Theodoreti Episcopi Cyri Opera Omnia. Vol. 4

ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ Y
R
ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ A
R
B
K
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ I
W
L .
R
E
O
N
Y
Α Π Α Ν Τ Α.
.
-
MO
J
B. THEODORETI
EPISCOPI CYRI
OPERA OMNIA
EX RECENSIONE
IACOBI SIRMONDI
DENVO EDIDIT,
GRAECA E CODICIBVS LOCVPLETAVIT ,
ANTIQVIORES EDITIONES ADHIBVIT ,
VERSIONEM LATINAM RECOGNOVIT,
ET
VARIANTES LECTIONES
ADIECTT
IOANN. LVDOVSCHVLZE
SS. TH. NEC NON GR. ET OLL IN ACAD; FRIDER. P. P. O.
TOMVS IV.
bendriem
No Nyptor arros minuniveor rows 6075 ropors

Θεοδώρησεων Αχαιών την πλάνην
πήραν την καλή πίσεως αύξεις σπόρο
HALAE , MDCCLXXII.
TYPIS ET IMPENSIS BIBLIOPOLII ORPHANOTROPHEL
17.72
1
1
BENEVOLO + LECTORI -
S. D.
D
IOANN. LV DO V. SCHVL Z E.
NEW YORK i ardbikī
uæ in hoc quarto Operum Theodoreti Tome

Qua A
contineantur , quæque in illo prelis parando
a nobis præftita fint, paucis exponemus . Ea
omnia, quæ Sirmondus Tomo editionis fuæ quarto comple
xus eft , maximamque partem eorum, quæ Appendicis no-
mine fubiunxit , immo Epiftolas Theodoreti , quæ omnes
ex Tomo tertio reliquæ erant , hoc vnicum editionis no-

2
ftræ Volumen comprehendit. Suo itaque ordine fe exci-
piunt tres Dialogi lectu digniffimi , qui communi nomi-
ne inſcribuntur 'Egavis's roПonúμogos ; Hæreticarum Fabu-
larum Compendium , quod quinque abfoluitur libris ; de Pro-
a 2 vi.
IV PRAEFATI O.
videntia Orationes X. præftantiffime ; Græcarum denique
Affectionum Curationis libri f. Difputationes XII. quibus per-
enne nomini fuo decus parauit Scriptor venuftiffimus . Ext
Appendice fubiungitur Libellus ad Sporacium , fcriptus con-
tra Neftorium. Sequuntur librorum XXVII. aduerfus varias
Propofitiones Argumenta, ex Photii Cod . XLVI. Finem hu-
ius Tomi faciunt Epiftolæ Theodoreti.
Non erit, quod multis demonftremus, libros, quorum in-
dicem iam dedimus, plurimum commendandos effe ob argu-
menti dignitatem, eruditionis copiam, et ftili elegantiam.
Duobus illis, quos primo loco nominauimus , carere non po-
teft, quisquis ad folidiorem cognitionem tum difciplinæ tum
Hiftoriæ facræ adfpirat.::Tertium fi quis legat et non admi-
retur , in arte bene et ornate dicendi plane hofpes fit neceffe
eft: tantam effe nouimus Orationum de Prouidentia venufta-
1 tem. Quartus denique qui euangelice veritatis cum Genti-
lium Philofophia comparatæ præftantiam tuetur , tum ab illis
qui fanétioris fidei noftræ vindiciis iuftum ftatuunt pretium ,
tum ab elegantiorum literarum dignis æftimatoribus merito
fumma laude condecoratur : eft enim apprime vtilis , fiue ad
fanctiffimæ fidei noftræ dogmata , fiue ad antiquiorum Philo-
fophorum placita refpexeris. Non eft itaque quod miremur,
fæpius olim hos quatuor libros feorfim fuiffe typis exfcriptos.
His
PR AE FATI O.
His antiquioribus editionibus ad fidem Codicum euulgatis ,
r- quantum fieri potuit , vfi fumus , inprimis vbi MSCtis nos
Ex deftitui vidimus. 1 Liberaliter Editiones rariores nobiscum

74
communicarunt amici , quibus publice gratum non profiteri
as animum, omnino nefas effet.
Quæ ad tres Dialogos in Scholiis noftris obferuauimus ,

u-
maxima ex parte defumta funt ex Editionibus græcis , quæ
n. Romæ a. 1547. apud Stephanum Nicolinum Sabienfem in 4. et
Lipfiæ a. 1591. impenfis Valentini Vögelini in 8. prodierunt.
Latinam quoque Victorini Strigelii verfionem Seculo XVI.
fæpius repetitam, in confilium vocauimus, fi lectiones firmon-.
n dianæ a Textu editionum græcarum diuerfæ erant, aut Erani-
i. ſtæ et Orthodoxi nomina permutata. elle videbantur. Nec
fe omittendum effe duximus , loca Patrum in fine yniuscuiusque
Dialogi magno numero allata diligentius excutere, quæ a no-
. ftris lectionibus aliena effent , in Scholiis monere , et firmon
s dianas lectiones paffim emendare , vt pag. 49. et alibi. Hæc
, cum ageremus , haud raro in loca Patrum incidimus , quæ
o emendatione adhuc opus habent, et ex Noftro feliciter reſtitui
poffunt , etfi probatiffimis plerumque vfi fimus Editionibus ,
quas in Scholiis commemorare haud negleximus. Quæ ex
Ambrofio in his Dialogis a Theodoreto allata funt , haud raro
„aliter in græco fonant , et mitiorem fenfum fundunt, quam in
a3 Textu
VI PRAEFATI O.'·
Textu latino. Hinc fufpicio oritur , Noftrum in Codice fuo
ambrofiano non easdem habuiffe lectiones , quas nunc in ex-
cufis Ambrofii libris habemus. Ifta vero coniectura tantum
apud nos non valuit, vt abripi nos pateremur , his in locis
Textum latinum Ambrofii , quem Editioni Benedictinorum
exactiflime refpondere vidimus, ex græco refingere, ne idem
committeremus vitium , in quod illi inciderunt, qui Textum ex
interpretatione aliqua reftituere temerario aufu aggreffi funt.
.. : Ad libros Hæreticarum Fabularum varietatem lectionis
in 4.
congeffimus ex Editione mere græca, quæ Romæ a. 1547.
prodiit. Opera quoque pretium effe duximus , Scriptorem
noftrum cum Eufebio , Ireneo , et Epiphanio comparare , et
quæ a Petauio, Maffueto,: Grabio, Cotelerio aliisque iam vtili-
ter obferuata erant , in vfus noftros conuertere. Prolixiora
inde enata funt Scholia, et non dubitauimus paffim a lectione
Editionis firmondianæ deflectere, vt pag. 354. et alibi.
Textum græcum præftantiffimarum de Prouidentia Ora
tionum comparauimus cum Editione mere græca Parifiis
a. 1569. in 8. typis exfcripta , et in fubfidium vocauimus inter
pretationem latinam Rodolphi Gualtheri , quæ ibid. a. 1571. in
8. prodiit. Vtriusque Editionis copiam nobis fecit Rev
SCHMIDT , facrorum apud Döbrizenfes antiftes , cui publice
agendæ funt gratiæ. Sirmondi Textum paffim integritati fua
refti
PRAEFATI O. VII
reftituere licuit , fupplendo quæ omiffa , corrigendo quæ mi-
nus recte expreffa erant , vt pag. 527.
Cum ad duodecim Libros de curandis Græcorum adfe-
&ionibus veniremus , haud negligendæ fuerunt Fuluii Urfini
Emendationes ex antiquis potiffimum libris collectæ , quas
Garnerius exhibuit in Auctario fuo , p . 393-456. His Urfi
ni Collectaneis fic vfi fumus , vt quæ notatu digniora funt in
Scholiis noftris , litera U. præmiffa , paucis complecteremur.
3. His accefferunt variæ lectiones e duobus Codicibus florenti-
- nis defumtæ. Sylburgii Editione , quæ Heidelbergæ a. 1592.
in Fol. prodiit , frui demum licuit , cum tres priores libri
iam typis exfcripti effent. Conftitueramus quidem , ea quæ
ad hos libros reliqua funt , hoc loco fupplere ; fed ob tempo.
ris et loci anguftiam confilium illud mutauimus. Aptior his
e aliisque Supplementis locus erit in Tomo quinto.
Quæ de Appendice dicenda effent, iam monuimus p. 1041,
De ordine autem , quo Epiftolæ Theodoreti in hoc Volumine
S dispofitæ funt, dicet V. V. 10. AVG. NOESSELT, cui plurimas
debemus gratias pro eximio ftudio quod in adornando Tomo
1 tertio pofuit, cuius partem epiftolæ illæ conftituebant. Quod
reliquum eft, Deum T. O. M. precamur, vt hos labores in fui
2 nominis gloriam cedere iubeat. Dab. Hale in Acad. Frid.
d. xx. Maii , A. R. S. MDCCLXXII,
a 4 COROL
COROLLARIVM 10. AVG. NOESSELTI.
In recenfendo textu epiftolarum Theodoreti , quæ funt
in hunc tomum e tertio Sirmondiano translate , primum ad-
hibuimus lectiones eas , quas ipfe Sirmondus e codice Neapo-
litano acceperat ; porro cum quamplurimæ epiftolæ fiue
Theodoreti fiue aliorum , etiam alibi , fiue græcæ fiue latine
verfæ , vt in conciliorum corporibus , in Operibus Marii
Mercatoris , in Baronii annalibus , exftent , harum quoque
editionum diuerfitatem diligenter contulimus ; denique bene-
ficio illuftris viri , AD. FRANC. KOLLARII , obtinuimus e bi-
bliotheca Cæfarea Vindobonenfi exemplum accurate defcri-
ptum epiftolæ Theodoreti ad Ioannem Germaniciæ epifce-
pum ( cui locum 147 dedimus ) alteriusque ad Euphratefiæ
monachos (n. 151 ) , quam ad edendum fruftra Garnerius ex- I
petierat ; vbi contigit vt homo græcus , cui defcribenda tra-
1 dita effet epiftola , în percurrendo codice etiam aliis ex epifto-
lis difcrepantes lectiones, quanquam paucas, excerperet, quas
omnes Vindobonenfes appellare folemus. De auctario Gar-
nerii , cuius ordinem fecuti fumus in epiftolis Sirmondianæ
editioni adiectis , textum multis inquinatum vitiis , verfio-
nemque latinam caftigauimus ; vbi græca perierant , exhibui-
mus veterem latinam interpretationem. Neque tamen pla-
cuit illas addere epiftolas Theodoreti , quæ in celeberrimo
Synodico Irenæi feruatæ fuerunt ; nam illud ipfum vidi repeti-
tum effe a Garnerio in differtatione quinta Auctarii de Theo-

doreti et Orientalium cauffa , cuius , ex editione Manfiana lo-
cupletandæ repetendæque Tomo quinto operum Theodoreti ,

fpem fecit SCHVLZIVS V. V. , in quo volumine repetentur
etiam commentarii , quibus GARNERIVS omnes fere Theo-
doreti epiftolas a fe Sirmondoque editas illuftrauit.
THEO .
THEODORETI ALIORVMQVE
DE HIS OPERIBVS
TESTIMONI A.
*****
GENTIANI HERVETI
DIALOGORVM HAERETICARVMQVE FABVLARVM

INTERPRETIS ,
AD MARCELLVM CERVINVM S. CRVCIS CARDINALEM ,
IN CONCILIO LEGATV M,
Inter
nter ceteros græcos fcriptores, qui præclara ingenii fui mo-
nimenta in omni difciplinarum genere litteris mandauere ,
Theodoretus Cyrenfis Epifcopus, fi non primum, certe in-
ter primos locum obtinet. Cum autem plurima fcripferit,
quorum nonnulla in linguam latinam iam pridem tradu& a funt, egot
quidem Eraniften , feu Polymorphum, quo aduerfus fui temporis hæ-
reticos depugnat , nulli effe eorum poftponendum exiftimo. Liber
quoque , quem de improbis Hæreticorum fabulis et ecclefiafticis do-
Étrinis infcripfit , eft eiusmodi , vt vel poft Irenæum , Epiphanium , et
Auguftinum , qui præclare de hærefibus fcripferunt , fit lectu omnium
digniffimus. Decreta vero ecclefiaftica aperte oftendit , eorum quæ
hodie a catholicis et orthodoxis obferuantur , fuifle perpetuam et a
Chrifto et apoftolis per manus acceptam traditionem. Hoc ergo pul-
cherrimum opus Theodoreti , quod bone memoria Cardinalis Ardin-
gellus paucis abhinc menfibus in lucem græce edendum curauerat ,
cum tuo hortatu in linguam latinam vertiffem , et in lucem edere fa-
tuiflem , et apud me quærerem , cuiusnam potiffimum aufpiciis in do-
&
torum manus exiret , tu vnus mihi occurrifti , qui cum fufcipiendi
huius muneris caufam dederis , id quoque iam perfectum omnium
optime poffis et velis defendere. Quod quidem eo te lubentius fa-
&
turum mihi perfuadeo, quod cum præclara doctorum hominum mo-
nimenta late propagari , et a carcere ac tenebris vindicari magnopere
cupias , et vt fiat quoad eius a te fieri poteft adlabores , Theodoretum
certe, propter infignem eius doctrinam et eloquentiam , femper fingu-
lariter dilexeris , honeftaris et fummis laudibus ornaris. Vale..
MDXLVII,
15 NICOLAI
NICOLAI MAIORANI
QVI SERMONES DE PROVIDENTIA GRAECE

PRIMVS EDIDIT ,
AD NIC, RODVLPH VM CARDINALEM .
Cum Vaticana bibliothecæ curam Pontificis Maximi iuffu
recepiffem , nihil mihi potius fuit , quam vt libros fu-

periorum temporum culpa negligentius habitos ad certum ordinem
reuocarem. Quod cum accuratius facerem , Theodoreti librum de
Prouidentia Dei forte reperi , quem cum hominis ad eum diem ne de
nomine quidem mihi noti cognofcendi caufa perlegiffem , eo dicendi
genere , orationisque elegantia , eo difpofitionis ordine , ea argumen-
torum fubtilitate et fententiarum grauitate ac copia fcriptum inueni ,
vt eius lectione , his præfertim temporibus , chriftianarum literarum
amatores fraudare nefas putauerim, etfi vnicum tantum exftaret exem-
plar , idque a fitu et antiquitate adeo confectum , vt plurimis in locis
legi vix poffet. Cumque me accingerem , vt quamprimum quam in-
tegerrimus is auctor in lucem prodiret, id etiam curaui , vt fub tuo
nomine ederetur, qui et literarum fcientia , et pietate reliquisque vir-
tutibus præftares. Huc accedit tuorum erga me meritorum magni-
tudo , qui per viginti fere annos omnibus officiis me ornare , omni
humanitate complecti non deſtitiſti. Romæ MDXLV. xv. Kalend,
Iulii.
RODVLPHI GVALTERI
SERMONVM DE PROVIDENTIA INTERPRETIS ,
AD IO A CHIM V M VADIAN V M.
Theodoreti Orationes de Prouidentia latinitate per nos dona

tas , tuo potiffimum nomini dedicare vifum eft , vt ad te
rediret quod abs te profectum eft. Tu enim numquam an-
tehac nobis vifas , cum ex Italia Romæ nuper impreffas accepiffes ,
præceptori noftro transmififti : qui easdem mihi obtulit , petens vt
per me latine loqui difcerent , quæ hactenus græcis tantum auribus
intellecta fuerant. Atque vtinam hîc mihi ea adfuiffet verborum vis,
quæ fœcundiffimi fcriptoris eloquentiam exprimere potuiffet ! Has
tam diu amiffas , cumque tineis et blattis bellum gerentes , Dei proui-
dentia tam pie ab illo afferta inuentas , doctiffimi viri Nicolai Maiora-
ni, Vaticanæ vel Pontificia bibliothecæ præfecti , beneficio reddidit.
Tiguri. VIII. Idus Februarii , anno MDXLVL
EX FR.
EX FR. ZENOBIL ACCIAOLI PROLOGO
AD LEONEM X. PONTIFICEM MAXIMVM ,
IN LIBROS THEODORETI ,
QVORVM TITVLVS ,
CVRATIO GRAECARVM AFFECTIONV M,

CIONVM
IN LATIN VM CONVERSOS.
Poft alia.
Cum itaque ob ingentia tua in me beneficia , redundare in

te debeat quidquid a me per hoc abs te mihi conceffum
otium excudatur , dedicandos tibi putaui quos nuper
Theodoreti Cyrenfis Epifcopi græcos libros de fpirituali
Græcarum affectionum medicina latinos feci. Ad hoc vero illud me
etiam inuitauit, quod ex his ftudiorum meorum laboribus fperabam ,
cum certiffima officii mei ratione , aliquam chriftianæ ecclefiæ vtilita-
tem coniunctam fore. Quæ profecto latiore ambitu fefe fundat ne-
ceffe eft , vbi fedis apoftolicæ maieftas dedicatis fibi libris auctoritatem
roburque adiungit. Cæterum THEODORITVS hic ad vsque Theo
dofii iunioris tempora fuperuixit. Quæ fane ipfa maximis fuis vir-
tutibus honeftauit. Probus enim doctusque homo , quales ea tem-
peftate plerique omnes epifcopi viguerunt, quibus artibus ad epifco-
palem thronum affumtus eft , eas cum ingenti fui laude magnaque
ecclefiæ vtilitate femper exercuit. Complures enim fcripturæ fancta
libros commentariorum facibus illuftrauit. Tum et hiftoriam de ec-
clefiæ ftatu confcripfit, orfus ab Arii perfecutione ; decemque præterea
de diuina prouidentia libros edidit. Quos autem nuper ipfe in lati
nam linguam conuerti , tametfi contra fui temporis infideles Græcos
gentesque confcripfit , tamen non minus ad hæc quoque tempora
omnemque pofteritatem pertinere putanda funt , quam quæ olim ab
apoftolis aliisque patribus fcripta , ad præfentis ecclefiæ do&trinam ,
noftræque vitæ inftitutionem fcripta effe cognofcimus. Equidem non
fine Dei confilio factum puto, quod hos mihi Theodoriti libros Ioan-
nes Francifcus Picus , princeps ætatis noftræ doctiffimus , indicarit ,
meque vt latinos facerem magnopere adhortatus fit. Etenim ficut
olim , cum Philoftrati de Apollonio Tyaneo hiftoria , typis excufa in
vulgum prodiit , ego Cæfarienfis Eufebii librum . mihi ab Ioanne La-
fcari indicatum latinum feci, qui contra venenum Philoftrati antido-
tum quoddam effet, ne quis videlicet eius fabulofa hiftoria circumuen-
tus , Pythagorici Hieroclis exemplo , Apollonium Tyaneum parem
Jefu Chrifto facere auderet , fed veneficum hominem planumque
agno.
agnofceret : ita nunc quoque , cum Platonem græce impreffum cir-
cumferri audiam , cuius quidem Philofophi fingularis eft eloquentia ,
fed plurimis tamen locis perniciofa chriftianæ ecclefiæ femper fuit au-
toritas et doctrina, non ab re feciffe me putem , qui libros eos Theo-
&
doréti latinos fecerim , quibus et Platonis et multorum præterea Phi-
lofophorum pugnantes fibi maximis de rebus fententiæ, perniciofaque 护
inftituta humanæ vitæ moribus proderentur : vt euitare noftri poffint
quæ apud Philofophos noxia effe cognorint, maiorique pictate atque
ardentiori ftudio facris legendis litteris inhærefcant. Marfilius Fici-
nus, qui proaui tui liberalitate adiutus, Platonem fæculi noſtri homini-
bus ac Plotinum latinos fecit, fæpius mihi dicere inter loquendum ſo-
lebat , factum prouidentia Florentini præfulis Antonini , quo minus e
Platonis lectione, quam inde a pueris fummopere adamauit, in perni-
ciofam hærefin prolapfus fuerit, Bonus enim paftor , cum adolefcen-
tem clericum fuum nimio plus captum Platonis eloquentia cerneret ,
non ante paffus eft in illius Philofophi lectione frequentem effe, quam
eum diui Thomæ Aquinatis quatuor libris contra Gentes confcriptis ,
quafi quodam antipharmaco præmuniret, Cur autem non his quo-
que temporibus in tanto litterarum græcarum ftudio , politiorisque
philofophiæ defiderio , abs te , beatiffime Pater , tuisque a miniftris ,
pari aliqua ratione confulendum gregi tuo exiftimemus ? Ego vero
tanto nunc maiore ftudio, tibi tuisque omnibus cuigilandum puto ,
quanto maiores diaboli rugientis infidias idcirco formidare debemus ,
quod te præiide populi chriftiani , quem non turpis ambitio , fed ex-
plorata virtus, Deique prouidentia in Petri folio collocauit , magna ,
paffim exfpectatio eft, religionem , fidem , probitatem, liberalesque ar-
tes iure quodam poftliminii , de fitu ac diuturnis tenebris in nitorem
candidiffimum redituras ? Ne itaque inimicus homo tam bonæ fegeti
zizania fua commifceat , quæ meæ partes fuerunt , non meæ quidem, "
quæ minus auctoritatis habituræ erant , fed doctiffima Theodoreti mo-
numenta ftudiofis omnibus legenda propofui. Quibus qui legendis
oculos animumque admorint, tam multiplici rerum cognitione ple-
nos inuenient , vt facile confeffuri fint, nullos eum Poetas , nullos
Oratores, nullos Hiftoricos, nullosque præfertim Philofophos latuiffe :
nullusque tam doctus fit homo , qui ex eius lectione noua fibi atque
inaudita quamplurima non fit accepturus. Quodfi , vt Plinius quo-
que teftatur , nullus tam malus eft liber , quin ex eo boni aliquid capi
poffit , quam denique carus effe ille omnibus debet , qui mali quidem
nihil apportat , fed explofa Gentium falfitate puram
puram nobis religionem
pollicetur ac præftat !
DE
DE ERANISTE SEV POLYMORPHO.
Photius in bibliotheca Codice XLVI.
Ανεγνώθησαν Θεοδωρήτε λόγοι τρεῖς . Ἐρανικὴς ἢ Πολύμορφος

ἔφερον ἐπιγραφήν˙ ὧν ὁ μὲν πρῶτος , ὅτι ἄτρεπος ὁ Θεὸς Λό-
γος · ὁ δεύτερος , ὅτι ἀσύγχυτος ἡ ἕνωσις˙ ὁ τρίτος , ὅτι ἀπαθὴς ὁ
Θεὸς Λόγος. ἔτι καὶ τέταρτος , ἐν ᾧ συλλογισμοῖς τῆς αὐτῆς ὑπο-
θέσεως ὑπερασπίζεται .
Lecti funt Theodoreti libri tres. Titulum præferunt Eraniftes

feu Polymorphus. Horum primus Deum Verbum immutabilem effe
docet , alter inconfufam vnionem effe , tertius impatibilem effe Deum
Verbum . Accedit quartus , in quo fyllogifmis idem argumentum
tractat.
Nicephorus lib. XIV . Hiftoria , cap . LIV .
Ὡσαύτως καὶ λόγοις τρισὶ περὶ θείων δογμάτων· οἵπες αὐτῷ δια-
λογικῶς συνετάχθησαν .
Item libri tres de diuinis dogmatibus , quos per dialogum con

fcripfit.
DE LIBRIS HAERETICARVM FABVLARVM.
Photius in Bibliotheca Codice LVI.
Ανεγνώθη Θεοδωρίτε Κύρε κατὰτῶν αἱρέσεων , τῶν ἀπὸ Σίμωνος

αρξαμένων , καὶ μέχρις ὧν ἐκεῖνος τὴν ἀκμὴν κατάληφε , τὴν
βλάςην προβαλλομένων . προσφωνεῖ ταῦτα Σπορακίῳ , εἰς αἴτησιν
τῆς τοιαύτης Φιληκοΐας κατατάντι˙ κατέρχεται δὲ μέχρι Νετορία ,
καὶ τῆς αἱρέσεως αὐτῷ , ἄκρατον αὐτῷ καταχέων τὸν 2 ἔλεγχον .
πρόεισι δὲ καὶ μέχρι τῆς εὐτυχιανῆς αἱρέσεως . ἐν δὲ τῷ έ . λόγῳ
τοσῦτοι δὲ ὄντες τὸ βιβλίον τυγχάνεσιν τῶν θείων καὶ ὀρθῶν δογμά
των τὴν ἐπιτομὴν , ἐν παραθέσει πρὸς τὰς αιρετικὰς ἀδολεχίας , τὸ
ἀσύγχυτον αὐτῶν καὶ καθαρὸν ἐπιδεικνύει , καὶ ἀμώμητον . ἔςι δὲ
φράσιν σαφὴς καὶ ἀπέριτος .
Lectus Theodoreti Epifcopi Cyri liber contra hærefes, quotquot

a Simone mago ad ipfius vsque iam confirmatam ætatem germinarant.
Dedicat hunc Sporacio poftulanti talia audire. Pergit porro vsque ad
Neftorium, eiusque hærefin , cuius miram fundit reprehenfionem , ad
Eutychianam quoque hærefin progrediens. In quinto vero libro
(του
(tot enim hoc opus conficiunt ) diuinorum re& torumque dogmatum
epitome, comparatione cum hæreticorum fabulis facta, quam non con-
fufum præ illis, fed fincerum atque irreprehenfibile catholicum dogma
fit, demonftrat. Stylus huic perfpicuus , minimeque redundans .
Theodorus Abbas et Philofophus , in Argumento

Synodi Ephefina.
ἰ δὲ βέλεται τις γνῶναι , ὅτι Θεοδώρητος καὶ λίαν ἐμίσει Νεςόριον ,

El
βιβλίον .
Quodfi quis noffe velit exofum valde Theodoreto fuiffe Neſto-

rium , librum de hærefibus a Theodoreto ipfo fcriptum legat.
Nicephorus libro XIV . Hift. cap . LIV .
πασῶντῶν
Καὶἐπιγράφει
κατὰ διάγνωσιν .αἱρέσεων ἕτερον , ὃ ψεύδες καὶ ἀληθείας
Aduerfus hærefes omnes volumen alterum , quod mendacii et

veritatis difcrimen infcripfit.
DE SERMONIBVS DE PROVIDENTIA.
Theodoretus ipfe in Pfalmum LXVII. verf. XXII. de iniufta morte

Chrifto illata per diabolum.
το τὸ ἀδίκημα ἐκείνεμὲν τὸ κράτος κατέλυσε , τοῖς δὲ ἀνθρώ

Το
ποις τὸν ᾅδην ἠνέῳξεν · ἅπερ ἐν τοῖς περὶ τῆς Προνοίας λόγοις
διὰ πλειόνων ἐῤῥήθη.
Hæc vero iniuftitia illius quidem imperium euertit , hominibus

autem inferos referauit , quemadmodum in Sermonibus de Prouiden-
tia pluribus verbis dictum eft. in Oratione videlicet X. pag . 447 .
Idem in Epiftola XXCII. ad Eufebium Epifcopum Ancyranum.
Καὶ μυτικὴ δὲ ἡμῖν συγγέγραπίαι βίβλος , καὶ περὶ Προνοίας
Myfticus quoque a nobis confcriptus eft liber , et de Prouidentia

liber alius .
Item
Item Epiftola CXII. ad Leonem Papam.
᾿Αλλὰ καὶ περὶ τῆς καθόλυ Προνοίας .
Sed et de vniuerfali Prouidentia,
Nicephorus lib. XIV. Hiftoria , cap. LIV.
Καὶ περὶ Προνοίας ἕτερον συντάτ] ει βιβλίον .
2 Et de Prouidentia librum alium compofuit. (Add. locus ex fine

c. 10. L. V. Hær. Fab.)
DE CVRANDIS GRAECORVM AFFECTIONIBVS.
Theodoretus ipfe quæftione I. in Leuiticum : Qua de caufa Deus

offerri fibi facrificia præcepit.
Πολλαχῆ ἡμῖν εἴρηται περὶ τέτων, καν τοῖς πρὸς Ἕλληνας συγγέ
γραμμένοις , καν τοῖς πρὸς αἱρέσεις , κ . τ. λ .
De his diximus multis in locis , tum in his quæ contra Græcos

fcripfimus, et in iis quæ aduerfus hærefes , etc.
Librum autem buiusOperis feptimum defignat , ". qui eft de Sa

crificiis , quo argumentum boc tractat.
in Sic ergo rur-
1
fum Epiftola CXII. ad Leonem Papam , et Epiftola CXVI. ad
Renatum Romana Ecclefiæ Archidiaconum , cum ngòs “EXnvas ,
et nara Evwv, contra Græcos , feu Gentiles , libros a
fcriptos commemorat , bosce ipfos intelligit.
SERIES
SERIES ET ORDO
E OR V M
QVAE IN HOC TOMO CONTINENTVR,
Eraniftes , feu Polymorphus. Dialogi tres :
I. Immutabilis Pag.
II. Inconfufus 72
III. Impatibilis 175
Demonftrationes earundem rerum per fyllogifmos 263
Hæreticarum Fabularum Libri V.
Quorum priores quatuor fingularumhærefium breuem hiftoriam,
vltimus diuinorum decretorum Epitomen continet 280
De Prouidentia Orationes X. 482
Aduerfus Gentiles Libri XII. Siue Græcarum affectionum curatio
euangelicæque veritatis ex Gentilium philofophia cognitio 699
Appendix , in qua funt :
Contra Neftorium Liber , ad Sporacium 1041
Librorum XXVII. aduerfus Eutychianos argumenta 1054
Theodoreti Epiftolæ 1052
Pagina
Pagina Editionis Sirmondianæ et noftræ iuxta hunc Indicem
fibi refpondent.
Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua.
Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. - Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV.
Pag. I Pag. Pag. 39 , Pag. 58 Pag. 77 Pag. 114
2 3 4 5 6 7∞ 9
2 40 60 · 78 115
4 4I 62 79 117
5 · 42 63 80 - 118
7 43 65 81 120
8 44 6 7 82 - 121
7: 10 · 6 9 83 123
-75 45
8 II 46 .70 84 124
13 47 72 85 125
578
10 14 48 73 86 127
II 15 49 74 87 129
∞ ~~~~
12 17 50 76 88 130
13 18 51 77 · 89 132
∞∞∞
2 2 2 2
14 20 152 78 90 133
21
~
15 53 80 91 135
∞
∞
16 23 54 81 92 137
8*
17 24 55 83 93 138
18 26 56 84 94 140
2 a 3 mm mm m
19 27 57 86 .95 141
8%
20 29 58 37 96 143
21 30 · 59 88 97 145
22 32 бо 90 98 147
tio
666969
23 33 61 gr 99 149
24 351 626 100
ge 93 151
25 36 63 94 ΙΟΙ 153
26 37 64 96 • 102 154
27. T 39 · 65 97 103 155
28 4º 66 98 · 104 157
29 42 67 100 · 105 159
но
30 43 · 68 101 .. 106 160

31 45 69 103 · 107 162
32 47 70 104 • 108 164
3
-
3
33 71 165
m
48 105 109
3
m
55555
34 .501 72 107 IIO 167

งง
35 52 73 108 · III 168

ง
· IIO · 112
36 54 74 170
37 55 75 III · 113 171
38 571 76 1131 114 173
Edit.
Edit. Sirm. Edit noua. Edit. Sirm. Edit. noua, Edit. Sirm. Edit, nõus.
Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tem. IV. Tom. IV.
Pag. 115 Pag. 174 Pag. 157 Pag. 234 Pag. 199 Pag. 297
116 158 236 200 299
175
· 159 237 201 300
117 176
118 177 · 160 239 202 30Z
119 179 161 240 203 304
120 180 162 · 204 ვინ
2421
121 181 - 163 243 205 307
122 183 ❤ 164 245 206 308
123 184 · 165 247 207 1 319
124 186 ❤ 166 249 " 208 310
250 · 209 . 313
125 " 187 · 167
126 189 · 168 252 210 314
1
127 190 - 169 253 21I 316
- 170 255 · 212 318
128 191
129 193 · 171 256 213 319
130 1951 · 172 257 214 320
196 173 259 ❤ 215 322
131
260 216 323
132 197 174
133 199! · 175 262!
1 217 325
200 • 176 263 · 218 326
134
202 · 177 264 · 219 328
135
203 · 178 266 220 339
136
137 205 · 179 2671 221 331
206 · 180 269 · 222 333
138
139 208 · 181 270 · 223 334
140 2091 182 272 • 224 336
141 DII ❤ 183 273 • 225 338
142 212 · 184 275 226 339
! 143 214 . 185 276 • 227 349
L144 215 186 277 · 228 342
AL 145 215 - 187 280 229 344
. 146- 218 · 188 280 230 346
147 219 189 231 347
148 221 190 284 232 349
149 222 - 191 285 233 350
150 224 192 287 234 351
151 225 · 193 288 · 235 353
.
· 152 226 · 194 290 ❤ 236 355
153 228 ❤. 195 291 M 237 356
154 229 . 196 293 - 238 358
155 197 294 · 239 360
231 1
156 233 - 198 296 240 361
Edit.
Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm Edit. noua.
Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom . IV.
- 242 3641 · 284 428 · 326 491
- 243 - 366 285 430 327 492
244 368 · 286 431 328 493
·
245 370 287 433 329 495
· 246 371 288 · 330 496
434
247 373 · 289 436 · 331 498
· 248 374 8 290 437 · 332 499
· 249 375 291 . 439 · 333 500
250 377 · 292 440 334 502
251 378 293 442 335 503
252 380 · 294 4431 · 336 565
253 381 · 295 445 · 337 506
- 254 383 · 296 447 · 338 507
· 255 384 2 297 448 339 509 !
- 256 386 · 298 450 340 510
257 387 · 299 451 - 341 512 3
258 389 300 453 342 513
. 259 390 · 301 455 · 343 514
- 260 392 302 456 · 344 516
• 261 393 · 303 458 345 517
· 262 395 304 459 346 519
263 397 -305 461 · 347 520
· 264 398 w· 306 462 ❤ 348 521
· 265 400 · 307 464
❤
349 523
• 266 401 · 308 465 350 524
· 267 403 309 467 351 526
268 404 310 468 352 527
269 406 · 311 470 353 529
270 407 · 312 471 • 354 530
• 271 409 . 313 473 · 355 532
·• 272 411 · 314 4751 · 356 533
· 273 412 315 476 357 534
· 274 413 316 478 · 358 536
· 275 415 317 480 · 359 537
·· 276 416 •• 318 4811 • 360 539
·• 277 418 · 319 482 · 361 540
- 278 419 • 320 483 362 541
· 279 421 * 321 484 363 543
· 280 422 322 485 . 364 544
281 323 486 .• 365 546
424 -
· 282 324 488 366 547
4251
b Edit.
•
Edit. Sirm. Edit. noua. Edit, Sirm. Edit. nous. Edit. Siri . Edit. nous.
Tom. IV. Tom. IV. Tom . IV. Tom . IV. Tom. IV. Tom. IV.
Pag. 367 Pag. 548 Pag. 409 Pag. 609 Pag, 451 Pag. 672
· 368 550 · 410 610 452 674
369 551 · 411 612 453 675
370 553 · 412 613 454 677
371 554 - 413 615 455 678
372 556 • 414 616 456 680
1-415 618 457 682
373 557
374 559 · 416 619 458 684
375 560 · 417 621 459 686
• 376 561 · 418 623 · 460
419 624 - 461 689
377 563
378 564 · 420 626 - 462 690
379 566 · 421 627 463 691
380 567 · 422 628 · 464 693
381 568 423 630 465 694
382 570 · 424 631 · 466 696
· 383 571 · 425 633 - 467 697
· 384 573 · 426 634 · 468 699
385 574 427 6361 ❤ 469 701
386 575 - 428 637 - 470 702
· 387 577 · 429 639 · 471 704
388 578 · 430 640 · 472 705
389 580 431 642 · 473 707
581 · 432 643
390 474 708
391 583 433 645 · 475 710
392 584 434 646 476 712
393 585 435 648 477 713
394 587 · 436 649 478 715
395 588 · 437 651 479 716
396 590 · 438 652 480 718
591 · 439 653 720
397 • 481
398 593 · 440 655 482 721
594 · 441 657 483 723
399
400 596 · 442 658 484 724
401 597 443 660 485 726
402 5991 444 661 486 727
403 600 445 663 487 729
404 602 · 446 664 488 730
603 -1 447 6661 732
405 489
406 604 · 448 667 490 734
407 606 · 669 · 491 735
• 449
408 6071 ·· 450 6701 492 737
Edit.
Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm,
Tom. IV. Edit. noua.
Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV. Tom. IV.
· 494 740 536 896 578 876
- 495 742 537 8081 · 579 878
496 743 538 810 580 879
497 745 539 811 · 580 0885.
498 747 540 813 582 883
· 499. 748 · 541 815 - 583 884
500 750 - : 542 816 584 886
. 501 751 543 818 585 887
502 753 544 819 586- 889
· 503 755 545 821 587 891
504 756 546 823 588 893
505 758 547 825 589 894
506 759 - 548 826 590 896
· 507 761 549 828 · 591 898
508 762 · 550 830 · 592 899
509 764 O 551 832 - 593 901
510 765 - 552 833 - 594 902
· 511 767 · 553 835 - 595 904
· 512 768 - 554. 836 - 596
905
- 513 770 555 838 597 997
· 514 771 556 840 598 908
· 515 773 · 557 841 -7599 910
516 774 558 843 - 600
912
517 776 559 844 . 601 913
518 778 560 846 - 602
915
· 519 780 561 848 - 603 917
· 520 781 : 562 849 604 918
· 521 783 563 851 · 605 920
· 522 784 564 853 - 606 921
· 523 786 565 854 607 923
· 524 7871 566 856 608 924
· 525 789 567 858 609 926
· 526 790 558 859 610 928
527 792 569 861 -611. 929
528 7931 -570 863 612 931
1
529 795 571 864 613 933
530 797 572 866 614 934
- 531 798 573 867 615 936
532 800 574 869 616 938
· 533 802 ·
575 871 617 939
534 8031 576 8731 618 941
b 31 Edit.
.Edit. Sirm. Edit. noua. ! Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua.
Toin. IV. Tom. IV. Tom. IV. Toin. III. Tom, IV.
Tom. IV.
662 1012 - 908 1074
620 944
621 94 66 63 1013 909 1075
664 · 910 1076
622 947 1015
665 1016 · 911 1078
623 949
624 950 666 1018 912 1079
667 1020 · 913 108 1
1625 952
668 -1021 - 914 1082
626 954
- 1023 · 915 1084
• 627 955 669
1024 916 - 1085
• 628 957 670
958 671 1026 917 1086
629
672 1028 · 918 1088
630 960
673 1029 · 919 1089
531 962
25632 674 1031 920 - 1991
963
· 675 1032 · 921 - 1092
- 633 965
· 922 1094
634 966 676 1034
635 968, 677 - 1036 923 1095
gd.com 1037 - 1096
636 970 678 924
· 925 1098
637 971 679 1939
4 926 1099
1638 973 680 vid. Tom. III. 1296
974 usque usque 927 HOI
-639
· 928 II02
640 976 ad 695 ad 1319!
-- 1041 · 929 1104
641 978 696
642 697 1043 930 1105
979
698 1045 931 1107
643 981
644 9821 -J 699 10471 932 -1108
· 700 B 1048 · 933 1109
645 984
701 1050 934 IIII
646 985
G · 935 1112
647 987 702 1052
703 vid. 1275 fq. · 936 II14
648 989 1
649 990 · 704 V 1054 937
992 • 705 1055 • 938 1117
- 650
651 994 Tom . III. 939 1118
1060 - 940 [ 120
-652 995 Pag. 898
899 - 1061 941 1121
653 997
· 654 900 1062 942 1122
999
1000 · 901 1063 943 I124
655
1065 · 944 1125
656 1002 902
· 1003 903 1066 945 I127
657
· 904 1068 946 1128
658 1005
❤ 1069 - 947 1130
659 1007 905
660 -10081 906 1071 948 1131
Edit.
Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm. Edit. noua. Edit. Sirm Edit. nouá.
Tom. III. Tom . IV. Tom. III. Tom. IV. Tom. III. Tom. IV.
Pag. 949 Pag. 1133 Pag. 983 Pag. 1184 Pag. 1017 Pag.1237
· 950 I134 984 1186 1018 1239
·7951 1136 985 - 1187 - 1019 1240
952 1137 1986 1189 · 1020 1242
--953 1139 987 1190 -1021 1243
954 1140 988 1192 1022 1245
- 955- 1142 989 (**) 1196 - 1023 1246
·· 956 1143 .990 1198 1024 1248
- 1145 991 1199 - 1025
· 957 ( *) - 1249
· 958 1147 :- 992 - 1201 1026 1251
959 1149 993 1202 - 1027 1252
960 1150 994 1204 1028 1254
961 1152 -2995 12051029 1255
-962 1154-996 1207 1030 1257
963 1155 -- 997 1208 1031 1258
964 1157 · 998 1209 - 1260
1032
1158 999 - 1211 · 1261
965 1033
966 1160 1000 - 1212 - 103
4 1263
967 - 11611 . Iool 1214 - 1035 1264
· 968 1163 - 1002 1215 - 1036 1266
969 - 1164 · 1003 1217 1037 1268
· - 11651 ·
979 1004 1218 1038 1269
❤ 971 11671 ❤ 1219
1995 1039 1271
· 1168 - 1006 1221
972 1040 1272
973 - 1170 1007 1222 · 1041 - 1274
974 1171 1008 1224 (***) 1275
❤ 1173 1225
975 1009
1174 - IOIO Garnerii Aucarium,
•. 976 1227
977 1176 IOII 1228 Pag. 51 1279
· 978 1177 1012 1230 *52 1280
979 1178 · 1013 1281
1231 54
- 980 - 1180 - 1014 1282
1233 55
981 1181 1015 1234 56 1283
982 1183 1016 ❤ 57 1285
1236
b4 Garnerii
(* ) In locum Epiftolæ huius Pag. 957 960 , ea , quæ in Garnerii

Auctario Pag. 101 — 106 exftat , fubftituta eft.
(** ) Pag. 1193-1195. Editionis noftrae addita eft S. Leonis Papae

Epiftola ad Theodoretum , quam Sirmondus Tomo IV.Opp. Theo-
doreti fubiecit.
I
(***) Vide fupra Editionis Sirmondi Tomi IV. Pag, 703.
Garnerii Edit, noua. Garnerii 1 Edit. nouă. Garnerii Edit. noua.
Auctarium . Tom. IV. Auctarium. Tom. IV. Auctarium. Tom. IV.
Pag. 58 Pag.1286 Pag. 73 Pag. 1325 Pag. 88 Pag. 1348
1288 74 1327 89 - 1349
59
600 - 1288 75 -1328 go 135 L
61 1290 76 1329 91 -1352
62 1291 · 77 1331 92 1354
63 1314 78 1332 93 -1354
64 1314 79 1333 * 94 1355
65 1316 80 1335 95 1356
66 1316 81 1336 96 / 1357
67 1318 82 1338 97 1359
68 1319 831 1340 98 1362
69 -- 1320 84 1342 99 1363
·70. 1321 85
1344 101fqq. vid.1145 fqq.
71 1323 86 1346 · 106 1364
$72 1324 • 87 13471
"
(
ΤΟΥ
* ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ
ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ , ΗΤΟΙ
ΠΟΛΥΜΟΡ Φ Ο Σ
BEATI THEODORETI
EPISCOPI CYRI
ERANISTES , SEV
POLYMORPHVS.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ PRAEFATIO.
unt nonnulli , qui

σί τινες κ ο τὴν ἐκ Sune cum ex genere ,
FielT ‫ار‬
γένες , ἢ παιδεύε vel eruditione
‫اد‬ vel rebus præ-
σεως , ἢ κατορθωμός
clare geftis lau
τῶν ἀξιέπαινον ἐκ ἔχον· de dignam claritatem non ha-
τες περιφάνειαν , ἐκ πονηρῶν ἐπιτηδευ- beant , improbis ftudiis infi-
μάτων ἐπίσημοι γενέθαι φιλονεικᾶσι. gnes euadere contendunt. Ta
τοῦτος ἦν ἐκεῖνος Αλέξανδρος ὁ χαλ- lis erat Alexander ille faber ara-
B. Theod . Tom . IV . A rius ,
B. THEODORETI
rius a ) , qui fufpiciendum in fe κεὺς , ἐδὲν ἔχων περίβλεπον , ἐ λαμπρό .

nihil habens, non generisnobi τη ]α γένες , ὦ δεινότητα λόγων , ὦ δημο
litatem , non dicendi facultatem ,
γωγίαν, 8 ςρατηγίαν , ἐ τὰς ἐν πολέμοις .
non regendi populi, aut ducendi
1
exercitus . fcientiam , non belli- ανδραγαθίας , μόνον δὲ βάναυσον τέχνην
corum facinorum comunenda- μεταχειρίζων, ἐκ μόνης τῆςκαλὰ τῷθειο
tionem , fed illiberalem tan-
tumn exercens artem , ex fola τάτε Παύλε μανίας ἐγένετο γνώριμος ,
aduerfus diuinifinum Paulum καὶ Σεμερὶ δὲ πάλιν , ἀφανῂς ἄνθρω
infania notus exftitit . Semnei
πος πάμπαν , καὶ ἀνδραποδώδης , ἐκ
quoque b) , homo plane obfeu- "
τῆς κατὰ τῷ θεσπεσίε Δαβὶδ θρασύτης
rus, et ignobilis , propter fuam
diuinum Dauidem info- τος όνομαςότατος γέγονε .. φασὶ δὲ καὶ
aduerfus
lentiam celebratur. Immoet Ma. τὸν τῆςμανιχαϊκῆς αἱρέσεως εὑρετὴν ,
nichæorum hærefeos inuentorem
μαςιγίαν οἰκέτην γενέθαι , καὶ φιλοτι
ferunt fuiffe mancipium ,et gio .
riæ cupiditateincenfum exfecran μίας ἔρωτι τὴν μυσαρὰν ἐκείνην συγ ..
dam illam fuperftitionem literis γράψασθαι θρησκείαν . τῦτο καὶ νῦν
confignaffe. Hocipfumnonnulli δρῶσί τινες, καὶ τὸ ἀξιέραςον τῆς ἀρε
nunc quoque faciunt : qui expe-
τῆς κλέος , διὰ τὰς ταύτης ἡγεμένες
tendam virtutis gloriam , propter
* labores * qut illam præcedunt ἀποδράσαντες πόνες , τὴν δυσκλεες -
fugientes , turpiffimam etmifer- την καὶ τρισαθλίαν σφίσιν αὐτοῖς ἐπο-
rimam fibi famam peperere.
Cum enim nouorum dogmatum ρίσαντο περιφάνειαν . καινῶν γὰρ δογ
patroni effe cuperent , ex multis μάτων προςάται γενέθαιποθήσαντες, ἐκ

fectis impietatem emendicarunt , πολλῶν αἱρέσεων ἠρανίσανο τὴν ἀσέβεια
et hanc perniciofam hærefin con-
αν, καὶ τὴν ὀλέθριον ταύτην συνέθηκαν
farunt. Ego igitur paucis cum
eis differere conabor , tum vtipfis αίρεσιν . ἐγὼ δὲ αὐτοῖς βραχέα διαλε
aliquid remedii afferam , tum vt χθῆναι πειράσομαι, καὶ τῆς αὐτῶν χάριν
eos qui fani funt præmuniam. θεραπείας , καὶ τῆς τῶν ὑγιαινόντων ἕνε ·
Scripti autem nomen eft Erani.
ftes feu Polymorphus , (hoc eft καπρομηθείας . ὄνομα δὲ 2 ) συγγράμμα .
emendicator1)feuforma multi τι, Ερανικής, ἢ Πολύμορφος . ἐκ πολλῶν

plex ) . A multis enim impiis ho-
minibus deteftanda fua dogmata γὰρ ἀνοσίων ἀνθρώπων ἐρανισάμενοι τὰ
emendicantes , varium hoc et δύξηνα δόγματα , τὸ ποικίλον τῦτο καὶ
multiforme commentum piofe . πολύμορφον προφέρεσι φρόνημα . τὸ
runt. Quod enim Deum fo-
lum Chriftum Dominum nοι μὲν γὰρ Θεὸν μόνον ὀνομάζειν τὸν Δεσπό .
nent , id Simonis et Cerdonis, την Χρισόν , Σίμωνός ἔςι , καὶ Κέρδωνος ,

και
1) Emendicator . Ita HERvErvs Vocem Ερανικής recte interpretatus eft.

Ambigua eft vox Sodalis , quæ aliis placuit. Vid . PHOTII Biblioth . p . 34 .
Edit. rothomag . 2) συγγρ. In Editione inere græca , quæ Romæ a. 1547 .
in 4. prodiit, nec non in lipfienfi, quæ a. 1591. in 8. excufa eft, præmittitur τῷ.
*) 2 Tim. 4, 14. b ) 2 Reg . 16 , 5. fqq .

P R AE F Α Τ Ι Ο.
καὶ Μαρκίωνος , καὶ ἄλλων, ὅσοι τε μυ .

et Marcionis, et aliorum eft, qui
execrandæ huicfententia funt af-
ος
σαρᾶ τότε μετέχεσι γειτονήματ . fines . Quod veroex virgine na-
τὸ δὲ τὴν ἐκ παρθένε μὲν γέννησιν ὁμο- tiuitatem confiteantur quidem ,
λογεν , παροδικὴν δὲ ταύτην γενέθαι fed eam traieftitiam fuiffe dicant,
λέγειν , καὶ μηδὲν ἐκ τῆς παρθένε τὸν nec Deum Verbum quicquam
ex virgine fumfiffe , ex Valentini
Θεὸν Λόγον λαβεῖν , ἐκ τῆς Βαλεντίν8 , etBardefenis , et his adhærentium
και 3) Βαρδησάνε , καὶ τῶν τέτοις ἀγ . prodigiofis diftis hauferunt .
χιθύρων τερατολογίας ἐσύλησαν. Τὸ Quod autem Chrifti Domnini
diuinitatem et humanitatem
δέ γε μίαν φύσιν ἀποκαλῶν τὴν θεότη vnam naturam vocent ex
τα τῷ Δεσπότε Χριςᾶ καὶ τὴν ἀνθρω- Apollinarii nugis farati funt.
πότητα , ἐκ τῶν ᾿Απολιναρίς φληνάφων . Quod denique Chrifti diuinitati
ὑφείλοντο. πάλινδ᾽ αὖ , τὸ τῇ θεότητι paffionem tribuant , ex Arii et
Eunomii blafphemia compila-
τῇ Χριςῇ προσάπλειν τὸ πάθος , ἐκ τῆς runt: vt iure videatur hoc eorum
᾿Αρες καὶ Εὐνομίες βλασφημίας και inuentum mendicorum veftibus ,
κλόφασιν · ὡς ἐοικέναι τήνδε τὴν 4 ) αρ- quas ex diuerfis pannis confuunt ,
-
χὴν ἀτεχνῶς τοῖς ὑπὸ τῶν προσαιτῶν non diffimite. Qua de caufa Era
ἐκ διαφόρων ξακίων συναπλομένοις ἐπή . niften , vt dixi, feu Polymorphum ,
μασιν . ὗδὴ χάριν, Ἐρανικήν,ἢ Πολύ- hunc librum appello . Moreau
tem dialogi procedet oratio , vt
μορφον , τόδε προσαγορεύω τὸ σύγκ quæ interrogationes et refponfio-
γραμμα . 5) διαλογικῶς μέντοι ὁ λόγος nes , propofitiones et folutiones,
προβήσεται , ἐρωτήσεις ἔχων καὶ ἀπο- obie &tionesque ,et cetera dialogo-
κρίσεις , καὶ προτάσεις, καὶ λύσεις , καὶ rum forinæ propria contineat.
ἀντιθέσεις , καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τῷ διπλο- Interrogantium vero et refpon-
dentium nomina corpori dialo-
γικε ἴδια χαρακτῆρος . τὰ δέ γε τῶν gorum non inferam , ficut vete-
ἐρωτώντων καὶ ἀποκρινομένων ὀνόματα , res Græcorum fapientes fece-
8 τῷ σώματι τῇ λόγω συντάξω , καθά runt : fed verfuum initiis adferi-
πες οἱ πάλαι τῶν Ἑλλήνων σοφοὶ , ἀλλ᾿ bam. illi enim omni genere do-
ἔξωθεν παραγράψω τοῖς τῶν είχων Etrinæ excultis , et quorum vita
ἀρχαῖς . ἐκεῖνοι μὲν γὰρ τοῖς διὰ παν. inlitterarum ftudiisconfumeba-
τοδαπῆς ἠγμένοις παιδείας, καὶ οἷς βίος tur, fua fcripta offerebant. Ego
• vero etiam iis qui bonarum ar-
ὁ λόγος , προσέφερον τὰ συγγράμματα tium myfteriis initiati non funt,
ἐγὼ δὲ καὶ τοῖς λόγων ἀμυήτοις εὐσύν- facilem et expeditam efle volo
οπλον είναι βέλομαι τὴν ἀνάγνωσιν, και lectionem , et vtilitatis inuentio-
τῆς ὠφελείας τὴν εὕρεσιν . ἔται δὲ τῇ . nem . Planior autem res erit
το , δήλων γινομένων τῶν διαλεγομένων fi perfong differentium ex ad
fcriptis in margine nomini-
προσώπων ἐκ τῶν παραγεγραμμένων busmanifefta fiant . Atque
ἔξωθεν ὀνομάτων. καὶ τῷ μὲν ὑπὲρ τῶν illi quidem , qui pro apoftoli-
ἀποτολικῶνἀγωνιζομένῳ δογμάτων , Ὀg cis dogmatibus decertat , Or-
Α 2 thodor
3) Ed. tom. et lipf. Βαρδισάνε . 4) ἀρχήν . Sufpefta quidem eft hac leftio ,
exitar tamen in vtraque Edit. græca jam commemorata. 5) διαλ . Ed .
prior habebat διαλογικός.
B. THEODORETI PRAEFATIO.
thodoxi nomen eft : alter Era Θόδοξος ὄνομα · ὁ δὲ ἕτερος Ἐρανικής

niftes
dum appellatur
enim eum Quemadmo- ὀνομάζεται. ὥσπερ γὰρ τὸν παρὰ πολ-
qui a multis
* λῶν ἐλέῳ τρεφόμενον προσαίτην ὄνο
per mifericordiam alitur , appel μάζειν εξώθαμεν
, καὶ χρηματικὴν τὸν
gotiatorem eum qui fcit pecu- συλλέγειν ἐπιςάμενον χρήματα ὅτω δὴ
mias colligere : ita etiamn huic ex και τότε τήνδε τὴν ἐπωνυμίαν ἐκ 2
τῶν
eius ftudiis et inftituto nomen ἐπιτηδευμάτων τεθήκαμεν . ᾿Αξιῶ δὲ
impofuimus. Rogo autem le τὲς ἐντευξομένες , πάσης προλήψεως
nione, vt fine præoccupata opi
Etores δίχαποιήσασθαι τῆς ἀληθείας͵ τὴνβά-
Nos enim perfpicuitatis caufa σανον . καὶ γὰρ ἡμεῖς σαφηνείας Φρον-
librum in tres dialogos diuide τίζοντες , εἰς τρεις διαλογες διελεμεν
mus.
Et primus quidem in- τὸ σύγγραμμα , καὶ ὁ μὲν πρῶτος περὶ
mutabilem effe vnigeniti Filii / τῷ ἄτρεπλον εἶναι τῷμονογενῆς Υἱὲ τὴν
diuinitatem contendet : fecun- θεότητα
δέξεται τὸν ἀγῶνα · ὁ δὲ δεύτε
1 dus autem inconfufam , Deo
bene iuuante , Chrifti Domini τερος ασύγχυτον, σὺν Θεῷ φάναι , δεν
diuinitatis et humanitatis vnio- ξε γεγενημένην τὴν ἕνωσιν τῆς τῇ Δε-
nem fuiffe oftendet : tertius de- οπότε Χρισε θεότητός τε καὶ ἀνθρω
nique impatibilem fuiffe Salua πότητος . ὁ δέ γε τρίτος περὶ τῆς ἀπα
toris noftri diuinitatem demon θείας τῆς τῇ Σωτῆρος ἡμῶν ἀγωνιεῖ
ftrabit. His tribus certamini.
bus quædam alia velut certami- ται θεότητος . Μετὰ μέντοι τὲς τρᾶς
num additamenta adiiciemus , ἀγῶνας , οἷον ἐπαγωνίσματα , ἀλλ᾽ ἄτ '
vnicuique capiti breuem fum τα προθήσομεν , ἑκάςῳκεφαλαίῳ συλ
mnam adiungentes , et aperte λογισμὸν προσαρμόζον
oftendentes id a nobis feruari , . τες , και δεικνύνα
τες ἄντικρυς παρ᾽ ἡμῖν φυλαττόμενον
quod ab apoftolis prædicatum
eft. τῶν ἀποτόλων τὸ κήρυγμα .
ATPE-
ΑΤΡΕΠΤΟΣ .
ΔΙΑΛΟΓΟΣ Α.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΑΙ ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ,
IM MVTABILIS.
DIALOGVS PRIMVS.
ORTHODOX VS ET ERANISTES.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. ORTHODOXVS .
μεινον μὲν ἦν συμφωνεῖν ἡμᾶς , elius quidem effet nos

καὶ τὴν ἀποςολικὴν διδασκα- confentire , et doëtri-
A 1
λίαν φυλάτταν ἀκήρατον . M nam apoftolicam inte-
gram conferuare. Sed
ἐπειδὴ δὲ ἐκ οἶδ᾽ ἀνθ᾽ ὅτε τὴν
quia , nefeioquam ob caufam , fo-
ὁμόνοιαν διαλύσαντες , καινὰ νῦν ἡμῖν
‫ود‬ uta concordia , nobis noua dog-
προβάλλεθε δόγματα , δίχα τινὸς ἔρ;
mata nunc proponitis , absque
δος , εἰ δοκεῖ , κοινῇ ζητήσωμεν τὴν ἀλή . vlla, fi placet, contentioneverity-
θειαν . tem communi opera quæramus.
ΕΡΑΝ . Ἡμεῖς ζητήσεως ὦ δεόμε ERAN . Nos inquifitione

θα ἀκριβῶς γὰρ τῆς ἀληθείας ἐχό . non egemus : veritatem enim ex
plorate perceptam tenemus.
μεθα .
ΟΡΘ. Τῦτο καὶ τῶν αἱρετικῶν ὑπε- ORTH. Hoc hæretici omnes fi-
ληφεν ἕκαςος˙ καὶ μέντοι καὶ Ἰεδαῖοι, bi perfuafum habent : quin etiam
καὶ Ἕλληνες, τῶντῆς ἀληθείας δογμά . Iudzi et Graci verorumdogmni-
tum propugnatores fe putant :
των προςατεύειν νομίζεσιν˙ καὶ ὦ μόνοι nec ii modo qui Platonis et *
γε εἱ τὰ Πλάτωνος και Πυθαγόρα θρη-
Pythagoræ placita fequuntur, fed
σκεύοντες , ἀλλὰ καὶ οἱ
oi τῆς Ἐπικέρε
Epicuri quoque difcipuii,et qui
συμμορίας , καὶ οἱ πάμπαν ἄθεοι καὶ athei funt prorfus , et hihil opi-
Non conuenit autem
ἀδόξαςοι. προσήκει δὲ μὴ προλήψει δε nantes .
λεύειν , ἀλλὰ τὴν ἀληθῆ γνῶσιν ἐπιζη- præoccupatæopinioni feruire , fed 1
τῶν . in veram doctrinam inquirere.
ΕΡΑΝ . Πάθομαι τῇ παραινέσει ERAN . Admonitioni tuæ
καὶ δέχομαι τὴν εἰσήγησιν . pareo, et in monitis acquiefcó.»
ORTH. Quoniam igitur
ΟΡΘ. Ἐπειδὴ τοίνυν τὴν προτέραν
priorem adhortationem facile
εὐπειθῶς ἐδέξω παράκλησιν , ἀξιῶ σε admififti
" rogo etiam , vt
πάλιν , μὴ λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις ἐπι- humanis rationibus verita-
A 3 tis
B. THEODORETI DIALOG. I.
tis inquifitionem non fubiicias , τρέψαι τῆς ἀληθείας τὴν ἔρευναν, ἀλ

fed apoftolorum et prophetarumn , λὰ τῶν ἀποτόλων, καὶ προφητῶν , καὶ
2
et fanétorum qui hos fecuti τῶν μετ᾿ ἐκείνες ἁγίων ἐπιζητῆσαι τὰ
funt, veftigia quæras. Hoc enin
facete viatores falent , vt cum ἴχνη τῦτο γὰρ καὶ τοῖς ὁδοιπόροις φί-
a via regia deflexerint , femitas λον ποιεῖν, ὅταν ἐκτραπῶσι τῆς λεωφό
confiderent , fi quorundam ab . ἔ τι ·
28, καὶ τὲς ἀτραπὲς διασκοπεῖν , εἴ
euntium aut venientium veftigia νων απιόντων ἢ ἐρχομένων ἔχεσι τύπες .
adfint ‫اد‬ ‫اد‬
equorum ,vel afinorum , vel ποδῶν , ἢ ἀνθρώπων , ἢ ἵππων , ἢ ὄνων,
mulorum ; et poftquam inuene . ἢ ἡμιόνων · καὶ ὅταν εὕρωσι, κατὰ τὰς
rint , canum more illa perfe. κύνας ἰχνηλατῶσι , καὶ ἐ πρότερον
quuntur , nec ante defiftunt , ἀφιᾶσιν , ἕως ἂν τὴν εὐθείαν ὁδὸνἀπο
quam in reftam viam redierint. λάβωσιν .
ERAN . Sic faciamus, Τu ΕΡΑΝ . Οὕτω ποιῶμεν. ἡγῆ τοίνυν
ntaque præi , vt qui fermonem αὐτὸς, ἅτε δὴ ἄρξας τε λόγες .
inchoafti.
ORTH, De diuinis ergo no-
ΟΡΘ . Οὐκῶν περὶ τῶν θείων ὀνομά .
mninibus, fubftantia , inquamn , et
hypoftafibus, perfonisque et pro- των , ἐσίας φημὶ , καὶ ὑποφάσεων , καὶ
prietatibus , priore loco differa προσώπων , καὶ ἰδιοτήτων , διευκρινησω .
mus, etquomodo interfe differant μεθα πρότερον , καὶ γνῶμεν καὶ ὁρισώ .
cognofcamuset definiamus : tum μεθα τίνα ἔχει πρὸς ἄλληλα διαφοράν
cetera deinceps, aggrediamur. ἐθ᾽ ὅτω λοιπὸν ἅψώμεθα τῶν ἑξῆς.
ERAN. Pulcherrimum et
ΕΡΑΝ . Κάλλισον καὶ ἀναγκαιότα-
conuenientiffimum fermoni no-
τον ἔδωκας τῷ λόγῳ τὸ προοίμιον .
ftro exordium dedifti. His enim
τέτων γὰρ εὐκρινῶν γενομένων , ξοον
perfpicue explicatis , facilius pro-
cedet noftra difputatio . προβήσεται ἡ διάλεξις .
ORTH. Quoniam igitur hæc ΟΡΘ. Ἐπειδὴ τοίνυν ἄρα καὶ συντά
ita fieri oportere cenfuimus , re- ψηφισάμεθα ταῦθ᾽ ὅτω χρῆναι γεν
fponde , o amice. Dei Patris , θαι , απόκριναι ὦ φιλότης . τε Θε8 ,
et vnigeniti Filii , et fantilini και Πατρὸς , καὶ τῷμονογενῆς Υἱῶ , καὶ
Spiritus , num vnam fubfan το παναγίω Πνεύματος , μίαν ἐσίαν φὰ-
tiam dicimus , ficut a diuina μὲν , ὡς παρὰ τῆς θείας γραφῆς ἐδι
fcriptura vetere et noua , et a δάχθημεν παλαιᾶς τε καὶ νέας , καὶ
patribus Nicææ congregatis τῶν ἐν Νικαία συνεληλυθότων πατέρων ,
edocti fumus , an Arii blafphe- ἢ ταῖς ᾿Αρες βλασφημίαις 1 ακολg
miam fequimur ?
θῶμεν;
ERAN. Vnam confitemur
fanctæ Trinitatis fubftantiam. ΕΡΑ Ν. Μίαν ὁμολογῶμεν τῆς ἁγίας
τριάδος ἐσίαν.
ORTH . Hypoftafin autem , ΟΡΘ. Τὴν δὲ ὑπόςασιν, ἄλλο τι πο
‫اد‬
amaliud quam fubftantiam figni. ρὰ τὴν ἐσίαν σημαίνειν νομίζομεν, ἢ τῆς
ficare putamus , an fubftantia ἐσίας ἕτερον ὑπαλήφαμεν ὄνομα ;
aliud effe nomen exiftimamus ?
EPAN.
1) Ed . rom. et lipf ἀκολεθέντες ,

IMM VTABILIS,
ΕΡΑΝ . Ἔχει τινὰ διαφορὰν ἡ ἐσία ERAN. Eftne aliqua differentia

inter fubftantiam et hypoftafin ?
πρὸς τὴν ὑπόςασιν ;
ΟΡΘ. Κατὰ μὲν τὴν θύραθεν +σο Ο R Τ Η. Secundum extero-
‫اد‬
rum quidem fapientiam nulla
Φίαν , ἐκ ἔχει . ἥ τε γὰρ ἐσία τὸ ὂν
eft : nam fubftantia ( feu effentia )
σημαίνει , καὶ τὸ ὑφετὸς ἡ ὑπόφασις .
id quod eft fignificat, et id quod |
κατὰ δέ γετὴν τῶνπατέρων διδασκα- fubfait eft hypoftafis. At fe-
λίαν , ἣν ἔχει
‫اد‬ διαφορὰν τὸ κοινὸν ὑπὲρ
‫اد‬ cund um patru
* m doëtr inam ,ficut
differunt commune et pro-
τὸ ἴδιον , ἢ τὸ γένος ὑπὲρ τὸ εἶδος ἢ τὸ
ἄτομον , ταύτην ἡ ἐσία πρὸς τὴν ὑπό . prium , vel genus et fpecies ac
indiuiduum , ita differunt fub-
‫צ‬ ξασιν έχει.
ftantia et hypoftafis .
ΕΡΑΝ . Σαφέσερον τὰ περὶ τὸ γέ- ERAN. Dic paulo clarius de
νες „ 2) καὶ εἴδος , καὶ τῷ ατόμε εἰπέ genere , fpecie , et indiuiduo .
•
ΟΡΘ . Γένος καλῶμεν τὸ ζῶον πολ- ORTH. Genus appellamus
λὰ γὰρ σημαίνει κατὰ ταὐτόν. δηλοῖ animal : multa enim fimul figni-
γὰρ καὶ τὸ λογικὸν , καὶ τὸ ἄλογον · ficat. Nam et ratione praditum
et rationis expers complectitur :
καὶ αὖ πάλιν τῶν ἀλόγων εἴδη πολλά , errationisexpertiumrurfus mul-
τὰ μὲν πληνὰ , τὰ δὲ ἀμφίβια , τὰ δὲ tæ funtfpecies . Alia enim funt
πεζὰ , τὰ δὲ νηκιά . καὶ τέτων δὲ ἕκα- volatilia , alia amphibia : quædamn
5ον εἰς πολλὰ διαιρεται. τῶν γὰρ πε- pedibusgradiuntur, alianatant.
ζῶν ἄλλο μέν ἐςι λέων , ἄλλο δὲ πάρδα . Vnumquodque porro iftorum in
multa diuiditur. Pedeſtrium
λις , ἄλλο δὲ ταῦρος , καὶ μυρίᾳ ἕτερα . quippe aliud eft leo , aliud par-
ὕτω καὶ τῶν πληνῶν, καὶ τῶν ἄλλων ἐe- dus , aliud taurus , et mille alia.
δη πολλά˙ ἀλλ᾽ ὅμως τότων ἁπάντων Sic etiam et volucrum , et reliquo-
γένος ἐπὶ τὸ ζῶον, εἴδη δὲ τὰ προλελεγ · rum , maltæ funt fpecies:fed ho-
μένα . ὅτω τὸ ἄνθρωπος ὄνομα κοινόν rum tamen omnium genus eft
ἐςι ταυτησὶ τῆς φύσεως ὄνομα . σημαί. animal, fpecies autem , quas re-
cenfui. Sic hominis appellatio
να γὰρ καὶ τὸν Ῥωμαῖον , καὶ τὸν ᾿Αθη- naturæ huius commune nomen
ναῖον , καὶ τὸν Πέρσην , καὶ τὸν Σαυρό- eft. Significat enim et Roma-
μάτην , καὶ τὸν Αἰγύπλιον , καὶ συλλή . num , et Athenienfem , et Perfam ,
Ἔδην εἰπεῖν , ἅπαντας ὅσοι ταύτης κoi et Sauroinaram , et Aegyptium ,
‫اد‬ et vt femel dicam , quotquot funt
νωνᾶσι τῆς φύσεως. τὸ δέ γε Παῦλος ἢ
huius naturæ, participes. Pauli
Πέτρος ὄνομα ἐκέτι τὸ κοινὸν σημαίνει vero et Petri nomen non com-
τῆς φύσεως, ἀλλὰ τὸν † ) τινὰ ἄνθρωπον . munem naturam defignat , fed
ἐδεὶς γὰρ τὸν Παῦλον ακέσας , εἰς τὸν quempiam hominein . Nemo
Αδάμ , καὶ τὸν ᾿Αβραάμ , καὶ τὸν Ἰα- enim Paulum audiens, ad Ada-
καζ ἀνέδραμε τῷ λογισμῷ , ἀλλὰ τῦτον mum ,vel Abrahamum , vel Iaco-
bum cogitationem conuertit, fed
μόνον ἐνόησεν , ὃ καὶ τῆς προσηγορίας eum folum cogitat, cuius appel-
κατήκεσε . τὸν μέντοι ἄνθρωπον ἁπλῶς lationem audiuit.At, fi hominem
\
ακέσας , ἐκ εἰς τὸ ἄτομον ἀπεράδει τὸν fimpliciteraudiuit , non in ali-
quod indiuiduum cogitationem
νῦν , ἀλλὰ καὶ τὸν Ἰνδὸν , καὶ τὸν Σκύ- defigit , fed et Indum , et Scy-
Α 4 tham,
2 ) κ. εἰδ. ExEdit. romm, et lipf. infertur , f) τινά . Itarom .et lipf. Mallem δεῖνα
B. THEODORETI. DIALOG. I.
tham , et Maffagetam , et vniuer- 9ην, καὶ τὸν Μασσαγέτην , και άπαξα

fum humanum genus animo πλῶς πᾶν γένος ἀνθρώπων λογίζεται .
comprehendit. Hoc porro nos
non natura folum , fed diuinaet. και τέτο ἡμᾶς ἐχ ἡ φύσις μόνον, ἀλ
1 iam fcripturadocet. Dixitenim λα καὶ ἡ θεία διδάσκει γραφή . επε
Deus ,inquit a), Delebo hominem , γὰρ ὁ Θεὸς , φησὶν,᾿Απαλέψω τὸν ἄν
quem formaui , a a facie terra. θρωπον ὃν ἔπλασα ἀπὸ προσώπε τῆς
Hoc vero dixitdehominibus nu. γῆς . τῦτο δὲ περὶ παμπόλλων ἔφηκε α
mero infinitis. Cum enim anni
poftAdamum præteriittent plu . μυριάδων . 3 ) πλειόνων γὰς ἢ διχιλίων
res quam bis mille ac ducenti , και διακοσίων μετὰ τὸν ᾿Αδάμ διεληλυ
hominibus per inundationein θότων ἐτῶν , τὴν διὰ τῷ κατακλυσμῶ
exitium attulit. Eodemnque mo- πανωλεθρίαν τοῖς ἀνθρώποις ἐπήνεγκεν . αι
do beatus Dauid loquitur b ) , ὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει Δαβίδ ,῎Αν
Homo cum in honore effet, non in- 9
zellexit, nonhuncvel filium , fed θρωποςἐντιμῇ ὧν ἐ συνῆκεν ,ε τε δε
vniuerfe omnes homines accu vos , ἢ τῷ δεῖνος , ἀλλὰ κοινῇ πάντων ἀν
fans. Talia quidem innumerabi- θρώπων κατηγορῶν. καὶ μυρία τοιαῦτα
lia' funt , fed producere ferma- ἐξὶν εὑρῶν , ἀλλ᾽ ὦ χρὴ μηκύνειν .
nem nihil eft opus.
ERAN. Communis et pro-
ΕΡΑΝ . Δέδεικται σαφῶς ἡ διαφο
yprii difcrimen aperte oftenfun ρα τῇ κοινῇ πρὸς ·
τὸ ἴδιον ἀλλ᾽ εἰς τὸν
eft: fed ad fubftantiam et hy ·
poftafin redeamus. περὶ τῆς ἐσίας καὶ τῆς ὑποτάσεως
ἐπανέλθωμεν λόγον.
ORTH , Sicut ergo nomen
ΟΡΘ. Ωσπερ τοίνυν τὸ ἄνθρωπος
Homo commune eft toti huic
naturæ :ita diuine fubftantic ὄνομα κοινόν ἐςι ταύτης τῆς φύσεως
nomen fandamTrinitatem figni. ὄνομα , ὅτω τὴν θείαν ἐσίαν τὴν ἁγίαν
* ficare accepimus , * hypoftafin τριάδα σημαίνειν εἰλήφαμεν . τὴν δέ γε
vero perfonam aliquam defigna- υπόςασιν , προσώπε τινὸς εἶναι δηλω-
se , nempe vel Patris , vel Filii, τικὴν, οἷον , ἢ τῷ Πατρὸς , ἢ τῷ Υἱ , ἢ
vel Spiritus fancti . Nam hy-
poftafin , et perfonam , et pro- τῷ αγίω Πνεύματος . τὴν γὰρὑπός -
prietatem idem fignificare dici. σιν, καὶ τὸ πρόσωπον, καὶ τὴν ἰδιότητα ,
mus , fandiorum patrum doctri. ταὐτὸν σημαίνειν φαμὲν τοῖς τῶν ἁγίων
nam fequentes . πατέρων ὅροις ἀκολυθέντες ·
ERAN. Hæc ita fe habere
ΕΡΑΝ . Συνομολογῶμεν ἔτω ταῦτ᾽
confitemur.
εχείν .
ORTH. Quæcunque ergo
ΟΡΘ. Ὅσα τοίνυν περὶ τῆς θείας
de natura diuina dicuntur , λέγεται φύσεως , κοινὰ ταῦτά ἐξι τῷ
communia funt Patris et Filii et Πατρὸς καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τε αγίω Πνεύ
Spiritus fandi, vt Deus , Domi-
mus , conditor , omnipotens , et ματος, οἷον, τὸ Θεὸς , τὸΚύριος• , τὸ δη-
que his fimilia. μιεργὸς , τὸ παντοκράτως , καὶ ὅσα τε
τοις ἐπὶ παραπλήσια .
EPAN.
πλειόνων --- ἐπήνεγκεν , Ita fere calculum ducit Nofter , Quæft . 47. in Gene »
fin . Vid. T. I. p . 6ο. Sed repugnat Chronologia facra.
Gen. 6, 7.
b) Pf. 48, 21
IMM VTABILIS.
ERAN. Hæc citra controuer-

