ELEKTRİK PİYASASINDA ÜRETİM

ŞİRKETLERİNİN ESAS SÖZLEŞMELERİ

VE
ÖZELLİK ARZ EDEN KONULAR

AV. BERCESTE ELİF DURANAY

EDAC GENEL SEKRETERİ

CENGİZ GÜNEŞ
ENERJİ HUKUKU ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ YÖNETİM
KURULU ÜYESİ
ENERJİ VE ALTYAPI YATIRIM UZMANI
02.01.2023
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

ELEKTRİK PİYASASINDA ÜRETİM ŞİRKETLERİNİN ESAS SÖZLEŞMELERİ VE

ÖZELLİK ARZ EDEN KONULAR

GİRİŞ

Regülasyon, bir piyasada mal ve/veya hizmetlerin, belli kurallar, kısıtlamalar ve

yaptırımlar altında, düzenlemelerle tanımlanan kişiler tarafından hangi koşullarda faaliyet
gösterileceğini, tedarik zincirine konu mal/hizmetin hangi koşullarda üretileceğini, iletileceğini,
dağıtılacağını, piyasa ve alt piyasalara katılım ve satış/alış koşullarını, en etkin ve toplumsal
yararlara uygun şekilde çözümünü ifade eden düzenlemeler bütünüdür. Tanımdan da görüleceği
üzere, piyasanın çerçevesi toplumsal yararlara uygun olarak çizilerek, piyasa aktörlerinin görev,
hak, yükümlülük ve yaptırımlarının, regülasyon ile amaçlanan faaliyet sınırlarının
belirlenmesini ifade eder. Özellikle uygulamada, doğal tekel alanlarının rekabete açılması
sırasında regülasyon; doğması muhtemel aşırı kârların, toplumsal yarar gözetilerek
sınırlanmasının aracı olarak görülmektedir. Regülasyon işletme açısından, düzenlemeye tabi
tutulan belli bir piyasa/ faaliyet alanında, bir işletmenin faaliyetlerinin, faaliyete ilişkin gerekli
izinleri (lisans, ruhsat vb.) alarak, devletin koyduğu kurallar çerçevesinde ve devletin (bağımsız
idari otoritelerin) denetim ve gözetiminde yürütülmesi şeklinde tanımlanabilir [1].

Elektrik piyasasında faaliyette bulunan şirketlerle ilgili olarak 6446 sayılı Kanunda
faaliyet gösterebilecek şirket türlerinin belirlenmesinin yanı sıra faaliyetlerle ilgili Kurula
verilen yetki çerçevesinde Lisans Yönetmeliği ve Kurul Kararları ile şirket esas sözleşmelerine,
sermaye, devir, birleşme, bölünme, hisse tipi, hisse devir koşulları, sermaye artırılması ve
azaltılması, ortak ve yöneticilerde bulunması gereken özellikler, piyasa sınırları gibi birçok
konuda özel düzenlemeler yapılmıştır. Elektrik piyasasında faaliyet gösterecek şirketlerde sıkı
düzenleme yapılmasının nedenleri sektör faaliyetlerinin bir kısmının özel sektör eliyle
gördürülse dahi kamu hizmeti faaliyeti olması ikinci olarak faaliyetlerin şebeke faaliyeti
niteliğinden dolayı ortak firma davranışına ve tekelleşmeye yatkın olmasından
kaynaklanmaktadır. Ayrıca yatırımların yapılmasının sağlanması açısından belli bir finansman
kaynağının bulunması ve gerçek yatırımcıların sektörde yer almasının temini için asgari öz
kaynak koşulu da düzenlenmiştir.

Piyasa, üretim, iletim, dağıtım, piyasa işletimi, toptan satış, perakende satış, ithalat ve
ihracat faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemlerden oluşan elektrik enerjisi piyasasını
ifade etmektedir. Düzenlemeye tabi piyasalarda faaliyetlere sınır getirilmesi, tekelci yapıdan
tam rekabet piyasasına geçişte, tekelci ya da eksik rekabet (takım tekeli, düopol vb.)
oluşmaması düzenlemelerin ana hedefidir. Bu amaçla faaliyetlere ve/veya tüzel kişilere,
ortaklara veya işlemlere çeşitli sınırlamalarla izin verilmektedir. Yatırım ve faaliyetlerin
yapılabilirliğini ve düzenlenen işlemlere uyulmasını sağlamak üzere verilen
önlisans/lisanslarda mevzuatta belirlenen çerçevede tüzel kişilerin sınırlayıcı yükümlülük altına
sokularak yasal hedeflere ulaşılması regülasyon hedefleri arasındadır. Kanun düzenlemelerinin
çerçeve niteliğinde düzenlemeler olması nedeniyle birçok konu alt düzenleyici işlemlere
özellikle yönetmelik hükümlerine ve Kurul Kararlarına bırakılmıştır.

Üretim, enerji kaynaklarının, elektrik üretim tesislerinde belli bir teknoloji ve kurulu
güç altında elektrik enerjisine dönüştürülmesini ifade eder, üretim faaliyetinin teknik olarak

1
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

sınırı, üretim tesisi şalt sahasından sonraki nihayet direğine kadardır. Şalt sahasından sonraki
nihayet direğinden itibaren bağlantı şekline göre dağıtım veya iletim faaliyeti başlar. Üretim
faaliyeti, lisansları kapsamında kamu ve özel sektör üretim şirketleri ile organize sanayi ve
endüstri bölgesi tüzel kişiliği tarafından yürütülebilir. Üretim şirketi, sahip olduğu, kiraladığı,
finansal kiralama yoluyla edindiği veya işletme hakkını devraldığı üretim tesisi ya da
tesislerinde elektrik enerjisi üretimi ve ürettiği elektriğin satışıyla iştigal eden özel hukuk
hükümlerine tabi tüzel kişiyi ifade etmektedir. Kanundaki istisnalar (lisanssız üretim) hariç
piyasa faaliyetleri ile iştigal edecek tüzel kişiler, faaliyetlerine başlamadan önce, her faaliyet
için ve söz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olması hâlinde, her tesis için
ayrı önlisans/lisans almak zorundadır.

Bu makalemizde üretim şirketleri ile ilgili olarak esas sözleşmelerde regülasyonlar

nedeniyle bulunması gereken ve özellik arz eden durumları tartışacağız. Zira elektrik üretim
şirketlerinin lisans süreci, önlisans ve lisans şeklinde iki aşamalı olduğundan Kanun koyucu her
aşama için diğer faaliyetlerden ayrı ve detaylı düzenlemeler yapmıştır (Bu makalede anonim
şirketler için bahsedilen "esas sözleşme" ibarelerinin limited şirketler için “sözleşme” olarak
dikkate alınması gerekmektedir.).

1. TÜRK TİCARET KANUNU ve ELEKTRİK PİYASASI KANUNUNUN

ESAS SÖZLEŞME KONUSUNDA DÜZENLEMELERİ VE YASA
ÇATIŞMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Elektrik piyasası faaliyetleri, (OSB ve Endüstri bölgeleri dışında) Türk Ticaret

Kanunu’na göre (“TTK”) kurulan anonim ya da limited şirketler yoluyla yürütülmekte olup bu
durum hem kamu hem de özel sektör için geçerlidir. Anonim ve Limited Şirketlerin
Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme
Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca ise elektrik
piyasasında faaliyet gösteren şirketlerin kuruluşu ve ana sözleşme değişiklikleri izne tabi
değildir. Tebliğ’in 5’nci maddesinde kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık
iznine tabi olan bu şirketler sayılmaktadır.

TTK’nun 330’uncu maddesi uyarınca özel kanunlara tabi anonim şirketlere özel
hükümler dışında bu kısım hükümleri uygulanır düzenlemesine göre özel kanunlara tabi olan
şirketlerin tabi oldukları kanunların öncelikle uygulanacağını ifade etmektedir. Ayrıca TTK'nun
340’ıncı maddesi uyarınca özel kanunlarla faaliyet gösteren şirketlerin TTK düzenlemeleri
dışında düzenlemelere tabi olabileceğini ifade etmektedir. TTK’nun 240’ıncı maddesinin ikinci
cümlesinde yer alan hükme göre ise diğer kanunların öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı
esas sözleşme hükümlerinin o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğuracaktır.

Yukarıda yer alan düzenlemelere göre elektrik piyasası faaliyetleri açısından 6446
sayılı Kanunun ve ikincil mevzuat düzenlemeleri ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun
(“EPDK”) ana sözleşmelere yaptığı müdahalelerin yasal dayanağı bulunmakta ve TTK
düzenlemeleri ve Ticaret Bakanlığı ikincil mevzuatı da bu düzenleme ve müdahalelere cevaz
vermekte olup iki hukuk dalı arasında aynı hukuk düzeni içinde yasal bir çatışma
doğmamaktadır [2].

2
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

2. ELEKRİK PİYASASI KANUNUNDA ESAS SÖZLEŞMEYE İLİŞKİN

DÜZENLEME VE YÜKÜMLÜLÜKLER

2.1. ŞİRKET TÜRÜ VE HİSSE ÖZELLİKLERİ

2.1.1. ŞİRKET TÜRÜ

Elektrik piyasasında şirket türü olarak sınırlandırmaya gidilerek, faaliyette bulunacak

tüzel kişiler için limited veya anonim şirket türlerinden biri ile faaliyette bulunmaları koşulu
getirilmiştir. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu!nun (“Kanun”) 4’üncü maddesinin üçüncü
fıkrası uyarınca piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerin, ilgili
mevzuat hükümlerine göre anonim şirket veya limited şirket olarak kurulması ve anonim
şirketlerin sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının nama
yazılı olması şarttır.

