You are on page 1of 114

Anatomi

Dermato
Muskulo
Skeletal
d rg . Haam id H. Haikal, M.Sc .
1.

2.

2
Topik
Integumentum (Kulit)
Systema skeletale (Sistem kerangka)

Systema musculare (Sistem otot)


20XX SAMPLE FOOTER TEXT
4
Integumentum
Penutup natural terluar organisme

Komponen:
Integumentum • Cutis (Kulit) dan lapisan di bawahnya
• Adnexae cutis : Struktur yang melekat
pada Cutis

9/3/20XX Presentation Title 5


1. Pili (Rambut)
Sensori sentuh, penahan panas, proteksi

Pubes: Rambut di area genitalia

2. Unguis (Kuku)
Proteksi kulit ujung jari, pelengkap sensitivitas ujung jari

Adnexae 3. Glandulae cutis


• Glandulae sudorifera : produksi keringat
Cutis • Glandulae sebacea : produksi sebum (substansi
‘berminyak’)

20XX 6
1. Cutis
a. Epidermis
b. Dermis
2. Fascia superficiale (Tela subcutanea,
Lapisan Hypodermis)
Integumentum a. Panniculus adiposus (Jaringan lemak)
b. Textus connectivus laxus (Jaringan ikat
longgar)

20XX 7
Lapisan
Integumentum

20XX 8
Lapisan
Integumentum

20XX 9
Jaringan Subkutan (Tela Subcutanea)

 Jaringan di bawah Cutis


 Disebut juga:
 Hypodermis
 Subcutis
 Fascia superficialis
Fascia Superficialis & Profundalis
Linea
Distractiones

Garis Kerutan
(Tension Lines,
Langer’s Lines)

20XX 12
Systema Skeletale

Sistem Kerangka
Skeleton Axial

20XX
SAMPLE FOOTER TEXT
1. Cranium
2. Os hyoideum
3. Columna vertebralis
4. Costae & Sternum
14
Cranium
Neurocranium

Splanchnocranium
Cranium

Neurocranium Splanchnocranium
1. Os frontale 1. Concha nasalis inferior
2. Os occipitale 2. Os lacrimalis
3. Os parietale 3. Os mandibula
4. Os temporale 4. Os maxillaris
5. Os nasalis
5. Os sphenoidale
6. Os palatinus
6. Os ethmoidale
7. Os vomer
8. Os zygomaticum
Cranium

Neurocranium
1. Os frontale
2. Os occipitale
3. Os parietale
4. Os temporale
5. Os sphenoidale
6. Os ethmoidale
Cranium

Splanchnocranium
1. Concha nasalis inferior
2. Os lacrimalis
3. Os mandibula
4. Os maxillaris
5. Os nasalis
6. Os palatinus
7. Os vomer
8. Os zygomaticum
Cranium

Splanchnocranium
1. Concha nasalis inferior
2. Os lacrimalis
3. Os mandibula
4. Os maxillaris
5. Os nasalis
6. Os palatinus
7. Os vomer
8. Os zygomaticum
Perbandingan Cranium Dewasa & Bayi
Adolescent Neonatal
Fonticuli cranii
• dikenal juga dengan Fontanella
• Area lunak yang mengisi celah sutura
antara tulang-tulang calvaria cranium

Terdiri dari:
1. Fonticulus anterior
2. Fonticulus posterior
3. Fonticulus sphenoideus
4. Fonticulus mastoideus
Fonticulus
anterior

Fonticulus
posterior
Fonticulus
sphenoideus
Fonticulus
mastoideus
Os Hyoideum
 Satu-satunya tulang yang tidak bersendi dengan
tulang lain
 Salah satu tempat melekatnya Lingua (lidah) & Larynx
Columna Vertebralis

• Tulang Punggung
• Terdiri dari :
1. Vertebrae cervicalis di leher
2. Vertebrae thoracalis di Thorax
3. Vertebrae lumbalis do abdomen
4. Vertebrae sacrum di Pelvis
5. Vertebrae coccygeus di Pelvis
Sacrum & Coccygeus
 Sacrum, dibaca = sakrum
 Coccygeus, dibaca = Koksigeus
 Salah satu komponen tulang dari Pelvis;
menjadi acuan dalam Pelvimetry
 Berperan dalam proses kehamilan & persalinan
 Lordosis cervicalis
 Kyphosis thoracalis
 Lordosis lumbalis
 Kyphosis sacralis
+ Costae
 Costa verae
 Costa spuriae
 Costa fluctuantes
Sternum
✓ Tulang yang terletak
di tengah dada
✓ Salah satu tempat
melekatnya Costa
dengan perantara
Cartilago costa
Skeleton Appendiculare

