ARALING PANLIPUNAN 5

(Q1_REVIEWER)

1. Ang ating bansa ay isang arkipelago na binubuo ng maliliit at malalaking pulo. Heograpiya ang
tawag sa pag-aaral ng pisikal na daigdig at kaugnayan nito sa pamumuhay ng tao.

2. Isa sa limang espesyal na line of parallel ay ang ekwador. Ito ang pinakamalaking bilog na
likhang isip na guhit na makikita sa gitnang bahagi ng mapa o globo na
humahati sa mundo patimog at pahilaga.

3. Maraming paliwanag ang naglalarawan sa kung paano nabuo ang Pilipinas bilang isang
kapuluan. Teorya ang tumutukoy sa paliwanag o kaisipan tungkol sa isang bagay na
dumaan sa makaagham na pananaliksi.

4. Pinaniniwalaan na dumami ang lahi nina Adan at Eba ayon sa Bibliya.

Ito ay batay sa banal na aklat ng mga Kristiyano na nagsasabing nilikha ng Diyos ang unang
lalaki at unang babae na pinagmulan ng mga Pilipino.

5. Sinasabing nagmula ang lahing Pilipino sa Timog-Silangang Asya at naglakbay patungo sa

mga kapuluan ng Pilipinas sakay ng bangka. Bangkang may katig ang ebidensiyang
ipinakita na ang mga Austronesyano ay bihasa sa pandaragat at paglalayag?

6. Ang Islam ay isa sa mahalagang ambag ng mga Arabe sa kulturang Pilipino. Ang salitang
Islam ay nangangahulugang kapayapaan.

7. Ayon sa isang mito, sina Sicalac at Sicavay ang pinagmulan ng unang Pilipino sa kapuluan ng
Pilipinas na nagmula sa loob ng nabiyak na halamang tambo na tanim ng bathalang
nagngangalang Kaptan

8. Ang mga sinaunang Pilipino ay nabuhay sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga

pamilya at pangkat ng tao upang maging isang komunidad. Tinawag itong barangay.

9. Ang relatibong lokasyon ay natutukoy batay sa mga karatig na kalupaan o katubigang

nakapalibot dito. Insular ang paraan ng pagtukoy ng lokasyon kung ang batayang
ginamit ay ang mga katubigang nakapaligid dito.

10. Naipahahayag ang tiyak na lokasyon sa pamamagitan ng mga likhang guhit.

Longitude/meridian ang tawag sa angular na distansiya pasilangan o pakanluran mula sa
prime meridian.

11. Kung pag-uugnayin ang teoryang Bulkanismo at Continental Drift upang

makabuo ng mas higit na kapani-paniwalang teorya sa pinagmulan ng Pilipinas.
It ang posibleng mabuong teorya: Ang Pilipinas ay bahagi ng Pangaea; ang ilang mga
pulo ay nabuo sa pagputok ng mga bulkan.

12. Itinuturing bilang kabihasnan ang mga nabuong kumunidad ng mga sinaunang Pilipino. Ang
mga halimbawa ay relihiyon, pamahalaan, edukasyon, industriya

Pahina 1 ng 6
13. May mga tala sa kasaysayan tungkol sa pakikipagkalakalan ng mga sinaunang Pilipino sa
mga dayuhan. Ang mga dayuhang nakipagkalakalan noon sa mga katutubong Pilipino ay ang
mga Arabe, Tsino, Hapones, Indian.

14. Mataas ang pagtingin ng mga kalalakihan sa mga kababaihan noong unang
panahon. Halimbawa: Pinauuna ang ina at ang mga anak na babae sa paglalakad.

15. Ang mga sinaunang Pilipino ay natutong makiangkop sa kanilang kapaligiran

dahilan upang mabuo ang iba’t ibang uri ng mga pamayanan ayon sa uri ng
kanilang mga ikabubuhay. Pangingisda ang uri ng hanapbuhay ng mga sinaunang
Pilipino ang naitatag sa mga lugar na malapit sa ilog o dagat ?

16. Natatangi pamayanang tinawag na barangay. Ang HINDI naging kontribusyon ng sinaunang
Pilipino ay ang: Nakasentro ang kanilang kalakalan at industriya sa loob lamang ng
barangay at sa kani-kanilang pamilya.

17. Nagsimula ang pagtatag ng batayan ng Islam sa Sulu sa huling bahagi ng ika-13 dantaon sa
pamamagitan ng mga mangangalakal na Muslim. Si Tuan Mashaika ang nagdala ng binhi ng
pananampalatayang Islam sa Sulu?

18. Karamihan sa mga paniniwala at tradisyon ng mga sinaunang Pilipino ay may

kaugnayan sa pananampalataya. Halimbawa ang pagdaraos ng mga kapistahan ay
nagsimula sa ritwal at seremonya ukol sa mga diyos at ispiritu noong unang
panahon. Anong magandang impluwensiya ang iniwan nito sa kasalukuyang
panahon ay ang: Ang paniniwala sa Diyos at pagiging madasalin.