2 ΕΡΑΝ . ᾿Αναμφισβητήτως κοινο fiam Trinitatis funt communia.
τῆς Τριάδος ἐξίν .
ΟΡΘ . Ὅσα δ᾽ αὖ τῶν ὑποτάσεων ORTHOD. Quæ autem
ὑπάρχει δηλωτικὰ , ἐκέτι ταῦτα τῆς hypoftafes feu perfonas defi-

gnant , ea fanétæ Trinitati
αγίας τριάδος κοινὰ , ἀλλ᾽ ἐκείνης ἐπὶ τῆς
ὑποτάσεως, ἧς ἐξιν ἴδιον. οἷον τὸ Πατὴρ liuscommunia non funt , fed il-
funt perfonæ , cuius funt.
ὄνομα , καὶ τὸ ἀγέννητος , τῷ Πατρὸς propria
: vt nomen Pater , et
ἐςὶν ἴδια , καὶαὖ πάλιν, τὸ Υἱὸς ὄνομα , ingenitus , propria funt Patris :
καὶ τὸ Μονογενὴς , καὶ τὸ Θεὸς Λόγος , nomen quoque Filius , et Vni 1
ὦ τὸν Πατέρα δηλοῖ, ἐδὲ τὸ Πνεῦμα τὸ genitus , et Deus Verbum , non
ἅγιον
་ , ἀλλὰ τὸν Υἱόν . καὶ τὸ Πνεῦμα δὲ Patrem fignificant , nec Spiri
τὸ ἅγιον , καὶ ὁ παράκλητος , τῆς τῷ tum fanétumn ,fed Filium . Spi
Πνεύματος ὑποφάσεως ὑπάρχει δηλω- ritus vero fanétus , et Paracletus,
τικό Spiritus perfonam defignant.
ΕΡΑΝ . Οὐ καλῶ τοίνυν ἡ θέα γρα- ERAN. Annon igitur Spi-

φὴ πνεῦμα καὶ τὸν Πατέρα καὶ τὸν ritum vocat facra fcripturaetiain
Patrem et Filium ?
Υἱόν ;
ΟΡΘ. Πνεῦμα κέκληκε καὶ τὸνΠα ORTH. Spiritum vocauit et
τέρα καὶ τὸν Υἱὸν, τὸ ἀσώματον καὶ Patrem et Filium , vt fignificet

diuinam naturam effe incorpo-
ἀπερίγραφον τῆς θείας φύσεως διὰ τέ-rcam , et circunfcribi non pos-
τε σημαίνεσα · Πνεῦμα δὲ ἅγιον μόνηνfe : Spiritum autem fanétum fo-
τῷ Πνεύματος τὴν ὑπόςασιν ὀνομάζει. lam Spiritus perfonam appellat.
ΕΡΑΝ . ᾿Αναμφίλεκτόν ἐςι καὶ ERAN. Hoc quoque extra
τ8το . contro uerfiam eft pofitum .
ΟΡΘ. Ἐπειδὴ τοίνυν τινὰ μὲν ἔφα- ORTH. Quoniam ergo ali-
μεν τῆς ἁγίας τριάδος κοινὰ , τινὰ δὲ qua diximus effe fandte Trinitatis
communia, aliqua vero cuiusque
ἑκάσης ὑποτάσεως ἴδια , τὸ ἄτρεπτον
hypoftafeos propria , nomen Im-
ὄνομα κοινὸν εἶναι τῆς ἐσίας φαμὲν , ἢ mutabile fubftantiene commune
τινὸς ὑποτάσεως ἴδιον ; dicimus effe, an alicuius perfonæ
proprium ?
ERAN. Commune eft Tri-
ΕΡΑΝ. Κοινόν ἐςι τῆς Τριάδος τὸ
nitatis Immutabile. Nec enim
ἄτρεπον. ἐδὲ γὰρ οἷόν τε, τὸ μὲν εἶναι fieri poteft , vt fubftantia aliud
τῆς ἐσίας τρεπὸν , τὸ δὲ ἄτρεπον . fit mutabile, aliud immutabile.
ΟΡΘ . ῎Αριςα ἔρηκας. ὥσπερ γὰρ ORTH. Præclare dixifti.
τῶν ἀνθρώπων κοινόν ἐςι τὸ θνητὸν , Sicut enim Mortale commune
ἔτω τῆς ἁγίας τριάδοςκοινὸν τὸ ἄτρε- eft hominum , ita fandiæ Trini-
πλόν τε καὶ ἀναλλοίωτον . ἄτρεπλος τοι tatis commune eft Immutabile ,
er alterationis expers. Immuta-
γαρῶν καὶ ὁ μονογενὴς Υἱὸς , καθὰ καὶ bilis igitur etiam vnigenitus Fi-
γεννήσας αὐτὸν Πατὴς , καὶ τὸ ἅγιον lius, ficut et Pater qui ipfum ge-
Πνεῦμα . \ nuit, et Spiritus fanétus.
ΕΡΑΝ . ῎Ατρεπτος . ERAN. Immutabilis.
AS :: ORTH
10 B. THEODORETI DIALOG. I.
ORTH. Quomodo igitur eu- ΟΡΘ . Πῶς τοίνυν τὸ εὐαγγελικὸν

angelicum illud dictuma )Ver- ἐκεῖνο ξητὸν παράγοντες , τὸ Ο Λόγος
bum caro faltum eft proferentes , σὰρξ ἐγένετο , » 4 ) τροπὴν , τῇ ἀτρέ
mutationem immutabili naturæ
tribuitis ? πτῳ προσάπτετε φύσει ;
ERAN. Non per mutationem ΕΡΑΝ. Οὐ κατὰ τροπὴν αὐτὸν λέ-
ipfum * carnem fa &tum effe dici- γομεν γεγενῆθαι σάρκα , ἀλλ᾿ ὡς οἶδεν
mus, fed quomodo ipfe nouit. αὐτός.
ORTH. Si non carne as-
ΟΡΘ . Εἰ μὴ σάρκα λαβὼν λέγεται ·
fumta caro factus dicitur , duo γεγενῆσθαι σὰρξ , δυοῖν θάτερον ἀνάγε
rum alterum affirmari neceffe ‫اد‬
eft , vel ipfum in carnem mu- / κη λέγειν , ἢ τὴν εἰς σάρκα
‫اد‬ τροπὴν αὐ-
tatum effe , vel opinione tan- τὸν ὑπομεμενηκέναι , ἢ δοκήσει τοῦτον
tum talem vifum effe, reuera au- ὀφθῆναι ,· κατὰ δὲ τὸν ἀληθῆ λόγον
tem carnis expertem effe Deum. ἄσαρκον εἶναι Θεόν.
ERAN. Hæc Valentiniano- ΕΡΑΝ . Βαλεντινιανῶν αὕτη και
rum , etMarcionifarum ,et Μa. Μαρκιωνιτῶν , καὶ Μανιχαίων ἡ δόξα .
nichæorum eft opinio. Nos vero .
finecontrouerfia incarnatum es . ἡμᾶς δὲ ὁμολογεμένως ἐδιδάχθημεν
fe Deum Verbum didicimus. σαρκωθῆναι τὸν Θεὸν Λόγον .
ORTH. Incarnaturn effe quo- ΟΡΘ. Τὸ σαρκωθῆναι τί νοῦντες ;
‫اد‬
modo et intelligitis ? carneinne τὸ σάρκα λαβεῖν , ἢ τὸ εἰς σάρκα τρα-
affumfiffe , an in carnem conuer ·
πῆναι ;
fum effe ?
ERAN . Quæ nos euangeli- ΕΡΑΝ . Α ἡμεῖς ἀκηκόαμεν τῷ εὐ-
ftam dicentem b ) audiuimus , αγγελιςὃ λέγοντος , Ο Λόγος σὰρξ
Verbum caro factum eft. ἐγένετο.
ORTH. Factum eft autem ΟΡΘ. Τὸ δὲ Ἐγένετο πῶς νοεῖτε ;
quomodo intelligitis ?
ERAN. Qui mutationem in ΕΡΑΝ. Ὁ τὴν εἰς σάρκα προπὴν
carnemfuftinuit, caro factus eft, ὑπομείνας ἐγένετο σαρξ , καὶ ἤδη ἔφην ,
etiam dixi, quomodo ipfe nouit.
Nos autem fcimus omnia ipfi ὡς οἶδεν . ἡμεῖς δὲ ἴσμεν ὅτι ἅπαντααὐ
poffibilia effe.Nam et Nili aquam τῷ δυνατά . καὶ γὰρ τὸ μελῶον ὕδωρ
in fanguinem conuertit, et diem eἰς αἷμα μετέβαλε , καὶ τὴν ἡμέραν εἰς
in noëtem ,et mare terram conti- νύκτα , καὶ τὴν θάλατταν ἤπειρον ἔδει
nentem effecit , et folitudinem ξε, καὶ τὴν ἄνυδρον ἔρημον ὑδάτων ἐπλή-
aquis carentem aquis repleuit.
Audimus etiamniprophetamdicen . ζωσεν. ἀκέομεν δὲ καὶ τῷ προφήτε λέα
tem c ) , Omnia quæcunque voluit γοντος , Πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος
Dominus fecit incalo et in terra , ἐποίησεν ἐν τῷ ἐρανῷ καὶἐν τῇ γῇ.
ORTH. Creaturam conditor ΟΡΘ . Τὴν κτίσιν ὁ ποιητὴς ὡς ἂν
transformnat vt vult : eft enim ἐθέλη μετασκευάζει · τρεπτὴ γάρ ἐςι,
mutabilis , et fabricatoris nu- καὶ τοῖς τῷ δημιεργήσαντος ἀκολεθε
tum fequitur . Ipfe matem na-
turam immutabilem et alte νεύμασιν . αὐτὸς δὲ ἄτρεπον ἔχει τὴν
rationis expertem habet. Ideo φύσιν καὶ ἀναλλοίωτον . τέτε δὴ χάριν ,
περὶ
τρ . Ex Ed. tom. et lipf . infertum .

a ) Iohi, 1, 14 , 2 . b ) Ibid. c) Pf. 134, 6.
IM M VTAB 1 L I S. II
περὶ μὲν τῆς κτίσεως ὁ προφήτης φη. de creatura dicit propheta a) , Qui
σὶν , Ὁ ποιῶν πάντα καὶ μετασκευάζων · facit
Deo omnia
autem ,Verbo
et transformat : de
dicit magnu s
περὶ δὲ τῷ Θεῷ Λόγε ὁ μέγας λέγει
Dauid b ), Τu autem idem ipfe es,
Δαβὶδ , Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ ἔτη σε
et anni tuinon deficient . Etrut
ἐκ ἐκλέψεσι. καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς Θεὸς fus Deus ipfe de feipfo
c) , Ego
περὶ ἑαυτῷ , Ἐγώ εἰμι, καὶ ἐκ ἠλλοίωμαι . fum , et non mutor .
ΕΡΑΝ . Τὰ κεκρυμμένα 8 δε ζή- ERAN. Quæ abdita funt
τῶν. exquiri non debent.
ΟΡΘ. Οὐδὲ τὰ δεδηλωμένα παντε‐ ORTH . Nec quæ patefacta
λῶς ἀγνοῶν . penitus ignorari.
ΕΡΑΝ . Ἐμὲ λανθάνει ὁ τῆς σας . ERAN. Incarnationis mo-
κώσεως τρόπος · ἤκεσα δὲ ὅτι ὁ Λόγος dum ignoro : audiuiautem quod
σαρξ ἐγένετο . Verbum caro factum fit.
ΟΡΘ . Εἰ τραπες ἐγένετο σαρξ , & ORTH. Si mutatione caro
μεμένηκεν ὅπερ πρότερον ἦν . καὶ τῷτο faftum eft , non manfit quod
ἐκ πολλῶν εἰκόνων καταμαθῶν εὐπετές . priuserat:quod quidemexmul-
tis fimilitudinibus intelligi facile
καὶ γὰρ ἡ τοιάδε ἄμμος προσομιλᾶσ α
poteft . Nam arena quædam
πυρί , πρῶτον μὲν ῥοώδης γίνεται , εἶτα igni admota primum fuida effi-
ἐς ὕαλον μεταπήγνυται , καὶ ἅμα τῇ citur , deinde in virrum concre.
τροπῇ τὴν προσηγορίαν ἀμάζει. · ἐκ fcit, et vna cum mutatione no-
5 ) ἔτι γὰρ ψάμμος , ἀλλ᾿ ἔαλος ὀνομά . men commutat: non enim ami-
ζεται . natur.
ΕΡΑΝ . Οὕτως ἔχει . * ERAN . Ita eft.
ΟΡΘ . Καὶ τῆς ἀμπέλε τὸν καρπὸν ORTH. Vitis quoque fru-
ςαφυλὴν ὀνομάζοντες , ὅταν ἀποθλί. âtum cum vuam appellemus ,
poftquam exprefiaeft,non
ψωμεν , ἐ ςαφυλὴν , ἀλλὰ οἶνον προσα- fed vuam ,
vinum dicimus.
γορεύομεν .
ΕΡΑΝ. Πάνυγε . ERAN. Omnino .
ΟΡΘ. Αὐτὸν δὲ τὸν οἶνον , ἐκτροπίαν ORTH . Ipfum vero vinum ,
γενόμενον , ἐκέτι οἶνον, ἀλλ᾿ ὄξος ὀνομά . cum mutatum fuerit, non am-
ζαν ειώθαμεν . plius vinum , fed acetum fole-
mus appellare .
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . ERAN. Verum eft .
ΟΡΘ. Οὕτω τὸν λίθον ἕψοντές το ORTH. Sic lapidem coctum
,
καὶ διαλύοντες
‫اد‬ , ἐκέτι λίθον , ἀλλ᾽ ἄστε et refolutum , non amplius lapi-
5ον ἢ τίτανον καλῶμεν καὶ μυρία δὲ dein ,fed calcem appellamus. in .
~ nume ra quoq ue eius generis
τοιαῦτα ἐξιν εὑρῶν , ἃ σὺν τῇ τροπῇ re.
perire licet , quæ vna cum muta-
μεταβάλλει τὴν κλῆσιν. tione nomen commutant.
ΕΡΑΝ. Συνωμολόγηται. ERAN. In confefto eft.
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν τὴν εἰς σάρκα τρο ORTH. Si ergo Deum Ver.
πὴν τὸν Θεὸν Λόγον ὑπομεμενηκέναι φα- bum in carnem mutatum dici
tis ,
5 ) ἔτι. Ed. rom . et lipf, si .
@ ) Igr. 10 , 16 , b) PL 101,28. e ) Malach . 3 , 6 .
B. THEODORETI DIALOG , I.
tis , cur Deum et non carnem τὲ, τί δήποτε Θεὸν αὐτὸν ἀλλὰ μὴ σάρ
potius ipfumi appellatis ? Con-
gruit enim naturæ mutationi και προσαγορεύετε ; αρμότ ]ει γὰρ τῇ
nominis mutatio. Nam fi vbi ἀλλοιώσει τῆς φύσεως ἡ τῆς προσηγο
ea quæ mutantur aliquam reti. ρίας ἐναλλαγή . εἰ γὰρ ἔνθα τὰ μετα-
nent cum iis quæ prius erant βαλλόμενα ἔχει τινὰ πρὸς ἃ πρότερον
cognationem , ( habet enim ace- ἣν συγγένειαν , ( πελάζει γάρ~πως και
. 2
tum cum vino aliquam propin- τὸ ὄξος τῷ οἴνῳ , καὶ ὁ οἶνος τῷ τῆς ἀμε
quitatem , et vinum cum fructu
vitis, et vitrum cum arena, ) poft πέλι καρπῷ , καὶ τῇ ψάμμῳ ท ἡ ύαλος ,)
mutationem alia nomina for . ἑτέρας ταῦτα μετὰ τὴν ἀλλοίωσιν με-
tiuntur : vbi infinita eft diffe- ταλαγχάνει προσηγορίας · ὅπε τὸ διάτα
rentia , et tanta , quanta culicis φορον άπειρον , καὶ τοσῶτον ὅσον ἐμπί-
ad vniuerfam creaturam , vifibi-
lem et inuifibilem , ( tantum δος πρὸς τὴν κτίσινἅπασαν τὴνὁρατὴν
και αόρατον˙ ( τεσῦτον γὰρ , μᾶλλον δὲ
enim eft ac longe maius difcri.
men inter naturam carnis et καὶ πολλῷ πλέον, τὸ μέσον φύσεως σας .
diuinitatis ,) quomodo fieri pot- κός και θεότητος · ) πῶς οἷόν τε μετὰ
eft , vt poft mutationem prior τὴν τροπὴν τὴν προτέραν μεῖναι προσ-
maneat appellatio ? ηγορίαν ;
ERAN. Sæpe dixiquod non ΕΡΑΝ . Πολλάκις ἔφην , ὅτι ἐ κατὰ
per mutationem ( Verbum ) fa ; τροπὴν ἐγένετο σαρξ , ἀλλὰ μένων δἦν ,
dtumfit caro : fed manensquod d
γέγονεν ὃ ἐκ ἦν.
erat factum fit quod non erat.
ORTH . Sedillud faftumeft , ni-
ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ τῦτο τὸ γέγονεν, εἰ μὴ
fi declaretur , mnutationeminnuit, σαφὲς γένοιτο τροπὴν αινίττεται καὶ
et alterationem. Nifi enim carne ,
affumta caro factum eft , muta- ἀλλοίωσιν . εἰ εἰ μὴ γὰρ σάρκα λαβὼν ἐγέ
tionem fubeundo faftum eft caro . νετο σαρξ, τραπεὶς ἐγένετο σάρξ .
ERAN. Affumere iftud inuen- ΕΡΑΝ . Τῦτο τὸ Ἔλαβεν ὑμέτερόν
tum veftrum eft. Euangelifta ἐςιν εὕρημα. ὁ γὰρ εὐαγγελικὴς Ο
enim dicit a) , Verbum caro fa- Λόγο
Etum eft. ς σὰρξ ἐγένετο λέγει.
ORTH. Videris aut diuinam
ΟΡΘ . Ἔοικας ἢ τὴν θείαν γραφὴν
fcripturam ignorare , aut fciens
improbe agere . Ego vero te
ἀγνο εῖν‫اد‬, ἢ ἐπιςάμενος κακεργεν. ἐγὼ
vel ignarum docebo , vel im- δέ σε , ἢ ἀγνοῦντα διδάξω , ἢ κακεργέν
probum conuincam . Refpon . τα ἐλέγξω . ἀπόκριναι τοίνυν , τῷ θε
de ergo , diuini Pauli doctri. Παύλε πνευματικὴν τὴν διδασκαλίαν
nam faterisne fpiritualem ? ὁμολογεῖς ;
ERAN . Omnino . ΕΡΑΝ. Πάνυγε.
ORTH. Eundemque Spiri-
ΟΡΘ. Καὶ τὸ αὐτὸ πνεῦμα , διά τε
tum per euangeliftas et apofto- τῶν εὐαγγελικῶν, διά τε τῶν ἀποτόλων
los operatum effe dicis ?
ἐνεργῆσαι λέγεις ;
ERAN. Sic exiftino . Ita enim
ΕΡΑΝ . Οὕτω φημί˙ ὕτω γὰρ πα-
me docuit fcriptura apoftolica : ρὰ τῆς ἀποτολικῆς ἐδιδάχθην γρα
Diuifiones enim , inquitb ) , dono- φῆς. διαιρέσεις γὰς , φησὶ , χαρισμά-
των
á) loh. 1, 14. b) 1 Cor. 12, 4.
DMM VTABILIS. 13
τωνεἰσὶ, τὸ δὲ αὐτὸ Πνεῦμα˙ καὶ πάλιν , rumgratia funt, idem autem Spiri
tus. Et rurfus a ), * Hac autem
Ταῦτα δὲ πάντα · ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ
omnia operatur vnus atque idem ,
αὐτὸ Πνεῦμα , διαιρὲν ἰδίᾳ ἑκάτῳ καθὼς Spiritus , diuidens priuatim unicui-
βέλεται · καὶ αὖθις , Ἔχοντες δὲ τὸ que ficut vult. Et rurfusb Haben-
),
αὐτὸ πνεῦμα τῆς πίτεως . tes autem eundem fpiritum fidei.
- ΟΡΘ. Εἰς καιρὸν τὰς ἀποτολικὰς ORTH. Opportune apoftoa
παρήγαγες μαρτυρίας . εἰ τοίνυν τῷ licacitafti teftimonia. Si ergo
eiusdem Spiritus effe dicimus
αὐτῷ Πνεύμαλος εἶναι φαμὲν τά τε τῶν
euangeliftarum et apoftolorum
εὐαγγελικῶν , τά τε τῶν ἀποςόλων παι
doftrinam , audi apoftolum eu-
δεύμαλα , ἄκεσον τῷ ἀποτόλε τὸ εὐαγ · angelii verba interpretantem .
γελικὸν ῥητὸν ἑρμηνεύοντος . 2 Ἑβραίοις Nam ad Hebræos fcribens fie
γὰρ ἐπιτέλλων ἔτως ἔφη · ἐ γὰρ δήπε ·ait c) , Non enim angelos affu
ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται , ἀλλὰ σπές· mit , fed femen Abraba alumit.
ματος ᾽Αβραὰμ ἐπιλαμβάνεται . ἀπό- Dic igitur , Quid intelligis per
κριναι τοίνυν, τί νοεῖς τὸ σπέρμα τg femen Abraha ? An non id

᾿Αβραάμ , ἐκῶν ὅπες εἶχε κατὰ φύσιν quod habuit Abraham fecun
᾿Αβραάμ , είχε καὶ τὸ σπέρμα τῷ dum naturam , habuit etiam fe-
men Abrahæ ?
Αβραάμ ;
ΕΡΑΝ . Οὐ πάντα˙ ἁμαρτίαν γὰρ ERAN. Non omnia . Chri-
ftus enim peccatum non fecit.
ὁ Χρισὸς ἐκ ἐποίησεν .
ORTH. Peccatum non eft
· ΟΡΘ. Ἡ ἁμαρτία ἐκ ἔςι τῆς φύ-
σεως , ἀλλὰ τῆς κακῆς προαιρέσεως. natura , fed mala voluntatis .
Ideo non indefinite dixi, Quod
τότε δὴ χάριν , ἐκ αορίςως ἔφην , ὅπες habuitAbraham
, fed Quod
εἶχεν ᾿Αβραάμ , ἀλλ᾽ ὅπερ εἶχε κατὰ habuitfecundum naturam , hoc
φύσιν , τετέςι σῶμα καὶ ψυχὴν λογι- eft corpus et animam ratione
κήν . εἰπὲ τοίνυν σαφῶς , εἰ συνομολογες præditain .Dic ergo aperte,vtrum
τὸ σπέρμα τε τῷ ᾽Αβραὰμ καὶ σῶμα είναι femen Abrahæ fatearis elite cor
pus et animam ratione præditam?
καὶ ψυχὴν λογικήν . ἐπες ἄρα μὴ ,καὶ
sin minusenim , in hoc etiatr
κατὰ τῦτο τοῖς ᾿Απολιναρίω συμφέρη Apollinarii deliria fectaris
. Ve-
ληρήμασιν . ἀλλὰ γὰρ καὶ ἑτέρωθέν σε rum hocegote alia etiam ratione
τέτο συνομολογῆσαι καταναγκάσω . ε . fateri compellam. Dic ergo, ha-
πὲ τοίνυν , οἱ Ιεδαίοι σῶμα ἔχεσι και bentne Iudai corpus et animam
ratione præditam ?
ψυχὴν λογικήν ;
ΕΡΑΝ . Δῆλον ὡς ἔχεσιν . ERAN . Clarum eft eos habere .
ΟΡΘ. Ὅταν τοίνυν ἀκέσωμεν τῷ ORTH . Quando ergo Pra

προφήτε λέγοντος , Σὺ δὲ Ἰσραὴλ ὁ phetam audierimnus dicentem d ) ,
παῖς με , Ἰακὼς ὃνἐξελεξάμην, σπέρμα Et tu Ifrait ferue mi , Iacob
᾿Αβραάμ ,ὃν ἠγάπησα , μὴμόνον σάρ. quem elegi , femen Abraba ami
ci mei, num carnes folum Iu-
κας τες Ιεδαίες νοῦμεν , ἐνοῦμεν dy deos arbitramur , an homines
θρώπες ἐκ σωμάτων καὶ ψυχῶν συν- ex corporibus animisque con-
εξωτας ; filatos ?
ERAN .
e) ICor. 12, 11. b) 2 Cor. 4, 13. c) Hebr. 2, 16. ε ) Εl. 41, 8.

ERAN . Vera dicis.

ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ORTH. Et femen Abrahæ , ΟΡΘ. Καὶ τὸ σπέρμα τε ᾽Αβραὰμ
non animnæ nec mentis expers , ἐκ ἄψυχον , ἐδὲ ἄνεν , ἀλλὰ πάντα
fed omnia habens quæ Abrahæ ἔχον ὁπόσα τὴν φύσιν χαρακτηρίζει
,
naturam exprimunt ?
τῷ᾿Αβραάμ ;
ERAN . Qui hæc dicit, duos ΕΡΑΝ. Ὁ ταῦτα λέγων δύο πρε-
inducit filios .
σβεύει υἱός .
ORTH. At qui Deum Ver- ΟΡΘ. Ὁ δὲ τὸνΘεὸν Λόγον εἰς σάρ
bum in carnem conuerfum effe και τετράφθαι λέγων
, ἐδὲ ἕνα λέγει
dicit, nullum dicit Filium . Caro Υἱόν. σαρξ γὰρ αὐτὴ καθ᾿ αὐτὴν
ἐχ
enim ipfa per fe non eft Filius.
Nos autem vnum Filiumn confite . Υἱός˙ ἡμεῖς δὲ ἕνα Υἱὸν ὁμολογῶμεν ,
mur, qui femen Abrahæ affumfit, σπέρματος᾽Αβραὰμ ἐπιλαμβανόμενον
vt diuinusaitapoftolus a ) , et qui κατὰ τὸν θεῖον ἀπόςολον , καὶ τὴν τῶν
hominum falutem procurauit . ανθρώπων πραγματευσάμενον σωτης
Quodfi tibi non placet doëtrina V
ρίαν . εἰ δὲ μὴ ςέργεις τὴν ἀποτολικὴν
apoftolica , aperte profitere.
διδασκαλίαν , ἄντικρυς ὁμολόγησον .
. ERAN . Pugnantia ergo locu- ΕΡΑΝ . Ἐναντία τοίνυν φαμὲν ἀρης
tos dicimus apoftolos . Contra-
κέναι τες αποτόλες. ἐναντίον γὰρ εἶναι
rium enimquodammodo videtur
b )Verbum caro faftum eftei quod πως δοκεῖ τὸ, Ο Λόγος σαρξ ἐγένετο ,
34
eft c) Semen Abraliæ apprehendit. τῷ Σπέρματος ᾽Αβραὰμ ἐπελάβετο .
‫او‬
*ORTH . Tibi fortaffe nor ΟΡΘ . Σοὶ τῷ μὴ νοῦντι, ἢ μάτην
intelligenti , vel temnere conten . φιλονεικέντι , ἐναντία δοκεῖ τὰ σύμφω
denti , pugnare videntur quæ
omnino confentiunt. Iis enim να τοῖς γὰς σώφρονι λογισμῷ κεχρη-
qui fana mente praditi funtnon ὦ φαίνεται , διδάσκει γὰρ ὁ θεῖος
μένοις &
videntur. Docet enim diuinus ἀπόςολος , ὡς & τραπεὶς ὁ Θεὸς Λόγος
apoftolus , non per minutationem σαρξ ἐγένετο , ἀλλὰ σπέρματος Αβραὰμ
DeumVerbum carnem faltum ἐπιλαβόμενος , κατὰ ταὐτὸν δὲ, καὶ τῆς
effe , fed femine Abrahæ appre-
henfo . Simul etiamdatam Abra . πρὸς τὸν ᾿Αβραὰμ γεγενημένης ἐπαγ-
hæ promniffionem in memoriam γελίας ἀναμιμνήσκει . ἢ ἐ μέμνησαι τῶν
reuocat. An vero non meininiſti
promiffionum , quas Deus vni . τῷ πατριάρχῃ παρὰ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων
verforum patriarchæ dedit. δοθεισῶν ὑποχέσεων ;
ERAN. Quarumnam ? ΕΡΑΝ . Ποίων ;
/ ORTH . Quando ex pater- ΟΡΘ . Ἡνίκα αὐτὸν ἐκ τῆς πατρίας
ng ipfum domo eduxit , et in ἐξήγαγεν οἰκίας , καὶ εἰς τὴν Παλαισία
Palæftinam venire iuffit , non- · νὴν ἐλθῶν παρηγγύησεν , ἐκ ἔφη πρὸς
ne dixit ei d ) , Benedicentibus
tibi benedicam , et maledicentis αὐτὸν , Εὐλογήσω τεςεὐλογῶντας σε
bus tibi maledicam , et benedi. και τες καταρωμένες σε καταράσομαι ,
centur in femine tuo omnes gen . καὶ εὐλογηθήσονται ἐν τῷ σπέρματίσε
tes terra ? πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς ;
EPAN.
4 ) Hebr . 2,16 . b) Ioh. 1, 14. c) Hebr . 2, 16 . d) Gen. 12, 3

IM MVT A BILIS. 15
ΕΡΑΝ . Μέμνημαι τῶνδε τῶν ὑπο- ERAN. Memoria teneo has

χέσεων. promiffiones.
ORTH. Recordare igitur
ΟΡΘ . Οὐκῶν ἀναμνήθητι καὶ τῶν
πρὸς Ἰσαάκ καὶ Ἰακὼς γεγενημένων etiam cum foederum
Ifaaco et , Jacobo
quæ a Deo
facta
παρὰ τῷ Θεῷ συνθηκῶν . τὰς αὐτὰς funt. Nam easdem promiffio-
γὰρ καὶ τέτοις δέδωκεν ὑποχέσεις , βε- nes his quoque dedit , fecun-
Καιῶν τοῖς δευτέροις καὶ τρίτοις τὰ dis et tertiis priores confir-
πρότερα . maris .
ΕΡΑΝ. Μέμνημαι καὶ τέτων . ERAN . Harum etiam memini.
ΟΡΘ . Ταύτας δὲ τοὺς συνθήκας ἑρ- ΟRTH . Hæc autem fa-
μηνεύων ὁ θεῖος ἀπότολος , ὅτως ἐν τῇ dera enarrans diuinus apofto-
πρὸς Γαλάτας φησί τῷ δὲ ᾽Αβραὰμ 1us fic in epiftola ad Galaras
dicit
ἐῤῥήθησαν αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρ-
fint promifiones , 3et femini
μάτι αὐτῇ . ὁ λέγει καὶ τοῖς σπέρμασιν eius. Non dicit , et feminibus
αὐτῷ ὡς ἐπὶ πολλοῖς , ἀλλ᾿ ὡς ἐφ᾿ ἑνὸς , eius , tanquam de multis , fed
ὅς ἐξι Χρισός · ἐναργέςατα δεικνὺς τὴν tanquam de uno , qui eft Chris
ἀνθρωπότητα τῷ Χρισῇ ἐκ σπέρματος ftus, apertiffime oftendens hu- 1
manitatem Chrifti ex femine
βλαςήσασαν ᾿Αβρααμ , καὶ τὴν πρὸς
Abrahæ germinaffe , et Abra-
τὸν ᾿Αβραὰμ γεγενημένην ἐπαγγελίαν ha fattam promiffionem im-
πληρώσασαν . pleuiffe.
ΕΡΑΝ . ERAN. Dicta funt hæc ab
Εἴρηται ταῦτα τῷ ἀπο
ζόλῳ . apoftolo .
ORTH . Poterant hæc quidem
ΟΡΘ. ἱκανὰ μὲν καὶ ταῦτα πᾶσαν
τὴν περὶ τότε κινεμένην ἀμφισβήτησιν fatis effe ad tollendam omnem
controuerfiam quæ hac de re agi-
λύσαι. ἐγὼ δὲ ὅμως καὶ ἑτέρας σε προς-
tatur. Ego tamen aliam quoque
ξήσεως ἀναμνήσω . Ἰακὼβ ὁ πατριάς- prediftionem tibi in memoriam
χης τήνδε τὴν εὐλογίαν
2 αὐτῷ καὶ τῷ reuocabo . Iacob patriarcha be
τε πατρὶ καὶ τῷ πάππῳ δοθεῖσαν , nedictionem hanc fibi et patri et
auo datam foli Iudæ filio dedit ',
Ἰέδα τῷ παιδὶ δέδωκε μόνῳ , ἔφη δὲ
dicens b), Non deficiet princeps de
ὕτως · ἐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ιέδα , καὶ Iuda; et aux de femoribuseius, da
ἡγέμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτῷ , ἕως ἂν nec veniat cui repofitum eft , et
ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται, και αὐτὸς προσδοκία ipfe erit exfpectatio gentium . An
prædictionem iftam non admit-
ἐ δέχη τήνδε τὴν πρόῤῥησιν ,
ἐθνῶν . ἢ 8
τis tanquam de Chrifto Saluato-
ὡς περὶ τῷ Σωτῆρος εἰρημένην Χρι58 ; R re prænuntiatam ?
ΕΡΑΝ. Ἰδαῖοι τὰς τοιαύτας παρ . ERAN. Iudæi tales prophetias
ερμηνεύεσι προφητείας . ἐγὼ δὲ Χρι- perperam interpretantur:ego ve-
ςιανός εἰμι , τοῖς θέλεις πιτεύων λόγοις, το Chriftianus fum , diuinis cre-
dens fcripturis , * et ( probatas) de
καὶ τὰς περὶ τῷ Σωτῆρος ἡμῶν προφη.
Saluatore noftro prophetias fine
τείας ἀνενδοιάζως δέχομαι . vlla dubitatione recipio.
ΟΡΘ. Ἐπειδὴ τοίνυν πιςεύειν τοῖς ORTH. Quoniam ergofateris
προφητείαις ὁμολογεῖς , καὶ τὰ προβte credere prophetiis, et que pra
dicta
a) Gal. 3, 16. 1 ) Gen. 49, 10.
16 B. THEODORETI DIALOG . I.
diéta funt de Saluatore noftro ξηθέντα περὶ τῷ Σωτῆρος ἡμῶν τεθε

edita effe dicis ,hinc verbo σπίθαι λέγεις , 6 )νόησον ἐντεῦθεν τῶν
' rum apoftoli fcopum confide
ἀποτολικῶν ξητῶν τὸν σκοπόν . τὰς 3
ra. Patriarchis enim faltas
γὰρ πρὸς τὰς πατριάρχας γεγενημέ
promiffiones ad exitum perdu .
Etas fuiffe oftendens , admira . νας ἐπαγγελίας πεπερασμένας ἐπιδει
bilem illam vocem emifit a) , κνύς , τὴν θαυμασίαν ἐκείνηνἀφῆκε Φως

Non enim angelos vtique afu . νήν . & γοὶς δήπε ἀγγέλων ἐπιλαμβά
24
mmit. Quafi diceret , Vera eft velαι. μονονεχὶλέγων, Αψευδὴς ἡ ὑπό-
1 HK
promiffio , impofuit Dominus χεσις , ἐπέθηκε ταῖς ἐπαγγελίαις ὁ Δε-
proiniffionibus finem , apertus σπότης πέρας , ανέωγε τοῖς ἔθνεσιν ἡ
eft gentibus beneditionis fons , τῆς εὐλογίας πηγὴ , το Αβραμιαίες
Deus femen Abrahæ aflumfit , σπέρματος ὁ Θεὸς ἐπείληπται ,διὰ τέ
per hoc promniffam falutem τε τὴν ἄνωθεν ἐπηγγελμένην πραγ-
præftat , per hoc gentium ex . ματεύεται σωτηρίαν , δια τότε τὴν τῶν
fpe &tationem confirmat.
ἐθνῶν ἐμπεδοῖ προσδοκίαν .
ERAN . Præclare cum apofto- ΕΡΑΝ . ῎Αριζα τοῖς ἀποςολικοῖς τὰ
licis prophetica connexa funt.
προφητικά συνηρμόδη .
ORTHOD. Idemn rurfus di- ΟΡΘ. Οὕτω πάλιν ὁ θεῖος ἀπό50-
vinus apoftolus de Iuda bene- λος τῆς τῷ Ἰέδα ἡμᾶς ἀναμιμνήσκων
diationenos admonens , et huic εὐεργεσίας , καὶ δεικνὺς καὶ ταύτην δε
quoque refpondiffe euentum
oftendens , exclamat b ) , Mani. ξαμένην τὸ πέρας , βρᾷ , Πρόδηλον γὰρ
feftum eft enim , ex Iuda or . ὅτι ἐξ Ἰέδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος .
tum efe Dominum . Hoc ipfum ταὐτὸ δὲ τῦτο καὶ ὁ προφήτης Μια
et propheta Michæas , et Mat χαίας , και ὁ εὐαγγελικης Ματθαῖος
thæus euangelifta fecerunt. Ille
enim vaticinium edidit , hic ve- πεποίηκεν. ὁ μὲν γὰρ εἶπε τὴν πρόξη-
το hiftoriæ propheticum tefti- σιν , ὁ δὲ τῇ ἱτορία τὴν μαρτυρίαν συνέ-
monium adiunxit. Et quod ταξε. καὶ τὸ παράδοξον, ὅτι τὲς προ-
admiratione dignum eft,mani δηλοτάτες τῆς ἀληθείας ἐχθρὸς ἔφη
feftos veritatis hoftes Herodi τῷ Ἡρώδη σαφῶς εἰπῶν , ὡς ἐν τῇ Βηθ-
aperte dixiffe ait , fore vt Chri- λεὲμ ο Χριτὸς γεννᾶται. γέγραπται
ftus in Bethleem nafceretur.
Striptum enim eft, inquit c ), Ει γάρ φησι, Καὶ σὺ Βηθλεὲμ γῆ Ἰέδα
zu Bethleem terra Iude , nequa . ὐδαμῶς ἐλαχίση &ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰέ
quam minima es in principibus In- δα˙ ἐκ σε γάρ μοι ἐξελεύσεται ἡγεμε
da . Ex te enim mihi prodibitdux , νός , ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν με τὸν
qui reger populum ineum Ifraët. Ἰσραήλ . ἐπαγάγωμεν δὲ καὶ ἡμεῖς καὶ
Nos autem id quoque adiunga · ὅπερ Ἰεδαῖοι κακοήθως παρέλιπον , ατε-
mus, quodIudzi mnaligneomile . λῆ προσενεγκόντες τὴν μαρτυρίαν . εἰ
runt,dum imperfectum proferunt
teftimonium . Cum enim dixiffet ρηκὼς γὰρ ὁ προφήτης , Ἐκ σὲ ἐξελεύ
propheta , Ex te egredietur mihi σεταί μοι ἡγόμενος , ἐπήγαγε και απ
2
dux , adiecit , Et egrefus eius ab ἔξοδοι αὐτῷ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἀφ᾿ ἡμερῶν
initio, a diebus æternitatis , αιώνος .
EPAN.
6 ) Ed rom . et lipf . νόησαι .
a ) Hebr. 2, 16. 6) Hebr. 7, 14 c) Matth . 2, 5. 6. coll . Mich . 5, t
MM
IM M V TA BILI S.
17
ΕΡΑΝ. ῎Αριςα πεποίηκας , πᾶσαν ERAN. Optimè fecifti totum
τεθεικώς τῷ προφήτε τὴν μαρτυρίαν , prophe

nium .taoftenprofere teftimo-
ns Deui
dit enim
δείκνυσι γὰρ τὸν ἐν Βηθλεὲμ τεχθέντα qui in Bethleemnatus eft. n effe ,
Θεόν .
‫اد‬
ΟΡΘ. Οὐ Θεὸν μόνον , ἀλλὰ και άλλο ORTH . . Non Deum modo ,
θρωπον . ἄνθρωπον μὲν, ὡς ἐξ Ἰέδα κα verum etiam hominem . Homi-
Τα σάρκα βλαςήσαντα , και ἐν Βηθλεὲμ nem quidem , tanquam ex Iuda
fecundum carnem propagatum ,
γεννηθέντα˙ Θεὸν δὲ , ὡς πρὸ αἰώνων et in Bethleen natum : Denian
ὑπάρχοντα · τὸ γὰρ , Ἐκ σε μοι ἐξε-
vero , tanquam ante fecula exis
λεύσεται ἡγόμενος , τὴν κατὰ σάρκα ftentem . Hoc enim , Ex te mi-
γέννησιν τὴν ἐπ᾿ ἐχάτε τῶνἡμερῶν γε . hi egredietur dux , natiuitatem
γενημένην δηλοῖ τὸ δὲ Αἱ ἔξοδοι αὐτῷ fecu carne
ndum
viffimis diebu s mfa &,taquæ
eft , inoften
no- -
ἀπ᾿ ἀρχῆς ἀφ᾽ ἡμερῶν αἰῶνος , τὴν προ-
αιώνιον ὕπαρξιν κηρύττει σαφῶς. dit illud vero . Egreffus eius aὖ
ἔτω initio , * diebus aternitatis, eum *
a
καὶ ὁ θεῖος ἀπότολος ἐν τῇ πρὸς Ῥω
ante fecula exftitiffe aperte de-
μαίες ἐπιτολῇ , τῆς παλαιᾶς Ιεδαίων clarat Sic etiam diuinus apo-
εὐκληρίαςὀλοφυρόμενος τὴν ἐπὶ τὸ χε . ftolus in epiftola ad Romanos ,
veterem Iudæorum felicitatem
ρον μεταβολὴν , καὶ τῆς θείας ἐπαγγε ; in deterius mutatam defens ,
λίας και νομοθεσίας μνημονεύσας , και diuinamnque 4 promiffionem et
ταῦτα προστέθηκεν · Ων οἱ πατέρες , legem eis datam commemorans ,
0 ὢν hoc tandemi fubiecit a ) , Quo
καὶ ἐξ ὧν ὁ Χρισὸς κατὰ σάρκα , ὁ
ἐπὶ πάντων Θεὸς εὐλογητὸς εἰς τῆς tum patres , et ex quibus Chri-
αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν καὶ κατὰ ftus fecundum carnem , qui eft
fuper omnia Deus, benedictus
ταὐτὸν , καὶ τῶν ἁπάντων δημιεργόν , in fecula feculorum , Amen .
καὶ δεσπότην , καὶ πρύτανιν ὡς Θεὸν , Iisdemque verbis et omnium
καὶ ἐξ Ιεδαίων βεβλαςηκότα ὡς ἄν . conditorem ,dominum , acguber
natorem effe oftendit vt Deum ,
θρωπον ἔδειξε .
et ex Iudæis ortum vt hominem.
ΕΡΑΝ. Ἰδὲ ταῦτα ἡρμήνευσας˙ ERAN . Ecce ifta interpreta-
‫ار‬
πρὸς τὴν Ἱερεμία προφητείαν τι ἂν εἴ. tuses ; ad Ieremiæ prophetiam
ποις ; ἐκείνη γὰρ αὐτὸν Θεὸν μόνον κη . quid dices ? Illa enim eum fo-
ium Deum effe pradicat.
ρύττει .
ORTH. Quain dicis prophe-
ΟΡΘ . Ποίαν λέγεις προφητείαν ; tiam ?
ΕΡΑΝ. Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν , & λο ERAN. Hic b ) Deus nofter ,
γιαθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν . ἐξεῦρε non reputabitur alius præter
πᾶσαν ὁδὸν ἐπιτήμης , καὶ ἔδωκεν αὖ ipfum . Inuenit
1 omnen viam
τὴν Ἰακὼβ τῷ παιδὶ αὑτῷ , καὶ Ἰσραὴλ fcientiæ , et dedit eairi Iacobo filia
τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ᾿ αὐτῇ . μετὰ ταῦτα fuo etIfraeli dilecto fuo . Poft hæc
ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη , καὶ τοῖς ἀνθρώποις in terris vitis elt , et cum hoini-
συνανετράφη . ἐν τέτοις ὁ προφήτης nibus conuerfatus eft. Inhis pro-
ἔτε περὶ σαρκὸς , ἔτε περὶ ἀνθρωπότη · pheta nec decarne , nec de huma-
nitate
a) Rom. 9, 5. b) Bar . 3, 35 -- 37•
B.- 7beod. Tom. IV. B
B. THEODORETI DIALOG . I.
18
nitate,nec de homine, fed de fo- τος, ἔτε περὶ ἀνθρώπε , ἀλλὰ περὶ μόνες
lo Deo vaticinatus eft.
Θεὖ προηγόρευσε .
ORTH. Vbinam ergo ratio- ΟΡΘ . Πᾶ τοίνυν χρεία συλλογισμῶν ;
cinationis eft vfus ? Diuinam τὴν θείαν φύσιν αόρατον εἶναι φαμέν.
naturam inuifibilem effe dici.
mus, an apoftolo non affenti ή ε πειθόμεθα τῷ ἀποτόλῳ λέγοντος
᾿Αφθάρτῳ , ἀοράτῳ , μόνῳ Θεῷ ;
mur dicenti a ) , Immortali , in .
vifibiii , foli Deo ?
ERAN. Citra controuerfiam ΕΡΑΝ . ᾿Αναμφιλέκτως ἡ θεία φύ-
diuina natura inuifibilis eſt.
σις ἀόρατος .
ORTH. Quomodo ergo fine ΟΡΘ. Πῶς τοίνυν οἷόν τε ἦν ὀφθῆς
corpore cerni poterat inuifibi- ναι δίχα σώματος
2 τὴν ἀόρατονφύσιν ;
lis natura ? An illorum verbo- ‫اد‬
ἢ 8 μέμνησαι τῶν ἀποςολικῶν ἐκάνων
rum apoftoli non meminifti ,
ξηλῶν, οἳ διδάσκει σαφῶς τῆς θείας φύσ
quæ perfpicue docentdiuinam
σεως τὸ ἀθέατον ; λέγει δὲ ὅτως , Ὃν
naturam confpici nonpoffe ? Sic
enim dicitb ),Quem nullus homi- εἶδεν ἐδεὶς ἀνθρώπων , ἔτε ἰδεῖν δύναται.
,
num vidit , immo ne videre qui- eἰ τοίνυν ἀδύνατος ἀνθρώποις , ἐγὼ δὲ
dem poteft . Si ergonec ab homi- φημὶ καὶ ἀγγέλοις , ἡ τῆς θείας φύσεως
nibus, dico ego nec ab angelis , θεωρία , επὶ πῶςἐπὶ τῆς γῆς ὁ ἀθέα
confpici poteft diuina natura , die
quomodo in terra isvifus eft qui τος καὶ ἀόρατος ὤφθη ;
cerni et confpici non poteſt ?
ERAN. Propheta dixit c) , ΕΡΑΝ . Ο προφήτης εἶπεν , ὅτι ἐπὶ
quod in terra vifus fit. τῆς γῆς ὤφθη .
ORTH. Et apoftolus dixit d), ΟΡΘ . Καὶ ὁ ἀπόςολος επεν
‫ اد‬και
Immortali , inuifibili , foli Deo , ᾿Αφθάρτῳ , ἀοράτῳ , μόνῳ Θεῷ˙
et e ) , Quem nullus hominum Ὃν εἶδεν ἐδεὶς ἀνθρώπων , ἔτε ἰδεῖν
vidit, immo non videre poteft. δύναται .
ERAN . Quid ergo , falfum- ΕΡΑΝ . Τί ἦν , ψεύδεται ὁ προ-
ne dicit propheta ? Γ
φήτης ;
ORTH. Abfit: diuini enim ΟΡΘ. Μὴ γένοιτο , τῷ θεε γὰρ
Spiritus et hæc et illa funt Πνεύματος καὶ ταῦτα κακεῖνα τὰ ξής
verba.
ματα.
ERAN . Quæramus * igitur, ΕΡΑΝ. 7) Ζητήσωμεν τοίνυν πῶς ὁ
quo pacto inuifibilis vifus fit.
ἀόρατος ὤφθη .
ORTH . Ne mihi cogitatio- . ΟΡΘ . Μή μοι λογισμός 8) „ και
nes et ratiocinationes humanas συλλογισμός , ἀνθρωπίνες προσενέγ
adduxeris . Ego enim in fola κης . ἐγὼ γὰρ μόνῃ πείθομαι τῇ θεία
diuina fcriptura acquiefco. \ γραφῇ .
EPAN.
7 ) Sequimur Edit. rom . et lipf . quæ hæc Eranife , proximna autern Μή μου
και γραφῇ Orthodoxo refte tribuuit , et quæ deinceps fequuntur , Μηδίνα
·μαρτυρία proximnis Ἐάν μοι κ. τ. λ. adiungunt. Inuerfum ordinem te-
nuit SIRMOND vs. 8) κ. συλλο . Ex Edit. rom .et lipf . infertum .
1
a) 1 Tim. 1, 17. b) Ib. c. 6, 16. c) Bar. 3, 37. d) 1 Tim. c. 1, 17. ~è) lb. c. 6, 16. ,
IM MVTABILIS.
19
ΕΡΑΝ . Μηδένα 9 ) δέξη λόγον , κ ERAN. Nullam rationem
τα
5α βεβαιέμενον γραφικῇμαρτυρία . admittes, quæ diuina fcriptu
ἐάν τιτῆς ἀμφιβολίας τὴν λύσιν ἐκ ræ teftimonio non confirmetur.
Simihi ex diuina fcriptura du-
τῆς θείας προσενέγκης γραφῆς , δέξο-
bitationis folutionem attuleris ,
και καὶ ἐκ ἀντιφθέγξομαι . admitram , et minime contra-
dicam .
ΟΡΘ . Ο θ᾽ ὅτι καὶ πρὸ βραχέος ORTH . Scis quod paulo ante
τὴν εὐαγγ ελικὴν ῥῆσιν διὰ τῆς ἀποςο - um eua
te dictteftim nge um per ueri-
oniumlicdeclara
apo-
λικῆς μαρτυρίας σαφῆ πεποιήκαμεν , και ftoli
. nobisque expofuit diui-
δεδήλωκεν Io) ἡμῖν ὁ θεῖος ἀπόςολος , mus ,
nús apoftolus , quo modo Ver-
πῶς ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, διαρξήδην εἰ-
bum caro factum fit , diferte
πων , Οὐ γὰρ δήπε ἀγγέλων ἐπιλαμ . dicensa ) , Non enim angelos
βάνεται , ἀλλὰ σπέρματος ᾿Αβραάμ vtique affumit , fed femen Abra-
ὁ αὐτὸς τοίνυν και hæ affumit . Idem igitur et
ἐπιλαμβάνεται .
διδάξει διδάσκ αλος nunc docebit nos magifter ,
I ). νῦν ,, ἡμᾶς , πῶς
quomodo Deus Verbun in ter
ὁ Θεὸς Λόγος ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη , και
ia vifus fit , et cum hominibus
τοῖς ἀνθρώποις συνανετράφη . conuerfatus .
ΕΡΑΝ. Ἐγὼ καὶ τοῖς ἀποςολικοῖς ERAN. Ego et apoftolicis
καὶ τοῖς προφητικοῖς πείθομαι λόγοις. et propheticis affentior ferino-

δείξον τοίνυν , κατὰ τὴνὑπόχεσιν , τῆς nibus . Profer igitur quain pol-
licimus es prophetiæ interpreta
προφητείας τὴν ἑρμηνείαν. tionem.
ΟΡΘ . Τιμοθέῳ γράφων ὁ θεῖος ORTH. Ad Timotheum fcri-
ἀπόζολος καὶ ταῦτα τέθεικεν Ὁμολό- benis diuinus apoftolus hæc
γεμένως μέγα ἐπὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυ etiam adiecit b) , Manifefte
τήριον , Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ, ἐδῶ magnum eft pietatis myfte
rium , Deus manifeftatus eft
καιώθη ἐν πνεύματι , ὤφθη ἀγγέλοις , in carne , iuftificatus in fpiritu ,
ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν , ἐπιτεύθη ἐν κός vifus angelis , prædicatus gen-
σμῷ , ἀνελήφθη ἐν δόξῃ . δῆλον τοίνυν , tibus , creditus eft in mundo ,
ὡς ἀόρατος μὲν ἡ θεία φύσις,. ὁρατὴ δὲ affumtus eft in gloria . Mant
ἡ ταρξ ,καὶ διὰ τῆς ὁρατῆς ἡ ἀόρατος feftum eft ergo , quod inuifibi-
lis quidemn fit diuina natura .
ὤφθη , δι᾿ αὐτῆς ἐνεργήσασα ταθαύ.
vifibilis autein caro , et quod
ματα , καὶ τὴν οἰκείαν ἀποκαλύψατα
per hanc vifibilem inuifibilis
δύναμιν . τῇ μὲν γὰρ χερὶ τὴν ὀπτι- illa confpe & ta fit, per eam edens
τὴν ἐδημιέργησεν αἴσθησιν , καὶ τὸν ἐκ miracula , et fuam reuelans po-
γενετῆς τυφλὸν ἐθεράπευσε . καὶ αὖ tentiam . Nam oculorum fen .
fum manu fabricauit, et cœ-
πάλιν , τὴν ἀκεζικὴν ἐνέργειαν ἀπέδω . cum a natiuitate fanauit , et'
κε τῷ κωφῷ , καὶ τὴν πεπεδημένην ἔλυ . furdo auditum reftituit , et lin-
B 2 guam <
9) Vtraque Ed . habet δόξῃ λόγων . Μallem autem legere δέξομαι λόγον , quain
lectionem prodit Verfio lat. a STRIGELIO Lipf. a. 1591. in 8. , edita .
1o) Ed. iomn . et lipl. ὑμῖν . 1 ) νῦν . Ex vtraque Edit, infertum .
a ) Hebr. 2, 16. b) 1 Tim. 3, 16..

B. THEODORETI DIALOG . Ι.
20
guam vindam foluit , digito- σε γλῶταν , ἀντὶ μὲν ὀργάνε τοῖς δα

rum vtens inftrumento , et tan- κτύλοις χρησάμενος , οἷον δέ τι φάρμα
quam falut
macum are ns
adhibe quod dam .Για
fputum phar- κον αλεξίκακον τὸ πτύσμα προσενεγ-
Ita
rurfus in mari ambulans diui κών . ἔτω πάλιν ἐπὶ θαλάττης βαδί.
nitatis omnipotentiam patefe- σας , τὸ τῆς θεότητος ὑπέφηνε παντο-
cit, Apte ergo diuinus dixit δύναμον . ἁρμοδίως τοίνυν ὁ θεῖος ἀπό-
apoftolus , Deus manifeftatus ςολος εἶπε , Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί.
eft in carne. Siquidem per δι᾽ ἐκείνης γὰρ ἡ ἀθέατος ἐπεφάνη φύσ
hanc apparuit natura, quæ cerni
non poterat : per hanc illam quo- σις, δι᾿ ἐκείνης αὐτὴν εἶδονκαὶ τῶν ἀγ-
que viderunt angelorum turmæ : γέλων οἱ δῆμοι ὤφθη γὰρ, φησὶν,ἀγ
vifus eft enim , inquit , angelis. γέλοις . μεθ᾿ ἡμῶν ἐν ἄρα τῆς δωρεάς
Nobifcum igitur huius doni ταύτης καὶ τῶν ἀσωμάτων ἡ φύσις
particeps facta eft etiam incor- ἀπέλαυσεν .
porea natura .
ERAN . Angeli ergo ante ΕΡΑΝ . Οὐκῶν καὶ πρὸ τῆς τῷ Σω-
* Saluatoris
"aduentum Deum non τῆρος ἐπιφανείας , ἐχ ἑώρων οἱ ἄγγε-
videbant ?
λοιπὸν Θεόν ;
ORTH . Apoftolus dixit ,quod ΟΡΘ. Ὁ ἀπόςολος εἶπεν , ὅτι φα-
inanifeftatus in carne angelis vi- νερωθεὶς ἐν σαρκὶ ὤφθη ἀγγέλοις.
fus fit.
ERAN . Atqui Dominus ΕΡΑΝ . ᾿Αλλ᾿ ὁ Κύριος ἔφη, Ορᾶτε ,
dixit a) , Videte , καταφρονήση ] ε ἑνὸς τῶνμικρῶντέτων
temnatis vnum ex his pufillis μὴ τῶν ἐλαχίσων . ἀμὴν γὰς λέγω ὑμῖν ,
minimis :: dico enim vobis , ὅτι οἱ ἄγγελοι αὐτῶν καθ᾿ ἡμέραν ὁρῶ
quod angeli eorum femper vi᾿
σι τὸ πρόσωπον τῷ πατρὸς ἡμῶν †) τε
deant faciem patris noftri qui in
cælis eft. ἐν ἐρανοῖς .
ORTH . Sed Dominus rurfus t ΟΡΘ . ᾿Αλλ᾿ ὁ Κύριος πάλιν επεν ,
dixith ), Non quod Patrem quis Οὐχ ὅτι τὸν Πατέρα τις ἑώρακεν , εἰ μὴ
viderit, nifi is qui eft a Deo , hic ὁ ὢν παρὰ τῷ Θεἶ, ὗτος ἑώρακε τὸν
vidit Patrem . Ideo etiam euan-
Πατέρα . διά το τῦτο καὶ ὁ εὐαγγελιο
gelifta aperte clamatc), Deum
5ὺς ἄντικρυς βοᾷ , Θεὸν ἐδεὶς ἑώρακε
remo vidit vnquam , et confir.
mat quod a Domino dictum eft. πώποτε , καὶ βεβαιοῖ τῷ Κυρίε τὸν λό ‫اد‬
Vnigenitus enim , inquit, Filius , γον . ὁ μονογενὴς γάρ φησιν Υἱὸς, ὁ ὢν
qui eft in finu Patris, ipfe narra- εἰς τὸν κόλπον τῷ Πατρὸς , ἐκεῖνος ἐξη-
vit. EtmagnusMoles, cupiens γήσατο . καὶΜωϋσῆς ὁ μέγας , ποθής
inuifibilem naturam videre , au-
diuit ipfum Dominum Deum di. σας ἰδεῖν τὴν ἀόρατον φύσιν, ἤκεσεν αὖ
centem d ) , Non videbit faciem τε λέγοντος τῷ Δεσπότε Θεῷ , Οὐδεὶς
ineam hoino , et viuet . ὄψεται τὸ πρόσωπόν με , καὶ ζήσεται .
ΕΡΑΝ. Πῶς ἦν 12 ) νοήσωμεν , ὅτι οἱ
ERAN. Quomodo ergo intel-
ligemus illud ,Angeli eorum fem . ἄγγελοί αὐτῶν καθ᾿ ἡμέραν ὁρῶσι τὸ
per vident faciem patris veftri ? πρόσωπον τῷ πατρὸς ὑμῶν ;
ΟΡΘ.
12) νότ . Ita Ed . rom . et lipf. νοήσωμεν . Sirm . νοήσομεν . f ) ήμ . Εxeunte
hac pagina leg . ὑμῶν . Vtraque lectio infolens .
4) Matth. 18, 10. b) Ioh . 6 , 46. c) Ib. c. 1, 18. a ) Exod. 33, 20 ,
IMM V TABILIS. 21 •
ΟΡΘ. Ως νοεῖν εἰώθαμεν τὰ περὶ ORTH. Sicut ea intelligere fo-

τῶν ἑωρακέναι τὸν Θεὸν νομισθέντων οἶν- lemus, quæ dehominibus dicun-
tur , qui Deum vidiffe exiftima-
θρώπων . ti funt.
ΕΡΑΝ . Εἰπὲ σαφέςερον 8 νενόηκα ERAN. Dic clarius , non enim
γάρ. 13) μὴ καὶ τοῖς ἀνθρώποις ὁρατὸς intellexi. An etiam abhomi
ὁ Θεός ; nibus cerni poteft Deus ?
ΟΡΘ. Οὐδαμῶς . ORTH . Nequaquam .
ERAN. Attamen diuinam
ΕΡΑΝ. ᾿Αλλ᾿ ὅμως ἀκέομεν τῆς
θείας γραφῆς λεγέσης , Ωφθη ὁ Θεὸς fcripturam audimus dicentema ),
Apparuit Deus Abrahæ ad quer-
τῷ ᾽Αβραὰμ πρὸς τῇ δρυὶ τῇ Μαμβρῇ · cum Mambræ ; et Elaiam di-
καὶ Ἡσαΐε λέγοντος , Εἶδον τὸν Κύριον centem b) , VidiDominum feden-
καθήμενον ἐπὶ θρόνε ὑψηλῶ καὶ ἐπηρ- tem fuper thronum excelfum et
μένε. καὶ ὁ Μιχαίας δὲ ταὐτὸ τέτο eleuatum . Eodemque modo lo-
λέγει , καὶ ὁ Δανιὴλ , καὶ ὁ Ἰεζεκιήλ . quunturMichæas , et Daniel,et
Ezechiel . De Mofe vero legis-
περὶ
< δὲ τῇ Μωσέως το νομοθέτε φησὶν latore narrat
hiftoria c), quod lo-
ἡ ἱτορία , ὅτι ἐλάλησε Κύριος τῷ Μωϋ- cutus fitDominus cum Mofe de
σῇ , ἐνώπιος ἐνωπίῳ , ὡς εἴτις λαλήσει facie ad faciem , ficut folet loqui
πρὸς φίλον αὐτῇ . καὶ αὐτὸς δὲ ὁ τῶν homo adamicum fuum . Etipfe
quoque vniuerforum Deus di-
ὅλων ἔφη Θεὸς , ὅτι‫ اد‬ςόμα · κατὰ τόμα cit d ) , Ore ad os loquar ei pa-
λαλήσω αὐτῷ , ἐν εἴδει, καὶ ἐ δι᾽ αἰνιγ-
iam , et non per anigmata . Quid
μάτων . Τί ἐν ἐξῆμεν ; ὅτι τὴν θείαν ergo dicemus ? quod diuinam
ἐθεάσαντο φύσιν ; contemplati fint naturam?
ΟΡΘ . Οὐδαμῶς. αὐτὸς γὰρ ὁ Θεὸς ORTH. Minime. Ipfe enim
Deus dixit e) , Nemo videbit fa-
ἔφη , Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν με ,
ciem meam , et viuet .
και ζήσεται .
ΕΡΑΝ . Ψεύδονται τοίνυν οἱ τὸν ERAN . Mentiuntur ergo qui
fe Deum vidiffe dixerunt ?
Θεὸν ἑωρακέναι φήσαντες ;
ORTH. Abfit . Viderunt
ΟΡΘ. Μὴ γένοιτο . εἶδον γὰρ ἅπερ
ἰδῶν αὐτὸς οἷόν τε ἦν . enim quæ ipfos cernere fas erat.
ΕΡΑΝ. Τῇ δυνάμει ἄρα τῶν ὁρών- ERAN . Ad ſpectantium ergo

των ὁ φιλάνθρωπος Δεσπότης τὰς captum benignus Dominus fe-
velationes attemperat ?
ἀποκαλύψεις μετρῇ ;
ORTH. Omnino. Ethæcita
ΟΡΘ. Πάνυγε. 14 )καὶ τᾶτο δῆλον
fe habere per prophetam tefta-
διὰ τῇ προφήτε πεποίηκεν . Ἐγὼ γὰρ , tur f ). Ego , * inquit , vifiones *
ἔφη , δράσεις ἐπλήθυνα , καὶ ἐν χερσὶ multiplicaui , etin prophetarum
Β 3 mani-
13 ) μ - · ὁ Θεός. Hæc in Ed. rom . et lipf. nomen Orthodoxi præ fe ferunt.

Oudaus Eraniftæ tribuitur , Sicque mutato ordine oratio procedit vsque
ad Πάνυ γε , poft ἀποκαλ . μετρεῖ. Eundem ordinem tenet verfio Strigelii .
14 ) καὶ τῷτο κ. τ. λ . Ab his verbis incipit fermo Orthodoxi in Editt . iam
commemoratis .
a ) Gen. 18, 1. b ) ΕΓ. 6, 1. c) Exod. 33, II. d ) Num. 12 , 8. e) Exod . 33, 20.
f) Hof. 12, 10.
1
22 B. THEODORETI DIALOG . I ,
1
manibus affimilatus fum . Non προφητῶν ὡμοιώθην . ἐκ & πεν Ὤφθην ,
ait vifus fum , fed affimilatus αλλ ' Ωμοιώθην . ἡ δὲ ὁμοίωσις ἐκ αὐ-
fum, Similitudo autem
iplam oftendit rei quæ cernitur τὴν δηλοῖ τῷ ὁρωμένε τὴν φύσιν . ἐδὲ
naturain . Neque enim regis γὰρ ἡ τῷ βασιλέως εἰκὼν αὐτῷ δείκνυ
imago ipfius regis demonftiat σι τε βασιλέως τὴν φύσιν , καν ἐνας-
naturam , etiamfi diftinate ex- γες διασώζῃ τῷ βασιλέως τὲς χαρα ·
preffam referat regis effigiem. κτήρας.
ERAN , Hoc abfcurum eft , et ΕΡΑΝ . * Αδηλόν ἐξι τότό γε , καὶ
non fatis explicatum . Ergones ασαφές , 15) ἐκῶν ἐδὲ τῷ Θεῷ τὴν ἐσίαν
Dei elfentiam viderunt qui reue εἶδον οἱ τὰς ἀποκαλύψεις ἐκείνας θεος
lationes illas contemplati funt ?
σάμενοι ;
ORTH . Quis adeo mente ca- ΟΡΘ . Τίς γὰρ ἔτω μέμηνεν , ὥςε
ptus eft, vt hoc affirmare audeat ?? τότε φάναι τολμῆσαι ;
ERAN. Et tamen dictum eft
ΕΡΑΝ · Εἴρηται δὲ ὅμως ὡς ἑωρά
quod viderint, κασιν ,
ORTH. Diξtum eft, Nos vero ,
ΟΡΘ, Εἴρηται . ἡμεῖς δὲ καὶ λογι
etpiis cogitationibus vtentes , et σμοῖςεὐσεβέσι χρησάμενοι , καὶ τοῖς
diuinis affeuerationibus creden-
ἀποφάσεσι ταῖς θείαις πιτεύοντες , οἱ
tes , quæ diferte afirmant, quod
Deum nemoviderit vnquain ,dici βρῶσι διαρξήδην , Θεὸν ἐδεὶς ἑώρακε
mnus ipfos non diuinam naturam πώποτε , φαμὲν αὐτὲς ἐ τὴν θείαν
vidiffe , fed vifiones quasdam φύσιν έωρακέναι , ἀλλ᾽ ὄψεις τινὰς τῇ
ipforum captui accommodatas . σφῶν δυνάμει συμμέτρες ,
ERAN , lta dicimus , ΕΡΑΝ . Οὕτως φαμέν ,
ORTH . Sic ergo de angelis in-
ΟΡΘ. Οὕτω τοίνυν καὶ περὶ τῶν
telligamus , audientes quod fem-
αγγέλων νοήσωμεν , ἀκέοντες ὅτι καθ
pervideant faciem patris veftria)
Non enim vident diuinam fub . ημέραν ὁρῶσι
τὸ πρόσωπον τῷ πατρὸς
ftantiam , quæ nec circumfcribi, ὑμῶν. 8 γὰρ τὴν θείαν ἐσίαν ὁρῶσι ,
mec comprehendi, nec mente per- τὴν ἀπερίγραπλον , τὴν ἀκατάληπτον ,
cipi poteft , et quæ vniuerfa com- τὴν απερινόητον , τὴν περιληπτικὴν τῶν
prehendit , fed fplendorem quen- ὅλων, αλλά δόξαν τινὰ τῇ αὐτῶν φύσει
dam ipforum naturæ accommo-
datum . συμμετρεμένην . .
ERAN. Hæc ita fe habere in ΕΡΑΝ. Ωμολόγηται ταῦτα ἔτως
31
confeffo eft . έχειν .
ORTH . Poft incarnatio-
ΟΡΘ. Μετὰ μένοι τὴν ἐνανθρώπη
nem vera , vifus eft etiam all an-
σιν, ὤφθη καὶ τοῖςἀγγέλοις ,κατὰ τὸν
gelis, fecundum diuinum apo- ἀπότολον , ἐχ ὁμοιώματι δόξης ,
ftolum , non in fimilitudine θεῖον
gloriæ , fed vero acΩς νίκα ἀλλ᾿ ἀληθεῖ καὶ ζῶντι χρησάμενος , οἷόν
vtens , quafi velamine , carnis τι παραπετάσματι , τῷ τῆς σαρκὸς
προσ
θεασάμενοι. Hæc 11,

15) ἐκᾶνκαι ll, cc. Orthodoxo , Τίς και· τολμῆσαι autem Era-
niftæ tribuuntur. Proxima ad Orthodoxum referuntur , fequens enray
Eranifta eft. Reliqua confentiunt,
6 ) Matth . 18, 16 .
IM MV TABILIS. 23
προκαλύμματι . Θεὸς ἐφανερώθη γάρ integumento . Manifeftatus eft

Φησιν ἐνσαρκὶ , ἐδικαιώθη ἐν πνεύματι , enim, inquita ) , Deusin carne, iu-
ftificatus in fpiritu , vifusangelis .
ὤφθη ἀγγέλοις .
ΕΡΑΝ . Τῦτο μὲν ὡς γραφικὸν ἐδε- ERAN, Hoc quidem tan-
ξάμην , τὰς δὲ τῶν ὀνομάτων καινοτο- quam fcripturæ teftimoniumad-
mifi : vocum vero nouitates non
μίας 8 δέχομαι .
recipio.
ΟΡΘ. Παῖον ἡμᾶς κεκαινοτομήκα- ORTH. Quodnamńouum
μεν ὄνομα ; nomen excogitauimus ?
N
ΕΡΑΝ. Τὸ τῷ παραπετάσματος . ERAN. Velaminis nomen .
ποία γὰς γραφὴ τὴν τῷ Κυρίε σάρκα Quanamvelamen enim fcriptura carnem
appellauit?
Domini
παραπέτασμα προσηγόρευσεν ;
ORTH. Videris parum dili-
ΟΡΘ. Ἔικαςμὴ μάλα σπεδαίως
τὴν θείαν ἀναγινώσκειν γραφήν. ἦ ram genter diuinam legere fcripta-
: alioqui non reprehendiffes
γὰρ ἂν , ἐκ ἂν ἐμέμψω τῷ παρ᾽ ἡμῶν propofitain a nobis fimilitudi-
ὡς ἐν εἰκόνι ξηθέντι. πρῶτον μὲν γὰρ nem . Primum enim , quod per
καὶ τὸ διὰ σαρκὸς φανερωθῆναι τὴν carnem manifeftatam effe natu-

αόρατον φύσιν φάναι τὸν θεῖον ἀπόςο- ram inuifibilem dixit apoftolus ,
it vtcarnem diuinitatis a
λον , παραπέτασμα τῆς θεότητος ἐπι- *permitt
velamen effe intelligamus . De-
τρέπει τὴν σάρκα νοεῖν. ἔπειτα δὲ σα ·
inde diuinus apoftolus in epi-
Φῶς ὁ θεῖος ἀπόςολος ἐν τῇ πρὸς ftola ad Hebræos aperte hoc no-
Ἑβραίες ἐπιτολῇ .ἐχρήσατο τῷ ὀνόμα- mine vfus eft. Sic enim dicit b) :
τι . λέγει δὲ ἕτως Ἔχον ]ες ἦν ἀδελφοὶ Habentes itaque , fratres , fidu-
παῤῥησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν ἁγίων ἐν ciam ad introitum fandiorum ,
ne Iefu , quam initiauit
τῷ αἵματι Ἰησῇ , ἣν ἐκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν fangui
nobis viam nouam et viuentem,
πρόσφατον καὶ ζῶσαν, διὰ τῷ καταπε- per velamen , id eft , carnem
τάσματος , τότ᾽ ἔτι τῆςσαρκὸς αὑτῷ , fuam , et facerdotem magnum
καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τῷ Θεῷ , fuper domum Dei, acceden-
16 ) προσερχόμενον μετὰ ἀληθείας , εἰσεtem cum veritate , ingredien-
ερχόμενον μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν tem cum vero corde ,in ple-
nitudine fidei , et quæ fe .
πληροφορία πίσεως , καὶ τὰ ἑξῆς . quuntur.
ΕΡΑΝ . ᾿Αναπίβξητος ἡ ἀπόδειξις . ERAN. Deinonftratio hæc eft ,
ἀποτολικῇ γὰρ κεκύρωται μαρτυρία . cui contradici non poteft . Apofto-
lico enim teftimonio confirmatur.
ΟΡΘ. Μὴ τοίνυν ἡμᾶς γράφε και ORTH . Ne nos ergo rerum
nouarum accufes. Tibi enim
νοτομίας . παρεξόμεθα γάρ σοι και
aliud etiam proponemus prophe-
ἑτέραν προφητικὴν μαρτυρίαν , 5ολὴν ticum teftimonium , quod car-
ἄντικρυς τῷ Κυρίῳ τὴν σάρκα καὶ περι- nem Domini ftolam etpallium
βολὴν ὀνομάζεσαν . aperte nominat .
B 4 ERAN.
16 ) πρ . Hanc leftionem rarius obuiam tuetur Ed . rom , et lipf. Strigelii ver-

Γιο exprimit receptam lectionem προσερχώμεθα κ. τ. λ. quam etiam Νofter
alibi fequutus eft. Vid. Tom. III. p.607 .
a ) 1 Tim . 3, 16. b) Hebr. 10, 19 - 22,
ERAN : Si perplexum et am-

ΕΡΑΝ . Εἰ μὴ αἰνιγματώδης ὀφθέη
biguum non videbitur , mini-
the contradicemus , et gratiam και αμφίβολος , ἐκ ἀντιλέξομεν , καὶ
habebimus. χάριν ὁμολογήσομεν .
ORTH. Efficiam vt veritati
ΟΡΘ. Αὐτόν σε τῇ ἀληθείᾳ τῆς
promifi tu iple perhibeas tefti- ἐπαγγελίας παρασκευάσω μαρτυρῆς
monium . Nofti Iacobum Pa-
triarcham , cum Iuda benedice σαι . οἶδα ὅτι τὸν Ἰέδαν εὐλογῶν Ἰα
ret , ludæ principatum Domini κὼβ ὁ πατριάρχης , ταῖς δεσποτικοῖς
natiuitate circumfcripfife ? Non περιέγραψε γοναῖς τὴν Ιέδα ἡγεμο
deficiet, inquit a) , princeps ex νίαν ; Οὐκ ἐκλείψει γὰς , ἔφη , ἄρχων
2
Iuda , necdux e femoribus eius, ἐξ Ιέδα , καὶ ἡγέμενος ἐκ τῶν μηρῶν
donec veniat cui repofitum eft,
et ipfeerit exfpe & atio gentium αὐτῇ , ἕως 17 ) ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται ,
Hanc autem prophetiam de και αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν . ταύτην δέ
Chrifto editam efe antea con- γε τοῖς ἔμπροσθεν ὡμολόγησας περὶ τῷ
feffus es .
Σωτῆρος τεθεσπίθαι τὴν προφητείαν .
ERAN. Confeffus fum .
ΕΡΑΝ. Ωμολόγησα .
ORTH. Repete igitur me-
ΟΡΘ . ᾿Αναμνήθητι το γαρῶν τῶν
moria etiam illa quæ fequuntur . ἑξῆς. λέγει γὰρ ὡσαύτως · ξ τὴν πο
Sic enim dicit b) , Cuius aduen. ་
tum gentes exfpe &tant. Laua. ξεσίαν τὰ ἔθνη προσδέχεται˙ πλυνᾶ ἐν
bit invino Rolam fuam , et in οἴνῳ τὴν ξυλὴν αὑτῷ , καὶ ἐν αἵματι τα
fanguine vuæ pallium fuum. Φυλῆς τὴν περιβολὴν αὐτῇ.
ERAN Deveftimentis locutus ΕΡΑΝ. Περὶ ἱματίων εἴρηκεν ὁ πα-
eft patriarcha , non de corpore .
τριάρχης , 8 περὶ σώματος .
‫اد‬
ORTH . Oftende igitur , vbi ΟΡΘ. Δεῖξον ἦν πηνίκα ἢ πῶ ἐν απο
aut quando in fanguine vuæ la- ματι 5αφυλῆς ἔπλυνε τὴν περιβολήν .
verit pallium ?
ERAN . Tu vero demonftra,
ΕΡΑΝ . Σὺ δεῖξον ὅτι τὸ σῶμα τῆ
Feum corpus his tinxiffe .
ORTH. Oro te vt obfcurius τοις ἐφοίνιξεν .
ΟΡΘ . Αξιῶ σε μυςικώτερον ἀπο-
refpondeas. Adfunt enim fortaf κρίνασθαι. τινὲς γὰρ ἴσως παρεςήκασιν
fe aliqui myfteriis non initiati.
ἀμύητοι.
ERAN . Sic audiam , et fic re-
ΕΡΑΝ. Οὕτως ἀκέσομαι , καὶ ὅτως
fpondebo .
ἀποκρινᾶμαι.
ORTH . Scis quod vitem Do-
ΟΡΘ. Οἶθ᾽ ὅτι ἄμπελον ὁ Κύριος
minus fe ipfum appellauerit?
ἑαυτὸν προσηγόρευσεν
ERAN . Scio eum dixiffe c) , ΕΡΑΝ. Οἶδα ὡς ἔρηκεν , Ἐγώ εἰμι
- Ego fum vitis vera . .
ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή . 1
ORTH. Fructus vero vitis
ΟΡΘ. Ὁ δὲ τῆς ἀμπέλε καρπὸς
expreffus quomodo appellatur ? πιεσθεὶς ποίαν ἔχει προσηγορίαν ;
* ERAN . Vinum nuncupatur . ΕΡΑΝ. Οἶνος προσαγορεύεται .
ΟΡΘ .
17 ) Ed. rom . et lipf. ἀνέλθῃ
a) Gen. 49, 10. i . b ) Ib . v. II . c) Ioh. 15, I.