20XX
Ossa membri superioris

SAMPLE FOOTER TEXT


• Cingulum membri superioris
• Pars libera membri superioris (Tangan)

Ossa membrum inferioris


• Cingulum membri inferioris / Cingulum pelvicum
• Pars libera membri inferioris (Kaki) 33
Cingulum Membri Superior
&
Pars Libera Membri Superior
Cingulum
Membri
Superior

(Gelang Bahu)

Terdiri dari
• Clavicula
• Scapula

Presentation title 20XX 35


Clavicula
Scapula
Pars
Libera
Membri
Superior
1. Humerus
2. Radius
3. Ulna
4. Ossa manus
20XX 38
Pars
Libera
Membri
Superior
1. Humerus
2. Radius
3. Ulna
4. Ossa manus
20XX 39
Humerus
Radius
Ulna
Ossa
Manus

1. Ossa carpi
2. Ossa metacarpi
3. Phalanges manus (Jari)

Presentation title 20XX 43


Cingulum Pelvicum
(Cingulum Membri Inferior)
&
Pars Libera Membri Inferior
Cingulum
Pelvicum

&

Pars Libera
Membri
Inferior
Presentation title 20XX 45
Cingulum Pelvicum
(Gelang Panggul)

Os Coxae (dibaca = Kokse)


–Ilium
–Ischium (dibaca = Iskium)
–Pubicum (dibaca = Pubikum)
Coxae
• Acetabulum
• Linea terminalis
Pars Libera Membri Inferior
• Femor
• Patella
• Tibia
• Fibula
• Ossa Tarsalia
• Ossa Metatarsalia
• Phalanges Pedis
Femur
Patella
(Tulang Lutut)
Tibia
Fibula
OSSA PEDIS
OSSA PEDIS

Tarsal
Metatarsal
Phalanx Pedis
 Lengkung longitudinal lateral
 Lengkung longitudinal medial
 Lengkung transversal
Systema Musculare
Musculi pada Skeleton Axial

• Musculi capitis : Kelompok otot kepala


• Musculi colli / cervicis : Kelompok otot leher
• Musculi dorsi : Kelompok otot punggung
• Musculi thoracis : Kelompok otot dinding dada
• Musculi abdominis : Kelompok otot dinding perut
Musculi Capitis
• Musculi externi bulbi oculi
• Musculi ossiculorum auditus
• Musculi faciei : Kelompok otot wajah
• Musculi masticatorii
• Musculi linguae
• Musculi palati mollis et faucium
Musculi
Faciei
Musculi
Faciei
Musculi Cervicis (Kelompok Otot Leher)
• Musculi
suboccipitales:
Kelompok otot leher
bagian belakang
• Musculi suprahyoidei
• Musculi infrahyoidei
• Musculi pharyngis
• Musculi laryngis
Musculi Dorsi (Kelompok Otot Punggung)
Musculi superficialis
Musculi dorsi propii:
• Musculi erector spinae : Kelompok otot penegak tulang belakang
• Musculi spinotransversales
• Musculi transversospinales
• Musculi interspinales
• Musculi intertransversarii
Musculi Dorsi
Erector Spinae

Kelompok otot
penegak tulang
punggung /
belakang
Kelompok Otot Dinding Dada dan Perut

Musculi thoracis

• Sebagian akan dibahas di Anatomi kardiorespirasi

Musculi abdominis

• Sebagian akan dibahas di Anatomi Gastrointestinal dan Anatomi Pelvis


Musculi
Membri
Superior

Kelompok otot
Alat gerak atas
Musculi Membri Superior

 Musculi Cinguli Pectorale : Kelompok otot gelang bahu


 Musculi Brachii : Kelompok otot lengan atas
 Musculi Antebrachii : Kelompok otot lengan bawah
 Musculi Manus : Kelompok otot tangan
Musculi Cinguli Pectorale

Sebagian dari kelompok otot gelang bahu :

 M. sternocleidomastoideus
 M. trapezius
 M. deltoideus
 M. pectoralis major
M. Sternocleidomastoideus
• M. trapezius
• M. deltoideus
M. pectoralis major
Mamma (payudara) terletak di superficial
M. pectoralis major
Musculi Brachii
(Kelompok Otot Lengan Atas)
• Kelompok otot flexor (anterior)
• Kelompok otot extensor (posterior)
Kelompok
Otot Flexor
(Anterior)