Kanun’da yer alan düzenlemelerin yanı sıra önlisans başvuru usulünü belirleyen
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) 12’ncü maddesinin üçüncü fıkrası ve
lisans başvurusunu düzenleyen 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca piyasada faaliyet
göstermek üzere önlisans başvurusunda bulunacak özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerin,
TTK hükümleri doğrultusunda anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmuş olması,
anonim şirket olarak kurulmuş olması halinde, sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem
görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olması ve şirketin borsada işlem görmek
üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay çıkarmaması zorunludur.

Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından yalnızca

malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir (TTK m. 329). İşletme konusu ile şirket türünü gösteren
ibareler Türkçe olmak kaydıyla ticaret unvanı serbestçe belirlenebilir (Ticaret Unvanları
Hakkında Tebliğ m. 4/1). Ticaret unvanında, anonim şirket ibaresinin bulunması ve faaliyet
konusunun gösterilmesi zorunludur (TTK m. 43). Asgari sermaye tutarı 50.000 Türk Lirasıdır.
Kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan anonim şirketler açısından başlangıç
sermayesi ise en az 100.000 Türk Lirası olabilir (TTK m. 332). Nakdi olarak taahhüt edilen
payların itibari değerlerinin en az dörtte birinin tescilden önce ödenmesi zorunludur. Geri kalan
tutar şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içerisinde ödenir (TTK m. 344). Ödeme takvimi
şirket esas sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, yönetim kurulunca da belirlenebilir (TTK m.
481).

Limited şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından yalnızca

malvarlığıyla sorumlu olan şirkettir (TTK m. 573/1). Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu
olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde
öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler (TTK m.
573/2). Tek ortaklı limited şirket kurulabilir. Ancak ortakların sayısı elliyi aşamaz (TTK m.
574/1). Limited şirket ortakları gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. Limited şirketin esas
sermayesi en az 10.000 Türk Lirası olup esas sermaye paylarının itibarî değerleri en az yirmi
beş Türk Lirası veya katları olarak belirlenebilir (TTK m. 583/1). Nakdi olarak getirilen
sermayenin tamamının şirketin tescilinden sonraki yirmi dört ay içinde ödenmesi mümkündür
(TTK m. 585). İşletme konusu ile şirket türünü gösteren ibareler Türkçe olmak kaydıyla ticaret
unvanı serbestçe belirlenebilir (Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ m. 4/1). Ticaret unvanında
limited şirket ibaresinin bulunması ve faaliyet konusunun gösterilmesi zorunludur (TTK m. 43).

3
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

Şirket türü olarak anonim şirket türünün seçilmesi, tam mükellef kurumlara ait şirket
hisselerinin bastırılması ve iki tam yıl elde tutulmasından sonra devrinin Gelir Vergisi
Kanunu’nun mükerrer madde 80’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca gelir vergisinden
istisna olması ve anonim şirket türünün kredi uygulamalarında kreditörler tarafından tercih
edilmesi nedenleri ile anonim şirket türü yaygındır, ayrıca anonim şirketin tek ortakla kurulması
imkânı da bu şirket türünün yaygınlaşmasını artıran bir faktör olmuştur.

2.1.1.1. Şirket Unvanına İlişkin Özellikler

Şirket unvanı ile ilgili olarak işletme konusu gösterilmek zorunda olduğundan "....
Enerji/Elektrik Üretim A.Ş.", "..... Yenilenebilir Enerji Üretim A.Ş." vb. şekilde elektrik/enerji
üretim faaliyet konusunun gösterilmesi gerekir. Tedarik şirketlerine üretim hakkı verilmesi ile
tedarik şirketlerinin " ..... Elektrik Üretim ve Tedarik A.Ş/Ldt. Şti." , "...... Elektrik Üretim ve
Ticaret A.Ş." vb. ibarelerin yer alması gerekir. Üretim/Tedarik lisans başvurusunda bulunan
tüzel kişilerin unvanında elektrik dağıtım faaliyetinde bulunabileceğine ilişkin ifadelere yer
verilemez, zira dağıtım faaliyeti düzenlemeye tabi faaliyet olarak yirmi bir dağıtım şirketi
tarafından tanımı yapılan bölgeler için lisansa bağlanmıştır.

2.1.1.2. Amaç/Konu Maddesine İlişkin Özellikler

Amaç ve konu maddesinde şirket faaliyet konularında da faaliyet özelliğini yansıtacak

konuların bulunması beklenir, kısa ve özellikli bir örnek vermek gerekirse, rüzgâr, güneş ve
diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretim faaliyetinde bulunmak, mevzuata
uygun olarak müstakil depolama (tedarik şirketlerinde) ve/veya depolamalı elektrik üretim
(hem tedarik hem de üretim şirketlerinde) faaliyetinde bulunmak üzere önlisans ve lisans
başvurusunda bulunmak, depolamalı elektrik üretim tesisleri kurmak, kiralamak, kiraya vermek
ve işletmek, üretilen ve/veya depolanan elektriğin elektrik piyasasında satış faaliyetinde
bulunmak, elektrik piyasasına ilişkin ilgili mevzuata uygun olarak elektrik enerjisi ve kapasitesi
ticareti yapmak, ilgili mevzuat çerçevesinde toptan satış, perakende satış ile ithalat ve ihracat
faaliyeti göstermek gibi faaliyet türünü yansıtan maddelere yer verilebilir.

2.1.2.3. Esas Sözleşmenin Kuruma Sunulması

Tüzel kişilik esas sözleşmesinin, Türkiye Ticaret Siciline tescil edilmiş olan tüm tadiller
işlenmiş son halinin, Ticaret Sicili Memurluğunca tasdiklenmiş bir nüshası veya tüzel kişilik
kaşesi altında, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalanmış bir nüshası
önlisans ve lisans başvurularında Kuruma sunulacak belgeler arasında sayılmıştır (27.10.2022
gün ve 11331-1 ve 11331-2 sayılı Kurul Kararları).

2.1.2. HİSSELERİN NAMA YAZILI OLMASI

2.1.2.1. Yasal ve İkincil Mevzuat Düzenlemeleri

Elektrik piyasası düzenlemelerinde borsada işlem görenler dışındaki hisselerin nama

yazılı olma şartının nedeni, iştirak ve kontrol ilişkilerinin regülasyon kurumu tarafından
takibinin yapılarak düzenleme konusu piyasa sınırlarının aşılmaması, aşım olduğunda
düzeltilmesinin sağlanmasıdır.

Nama yazılı hisse senedi veya nama yazılı pay senedi anonim ortaklık payını temsil
etmek üzere çıkarılan ve ortaklarının paylarını belirten TTK' nun 487’nci maddesinin ikinci

4
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

fıkrasına göre sahibinin adını da içeren kıymetli evraktır. Pay senetleri, hamiline veya nama
yazılı olabilir (TTK 484/1). Nama yazılı pay senetleri kanunen emre yazılıdır. Bunun anlamı,
nama yazılı pay senetlerinin devrinin ciro ve senedin zilyetliğin devralana geçirilerek
yapılmasıdır (TTK 490/2).

TTK’nun 491’inci maddesi uyarınca bedeli tamamen ödenmemiş nama yazılı paylar
ancak şirket onayı ile devredilebilmektedir. Kanun koyucu yasal düzenleme yoluyla devre
sınırlama getirmiştir, bu düzenlemenin amacı şirket sermayesinin korunmasıdır. Ana kural bu
olmakla birlikte devir, miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya
cebrî icra yoluyla gerçekleşiyorsa bu konuda şirket onayı aranmayacaktır.

Nama yazılı olan hisse senetleri, pay sahibi olan kişinin adına hazırlanan
senetlerdir. Pay senedinin ön tarafında senedin türü belirtilmektedir. Pay senedi nama yazılı ise
bu noktada senedin önünde nama yazılı olduğunun da belirtilmiş olması gerekmektedir. Nama
yazılı hisse senetlerinde pay sahibinin isim soy isim bilgileri, pay sahibinin adresi, eğer tüzel
kişilikse şirket unvanı, merkez adresi ve vergi numarası belirtilmelidir. Nama yazılı hisse
senetleri basıldıktan sonra her bir hissedar ayrı sayfada takip edilmek suretiyle şirketin pay
defterine işlenmesi gerekmektedir.

2.1.2.2. Pay Senetlerinin Nev’ine İlişkin Esas Sözleşme Maddesi

EPDK tarafından anonim şirket türünde kurulmuş olan üretim şirketlerine önerilen
pay senetlerinin nev'ine ilişkin ana sözleşme maddesi aşağıdaki gibidir. Söz konusu öneri
limited şirketler için ise söz konusu değildir.

“Şirket’in paylarının tamamı nama yazılıdır. Şirket hamiline yazılı pay senedi çıkaramaz.

Borsada işlem gören şirketler için ise şu hükmün yer alması önerilmektedir:

“Şirket’in sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının
tamamı nama yazılıdır. Şirket borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline
yazılı pay senedi çıkaramaz.”

2.1.3. PAY DEVİR YASAĞI

2.1.3.1. Lisans Yönetmeliği Düzenlemeleri

Yatırımların yapılabilirliğini ve kesintiye uğramamasını sağlamak ve ticari amaçla

proje devirlerini önlemek için getirilen düzenlemelerden olan önlisans uygulamasını
güçlendirici bir önlem olarak izin onay vb. süreçlerin tamamlanması sürecinde hisse devri
sınırlandırılmış diğer bir ifade ile devir koşullarının Kurum tarafından belirleneceği (Kanun
madde 6/1) kuralına yer verilmiştir.