IMM
IM MV TA BILIS.
V T 25
ΟΡΘ . Ἡνίκα δὲ τὴν πλευρὰν τῷ ORTH . Quando autem Sal-

Σωτῆρος ἔτρωσαν οἱ ςρατιῶται τῇ λόγ . varoris latus inilites lancea fau-
χη , τί προχεθῆναι φασὶν ἐκ ταύτης οἱ ciarunt, quid inde manafe dicunt
euangeliorum fcriptores ? a)
συγγεγραφότες τὰ εὐαγγέλια ;
ΕΡΑΝ . Αἷμα καὶ ὕδωρ. ERAN . Sanguinem et aquam .
ΟΡΘ. Αἷμα ἄρα ςαφυλῆς τὸ τῆ ORTH. Sanguinem igitur
Σωτῆρος προσηγόρευσεν αἷμα . εἰ γὰρ vuæ Saluatoris appellauit fan-

ἄμπελος ὁ Δεσπότης ὠνόμαςαι , ὁ δὲ guinem . Si enim Domints vi.
tis appellatus eft , et fructus vi-
τῆς ἀμπέλε καρπὸς οἶνος προσαγορεύει
τις vinum appellatur , fanguinis
ται , αἵματος δὲ καὶ ὕδατος ἐκ τῆς τε vero et aquæ riui ex Domini la-
Δεσπότε πλευρᾶς 18 )κρενοὶ προχεθέν . tere profufi per reliquum cor-
τες διὰ τῷ λοιπῶ σώμαλος ἐπὶ τὰ κάτω pus deorfiun manarunt , iure
διῆλθον , εἰκότως ἄρα καὶ προσφόρως omninoet appofite vaticinatus
eft b ) patriarcha , Lauabit " in
προᾶπεν ὁ πατριάρχης , Πλυνεῖ ἐν οἴνῳ
vino ftolam fuam , et in fan-
τὴν τολὴν αὐτῷ , καὶ ἐν αἵματι ςαφu- guine vuæ pallium fuum . Sic-
λῆς τὴν περιβολὴν αὐτῇ. ὥσπερ γὰρ ut enim nosmyfticum vitis fru-
ἡμᾶς τὸν μυτικὸν τῆς ἀμπέλε καρπὸν âtum poft fanëtificationem fan-
μετὰ τὸν ἁγιασμὸν αἷμα δεσποτικὸν guinem dominicum appellamus,
ὀνομάζομεν · ὅτω τῆς ἀληθινῆς
ἀμπέλε fic veræ vitis fanguinen vu
τὸ αἷμα σαφυλῆς ὠνόμασεν αἷμα . fanguinem nominauit.
ΕΡΑΝ. Μυσικῶς ἅμα καὶ σαφῶς ERAN . Myftice quidem , fed
ὁ προκείμενος ἀποδέδεικται λόγος. fimul et dilucide quod propofi-
tum fuerat demonſtratum eſt.
ΟΡΘ. Εἰ καὶ αὐτάρκῃσοι εἰς πίςιν ORTH. Etfi hæc tibi ad fidem
τὰ εἰρημένα , ἀλλ᾽ ὅμως καὶ ἑτέραν faciendamn fufficiunt, ad verita-
ἀπόδειξιν εἰς βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας tem tamen confirmandam aliam
etiam probationem adiiciam .
προσθήσω .
ΕΡΑΝ. Χαρι μοι τῦτο δρῶν. ERAN. Si hoc feceris , rem
τὴν
γὰρ ὠφέλειαν αὐξήσῃς . mihi gratam facies : vtilitatem
enim auxeris.
ORTH. Scis, quod panem Deus
' ΟΡΘ . Οἶδα ὅτι ἄρτον ὁ Θεὸς τὸ οἰ-
proprium corpus appellauerit?
κεῖον προσηγόρευσε σῶμα ;
ΕΡΑΝ. Οἶδα . ERAN . Scio.
ΟΡΘ. Καὶ ἑτέρωθι δὲ τὴν σάρκα σῖ- ORTH . Anne etiam alibi car-
nem frumentum nominauit ?
τον ὠνόμασεν ;
ΕΡΑΝ . Οἶδα καὶ τᾶτο . ἥκεσα γὰρ ERAN. Hoc etiam fcio. Au-
. aitienim
diui illum dicentein c), Ve
αὐτῷ λέγοντος , Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα , ἵνα
nit hora vt glorificetur filius ho-
δοξαθῇ ὁ υἱὸςτῇ ἀνθρώπε . και, Ἐάν minis Era Nifigranumfru-
. ),
μὴ ὁ κόκκος τῷ σίτε πεσων εἰς τὴν γῆν menti cadens in terram mortuum
ἀποθάνη , μόνος μένει˙ ἐὰν δὲ ἀποθάνη , fuerit, ipfum folum manet : fi
πολὺν καρπὸν φέρει . autem mortuum fuerit, multum
fruftum affert.
BS. ORTH .
18 ) Ed . rom . et lipf. προχεθέντος κρινοί.
a) Ioh. 19, 34. b) Gen. 49, 11. c) Ioh. 12, 23. d) lb. verf. 24,
ORTH. In myfteriorum ve- - ΟΡΘ . Ἐν δέ γε τῇ τῶν μυτηρίων

το inftitutione panem appella- παραδόσει , σῶμα τὸν ἄρτον ἐκάλεσε ,
vita) corpus , et quod mixtum
ernt , fanguinema καὶ αἷμα τὸ κρῖμα .
ERAN . Sic nominauit , ΕΡΑΝ . Οὕτως ὠνόμασεν. 2
ORTH.. Atqui fecundum na- ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ καὶ κατὰ φύσιν τὸ σῶ
turam , et corpus iure corpus vo-
μα σῶμα 19) „ ἂν εἰκότως κληθείη ,
cabitur, et fanguis fanguis .
και το αίμα 20) αίμα .
ERAN. In confeffo eft.
ΕΡ Α Ν. Ωμολόγηται .
ORTH. Saluator autem nofter
ΟΡΘ . Ὁ δέ γε Σωτὴρ ὁ ἡμέτερος
2
nomina permutauit, et corpori ἐνήλλαξε τὰ ὀνόματα˙ καὶ τῷ μὲν σώ
quidem id quod erat fymboli no- •
ματι τὸ τῇ συμβόλε τέθεικεν ὄνομα
men impofuit : fymbolo vero
quod erat corporis. Sic vitem τῷ δὲ συμβόλῳ τὸ τῷ σώματος . έτως
feipfum quinominauit, fangui. ἄμπελον ἑαυτὸν ὀνομάσας , αἷμα τὸ
nis nomen fymbolo tribuit. σύμβολον προσηγόρευσεν .
ERAN. Hoc quidem vere di- ΕΡΑΝ. Τῦτο μὲν ἀληθῶς ἀρηκας.
xifti. Vellemautem permutatio- ἐξελόμην δὲ τὴν αἰτίαν μαθῶν τῆς τῶν
ὀνομάτων ἐναλλαγῆς .
* ORTH. Manifeftus eft fcopus ΟΡΘ . Δῆλος ὁ σκοπὸς τοῖς τὰ θεα
iis qui diuinis myfteriis funt ini-
tiati. μεμυημένοις. ἠβελήθη γὰρ τὲς τῶν
Volebat enim eos , qui
diuinismyfteriis participant , non θείων μυτηρίων μεταλαγχάνοντας ,μη μὴ
atter.dere ad naturam eorum quæ τῇ φύσει τῶν βλεπομένων προσέχειν ,
cernuntur , fed per nominum ἀλλὰ διὰ τῆς τῶν ὀνομάτων ἐναλλαγῆς,
mutationem mutationi quæ ex πιςεύειν τῇ ἐκ τῆς χάριτος γεγενημένη
gratia facta eft fidem adhibere.
μεταβολῇ , ὁ γὰρ δὴ τὸ φύσει σῶμα στ
Qui enim corpusnaturale fru .
mentum et panem appellauit, et τον καὶ ἄρτον προσαγορεύσας , καὶ αὖ
vitem rurfus fe ipfum nomina- πάλιν ἑαυτὸν ἄμπελον ὀνομάσας , ἔτος
vit , is vifibilia fymbola corporis τα δρώμενα σύμβολα τῇ τῇ σώματος
et fanguinis appellationens hono ;
rauit, non naturam muta , fed καὶ αἵματος προσηγορία τετίμηκεν , 8
naturæ gratiam addens. τὴν φύσιν μεταβαλὼν , ἀλλὰ τὴν χάριν
τῇ φύσει προστεθεικώς .
ERAN. Et myftice myftica
ΕΡΑΝ . Καὶ μυτικῶς ἐῤῥήθη τὰ μυ-
dieta funt, et perfpicue declarata ςικὰ , καὶ σαφῶς ἐδηλώθη τὰ πᾶσιν ἐ
quæ non omnibus funt nota. εικα ,
γνώριμα .
ORTH . Quoniam igitur con- ΟΡΘ . Ἐπειδὴ τοίνυν συνωμολόγη
ftat et ftolam et pallium a pa- ται , καὶ ςολὴν καὶ περιβολὴν ὑπὸ τὸ
triarcha corpus dominicum ap-
πατριάρχε τὸ δεσποτικὸν ὠνομάθαι
pellari b) , atque in fermonem
σῶμα , εἰς δὲ τὸν περὶ τῶν θείων μυτη-
de diuinismyfteriis ingreffi fu .
mus , dic per veritatem , cuius ρίων εισεληλύθαμεν λόγον , εἰπὲ πρὸς
putas fymbolum et figuram effe τῆς ἀληθείας , τίνος ἡγῇ σύμβολόν τε
cibum fanctiffimum ? diuinita · καὶ τύπον τὴν παναγίαν τροφήν ; τῆς
θεό .
19) av six. Ex Ed. rom, et lipf. fuppletum. 20) Def. ll. cc.
a) Matth. 26, 26. 28. b ) Gen. 49 , 11 .
IM MV IV TTA BILI S. 27
‫اد‬
θεότητος τῷ Δεσπότε Χριςᾶ , ἢ τῷ σώ: tiene Chrifti Domini, an corporis
ματος καὶ τῇ αἵματος ; er fanguinis ?
ως
ΕΡΑΝ . Δῆλον ὡς ἐκείνων , ὧν καὶ ERAN. Non dubium quin
τὰς προσηγορίας ἐδέξαντο. illorum , quorum et noirina ac-
ceperunt .
ΟΡΘ . Τῷ σώματος καὶ τῷ αἵματος ORTH. Corporis et fangui-
λέγεις ; nis dicis ?
ΕΡΑΝ. Οὕτω λέγω . ERAN . Ira dico.
ΟΡΘ. Φιλαλήθως εἴρηκας . καὶ γὰρ ORTH. Vt veritatis amicum
ὁ Κύριος τὸ σύμβολον λαβὼν , ἐκ επε , decet, locutus es. Nam Dominus
Τῦτό ἐσιν ἡ θεότης με ἀλλὰ Τετό ἐς accepto fymbolo non dixit a ) ,
1. 、 Hæc eft diuinitas mea, fed, Hoc eft
τὸ σῶμά με . καὶ πάλιν , Τῦτο ἐς τὸ corpus meum , et rurfus , Hic et
αἷμά με . καὶ ἑτέρωθι , Ὁ δὲ ἄρτος ὃν fanguis meus. Et alibib ), Panis
ἐγὼ δώσω , ἡ σάρξ μεἐςὶν, ἣν ἐγὼ δώσω vero quem egodabo , caromeneft,
ὑπὲρ τῆς τε κόσμε ζωῆς . quam ego dabo pro mundi vita.
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθῆ ταῦτα , θεῖα γάρ ERAN . Vera funt hæc , diui-
na enim funt oracula.
ἐξι λόγια .
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν ἀληθῆ , σῶμα δήπε ORTH. Si ergo vera, corpus
vtique habuit Dominus.
εἶχεν ὁ Κύριος:
ΕΡΑΝ. Ἐγὼ γὰς αὐτὸν ἀσώματον ERAN. Ego vero ipfum cor-
w. poris expertem aio fuiffe.
ΟΡΘ , Αλλ᾿ ὁμολογᾶς αὐτὸν ἐχηκέ- ORTH. Sed confiteris ipfum

habuiffe corpus .
και σώμα .
ERAN. Ego dico quod Ver-
ΕΡΑΝ, Ἐγὼ λέγω , ὅτι ὁ Λόγος bum caro factum fit. Sic enim
σὰρξ ἐγένετο · ὅτως γὰρ ἐδιδάχθην. didici. 1
ΟΡΘ. Κατὰ τὴν παροιμίαν , ὡς ἔοι- ORTH. In pertufum , quod
κεν , εἰς τετρημένον πίθον ἀντλῶμεν . giunt , dolium , vt apparet , in-
μετὰ γὰρ ἐκείνας ἁπάσας τὰςἀποδεί . fundimus. Nam poft omnes
illas demonftrationes , et ob-
ξεις , καὶ τὰς τῶν ἀντιθέσεων λύσεις , ieaionum folutiones ,eodem re-
τὲς αὐτὲς λόγες ἀνακυκλᾶς. volueris ,
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἐμαυτῶ σοι λόγες ; ERAN. Non ego tibi verba
ἀλλ᾽ εὐαγγελικὲς προσφέρω . mnea, fed euangelica profero .
ORTH, Ego vero anine euan »
ΟΡΘ . Ἐγὼ δὲ τῶν εὐαγγελικῶν τὴν
gelicorum dictorum interpreta-
ἑρμηνείαν ἐκ ἐκ προφητικῶν σοι καὶ tionemtibiex propheticis et apo-
ἀποτολικῶν προσενήνοχα λόγων ; ftolicis verbis attuli ?
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἀποχρῶσιν ἐκεῖναι τὸ ERAN. Non fufficiunt illa ad
ζητώμενον λύσαι . dirimendam quæftionem .
* ORTH . Atqui oftendi-
ΟΡΘ.
‫اد‬ Καὶ μὴν ἐδείξαμεν , ὡς ἀόρα
τος ὢνων ἐφαν ερώθ η διά σαρκ ός και mus,quo d per bitis
καὶ manifeftatus fit inuifi
cum effet,
carn em .
21) αὐτῆς δὲ τῆς σαρκὸς τὴν συγγένειαν Ipfius vero carnis cognatia-
παρὰ τῶν θείων ἀνδρῶν ἐδιδάχθημεν , nem a divinis viris didicimus .
Semen
21 ) Ed . rom . et lip . αὐτήν.
a) Matth. 26, 26.28. b ) Ioh . 6, 5%
28 ' B. THEODORETI DIALOG . I.
Semen enim Abrahæ affumita ). σπέρματος γὰρ Αβραὰμ ἐπιλαμβάνε

Et Dominus Deus Patriarchæ di- ται. καὶ ὁ Δεσπότης Θεὸς
2 πρὸς τὸν
xitb), In femine tuo benedicen-
Εἱ πατριάρχην ἔφη , Ἐν τῷ σπέρματί σε
tur omnes gentes terræ.
apoftolus c) , Manifeftum eft εὐλογηθήσεται πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς .
enim , quod exIuda ortus fitDo . καὶ ὁ ἀπόςολος , Πρόδηλον γὰς , ὅτι ἐξ
minus. Etalia multa eiusmodi Ιέδα ανα ]έταλκεν ὁ Κύριος . καὶ ἑτέρας
adduximus teftimonia. Quon · δὲ πολλὰς τοιαύτας παρηγάγομεν μαζα
iam autem alia etiam audire cu-
pis, audi apoftolum dicentema ), τυρίας . ἐπειδὴ δὲ καὶ ἑτέρων ἀκᾶσαι
Omnisenim pontifex ex homini. ποθεῖς, ἄκεσον τῇ ἀποςόλε λέγοντος ,
busaffumtus conftituitur, vtoffe . Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων λαμ
ratdona et facrificia . Vndeet- Κανόμενος εἰς τὸ προσφέρειν δῶρα καὶ
iamneceffe eft,huncquoque ha- θυσίας καθίςαται. ὅθεν ἀναγκαῖον
bere aliquid quod affumat. ἔχειν τι καὶ τᾶτον ὃ6 προσενέγκη .
ERAN . Oftende ergo, quod 1
ΕΡΑΝ . Δεῖξον τοίνυν ὅτι σῶμα λα-
affumto corpore obtulerit .
Τὼν προσήνεγκεν .
ORTH . Hocipfe diuinus apo- " ΟΡΘ. Αὐτὸς ὁ θεῖος ἀπότολος ἐν
2
αὐτῷ γε τῷ χωρίῳ διδάσκει σαφῶς .
cet. Paulo poft enim fe dicite ) ,
μετ᾿ ὀλίγα γὰρ ὅτω φησί · Διὸ εἰσερχό-
Ideo ingrediens in mundum di.
ος εἰς τὸν κόσμον λέγε , θυσίαν καὶ
cit , Hoftiam et oblationem no- μεν
δὲ xα-
luifti , corpus autem adaptati προσφορὰν ἐκ ἠθέλησας , σῶμα
mihi. Non dixit , In corpus τηρτίσω μοι. ἐκ &πεν, Εἰς σῶμα μετα-
conuertifti , fed corpus adaptati βέβληκας , ἀλλὰ Σῶμα κατηρτίσω 2 μου.
mibi . Significat autem a Spiri- δηλοῖ δὲ τὴν ὑπὸ τῷ Πνεύματος τε σώς
tu profectam corporis forma-
ην διάπλασιν ,κατὰ
tionem , vt eft in euangelio f ),
μάτος 2 γεγενημέν
Ne timeas affumere Mariam τὴν τῇ εὐαγγελίε φωνήν · Μὴ φοβηθῆς
coniugem tuam . Quod enim γάρ , φησὶ , παραλαβεν Μαριάμ τὴν
in ea natum eft , de Spiritu γυναικά σε τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν
fancto eft.
ἐκ Πνεύματός ἐςιν ἁγίε .
ERAN. Solum ergo corpus ΕΡΑΝ . Σῶμα τοίνυν ἡ παρθένος
virgo genuit. μόνον ἐγέννησεν .
ORTH. Nec ipfas , vt appa- ΟΡΘ . Οὐδὲ αὐτὴν , ὡς ἔοικε, κατε
ret , verborum fyllabas , nedum νόησας τῶν συλλαβῶν τὴν συνθήκην , ἤπε
fententiam , affecutus es . Mo-
dum enim conceptionis , non γε τὴν διάνοιαν . τὸν γὰρ τῆς συλλή-
εως τρόπον δι-
generationis Iofephum docet. ψεως , 8 τὸν τῆς γεννήσ
Non enim dixit, Quod ex ea δάσκει τὸν Ἰωσήφ . & γὰρ ἀπε , Τὸ ἐξ
natum , hoc eft factum vel for- αὐτῆς γεννηθὲν , τότ᾽ ἔξι ποιηθὲν , ἢ
matum , ex Spiritu fancto eft. πλαθὲν , ἐκ Πνεύματός ἐςιν αγίε . ἐπε-
Quia enim Iofeph , ignauus δὴ γὰρ ὁ Ἰωσὴφ ἀγνοῶν τὸ μυτήριον ,
myfterii , adulterium fufpicaba-
tur, deformatione a Spiritu fando μοιχείαν ὑπώπλευσεν , ἐδιδάχθη σαφῶς
falta perfpicue edoctus eft. Hæc τ8 Πνεύματος τὴν διάπλασιν . ταῦτα
διά
α ) Hebr . 2, 16 . b) Gen. 22 , 18. c ) Hebr . 7, 14. d ) Hebr. 5, 1. 10,, 5.

e) Hebr. xo g.
f) Matth . 1, 20 .
IMM VTABILIS .
διὰ τῷ προφήτε μηνύων εἴρηκε , Σῶμα per prophetam fignificans , di-

δὲ κατηρτίσω μέι. πνευματικὸς δέ ' Ye xita) , .Corpus
fti mihi Diuinusautem
autemadapta-
apofto-
‫اد‬
ὦν ὁ θεῖος ἀπόςολος , ἡρμήνευσε τὴν lus Spiritu plenus prædictio-
, ,
πρόϋξησιν. εἰ τοίνυν ἴδιον ἱερέων τὸ δῶρα nem interpretatus eft. Si ergo
προσφέρειν , ἱερεὺς δὲ ὁ Χρισὸς κατὰ τὸ facerdotum proprium eft offerre
ἀνθρώπινον ἐχρημάτισε , προσενήνοχε~ munera , Chriftus autem fecun-
dum humanitatem facerdos ap-
δὲ ἐκ ἄλλην τινὰ θυσίαν , ἀλλὰ τὸ σῶ
μα τὸ ἑαυτῷ , σῶμα ἄρα εἶχεν ὁ Δε .
pellatus eft, hoftiam porro aliam ,
quam corpus fuum , non obtu-
σπότης Χριςός . lit, fequitur Chriftum Dominum
corpus habuiffe . 1
ERAN . Quod fepe iam dixi,
ΕΡΑΝ . Πολλάκις εἰπων , ὡς ἐδὲ ἐγὼ
ασώματον φανῆναι τὸν Θεὸν Λόγον neque ego incorporeum apparu-
iffe Deum Verbum dico : ipfum
Φημί. ἐ μὴν δὲ αὐτὸν σῶμα ἀνειληφέ tamen non corpus affumfiffe, fed
ναι, ἀλλὰ σάρκα γενέθαι λέγω. carnem factum effe affirmo .
* ORTH. Quantum video , cum
ΟΡΘ. Ὡς ὁρῶ , πρὸς τὲς Βαλεντί
ν8, καὶ Μαρκίωνος , καὶ Μάνητος συςα . Valentini , et Marcionis , et Ma-
σιώτας ἔχομεν τὸν ἀγῶνα . μᾶλλον δὲ netis fodalibus nobis certamen

eft . Immo nec illi vnquam di-
ἔτε ἐκεῖνα τραπῆναι εἰς σάρκα τὴν cere aufi funt immutabilem
ἄτρεπον φύσιν ἐπᾶν ἐτόλμησαν πώς naturam in carnem fuiffe con-
ποτε . verfam .
ERAN. Conuitiis laceffere a
· ΕΡΑΝ . Τὸ λοιδορῶν χρισιανῶν ἀλ Chriftianis alienum eft.
λότριον .
ORTH. Non laceffimus con-
ΟΡΘ. Οὐ λοιδορῶμεν , ἀλλ᾿ἀληθείας
vitiis, fed pro veritate pugnamus ,
ὑπερμαχῶμεν , καὶ λίαν αχάλλομεν ,
&tast
ægre e admodum ferimus, quod
ὅτι τοῖς ἀναμφιλέκλοις ὡς ἀμφιλέκλοις derebus minimedubiis tanquam
ζυγομαχετε. ἐγὼ μέντοι τὸ ἀγεννές dedubiis litigatis. Ego vero il-
σε καὶ φιλόνεικον διαλύσαι πειράσομαι . liberalem hancpertinaciam tuam
ἀπόκριναι τοίνυν , τῶν πρὸς τὸν Δαβὶδ compefcere conabor . Refponde
παρα Θεῷ γεγενημένων ὑποχέσεων e igitur , an promiffionum ,quæ Da-
vidi a Deo fa &tæ funt, memineris?
μέμνησαι ;
ΕΡΑΝ. Ποίων ; ERAN . Quarum ?
el
ORTH. Quas in octuagefimo
ΟΡΘ . Ας ἐν τῷ ὀγδοηκοτῷ ὀγδόῳ
octauo pfalmo propheta pofuit.
ψαλμῷ συνήρμοσεν ὁ προφήτης.
ΕΡΑΝ. Πολλὰς οἶδα πρὸς τὸν Δα- ERAN. Multas fcio Dauidi
βὶδ ἐπαγγελίας γεγενημένας · ποίας promiffiones factas effe . Quas-
nam ergo in præfentia requiris ?
ἓν ἐπὶ τῇ παρόντος ἐπιζητεῖς ;
ORTH . Quæ de Chrifto Do-
ΟΡΘ. Τὰς περὶ τῷ Δεσπότε Χριςδ . mino fa &tæ funt.
1
ΕΡΑΝ. Αὐτὸς ἀνάμνησον τῶν ξη- ERAN. Tu ipfe (pfalmi) ver-
τῶν αὐτὸς γὰρ ὑπέχε 22 ) προσφέρειν ba reuoca in memoriam . De-
monftrationes enim te allaturum
τὰς ἀποδείξεις . pollicitus es.
22) Ed. rom. etlipf . προφέρειν . ORTH.
a) PL . 40, 7.
TI
30 B. THEODORE DIALOG . I.
ORTH. Audi ergo prophe ΟΡΘ. ῎Ακεσον τοίνυν εὐθὺς ἐν τῇ

tam Deum ftatim in . principio
pfalmi collau dantem Nam αρχῇ τῇ ψαλμᾶ τε προφήτῃ τὸν Θεὸν
cum propheticis oculis præuide ανυμνέντος. προφητικοῖς γὰρ προϊδὼν
ret populi iniquitatem , atque ὀφθαλμοῖς τὴν ἐσομένην τῷ λαῷ παρα-
huius comitem futuram captiui. νομίαν, καὶ τὴν διὰ ταύτην γενησομένην
tatem , 23 ) promiffionum inimime αἰχμαλωσίαν , τῶν ἀψευδῶν ὑποχέσεων
fallentium autorem Deum fuum τὸν οἰκεῖον 23 ) ανύμνησε Δεσπότην . ἔφη
celebrauit . Sic autem dixita ), δὲ ὅτως · Τὰ ἐλέη σε Κύριε εἰς τὸν αἰῶν
Mifericordias tuas Domine in
æternun cantabo , in generatio . να άσομαι , εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν
~ ἀ
rem et generationem annuncia- παγγελῶ τὴν. ἀλήθειάν σὲ ἐν τῷ ζόμα-
bo veritatem tuam ore meo. τί μς ' ὅτι εἶπας , Εἰς τὸν αἰῶνα ἔλεος
Quoniam dixifti, In æternum οἰκοδομηθήσεται , ἐν τοῖς ἐρανοῖς ἑτοι·
mifericordia ædificabitur , in cæ . μαθήσεται ἡท ἀλήθειά σε . διὰ δὲ τέ
lis parabitur veritas tua. Per
των πάντων ὁ προφήτης διδάσκει , καὶ
hæc autem omnia docet prophes
ata, et promiffionem Dei benigni τὴν διὰ φιλανθρωπίαν παρὰ τῷ Θε
tate factam , et promiffionem Dei γεγενημένην ἐπαγγελίαν , καὶ τῆς ἐπαγ-
benignitate factam et promiffio γελίας τὸ ἀψευδές. ὦτα λέγει τίς
nis veritatem .Deinde addit, quæ- να τε καὶ τίσιν ὑπέχετο , αὐτὸν φθεγ-
nam et quibus promiferit, ipfum
γόμενον ἐπιδεικνὺς τὸν Θεόν . διεθέμην
Deuin loquentem inducens . Dis
pofui enim , inquitb ) , teftamen γάρ φησι διαθήκην τοῖς ἐκλεκτοῖς με .
tum electismeis. Eletos vero ἐκλεκτὲς δὲ τὰς πατριάρχας ἐκάλε
vocauit patriarchas . ' Poftea fub- σεν 24). ἔπειτα ἐπιφέρει , Ώμοσα Δα
iungit c ) , Iuraui Dauidi feruo βὶδ τῷ δέλῳ με . λέγει δὲ καὶ περὶ τίς
meo. Dicit porro qua de re
νοςὤμοσεν Ἕως το αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ
iurauerit d). Vsque in æter-
num præparabo femen tuum , et σπέρμα σε , καὶ οἰκοδομήσω εἰς γενεὰν
ædificabo in generationem et ge- και γενεὰν τὸν θρόνον σε . εἰπὲ τοίνυν
nerationem fedem tuam . Dic τίνα τὸ σπέρμα τῷ Δαβὶδ ὑπολαμβά
ergo quemnam femen Dauidis
νες κεκλῆσαι ;
appellatum exiftimes ?
ERAN. De Salomone hæc - ΕΡΑΝ. Περὶ τῷ Σολομῶντος ἡ
promiffio facta eft.
ἐπαγγελία γεγένηται .
* ORTH. Ergo etiam de Sa- ΟΡΘ . Οὐκῶν καὶ πρὸς τὰς πατριάς .
lomone cum patriarchis fœdera χας περὶ τῷ Σολομῶντος ἐποιήσατο
conftituit . Ante illa enim, quæ τὰς συνθήκας . πρὸ γὰς τῶν περὶ τῇ
ibi de Dauide dicta funt , pro
miffionum illis factarum men- Δαβὶδ εἰρημένων , τῶν ὑποχέσεων τῶν
tionen fecit. Difpofui enim , πρὸς ἐκείνες ἀνέμνησε . διεθέμην γάρ
Φησι
23) promiffionum - celebrauit.

0 Editio firm . habebat: Domino fuo vera ipfius
promiffa commemorauit . Sic vero legendum efiet ανέμνησε proανύμνησε
cum tamen pofterior lectio omnium , quas vidimus , antiquiorum Edi-
tionum autoritate muniatur. Emendauimus itaque interpretationem la-
tinam ex STRIGELII Editione. 24) Plura de hoc lócó vide fupra, T.1.
p. 1230. fq .
1) Pf. 88, 2. 3. b) Ib. verf. 4. 6) Ib. · d ) 1b. verf. 5.
IM MV TABILI S.
31
φησι διαθήκην τοῖς ἐκλεκτοῖς με. ὑπέ- inquit, teftamentum eleftis meis.
χετο δὲ τοῖς πατριάρχαις ἐν τῷ σπέρ- Promifit autem patriarchis fe in
eorum femine benedicturum
ματι αὐτῶν εὐλογήσειν πάντα τὰ ἔθνη .
oignibus gentibus. Oftendeigi-
δεῖξον τοίνυν εὐλογημένα διὰ Σολομῶν · tui, per Salomonem benedictas
τος τὰ ἔθνη , effe gentes .
ΕΡΑΝ. Ταύτην τοίνυν τὴν ἐπαγ ERAN. Promiffionem hanc
γελίαν , ὦδιὰ τῷ Σολομῶντος , ἀλλὰ διὰ ergo , non per Salomonem , fed
τῇ Σωτῆρος ἡμῶν πεπλήρωκεν ὁ Θεός ; per Saluatorem noftrum , imple
ΟΡΘ. Καὶ τοίνυν ταῖς πρὸς τὸν Δα- ORTH . Promiffis itaque, quæ
βὶδ γεγενημέναις ἐπαγγελίαις ὁ Δε . Dauidi falta funt , Chriftus Do-
minus finem impofuit.
σπότης Χριςὸς τὸ πέρας ἐπέθηκεν .
ΕΡΑΝ. Ἐγὼ ταύτας ἡγῆμαι τὰς ERAN. Ego has promiffiones
ὑποχέσεις , ἢ περὶ τῷ Σολομῶντος , ἢ πε . vel de Salomone, vel de Zoroba-
a
ρὶ τῇ Ζοροβάζελ , τὸν Θεὸν πεποιηκέναι . bele a Deo faltas puto .
ΟΡΘ . Πρὸ βραχέος τοῖς Μαρκίωνος , ORTH. Paulo ante Marcio-
καὶ Βαλεντίνε , καὶ Μάνητος ἐκέχρησο nis , et Valentini , et Manetis

λόγοις˙ νῦν δὲ πρὸς τὴν ἐναντίαν ἐκ δια . ' verbis vtebare : nunc ad contra-
riam ex diametro factionem te
μέτρε συμμορίαν μεταβέβηκας , καὶ τῇ contuiifti . Iudæorum enin
im-
τῶν Ιεδαίων ἀναιδεία συνηγορες . ἴδιον pudentiæ patrocinaris Eft au-
δὲ τῦτο τῶν τῆς εὐθείας ἐκτρεπομένων tem hoc proprium eorum quid
ὁδε. τῇδε γὰρ κακεῖσε περιπλανῶνται, retta via deflectunt. Huc enim
et illuc oberrant , per viam mini-
ἀτριβῆ πορείαν ὁδεύοντες .
me tritam ingredientes .
ΕΡΑΝ . Τις λοιδορία χρωμένες ὁ ERAN. Conuitiatores apofto-
ἀπόςολος ἐξελαύνει τῆς βασιλείας . lus eiicit a) ex regno calorum.
ΟΡΘ. Ἐὰν μάτην λοιδορῶσιν . ἐπεὶ ORTH . Si temnere conuitien-
.
καὶ αὐτὸς ὁ θεῖος ἀπότολος εἰς καιρόν tur. Nam et ipfe diuinus apo-
ἐσιν ὅτε κέχρηται τῷ εἴδει. καὶ Γαλά . lus opportunenonnunquamhoc
genere vfus eft , et Galatas qui-
τας μὲν ἀνοήτες ὀνομάζει˙ περὶ δὲ ἄλ- äemftultos vocatb ), dealiisve
*
λων φησὶν ,῎Ανθρωποι κατεφθαρμένοι το dicit c ) ,Homines mente cor
τὸν νῦν , ἀδόκιμοι περὶ τὴν πίςιν. καὶ rupti, reprobi circa filem . Et
αὖ πάλιν περὶ ἑτέρων , Ὧν ὁ Θεὸς ἡ de aliis rurfus a ), Quorum Deus
κοιλία , καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰχύνῃ αὖ venter eft, et gloria in confufio-
neipforum , et cetera.
τῶν , καὶ τὰ ἑξῆς .
ΕΡΑΝ. Ἐγὼ τοίνυν ποίαν σοι παρέ ERAN. Quam vero tibi con-
vitiandi occafionem præbui?
χον λοιδορίαςἀφορμήν ;
ΟΡΘ. Τὸ τοῖς προδηλοτάτοις τῆς ORTH. Apertiflimis hofti-
ἀληθείας ἐχθροῖς εὐθύμως συνηγορεῖν, bus veritatis libenter patroci
ε 8 δοκεῖ σοι πρόφασις εὐλογωτάτη mari , an non tibi videtur iu .
ftiffima occafio ifta piis effe vt
τοῖς εὐσεβέσιν εἶναι πρὸς ἀγανάκτησιν
indignentur?
αὕτη ;
ERAN.
a) 1 Cor. 6, 10. b) Gal. 3, 1. c) 2 Tim. 3, 8. d) Phil. 3, 19.

32 B. THEODORETI DIALOG . Ι .
ERAN : Quorumnam ego pa- ΕΡΑΝ. Καὶ τίσιν ἐγὼ συνηγόρησα

trocinium fulcepi, qui veritati παρατατζομένοις πρὸς τὴν ἀλήθειαν ;
bellum inferant ?
ORTH. Nunc Iudæorum.
ΟΡΘ. Νῦν Ιεδαίοις ;
ERAN . Quomodo , et qua ra- ΕΡΑΝ. Πῶς καὶ τίνι τρόπῳ ;
tione ?
ORTH. Iudæi Salomoni et ΟΡΘ. Ἰεδαῖοι τῷ Σολομῶντι καὶ
Zorobabeli tales prophetias ac. τῷ Ζοροβάζελ τας τοιαύτας προσαρ
commodant , vt Chriftianorum μότλεσι προφητείας , ἵνα τὸ χρισιανι
quaftionemconfiftere non pof τὸν ἀσύςατον ἀποδείξωσιζήτημα ,από
fe oftendant. Sufficiunt autem
vel ipfa verba ad confutandamn χρη δὲ καὶ αὐτὰ τὰ ῥήματα διελέγξαι
illorum peruerfitatem . * Nam vs· αὐτῶν τὴν παρανομίαν. Ἕως γάρ φησι
४
que in æternum , inquita ) , præ- τῷ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸν θρόνον σ8 . 8
parabo fedem tuam , Non fo · μόνον δὲ Σολομὼν καὶ Ζοροβάβελ , οἷς
lum enim Salomon et Zoroba- τὰς τοιαύτας προσαρμότλεσι προφη
bel , quibus tales prophetias ac-
commodant, expleto vitæ curfu τείας , τὸν ὡρισμένον βιώσαντες χρόνον,
præferipto ,vitæ finein habuerunt, τ8 βίε τὸ τέρμα κατέλαβον , ἀλλὰ καὶ
fed vniuerfum quoque Dauidis ἅπαν ἀπέσβη τῷ Δαβὶδ τὸ γένος . τίς
genus exftinâtum eft. Quis enim γὰρ ἐπίταται σήμερον ἐκ τῆς δαυΐτι
nouit hodie aliquem ex dauidi 1.
κῆς τινὰ καταγόμενον ίζης ; 2
ca ftirpe prognatum ? .
ERAN. Qui ergo Iudæorum ΕΡΑΝ Οἱ καλέμενοι ὖν τῶν Ἰε
patriarchæ dicuntur , an ex daui. δαίων πατριάρχαι, ἐκ ἐκ τῆς δαυϊτικῆς
dica ftirpe non funt ? ὑπάρχεσι συγγενείας ;
ORTH. Nequaquam . ΟΡΘ . Οὐδαμῶς.
ERAN . Vndeigitur orti funt ? ΕΡΑΝ. ᾿Αλλὰ πόθεν ὁρμῶνται ;
ORTH . Ex Herode alienige ΟΡΘ . Ἐξ Ἡρώδε τῷ ἀλλοφύλε , ὃς
na , qui paterna quidem origine πατρόθεν μὲν ᾿Ασκαλωνίτης ἐτύγχανεν
Afcalonites fuit , materna vero ‫ار‬
Idumeus . Quamquam hi quo . ὤν , μητρόθεν δὲ Ἰδεμαῖος . ἄλλως τε
que omnino interierunt, et du . καὶ αὐτοὶ παντελῶς ἠφανίθησαν , καὶ
dum eft ex quo horum quo χρόνος διελήλυθεν , ἐξ ᾧ καὶ ἡ τέτων
que principatus finem cepit. ἡγεμονία τὸ πέρας ἐδέξαλο . ὁ0 δὲ Δεσπό
Dominus autem Deus , non fo της Θεὸς , ὦ μόνον τὸ σπέρμα τῷ Δαβὶδ
lum Dauidis femen in æternum
feruaturum , fed eius etiam re- εἰς τὸν αἰῶνα τηρήσειν, ἀλλὰ καὶ τὴν
βασιλείαν ακατάλυτον φυλάξειν ὑπές
gnum fine fine conferuaturum
promifit. Aedificabo enim , in- χετο. Οἰκοδομήσω γὰρ, ἔφη , εἰς γενεὰν
quit b), in generationem er gene. καὶ γενεὰν τὸν θρόνον σε . ὁρῶμεν δὲ
sationem fedemn tuam . Videmus αὐτῷ καὶ τὸ γένος φρέδον, καὶ τὴν Ba-
autem et genus eius periiffe , etre . σιλείαν δεξαμένην τὸ πέρας , καὶ ταῦ
gnum finem cepiffe. Atque hæc
cernentes fcimus tamen vniuer. τα δὲ ὁρῶντες ἴσμεν τῷ Θεῷ τῶν ὅλων
1 forum Deum veracen effe . τὸ αψευδές .

ERAN. Conftat Deum mini- ΕΡΑΝ . Δῆλον ὡς ἀψευδὴς ὁ Θεός .
me mentiri.
ΟΡΘ
a ) Pl. 88, 5 , b ) Ibid .
IMM VTABILIS.
33
ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν ἀληθὴς ὁ Θεὸς , ORTH . Si ergo Deus verax
ὥσπερ ἐν ἀληθὴς , ὑπέχετο δὲ τῷ Δα . eft, vtreipfa veraxeft, Dauidiau-
tem promifit, fore vt et genus
βὶδ καὶ τὸ γένος εἰς τὸν αἰῶνα φυλά . ipfiu
s et regn um in perpetuum
ξειν , καὶ τὴν βασιλείαν ἀδιάδοχον της
feruaret ,neque tamen aut genus
ρήσειν , ἔτε δὲ τὸ γένος ὁρῶμεν , ἔτε τὴν
aut regnum videmus , ( vtrum-
βασιλείαν , ἀμφότερα γὰρ ἐπαύσατο , queenim ceffauit,) quomod
oad-
πῶς πεσομεν τὲς ἀντιλέγοντας ὡς fuad verfarii s Deu m ver ace n effe per-
ebimus?
ἀψευδὴς ὁ Θεός ;
ΕΡΑΝ . ῎Αρά ὄντως ἡ προφητεία ERAN . Dubium itaque nou
τὸν Δεσπότην κηρύτlε Χρισόν . eft, quin hæc prophetia Chriftum
defignet.
ΟΡΘ. Επειτοίνυν συνωμολόγησας , ORTH. Quoniam igitur hoc
2
δεῦρο δὴ καὶ τὰ μέσα το ψαλμῇ κοινῇ concedis , age , mediamn quoque
διασκοπήσωμεν . εἰσόμεθα γὰρ σαφέ . Plalmipartem vna confideremus ,
prophetiæ enim fententiam faci
ξερον τῆς προφητείας τὸν νῦν.
lius affequemur .
ΕΡΑΝ. Ἡγῆ τῆς ἐρεύνης, ἕψομαι ERAN . Præi indagationi: ega
γὰρ ἐχνη λατήσων καγώ. enim veftigiis tuis infiftam.
ΟΡΘ. Πολλὰ περὶ τῇδε τῇ σπέρ ORTH . Cum multa de hoc
ματος ὑποχόμενος ὁ Θεὸς , ὡς καὶ κατὰ filio (Dauidis ) promififet Deus,
θάλατταν καὶ κατὰ γῆν κρατήσει , quodetterræ etmari dominatu-
καὶ τῶν ἐπὶ γῆς βασιλευόντων ὑπέρτε · rus fit , et excelfior futurus re-
gibus terræ , et primogeniti
ρος ἔξαι , καὶ πρωτότοκος τῷ Θεῷ κλη- Dei nomen habit urus , Deum-
θήσεται , καὶ τὸν Θεὸν σὺν παῤῥησίᾳ que patrem cum fiducia voca-
καλέσει πατέρα˙ καὶ ταῦτα προστέ . turus , hæc quoque adiecita ) ,
θεκεν ] εἰςτὸν αἰῶνα φυλάξω αὐτῷ τὸ In eternum feruabo illi fœdus mife
ἔλεός με , καὶ ἡ διαθήκη με πιτὴ αὐτῷ · meum fidele erit ipfit : et pondura
2
καὶ θήσομαι εἰς τὸν αἰῶνα τῷ αἰῶνος in feculum feculi femen eius ,
τὸ σπέρμα αὐτῷ , καὶ τὸν θρόνον αὖ- et thronum eius ficut dies
τῷ , ὡς τὰς ἡμέρας τῷ ἐρανῇ . T celi.
ΕΡΑΝ . Ὑπὲρ φύσιν ἀνθρωπείαν ἡ ERAN . Superat naturam hu-

ἐπαγγελία . τὸ ἀνώλεθρον γὰρ και manam hæcpromiffio . Immor
αἰώνιον ἔχει καὶ ἡ ζωὴ και η τιμή οἱ
η habent ,tum vita , tum gloria :
δὲ ἄνθρωποι πρόσκαιροι. ἥ τε γὰρ φύ . homines vero exigui funt temer
τις ὀλιγόβιος , καὶ βασιλεία , καν τῇ poris . Nam et natura breuis
ζωῇ , πολλὰς ἔχει καὶ ἀγχισρόφες με eft vitæ , et regnum , etiam in vit
ταβολάς . τοιγάρτοιμόνῳ προσήκει τῷ ta , multiplices et varias haber
Σωτῆρι Χρισῷ τῆς ἐπαγγελίας τὸ μέ mutationes. Quare foli Chrifto
Saluatori congruit huius pro-
γεθος . miffi magnitudo .
ORTH. Perge itaque etiam ad
ΟΡΘ . 25 ) Ἴθι τοιγαρῶν καὶ πρὸς τὰ
λοιπά . βεβαιοτέρα γάρ σοι πάντως ἡ reliqua , que hans ubi opinio-
nein
25 ) Ed . rom .et lipf . ta
a) Pf. 88, 29. 30.
B. Theod . Tom . IV .
34 B. THEODORETI DIALOG . 1.
nem magis confimabunt. Di περὶ τότε δόξα γενήσεται, λέγει γὰς

cit enim rurfus vniuerforum πάλιν ὁ τῶν ὅλων Θεός · ἅπαξ ὤμοσα
2 :
Deus ), Semel iurauifanctomeo ,
fi Dauidi mentiar. Semen eius ἐντῷἁγίῳ με, εἰ τῷ Δαβὶδ ψεύσομαι.
a
1
in æternum manebit, et thronus τὸ σπέρμα αὐτῇ εἰς τὸν αἰῶνα μενα ,
eius ficut fol it confpe& tu meo , et καὶ ὁ θρόνος αὐτῷ ὡς ὁ ἥλιος ἐναντίον
ficut luna perfecta in æternum . με , καὶ ὡς ἡ σελήνη κατηρτισμένη εἰς
Et vt veritatem promnifionis τὸναἰῶνα καὶ τὸ ἀληθὲς τῆς ἐπαγε
oftenderet , fubiecit : « Et teftis
γελίας δεικνὺς ἐπήγαγε , Καὶ ὁ μάρ
in cælo fidelis.
τυς ἐν ἐρανῷ πιςός .
ERAN. Oportet iis quæ a fide- ΕΡΑΝ . Χρὴ τοῖς παρὰ τῷ πις 3
li tefte promiffa funt fine dubita- μάρτυρος ἐπηγγελμένοις ἀνενδοιάςως
tione credere . Nam fi hominibus
πιτεύαν . εἰ γὰρ ἀνθρώποις ἀληθεύειν
qui polliciti funt fe vera dicturos
(fe,etiamnfinon addantverbis fuis ἐπηγγελμένοις , καν μὴ βεβαιῶσιν ὅρκῳ
iuramentum , fidem adhibere fo- τες λόγες , πιςεύειν ειώθαμεν ,~τίς ἔτως
lemnus , quis eft adeo vecors et at- ἐμβρόντητος , ὡς ἀπιτῆσαι τῷ ποιητῇ
tonitus , vt rerum omnium condi- τῷ παντὸς , ὅρκεν ἐπιτιθέντι τοῖς λό-
tori
dem iuramentum
non habeat ? interponenti
Qui enim aliofi-
s · yous ; ὁ γὰρ τοῖς ἄλλοις ἀπαγορεύων
iurare vetat , vt confilii fui im . ὀμνύναι , τὸ ἀμετάθετον τῆς βελῆς
mobilitatem oftenderet , ficut er- αυτ8, καθά φησι καὶ ὁ ἀπόςολος , ἐμὲ
iam dicit apoftolus b) , iusiu- σίτευσεν ὅρκῳ . ἵνα διὰ δύο πραγμάτων
randum interpofuit , Vt per duas ἀμεταθέτων , ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσα
res immobiles , quibus impoffi- αι Θεὸν, ἰχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν
bile eft mentiri Deum , vali-
οἱ καταφυγόντες . κρατῆσαι τῆς προ-
dam confolationem habeamus ,
qui confugimus ad tenendam καμένης ἐλπίδος .
propofitain fpem .
ORTH. Si ergo fine contro- ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν ἀναμφιλέως ἀλη .
verfia vera eft promiffio, et apud 9ὴς ἡ ὑπόχεσις , & χ ὁρῶμεν δὲ παρὰ
Iudzos nec genus , nec regnum Ιεδαίοις , ἔτε τὸ γένος , ἔτε τὴνβασι
Dauidis prophetæ cernimus, cre-
λείαν τ8 προφήτε Δαβίδ , πιςεύσωμεν
damus haud dubie ,Dominum
noftrum Iefum Chriftum femen αριδήλως τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρι
Dauidis fecundum humanam na , τὸν σπέρμα τῷ Δαβὶδ κατὰ τὸ ἀνθρώ-
turam appellari . Ipfe enim et πινον ὀνομάζεται . αὐτὸς γὰρ ἔχει καὶ
· vitam et regnum habetæternum . τὴν ζωὴν καὶ τὴν βασιλείαν αἰώνιον .
ERAN. Non dubitamus, fed ΕΡΑΝ . Οὐκ ἐνδοιάζομεν , ἀλλ᾽ ὅτω
hæc ita fe habere confiteor.
ταῦτ᾽ ἔχειν ὁμολογέμαι .
ORTH. Sufficiebant igitur ΟΡΘ . ᾿Απόχρη μὲν ἦν καὶ ταῦτα
hæc quidem noftri, tranda

ad demonf
Saluatoris quam exm δεῖξαι σαφῶς τῷ Θεῷ καὶ Σωτῆρος
Dei et
feinine Dauidis affumfit , huma. ἡμῶν , ἣν ἀνεληφεν ἐκ σπέρματος Δα-
nitatem . Tamen vt plurium βὶδ , ἀνθρωπότητα . ἵνα δὲ τῇ τῶν
teftimonio omnnem dubitationem πλειόνων μαρτυρίας πᾶσαν διχόνοιαν
tollanus , Deum audianus, dum ἐξελάσωμεν , ἀκέσωμεν τῷ Θεῷ διὰ τῆς
78
a) Pf. 88, 36--38. b) Hebr. 6, 17% 18.

IM M VTABILES.
35
τὸ Ἡσαΐς τε προφήτε φωνῆς τῶν Elaiæpropheta voce * fattas Da . *
πρὸς τὸν Δαβὶδ ὑποσχέσεων μνημονεύον . vidi pollicitationes commemno-
rat. Feriam
τος . διαθήσω γάς φησιν ὑμῖν διαθήκην biscum patum a), inquit
enim fempit , vo-.
ernum
αἰώνιον . και δεικνὺς τὸν νομοθέτην ἐπή- Et oftendens legislatorem , addit ,
γαγε · τὰ ὅσια Δαβὶδ τὰ πιςά . ἐπεγ- Saneta Dauidis Gdelia . Quia hec
δὴ γὰρ ταῦτα τῷ Δαβὶδ ὑπέχετο , Dauidi promifit , et per Efaiata
καὶ διὰ τῷ Ησαΐε ἐφθέγξατο , καὶ locutus eft, promiffionem re ipfa
περανεῖ τὴν ὑπόχεσιν. καὶ τὰ ἑξῆς δὲ perficiet. Sed et quæ deinceps
τῆς προφητείας τέτοις ἐςὶ συνωδά ingruunt. prophetia fequuntur his con-
Dicit enim b ) , Ecce
λέγει γάρ δὲ μαρτύριον ἐν ἔθνεσι δέ-
teftimonium inter populos con-
δωκα αὐτὸν , ἄρχοντα καὶ προστάσ-
ftitui eum , ducem ac precepto-
σαντα ἐν ἔθνεσιν . ἰδὲ ἔθνη ἃ ἐκ οἴδασί remn gentibus. Ecce genues quα
σε , ἐπικαλέσονται σε καί λαοί , οἱ ἐκ non nouerunt te , inuocabunt

ἐπίςανται σε , ἐπὶ σὲ καταφεύξονται . te : et populi qui te nefciunt ad
ταῦτα δὲ ἐδενὶ τῶν ἐκ Δαβὶδ ἁρμότες . te confugient . Hæc autem nul-
li ex potteris Dauidis conue-
τίς γὰρ τῶν ἐκ Δαβίδ , κατὰ τὸν 1
niunt . Quis enim ex profapia
Ἡσαΐαν , ἄρχων ἐθνῶν ἀνεδείχθη ; Dauidis dux gentium , vt fcribit
ποῖα δὲ ἔθνη τινὰ τῶν ἐκ Δαβίδ, οἷα Elaias , conftitutus eft ? quæ
δὴ Θεὸν , ἐπεκαλέσαντο προσευχό . porro
de origentes
undum alique a Daui-
orandom tan quam
-μένα ;
Deum inuocarunt ?
ΕΡΑΝ . Περὶ τῶν ἐναργῶν ἐα προσή- ERAN. De rebus manifeſtis
και μηκύνε ιν. καὶ ταῦτα γὰρ ἀληθῶ ς non eft pluribus differendum ,
τῷ Δεσπότῃ προσῆκε Χρισῷ . Hæc enim veriffime Chrifto Do
mino congruunt .
ΟΡΘ . Οὐκὲν εἰς ἑτέραν μεταζῶμεν ORTH . Ad aliud ergo pro-
προφητικὴν μαρτυρίαν , καὶ τῷ αὐτῷ pheticum teftinonium transea-
προφήτε λέγοντος ἐπακέσωμεν · Ἐξε- mus, eundemque prophetamn di
centem audiamus c), Egredietur
λεύσεται ῥάβδοςἐκ τῆς ῥίζης 26) Ιεσσαι,
virgae radiceIeffe , et fore 14-
καὶ ἄνθός ἐκ τῆς ξίζης ἀναβήσεται . dice proueniet.
ΕΡΑΝ. Ταύτην εἶμαι τὴν προφη- ' ERAN . Hanc ego prophe
τείαν περὶ τῇ Ζορ βάζελ γεγενῆσθαι. tiam de Zorobabele , editam effe
arbitror.
ΟΡΘ . 27 ) Ἐὰν καὶ τῶν ἑξῆς ἐπα- ORTH. Si etiam fequentia
νέσης , ἐκ ἐμμενες σε τῇ δόξη . ὕτω audiueris , nonperman -bis in
tua opinione. Sic enim néc
γὰρ ἔτε Ἰεδαῖοι τήνδε τὴν πρόῤῥησιν νε .
ipfi Iudei hanc prædictionem .
νοήκασιν. ἐπάγει γὰς ὁ προφήτης , Καὶ intellexere . Addit enim pro-
ἐπαναπαύσεται ἐπ ' αὐτὸν πνεῦμα Θεῷ, phetad ), Et requiefcet fuper eum
πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως , πνεῦμα fpiritus Domini , fpiritus fapien-
ie et intelleétus , fpiritus confilii
βελῆς καὶ ἰχύος , πνεῦμα γνώσεως καὶ
et fortitudinis, fpiritus fcientia et
C 2 pietatis,
26) Ίεσσα ) —ῥίζης . Def. in Ed. rom. et lipf. quæ Comma ad ῥάβδος ponunt .
27) Ἐὰν κ. τ. λ . Conf . Tom. II. p. 153. feq .
a) Ef.'55, 3. b) Ib. verf. 4. 5. t ) El. 11, 1. d ) 1b . verf. 2. 3.
ORETI DIALOG . I.
B. THEOD
36
pietatis , et replebit eum fpi- εὐσεβείας , πνεῦμα φέζε Θεῷ ἐμπλήσει
ritus timoris Domini. Hec αὐτόν . ταῦτα δὲ ἐκ ἄν τις ἀνθρώπῳ
vero nemo vrquam nudo ho-
mini tribuerit. Nam etiam vel ψιλῷ προσαρμόσειε . καὶ γὰρ τοῖς
de fanatisper diuifionem dantur . ἄγαν ἁγίοις κατὰ διαίρεσιν δίδοται τῷ
dona Spiritus , vt teftatur di Πνεύματος τὰ χαρίσματα . καὶ μάς-

vinus apoftolus , dicensa) , Ete . τυς ὁ θεῖος ἀπόςολος λέγων ᾧ μὲν
nim alii daturper Spiritum fer γὰς δίδοται διὰ τῷ Πνεύματος λόγος
mo fapientiæ , alii autem fermo
σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγες γνώσεως κατά
fcientia fecundum eundem fpi.
τὸ αὐτὸ Πνεῦμα , καὶ τὰ ἑξῆς . ἐνταῦ
ritum , cetera. Hicvero prophe.
θα δὲ ὁ προφήτης , τὸν ἐκ ῥίζης Ἰεσσαὶ
ta eum qui e radiceIeffe gerini-
nauit , omnes Spiritus operatio- βλαςήσαντα πάσας εἴρηκεν ἔχειν τὰς
nes habere affirmat , ἐνεργείας τῷ Πνεύματος .
ERAN. His aduerfari aperta ΕΡΑΝ. Τέτοις ἀντιτάνειν μανία
eft infania . . σαφής .
ORTH. Audi ergo etiam fe- ΟΡΘ . Οὐκῶν ἄκεσον καὶ τῶν ἑξῆς .
quentia . Videbis enim in his ὄψει γὰρ αὐτῶν ἔνια καὶ τὴν ἀνθρωπ
quada m humanam natura m ex ίνοντα φύσιν . · λέγει δὲ
cedentia. Sic autem dicit b) , πείαν ὑπερβα
fecun dumopinionem * iu . ὅτω ς 8 κατὰ τὴν δόξαν κρινᾷ , ἐδὲ
Non
dicabit, neque fecundumfamam κατὰ τὴν λαλιὰν ἐλέγξει · ἀλλὰ κρινε
arguet : fed in iuftitia ius dicet ἐν δικαιοσύνῃ ταπεινῷ κρίσιν , καὶ ἐλέγε
humili , et arguet in redtitudine ξει ἐν εὐθύτητι τὲς ἐνδόξες τῆς γῆς,
nobiles terræ, et percutiet terram καὶ πατάξει τὴν γῆν τῷ λόγῳ τὸ τό
fermone oris fui, et fpiritu labio ματος αὐτῷ, καὶ τῷ πνεύματι δια χει-
rum fuorum interficiet impium
λέων ἀνελεῖ τὸν ἀσεβῆ . τέτων δὲ τῶν
Harum prædictionum partes
quædam humanæ funt nature , προβξήσεων , τὰ μέν ἐςιν ἀνθρώπεια , τὰ
quædam diuinæ. Iuftitia enim , δε θεία . ἡ μὲν γὰρ δικαιοσύνη , και ή
et veritas, et redtitudo , et im- ἀλήθεια , καὶ τὸ εὐθές τε καὶ ἀκλινὲς
αν
mota in iudica ndo conftantia , ἐν τῷ κρίνειν, δηλοῖ τὴν κατὰ τὸ ἀν-
humanam virtutem declarant.
θρώπινον ἀρετήν .
ERAN . Ex his aperte didici- FPAN . Σαφέτερον διὰ τέτων ἐμά .
mus , quodChrifti Saluatoris θομεν , ὡς τῷ Σωτῆροςἡμῶν Χρισᾶ τὴν
noftri aduentum propheta præ- παρεσίαν ὁ προφήτης͵ ἐθέσπισεν .
dixerit.
ORTH. Quæ fubfequuntur ΟΡΘ . Ἐναργέτερόν σε διδάξει τὰ
interpretationis veritatem eui- τέτων ἀκόλεθα τὴν τῆς ἑρμηνείας
dentius te docebunt. Addit ἀλήθειαν. ἐπάγει γὰρ, Τότε συμβο
enimc) , Tunc fimul pafcetur σκηθήσεται λύκος μετὰ ἀρνᾶ , καὶ τα
lupus cum agno , et quæ fe ἑξῆς . δι᾿ ὧν διδάσκει καὶ τῶν ἠθῶν τὸ
quuntur: quibus docet tum
morum difcrepantiam ,tum fidei διάφορον , καὶ τὸ τῆς πίςεως σύμφωνον .
concordiam . Ac teftem pradi. και μάρτυρα τῆς προβξήσεως ἔχομεν
Qtionishabemus rerum experien- τῶν πραγμάτων τὴν πεῖραν. καὶ γὰς
tiam . Nam et eos qui diuitiis τὲς πλέτῳ κομῶντας , καὶ τὸς πενίας
affiuuit, et eos qui cum pauper- συζώνα
a ) 1 Cor . 12 , 8. *b ) Ef. II, 3. 4. c ) 1b. verf. 6. .

7
IMM VTABILIS. 37
συζῶντας , οἰκέτας τὲ καὶ δεσπότας , καὶ tate conflictantur , feruos ige

ἀρχομένες καὶ ἄρχοντας , και σρατιώ- dominos , magiftratus et fub-
ditos, milites et priuatos , et
τας καὶ ἰδιώτας , καὶ τὰς τὰ σκῆπτρα
eos qui orbis terrarum fceptra
τῆς οἰκεμένης κατέχοντας , μία ὑποδέ. tenent , vnumexcipit lauacrum ,
.
χεται κολυμβήθρα , μία πᾶσι διδασκα- vnaomnibus offertur doëtrina ,
λία προσφέρεται , μία πᾶσι μυςική vna omnibus tnyftica menfa in-
προτίθεται τράπεζα , καὶ τῶν πιςευόν- ftruitur , et quilibet credentium
æquali parte fruitur.
των ἕκαςος ἴσης ἀπολαύει μερίδος .
ΕΡΑΝ. ᾿Αλλὰ ταῦτα Θεὸν τὸν ERAN . Sed hæc Deum effe , de
προφητευόμενον δείκνυσιν . quo propheta loquitur, oftendunt.
ΟΡΘ. Οὐ Θεὸν μόνον , ἀλλὰ καὶ ἄν ORTH. Non folum Deum ,
θρωπον . τότε δὴ χάριν, καὶ εὐθὺς τῆς . fed etiam hominem . Ideo ftat
tim ab initio huius prophetiæ
δὲ τῆς προφητείας ἀρξάμενος , ῥάβδον virgam ex radice Ieffe germina-
βλατήσειν ἐκ τῆςῥίζης εἴρηκεν Ιεσσαί . virgamexradice Ieffe germina-
turam dixit a ) , et prædictionem
καὶ τὴν πρόῤῥησιν συμπεράνας , ανέλα- claudens exordium repetiit.
σε τὸ προοίμιον . ἔφη γὰρ , Καὶ ἔται ἡ Sic enim ait b) , Et erit radix
.
ῥίζα τῷ Ἰεσσαὶ , καὶ ὁ ἀνιςάμενος ἄρ- Ieffe, et exfurgens ad imperane
dum gentibus . In eo gentes
χεν ἐθνῶν · ἐπ᾿ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιᾶσι ,
καὶ ἔται ἡ ἀνάπαυσις αὐτῇ τιμή . Ἰεσ᾽ fperabunt , et erit requies eius
Leffe autem fuit pater
σα δὲ ὁ0 πατὴς τῷ Δαβὶδ , πρὸς δὲ τὸν Dauidis , Dauidi vero facta eft
Δαβὶδ γέγονεν ἡ μεθ᾽ ὅρκων ὑπόχεσις . cum iureiurando promiffio .
ἐκ αν
ἂν δὲ ῥάβδον βλαςήσεσαν ἐξ Ἰεσσαὶ Nec vero virgam germinantem :
προσηγόρευσε τὸν Δεσπότην Χρισὸν ,εἰ ex Ieffe appellaffet Chriftum Do-
μόνον ᾔδει Θεόν. προείρηκε δὲἡπρόβ- minum ,fi Deum tantumagno-

prophe
ῥησις καὶ τὴν τῆς οἰκεμένης μεταβολήν . tia etiam orbis terrarum muta-
ἐνεπλήθη γάρ φησιν ἡ σύμπασα γῇ tionen . Impleta enim eft , in-
το γνῶναι τὸν Κύριον , ὡς ὕδωρ πολὺ quitc) , vniuerfa terra cognitio-
κατακαλύψαι θαλάσσας . ne Dómini , et quafi aqua mul-
ta operit maria .
ERAN . Audiui prophetica
ΕΡΑΝ. Τῶν μὲν προφητικῶν ἐπή
μεσα θεσπισμάτων. ἐξελόμην δὲ γνῶ- vaticinia . Vellem nunc diftin-
s
ναι σαφῶς , εἰ καὶ τῶν ἀποτόλωνὁ θεῖος dte fcire , an diuinu quoque
apoftolorum chorus Chriftum
χορὸς ἐκ σπέρματος Δαβὶδ βέβλαςη- Dominum ex femine Dauidis
κέναι κατὰ σάρκα · ἔφη τὸν Δεσπότην germinaffe dicat fecundum car-
nem ?
Χριςόν .
ΟΡΘ. Οὐδὲν ἐπήγγειλας δυχερές , * ORTH . Rem poftulaftimini-
ἀλλὰ καὶ λίαν εὐπετές τε καὶ ῥάδιον. me arduam , fed valde facilem et
ἄκεσον τοίνυν τε πρώτε τῶν ἀποςόλων expeditam . Audi ergo princi-
ο Δαβίδ , pemapoftolorum
ων ὁ clamantemd ),
βοῶντος , ὅτι προφήτης ὢν ~ Propheta cum effet Dauid, et fei
και εἰδὼς ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ ὁ Θεὸς , ret iureiurando iuraffe illiDeum ,
ἐκ καρπᾶ τῆς ὀσφύος αὐτῷ ἀναςήσειν futurun vt de fructu lumbi eius
C 3 fecun-
e) ΕΓ. 11, 1. b) 1b . verf. 10. · c ) 1b. verf. g . d ) Aft . 2, 36.31.

fecundum carnem exoriretur τὸ κατὰ σάρκα τὸν Χρισὸν 28 ) καθώς

Chriftus qui federet, fuper
fedem eius 21 σαι ἐπὶ τῇ θρόνε αὐτῇ , προϊδὼν ἐλά
» prouidens locu-
tus eft de refurrectione eius , λησε περὶ τῆς ἀνατάσεως αὐτῷ , ὅτι
quodneque derelida eft in in , ὅτεἐγκατελείφθη εἰς ᾅδε ἡ ψυχὴ αὐτ
ferno anina eius , neque caro τῇ , ἔθ᾽ ἡ σαρξ αὐτῷ εἶδε διαφθοράν.
eius vidit corruptionem . Exhis ἐκ τέτων διαγνῶναί σοι δυνατὸν , ὅτι
facile intelligere potes ,ex femine καὶ ἐκ σπέρματος Δαβὶδ κατὰ σάρκα
Dauidis etiam fecundum carnem βεβλάτηκεν
germinaffe Chriftum Dominum, ὁ Δεσπότης Χρισὸς ,καὶ
eumque non folum carnem ,fed & σάρκα μόνον , ἀλλὰ καὶ ψυχὴν εἰς
-etiam animam habuiffe , χεν.
ERAN , Quis reliquorum apo-
ΕΡΑΝ , Τίς ἕτερος ταῦτα τῶν ἀπο
ftolorum eadem prædicauit ?
Σόλων ἐκήρυξεν ;
* ORTH. Satis quidem foret fo
lius magni Petri teftimonium ΟΡΘ. Ἤρκει μὲν καὶ μόνος ὁ μέ
ad confirmandam veritatem a). γας Πέτρος τῇ ἀληθείᾳ συμμαρτυρῶν .
Nain et Dominus ab hoc διο καὶ γὰρ ὁ Δεσπότης 29 ) παρὰ τότε
editam veritatis confeffionem re- μόνg τὴν τῆς 30) ἀληθείας ὁμολογίαν
cipiens infigni hanc approbatio- δεξάμενος ἐξεβαίωσε ταύτην τῷ. ἀοιδί
ne ornauit. Sed quoniam alios μῳ μακαρισμῷ . ἐπειδὴ 31 ) δὲ ἑτέρων
hacde re teftificantes audire cu- Τέτο κηρυτόντων εκᾶσαι ποθείς ,ἄμε
pis , audi Paulum et Barnabam
in Antiochia Pifidiæ concionan . σον ἐν Αντιοχείᾳ τῆς Πισιδίας Παύλε
tes .
Hi enim , cum Dauidis και Βαρνάβα δημηγορέντων· ἔτοι γὰρ
mentionem feciffent, hæcaddide , το Δαβὶδ μνημονεύσαντες ταῦτα ἐπής
runt b ) , Huius Deus ex femine γαγον τότε ὁ Θεὸς ἀπὸ το σπέρμα
fecundum promiffionem eduxit τος κατ' ἐπαγγελίαν ἤγειρε τῷ Ἰσραὴλ
Ifraeli Saluatorem Iefum ; et quæ
fequuntur. Et ad Timotheum Σωτῆρα Ἰησῶν, καὶ τὰ ἑξῆς , καὶ Τιμο
fcribens diuinus apoftolus hæc θέῳ δὲ ἐπιςέλλων ὁ θεσπέσιος Παῦλος
inter cetera pofuitc) , Memnor καὶ ταῦτα τέθηκε , Μνημόνευε Ἰησῶν
efto , Dominum Iefum Chriftum Χρισὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν ἐκ σπέρ
་
refurrexife a mortuisexfemine ματος Δαβὶδ , κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν με.
Dauidis fecundum euangelium N
meum . Etad Romanos fcribens, καὶ Ῥωμαίοις γράφων , εὐθὺς ἐν τῷ
ftatim in principio meminit dal προοιμίῳ τῆς δαυϊτικῆς ἐμνημόνευσε
vidicæ cognationis . Sic enim συγγενείας . ἔφη δὲ ὅτως , Παῦλος δ
dicitd), Paulus feruus Iefu Chri-
fti, vocatus apoftolus , fegregatus λος Ἰησῦ Χρισῷ κλητὸς ἀπόςολος ,
ad euangelium Dei , quod ante cἰφωρισμένος εἰς εὐαγγέλιον Θεῷ ,
#
promiferat per prophetas fuos in προεπηγγέλατο διὰ τῶν προφητῶν
fcripturis fanctis de filio fuo , qui αὐτῷ ἐν γραφαῖς ἁγίαις , περὶ τῷ υἱῷ
matus eft ex femine Dauidis fe-
cundum carnem ; et quæ fe. αὑτῷ , τῷ γενομένε ἐκ σπέρματος Δα
guuntur . βὶδ κατὰ σάρκα˙ καὶ τὰ ἑξῆς.
EPAN.
28 ) καθ . Ed. prior habebat καθῆσαι , 29) Ed, rom . et lipf . περί. 30 ) αλο
Vtraqua Editio habet εὐσεβείας , 31) δέ. Locis cit. fequitur και
e ) Matth . 16,16 , b ) AG . 13 , 23 c) 2 Tim. 2,8. d) Rom. 1, 1-3,
IMM VTABILIS. 39
ERAN . Conferta quidem

ΕΡΑΝ . Συχναὶ μὲν αἱ ἀποδείξεις,
καὶ ἀληθεῖς . ἐπὶ δέ μοι, τί δήποτε τὰ funthæ ac vera demonftrationes .
Dic mihi autem , cur reliquam
ἑξῆς τῆς μαρτυρίας παρέλιπες ; teftimonii partem omiferis ?
ORTH . Quia de humana na-
ΟΡΘ.
> Ὅτι περὶ τῆς ἀνθρωπότητος ,
ἀλλ᾽ ἐ περὶ τῆς θεότητος ἀμφιβάλλεις . tura , non de diuina ambigis.
εἰ δέ γε περὶ τῆς θεότητος ήμφισβή . Quodfi de diuinitate dubitares ,
de ea tibi demonftrationes pro,
τεις , περὶ ταύτης ἄν σοι τὰς ἀποδεί . tuliffem . Sufficit tamen dice-
ξεις προσήνεγκα . πλὴν ἀρκεῖ τὸ φάναι re , fecundum carnem , ad decla-
κατὰ σάρκα , παραδηλῶσαι τὴν σεσι- randam diuinitatem quæ non
γημένην θεότητα. κοινῷ γὰρ ἀνθρώπε exprimitur . Decommunis enim
hominis cognatione verba fa-
διδάσκων συγγένειαν, ὦ λέγω τῷ δεῖνος ciens non dico, Hic illius fecun-
ὁ δεῖνα κατὰ σάρκα υἱὸς , ἀλλ᾿ ἁπλῶς dum * carnem filius , fed fimpli- *
υἱός . ὕτω καὶ ὁ θεῖος εὐαγγελικὴς citerdico filius . Sic et diuinus
τὴν γενεαλογίαν ἔγραψεν . ᾿Αβρααμ euangelifta genealogiam defcri-
γάρ φησιν ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ . καὶ ὦ bens a), Abraham enim ,inquit,
προστέθηκε κατὰ σάρκα . μόνον γὰρ genuit Ifaacum , et non adiecit
Jecundum carnem , quia Ifaac ho-
ἄνθρωπος ὑπῆρχεν ὁ Ἰσαάκ. παρα- mo tantum erat. Eodemque
πλησίως δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἐμνημόνευ- modo alios etiam commemorat :
σεν . ἄνθρωποι γὰρ ἦσαν, ἐδὲν ἔξω τῆς homines enim erant , nec quic-
Φύσεως ἔχοντες . περὶ μέντοι τῷ Δε. quam habebant præter ( huma-
σπότε Χριςε διαλεγόμενοι τῆς ἀλη- nam ) naturam . At de Chrifto
θείας οἱ κήρυκες , καὶ τοῖς ἀγνοῶσιν Domino diferentes veritatis præ
cones , et ignaris cognationem
ἐπιδεικνῦντες τὴν κάτω συγγένειαν , cum inferiore natura oftenden-
τὸ κατὰ σάρκα συνάπλεσι , ταύτῃ ση- tes , addunt fecundum carnem ,
μαίνοντες τὴν θεότητα , καὶ διδάσκον. hac ratione diuinitatem indican-
τες , ὡς ἐκ ἄνθρωπος μόνον , ἀλλὰ tes , et ducentes non hominem
32 )„και η Θεὸς προαιώνιος ὁ Δεσπό. folum , fed etiamDeum æternum
effe Chriftum Dominum .
της Χριςός .
ERAN . Multa fane et apofta-
ΕΡΑΝ. Πολλοὺς μὲν καὶ ἀποτολικὰς
lica et prophetica protulifti te
καὶ προφιλικὰς παρήγαγες μαρτυρίας · ftimonia : ego vero Euangelifta
ἐγὼ δὲ τῷ εὐαγγελικῇ πάθομαι , λέγον· credo dicenti b ) , Verbum caro
faftum eft.
τι Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο.
ΟΡΘ . Κἀγὼ πείθομαι τῇ θείᾳ ταύ · ORTH. Ego quoque affen-
τη διδασκαλία , νεῶ δὲ αὐτὴν εὐσεβῶς , *tior huic diuinæ doctrina , fed
ὅτι σάρκα λαβὼν καὶ ψυχὴν λογικὴν , pie illam intelligo , quod car-
nem affumens , et animam ra-
λέγεται γεγενῆσαισάρξ. εἰ δὲ μηδὲν tionalem , caro fa &umeffe dici
tur. Quodfi nihil ex noftra
ἐκ τῆς ἡμετέρας φύσεως ἔλαβεν ὁ Θεὸς
natura affumfit Deus Verbum ,
Λόγος , ἐκ ἀληθεῖς μὲν αἱ πρὸς τὰς πα . veræ non funt patriarchis a Deo
τριάρχας παρὰ τῷΘεῷ τῶν ὅλων μεθ᾿ vniuerforum iureiurando fanci-
ὅρκων γεγενημέναι συνθῆκαι, ἀνόνητος δὲ τæ promiffiones
C4
, inutilis autem
luda
32 ) καί . Ex Ed . rom . et lipf. fuppletum .
a) Matth . 1, 2. - b) Ioh. 1, 14.
Iuda benediétio , et falfa quæ τῷ Ἰέδα ἡ εὐλογία , ψευδὴς δὲ ἡभ πρὸς

