You are on page 1of 12

‫‪KHUTBAH JUMAT‬‬

‫‪DMDI‬‬
‫‪DEWAN MASJID DIGITAL INDONESIA‬‬
‫‪https://seruanmasjid.com‬‬

‫‪SISTEM EKONOMI ISLAM:‬‬


‫‪NABAREKA RO NAKATAHOKU MORI‬‬
‫‪DOU LABO DANA‬‬

‫‪HOTBA MASARAMBA KAINA‬‬

‫إن ْال َح ْم َد َ َّ َ‬
‫ّلِل‪ ,‬ن َْح َم ُدهُ‪َ ,‬ونَ ْست َ َعينُهُ‪,‬‬ ‫َّ‬
‫ور أ َ ْنفُ َسنَا‪,‬‬
‫ش ُر َ‬ ‫اّلِل َم ْن ُ‬ ‫َونَ ْست َ ْغ َف ُرهُ‪َ ,‬ونَعُوذُ َب َّ َ‬
‫ض َّل‬ ‫ت أ َ ْع َما َلنَا َم ْن يَ ْه َد َه َّ‬
‫َّللاُ فَالَ ُم َ‬ ‫س َيئَا َ‬ ‫َو َ‬
‫ي لَهُ‪,‬أ َ ْش َه ُد أ َ ْن لَ‬ ‫ض َل ْل فَالَ َها َد َ‬ ‫لَهُ‪َ ,‬و َم ْن يُ ْ‬
‫ش َها َدة َ َم ْن‬‫اَلَهَ اَلَّ هللاُ َو ْح َدهُ َلش ََري َْك لَهُ‪َ ،‬‬
‫س ُن نَ َديًّا‪.‬‬ ‫ُه َو َخي ٌْر َّمقَا ًما َوأ َ ْح َ‬
‫س ْولُهُ‬ ‫ع ْب ُدهُ َو َر ُ‬ ‫س َي َدنَا م َح َّمدًا َ‬ ‫َوأ َ ْش َه ُد أ َ َّن َ‬
‫ص َبيًّا‪.‬‬‫ارا َو َ‬ ‫ار َم َكبَ ً‬ ‫ف َب ْال َم َك َ‬ ‫ص ُ‬ ‫ْال ُمت َّ َ‬
‫س َي َدنَا ُم َح َّم ٍد َك َ‬
‫ان‬ ‫علَى َ‬ ‫س َل ْم َ‬‫ص َل َو َ‬ ‫اَللَّ ُه َّم فَ َ‬
‫علَى‬ ‫س ْولً نَ َبيًّا‪َ ،‬و َ‬ ‫ان َر ُ‬ ‫صادَقَ ْال َو ْع َد َو َك َ‬ ‫َ‬
‫ص ْح َب َه الَّ َذي َْن يُ ْح َسنُ ْو َن َإ ْسالَ َم ُه ْم َولَ ْم‬ ‫آ َل َه َو َ‬
‫ش ْيئًا فَ َريًّا‪ ،‬أ َ َّما بَ ْعدُ‪ ،‬فَيَا أَي َها‬ ‫يَ ْفعَلُ ْوا َ‬
‫ص ْينَ ْي نَ ْف َس ْي‬ ‫اض ُر ْو َن َر َح َم ُك ُم هللاُ‪ ،‬ا ُ ْو َ‬ ‫ْال َح َ‬
‫هللا‪ ،‬فَقَ ْد فَازَ ْال ُمتَّقُ ْو َن‬ ‫‪َ .‬و َإيَّا ُك ْم َبت َ ْق َوى َ‬
‫قَا َل هللاُ تَعَالَى ‪:‬‬
‫س ْولَ ٗه َويَتَعَ َّد ُحد ُْو َد ٗه‬ ‫َّللا َو َر ُ‬
‫ص هَ‬ ‫َو َم ْن يَّ ْع َ‬
‫اب م َهي ٌْن‬ ‫عذَ ٌ‬ ‫َارا خَا َلدًا َف ْي َه ۖا َولَ ٗه َ‬ ‫يُ ْد َخ ْلهُ ن ً‬
‫)‪(QS an-Nisa’ [4]: 14‬‬
Alhamdulillah, roi ra wadi ndaita di Ruma Allah Ta’ala. Ruma
mambeina mori ro makandadina made, Ruma majamin-na mori
samena ada-Na mawara ese wawo dunia. Salawa ro salam
samenana ndaita nakantauku ba dumu ba dou ma-imbi, ededu
Rasulullah shallallahu ‘alaihi wa sallam.