19. Ang mga sinaunang babae ay may mga mahahalagang gampanin sa sinaunang barangay.
HINDI kabilang sa mga gampanin ng mga babae noon ang Tagapagbalita sa
barangay ng mga bagong batas.

20. Mahalagang pag-aralan ang pinagmulan ng Pilipinas upang magkaroon tayo ng mas
malalim na pagmamahal sa ating bansa.

21. Bulkanismo ang teorya na nagsasabing ang kapuluan ng Pilipinas ay nabuo sa pamamagitan
ng pagputok ng bulkan sa ilalim ng dagat at pagkatuyo ng bato ay naging mga pulo.

22. Sinasabi ng Teoryang Austronesian Migration nagmula ang mga Pilipino sa pandarayuhan
ng mga sinaunang tao na galing sa Timog China patungong Taiwan.

23. Makikita sa larawan sa kanan ang isang halimbawa ng datu.

Taglay niya ang kapangyarihang gumawa at
magpatupad ng batas at maghukom.

24. Ang paraan ng kalakalan noon ay kaiba sa paraan ng kalakalan sa ngayon.

Direktang nagpapalitan ng mga produkto nang walang gamit na salapi noon.

Pahina 2 ng 6
25. Mahalaga ang ugnayan ng lokasyon sa paghubog ng kasaysayan upang maipakita kung
bakit naganap ang mahahalagang pangyayari.

26. Malaki ang epekto ng lokasyon ng bansa sa ilang mahahalagang pangyayari sa buhay ng
mga Pilipino noon at ngayon. Ang halimbawang TAMAng pangungusap ay Madaling naranasan
ng mga Pilipino ang Covid 19 dahil sa lokasyon ng Pilipinas sa China, ang bansang
pinagmulan ng sakit na ito.

27. Maliban sa mga maka-agham na paliwanag tungkol

sa pinagmulan ng mga Pilipino, mayroon ding
mga salaysay o mito, at kuwentong
panrelihiyon ang nagpapaliwanag kung paano
nagkaroon ng lahing Pilipino. Ano ang ibig
ipahiwatig ng larawan sa kanan tungkol sa
ating pinagmulan?

May isang makapangyarihang lumikha ng mga

tao sa daigdig.

28. Ginawang batayan din ang wikang ginamit ng mga sinaunang tao upang malaman ang
pinagmulan ng lahing Pilipino. Ipinahihiwatig nito na mahalaga ang wika sa pag-aaral
ng pinagmulan ng lahing Pilipino.

29. Bago pa man dumating ang mga Espanyol, may sarili nang paraan ng pamumuhay ang
ating mga ninuno. Mapatutunayang may maayos at organisadong pamumuhay ang mga
Pilipino noong sinaunang panahon sapagkat, Bawat tao sa sinaunang lipunang
Pilipino ay may tungkulin at pagpapahalaga anoman ang antas o kalagayan nito
sa buhay.

30. Ang pagsasaka ang isa sa mga pangunahing ikinabubuhay ng mga sinaunang Pilipino. May
dalawang paraan ng pagsasaka ang mga Pilipino noon upang mabuhay. Ang isa sa
mga paraang ito ay ang pagputol at pagsunog ng mga puno at damo upang gawing
pataba sa lupa. Ano ang tawag sa paraang ito ng pagsasaka ?
A. Pagbubungkal C. Pag-aararo
B. Pagkakaingin D. Pagtrotroso

31. Pagmasdan ang larawan sa kanan. Ano ang masasabi mo sa

paraan pagsasaka noon at ngayon?
Nagkaroon ng pagbabago ang paraan ng pagsasaka
ngunit nananatili itong kabuhayan ng bansa.

32. Napananatili ng ating mga kapatid na Muslim ang matatag

na pananampalataya sa relihiyong Islam. Bilang
mamamayang Pilipinomaipakikita natin ang
pgpapahalaga sa kanila sa pamamagitan ng :
Marapat lamang na igalang ang relhiyon at
kultura na mayroon sila.

33. Ang bawat kilos ay maituturing na pagsamba kung ito ay isasagawa nang ayon sa mga utos
ni Allah. Mga halimbawa:
- Nag-aayuno sila tuwing panahon ng Ramadan.

Pahina 3 ng 6
 - Nagdarasal sila nang limang beses sa isang araw.
- Nagpupunta sila sa banal na lungsod, ang Mecca minsan sa buong buong buhay
kung makakayanan.