Dauidi fatta eft promiffio , Su- τὸν Δαβὶδ ἐπαγγελία , περιτὴ δὲ καὶ
peruacanea vero etiam virgo ,
quæ Deo incarnato nihil natu . ἡ παρθένος ἐδὲν τῆς ἡμετέρας φύσεως
væ noftræ contulit. Prophe . τῷ σαρκωθέντι προσενεγκῦσα Θεῷ · αἱ
tarum quogue prædictiones fi. δὲ τῶν προφητῶν προῤῥήσεις τὸΤΟ πέρας
mein non habent. Quare
Quare ira-
ira ἐν ἔχεσι. κενὸν ἐν ἄρα τὸ κήρυγμα
nis quoque eft prædicatio no- C
ftra , inanis fides noftra , vana ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίςις ἡμῶν, μαλαία
quoque fpes refurrectionis . δὲ καὶ τῆς ἀνατάσεως ἡ ἐλπίς ψεύδε
Mentitur enim , vt vt videtur , ται γὰρ ὡς ἔοικεν ὁ ἀπόςολος λέγων ,
τα
apoftolus dicens a) , Vna ve- Συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἡμᾶς ἐν τοῖς
fufcitauit et federenos fecit επερανίας ἐν Χρισῷ Ἰησῗ . εἰ γὰρ μηδὲν
in cæleftibus cum Chrifto Iefu.
i Si enim noftrae natura Chriftus τῆς ἡμετέρας φύσεως εἶχεν ὁ Δεσπότης
Dominus nihil habuit , fallo Χριςός , ψευδῶς μὲν ἡμῶν ἀπαρχὴ
primitiæ noftræ appellatus eft : προσηγόρευται . σώματος δὲ φύσις ἐκ
corporis porro natura ex mor- νεκρῶν ἐκ ἐγήγερται, ἔτε μὴν ἐν ἐρανῷ
tuis excitata non eft ,
in calo fedem a dexteris confe . τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας τετύχηκεν. εἶ
.
euta . Quodfi vero nihil horum δὲ μηδὲν τέτων τετύχηκε, πῶς ἡμᾶς ὁ
obtinuit , quomodo nos Deus Θεός συνήγε ιρέ τε καὶ συνεκά ~
θισε τῷ
na refufcitauit et cum Chri
fto federe fecit , qui nihil ad Χρισῷ , τῆς μηδὲν αὐτῷ κατὰ φύσιν
cum fecundum naturam attine- προσήκοντας ; ἀλλὰ δυσσεβὲς τὸ ταῦτα
mnus ? Sed impium eft hac dice- λέγειν. ὁ γὰρ θεῖος ἀπότολος , μηδέπω
Je. diuinus apoftolus , μηδὲ τῆς κοινῆς ἀναςάσεως γενομένης
Nam
licet nondum facta fit commu.
mis refurreatio , nec regnum ep. μήτε τῆς τῶν ἐρανῶν βασιλείας τοῖς
lorum credentibus exhibitum , πεπιτευκόσι παρασχεθείσης , βοά , Συνα
clamnat tainen , Vna " refufcira- ήγειρε και συνεκάθισεν ἡμᾶς ἐν τοῖς
~
ἐπερανίοις ἐν Χρισῷ
wit et federe nos fecit in calefti . Ἰησε · διδάσκων ὡς
bus cum Chrifto Iefu , docens ,
cum primitia noftræ refurrexel τῆς ἀπαρχῆς τῆς ἡμῶν ἀνατάσεως ,
e rint , et ad dexteram confede , καὶ τῆς ἐκ δεξιῶν γενομένης καθέδρας ,
rint, nos quoque refurreationem τευξόμεθα καὶ ἡμεῖς πάντως τῆς ἀνας
omnino confequuturos effe ; et Z ἀπαρχῇ κοινωνᾶσι τῆς
sάσεως , καὶ τῇ
primitiarum gloriæ participes
efte futuros b), qui naturampar . δόξης οἱ κοινωνῦντες τῆς φύσεως , καὶ
ticipant , fidemque fufceperunt, μεταληφότες τῆς πίςεως ,
ERAN . Et multa et vera enar- ΕΡΑΝ. Καὶ πολλὲς καὶ ἀληθεῖς δια
rafti : fed ego dicti euangelici εξελήλυθας λόγες. ἀλλ᾽ ἐξελόμην γνω
fententiam fcire velim ,
ORTH. Interpretatione pere- καιΟΡ τῷ εὐαγ
Θ. Οὐ δεξητᾶ
γελικῷ σοιτὴν
διάνοιαν.
ξένη ς͵ ἑρμη-
grina tibi non થી opus . Euan-
νείας, αὐτὸς γὰρ ὁ εὐαγγελικὴς
gelifta enim feipfum interpreta- ἑαυτὸν ἑρμηνεύει . εἰπὼν
tur. Cum enim dixiffet c), Ver- Ὁ
γὰρ ,
bum caro factum eft, fubiunxit, Λόγος σὰρξ ἐγένετο ,. ἐπήγ
2 αγε‫ رد‬,
Et habitauit in nobis. Hoc eft, Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν . T&T 851V,
ἐν
4) Ephef. 2, 6. h) 1 Cor. 15, 20, c ) Ioh . 1, 14,
IMM VTABILIS T
ἐν ἡμῖν σκηνώσας , καὶ οἷόν των ναῷ fixoin nobis tabernaculo ,carte-
χρησάμενος τῇ ἐξ ἡμῶν ληφθάσῃ σαρ- que ex nobis affumta quafi tem-
κι , λέγεται γεγενῆσθαι σάρξ. και δια Plo quodam vtens, caro faltum ,
dicitur . Et docens eum immu-
δάσκων ὡς ἀναλλοίωτος ἔμεινεν , ἐπή-
tabile manfiffe , adiecit , Et vidi-
γαγε , Καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν mus gloriam eius , gloriam quafi,
αὐτῇ , δόξαν ὡς Μονογενῆς παρὰ Πα. Vnigenitia Patre, plenum gratia
τρὸς , πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας. et veritatis . Etenim carne ami-
καὶ σάρκα γὰρ περιβεβλημένος , ἐδώ @tus paternam nobilitatem præ fe
ferebat , diuinitatisque radios
κου τὴν πατρῴαν εὐγένειαν , καὶ τῆς fpargebat , et dominica potefta-
θεότητος τὰς ἀκτῖνας ἐξέπεμπε , και tis fulgorem euibrabat, latentem
τῆς δεσποτικῆς ἐξεσίας ἠφία τὴν αἴ naturam miraculis patefaciens ,
γλην , τοῖς θαυματεργίας ἀποκαλύ . His fimilia funt quæ ad Philip-
πλων τὴν λανθάνεσαν φύσιν, τέτοις pentes fcripfit diuimus apofto
ἔοικεν ἃ Φιλιππησίοις ἔγραψεν ὁ θεῖος Jusa), Hoc lentite in vobis, quod
ε et in Chrifto Iefu : qui cum in
ἀπόςολος . Τέτο φρονείσθω ἐν ὑμῖν , ὃ forina Dei effet, non rapinam ar-
καὶ ἐν Χρισῷ Ἰησῶ · ὃς ἐν μορφῇ Θεῷ bitratus eft effe fe aqualem Deo ,
ὑπάρχων , ἐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ fed femetipfum exinaniuit, for
εἶναι ἴσα Θεῷ ·, ἀλλ᾿ ἑαυτὸν ἐκένωσε , mam ferui affumens , ad fimili-
μορφὴν δέλε λαβὼν , ἐν ὁμοιώματιἂν tudinem hominum faëtus, et ha-
αν bitu inuentus vt homo . Huni-
θρώπων γενόμενος , καὶ χήματι εὗρε‐ liauitfemetipfum faltus obediens
θεὶς ὡς ἄνθρωπος . ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν vsque ad mortem , mortem au-
γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτε , θα tem crucis. Vide pradicatio-
nis confonantiam . Euangelifta
νάτε δὲ ςαυρῷ . βλέπετὴν τῶν κηρυχ . dixit , Verbum caro factum eft,
μάτων συγγένειαν. ὁ εὐαγγελικὴς ἐ et habitauit in nobis : apoftolus,
πεν , ΟὉ Λόγος σὰρξ ἐγένετο , καὶ ἐσκή- Serui formamaccipiens . Rurfus
νωσεν ἐν ἡμῖν · ὁ ἀπόςολος , Μορφὴν dixit euangelifta , Vidimus glo-
δέλε λαβών . ὁ εὐαγγελικὴς πάλινἔφη , riam eius ,gloriam quafi Vnige-
Ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτῷ. , δόξαν niti a Parre : apoftolus , Qui
ὡς Μονογενῆς παρὰΠατρὸς ὁ ἀπόςο cum informa Dei effet , non ra
λος , Ὃς ἐν μορφῇ Θεῷ ὑπάρχων , & χ pinamarbitratus eftefle feæqua-
་ ~ lem Deo. Et vt paucis dicam ,
ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ . ambo docent , eum , cum Deus
καὶ συλλήβδην εἰπεῖν , ἀμφότεροι διδά- effet Deique filims , et Patris
σκεσιν, ὅτι Θεὸς ὤν , καὶ Θεῷ υἱὸς , καὶ gloria ornatus , eandemque ha-
τὴν τῷ Πατρὸς περικείμενος δόξαν , beret cum genitore naturam et
καὶ τὴναὐτὴν * ἔχων
. φύσιν καὶ δύναμιν potentiain , et cum effet in prin-
τῷ γεννήτορι , ὁ ἐν ἀρχῇ ὤν , ་καὶ πρὸς cipio , et effet apud Deum , et
τὸν Θεὸνὤν, καὶ Θεὸς ὢν, καὶ τὴν κτί . Deus effet , creaturasque effet
σιν δημιεργήσας , μορφὴν ἔλαβε δέλε . fabricatus , ferui formam alium-
fifie . Et videbatur quidem hac
બે ἐδόκει
દે μὲν τέτο μόνον εἶναι ὃ ἑωρᾶ · folum effe quod cernebatur ,
τοῦ ἦν δὲ Θεὸς, ανθρωπείαν περικείμε- erat autem Deus humana na
νος φύσιν , καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων tura indutus et hominum
C5 repa-
Phil. 2,5 -- &
B. THEODORETI DIALOG, 1.
reparans falutem . Hoc fignificat πραγματευόμενος σωτηρίαν. τῦτο δη

illud , Verbum care factum eft, λοιπο , Ὁ રહ્યું
Λόγος σὰρξ ἐγένετο . καὶ
et illud , Ad fimilitudinem bo.. τὸ , Ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμες
mintim faétus , et habitu inuen-
tus ut homo . Hoc enim folum νος, και χήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος .
videbant Iudai , et ideo dice . τῦτο γὰρ μόνον ἔβλεπον οἱ Ἰεδαίοι. διὸ
bant illi a) , Ob bonum opus καὶ πρὸς αὐτὸν ἔλεγον, Περὶ καλῶ ἔργε
* non lapidamus te , fed ob bla- 8 λιθάζομέν σε , ἀλλὰ περὶ βλασφη-
‫اد‬
fphemiam , quod cum fis homo, μίας , ὅτι ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν
‫اد‬
facias te ipfum Deum . Εt rur. Θεόν. καὶ πάλιν , Οὗτος ἢ ἄνθρωπος
fus b) ,Hic homo non eft ex Deo , ἐκ ἔξιν ἀπὸ Θεῷ , ὅτι τὸ σάββατον ἐ
~
quia fabbatum non feruat. τηρεί .
ΕΚΑΝ. Iudei propter infi- ΕΡΑΝ. Ἰεδαῖοι διὰ τὴν σφετέραν
delitatem fuam cæcutiebant , et
ἐτύφλωτ] ον ἀπιτίαν , καὶ τότε χάριν
hanc ob caufam his verbis vte-
bantur. τέτοις ἐχρῶντο τοῖς λόγοις .
ORTH. At fi etiam apoftolos ΟΡΘ . Εἰ δὲ καὶ τὸς ἀποτόλες ε
ante refurrectionem talia dixiffe ροις πρὸ τῆς ἀνατάσεως ταῦτα λέγον ·
inueneris, recipisneinterpretatio τας, δέχῃ τὴν ἑρμηνε
~ ίαν ; 33 ) ακέω τοί
nem ? Audio itaque illos in na- νυν αὐτῶν ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ τὴν μεγα
vi , poft redditam ingenti mira- την τῆς γαλήνης θαυματεργίαν λεγόν
culo tranquillitatem dicentes c ), των , Ποταπός ἐξιν ὁ ἄνθρωπος ὗτος ,
Qualis eft hic
et mare et ventihomno , fiquidem ὅτι καὶ ἡ θάλασσα καὶ οἱ ἄνεμοι ὑπα-
obediunt ei ?
κέεσιν αὐτῷ ;
ERAN. Hoc quidem demon: ΕΡΑΝ . Τῦτο μὲν ἀποδέδεικται ἐκεῖ
ftratum eft : illud vero explica να δέ μοι επέ · ὁ θεῖος ἀπόςολος ἐν
mihi , quomodo diuinus apofto·
s eum ad fimilitudinem homi- ὁμοιώματι αὐτὸν ἀνθρώπε γεγενῆσθαι
λέγει .
nis factum dicat ? d)
ORTH. Id quod affumfit ΟΡΘ . Τὸ ληφθὲν, εχ ὁμοίωμα αν
nonfimilitudo hominis eft, fed πρώπ ε , ἀλλὰφύσις ἀνθρώπε . μορφή
homini s natura.
γὰρ δέλα [34 ) φύσις δέλε , ] καθάπες
ferui , [natura ferui, fcut et
και ή μορφὴ τῷ Θεῷ φύσις νοῦται Θεῷ .
forma Dei naturaDei intelligi.
tur. Iple vero hac affumtaad αὐτὸς μένοι ὁ ταύτην λαβὼν, ἐν ὁμοιώ-
fimilitudinem hominis factus
ματι ἀνθρώπε ἐγένετο , καὶ ἐν χήματα
eft, et habita inuentus vt hio-
ho .
πος . Θεὸς γὰρ ὤν ,
mo . Cum enim Deus effet, ho . εὑρέθη ὡς ἄνθρω
mo effe videbatur propter af ἐδόκει ἄνθρωπος εἶναι δι᾿ ἣν ἀνεληφε
fumtam naturam . Euangelifta
autem illud Ad fimilitudinem ho- φύσιν. ὁ μέντοι εὐαγγελικὴς , τὸ ἐν
ὁμοιώματι ἀνθρώπε γενέσθαι , σάρ-
minis factum effe , dicit carnem
factum effe . Vt autem agnofcas και ἔφη γενέσθαι. * ἵνα δὲ γνῷς ὅτι
Τῷ
33) ánśw ὑπακ , αὐτῷ . Hæc vna cum fequ . Τέτο ·λέγει Eraniftæ tribuun-
tur in Edit. rom. et lipf. 34 ) φύσ. δ. Defid . 11. cc . Αbeft etiain a Ver
fione lat. Strigelii.
a) Ioh. 10, 33. b) Ib. c. 9, 16, c ) Matth . 8, 27 . d) Phil. 2,7.
IMM V TA
A B
BILI S. 43%
τὸ ἐναντίε πνεύματος· ἐσὶ μαθηταί contrarii fpiritus difcipulos effe,

οἱ τὴν σάρκα τῷ Σωτῆρος ἡμῶν, ἀρνέ . qui Saluatoris noftri carnem ne-
*
μενοι , άκεσον τῷ μεγάλε Ἰωάννὃ ἐν gant , audi magnum Ioannem
d
τῇ καθολικῇ λέγοντος · πᾶν πνεῦμα ὃ in catholica dicentemn a ), Omnis
fpiritus , qui confitetur Iefum
ὁμολογῇ Ἰησῶν Χριςὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυ-
Chriftum in carne veniffe , ex
θέναι , ἐκ τῷ Θεῷ ἐςι καὶ πᾶν πνεῦμα ,75
< Deo eft : et omnis fpiritus , qui
ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησῶν ἐν σαρκὶ ἐλη- non confitetur Iefum in carne
λυθέναι , ἐκ τῷ Θεῷ ἐκ ἔτι , καὶ τᾶτό veniffe , ex Deo non eft , et hic
ἐςι τὸ τῷ ᾿Αντιχρίς8 . eft fpiritus Antichrifti.
ΕΡΑΝ . Πιθανῶς μὲν ἡρμήνευσας . ERAN. Probabiliter hoc.
ἐγὼ δὲ μαθεν ἐξελόμην , ὅπως οἱ πα- enarrafti. Ego autem fcire ve-
λαιοὶ τῆς ἐκκλησίας διδάσκαλοι τὸ Ὁ lin , quomodo antiqui ecclefiæ
doctores illud b) Verhum caro
. Λόγος σὰρξ ἐγένετο νενοήκασιν .
factum eft intellexerint.
ΟΡΘ. Εδε μέν σε πειθῆναι τοῖς ORTH. Decebat quidem te
ἀποτολικαῖς καὶ προφητικαῖς αποδεί- in gpoftolicis

bationi et propheticis
bus acquief pro-
cere. Quia
ξεσιν. ἐπειδὴ δὲ καὶ τὰς τῶν ἁγίων πα
vero etiam fanctorum patrum
τέρων ἑρμηνείας ἐπιζητᾶς , ἐγώ σοι καὶ
interpretationes requiris , ego
ταύτην, σὺνΘεῷ φάναι ; προσοίσω τὴν hanc quoque tibi Deo iuuante
θεραπείαν . adhibeo medicinam .
ΕΡΑ Ν . Μή μοι παραγάγης ἄνδρας ERAN , Ne mihi obfcuros
ἀσήμως ἢ ἀμφιζόλες τῶν γὰρ τοῖς . viros wel ambiguos adduxeris,
Talium enim interpretationes
των τὴν ἑρμηνείαν 8 δέξομαι.
non recipiam .
· ΟΡΘ , Αξιόχρεως είναι σοι δοκεῖ ORTH . Videturne tibi fide .
᾿Αθανάσιος ἐκεῖνος ὁ πολυθρύλλητος , ὁ dignus celeberrimus ille ATHA
φανώτατος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων ἐκ- NASIvs , clarifimnum lumen ec-
κλησίας Φωτής ; clefiæ alexandrina ??
ΕΡΑΝ. Πάνυγε " 35 ) τοῖς γὰρ ὑπὲς ERAN . Omnino , vt qui ve-
τῆς ἀληθείας παθήμασι τὴν διδασκα . ritatis *doctrinamarumnis quas
perpeffus eft confirmauit.
λίαν ἐκύρωσεν .
ป
ΟΡΘ, ῎Ακεε τοίνυν αὐτῷ πρὸς Ἐπί ORTH . Audi ergo ipfum
fcribentem ad Epiåtetumn . Sici
κτητον γεγραφότος · λέγει δὲ ὅτως.
,, Id quod a lo-
36) Τὸ γὰρ παρὰ τῷ Ιωάννη λεγόμε- autem dicit.
Ο Λόγος σὰρξ ἐγένετο , ταύτην » anne dicitur , Veruum caro fa-
ἔχει τὴν διάνοιαν , καθὼς καὶ ἐκ τῇ 99 Etum eft , hanc habet fenten-
tiam , quatenus ex fimili exem-
ὁμοίς 37) τέτῳ δυνατὸν εὑρεῖν. γέ , plo elici poteft. Pauli enisx
γραπται γὰς παρὰ τῷ Παύλῳ , Χρι- , verba funt c ) , Chriftus faetus
τὸς ὑπὲρ ἡμῶν γέγονε κατάρα . η eft pro nobis malediatio ,
Quesna
35) τους ἐκύρωσεν . Hæc in Ed. rom. et lipf, cohærent cum fequentibus
Ακει κ . τ. λ. 36 ) Τὸ γὰρ κ. τ.λ. Locns ifte exftat in Edit. Bened . Tom . I
P. II. p. 907. 37 ) τάτῳ . Laco cit, leg. τῦτο .
1 Ioh. 4, 2.3. b) Ioh. 1, 14. 6) Gal. 3, 13,
44 B. THEODORETI DIALOG . 1.
»gipfe
Quemadmodum non fit
maledictio faltus quod
, fed 38) ὥσπερ ἐχ ὅτι αὐτὸς γέγινε κατά
” quod pro nobis maleditionem fa , ἀλλ᾽ ὅτι τὴν ὑπὲρ ἡμῶν ἐδέξαλο κα
fufcepit, factus dicitur maledi. τάραν , 39 ) κατάρα εἴρηται γεγονέναι
3
"3 dtio : itanon quod conuerfus fit ἕτως ἐχ ὅτι τραπεὶς εἰς σάρκα , ἀλλ᾽
‫ رو‬in carnem , fed quod pro nobis ὅτι σάρκα ὑπὲρ ἡμῶν ἀνέλαβε , λέγεται
!
5,carnem affumfit, dicitur factus σαρξ γεγονέναι . ταῦτα μὲν ὁ0 θειότα-
» caro ., Hæc quidem diuinit. τος Αθανάσιος . Γρηγόριος δὲ , ᾧ κλέος
fimus Athanafius. GREGO
RIvs vero (nazianzenus) , cuius παρὰ πᾶσι πολὺ, ὁ πάλαι μὲν τὴν βα
apud omnes illuftre nomeneft, σιλεύεσαν πόλιν τὴν ἐπὶ τῷ ςόμα] ι τῶ
qui olim regiam vrbem in Bofpo . Βοσπόρ8 κειμένην ἰθύνας , ὕφερον δὲ τὴν
ri oftio fitam rexit , et poftea Ναζιανζὸν οἰκήσας , κατὰ τῆς ᾿Απολι-
Nazianzum ' incoluit , contig ναρίω τερθρείας ὧδε πρὸς Κληδόνιον
Apollinaris præftigias fic ad ἔγραψεν .
Cledonium fcripfit.
ERAN. Clarus vir , et verita- ΕΡΑΝ. Περιφανὴς ὁ ἀνὴς , καὶ
tis propugnator fuit. πρόμαχος τῆς εὐσεβείας γεγένηται.
‫اد‬
ORTH . Audi ergo ipfum di. ΟΡΘ .῎Ακεε τοίνυν αὐτῇ λέγοντος .
centem , » Hoc igitur, a ) Ver . 40 )τὸ ἦν Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο ,
, bum caro factumn eft, fimile 41) ἶσόν μοι δοκῇ γίνεσθαι τῷ καὶ ἅμας .
3 ,videtur illi , quod et peccatum Τίαν αὐτὸν γεγονέναι λέγεθαι , καὶ κα
2 faétus effe dicitur , et maledi-
nonquod Dominus in τάραν 42) εκεἰς ταῦτα τῇ Κυρία με
5 Giob ):
hæc mutatus fit , ( qui enim id ταποιηθέντος˙ πῶς γάρ ; ἀλλ᾿ ὡς διὰ
5 fieri poffet ? ) fed quia per id τῷ ταῦτα δέξασθαι τὰς ἀνομίας ἡμῶν
5,quod hæc fufcepit , iniquitates . ἀναλαβόντος , καὶ τὰς νόσες βατά-
snoftras fuftulit , et inorbos
σαντος .
» portauit . c ).
ERAN . Congruit vtriusque ΕΡΑΝ . Σύμφωνος ἀμφοτέρων ἡ
interpretatio. ἑρμηνεία .
ORTH . Quoniam ergo tibi ΟΡΘ. Ἐπειδή σοι τὲς τὰ νότια καὶ
auftralium et borealium par ποιμάναντας συμφωνῶντας
tium paftores confentire oftendi- βόρεια
mnus,age ad celeberrimos quo . ἐδείξαμεν , δεῦρο δή σε καὶ πρὸς τῆς
2
que Occidentis epifcopos te velut ἀοιδίμες τῆς ἑσπερίας ξεναγήσωμεν δι-
hofpitem deducamus , qui alia δασκάλες , οἳ γλώτῃ μὲν ἑτέρα , δια
quidem lingua , fed non alia
fententia , enarrationem conferi. νοίᾳ δὲ ἐχ ἑτέρα , τὴν ἑρμηνείαν συνέ .
pferunt. γραψαν .
EPAN.
38 ) ὥσπερ-σὰρξ γεγονέναι . Editio Bened . ita habet : καὶ ὥσπερ ἐκ αὐτὸς γέγονε
κατάρα ,ἀλλ᾽ ὅτι τὴν ὑπὲρ ἡμῶν ἀνεδέξατο κατάραν, εἴρηται κατάρα γεγονέναιο
ὕτω καὶ σὰρξ γέγονεν , ἐ τραπεὶς εἰς σάρκα , ἀλλ᾿ ὅτι σάρκα ζῶσαν ὑπὲρ ἡμῶν
ἀνέλαβε , καὶ γέγονεν ἄνθρωπος . · 39 ) κατάρα . Def in Edit. rom , et lipf
40) τὸ ἦν κ . τ. λ. Exftat hic locus in Epift . prima ad Cledonium , Τ.Ι.
Edit . Parif. p . 744.:..41) ἶσ . μ. δ. γίν . Loc. cit. leg . ἴσον δοκεῖ μοιδύναθαρ
42) in bring βαςάσαντος . In Edit. rom. et lipf. exftant tantum hæc pauca ,
ἕως καὶ τὰς νόσες ἡμῶν βασάσαντος. STRIG. ficut et infirmitates noftras
portauit . Sed Editio Parif . confentit cum noftra leftione .
a) Ioh. 1, 14. h ) Gal. 3 , 13. c) 2 Cor. 5 , 21 .
IMM VTABILIS . 45
ΕΡΑΝ . ᾿Αμβρόσιον ἀκέῳ , τὸν τῆς * ERAN . Audio AMBROSIVM ,

43 ) Μεδιολάνων τὸν ἀρχιερατικὸν διακο- qui Mediolani epifcopalem fe-
σμήσαντα θρόνον, ἠρίςευκέναιμὲν καλά dem ornauit , et contra omnes
πάσης αἱρέσεως , συγγεγραφέναι δὲ hærefes praclare decertaffe , et
κάλλιςα , καὶ τῇ τῶν ἀποςόλων διδα . pulcherrima apoftolorumque do-
trinæ congruentia fcripfiffe.
&
σκαλίᾳ συμβαίνοντα .
ORTH . Eius tibi interpreta-
ΟΡΘ . Αὐτῇ σοι τὴν ἑρμηνείαν προστtionem proferam . Hæc autem
οίσω .λέγει δὲ ταῦτα ἐν τῷ περὶ πί dicit in libro de Fide * ). ,, Seri-
σεως λόγω . 44) ἀλλὰ φησὶ , γέγρα- ptum eft, inquiunt ,quia Ver
πλαι ὅτι ὁ Λόγος σαρξ ἐγένετο. τὸ γρα- bum caro faëtum eft. . Scri-
Οὲν ἐκ ἀρνῶμαι , ἀλλὰ θεάταθε τὸ „ ptum eft , non nego . Confi-
λεγόμενον , ἕπεται γὰς , Καὶ ἐσκήνω- » dera quid fequatur. Sequitur
σεν ἐν ἡμῖν , τότ᾽ ἔτιν ἐν σαρκὶ ἐσκήνω . » enin , Er babitauit innobis 45),
hoc eft , in carne inhabitauit
σεν humana. Miraris ergo quia
ἀνθρωπεία . θαυμάζεις ἦν ἐφ᾽ οἷς
γέγραπται , Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο , * fcriptum eft , Verbum caro fa- *
99 ctum eft, cum caro affumita fit a
τῆς σαρκὸς ἀναλήφθάσης παρὰ τῷ ,,Deo Verbo, quando et de pec-
Θεῷ Λόγε , ὁπότε καὶ περὶ ἁμαρτίας , ,, cato , quod non habuit , fcri-
· ἣν μὴ ἔχεν , εἴρηται ," ὅτι γενόμενος » ptum elta ) quia peccatum fa-
8 φύσις καὶ ἐνέρ- :
ἁμαρτία . τότ᾽ ἔςιν , ὦ ་ »ftus eft46 ). Hoc eft ,non pec-
γεια ἁμαρτίας ἐγένετο , ἀλλ᾽ ἵνα τὴν » cati natura et operatio effeétus
,, eft, fed vt peccatum noftrum in
ἡμετέραν ἁμαρτίαν ςαυρώσῃ σαρκί . ,, carne crucifigeret. Definant er-
ἀπόχωνται ἐν λέγειν τὴν τῷ Λόγε φύ · godicere, Verbi naturam muta-
σιν ἠμεῖφθαι , μετελῆφθαι . ἄλλος γάρ 1 tain effe , quod caro affumta fit .
ἐξιν ὁ ἀναλαβών , καὶ ἄλλο τὸ ἀνάλη- » Aliud eft enim qui affumfi t, et
aliud quod affumtum eft .
φθέν. Μετὰ τέτες προσήκει τῶν πρὸς
Poft hos conuenit dottores orien-
ἥλιον ἀνέχοντα διδασκάλων ἀκῶσαι˙ tales audire : hæc enim nobis
τῦτο γὰρ ἡμῖν μόνον τῆς οἰκεμένης ὑπο- fola pars reftat ex orbe terra-
rum.
43 ) Ed . rom . et lipf. Μεδιολάνε . 44 ) ἀλλὰ κα ἐγένετο . Hæc Eranifta tri-

buuntur in Ed. rom . et lipf. , fed perperam , cum fint verba Ambrofii.
Interpretatio graca non confentit quidem cum latinis , noluimus tamen
Textum Ambrofii mutare . * ) de Incarnationis dominice Sacramento
A
c. 6. T. II . Edit, Benediat . p. 716. fq . 45 ) boc eft - humana . Ita legimus
apud AMBROS. I, c . ;, hoc eft illud Verbum quod carnem fufcepit , hoc
99 habitauit in nobis , hoc eft , in carne habitauit humana . , Defunt
hoc loco que apud AMBROS. fequuntur 99 et ideo Emmanuel - qui
pendet in ligno. ,, 46 ) hoc eft --- affumtum eft . Hæc ita apud AMBROS.
legimus : „ hoc eft , non natura operationeque peccati , vtpote in fimili-
tudinem carnis peccati factus , fed vt peccatuin noftrum in fua carne
crucifigeret , fufceptionem pro nobis infirmitatum obnoxii iam cor-
poris peccati carnalis adfumfit. Definant ergo dicere naturam Verbi
31 in corporis naturam effe mutatam ; ne pari interpretatione videatur
2 natura Verbi in contagium mutata peccati. Aliud eft enim quod ad-
11 fumfit , et aliud quod adfumtum eft.
4) 2 Cor. 5, 21.
ETI
O DOR LOG
46 B. THE DIA OG 1
AL . 1.
rum. Et decebat hos priinos λέλε ται τμῆμα . καὶ ἔδει μὲν τύτες
teftimonium perhibere veritati , πρώτες μαρτυρῆσαι τῇ ἀληθείᾳ πρω
qui doctrinam apoftolicam pri-
mifunt amplexi. Sed quoniam το γὰρ μετέχον τῶν αποτολικῶν κη-
aduerfus prinogenitos pietatis ζυγμάτων. ἐπειδὴ δὲ κατὰ τῶν πρω-
flios linguas veftras acuiftis τοόκων τῆς εὐσεβείας παίδων τὰς ὑμε
mendacit cotem adhibentes , yl- τέρας ἠκονήσατε γλώσσας , τῇ τῇ
timum eis locum dedimus , vt ψεύδες αὐτὰς παραθήξαντες θηγανη
cuum alios prius audiueritis , ho-
rum deinde dieta cum illorum τὴν ἐχάτην αὐτοῖς ἀπενείμαμεν χώN
diftis comparantes , concordiam ζαν , ἵνα τῶν ἄλλων ἐπακέσαντες πρῶ
omnium admiremini , etlingua τον , ὦτα τοῖς ἐκείνων παραθέντες τὰ
petulantiam comprimnatis. Au- τέτων , θαυμάσητε μὲν τὴν συμφω-
dite igitut FLAVIANVM , qui νίαν, παύσησθε δὲ τῆς γλωσσαλγίας .
antiochenæ ecclefiæ clauumlon- >
ακέσατε τοίνυν Φλαβιανῶ , ὃς τῆς ᾿Αν
giffimo tempore fapienter te-
nuit, ariamaque tempeftatis vi- τιοχέων ἐκκλησίας ἐπὶ πλετον σοφῶς
ctrices effecit ecclefias quas gu ἐκίνησε τὰ πηδάλια , καὶ τῷ ᾿Αρειανι-
bernabat , euangelicum dietum κ8 κλύδωνος κρείττες ἀπέφηνεν οἷς ἐκυ
·explanantem . 99 Verbum , in- βέρνησεν ἐκκλησίας , τὸ εὐαγγελικὸν
- .,,quit
, , caro falium eft, et habita . ῥητὸν ἑρμηνεύοντος : ὁ Λόγος , Φησί ,
,, mutatum eft, neque Deus efie σαρξ ἐγένετο , καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν
, defiit: fed iliud quidemn erat ἐκ εἰς σάρκα μεταβέβληται , ἐδὲ ἀπέ
,, ab æternitate , hoc vero fa &tum 5η τε εἶναι Θεὸς , ἀλλ᾽ ἐκεῖνο μὲν ἦν α
eft ex diipentatione , ipfe fibi δίως , τῦτο δὲ γέγονεν οἰκονομικῶς. αὖ
· 5,
,, templum adificans , et habi.
,, tans in paffibili creatura.,, Si τὸς οἰκοδομήσας τὸν ἑαυτῷ
2 ναὸν , καὶ
sutem etiam veteresPaladinos ἐνοικήσας τῷ 47 ) παθητῷ γεννήματα.
vis audire ,præbe auresadmiran Εἰ δὲ καὶ τῶν παλαιῶν Παλαιςινῶν
ἀκῶσαι ποθεῖς ,ὑπόχες Γελασίῳ τῷ 1
do inprinis GELAsto , qui
cæfareenfem ecclefiam diligenter θαυμασίῳ τὰς ἀκοὰς , ὃς τὴν Καισα
excoluit. Hæc autem eius funt
ρέων ἐπιμελῶς ἐγεώργησε . λέγει δὲ καὶ
tione dominica. ;,Difce veri. ταῦτα εἰς τὴν τῆς δεσποτικῆς ἐπιφα
), tatem a Ioanne pifcatore dicen- νέας πανήγυριν. μάθε τὴν ἀλήθειαν
,, tea ), Verbum caro faltum eft, παρὰ Ἰωάννη τῷ ἁλιέως λέγοντος, καὶ
3, non in ipfum mutatum , fed in ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο , ἐκ αὐτὸς με-
‫ יל‬nobis tamquam in tabernacu-
”, lo habitans . Aliud eft tabet . ταβληθεὶς , ἀλλ᾿ ἐν ἡμῖν σκηνώσας , ἕτε
naculum ; aliud Verbum : aliud ρον, σκηνή , καὶ ἕτερον ὁ Λόγος · ἕτε
5 , templum , et aliud in ipfo ha . ρον ὁ ναὸς , καὶ ἕτερον ὁ ἐνοικῶν αὐτῷ
",,bitans Deus. ,, Θεός.
ERAN . Valde miror confo-
ΕΡΑΝ. Θαυμάζω λίαν τὴν σύμφων
nantiami .
νίαν .
ORTH. IOANNEM vero
ΟΡΘ . Ἰωάννην δὲ , τὸν μέγαν τῆς
(C H R Y SOS ΤΟ MV M ),magnum
orbislumen , qui primum quidem οἰκεμένης λαμπτῆρα , ὃς πρῶτον μὲν
την
47 ) καθ. Ed . rom . et lipf. πάθει τῷ γενήματα.
a) Ioh . 1,14+
IM MVTABILIS. 47
τὴν ᾿Αντιοχέων φιλοτίμως ἤρδευσεν ἐκ- antiochenem magna cum laude

κλησίαν, ὦτα τὴν βασιλεύεσαν σοφῶς irrigauit ecclefiam , deinde re-
ἐγεώργησεν , ἐχ ἡγῇ τὸν ἀποσολικὸν giam vrbem fapienter coluit, an
1 non putas apoftolicam fidei re-
τῆς πίςεως τετήρηκέναι κανόνα ; gulam tenuiffe ?
ΕΡΑΝ. Πάνυγε ἀξιάγατον τέτον ERAN . Admiratione dignif
ὑπάληφα τὸν διδάσκαλον. finumhunc doftorem exiftimo .
ORTH. Hic igiturlonge præ-
ΟΡΘ . Οὗτος ὁ πάντα ἄριτος τόδε
ftantiffimus euangelicum hunc
τὸ εὐαγγελικὸν ἡρμήνευσε χωρίον , ὧδε locum interpretatus eft. Sic au-
δέ φησιν . 48 ) ὥςε ὅταν ἀκέσης Ὁ Λό- tem loquitur . Quare quando
" audis Verbum caro factum eft,
γος σὰρξ ἐγένετο , μὴ θορυβηθῆς , μη 9 ne turberis , nec animum deii-
C
δὲ καταπέσῃς . ἐ γὰρ ἡ ἐσία μετέπε · 37 cias. Non enim fubftantia in
σεν εἰς σάρκα˙ τῦτο γὰρ τῆς 49) ἐχά- 39 carnem miutata eft, ( hoc enim
» extremæ impietatis eft, ) fed id
της ἀσεβείας ἐξίν · ἀλλὰ μένεσα ὅπές
,, quod erat manens, fic ferui for-
ἐςιν , ὅτω τε δέλε τὴν μορφὴν 50) ἔλα main accepit . Quemadmo-
δεν , ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγη , Χρισὸς ἡμᾶς, dumenim quandodicit a ) ,
Chriftus nos redemit a male-
ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τῇ νόμε π
, dictione legis , factus pro nobis
γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα , ὦ τῦτό y maledictio , non hoc dicit ,
C 3
φησίν , ὅτι ἡ ἐσία αὐτῷ τῆς οἰκείας "" quod eius fubftantia propriam
} gloriam exuens in mnaledictio-
ἀποτᾶσα δόξης εἰς κατάραν ‫اد‬ ἐσιώθη ·
9 nis fubftantiam conuerfa fit ,
τῦτο γὰρ ἐδὲ οἱ δαίμονες ἂν ἐννοήσαιεν , 199
( hoc enin nec damones ipfi
εδ᾽ 1οἱ σφόδρα ἀνόητοι , καὶ τῶν κατά 3 cogitarint, neque qui valde ,
· φύσιν ἀπεςερημένοι φρενῶν. τοσαύτην 93 aurentes , et comununi fenfu na
» turali orbati fuerint : tantam
ἔχει μετὰ τῆς ασεβείας καὶ τὴν παρά .
ves habet cum impietate con-
νοιαν. 8 51 ) τᾶτο ἐν λέγει · ἀλλ᾿ ὅτι , iundtamn infaniam . ) Non hoc
,,
τὴν καθ᾿ ἡμῶν κατάραν δεξάμενος , εκ ergodicit : fed quod noftram
fe transferens maleditio-
ἀφίησιν ἡμᾶς ἐπαράτες είναι λοιπόν . » in
5 , nem, non permittit nos effe de-
ὕτω δὲ καὶ ἐνταῦθα σάρκα φησὶν inceps maleditos . Ita etiam
carnem dicit ipfun factum
τὸν 52 ) γεγενῆσθαι, 8 μεταβαλόντα εἰς ,, c
effe , non mutata in carnem
σάρκα τὴν ἐσίαν, ἀλλ᾿ ἀναλαβόντα αὖ οι
,, fubftantia , fed hanc affumendo
22
τὴν , ἀνεπάφε μενέσης ἐκείνης . εἰ illainanente integra , Quod-
fi tibi
48 ) ὥςε κ. τ. λ. Integrum locum vide T. II. Operum cHRrs. Edit. Sauilii,

p. 598. 49) ἐχ : Def. l. c. vbi fic leg . τῦτο γὰρ τῆς ἀσεβείας ἐςὶν καὶ ἐννοῆσαι.
50) ἔλ . Loco cit. leg . ἀνέλαβε . Quæ h. 1. defunt, ita fe habent : τίνος
ἕνεκεν τῷ , ἐγένετο , κέχρηται ῥήματι ; τὰ τῶν αἱρετικῶν ἐμφράττων ςόματα .
ἐπειδὴ γάρ εἰσιν οἱ λέγοντες , ὅτι φαντασία τις ἦν , καὶ ὑπόκρισις , καὶ ὑπόνοια τὰ
τῆς οἰκονομίας ἅπαντα , ἄνωθεν αὐτῶν προαναιρῶν τὴν βλασφημίαν , τὸ ἐγένετο
τέθεικεν , καὶ μεταβολὴν ἐσίας , ἄπαγε , ἀλλὰ σαρκὸς ἀληθινῆς ἀνάληψιν παραδῆσαι
βελόμενος. 1 ) τğτα. Loco cit. præm. δή . 52) γεγ , Ed. Seuil, γενέσθαι.
a ) Gal. 3, 13.
48 B. THEODORETI DIALOG
ALOG.. 1
1..
: fi tibi cordi eft etiam SEVERIA- δέ σει φίλον καὶ Σευηξιαν τῷ Γαζάλων
NVM Gabalorum audire palto- ἐπακῆσαι ποιμένος , ἐγὼ καὶ τότε σοι ε
rein , eius quoque interpretatio-
προσοίσω τὴν ἑρμηνείαν , αὐτὸς δὲ πα-
nein tibi proponam , tu aurem
adliibe. Illud, Verbum caro ράχες τὴν ἀκοήν. τὸ γὰρ ὉΟ λόγος
vfaëtum eft , non ipfum a fua σαρξ ἐγένετο , 8 μετάπτωσιν τῆς φύ-
39 natura excidiffe , fed noftram σεως σημαίνει , ἀλλὰ τὴν ἀνάληψιν τῆς
,, naturam fufcepiffe fignificat. 12.
ἡμετέρας φύσεως. εἰ γὰρ τὸ ἐγένετο
"" Sienim factum eft de mutatio .
ν εις , ἐὰν ἀκέσῃς Παύλο
ne intelligis , fi audieris Pau . μεταβολὴ νομίζ
"
,lum dicentema ) , Chriftus nos λέγοντος , Χρισὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐν
9 redemnit a maledictione legis , της κατάρας τῷ νόμε , γενόμενος ὑπὲρ
99 faëtus pro nobis malediétio , an ἡμῶν κατάρα , εἰς φύσιν καὶ μετατρο
"" de natura et in maledictionem
3) mutatione accipies ? Sicut er- πὴν κατάρας ἐκλαμβάνεις τὴν λέξιν ;
go faftus maleditio, nihil aliud ὥσπερ ἦν τὸ γενόμενος
‫اد‬ κατάρα ἐδὲν
fignificat , quam quod male . ἕτερον σημαίνει , ἢη ὅτι κατάραν τὴν
3 dictionem noftram in fe fufce · καθ᾿ ἡμῶν εἰς ἑαυτὸν ἔλαβεν , ὅτω καὶ
perit : fic etiam Verbum caro τὸ Ο Λόγος σὰρξἐγένετο καὶ ἐσκήνω
fa &tum eft , et habitauit in no- ‫اد‬
σιν , ἢ τῆς
sbis, nihil aliud quam carnis σεν ἐν ἡμῖν , ἐδὲν ἄλλο παρίτη
' ,, affumtionein fignificat . σαρκὸς τὴν ἀνάληψιν .
ERAN . Admiror virorum ifto-
ΕΡΑΝ. †) ῎Αγαμαι τῆς συμφωνίας
rum concordiam et confenfum . τὲς ἄνδρας. ἅπαντες γὰρ τὴν αὐτὴν
Omnes enim dicta euangelica fic
interpretati fant, ac fi vnum in ἑρμηνείαν τῶν εὐαγγελικῶν ῥηλῶν ἐποιή
locum conuenientes opinionem σαντο , ὥσπερ εἰς ταὐτὸν συνελθόντες ,
fuam fimul vna confcripfifient. καὶ τὸ κοινῇ δόξαν συγγράψαντες .

ORTH. Maxiino quidem il- ' ΟΡΘ . Μέγισα μὲν αὐτὲς ἀπ᾿ ἀλ
1os interualio et inontes et ma- λήλων καὶ ὄρη καὶ πελάγη δικησιν C
ria diftinguunt , fed eorum con ἀλλὰ τὴν συμφωνίαν · ἐκ ἐπήμανεν ἡ
fenfioni diftantia nihil obftitit , διάτασις , ὑπὸ μιᾶς γὰρ ἅπαντες
omnes enim eadém fpirituali
gratia afflati funt. Proferrem πνευματικῆς
πνευματικής ἐνηχήθησαν χάριτος.
etiam tibi fortiffimorum veri- προσήνεγκα ἄν σοι καὶ2 τῶν νικηφόρων
tatis propugnatorum Diodori τῆς εὐσεβείας ἀγωνικῶν Διοδώρες και
et Theodori enarrationes , nil Θεοδώρε τὰς ἑρμηνείας ,εἰ μη δύσκο
* viderem * vos infento in hos νῶς ὑμᾶς ἑώρων περὶ τὰς ἄνδρας δια
animo effe , Apollinarisque in
eos odio et maleuolentiæ fuc . κειμένες , καὶ τῆς ᾿Απολιναρίς περὶ
ceffiffe. Vidiffes enim hos et- αὐτὲς ἀπεχθείας κληρονόμες γεγενη-
iam ceteris confonanna feri- μένες. ἐθεάσω δ᾽ ἂν καὶ τέτες συνω
pfifle , et ex diuino . fonte δαὶ γεγραφότας , καὶ ἐκ τῆς θείας της
Ruenta haufiffe , riuosque et γῆς ἀρυσαμένες τὰ νάματα , καὶ κρε
ipfos quoque Spiritus extitiffe. ν& ςκαιαυτές γεγενημένες τῷ Πνεύματος .
ἀλλὰ
† ) Αγαμαι κ. τ . λ . Tantus omnino eft vtriusque foci confenfus , vt prio

ris quafi Epitome fit pofterior. Exfiant etiam nonnulla inter Chryfofto-
ni Scripta , quæ ab aliis Seueriano tribuuntur.
α ) Gal . 3, 13.
1
M MVTABI
IMM
I V LI S.
49
ἀλλὰ τέτες μὲν παραλείψω · ἄσπονδον Sed hos quidem prætermittam ,

γὰρκατ᾿ αὐτῶν ἀνεδέξασθε πόλεμον˙ quia implacabile bellum aduer-
Oftendam
ἐπιδείξω δέ σοι τὸν πανεύφημον τῆς ἐκ fus eos fufcepiftis.
vero tibi celeberrimum ec-
κλησίας διδάσκαλον , καὶ τὸ ἐκείνω περὶ clefiæ doξtorem ,etillius de diui-
τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως φρόνημα , na incarnatione fententiain , vt
ἵνα γνῶς τίνα περὶ τῆς ληφθάσης ἐδό . cognofcas de fufcepta natura
ξασε φύσεως , ἀκήκοας δὲ πάντως quid fenferit. Audiuifti enim
dextera illum
de PetriIgnatium
Ιγνάτιον ἐκεῖνον , ὃς διὰ τῆς τῷ μεγά- prorfus Pontifi qui
, catus
λεΠέτρε δεξιᾶς τῆς ἀρχιερωσύνης τὴν gratiam fufcepit ,et poft ad
χάριν ἐδέξατο , καὶ τὴν ἐκκλησίαν ᾿Αν · miniftratam ecclefiam antioche-
τιοχέων ἰθύνας τὸν τῷ μαρτυρίε ςέ- nam martyrii coronam adeptus
φανον ἀνεδήσαλο , καὶ Εἰρηναῖον , ὃς τῆς eft : et Irenæum , qui Polycar
Πολυκάρπε διδασκαλίας ἀπήλαυσεν , pi auditor et difcipulus fuit,
ἐγεγόνει δὲ φωτὴς Γαλατῶν τῶν ἔσπε . lumenque occidentalium Gal
lorum , et Hippolytum ac
ρίων , καὶ Ἱππόλυτον , καὶ Μεθόδιον , Methodium pontifices et mare
τὲς ἀρχιερέας καὶ μάρτυρας , καὶ τες tyres, et alios ,quorum pla
ἄλλες, ὧν ταῖς διδασκαλίαις τὰς προσ- citis nomina quoque adiun.
* ηγορίας συνάψω . gam .
ΕΡΑΝ. Ποθέντί μοι καὶ τάςδε ERAN. Valde cupienti mihi
etiam hæc teftimonia propones.
προσοίσεις τὰς μαρτυρίας .
ΟΡΘ. ῎Ακεσον τῶνἀνδρῶν τὴν ἀπο- ORTH . Audi ergo viros apo-
ftolicam doctrinam fonantes.
5ολικὴν προφερόντων διδασκαλίαν .
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ SANCTI IGNATΗ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ Σ EPISCOPI ANTIOCHENI
ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΣ. ET MARTYRIS.
Ex
Ἐκ τῆς πρὸς 53 ) Σμυρναίες Εx epiftola ad Smyrnaos.
Plane cumulateque perfuafos de
ἐπιτολῆς . 54 ) Πεπληροφορημένες
Domino noftro , qui eft ex ge
55) ἀληθῶς εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν , ὄντα nere Dauidis fecundum car
ἐκ γένες Δαβὶδ κατὰ σάρκα , υἱὸν Θεῷ nem , et filius Dei fecundum
56 ) κατὰ θεότητα καὶ δύναμιν, 57) γε- diuinitatem et potentiam : qui
vere
1
53 ) Σμύρν. Ita legendum effe dudum VSSERIVS , PEARso N vs aliique vi-
derunt. Nec dubitationi locus effe poteft , cuin eadem hæc fit epiftola ,
quæ in Dialogo 2 et 3. redte ἡ πρὸς Σμυρναίες audit. Deferenda itaque
fuit leétio Sirm . Ῥωμαίες , etfi Ed . rom . et lipf. iftam tueri videantur .
54) Πεπλ . κ. τ. λ. Pertinent ifta ad initium Epiftola , cohærent autem
cum verbis quæ præcedunt , ἐνόησα ὑμᾶς et quæ fequuntur. Propius ad
Codicem mediceum quam ad vulgatum græcum accedunt loca ex ignatia-
nis epiftolis a Noftro allata. Conf . CHRISTOPH. BEYERI Diff . altera i
de Ignatio veritatis Confeffore et Martyre pag. 39. fq . 55 ) ἀληθ . Alii
ponunt poft τὸν Κύριον ἡμῶν . - 56) κατὰ 9.κ . δέν . Cod . medit . κατὰ θέλημα
καὶ δύναμιν Θεῖ. Vid . PEARSON , ad h . 1. 57 ) γεγ . Ed . prior habebat
γεγενημένον .
B. Theod . Tom. IV . D
B. THEODORETI DIALOG. I.
50
vere natus eft ex virgine , et γεννημένον ἀληθῶς ἐκ παρθένε , βε

4
baptizatus a Ioanne, vt omnis βαπτισμένον ὑπὸ Ἰωάννε , ἵνα πληρω-
ab fubPontio
re impleretur
ipfo iuftitiaPilato : ve- 9ῇ πᾶσα δικαιοσύνη ὑπ᾽ αὐτῷ , ἀληθῶς
et Herode
Tetrarcha pro nobis crucifixus ἐπὶ Ποντίε Πιλάτε καὶ ῾Ηρώδε τε
in carne, ElvSDEM ex eadem τράρχε καθηλωμένον ὑπὲρ ἡμῶν σαρκί.
epiftola . Quid enim prodeft , f 18 αὐτῷ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιςολῆς .
aut 58 ) Τίγὰρ ὠφελεῖ ,ἔπες με ἐπαινε

quis one lauder , Dominum non
confitens eum carnemn gettare ? τις , τὸν δὲ Κύριόν με βλασφημα
. , μὴ
Quod qui non profitetur , pla. ὁμολογῶν αὐτὸν σαρκοφόρον ; 0ὁ δὲ τέτο
ne ipfum negat , cadauer por . μὴ λέγαν , τελείως αὐτὸν ἀπήρνηται
‫اد‬
tans. EIVSDEM ex eadem epi- ὢν νεκροφόρος . Τῇ αὐτῇ ἐκ τῆς
ftola. Si enim opinione tan-
tum hac a Domino noftro ge αὐτῆς ἐπιςολῆς . Εἰ γὰρ τῷ δοκῶν
fta funt,ego quoque opinione ταῦτα ἐπράχθη ὑπὸ τῶ Κυρίῳ ἡμῶν ,
vinitus fuum . Cur autem ine- κἀγὼ τῷ δοκῶν δέδεμαι . τί δὲ καὶ
ipfam morti tradidi , ad ignem , ἐμαυτὸν ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ ,
ad gladium , ad beftias ? Ve πρὸς πῦς , πρὸς μάχαιραν , πρὸς της θη-
rum qui vicinus gladio , vici-
nuset Deo .Soluminnomine ρία ;ἀλλ᾽ ὁ ἐγγὺς μαχαίρας ,ἐγγὺς
Iefu Chrifti, vt paffionum eius 59 ) Θε8. μόνον ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησᾶ
focius fiam , omnia fuftineo , Χρις8 , εἰς τὸ συμπαθῶν αὐτῷ πάντα
ipfo me corroborante , homine ὑπομένω , αὐτῷ με ἐνδυναμῶντος , τότε
* perfecto , * quem aliqui ignoran- λάς 60 ) ἀνθρώπε , ὅν τινες ἀγνοῶντες
tes negant. EIVSDEM ex epifto-
la ad Ephefios. Deus enimnofter αρνῶνται. Το αὐτῷ ἐκ τῆς πρὸς
Iefus Chriftus in Mariæ vtero Ἐφεσίες ἐπιςολῆς . Ὁ γὰρ Θεὸς
geftatus eft fecundum Dei dif. ἡμῶν Ἰησῆς Χριτὸς ἐκυοφορήθη ὑπὸ
penfationem , ex femine qui Μαρίας , κατ᾽ οἰκονομίαν Θεῷ, ἐκ σπέρ-
dem Dauidis , fed ex Spiritu ματος μὲν Δαβὶδ , 6ι) ἐκ Πνεύματος δὲ
fanito : qui natus eft, et bapti- ἁγίε , ὃς ἐγεννήθη , καὶ ἐβαπτίσθη ,
zatus , vt mortalitas noftra pur. 62 ) ἵνα τὸ θνητὸν ἡμῶν καθαρισθῇ .
getur. EIVSDEM
Τῆ αὐτῷ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιτολῆς .
epiftola. Si quidem finguli
omnes vniuerfe in gratia no- 63) Εἴ τι οἱ κατ᾽ ἄνδρα κοινῇ πάντες
minatim conuenitisinvna fide , ἐν τῇ χάριτι ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε ἐν
et in vno Iefu Chrifto , fecun- μιᾷ πίςει , καὶ 64) ἑνὶ Ἰησέ Χρισῷ ,
dum carnem ex genere Daui- 65 ) κατὰ σάρκα ἐκ γένεςΝ Δαβίδ ,
dis , filio hominis et filio Dei. τῷ υἱῷ τῷ ἀνθρώπε , καὶ υἱῷ τῷ Θεῷ .
T8
58 ) Τί --
— νεκροφ . Cod . medic. Τί γάρ με ὠφελεῖ τις , εἰ ἐτὲ ἐπαινεῖ , τὸν
σαρκοφόρον. Ὁ δὲ ἀπήρνηται ὢν νεκροφόρος. Ex his vltimis verbis emena-
danda fuit lectio firm , ὡς νεκροφόρον. Vid . PEARSON . ad h . 1. 59) Θε
Cod . medic . addit μεταξὺ θηρίων , μεταξύ Θεό. 60 ) άνθρ . Ibid . fequitur
γενομένη . 6ι) ἐκ . Abeft a Cod. medic . 62) Cod. medic , ἵνα τῷ πάθει τὸ
ὕδωρ καθαρίσῃ . Vid, THOM. SMITH ad h . 1. 63 ) Εἴ τι. Cod , medic , ὅτι
64) ἑνί. Ibid . ἐν. 65) κατά . Ib. præin . τῷ.
I MM VTABILI S.
51
eadem epiftola .
Τῷ αὐτῷ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιςολῆς . EIVSDEM ex
Vnus eft medicus carnalis et fpi-
Εἰς ἰατρός ἐξι σαρκικὸς καὶ πνευματι-
ritualis , genitus et ingenitus, in
κὸς , 66 γεννητὸς καὶ ἀγέννητος , 67 ) ἐν
hotnine Deus, in morte vita ater-
ἀνθρώπῳ Θεὸς , ἐν θανάτῳ ζωὴ ἀλη- na , et exMaria et ex Deo , "pri-
θινή , καὶ ἐκ Μαρίας καὶ ἐκ Θεῷ , πρῶ- mo quidem paffibilis , tunc vero
τον παθητὸς , καὶ τότε ἀπαθὴς , Ἰη . impaftibilis , IefusEIVSDEM
Chriftus Do +
minus nofter . ex
σῆς Χρισὸς ὁ Κύριος ἡμῶν. Τ8 αὐτῷ ἐκ
epiftola ad Trallianos. Obtura-
τῆς πρὸς Τραλλιανὲς ἐπιτολῆς . te itaque aures veftras , quando
Κωφώθητε ἦν , ὅταν χωρὶς Ἰησῦ Χριςğ vobis loquitur quispiam fine
68 ) ὑμῖν λαλῇ τις, τῇ ἐκ γένες Δαβίδ , Iefu Chrifto , qui eft ex genere
τε ἐκ Μαξίας , ὃς ἀληθῶς ἐγεννήθη , Dauilis , qui eft exMaria : qui
vere natus eft , vere comedir et
ἔφαγέ τε καὶ ἔπιεν ἀληθῶς , ἐδιώχθη
bibit , qui fub Pontio Pilato per-
ἐπὶ Ποντίε Πιλάτε , 69 ) ἐςαυρώθη , καὶ fecutiones fubiit , crucifixus et
ἀπέθανε, βλεπόντων 70 ) τῶν ἐπιγείων mortuus eft, videntibus terreftri-
καὶ ἐπερανίων και καταχθονίων. bus, cæleftibus, et inferis .
IRENA EI :
E I P H Ν ΑΙ ΟΥ
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΟΥΓΔΟΥΝΟΥ EPISCOPI LVGDVNENSIS ,
ex tertio libro contra
ἐκ τε τρίτε λόγω τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις. barefes (a ).
19
71 ) Εἰς τί δὲ καὶ τὸ Ἐν πόλει Δαβὶδ Quorf um autem hæc verba
in ciuitate Dauid addiderunt a),
προσέθηκαν , 2εἰ μὴ ἵνα τὴν ὑπὸ Θεῷ γε
nifi vt promiffionem quæ Daui-
γενημένην τῷ Δαβὶδ ὑπόχεσιν , ὅτι ἐκ di a Deo
fa& ta erat b), fore vt ex
καρπᾶ τῆς κοιλίας αὐτῷ αἰώνιός ἐξι
ventris ipfius fruétu rex fempi
βασιλεὺς , πεπληρωμένην 72) εὐαγε
ternus exifteret , expletam an-
γελίσωνται , 73 ) ἣν ὁ δημιεργὸς τῷ nuntiarent , quam videlicet vni-
δὲ τῇ παντὸς πεποίητο ἐπαγγελίαν ; verfitatis huius conditor fecerat ?
D 1 EIVS-
66 ) γενν . καὶ ἀγένν . Sirm . γεννητὸς ἐξ ἀγεννήτου , quæ leétio iam pETAvio cor-
rupta vifa eft. De vera huius loci lectione adhuc dubitari poffe videtur.
Nos fequimur leftionem Cod . medic. fecundum Vulg . Interpretem , et
ATHANASII in libro de Synodis Arimini et Seleuc. GELASIVs autem
in libro de duabus Chrifti naturis fequutus eft lectionem γενητὸς καὶ ἀγένητος
faftus et non faftus. Vid . SMITH 1. c . et BEYER l . c . p. 47. 67) v
ἀνθρ · Θεός . Cod . medic . ἐν σαρκὶ γενόμενος Θεός. Quæ ibid . fequuntur , ἐν
αθανάτῳ ζωῇ ἀληθινῇ , in mendo cubant. 68 ) ὑμ . Edit . rom. et lipf
ἡμῖν , fed cum noftra lectione confentit Codex medic . Eandem exprimit
Strigelii interpretatio . 69) ἐσαυg . Cod . medic . præm . ἀληθῶς . 7o Cod .
medic . τῶν ἐπερανίων , ἐπιγείων καὶ ὑποχθονίων. 21) Εἰς τί κ . τ. λ. Hoc et
fequentibus Fragmentis vfus eft GRABIVS , Vt lacunas Textus græci
expleret in edit. fua IRENAEI. 72) εὐαγγ . Ed . rom et lipf addunt
•
τῷ Δαβὶδ ὑπόσχεσιν . 23) ἥν. Alian lectionem habuit vetus Interpres.
Vid, GRAB . ad h. 1 .
a) Luc. 2, 4. 1 ) Pr . 131 , 11 .
(2 ) Cap. 11.
B THEODORETI DIALOG. I.
52
EIVSDEM ex eodem libro (b ). Τ8 αὐτῷ ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε .
Et cum dicereta ) , Audite do · Καὶ ἐν τῷ εἰπᾶν, 74 ) Ακέσατε δὴ οἶκος
mus Dauidis, fignificabat, fem-
Δαβίδ , σημαίνοντος ἦν, ὅτι 75 ) ὃν ἐπηγα
piternum illum regem , quem
Deus Dauidi de ventris ipfius γάλατο τῷ Δαβὶδ ὁ Θεὸς , ἐκ καρπε
fructu excitaturum fe promife- τῆς κοιλίας αὐτῷ αἰώνιον ἀναζήσειν
rat , hunc ipfum effe , qui ex βασιλέα , ὗτός ἐξιν ( 6) ἐκ τῆς Δαβὶδ
dauidica virgine natus eft .
παρθένε γενόμενος . Τῷ αὐτῷ ἐκ τῆ
EIVSDEM ex eodem libro ( c)
αὐτῇ λόγ8 . Εἰ τοίνυν ὁ πρῶτος
Proinde fi primus Adam pa-
trem hoininem habuiffet , at ᾿Αδὰμ ἔχε πατέρα ἄνθρωπον , καὶ ἐκ
queex femineprocreatus fuiffet, 77) σπέρματος ἐγεννήθη , εἰκὸς ἦν καὶ
non abs re dicere quis poffet, τὸν δεύτερον Αδάμ λέγειν '78 ) αὐτὸν ἐξ
fecundum quoque Adamum ex
Ἰωσὴφ γεγενῆσθαι . εἰ δὲ ἐκεῖνος ἐκ γῆς
Iofepho ortum effe. At vero ,
ἐλήφθη , πλάτης δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς , ἔδει
cum ille exterra fumtus , at.
que a Deo formatus fit , opor · καὶ τὸν ἀνακεφαλαιέμενον εἰς αὐτὸν
tet vtique eum qui hominem a ὑπὸ τῷ Θεῷ πεπλασμένον ἄνθρωπον ,
Deo efietumn in feipfo inftau- τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ τῆς γεννήσεως ἔχειν
raret,
tionis eandem cum illo genera
fimilitudinem habere. ὁμοιότητα . εἰς τί ἦν πάλιν ἐκ ἔλαβε
χῶν ὁ Θεὸς , ἀλλ᾽ ἐκΜαρίας ἐνήργησε
Quid igitur caufa eft , quam .
obrem Deus limum rurfus non τὴν πλάσιν γενέθαι ; ἵνα μὴ ἄλλη πλά-
* fumferit, * fed operam dederit , σις γένηται , μηδὲ ἄλλο τὸ 19 ) σωζό
vt ex Maria formatio fieret?
μενον , αλλ᾽ αὐτὸς ἐκεῖνος ἀνακεφα
Nimirum ne alia effet eftitio , λαιωθῇ ,τηρεμένης τῆς ὁμοιότητος .
aut aliud effet quod faluaretur, ‫اد‬
fed ille ipfemet inftauraretur , ἄγαν ἐν πίπτεσι καὶ οἱ λέγοντες αὖ-
feruata fimilitudine . Valde igi τὸν μηδὲν εἰληφέναι ἐκ τῆς παρθένε ,
tur errant , qui dicunt , eum ἵν᾿ ἐκβάλωσι τὴν τῆς σαρκὸς κληρονο-
nihil affumfiffe ex virgine , vt μίαν, καὶ ἀποβάλωνται τὴν ὁμοιότητα .
reiiciant carnis hereditatem , et rg᾿ αὐτῷ ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε .
fimilitudinem repudient. EIVS- .
DEM ex eodem libro (d ). Quan . ท εἰς τὴν Μαρίαν
80 ) Ἐπεὶ περισσὴ καὶ ἡ
doquidem ipfius quoque inMa . αὐτῷ κάθοδος . τί γὰρ καὶ εἰς αὐτὴν
riam defcenfus fuperuacaneus κατῄe , εἰ μηδὲν ἔμελλε λήψεθαι παρ
fuit. Ecquid enim in eam de · αὐτῆς ; ἔτι τὲ εἰ μηδὲν εἰλήφει παρὰ
fcendebat , fi nihil ab ea fum-
turus erat ?Ad hæc fi nihil a τῆς Μαρίας , ἐκ 81 ) ἂν τὰς ἀπὸ γῆς
Maria fumfiffet , non vtique ci- ελημα
74) 'Ax. Ed . rom .et lipf. ἀκέσετε . Ita quoque GRABIvs legit. 75 ) ὃv . In-
ferenda fuit hæc vox, vt bene monuit GRABIVS. 76) x. Edit. rom. et lipf.
præm . δ . 77) σπέρμ . GRA B. inferi iubet ἀνδρὸς , fed fine autoritate MSC .
autEditionum antiquiorum . Romana et lipi. Ed . nihil addunt. 78 ) αὐτόν .
Abundat , iudice GRABIO. 79 ) σως . κ. τ. λ. Aliam leftionem habuit
vetus Interpres ab HERVETO iam emendatus. Vid. GRAB. ad h. 1.
80) Ἐπεὶ περισσή . Edit . rom. et lipf. ἐπείπερ ἴση . Minus bene. 8i) ἂν τάς .
Edit GRAB. αὐτάς .
a) EL. 7, 13.
(b ) Cap . 27. (c ) Cap . 31. (d) Cap. 32.
IM MV TABILIS. 53
ΤΟ bos eos qui e terra fumti funt,

ελημμένας προσίετο τροφὰς , δι᾽ ὧν τὸ
ἀπὸ γῆς ληφθὲν τρέφεται σῶμα · ἐδ᾽ et quibus corpus e terra fum-
tum alitur , admififet ,nec cum
ἂνεἰς τεσσαράκοντα ἡμέρας ὁμοίως ως quadraginta dies , ficut Moles
Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας νητεύσας ἐπάνησε , et Elias , ieiunaffet , in famem
τῷ σώματο‫د‬ς‫ ا‬ἐπιζητῶντος τὴν ἰδίαν τρο- incidiffet , corpore videlicet ali-
φήν · ἐδ᾽ ἂν Ἰωάννης ὁ μαθητὴς αὐτῇ mentum fuum expofcente . Nec
erea Ioannes ipfius difcipu
περὶ αὐτῷ γράφων εἰρήκει,Ὁ δὲ Ἰησᾶς prat pulus de ipfo fcribens dixif-
κεκοπιακὼ ς ρία ἐκαθέζε · fera ) , Jefus autem fatigatus ex
ς
‫ اد‬ἐκ τῆς ὁδοιπο
τοῦ ἐδ᾽ ἂν ὁ Δαβὶδ προαναπεφωνήκει itinere , fedebat. Nec item Da-
περὶ αὐτῶ , Καὶ ἐπὶ τὸ ἄλγος τῶν τραυ · vid de eo prædixiffet b ) , Et fu-
μάτων με προσέθηκαν˙ ἐδ᾽ ἂν ἐδάκρυ- per dolorem vulnerum meo-
‫اد‬ Nec Lazari
σεν ἐπὶ τῷ Λαζάρε , ἐδ᾽ ἂν ἵδρωσε rum addiderunt .
‫و‬ ‫ا‬ fudiflet ,nec
θρόμβες αἵματο · ἐδ᾽ ἂν εἰρήκει ὅτι
ς cau fa lacr imas
‫اد‬ fanguinis guttas fudoris inftar
περίλυπός ἐςιν ἡ ψυχή με ἐδ᾽ ἂν νυ entifitet : nec dixiffetc) , Tr
γείσης αὐτῷ τῆς πλευρᾶς ἐξῆλθεν αἷ. ftis eft anima mea : nec deni.
μα καὶ ὕδωρ . ταῦτα γὰρ πάντα σύμ · que ifto ipfius latere fanguis
Hæc
βολα σαρκὸς τῆς ἀπὸ γῆς εὐλημμένης , vna cum aqua exiiffet .
ἣν εἰς αὑτὸν ἀνεκεφαλαιώσατο τὸ ἴδιον enim cuncta carnis e terra fam-
tæ argumenta funt , quam in
πλάσμα σώζων . Τῷ αὐτῷ ἐκ τῶ fe inftaurauit , vt figmento fuo
EIVSDEM
αὐτῷ λόγῳ . Ὥσπες γὰρ διὰ τῆς falutem afferret.
ex eodem libro (e). Quemad-
παρακοῆς τῷ ἑνὸς ἀνθρώπε τε πρώτως
mod um enim vniu s
ἐκ τῆς ἀνεργάτε πεπλασμένε αμαξίῳ . miser rudi" terra fati inobe
λοὶ κατετάθησαν οἱ πολλοὶ , και απέ dientiam peccatores multi con-
ζαλον τὴν ζωήν · ὅτως ἔδει καὶ δι᾽ ὑπα- ftituti funtd ) , vitamque amife-
κοῆς ἑνὸς ἀνθρώπε , τῷ πρώτως ἐκ runt : ita etiam conueniebat ,
παρθένε γεγενημένε , δικαιωθῆναι πολ- vt per vnius hominis primum
ex virgine procreati obedien-
λές , καὶ ἀπολαβεν τὴν σωτηρίαν . tiam multi iuftitiam confeque-
Τῷ αὐτῷ ἐκ τῷ αὐτῷ λόγ8. rentur , EIV ac falutem recupera
Ἐγὼ εἶπα , 82 ) Υἱοὶ Ὑψίσε ἐςὶ πάντες rent, SDEM ex eodem li
καὶ θεοὶ , ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνή- bro( f ). Egoe ) dixi, Filii Al-
tiffimi eftis omnes , et dii : vos
σκετε . ταῦτα 83 ) λέγει πρὸς τὸς μὴ μη autem vt homines morimini.
δεξαμένες τὴν δωρεὰν τῆς υἱοθεσίας , Hecillis dicit, quiadoptionis mu

nus non acceperunt , fed pure
ἀλλ᾽ ἀτιμάζοντας τὴν σάρκωσιν τῆς κα .
Verbi Dei generationis incarna-
θαρᾶς γεννήσεως τῇ Λόγω τῷ Θεῷ , καὶ
tionem adfpernantur, hominique
ἀποτερῶντας τὸν ἄνθρωπον τῆς εἰς adfcenfum ad Deum eripiunt, ac
Θεὸνἀνόδε , καὶ ἀχαριζῶντας τῷ ὑπὲς Dei Verbo ipforumcaufa incar-
αὐτῶν σαρκωθέντι Λόγῳ τῷ Θεδ. eis nato ingratos fe præbent. Pro-
D 3 pterea
- θεοί. Inuerfo ordine hæc allegantur.