Kanunun önlisans esaslarını düzenleyen 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca

lisans alınıncaya kadar, Kurul tarafından yönetmelikle belirlenen istisnalar dışında önlisans
sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, hisselerinin devri
veya hisselerin devri sonucunu doğuracak iş ve işlemlerin yapılması veya Kurum tarafından
belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda önlisans iptal edilir.

5
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

Pay devirlerinin düzenlendiği 57’nci maddede de genel düzenleme yapılarak lisans

alınıncaya kadar veraset ve iflas nedenleri dışında önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının
doğrudan veya dolaylı olarak değişmesinin mümkün olmadığı ve paylarının devri veya payların
devri sonucunu doğuracak iş ve işlemlerin yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Projenin yürütülmesi ve faaliyet ile öngörülen amaçların gerçekleşmesi açısından bu

tür durumlarda pay devir yasağına istisna getirilmiştir. Diğer istisnalar 57’nci maddede
düzenlenmiştir. Makalemizin “11. Pay Devirlerinde İstisnalar” bölümünde bu hususa ilişkin
detaylı açıklamalara yer verilecektir.

Ancak burada önlisans döneminde pay devri için yeni getirilen ve uygulamada sıkça
karşılaşılması muhtemel bir istisnadan bahsetmek yararlı olacaktı. Lisans Yönetmeliği’nin
57’nci maddesinin değiştirilen (g) bendi ile 19.11.2022 tarihinden itibaren önlisans sahibi tüzel
kişinin ortaklık yapısında kontrol değişikliği oluşturmayacak şekilde yapılan doğrudan veya
dolaylı pay değişikliklerinin yapılabileceği şeklinde düzenlemeye gidilmiştir. Bu konudaki
yükümlülük pay değişikliğinin meydana geldiği tarihten itibaren altı ay içinde Kuruma yazılı
bilgi verilmesi şeklindedir. Önceki düzenlemede mevcut ortaklar arasındaki pay devrini
istisnaya bağlayan anılan bent hükmü, değişiklik sonrasında kontrol değişikliğine yol açmamak
koşulu ile dışardan ortak alımlarını da istisna kapsamına dahil etmiştir. Kontrol ilişkisi tanımı
makalenin “4. Dolaylı Pay Sahipliği” bölümünde açıklanmaktadır.

Lisans Yönetmeliği’nin önlisansın sona ermesi ve iptalini düzenleyen 19’uncu

maddesinin dördüncü fıkrasında pay devir yasağına uyulmaması durumunda uygulanacak
yaptırım düzenlenmiştir. Söz konusu hükme göre,

a) Yönetmelikte belirtilen istisnalar (madde 57) dışında, lisans alınıncaya kadar, veraset ve iflas
nedenleri dışında, önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak
değişmesi, payların devri veya birleşme ve bölünme gibi payların devri sonucunu doğuracak iş
ve işlemlerin yapılması durumunda,

b) Kurum tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi, durumunda Kanunun

16’ncı maddesinin (Yaptırımlar) birinci ve ikinci fıkraları çerçevesinde, iptal edilir.

Kurum tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden kasıt,

önlisans sahibi tüzel kişinin düzenlemelerde istisna sayılan haller dışında, ortaklık yapısının
doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların devri veya birleşme ve bölünme gibi payların
devri sonucunu doğuracak iş ve işlemlerin yapılması durumunda, Kurum tarafından bu
durumun tespit edilip ihtar verilmesine rağmen düzeltilmemesini ifade etmektedir. Öyle ki,
Kanunun yaptırımları düzenleyen 16’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca
Kanun, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına ve talimatlara aykırı hareket
edildiğinin saptanması hâlinde, aykırılığın niteliğine göre aykırılığın otuz gün içinde
giderilmesi veya tekrarlanmaması ihtar edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını
devam ettiren veya tekrar edenlere idari para cezası verilir. Yazılı ihtara rağmen aykırı
durumlarını devam ettiren tüzel kişilere söz konusu para cezalarının uygulanmasını takiben
para cezasına konu fiilin, verilen ihtar süresi içerisinde giderilmemesi veya tekrarlanması
hâllerinde para cezaları, her defasında bir önceki cezanın iki katı oranında artırılarak uygulanır.
Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idari para cezası verilmesini gerektiren aynı
fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz. Ancak, aynı fiilin iki yıl içinde
tekrar işlenmesi hâlinde artırılarak uygulanacak para cezasının tutarı, cezaya muhatap tüzel

6
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

kişinin bir önceki mali yılına ilişkin bilançosundaki gayrisafi gelirinin yüzde onunu aşamaz.
Cezaların bu düzeye ulaşması hâlinde Kurul, lisansı iptal edebilir.

2.1.3.2. Pay Devir Yasağına İlişkin Esas Sözleşme Hükmü

Kurumun lisans işlemleri ile ilgili olarak web sitesinde yer alan esas sözleşmede yer
verilmesi gereken düzenleme aşağıda yer almaktadır.

“Pay veya Pay Senetlerinin Devri; Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya
kadar, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde belirtilen istisnalar dışında, Şirket’in ortaklık
yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların veya pay senetlerinin devri veya
devir sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapılamaz.

Üretim lisansı alındıktan sonra, Şirket’in ortaklık yapısında yapılan doğrudan ve/veya dolaylı
değişiklikleri, değişikliğin gerçekleştirildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumu’na bildirmesi zorunludur.”

3. ORTAKLARDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Lisans esaslarını hükme bağlayan Kanunun 5’inci maddesinin sekizinci fıkrası

uyarınca lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip
ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil,
yönetim kurulu başkan ve üyeleri, lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans alamaz, lisans
başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay
sahibi olamaz, yönetim kurullarında görev alamaz. Maddenin birinci fıkrasında lisanslara
ilişkin konuların Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır.

Yönetmeliğin önlisans başvuru usulünü düzenleyen 12’nci maddesinin dördüncü

fıkrasında “Önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin veya tüzel kişilikte doğrudan veya
dolaylı pay sahibi olan gerçek veya tüzel kişi veya kişilerin, yönetim kurulu başkan ve üyeleri
ile limited şirketlerde müdürlerin, Kanunun 5’inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında
yasaklı olmaması zorunludur” kuralı yer almıştır. Lisans başvurusunu düzenleyen 20’nci
maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendinde de benzer bir düzenleme yer almaktadır.

Görüleceği üzere hem önlisans hem de lisans başvurusunda Kanunun 5’inci

maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan koşullar aranmaktadır. Bu şekilde düzenleme
yapılmasının ana nedeni önlisans ile lisans süreci arasındaki sürede başvuru yapan tüzel kişinin
ortaklarının bağlantılı olduğu başka bir tüzel kişiliğin lisansının iptali nedeniyle mevcut başvuru
haklarında değişiklik olmasından kaynaklanmakta olup yerinde bir düzenlemedir. Ayrıca şu
ayrıntıya dikkat çekilmesi gerekir ki, Kanunun 5’inci maddesinin sekizinci fıkrasında yasaklı
hale gelme nedeni, lisans iptalidir. Dolayısıyla önlisansı iptal edilen bir tüzel kişi yeniden
önlisans başvurusunda bulunabileceği gibi önlisans iptali nedeniyle de madde de yazılı tüzel ve
gerçek kişiler yasaklı hale gelmemektedir. Zira maddenin üretim faaliyeti açısından amacı izin
onay sürecini geçip lisans alarak tesis yapma yükümlülüğü başlayan tüzel kişilerin yapım
yükümlerinin yerine getirilmesini sağlamak üzere yaptırım düzenleyerek tesis yapımının gerçek
yatırımcılar tarafından yapılmasını zorlamaktır. Kaldı ki izin onay süreçlerinde olumsuz
sonuçların doğması haklı nedenlerle de olabilmektedir. Bu açıdan önlisans iptali yasaklama
nedeni sayılmamıştır. Aynı şekilde lisans almakla birlikte lisans koşullarında yargı kararı ile
değişiklik yapılmasını gerektiren durumların doğmasında da lisans sahibi tüzel kişi için
yasaklılık durumu doğmaz, örneklemek gerekirse ÇED Kararının lisans alındıktan sonra iptal

7
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

edilmesi durumunda tüzel kişiliğe atfedilecek bir kusur bulunmadığından yasaklılık hali söz
konusu olmaz. Diğer taraftan mücbir sebepler nedeniyle tesisin yapılmasının imkânsız hale
gelmesi de aynı kapsamdadır.

Bu düzenlemelerin bir sonucu olarak Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin alt

düzenleyici işlem olarak EPDK tarafından alınan 27.10.2022 gün ve 11331-1 ve 11331-2 sayılı
kararlar gereği önlisans ve lisans başvurularında “Yasaklı Olmama Beyanı” alınmaktadır.

