HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU

1. Đối với giáo viên hướng dẫn
 Giáo viên hướng dẫn cần phải trang bị những kiến thức thực tế và dựa vào các
trang thiết bị sẵn có để mở rộng thêm các bài thực hành cho các học viên.
 Trước mỗi bài hướng dẫn, giáo viên hướng dẫn cần phải làm trước ít nhất một
lần, dự kiến trước các tình huống có thể xảy ra, sẵn sàng giải quyết bất cứ câu
hỏi nào từ phía học viên, tránh những tình huống sư phạm đáng tiếc xảy ra.
 Tài liệu này cũng hàm ý xây dựng một ngân hàng các bài tập thực hành về điện
công nghiệp đấu lắp trong tủ điện, tuỳ theo mục tiêu nội dung cũng như cấp
bậc đào tạo học viên mà chúng ta lựa chọn những bài học phù hợp.
 Trong bộ tài liệu này, tác giả chủ yếu trang bị các kiến thức và kĩ năng thực
hành động cơ 1 pha và 3 pha
2. Đối với học viên
 Tài liệu “MÔ HÌNH THỰC ĐỘNG CƠ 3 PHA” này là phần hướng dẫn thực
hành về động cơ 3 pha, do đó phần lí thuyết chỉ tóm tắt và nguyên lí hoạt động
của mạch điện . Vì vậy trước khi thực hành, học viên cần phải được trang bị
kiến thức lý thuyết tương ứng.
 Phải đọc kĩ từng bài học, từ việc xác định mục đích của bài học, phần tóm tắt
lí thuyết, chuẩn bị vật liệu dụng cụ đến trình tự thực hành và phải tự viết báo
cáo cũng như trả lời các câu hỏi mà tài liệu đặt ra.
 Mỗi bài thực hành đều có sơ đồ nguyên lí cụ thể để mạch hoạt động đúng chức
năng, nhưng cách thức bố trí thiết bị cũng như đấu nối dây dẫn có thể khác
nhau tuỳ thuộc vào trang thiết bị mà bạn có.
 Tuyệt đối tuân thủ sự hướng dẫn của giáo viên để tránh những tai nạn đáng tiếc
xảy ra.

1
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

GIỚI THIỆU VỀ BỘ THÍ NGHIỆM ĐỘNG CƠ 3 PHA

1.H×nh ¶nh bé thÝ nghiÖm

2. C¸c thiÕt bÞ chÝnh trong m« h×nh

a. Khèi cung cÊp nguån 3 pha
 Chức năng: Cung cấp bộ nguồn 3 pha
n g u å n 3 p h a 380v a c
chuẩn
 Các thông số:
- Điện áp nguồn : 220/380Vac
- Dòng định mức Imax= 10A.
- Tần số: 50Hz.
- Bật tắt nguồn bằng attomat 3 pha 25A.
- Đèn báo hiện thị trạng thái của nguồn.
- Kết nối bằng giắc cắm an toàn 4mm

0 A B C

Hình 2.a: Khối cung cấp nguồn 3 pha

b. Khối nút bấm và dừng khẩn

2
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

 Chức năng: điều khiển.

 Các thông số:
- Nút bấm.
Số lượng: 2 chiếc
Dòng chịu đựng Imax= 5A.
Gồm 1 cặp tiếp điểm thường đóng và
1 cặp tiếp điểm thường mở
Kết nối bằng giắc an toàn 4mm
- Dừng khẩn.
Số lượng: 1 chiếc
Dòng chịu đựng Imax= 5A.

Hình 2. b. Khối nút bấm và dừng khẩn

c. Khởi động từ
 Chức năng: Điều khiển và bảo vệ cho
tải
 Các thông số:
- Contactor
+ Điện áp cuộn hút: 220V/50Hz.
+ Tiếp điểm động lực: 3 tiếp điểm thường
mở 22A.
+ Tiếp điểm phụ: 2 tiếp điểm thường đóng
và thường mở 5A Hình 2. c. Khởi động từ
+ Kết nối bằng giắc an toàn 4mm
- Rơ le nhiệt
+ Dải bảo vệ: 2,5-6A.
+ Tiếp điểm phụ: 2 tiếp điểm thường đóng
và thường mở 5A
+ Kết nối bằng giắc an toàn 4mm