υἱοὶ — 83) λέγει. Excidiffe vide.
tur particula. Nam vetus Interpres habet 9 Ad eos indubitate dicit.
) Ioh. 4, 6. b) Pf. 68, 26. c) Matth. 26, 28. d) Rom. 5, 19. e) PL. 81, 67.7
(e ) Cap. 20 . ( f ) Cap. 21.
54 \ B. THEODORETI DIALO G. I.
pterea enim Verbum * ) (Dei) eft τῦτο γὰρ 84) ὁ Λόγος ἄνθρωπος, ἵνα
homo, vt homoVerbum capiens,ἄνθρωπος 85) χωρήσας τὸν Λόγον ,καὶ
adoptionemque confecutus ,
lius Dei efficiatur . EIVSDEM τὴν υἱοθεσίαν λαβὼν , υἱὸς γένηται Θεός
ex eodem libro g ). Cum itaque Τ8 αὐτῷ ἐκ τὸ αὐτῇ λόγ8 .
Spiritus præfinitæ difpenfationis Τέ πνεύματος ἦν κατελθόντος διὰ τὴν
* caufa defcenderit, *atque vnige προωρισμένην οἰκονομίαν , καὶ τῷ υἱῷ τῷ
nitus Dei filius , qui etiain Pa Θε8 μονογενῆς , ὃς καὶ Λόγος ἐπὶ τῇ
tris Verbum eft , veniente tem-
poris plenitudine f ) (hominis Πατρὸς , ἐλθόντος τῷ πληρώματος τῷ
caufa ) in homine incarnatus χρόνο , σαρκωθέντος 86)ἐν ἀνθρώπῳ ,

fit , et Dominus nofter Iefus καὶ πᾶσαν τὴν κατ᾽ ἄνθρωπον οἶκονο-
Chriftus , qui vnus et idem eft, 2
humanam omnem adminiftra . μίαν ἐκπληρώσαντος τῷ Κυρίῳ ἡμῶν
tionem expleuerit , quemnadmo . Ἰησ887)Χρι55 , ἑνὸς καὶ τῷ αὐτῷ ὄντος ,
dum et ipfe Dominus teftatur , ὡς αὐτὸς ὁ Κύριος μαρτυρεῖ, καὶ οἱ ἀπό
et apoftoli confitentur , et pro- ςολος ὁμολογῶσι, καὶ οἱ προφῆται και
phetæ prædicant , falfas eorum
doëtrinas effe conftat , qui og- εύτλεσι, ψευδεῖς ἀπεδείχθησαν πᾶσαι
dondas ,et quaterniones , et ap. αἱ διδασκαλία τῶν τὰς ὀγδοάδας , και
parentes fpecies commenti funt. τετράδας, καὶ δοκήσεις παρεξευρηκότων ,
SANCTI HIPPOLYTI ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ

EPIS C O PI ET MAR TYRI S. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΣ,
Ex oratione in illud a), Domi-
Ἐκ † ) τῷ λόγε τῷ εἰς τὸ Κύ-
mus pafcit me ,. Porra autein ar-
κιβωτὸς δὲ
ca ex lignis quæputrefcere non ριος ποιμαίνει με. Καὶ
poterant , erat ipfe Saluator . ἐκ ξύλων ασήπλων αὐτὸς ἦν ὁ Σωτήρα
Per hanc enim putredinis et τὸ γὰρ ἄσηπτον αὐτῷ καὶ ἀδιάφθορον
corruptionis expers eius taber σκῆνος ταύτῃ κατηγγέλλετο , τὸ μηδε
naculum fignificabatur , quod μίαν ἁμαρτήματος σηπεδόνα Φύσαν
nullam peccati putredinem ge- ,
nuit. Nam qui peccauit , con- ὁ γὰρ ἁμαρτήσας , καὶ ἐξομολογέμε
fitetur et dicit b ) , Putruerunt νός φησί , Προσώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ
et corruptæ funt cicatrices meæ μωλωπές με . ἀπὸ προσώπε τῆς ἀφρι ·
ob infipientiam team, Domni- σύνης με, ὁ δὲ Κύριος ἀναμάρτητος ἦν ,
་
nus autem a peccato alienus ἐκ τῶν ἀσήπτων ξύλων τὸ κατὰ ἄν
erat , et ex lignis putrefactioni
non obnoxiis fecundum homi . θρωπον , τετέτιν ἐκ τῆς παρθένε καὶ
nem , hoc eft , ex virgine et > τὸ
84) ὁ Λόγος, Iuxta Interpretem veterem legendum eft ὁ Λόγος Θεğ , άνθρω
πος , καὶ ὁ υἱὸς Θεῷ υἱὸς ἀνθρώπε ἐγεννήθη . * ) Dei abeft ab interpretatione
lat, Strigelii. 85) χωρ. τ . Λόγ , Ed . GRABII , τὸν Λόγ. χωρήσας, Vetus
Interpres habet, commixtus Verbo Dei. Sed non fine cauffa a Phrafi illa
abftinuit Nofter , etfi fuerint , quibus etiam vox χωρήσας difpliceret. Vid .
G R AB . ad h . 1. 86 ) ἐν ἀνθρ . Vetus Interpres legit ἐν ἀνθρώπῳ δι᾽ ἄνθρωπ
πον. f) ham . caufa , Abeft ab interpretatione Strigelii. 87) Χρ . Def. in Edit.
GRA BII. †) Alia etiam Hippolyti Fragmenta in Dial. 2, occurrunt,
a) Pf. 22, I. b) Pf. 37, 5.
( 3 ) Cap . 19.
IMM V TA BILI S.
55
τ8 αγίε Πνεύματος , ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν Spiritu fando , intus et foris

τῇ Λόγε τῷ Θεῷ οἷα καθαρωτάτῳ χρυ- tanquampurifimo Verbi Dei
auro circumte& us. EIVSDEM
σῳ περικεκαλυμμένος . Τ8 αὐτῷ ἐκ ex fermone in Helcanam et An-
τῷ λόγε τῇ εἰς τὸν Ἑλκανᾶν καὶ nam . Duc mihi , ο Samuel ,
τὴν ῎Ανναν . ῎Αγε δήμοι , ὦ Σαμεήλ , in Bethleem iuuencam , vt re-
εἰς Βηθλεὲμ ἑλκομένην τὴν δάμαλιν , gem ex Dauide natumn , ethunc
a patre regem et facerdotem
ἵνα ἐπιδείξῃς τὸν ἐκ Δαβὶδ βασιλέα τι- vndum oftendas . EIVSDEM
κλόμενον , καὶ τῷτον ὑπὸ Πατρὸς βασιλέα ex eodem fermone. Dic mihi ,
καὶ ἱερέα~χριόμενον . Τ8 αὐτῷ ἐκ ο beata Maria , quid erat a
te in vtero conceptum , et quid
τε αὐτῷ λόγο. Επέ μοι , ώ μακα-
a te in virginali vtero gefta-
ρία Μαρία , τί ἦν τὸ ὑπό σε ἐν་ τῇ και batur ? Verbum enim erat Dei
λίᾳ συνειλημμένον , καὶ τί ἦν τὸ ὑπὸ σὲ primogenitum , de calis ad te
ἐν παρθενικῇ μήτρᾳ βαςαζόμενον ; Λό. defcendens , et homo primoge-
γος γὰρ ἦν Θεῷ πρωτότοκος ἀπ᾿ ἐρα- nitus in vtero formatus , vt
νῶν ἐπὶ σὲ κατερχόμενος , καὶ ἄνθρω . primogenitum Verbum Dei
homini primogenito vnitum
πος πρωτότοκος ἐν κοιλίᾳ πλασσόμε‐ oftenderetur . EIVSDEM ex
νος , ἵν᾿ ὁ πρωτότοκος Λόγος Θεğ πρω- eodem fermone . Secundam
τοτόκῳ ἀνθρώπῳ συναπτόμενος δειχθῇ . per prophetas , vt per Samnue-

Τ8 αὐτῷ ἐκ τῶ αὐτῷ λόγ8. lem , reuocans et liberans po-
Τὴν δὴ δευτέραν , τὴν διὰ τῶν προφη- pulum a feruitute alienigena-
rum. Tertiam autem , quando
τῶν ὡς διὰ τῷ Σαμδὴλ , ἀνακαλῶν καὶ incarnatus aderat homine ex
ἐπιτρέψων τὸν λαὸν ἀπὸ τῆς δελείας virgine afiunto ,qui et ciuita-
τῶν ἀλλοφύλων. τὴν δὲ τρίτην, ἐν ᾗ ἔν- ten confpicatus feuit fuper
σαρκος παρῆν τὸν ἐκ τῆς παρθένε ἄν . EIVSDEM ex fermone
ipfam .
θρωπον ἀναλαβὼν , ὃς καὶ ἰδὼν τὴν πό . in principium Elaia . Aegy-
λιν, ἔκλαυσεν ἐπ᾿ αὐτῇ . Τῷ αὐτῷ ἐκ Ρto quidem mundum compa-
το λόγο τῷ εἰς τὴνἀρχὴν τῶ τε rauita ),manufatis vero ido
lolatriam , terræ motui * deni-
Ἡσαΐε . Αἰγύπτῳ μὲν τὸν κόσμον que interitum et euerfionem
ἀπέκασε , χειροποιήτοις δὲ τὴν εἰδωλο- ipfius. Dominum porro , Ver-
λατρίαν , σεισμῷ δὲ τὴν μετανάςασιν bun ( dicit) : nubem leuem , pu-
भव्य κατάλυσιν αὐτῆς . Κύριον δὲ, †) τὸν riffimum eius tabernaculum , in
Λόγον νεφέλην δὲ κέφην , τὸ καθαρώ- quo confidens Dominus nofter
τατον σκῆνος , εἰς ὃ ἐνθρονισθεὶς ὁ Κύριος Iefus Chriftus in vitam in-
ἡμῶν Ἰησᾶς Χριζὸς , εἰσῆλθεν εἰς τὸν greffus eft ad conuellendum
errorein .
βίον σεσαι τὴν πλάνην .
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΘΟΔΙΟΥ SANCTI METHODIE
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΣ , EPISCOPI ET MARTYRIS,
* ) ἐκ τῇ περὶ τῶν μαρτύρων λόγω. Ex fermone de martyribus.
Adeo enim admirandum ,
Οὕτω γὰρ θαυματὸν καὶ περισπές et magnopere expetendum
δαςον ἐπὶ τὸ μαρτύριον , ὅτι αὐτὸς ὁ eft martyrium , vt Dominus
D 4 ipfe
f ) τὸν Λόγ. Excidiffe videtur λέγει , aut fimile verbum . * ) Hoc eft vni-
cum Methodii fragmentum a Theod. feruatum.
a) Eſ. 19, 1.
ipfe Tefus Chriftus , Glius Dei , Κύριος Ἰησῆς Χρισὸς , ὁ υἱὸς τῷ Θεῷ,
ipfum honorans teftatus fit a ) , τιμῶν αὐτὸ ἐμαρτύρησεν ,ἐχ ἁρπαγ
fe non rapinam arbitrari effe ༈
æqualem Deo , vt hoc dono et μὸν ἡγησάμενος τὸ εἶναι ἶσα Θεῷ , ἵνα
iam hominem ad quem de. και τέτῳ τὸν ἄνθρωπον τῷ χαρίσμα .
fcenderat coronaret,
τι, εἰς ὃν κατέβη , ξέψη
SANCTI EVSTATHII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
EPISCOPI ANTIOCHENI
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΩΝ ΚΑΙ
ET CONFESSORIS. ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ .
Ex Interpretatione Pfalmi XV. Ἐκ * ) τῆς ἑρμηνείας τ8 ιέ.
Atqui (anima ) Iefu vtrumque
experta eft. Fuit enim etin la . ψαλμᾶ . ᾿Αλλὰ μὴν ἡ τῷ Ἰησῦ ἑκα-
eo humanarum animarun , et τέρων
N πῆραν ἔχε . γέγονε γὰρ καὶ ἐν
extra carnem conftituta viuit et τῷχωρίῳ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, καὶ
fuperftes eft. Ratione igitur eft τῆς σαρκὸς ἐκτὸς γενομένη ζῇ καὶ ὑφέ-
prædita , et eiusdem cum ani-
mabus hominum fubftantiæ , ςηκε . λογικὴ ἄρα , καὶ τοῖς ψυχαῖς
ficut et caro confubftantialis τῶν ἀνθρώπων ὁμούσιος , ὥσπερ καὶ ἡ
carni hominum , quæ ex Ma σαρξ ὁμούσιος τῇ τῶν ἀνθρώπων σαρκὶ
ria prodiit . EIVSDEM ex li- τυγχάνει , ἐκ τῆςΜαρίας προελθεσα .
bro de anima . Quid autem di Τσαὐτῷ ἐκ τῷ περὶψυχῆς λόγ8 .
cent, qui ad infantis educatio- ‫ ار‬ἔποιεν εἰς τὰς τῇ τρέφες ἀνα-
Τίδ᾽ ἂν
nem refpexerint , vel ad ætatis ‫اد‬
acceffionem , vel ad productio . βλέψαντες ἀνατροφας
‫اد‬ , ἢ τὴν τῆς ἡλι
nem temporum , vel ad corpo . κίας ἀνάδοσιν, ἢ τὴν ἐπίτασιν τῶν χρό-
ris incrementum ? Vt autem νων , ἢ τὴν τῷ σώματος αὔξην ; ἵνα δὲ
prætermittam miracula in terra παρῶ λέγειν τὰς ἐπὶ ἐδάφες †) ἐκπλη-
edita , videant mortuorum re-
fufcitationes
fufcitationes,paffionis fymbol , ρωθείσας θαυματεργί ας , ὁράτωσαν
,pafionis fymbola , τὰς τῶν νεκρῶν ἀναβιώσεις , τὰ τῇ πά
flagellorum veftigia , plagarum
cicatrices , latus perfoffam , cla . 9ες σύμβολα , τὰ τῶν μασίγων ἴχνη ,
vorumnotas , fanguinis effufio . τὲς τῶν πληγῶν μώλωπας , τὰς τερών
nem , mortis figna , et vt omnia μένας πλευρὰς , τὲς τῶν ἥλων τύπες
complectar , ipfam proprii cor- τὴν τῷ αἵματος ἔκχυσιν , τὰ τῇ θανά
་ .
poris refurrectionem.
EIvs- τε σημεία , καὶ τὸ σύμπαν εἰπεῖν ,
DEM ex eodem libro. Si quis τὴν τὴν τῷ ἰδίε σώματος ἀνάκασιν ,
vero ad corporis generationem Τ8 αὐτῷ ἐκ τῷ αὐτῷ λόγο .
refpicit , palam deprehendet ,
quod in Bethleem natus fs] Καὶ μὴν εἴ τις εἰς τὴν τῷ σώματος γέν-
fciis inuolutus fit , et in Aegy- νησιν ἀφορά , προδήλως εὑρήσειεν ἂν ὡς
pro , propter immanifimi He. ἐν τῇ Βηθλεὲμ τεχθεὶς ἐσπαργανώθη ,
rodis infidias , per aliquot an- καν τῇ Αἰγύπτῳ χρόνοις ἔτράφη τισὶν
nos educatus , et in Nazaret ἕνεκεν τῆς τὸ ἀλάτορος ἐπιβελῆς Ἡρώ
ad virilem ætatem prouectus. δε , καν τῇ Ναζαρὲτ ἀνδρωθείς ηυξήθη ,
Τ
*) Plura Euftathii antioch . Fragmenta exftant in Dial. 2. et 3. † ) ἐκπλ .
Emendanda leftio ἐκ πληρωθείσας apud FABRIC. Biblioth . gr. Vol . VIII ,
P. 187.
«) Phil, 2, 6.
IMM VTABILIS. 57
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε . EIVSDEM ex eodem libro. Non

enim eft idem tabernaculum Ver-
Οὐ γὰρ ταὐτόν ἐξιν ἡ σκηνὴ τε Λόγε , bietDei, per quod diuinam glo
καὶ Θεῷ , δι᾿ ἧς τὴν θείαν ἐθεώρει δό- riam contemplabatur * beatus
ξαν ὁμακάριος Στέφανος. Τε αυ- Stephanusa ). EivsDEM ex fer-
τ8 , ἐκ τῷ λόγο τῇ εἰς τὸ, Κύ- mone in illud b ), Dominus crea-
ριος ἔκτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτῇ . vit me initium viarum fuarum .
Si ergo generationis principium.
Εἰ μὲν ἦν ἀρχὴν τῆς γεννήσεως ελη- accepit Verbum , ex quo per
Φεν ὁ Λόγος , ἀφ᾽ ᾧ διὰ τῆς μητρῴας maternum tranfiens vterum cor-
διοδεύσας γατρὸς τὰς σωματικὰς ἐφό- poraliamembra geftauit,conftat
factum effe illum ex muliere. At fi
ρεσεν ἁρμονίας , συνέτηκεν ὅτι γέγονεν Verbum et Deusantea erat apud
ἐκ γυναικός . εἰ δὲ Λόγος καὶ Θεὸς ἦν Patrem , etvniuerfa per ipfum fa-
ἀνέκαθεν παρὰ τῷ Πατρὶ, καὶ τὰσύμâta effe dicimus, non eft vtique fa-
παντα δι᾽ αὐτῷ γεγενῆσθαι φαμὲν , ἐκ ctus ex muliere, qui eft, et creatu-
ἄρα γέγονεν ἐκ γυναικὸς ὁ ὤν , καὶ ταῖς tis omnibus vt fint caufam præ-
bet : fed Deus naturâ eft omni-
γεννητοῖς ἅπασιν αἴτιος ὤν. ἀλλ᾽ ἐς
bus bonis abundans , infinitus ,
τὴν φύσιν Θεὸς αὐτάρκης , ᾄπειρος , et qui mente comprehendi ne-
ἀπερινόητος ·. ἐκ γυναικὸς δὲ γέγονεν quit : ex muliere autem faltus
>
ἄνθρωπος , ὁ τῇ παρθενικῇ μήτρα eft hoino , qui in virginali vte-
Πνεύματι παγεὶς ἁγίῳ . Τὸ αὐτ8 , ro per Spiritum fanctum forina-
tus eft. EIVSDEM ex eodem
ἐκ τῷ αὐτῷ λόγο . Ναὸς γὰρ κυ* fermone . Templum enim pro-
ρίως ὁ καθαρὸς καὶ ἄχραντος , ἡ κατὰ prie mundum et immaculatum
τὸν ἄνθρωπόν ἐςι περὶ τὸν Λόγον σκη- eft humanum Verbi tabernacu-
νὴ , ἔνθα προφανῶς σκηνώσας ᾤκησεν ὁ lum , in quo fe confpiciendum
Θεός. καὶ ταῦτα , ἐκ ἐκ τῶν εἰκότων præbens habitauit Deus. Ne
que vero hac probabilibus ducti
φαμέν, τότε γὰρ ὁ φύσει τῷ Θεῷ υἱὸς , coniecturis dicimus. Nam is
τὴν λύσιν καὶ ἀνάςασιν προαγορεύων quinatura filius Dei eft ,huius
τῇ νεῷ, ἀναμφιβόλως ἡμᾶς διδάσκων templi deftructionem et inftau-
ἐφοδιάζει , τοῖςμιαιφόνοις φάσκων 18- rationem pradicens , fine vlla 1
δαίοις , Λύσατε τὸν ναὸν τῦτον , καὶ ἐν ambiguitate nos hac de re do-
τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν . 1 8 αὐ- cuit, cruentis Iudais dicensc) ,
Soluite templum hoc , et in tri-
τῇ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε . Ὁπηνίκα bus diebus excitabo ipfum.
ἓν τὸν ἄνθρωπον ναεργήσας ἐφόρεσεν εIVSDEM ex eodem libro . Quan-

ὁ Λόγος , σώματι μὲν τοῖς ἀνθρώπες do igitur hominem tanquamn
ἐπιφοιτῶν , παντοδαπὰς ἀοράτως θαυ templum fabricatus Verbum ge-
ftauit , corpore quidem inter
ματεργίας ἐπεδείκνυτο , τὸς δὲ ἀποσό . homines verfatus eft , varia au-
λες κήρυκας τῆς ἀϊδίε βασιλείας ἐξέ· temn miracula inuifibiliter edidit,
18 αὐτῷ, ἐκ τῆς ἑρμη- et apoftolos æterni regni præco-
πεμπε. EIVSDEM ex Inter-
νείας τε Σβ' ψαλμᾶ . Πρόδηλον nes mifit.
pretatione Pfalmi XCII. Apertumn
ἕν , επερ ὁ χρίων ἀποδεικνύειΘεὸν , ὦ eft ergo , fi vngens Deum defi-
τὸν θρόνον εἶπεν αἰώνιον , δῆλος μέν ἐςι gnar , cuius fedem æternam dixit,
DS 11311-
a) Act. 7, 57. b) Prov. 8, 22. ) Ioh. 2, 19.
RETI
58 B. THEODO DIALOG . I.
natura Deum effe ; atque ex φύσει Θεὸς ἐκ Θεῷ γεννηθεὶς ὁ χρί-

Deo genitum qui vnxit. σας · ὁ δὲ ρ χρισθεὶς ἐπίκτητον ἔληφεν
Qui vero vnâtus eft , acquifi
ram accepit virtutem , egregio ἀρετὴν , ἐκκρίτῳ ναεργία κοσμηθείς ,
templo ornatus ex habitantis in ἐκ τῆς τε κατοικῶντος ἐν αὐτῷ θεό-
ipfo diuinitate . τητος.
SANCTI ATHANASIL ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ,

EPISCOPI ALEXANDRINI ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ
ET CONFESSORIS. ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ.
Ex defenfione inftituta pro ᾿Απὸ τῆς ἀπολογίας τῆς γε-

Dionyfio epifcopo Alexandria.
Ego a ) fun vitis , vos palmites . γενημένης ὑπὲρ Διονυσίε τε ἐπὶ
C
Pater meus agricola eft. Noς σκόπε Αλεξανδρείας . Ἐγὼ ἡἢ ἄμ
1 enim Domini fecundum corpus πελος , ὑμεῖς τὰ κλήματα ὁ πατής

cognati fumus : eamque ob 88)με ο γεωργός ἐςιν. ἡμεῖς γὰρ τῇ
caufam ipfe dixit b), Narrabo ་
meis. Κυρίω κατὰ τὸ σῶμα συγγενεῖς ἐσμέν .
nomen tuum fratribus
και αὐτὸς διὰ τῦτο εἶπεν , Απαγγελῶ
Et ficut palmites eiusdem funt
cum vite fubftantia , et ex ea τὸ ὄνομά σε τοῖς ἀδελφοῖς με. καὶ ὥστ
* πες t ) εἰσὶ τὰ κλήματα ὁμούσια τῆς
* propagati : * ita et nos , co-
gnata corpora habentes corpori αμπέλε , καὶ ἐξ αὐτῆς · ὅτω καὶ ἡμεῖς ,
Domini , ex eius plenitudine ὁμογενῆ 89 ) σώματα ἔχον ]ες τῷ σώμα
accipimus , et illud tanquam
radicemn habemus ad refurre . τι το Κυρίε , ἐκ τῷ πληρώματος αὐτῷ
âtionem , et ad falutem . Pa . λαμβάνομεν , κακεῖνο ῥίζαν ἔχομεν εἰς
ter autem appellatus eft agri τὴν ἀνάπασιν, καὶ 90) εἰς τὴν σωτηρίαν.
cola : quippe qui per Verbum ὁ δὲ Πατὴς εἴρηται ὁ γεωργός. αὐτὸς
quæ eft corpus
vitem coluit , EIVSDEM γὰς εἰργάσατο διὰ τῷ Λόγε τὴν ἄμε
dominicum . ex eo-
πελον , ἥτις ἐπὶ 9ι) τὸ κυριακὸν σῶμα .
dem opere. Vitis autem appel. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῆς αὐτῆς πραγ
latus eft Dominus , propter cor-
poralemn cognationem , quam ματείας. ῎Αμπελος δὲ ἐκλήθη ὁ Κύ
C
habet nobiscum , qui fumus ριος , διὰ τὴν 92) περὶ τὰ κλήματα , α
palmites . EIVSDEM
EivsDEM ex ma περ ἐσμὲν ἡμεῖς , συγγένειαν σωματικήν .
Quod
iore de fide oratione. princi Τῇ αὐτῇ , ἐκ τῷ περὶ πίςεως λό-
fcriptum eft c ) > In . γε τ8 μείζονος . 93) Τὸ γεγράφθαι
pio erat Verbum , diuinita- Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος , φανερῶς τὴν θεός
tem aperte fignificat : illud au-
temd ), Verbum caro faltumeft, τητα δηλοῖ τὸ δὲ Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγέ-
Domini humanitatem often- νετο , 94 )τὸ ἀνθρώπινον τ8Κυρίε δε
κνυσιν .
88 ) μου et εςιν . Def apud AT HAN . Τ . 1. P. 1. Edit. Bened . p. 250. f) εἰσίο

Lococit. leg . ἐπί. 89 ) σώμ . Loco cit. præm.τά. go ) εἰς . Def. 1. c. 9ι ) τὸ
κυρ . σῶμα . Loco cit . leg . τὸ ἀνθρώπινον τοῦ Σωτῆρος . 92 ) περί. Ibid .p . 25t .
leg. πρός . 93 ) Τὸ κ.τ.λ. Vide hunc locum et reliqua ex ifto libro allata,
in MONTF . colleêt . noua PP. Tom. II. 94 ) τὸ ἀνθρ. Emendatum ex
ΜΟΝΤ F. editione, SIRMONDys legerat τὸν ἄνθρωπον .
« ) Ioh . 15 , 5. b ) Pl . 21, 22. c) Ioh. 1, 1. a ) Ib. verf . 14-
IMM V TABILIS. 59
κνυσιν . Τῷ αὐτῷ, ἐκ τῆ αὐτῆλό- dit. EivsDEM ex eadem orario-

ne. Et illud a ) : Lauabit in vino
γ8 . 95) Καὶ τὸ, Πλυνεῖ ~ ἐν οἴνῳ τὴν ftolam fuam ,hoc eft in propria
ζολὴν αὑτῷ , τετέςιν ἐν τῷ ἰδίῳ αἵματι fanguine corpus , quod eft indus
mentum diuinitatis. EIVSDEM
τὸ σῶμα , τὴν περιβολὴν τῆς θεότητος.
Τὸ αὐτῇ , ἐκ τῶ αὐτῷ λόγε . ex eademeratione. Hoc enim b)
Erat refertur ad eius diuinita-
96) Τὸ γὰρ Ἦν, ἐπὶ τῆς θεότητος αὖ-
tein : illud vero c) , caro faftum
τε ἀναφέρεται · τοτὸ δὲ Σὰρξ ἐγένετο ,cft , ad corpus . Verbum caro
ἐπὶ τῷ σώματος . ὁ Λόγος σαρξ ἐγένετο , fa &tumn eft , non in carnem re-
ἐκ εἰς σάρκα αναλυθείς , ἀλλὰ σάρκα folutum , fed carnem geftans :
Φορέσας. ὡς δ᾽ ἂν ἄποι τις , Ὁ δενα quemadmodum fi dixerit quis-
γέγονε γέρων ἐκ ἐξ ἀρχῆς γεννηθείς , ἢ piam , Hic factus eftfenex , non
quod talisa principio natus fit:
Ο τρατιώτης βετεράνος
‫اد‬ ἐγένετο , & aut , fa &tus eft miles veteranus ,
πρότερον τοῦτος ὢν οἷος γέγονεν . Ιωάν. cum prius talis non effet , qua-
νης ἐγενόμην , φησὶν ,ἐν τῇ νήσῳ †) Πά- lis factus eft. Et Ioannes , Fui,
τμῳ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ κυριακῇ · ἐχ ὅτι inquit d) , in infula Parmo , die
ἐκεῖ γέγονεν , ἢ γεγένηται , ἀλλ᾿ εἶπεν dominico , non quod ibi factus
aut natus fit : fed dixit , Fui in
Εγενόμην ἐν Πάτμῳ , ἀντὶ τῷ παρεγε‐
Parmo , pro eo quod eft , ac
νόμην. έτως ὁ Λόγος εἰς σάρκα παρα- celli. Ita etiam Verbum ad >
γέγονεν , ὡς λέλεκται , Ὁ Λόγος σὰρξ carnem acceffit , vt di &tum eft ,
ἐγένετο . ἄκεσον λέγοντος , Ἐγενόμην Verbum caro fa &tum eft . Audi
ὡσεὶ σκεῦος ἀπολωλὸς , καὶ ἐγενόμην dicentem e ) , Faftus fum tan-
quam vas perditumn . Et f ), fa
ὡσεὶ ἄνθρωπος ἀβοήθητος , ἐν νεκροῖς
tus fum ficut homo auxilio
ἐλεύθερος. 18 αὐτῷ ἐκ τῆς πρὸς deftitutus , inter mortuos li
EIVSDEM ex epiftola
Ἐπίκτητον ἐπιςολῆς . 97 ) Τίς γὰρ ber.
Quis vnquam
ἤκεσε τοιαῦτα πώποτε ; 98) τίς ὁ δι. ad Epifterum .
talia audiuit ? quis_docuit ?
δάξας; 99 ) τίς ὁ μαθών ; ἐκ μὲν γὰρ quis didicit ? Ex Zione g)
Σιὼν ἐξελεύσεται 100 )νόμος , καὶ λό- enim egred iemur lex , et ver-
γος Κυρίῳ ἐξ Ιερεσαλήμ . ταῦτα δὲ ma. Hæc vero vndéHiero
bum Doni ni ex foly-
exierunt ?
πόθενἐξῆλθε ; ποῖος ᾅδης 1) ἐξηρεύξατο , qualis infernus hac euomuit ?
vt
95 ) Καὶ τὸ κ.τ.λ. Integer locus ita fehabet apud moxrr . 1. c. p . 18. καὶ τὸ
πλύνειν ἐν αἵματι τὴν τολὴν τὸ σῶμα τῆς περιβολῆς δηλοῖ . δι᾿οὗ σώματος καὶ α
ματος ἀποπλύνας τὰς ἁμαρτίας τῶν ἀνθρώπων πάντας αὐτοὺς ἐν τῷ ἰδίῳ σώματι
ἐνεδύσατο . 96 ) Τὸ γὰρ κ.τ.λ. Hæc l. c . iisdem verbis leguntur p .5. fed pro
βέτζανος vt h . l. habebat Sirm . eft βετεράνος, quain lectionem nos etiam fe-
quendam effe duximus. Eandem amplexi funt Benedictiniin Edit . ATHAN ,
parif. Τ.I. P.I. p . 1282. † ) Πάτμῳ . Editio Parif. Operum ATHAN. 1 ,
c. præm , τῇ , omittit autem illud ante κυριακῇ . 97) Τις κ.τ.λ. Locus ille
exftat in edit , Bened . Τ. Ι. P. II . p. 902. 98) τίς . Quidam præmn , ἤ,
99) τίς 6. Ibid . leg. . ioo ) νόμ . Ib. fequitur Θεοῦ. 1) ἐξης . Ed . rom.
et lipf. ἠρείξατο . Ita quoque apud ATHAN. 1. c. legitur,
a) Gen. 49, 11. b) Ioh. 1, 1. c) lb. verf. 14. d) Apoc. 1, 9. e) PL, 30, 12. ƒ) Pf. 87.
4.5. 3 ) ΕΓ. 2, 3.
vt dicatur corpus ex Maria fum- ὁμούσιον εἰπεῖν τὸ ἐκ Μαρίας σῶμα τῇ

tum confubftantiale effe diuinita- το Λόγο θεότητι ; ἢ ὅτι ὁ Λόγος 2 ) εἰς
tiVerbi, aut Verbumin carnem , σάρκα , καὶ ὀξέα , καὶ τρίχας , και
et offa , et pilos , et totum cor-
pusmutatum effe ? Quis audi ὅλον σῶμα 3) μεταβέβληται ; τίς δὲ
vit in ecclefia , aut omnino apud ἤκεσεν ἐν ἐκκλησία , ἢ ὅλως παρὰ
Chriftianos , Deum fatione et 4 ) Χρισιανοῖς , ὅτι θέσει καὶ ὦ φύσει
non natura corpus geftauiffe ? σῶμα πεφόρεκεν ὁ 5 ) Θεός ; Τῆ αὐ-
EIVSDEM ex eadem epiftola. 78 ,
Quis autein audiens non ex ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιςολῆς.
Maria , fed ex fua ipfius fub . 6 ) Τίς δὲ ἀκέων ὅτι ἐκ ἐκ Μαρίας , ἀλλ᾽
ftantia Verbum paffibile fibicor. ἐκ τῆς ἑαυτῷ ἐσίας μετεποίησεν ‫د‬ἑαυτῷ
‫ا‬
pus efformaffe , Chriftianum ef σῶμα παθητὸν ὁ Λόγος , ἐποι ἂν Χρι-
fe dixerit qui * hoc afirmnet? ςιανὸν τὸν λέγοντα ταῦτα . τίς δὲ τὴν
Quis vero hanc nefariam im-
pietatem excogitauit , vt exi . αθέμιτον ταύτην ἐπενόησεν ἀσέβειαν ,
ftimet , aut dicat , eum qui ex ὥς τε καν εἰς ἐνθύμησιν ἐλθεῖν καὶ εἰς
Maria effe affirmnet corpus do . πῶν , ὅτι ὁ λέγων ἐκ Μαρίας εἶναι τὸ
minicum , non iam trinitatem , κυριακὸν σῶμα , ἐκ ἔτι τριάδα , ἀλλὰ
fed quaternitatem in diuinitate τετράδα ἐν τῇ θεότητι φρονῶ ; ὡς διὰ
ponere? quafi propterea dicant
qui fic affe& ti funt , fubftantia τότο τὲς ὅτω διακειμένες τῆς ἐσίας
Trinitatis effe carnem , quam τῆς τριάδος 7 ) λέγειν τὴν σάρκα , ἣν
induit ex Maria Saluator. Vn. ἐνεδύσατο ἐκ Μαρίας ὁ Σωτής . πόθεν
denam rurfus parem his in- δὲ πάλιν ἠρεύξαντό τινες ἴσην ἀσέβειαν
pietatem erultarunt nonnulli , τοῖς προειρημένοις , †) ὡς εἰπεῖν μὴ νεώς
vt dicerent corpus non effe re-
centius Verbi diuinitate , fed τερον εἶναι τὸ σῶμα τῆς τῇ Λόγω θεό
coæternum illi femper fuife , τητος , ἀλλὰ συναΐδιον αὐτῷ διαπαντὸς
quandoquidem ex fubftantia γεγενῆσαι , ἐπειδὴ ἐκ τῆς ἐσίας τῆς
fapientiæ conditum eft ? εινs- σοφίας συνέτη ; Τ8 αὐτῷ , ἐκ τῆς
DEM ex eadem epiftola. Hu · αὐτῆς ἐπιςολῆς . 8) Ανθρώπινον
manum igitur naturâ corpus
erat, quod ex Maria prodiit ἄρα φύσει τὸ ἐκ Μαρίας 9 ) σῶμα κα
fecundum facram Scripturam , τὰ τὰς θείας γραφάς , 10 ) καὶ
2 ἀληθι
et verum erat , quia eiusdem νὸν δὲ ἦν, ἐπειδὴ ταὐτὸν ἦν τῷ ἡμετέ
naturæ cum noftro . Soror ρῳ˙ ἀδελφὴ γὰρ ἡμῶν ἡ Μαρία , ἐπεὶ
enimnoftra Maria , quia omnes και II) οἱ πάντες ἐκ τῷ ᾽Αδὰμ ἐσμὲν ,
ex Adamo fumus , et hac de re
nemo dubitabit, quiLuce ver. καὶ τᾶτο ἐκ ἄν τις ἀμφιβάλοι , μνης
borum meminerit. θεὶς ὧν 12 ) ἔγραψε Λεκᾶς .
ΤΟΥ
2) eis . Def. in antiquioribus Editt. A THAN . 3 ) μεταβ . Sequitur 1. c. καὶ ἠλε

λάγη τῆς ἰδίας φύσεως. 4) Loc. cit. eft Χρισιανῶν. 5 ) Θεός . Ιb . Κύριος. 6) Τις
δὲ κ. τέλο Hæc poft pauca interiecta excipiunt locum præcedentein.
7) λέγ . Apud ATHAN . 1. c. fequ . εἶναι. Α ) ws.
ώς. Edit. Bened , ὥστ
8 ) ᾿Ανθρ . κ . τ .λ . Vid . locum iftum in Edit. Benediât. T. I. P. II. p .906 .
9) σῶμα . Defid . l. c. 1o) Καί-ήμετέρῳ . Loco cit. leg . Καὶ ἀληθινὸν ἦν τὸ
σῶμα τοῦ Κυρίου · ἀληθινὸν δὲ ἦν , ἐπεὶ ταὐτὸν ἦν τῷ ἡμετέρῳ . 11 ) ο Def
l. c. 12) Loco cit . leg. ἔγραψεν ὁ Λουκᾶς .
M M VΤΑ BILIS .
IMM 61
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ SANCTI BASILII

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ Σ . EPISCOPI CAESARIENSIS.
Ἐκτῆς ἑρμηνείας τε νθ'. ψαλ- Ex interpretatione PfalmiLIX .

μ8. Πάντες ἀλλόφυλοι ὑπετάγησαν Omnes alienigens fub Chrifti
13 )ζυγῷ τῷ Χρισῦ ὑποκύψαντεςδιά iugum flexo capite mifi funt:
et ideo vsque ad Idumæam ex-
τᾶτο 14 ) καὶ 15 ) , ἐπὶ τὴν Ιδεμαίαν tendit calceamentum fuum a ).
16 ) ἐπιβάλλει τὸ ὑπόδημα αὐτῇ. ὑπόδη . Diuinitatis autem quafi calcea-
μα δὲ τῆς θεότητος ἡ σὰρξ ἡ θεοφό- mentum eft caro deifera , per
ρος δι᾿ ἧς ἐπέβη τοῖς ἀνθρώποις . quam inter homines verfatus
eft . EIVS DEM , ex iis quæ
Τῇ αὐτῇ , ἐκ τῶν πρὸς ᾿Αμφι- τοις π
λόχιον ἐπίσκοπον , περὶ τῷ ἁγίῳ fcripfit ad epifcopum Amphilo-
Et
Πνεύματος . Καὶ ἀνάπαλιν τῇ ἐξ ξ viciffim phrafi ex que pro per
17 ) λέξε , ἀντὶ τῆς δι᾽ ὦ 18) κέχρηται , quem vfus eft, vt quando dia
ὡς ὅταν λέγει Παῦλος , γενόμενος ἐκ cit Paulus b ) , Faëtus ex mu-
19) γυναικός . τέτο γὰρ ἡμῖν 20 )σα- liere. Hoc enim alibi no-
φῶς ἑτέρωθι διετείλατο , γυναικὶ μὲν bis aperte diftinxit , mulieri
προσήκειν λέγων τὸ ἐκ τῷ ἀνδρὸς γε. quidem conuenire dicens , ex
γενῆσαι, ανδρὶ δὲ , τὸ διὰ τῆς γυναι- viro factam effe , viro autem
κὸς , 21 ) „ ἐν οἷς φησιν, ὅτι ὥσπερ γυνὴ per mulierem , cum dicit c) ,
Μἐξἀνδρὸς,ὅπως ἀνὴρ διὰ τῆς γυναικός., Sicut mulier ex viro , ita vir
22) ἀλλὰ ὁμῶ μὲν τὸ 23 ) διάφορον τῆς per mulierem . Sed partim di-
χρήσεως ἐνδεικνύμενος καὶ ὁμῶ δὲ καὶ verfum harum vocum vfum
24 ) σφάλμα τινῶν ἐν παραδρομῇ διορ . oftendens , partim quorundam

errorem obiter corrigens , qui
θέμενος , τῶν οἰομένων πνευματικὸν εἶναι
ε
τῇ Κυρί τὸ σῶμα , ἵνα δείξ ῃ ὅτι ἐκ puta nt fpirituale effe corpus
Domini , vt oftendat carnem
τῷ ἀνθρωπείε φυράματος ή θεοφόρος deiferamex humanamaffa com-
σὰρξ συνεπάγη , τὴν ἐμφατικωτέραν paltam effe, fignificantiorem vo-
φωνὴν προετίμησε . τὸ μὲν γὰρ διὰ γυ- cem prætulit . Per mulierem
ναικὸς , παροδικὴν ἔμελλε τὴν ἔννοιαν τῆς enim traieftitiam tantum gene-
εν ·
25 )γεννήσεως τὸ δ᾽ ἐκ τῆς rationem videretur innuere : ex
γυναικὸς , ἱκανῶς παραδηλῶν τὴν και- muliere autein euidenter declam
νωνίαν τῆς φύσεως τῷ τικτομένῳ πρὸς rat communionem naturæ inter
τὴν γεννήσασαν . natum et genitricem.
SANCTI
13) ζυγῷ . In edit. Benedit. T. I. Operum S. Bafil. p. 192. præm. τῷ 14 ) και

Def . 1. c. 15 ) ἐπὶ inferendum fuit. Exftat etiamn in Edit. Bened . - 16) Ed .
Bened. ἐπιβαλεῖ T τὸ ἑαυτοῦ ὑπόδημα . 17 ) λέξει . Edit . Benediât . T. III . p . 9 .
habetπροθέσει . 18) Ed . Bened. κέχρηται Παῦλος · ὡς ὅταν λέγεικ.τ.λ. 19 ) γυν .
Ed . Bened . addit ἀντὶ τοῦ διὰ γυναικός . Εx præcedentibus hæc facile fupe
plentur. 20 ) σαφ . τ . Ed . Bened , ἑτέρωθι σαφῶς. 21 ) ἐν ---· γυναικός . Hæc
ex Edit . rom . et lipf. fuppleuimus . Exftant etiam in Ed. Bened . Bafilii.
22 ) Edit. Bened . ἀλλ᾽ ὅμως ἐνταῦθα ὁμοῦ κ.τ.λ. 23 ) διάφ . Sirm . habebat
ἀδιάφορον . Sed malumnus cum Bened. legere διάφορον. 24 ) σφ. Ed . rom .
lipl. et Bened. præmn . τό . 25) Ed. Bened . γενέσεως .
a) Pf. 59,8. b) Gal. 4, 4. c ) 1 Cor. 11, 12 .
SANCTI GREGORII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

EPISCOPI NAZIANZI. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΑΖΙΑΝΖΟΥ.
Ex priore expofitione ad Cle- Ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον προ-
donium . Si quis dicat* carnem
* de calo defcendiffe , et non τέρας ἐκθέσεως . Εἴ τις 26) λέγε
hinc et exnobis effe , anathema τὴν σάρκα ἐξ ἐρανῶ κατεληλυθέναι ,
fit. Illud enima ), Secundus ho . ἀλλὰ μὴ ἐντεῦθεν εἶναι καὶ παρ᾿ ἡμῶν ,
mo de clo , et b ), Qualis cæ · ἀνάθεμα ἔτω . τὸ γὰρ , Ὁ δεύτερος ἄν
leftis , tales et caleftes , et c), θρωπος ἐξ ἐρανῷ , καὶ , Οἷος ὁ ἐπερά
Nemo adfcendit in cælum , nifi
qui de calo defcendit filius ho. νιος,
vos , τοῦτοι καὶ οἱ ἐπεράνιοι , καὶ , οὐ
,
minis , et quæ funt alia eiusmo . δες αναζέθηκεν εἰς τὸν ἐρανὸν , εἰ μὴ
di , propter vnionem cum ho- ὁ ἐκ τῶ ἐρανῷ καταβὰς ὁ υἱὸς τῷ ἀν
mine dici exiftimandum eft , θρώπε , καὶ εἴ τι ἄλλο τοιέτο , νομιςέον

ficutet illud d) , per Chriftum λέγεθαι διὰ τὴν πρὸς τὸν 27 )ἄνθρω
falta efte omnnia , et e ), habita- πον ἕνωσιν , ὥσπερ καὶ 28) τὸ διά
· γεγονέναι τὰ πάντα , και
29 ) το Χριςε
re Chriftum in cordibus noftris ,
non fecundum eam Dei naturam
intelligendum eft, quæ in oculos κατοικεῖ. Χρισὸν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν,
cadit , fed fecundum eam quæ in- & κατὰ τὸ φαινόμενον τῷ Θεῷ , ἀλλὰ
telle a percipitur , commixtis κατὰ τὸ νούμενον, 30) κιρναμένων ὥσ
vt vocabulis fic etiam naturis. περ τῶν κλήσεων, ὅτω δὴ καὶ τῶν φύσεων .
EIVSDEM ex eodem libro . Qua Τ8 αὐτῷ ἐκ τῷ λόγο αυτ8.
vero de caufa Verbum homi-
nem faëtumn feu incarnatum et Τίς δὲ 31) ὁ λόγος αὐτοῖς τῆς ἐνανθρω
fe ipfi dicant , videamnus . Si πήσεως , 32) ἤγεν σαρκώσεως , ἴδωμεν
eniin ,
vt comprehenderetur ὡς αὐτοὶ λέγεσιν . εἰ μὲν ἵνα χωρηθῇ
Deus , qui alioqui comprehen · Θεὸς ἄλλως ἀχώρητος ὤν , καὶ ὡς ὑπὸ
di nequit , et fub velamine car-
nis cum hominibus verfaretur , παραπετάσματι τῇ σαρκὶ τοῖς ἀνθρώ
elegans ab eis fufcepta eft per. ποις προσομιλήση , κομψὸν τὸ πρόσω-
fona , et fabula aetus : vt non πεῖον αὐτοῖς , καὶ τὸ δράμα τῆς ὑποκρί-
dicam , quod aliter nobiscum σεως · ἵνα μὴ λέγω ལὅτι καὶ ἄλλως ὁμι
fu-
ignis poterat
colloqui
bo , ficut in
, et humana τῇ
fpecie λῆσαι ἡμῖν οἷόν τε ἦν , ὥσπερ ἐν βάτῳ
prius. Sin autem , vt pec . πυρὸς ,, καὶ ἀνθρωπίνῳ εἴδει τὸ πρότε
cati damnationem tollat , fimi ρον . εἰ δὲ ἵνα λύσῃ τὸ κατάκριμα τῆς
le fimili rapiens : ficut carne ἁμαρτίας , τῷ ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον 33) άρ-
opus habebat propter carnem πάσας , ὥσπερ σαρκὸς ἐδέησε διὰ τὴν
σάρκα
26) Edit. parif . Τ. 1. p.740. habet λέγοι . 27) ἄνθρ . Edit. parif. οὐράνιον .
28) τό . Omiffum in Edit. priori. 29 ) τοῦ. Def. in Edit. parif. 30 ) κερν .
φύσεων. Loco cit. κιρναμένων ὥσπερ τῶν φύσεων , οὕτω δὴ καὶ τῶν κλή-
σεων καὶ περιχωρουσῶν εἰς αλλήλας τῷ λόγῳ τῆς συμφυΐας. 31 ) ὁ λόγος. Loca
cit. T. I. p. 742. præm . καί . 32) ἤγεν και λέγεσιν . Loco cit. legitur έδω
μεν , είτουν σαρκώσεως , ὡς αὐτοὶ λέγεσιν. 33) άρπ . Loco cit. eft ἁγιάσας .
a ) 1 Cor. 15 , 47• b) 1b . verf. 48. c) loh . 3, 13. d ) Ioh . 1, 3. Hebr. 1, 2.

e) Eph. 3, 17.
IMM V TABILIS. 63
σάρκα κατακριθᾶσαν ,καὶ ψυχῆς διὰ condemnatam , et anima propter

τὴν ψυχὴν , ὅτω καὶ ~νῦ2 διὰ τὸν νῶν , & animam , fic et mente propter
mentem,quod non folum lapfa eft
πταίσαντα μόνον ἐν τῷ Αδάμ , ἀλλὰ καὶ
in Adamo , fed et prior male afe-
πρωτοπαθήσαντα , 34 ) ὥσπερ καὶ οἱ ata eft, vtinedici de morbis dice-
ἰατροὶ λέγεσιν ἐπὶ τῶν ἀῤῥωτημάτων. refolent. Quod enim mandatum
ὃ γὰρ τὴν ἐντολὴν ἐδέξατο el, τῦτο καὶ accepit , idemn mandatum non
τὴν ἐντολὴν ἐκ ἐφύλαξεν . ὃ 0 δὲ 35) τὴν feruauit : quod vero manda-
tum non feruauit, id etiam
ἐντολὴν ἐκ ἐφύλαξε , τῦτο καὶ τὴν
d transgreffionem adinifit : quod
παράβασιν ἐτόλμησεν . ὃ δὲ παρέβη, autem transgrefium eft , id fa-
τῦτο καὶ σωτηρίας ἐδεῖτο 36 )„ μάλιςα . lute inprimis indigebat :
κὃ δὲ τῆς σωτηρίας ἐδεῖτο, " τῦτο καὶ ,39 quod autem falute indigebat,
"
προσελήφθη. ὁ νᾶς ἄρα 37) προσείλη . id etiam affumtum eft. Mens
πται . τότο νῦν ἀποδέδεικται , κἂν μὴ velint nolint, demonftratum eft,
βέλωνται , γεωμετρικαῖς ὥς 38 ) φασιν geometricis , vt aiunt , neceffita-
ἀνάγκαις καὶ ἀποδείξεσι . σὺ δὲ ποιεῖs
, tibus et demonftrationibus. Τu
‫اد‬
παραπλήσιον , ὥσπερ ἂν εἰ ὀφθαλμῶ vero perinde facis , ac fi homi
ἀνθρώπε 39) νοσήσαντος , καὶ ποδὸς nis oculo laborante , ac pede lz-
προσπταίσαντος ,. τὸν πόδα μὲν ἐθερά . fo , pedem quidem curares, ocu
lo autem medicinam non adhi-
πευες , τὸν δὲ ὀφθαλμὸν ἀθεράπευτον beres : aut cum piator non be-
‫اد‬
εἴας ἢ ζωγραφε τὶ μὴ καλῶς γρά- ne pinxiffet , piffuram quidem
ψαντος , τὸ μὲν γραφὲν μετεποίης , emendares , pictorem vero tan-
τὸν δὲ ζωγράφον ὡς κατορθῶντα πα- quam re bene gefta praterires .
ρέτρεχες . εἰ δὲ ὑπὸ τέτων ἐξειργόμενοι Quodfihis rationibus deturbati
eo confugiunt , vt dicant Deum
τῶν λογισμῶν , καταφεύγεσιν ἐπὶ 2 τὸ potuiffe fine mente hominem
δυνατὸν εἶναι Θεῷ , καὶ χωρὶς νῦ σῶ . feruare potuit vrique
, etiam fi-
σαι τὸν ἄνθρωπον , δυνατὸν δήπε καὶ ne carne , fola volunta te , ficut
χωρὶς σαρκὸς μόνῳ τῷ βέλεσθαι , ὥστ et alia omnia facit et fecit fine
περ καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἐνεργῶ καὶ corporis opera. Tolle igitur
‫راک‬
40 )ἐνήργηκενἀσωμάτως . ἄνελε ἦν με· vnà cum mente carnem quo .
τὰ τῷ νῦ καὶ τὴν σάρκα , ἵν᾽ ᾖ σοιτέ . que , vt omni ex parte perfeita
λεον τὸ τῆς ἀπονοίας . fit tua amentia.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ SANCTI GREGORII *

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΥΣΣΗΣ. NYSSENI.
Ex fermone de Abrahamo .
Ἐκ τ8 41) λόγε εἰς τὸν Defcendit ergo non
τῇ nudum
Ver-
᾿Αβραάμ . Κατέβη 42 ) τοίνυν & γυμνὸς
34 ) ὥσπερ . Ib. ὅπερ οἷ. 35) τ. ἐντ . Def. 1. c. 36) Hæc quæ ob όμοιοτελ . X-
cidiffe videntur , ex Edit . parit. fuppleuinus. 37 ) Sirm . habebat προσει ·
λῆφθαι, quod ex parif . Edit. inutare et =ãτο addere vifum eft. 38) φασιν ,
Edit. parif. addit αὐτοί . 39) voc . Edit. parif , πταίσαντος . 40) ἐνήργ .
ἀσωμάτως. Ita Editio parif . re&te . Sirmondus habebat ἐνήργηκε σωματικῶς.
41 ) λόγο- Αραάμ . In Edit . parit. exftat T. III . fub Titulo περὶ θεότητος
Υἱ καὶ Πνεύματος , καὶ ἐγκώμιον εἰς τὸν δίκαιον ᾿Αβραάμ . 42) τοίνυν . Loco
cit. p . 471. fequitur καὶ ἐφάνη .
64 B. TH DI . I.
EO AL
DO OG
RE
TI
Verbum , fed caro faftum : non 43 ) Λόγος , ἀλλὰ σὰρξ γενόμενος εχ
Dei forina , fed forina ferui. ᾗ τῷ Θεῷ44 )μορφὴ , ἀλλ᾽ 45) ἡ τε δὲ
τῷ δέ
Hic igitur aeftfeipfo
non poffe , quifacere ) fe. λε
dixit aquie λ8 μορφή . έτος ἦν ἐςιν ὁ εἰπὼν μὴ δύο
quam . Nam imbecillitatis eft να ος ἀφ᾽ ἑαυτῷ 46 ) τί 47) ποιεῖν .
non poffe . Sicut enim luci te τὸ γὰρ μὴ δύνασθαι ασθενείας ἐξίν . ὡς
nebræ , etmors vitæ , fic poten- γὰρ τῷ φωτὶ τὸ σκότος , καὶ ὁ θάνα
tiæ opponitu imbecillitas. At τοςτῇ ζωῇ , ὅτω τῇ δυνάμει αντιδια
Chriftus eft potentia Dei. Non ξέλλεται ἡ ἀσθένεια . ἀλλὰ μὴν Χριτὸς
eft igitur potentiæ quicquam
impoffibile. Si enim inbecilla 48 ) δύναμις Θεῷ . ἐκ49) ἀδύνατος πάν-
τως ή δύναμις . εἰ γὰρ ἡ δύναμις ἀσθενοίη ,
eft potentia , quid potens eft ?
Quando igitur Verbum fe non τί τὸ δυνάμενον ; ὅταν ἐν ἀποφαίνεται
poffe facere dicit , perfpicuum ὁ Λόγος ὅτι ἐ δύναται ποιεῖν , δῆλον ὅτι
eft quod non diuinitati Vnige- &χὶ τῇ θεότητι τῇ Μονογενῆς τὴν ἀδυ
niti impotentiam tribuat , fed ναμίαν 50 ) προστίθησιν , ἀλλὰ τῇ ἀπε
imbecillitati naturæ noftræ im-
Εἰνείᾳ τῆς ἡμετέρας φύσεως προσμαρτυ-
C
poffibilitatem adfcribat.
enim caroinfima,ficut feri. ee τὸ ἀδύνατον . ἀσθενὴς δὲ ἡ σαρξ ,
ptumn eft b) : Tpiritus quidem καθώς γέγραπται , ὅτι τὸ 5ι) πνεῦμα
<
promtus eft , caro aurein infir. πρόθυμον , ἡ δὲ σαρξ ἀσθενής . 18
ma. EIVSDEM ex libro de per . αὐτῇ , 52 ) ἐκ τῷ περὶ τελειότη-
feftione vita. Sed rurfus verus τος βί8 . ᾿Αλλὰ πάλιν ὁ ἀληθινὸς νο-
Jegislator,cuius
fes figura erar Mo. μοθέτης, ο τύπος ἦν ὁΜωϋσῆς ,ἐκ τῆς
, ex terra noftra fibiipfi na-
turæ tabulas excidit. > 53 ) φύσεως
γῆς ἡμῶν ἑαυτῷ τὰς τῆς
enim nuptiæ carnem Dei ca. πλάκας ἐλάξευσεν . ἐ γὰρ γάμος
pacem fabricarunt : fed ipfe 54 ) αὐτῷ τὴν Θεοδόχον ἐδημιέργησε
propria carnis fit lapicida di- σάρκα, ἀλλ᾿ αὐτὸς τῆς ἰδίας σαρκὸς για
vino digito infcripta . Nam νεται λατόμος , τῆς τῷ θείῳ δακτύλω
Spiritus fanctus venit c) ad καταγραφάσης . Πνεῦμα γὰρ ἅγιον
virginem , et virtus Altiffini ἦλθεν ἐπὶ τὴν παρθένον , καὶ ἡ τε
obumbrauit eam . Poftquam Ὑψίςε ἐπεσκίασε δύναμις . ἐπεὶ δὲ τῇ
autem hoc factum eft , inuio- το 55 ) γέγονε , πάλιν τὸ ἀσύντριπτον
labilis rurfus euafit natura
τοῖς
diuinidigiti impres: ἔχεν ἡ φύσις , αθάνατος γενομένη
immortalis
fionibus effecta . EIVSDEM ex τ8 δακτύλε χαράγμασιν. Τῆ αὐτῆ
libro aduerfus Eunomium . Dici. ἐκ τῶ κατὰ Εὐνομίε λόγε. Φα
μὲν
43) λόγ. Ed . parif. præm . δ0.. 44 ) μορφή . Ib. fequitur καθ ' ἑαυτήν . 45)
−μορφή. Ib . leg . ἐν τῇ τε δέλε μορφῇ . 46) τί . Ib. poft δύναθαι ponitur.
47 ) ποιεῖν . Ib . fequitur , δῆλον ὅτι καθὸ γέγονε σάρξ . 48) Ib. Θεğ δύναμις.
Sequitur καὶ Θεῖ σοφία . 49 ) ἀδ . Ib. ἀδυνατεῖ ἦν. 5ο) Ed . rom . et ipf
προτίθησιν . 51 ) πν. Ed . parif . præm . μέν . 52 ) ἐκ -- βίε . In Edit. parif.
T. I. exftat fub Titulo περὶ τῇ βίε Μωσέως τῇ νομοθέτε , ἢ περὶ τῆς κατ᾿ ἀρετ
τὴν τελειότητος. 53) φύσ . Ib. p. 234. fequitur ἡμῶν. 54 ) αὐτῇ και σάρκα ,
Ib. leg. αὐτῷ τὴν θείαν ἐδημιέργησε σάρκα . 55) γέγ. Ib. ἐγένετο .
*) Ioh. 5, 19. b ) Matth . 26 , 47. c) Luc, 1, 35.
IMM VTABILI S.
65
μὲν τοίνυν , ὅτι 56 ) ἐν "" μὲν τοῖς πρὸ mus ergo, quod fupra, cum fa-
τότε λόγοις εἰπὼν τὴν σοφίαν 57) ᾠκο- pientiam fibi domum adificaffe
δομηκέναι ἑαυτῇ οἶκον , τὴν τῆς σαρκὸς dixit , carnisDomini conftruatio
τῷ Κυρίῳ κατασκευὴν 58 ) τῷ λόγῳ αἰ. nem verbisillis obfcure fignificet .
από Non enim aliena in domo vera
νίσσεται . καὶ γὰρ ἐν ἀλλοτρίῳ οἰκοδομής fapientia habitauit , fed domici
ματι ἡ ἀληθινὴ σοφία κατῴκησεν , αλλ᾽ lium fibi ex virginali corpore
ἑαυτῇ τὸ οἰκητήριον ἐκ τῷ παρθενικῶ exftruxir. EIVSDEM ex eodem
σώματος 59 ) ἐδομήσατο. Τ8 αὐτῇ opere . Verbum ante fecula
ἐκ τῆς αὐτῆς πραγματείας . Ὁ erat , caro autem in nouiflimis

λόγος πρὸ τῶν αἰώνων ἦν, ἡ σαρξ δὲ ἐπ᾿ tra quisquam dixerit , vel hanc
ἐχάτων ἐγένετο τῶν χρόνων‫اد‬, καὶ ἐκ ante facula fuiffe , vel in nouif
ἄν τις ἀνατρέψας ‫اد‬ εποι , ἢ ταύτην fimis temporibus faltum effe
προαιώνιον εἶναι , ἢ ἐν τοῖς ἐχάτοις γε Verbum . EIVSDEM ex eodem
γενῆσαι τὸν Λόγον . 18 αὐτῷ ἐκ opere. Non de diuino et ab
interitu alieno hæc vox a) Crea-
τῆς αὐτῆς πραγματείας . Οὐκ me intelligenda eft , fed de
vit
ἐκ τῷ θάε τε καὶ ἀκηράτε ἐν 60 ) τῷ eo , vt diftum eft, quod fecun-
ἔκτισέ μεφωνὴ , ἀλλὰ καὶ ὡς εἴρηται , dum difpenfationem affumtuin
ἐν τῷ 61 ) ἀναληφθέντος κατ΄ οἰκονομίαν eft ex creata noftra natura .
ἀπὸ τῆς κτιςῆς ἡμῶν φύσεως. · Τ8 EivsDEM ex prima oratione de

αὐτῇ ἐκ τοῦ εἰς τες μακαρισμός Beatitudinibus. Qui cum in
forina Dei effet b ) , non rapi-
λόγω πρώτε . Ὃς ἐν μορφῇ Θε 1 nam arbitratus eft fe effe æqua-
ὑπάρχων , ἐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ lem Deo , fed feipfum exinani-
εἶναι ἶσα Θεῷ , ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορ- vit ferui format . * accipiens . *
φὴν δέλε λαβών. τί πτωχότερον ἐπὶ Quid tenuius in Deo , guam
Θεᾶ τῆς τε δέλε μορφῆς ; τί ταπεινό . forma ferui? quid humilius in
‫اد‬
rege vniuerforum , quam in
τερον ἐπὶ τὸ βασιλέως τῶν ὄντων, ἢท τὸ mendicæ naturæ noftræ coin-
εἰς κοινωνίαν τῆς πλωχῆς ἡμῶν φύσεως
munionem venire ? Sed tainen
ἐλθῶν ; ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων , rex regum et dominus domi.
καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων , 62 ) ἐθελον. nantium feruitutis formam fua
τὶ τὴν τῆς δελείας μορφὴν ὑποδύεται . fponte induit .
SANCTI
56) ἐν . Ex Ed.rom . et lipf. fuppletum . Exftat quoque in Edit . parif. Ope .

rum Greg . nyff. T. II . p. 5o5. 57) Ed . paril . ἑαυτῇ ᾠκοδ , τὸν οἶκον . - 58 ) το
· λόγ. Ed. parif . διὰ τῇ λόγε. 59 ) ἐδ . Ed . parif . ᾠκοδομήσατο . 6ρ) τğ, Def.
1. c. 61) ἀναλ . Ed. parif. ἀνακραθέντος . 62) ἐθελ . Ed. parif. T. I. p. 767.
εθελόντως
4) Prov. 8, 22. b ) Phil. 2, 6. 7.
B. Theod. Tom. IV.

B. THEODORETI DIALOG. I.'
66
SANCTI FLAVIANI ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΛΑΒΙΑΝΟΥ

EPISCOPI ANTIOCHEN I. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ.
Ex fermone de Ioanne Bapti- 63 ) Ἐκ τῆς εἰς Ἰωάννην τον

fta . Non igitur cogites corpo- βαπτιςὴν ὁμιλίας . Μὴ τοίνυν νό
ralem conta &tum , nec coniu-
galem confuetudinem exipeda. σωματικῶς συνάφειαν , μηδὲ γαμικὴν
Tuus enim creator corporeum ὁμιλίαν ἐκδέχε . ὁ γὰρ σὸς δημιεργὸς
fuum templum , quod ex te na- τὸν σωματικὸν αὐτῷ ναὸν παρὰ σε τι
fcetur , fabricabit . EIVSDEM κλόμενον δημιεργεί. Τ8 αυτ8 64 ) ἐκ
ex oratione in illud , Spiritus Di
mini fuper me. Audire dicen 78 λόγε εἰς τὸ , Πνεῦμα Κυρίε
tem a ) , Spiritus Domini fuper ἐπ᾿ ἐμέ. ᾿Ακέσατε τῷ λέγοντος ,
me, ideo vnxit me. Non intel.Πνεῦμα ἐπ᾿ eἐμὲ, ὦ ενεκεν ἔχρισέ με . ἐκ
ligitis, inquit, quæ legitis. Veἴτε , φησὶν, ἃ ἀναγινώσκετε. ἥκω γὰρ
nio enim ad vos vndtus Spiritu . ὑμῖν ὁ χρισθεὶς τῷ Πνεύματι . Πνεύ-
Spiritu autem vngitur , non in
ματι δὲ χρίεται, ἐχ ἡ ἀθέατος φύσις ,
vifibilis natura , Tednobis cog .
nata. ἀλλὰ τὸ ἡμῖν 65 ) ὁμογενές.
AMPHILOCHII ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ
EPISCOPI ICONII. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΚΟ ΝΟΥ .
Ex oratione in illud b) , Pater † ) Ἐκ τῶ λόγε τῇ εἰς τὸ Πα-
meus maior me eft . Quodreli. τήρ με μείζων με ἐξίν. Διάκρι
quum eft , difcernas quæfo na-
νόν μοι λοιπὸν τὰς φύσεις , τήν τε τῇ
turas , Dei et hominis. Non 2
enim excidens , ex Deo faftus Θεῷ , τήν τε τῇ ἀνθρώπε , ἔτε γὰρ
eft homo, neque proficiens,ex κατ᾽ ἔκπλωσιν ἐκ Θεῖ γέγονεν ἄνθρως
homineDeus . Deum enim et πος ' ἔτε κατὰ προκοπὴν ἐξ ἀνθρώπε
hominem dico . Quando autem Θεός . Θεὸν γὰρ καὶ ἄνθρωπον λέγω .
paffiones carni, et miracula Deo ὅταν δὲ τὰ παθήματα τῇ σαρκὶ , καὶ
affignas , neceffario quamnuis no-
τὰ θαύματα τῷ Θεῷ δῷς , ἀνάγκῃ καὶ
lens tribuis ,humiles quidem μὴ θέλων δίδως , τὲς μὲν ταπεινὲς λός
fermones homini ex Maria na-
to , fublimiores vero et Deo γ8ς τῷ ἐκ Μαρίας ἀνθρώπῳ ,2 τὲς δὲ
conuenientes, Verbo quod erat ἀνηγμένες καὶ θεοπρεπες , τῷ • ἐνἀρ
in principio . Hanc ob cau· χῇ ὄντι Λόγῳ . διὰ τῦτο γὰρ πῇ μὲν
fam interdum humili, non ανηγμένες ,πῆ δὲ ταπεινὲς †† ) φθέγγο
nunquam fublimi oratione vtor,
vt per fublimem inhabitan . μαι λόγες ἵνα διὰ μὲν τῶν ὑψηλῶν ,
tis Verbi oftendamn cognatio . τῷ ἐνοικῶντος Λόγε δείξω τὴν συγγέ-
nem , per hunilem vero car veαν, διὰ δὲ τῶν ταπεινῶν , τῆς ταπει·
nis infirmitatem patefaciam . νῆς σαρκὸς γνωρίσω τὴν ἀσθένειαν .
ἔθεν
Ex τῆς κ. τ . λ . Vnicum huius libri fragmentum feruauit Theodo-

63) Ἐκ
retus. 64) ἐκ τοῦ κ.τ.λ. Huius etiam libri vnicum hoc eft fragmentum
a Theodor. feruatum . 6ς) όμον . Ed.romn . et lipfi confentiunt in le &t . vi-
tiofa ὁ μονογενές. †) Ἐκ τοῦ κ.τ.λ. Plura huius fcriptoris Fragmenta eX-
ftant in Dial. 2. et 3. ft) φ9 . Sir . φθέγγομεν.
a) Ef. 61, I. b ) Ioh , 14, 28.
IMM V TABILI S
67
~ †) ἐμαυτὸν ἶσον λέγω τῷ Vnde alicubi quidem dico me

ὅθεν πῆ μὲν
Πατρὸς , πῆ δὲ μείζονα τὸν Πατέρα · & Patriem

Patr rem , ,
aqualemn
eftemaio alibi
non mecvero
um
μαχόμενος ἐμαυτῷ , ἀλλὰ δεικνὺς ὡς
ipfe pugnans , fed oftendens
Θεὸς εἰμὶ καὶ ἄνθρωπος˙ Θεὸς μὲν ἐκ me Deum effe et hominein,
2
τῶν ὑψηλῶν , ἄνθρωπος δὲ ἐκ τῶν
Deum quidem ex fublimnibus ,
ταπεινῶν . εἰ δὲ θέλητε γνῶναι πῶς ὁ hoininein vero ex humilibus.
Πατής με μείζων με ἐςὶν , ἐκ τῆς σας · Quodfi vultis noffe quomodo
Patermeus maior me fit,de carne
καὶ ἐκ ἐκπροσώπε τῆς θεό.
κὸς εἶπον, A Patermeusmaior me fir, decarne
non de perfona diuinita-
τητος. Τῆ αὐτῷ ἐκ τῶ λόγο τ8 dixi tis . , etEIVSD EM ex fermone in
εἰς τὸ , Οὐ δύναται ὁ Υἱὸς ποιεν illuda ) , Non poteft filius face
ἀφ᾽ ἑαυτῶ ἐδέν . Ποῖος δὲ παρήκει Qualis in cælis
inobediens fuit Adam ? Qualis
σεν ἐν ἐρανοῖς ᾽Αδάμ ; ποῖος δὲ ἐξ δρα ·
vero ex celefti corpore forma-
νἱε σώματος ἐπλάθη παρὰ τὴν πρώ . tus eft præter primam formatio-
την πρωτόπλατος ; ἀλλ᾽ ἐπλάθη ἐξnem* protoplaftus ? Sed forma-
ἀρχῆς ὁ ἐκ τῆς γῆς ,C παρήκεσεν ὁ0 ἐκ
τus eft initio qui ex terra , ino-
τῆς γῆς , ἀνελή
C φθη ὁ ἐκ eτῆς γῆς . διὸ
bediens fuit qui ex terra , affum-
tus eft qui ex terra. Ideo etiam
καὶ ἐσώθη ὁ ἐκ τῆς γῆς , ἵν᾿ ὅτως ἀλη-
2
feruatus eft quiex terra , vtita
θῆς ἅμα καὶ ἀναγκαῖος φανῇ ὁ τῆς
fimul vera et neceffaria videatur
οἰκονομίας λόγος .
difpenfationis ratio.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ SANCTI IOANNIS
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ . EPISCOPI CONSTANTI
NOPOLITANI.
Ἐκ τε λόγε ὃν εἶπε , Γότθε
Ex oratione quam habuit, cum
66 ) πρέσβεως πρὸ αὐτῷ εἰρηκό- Gorbus legatus ante eum dixiJet .
τος . Ὅρα ἐκ προοιμίων τί ποιεῖ τὴν Videinexordio quid agat. Na
φύσιν περιβάλλεται τὴν ἡμετέραν , τὴν tura noftra induitur , infirma ,
ἠθενηκυῖαν , τὴν ἡτληθῶσαν ,ὥςε μαχές et deuicta , vt per eam pugnet
•
σαθαι καὶ ἀναπαλαῖσαι δι᾽ αὐτῆς καὶ et luetetur , ftatimque a princie
ἐκ τῶν προοιμίων πρόῤῥιζον ἀνασπᾷ τῆς pio arrogantiæ naturam radici-
ἀπονοίας τὴν φύσιν . Τῷ αὐτῷ ἐκ tus euellit. EIVSDEM ex Gea
nethliaco . An non extremæ eft
Το γενεθλιακῶ λόγε . Πῶς γὰρ
dementia , ipfosquidem , cum
ἐκ ἐχάτης παραπληξίας , αὐτὲς μὲν
in lapides etligna et viles fta
εἰς λίθος καὶ ξύλα εὐτελῆ ξόανα τ8ς
Deos fuos inducunt, et tan-
ἑαυτῶν εἰσάγοντας θεὸς , καὶ καθά- tuas
quam in carcere quodam inclu-
περ ἐν δεσμωτηρίῳ τινὶ κατακλείοντας ,
dunt , nihil turpe arbitrari fe
μηδὲν αἰχρὸν ἡγεῖσθαι μήτε ποιεῖν , μή .
facere aut dicere : nos vero
τε λέγειν· ἡμῖν δὲ ἐγκαλῶν λέγεσιν , reprehend
ere , quod dicamus
ὅτι ναὸν ἑαυτῷ κατασκευάσας ὁ Θεὸς Deum templo viuo fibi ipfi per
E 2
Spi-
†) ἐμ . Sirm . habebat ἑαυτὸν, et deinde ἑαυτῷ ,poft μαχόμενος. 66 ) Ed.rom.

et lipf. πρέσβυς , pro πρίσβνος , vt videtur.
«) Ioh. 5, 19.
68 B. THEODORETI DIALOG . 1 .
>
Spiritum fandtum exfiru &to , ζῶντα ἐκ Πνεύματος ἁγίε , δι᾿ αὐτῷ
opem mundo per illud attulife ? τὴν οἰκεμένην ὠφέλησεν ; εἰ γὰς αἰ
Si enim turpe eft in humnano cor- χρὸν ἐν ἀνθρωπίνῳ σώματι Θεὸν οἰκῆς
pore Deum habitare,multo ina . σαι , πολλῷ μᾶλλον ἐν λίθῳ καὶ ξύλῳ ,
gis in lapide et ligno, quantolapis ὅσῳ ὁ λίθος καὶ τὸ ξύλον ἀτιμότερον
et lignum homine viliora funt. ἀνθρώπε · εἰ μὴ ἄρα καὶ τῶν ἀναισθή
Nifi forte his etiam rebus nullo
των τέτων ὑλῶν εὐτελέτερον τὸ γένος
fenfu præditis abiectius genus
: ἡμῶν αὐτοῖς εἶναι δοκεῖ. αὐτοὶ και εις
noftrum ipfis videtur. Ipfi et
λίθες , καὶ εἰς κύνας , πολλοὶ δὲ τῶν αἱ
in lapides, et in canes , multi
etiam hæretici in alia his foe ρετικῶν καὶ εἰς ἕτερα τέτων ατιμότε
dioraDei fubftantiam deducunt , ρα , τῷ Θεῷ κατάγεσι‫ اد‬τὴν ἐσίαν .
Nos vero talia ne audire qui ἡμεῖς δὲ τέτων ἐδὲν ἔτ᾽ ἂν ἀκεσαι που
dem poffumus . Illud autem τὲ ἀναχοίμεθα . ἐκεῖνο δὲ φαμὲν , ὅτι
dicimus , quod mundam car- καθαρὰν σάρκα , καὶ ἁγίαν , καὶ ἄμω
nem , et
et fanétam
fandam ,, et immacula- μον , 67 )»99 και , ἁμαρτία πάση
γενο-
tam , et omnis peccati exper- μένην ἄβατον , ἐκ παρθενικῆς μήτρας
tem ,ex virginali vtero affumnferit ἔλαβεν ὁ Χρισὸς, καὶ τὸ οἰκεῖον διώρθωσε
Chriftus, et proprium vas perfe- σκεῦος . Καὶ μετ᾿ ὀλίγα˙ Ἐκεῖνο
cerit. Er poft pauca . Illudau- δὲ φαμὲν , ὅτι ναὸν ἅγιον ἑαυτῷ κατά
ten dicimus , quod cum templum σκευάσας ὁ Θεὸς Λόγος , δι᾿ ἐκείνε τὴν
fanctum fibi Deus Verbum con-
ftruxiffer , per illud eæleftem po- ἐκ τῶν ἐρανῶν πολιτείαν εἰς τὸν βίον
litiam ad nos inuexerit. EVS- εἰσήγαγε τὸν ἡμέτερον . Τῷ αὐτῷ
DEM ex oratione , quod quæ ἀπὸ τῇ λόγε, ὅτι 68 ), τα ,99 τα
huiniliter dicta et faëta funt a πεινῶς εἰρημένα καὶ γεγενημένα
Chrifto , non propter imbecil .
παρὰ τῷ Χρισᾶ , ἐ δι' ἀθένειαν
litatem potentiæ , fed propter
δυνάμεως , 69 ) , ἐγίνετο καὶ ἐλέ-
diuerfas ceconomiæ rationes di.
eta et faëta fint. ] Quæ igitur 9 γετο ,, ἀλλὰδι᾽οἰκονομίας δια
9
funt caufa , cur et ipfe de fe , φόρες.2 Τίνες ἦν εἰσιν 70 ) και από
et apoftoli de ipfo multa humi. τίαι τε ηι) ταπεινὰ πολλὰ καὶ αὐτὸν
liter dixerint ? Prima quidem et και τὲς ἀποτόλες ἀρηκέναι περὶ
maxima eft , quod carnem cum ' 72 ) ἑαυτῇ ; πρώτη 73 ) μὲν αἰτία καὶ
induiffet,fidem facere volue μεγίτη, τὸ σάρκα αὐτὸν περιβεβλῆθαι ,
rit , tum iis qui tunc erant , και βέλεθαι , καὶ τὰς τότε καὶ τὸς
tum pofteris omnibus , quod μετὰ ταῦτα πιτώσαθαι πάντας , ὅτι
8 σκιά
67 ) και. Εx Ed. rom. et lipf. infertum . 69 ) τὰ fupplendum fuit . Exftat

infra , in Dial. 2. vbi ex eadein Oratione locus allegatur fub nomine Oratio-
nis dogmaticæ . 69) ἐγ . κ . ἐλέγ . Hæc fupplenda effe duximus , quia ad
Infcriptionem Orationis pertinent. Editio Sauilii T. VI. p. 425. præmittit
οὐδὲ δι᾽ ἐλάττωσιν . 70) αΐ. Inferendum fuit ex Ed . rom . etlipf. 7i) Ed .
rom. et lipf. ταπεινοῦ . Sed ταπεινὰ habet etiam Ed , Sauilii. 72) EKUT.
Sauil, αὐτοῦ . 73 ) μέν. Sauil. addit οὖν.
IMM VTABILI S. 69
§ σκιά τίς ἐςιν , ἐδὲ χῆμα ἁπλῶς τὸ non effet vmbra aliqua, vel figura
ὁρώμενον , ἀλλ᾽ ἀλήθεια φύσεως. e tantum , quod cernebatur, fed
veritas natura . Si eniin , cum
γὰρ τοσαῦτα ταπεινὰ , καὶ ἀνθρώπινα , το humilia ethumana * et ipfeet *
74 ) καὶ αὐτῷ , καὶ τῶνἀποτόλων εἰςη- apoftoli de eo dixerint , potuit
κότων περὶ αὐτῷ , ὅμως ἔχυσεν ὁ διάβο- tamen diabolus miferis quibus-
λος πᾶσαι τινας τῶν ἀθλίων καὶ τα- hdam hominibus perfuadere , vt
λαιπώρων ἀνθρώπων , ἀρνήσασθαι τῆς difpenfationis rationem nega-
οἰκονομίας τὸν λόγον , και τολμῆσαιεἴ. rent, et dicere auderent, quod car-
εἰς
2 nem non affumferit , et omnehu-
πᾶν ὅτι σάρκα ἐκ ἔλαβε , και 75) πο- manitatis fundamentum tolle-
σαν τῆς φιλανθρωπίας ὑπόθεσιν ἀνε- ‫ ار‬rent : fi horum nihil dixiffet ,
λᾶν˙ &ει μηδὲν τέτων εἶπε , πόσοι ἐκ ἂν quam multi in hoc barathrum
εἰς τὸ βάραθρον τἔτο 76 ) κατέπεσον ; non inciderent?
Ὀλίγας μὲν 77 ) ὧν ἐκ παμπόλλων Paucas tibi ex plurimis præ-
σοι παρήγαγον χρήσεις τῶν κηρύκων conum veritatis fententias pro-