Yasaklı olmama beyanının içeriği, lisans başvurusunda bulunan şirket ile şirkette yer
alan doğrudan veya dolaylı paya sahip olan gerçek veya tüzel kişi veya kişilerin, yönetim kurulu
başkanı, yönetim kurulu üyeleri olan gerçek ve/veya tüzel kişilerin Kanunun 5’inci maddesinin
sekizinci fıkrası kapsamında yasaklı olmadığının beyan edilmesini ve bu beyan kapsamında
sunulan bilgi ve/veya belgelerin doğru, eksiksiz ve tam olduğunu, Kurum tarafından yapılacak
inceleme ve değerlendirme neticesinde beyan kapsamında sunulan bilgi ve/veya belgelerin
yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması halinde, elektrik piyasasına ilişkin
ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde uygulanacak idari işlemlere ilişkin yükümlülüklerin
yerine getirileceğini, sorumluluğun tüzel kişiye ait olacağını, bu konuda herhangi bir hak ve
tazminat talep edilmeyeceğinin kabul ve taahhüt edilmesini kapsamaktadır. Alınan belge
yasaklı olmama beyanını aşan ibareler içermekte ve resen taahhütname niteliği taşımaktadır.
Anılan beyan formatı yukarıda bahsettiğimiz Kurul Kararlarının ekinde format olarak yer
almaktadır.

Tartışılması gereken bir başka konu ise tüzel kişinin lisansının iptali durumunda bu
tüzel kişi ile iştirak ilişkisinde bulunan lisans sahibi diğer tüzel kişideki hukuki durumun nasıl
değerlendirilmesi gerektiğidir. Madde lafzına göre lisansı iptal edilen tüzel kişinin ve madde de
sayılan gerçek ve tüzel kişilerin yeni lisans başvurusu iptal tarihinden itibaren üç yıl süre ile
yasaklanmaktadır. Bu kapsamda iştirak edilen şirkette lisansı iptal edilen tüzel kişiyi temsil
eden gerçek kişi, lisansı iptal edilen şirkette de yönetici pozisyonunda ve maddede belirtilen
kişilerden ise bu gerçek kişinin değiştirilmesi gerekecektir. Diğer bir ifade ile iptal kararından
önce iştirak edilen başka tüzel kişilerle önlisans başvuruları söz konusu ise bu başvurular
geçerliliğini korumakta ve idari süreç normal şekilde işlemekte sadece yasaklı hale gelen
temsilcinin değiştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca üç yıl süreyle yeni lisansa başvurulmamasına
ilişkin yasaklı olma hali, madde başlığı ve lafzına göre (5’inci madde sekizinci fıkra) sadece
üretim lisansı ile ilgili olmayıp tüm lisans başvurularını kapsamaktadır.

4. DOLAYLI PAY SAHİPLİĞİ

Piyasada yoğunlaşmanın ve rekabeti bozucu yapıların oluşmasını önlemek üzere

Kanunda piyasa sınırlarına ilişkin belirlemeler yapılmıştır. Üretim faaliyeti ile ilgili olarak
Kanunun üretim faaliyetini açıklayan 7’nci maddesinde piyasa sınırına ilişkin beşinci fıkra
düzenlenmiş olup anılan fıkra uyarınca herhangi bir gerçek veya özel sektör tüzel kişisinin
kontrol ettiği üretim şirketleri aracılığıyla üretebileceği toplam elektrik enerjisi üretim miktarı,
bir önceki yıla ait yayımlanmış Türkiye toplam elektrik enerjisi üretim miktarının yüzde
yirmisini geçemeyecektir. Bu hüküm ile üretim şirketleri için azami bir piyasa sınırı
düzenlenmiş bulunmaktadır.

Bu hükümde geçen “herhangi bir gerçek veya özel sektör tüzel kişisinin kontrol ettiği
üretim şirketleri aracılığıyla” tabiri ise Kanunun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (r)
bendinde tanımı yapılan “kontrol” ifadesini önemli kılmaktadır. Kontrol, bir tüzel kişi üzerinde
ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken belirleyici etki uygulama olanağını sağlayan

8
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

hakları, sözleşmeler veya başka araçlarla ve özellikle bir tüzel kişinin malvarlığının tamamı
veya bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye müsait bir kullanma hakkıyla veya bir tüzel
kişinin organlarının oluşumunda veya kararları üzerinde belirleyici etki sağlayan hakları veya
sözleşmelerle meydana getirilen hakları ifade etmektedir. Ekonomik faaliyetlerin bir sonucu
olarak bir tüzel kişi üzerinde diğer tüzel ve/veya gerçek kişilerin ortaklığı o tüzel kişi üzerinde
doğrudan ve/veya dolaylı ortaklık yapısı sonucunda ilgili tüzel kişi üzerinde belirleyici etki
doğurarak piyasa hareketleri üzerinde de etkili olabilecek sonuçlar doğurabilecektir. Bu açıdan
Kanunda 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendinde de doğrudan dolaylı ilişkilerin
değerlendirilmesi ve piyasada rekabet oluşmasının sağlanmasına yönelik kriterlerin
uygulanmasında iştirak tanımına da yer verilmiştir.

Kanunun uygulanmasında iştirak, kamu iktisadi teşebbüsü olanlar hariç olmak üzere
doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya başka şirket ve şirketler veya gerçek kişi ve
kişilerle birlikte piyasada faaliyet gösteren herhangi bir tüzel kişiyi kontrol eden şirket veya
doğrudan ya da dolaylı olarak, tek başına veya birlikte, başka herhangi bir şirket ve şirketler
veya gerçek kişi ve kişiler tarafından kontrol edilen, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişiyi ve
bu şirketlerin ve/veya piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin birinin diğeriyle veya
birbirleriyle olan doğrudan veya dolaylı ilişkisini, ifade etmektedir.

Kurum, Kanunun koymuş olduğu piyasa kısıtlarının sağlanmasında önlisans ve lisans

başvurularında ortaklık yapılarını bu kriterlere göre değerlendirdiği gibi lisans döneminde de
ortaklık yapılarının doğrudan/dolaylı değişimini izlemekte ve belirlenen piyasa sınırlarının
aşılması durumunda müdahale etmektedir. Nitekim bu amaçla üretim faaliyetinde ortaklık
yapısı değişiklerinin altı ay içinde Kuruma bildirilmesi düzenlenmiş ve Kanunda yaptırımlar ve
yaptırımların uygulanmasında usulleri düzenleyen 16’ncı maddesinin birinci fıkrasının (d)
bendinde lisans süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykırı davranışta bulunulması hâlinde,
otuz gün içinde iştirak ilişkisinin düzeltilmesi ihtar edileceğine dair düzenleme yapılmıştır.
Ayrıca (b) fıkrasında, Kanun, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına ve
talimatlara aykırı hareket edildiğinin saptanması hâlinde, aykırılığın niteliğine göre aykırılığın
otuz gün içinde giderilmesi veya tekrarlanmamasının ihtar edileceği ve yapılan yazılı ihtara
rağmen aykırı durumlarını devam ettiren veya tekrar edenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınarak piyasa kısıtı ile ilgili düzenlemelere uyulmaması yaptırımlara
bağlanmıştır.

Dolaylı pay sahipliği Yönetmeliğin 51’nci maddesi uyarınca ortaklık yapısında en az

bir tüzel kişi ortağın varlığı halinde dolaylı pay sahipliği ilişkisine bakılacağı ve dolaylı pay
sahipliğinin tespitinde, tüzel kişi için söz konusu tüzel kişinin beyanının esas alınacağı, bir
gerçek kişiye ait dolaylı pay sahipliğinin belirlenmesinde ise bu gerçek kişi ile eşi ve
çocuklarına veya bu kişilerin ayrı ayrı veya birlikte sermayesini veya yönetimini kontrol
ettikleri ortaklıklara ait payların birlikte dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Daha önemlisi ise
tüzel kişiye ait dolaylı pay sahipliğinin belirlenmesinde tüzel kişiye ait paylar ile bu kişinin
sermayesini veya yönetimini kontrol ettikleri ortaklıklara ait payların birlikte hesaplanacaktır.
Bu tespitlerin yapılabilmesi için başvuru evrakları arasında ortaklık yapısı belgelerinin, başvuru
yapan tüzel kişi nezdinde tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek ve tüzel
kişilerin pay oran ve tutarları belirtilmek suretiyle ortaklık yapısını ortaya koyan bilgilerin
Kuruma sunulması gerekmektedir [3].

Bu kapsamda tüzel kişinin, gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar ortaklık
yapısını ortaya koyan bir şema hazırlanır. Tüzel kişinin ortaklık yapısında dolaylı pay
sahipliğinin de ayrıca hesaplanması ve yapılan hesaplama sonucunda ortaklık yapısında yüzde

9
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

on ve üzerinde (halka açık şirketlerde %5 ve üzerinde) doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan
ortakların pay oranlarının yüzde (%) olarak gösterilmesi gerekir. Lisans alınıncaya kadar
ortaklık yapısında herhangi bir değişiklik olması durumunda, değişikliği gösteren bilgi ve
belgeler ile sunulan şemanın güncellenerek Kuruma sunulması gerekir.

Dolaylı ortaklar açısından gerçek kişi ortakların, varsa birbirleri ile olan akrabalık
ilişkileri (eş ve çocuk) belirtilir. Yönetmelik kapsamında belirtilenler, dolaylı pay sahipliği
oranlarının belirlenmesinde birlikte dikkate alınır.

Yönetmeliğin 51’inci maddesi çerçevesinde, başvuruda bulunan tüzel kişinin

lisansına derç edilecek olan dolaylı pay sahipliği oranının tespitinde, yukarıda belirtilen ortaklık
pay oranlarının yer aldığı şema çerçevesinde yapılan hesaplamalar kapsamında, ilgili tüzel
kişinin beyanı esas alınır.