Ita doho kaso, maira samenana ndaita takateka ro takancewi


waliku derajat takwa ndaita. Su’u sawa’u sia sawale, pi’i ra ne’e ba
nawasu, kalampa rawi samenana parenta, wi’i pakiku samenana
rakanta kai ba Ruma Rahatala.

Ita doho kaso –jama’ah jum’at– madese ro ntasa,


Indokapo tiwara dou madane’ena mori sana, mori mantau ra wara.
Pala bunesi ntika nggahi de, watija wa’uta ntau ra wara sara’a. Dou
doho mana’e ro mangau mpa masana mori, dou to’i doho gogu.
Akeku fakta bunesi ntika wati wara keadilan ekonomi diru’u ba dou
to’i.

Susa ra darere dou to’i ke laijana baranonto daju ro daloana


karawi. Pala ake taho hasil penerapan sistem ekonomi kapitalisme
liberal. Sistem ma-prioritaskan kaum kapitalis mana’e fu’u ntawipu
dou biasa. Sistem ekonomi kapitalis ake loa-loa mena, au ne’emu
weli loa mena sura ntaumu piti. Konemu weli tuta douku, konemu
weli roa oha douku. Watidu wara nuntu halal ro haram dei ade
sistem ake ke.

Ita doho kaso –jama’ah jum’at– madese ro ntasa,


Dibade ncore ta, Islam wara ntauna sistem ekonomi ndaina. Sistem
ake majamin-na bareka ro adil diru’u ba samena dou labo dana. Ake
laina teori samata, pala wa’ura wara buktina manuntu ratu mba’a.

Sistem Ekonomi Islam ke wancuku loana kapahu bareka ro ntau ra


warana mori rakyat, ededu ba onena tolu ori:
Masa’ori kaina: Niki dou Islam, taho ada ra ela taho pamarenta,
kalampa ro kapahuna atoran Islam ke kai dahu ro takwa-na di
Ruma Rahatala, laina pori bane’ena raka laba ro kanaha. Bunesi
ntika nggahi Ndai Nabi shallallahu ‘alaihi wa sallam:

‫ين‬ ُ ‫ُوق األ َ َم‬


َ ‫ين َم َع النَّ َب َي‬ ُ ‫صد‬ َّ ‫اج ُر ال‬ َ َّ ‫الت‬
‫اء‬
َ ‫ين َوالش َه َد‬َ ‫الص َدي َق‬
َ ‫َو‬
Pedagang marombo ro ma-amanah (kamori mboda di ai naina
makento pede) labo para nabi, shiddiqiin, ro dou-dou mamade sahid
(HR at-Tirmidzi).

Ndede walija kau ba Ruma Rahatala di ru’u ba pamarenta ke


loakura uru katahona ntau ra wara umat Islam ke, ba onena ede
amanah. Bune ntika rawi Khalifah Umar bin al-Khaththab
radhiallahu 'anhu, uruna ntau ra wara rakyat bune ntika uruna ntau
ra wara anak yatim. Pahumpara hati-hatina beliau ke. Ma’alum na’e
poda dosana nggira ngaha deka si ntau ra wara malaina hak ndai.

Makadua ori kaina: Wati loa nggahi Syariat Islam ke, kakese ba
sabua dou ntau ra wara ncore ba manusia. Tiloa wara kesenjangan
sosial. Rasulullah shallallahu ‘alaihi wa sallam, kai kapala negara
kaina perna bagena harta rampasan Perang Badar diru’u ba kaum
Muhajirin mpoa, wati kone wara mbeina kaum Anshar ari mai ba
dua dou mpoki mpa –dua dou ede darere poda morina. Rawi
Khalifah Umar ake berdasarkan parenta Ruma Rahatala dei Karo’a:

‫َك ْي َل يَ ُك ْو َن د ُْولَةً ۢ بَي َْن ْالَ ْغنَيَ ۤا َء َم ْن ُك ْم‬


…loakura ntau ra wara ede wati kakese ba dou mantau ra wara
mpoa watu nggomi doho (TQS al-Hasyr [59]: 7).