τῆς ἀληθείας , ἵνα μὴ τῷ πλήθει τὰς pofui, ne multitudine aures tuas
ล obtunderem . Satis autem hæ
ἀκοὰς ἀκοκναίσω . ἀποχρῶσι δὲ καὶ αὖ poffunt effe, vt fcopum often-
και δείξαι τῶν ἀξιεπαίνων ἀνδρῶν τῷ dant, ad quem viri laudatiffi
φρονήματος τὸν σκοπόν . σὸν δ᾽ ἂν εἴη mi mentein fuam direxerunt.
Tuum eft deinceps , quomodo fe
φάναι λοιπὸν , ὅπως ἔχειν σοι τὰ εἰρη ·
habere tibi videantur qua dicta
μένα δοκεῖ. funt , exponere .
ΕΡΑΝ . Συνῳδὰ μὲν εἰρήκασιν ἅπαν- ERAN. Confonantia quidem
τες , καὶ συμφωνᾶσι τοῖς τὴν πρὸς ἀν- dixerunt omnes , et confentiunt
χοντα ἥλιον γεωργήσασι γῆν οἱ τὴν cum orientalis terræ cultoribus
ii qui occidentalem excoluerunt :
πρὸς δυόμενον φυτεργήσαντες˙ πολλὴν magnum autem in eorum dictis
δὲ εἶδον ἐν τοῖς λόγοις διαίρεσιν . difcrimen animaduerti.
ΟΡΘ. Διάδοχοι τῶν θείων ἀποτό . ORTH . Succeffores diuino-
λων οἱ ἄνδρες γεγένηνται. τινὲς δὲ καὶ rum apoftolorum viri hi fuerunt :
τῆς ἱερᾶς αὐτῶν φωνῆς , καὶ τῆς ἀξία . quorum aliqui facram illorum
γάτε θέας ἀπήλαυσαν . οἱ δέ γε πλῶ . vocem audierunt ,et admirabili
eorum confuetudine vfi funt :
5ο τοῖς τῷ μαρτυρίε ςεφάνοις κατε plurimi etiam martyrii coronis
κοσμήθησαν. ἢ τοίνυνεὐαγές σοι δοκῶ ornari funt. Fasne ergo tibi vi-
καὶ κατὰ τέτων τὴν βλάσφημον κινῆ- detur blafphemam contra illos
linguam mouere?
σαι γλῶταν ;
ERAN. Equidem hoc facere
ΕΡΑΝ . Τῦτο μὲν δράσαι δειμαίνω ,
τὴν δὲ πολλὴν διαίρεσιν ὦ προσίεμαι . pertime fco : ceterum magnum
difcrimen non probe.
Ε 3 ORTH.
4) και περὶ αὐτοῦ. Savil . περὶ αὐτοῦ , καὶ τῶν ἀποςόλων εἰρηκότων , καὶ
αὐτοῦ περὶ ἑαυτοῦ . ης) πᾶσαν. Ed . rom . et lipf. præm. τήν. Ita quoque
Sauil. 76 ) κατ. Huc vsque Chryfoftomus. 77 ) οὖν. Def in Ed . rom .
et lipf.
ORTH . Sed ego tibi rurfus in- ΟΡΘ. Ἀλλ᾽ ἐγώ σοι πάλιν παρά
opinatum applicabo remedium . δοξον μηχανήσομαι θεραπείαν ἕνα
Vnum enim admirabilis veftræ γὰρ τῶν τῆς θαυμασίας ὑμῶν αἱρέσεως
hærefeos doctorem Apollinarem διδάσκαλον ᾿Απολινάριον εἰς μέσον πρ
in medium adducam , et non ali- ράξω , καὶ δείξω τοῖς ἁγίοις πατράσι
ter ac fanéti Patres Verbum caro τό ῾Ο Λόγος σαρξ ἐγένετο , παρα-
faftum eft intellexiffe oftendam . πλησίως νενοηκότα . ἄκεσον τοίνυν ἐν
Audi ergo quid hac de re fcripfe τῷ κατὰ κεφάλαιον βιβλίῳ οἷα περὶ
rit in compendiario fuo libro.
τότε συνέγραψεν . 1
APOLINARII
ΑΠΟΛΙΝΑΡΙΟΥ .
Ex libro compendiario. Si quod
affumit quispiam , in id non con- 78) Ἐκ τῶ καλὰ κεφάλαιον βι
vertitur, affaifit autem carnem βλί8 . Εἰ ὃ προσλαμβάνει τις 8 ·τρέπε
Chriftus , non vtique in carnem ται εἰς τέτο , προσέλαβε δὲ σάρκα ὁ
conuerfus eft. Et rurfusmox fub- Χριςός, ἄρα ἐκ ἐτράπη εἰς σάρκα . Καὶ
iungens ait : Etenim feipfum no-
bis in cognationem per corpus πάλιν εὐθὺς ἐπισυνάπτων φησί · Καὶ
donauit , vtfalutemdaret. Multo γὰς ἑαυτὸν 2 ἡμῖν εἰς συγγένειαν ἐχαρίς
autem præftantius eftid quod fer- σαἶο διὰ τῷ σώματος , ἵνα σώσῃ. μακρῷ
vateo quod feruatur. Longe igi· δὲ κάλλιον τῷ σωζομένῳ τὸ σῶζον μακρῷ
tur præftantior eft nobis etiam in
ἄρα κάλλιον ἡμῶν καὶ ἐν τῇ σωμαλώσει
corporis fufceptione. "Noneftet
autem præftantior, fi in carnem ἐκ ἂν δὲ ἦν κάλλιον εἰς σάρκα τραπες.
mutatus effet. Et paulo pofita di. Καὶ μετ᾿ ὀλίγα δὲ ἔτω λέγει Τὸ
vit : Quod fimplex eft, vnumeft : ἁπλῶν ἕν ἐςι , τὸ δὲ σύνθετον 8 δύναται
quod vero compofitum eft, non ἓν είναι, τροπὴν †) οὖν λέγει τῷ ἑνὸς Λό
poteft vnum effe. Mutationem
vniciVerbi,*qui
igitur affirmat γε ὁ φάσκων αὐτὸν σάρκα γεγενῆθο
ipfum carnein factum effe dicit. Si eἰ δὲ καὶ τὸ σύνθετον ἕν ἐςιν, ὥσπερ ἄν
* vero etiam compofitum vnum eft, θρωπος , τὸ κατὰ σύνθεσιν ἓν λέγει ὁ
ficuthomo , fecundum compofi. διὰ τὴν πρὸς σάρκα ἕνωσιν λέγων , Ὁ
vnionevnum
vionem dicit qui propter
m cum carn,e dicit , Ver- Λόγος σὰρξ ἐγένετο. Καὶ αὖθις μετὰ
bum caro faâtum eft. Etrurfus βραχέα καὶ ταῦτα εἴρηκε · Σάρκω
poft pauca hæc etiam dicit: Incar- σις , κένωσις · ἡ δὲ κένωσις ἐκ ἄνθρωπον ,
matio, exinanitio: exinanitio vero ἀλλὰ υἱὸν ἀνθρώπε τὸν κενώσαντα ἑαυ-
non hominem defignat , fed filium τὸν ἀπέφηνε ,79) κατὰ τὴν περιβολὴν
hominis , qui exinaniuit feipfum , & κατὰ μεταβολήν . • Ἰδέ σοι καὶ τὸ
non per mutationem , fed fumto
indumento . Ecce indumenti τῆς περιβολῆς ὄνομα προσενήνοχεν ὁ
quoque nomen vfurpauitdogma- τῶν σῶν δογμάτων διδάσκαλος . και

tumtuorum dolor. Sed et in li . μέντοι καν τῷ περὶ πίςεως λογιδίῳ
bello defide fic loquitur : Credimus Πιςεύομεν ἦν, ἀναλλοιώτες
igitur, immutabili manente diui- τω λέγει ·
nitate, incarnationem eius faltam μενέσης τῆς θεότητος , τὴν σάρκωσιν
effe ad renouationem humanita- αὐτῆς γεγενῆσαι πρὸς ἀνακαίνισιν τῆς
ἀνα
78) 'Ex Land
βιβλίου . Plura Apollinaris Fragmenta in hoc et duobus reliquis
Dialogis funt obuia . f ) οὖν . Sirm . ἄν . 79) κατά . Ed. rom, et lipf μετά ,
IMM VTABILIS. 71
ἀνθρωπότητος . ἔτε γὰρ ἀλλοίωσις, ἔτε tis. Neque enim mutatio , aut
μετακίνησις , ἔτε περικλεισμὸς γέγονε translatio , aut inclufio facta eft
περὶ τὴν ἁγίαν τῷ Θεῷ δύναμιν . Και diuinæ potentia . Et paulo poft :
μετ᾿ ὀλίγα˙ προσκυνῶμεν δὲ Θεὸν Adoramus Deum , qui carnem
σάρκα ἐκ τῆς ἁγίας παρθένε προσλα- ex fanita virgine affamfit, et qui
βόντα , καὶ διὰ τῦτο ἄνθρωπον μὲν ὄντα proinde homo eft fecundum car-
κατὰ τὴν σάρκα , Θεὸν δὲ κατὰ τὸ πνεῦ .
nem, Deus autem fecundum fpi-
μα. Καὶ ἐν ἑτέρᾳ δὲ ἐκθέσι έτως ritum . In alia quoque expofitio-
ἔφη˙ Ὁμολογῶμεν τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ υἱὸν ne fic dicit : Confitemur filium
ἀνθρώπε γεγενῆσθαι , ἐκ ὀνόματι, ἀλλ᾿ Dei filium hominis faftum effe ,
ἀληθείᾳ προσλαβόντα ἐκ Μαρίας τῆς non nomine, fed vere affumendo
παρθένε σάρκα . carnem ex Maria virgine.
ΕΡΑΝ Οὐκ ᾤμην ταῦτα φρονεῖν ERAN. Non putabam hanc
τὸν᾿Απολινάριον · ἑτέρας γὰς περὶ τῷ efte Apolinarii fententiam : alias

enim de hoc viro conceperam
ἀνδρὸς εἶχον δόξας. opiniones .
8 ORTH . Nunc igitur didici-
ΟΡΘ . Ἰδὲ τοίνυν μεμάθηκας , ὡς
μόνον οἱ προφῆται καὶ ἀπότολοι , καὶ οἱ fti, quod non folum propheta et
apoft oli, et qui poftillosdefigna-
αὐτὲς χειροτονηθέντες τῆς οἰκεμέ .
μετ᾿
της διδάσκαλοι,ἀλλὰ καὶ ᾿Απολινάριος , fed etiam Apolinarius , qui hare-
ὁ τὲς αἱρετικὲς φληνάφες συγγρά . ticas nugas confcripfit , immuta-
ψας , καὶ ἄτρεπον ὁμολογεῖ τὸν Θεὸν bilem fateatur effeDeum Ver
Λόγον, καὶ ἐκ εἰς σάρκα τετράφθαι φη- bum , nec in carnem mutatum
dicat , fed carnemnaffumfiffe : et
σὶν , ἀλλὰ σάρκα ἀνειληφέναι καὶ τῷτο
hoc ab eo fæpe diftum , vtaudifti
πολλάκις & πεν ὡς † ) ακήκοας . μὴ τοίνυν Nolite igitur contendere , vt do-
ἀποκρύψαι τῇ βλασφημία Φιλονεική- åtorem veftrum blafphemiæ vo-
cibus vincatis. Noneft enim
σῃς τὸν διδάσκαλον. ἐκ ἔςι γὰρ μαθη- difcipu lus fupra magiftrum , ait
τῆς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον , ὁ Κύριος ἔφη . Dominus a ).
ΕΡΑΝ. Ὁμολογῶ καγὼ , καὶ ἄτρε- ERAN. Ego quoque confi-
πτον εἶναι τὸν Θεὸν Λόγον , καὶ σάρκα teor , et immutabilem effe Deum
οἰνειληφέναι. τὸ γὰρ τοσέτοιςμάλλυσιν Verbum , et carnem afumfife.
Tot enim ac tantis teftibus repu
ἀντιτείνειν , παραπληξίας ἐχάτης . gnare extremæ eft dementiæ.
ΟΡΘ. Δοκεῖ τοίνυν καὶ τῶν λοιπῶν ORTH . Vis etiam vt reliqua-
rum quæftionum explicationem
ζητημάτων γενέσθαι τὴν λύσιν ; ordiamur ?
ΕΡΑΝ. Εἰς τὴν ὑπεραίαν τὴν τέτων ERAN. In craftinum diem
80) αναβαλώμεθα βάσανον . harun examen differamus.
ΟΡΘ. ᾿Απίωμεν τοίνυν διαλύσαντες ORTH. Difcedamus igitur fo-
τὴν συνεσίαν , καὶ ὧν ὡμολογήσαμεν luto congreflu , eteorum de qui-
bus confenfimus, recordemur..
μνημονεύσωμεν .
FINIS DIALOGI PRIMI.
Τέλος τῷ πρώτε Διαλόγος .
E 4 ΑΣΥΓΧΥ-
† ) ἀκ. Sirm͵ ἀκηκόατε , et deindeφιλονεικήσετε 80) άναβ. Ita Ed . rom . et lipf
Sirm . ἀναβαλόμεθα . α ) Matth . 10, 24 ,
•
72 B. THEODORETI DIALOG . II.
ΑΣΥΓΧΥΤΟΣ .
ΔΙΑΛΟΓΟΣ Β.
ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ
ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ
INCONFVS VS.
DIALOGVS SECVNDVS.
ERANISTES ET ORTHODOX V S.
ERANISTES. ' ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ .

go quidem veni vt pro-
inifi : te vero duorum al- γὼ μὲν ἀφικόμηνὡς ὑπεχόμην
terum facere oportet , vt σὲ δὲ χρὴ δυοῖν θάτερον δρά
Ε
vel ad quafita refpon- 1 σαι, ἢ τὰ ζητ λύσ ,
deas , vel iis quæ a nobis dicen- άμε αι
ἢ τοῖς παρ᾽ ἡμῶν ναλεγομένοις
tur, affentiare . συνθέσθαι .
ORTH. Accipio prouocatio-
ΟΡΘ . Ἐδεξάμην τὴν πρόκλησιν .
nein : reftam enim ac iuftam effe ὀρθὴν γὰρ αὐτὴν καὶ δικαίαν ὑπάλης
arbitror . Sed oportet nos ani-
mo prius repetere , vbi hefterno Φα. δεῖ δὲ ἡμᾶς ἀναμνησθῆναι πρότερον ,
alie fermnonem abruperimus , et I ) ποῖ κατελείπομεν τῇ προτεραίᾳ τὸν
quemn finem habuerit difputatio . λόγον, καὶ ποῖον ἔχεν ἡ διάλεξις πέρας .
ERAN . Ego finein is nemo- ΕΡΑΝ. Ἐγὼ τῇ πέρατος αναμνή-
riam tibi reuocabo , Memini
enim conueniffe inter nos, Deum σω . μέμνημαι γὰρ ὡς συνωμολογήσα
Verbum immutabilem manfiffe, μεν , ἄτρεπτον μεῖναι τὸν Θεὸν Λόγον ,
et carnem fumfiffe, nec ipfum in και σάρκα εἰληφέναι , ἐκ αὐτὸν εἰς
carnem conuerfum effe, σάρκα τραπῆναι .
ORTH. Videris acquiefcere
ΟΡΘ . Ἔοικας φέργειν τὰ δεδογμέ‐
in iis quæ edoctus es , quæ vere να. Φιλαλήθως γὰρ τέτων ἀνέμνησας .
ac fideliter commeinoraſti.
ERAN. Iam ante dixi , eum
ΕΡΑΝ. Καὶ ἤδη πρότερον ἔφην , ὡς
qui tot ac tantis doétoribus repu · ὁ τοσέτοις ἀντιτείνων καὶ τοιέτοις δια
gnet , apertiffime infanire . Με δασκάλοις ἐναργέτατα μέμηνεν ἐχ
vero non parum permouit Apo- , .
linarius eadem docens cum or ἥκιτα δέ με κατῄδεσεν ᾿Απολινάριος
thodoxis , tametfi in libris de ταὐτὰ τῆς ὀρθοδόξοις εἰπὼν , και το

incarnatione contraria via in . προφανῶς ἐν τοῖς περὶ σαρκώσεως λόγ
cefferit .
γοις ἐναντίαν ὁδεύσας ἐδόν .
ORTH. Deumn ergo Verbum
ΟΡΘ. Οὐκ ἦν σάρκα τὸν Θεὸν Λό
€arnem affumfiffe dicimus ? a)
γον ἀνειληφέναι φαμέν ;
ΕΡΑΝ .
i ) ro . Ita Ed. rom . et lipf . Reâte , Sirmondus , πῇ ,
a ) Ioh. 1,14. Phil. 2, 7.
INCONF VS V S. 73
EPAN. Πάνυγε . ERAN. Omnino.

ΟΡΘ . Τὴν δὲ σάρκα τί νοῦμεν ; ORTH. Carnem autem quid
>
: σῶμα μόνον , ὡς Αρείῳ καὶ Εὐνομίῳ δο- intelligimus ? folum corpus , vt
Ario er Eunomio vifum eft , an
κεῖ , ἢ σῶμα καὶ ψυχήν ; corpus et animam ?
ΕΡΑΝ . Σῶμα καὶ ψυχήν . * ERAN . Corpus et animam .
ORTH. Qualem animam ?
ΟΡΘ. Ποίαν ψυχήν ; τὴν λογικὴν ,
rationalem , an eam quæ a non-
ἢ τὴν παρά τινων φυλικὴν 2 ) , ἤγεν ζω
ητικὴν ,καλεμένην , ἀναγκάζει γὰρ nullis vegetatiua feu vitalis ap-
ἡμᾶς ἐρωτῶν ἃ μὴ δεῖ τῶν᾿Απολιναρίω neceffaria querere fcriptorum

συγγραμμάτων ἡ μυθώδης τερθρεία . Apolinarii fabulofa deliria .
ΕΡΑΝ . ᾿Απολινάριος γὰρ διαφορὰν ERAN. Adeone Apolinarius
difcrimen ftatuit animarum ?
λέγει ψυχῶν ;
ORTH. Ex tribus dicit com-
ΟΡΘ . Ἐκ τριῶν συγκεῖθαι λέγε
τὸν ἄνθρωπον, ἐκ σώματος , καὶ ψυχῆς pofitum effe hominem , ex cor
τῆς ζωτικῆς , καὶ αὖ πάλιν ἐκ τῆς λο . pore , et anima vitali , et ex ra-
tionali rurfus , quam mentem ap-
γικῆς , ἣν νῦν προσαγορεύει , ἡ δὲ θεία pellat. Diuina vero fcriptura
γραφὴ μίαν οἶδεν , ὦ δύο ψυχάς , καὶ vnam agnofcit, non duas ani-
τέτο διδάσκει σαφῶς ἡμᾶς ἡ τῷ πρώτες mas : quod aperte nos docet
ἀνθρώπε διάπλασις . ἔλαβε γὰρ, φησὶν, primi hominis formatio . Sum-
ὁΘεὸς χῶν ἀπὸ τῆς γῆς , καὶ ἔπλασε fit enim , inquita ) , Deus pul-
verem terræ , et formauit homi-
τὸν ἄνθρωπον , καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ nem , et infpirauit in faciem eius
πρόσωπον αὐτῷ πνοὴν ζωῆς , καὶ ἐγένες fpiraculum vita , et faltus eft
τὸ ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν . καὶ homo anima viuens . Dominus
μέντοι καὶ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις ὁ Κύριος quoque in euangelio fanétis di-
τοῖς ἁγίοις άρηκε μαθηταῖς · μὴ φοβε . fcipulis dicit b ), Ne timeatis eos
θε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα , qui occidunt corpus , animam
autem non poffunt occidere ;
τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖ . magis autem rimete eum , qui
ναι ˙ φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν καὶ τὸ σῶ • corpus et aninam poteft perde-
μα καὶ τὴν ψυχὴν ἀπολέσαι δυνάμενον re in gehenna . Et diuiniffimus
ἐν γεέννη . καὶ ὁ θειότατος Μωϋσῆς, τὸν Mofes , recenfito numero eorum
ἀριθμὸν τεθεικὼς τῶν κατεληλυθότων qui in Aegyptum defcenderant,
εἰς Αἴγυπ ]ον , καὶ εἰρηκὼς μεθ᾽ ὧν ἕκα- et cum quibus finguli principes
familiarum ingreffi effent , addi-
5ος εἰσελήλυθε φύλαρχος, ἐπήγαγε , ditc), Omnes animæ , quæ ingref
Πᾶσαι αἱ ψυχαὶ αἱ εἰσελθᾶσαι εἰς Αἴ. fe fint in Aegyptum , feptuagin-
γυπτον 3) ἑβδομήκοντα πέντε , μίαν ἑκά ta quinque , vnam cuiusque in-
58 τῶν εἰσεληλυθότων αριθμήσας ψυ- grefforum numerans animam ,
χήν . καὶ ὁ θεῖος ἀπόςολος ἐν Τρωάδι, Et diuinus apoftolus Troade ,
ES cum
2) ἤγ . ζωτ . Εx Ed . rom . et lipf. fuppletum , 3) Εδ . πέντε. Scilicet fecun-

dum computum τῶνLXX quos fequitur Stephanus Adt. 7, 14, Secun.
dum alias autem computandi rationes vel 66. animas numerat Mofes ,
vtGen. 46 , 26. iuxta Hebr . , vel 7o . vt 1. c. verf. 27. et Deut. 10,22 ,
«) Gen, 2, 7. b) Luc. 12, 4.5. coll. Matth. 10, 28. c) Gen. 46, 26.
cum omnes Eutychum effe mor- πάντων ὑπειληφότων τεθνάναι τὸν Εὔ-
tuum putarent , dixit a ), Nolite
τυχον, ἔφη , Μὴ θορυβείσθε , ἡ γὰρ ψυ
turbari: anima enim eius in
ipfo eft . χὴ αὐτῷ ἐν αὐτῷ ἐξι.
ERAN. Euidenter demonftra- ΕΡΑΝ. Δέδεκται σαφῶς , ὡς μίαν
tum eft , vnumquemque homi- ἕκατος ἄνθρωπος ἔχει ψυχήν .
nem vnicam animam habere.
ORTH. Sed Apolinarius duas ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ᾿Απολινάριος δύο λέ-
dicit , et eam quæ expers eft ra- γε , καὶ τὴν μὲν ἄλογον ἀνειληφές
tionis a Deo Verbo affumtam , και τὸν Θεὸν Λόγον · ἀντὶ δὲ τῆς
pro ea autem quæ rationalis eft, λογικῆς , αὐτὸν ἐν σαρκὶ γεγενῆσθαι ,
terrogaui, ecquam dicas animam τότε χάριν ἠρόμην , ποίαν φῂς μετά
cum corpore affumtam fuiffe? τὸ σώματος ἀνειλῆφθαι ψυχήν.
ERAN. Rationalem ego dico : ΕΡΑΝ Τὴν λογικὴν ἐγώ φημι˙ τῇ
diuinam enim fequor fcripturam . γραφῇ γὰρ ἕπομαι τῇ θείᾳ .
ORTH . Perfe& tam ergo dici- ΟΡΘ . Τελείαν τοίνυν ἀναληφθῆ-
mus a Deo Verbo affumtam fer . ναι φαμὲν ὑπὸ Θεῷ Λόγε τὴν τῇ δέλε
vi formam? b)
μορφήν ;
ERAN. Perfeftam . ΕΡΑΝ. Τελείαν .
ORTH. Et merito quidem.
ΟΡΘ. Καὶ μάλα εἰκότως . ἐπειδὴ
tus effet fub peccato , diuing . γὰρ ὁo πρῶτος ἄνθρωπος ὅλος ὑπὸ τὴν
que inaginis characteres ami. αμαρτίαν ἐγένετο , καὶ τὰς τῆς θείας
fiffet , et generis principem te- εικόνος ἀπώλεσε χαρακτῆρας , ἠκολέ-
cutum genus effet , necefte θησε δὲ τῷ γενεάρχη τὸ γένος · ἀναγ
*
fuit , vt creator , obfcuratamn καίως ὁ δημιεργὸς καινεργῆσαι τὴν
renouare immaginem volens , to-
tam naturam afumendo , chara: ἀμαυρωθᾶσαν εἰκόνα θελήσας ~ , ὅλην
Eteres prioribus longe meliores
τὴν φύσιν ἀναλαβὼν , πολλῷ τῶν προ-
exprimeret. τέρων ἀμενες ἐνελύπωσε χαρακτῆρας
~ .
ERAN. Hæc quidem vera ΕΡΑΝ. Ταῦτα μὲν ἀληθῆ. ἀξιῶ δὲ
funt. Peto autem primum no- πρῶτον ἡμῖν 4) εὐκρινες γενέσθαι τῶν
bis diligenter explicari nominum ὀνομάτων τὰς σημασίας · ἵν᾿ ἡ διάλε
fignificationes : vt difputatio fi
ξιςακωλύτως προβαίνη ,καὶ μηδὲν τῶν
neimpedimento procedat,et nui.
lius ambiguitatis interieëta quæ ἀμφιβαλλομένων͵ μεταξὺ ζητέμενον
ftio fermonem abrumpat. διακόπτῃ τὸν λόγον .
ORTH . Optime dixifti . In- ΟΡΘ. ‫῎ اد‬Αριςα ἄρηκας · ἔρε τοίνυν
terroga ergo quod voles. περὶ ᾧ ἂν ἐθέλης .
ERAN . Iefum Chriftum quo ΕΡΑΝ . Ἰησῶν τὸν Χρισὸν τί χρὴ
nomine appellabimus ? an ho καλεῖν ; ἄνθρωπον ;
minem ?
ORTH. Neutrum fine altero , ΟΡΘΟΔ. Οὐδέτερον . δίχα θα
fed vtrumque . Nam Deus Ver τέρε , ἀλλ᾿ ἑκάτερον. ὁ γὰρ Θεὸς
bum homo faftus Iefus Chriftus Λόγος ἐνανθρωπήσας Ιησgς Χριςὸς
4 ) Ed. rom. et lipf . εὐκρινῶς . Minus redte .

a) A&
t. 20, 10. b) Phil. 2, 7.
INCONF VS V S. 75
ὠνομάσθη , καλέσεις γὰρ , φησὶ, τὸ appellatus eft . Vocabis enim ,

ὄνομα αὐτῷ Ἰησῶν αὐτὸς γὰρ σώσει inquit a ) , nomen eius Tefum .
τὸν λαὸν αὐτῷ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶναὐ . Ipfeenimfaluumfacietpopulum
Hodie
τ8. και , Σήμερον τίκτεται ὑμῖν Χρι- vobis nafcitur Chriftus Dominus
ςὸς Κύριος ἐν πόλει Δαβίδ . ἀγγέλων in ciuitate Dauidis . Hæ qui-
δὲ αὗται φωναί. πρὸ δὲ τῆς ἐνανθρω- dem voces funt angelorum . An-
te incarnationem vero , Deus, et .
πήσεως , Θεὸς , καὶ Θεῷ υἱὸς , καὶ μο- Dei filius ,et vnigenitus , et Do-
νογενὴς , καὶ Κύριος , καὶ Θεὸς Λόγος , minus, et Deus Verbum ,et crea-
καὶ ποιητὴς ὠνομάζετο . ἐν ἀρχῇ γὰρ tor nominabatur. Dicir enimnc) ,
ἦν, Φησὶν, ὁ Λόγος , καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς In principio erat Verbum , et
Verbum erat apud Deum , et
τὸν Θεὸν · καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος˙ καὶ , Deus erat Verbumn . Et d) ,
་
Πάντα δι᾿ αὐτῷ ἐγένετο , και , Ζωὴ ἦν , Onnia per ipfum facta funt.
και , ῏Ην τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν , ὃ φωτί . Ete ), Vita erat. Et f ) , Erat
lux vera , quæ illuminat omnem
ζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν hominem venientem in hunc
κόσμον . καὶ ὅσα τέτοις ἐςὶ παραπλή- mundum . Et quæcunque funt
σια , καὶ τῆς φύσεως τῆς θείας δηλώ . his fimilia, diuinamnaturam de-
clarantia. Poft incarnationem
τικά . μετὰ δέ γε τὴν 5 ) ἀνθρώπησιν , vero , Iefus et Chriftus appella-
Ιησᾶς καὶ Χριςὸς ὠνομάθη . tus eft.
ΕΡΑΝ . Οὐκῶν Θεὸς μόνον Ἰησᾶς ὁ ERAN. Eft igitur Deus folum
Iefus Dominus.
Κύριος .
ÖRTH. Incarnatum Deum
ΟΡΘ . Ενανθρωπήσαντα Θεὸν Λό-
γον ἀκέεις , καὶ Θεὸν μόνον ἀποκαλεῖς ; Verbum audis , et Deum folum
vocas ?
ΕΡΑΝ . Ἐπειδὴ μὴ τραπεὶς ἐνην- ERAN. Quia fine mutatione
θρώπησεν , ἀλλὰ μεμένηκεν ὅπες ἦν , factus eft homo, fed manfit quod
χρὴ καλῶν αὐτὸν ὅπερ ἦν. erat, appellandus eft quod erat.
ΟΡΘ . ῎Ατρεπτος μὲν ὁ Θεὸς Λό- ORTH. Immutabilis quidem
.
γοςκαὶ ἦν ,καὶ ἔσι, καὶ ἔσαι άνθρω- Deus Verbum et erat, eteft,et
πείαν δὲ φύσιν λαβὼν ἐνηνθρώπησε. turaerit: humana vero affumta na-
homo factus eft. Decet
προσήκει τοίνυν ἡμᾶς ἑκατέραν φύσιν
igitur nos vtremque naturam
ὁμολογεῖν , καὶ τὴν λαβᾶσαν , καὶ τὴν confteri , et affumentem , et af
ληφθᾶσαν. fumtam.
ΕΡΑΝ . ᾿Απὸ τῆς κράτονος ὀνομά‐ ERAN. A meliore parte fa-
cienda eft nuncupatio.
ζειν χρή.
ΟΡΘ . Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος , τὸ ζῶον ORTH . Homo ille , animal
dico , fimplexne eft , an com-
λέγω , ἁπλῶς ἐξιν , ἢ σύνθετος ;
pofitus ?
ΕΡΑΝ. Σύνθετος . ERAN . Compofitus.
ΟΡΘ. Ἐκ τίνων συγκείμενος ; ORTH . Ex quibus compo-
fitus ?
ERAN.
5) άνθρ . Ed . rom . et lipf . ἐνανθρώπησιν .
4) Matth. 1, 21. b) Luc. 2, 11. c) Ioh. 1, 1. d) Ib. verf. 3. e) Ib. verf. 4. ƒ) Ib.
verf. 9.
*ERAN . Ex corpore et anima. ΕΡΑΝ. Ἐκ σώματος καὶ ψυχῆς.

ORTH. Harum vero natura- ΟΡΘ. Τῶν δὲ φύσεων τέτων ποτέ-
rum vtra eft melior?
ρα κράτων ;
ERAN . Manifeftum eft ani-
ΕΡΑΝ . Δῆλον ὡς ἡ ψυχή . λογιό
mam præftantiorem effe : eft κή τε γάρ ἐςι, καὶ ἀθάνατος , καὶ τὸ
enim ratione prædita , et immor ζώε τὴν ἡγεμονίαν πεπίςευται δὲ
talis , et regendo animali præpofi-
ta . Corpus vero mortale eft, et σῶμα θνητόν ἐξι καὶ ἐπίκηρον , καὶ τῆς
caducum , et abanima feparatum ψυχῆς χωριζόμενον ἄλογόν ἐξὶ καὶ
expers rationis eft, et cadauer . νεκρόν .
ORTH. Decebat ergo diui- ΟΡΘ. Ἔδει τοιγαρῶν τὴν θείαν
nam fcripturam ex præftantiori γραφὴν ἐκ τῆς ἀμείνονος φύσεως όνο
parte animal nuncupare.
μάζειν τὸ ζῶον .
ERAN. Sic nuncupat. In- ΕΡΑΝ . Οὕτως ὀνομάζει . τὲς γὰρ
greffos enim in Aegyptum ani- εισεληλυθότας εἰς Αἴγυπτον ψυχὰς
mas appellauit a) , Cumn feptua- προσηγόρευσεν . ἐν ἑβδομήκοντα γὰρ
ginta enim quinque animabus και πέντε , φησὶ , ψυχὰς κατέβη
defcendit Ifraël in Aegyptum .
Ἰσραὴλ εἰς Αἴγυπτον .
ORTH. A corpore vero ne- ΟΡΘ . ᾿Απὸ δὲ σώματος ἐδένα κέ
minemne appellauit diuina fcri-
ptura ? κληκεν ἡ θεία γραφή ;
ERAN . Carni feruientes car .
ΕΡΑΝ. Τὸς τῇ σαρκὶ δεδελευκότας
nes appellat. Dixit enim Deus, προσηγόρευσε σάρκας . επε γὰς , Φη
inquit b ) , Non permanebit Spi· σὶν, ὁ Θεὸς , Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦς
ritus meus in hominibus hisce μά με ἐν τοῖς ἀνθρώποις τέτοις , δια
quia caro funt.
τὸ εἶναι αὐτὲς σάρκας .
ORTH. Sine accufatione au-
ΟΡΘ . Δίχα δὲ κατηγορίας ἐδένα
tem neminem appellauitcarnem ? προσηγόρευσε σάρκα ;
ERAN. Non memini.
ΕΡΑΝ . Οὐ μέμνημαι.
ORTH. Ego igitur te commo-
ΟΡΘ . Ἐγώ σε τοιγαρῶν ἀναμνήσω
nefaciam , et doceboquodet
iam valde fanctos carnes appel- καὶ διδάξω ,ὡς τὲς ἄγαν ἁγίες σάς-
larit. Refponde ergo, apolto και προσηγόρευσεν. ‫ ار‬ἀπόκριναι τοίνυν ,
los quo nomine vocas ? fpiri τὲς ἀποζόλες τί ἂν καλέσῃς ; πνεύμα
tuales, an carnales ? τικὲς , ἢ σαρκικές ;
ERAN. Spirituales , et fpiri . ΕΡΑΝ. Πνευματικές , καὶ τῶν
tualiumcoryphæos er dottores. πνευματικῶν κορυφαίες καὶ διδασκάλες .
ORTH. Audi ergo diuinum ΟΡΘ .῎Ακεσον τοίνυν τε θεσπεσίε
Paulum dicentem c ) , Quando Παύλε λέγοντος · ὅτε δὲ ηὐδόκησεν ὁ
autemplacuit ei, quimeexvtero ἀφορίσαςμε ἐκκοιλίας μητρός με , και
matris meæ fegregauit, et vocauit
per gratiam fuam ,reuelare filium καλέσας διὰ τῆς χάρος αὑτῷ , ἀποκα
fuum in me, vt ipfum annuntia . λύψαι τὸν υἱὸν αὐτῷ ἐν ἐμοὶ, ἵνα αὐτὸν
rem in gentibus , ftatim non ac- εὐαγγελίζωμαι ἐν τοῖς ἔθνεσιν , εὐθέως
quieui carni et fanguini , nec ὦ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι ,
ἀνῆλ-
a ) Gen. 46 , 26. b) Gen. 6 , 3. c) Gal. 1, 15 -- 17 .
INCONF VS V S. 77
6) ἀνῆλθον πρὸς τῆς 2πρὸ ἐμῶ ἀποτό . adfcendi ad eos qui ante me fue-
λες. μὴ κατηγορῶν τῶν ἀποςόλων ἔτω rant ,apoftolos . An apoftolos
accufans fic ipfos appellauit?
τε αὐτὲς προσηγόρευσεν ;
ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα . ERAN . Sane non.
ΟΡΘ . ᾿Αλ᾿ ἀπὸ τῆς ὁρωμένης φύ- ORTH. Sed a natura oculis
་ obie &ta nominans, et comparans
σεως ὀνομάζων , καὶ συγκρίνων τῇ ἐρα · cum cælefti vocatione humanam
νόθεν κλήσει τὴν δι᾿ ἀνθρώπων κλῆσιν ; vocationem ?
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές. ERAN. Verum eft.
ORTH. Itaque audi etiam
ΟΡΘ. Ταγάρτοι καὶ τῇ ὑμνοποιε
Δαβὶδ ἄκεσον ,ᾄδοντος τῷ Θεῷ , καὶ hymno rum fcriptorem Dauidem ,
laudes Dei canentem , et dicen-
λέγοντος , Πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ ἥξει. tema ), Adte omnis caro veniet.
καὶ τὸ προφήτε Ἡσαΐε θεσπίζοντος , Et Elaiam prophetam vaticinan-
ὅτι ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον τῷ tem b ) , Videbit omnis caro fa-
Θεξ ἡμῶν . lutem Dei noftri.
ERAN . Aperre oftenfum eft ,
ΕΡΑΝ . ᾿Αποδέδεικται σαφῶς , ὡς
καὶ δίχα κατηγορίας ἁπάσης ἀπὸ τῆς quod etiam fine accufatione car
σαρκὸς ἡ θεία γραφὴ τὴν ἀνθρωπείαν nis nomen diuina fcriptura tri-
buat * humanæ naturæ .
ὀνομάζει φύσιν .
ORTH . Ego vero tibi aliud
ΟΡΘ . Ἐγὼ δέ σοι καὶ τὸ ἕτερον
quoque demnonftrabo . 1
ἐπιδείξω .
ΕΡΑΝ. Ποῖον ἕτερον ; ERAN. Quodnam aliud ?
ΟΡΘ . Ὅτι καὶ κατηγορᾶσα τινῶν . . ORTH. Quod etiam aliquos
ἡ θεία γραφὴ , ἀπὸ τῆς ψυχῆς ὀνο- accufans fcriptura diuina folius
animæ appellatione vtatur.
μάζει μόνης.
ERAN. Vbinam hoc inuenies
ΕΡΑΝ
~ . Καὶ πε τέτο εὑρήσεις πα-
in diuina fcripturg ?
ρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ ;
ΟΡΘ. ῎Ακεσον τῷ ΔεσπότεΘε διά ORTH. Audi Dominum Deum
Ἰεζεκιὴλ τῷ προφήτε λέγοντος , Ψυχὴ per Ezechielem prophetam dicen

rem c ) , Anima quæ peccauerit ,
ἡ ἁμαρτάνεσα , αὐτὴ ἀποθανεῖται . ipfa inorietur . Etpermagnum
καὶ μέν τοι καὶ I διὰ
d Μωϋσέως τῇ μεγά Mofen ait d) , Anima quæ pec-
λε φησί · ψυχὴ ἣ ἂν ἁμάρτη. καὶ πά- cauerit . Εt rurfus e ) , Et erit,
λιν , Καὶ ἔται πᾶσα ψυχή , ἥτις ἐκ omnis anima quæ non audierit
ἀκέσεται τῷ προφήτε ἐκείνε , ἐξολο- prophetan illum , exterminabi-
θρευθήσεται. καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ τοι- tur. Et alia multa huiusmodi
reperire licet.
αῦτα ἐςὶν εὑρῶν.
" ERAN. Hæc demonftrata funt.
ΕΡΑΝ. ᾿Αποδέδεικται ταῦτα .
ORTH. Si igitur , vbi natura-
ΟΡΘ . Εἰτοίνυν ἔνθα φυσική τίς ἐςιν
iis quædam eft vnio , et rerum
ἕνωσις , καὶ κτιτῶν , καὶ ὁμοδέλων , καὶ creatarum , vnaque famalantium ,
ὁμοχρόνων συνάφεια , ἐκ ἀπὸ μόνης ettemporeæqualium coniunétio ,
τῆς κρείτονος φύσεως τόδε τὸ ζῶον ὀνο non a fola præftantiore natura
nominare hoc animal folet
-diui.
6 ) ἀνῆλθ . Omiffum , quod l. c. v . 17. fequitur , εἰς Ἱεροσόλυμα .
a) Pf. 64, 2. b) Ef. 52, 10. c) Ezech. 18, 4. 20. d) Leuit. 5, 1. ) Deut. 18, 19.
78 B. THEODORETI DIALOG. II.
diuina fcriptura , fed a minore μάζειν ἔθοςτῇ θείᾳ γραφῇ , ἀλλὰ καὶ
pariter et a maiore : quare nos ἀπὸ τῆς ἥτ] ονός τε καὶμείζονος πῶς
reprehenditis , quod Chriftum
ᾶτε , τὸν Δεσπότην Χρισὸν
Dominumn , Deum effe confiten . ἡμῖν ἐγκαλ
tes , ihominem etiam appelle . μετὰ τῷ Θεὸν ὁμολογεῖν , καὶ ἄνθρω
nus ,prafertim cum multa hoc πον ὀνομάζεσι , καὶ ταῦτα πολλῶν άγαν
ὁ
nos facere cogant ? τῦτο ποιεῖν ἀναγκαζόντων .
: ERAN. Quid vero cogit vos, ΕΡΑΝ . Καὶ τί τὸ ἀναγκάζονὑμᾶς ,
vt Seruatorem Chriftumhomi- ἄνθρωπον ὀνομάζειν τὸν Σωτῆρα Χρισόν .
nem appelleris ?
ORTH . Diuerfa , et penitus ΟΡΘ. Τὰ διάφορα καὶ παντάπα .
contraria hæreticorum doginata . σιν ἐναντία τῶν αἱρετικῶν δογμάτων .
ERAN. Quænam , quibus 1 ΕΡΑΝ . Καὶ τίνα τίσιν ἐναντία δόγ
contraria doginata ? ματα ;
ORTH. Arianum Sabellia- ΟΡΘ , Τὸ ᾿Αρεε , 7 ) τῷ Σαβελλίς .
no. Ille enim fubftantias diui- ὁ μὲν διαιρᾶ τὰς ἐσίας , ὁ δὲ τὰς ὑπο-
dit , hic perfonas confundit. ςάσεις συγχέει. ὁ μὲν ῎Αρειος τρεις
Et Arius quidem tres fubftan- ἐσίας εἰσφέρει. ὁ δὲ Σαβέλλιοςμίαν ὑπό
(tias inducit : Sabellius vero pro
tribus perfonis vnicam ftatuit 5ασιν ἀντὶ τῶν τριῶν λέγει. εἰπὲ τοῖς
Dic igitur , qua ratione morbus νυν , πῶς δεῖ νόσον ἑκατέραν ἰάσαθαι ;
vterque curandus eft , vnumne ἓν ἀμφοτέροις προσενεγκεν τοῖς παθής
vtrique malo adhibendum reme- μασι φάρμακον , ἢ ἑκατέρῳ τὸ πρόσ
dium, an cuique conueniens ? Φορον ;
ERAN. Cuique conueniens. ΕΡΑΝ. Ἑκατέρῳ τὸ πρόσφορον.
ORTH. Itaque Ario quidem ΟΡΘ. Οὐκῶν τὸν μὲν ῎Αρειον 8) πρ
perfuadere conabimur , vt fanete ρασόμεθα μὲν πᾶσαι τῆς ἁγίας Τριά
Trinitatis fubftantiam (ynam) δος τὴν ἐσίαν ὁμολογεῖν , καὶ τότε τὰς
confiteatur , eiusque rei demon-
αποδείξεις προσοίσομεν ἀπὸ τῆς θείας
ftrationesproferemus ex diuina
fcriptura . γραφῆς.
ERAN . Sic faciendum eft . ΕΡΑΝ . Οὕτω ποιητέον.
ORTH. Cum Sabellio vero ΟΡΘ. Τῷ δέ γε Σαβελλίῳ διαλεγό-
differentes contrarium faciemus .
μενοι, τεναντίον 9 )πράξομεν. περὶ μὲν
De fubftantia enimnullum infe . γὰς τῆς ἐσίας ἐδένα προσοίσομεν λό-
>
que vnam fateatur. γον˙ μίαν γὰρ κἀκεῖνος ὁμολογεῖ.
* ERAN . Manifeftum eft . ΕΡΑΝ . Σαφές .
ORTH . Opinionem autem , ΟΡΘ. Τὸ δέ γε νοσῶν τῆς δόξης θε
qua parte laborat , fanare ftude- ραπεῦσαι 10 )σπεδάσομεν.
bimus.
ERAN . Omnino. ΕΡΑΝ. Πάνυγε .
ORTH. Quonamautem mor- ΟΡΘ . Ποίαν δὲ νοσῶν αὐτὸν εἰρή .
bo illum laborare diximus ?
καμεν νόσον ;
EPAN.
η) τῷ . Ed . rom. et lipf. τό. Minus bene. 8) πειρ . Vtraque Ed . πειρασώμεθα ,

9 ) πρ. Vtraque, πράξωμενο 10 ) σπ .. Ed . rom. σπεδάσωμεν , lipfo σπεδάζωμενο
INC.ON F VS V S. 1 79
ΕΡΑΝ . Περὶ τὰς ὑποτάσεις φα· ERAN. Circa perfonas clau-

dicare dicimus.
μὲν αὐτὸν χωλεύειν . 1
ΟΡΘ. Οὐκῶν ἐπειδὴ μίαν ἐκεῖνος & ' ORTH . Quoniam ergo vnam
ναι λέγει τῆς Τριάδος ὑπόςασιν, II) ἐ- ille diciteffe Trinitatis perfonam ,
πιδείξομεν αὐτῷ τὴνθείαν γραφὴν τὰς diuinam fcripturam ipfi oftende
mus tres perfonas prædicantem.
τρεῖς ὑποτάσεις κηρύττεσαν .
ΕΡΑΝ . Τῦτο μὲν ὅτω πρακτέον˙ ERAN. Hoc quidem ita fa-
τὸν δὲ προκείμενον καταλελοίπαμεν ciendum eft. Sed nos inftitu
tum fermonem reliquimus.
λόγον.
ORTH. Nequaquam . De
ΟΡΘ . Οὐδαμῶς . αὐτῷ γὰρ πέρι
τὰς ἀποδείξειςσυλλέγομεν , καὶ τῦτο hoc enimdemonftrationes colli
gimus : id quod mox intelliges.
παραυτίκα μαθήσῃ . επὲ ὧν μοι, πά
Dic ergo mihi , putasne hærefes
σας τὰς αἱρέσεις , τὰς ἀπὸ Χρισε και omnes , quæ a Chrifto nato exfti-
λεμένας , ὁμολογεῖν ὑπάληφαςκαὶ τὴν terunt , et diuinitatem Chrifti et
θεότητα τῷ Χρισῇ , καὶ τὴν ἀνθρωπότητα ; humanitatem confiteri ?
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς. ERAN. Nequaquam .
ORTH. Sed alias quidem fo-
ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ τινὰς μὲν τὴν θεότητα
μόνην, τινὰς δὲ μόνην τὴν ἀνθρωπότητα ; lan diuinitatem ,alias folam ha-
manitatein .
ΕΡΑΝ . Ναί. ERAN. Ita fe res habet.
ΟΡΘ. ᾿Αλλὰς δέ γε μέρος τῆς ἀν ORTH. Alias vero partem hus
manitaris ?
θρωπότητος ;
ΕΡΑΝ. Οὕτως εἶμαι. προσήκει δὲ ERAN. Sic opinor . Opor-
12)ἡμῖν δηλῶσαι , πῶς μὲν οἱ ταῦτα tet autem nobis declarare , quo-
Φρονῶντες , πῶς δὲ οἱ ἐκεῖνα , προσαγο- modo hæc aut illa fentientes ap-
ρεύονται , ἵνα σαφέςερον τὸ ζητέμενον pellentur , vt apertius fiat quod
eft in quæftione .
γένηται
ΟΡΘ . Ἐγὼ τῦτο ἐρῶ . Σίμων , καὶ ORTH . Ego hoc explicabo.
Μένανδρος , καὶΜαρκίων , και Βαλεντί. Simon , et Menander, et Marcion ,
et Valentinus, et Bafilides , et Bar-
νος , καὶ Βασιλείδης , και 13 ) Βαρδησά- delines , et Cerdo et Manes ,
νης , και Κέρδων , καὶ Μάνης, ἠρνήθησαν aperte negauerunt hunanitatem
ἄντικρυς τὴν ἀνθρωπότητα τῷ Χρισ8 . Chrifti. Artemon vero , et
᾿Αρτέμων δὲ, καὶ Θεόδοτος , και Σ βέλ . Theodotus , et Sabellius , et Pau-

λιος , καὶ Παῦλος ὁ Σαμοσατεύς , καὶ lus Samofatenus , et Marcellus ,
Μάρκελλος , καὶ Φωτεινὸς , εἰς τὴν ἐναν. et Photinus, in oppofitam ex diad
τίαν ἐκ διαμέτρεβλασφημίαν κατέπε . metro blafphemiam inciderunt.
Hominem enim duntaxat præ-
σον. ἄνθρωπον γὰρ μόνον κηρύτζεσι τὸνV dicant Chriftum , æternam vero
Χρισὸν , τὴνδὲ πρὸ τῶν αἰώνων ὑπάρχε . A
eius diuinitatem negant .
σὰν ἀρνῶνται θεότητα . ῎Αρειος δὲ καὶ rius autem , et Eunomius , crea-
Εὐνόμιος , κτιτὴν καλᾶσι τῷ Μονογε- tam vocant Vnigeniti diuinita-
νᾶς τὴν θεότητα , σῶμα δὲ μόνον αὐτὸν tem , et folum corpus illum
affum-
11) · ἐπιδ . Vtraque Editio , ἐπιδείξωμεν. 12 ) Ed. rom. et lipf . ἡμῶν. 13 ) Vtra .
que, Βαρδισάνης.
affumfiffe dicunt. Apolinarius ἀνειληφέναι φασίν. ᾿Απολινάριος δὲ

porro, animatum quidem cor-
pus affumtuum fatetur , fed ταῖο ἔμψυχον μὲν ὁμολογεῖ τὸ ληφθὲν σῶ
ratio-
nalem animam et honore et fa . μα , τὴν δὲ λογικὴν ψυχὴν , καὶ τῆς τις
lute in libris fuis priuat. Hæc μῆς , καὶ τῆς σωτηρίας ἐν τοῖς οἰκείοις
igitur eft peruerforum dogma- λόγοις ἀποτερῇ . αὕτη μὲν ἐν ἡ τῶν διg
tumn differentia . Tu vero , fi φθαρμένων δογμάτων διαφορά . αὐτὸς
veritatem amas , dic nobis , cum δὲ ἡμῖν φιλαλήθως εἰπὲ, χρὴ τινὰ πρὸς
hisne difputationem aliquam ha-
bere conueniat , an in præceps τέτες ποιεῖσθαι διάλεξιν , ἢ δεῖ κατὰ
ruentes defpicere et valere iu. κρημνῶν φερομένες περιορᾶν καὶ οἰμώ
bere ? ζειν ἐὰν ;
ERAN. Immanitatis eft eos
* ΕΡΑΝ . Μισανθρωπίας ἔργον ἡ τῶν
qui ægrotant negligere. /
καμνόντων ὑπεροψία .
ORTH. Conuenit ergo his ΟΡΘ . Προσήκει τοίνυν καὶ συναλ-
condolere, et pro vitibus inederi. γεῖν , καὶ θεραπεύειν εἰς δύναμιν.
ERAN. Omnino. ΕΡΑΝ. Πάνυγε .
ORTH. Si igitur corporibus ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν σώματα θεραπεύειν
mederididiciffes , multique a re ἠπίςασο, πολλοὶ δέ γε περιςάντες 14 ) θε-
circumftantes vt medereris fla-
ραπεύειν ἠξίεν , διάφορα ἐπιδεικνύντες
gitarent, diuerfos inorbos often .
dentes , verbi gratia oculorum παθήματα , οἷον ὀφθαλμῶν ἐπιῤῥοίας ,
fuffufiones , et aurium vlcera , et καὶ ἀκοῶν τραύματα , καὶ ὀδόντων ὀδύ-
dolores dentium , et hi quidem
νας ,, καὶ οἱ μὲν νεύρων τάσιν , οἱ δὲ λύα
vas
neruorum intenfionem , alii vero
folutionem , et hic rurfus fauæ σιν , καὶ ὁ μὲν πλημμύραν χολῆς , ὁ δὲ el
bilis redundantiam , ille vero pi. φλέγματος , τί ἂν ἔδρασας , επέ μοι. ἓν
tuitæ , quæfo te quid faceres ? ‫ر‬ ‫ا‬
vnumne omnibus remedium ἅπασι κατεσκεύαζες φάρμακον , ἢ ἑκά-
parares, an fingulis morbis con . 5ῳ πάθει τὸ πρόσφορον ;
veniens ?
ERAN. Vnicuique conueni- ΕΡΑΝ. Τὸ ἑκάτῳ δηλονότι κατάλ
ens, et pellendo morbo idoneum. ληλόν τε καὶ ἀλεξίκακον .
ORTH. Itaque calidas affe . ΟΡΘ. Οὐκῶν τὰ μὲν θερμὰ τῶν
ftiones refrigerans , et frigidas παθῶν καταψύχων , τὰ δὲ ψυχρὰ
calefaciens, et intenfa relaxans , διαθερμαίνων , καὶ τὰ μὲν τεταμένα
foluta firmioribus medicamentis χαλῶν , τὰ δέ γε λελυμένα τονωτικοῖς
corroborans , et humentia defic- φαρμάκοις ῥωννὺς , καὶ τὰ μὲν πλα-
cans , ficca humećtans , morbos δῶντα ξηραίνων , ὑγραίνων δὲ τὰ ξηρὰ ,
hac ratione expelleres , et ab his ἐξήλαυνες μὲν τὰς νόσες, ἐπανῆγες δὲ
expulfam fanitatem reduceres ?
τὴν ὑγείαν ὑπὸ τέτων ἐκβεβλημένην ;
ERAN . Sic medendum efte
ΕΡΑΝ . Οὕτω θεραπεύειν ὁ τῆς ἰα-
artis medicælex præcipit. Con- τρικῆς παρακελεύεται νόμος . τὰ ἐναν
traria enim , inquiunt, contrario- τία γάρ φασι τῶν ἐναντίων ἰάματα .
rum funt remedia .
ΟΡΘ .
14 ) θερ . Εd , rom. et lipf. ἰατρεύειν .

PIN CONF V S V S.
ΟΡΘ . Εἰ δὲ φυτεργὸς ἦθα , πᾶσιν - ORTH. Si vero plantator effes,

αὖ τοῖς φυτοῖς τὴν αὐτὴν προσήνεγκας omnibusne plantis eandem cul
turam adhiberes , an vero malo
ἐπιμέλειαν , ἢ τῇ μὲν ῥοια τὴν προσήκε-
punico conuenientem , et ficui
σαν , τῇ δὲ συχῆ τὴν οἰκείαν, καὶ τῇ ἔχνη propriam , et piro ac malo fimi-
ὡσαύτως , καὶ τῇ μηλέα , καὶ τοῖςἡμέ liter , et viti domefticæ con-
ρίσιτὰς καταλληλες και απαξαπλῶ ς gruente s , plantæ denique , vt

femel dicam , vnicuique accom-
ἑκάτῳ γε φυτῷ τὸ πρόσφορον ; modatam?
ΕΡΑΝ. Δῆλον ὡς ἕκαζον φυτὸν ERAN .Manifeftumn eft, plan-
τῆς οἰκείας ἐπιμελείας προσδεῖται . tas fingulas propriam culturam
defiderare .
ΟΡΘ . Εἰ δὲ ναυπηγικὴν μετεχείρι . ORTH . Si vero fabricanda-
ζες τέχνην, ἐθεάσω δὲ τὴν ἰσοδόκην νεερ . rum nauium artem exerceres , et
Ἁγίας δεομένην , τὴν τοῖς πηδαλίοις δια- malum videres refici oportere ,
ἐπιμέλεια huične operam clauò congruen-
Φέρεσαν προσήνεγκας ἂν tein impenderes , an eam quæ
αὐτῇ , ἢ τὴν τῇ ἑποδόκῃ προσήκεσαν ; malo conuenit ?
ΕΡΑΝ . ᾿Αναμφίλεκτα καὶ ταῦτ᾽ ERAN . Sunt et ifta extra con
ἐςίν . ἕκαςον γὰρ τὴν εἰκείαν θεραπείαν trouerfiam . Singula enim cura-
ἐπιζητᾷ , καὶ φυτὸν , καὶ σώματος μό . tionem fuam defiderant, et plan-
tæ et corporis membra , et in-
ριον , και σκεύη , και μέρη νηός .
ftrumenta , et partes nauis .
ΟΡΘ Πῶς ἦν 8 χέτλιον , σώματι ORTH. Quomodo ergo ab-
καὶ τοῖς ἀψύχοις καταλλήλες θερα . furdum non fit ,corpori qui-
πείας προσφέρειν , ἐπὶ δὲ τῶν ψυχῶν dem , etesrebu
venient s inan
curatio nesimat is , con-
adhiber e, in
τὸν θεραπευτικὸν 15) τέτων μὴ φυλάτ ·
animabus vero hancmedicina
τειν κανόνα ; regulam non feruare ?!
ΕΡΑΝ . Λίαν ἐςὶν ἀδικώτατον, καὶ ERAN . Omnino iniuftiffi
ὦ μόνον ἀδικίας, ἀλλὰ καὶ ἀνοίας μεσόν , muneft , nec folum iniuftitia
οἱ γὰρ ἄλλως ποιῶντες ,αὐτῆς εἰσὶ τῆς fed etiam amenti * plenum .
Qui enim aliter faciunt, medica
θεραπείας ἀνεπιτήμονες . artis funt imperiti.
ΟΡΘ . Οὐκῶν πρὸς αἵρεσιν ἑκάςην i ORTH . Cum vnaquaque igi
διαλεγόμενοι, ταύτη πρόσφορον προσοί. tur
huichæref i difputante
remedium s ,cong?
adferemus ruens
σομεν Φάρμακον ;
ΕΡΑΝ. Πάνυγε . ERAN . Omnino .
ORTH . Ancongruens eft me-
ΟΡΘ. Πρόσφορος δὲ θεραπεία , τὸ
προστιθέναι μὲν τὸ ἐλλείπον , ἀφαιρεῖν dicina ,partim id adderequod de
eft,partim tollere quod redundat ?
δὲ τὸ πλεονάζον ;
ΕΡΑΝ. Ναί. ERAN . Sane.
ΟΡΘ . Φωτεινὸν τοίνυν , καὶΜάρκελο ORTH . Photinum ergo , et
λον , καὶ τὰς ἐκείνων αγχιθύρες θέρα . Marcellum ,eoruinque affines fa-
nare fi conemur , quid addendo
· πεύειν πειρώμενοι, τί ἂν προσθέντες τὸν medicorum.regula obtempera-
bimus ? ERAN.
θεραπευτικὸν κανόνα πληρώσαιμεν ;
15) Vrraque Editio , στον .

B. Theod . Tons IV .
82 B. THEODORETI DIA
DIALOG. II.
ERAN. Diuinitatis Chrifti con- ΕΡΑΝ . Τῆς τῷ Χριςε θεότητος τὴν

feffionem : hæc enim ipfis deeft. ὁμολογίαν˙ αὕτη γὰρ αὐτοῖς ἐλλεπεις
ORTH. De humanitate vero
ΟΡΘ . Περὶ δέ γε τῆς ἀνθρωπότης
nihil eis dicenus : fatentur enim τος δὲν πρὸς αὐτὲς ἐρῶμεν. ὁμολογᾶσι
Chriftum Dominum effe ho · γὰρ ἄνθρωπον τὸν Δεσπότην Χρισόν .
minem .
* ERAN. Re& te dicis.
ΕΡΑΝ . Ὀρθῶς λέγεις .
ORTH. Cum Ario vero et ΟΡΘ. ᾿Αρεῳ δὲ καὶ Εὐνομίῳ περὶ
Eunonio de Vnigeniti incar τῆς τῶ Μονογενῆς ἐνανθρωπήσεως ίδια
natione differentes , quid eis fug λεγόμενοι, τί ἂν προωθεῖναι πείσαιμεν
debinius vt confeffioni fuæ ad-
ficiant? αὐτὸς τῇ σφετέρᾳ ὁμολογία ;
ERAN. Animæ affumtie- ΕΡΑΝ. Τῆς ψυχῆς τὴν ἀνάληψιν
nein . Solumenim corpusaDeo σῶμα γὰρ τὸν Θεὸν Λόγον μόνον ἀνεῖ-
Verbo affumtum effe dicunt .
ληφέναι φασίν .
ORTH. Apolinario vero quid ΟΡΘ. ᾿Απολιναρίῳ δὲ τί ἐλλέπει ,
deeft , quo minus perfecta ft ὥςε αὐτὸν ἀκριβῶν τὸν περὶ τῆς ἐναν-
ipfiusde incarnatione fententia ? θρωπήσεως λόγον ;
ERAN . Non feparare men- ΕΡΑΝ. Τὸ μὴ διϊτάναι τὸν νῦν ἀπὸ
tem ab anima, fed confiteri ratio τῆς ψυχῆς , ἀλλ᾿ ὁμολογεῖν τὴν λογ
nalem animam vna cumn corpore κὴν ψυχὴν μετὰ τῷ σώματος ἀνειλῆ-
affumtam effe .
φθαι.
- ORTH . De hoc igitur cum ΟΡΘ . Οὐκῶν καὶ 16 ) τέτῳ περὶ τε
eo differemus ?
τε 17 ) διαλεξόμεθα ;
ERAN . Omnino . ΕΡΑΝ. Πάνυγε.
ORTH . Marcionem vero, et ΟΡΘ. Μαρκίωνα δὲ , καὶ Βαλεντῖ.
Valentinum , et Manetem , et qui vov , καὶ Μάνητα , καὶ ὅσοι γειτονεύεσι
ad eos accedunt ,
quidconfiteri τέτοις , τί μὲν ἔφαμεν ὁμολογεῖν κατὰ
hac in parte diximus , quid pror-
fus negare ? τόδετὸ μέρος , τί δὲ πάμπαν ἀρνεῖσαι ;
ERAN. Quod in diuinitatem
ΕΡΑΝ . Ὅτι πιςεύειν μὲν ἔφασαν
Chrifti fe credere dicant, humani-
fatem vero illius non admittant. εἰς τὴν θεότητα τῷ Χρισῷ · τὸν δὲ περὶ
τῆς ἀνθρωπότητος & προσίενται λόγον .
ORTH . Illis ergo perfuadere
ΟΡΘ . Ταγάρτοι πᾶσαι τέτες
ftudebimus,vt humanitatis quo . σπεδάσομεν , σέρξαι καὶ τὸν περὶ τῆς
que mentionem amplectantur, et
ne phantariam appellent diui: ανθρωπότητος λόγον ,καὶμὴ φαντα
hain difpenfationein . σίαν τὴν θείαν οἰκονομίαν καλῶν.
ERAN. Sic facere conuenit . ΕΡΑΝ . Οὕτω προσήκει ποιεῖν ,
ORTH. Eis ergo dicemus ,
ΟΡΘ . Ἐρῶμεν τοίνυν αὐτοῖς , ὡς δ
quod Chriftus non tantum Deus, χρὴ μόνον Θεόν , ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπον
fed etiam hoino appellandus fit. ἀποκαλεῖν τὸν Χριςόν .
ERAN . Omnino . ΕΡΑΝ . Πάνυγε .
ΟΡΘ
16 ) τέτῳ . Ita legendum effe puto. Sirmondi le & tio τέτο confentit cum Ed .
rom. et lipf. '17 ) διαλ . Vtraque Editio , διαλεξώμεθα
INCONF VS VS. T 83
ΟΡΘ . Καὶ πῶς οἷόν τε παραιτεμέ . ORTH. Qua autem ratione
νες ἡμᾶς τὸ καὶ ἄνθρωπον ἀποκαλεῖν fieri poteft, vtnos quiChriftum
hominem appellare abnuimus ,
τὸν Χρισὸν, ἄλλοις τᾶτο παρεγγυάν ; ε hoc aliis precipiamus ? Neque
γὰρ ἄξεσι παραινᾶσιν ἡμῖν , ἀλλὰ ταύς enim fuafionibus * noftris ce
τὰ φρονῶντας ἐλέγξεσι. 'dent , fed nos ita fentientes re-
futabant . :
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶς ἡμεῖς τὰ αὐτὰ ERAN. Et quomodo nos
Φρονῶμεν ἐκείνοις, καὶ σάρκα ὁμολογῶν- idem cum illis fentimus , qui et
τες , καὶ ψυχὴν λογικὴν ἀναληφέναι carnem et animam rationalem
τὸν Θεὸν Λόγον ; affumfiffe Deum Verbum cone
fitemur ?
ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν τὰ πράγματα όμο ORTH. Si igitur res confite
λογῶμεν , τί δήποτε φεύγομεν τὰ ὀνό- mur, curnomina fugimus ?
ματα ;
ΕΡΑΝ. ᾿Απὸ τῶν τιμιωτέρων χρὴ ERAN. A præftantioribus
τὸν Χρισὸν καλάν , Chriftum appellare conuenit.
ΟΡΘ . Φύλαξον τοιγαρῶν τὸν κανό- ORTH . Serua igitur hanc re-
να , καὶ μὴ καλέσῃς ἐξαυρωμένον , μη- gulam , et ne crucifixum appel-
δὲ ἐκ νεκρῶν ἐγηγερμένον , καὶ ὅσα τ - les, neque a mortuis excitatum ,
τοις ἐςὶ παραπλήσια . et quæ funt huiusmodi .
ΕΡΑΝ. Αλὰ ταῦτα τῶν παθή ERAN . Sed hæc funt faluta-
μάτων ἐπὶ τῶν σωτηρίων ὀνόματα · κα tium paffionum nomina : paffio-

δὲ τῶν παθημάτων ἄρνησις , τῆς σω- nes autem negare , falutem eft e
τηρίας ἀναίρεσις . medio tollere .
ΟΡΘ. Τὸ δὲ ἄνθρωπος ὄνομα φύ- GORTH . Nomen homo natura
σεως ὄνομά ἐτιν ἡ δὲ τέτε σιωπὴ , φύ- nomen eft, ethoc reticere idem
σεως ἄρνησις . ἡ δὲ τῆς φύσεως ἄρνη . eft ac naturam negare : natu
η ram autem qui •negat , paffio-
τέτων ἀναίρεσις, φρῶδεν τὴν σωτηρίαν nes e medio tollit , quibus fub
ποιεί . Τ irrita fit falus.
latis
ΕΡΑΝ. Τὸ μὲν εἰδέναι τὴν ληφθεῖ . ERAN . Scire quidem affum-

σαν φύσιν 18) προὔργε τίθεμαι. τὸ δέ tam duco.
effe naturam , neceffarium ef
Hominem vero appel-
fe
γε ἄνθρωπον ἀποκαλεῖν τῆς οἰκεμένης
iare orbis terrarumSeruatorem ,
τὸν Σωτῆρα , σμικρύνειν ἐπὶ τῷ Δεσπό , idem eft quam
de Domini gloria
τε τὴν δόξαν. aliquid detrahere.
ΟΡΘ. Οὐκὲν σοφώτερον 19 ) σεαυ- ORTH . Te igitur et Petro et
τὸν καὶ Πέτρε καὶ Παύλε , καὶ αὐτῷ Paulo , atque ipfo Seruatore plus
γε 20 ) Σωτῆρος ἡγῇ ; ὁ μὲν γὰρ Κύ . fapere exiftimas ? Nam Do-
minus dixit Iudæis a) , Quid
ριος πρὸς Ιεδαίες ἔφη . Τί με ζητάτε me quæritis interficere , homi-
ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον ὃς τὴν ἀλήθειαν nem , qui veritatem vobis lo-
ὑμῖν λελάληκα , ἣν ἤκεσα παρὰ τῷ cutus fum , quam audiuid
F 2 Patre
18) mg . Ed .rom . et lipf, προὔργον. 19) σεαντ. Sim . αυτός 20) Σωτ. Ελ .
rom . et lipf præmn . τ .
a) Ioh. 8, 40.
B. THEODORETI DIALOG . II.
84
Patre meo? Sepe etiam filium Πατρός με ; καὶ πολλαχῆ δὲ υἱὸν αν

hominis fe ipfum appellauit. Θράπε ἑαυτὸν 21) προσηγόρευεν. ὁ δὲ
Petrus autem , omni laude πανεύφημος Πέτρος πρὸς τὸν ἰεδαϊκὸν
et prædicatione dignus , popu-
διαλεγόμενος δῆμον · Ανδρες Ἰσραηλῖ
lum iudaicum alloquens ) ,
ται ακέσατε τες λόγες τέτες · Ἰησῶν
Audite , inquit, viri Ifraelitæver
ba hæc : Iefum Nazarenum vi τὸν Ναζωραίον , ἄνδρ2α ἀπὸ τῷ Θεῷ
ς ά
ε υμα . και ο μακ
rum a Deo approbatumus us ininArvα eo-
vo αποδεδειγμένον γε
i - bis . Et beat Paul ο ς π ά
i bus G105 Παῦλ ο ραε τοῖς προ
o
pag falu
t e m
opti m a t
præ-
,τ ων Α
τ ῶ σ ι προσφέρ τ ὸ σ ω τ ή ριον κήρυγμα ,
n s a ἐ
di c a , in t e r i
al mua l t hr quuoi-
o æac οῖς ἄλλοις καὶ ταῦτα ἔφη ·
que dixit b) , Et remp q πρὸς πολλ
a ntiæ fpiciens ες ῆς γνοίαςι περι-
d e m hu i u s ig n o r d e τὲς μὲν ἐν χρόν τ ἀ λλε ὑ
nciat homini ς αγγέ πᾶσι
Deus , nunc annu δὼν ὁ Θεὸ , τὰ νῦν παρ
χ ε ῖ ν ι
s ue eniten- τ α
μετα
νο ε
. καθ
ό τ
ἔζησ
εν
bus vt omne vbiq p παν
ordus ftatuit α ν ι ιν ὴν ἰμεμές
tiam agan ; eo qau
t ἡμέρ , ἐνοσᾗทύνμῃέλλε κρίνε τ ο
c tu α ι ρ ὶ
, ἐν ἀνδ ᾧ ὥρισ , πίζ
ε ν
diem , in quo iudi eft or- νην ἐν δικ
t e m quem ν
αχὼ πᾶσιν , ἀναζήσα
ς ν
b em in æquit a
per viru παρ ν αὐτὸ ἐκ
conftit uit , fiden præben omni- s ε κ ρ ῶ ο ί ν υ ν ὸ αρὰ ῷ υρίε αι
ν . ὁ τ ν τ π τ Κ κ ν
bus , fufcitans eum a mortuis .
ῶ ν π ο τ όλω ε θ έ ν ε αὶ ηρυχθέ
τ ἀ τνος τ κ
ε κ ν
Qui ergo nomen a Domino et α ιτέμ τερο
ὄνομ παρα , σοφώ λων ἑαυ
Apoftolis vfurpatum et celebra . άλων διδασκά ὑπεῖς
τὸν καὶ τῶν μεγ
rum repudiat , is fe etmagnisdo.
ληφ , κ
ε αὶ μέντο καω
ι ὶν αὐτῆς τῆς τῶν
Ctoribus et ipfo fapientiffimorum τ άτων σ κάλ ς
fonte fapientiorem exiftimat , σο φ ω δι δ α πηγῆ .
ERAN. Infidelibus illi hand ΕΡΑΝ . Τοῖς ἀπίςοις ἐκεῖνοι τήνδε
་
doëtrinam proponebant : ninc τὴν διδασκαλίαν προσήνεγκαν νῦν δὲ
autemtotius orbis pars maxima τῆς οἰκεμένης τὸ πλεῖτον ἐπίτευσεν .
fidem amplexa eft. compo
. ORTH . Imnino , funt adhuc . ΟΡΘ. Μάλισα μέν εἰσιν ἔτι καὶ Ἰ8-
* Iudai , * etgentiles , et hæreti δαῖοι, καὶ Ἕλληνες , καὶ αἱρετικῶν μυρία
corum caterua innumerabiles ,
/et horum vnicuique conueniens συσήματα , καὶ χρὴ τέτων ἑκάτῳ καὶ
doctrina exhibenda eft. Quin τάλληλον διδασκαλίαν προσφέρειν . εἰ δὲ
etfi eadem omnes fentiremus , και πάντες ἦμεν ὁμόφρονες , εἰπὲ τί λως
dic quid incommodi haberet
Deum et hominem Chriftum 6ᾶται τὸ Θεὸν καὶ ἄνθρωπον ὁμολο
confiteri ? An non diuinitatem γῶν τὸν Χριςόν ; ἢ ἐ θεότητα τελείαν
in eo perfeftam , et humanita : ἐν αὐτῷ καὶ ἀνθρωπότητα ὡσαύτως
tein fimiliter cui nihil deeft , ἀνελλιπῆ θεωρῶμεν ;
confideramus ?
- ERAN . Hæc fæpe confeffi ΕΡΑΝ . Ταῦτα πολλάκις ὡμολογή .
fumus . σαμεν .
ORTH. Cur ergo nunc tolli- ΟΡΘ . Τί δήποτε τοίνυν ἀναιρῶμεν
mus, quæ fæpiusconfeffifumus ? ἅπερ πολλάκιςὡμολογήσαμεν
EPAN.
11 ) πρ . Edit. rom . προηγόρευεν .
a) Act . 2, 22. b) A&. 17, 30. 31.
INCONFV S V S. 85%
ERAN. Hominem appellare

ΕΡΑΝ. Τὸ ἄνθρωπον καλᾶν τὸν
Chriftum fuperuacaneum exifti-
Χρισὸν ὑπείληφα περιτλὸν , μάλιτα πι mo , præfertim fi fidelis cum fi-
ςόν τινα πιτῷ προσδιαλεγομένον . · deli colloquatur.
· ΟΡΘ . Τὸν θεῖον ἀπόςολον ἐπιζὸν ORTH. Diuinum apoftolum
an fidelem arbitraris ?
είναι νομίζεις ;
ERAN. Fidelium omnium
ΕΡΑΝ. Πιςῶν μενῶν ἁπάντων διο
doëtorem .
δάσκαλον.
ΟΡΘ. Τὸν δὲ Τιμόθεον τῆςδε τῆς ORTH. Timotheum autem hac
appellatione dignum exiſtimas ?
προσηγορίας ὑπάληφας ἄξιον ;
ΕΡΑΝ. ῾Ως ἐκείνε γε μαθητὴν , ERAN. Tanquam illius difcis
καὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλον. pulum , et aliorum magiftrum .
ΟΡΘ . ῎Ακεσον τοίνυν τῷ διδασκά . * ORTH. Audi ergo doëtorem
2
λε τῶν διδασκάλων τῷ τελειοτάτῳ doftorum perfectiffimo fcriben-
tem difcipulo a) , Vnus Deus ,
γράφοντος μαθητῇ · εἷς Θεὸς , εἷς καὶ vnus et imediatorDei et homi
μεσίτης Θεῷ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος num , homo Chriftus Iefus , qui
Χρισὸς Ἰησᾶς , ὁ δὲς αὐτὸν λύτρον ἀν- dedit feipfum redemtionem pro
τὶ πάντων˙ καὶ παῦσαι μάτην ἀδολε- omnibus : et define in caffum
χῶν , καὶ νόμες ἡμῖν περὶ θείων ὄνο nugari, et leges nobis de diuinig
nominibus imponere. Quin-
μάτων τιθείς . καὶ αὐτὸ δέ γε τῷ με etiam nomen ipfum mediatoris
σίτε τὸ ὄνομα θεότητος ἐνταῦθα καὶ et diuinitatem hoc loco et huma-
ανθρωπότητοςὑπάρχει δηλωτικόν . nitatem fignificat. Neque enim
&
fi Deus folum effet, vocaretur
γὰρ μόνον ὑπάρχων Θεὸς ἐκλήθη μεσίς
mediator.
της πῶς γὰρ ἂν ἐμεσίτευσεν ἡμῖν καὶ Quomodo enim in-
~
ter nos et Deum mediatoris mu-
Θεῷ μηδὲν ἔχων ἡμέτερον ; ἐπεὶ δὲ ὡς
nus exfequeretur, fi noftri nihil
Θεὸς συνῆπται τῷ Πατρὶ τὴν αὐτὴν haberet : Sed quia vt Deus co-
ἔχων † )οὐσίαν , ὡς δὲ ἄνθρωπος ἡμῖν , hæret patri, eandem habens fub-
ἐξ ἡμῶν γὰρ ἔλαβε τὴν τῷ δέλε μορ- ftantiam , et vt homo nobis co-
φὴν, εἰκότως μεσίτης ὠνόμαται, συνά- pulatur , quia ex nobis ferui
2 formam accepit , recte mediator
πτων ἐν ἑαυτῷ τὰ διεςῶτα τῇ ἑνώσει nuncupatur , ea quæ disiuncta
τῶν φύσεων , θεότητος λέγω καὶ ἀν- erant in feipfo coniungens vnio-
ne naturarum , diuinitatis in-
θρωπότητος . quam et humanitatis.
ΕΡΑΝ . Μωϋσῆς ἦν ἐκ ὠνομάθη ERAN. An non Mofes appel-
μεσίτης , ἄνθρωπος ὢν μόνον ; latus eft mediator, cum effet tart-
tum homo ?
ΟΡΘ. Τύπος ἦν ἐκεῖνος τῆς αλη ORTH. Typus erat ille ve-
θείας · ὁ δὲ τύπος ἐκ ἔχει πάντα ὅσα ritatis : typus autem non habet
πες ἡ ἀλήθεια . ᾗ δὴ χάριν ἐκεῖνος ἐκ omnia , quæ habet veritas . Quam-
obrem non erat quidem ille na-
ἦν μὲν φύσει Θεὸς, ὠνομάθη δὲ ὅμως turâ Deus, et tamen appellatus eft
Θεὸς 108
ἵνα πληρώσῃ τὸν τύπον . ἰδὲ
Deus, vttypumn impleret b ): Ecce
γὰς , φησὶ , τέθεικά σε Θεὸν 22 ) τῷ enim , inquit, conftitui te Deum
F 3 Pharao-
† ) οὖσ . Sirm . ἐξεσίαν . 22 ) τῷ Φαρ . Conf. T. I.p . 134. Schol . r. et p. 1408. Schol.g.
a) 1 Tim. 2, 5. 6. k ) Exod . 7, 1.
86 B. THEODORETI DIALOG . II .
Pharaoni , et illico tanquam Deo Φαραῷ αὐτίκα τοίνυν ὡςΘεῷ καὶ πρὸς
prophetamn ' adiunxit , Aaron φήτην ἀφώρισεν . ᾿Ααρὼν γάς φησιν , ὁ
* enima ), inquit , fratertuus αδελφές σε , 23 )ἔσαι σοι προφήτης . ἡ
erit tibi propheta . Veritas au-
tem , et Deus eft naturi , et na . δὲ ἀλήθεια , καὶ Θεὸς φύσει , καὶ ἄν
turâ homo. θρωπος Φύσει .
ERAN. Et quis typum appel- ΕΡΑΝ. Καὶ τίς ἂν καλέσαι τύπον
let eum ,qui euidentes archety · τὸνἐκ ἐναργες ἔχοντα τῷ ἀρχετύπε
pi characteres, non habet?
τὲς χαρακτῆρας ;
ORTH . Regias imagines, vtap- ΟΡΘ. Ὡς ἔοικε , τὰς βασιλικὰς εἶ
paret, regis imagines non vocas ? κόνας ὦ καλῶς βασιλέως εἰκόνας ;
ERAN. Omnino.
ΕΡΑΝ . Πάνυγε.
ORTH. Et tamen omnia non
ΟΡΘ. Καὶ μὴν ἐ πάντα ἔχεσιν ,
habent habet archetypum , ὅσα περ τὸ ἀρχέτυπον ἔχει . πρῶτον
し Primumquæ enim inanimatæ funt, et
rationis expertes ; deinde inte . μὲν γὰρ εἰσὶν ἄψυχοί τε καὶ ἄλογοι .
Fioribus membriscarent, corde , εἶτα τῶν ἐντὸς μορίων ἐτέρηνται παρ
1
inquam ,et ventre , et iecore , et δίας , φημὶ , καὶ κοιλίας , καὶ ἧπα
ceteris quæ his coniunéta funt. τος , καὶ τῶν ἄλλων , ὁπόσα τέτοις συμ
Ad hac fentium quidem fpe- έζευκται. ἔπειτα τὸ μὲν τῶν αἰθής
ciem præ fe ferunt : fed eorum
actiones non exercent. Non σεων ἔχεσιν εἶδος , τὰς δὲ τέτων ἐνερ-
enim audiunt, nec loquuntur , γείας ἐκέτι. ἔτε γὰρ ἐπαΐεσιν , ἔτε
nec vident : non fcribunt, necφθέγχονται , ἔτε ὁρῶσιν 8 γράφει .
incedunt , nec quicquam aliud σιν , ἐ βαδίζεσιν , ἐκ ἄλλο τι δρῶσι
humanum agunt. Et tamen τῶν ἀνθρωπίνων , ἀλλ᾽ ὅμως εἰκόνες και
imagines regia nuncupantur : λᾶνται βασιλικαί ὕτω καὶ Μωϋσῆς
Sic et Mofes mediator eft, et Chri-
ftus mediator : fed ille quidemn , μεσίτης , καὶ ὁ Χρισὸς μεσίτης˙ ἀλλ᾿ ὁ
vt imago et typus , hic auten , μὲν , ὡς εἰκὼν καὶ τύπος · ὁ δὲ , ὡς αλή-
vt veritas . Vtautem hac etiam θεια . ἵναι δέ σοι καὶ ἑτέρωθεν αὐτὸ σας
alio exemplomanifeftius tibi de- φέςερον ἐπιδείξω , 24 ) ἀνάμνησον μὲν
i
clarem , repete meinoria que di· τῶν περὶ τῷ Μελχισεδὲν εἰρημένων ἐν
&ta funt de Melchifedeco in epi-
ftola ad Hebræos. τῇ πρὸς Ἑβραίες ἐπιτολῇ .
ERAN. Quænam ? ΕΡΑΝ . Ποίων ;
1
ORTH. Illa , in quibus diui- ΟΡΘ . Ἐκείνων, ἔνθα παρεξετάζων
nus apoftolus , conferens leuiti- ὁ θεῖος ἀπόςολος τὴν λευϊτικὴν ἱερωσύ
cum facerdotium eum facerdotio νην τῇ τῷ Χριςᾶ , ἀπέκασε μὲν ἐν τοῖς
Chrifti , Melchitedecum in aliis Μελχισεδὲκ τῷ Δεσπότη
rebus cum Chrifto Domino com- ἄλλοις τὸν
parauit : tum vero facerdotium Χρισῷ τὴν δέ γε ἱερωσύνην ἔχειν ἔφη
habere illum dixit fecundum or- τὸν Κύριον κατὰ τὴν τάξιν Μελχι
dinem Melchifedeci. σεδέκ .
ΕΡΑΝ .
23 ) Ed. rom . et lipf. ἔσι . 24 ) ανάμη . μέν . Sium .ἀνάμνησόν με .