EPDK Başvuru Sistemi üzerinden yapılacak başvurularda ortaklık yapısını ortaya

koyan şema sisteme yüklenir. Son ortaklık yapısını gösteren bilgi ve belgeler kapsamında
anonim şirketler için pay defterinin ilgili sayfalarının, ilgili idare veya noter tarafından
onaylanmış suretinin ya da yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış ortaklık yapısını
gösteren tablonun veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretinin, limited şirketler için Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesi sureti veya ilgili Sicil Müdürlüğünden alınmış tescil belgesinin “pdf”
formatında sisteme yüklenmesi gerekir.

Ayrıca formatı Kurul Kararı ekinde belirlenmiş bulunan Kontrol Beyanının başvuruda
bulunan tüzel kişiden alınması zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu. Kontrol Beyanında tüzel
kişi, şirketin paylarının doğrudan ya da dolaylı çoğunluk payına sahip olmaktan kaynaklı
kontrol durumu hariç olmak üzere, şirket üzerinde ortakların veya başka gerçek ya da tüzel
kişilerin ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken belirleyici etki uygulama olanağını
sağlayan haklar yoluyla kontrolü olduğunu/olmadığını, şirket üzerinde sözleşmeler veya başka
araçlarla ve şirketin malvarlığının tamamı veya bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye
müsait bir kullanma hakkı yoluyla kontrolü olduğunu/olmadığını, şirket organlarının
oluşumunda veya kararları üzerinde ortakların veya başka gerçek veya tüzel kişilerin belirleyici
etki sağlayan hakları veya sözleşmelerle meydana getirilen hakları yoluyla kontrolü
olduğunu/olmadığını, beyan etmesi, beyan kapsamında sunulan bilgi ve/veya belgelerin doğru,
eksiksiz ve tam olduğunu, Kurum tarafından yapılacak inceleme ve değerlendirme neticesinde
bu beyan kapsamında sunulan bilgi ve/veya belgelerin yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak
verildiğinin saptanması halinde, elektrik piyasasına ilişkin ilgili mevzuat hükümleri
çerçevesinde şirkete uygulanacak idari yaptırımları kabul ve taahhüt edeceğinin beyan
etmektedir.

Görüleceği üzere iştirak, kontrol, doğrudan ve dolaylı pay sahipliği ilişkileri hem
gerçek kişi ortaklar hem de önlisans/lisans başvurusunda bulunan tüzel kişiye iştirak eden diğer
tüzel kişideki gerçek ortaklara kadar uzanan ve ayrıca dolaylı ortaklar açısından gerçek kişi
ortakların, varsa birbirleri ile olan akrabalık ilişkileri (eş ve çocuk), dolaylı pay sahipliği
oranlarının belirlenmesinde birlikte dikkate alınmaktadır.

5. ASGARİ SERMAYE KOŞULU

Üretim tesisi yapım yükümlülüğü, Kanun koyucu tarafından sıkı bir şekilde
düzenlenmiş olup ek yükümlülük ve yaptırımlarla da tüzel kişilerin tesis yapımında finansman
gücünü gösteren asgari sermaye ve süre koşullarına bağlanmıştır. Böylelikle, kamu hizmetinin

10
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

sürdürülebilirliği ve gerçek yatırımcı ve yapılabilir projeleri önceliklendirilmesi sağlanmıştır.

Diğer faaliyetler açısından da sermaye düzenlemeleri mevcuttur. Elektrik piyasasında üretim
faaliyeti için yapılan önlisans ve üretim lisansı başvurularında sağlanması gereken sermaye
yükümlülüğünün hesaplanması ile Kuruma sunulacak teminat tutarlarının belirlenmesinde
kaynak bazındaki toplam birim yatırım tutarları Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin alt
düzenleyici işlem olarak Kurul Kararları ile belirlenmiştir [4].

Elektrik piyasasında kaynak bazındaki toplam birim yatırım tutarları gösterge

niteliğindedir, diğer bir ifade ile bu tutarlar elektrik piyasası yükümlülüklerine ilişkindir.
Finansman sağlayıcılar, bu düzenlemelerle bağlı olmayıp projenin durumuna ve makro
ekonomik piyasa beklentilerine uygun olarak elektrik piyasası yükümlülükleri dışında ek
yükümlülükler ve Kararda belirlenen tutarlardan daha fazla asgari sermaye (öz kaynak) talep
etmeleri mümkündür.

5.1. ÖNLİSANS BAŞVURULARINDA ASGARİ SERMAYE

Önlisans başvuru usulünün düzenlendiği 12’nci maddenin beşinci fıkrasının (b)

bendinde şirket asgari sermayesinin, üretim tesisi için Kurum tarafından öngörülen toplam
yatırım tutarının yüzde beşine, nükleer enerjiye veya yerli kömüre dayalı üretim tesisi
kurulması için yapılan önlisans başvuruları açısından yüzde birine artırıldığına ilişkin şirket
esas sözleşmesinin sunulması zorunlu olduğu kuralı konulmuştur. Yapılacak olan asgari
sermaye hesabında, birden fazla önlisans veya lisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin
sermayesinin, her bir önlisans veya lisans başvurusu için öngörülen sermaye miktarlarının
toplanması suretiyle bulunan miktardan az olmaması, lisans veya önlisans sahibi bir tüzel
kişinin yeni bir önlisans veya lisans başvurusunda bulunması halinde, şirketin sermayesinin,
yeni başvuru için öngörülen sermaye miktarıyla, geçici kabulü yapılmamış her bir üretim
tesisine ilişkin lisans ile önlisans ve varsa mevcut başvurular için Kurum tarafından öngörülen
sermaye tutarlarının toplanması suretiyle bulunan tutardan az olmaması zorunludur.

Birleşik elektrik üretim tesisi ile birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisi önlisans
başvurularında, Yönetmeliğin 12’nci maddesinin beşinci fıkrasının (e) bendi uyarınca asgari
sermaye kapsamındaki yükümlülükler, ana kaynak ve yardımcı kaynak kurulu güçleri
toplanarak ana kaynak üzerinden birlikte değerlendirilecektir.

Önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişiler, önlisanslarına üretime bütünleşik

depolama üniteleri de eklemek istemeleri halinde Kurul Kararıyla yürürlüğe konulan
“ÖnLisans ve Lisans İşlemleri ile İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca sunulması
gereken bilgi ve belgeleri EPDK Başvuru Sistemi üzerinden sunmak suretiyle belirtilen şekilde
Kuruma başvuruda bulunulmaktadır [3]. Bu kapsamda başvuruda bulunulması halinde, söz
konusu elektrik depolama ünitesinin sisteme bağlantısı ve sistem kullanımı hakkında sisteme
bağlantı ve sistem kullanımı hakkında TEİAŞ ve/veya üretim tesisinin bulunduğu dağıtım
bölgesindeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiden görüş istenmektedir. Talebin Kurul tarafından
uygun bulunması halinde verilecek olan önlisansta, söz konusu elektrik depolama ünitesine
ilişkin bilgilere de yer verilmekte ve bu kapsamdaki ünite için sermaye yeterliliği ile teminat
yükümlülüğü aranmamaktadır.

Depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamındaki önlisans başvurularında, asgari

sermaye kapsamındaki yükümlülüklerin belirlenmesinde, rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı
mekanik kurulu gücü ile elektrik depolama ünitesinin kapasitesine denk gelen bedeller
toplanarak birlikte değerlendirilmektedir.

11
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

Önlisansın tadil edilmesinde de önlisansa konu üretim tesisinin mekanik

kapasitesinin veya elektriksel kurulu gücünün değiştirilmesi suretiyle önlisans tadil
başvurusunda bulunulması ve söz konusu başvurunun Kurul veya ilgili ana hizmet birimi
tarafından uygun bulunması halinde, yeni kapasiteye veya elektriksel kurulu güce göre şirket
asgari sermayesinin ve teminat tutarının, ilgili Kurul kararına göre belirlenen miktara uyumlu
hale getirildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin ilgili Kurul kararında veya ana hizmet birimi
işleminde belirlenen süre içerisinde ibraz edilmesi zorunludur.

5.2. DEPOLAMALI ELEKTRİK ÜRETİM TESİSİ ÖNLİSANS

BAŞVURULARININ DEĞERLENDİRİLMESİNDE ASGARİ SERMAYE
YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Depolamalı elektrik üretim tesisi önlisans başvurularının değerlendirilmesi

Yönetmeliğin Geçici 38’inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği
19.11.2022 tarihinden 30/6/2023 tarihine kadar yapılacak gerek müstakil depolama tesisi
kapsamında tedarik şirketlerinin gerekse depolamalı üretim önlisans başvuruları için, söz
konusu başvuruların değerlendirmeye alınması aşamasında, asgari sermaye ve teminat
sunulmasına ilişkin yükümlülükler başvuru aşamasında aranmamaktadır. Ancak bu
kapsamda yapılan başvurunun değerlendirmeye alındığı tarihten itibaren 90 gün
içerisinde teminatın, önlisans verilmesine ilişkin Kurul kararının bildirim tarihinden
itibaren 90 gün içeresinde de asgari sermaye yükümlülüklerinin yerine getirilmesi
zorunludur. Bu süreler içerisinde söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde
önlisans başvurusu Kurul kararı ile reddedilir, önlisans verilmiş ise Kurul kararı ile
sonlandırılacaktır.

Böylelikle Geçici 37’inci madde ile tedarik şirketlerine depolamalı üretim hakkı
verilerek müstakil depolama başvurularının önlisans başvurusuna dönüştürülmesi ve tedarik
şirketlerine üretim faaliyetinde bulunma imkânı verilmiştir [5]. Bu haktan yararlanmak isteyen
tedarik şirketleri için yukarıdaki paragrafta belirtilen Geçici 38’inci madde hükmü
uygulanacaktır.