3
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

d. Khối đồng hồ đo dòng và áp

Hình 2.d Khối đồng hồ đo dòng và áp

 Chức năng: Đo điện áp và dòng điện.
 Các thông số:
- Đồng hồ đo điện áp xoay chiều.
Số lượng: 1 chiếc
Dải đo: 0-500VAC
Kết nối bằng giắc tiêu chuẩn 4mm.
- Đồng hồ đo dòng điện xoay chiều.
Số lượng: 3 chiếc
Dải đo: 0-5AAC
Có cầu chì bảo vệ
- Kết nối bằng giắc an toàn 4mm.

4
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

e. Sơ đồ trải động cơ 3 pha

- Sơ đồ trải động cơ 3 pha được in màu S ¥ § å TR¶ I § é NG C¥ § IÖN 3 PHA ? / Y :220V/ 380V

4
22
3

cho từng pha.

21

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1

- Có giắc cắm các đầu ra cho các đầu dây.

A Z B C X Y

Hình 2. e. Sơ đồ trải động cơ 3 pha

f. Module động cơ 3 pha

 Các thông số:
- P = 0,75 Kw.
- U = 220/380V.
- RPM= 1400.
- Cosφ = 0.95.
- Kg = 12.
- Made in Viet Nam.

Hình 2.f: Module động cơ 3 pha

5
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

Mét sè bµi thÝ nghiÖm c¬ b¶n víi ®éng c¬ k®b 3 pha

bµi 1- t×m hiÓu cÊu t¹o ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu 3 pha
r« to lång sãc
I. Môc ®Ých
 hiÓu nguyªn lý, cÊu t¹o cña ®éng c¬ xoay chiÒu ba pha
 BiÕt th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng ®éng c¬ xoay chiÒu ba pha
II. Tãm t¾t lý thuyÕt
1.S¬ lîc cÊu t¹o
Xem h×nh 2-1

Vá ®éng c¬

Trôc ®éng
c¬

æ bi

R«-to

Stato
Stato C¸nh qu¹t
Lång b¶o D©y quÊn
hiÓm

Bãt ®Êu
d©y

H×nh 2-1

6
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

§éng c¬ ba pha r« to lång sãc lµ lo¹i m¸y ®iÖn biÕn ®æi ®iÖn n¨ng ba pha thµnh
c¬ n¨ng. Nã ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c cña hiÖn tù¬ng c¶m øng ®iÖn tõ. CÊu
t¹o gåm c¸c bé phËn chÝnh sau:
 PhÇn tÜnh (Stato): Gåm c¸c l¸ thÐp ®iÖn kü thuËt c¾t bá phÇn h×nh trßn ë
gi÷a dËp r·nh kiÓu híng t©m sau ®ã ghÐp l¹i víi nhau t¹o thµnh c¸c r·nh ®Ó ®Æt
d©y quÊn stato.
 D©y quÊn stato: Gåm ba cuén d©y gièng hÖt nhau vÒ sè vßng d©y, tiÕt diÖn
d©y, vËt liÖu chÕ t¹o d©y nhng ®îc ®Æt lÖch nhau 120 ®é ®iÖn trªn c¸c r·nh
cña stato. Ba cuén d©y nµy ®îc c¸ch ®iÖn hoµn toµn víi nhau vµ c¸ch ®iÖn
hoµn toµn víi lâi thÐp stato.
C¸c cuén d©y nµy thêng ®îc kÝ hiÖu lµ:
+ Cuén d©y AX t¬ng øng víi pha A
+ Cuén d©y BY t¬ng øng víi pha B
+ Cuén d©y CZ t¬ng øng víi pha C
Theo quy luËt lång d©y c¸c ®Çu d©y ra cã trËt tù ®Çu ®Çu, ®Çu cuèi. Thêng
kÝ hiÖu c¸c ®Çu ®Çu lµ A,B,C cßn c¸c ®Çu cuèi lµ X,Y,Z. C¸c cuén d©y stato
cã thÓ ®îc ®Êu thµnh h×nh sao hoÆc tam gi¸c tuú theo ®iÖn ¸p nguån.
 PhÇn quay (Roto): gåm c¸c l¸ thÐp ®iÖn kü thuËt ghÐp l¹i víi nhau thµnh
h×nh trô trßn, trªn ®ã cã xÎ r·nh ®Æt c¸c thanh dÉn b»ng nh«m. PhÇn ®Çu c¸c
thanh nh«m ®îc nèi ng¾n m¹ch víi nhau v× vËy nã cßn cã tªn lµ r« to ng¾n m¹ch.
Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cïng víi sù t¸c ®éng cña m«i trêng lµm cho mét sè
th«ng sè kÜ thuËt bÞ thay ®æi, nÕu cø vËn hµnh tiÕp tôc th× cã thÓ dÉn ®Õn
h háng, kh«ng ®¶m b¶o an toµn. V× vËy sau nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh
ta ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra, b¶o dìng ®éng c¬ ®iÖn.
§Ó mét ®éng c¬ xoay chiÒu ba pha ho¹t ®éng tèt cÇn cã c¸c th«ng sè kÜ thuËt
tho¶ m·n c¸c yªu cÇu tèi thiÓu sau:
+ §iÖn trë ba cuén d©y pha ph¶i gièng nhau.
+ ë ®iÖn ¸p thö kh«ng nhá h¬n 1,5 lÇn ®iÖn ¸p nguån th× ®iÖn trë
c¸ch ®iÖn cuén d©y pha víi vá vµ ®iÖn trë c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c cuén
d©y pha víi nhau kh«ng nhá h¬n 0,5M.
+ Trôc ®éng c¬ kh«ng bÞ kÑt.
III. Néi dung thùc hµnh
1.ChuÈn bÞ dông cô thiÕt bÞ

