağı açmış; ancak kendi iç meselelerinden başını kaldıramayan Osmanlılar yardım edemeyince,
bu isyan 1791’de Ruslar tarafından bastırılmıştı.
21 Mayıs 1864; 300 yıl süren Kafkas - Rus savaşlarının sona ermesi ve Kuzey Kafkas halklarının
sürgüne zorlanmasının başlangıç tarihidir.
Savaş boyunca yurtlarını terk etmeye zorlanan Çerkesler savaşın bitimi ile birlikte insanlık tarihinin
en büyük ve en dramatik sürgününe maruz kaldılar. Tarihi kayıtlara göre 1.500.000’e yakın Çerkes
Kuzey Kafkasya’daki yurtlarından sürülerek Osmanlı topraklarına deniz yoluyla gönderildi. Başka bir
deyişle, Çerkes nüfusunun yüzde 70’i sürgün edildi.
Sürgün esnasında birçok Çerkes, açlık, susuzluk, hastalık ve çeşitli deniz kazaları nedeniyle yaşamını
yitirdi.Gemiler de daha fazla para alabilmek için çok yolcu alıyor, bu yüzden fazla yol almadan batan
gemilere sık rastlanıyordu. Günümüzde de bu nedenle balık yemekten uzak duran çok sayıda
Çerkes olduğu biliniyor. Çerkes yaşlıları, ‘balıkların atalarını yediklerini, balık yemeleri halinde kendi
atalarını yiyeceklerini’ düşünerek, balık yemeyi reddediyor. 1864 yılının Mayıs ayında, Trabzon'daki
Rus konsolosunun yazdığına göre 30 bin Çerkes açlık ve hastalıktan kırıldı. Gemilerde hastalık
alameti gösteren olursa derhal denize atılırdı. Sürgüne tabi tutulan nüfusun en az dörtte birinin
yolculuk, kamp yaşamı ve yeni yerleşim yerlerine uyum sırasında öldüğü kabul edilmektedir.
Bugün Türkiye topraklarında yaşayan Çerkeslerin nüfusu hala Kafkasya’da yaşayan soydaşlarının
nüfusundan daha fazladır. Tüm baskılara, dağılmışlığa, acılara karşın Çerkesler varlıklarını ve
kimliklerini koruyor, yaşatıyorlar. Bu nedenle 21 Mayıs'lar, Çerkes halkının yaşama direncinin
ifadesidir. 21 Mayıs direniştir, başkaldırıdır, diriliştir.

Almanya konsolidasyonu
Bismarck’ın Almanya’nın konsolidasyonu için yaptığı politikalar var. Bismarck devleti inşa ederken
en büyük direnç Katoliklerden. Eğitim hakkın, okul vs. Bismarck müfettişlik kanunu çıkarıyor.
Katolikler evlilik benim işim diyor. Bismarck resmi nikah getiriyor. Sağlık konusunda da, hemşire kız

4
kardeş demek. Adalbert Falk 1872’de kültür bakanı oluyor. Cizvitleri yasaklıyor. 1873 Katolik din
adamı yetiştiren okullarda Alman tarihi ve edebiyatı zorunlu hale getiriliyor. Resmi nikah zorunlu.
Papa Pius kanunlara uyanları aforoz etmekle tehdit ediyor. Falk da hapisle tehdit ediyor.
Kulturkampf (kültür kavgası) yetki mücadelesi. Bismarck protestan Prusya protestan bir krallık. 1876
12 piskopostan 10 tanesi ya hapse ya da sürgün. 1400 din adamı cezalandırılıyor. Bismarck oy
kaybetmeye başlıyor. Merkez Partisi katolikler destekliyor parlamentoda sayısı artıyor. Papa ölüyor
13. Leo geliyor. Bismarck ile uzlaşmaya gidiyor. 1879 Falk görevden alınıyor, rahipler eski
görevlerine iade ediliyorlar. Cizvitlerin yasağı ve resmi nikah zorunluluğu devam ediyor. Bismarck
komünistlerin yok edilmesi gerektiğini düşünüyor. Ülkenin sıçanları diyor. 1878 anti sosyalist
kanunu çıkarıyor. Sosyalistler de suikast girişiminde bulunuyorlar. 1890’a kadar kanun devam
ediyor. 1897 sosyalistleri çözmek için ordu gerekiyor diyor. SPD sadece serbest bırakılıyor. Bismarck
ekonomik korumacı politika devletçi politika güdüyor. Devletin ekonomik ve siyasi gücü birlikte
hareket etmeli. 1875 korumacı politika benimsiyor. Sosyal güvenlik getiriliyor, Avrupa’nın en
gelişmiş sosyal güvenlik sistemi getiriliyor. Almanya sosyal güvenlik mefhumunu ilk uygulayan
devlet. Kral Wilhelm 1888’de ölüyor. Torunu II.Wilhelm geliyor. Bismarck’ı beğenmiyor eski kafalı
buluyor. 2 yıl çatışma dönemi yaşanıyor 1890’da istifa etmek zorunda kalıyor Bismarck. II. Wilhelm
güneş batmayan ülkeden payımızı istiyoruz diyor. Bismarck: 1)Fransa’yı izole etmek 2) Rusya ile
uzlaşma içinde olmak 3) Avusturya ile müttefik.
1904-5 Rus-Japon savaşı. Japonlar kazanıyor Ruslar ağır yenilgi alıyor. Rusya İngiltere için tehdit
olmaktan çıkıyor. 1907 Rusya ile İngiltere ittifak anlaşması imzalıyor.