5.3. ÖNLİSANS TADİL EDİLMESİNDE ASGARİ SERMAYE

YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Önlisansın tadil edilmesinde şirket asgari sermayesinin ve teminat tutarının, ilgili

Kurul kararına göre belirlenen miktara uyumlu hale getirildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin ilgili
Kurul kararında veya ana hizmet birimi işleminde belirlenen süre içerisinde Kuruma sunulması
kaydıyla önlisans tadili yapılmaktadır. Kurulu güç artışı 10 MW’ı geçmemek kaydıyla, kurulu
gücün toplamda yüzde onuna kadar değiştirilmesi kapsamında yapılacak değişikliklerde, ilişkin
tadil talepleri bildirim yükümlülüklerine ilişkin işlemleri ilgili ana hizmet birimi
sonuçlandırmaktadır. 10 MW’ı geçmemek kaydıyla yapılacak tadiller için sermaye ve teminat
yükümlülüklerine ilişkin hükümler uygulanmamaktadır.

5.4. LİSANS BAŞVURUSUDNA ASGARİ SERMAYE VE SERMAYE

ARTIRIMI

Lisans başvurusunun düzenlendiği Yönetmeliğin 20’nci maddesinin altıncı

fıkrasının (d) bendi uyarınca üretim lisansı başvurusunda, şirket asgari sermayesinin, üretim
tesisi için Kurum tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının yüzde yirmisine, nükleer
enerjiye veya yerli kömüre dayalı veya mekanik gücü 100 MW’ı aşan YEKA kapsamında

12
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

üretim tesisi kurulması için yapılan üretim lisansı başvuruları açısından yüzde beşine
artırıldığına ve şirket sermaye miktarının azaltılmasına yönelik esas sözleşme değişikliklerinde
Kurumun onayının alınacağına ilişkin şirket esas sözleşmesi sunulması gerekmektedir.

Yerli doğal kaynaklar ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi
kurmak üzere lisans almak için başvuruda bulunan tüzel kişilerden lisans alma bedelinin sadece
yüzde onu tahsil edilir. Birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisi ile birleşik elektrik üretim
tesisi üretim lisansı başvurularında asgari sermaye kapsamındaki yükümlülükler için ana
kaynak ve yardımcı kaynak kurulu güçleri toplanarak ana kaynak üzerinden birlikte
değerlendirilir. Depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamındaki lisans başvurularında, asgari
sermaye kapsamındaki yükümlülüklerin belirlenmesinde, rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı
mekanik kurulu gücü ile elektrik depolama ünitesinin kapasitesine denk gelen bedeller
toplanarak birlikte değerlendirilmektedir.

Tedarik lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişiler, lisanslarına müstakil elektrik

depolama tesisi de eklemek istemeleri Kuruma başvuruda bulunmakta ve söz konusu elektrik
depolama ünitesinin sisteme bağlantısı ve sistem kullanımı hakkında sisteme bağlantı ve sistem
kullanımı hakkında TEİAŞ ve/veya üretim tesisinin bulunduğu dağıtım bölgesindeki dağıtım
lisansı sahibi tüzel kişiden görüş istenmektedir. Bu kapsamdaki tesis için sermaye yeterliliği ile
teminat yükümlülüğü aranmamaktadır. Talebin Kurul tarafından uygun bulunması halinde,
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın Kurul kararında
belirlenen süre içerisinde Kuruma sunulması hâlinde ilgili ana hizmet birimi tarafından
depolama tesisine ilişkin bilgiler tedarik lisansına derç edilmektedir.

5.5. LİSANS TADİL BAŞVURULARININ İNCELENMESİ,

DEĞERLENDİRİLMESİ VE SONUÇLANDIRILMASINDA ASGARİ SERMAYE

Yönetmeliğin 24’üncü maddesi uyarınca, lisansa konu üretim tesisinin mekanik

kapasitesinin veya elektriksel kurulu gücünün değiştirilmesi suretiyle lisans tadili başvurusunda
bulunulması halinde, üretim tesisinin iletim ve/veya dağıtım sistemine bağlantısı ve sistem
kullanımı hakkında TEİAŞ ve/veya üretim tesisinin bulunduğu dağıtım bölgesindeki dağıtım
lisansı sahibi tüzel kişiden görüş istenmektedir. Söz konusu başvurunun Kurul veya ilgili ana
hizmet birimi tarafından uygun bulunması halinde, uygun bulma kararının ilgili tüzel kişiye
tebliğ tarihinden itibaren şirket asgari sermayesinin, yeni kurulu güce göre, Kurum tarafından
öngörülen sermaye tutarına uyumlu hale getirildiğine ilişkin bilgi veya belgelerin, sunulması
gerekmektedir.

10 MW’ı geçmemek kaydıyla, kurulu gücün toplamda yüzde onuna kadar

değiştirilmesi kapsamında yapılacak değişikliklere ilişkin lisans tadili talepleri ilgili ana hizmet
birimi tarafından sonuçlandırılmaktadır ve bu kapsamında yapılacak tadiller için, Yönetmeliğin
sermaye ve teminat yükümlülüklerine ilişkin hükümleri uygulanmayacaktır.

Üretim lisansına konu ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan üretim tesisi veya
ünitelerin yerine yeni üretim tesisi veya ünitelerin kurulması amacıyla yapılan üretim lisansı
tadil başvurularında, artış sağlanan ilave kurulu güç için asgari sermaye şartı ile teminat sunma
yükümlülüğü aranmaktadır.

Tedarik lisansı sahibi tüzel kişiler, müstakil elektrik depolama tesisi kurmak
istemeleri halinde söz konusu tesisin lisansına eklenmesi için Kuruma lisans tadil başvurusunda
bulunmaktadır. Bu kapsamda talepte bulunulması halinde, söz konusu elektrik depolama

13
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

tesisinin sisteme bağlantısı ve sistem kullanımı hakkında TEİAŞ ve/veya üretim tesisinin
bulunduğu dağıtım bölgesindeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiden görüş istenmektedir.
Talebin Kurul tarafından uygun bulunması halinde, uygun bulma Kurul kararının tebliğ
tarihinden itibaren Kurul kararında belirlenen süre içerisinde, Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın Kuruma sunulması kaydıyla lisans tadili
yapılmaktadır. Üretim tesislerinin süre uzatımına ilişkin lisans tadil talepleri için uygulanan
hükümler, müstakil elektrik depolama tesisleri için de uygulanmaktadır. Bu kapsamdaki tesis
için sermaye yeterliliği ile teminat yükümlülüğü aranmamaktadır. Tedarik lisanslarına
eklenecek her bir müstakil elektrik depolama tesisi için ayrı lisans tadili başvurusunda
bulunulması gerekmektedir.

5.6. DEVRALAN TÜZEL KİŞİNİN BİRLEŞME VEYA BÖLÜNMESİ

DURUMUNDA ASGARİ SERMAYE

Devralan tüzel kişinin birleşme veya bölünme sonrası oluşan sermayesinin,

Yönetmelikte öngörülen sermaye koşulunu sağlaması zorunludur.

6. ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİLİKLERİNDE İZİN

Esas sözleşmeye ilişkin birçok madde de Kurumun belirlemiş olduğu kriterlerin yanı
sıra üretim faaliyetinde esas sözleşmede değişiklik yapılmasına ilişkin süre sınırı ve ortaklık
yapısında değişiklikte ve sermayenin azaltılmasına ilişkin sözleşme değişikliğinde izin alınması
ile ilgili olarak da düzenleme yapılması ve bu durumlara ilişkin ayrı bir madde yer alması
Kurum tarafından istenilmektedir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki proje finansmanında proje şirketinin ana sözleşme

değişikliklerinde kreditör kuruluşların onayının alınmasına yönelik düzenleme ile kredi verenin
finans belgelerinden kaynaklanan hak ya da alacaklarını etkilemeyecek, idari nitelikteki ve
kanuni zorunluluklardan kaynaklanan ve sermaye artırımına ilişkin olanlar hariç, her türlü
değişikliğin kredi verenlerin yazılı ön onayına tabi olduğu kredi sözleşmelerinde yer
almaktadır. Kredi verenin yazılı ön onay vermesi halinde yapılacak değişiklikler öncesinde
Lisans Yönetmeliği hükümleri kapsamına giren değişikliklerde EPDK’nın da uygun görüşü
alınması gerekir.

6.1. SERMAYE AZALTILMASINDA SINIRLANDIRMA

Yönetmeliğin 12’nci maddesinin beşinci fıkrasının (ç) bendinde başvuru sahibi tüzel
kişinin esas sözleşmesinde, önlisans süresince şirketin ortaklık yapısında değişiklik
yapılamayacağına ilişkin Yönetmelikte öngörülen hüküm ile şirket sermaye miktarının
azaltılmasına yönelik esas sözleşme değişikliklerinde Kurumun onayının alınacağına ilişkin
hükme yer verilmesi zorunlu tutulmuştur.