TT ThiÕt bÞ, dông cô SL Ghi chó

1 - M« h×nh ®éng c¬ 3 pha c¾t bæ 01 bé
3 - §ång hå v¹n n¨ng 01 chiÕc
- Mª g«mmÐt 01 chiÕc

7
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

- Tuèc n¬ vÝt, k×m v¹n n¨ng. 01 bé

2.S¬ ®å thùc hµnh

a b c
H×nh 2-2
3.C¸c bíc thùc hiÖn.
A.KiÓm tra phÇn ®iÖn.
 Bíc 1: Th¸o cÇu nèi d©y trªn bãt ®Êu d©y
 Bíc 2: §o ®iÖn trë tõng cuén d©y pha. Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng.
 Bíc 3: KiÓm tra ®é c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c cuén d©y pha víi vá theo c¸c bíc sau:
*KiÓm tra pha A.
 Dïng mª ga «m mÐt nèi nh h×nh vÏ (mét ®Çu que ®o nèi víi A hoÆc X, ®Çu
cßn l¹i nèi vµo vá ®éng c¬; tèt nhÊt lµ nèi vµo vÝt tiÕp ®Êt cña ®éng c¬)
 Quay tay quay cña mª g«m mÐt víi tèc ®é tõ thÊp ®Õn cao cho tíi khi tèc ®é
æn ®Þnh kho¶ng 40 60 vßng/phót. Gi÷ nguyªn tèc ®é, ®äc gi¸ trÞ trªn mª g«m
mÐt. Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 1.
 Chó ý: NÕu sö dông mª g«m mÐt ®iÖn tö ta kh«ng cÇn quay.
LÆp l¹i bíc 3 víi pha B vµ C.
 Bíc4: KiÓm tra c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c cuén d©y pha:
*KiÓm tra ®é c¸ch ®iÖn gi÷a pha A vµ pha B.
 Dïng mª g«m mÐt nèi nh h×nh vÏ
 Quay tay quay cña mª g«m mÐt víi tèc ®é tõ thÊp ®Õn cao cho tíi khi tèc ®é
æn ®Þnh kho¶ng 40 60 vßng/phót. Gi÷ nguyªn tèc ®é, ®äc gi¸ trÞ trªn mªg«m
mÐt. Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng
LÆp l¹i bíc 4 ®Ó ®o ®é c¸ch ®iÖn gi÷a pha A víi C vµ pha B víi C
 Tham kh¶o h×nh 2-3a, b, c, d, e, f