Makatolu ori kaina: Haram di ade Islam ke ngaha ntau dou malaina
hak ndai. Bunesi ntika eli Karo’a:
‫ٰيٰٓاَي َها الَّ َذي َْن ٰا َمنُ ْوا َل تَأ ْ ُكلُ ْٰٓوا ا َ ْم َوالَ ُك ْم بَ ْينَ ُك ْم‬
‫اض‬ ٍ ‫ع ْن ت َ َر‬ َ ً ‫ارة‬ َ ‫ل ا َ ْن ت َ ُك ْو َن َت َج‬ َ َ‫َب ْالب‬
ٰٓ َّ َ‫اط َل ا‬
‫َم ْن ُك ْم‬
E samenana dou ma-imbi, aina cua ngaha ntau iwa ra angi secara
batil (zalim), kecuali di ade cua landa ra lajo kaimu macua ngawa ra
ca’u kaimu (TQS an-Nisa’ [4]: 29).

Ba onena ede, niki ngahamu ntau ra wara dou makalai secara


paksa (ghasab) mawati ncihi ncao labo hukum Islam, ake ke zalim
ngarana. Konena sato’i, pala haram lu’u saroga karawi dekamu
ede. Nabi shallallahu ‘alaihi wa sallam, bersabda:

‫ فَقَ ْد‬،‫ئ ُم ْس َل ٍم َبيَ َمي َن َه‬ ٍ ‫ط َع َح َّق ْام َر‬ َ َ ‫َم َن ا ْقت‬
.َ‫علَ ْي َه ْال َجنَّة‬
َ ‫ َو َح َّر َم‬،‫ار‬ َ َّ‫ب هللاُ لَهُ الن‬ َ ‫أ َ ْو َج‬
ً ‫ش ْيئًا يَ َس‬
‫يرا يَا‬ َ ‫ان‬ َ ‫ َو َإ ْن َك‬:‫فَقَا َل لَهُ َر ُج ٌل‬
ٍ ‫ضيبًا َم ْن أ َ َر‬
‫اك‬ َ َ‫ َو َإ ْن ق‬:‫هللا؟ قَا َل‬
َ ‫سو َل‬ ُ ‫َر‬
“Cou maweha ntau dou Islam kai sumpa ra sake (macowa), indokapo
wajibkan ba Ruma Rahatala lu’u anaraka ro ka-haram ba Ruma lu’u
saroga.” Edempara wara sabua dou marasodi, “Iyo Rasulullah,
(ntenempa lu’u anaraka) konena sato’i?” Cambe kai ba Nabi, “Kone
ingge haju arak (dihuku kai woi).” (HR Ahmad).

Ita doho kaso –jama’ah jum’at– madese ro ntasa,


Di bade ncore ba ndaita, samena dou ma-haram kalampa rawi
ghashab ake, termasuk pamarenta. Dei ade Sare’at Islam, wati loa
pamarenta ke weha ntau ro wara rakyat —misal pajak— kai cara
madaikhlas ro madarela, ro melanggar sare’at Islam. Ntau ra wara
kancore rakyat ke terlindungi ba hukum Allah subhanahu wa ta’ala.
Ake mpoa mpa hak pamarenta: weha jeka ro ganta di dou Isila,
weha jiziyah di dou kafi, labo weha kharaj aka dou Islam ro dou kafi
mangge’e ese wawo dana kharajiyah.

Di ade Islam, weha bea ra pajak (dhariibah) wunga dawara poda


piti negara edempa. Aona ededu, bea ra pajak ke oru-orumpa
weha ba pamarenta. Kone ede weha mpoa aka warga ma Isila ma
ntau ra wara mpoa mpa. Dou kafi wati weha wea bea ra pajak-na.
Andona ndede dei ade sistem kapitalisme ke, bea ra pajak weha riu
rata, taho dou ntau ra wara taho dou darere. Sagala macam wara
bea ra pajak-na, niki wura niki mba’a ntenempa cola.

