Professional Documents
Culture Documents
11) 3.1co So Suc Ben Vat Lieu
11) 3.1co So Suc Ben Vat Lieu
§øc WT
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 94
3.1 C¬ së søc bÒn vËt liÖu
øng suÊt
ë c¸c vËt liÖu ®ång chÊt vµ ®¼ng híng ( vÝ dô nh : thÐp, bªtong, cao su vv..), néi lùc ®îc
ph©n bè ®ång ®Òu trªn toµn bé mÆt c¾t ngang. Trªn mÆt c¾t ngang ngêi ta lÊy ra mét
phÇn mÆt c¾t – gäi lµ ph©n tè diÖn tÝch ( thêng 1 cm2 hoÆc 1 mm2 ). Néi lùc ®Æt lªn
ph©n tè diÖn tÝch ®îc ®Æc trng b»ng mét lùc – trong thuyÕt bÒn gäi nã lµ øng suÊt.
øng suÊt ®îc s¸c ®Þnh :
Lùc ( N hoÆc KN )
øng suÊt ph¸p : Cã ph¬ng vu«ng gãc víi diÖn
tÝch mÆt c¾t ngang
øng suÊt ph¸p xuÊt hiÖn do :
Lùc ph¸p tuyÕn N: kÐo hoÆc
nÐn.
M«men uèn My
+N
-
-N
øng suÊt nÐn lµ øng suÊt ph¸p. Nã cã ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt c¾t ngang.
KÝ hiÖu : -
My
+
+ suÊt ph¸p. Nã cã ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt c¾t ngang.
øng suÊt uèn lµ øng
øng suÊt tiÕp ( gäi “t«” )
Lùc N hoÆc kN
øng suÊt tiÕp cã ph¬ng song song víi
mÆt c¾t ngang
Trung t©m HwC 95
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WT
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 96
3.1 C¬ së søc bÒn vËt liÖu
øng suÊt tiÕp xuÊt hiÖn do :
Lùc tiÕp tuyÕn V:
c¾t.
M«men xo¾n Mx
M« t¶ sù ph©n bè øng suÊt do lùc c¾t vu«ng gãc V
lìi c¾t trªn
diÖn tÝch A
øng suÊt c¾t lµ øng suÊt tiÕp. Nã cã ph¬ng song song víi mÆt c¾t ngang
M« t¶ sù ph©n bè øng suÊt do m«men xo¾n Mx
øng suÊt vÆn lµ øng suÊt tiÕp. Nã cã ph¬ng song song víi mÆt c¾t ngang
BiÕn d¹ng
BiÕn d¹ng lµ ph¶n øng râ rµng cña vËt thÓ khi chôi t¸c ®éng cña ngo¹i lùc, qua ®ã xuÊt
hiÖn øng lùc bªn trong vµ tù thay ®æi h×nh d¹ng.
Khi ngo¹i lùc lµ lùc kÐo - ®ã lµ sù d·n dµi, khi ngo¹i lùc lµ lùc nÐn - ®ã lµ sù Ðp l¹i. Khi
ngo¹i lùc lµ lùc uèn, xuÊt hiÖn ®ång thêi c¶ hai d¹ng biÕn d¹ng : d·n dµi vµ Ðp l¹i, trong tr-
êng hîp nµy gäi lµ uèn nÐn.
BiÕn d¹ng còng cã thÓ xuÊt hiÖn khi cã sù thay ®æi nhiÖt ®é :
Khi nhiÖt ®é t¨ng – g©y ra d·n dµi
Khi nhiÖt ®é gi¶m – g©y ra co l¹i
Khi biÕn d¹ng nhiÖt bÞ ng¨n c¼n ( vÝ dô nh trong hÖ kh«ng s¸c ®Þnh tÜnh häc – siªu
tÜnh ) còng cã thÓ xuÊt hiÖn uèn nÐn.
lo l
BiÕn d¹ng ®µn håi : Thanh sÏ quay trë l¹i chiÒu dµi ban ®Çu khi lo¹i bá t¶i träng.
BiÕn d¹ng dÎo: Thanh sÏ gi÷ nguyªn chiÒu dµi khi lo¹i bá t¶i träng.
BiÕn d¹ng tæng : BiÕn d¹ng lín nhÊt cña thanh tríc khi bÞ ph¸ huû.
BiÕn d¹ng ph¸ huû : BiÕn d¹ng cßn l¹i cña thanh sau khi bÞ ph¸ huû ( kÐo ®øt ).
( BiÕn d¹ng tæng trõ ®i biÕn d¹ng ®µn håi )
VÝ dô : ThÐp S235 ( St 37 ) kho¶ng 25 %
ThÐp S355 ( St 52 ) kho¶ng 20 %
Thö kÐo
Thanh mÉu ®îc tiªu chuÈn ho¸
hµm kÑp m¸y lùc kÐo
do
Thanh mÉu ®îc kÑp chÆt vµo hai ®Çu hµm kÑp m¸y lùc kÐo. Ngêi ta t¨ng dÇn lùc kÐo
cho tíi ph¸ hñy (kÐo ®øt ) thanh mÉu, vµ ®o trÞ sè t¬ng øng gi÷a lùc vµ biÕn d¹ng dµi cña
thanh mÉu trªn chiÒu dµi lo – gäi lµ chiÒu dµi ban ®Çu.