8
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

H×nh 2-3
 Bíc 5: §Êu X víi Y víi Z, ®Êu A,B,C vµo nguån
 Bíc 6: §ãng ®iÖn ®o dßng ®iÖn ch¹y qua ®éng c¬.
IV. ViÕt b¸o c¸o thùc hµnh

Cuén C¸ch víi C¸ch ®iÖn C¸ch ®iÖn C¸ch ®iÖn Néi trë
d©y vá víi cuén d©y víi cuén d©y víi cuén d©y
AX BY CZ
AX
BY
CZ

V. C©u hái kiÓm tra

1. ý nghÜa cña viÖc kiÓm tra c¸ch ®iÖn cuén d©y ®éng c¬ víi vá, gi÷a c¸c
cuén d©y víi nhau.
2. Khi ®iÖn trë c¸ch ®iÖn cña ®éng c¬ kh«ng ®¹t 0.5 M, hiÖn tîng g× cã
thÓ x¶y ra?

9
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

bµi 2-X¸c ®Þnh cùc tÝnh c¸c ®Çu d©y

®éng c¬ xoay chiÒu 3 pha
I. Môc ®Ých
 HiÓu ®îc b¶n chÊt vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cùc tÝnh cuén d©y ®éng c¬
xoay chiÒu ba pha
 BiÕt x¸c ®Þnh cùc tÝnh c¸c cuén d©y cña ®éng c¬ xoay chiÒu ba pha khi bÞ
mÊt dÊu.
II. Tãm t¾t lý thuyÕt
Nh ta ®· biÕt bé d©y quÊn stato ®éng c¬ xoay chiÒu ba pha gåm ba cuén d©y
gièng nhau vµ ®îc ®Æt lÖch nhau 120 ®é ®iÖn trªn c¸c r·nh cña stato.
C¸c cuén d©y nµy thêng ®îc kÝ hiÖu lµ:
 Cuén d©y AX t¬ng øng víi pha A
 Cuén d©y BY t¬ng øng víi pha B
 Cuén d©y CZ t¬ng øng víi pha C
Theo quy luËt lång d©y, c¸c ®Çu d©y ra cã trËt tù ®Çu ®Çu, ®Çu cuèi (hay
cßn gäi lµ cùc tÝnh). Thêng kÝ hiÖu c¸c ®Çu ®Çu lµ A, B, C cßn c¸c ®Çu cuèi
lµ X,Y, Z. §éng c¬ chØ cã thÓ ho¹t ®éng b×nh thêng khi cùc tÝnh c¸c ®Çu d©y
®îc x¸c ®Þnh ®óng. Nhng trong thùc tÕ ta gÆp mét sè ®éng c¬ bÞ mÊt ký hiÖu
cùc tÝnh ë c¸c ®Çu d©y nh ®· quy íc. Do ®ã ta ph¶i x¸c ®Þnh l¹i.
ViÖc x¸c ®Þnh cã thÓ dïng nguån mét chiÒu hoÆc nguån xoay chiÒu dùa trªn
nguyªn lÝ sau :
a.Dïng nguån xoay chiÒu.
Gi¶ sö mét ®éng c¬ ba pha cã ba cuén d©y ®· ®îc x¸c ®Þnh cùc tÝnh. Ta sÏ
biÕn ®éng c¬ thµnh mét m¸y biÕn ¸p c¶m øng nh h×nh 3-1a vµ 3-1b.