Ita doho kaso –jama’ah jum’at– madese ro ntasa,


Sabua mbuipu kurana bukti ihana sistem ekonomi kapitalis ake ke?
Mina, gas, mina ni’u, mpoi nggali. Indonesia mamboto poda
sumber daya alam ake, pala ore rauja nconggona. Sehingga wati
weara uru kataho rakyat ke. Biaya uma saki manggali, sakola
nggali. Harus wara piti ndai. BPJS dicola, padahal nggahi Islam
biaya uma saki ke cola ba negara.

Ita doho kaso, ake taho ihana ideologi kapitalisme. Iha kapitalisme,
kaiha raujana sara’a-ra’ana. Ede taho iha ranggahi ba Karo’a:

‫ت‬ْ َ‫سب‬ َ ‫سا ُد َفى ْالبَ َر َو ْالبَ ْح َر َب َما َك‬ َ َ‫ظ َه َر ْالف‬ َ
‫ع َملُ ْوا‬
َ ‫ي‬ ْ ‫ض الَّ َذ‬ َ َّ‫ا َ ْي َدى الن‬
َ ‫اس َليُ َذ ْيقَ ُه ْم بَ ْع‬
‫لَعَلَّ ُه ْم يَ ْر َجعُ ْو َن‬
Indokapo nawa’ura tada ihana ese wawo dana ro awa sumpu moti
baranonto lampa rawi manusia. Bunesi ntika Ruma nakauku iyu wa’u
akibat lampa rawi ndai menana, loakura mbali taho (tobat) menana.
(TQS ar-Rum [30]: 41).

Ba onene ede –ita doho kasoe– ntadi kantuwumu ideologi


kapitalisme ake samampa labo ntadi kantuwumu iha dunia. Tiwara
ncai makalai diru’u ba dou ma-imbi ari mai ba dula ra mbali ta di
Sare’at Islam. Takalampa ra kapahu-ku Sare’at Islam ke secara
kaffah watu samena aspek mori manusia. Sabua edempa ncai
diraka kaimu sana ro ntau ra wara mori wawo dunia. Indokapo
‫‪kalampa ra kapahuta Sare’at Islam ke ededu bukti to’a ro dahu‬‬
‫][ ‪samena ndaita di Ruma ro Rasul.‬‬

‫آن اْلعَ َظ ْي َم‪،‬‬ ‫ار َك هللا َلي َولَ ُك ْم فَى اْلقُ ْر َ‬ ‫بَ َ‬
‫ت َوال َذ ْك َر‬ ‫َونَفَعَنَي َو َإيَّا ُك ْم َب َما َف ْي َه َم َن ْاْليَا َ‬
‫ْال َح َك َيم َوتَقَبَّ َل هللاُ َمنَّا َو َم ْن ُك ْم َتالَ َوت َهُ َو َإنَّهُ‬
‫س َم ْي ُع العَ َل ْي ُم‪َ ،‬وأَقُ ْو ُل قَ ْو َلي َهذَا‬‫ُه َو ال َّ‬
‫هللا العَ َظي َْم َإنَّهُ ُه َو الغَفُ ْو ُر‬
‫فَأ ْست َ ْغ َف ُر َ‬
‫الر َحيْم‬
‫َّ‬
‫‪HOTBA MAKADUA KAINA‬‬