Lisans başvurusunu düzenleyen 20’nci maddenin altıncı fıkrasının (d) bendinde

şirket asgari sermayesinin, üretim tesisi için Kurum tarafından öngörülen toplam yatırım
tutarının yüzde yirmisine, nükleer enerjiye veya yerli kömüre dayalı veya mekanik gücü 100
MW’ı aşan YEKA kapsamında üretim tesisi kurulması için yapılan üretim lisansı başvuruları
açısından yüzde beşine artırıldığına ve şirket sermaye miktarının azaltılmasına yönelik esas
sözleşme değişikliklerinde Kurumun onayının alınacağına ilişkin şirket esas sözleşmesinde
düzenleme yapılacağına ve şirket birleşme ve bölünmeleri açısından Yönetmelikte öngörülen
hükümlerin yer verilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

14
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket’in birleşme ve bölünme ile sermaye tutarının
düşürülmesine ilişkin hükümlere yönelik esas sözleşme değişikliklerinde EPDK onayının
alınması zorunludur.

6.2. ESAS SÖZLEŞMEDE YER VERİLMESİ GEREKEN MADDE METNİ

Yönetmelikte yer alan düzenlemelere paralel olarak esas sözleşme değişikliğinde

EPDK onayının alınmasına ilişkin Kurum sayfasında yer alan metin aşağıda yer almaktadır.

“Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya kadar Şirket’in pay senetlerinin nevi
ve ortaklık yapısında değişiklik yapılamayacağına ilişkin hüküm ile Şirket sermaye miktarının
düşürülmesine ilişkin esas sözleşme değişikliklerinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
onayının alınması zorunludur.

Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket’in birleşme ve bölünme ile sermaye miktarının
düşürülmesine ilişkin hükümlere yönelik esas sözleşme değişikliklerinde Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumu onayının alınması zorunludur.”

7. BİRLEŞME DEVİR BÖLÜNME PAY DEVRİ

7.1. BİRLEŞME VE BÖLÜNME DURUMUNDA LİSANS DEVRİ

Önlisans ve lisans alma yükümlülüğünün düzenlendiği Yönetmeliğin 5’inci

maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca lisansın devredilmesi mümkün değildir. Ancak, birleşme
ve bölünme durumu lisans devri olarak değerlendirilmemektedir.

Lisans sahibi bir tüzel kişi, Yönetmelik kapsamındaki hak ve yükümlülüklerini, TTK
uyarınca birleşme veya bölünme yoluyla, 59’uncu madde çerçevesinde başka bir tüzel kişiye
devredebilir.

Üretim lisansı almış bir tüzel kişinin Yönetmelik kapsamındaki hak ve

yükümlülükleri, aynı ortaklık yapısı ile kurulan bir başka tüzel kişiye Kurul onayı alınmak ve
yeni tüzel kişinin Yönetmelik kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla
devretmesi mümkündür ve devralması onaylanan tüzel kişiye eskisinin devamı mahiyetinde
yeni lisans verilmektedir. Üretim lisansı sahibi halka açık bir tüzel kişinin Yönetmelik
kapsamındaki hak ve yükümlülükleri, bu tüzel kişinin yüzde yüz payına sahip olarak kurduğu
bir başka tüzel kişiye, Kurul onayı alınmak kaydıyla devredilebilir ve devralması onaylanan
tüzel kişiye eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans verilir. Bu bent kapsamında eskisinin
devamı mahiyetinde lisans verilmesi onaylanan tüzel kişilerin ortaklık yapılarında, ilgili tüzel
kişiye lisans verilene kadar, halka açık paylar hariç olmak üzere pay devri yoluyla değişiklik
yapılması halinde, bu tüzel kişilerin lisans başvuruları Kurul kararıyla reddedilir. Eskisinin
devamı mahiyetinde yeni lisans verilmesine ilişkin Kurul kararında lisans verilmesi uygun
bulunan tüzel kişinin yükümlülükleri ve bu yükümlülüklerin yerine getirileceği süre belirlenir.
Söz konusu yükümlülüklerin mücbir sebepler veya Kurul tarafından uygun bulunan haller
dışında süresi içerisinde yerine getirilmemesi halinde, bahse konu başvuru Kurul Kararı ile
reddedilir.

Üretim lisansı sahibi tüzel kişinin kendi veya diğer bir tüzel kişi bünyesinde tüm
aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi ya da tam veya kısmi olarak bölünmek istemesi
halinde, birleşme veya bölünme işlemi hakkında, birleşme veya bölünme işlemi

15
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

gerçekleşmeden önce, EPDK’nun onayının alınması zorunludur. İznin verildiği tarihten

itibaren altı ay içerisinde, birleşme veya bölünme işlemi tamamlanmadığı takdirde,
verilen izin geçersiz olur. Bu durumda, EPDK’nu kararı ile yeniden izin almaksızın birleşme
veya bölünme işlemlerine devam olunamaz.

Birleşme ve bölünmeye ilişkin başvurular, “Önlisans ve Lisans İşlemleri ile İlgili

Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca sunulması gereken bilgi ve belgelerin EPDK
Başvuru Sistemi üzerinden Kuruma sunulması suretiyle yapılır [6].

Birleşme veya bölünme sözleşmesi taslağı, tüketicilerin hak ve alacaklarını ihlal

eden hükümler ile lisans sahibi tüzel kişinin yükümlülüklerini kaldıran hükümler içeremez.
Birleşme veya bölünme sözleşmesi taslağında, asgari olarak, birleşme veya bölünme sonrası
hangi tüzel kişi ya da kişilerin hükmi şahsiyetinin sona ereceğine yer verilir. YEKA için verilen
üretim lisanslarında lisans kapsamındaki üretim tesisi işletmeye geçene kadar Bakanlıktan
alınacak yazılı onay alınması zorunludur. Devralan tüzel kişinin birleşme veya bölünme sonrası
oluşan sermayesinin, Yönetmelikte öngörülen sermaye koşulunu sağlaması zorunludur.

Hidroelektrik santral projesi sahibi tüzel kişilerle ilgili özel bir düzenleme söz
konusu olup, DSİ tarafından yeniden yapılan havza planlamaları çerçevesinde, birden fazla
projenin kotunun ve/veya sahasının kısmen veya tamamen değişmesine bağlı olarak Kurul
tarafından uygun bulunması halinde, önlisans sahibi tüzel kişilerin bu madde kapsamındaki
birleşme veya bölünme taleplerine izin verilir.

7.2. BİRLEŞME VE BÖLÜNME DURUMUNDA LİSANS BEDELLERİ

Birleşme veya bölünmeye onay verilmesi kararında herhangi bir yükümlülüğe yer
verilmesi halinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmesi için süre tayin edilir. Süresi
içerisinde yükümlülükleri yerine getirerek lisans alma bedelini ödeyip Kuruma başvuru yapan
tüzel kişiye eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans verilir. Lisans alma bedelinin ödenmesi
konusunun tartışılması gerekir, zira uygulamada lisans bedelinin iki kez alınması sonucu
doğmaktadır, birleşme veya bölünmede tüzel kişi değiştiğinden lisansın tadil edilmesi
yeterlidir. Tadil ücreti ile işlem sonuçlandırılacakken lisans bedeli alınması işlemin tanımına
uymamaktadır, burada yeni lisans alınmamakta lisans sahibi tüzel kişi Lisans Yönetmeliğindeki
düzenlemeler çerçevesinde değişmektedir, yapılacak idari işlem tadil tanımına girmektedir.
Diğer taraftan tedarik şirketlerine üretim hakkı verilmesi ile farklı iki faaliyete ilişkin (örneğin
tedarik şirketi ile üretim şirketinin) lisans sahibi tüzel kişinin birleşmesinde de (birinin diğerine
devri) aynı durum söz konusudur. Madde de yer alan “eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans
verilir” ibaresi de tadili işaret etmektedir, lisans birleşme veya bölünme sonrasında eskisinin
devamı ise yeni bir başvuru değildir, o halde lisans bedeli değil tadil bedeli alınmalıdır.

8. YAPTIRIMLAR VE LİSANS İPTALİ

Lisans sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranması

durumunda, fiilin niteliğine göre Kanunun 16’ncı maddesinde öngörülen yaptırımlar
uygulanmaktadır. Bu kapsamda üretim lisansı, mücbir sebep halleri ile lisans sahibinden
kaynaklanmayan haklı sebepler dışında üretim tesisinin ilgili lisansta belirlenen inşaat süresi
içerisinde kurulmaması veya kalan süre içerisinde kurulamayacağının tespit edilmesi hallerinde
iptal edilmektedir.

16
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

Lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip
ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dahil,
yönetim kurulu başkan ve üyeleri, limited şirketlerde müdürler, lisans iptalini takip eden üç yıl
süreyle, mevcut ön lisansları kapsamındaki üretim lisansı başvuruları hariç olmak üzere, ön
lisans ve lisans alamayacak, ön lisans ve lisans başvurusunda bulunamayacak, ön lisans ve
lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacak ve
yönetim kurullarında görev alamayacaktır. Önlisans ve lisans başvurusundan sonra bir tüzel
kişinin ortakları ve yönetim kurulu başkan ve üyeleri, limited şirketlerde müdürlere ilişkin
yasaklılık halinin olması halinde, bu aykırı durumun giderilmesi için doksan gün süre
verilmektedir. Aykırılığın giderilmemesi halinde ilgili başvuru Kurul kararı ile
reddedilmektedir.

9. ÖZEL DURUMLAR

9.1. İCRA DURUMU

Üretim şirketine karşı başlatılan icra takibi sonucu üretim tesisinin satışının
kesinleşmesi üzerine satışa konu üretim tesisini satın alan tüzel kişinin başvurması ve başvuru
kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi hâlinde bu tüzel kişiye eskisinin devamı
mahiyetinde yeni lisans verilmektedir ve söz konusu lisans, devir işlemlerinin tamamlanması
ve eski lisansın sona ermesi ile yürürlüğe girmektedir. Burada vurgulanması gereken temel
konu, satın alan tüzel kişinin ortakları ve yöneticilerinde yasaklılık halinin bulunmaması
gerektiğidir.