a b
H×nh 3-1

10
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

XÐt trêng hîp (a) cuén s¬ cÊp ®îc t¹o bëi hai cuén d©y pha nèi tiÕp cïng chiÒu
(cuèi cuén nä nèi ®Çu cuén kia). Khi cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y
qua cuén s¬ cÊp th× trªn cuén AX vµ BY nhËn ®ù¬c 2 tõ th«ng t¬ng øng lµ a
vµ b (chiÒu tõ th«ng x¸c ®Þnh nhê quy t¾c vÆn nót chai).
Ta nhËn thÊy 2 tõ th«ng nµy biÕn thiªn, cïng mãc vßng qua cuén thø cÊp CZ,
chóng l¹i cïng chiÒu nªn tõ th«ng tæng “mãc” qua cuén thø cÊp lín nhÊt. Theo luËt
c¶m øng ®iÖn tõ trong cuén thø cÊp sÏ xuÊt hiÖn mét søc ®iÖn ®éng c¶m øng .
Ta cã thÓ kiÓm tra søc ®iÖn ®éng c¶m øng nµy b»ng v«n mÐt hay bãng ®Ìn
m¾c nh h×nh 3-1.
T¬ng tù, xÐt trêng hîp h×nh 3-1b: Do 2 cuén d©y pha ®Êu ngîc chiÒu nªn tõ
th«ng mãc vßng qua cuén thø cÊp CZ bÞ triÖt tiªu. Trong cuén thø cÊp kh«ng cã
søc ®iÖn ®éng c¶m øng, ®Ìn sÏ kh«ng s¸ng vµ v«n mÐt kh«ng hiÓn thÞ.
Qua ph©n tÝch trªn ta cã thÓ t×m ®îc c¸ch x¸c ®Þnh cùc tÝnh cña ®éng c¬
b»ng nguån xoay chiÒu, nhng cã mét sè lu ý sau:
 Nguån xoay chiÒu ®a vµo thö chØ nªn lÊy tõ (20%-50%)U®m cuén d©y.
NÕu ®éng c¬ c«ng suÊt lín cµng lín th× gi¸ trÞ nµy lÊy cµng nhá.
 Víi mét sè ®éng c¬ c«ng suÊt nhá (Sè vßng cuén d©y nhiÒu, tiÕt diÖn d©y
nhá trë kh¸ng cuén d©y lín), c«ng suÊt bãng ®Ìn lín (®iÖn trë bãng ®Ìn nhá) nªn
bãng ®Ìn cã thÓ kh«ng s¸ng do phÇn lín ®iÖn ¸p c¶m øng sôt trªn cuén d©y. Tr-
êng hîp nµy ta ph¶i dïng v«n mÐt thay thÕ ®Ìn .
 Thêi gian thö ph¶i tiÕn hµnh nhanh chãng ®Ó khái ¶nh hëng ®Õn cuén d©y
do bÞ ph¸t nãng
 VÒ mÆt lÝ thuyÕt th× ®iÖn ¸p c¶m øng Ucz = Unguån s( do sè vßng cuén
s¬ gÊp ®«i cuén thø). Nhng thùc tÕ Ucz < Unguån do c¸c cuén d©y stato trong
thùc tÕ kh«ng ®Æt “t¸ch rêi” nh h×nh vÏ ®· m« pháng ë trªn, nªn tõ th«ng a vµ
b kh«ng hoµn toµn “chui hÕt“ qua cuén thø cÊp CZ tøc lµ c < a + b. Do
®ã ta nªn chän
U®m®Ìn <Unguån
b.Dïng nguån mét chiÒu. Xem h×nh 3-2

11
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

H×nh 3-2
NÕu K ®ang ë tr¹ng th¸i ®ãng, chiÒu tõ th«ng a do pha A sinh ®îc x¸c ®Þnh
nh h×nh 3-2. NÕu ta ®ét ngét chuyÓn K sang tr¹ng th¸i ng¾t sÏ lµm cho tõ th«ng
a qua cuén BYgi¶m.
Theo ®Þnh luËt c¶m ®iÖn tõ th× trong cuén BY sÏ sinh ra søc ®iÖn ®éng E c.
Do tõ th«ng a ®ang gi¶m, nªn tõ th«ng b cña dßng ®iÖn do Ec sinh ra ph¶i
cïng chiÒu víi a (®Ó chèng l¹i sù gi¶m). VËy chiÒu cña E c ë tr¹ng th¸i K
chuyÓn tõ ®ãng  ng¾t ®îc x¸c ®Þnh nh h×nh 3-2
Ta ®i ®Õn kÕt luËn: NÕu K chuyÓn tõ tr¹ng th¸i ®ãng  ng¾t mµ ®iÖn ¸p
c¶m øng cã gi¸ trÞ d¬ng (kim v«n mÐt quay theo chiÒu d¬ng cña thang chia) th×
®Çu nèi víi cùc (+) cña v«n mÐt cã cïng cùc tÝnh víi ®Çu d©y nèi vµo cùc (+)
cña nguån mét chiÒu.