• M. biceps brachii
• M. brachialis
• M. coracobrachialis
• M. tricep brachii
Musculi Antebrachii
(Kelompok Otot Lengan Bawah)
 Kelompok otot anterior, berfungsi:
➢ Flexor
➢ Pronator
➢ Deviator
 Kelompok otot posterior, berfungsi:
➢ Extensor
➢ Supinator
➢ Deviator
➢ Abductor
Kelompok
Otot
Anterior

Terdapat
4 lapis
otot
Kelompok Otot Posterior

 Untuk Gerakan ekstensi jari


Anatomical
Snuff Box
Musculi Manus (Palmar)
Thenar
Hypothenar
Lumbricales
Interossei
+

Musculi
Lumbricales
Musculi Interossei
Musculi
Membri
Inferior

Kelompok otot
Alat gerak bawah
Kaki sebagai
pendukung berat
badan tubuh
Musculi
Membri Inferior
◦ Otot Pangkal Paha
◦ Regio Inguinal
◦ Regio Gluteus
◦ Femor (Tungkai Atas)
◦ Kompartemen Anterior
◦ Kompartemen Posterior
◦ Kompartemen Medial
◦ Cruris (Tungkai Bawah)
◦ Kompartemen Anterior
◦ Kompartemen Posterior
◦ Kompartemen Lateral
◦ Pedis (Kaki)
◦ Dorsal
◦ Kompartemen Plantar
Otot Pangkal Paha –
Regio Inguinal

M. psoas major


M. iliacus
Otot Pangkal Paha –
Regio Gluteus
Superficial
• Gluteus maximus

Profunda
• Gluteus medius
• dll
Kompartemen
Anterior (Extensor)
Femor
• Quadricep femoris
• Sartorius
Kompartemen
Medial (Adductor)
Femor
Kompartemen
Posterior (Flexor)
Femor

 Kelompok Otot Hamstring

Hamstring
Kompartemen
Anterior
Cruris
Kompartemen
Posterior
Cruris
Superficialis
• Gastrocnemius
• dll
PROFUNDA
• Popliteus
Profunda • Flexor hallucis longus
• Flexor digitorum longus
• Tibialis posterior
Tendon achilles
• Triceps surae
Kompartemen
Lateral
Cruris

 Fibularis longus

 Fibularis breves
Musculi Pedis
• Dorsal
• Extensor digitorum brevis
• Extensor hallucis brevis
• Plantar
• Lapis 1
• Lapis 2
• Lapis 3
• Lapis 4
Musculi
Dorsum Pedis

• Extensor digitorum brevis


• Extensor hallucis brevis
Systema
Articulare
Persendian

• Hubungan antara tulang-tulang dalam tubuh manusia


sehingga memungkinkan sistem skeletal berfungsi
Klasifikasi Sendi berdasarkan:
Jaringan Penghubung
• Junctura fibrosa : tersusun dari jaringan fibrosa
– Sutura : hampir tidak ada celah
– Syndesmosis : celah sedikit lebih lebar
– Membrana interossea : celah lebih lebar
• Junctura cartilaginea : tersusun dari jaringan cartilago
– Synchondrosis
– Epiphysis
– Symphisis
• Junctura synovialis: penghubung berupa cavitas synovial
• Junctura ossea : tersusun dari jaringan tulang
– Synostosis
Klasifikasi Sendi berdasarkan:
Mobilitas

• Synarthrosis = (hampir) tidak ada gerakan

• Amphiarthrosis = sedikit gerakan

• Diarthrosis = memungkinkan banyak gerakan


Klasifikasi Diarthrosis
Articulatio Joint Sendi

Plana Plane Geser

Ginglymus Hinge Engsel

Trochoidea Pivot Putar

Ellipsoidea Condyloid Gulung

Sellaris Saddle Pelana

Spheroidea Ball and Socket Peluru


Referensi

Drake, R., Vogl, A. W., & Mitchell, A. W.


(2009). Gray's anatomy for students E-book.
Elsevier Health Sciences.

Marieb, E. N., Mallatt, J., & Marieb, E. N.


(2001). Human anatomy . New York: Benjamin
Cummings.

20XX Presentation title 113


Quod Erat Demonstrandum

You might also like