34. Ang mga batas ay patnubay ng mga tao upang maging maayos ang kanilang
pamayanan at pakikipag-ugnayan sa isa’t isa. Ang ilan sa mga batas noon ay ang
paggalang sa datu, pagiging masipag, pagbabayad ng utang sa takdang araw at
ang pagpaslang sa kapwa ay may parusang kamatayan. Isinasaad ng
mga batas na ito na, Ang pagpapahalaga sa buhay, paggalang sa kapangyarihan,
matapat at masipag ay lubos na mahalaga.

35. Pag-aralan ang larawan. May teknolohiya na ang mga

unang Pilipino, tulad ng paggawa ng palayok at banga
mula sa luwad. Ginawa nila ang mga kagamitang ito upang
Makapagluto at makapag-imbak ng pagkain.

36. Noong unang panahon ang mga babae ay may pantay na karapatan sa mga lalaki
sa pangangalaga ng nasasakupan na masasalamin din natin sa kasalukuyan. Ang
halimbawang patunay nito ay Ang mga babae ay may karapatang magmana ng
katungkulan at makipagkalakalan.

37. May sarili nang kabihasnan at organisadong pamamahahala ang mga sinaunang Pilipino,
bago pa man dumating ang mga Espanyol. Halimbawa: May maayos na sistemang
politikal sa pamahalaang barangay at pamahalaang sultanato.

38. Pag-aralan ang larawan. Nais ipakita ng larawan tungkol sa

mga sinaunang Pilipino na sila ay May malayang
pakikipagkalakalan sa mga dayuhan.

39. Sinasabi sa teoryang ito na ang Pilipinas ay

dating bahagi ng isang super continent o
Pangea na pinaghiwa- hiwalay ng
puwersang kalikasan. Ang teoryang
nagsasabi nito ay ang Teorya ng
Continental Drift.

Pahina 4 ng 6
Pag-aralan ang larawan sa ibaba para sa Bilang 40.

40. Aling B letrang B

A C
ay pagkat ng
malalaya, sila ay mga timawa.

41. Kung ang pagbabatayan ng pagkakabuo ng Pilipinas ay ang paniniwalang mala-espiritwal

na ayon sa katuruang Kristiyano, sinasabi nito na Ang Pilipinas ay nagmula sa
paglikha sa mundo na kinabibilangan nito ng isang makapangyarihang
manlilikha na siyang gumawa ng daigdig.

42. May mga paniniwala noong unang panahon na nabigyan ng siyentipikong batayan
sa kasalukuyan. Nararapat ba natin itong paniwalaan? Oo, kung sa tingin mo ay
pwedeng sundin ang ilan dito, maaring gawing gabay ito sa ating pang-araw-araw na
pamumuhay.

43. Ikaw ay bumisita sa Mindanao at iyong nakita ang isang

gusali at mga kapwa- Pilipino na tulad sa larawan. Ano ang
kaugnayan ng larawan sa iyong kaalaman tungkol sa mga
sinaunang Pilipino? Ang pagsamba kay Allah ng mga
sinaunang Pilipinong Muslim ay isinagawa pa rin
hanggang sa kasalukuyang panahon.

44. Malaki ang naging kontribusyon ng mga sinaunang Pilipino

sa pang-araw-araw nating pamumuhay. Alin sa sumusunod
ang isang patunay nito? Naipakikita pa rin natin ang
paggalang sa magulang at sa nakatatanda.

45. Marami ang paliwanag tungkol sa pinagmulan ng lahing Pilipino. Mahalaga ang kaalaman sa
pinagmulan ng lahing Pilipino sapagkat, nakatutulong itong maintindihan ko ang
kasalukuyan at ang hinaharap kaugnay ng aking lahi.
47. Noong sinaunang panahon, nahahati ang lipunang Pilipino sa iba’t ibang uri ng tao.
Sa kasalukuyan, ang lipunan ng bansa ay hindi kinakikitaan ng pag-uuri-uri ng tao. Nais
ipahiwatig nito na, Umiiral ang pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino sa
kasalukuyan na kaiba sa lipunang Pilipino noon.

46. Isang sinaunang gawain ng mga katutubong Pilipino ang pagmimina. Ano ang karaniwang
pinagagamitan ng mga ginto, pilak, at tanso ay Ipinagpapalit sa mga kakailanganing
produkto.

Pahina 5 ng 6
47. Noon pa man ay may mga batas nang sinusunod ang mga sinaunang Pilipino at ang
sinumang lumabag ay may kaukulang parusa? Ang kahalagahan ng pagsunod ng mga
mamamayan sa batas na ipinatutupad ng pamahalaan napananatili nito ang katahimikan at
kaayusan ng pamayanan o bansa.

58. Malaki ang naging kontribusyon ng ating mga ninuno sa kasaysayan, kultura, at ekonomiya
sa kasalukuyang panahon. Ipagmamalaki ko kahit kanino ang anumang tatak-Pilipino na
taglay ko.

Pahina 6 ng 6