‫لى‬
‫َ‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ه‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫ر‬
‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ك‬ ‫الش‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫ه‬‫َ‬ ‫ن‬
‫َ‬ ‫ا‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫ح‬
‫ْ‬ ‫إ‬ ‫لى‬
‫َ َ‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫هلل‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫م‬‫ْ‬ ‫ح‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ل‬ ‫اَ‬
‫ت َ ْوفَ ْي َق َه َواَ ْمتَنَانَ َه‪َ .‬وأ َ ْش َه ُد أ َ ْن لَ َالَهَ َإلَّ هللاُ‬
‫س َي َدنَا‬ ‫َوهللاُ َو ْح َدهُ لَ ش ََري َْك لَهُ َوأ َ ْش َه ُد َّ‬
‫أن َ‬
‫إلى‬
‫َ‬ ‫ى‬ ‫ع‬‫َ‬ ‫ا‬‫د‬‫َّ‬ ‫ال‬ ‫ُ‬ ‫ه‬ ‫ُ‬ ‫ع ْب ُدهُ َو َر ُ‬
‫س ْول‬ ‫ُم َح َّمدًا َ‬
‫س َي َدنَا ُم َح َّم ٍد‬ ‫علَى َ‬ ‫ص َل َ‬ ‫ض َوا َن َه‪ .‬الل ُه َّم َ‬ ‫َر ْ‬
‫س َل ْم ت َ ْس َل ْي ًما َكثي ًْرا‬ ‫ص َحا َب َه َو َ‬ ‫علَى ا َ َل َه َوأ َ ْ‬ ‫َو َ‬
‫اس اَتَّقُوهللاَ فَ ْي َما أ َ َم َر‬ ‫أ َ َّما بَ ْع ُد فَيا َ اَي َها النَّ ُ‬
‫هللا أ َ َم َر ُك ْم‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫ن‬ ‫َ‬ ‫ع َّما نَ َهى َوا ْعلَ ُم ْوا أ‬ ‫َوا ْنت َ ُه ْوا َ‬
‫َبأ َ ْم ٍر بَ َدأ َ فَ ْي َه َبنَ ْف َس َه َوثَـنَى َب َمآل َئ َكتَ َه‬
‫هللا‬
‫َ‬ ‫ن‬‫َّ‬ ‫إ‬
‫َ‬ ‫ى‬ ‫َ‬ ‫ل‬‫َ‬ ‫ا‬ ‫ع‬ ‫َ‬ ‫ت‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ا‬ ‫َ‬ ‫ق‬ ‫و‬
‫َ‬ ‫ه‬ ‫َ‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫د‬ ‫ُ‬ ‫ق‬ ‫ب‬
‫َ‬ ‫ة‬
‫َ‬ ‫ح‬
‫َ‬ ‫ب‬
‫َ‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫م‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ال‬
‫لى النَّ َبى يآ اَي َها الَّ َذي َْن‬ ‫ع َ‬ ‫صل ْو َن َ‬ ‫َو َمآلئَ َكتَهُ يُ َ‬
‫س َل ُم ْوا ت َ ْس َل ْي ًما‪ .‬الل ُه َّم‬ ‫علَ ْي َه َو َ‬ ‫صل ْوا َ‬ ‫آ َمنُ ْوا َ‬
‫علَ ْي َه‬ ‫صلَّى هللاُ َ‬ ‫س َي َدنَا ُم َح َّم ٍد َ‬ ‫علَى َ‬ ‫ص َل َ‬ ‫َ‬
‫س َي َدنا َ ُم َح َّم ٍد َو َعلَى‬ ‫علَى آ َل َ‬ ‫س َل ْم َو َ‬ ‫َو َ‬
‫س َل َك َو َمآل َئ َك َة اْل ُمقَ َّر َبي َْن‬ ‫ا َ ْن َبيآئَ َك َو ُر ُ‬
‫الرا َش َدي َْن أ َ َبى‬ ‫اء َّ‬ ‫ع َن اْل ُخلَفَ َ‬ ‫ض الل ُه َّم َ‬ ‫ار َ‬ ‫َو ْ‬
‫ع ْن بَ َقيَّ َة‬ ‫علي َو َ‬ ‫عثْ َمان َو َ‬ ‫ع َمر َو ُ‬ ‫بَ ْك ٍر َو ُ‬
‫ص َحابَ َة َوالتَّا َب َعي َْن َوتَا َب َعي التَّا َب َعي َْن لَ ُه ْم‬‫ال َّ‬
‫عنَّا َمعَ ُه ْم‬ ‫ض َ‬ ‫ار َ‬ ‫الدي َْن َو ْ‬‫ان اَلَى يَ ْو َم َ‬ ‫س ٍ‬ ‫َبا َْح َ‬
‫اح َمي َْن‬ ‫َب َر ْح َم َت َك يَا أ َ ْر َح َم َّ‬
‫الر َ‬