9.2. PROJE FİNANSMANI İLE İLGİLİ PAY DEVRİ DURUMU

Lisans alma yükümlülüğünde önemli gördüğümüz maddelerden birisi, proje

finansmanı ile ilgili olarak kreditör kuruluşlar tarafından sözleşme hükümleri gereği önerilen
tüzel kişiye lisans verilmesi durumudur. Projenin teminatı olarak hisse rehni, işletme rehni vb.
teminatların alındığı durumda tüzel kişinin kreditör kuruluşlara karşı yükümlülüğünün yerine
getirilmesinde aksama olması, esaslı olumsuz etki ve temerrüt halinin bulunması durumunda
aşağıdaki koşullarla kreditör kuruluşların önerdiği tüzel kişiye, yasaklılık hükümleri dikkate
alınarak aynı hak ve yükümlülüklerle eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans
verilebilmektedir. [7].

Yönetmeliğin 5’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendi uyarınca üretim lisansı
sahibi tüzel kişiye bankalar ve/veya finans kuruluşları tarafından sınırlı veya gayri kabili rücu
proje finansmanı sağlanması halinde, sözleşme hükümleri gereği, bankalar ve/veya finans
kuruluşlarının Kuruma gerekçeli olarak bildirimde bulunması ve Kurul tarafından gerekçelerin
uygun bulunması halinde, bu Yönetmeliğin öngördüğü şartlar çerçevesinde önerecekleri bir
başka tüzel kişiye lisans sahibi tüzel kişinin lisansı kapsamındaki tüm yükümlülüklerini
üstlenmek şartıyla lisans verilmesini talep etme imkanı verilmiştir. Önerilen tüzel kişiye,
Yönetmelik kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla aynı hak ve
yükümlülüklerle eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans verilmekte ve bu durum pay devrinin
istisnasını oluşturmaktadır. Burada dikkat edileceği üzere “bankalar ve/veya finans kuruluşları”
tabiri önemlidir. Üçüncü kişilerin proje finansmanı kapsamında proje şirketine borç vermesi ve
tüzel kişinin temerrüt halinin bulunması durumunu madde düzenlemesi kapsamamaktadır.

17
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

10. PAY DEVİRLERİNDE DİĞER İSTİSNALAR

Lisans alınıncaya kadar veraset ve iflas nedenleri dışında ön lisans sahibi tüzel
kişinin ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değiştirecek, paylarının devri veya
payların devri sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapması mümkün değildir. Bu genel kural
koyulmakla birlikte pay devirlerine ilişkin Yönetmeliğin 57’nci maddesinde oldukça geniş
istisna hükümleri düzenlenmiştir. Bu tür pay devirlerinde sadece Kuruma bilgi verilmesi
gerekmektedir. Bu kapsamda yapılan değişikliklerin, gerçekleştirildiği tarihten itibaren altı ay
içerisinde EPDK Başvuru Sistemi üzerinden Kuruma bildirilmesi zorunludur.

Bu kapsamda, halka açık olan payları ile sınırlı olmak üzere, halka açık tüzel kişilere
ve halka açık tüzel kişi ortağı bulunan tüzel kişinin, söz konusu ortağının halka açık olan
paylarından kaynaklanan ortaklık yapısı değişikliklerine, uluslararası antlaşmalar kapsamında
kurulması öngörülen tesisler için ön lisans verilen tüzel kişilere, ön lisans sahibi bir tüzel kişinin
ortaklık yapısında, yurt dışında kurulmuş olan ortakların ortaklık yapılarında oluşan
değişiklikler sebebiyle gerçekleşen dolaylı pay sahipliği değişikliklerine, ön lisans sahibi tüzel
kişi ile bu tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı tüzel kişi ortaklarının paylarının halka arz
edilmesi kapsamında, söz konusu ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında oluşacak
doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, pay sahiplerinin rüçhan haklarının
kullanımına bağlı olarak ön lisans sahibi tüzel kişinin mevcut ortakları arasında oluşan pay
değişiklikleri sebebiyle, söz konusu ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında gerçekleşen
doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, ön lisans sahibi tüzel kişinin ön lisansına
derç edilmiş tüm dolaylı pay sahiplerinin pay oranları değişmeksizin doğrudan ortak haline
gelmesi sonucunu doğuran değişiklikler ile tüm doğrudan pay sahiplerinin pay oranları
değişmeksizin dolaylı pay sahibi haline gelmesi sonucunu doğuran değişikliklere, özelleştirme
programında yer alan ön lisans sahibi tüzel kişinin kamu uhdesindeki paylarının satış veya devri
nedeniyle ilgili ön lisans sahibi tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısında oluşan
değişikliklere, ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında kontrol değişikliği
oluşturmayacak şekilde yapılan doğrudan veya dolaylı pay değişikliklerine, sermayesinin
yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan ön lisans
sahibi tüzel kişilerin ortaklık yapısında, kamu kurum ve kuruluşu niteliğini haiz ortak dışında
yeni ortak alınmamak kaydıyla, sermaye artışı ve/veya ortakların değişmesinden kaynaklanan
doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, TTK hükümleri kapsamında, ön lisans
sahibi tüzel kişi ile bu tüzel kişinin doğrudan ve dolaylı tüzel kişi ortaklarının kendi paylarını
iktisap etmesi sonucu, söz konusu ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında gerçekleşen
doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, yurt dışında kurulmuş tüzel kişilerce
veya bu tüzel kişilerce kontrol edilen ve TTK kapsamında kurulmuş tüzel kişiler tarafından,
yurt dışı kaynak kullanılması suretiyle ön lisans sahibi tüzel kişilikte gerçekleştirilen doğrudan
veya dolaylı pay edinimlerine, ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında doğrudan veya
dolaylı paya sahip olan ve eşler ile aralarında birinci derece kan hısımlığı bulunan gerçek kişiler
arasında yapılan pay devirleri sonucunda söz konusu ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık
yapısında gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu tarafından yönetimine el konulan ön lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık
yapısında gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, YEKA için
verilen önlisanslarda önlisans sahibi tüzel kişinin doğrudan ve/veya dolaylı ortaklık yapısı
değişikliklerine söz konusu yasak hükümleri uygulanmayacaktır.

Bu kapsamındaki değişikliklerin, gerçekleştirildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde

EPDK Başvuru Sistemi üzerinden Kuruma bildirilmesi zorunludur.

18
Elektrik Piyasasında Üretim Şirketlerinin Esas Sözleşmeleri ve Özellik Arz Eden Konular, B. E. Duranay, C. Güneş

SONUÇ

Düzenlemelerden görüleceği üzere üretim faaliyetinde esas sözleşme hükümlerinde

ve faaliyete ilişkin birçok konuda gerek önlisans, gerekse lisans aşamalarında şekil şartları dahil
olmak üzere ayrıntılı kurallar konulmuştur. Bu kurallara uyulmaması durumunda ise Kanun’un
16’ncı maddesinde yer alan yaptırımlarla karşılaşılması söz konusudur. Bu açıdan işlemlerin
yürütülmesinde Yönetmeliğin yanı sıra Kurul Kararları ile yapılan düzenlemelerinde dikkate
alınması ve işlemlerin bu doğrultuda yapılması, özellikle süreye bağlı işlem ve bildirim
yükümlülüklerine uyulması gereklidir. Üretim faaliyetinde şirketlerin borç yapısı ve yeni lisans
başvuruları dikkate alındığında önümüzdeki dönemde özellikle birleşme ve devralma
işlemlerinin ve finansman sağlayıcıların projeye müdahale hakkının, bu bağlamda doğrudan ve
dolaylı ortaklık, iştirak ve kontrol ilişkilerinin daha da önemli hale geleceğine şüphe
bulunmamaktadır.

Referanslar

[1] Elektrik Piyasası Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Cengiz Güneş, Ankara 2003

[2] Kamu hizmetlerinin değişen koşullara uyarlanması ihtiyacının doğurduğu sonuçlar diğer
idareler ile karşılaştırıldığında, bağımsız idari otoritelerin düzenleme ve mevcut
düzenlemelerde değişiklik yapma yetkisinin (ilgili sektörün dinamik yapısı gereği) daha
kapsamlı olması gerektiği sonucuna götürmektedir.

[3] 27.10.2022 gün ve 11331-1 ve11331-2 sayılı Kurul Kararları, 19.11.2022 gün ve 32018
Sayılı Resmî Gazete

[4] 27.10.2022 gün ve 11326 sayılı Kurul Kararı, 19.11.2022 gün ve 32018 Sayılı Resmî Gazete

[5] 22.11.2022 gün ve 32021 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Enerji Piyasası Düzenleme
Kurulunun 17/11/2022 Tarihli ve 11410 Sayılı Kararı ile üretim lisansı sahibi bir tüzel kişinin
tedarik lisansı alamayacağına ilişkin 27/03/2014 tarihli ve 4935-19 sayılı Kurul Kararı
yürürlükten kaldırılmıştır.

[6] 27.10.2022 gün ve 11332 sayılı Kurul Kararı, 19.11.2022 gün ve 32018 Sayılı Resmî Gazete

[7] Bu konuda detaylı makale aşağıdaki linkte yer almaktadır, “Elektrik Piyasasında Finansman
Kuruluşlarının Üretim Şirketine Müdahale Hakkının Hukuki Çerçevesi” Cengiz Güneş,
https://www.cengizgunes.com.tr/

19