Lu ý :
 Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông cho c¶ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cùc tÝnh cuén d©y
m¸y biÕn ¸p mét pha hoÆc ba pha.
 V× søc ®iÖn ®éng c¶m øng rÊt nhá nªn ®ång hå thö ph¶i sö dông lo¹i mili
v«n mÐt DC.

III. Néi dung thùc hµnh

1.ChuÈn bÞ dông cô thiÕt bÞ

TT ThiÕt bÞ, dông cô SL Ghi chó

1 -D©y nèi, j¾c c¾m. 01 bé
2 -§éng c¬ ba pha 01 chiÕc
3 -§ång hå v¹n n¨ng 01 chiÕc
-Tuèc n¬ vÝt, k×m v¹n n¨ng. 01 chiÕc

12
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

01 bé

2.C¸c bíc thùc hiÖn

A.X¸c ®Þnh cùc tÝnh b»ng nguån xoay chiÒu
 Bíc 1: X¸c ®Þnh 2 ®Çu d©y cña tõng cuén d©y pha cña ®éng c¬ b»ng «m
mÐt.
 Bíc 2: Chän mét pha bÊt k× lµm pha A. Trong pha A ta l¹i chän mét ®Çu d©y
bÊt k× lµm ®Çu ®Çu (®Çu A), ®Çu cßn l¹i sÏ lµ ®Çu cuèi (®Çu X)
 Bíc 3: §Êu nèi tiÕp pha A víi mét trong 2 pha cßn l¹i (gi¶ sö ®ã lµ pha B), pha
thø ba ®Êu víi ®Ìn hoÆc v«n mÐt. Xem h×nh 3-3a hoÆc h×nh 3-3b
 Bíc4: §ãng ®iÖn, quan s¸t ho¹t ®éng cña v«n mÐt. NÕu :
 Kim v«n mÐt nhÝch lªn th× ®Çu nèi víi X lµ ®Çu ®Çu cña pha B (®Çu B),
®Çu cßn l¹i cña pha B lµ ®Çu Y -H×nh 3-3a
 Kim v«n mÐt ®øng yªn th× ®Çu nèi víi X lµ ®Çu cuèi cña pha B (®Çu Y),
®Çu cßn l¹i cña pha B lµ ®Çu ®Çu (®Çu B)- H×nh 3-3b
 Bíc 5: §æi vÞ trÝ cña pha C cho pha B, lÆp l¹i c¸c buíc 3, 4 ®Ó t×m ®Çu C
vµ Z
 Bíc 6: Ho¹t ®éng thö theo c¸c bíc sau:
 Nèi c¸c cuén d©y ®éng c¬ theo h×nh sao hoÆc tam gi¸c tuú theo kÝ hiÖu ghi
trªn nh·n ®éng c¬
 §ãng ®iÖn nguån
 Quan s¸t dßng ®iÖn kh«ng t¶i c¸c pha Ia, Ib, Ic. Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng
 §æi thø tù ®Çu d©y mét pha bÊt k× (®æi ®Çu ®Çu cho ®Çu cuèi). LÆp l¹i
bíc 6
B.X¸c ®Þnh cùc tÝnh b»ng nguån mét chiÒu.
Cã thÓ x¸c ®Þnh cùc tÝnh nguån mét chiÒu nh s¬ ®å h×nh 3-3c

IV ViÕt b¸o c¸o thùc hµnh

Dßng kh«ng t¶i

Cuén d©y C¸ch nèi KÕt luËn
Ia Ib Ic
Theo s¬ ®å
AX, BY,CZ h×nh (a)

Theo s¬ ®å
AX,BY,ZC h×nh (b )

13
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

V. C©u hái kiÓm tra

1. ý nghÜa cña viÖc x¸c ®Þnh cùc tÝnh ®éng c¬
2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cùc tÝnh ë trªn dùa trªn nguyªn lÝ nµo ?
3. Trong trêng hîp kh«ng cã «m mÐt, chØ cã ®Ìn thö vµ c¸c phô kiÖn kh¸c, ta cã
thÓ x¸c ®Þnh ®îc cùc tÝnh cña ®éng c¬ kh«ng?. NÕu ®uîc, h·y tr×nh bµy ph¬ng
ph¸p x¸c ®Þnh.