‫اَلل ُه َّم ا ْغ َف ْر َل ْل ُمؤْ َم َني َْن َواْل ُمؤْ َمنَا َ‬


‫ت‬
‫ت اَلَ ْحيآء َم ْن ُه ْم‬ ‫َواْل ُم ْس َل َمي َْن َواْل ُم ْس َل َما َ‬
‫ت الل ُه َّم أ َ َع َّز اْ َإل ْسالَ َم َواْل ُم ْس َل َمي َْن‬ ‫َواْلَ ْم َوا َ‬
‫ص ْر َعبَا َد َك‬ ‫الش ْر َك َواْل ُم ْش َر َكي َْن َوا ْن ُ‬ ‫َوأ َ َذ َّل َ‬
‫اخذُ ْل‬ ‫الدي َْن َو ْ‬ ‫ص َر َ‬ ‫ص ْر َم ْن نَ َ‬ ‫اْل ُم َو َح َدي َْن َوا ْن ُ‬
‫الدي َْن‬‫َم ْن َخذَ َل اْل ُم ْس َل َمي َْن َو َد َم ْر أ َ ْع َدا َء َ‬
‫الدي َْن‪ .‬الل ُه َّم ا ْدفَ ْع‬ ‫َوا ْع َل َك َل َما َت َك َإلَى يَ ْو َم َ‬
‫الزلَ َز َل َواْ َلم َح َن‬ ‫عنَّا اْلبَالَ َء َواْ َلوبَا َء َو َّ‬ ‫َ‬
‫ظ َه َر َم ْن َها َو َما‬ ‫س ْو َء اْل َفتْنَ َة َواْ َلم َح َن َما َ‬ ‫َو ُ‬
‫سا َئ َر‬ ‫صةً َو َ‬ ‫ع ْن بَلَ َدنَا اَ ْندُو َن ْي َسيَّا خآ َّ‬‫ط َن َ‬ ‫بَ َ‬
‫ب اْلعَالَ َم ْي َن‪.‬‬ ‫ان اْل ُم ْس َل َمي َْن عآ َّمةً يَا َر َّ‬ ‫اْلبُ ْل َد َ‬
‫ْلخ َر َة‬ ‫سنَةً َو َفى اْ َ‬ ‫َربَّنَا آ َتنا َ َفى الد ْنيَا َح َ‬
‫ار‪َ .‬ربَّنَا َ‬
‫ظلَ ْمنَا‬ ‫اب النَّ َ‬ ‫عذَ َ‬‫سنَةً َوقَنَا َ‬ ‫َح َ‬
‫اإن لَ ْم ت َ ْغ َف ْر لَنَا َوت َ ْر َح ْمنَا لَنَ ُك ْون ََّن‬ ‫سنَا َو ْ‬ ‫ا َ ْنفُ َ‬
‫َم َن اْلخَا َس َري َْن‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ان‬
‫هللا يَأ ُ َ َ َ َ َ َ َ‬
‫س‬ ‫ح‬
‫ْ‬ ‫إل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ْ‬
‫د‬ ‫ع‬‫ل‬ ‫ا‬ ‫ب‬‫ر‬‫ُ‬ ‫م‬ ‫هللا ! َإ َّن َ‬‫َعبَا َد َ‬
‫آء‬‫ع َن اْلفَ ْحش َ‬ ‫بى َويَ ْن َهى َ‬ ‫ْتآء َذي اْلقُ ْر َ‬ ‫َو َإي َ‬
‫ظ ُك ْم لَعَلَّ ُك ْم تَذَ َّك ُر ْو َن‬ ‫َواْل ُم ْن َك َر َواْلبَ ْغي يَ َع ُ‬
‫هللا اْلعَ َظي َْم يَ ْذ ُك ْر ُك ْم َوا ْش ُك ُر ْوهُ‬ ‫َ‬ ‫وا‬ ‫ر‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ك‬ ‫ْ‬
‫ذ‬ ‫َوا‬
‫هللا أ َ ْكبَ ْر‬
‫لى نَعَ َم َه يَ َز ْد ُك ْم َولَ َذ ْك ُر َ‬ ‫ع َ‬ ‫َ‬

You might also like