4) Exod. 7, I.
INCONF VS VS. 87
· ΕΡΑΝ . Οἶμαι ἔτω λέγειν τὸν θεῖον ERAN. Arbitrorfic dicere di-
ἀπότολον. ὗτος γὰρ Μελχισεδέκ , βα- vinum apoftoluma). Hic enim
σιλεὺς Σαλὴμ , ἱερεὺς τῷ Θεῷ τῷ ὑψί. Melchifedec, rex Salem, facerdos
m
58 , ὁ8 συναντήσας 25 ) τῷ᾽Αβραὰμ ὑπο- Dei fummi , qui obuia venit
ςρέφοντι ἀπὸ τῆς κοπῆς τῶν βασιλέων , Abrah amo regreff o a cade re
gum , et benedix it ei : cui et de-
καὶ εὐλογήσας αὐτόν · ᾧ καὶ δεκάτην
cimas omnium diftribuit Abra-
ἐμέρισεν ἀπὸ πάντων ᾿Αβραάμ ' πρῶ
ham : qui primum quidem expo .
τον ερμηνευόμενος βασιλεὺς δικαιοσύ- nitur rex iuftitiæ , deinde et rex
νης , ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺς Σαλὴμ , Salem , quod eft rex pacis fine
,
ὃ ἐξι βασιλεὺς εἰρήνης , ἀπάτως , αμή . patre , fine matre , fine genealo-
τως , ἀγενεαλόγητος · μήτε ἀρχὴν ἡμε · gia , neque initium dierum , ne
ρῶν , μήτε ζωῆς τέλος ἔχων · ἀφωμοιω- que finem vitæ habens : affimila-
μένος δὲ τῷ υἱῷ τῷ Θεῷ, μένει ἱερεὺς tuis autem filio Dei, manet facer-
εἰς τὸ διηνεκές . περὶ τέτων οἶμαι σε dos in perpetuum . De his pu-
to te verbis dixiffe .
τῶν ῥητῶν εἰρηκέναι .
ΟΡΘ . Περὶ τέτων ἔφην , καὶ ἐπαι- ORTH. De his dixi. Laudo
νῷ δέ γε ὅτι τὸ χωρίον 8 διέκοψας , etiam , quod locum non mutilum ,

άρ fed
ἀλλ᾽ ὅλον τέθεικας . εἰπὲ τοίνυν , ἆρ᾽ integrum recitaueris.
igitur, congruuntne horum fin-
Dic
μότ ]ει τέτων ἕκαςον τῷ Μελχισεδὲκ guia Melchifedeco fecundum na-

φύσει καὶ ἀληθείᾳ ; turam et veritatem ?
ΕΡΑΝ . Καὶ τίς ὅτω θρασὺς ἀφαρ- ERAN . Quis auderet disiun-
μέσαι ἅπερ ἥρμοσεν ὁ θεῖος ἀπόςολος ; gere quæ diuinus apoftolus con-
N iunxit ?
· ΟΡΘ . Λέγεις τοίνυν τῷ Μελχισε- * ORTH. Dicis igitur Mel-
chifedeco fecundum naturam
δὲν ταῦτα κατὰ φύσιν ἁρμότειν ;
hæc congruere ?
ΕΡΑΝ . Λέγω . ERAN. Dico.
ORTH. Hominem illuin effe di-
ΟΡΘ . ῎Ανθρωπον αὐτὸν εἶναι λέγεις ,
cis, an aliam affumfiffe naturam ?
ἢ τινὰ ἄλλην εἰληφέναι φύσιν ;
ERAN. Hominem.
ΕΡΑΝ. ῎Ανθρωπον .
ΟΡΘ. Γεννητὸν , ἢ ἀγέννητον ; ORTH . Genitum , an inge
nitum ?
ΕΡΑΝ. ᾿Ατόπες ἄγαν ἐρωτήσεις ERAN . Quæftiones valde ab-
furdas proponis .
προσφέρεις .
ΟΡΘ . Σὺ τέτων αἴτιος , προφανῶς ORTH . Tu harum caufa es,
τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενος · ἀπόκριναι qui aperte repugnas veritati.
τοίνυν . Refponde igitur.
ΕΡΑΝ. Εἷς ἐςι μόνος αγέννητος , ὁ ERAN. Vnus eft folus inge-
nitus, Deus et Pater.
Θεὸς καὶ Πατής .
ΟΡΘ. Γεννητὸν ἐν ἄρα τὸν Μελχι- ORTH. Genitum igitur Mel-
chifedum effe dicimus ?
σεδὲν εἶναι φαμέν ;
ΕΡΑΝ. Γεννητόν . ERAN . Genitum .
F 4 ORTH .
25) . Def. in Ed, rom. et lipf.
α ) Hebr. 7, 2 -- 3
ORTH . Sed quod de illo di,

ΟΡΘ , Αλ᾿ ὁ περὶ αὐτῇ λόγος τα
& tum eft , contraria docet, Re. ναντία διδάσκει . ἀναμνήθητι γὰρ ὧν
cordare enim illorum quæ modo
recitatti , Sine patre , fine matre, ἀρτίως ἀπεμνημόνευσας · απάτως ,
fine genealogia ,neque initium die. ἀμήτως , ἀγενεαλόγητος , μήτε αρ
rum , neque finem vita babens. χὴν ἡμερῶν , μήτε ζωῆς τέλος ἔχων .
Quomodo igitur et conuenit, il. πῶς τοίνυν αὐτῷ τὸ ἀπάτως ἁρμότα ,
lud fine patre, et finematre ? qua- καὶ τὸ ἀμήτως ; πῶς δὲ καὶ τὸ μηδὲ
fuicepiffe , nec finem habiturum , ἀρχὴν εἰληφέναι τῷεἶναι, μήτε λήψε

•Humnanam enim hæc fuperant θαι τέλος ; ὑπὲς ἀνθρωπείαν γαρ ταῦ
naturam , τά γε Φύσιν .
ERAN . Excedunt hæc pror-
ΕΡΑΝ . Ὑπερβαίνει τῷ ὄντι ταῦτα
fus naturæ huinanæ menfuram . τῆς φύσεως τῆς ἀνθρωπείας τὰ μέτρα .
ORTH . Quid ergo , an falfa ΟΡΘ . Τί έν , ψευδῆ τὸν ἀπότολον
dixiffe dicemus apoftolum ?
ἀἰρηκέναι . Φήσομεν ;
ERAN. Abfit. ΕΡΑΝ . Μὴ γένοιτο
ORTH. Qua igitur ratione ΟΡΘ. Πῶς
fieri queat, vt et apoftolo verita- . πόλῳ προσ μαρτἐν οἷόν
υρῆσ αι τε καὶ
αλήθ τῷ,ἀπο
ειαν καὶ
tis laudem afferamus, etMelchi.

τῷ Μελχισεδὲν προσαρμόσαι τὰ ὑπὲρ
adaptemus ? φύσιν ;
ERAN, Valde obfcurus eft
ΕΡΑΝ. " Αγαν ασαφὲς τὸ χωρίον ,
hic locus , et qui accuratam ex- και πολλῆς ὅτι μάλιτα δεόμενον ἀνα
plicationem defiderat , πτύξεως.
ORTH. Eis qui attendere ve-
ΟΡΘ . Τοῖς προσέχειν ἐθέλεσιν ἐφι
lint verborum fententiam affe. κτὴ τῆς τῶν ζητῶν διαν οίας ἡ κατα
quidificile non erit. Cum enim νόησις . εἰρηκῶς γὰρ ὁ θεῖος ἀπός
dixiffet diuinus apoftolus , fine'
patre ,finematre , finegenealo . λος , Απάτως , ἀμήτως , ἀγενεαλόγη
gia , neque initium dierum ,ne τος , μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν , μήτε ζωής
que finem vitæ habens , addidit , τέλος ἔχων , ἐπήγαγεν , Αφωμοιωμέ
Aflimilatus filio Dei manet facer- νος δὲ τῷ υἱῷ τῷ Θεῷ μένει ἱερεὺς εἰς τὸ
dos in perpetuum . Et aperte διηνεκές , καὶ σαφῶς ἡμᾶς διδάσκει ,
nos docet , Melchifedeci in iis
quæ humanam naturam fuperant ὡς τῷ Μελχισεδὲκ 26 ) ἐν τοῖς ὑπὲς τὴν
archetypum efte Chriftum Do. ἀνθρωπείαν φύσιν ἀρχέτυπον ἐξιν ὁ
minum , Melchifedecum vero Δεσπότης Χριτός . τὸν δέ γε 2Μελχι
dixit affimilatum efle filio Dei, σεδὲν εἶπεν ἀφωμοιωμένον τῷ υἱῷ τῷ
Sic autem confideremus , Di.
Θεό, σκοπήσωμεν δὲ ὅτως · εἰ λέγεις
cisne , Dominun habuiffe patrem ἐχηκέναι τὸν Κύριον κατὰ σάρκα παι
fecundum carnem ?
τέρα ;
ERAN. Nullo modo, ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς ,
ORTH. Cur ?
ΟΡΘ, Διατί ;
* ERAN, Ex fola enim fanéta
ΕΡΑΝ . Ἐκ μόνης γὰρ ἁγίας ἐγενε
natus eft virgine.
νήθη παρθένε .
ΟΡΘ .
26) iv. Def. in Ed. rom. et lipf
• ^ INCONFVSVS . 89
ΟΡΘ . Οὐκῶν εἰκότως ἀπάτως ὠνό ORTH. Recte igitur qui fine
patre effet , noninatus eft ?
μαςαι ;
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . ERAN. Vere .
ΟΡΘ. Λέγας αὐτὸν κατὰ τὴν θείαν ORTH. Dicisne ipfum ha-
buiffe matrem fecunduin diui
φύσιν ἐχηκέναι μητέρα ;
nam naturain .
ΕΡΑΝ Οὐ δήτα. ERAN. Nequaquam .
ΟΡΘ. Ἐκ μόνε γὰρ πρὸ τῶν αἰώ ORTH, Ex folo eniin ante fe-
νῶν ἐγεννήθη Πατρός. cula genitus eft Patre.
ΕΡΑΝ . Συνωμολόγηται . ERAN. In confefio eft.

ΟΡΘ . Ταγάρτοι καὶ ἀγενεαλόγη- ORTH . Itaque etiam fine ge-
τος , ὡς ἄῤῥητον ἔχων τὴν ἐκ Πατρὸς nealogia eum effe dictumn eft pro-
γέννησιν , προσηγόρευται. τὴν γενεὰν prer ineftabilem eius ex Patre
Generationem
γὰρ αὐτέ , φησὶν ὁ προφήτης , τίς διη-
enim eius , ait propheta a ), quis
γήσεται ; enarrabit ?
ΕΡΑΝ Ὀρθῶς λέγεις . ERAN . Refte dicis .
ORTH . Sic ipfi conuenit, nec
ΟΡΘ . Οὕτω αὐτῷ προσήκει τὸ μήτε
dierum initium , nec finem vitæ
ἡμερῶν ἀρχὴν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν .
ἄναρχος γας ,καὶ ἀνώλεθρος , καὶ συν]ό . habere . Caret enin principio
et fine, et vt breuiter dicam , æter
μως, αἴδιος , καὶ τῷ Πατρὶ συναΐδιος . nus eft , et Patri coæternus.
ERAN. Hac mihi quoque
ΕΡΑΝ . Ταῦτα μὲν ὅτω καμοὶ συν
σε σκοπήσαι λοιπον , πῶς ita videntur . Deinceps vero
δοκεῖ. χρὴ
confiderandum eft , quomodo
ἁρμότ ]ει ταῦτα καὶ τῷ θαυμασίῳ
Conueniant hac etiam admiran
Μελχισεδέκ . do Melchifedeco.
.
ΟΡΘ. Ως εἰκόνι καὶ τύπῳ · ἡ δὲ εἰς ORTH. Tanquam imagini et
κῶν , ὡς καὶ πρόσθεν εἰρήκαμεν , ὦ πάν- typo . Imago vero , ficut ante
τα ἔχει ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει , τῷ diximus, non omnia habet, quæ-
་
μὲν ἐν Σωτῆρι προσήκει ταῦτα φύσει cunquehabet archetypum , Ira
C que Saluatori quidem conue-
καὶ ἀληθείᾳ τῷ δέ γε Μελχισεδέκ , ἡ niunt hac natura et veritate
τῆς ἀρχαιογονίας sερία προσήρμοσε Melchitedeco vero antique ge
ταῦτα , διδάξασα γὰρ ἡμᾶς τῇ πα- nealogie hiftoria hæc attribuit ,
τριάρχε ᾽Αβραὰμ τὸν πατέρα , τῷ δὲ Cum enin patriarchæ Abraha
Ισαακ τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέ. mipatrem nos docuiflet , Ifaaci
vero patrem ac matrem , et Iacoe
ρα , καὶ τῷ Ἰακὼβ ὡσαύτως , καὶ τῶν οἱ fimiliter , atque huius filio
τότε παίδων , καὶ μέντοι καὶ τῶν πρό- rum , immo etiam prifcorum
παλαι γενομένων τὴν γενεαλογίαν ἐπι patrum feriem expofuiffet , Mel
δείξασα , τῷ Μελχισεδὲν ἔτε τὸν πα . chifedeci patrem et inatrem non
τέρα εἴρηκεν, ἔτε τὴν μητέρα , ἔτε μὴν nominauit, neque illum ab alii
quo ex Noachi pofteris genus
ἔκ τινος τῶν Νῶε παίδων κατάγειν τὸ ducere docuit , vt effet typus il-
γένος ἐδίδαξεν, ἵνα γένηται τῷ ἀληθῶς lius , qui vere eft fine pqtre et
ἀμήτορος καὶ ἀπάτορος τύπος, τῦτο fine matre , Quod ita nos intel
1 δὲ νοεῖν ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὁ θεῖος ἀπότολος , ligere docuit diuinus apoftolus
FS Eodem
a) Ef. 53, 8,
go B. 1 THEODORETI DIALOG. II.
Eodem enim loco hæc quoque ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ χωρίῳ καὶ ταῦτα
adiecita ) , Cuius autem gene προστέθεικεν , Ὁ δὲ μὴ γενεαλογές με
ratio non annunciatur ex eis ,
decimas fumfit ab Abrahamo , νος ἐξ αὐτῶν , τὸν ᾿Αβραὰμ ἀποδεδε
ét huic qui habebat promiffio . κάτωκε , καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγέ‐
nes , benedixit . λίας ηὐλόγηκεν .
ERAN. Et quoniam paren- "4
ΕΡΑΝ . Καὶ ἐπειδὴ τῶν γεγεννηκό-
tum eius nullain mentionem fe . των αὐτὸν ἐκ ἐμνημόνευσεν ἡ θεία γρα-
cit diuina fcriptura , dici poteft, φή , απάτως δύναται καὶ ἀμήτως κα
eum fine patre efle et fine matre. λεῖθαι ;
ORTH. Si vere fine patre ef- ΟΡΘ. Εἰ ἀληθῶς ἀπάτως ἦν καὶ
‫اد‬
fet, etfine matre , noneffet imna αμήτως , ἐκἂν ἦν εἰκὼν ,ἀλλ᾽ ἀλήθεια .
ἐπειδὴ δὲ ἐ φύσει ταῦτ᾽ ἔχει, ἀλλὰ κα
naturahachabet, fed fecundum
τὰ τὴν τῆς θείας γραφῆς οἰκονομίαν ,
diuinæ fcripturæ * difpenfatio- 2
nem , veritatis typum oftendit. δείκνυσι τῆς ἀληθείας τὸν τύπον .
ERAN. Imaginem expreffos
ΕΡΑΝ. Χρὴ τὴν εἰκόνα ἔχειν τῷ
archetypi characteres habere
ἀρχετύπε τὲς χαρακτῆρας .
oportet.
ORTH. An non homo ima-
ΟΡΘ. Ὁ ἄνθρωπος εἰκὼν καλεῖται
go Dei appellatur? · Θεἶ ;
ERAN . Non eft imago Dei , ΕΡΑΝ. Οὐκ ἔξιν εἰκὼν Θεῷ , ἀλλὰ
fed ad Dei imaginem factus eft.
κατ᾿ εἰκόνα Θεῷ ἐγένετο .
ORTH. Audi ergo apoftolum ΟΡΘ . ῎Ακεσον ἐν τῇ ἀποςόλο λέω
dicentem b) , Vir quidem non γοντος , Ανὴς μὲν γὰρ ἐκ ὀφείλει και
debet velare caput, cum fit ina- τακαλύπτεθαι τὴν κεφαλὴν ,
go et gloria Dei .
καὶ δόξα Θεῖ ὑπάρχων.
ERAN . Sit fane imago Dei . ΕΡΑΝ. Ἔξω εἰκὼν Θε8 .
ORTH. Oportebat ergo , vt ΟΡΘ. Εχρῆν τοίνυν , κατὰ τὸν σὸν
ipfe affirmas, feruare ipfum eui- λόγον , σώζειν αὐτὸν ἐναργῶς τῇ ἀρ
dentesarchetypi charaêteres , et χετύπε τες χαρακτῆρας , καὶμήτε
neque creatum effe , nec com-
pofitum , nec circumfcriptum . κτιςὸν εἶναι , μήτε σύνθετον , μήτε πε-
oportebat etiam ipfum ex nihi. ριγεγράφθαι . ἔδει παραπλησίως αὐτ
1o aliquid creare ; oportebat ver- τὸν ἐκ μὴ ὄντων δημιεργεῖν · ἔδε λό-
bo et fine labore omnia fabrica γῳ καὶ δίχα πόνε πάντα τεκταίνειν ·
καὶ πρὸς τέτοις , μὴ νοσᾶν , μὴ αθυ .
dolere ,nec irafci, nec peccare.
fed immortalem effe et incorru . μεν , μὴ θυμᾶσθαι , μὴ ἁμαρτάνεν ,
ptibilem , et omnia habere quæ ἀλλ᾽ ἀθάνατον εἶναι, καὶ ἄφθαρτον , καὶ
habet archetypum . πάντα ἔχειν , ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει.
ERAN. Non eft in omnibus ΕΡΑΝ. Οὐ κατὰ πάντα ἐπὶν ὁ ἄν
homo imago Dei. θρωπος εἰκὼν τῷ Θεῷ .
ORTH . Verum in quibus- ΟΡΘ . ᾿Αληθὲς ἐν οἷς περ ἂν αὐτὸν
cunque dederis ipfum ima- δῶς εἰκόνα είναι, 27) παμπόλλῳ τινὶ μέ-
ginem effe " maxino inter-
τρω
27) παμπ . Sirm . habebat παμπόλλων .
a) Hebr. 7, 6. b ) 1 Cor . II, 7-
INCΟΝF V SV S 91
τρῳ τῆς ἀληθείας ἀποδέοντα πάντως vallo abeffe a veritate prorfus

εὑρήσεις . reperies .
ΕΡΑΝ. Ωμολόγητα ι. ERAN. In confeffo eft .
ΟΡΘ. Σκόπησον δὲ καὶ τόδε τὸ νῦν ORTH. Hoc infuper confide-
ὁ θεῖος ἀπόςολος εἰκόνα προσηγόρευσ ε
apoftolus
iium appellauerit ima ginein Pa
τὸν Υἱὸν τῷ Πατρός · ἔφη γὰρ, Ος ἐξιν . tris . Dicit enim a) , Qui eft
εἰκὼν τῷ Θεῷ τοῦ ἀοράτε . imago Dei inuifibilis.
- ΕΡΑΝ. Τί ὖν , ὦ πάντα ἔχει ὁ Υἱὸς ERAN . Quid ergo ? an non
ὅσα περ ὁ Πατής ; habet omnia Filius quæ Pater?
ΟΡΘ. Πατὴρ ἐκ ἔτιν, ἔτε ἀναίτιος , ORTH . Pater non eft , nec cau-
ἔτε ἀγέννητος . fa plane caret , nec ingenitus eft.
‫اد‬
ΕΡΑΝ . Εἰ ταῦτα εἶχεν , ἐκ ἂν ἦν ERAN. Si hiæc haberet , non
υἱός. · effet fiius.
ΟΡΘ . ᾿Αληθὴς ἄρα ὁ λόγος ὃν εἴ ORTH . Verum eft igitur

ρηκα ἐγὼ , ὡς ἡ εἰκὼν & πάντα ἔχει quod dixi, non habereimaginem ,
omnia quæ archetypum habet.. 1
ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει .
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . ERAN. Veruum .
ΟΡΘ . Οὕτω τοίνυν καὶ τὸν Μελ- ORTH. Sic igitur et Melchi-
χισεδὲν εἶπεν ὁ θεῖος ἀπόςολος ἀφω- fedecum dixit diuinus apoftolus
affimilatum effe filio Dei.
μοιῶσθαι μὲν τῷ υἱῷ τῷ Θεῷ.
ERAN. Concedamus fane
ΕΡΑΝ. Δῶμεν τὸ ἀπάτως , καὶ
ἀμήτως , καὶ ἀγενεαλόγητος , έτως fine patre , et fine matre , et fine
εἶναι ὡς εἴρηκας · τὸ μήτε ἀρχὴν ἡμε . genealogia fic efe , vt dixifti :
ρῶν , μήτε ζωῆς τέλος ἔχων , πῶς νρή . quod nec initium dierum , nec
viræ finem habeat, quomodo in-
σομεν ; telligemus ?
ΟΡΘ . Τὴν παλαιὰν γενεαλογίαν ORTH . Antiquam genealo-
συγγράφων ὁ θεσπέσιος Μωϋσης , ἐδί giam confcribens diuinus Mo-
δαξεν ἡμᾶς , ὡς Ἀδὰμ ἐτῶν τοσῶνδε fes, docuit nos , Adamum cuin
γενόμενος , ἐγέννησε τὸν Σήθ , καὶ ἐπί tot effet annorum , genuiffe Se
ζήσας ἔτη τοσάδε , τῷ βίε τὸ τέρμα thum , et * cum tot vixiffet an- #
κατέλαβεν. ὅτω καὶ περὶ τῷ Σήθ , καὶ nos , vitæ finem accepife . Sic
τῇ Ἐνῶς, καὶ τῶν ἄλλων βρηκε, το etiamde Setho , et Enofo , et re-
liquis dixit. Melchifedeci vero
μέντοι Μελχισεδὲκ , καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς
ortus principium et vita fi
γενέσεως , καὶ τῆς ζωῆς το τέλος et
nem filentio præteriit. Quare
ἐσίγησεν . ἐκῶν κατὰ τὴν ἱςορίαν, ἔτε fecundum hiftoriam, nec initium
ἀρχὴν ἡμερῶν , ἔτε ζωῆς τέλος ἔχει dierum , nec vitæ finem habet :
κατὰ δὲ τὴν ἀλήθειαν , ὁ μονογενὴς τ at fecundum veritatem , vnigeni-
Θεῷ υἱὸς , ἔτε ἤρξατο τῷ εἶναι , ἔτε tus Dei filius nec cepit efle, nec
λήψεται τέλος . finem habiturus eft.
ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται ERAN. Omnes confentiunt.
ORTH . In iis ergo quæ
· ΟΡΘ. Κατὰ μὲν ἦν τὰ θεοπρεπῆ
ταῦτα καὶ ὄντως θεῖα , τύπος ὁΜελ- Deo conueniunt, et quæ vere
diuina funt, Melchifedec typus
α ) Coloff . 1, 15 . erat
erat Chrifti Domini: in facerdo- χισεδὲκ τῷ Δεσπότε Χριςῷ · κατὰ δέ

tioautem , quod hominibus ma- γε τὴν ἀρχιερωσύνην , ἥτις ἀνθρώπαις ;
gis quamDeo conuenit, Chriftus μᾶλλον ἢ Θεῷ προσήκει , ὁ Δεσπότης
Dominus pontifex fuit fecun-
dum ordinem Melchifedeci a) . Χρισὸς ἀρχιερεὺς γέγονε κατὰ τὴν τά
Nam et ille facerdos fuit gen . ξιν Μελχισεδέκ .καὶ γὰρ ἐκεῖνος
( ἐθνῶν ,
tium , et Chriftus Dominus pro ὑπῆρχεν ἀρχιερεύς · καὶ ὁ Δεσπότης
omnibus hominibus fanetifi- Χρισὸς ὑπὲρ ἁπάντων ἀνθρώπων τὴν
mum et falutare facrificium ob . παναγίαν καὶ σωτήριον θυσίαν προσή-
tulit.
νεγκεν .
ERAN. Multos in hac re fer- ΕΡΑΝ . Πολλές περὶ τότε κατηνα-
mones confumfimus.
λώσαμεν λόγες.
ORTH .Et pluribus opus erat, • ΟΡΘ. Ἐδῶτο καὶ πλειόνων , ὡς οἶ
vt nofti : dixifti enimlocum effe θα δυσνόητον γὰρ ἔφηθα τὸ χωρίον .
intellectu difficilem .
ERAN. Ad inftitutam difpa-
ΕΡΑΝ. Επὶ τὸν προκείμενον ἐπα-
tationem redeamus.
νέλθωμεν λόγον.
་ སྣ
ORTH . Quid autem erat , ΟΡΘ . Τί δὲ ἦν ἡμῖν 28) ζητέμενον ;
quod a nobis quærebatur ?
ERAN. Cum dicerem , Chri- ΕΡΑΝ . Ἐμε λέγοντος , μὴ χρῆναι
ftum non debere vocari homi. καλῶν ἄνθρωπον τὸν Χρισὸν , ἀλλὰ μόν
nem , fed Deum duntaxat , et tu
alia multa teftimonia protulifti , νον Θεὸν , πολλάς γε ἄλλαςαὐτὸς μαρ-
etapoftolicuun illud didum im. τυρίας παρήγαγες , καὶ δὴ καὶ τὴν
primis , quod eft in epiftola ad ἀποςολικὴν ἐξῆσιν ἐκείνην , ἣν Τιμοθέῳ
Timotheunb ) , VnusDeus , et γράφων τέθεικεν, Εἷς Θεὸς , εἷς καὶ με
vnus inediator Dei et honi. σίτης Θεῷ καὶ ἀνθρώπων , ἄνθρωπος
num , homo Chriftus Iefus , qui Χριςός Ιησῆς , ὁ δὲς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον
dedit feipfum redemtionem pro
omnibus. ἀντὶ πάντων.
ORTH . Memini , qua occa ΟΡΘ . Ανεμνήσθην πόθεν εἰς τήνδε
fione in hanc digreffionem de τὴν παρέκβασιν ἐξεκλίναμεν . ἐμὲ γὰρ
xifem , mediatorisnomen duas τε μεσίτε ὄνο

eἰρηκότος ὡς καὶ αὐτὸ τὸ
Saluatorisnoftri naturas fignif . μα το Σωτῆρος ἡμῶν τὰς δύο φύσεις
care, tu fubiecitti ,Mofenquo . παραδηλοῖ , αὐτὸς ἔφηθα καὶ Μωϋσέα
que mediatorem appellatum , κεκλῆθαι μεσίτην, ἄνθρωπος δὲ μόνον

quamuis illehomo tantum fue. ἐκεῖνος ἐτύγχανεν ὤν , ὦ Θεὸς καὶ ἄν
rit ,non Deus ethomo. Ideo θρωπος . τότε δὴ χάριν ἠναγκάσθην
coadusfum hac perfequi, vt ταῦτα διεξελθεν , ἵναδείξω τὸν τύπον
oftenderem typum non omnia
1
habere quæ habet archetypum. § πάντα ἔχοντα ὅσα τὸ ἀρχέτυπον
Dicigitur, an confiteare Seruato . ἔχει εἰπὲ τοίνυν, εἰσυνομολογεῖς χρῆς
rem Chriftum etiam hominem ναι καὶἄνθρωπον ὀνομάζεθαι τὸν Σω-
appellari debere ? τῆρα Χριςόν ;
EPAN.
28 ) ζητ , Ed. lipf. præm . τό .
« ) Hebr. 6, 20. P.109 ,4 . b) 1 Tim. 2, 5. 6.

INCONFV S V S. 93
ἘΡΑΝ . Ἐγὼ Θεὸν αὐτὸν καλῶ ERAN . Ego Deum ipfum apa
pello. Dei enim filius eft .
Θεῷ γάρ ἐςιν υἱός.
ΟΡΘ. Εἰ Θεὸν αὐτὸν καλῶς, ἐπει ORTH. Si Deum ipfum vo-
Θεῷ αὐτὸν ἐδιδάχθης υἱὸν , κάλα cas , quia didicifti filium Dei
effe , voca etiam hominem : fi-
καὶ ἄνθρωπον˙ υἱὸν γὰρ ἀνθρώπε πολ- lium enim hominisfpe fe ipfum
λάκις ἑαυτὸν προσηγόρευσεν . appellauit.
* ΕΡΑΝ . Οὐχ αρμότ] α αὐτῷ τὸ ἄν * ERAN. Non congruit ei ho- *
minis nomen , ficut nomen Dei.
θρωπος ὄνομα , ὡς τὸ Θεὸς ὄνομα.
9
ΟΡΘ. Ὡς ἐκ ὂν ἀληθὲς , ἢ ท δι᾽ ἑτέ ORTH. An quod verum non
fit , an aliam ob caufam ?
ραν αἰτίαν ;
ΕΡΑΝ . Τὸ Θεὸς ὄνομα τῆς φύσεως ERAN. Nomen Dei nomen
ὄνομα , τὸ δὲ ἄνθρωπος τῆς οἰκονομίας eftnatura : homo autem , nomen
πρόσχημα . difpenfationis .
ΟΡΘ . Τὴν δὲ οἶκονομίαν ἀληθῆ φα ORTH . Difpenfationem at-
tem veramne dicimus, an imagi-
μὲν , ἢ φαντασιώδη τινὰ καὶ ψευδῆ ;
nariam aliquam et falfam?
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθή . ERAN. Veram .
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν ἀληθὴς τῆς οἰκονο ORTH . Si igitur vera eft dif
μίας ἡ χάρις , τὴν ἐνανθρώπησιν δὲ τῷ penfationis gratia , incarnatio
Θε Λόγε καλῶμεν εἰκονομίαν , ἀληθὲς nem vero Dei Verbi appellamus
ἄρα καὶ τὸ ἄνθρωπος ὄνομα , φύσιν difpentationem , verum eft igi
Huma-
γὰρ ἀνθρωπείαν ἀναλώζων , ἐχρημάτι· nâ enim aftumia natura home
σεν ἄνθρωπος . appellatus eft .
ΕΡΑΝ . Πρὸ τὸ πάθες ἐκαλεῖτο ERAN . Ante paffionem ap-
ἄνθρωπος˙ μετὰ δὲ τὸ πάθος ἐκ ἔτι. pellatus eft homo: poft paffio-
nein vero nequaquam .
ΟΡΘ. Καὶ μὴν μετὰ τὸ πάθος καὶ ORTH . Profe &to poft paffio-
τὴν ἀνάτασιν , ἔγραψε Τιμοθέῳ τὴντὴν nen et poft refurrectionem ,fcri-

ἐπιτολὴν ὁ θεῖος ἀπότολος , ἐν ᾗ τὸν pfitTimotheo epiftolam diuinus
apoftolus , in qua Chriftum Sale
Σωτῆρα Χρισὸν προσηγόρευσεν 29 ) ον vatorem appellauit hominem .
θρωπον . μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνά . Poft paffionem et refurrectio-
φασιν , Κορινθίοις 30 ) γράφων Boo , nen , ad Corinthios fcribens cla-
mnat a) , Quonian enin per ho-
Ἐπειδὴ γὰρ δι᾿ ἀνθρώπεθάνατος , και minemmors, etper hominem
δι᾿ ἀνθρώπε ἀνάτασις τῶν νεκρῶν. καὶ refurretio mortuorum . Εt cla
διδάσκων σαφέσερον περὶ τίνος λέγει , rius docens de quo loquatur ,
ἐπήγαγεν · ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ ᾿Αδαμ fubiunxit b ), Sicutenim in Ada-
πάντες ἀποθνήσκεσιν , ὅτω καὶ ἐν τῷ mo omnes moriuntur , ita et-
Χρισῷ πάντες ζωοποιηθήσονται. μετά iam in Chrifto omnes viuif .
cabuntur. Poft paffionem et
τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάτασιν , ὁ θεῖος refurrectionem diuinus Pe-
Πέτρος , Ἰεδαίο ις διαλεγ όμενος , ἄνδρα trus Iudaeos alloque ns , virum
ipfum
avg. Ad hanc vocem in Ed. rom. et lipf. ponitur Comma , að άyára.

σιν vero Punâtum . 3ο ) γρ . Vtraque Edit . præm. γάρο
a ) 1 Cor. 15 , 27. b) lb. verf. 22..
1
-ipfum appellauita) . Poft eius in αὐτὸν προσηγόρευσε . μετὰ τὴν εἰς ἐρα-
calos afcenfionem Stephanus νὲς ἀνάληψιν , ὁ καλλίνικος Στέφανος
martyr ,cum lapidibus obruere- λιθόλουτέμενος ἔφη τοῖς Ἰεδαίοις , Ἰδὲ
dixit Iudzis b), Ecce video θεωρῶτες ἐρανὲς ἀνεῳγμένες , καὶ τὸν
calos apertos , et filium hominis υἱὸν τῷ ἀνθρώπε ἑςῶτα ἐκ δεξιῶν τῶ
2
ftantem a dextris Dei. Ne ita . Θε8 . μὴ τοίνυν ἡμᾶς αὐτὲς σοφωτέρες
* que nos fapientiores exiftimemus ὑπονοήσωμεν τῶν μεγάλων κηρύκων
magnis præconibus veritatis.
τῆς ἀληθείας .
... ERAN . Non fapientiorem me ΕΡΑΝ. Οὐ σοφώτερον ἐμαυτὸν τῶν
fanctis doctoribus exiftimno , fed ἁγίων διδασκάλων ὑπείληφα , ἀλλ᾽ ἐχ
nominis vfum non reperio .
εὑρίσκω τὴν τῷ ὀνόματος χρείαν .
4. ORTH . Eos igitur , qui Domi- ΟΡΘ . Τις ἐν ἀρνεμένες τῷ Κυρίῳ
ni humanitatemnegant , Marcio- τὴν ἀνθρωπότητα , Μαρκιωνικὰς ( η-
niftas , inquam ,etManichaos , et μί, καὶ Μανιχαίες , καὶ τὸςἄλλες, ὅσοι
alios quieodem morbo laborant ,
ταύτην νοσᾶσι τὴν νόσον , πῶς ἂν π
quo pacto adducas , vt veritatis
doëtrinamampleétantur ? an non σαιο ὁμολογῆσαι τῆς ἀληθείας τὸ κή
ifta et fimilia teftimonia profe- ρυγμα ; & ταύτας καὶ τὰς τοιαύτας
1 rens , quibus doceas non Deum μαρτυρίας προσφέρων , ὡς ἐκ ἔτι Θεὸς
tantum , fed etiam hominem effe μόνον διδάσκων , ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπος ὁ
Chriftum Dominum ?
Δεσπότης Χριτός .
ERAN. His fortaffe proferri ΕΡΑΝ . Ἴσως τέτοις ἀνάγκη προσ-
neceffe eft .
Φέρειν .
ORTH . Fideles autem ' cui
ΟΡΘ . Τὲς δὲ πισὲς τὶ δήποτε μὴ δια
dogoniatis veritatem non doceas ? δάσκης τῇ δόγματος
τὴν ἀλήθειαν ; ἢ
1 oblitusne es legis apoftolicæ c. ἐπιλέλησαι
quæ præcipit femper pa- τῆς ἀποτολικῆς νομοθεσίας ,
ratos effe ad refpondendum ? ἕτοιμον εἶναι πρὸς ἀπολογίαν παρεγ
Confideremus hoc exemplum . γνώσης ; σκοπήσωμεν δὲ ἔτως . ὁ ἄριςος
Optimus militummagifter folus- sραληγὸς μόνος †) τοῖς πολεμίοις συμ
ne cumn hoftibus configit,et in πλέκεται; καὶ τοξεύει , καὶ ακοντίζει ,
eos fagittas mittit et iaculatur, eo-
καὶ φάλαγγα ξήγνυσιν , ἢ καὶ τὰς τρα
ruinque ordines perrumpit , an
fuos etiam militesarmat ,et difpo , τιώτας καθοπλίζει, καὶ τάττει , καὶ εἰς
nit , etad fortiter præliandum ανδρείαν τὰ τέτων παραθήγει φρονή
eorum animos excitat ?
ματα ;
ERAN. Hoc illi præcipue
ΕΡΑΝ . Τῦτο μᾶλλον ποιη ] έον αὐτῷ .
præftandum eft .
ORTH. Magiftri enim mili- ΟΡΘ . Οὐ γὰρ ἴδιον μὲν ςρατηγῇ ,
tum partesnon funt, vt ipfe qui- τὸ αὐτὸν μὲν προκινδυνεύειν , καὶ πα
dem pericula adeat , ftetque in
acie , milites vero in vtramque ρωτάτεσθαι , τὲς δὲ ςρατιώτας ἐπ᾿
aurem dorinire finat : fed vt hios ἄμφω καθεύδειν ἐᾶν , ἀλλὰ καὶ τέτες
etiam horretur , vt ftent in acie, διεγείρειν εἰς τὴν παράταξιν.
et ordines feruent.
ERAN. Verum eft , ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ΟΡΘ .
* ) μόνος. Ita legendum . Sirm. μόνοις.
«) Act. 2, 22. b) Act. 7, 56. c) 1 Petr . 7, 15 .
IN CONF VS VS.
95 1
ΟΡΘ . Τῦτο καὶ ὁ θεῖος Παῦλος . ORTH . Hoc idem facit et die
τοῖς γὰρ πεπιτευκόσιν ἐπιτέλλων ἔλε . vinus Paulus . Ad eos enim qui
crediderant fcribens a ) , Accipite ,
γεν , ᾿Αναλάβετε τὴν πανοπλίαν τῷ
inquit, armaturam Dei, vt poffi-
Θεῷ , ἵνα δυνηθῆτε ἀντιςῆναι πρὸς τὰς
tis refiftere infidiis diaboli . Et
μεθοδείας το διαβόλε . καὶ πάλιν ' rurfus b) , State ergo fuccincti
ςῆτε ἐν περιζωσάμενοι τὰς ὀσφύας quoad lumbos veftros in verita

ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ
ત , καὶ τὰ ἑξῆς, ἀνα . te,et quæ fequuntur. Memnine-
ris etiam eorum quæ fupra dixi-
μνήθητι δὲ ἃ καὶ ἔμπροθεν εἰρήκαμεν ,
mus: quod et medicus naturae
ὅτι καὶ ἰατρὸς προστίθησι τὴν ἐλλείπε .
adiiciat qualitatem quæ illi deeft.
σαν τῇ φύσει ποιότητα . εἰ γὰρ εὕροι
Si enim deprehenderit redunda-
πλεονάζεσαν τὴν ψυχρὰν , προστίθη- re frigidam , calidamn adiicit, et
σι τὴν θερμὴν , καὶ ὡσαύτως τὰς ἄλ alias fimiliter. Hoc etiam Do-
λας . τῦτο καὶ ὁ Κύριος ἐποίησεν . minus fecit.
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶ τέτο δείξεις πεποιη- ERAN. Et vbinam oftendes
hoc feciffe Dominum ?
κότα τὸν Κύριον ;
ΟΡΘ . Ἐν τοῖς θείοις εὐαγγελίοις . ORTH. In diuinis euangeliis.
ΕΡΑΝ . Δεξον ἦν , καὶ πλήρωσον ERAN . Oftende igitur , et
31 ) τὴν ὑπόχεσιν . imple promiffum .
ΟΡΘ. Τί τὸν Σωτῆρα Χρισὸν ἐνόμι- ORTH. Quid Saluatorem
Τον Ιεδαῖοι ; Chriftum putabant effe Iudæi ?
ΕΡΑΝ . " Ανθρωπον . ERAN. Hominem.
ΟΡΘ . Ὅτι δὲ καὶ Θεὸς ἦν , παντά- ORTH. Quod vero etiam
πασιν ἠγνέων ; Deus effet, penitus ignorabant ?
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές . ERAN . Verumeft.
ΟΡΘ . Τοιγάρτοι ἔτε μαθεν τὲς ORTH . Cum ergo ignora-
ἀγνοῦντας ἐχρῆν ; rent, nonne eos difcere oportuit ?
ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται . ERAN. In confeffo eft.
ΟΡΘ . ῎Ακεσον τοίνυν αὐτῇ πρὸς αὐ . ORTH . Audi ergoillis dicen- .
τὲς λέγοντος , Πολλὰ †) ἔργα υπέδειξα temc ),Multa (bona ) opera often-
di vobis ex Patre meó , propter
ὑμῖν παρὰ τῷ Πατρός με, δια ποῖον
quod eorum me lapidatis ? Et
αὐτῶν λιθάζετέ με ; τῶν δὲ εἰρηκότων ,
cuin dixiffenta ), Ob bonum opus
Περὶ καλῶ ἔργῳ ἐ λιθάζομέν σε , ἀλλὰ non lapidamus te, fed ob blafphe-
περὶ βλασφημίας , ὅτι ἄνθρωπος ὢν N miam ,quod cumhomo fis, facias
ποιες σαυτὸν Θεὸν , ἐπήγαγεν , Ἐν τῷ teipium Deumn , fubiunxit e ) , In
νόμῳ ὑμῶν γέγραπται , Ἐγὼ εἶπον, lege veftra fcriptum eft, Ego di
xi,Dii eftis. Si illos dixit Deos,
Θεοὶ ἐςέ · εἰ ἐκάνες & πε Θεός , πρὸς ὃς
ad quos fermo Dei factus eft , et
ὁ λόγος τῷ Θεῷ ἐγένετο, καὶ ὦ δύναται
. non poteft folui fcriptura ; illi
λυθῆναι ἡ γραφή · ὃν ὁ Πατὴρ ἡγίασε
quem Pater fanctificauit et mifie
καὶ ἀπέταλεν εἰς τὸν κόσμον , ὑμᾶς λέ-in mundum , vos dicitis ,Blafphe-
γετε , Οτι βλασφημᾶς , ὅτι εἶπον υἱὸς mas , quia dixi me effe filium
Dei?
31 ) τήν . ExEd . rom . et lipf. infertum . f ) ἔργα . Omiffum eft καλά .
Eph. 6, 13. ) Ib. verf. 14. e) Ioh. 10, 32. ) lb. verf. 33. e) Ib. verf. 34 -- 38.
B. THEODORETI DIALOG. II.
96
>
* Dei ? Si non facio opera * Pa· τῷ Θεῷ ἀναι. εἰ ε ποιῶ τὰ ἔργα τ
tris mei , non creditis nihi Πατρός με , μὴ πιτεύετέ μοι˙ὅτι ἐγὼ
Nam et ego in Parre ineo , et ἐν τῷ Πατρί με , καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί
Pater in me eft.
ἐςιν .
ERAN. Ex his quæ modore- ΕΡΑΝ. Ἐν οἷς ἀνέγνως ἀρτίως ,
citafti , oftendifti Dominum Iu-
dais Deumfeiptum ,non homi. ἔδειξας τὸν Κύριον τοῖς Ιεδαίοις Θεὸν
nem demonftraffe .. ἑαυτὸν , ἐκ ἄνθρωπον δείξαντα .

** ORTH. Neque enim opus il- ΟΡΘ. Οὐδὲ γὰρ ἐδέοντο μαθεν
fis erat id difcere quod nouerant.
Hominem eniin effe nouerant, ὅπες ᾔδεισαν . ὅτι γὰρ ἄνθρωπος ἦν ,
Deum vero etiam effe illum non ᾔδεισαν · ὅτι δὲ καὶ Θεὸς ὑπῆρχεν , ἐκ
2
nouerant. Idem ipfum quoque ᾔδεισαν . ταὐτὸ δὲ τέτο καὶ ἐπὶ τῶν
erga Pliarifos præftitit . Vi.
dens enim illos adfetanquam ad Φαρισαίων πεποίηκεν . ὡς γὰρ ἀνθρώ-
communem hominem acceden- πῷ κοινῷ προσιόντας ἰδὼν , ἤρετο αὐτὲς
tes, eos fic interrogauita ), Quid έτως , Τί ὑμῖν δοκῇ περὶ τῷ Χριςε ; τί
· vobis videtur de Chrifto ? cuius .
namn eft filius ? et cum relion . νος ἐςὶν υἱός ; ἐκείνων δὲ εἰρηκότων , τῷ
diftent ,Dauidis , ipfe addiditt ), Δαβίδ, αὐτὸς ἐπήγαγε πῶς ἐν Δαβὶδ
Quomodo ergo Dauid in fpiritu ἐν πνεύματι Κύριον αὐτὸν καλεῖ ; επε
Dominum iptum vocat? Dixit
enim , inquire), Doininus Domi γὰρ, φησὶν, ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ με , Κά
no mneo , Sede a dexteris meis. 98 ἐκ δεξιῶν με. εἶτα συλλογίζεται ,
Deinde ratiocinatur d ) , Si ergo & ὧν Κύριος αὐτῷ ἐπι , πῶς υἱὸς αὐτ
eft eius Dominus , quomodo eft
eius filius? τῇ ἐςι ;
ERAN . Contra te ipfum alle- ΕΡΑΝ . Κατὰ σαυτῷ τὴν μαρτυρίαν
gafti teftimonium . Dominus παρήγαγες . ἀναφανδὸν γὰς ὁ Κύριος
enim Pharifiosaperte docuit, ng τ8ς Φαρισαίες ἐδίδαξε μὴ καλῶν αὐ
eum vocarentfilium Dauidis, fed
τὸν υἱὸν Δαβὶδ , ἀλλὰ Κύριον Δαβίδ .
Dominun Dauidis . Ex quibus
δια δὲ τέτων πέφανται Θεὸς καλεῖσθαι
perfpicuum eft, quod Deus ap-
pellari velit, non homo , βελόμενος , ἀλλ᾽ ἐκ ἄνθρωπος .
ORTH. Ad diuinam doctri-
ΟΡΘ . Οὐ προσέχες , ὡς ἔοικε , τῇ
nam parum,vt videtur,attendifti θεία διδασκαλία . δ γὰρ ἀνείλετο και
Non enim prohibuit fe vocari λεθαι υἱὸς Δαβίδ , ἀλλὰ προστέθηκε
filiumDauidis , fed adiecit, opor-
tere etiam credi ipfumeffe Do. τὸ χρῆναι πιτεύεσθαι καὶ Κύριος εἶναι
minum Dauidis. Hoc enim τε Δαβίδ . τῦτο γὰρ διδάσκει σαφῶς
aperte docet illud , SiigiturDo- τὸ, Εἰ ἦν Κύριος αὐτῷ ἐςι, πῶς υἱὸς αὐ
tninuseius eft, quomodo filius τῷ ἐξιν ; ἐ γὰρ εἶπεν , Εἰ Κύριος ἐςὶν ,
eius eft ? Non enim dixit , Si
Dominus eft, filius non eft : fed, υἱὸς ἐκ ἔξιν αλλὰ , Πῶς υἱὸς αὐτῷ ἐξιν,
Quomodo filius eius eft ? quafi ἀντὶ τῇ, κατὰ τὶ Κύριος , καὶ κατὰ τὸ
diceret , alio refpetu eft Domi. υἱός . ταῦτα δὲ ἄντικρυς καὶ τὴν θερα
nus, alio autem eft filius. Hæc
vero manifefte diuinitatem indi. τητα δείκνυσι, καὶ τὴν ἀνθρωπότητα .
cant et humanitatem . ΕΡΑΝ.
n). Matth. 22,42. b ) ib . verf . 43 . e) Ib. verf. 44. d ) Ib . verf.45.

INCON F V SV S..
97
ΕΡΑΝ . Οὐ χρεία συλλογισμῶν .
ERAN . Noni opus eft ratio-
Dominus enim
ἄντικρυς γὰρ ὁ Κύριος ἐδίδαξεν , ὡς &δ cinationibus .
aperte docuit nolle fe vocari fi«
βέλεται 3. έθαι υἱὸς Δαβίδ .
καλ liton Dauidis .
ΟΡΘ . Ἔδει τοίνυν καὶ τὰς τυφλές , ORTH. Oportebat ergo et cat
καὶ τὴν Χαναναίαν , καὶ μέντοι καὶ τὰς cos, et Chananiam , et turbas do-
ὄχλες διδάξαι , μὴ καλῶν αὐτὸν υἱὸν cere, ne appellarent illum filium
Δαβίδ . καὶ γὰρ οἱ τυφλοὶ ἐβίων , Υἱὲ Dauidis. Nam et ccci clama
Δαβίδ , ἐλέησον ἡμᾶς, καὶ ἡ Χαναναία , banta) , FiliDanidis, miferere
noftri . Et Chananæa b ) , Fili
Υἱὲ Δαβὶδ , ἐλέησόν με ,ἡ θυγάτηςμε Dauidis, mifereremei , filia inea
κακῶς δαιμονίζ
N εται. καὶ τὸ πλῆθος , male a demonio vexatur. Et
Ὡσαννὰ τωτῷ υἱῷ Δαβὶδ, εὐλογημένος ὁ populus c) , Hofianna filio Das
ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίε . καὶ ὦ μό.
vidis , beneditus qui venitin
νὸν ἐκ ἐδυχέρανεν , ἀλλὰ καὶ τὴν πίςιν
nomine Donini . Etnon modo
ἐπήνεσε . τὲς μὲν γὰρ τυφλὲς τῆς μα · non
laudaægre tulit, fed fidem etiam
uit.
Nam cæcos longif
κροτάτης νυκτὸς ἠλευθέρωσε , καὶ τὴν fimanoëte liberauit , et videndi
ὀπτικὴν αὐτοῖς ἐνέργειαν ἐδωρήσατο . facultatem eis donauit. Cha
τῆς δὲ Χαναναίας τὴν θυγατέρα κορυ- nanææ vero filiam futiis agita-
σαντιῶσαν καὶ μεμηνυῖαν ἰάσατο , καὶ tam et de mente deturbatam fa-
τὸν παμπόνηρ ον ἐξήλασε δαίμονα . τῶν nauit , et * nocentiffimum expus
lit damnonem . Cum autem
δέ γε ἀρχιερέων καὶ Φαρισαίων χαλε- principes facerdotum et Pharifei
παινόντων τοῖς βοῶσιν Ωσαννὰ τῷ υἱῷ offenderentur his quiclamabant,

Hofianna filio Dauidis , non mo-
Δαβὶδ , ὦ μόνον ἐκ ἐκώλυσε τὲς βοῶν-
do non repreffit clamantes , fed
τας , ἀλλὰ καὶ ἐβεβαίωσε τὴν εὐφημίαν . etiam fauftam illam acclamatio-
Amen , in-
αἰμὴν γὰς , ἔφη , λέγω ὑμῖν · καν έτσι nem confirmauit.
quit d ) , dico vobis , etiamnfi ht
σιγήσωσιν , οἱ λίθοι κεκράξονται tacuerint , lapides clamabunt .
ΕΡΑΝ. Τέτων πρὸ τῆς ἀναξά ERAN . Has appellationes art-
σεως ἠνείχετο τῶν προσχημάτων , συγ . te refurrectionem tolerauit , ac-
commodans fe infirinitati eorum
κατιὼν τῇ ἀσθενείᾳ τῶν μηδέποτε γνῃ .
um perfeête credide-
φίως πεπι ςευκότων · μετὰ δὲ τὴν ανά- qui nond
iant : poft refurrectionem verd
ζασιν, περιτὰ ταὐτὶ τὰ ὀνόματα . fuperuacanea funt hæc nomina .
ΟΡΘ . Τὸν ἦν μακάριον Παῦλον π8 ORTH. Beatum ergoPaulum
τάξομεν , ἐν τοῖς τελείοις , ἢ ἐν τοῖς ἀτε quo ordine ftatuemus, inter pera
λέσιν ; fectos, an imperfectos ?
ΕΡΑΝ. Οὐ χρὴ παίζειν ἐν τοῖς ERAN. In rebus feriis hon
σπεδαίοις . eft ludendum .
ΟΡΘ. Οὐ χρὴ τῆς τῶν θείων λο ORTH . Nec contemnenda eft
diuinorum oraculorum lectio,
γίων ὀλιγωρῶν ἀναγνώσεως ,
ΕΡΑΝ . Καὶ τίς ὅτω τρισάθλιος , ERAN. Quis eft adeo infelix ,
ὡς τῆς οἰκείας αμελῶν σωτηρίας ; vt propriam negligat falutem ?
ORTH ,
#) Luc. 18 ,38. 39. b ) Matth . 15, 22 . Matth . 21, 9. d) Luc. 19, 40.
B. Theod . Tom . IV , G
RETI DIALOG . II.
B. THEODO
98
ORTH. Ad interrogationem ΟΡΘ. ᾿Απόκριναι πρὸς τὴν ἐρώτη
refponde , et agnofces ignoran- σιν , καὶ μαθήσῃ τὴν ἄγνοιαν .
tiam tuam.
ERAN. Quam interrogatio- ΕΡΑΝ . Ποίαν ἐρώτησιν ;
nem ? /
ORTH. Quo loco ponimus ΟΡΘ . Πῶ τάτ ]ομεν τὸν θεῖον ἀπό
diuinum apoftolum ? ζολον ;
ERAN. Clarum quod inter ΕΡΑ Ν. Δῆλον ὡς ἐν τοῖς τελειδά
perfectiffimos fit , et perfeitus τοις , καὶ τῶν τελείων διδασκάλων .
magifter .
ORTH. Quo vero tempore in- ΟΡΘ . Πότε δὲ τῷ κηρύγματος ἤς-
choauit prædicationem ? ξατο ;
ERAN. Poft Saluatoris ad- ΕΡΑΝ. Μετὰ τὴν τῶ Σωτῆρος
fcenfionem , et Spiritus aduen- ἀνάληψιν , καὶ τὴν τῷ Πνεύματος ἐπι

tum , et Stephani martyris lapi- φοίτησιν , καὶ τὴν Στεφάνε το νικηφός
dationein . ρε κατάλευσιν .
ORTH . Is cum fub vitæ finem ΟΡΘ . Οὗτος παρ᾿ αὐτὸ τὸ βίε τὸ
vltimam epiftolam fcriberet ad τέλος ἐχάτην γράφων ἐπιτολὴν Τιμο
difcipulum Timotheum , eique θέῳ τῷ μαθητῇ , καὶ οἷόν τινα κλῆρον
veluti paternam quandam here-
αὐτῷ πατρῷον κατὰ διαθήκας παρα-
diratem teftamento traderet,hec
etiam adiecit a ), Memento , Jefum διδές , καὶ ταῦτα τέθεικε · μνημόνευε
Chriftum refurrexiffe a mortuis Ἰησ & ν Χρισὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν ἐκ
ex feinine Dauidis fecundum σπέρματος Δαβὶδ κατὰ τὸ εὐαγγέλιον
euangelium meum . Commemo-
με . ὑπέδειξε δὲ καὶ τὰ ὑπὲρ τῷ εὐαγ-
rauit etiam ea quæ euangeliicau .
γελίε παθήματα , καὶ ταύτῃ δεικνὺς
ta paifus eft, euangelii veritatem
ex eo confirmans . In quo la. τὴν τῇ εὐαγγελίε ἀλήθειαν . ἐν ᾧ γὰς ,
boro , inquit b ), vsque ad vincu- ἔφη , κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶνὡς καὶ
la , quafi maleficus. Multa hu- κέργος. πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας τοιάςδε
iusmodi alia teftimonia facile
mihi erat proferre , fed fuperua- μαρτυρίας ῥᾴδιον ἦν μοι παραγαγεῖν ,
caneum exiftimaui. ἀλλὰ παρέλκον τῦτο νενόμικα .
ERAN. Pollicitus te oftenfu . ΕΡΑΝ. Ὑποχόμενος δείξειν , τὸν
rum , Doininum doctrinam , quæ Κύριον τὴν ἐλλέπεσαν διδασκαλίαν
defit, egentibus proponere , quod προστιθέντα τοῖς δεομένοις, ὅτι μὲν τοῖς
Pharifos quidem et reliquos Φαρισαίοις , καὶ τοῖς ἄλλοις Ἰεδαίοις
Tudæos diuinitatem fuam docue · περὶ τῆς οἰκείας διελέχθη θεότητος ,
vit, dixifti : quod* vero etiam de είρηκας . ὅτι δέ γε καὶ τὴν περὶ τῆς
carne fua differuerit, non often- σαρκὸς διδασκαλίαν προσήνεγκεν , ἐκ
difti.
ἀπέδειξας.
ORTH . Omnium maxi-
ΟΡΘ . Μάλιτα μὲν περιτ ]ὸν ἦν περὶ
me fuperuacaneum erat de
τῆς ὁρωμένης διαλεχθῆναι σαρκός .
carne , quam videbant , difte
rere . Éuidenter enim illa et ἐναργῶς γὰρ ἑωρᾶτο , καὶ ἐσθίεσα , καὶ
comedens , et bibens , et labo- πίνεσα , καὶ κοπιῶσα , καὶ καθεύδεσα .
vans , et dormiens cernebatur . πλὴν
*) 2 Tim. 2,8. b ) Ib . verf. 9.
INCONF V SV S.
99
πλὴν ὅμως, ἵνα τὰ πρὸ τῶ πάθες πατ ' Attamen , vt multa ea et varia
ρῶ , πολλά γε ὄντα καὶ διάφορα , μετά omittam , quæ paffionem præcef
τὴν ἀνάτασιν ἀπιτᾶσι τοῖς ἀποτόλοις , ferunt, poft refurrectionem in-
credulis apoftolis non diuinita-
ἐ τὴν θεότητα , ἀλλὰ τὴν ἀνθρωπότη .
tem , fed humanitatem oftendit .
τα ἔδειξε · βλέπετε γάρ φησι τὰς χε. Videte enima ) , inquit manus
,
ράς με καὶ τὲς πόδας με , ὅτι αὐτὸς meas et pedes meos, quia ego ipfe
ἐγώ εἰμι. ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε , fum . Palpare me , et videre ,
quia fpiritus carnem et offa non
ὅτι πνεῦμα πάρκα καὶ ὀξέα ἐκ ἔχει , habet , ficut ine videtis habere .
καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα . ἰδέ σοι Ecce impleuimus quod polliciti
πεπληρώκαμεν τὴνὑπόχεσιν . ἐδείξα . fumus. Oftendimus iis qui-
μεν γὰρ τοῖς μὲν ἀγνοῦσι τὴν θεότητα , dem qui diuinitatem ignora-
τὴν περὶ ταύτης προσενεχθῆσαν διδα. bant , traditam de ea doctri
nam : iis vero
σκαλίαν · τοῖς δὲ ἀπιςᾶσι τῇ τῆς σας · furrectionem carnis re-
nonqui credebant ,
κὸς ἀνατάσει , ταύτην ἐπιδεχθεῖσαν . hanc expofitam . Ceffa igitur
παῦσαι τοίνυν φιλονεικῶν , καὶ τὰς δύο contendere , et duas Seruatoris
τῇ Σωτῆρος ὁμολόγησαι φύσεις . naturas confitere.
ΕΡΑΝ . Δύο πρὸ τῆς ἑνώσεως ἦσαν ERAN. Duæ erant ante vnio-
συνελθέσαι δὲ μίαν ἀπετέλεσαν φύσιν. nem

runt,copulatæ
naturain . verò vnam effece-
ΟΡΘ . Πότε δὲ , φής , γεγενῆσθαι ORTH. Quando autem dicis
τὴν ἕνωσιν ; fadtam effe rnionem ?
ΕΡΑΝ . Εὐθὺς ἐγὼ λέγω παρὰ ERAN. Statim in ipfa dico
τὴν σύλληψιν . conceptione.
ΟΡΘ . Τὸν δὲ Θεὸν Λόγον ὦ προϋ- ORTH . Deum autem Ver-
συλλή bum dicisne ante conceptionem
πάρχειν τῆς ψεως λέγεις ;
non fuiffe ?
ΕΡΑΝ. Πρὸ τῶν αἰώνων εἶναι Φημί. ERAN . Ante fecula effe dico.
ΟΡΘ . Τὴν δὲ σάρκα συνυπάρχειν ORTH. Carnem vero femper
αὐτῷ ; cum illo vna fuiffe ?
"
ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα . ERAN. Nequaquam .
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ἐκ Πνεύματος αγίς μετ ORTH. Sed a Spiritu fanéto
τὰ τὴν τῷ αγγέλε διαπλαθῆναι πρός . poft angeli falutationem . forma-
tam effe ?
ξησιν ;
ΕΡΑΝ . Οὕτως Φημί . ERAN. Sic fentio.
ΟΡΘ . Οὐκῶν ἐ δύο ἦσαν πρὸ τῆς ORTH . Non ergo duæ natu-
ἑνώσεως Φύσεις , ἀλλὰ μία μόνη. εἰ ræ fuerunt ante vnionem , fed
γὰρ προϋπάρχει μὲν ἡ θεότης , ἡ δέ γε · tantumn vna. Si enim prius fuit
diuinitus , humanitas autem non
ἀνθρωπότης ἐ8 συνυπάρχει˙ διεπλάθη fimul fuit , (fermata enim eft
γὰρ μετὰ τὸν ἀγγελικὸν ἀσπασμὸν , poft falutationem angelicam ,
C • cohæret autem formationi vnio,)
συνῆπται δὲ τῇ διαπλάσει ἡ ท ἕνωσις
vna igitur natura ante vnionem
μία ἄρα φύσις πρὸ τῆς ἑνώσεωςἦν , ἡ ἀεὶ
fuit , quæ femper eft , et ante
ἶσα ; καὶ πρὸ τῶν αἰώνων ὦσα. ἀλλὰ γὰρ fecula exiftit. Verùm tamen
G hoc
a) Luc. 24, 39.
B. THEODORETI DIALOG. II .
hoc ipfum denuo confideremus.καὶ αὖθις αὐτὸ τῦτο σκοπήσωμεν . τὴν

Incarnationem , feu naturæ hu- TA
σάρκωσιν , ἤγεν ἐνανθρώπησιν , ἄλλο τα
manæ fufceptionen , aliudne pu- νομίζεις παρὰ τὴν ἕνωσιν ;
tas effe quam vnionem ?
ERAN . Non. ΕΡΑΝ . Οὐχί .
ORTH. Carnem enim affu-
ΟΡΘ . Σάρκα γὰρ προσλαβών
mendo incarnatus eft.
ἐσαρκώθη .
ERAN. Videtur. ΕΡΑΝ . Φαίνεται .
* ORTH. Cohæretne autem ΟΡΘ. Συνῆπται δὲ τῇ προσλήψει
affumtioni vnio ?
ἡ ἕνωσις ;
ERAN. Ita dico. ΕΡΑΝ. Οὕτω λέγω.
ORTH. Vna ergo natura an- ΟΡΘ. Μία ὖν φύσις πρὸ τῆς ἐναν
te incarnationem fuit. • Nam
fi vnum funt incarnatio et θρωπήσεως ἦν . εἰ γὰρ ταὐτὸν ἕνωσίς
καὶ ἐνανθρώπησι ς , ἐνηνθρώπησε δὲ
vnio , incarnatus autem eft na. τε
turain humanam affumens , af. τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν λαβῶν , ἔλαβε
fumfitque Dei forina ferui for· δὲ ἡ τῷ Θεῷ μορφὴ τὴν τε δέλε μορ-
mam , vna igitur diuina natura φὴν , μία ἄρα φύσις ἡ θεία πρὸ τῆς
ante vnionem fuit. ἑνώσεως ἦν .
ERAN. Et quomodo idem ΕΡΑΝ. Καὶ πῶς ταὐτὸν ἕνωσίς το
funt vnio et incarnatio ?
καὶ ἐνανθρώπησις ;
ORTH, Paulo ante confeffus
ΟΡΘ . Συνωμολόγησας ἀρτίως μὴ
es, hæc nomina non differre .
διαφέρειν ταὐτὶ τὰ ὀνόματα .
ERAN. Tu me tuis ratiocina- ΕΡΑΝ. Τοῖς σοῖς με παρεκρέσω
tionibus decepifti.
συλλογισμοῖς.
ORTH . Eundem igitur , fi ΟΡΘ . Τὸν αὐτὸν ἦν, εἰ δοκεῖ, πά-
placet , repetamus fermonem .
λιν ἀναλάβωμεν λόγον .
ERAN. Sic faciendum .
ΕΡΑΝ . Τ το ποιητέον .
ORTH. Differtne incarnatio
ΟΡΘ. Ἡ σάρκωσις πρὸς τὴν ἕνωσιν
ab vnione fecundum rei na · ἔχει διαφορὰν κατὰ 32) τὴν τῇ πράγ‐
turam ?
ματος φύσιν ;
ERAN. Plurimum differt. ΕΡΑΝ . Πλείςην μὲν ἦν·
ORTH. Explica fufius hanc ΟΡΘ. Δίδαξον τὰ εἴδη ταύτης
differentiam .
ἀφθόνως .
ERAN . Ipfa nominum intel- ΕΡΑΝ. Καὶ αὐτὸς τῶν ὀνομάτων
ligentia difcrimen oftendit. In . ὁ νᾶς δηλοῖ τὸ διάφοραν. ἡ μὲν γὰρ
carnatio enim carnis affumtio- σάρκωσις τῆς σαρκὸς δηλοῖ τὴν ἀνάλη
nem fignificat: vnio vero re-
rum disiunctarum coniunctio .
ψιν ἡ η δέ γε ἕνωσις , τὴν τῶν διεσώτων
nem . συνάφειαν.
ORTH. Antiquiorem vero ΟΡΘ. Πρεσβυτέραν δὲ τὴν σάρκω
vnione incarnationem dicis ?
" σιν τῆς ἑνώσεως λέγεις ;
ERAN. Minime. ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα .
ΟΡΘ .
32) τήν. Ed. rom . et lipf. præm. ταύτην.