14
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

bµi 3 – MỞ MÁY ĐỘNG CƠ XOAY CHIỀU 3 PHA RÔ TO LỒNG

SÓC

I. Mục đích thí nghiệm

- Củng cố lý thuyết đã học về động cơ điện không đồng bộ 3 pha rô to lồng sóc.
- Hướng dẫn học viên một số thao tác đo điện trở thông dụng, một số phương
pháp mở máy đơn giản và xây dựng một số đặc tính của động cơ điện 3 pha rô to
lồng sóc
II. Cơ sở lý thuyết
a. Một số phương pháp mở máy động cơ không đồng bộ ba pha
Động cơ không đồng bộ ba pha có mômen mở máy, Để mở máy được mômen
mở máy của động cơ phải lớn hơn mô men cản của tải lúc mở máy, đồng thời mô
men động cơ phải đủ lớn để thời gian mở máy trong phạm vi cho phép.
Một số biện pháp mở máy động cơ rô to lồng sóc
- Mở máy trực tiếp
Đây là phương pháp đơn giản nhất, chỉ việc đóng trực tiếp động cơ điên vào
lưới điện. Khuyết điểm của phương pháp này là dòng điện mở máy lớn, làm tụt
điện áp mạng điện rất nhiều, nếu quán tính của máy lớn, thời gian mở máy sẽ rất
lâu, có thể làm chảy cầu chì bảo vệ. Vì thế phương pháp này dùng được khi công
suất mạng điện lớn hơn công suất động cơ rất nhiều, việc mở máy sẽ rất nhanh và
đơn giản.
- Mở máy dán tiếp dùng biến tần
Đây là phương pháp tối ưu nhất hiện nay trong việc điều khiển động cơ không
đồng bộ xoay chiều 3 pha
Ưu điểm của phương pháp này là: động cơ được khởi động rát êm diu mô
men khởi động được tăng dân, phương pháp này cũng cho phep chúng ta thay đổi
tốc độ động cơ một cách dễ dàng. Đối vỡi những động cơ lớn sẽ không gây sụt áp
lưới điện khi khởi động. Thời gian khởi động có thể cài đặt một cách dễ dàng.
b. Thiết bị thí nghiệm:
A, B, C: nguồn điện 3 pha 220/380 V
ATM: áp tô mát
A1, A2, A3: đồng hồ ampe, đo dòng điện trong các pha
V: đồng hồ vol mét để đo điện áp đặt vào động cơ
III. Trình tự tiến hành thí nghiệm

15
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

a. Đo điện trở dây quấn pha stato

Dùng đồng hồ vạn năng đặt ở thang đo (x1) đo lần lượt điện trở các đầu dây
quấn pha A-X, B- Y, C- Z, sau đó tính Rpha trung bình.
b. Mở máy động cơ không đồng bộ 3 pha ro to lồng sóc
- Mở máy trực tiếp
Sử dụng mở máy những động cơ công suất nhỏ
+ Sơ đồ mở máy
L1

L2

L3

N
EMC
OL

A1 A2 A3
STOP

START

+ Quá trình khởi động như sau:

Đóng ATM, cấp nguồn điện 3 pha cho mạch. Ấn nút START contactor K1 có
điện, các tiếp điểm K1 bên mạch động lực đóng lại cấp điện cho động cơ, đồng
thời tiếp điểm K1-2 đóng lại duy trì cho mạch. Dừng mạch bằng việc ấn nút STOP.
Trong quá trình hoạt động nếu có sự cố thì ấn nút EMC, tiếp điểm OL trên rơ le
nhiệt bảo vệ cho mạch khi có sự cố quá dòng.

16
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn
 HDTH m« h×nh ®éng c¬ 3 pha

17
Thanh Hung Automation., JSC
thanhhung.edu.vn