BiÕn d¹ng t¬ng ®èi % ®îc s¸c ®Þnh b»ng tû sè gi÷a chiÒu dµi thay ®æi trõ ®i chiÒu
dµi ban ®Çu chia cho chiÒu dµi ban ®Çu.
Ngêi ta m« t¶ quan hÖ gi÷a øng suÊt vµ biÕn d¹ng b»ng ®å thÞ : ®å thÞ - øng suÊt –
biÕn d¹ng
ReH 235
[ ] 160
Trong ph¹m vi biÕn d¹ng
®µn håi khi lo¹i bá t¶i
chiÒu dµi thanh quay trë
l¹i chiÒu dµi ban ®Çu, cã Ph¹m vi biÕn
Ph¹m vi biÕn
nghÜa lµ khi biÕn d¹ng d¹ng ®µn håi
d¹ng dÎo
®µn håi vµ sau ®ã kh«ng
t¸c ®éng t¶i chi tiÕt / kÕt
%
cÊu hoµn toµn quay trë l¹i
tr¹ng th¸i ban ®Çu. Trong
ph¹m vi tíi giíi h¹n ch¶y biÕn d¹ng tæng
ReH trªn vËt liÖu hÇu nh
n»m trong giíi h¹n ®µn
håi.
Trong ph¹m vi biÕn d¹ng dÎo, khi lo¹i bá t¶i xuÊt hiÖn biÕn d¹ng d cã nghÜa chi tiÕt / kÕt
cÊu hoµn toµn kh«ng quay trë l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu. Qua ®iÓm giíi h¹n ch¶y hÇu nh x¶y
ra biÕn d¹ng dÎo
Xem xÐt kh¶ n¨ng an toµn vµ c¸c ®¹i lîng ®Æc trng cho mÆt c¾t ngang
Kh¸i niÖm hÖ sè an toµn
Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n theo DIN 18 800 cò phÇn 1 (xuÊt b¶n 3/1981)
øng lùc cho phÐp
HÖ sè an toµn trong ngµnh x©y dùng kho¶ng 1,5
VÝ dô øng lùc cho phÐp cho S235 (St 37) ®îc tÝnh:
C¸c øng lùc cho phÐp ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cao b»ng thÐp ®îc nªu trong DIN 18 800
phÇn 1 (xuÊt b¶n 3/1981) vµ cã gi¸ trÞ ®èi víi t¶i träng H (t¶i träng chÝnh):
S 235 (St 37) S 355 (St 52-3)
T¶i träng T¶i träng r¬i
N/mm2 kN/cm2 N/mm2 kN/cm2
KÐo σ cho phÐp 160 16,0 240 24,0
NÐn σ cho phÐp 140 14,0 210 21,0
§Èy τ cho phÐp 92 9,2 139 13,9
Ph©n biÖt theo DIN 18 800 phÇn 1 (xuÊt b¶n 3/1981):
- t¶i träng H t¶i träng chÝnh vµ
- t¶i träng HZ t¶i träng chÝnh vµ t¶i träng phô
Ph¬ng ph¸p tÝnh theo DIN 18 800 míi phÇn 1 (xuÊt b¶n 11/1990)
Giíi h¹n ch¶y lµ tr¹ng th¸i giíi h¹n kh«ng ®îc phÐp vît qu¸.
HÖ sè an toµn bé phËn M
Gi¸ trÞ giíi h¹n ch¶y chia cho hÖ sè nµy (nãi chung M = 1,1)
Cïng víi hÖ sè an toµn M nªn chó ý ®é ph©n t¸n ë c¸c ®¹i lîng kh¸ng trë nh giíi h¹n ch¶y,
m«men kh¸ng trë cña thiÕt diÖn tån t¹i v.v. Tõ ®ã ta cã:
Kh¶ n¨ng t¶i träng Rd = Tr¹ng th¸i giíi h¹n
C¸c gi¸ trÞ cho F vµ M biÕn ®æi vµ cã thÓ bao gåm c¸c phèi hîp t¶i träng bÊt lîi s¸t thùc
tÕ.
ë ®©y t¶i träng Sd vµ kh¶ n¨ng t¶i träng Rd ®îc ®a vµo nh lµ c¸c øng lùc. DIN 18 800
phÇn 1 còng cho phÐp ®a t¶i träng Sd vµ kh¶ n¨ng t¶i träng Rd nh lµ kÝch thíc mÆt c¾t,
gi·n në hoÆc uèn ®øt.
C¸c ®Æc trng cña mÆt c¾t ngang phô thuéc vµo d¹ng mÆt c¾t, vÞ trÝ, vµ trôc chÝnh vv..
cña mÆt c¾t ngang, vµ kh«ng phô thuéc vµo lo¹i vËt liÖu. VÝ dô nh gi¸ trÞ ®Æc trng
mÆt c¾t ngang mét dÇm b»ng thÐp, gç, hoÆc bªt«ng cã h×nh d¹ng nh nhau lµ b»ng nhau.
Gi¸ trÞ ®Æc trng mÆt c¾t ngang quan träng nhÊt vµ lµ c¬ së lµ mÆt c¾t ngang hÝnh ch÷
nhËt ®îc s¸c ®Þnh theo c¸c trôc quan tÝnh chÝnh nh sau : z x
y
h
y
h
M«men tÜnh : trôc qu¸n tÝnh chÝnh z – z
b