INCONFV S V S. ΤΟΙ
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ἐν τῇ συλλήψει γέγει ORTH. Sed in conceptione

νῆσαι τὴν ἕνωσιν ; faëtam effe vnionem ?
ΕΡΑΝ. Οὕτω φημί . ERAN. Sic exiftimo .
ΟΡΘ. Οὐκῶν εἰ μηδὲ τὸ ἀκαριαῖον ORTH. Si ergo ne punctum
σε χρόνε τῆς λήψεως τῆς σαρκ. ὸς καὶ quidem temporis interiectum
fuit inter affumtionem carnis et
τῆς ἑνώσεως γεγένηται μέσον , ἡท δὲ λη ·
φθᾶσα φύσις ε · προϋπῆρχε τῆς λή . vnionem , et afumta natura
non fuit ante affumtionem et
ψεως καὶ ἑνώσεως · ταὐτὸ μὲν πρᾶγ .
vnionem , ( eandem enim rem
μα σημαίνεσι σάρκωσίς τε καὶ ἕνωσις · fignificant incarnatio et vnio , )
μία δὲ ἄρα Φύσις πρὸ τῆς ἑνώσεως vna igitur natura ante vnionem
ἤγεν σαρκώσεως ἦν , μετὰ δέ γε τὴν feu incarnationem fuit , poft
ἕνωσιν , δύο λέγειν προσήκει, τήν τε λα- vnionem vero duas dicere con-
[ 8σαν , καὶ τὴν ληφθεῖσαν . venit , affumnentem et affumtam .
ΕΡΑΝ . Ἐκ δύο φύσεων λέγω τὸν ERAN. Ex duabus naturis
dico Chriftum , duas vero natu-
Χρισὸν , δύο δὲ φύσεις ὦ λέγω .
ras non dico .
ORTH. Declara nobis , quo-
ΟΡΘ Ἑρμήνευσον ἡμῖν, πῶς τὸ ἐκ
δύο φύσεων λέγεις ; ὡς τὸν χρυσόπα . modo ex duabusnaturis dicas ?
an vt argentum auro illitum ?
5ον ἄργυρον ; ὡς་ τὴν τὸ ἠλέκτρο και vt ele&tri compofitionem ? vt
τασκευήν ; ὡς τὴν κόλλην , τὴν ἐκ μολί- collam ex plumbo et ftanno
δε και κασσιτέρω κεραννυμένην ; conflatam ?
ΕΡΑΝ . Οὐδενὶ τέτων ἐοικέναι τήν . ERAN. Nulli horum fimilem
δε ἄῤῥητός τε
δὲ τὴν ἕνωσιν λέγω . ἄῤῥητός τε γάρ effe dico hanc vnionem . Verbo
ἐξι, καὶ ἄφραςος, καὶ πάντα νῦν ὑπερ . enim explicari non poteft , et
φαίνεσα , omnem fuperat intelligentiam.
ORTH . Fateor et ego, com-
ΟΡΘ. Ὁμολογῶ καγὼ μὴ ἐφικτὸν prehendi * · non poffe vnionis
· εἶναι τὸν τῆς ἑνώσεως λόγον · ὅτι δέ γε modu
m . Quod autem vtraque
φύσις ἑκατέρα καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν με natura etiam poft vnionem inte-
μένηκεν ἀκραιφνὴς , παρὰ τῆς θείας gra manferit , ex diuina fcriptu
ἐδιδάχθην γραφῆς. ra didici.
ERAN. Vbinam hoc docuit
ΕΡΑΝ. Καὶ πῶ τῦτο ἐδίδαξεν ἡ
diuina fcriptura ?
- θεία γραφή ;
ORTH. Tota hac doctrina
OPG . Πᾶσα ταύτης ἐπὶ τῆς διδα-
σκαλίας ἀνάπλεως . plena eft .
ERAN . Affer eorum quæ di-
ΕΡΑΝ. Δὸς ὧν λέγεις τὰς ἀπο-
cis probationes.
- δείξεις.
ORTH. Nemnpe tu naturæ
ΟΡΘ. Σὺ γὰρ ἐχ ὁμολογεῖς φύ- vtriusque propria non fateris ?
σεως ἑκατέρας τὰ ἴδια ;
ERAN . Poft vnionen haud-
ΕΡΑΝ . Μετὰ τὴν ἕνωσιν ἐδα-
μως. quaquam .
ΟΡΘ. Τῦτο τοίνυν αὐτὸ παρὰ τῆς ORTH. Hoc igitur ipfum ex
facra fcriptura difcamus.
θείας διδαχθῶμεν γραφῆς .
G 3 ERAN .
ERAN. Ego diuinæ credo ΕΡΑΝ . Ἐγὼ πείθομαι τῇ θείᾳ

fcriptura . γραφῇ .
ORTH. Cum igitur diuinum ΟΡΘ. Ὅταν τοίνυν ἀκέσης Ἰωάννη
Ioannem audieris clamantema), τε θεσπεσίε βοῶντος , Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ
In principio erat Verbum , et
Verbum erat apud Deum , et Λόγος , καὶ ༧ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν,
Deus erat Verbum . Et b ) , καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος˙ και , Πάντα δι'
Εἰ
Oinnia per ipfum facta funt , et αὐτῷ ἐγένετο , καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τοιαῦ
alia huius nodi , carnemne dicis τα τὴν σάρκα λέγεις ἐν ἀρχῇ πρὸς
in principio apud Deum fuiffe , τὸν Θεὸν εἶναι , καὶ φύσει
‫ او‬Θεὸν εἶναι ,
et natura Deum effe , et omnia και πάντα πεποιηκέναι, ἢ τὸν Θεὸν Λό
feciffe , an Deum Verbum ante γον τὸν πρὸ τῶν αἰώνων ἐκ τῷ Πατρὸς
fecula ex patre genitum ? γεγεννημένον ;
ERAN, Hæc quidem Deo
ΕΡΑΝ . Τῷ μὲν Θεῷ λόγῳ ταῦτα
Verba congruere dica : ipfum προσήκειν φημί · ξ χωρίζω δὲ αὐτὸν
autem ab vnita carnenon feparo , τῆς γνωμένης σαρκός
,
ORTH. Nec carnem a Deo
ΟΡΘ . Οὔτε χωρίζομεν τῷ Θεῷ Λό .
Verbo feparamus , nec confufio ,
γε τὴν σάρκα , ἔτε σύγχυσιν ποιῶμεν
nem facimus vnionem ,
την ἕνωσιν .
ERAN . Ego vnain noui nas ERAN, Ἐγὼ μίαν οἶδα μετὰ τὴν
turam poft unionem ,
ἕνωσιν φύσιν .
ORTH. Euangeliftæ quando
ΟΡΘ . Οἱ εὐαγγελιςαὶ τὰ εὐαγγέλια
euangelia fcripferunt ? ante vnio πηνίκα συνέγραψαν πρὸ τῆς ἑνώσεως
; ,
nem , an longo tempore poft
vnionem ? ἢ μετὰ πλεῖσον τῆς ἑνώσεως χρόνον ;
ERAN. Manifeftum eft quod
ΕΡΑΝ. Δῆλον ὅτι μετὰ τὴν ἕνως
poft vnionem , et poft natiuira-
rem , etmiracula , et paftionem , σιν , καὶ τὴν γέννησιν , καὶ τὰ θαύματα ,
etrefurrectionem , et adfcenfio . καὶ τὸ πάθος , καὶ τὴν ἀνάτασιν , καὶ
nem in celos , et aduentum Spit τὴν εἰς ἐρανὲς ἀνάληψιν , καὶ τὴν τῷ
ritus faneti,
ἁγίε Πνεύματος ἐπιφοίτησιν .
ORTH , Audi ergo Ioannem dis
ΟΡΘ. ῎Ακεσον τοίνυν τῷ μὲν Ἰωργα
centem c) , In principio eratVer
bum, etVerbum erat apud Deum, v8 λέγοντος , Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος , και
et Deus erat Verbum . Hoc ὁ. Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν , καὶ Θεὸς ἦν
erat in principio apud Deum , ὁ Λόγος . ὗτος ἦν , ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν
Omnia per ipfum facta funt , et Θεόν . πάντα δι᾿ αὐτῷ ἐγένετο , καὶ
fine ipfo factum eft nihil, et quæ χωρὶς αὐτῷ ἐγένετο ἐδὲ ἕν, καὶ τὰ ἑξῆς:
fequuntur . Et Matthæum d ),
Liber generationis Jefu Chrifti, τῷ δὲ Ματθαίς , Βίβλος γενέσεως Ἰησε
filii Dauidis , filii Abraham , et Χρισε , υἱδ Δαβὶδ, υἱδ Αβραάμ ,καὶ τὰ
cetera. Lucas etiam eiusdem ἑξῆς . καὶ ὁ Λυκᾶς δὲ αὐτὸν ᾿Αβραὰμ
Abrahæ et Dauidis genealo-
giamrecenfuit e ). Accommo . καὶ Δαβὶδ ἐγενεαλόγησε, προσάρμο
da igitur hac et illa vninatura ; σον τοίνυν ταῦτα κἀκεῖνα φύσει μια
ἀλλ᾽
Ioh. 1, 1, 6) Ib. verf. 3. c) Ib. v. 1 - 3. d ) Matth. 1, 1. 4) Luc. 3, 23.

IN CO NF V SV S. 10 ;
2
ἀλλ᾽ ἐκ ἂν δύναιο˙ ἐναντίον γὰρ τῷ ἐν fed nonpoteris : contraria enina
funt , in principio effe , et ex
ἀρχῇ εἶναι , τὸ ἐξ ᾿Αβραὰμ εἶναι , και Abrahamno
effe , omnia feciffe ,
τῷ πάντα πεποιηκέναι, τὸ κτισὸν πρό- et creatum progenitorem ha-
γονον ἐχηκέναι . bere.
ΕΡΑΝ . Ταῦτα λέγων εἰς δύο * ERAN. Hæc cum dicis, in
duas perfonas vnigenitum diui-
πρόσωπα τὸν μονογενῆ μερίζεις Υἱόν . dis Filium.
ΟΡΘ. Ἕνα μὲν υἱὸν τῷ Θεῷ καὶ οἶ ORTH. Vnum quidem filium
δα καὶ προσκυνῶ , τὸν Κύριον Ἰησέν Χρι. Dei et fcio et adoro , Dominum
IefumChrif
τόν · τῆς δὲ θεότητοςκαὶ τῆς ἀνθρω . tem et humanit tum : diuinitatis au-
atis didici diffe-
πότητος τὴν διαφορὰν ἐδιδάχθην . σὺ tentiam . Tu vero , qui affirmas
δέ γε ὁ μίαν λέγων μετὰ τὴν ἕνωσιν γέ- vnam faétam effe naturam poft
γενῆσθαι φύσιν , προσάρμοσον ταύτῃ vnionem , euangeliorum exordia
τὰ τῶν εὐαγγελίων προοίμια . huic accoinmoda .
ΕΡΑΝ . Ως ἔοικεν , ἰχυρὰν ἄγαν ERAN . Arduam , vt apparet,
καὶ ἴσως ἀμήχανον ὑπολαμβάνεις τὴν ac fortaffe inexplicabilem putas
πρότασιν · ἔξω σοιξαδία καὶ εὐπετὴς , propofitionem . Sittibi expedi
ta et facilis, dummodo nobis quæ-
μόνον ἡμῖν τὸ ζητέμενον λύσον. ftionem foluas .
ORTH. Vtraque Chrifto Do-
ΟΡΘ . ᾿Αμφότερα τῷ་ Δεσπότῃ
1)
προσήκει Χρισῷ , καὶ 33 ) τὸ ἐν ἀρχῇ mino conueniunt, et in principio
εἶναι , καὶ τὸ ἐξ ᾿Αβραὰμ καὶ Δαβὶδ effe , et ex Abrahamo et Dauide :
fecundum carnem germinaffe.
κατὰ σάρκα βλαςῆσαι .
ΕΡΑΝ . Μίαν μετὰ τὴν ἕνωσιν ὦ ERAN. Vnain poft vnionem
χρῆναι λέγειν ἐνομοθέτησας φύσιν τὸν dici naturam non debere fanxi-
fti. Vide igitur , ne carnis men-
οἰκεῖον τοίνυν μὴ παραδῆς νόμον, μεμνη- tionem faciens propriamlegem
μένος σαρκός . transgrediaris .
ORTH. Etiam fine mentione
ΟΡΘ . Καὶ δίχα τῇ μνημονεῦσαι
σαρκὸς λῦσαι τὴν πρότασιν εὐπετές · carnis facile eft propofitam quæ-
ἀμφότερα γὰρ τῷ Σωτῆρι προσας- ftionem explicare : vtraque enime
Chrifto Seruatori accoinmodo .
μόττω Χριτῷ .
ΕΡΑΝ . Καγώ ταῦτα κακεῖνα ERAN. Ego quoque fateor ,
hæc et illa Chrifto Domino con.
προσήκειν φημὶ τῷ Δεσπότῃ Χριςῷ . venire.
ORTH. Sed duas in ipfo na-
- ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ δύο φύσεις ἐν αὐτῷ
turas confiderans, et cuique con-
θεωρῶν , καὶ . τὰ
ἑκατέρᾳ προσνέμων venientia tribuens . Alioqui f
πρόσφορα. εἰ δὲ μία φύσις ἐςὶν ὁ Χρι- vna natura eft Chriftus, quomo
ςὸς, πῶς οἷόν τε αὐτῇ προσαρμόσαι τὰ do illi aptari contraria poffint ?
ἐναντία ; ἐναντίον γὰρ τῷ ἐν ἀρχῇ ε- Contraria enim funt , in princi
pio effe , et ab Abrahamo et Da
και τὸ ἐξ Αβραὰμ καὶ Δαβὶδ τὴν αρ . vide originem duxiffe , multis-
χὴν εἰληφέναι , μᾶλλον δὲ πολλοςῇ γε- que adeo poft Dauidem genera-
tionibus natum effe . Contra-
νεο μετὰ τὸν Δαβὶδ γεννηθῆναι. ἐναν-
G 4 ria
33 ) τό. Ex Ed . rom . et lipf infertum .

via funt rurfus , omnnia feciffe ,τίον δὲ πάλιν , καὶ τῷ πάντα πεποιη-
et ex iis quæ facta fintprodit κέναι ,N τὸ ἐκ πεποιημένων βλασῆσαι
fe. Item ex Deo effe , et paren . καὶ
tes homines habere, τῷ ἐκ Θεῖ εἶναι, τὸ ἀνθρώπες ἐχη-
vium denique eft æterno id quod κέναι πατέρας. ἐναντίον δὲ καὶ τῷ αἰω .
eft recens. Et veno in huncmo- νίῳ τὸ πρόσφατον
, . καὶ δῆτα σκοπήσω
dum rem confideremus : Dici
musne Deum Verbum rerum μεν ὅτως˙ εἰ τῶν ἀπάντων φαμὲν τὸν
omnium conditorem ? Θεὸν Λόγον δημιεργόν ;
ERAN. Ita credere ex diuina ΕΡΑΝ. Οὕτω πιςεύειν παρὰ τῆς
Scriptura didicimus.
θεας γραφῆς ἐδιδάχθημεν.
ORTH. Quoto vero die poft ΟΡΘ. Πότῃ δὲ μεμαθήκαμεν ἡμέ
ρᾳ τὸν ᾿Αδὰμ διαπλαθῆναι μετὰ τὴν
cali et terra creationem forina- ga
tum Adamum didicimus ? τῇ ἐρανῶ καὶ τῆς γῆς δημιεργίαν ;
ERAN . Sexto . ΕΡΑΝ . Ἕκτῃ.
ORTH . Ab Adamo vero vS- ΟΡΘ. ᾿Απὸ δὲ τῷ ᾽Αδαμ μέχρι το
que ad Abrahamum quot pre- Αβραάμ πόσαι διεληλύθασι γενεαί ;
periere generationes ?
ERAN . Viginti , vt opinor . ΕΡΑΝ. Εἴκοσι ταύτας ὑπέληφα .
ORTH . Ab Abrahamo vero
ΟΡΘ. ᾿Απὸ δὲ τῷ ᾽Αβραὰμ μέχρι
usque ad Saluatorem nofirumn τῷ Σωτῆροςἡμῶν Χρις,πόσας 34 ) κο
Chriftum quot generationes nu-
merat euangelifta Matthæus ? εὐαγγελικὴς Μαθαῖος ἀριθμῷ γενεάς ;
* ERAN. Quadraginta duas . ΕΡΑΝ. Τεσσαρακονταδύο .
ORTH . Si igitur vna natura ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν μία φύσις ὁ Δεσπό
eftChriftus Dominus , qui fieri της Χρισὸς , πῶς οἷόν τε αὐτὸν καὶ πάν
poteft, vt idem vifibilium atque τῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ὑπάρχειν δη-
n
nuifibilium omnium fit condi- μιεργέν , καὶμετὰ γενεὰς τοσαύτας
tor , et poft tot generationes a ὑπό τῷ παναγίε Πνεύματος διαπλα-
Spiritu fanéto formatus fit in vte-
το virgineo ? quomodo vero, ντ vt θῆναι ἐν μήτρα παρθενικῇ ; πῶς δὲ καὶ
et Adami creator fit, et eorum qui το Αδάμ ποιητὴς , καὶ τῶν τῷ Αδαμ
ab Adamo prognati funt, filius ? απογόνων υἱός ;
ERAN. Iam ante dixi , hæc ΕΡΑΝ . Καὶ ἤδη πρότερον ἔφην ὡς
et illa ei conuenire vt Deo in- ἁρμότε αὐτῷ καὶ ταῦτα κακεῖνα ὡς
carnato..
Vnam eniin agnofco σεσαρκωμένῳ Θεῷ . μίαν γὰρ οἶδα το
Verbi naturam incarnatam ,
Λόγε φύσιν σεσαρκωμένην .
ORTH . Neque nos, vir bone, ΟΡΘ . Οὐδέ γε ἡμεῖς, ὦ ἀγαθὲ, δύο
duas Dei Verbi naturas incar- φύσεις τῷ Θεῷ Λόγε σεσαρκῶσθαι φα
natas dicimus . Scimus enim
vnam effe Dei Verbi naturam , μέν 35 ) , μίαν γὰρ ἴσμεν τῷ Θεῷ Λόγω
f χρη
Sed carnem , quavtens incarna . y τὴν φύσιν , ἀλλὰ τὴν σάρκα , ᾗ
aus eft , alterius effe nature di- σάμενος ἐσαρκώθη , ἑτέρας είναι φύ
dicimus. Putoautem te idem σεως ἐδιδάχθημεν . οἶμαι δέ γε τ
quoque confiteri, Dic ergo , τε καὶ σὲ συνομολογίαν εἰπὲ τοίνυν1,
την
34) i . Ex Edit. rom, et lipf, fuppletum . 35 ) μίαν φύσιν. Ex iisdem Editt,
hæc fupplenda fuerunt . Plura erant in Verfione quam in Textu græco .
INCON F V SV S. TA 105
τὴν σάρκωσιν κατὰ τροπήν τινα γέγε. vtrum incarnationem mutatione

νῆσθαι λέγεις ; quadam factam effe dicis ?
ΕΡΑΝ. Οὐκ οἶδα τὸν τρόπον , πιο ERAN . Moduin non noui, cre-
τεύω δὲ αὐτὸν σαρκωθῆναι . do autem ipfum incarnatum effe.
ΟΡΘ . Κακέργως προβάλε τὴν ORTH. Improbe ignorant

ἄγνοιαν, καὶ τοῖς Φαρισαίοις παραπλή . tiam pratexis , et Pharifeorum
quoque , inter-
σίως . καὶ γὰρ ἐκεῖνοι, τῆς δεσποτικῆς more. Nam illi
rogationis dominicæ vim perfpi-
ἐρωτήσεως τὸ ἰχυρὸν θεασάμενοι, εἶτα cientes , et conuinci metuentes,
τὸν ἔλεγχον ὑπειδόμενοι, τὸ Οὐκ οἴδα . diserunt a)Nefcimus. Ego ve
μεν εἶπον . ἐγὼ δὲ βοῶ διαξήδην, ὡς ἡ τo diferte pronuntio , diuinam
θεία σάρκωσις ἐλευθέρα τροπῆς . εἰ γὰρ incarnationem a mutatione libe-
ram fuiffe. Si enim alteratione
κατ᾽ ἀλλοίωσίν τινα καὶ τροπὴν ἐσας-
quapiam et mutatione incarna-
κώπη , ἐδαμῶς αὐτῷ μετὰ τὴν τροπὴν
tuς eft , nullo modoipfi poft
ἁρμότα τὰ θεῖα τῶν ὀνομάτων τε και mutationem vel res vel nomina
πραγμάτων. diuina conueniunt.
ΕΡΑΝ . Ωμολογήσαμεν πολλάκις ERAN. Sæpe iam confeffi fu-
mus , immutabilem efle Deum
ἄτρεπτον εἶναι τὸν Θεὸν Λόγον .
Verbum .
ΟΡΘ. Τοιγαρέν σάρκα λαβὼν ORTH. Carne igitur affumta
incarnatus eft .
ἐσαρκώθη .
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . ERAN . Verum eft.
ΟΡΘ. ῎Αλλη μὲν ἡ σαρκωθᾶσα τε ORTH . Alia quidem eft in

Θεğ Λόγε φύσις, ἄλλη δὲ ἡ τῆς σας . carnata Dei Verbi natura , alia
ipfius carnis , quam affumens
κὸς , ἣν ἀναλαβᾶσα ἡ τῷ θείε Λόγε
Dei verbinatura incarnata eft
φύσις ἐσαρκώθη καὶ ἐνηνθρώπησεν . et homo faëta .
ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται. ERAN. Hæc ita fe habere
conftat.
ΟΡΘ. Οὐκῶν ἐτράπη εἰς σάρκα ; ORTH. Anne igitur conuer
fus eft in carnem ?
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς . ERAN. Nequaquam .
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν ἐ τραπες , ἀλλὰ ORTH . Si ergo non conuer-
σάρκα λαβὼν ἐσαρκώθη , ἁρμότ]ε δὲ fus, fed carneunt afumta incarna-

tus eft, congru autem et hæc
καὶ ταῦτα κακεῖνα ὡς σαρκωθέντι Θεῷ , et illa tanquam incarnato Deo ,
τῦτο γὰρ εἶπας ἀρτίως , ὦ συνεχύθη . νt paulo ante dixifti, non con-
fufæ funt naturæ , fed integre
σαν αἱ φύσεις , ἀλλ᾽ ἔμειναν ἀκραιφνείς . manferunt
. Sic enim intelligen-
ἔτω γὰρ νοῦντες καὶ τὴν εὐαγγελικῶν tes facile euangeliftarum confo-
συμφωνίαν ὀψόμεθα . τῷ γὰρ ἑνὸς μου nantiam cernemus , Vnius enim
C
! νογενῆς , τῷ Δεσπότε Χρις8 λέγω , ὁ Vnigeniti, Chrifti inquam Domi
ni , ille * diuinitatem defcribit ,
μὲν τὰ θεῖα κηρύτlε , ὁ δὲ τὰ ἀνθρώ . hic vero humanitatem . Sid
πινα . ἔτω δὲ νοεῖν καὶ αὐτὸς ὁ Δεσπό- auten intelligere ipfe quo-
que Chriftus Dominus nos do. +
της ἡμᾶς διδάσκει Χρισὸς , νῦν μὲν ἑαυ- cuit , qui nunc quidem fe
G , ipfum
α ) Matthi. 21, 27 %
ipfum Dei filium appellat , τὸν προσαγορεύων Θεῷ υἱὸν , νῦν δὲ υἱὸν
nunc filium hominis: et aliàs .
matri , tanquam genetrici , ho . ἀνθρώπῳ · καὶ ποτὲ μὲν , ὡς γεγέννη .
norem tribuit a ) ; alias eandem κυῖαν τὴν μητέρα τιμᾷ , ποτὲ δὲ ὡςΔε 21
tanquam Dominus increpat b ). σπότης ἐπιτιμᾷ . καὶ νῦν μὲν τὸς υἱὸν
•
Et modo approbat appellantes Δαβὶδ ὀνομάζοντας ἀποδέχεται νῦν
ipfum filium Dauidis , modo δὲ διδάσκει τὲς ἀγνοῶντας , ὡς & μόνος
ignorantes docet , fe non folum
filium effe , fed etiam dominum υἱός ἐςιν ,ἀλλὰ καὶ κύριος τῷ Δαβίδ .
Dauidis. Et interdum Nazareth και καλεῖ μὲν τὴν Ναζαρὲτ καὶ τὴν
et Capernaum patriam vocat :rur- Καπερναέμ πατρίδα · βᾷ δὲ πάλιν ,
fus autem clamat c) , Antequam
Abraham nafceretur, ego fum . Πρὶν ᾿Αβρααμ γενέθαι, ἐγώ εἰμι. πάμε
Huiusmodi dictis plurimis inue . πόλλων δὲ τοιύτων εὑρήσεις ανάπλεω
nies refertam diuinam fcriptu- τὴν θείαν γραφήν . ταῦτα δὲ ὦ μιᾶς
ram. Hæc porro non vnàm na-
turam , fed duas demonftrant. φύσεως , ἀλλὰ δύο δηλωτικά .
ERAN. Qui duas in Chriſto ~ ΕΡΑΝ. Ὁ δύο φύσεις ἐν τῷ Χρι
naturas confiderat, in duos filios τῷ θεωρῶν , εἰς δύο υἱὸς μερίζει τὸν ἕνα
1 diuidit vnum qui eft Vnigenitus , μονογενῆ
.
ORTH. Ergo et qui Paulum ΟΡΘ. Οὐκῶν καὶ ὁ τὸν Παῦλον ἐκ
ex anima et corpore ( compofi: ψυχῆς λέγων και σώματος , δύο Παύ
tum) dicit , duos Paulos pro viro
Paulo facit. λ8ς τὸν 36 ) ἕνα ἀπέφηνεν.
ERAN. Diffimile eft exemn- ΕΡΑΝ . ᾿Απεδικὸς τὸ παράδειγμα .
plum .
ORTH.Scio et ego. Hic enim ΟΡΘ . Οἶδα καγώ . ἐνταῦθα γὰρ
naturalis eft vnio eorum quæ tem- φυσικὴ τῶν ὁμοχρόνων , καὶ κτιτῶν , καὶ
pore coniunâta funt , et creata, et
auten Do. ὁμοδέλων ἡ ἕνωσις · ἐπὶ δὲ τῷ Δεσπότε
conferua : in Chrifto
mino diuina omnia voluntati, Χρις8 , τὸ ὅλον εὐδοκίας ἐςὶ, καὶ φιλαν
et amori erga honines , etgra θρωπίας , καὶ χάριτος , πλὴν καὶ φυ-
tiæ tribuenda funt. Verum hic σικῆς ἐνταῦθα τῆς ἑνώσεως ἔσης , ἀκέ
etiam , licet naturalis fit vnio ,
tamen integræ manferunt natu. ραια μεμένηκε τὰ τῶν φύσεων ἴδια .
rarum proprietates.
ERAN. Si manferunt fine ΕΡΑΝ. Εἰ διέμεινεν ἀμιγῆ τὰ τῶν
1 mixtione naturarum propria , Φύσεων ἴδια , πῶς μετὰ τῷ σώματος ὀρέ
quomodo cum corpore cibum
appetit anima ? γεται τροφῆς ψυχή ;
ORTH. Non appetit cibum ΟΡΘ . Οὐχ ἡ ψυχὴ τροφῆς ὀρέγε
anima. Quomodo enim , im- ται πῶς γὰρ ἦγε ἀθάνατος , καὶ
mortalis cum fit , et cibo præ- κράτων τροφῆς ; ἀλλὰ τὸ σῶμα ,τὴν
ftantior ? Sed corpus , vitalem
ab ea vim accipiens , " fentit ζωτικὴν δύναμιν παρ᾿ αὐτῆς κομιζόμε
indigentiam , et quod deeft νoν , αἰσθάνεται τῆς ἐνδειας , καὶ προσ
accipere cupit . Sic et quie . λαβεῖν τὸ ἐλλεπον ἐφίεται . ὅτω και
tem poft laborem defiderat , et ἀναπαύλης μετὰ πόνον ἱμείρεται , και
μετά
36) ἕνα , Ed. rom. et lipf . addunt Παῦλον .
a) Luc. 2, 51. b) Ioh. 2, 4. c) Ioh. 8, 58 .
IN CONF VS VS
V S. 107
MMM
μετὰ ἐγρήγορσιν, ὕπνε , καὶ τῶν ἄλλων poft vigiliam fomnum , et alia
ὡσαύτως. αὐτίκα τοίνυν μετὰ τὴν διά . fimiliter . Mox igitur poft dis
folutionem , vitalem non has
λυσιν , τὴν ζωτικὴν ἐκ ἔχον ἐνέργειαν , bens potentiam , cibum appete-
ἐδὲ ὀρέγεται τε ἐλλείποντος , καὶ μὴ
re definit , et eum non fumens
προσλαμβάνων ὑπομένει φθοράν. interitum patitur .
ERAN. Ὁρᾷς ὅτι τῆς ψυχῆς ἐςι ERAN. Videsne , animæ effe
τὸ διψᾶν , καὶ τὸ πεινῆν , καὶ τὰ τέτοις fitire , et efurire , et quæ his
fimilia ?
προσόμοια ;
ΟΡΘ. Εἰ τῆς ψυχῆς ‫ اذ‬ταῦτα
ἦν, καὶ ORTH . Si hæc animæ effent ,
μετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἂν τῷ σώματος , etiam poft difceffum e corpore ,
et fame laboraret , et fiti, et aliis
་ πείναν ὑπέμεινε , καὶ τὸ δίψος ,
καὶ τὴν
καὶ τὰ ἄλλα ὡσαύτως . fimilibus.
ΕΡΑΝ. Τίνα ὖν φῂς εἶναι ἴδια τῆς ERAN. Quænam igitur ani-
ψυχῆς ; mæ propria effe dicis ?
ΟΡΘ. Τὸ λογικὸν , τὸ ἁπλῶν , τὸ ORTH. Effe rationalem , fim-
ἀθάνατον , τὸ ἀόρατον . plicem , iminortalem , inuifis
bilem ,
ΕΡΑΝ . Τί δὲ τῷ σώματος ; * ERAN , Quid vero corporis
ΟΡΘ. Τὸ σύνθετον , τὸ ὁρατὸν , τὸ ORTH. Ette compofitum, vi-
θνητόν, fibile , mortale ,
ΕΡΑΝ . Ἐκ δὲ τέτων φαμὲν συνα ERAN . Ex his vero compofit
κεθαι τὸν ἄνθρωπον ; tum effe hominem dicimus ?
ΟΡΘ, Οὕτω φαμέν. * ORTH . Sic dicimus.
ΕΡΑΝ . Ὁριζόμεθα ἦν τὸν ἄνθρω ERAN. Definimus igiturho

πον , ζῶον λογικὸν θνητόν ; minem , animal rationale mar-
tale ?
ΟΡΘ. Ωμολόγηται ORTH. . In confeffo eft .
ΕΡΑΝ . Καὶ ἐκ τέτων κακείνων αὐ . ERAN. Ab his etiam et illis
τὸν ὀνομάζομεν ; ipfum nominamus ?

ΟΡΘ. ᾿Αληθές , STORTH. Verum eft.
ΕΡΑΝ . Ὥσπερ τοίνυν 3 διαιρῶμεν · ERAN . Sicut igitur hic non

ἐνταῦθα , ἀλλὰ τὸν αὐτὸν καλῦμεν καὶ diuellimus , fed eundem ( homi-
λογικὸν καὶ θνητόν ὕτω καὶ ἐπὶ τῷ nem ) et rationalem vocamus et
mortalem : fic in Chrifto facien-
Χρισὃ προσήκει ποιεῖν , καὶ αὐτῷ
προσας. dum eft , eidemque adfcribenda
μόταν τά τε θεῖα , καὶ τὰ ἀνθρώπινα . funt tum diuina ,tum humana .
ΟΡΘ . Ημέτερος ὗτος ὁ λόγος , εἶ ORTH . Noftra hæc eft oratio ,
καὶ μὴ ἀκριβῶς ἐξειργάσω , σκόπησον etfi a te non fatis explicata. Remi
τοίνυν ᾠδί. ὅταν τὸν περὶ τῆς ἄνθρως igitur fic expende. Quando de
πείας ψυχῆς ἐξετάζωμεν λόγον , μόνον humana natura diferimus, ea fo-
τὰ προσήκοντα τῇ ταύτης ἐνεργεία και la commemoramus , quæ illius
φύσει φαμέν ; operationi et naturæ conueniunt?
ΕΡΑΝ.Μόνο ERAN . Sola .
ORTH
108! B. THEODORETI DIALOG. II.
ORTH. Quando autem de ΟΡΘ . Ὅταν δὲ περὶ τῷ σώματος

1 corpore nobis fermo eft, an non
ea folarurfus , quæ illius funt ἡμῖν οἱ λόγοι γίνωνται , πάλιν ἐ μόνα
propria , recenfemus ? τὰ τότε διέξιμεν ἴδια ;
ERAN . Vera dicis . ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
ORTH. Cum autem de toto ΟΡΘ
C . Ἐπειδὰν δὲ περὶ τῷ ζώε παν-
animali agitur , fecure deinceps τὸς ἡ διάλεξις γίνηται , ἀδεῶς λοιπὸν
et hæc et illa tribuiinus . Homi καὶ ταῦτα κακεῖνα προσφέρομεν. ας-
ni enim conueniunt quæ et cor- μότlει γας τῷ ἀνθρώπῳ τά τε τε
poris et animæ funt propria. σώματος , τά τε τῆς ψυχῆς ἴδια .
ERAN. Præclare dixifti. ΕΡΑΝ. Παγκάλως είρηκας .
ORTH. Sic igitur et de Chri- ΟΡΘ. Οὕτω τοιγαρῶν καὶ τὸς περὶ
fto habenda eft oratio , vt cum de τῷ Χρι58 ποιεῖθαι προσήκει λόγος .
naturis loquimur , fua cuique και περὶ μὲν τῶν φύσεων διαλεγομένες ,
tribuamus , fciamusque , quæ ἀπονέμειν ἑκατέρᾳ τὰ πρόσφορα , και
diuinitati fint propria , et εἰδέναι τίνα μὲν τῆς θεότητος , τίνα δὲ
quæ humanitari . At cum de τῆς ἀνθρωπότητες ἴδια . ὅταν δέ γε τὲς
perfona verba facimus, com περὶτῷ προσώπε ποιώμεθα λόγες, και

munia facienda funt quæ natu-
νὰ χρὴ ποιεῖν τὰ τῶν φύσεων ἴδια , καὶ
rarum funt propria , Chriftoque
Sernatori et hæc etilla tribuen . ταῦτα κακεῖνα τῷ Σωτῆρι προσαρμό
da , vt idem et Deus et hono των Χρισῷ , καὶ τὸν αὐτὸν καλῶν καὶ
appelletur , filius Dei et filius Θεὸν καὶ ἄνθρωπον καὶ υἱὸν Θεῷ , καὶ
9
hominis , filius Dauidis a) et υἱὸν ἀνθρώπε˙ καὶ υἱὸν Δαβίδ , καὶ κύ .
dominus Dauidis , femen Abra- ριον Δαβίδ· καὶ σπέρμα Αβραάμ , καὶ
hæ et conditor Abrahæ , et alia ποιητὴν ᾿Αβραάμ˙ καὶ τὰ ἄλλα πάντα
omnia fimiliter. ὡσαύτως .
ERAN . Vnam quidem effe ΕΡΑΝ . Τὸ μὲν ἓν εἶναι πρόσωπον
Chrifti perfonam , eique et diui. τg Χρισ5 , καὶ αὐτῷ προσήκεινκαὶ τὰ
na et humana conuenire rectifi: θεῖα καὶ τὰ ἀνθρώπινα, λίαν ὀρθῶς
ane dixifti,et hoc fidei decre είρηκας ,καὶ ་ δέχομαι τόνδε τὸν ὅρον τῆς
tum ampleftor . Quod autem πίςεως , τὸ δὲ φάναι πάλιν , ὡς χρὴ πε-
εὶ τῶν φύσεωνδιαλεγομένες απονέμειν
rentes, quæ cuique funt propria
ei tribuere, idmihivnionem fol. ἑκάτῃ τὰ ἴδια , λύειν δοκᾷ μοι τὴν ἕνω
vere videtur . Quare hos et fini- σιν ᾗ δὴ χάριν τέτες καὶ τὲς τοιέτες
• les * fermones non approbo. ὦ προσίεμαι λόγες .
ORTH. Atqui cum de anima ΟΡΘ. Καὶ μὴν ὅτε τὰ περὶ ψυχῆς
et corpore difputaremus ,magni και σώματος ἐξητάζομεν , αξιάγαςος
facienda tibi vifa eft illa diftin- ἔδοξεν είναι σοι ἡ τῶν λόγων ἐκείνων δια
tta loquendi ratio , eamque pro-
tinus laude es profecutus . Cur ζεσις. αὐτίκα γῆν τὴν εὐφημίαν προσ
igitur quoad ChriftiDominidi- ήνεγκας . τί δήποτε τοίνυν ἐπὶ τῆς τῶ
vinitatem et humanitatem ean : Δεσπότε Χριςε θεότητός τε καὶ ἀν
dem regulam non admittis ? θρωπότητος τὸν αὐτὸν ἐ δέχῃ κανόνα ;
* કેઃ
Matth, 22, 42. 43+
INCONFV SV S. 109
ἢ ἐδὲ ψυχῇ καὶ σώματι παριτοῖς τὴν An vero ne animæ quidem et cor-
θεότητα τῷ Χρισῷ καὶ τὴν ἀνθρωπό. pori exæquasdiuinitatem ethu-
manitatem Chrifti ? fed anima
τητα ; ἀλλὰ ψυχῇ μὲν καὶ σώματι δύο quidem et corpori tribuis incon-
δῶς ἀσύγχυτον ἕνωσιν˙ κρᾶσιν δὲ καὶ fufam vnionem :
σύγχυσιν ὑπομεμενηκέναι λέγειν τολ- nem vero et confufionem paffds
μᾶς τὴν θεότητα τῷ Χρισῷ καὶ τὴν dicere audes diuinitatem Chrifti
et humanitatem ?
ἀνθρωπότητα ;
ΕΡΑΝ . Ἐγὼ μὲν τὴν θεότητα τῷ ERAN. Ego fane diuinitatem
Χρι58 , καὶ μέντοι καὶ τὴν σάρκα , ψυ- Chrifti,atque adeocarnem ipfam ,
infinitis partibus animæ et cor
χῆς καὶ σώματος πολλῷτινι καὶ ἀπώ . poris dignitatem antecellere
iu-
ζῳ μέτρῳ τιμαλφετέραν ὑπάληφα dico : fed vnam tamen naturam
μίανμένοι φύσιν μετὰ τὴν ἕνωσιν λέγω. poft vnionem effe affirmo .
ΟΡΘ. Καὶ πῶς ἐ δυσσεβές τε και ORTH. Quo pacto impium
χέτλιον, τὸ λέγειν ψυχὴν μὲν σώματι non fit et abfurdum , dicere ani
mam quidem corpori copulatam
συναφθεῖσαν ἥκισα παθεῖν τὸ τῆς συγ .
nullamconfufioniscontagionem
χύσεως πάθος , τὴν δὲ θεότητα τ8 pati: diuinitatem vero Domini
τῶν ὅλων Δεσπότε μὴ δυνηθῆναι μήτε vniuerforum nec propriam na-
τὴν οἰκείαν φύσιν 37)ἀσύγχυτον δια- turam integram conferuare po-
σῶσαι , μήτε τὴν ἀνθρωπείαν ἣν ἔλα- tuiffe , nec humanam , quam af
fumfit , intra fuos terminos reti-
δεν ἐπὶ τῶν ὅρων τῶν οἰκείων διατηρῆ . nere, quæ confundi non pof .
σαι , ἀλλὰ κερᾶσαι τὰ ἄκρατα, καὶ μῖ- funt confudiffe , et quæ mifceri
ξαι τὰ ἄμικτα ; ταῦτα γὰρ ὑποπλεύειν nequeunt permifcuife ? Huic
enim fufpicioni vna natura oc-
ἡ μία φύσις παρασκευάζει . cafionem præbet .
ΕΡΑΝ. Καί μοι τὸ τῆς συγχύσεως ERAN. Mihi quoque confu-
φευκτόν ἐξιν ὄνομα˙ δύο δὲ λέγειν πα- fionis nomen declinandum vide-
ραιτᾶμαι φύσεις , ἵνα μὴ τῇ τῶν υἱῶν tur : fed duas naturas dicere no-
περιπέσω δυάδι. lo, ne duos filios dicere videar.
ΟΡΘ . Ἐγὼ δὲ ἑκάτερον διαφυγῶν ORTH. Ego vero vtrumque

σπεδάζω κρημνὸν , καὶ τὸν τῆς δυσσε . fcopulumdeclinare ftudeo , tum
68ς συγχύσεως , καὶ τὸν τῆς δυσσεβεs impiæ confufionis , tum impia
diuifionis . Mihi enim æque ne-
διαιρέσεως . ἐμοὶ γὰρ ἴσως ανόσιον, καὶ
farium vtrumque , etvnum filium
διχῆ τὸν ἕνα μερίζειν Υἱὸν, καὶ τὸ ἀρνεῖ· in duos diuidere , et binarium
numerum.
θαι τὴν δυάδα τῶν φύσεων. ἐπὶ δέ μοι negarenaturarum
πρὸς τῆς ἀληθείας˙ & τίς σοι τῶν Dic autemmihi per veritatem , fi
᾿Αρεε , ἢ τῶν Εὐνομίε ςασιωτῶν προσ- quis ex Arii et Eunomii fectato-
ribus tecum differens , extenuare
διαλεγόμενος σμικρύνειν τὸν Υἱὸν πε Filium conaretur, eumque Patre
ρῷτο , καὶ τῷ Πατρὸς δεικνῦναιμεσο ·
minorem et inferiorein oftende-
νά τε καὶ ὑποδεέτερον , ἐκεῖνα λέγων , re , illa proferens , quæ dicere
ἅπερ λέγεινεἰώθασι, καὶ προφέρωναπόconfueuerunt , et ex facra fcri-
τῆς θείας γραφῆς τὸ , Πάτες εἰ δυο ptura citans a) , Pater mi, fi pof
fibile
37 ) &c. Ed . rom . et lipf. ἀκήρατον .
* a) Matth . 26, 39.
1
fibile eft, transeat a me calix νατὸν παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμὲ τὸ ποτήριον

ifte ; Item a) , Nunc anima mea τέτο,καὶ τὸ , Νῦν ἡ ψυχή με τετάρα
perturbata eft , et alia huiusino-
κται , καὶ τὰ ἄλλα τὰ τοιαῦτα · πῶς
di,qua ratione folueres ipfius ‫اد‬
ἂν αὐτῷ διαλύσαις τὰ προβλήματα ;
obiectiones ? aut quomodo often-
deres, non exhis minorem effici πῶς δ᾽ ἂν δείξειας ἐκ ἐλατ ]έμενον ἐν
Filiuin , nec alterius effe fubfian . τέτων τὸν Υἱὸν , ἐδέ γε ἑτερούσιον ὄντα,
* tiæ, * fedex Patris genitum ef. ἀλλ᾽ ἐκ τῆς τῷ Πατρὸς γεγεννημένον
fe fubftantia ?
ἐσίας ;
· ERAN. Dicerem facram feri-
ΕΡΑΝ . Εἴποιμ᾽ ἂν , ὡς τὰ μὲν θεος
pturam hac quidem theologice λογικῶς , τὰ δὲ οἰκονομικῶς ἡ θεία λέγει
dicere , illa vero æconomice : et
quæ æconomice difta fint, theo . γραφή . καὶ ὡς & χρὴ τὰ οἰκονομικῶς
logicis tribui non debere. εἰξημένα τοῖς θεολογικοῖς συναρμότ ‫] ار‬ειν.
ORTH . Sed ille abiiceret , ΟΡΘ . ᾿Αλλά γε ἐκεῖνος φαίη ἂν, ὡς
~
quod etiam in veteri Teftamento καν τῇ παλαιὰ οἰκονομικῶς ἡ θεία
multa economnicediuina fcriptu : γραφή λέγει πολλά . τοῦτο γὰρ ἐς
ra dicere foleat. Tale enim eft ་ ‫اد‬
illud b ) , AudiuitAdam vocem το, Ἤκεσεν Αδὰμ τῆς φωνῆς Κυρίες το
Domini Dei ambulantis. Εt Θεῷ περιπατῶντος , καὶ τὸ , Καταβὰς
hoc c ) , Defcendam , et videbo , ὄψομαι εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν
vtrum clamorem qui venit adine τὴν ἐρχομένην πρός με συντελῶνται , εἰ
opere compleuerint , an minus, δὲ μήγε , ἵνα γνῶ . καὶ τὸ , Νῦν ἔγνων ,
vt fciam . Item d ) , Nunc co-
gnoui quod timeas Deum ; et ὅτι φο6ῇ σὺ τὸν Θεόν˙ καὶ πολλὰ ἕτε
alia huiusmodi multa. ζω τοιαῦτα .
ERAN. Ad hæc denuo re-
ΕΡΑΝ . Πρὸς ταῦτα πάλιν ἀπο-
fponderem , economiarum feu ‫اد‬
difpenfationum multiplicem effe κριναίμην ἂν , ὡς πολλὴ τῶν οἰκονομιῶν
differentiam . Nam in veteri ή διαφορά . ἐν μὲν γὰρ τῇ παλαιᾷ λό
Teftamento verborum huiusmo-
γων τοιέτων οικονομία , ἐνταῦθα δὲ καὶ
di eft difpenfatio , hic autem et-
iam rerum . 1 πραγμάτων.
: ORTH. Sed interrogabit ille , · ΟΡΘ . ᾿Αλλ᾿ ἔροιτο ἂν ἐκεῖνος , ποίων
quarumfiam rerum ?
πραγμάτων ;
ERAN. At ftatim audiet , ea- ΕΡΑΝ . ᾿Αλλ᾿ εὐθὺς ἀκέσεται, τῶν
rum quæ pertinentad incarnatio
fem . Homo enim factus filius τῆς σαρκώσεως · ἐνανθρωπήσας γὰρ ὁ
υἱὸς τῷ Θεῷ , καὶ διὰ ῥημάτων και
Dei , et verbis et re ipfa , nunc
quidem carnem , nunc vero diui. πραγμάτων, ποτὲ μὲν τὴν σάρκα , ποτὲ
t
nitatem oftendi : ficut certe hoc δὲ τὴν θεότητα δείκνυσιν. ὥσπερ ἀμέ
loco et anime et carnis infirmi- λα κανταῦθα τῆς σαρκὸς καὶ τῆς ψυ-
i tatem oftendit : eft enim timo
χῆς ἔδειξε τὴν ἀσθένειαν . δειλίας γὰς
ris affectio.
τὸ πάθος.
ORTH. Si vero refpondens
ΟΡΘ. Εἰ δέ γε ὑπολαβὼν εποι, καὶ
μὴν ψυχὴν ἐκ ἀνέλαβεν , ἀλλὰ σῶμα
fumfit, fed folum corpus ,diuini
tas autein vice animæ corpori μόνον , ἡ δὲ θεότης ἀντὶ ψυχῆς ἑνωθε
σα
a ) Ioh. 12, 27 . b) Gen. 3, 8. c ) Gen. 18, 27. d) Gen, 22, 12.

INCON F V SV S. III
N
σα τῷ σώματι πάντα ‫د‬τὰ ‫ا‬ τῆς ψυχῆς vnita , anime officia omnia exe-
38 ) ανεδέξατο , ποίοις ἂν λόγοις τὴν ἀν. cuta eft , quibusrationibus ob-
τίθεσιν 39 ) διαλύσαις ; iectionem refutabis ?
ΕΡΑΝ . Ἐκ τῆς θείας γραφῆς τὰς ERAN. Ex diuina fcriptura

et
ἀποδείξεις προφέρων , καὶ δεικνὺς ὡς & proferens demonftrationes ,
σάρκα μόνην , ἀλλὰ καὶ ψυχὴν ὁ Θεὸς oftendens , Deumn Verbum non
folum carnem fed etiam animam
Λόγος ἀνέλαβεν . affumfiffe.
ΟΡΘ. Καὶ ποίας ἐν τῇ γραφῇ τοι ORTH. Vbinam tales in feri-
αύτας εὑρήσομεν ἀποδείξεις ; ptura reperiemus demonftra-
tiones?
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἤκεσας τῷ Κυρίε λέ- ERAN. An non audiuifti Do.
γοντος , Εξεσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχήν minum dicentem a ) , Poteftatem

habeo ponendi animam meam ,
με, καὶ ἐξεσίαν ἔχω πάλιν λαβῶν αὐτ
τήν . τίθημι αὐτὴνἀπ᾿ ἐμαυτῦ , ἵνα πά . et poteftatem habeo rurfusfue
λιν λάβω αὐτήν ; καὶ πάλιν , Ἡ ψυχή rum fumam eam ? Etiterum b ) ,
με νῦν τετάρακται. καὶ αὖθις , Περί- Anima mea nunc turbata eff.
λυπός ἐξιν ἡ ψυχή με ἕως θανάτε . Et c ) , Triftis eft anima inea vs-
ad mortem . Et quod a Da-
καὶ τὸ παρὰ τῷ Δαβὶδ εἰρημένον , και vide diaum eft, et a Petro expe-
παρὰ τῷ Πέτρε ἡρμηνευμένον , ὅτι ἐκ fitumn d) , Non dereli&ta eft in
ἐγκατελάφθη εἰς ἅδε ἡ ψυχὴ αὐτῷ , inferno anima eius , neque caro
ἔτε ἡ σαρξ αὐτῷ εἶδε διαφθοράν ; ταῦ. eius vidit corruptionem ? Hac
τα καὶ ὅσα τοιαῦτα σαφῶς δάκνυσιν , et alia id genus aperre oftendunt,
ὡς ἐ σῶμα μόνον ,ἀλλὰ καὶ ψυχὴν & quod Deus Verbum non folum
carnem , fed etiam animam af
Θεὸς Λόγος ἀνέλαβεν . funferit .
ΟΡΘ . ῾Αρμοδίως μὲν ἄγαν , καὶ * ORTH. Apte admodum, et
40) εὐγνωμόνως τὰς μαρτυρίας παρή . candide hæc teftimonia protuli-
γαγες . ἀντίθείη δ᾽ ἂν ἐκεῖνος , ὡς καί fti. Sed obiiciet ille, quod etiam
πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως διαλεγόμενος ante incarnationem Deus Iudeos
· Ιεδαίοις ὁ Θεὸς ἔφη , Νηςείαν καὶ ἄρα alloquens dixerit e ) , Ieiunium ,
et otium , et folemnitates veftras
γίαν , καὶ τὰς 41) ἑορτὰς ὑμῶνμισεῖ ἡ odit anima mea. Deinde fic ra-
ψυχή με . ετα συλλογιζόμενος φαίη tiocinabitur : ficut in veteri Te-
ἂν , ὅτι καθάπες ἐν τῇ παλαιό ψυ· famento cum animam non ha-
,
χὴν ἐκ ἔχων ἐμνημόνευσε ψυχῆς , ὅτω beret , animæ mentionem fecit ,
κανταῦθα πεποίηκεν . ita et hoc loco fecit.
ΕΡΑΝ. ᾿Αλλ᾿ ἀκέσεται πάλιν , ὡς ERAN . At rurfus audiet ,
etiam corporis par-
καὶ σωματικῶν μορίων περὶ Θεῷ διαλε- quod
tium de Deo loquens fcri-
γομένη μέμνηται ἡ θεία γραφή. κλί- ptura facrameminerit. In-
clina
33 ) Ed . rom . et lipf. ἀναδέξοιτοι 39 ) Ib . διαλύσαιο . 40) εὐγν. Sequimur

lectionen Edit. rom . et lipf. Sim . legerat ἐγνωσμένως . 41) ἑορτ . Supra,
T.I. p.176. leg. νουμηνίας .
a) Ioh. 10, 18. b) Ib. c. 12, 27. c) Matth. 26, 38. d) PC. 15, 10. Act. 2, 31 ) Ef. 1, 13.
เร
clina , enim inquit a) , aurem γάρ φησι τὸ ἐς σέ , 42 ) , καὶ ἐπά
tuam , et exaudi me. Et, Ape κεσόν με και, Ανοιξον τὲς ὀφθαλμές
ri oculos tuos , et vide . Et b) ,
Os Domini hæc locutum eft. σε καὶ ἴδε και, Τὸ ςόμα Κυρίε ἐλάλη .
Et c) , Manus tuæ fecerunt me , σε ταῦτα · και, Αἱ χερές σε ἐποίησαν
et formauerunt ine ; et alia in- με , καὶ ἔπλασάν με, και μυρία τοιαῦτα.
numera eiusinodi. Quodfi et εἰ τοίνυν καὶ μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν
iam poft incarnationem anima τὴν ψυχὴν & ψυχὴν νοητέον , ἔτε τὸ
non intelligenda eft anima , nec
corpus ergo corpus intelligen . σῶμα ἄρα σῶμα νοητέον · καὶ εὑρεθή .
dum : et inuenietur inane fpe- σεται φαντασία τὸ μέγα τῆς οἶκονο-
dtrum magnum difpenfationis μίας μυςήριον , καὶ διοίσομεν ἐδὲν Μαρ-
myfterium , nullumque difcri κίωνος , καὶ Βαλεντίνε , καὶΜάνεντος
men erit inter nos, et Marcionem , τοιαῦτα γὰρ ἅττα κακεῖνοι μυθολο
Valentinum et Manetem', qui
tales fabulas commenti funt. γεσιν .
ORTH . Si vero colloquenti- ΟΡΘ . Εἰ δέ γε διαλεγομένων ἡμῶν
bus nobis fabito interueniat ἐξαπίνης ἀφίκοιτό τις τῆς ᾿Απολιναρία
quispiam ex cohorte Apolinarii,
συμμορίας , καὶ ἔροιτο , ποίαν ὦ λῷτ
et roger, qualem , obone vir , ani
dicas(Chriftumn ) affumfif. ψυχὴν λέγεις ἀνειληφέναι ; τί ἂν ἀπο-
mam
fe? quid refpondebis ? κρίναιο ;
ERAN . Primum quidem , ΕΡΑΝ. Πρῶτον μὲν, ὡς μίαν οἶδα
quod vnam duntaxat animam τὴν τ8 ανθρώπε ψυχήν . ἔπειτα προσ
hominis agnofcam . Deinde ad-
derem ,quodfi tu duas animas θείην ἂν, εἰ δέ γε σὺ δύο νομίζεις , καὶ
effeputas, etvnam rationalem ,al- τὴν μὲν λογικὴν , τὴν δὲ ἄλογον νομίς
terain rationis expertem putas , ζεις , τὴν λογικὴν ἀνειλῆφθαι φημί, σὺ
rationalem affumtam effe dico.
Tu enin , vt videtur, rationis ex- γὰς , ὡς ἔοικε , τὴν ἄλογον ἔχεις , ἀτε
pertem habes , qui imperfe &tam λῆ γεγενῆσθαι τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν
noftram falutem arbitraris. ἡγόμενος .
ORTH. Quodfi eorum quæ ΟΡΘ . Εἰ δὲ τῶνδε τῶν λόγων ἀπαι
dicis probationes requireret ? τοίη τὰς ἀποδείξεις ‫;د‬
‫ا‬ ~
ERAN. Darem facile, atque ora- ΕΡΑΝ . Δοίην ἂν εὐπετῶς , καὶ
cula euangelica fuggererein d), εὐαγγελικῶν ἀναμνήσω λογίων , ὅτι τὸ
Paei Iefus crefcebat, et corrobo- παιδίον Ἰησᾶς ηὔξανε , καὶ ἐκραται το
rabatur fpiritu, et gratia Dei erat
τῷ πνεύματι,καὶ χάρις Θεῷ ἦν ἐπ᾿ αὐτ
in ipfo . Εt rurfus e) , Iefus au-
tem proficiebat ætate et fapientia , τῷ καὶ πάλιν , Ἰησᾶς δὲ προέκοπτεν
et gratia apud Deum et homines. ἡλικία , καισοφίᾳ , καὶ χάριτι παρὰ
Et dicerem nihil horum conue. Θεῷ καὶ ἀνθρώποις . καὶἐποιμ᾽ ἂν, ὡς
nire diuinitati. Aetare enim
ἐδὲν τέτων αρμότ ]ει θεότητι. ἡλικία
proficit corpus, fapientia vero μὲν γὰρ τὸ σῶμα προκόπτει , σοφίᾳ δὲ
.
anima , nonquæ carer rations
quæ eft compos : ψυχὴ , εχ ἡ ἄλογος , ἀλλ᾽ ἡ λογική
tione ergo praditam animam λογικὴν ἐν ἄρα ψυχὴν ὁ Θεὸς Λόγος
Deus Verum affumfit. ἀνείληφεν . ΟΡΘ .
42) και . Ex Ed . rom. et lipf. infertum. Exftat etiam T. II. p. 1235. vbi
leg . ἄχεσον .
a) Dah. 9, 18. ) Ef. 58, 14.6) Pf. 118, 73. d) Luc. 2, 40. e) Ib. verf. 52.
INCONF VS V S.
1.13
ΟΡΘ. Γενναίως μὲν ἄγαν , ὦ ἄριζε, ORTH. Strenue prorfus , ο
τὰς τρᾶς τῶν ἀντιπάλων διέρρηξας bone vir, tres aduerfariorum cu-
neos perrdeca fed vnionem il-
φάλαγγας. ἀλλὰ τὴν ἕνωσιν ἐκείνην , lam , et upifntat
ii : am
* commix-
καὶ τὴν πολυθρύλλητον κρᾶσιν καὶ σύγχ . tion
emac confufionem , non bi-
χυσιν , ὦ διχῆμόνον , ἀλλὰ καὶ τριχῆ fariam modo , fed trifariam bra-
τῷ λόγῳ διέλυσας , καὶ ὦ μόνον θεότη . tione tua diffoluifti : et non fo-
τος και ανθρωπότητος τὸ διάφορον ἔδει. lum diuinitatis humanitatisque
ξας , ἀλλὰ καὶ αὐτὴν διχῆ διεῖλες τὴν discrimen oftendifti, fedhuma-
ἀνθρωπότητα · ἄλλο μέν τι τὴν ψυχὴν, nitatem quoque ipfambipartito
ἄλλο δέ τι εἶναι τὸ σῶμα διδάξας . ως diuififti, docens , aliud effe ani-
inam , et aliud corpus , vt non
μηκέτι δύο κατὰ τὸν ἡμέτερον λόγον,
iam duæ , vt dicebamus, fed tres
ἀλλὰ τρεῖς νοεῖσθαι φύσεις τῷ Σωτῆρος
intelligantur naturæ Saluatoris
ἡμῶν Ἰησε Χριτ8 . noftri Iefu Chrifti.
ΕΡΑΝ. Σὺ γὰρ ἐκ ἄλλην τινὰ φῂς ERAN . An tu non aliam
~
ἐσίαν τὴν τῆς ψυχῆς παρὰ τὴν τῷ quandam dicis effe fubftantiam
σώματος φύσιν ; anime, quam corporis ?
ΟΡΘ . Ναιχί . ORTH. Omnino.
ΕΡΑΝ. Πῶς τοίνυν ὁ λόγος παρά- ERAN. Quomodo igitur tibi
δοξός ὤφθη σοι ; abfurda difputatio vifa eft?
ΟΡΘ. Ὅτι δύο παραιτέμενος εἰπεῖν ORTH . Quia duas recufans
dicere tres naturas confeffus es.
τρῶς ὡμολόγησας φύσεις.
ΕΡΑΝ . Ἡ πρὸς τὲς ἀντιπάλες ERAN. Sufcepta cum aduer-
διαμάχη τῦτο ποιεῖν βιάζεται . πῶς fariis concertatio hoc facere co-
γὰς ἄν τις ἑτέρως διαλεχθέν τοῖς τῆς ferat quispiam cum iis , qui
σαρκὸς , ἢ τῆς ψυχῆς , ἢ τὸ νὲ τὴν ἀνά · carnis ,vel animæ , vel men-
λήψιν ἀρνσμένοις , εἰ μὴ τὰς περὶ τέ . tis alliumtionem negant , nifi
των ἀποδείξεις ἀπὸ τῆς θείας προφέ. prolatis ex facra fcriptura ho-
ζων γραφῆς ; πῶς δὲ ἄν τις τὲς τὸ rum demonftrationibus ? Quo
Μονογενῆς τὴν θεότητα σμικρύνειν Οι rurfus inodo Vnigeniti diuinita-
φι-
‫اد‬ tem extenuare conantes et, fu-
λονεικῶντας διελέγξαι λυτζῶντας , ἢ τὰ rentes refellat , nifi oftendat fa-
μὲν θεολογικῶς ,τὰ δὲ οἰκονομικῶς δει· eram feripturam alia theologice
κοὺς εἰρηκυῖαν τὴν θείαν γραφήν ; dixiffe , alia ceconomice ?
ΟΡΘ. ᾿Αληθὴς ὗτος ὁ λόγος · ἡμέ ORTH, Vera eft hæc oratio.
τερος γὰρ , μᾶλλον δὲπάντων , ὅσοι τὸν Noftra enim eft , aut omnium
ἀποτολικὸν κανόνα διετήρησαν ἀκλινῆ . potius, qui apoftolicam regulam
immotam conferuarunt. Tu
αὐτὸς δὲ συγήγορος τῶν ἡμετέρων ἀνει autem
ipfe dogmatum noftro
φάνης δογμάτων. rum defenforem te præbuifti.
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶς τοῖς ὑμετέροις ERAN . Et qua ratione veftra
συνηγορῶ , δύο μὴ λέγων υἱός ; defendo , qui duos filios non dico ?
ΟΡΘ . Πότε ἡμῶν ἀκήκοας δύο πρε ORTH. Quando nos vnquam
duos filios affirmantes audifti ?
· σβευόντων υἱές ;
B. Theod. Tom. IV. Η FRAN ..
ERAN, Duas naturas qui di- ΕΡΑΝ . 43 ) Ὁ δύο λέγων φύσεις ,

cit, duos dicit filios . δύο λέγει υἱές .
ORTH. Tres igitur tu dicis ΟΡΘ . Τρᾶς ἦν ἄρα σὺ λέγειςυἱός :
filios : tres enim naturas dixifti. τρεῖς γὰρ εἴρηκας φύσεις . 2
ERAN . Non licebat aliter ad- ΕΡΑΝ. Οὐκ ἦν ἑτέρως τὰ τῶν ἐναν
verfariorum foluere argumenta. τίων διαλύσαι προβλήματα .
ORTH. Hoc ipfum et a nobis ΟΡΘ . Ταὐτὸ τῦτο καὶ παρ᾿ ἡμῶν
audi : eosdemn enim et noshabe- ἄκεσον , τοῖς αὐτοῖς γὰρ χρώμεθα καὶ
mus aduerfarios .
ἡμᾶς ἀνταγωνιςαῖς .
ERAN. Atego poft vnionem ΕΡΑΝ . ᾿Αλλ᾿ ἐγὼ μετὰ τὴν ἕνωσιν
duas naturas non dico.
δύο φύσεις & λέγω
ORTH . Imnino poft multa ΟΡΘ . Καὶ μὴν μετὰ πολλὰς τῆς
vnionis genera , his paulo ante ἑνώσεως γενεάς τέτοις ἔναγχος ἐχρήσω
verbis vfuses . Sed tamen doce τοῖς λόγοις. δίδαξον δὲ ὅμως ἡμᾶς , πῶς
nos , quomodo vnain poft vnio-
μίαν λέγειςμετὰ τὴν ἕνωσιν φύσιν · ὡς
nemdicas naturam :an quodvna
ex ambabusfactafit,anquod al. μιᾶς ἐξ ἀμφοῖνγενομένης , ἢ ὡς θατέρας
tera deletâ, altera remnanferit ? μεινάσης , τῆς δὲ ἑτέρας ἀναιρεθάσης ;
ERAN . Ego dico manfiffe di- ΕΡΑΝ . Ἐγὼ τὴν θεότητα λέγω
vinitatem ,ab hac vero abforptam μεμενηκέναι, καλαποθῆναι δὲ ὑπὸ ταύ
effe humanitatem .
της τὴν ἀνθρωπότητα .
ORTH. Gentilium hæ funt
ΟΡΘ . Ἑλλήνων ταῦτα μῦθοι , καὶ
fabula , et nugæ Manichæorum . Μανιχαίων λῆροι. ἐγὼ δὲ καὶ τὸ φέ-
ferrevero
erubefco . Illi enimn de co . ζαν τότες εἰς μέσον αἰχύνομαι. οἱ μὲν
mefationibus Deorum , hi vero γὰρ καταπόσεις θεῶν , οἱ δὲ περὶ τῆς
de lucis filia in libris fuis fcripfe . τῷ φωτὸς θυγατρὸς ἐν τοῖς λόγοις ἀνέ-
runt. Nos autem huiusmodi γραψαν . ἡμεῖς δὲ τὲς τοιόςδε λόγες
fermones, non tantum vt impios , & χ ὡς δυσσεβεῖς μόνον, ἀλλὰ καὶ ἄγαν
fed etiam vt valde ftultos auer-
famnur. Quomodo enim fim ανοήτες ἀποτρεφόμεθα . πῶς γὰρ ἂν
plex et incompofita natura, quæ ἡ ἁπλῆ καὶ ἀσύνθετος φύσις , ἡ πε
vniuerfa continet , quæ nec con- ριληπτικὴ τῶν ὅλων , ἡ η ἀνέφικτος , ἡ
prehenfibilis eft , nec circuna ἀπερίγραφος , κατέπιεν ἣν ἀνέλαβε
fcripta , eam abforpfit natuamn ;
quam affumfit? φύσιν ;
ERAN. Ac fi mare mellis ΕΡΑΝ. Ὡς ἡ θάλασσα μέλιτος
guttamn accipiat. Statim enim προσλ C άβεσα ςαγόνα . φρεδος γὰρ εὖ
gutta illa euanefcit maris aquæ 9ὺς ἡ σαγὼν ἐκείνη γίνεται , τῷ τῆς
perinixta . θαλάτης ὕδατι μιγνυμένη.
1
ORTH . Mareet gutta quanti- ΟΡΘ. Τῆς θαλάττης καὶ τῆς 5a-
tate differunt, etfi conueniant in γόνος ἐν ποσότητι τι τὸ διαφέρον , καὶ ἐν
vna qualitate . Illud enimmaxi μια γε ποιότητι . ἡ μὲν γὰς μεγίτη , ἡ
mumeft , hæc rninima : et hæc δὲ σμικροτάτη · καὶ ἡ μὲν γλυκεῖα ,
η δε
43 ) O. Ed. rom , et lipf. 3 , fed fine figno interrogationis ad υἱοὺς pofito ,
quo tamen opus effet hoc loco.
INCONF VSV S.
115
ἡ δὲ ἀλμυρά · ἐν δέ γε τοῖς ἄλλοις πλέ . quidem dulcis , illud vero falfama

την συγγένειαν ἐςὶν εὑρῶν, ξυτὴν γὰρ in aliis autem cognationemha-
ἔχεσι , καὶ ὑγραν , καὶ ῥεώδητὴν φύσιν bent plurimam. Vtrumque enim
humidamet fuidam habet natu-
ἀμφότεραι καὶ τὸ εἶναι δὲ αὐταῖς
;
ὁμοίως κτισὸν, καὶ τὸ ἄψυχονδὲ ὡσαύ ] tam ,creatumeffevtrique
'inan imum fimiliter comm atque
une
τως κοινὸν , καὶ μέντοι καὶ σῶμα αὕτη eft, et corpus vtrumque appella-
κακείνη καλεῖται . ἐδὲν ἦν ἀπακὸς τὰς tur. Nihil igitur abfurdi eft, afis
ἀγχιτεύέσας φύσεις ὑπομεῖναι τὴν 'nes naturas mifceri , et alteram
κρᾶσιν , καὶ θατέραν ὑπὸ θατέρας ab altera abfumi. Hic vero
ἀφανιθῆναι . ἐνταῦθα δὲ τὸ διάφορον infinita eft differentia , et tanta ,
ἄπειρον , καὶ τοσῶτον , ὡς μηδεμίαν εἰς vt nulla omnino veritatis ima-
κόνα τῆς ἀληθείας εὑρίσκεθαι . ἐγὼ go reperiatur . Ego vero multa
μέντοι δείκνυμι πολλὰ τῶν κεραννυμέ- tibi oftendam , quæ mixta nor
των 44 )μὴ συγχεόμενα , ἀλλ᾽ ἀκραιφνῆ confunduntur , fed fincera per-
διαμένοντα . manent.
ΕΡΑΝ . Καὶ τίς ἀκήκοε κρᾶσιν ERAN . Et quis vnquam mix-
tionem fine mixtura faltama
ἄκρατον πώποτε ; audiuit ?
ΟΡΘ . Ἐγώ σε τέτο συνομολογῆ . ORTH. Ego perficiam vt hoc
confiteare .
σαι παρασκευάσω .
ΕΡΑΝ . Εἰ φανείη τὸ ξηθησόμενον ERAN. Si quod dicturus es
verum videbitur , non repugna-
ἀληθὲς , ἐκ ἀντιτάξομεν τῇ ἀληθείᾳ .
bimus veritati.
‫اد‬
ORTH . Refponde igitur , vel
ΟΡΘ. ᾿Απόκριναι τοίνυν , ἢ ἀνα-
νεύων , ἢ κατανεύων , ὅπως ἄν σοι ἔχειν
abnu ens, vel annuens, prout tibi
quod dicam 1 fe habere videbitur.
ὁ λόγος δοκῇ .
ΕΡΑΝ . ᾿Αποκρινόμαι . ERAN . Refpondebo .
ORTH. Lux oriens totumne
ΟΡΘ· Τὸ φῶς ἀνίχον πάντα δοκὲς
σοι τὸν αέρα πληρῶν , πλὴν εἰ μή τις aëremn implere tibi videtur, nifi ffi
ἐν ἀντρίοις οἰκίσκοιςκαθειργμένος ἀφώ . quis forte in antris fubterraneis
inclufus lucis expers maneat?
τιςος διαμένοι ;
ΕΡΑΝ . Δοκεῖ μου . ERAN. Sic mihi videtur.
ORTH. Et 1 tota per totum
ΟΡΘ . Καὶ ὅλον δι᾿ ὅλε τῇ ἀέρος
aërein lux diffundi ?
χωρᾶν τὸ φῶς ;
ΕΡΑΝ. Καὶ τέτό μοι συνδοκεῖ. ERAN. Hoc quoque ita mi
hi videtur .
ΟΡΘ. Ἡ δὲ κρᾶσις ἐ δι᾽ ὅλων τῶν ORTH . Mixtio autem an non
κεραννυμένων χωρεῖ ; per omnia quæ mifcentur pro-
cedit ?
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . * ERAN . Verum eft,
ΟΡΘ . Τὸν δέ γε πεφωτισμένον οἰέε ORTH. Illuminatum vero at

rein , nonne lucem et videinus ,
ρα , ὦ φῶς καὶ ὁρῶμεν , καὶ ὀνομάζομεν ; ?
et nominamus :
H2 ERAN .
44 ) μή . Ed . rom . et lipf, μέν .
1
.116 B. THEODORETI DIALOG . II.
ERAN . Omnino.
ΕΡΑΝ . Πάνυγε.
ORTH . Attamen etiam præ- ΟΡΘ . ᾿Αλλ᾿ ὅμως καὶ παρόντος τ8
fente luce , et ficcam qualitatem φωτός , καὶ ξηρᾶς ποιότητος αἰθανό-
fentimus , et humidam , fepe et- μεθα , καὶὑγρᾶς · πολλάκις δὲ ψυχρᾶς
iam et frigidam et calidam.
καὶ θερμῆς .
ERAN. Hæc fentimus.
ΕΡΑΝ. Αἰθανόμεθα τέτων .
ORTH . Poft lucis vero dif
ΟΡΘ. Μετὰ δέ γε τὴν τῷ φωτὸς
natura., remanet aër ipfe in fua αναχώρησιν , μένει λοιπὸν αὐτὸς καθ᾽
ceffum
αὐτὸν ὁ ἀής.
ERAN. Vera hæc funt. ΕΡΑΝ . ᾿Αληθῆ ταῦτα .
ORTH. Hoc quoque confi. ΟΡΘ. Σκόπησον δὴ ἦν καὶ τόδε . ὁ
dera. Ferrum igni admotumn σίδηρος προσομιλῶν τῷ πυρὶ πυρα-
nonne ignefcit ? κτᾶται ;
ERAN . Omnino .
ΕΡΑΝ. Πάνυγε .
ORTH. Et totam ipfius fub- ΟΡΘ. Καὶ δι᾽ ὅλης γε τῆς ἐσίας
ftantiam penetrat ignis ?
αὐτῷ χωρεῖ τὸ πῦς ;
ERAN. Plane.
ΕΡΑΝ. Ναί.
ORTH. Quomodo ergo non ΟΡΘ . Πῶς ἐν ἐκ ἐναλλάξει τέσ
mutat ferri naturam fumma vnio , δήρε τὴν φύσιν ἡ ἄκρα ἕνωσις , καὶ ἡ
et per totum perineans nixtio ? δι᾿ ὅλε χωρᾶσά γε κρᾶσις ;
ERAN. Mutat prorfus. Non ΕΡΑΝ . Καὶ μὴν πάμπαν ἐναλλάτ ·
enim amplius ferrum , fed ignis τα εκέτι γὰρ σίδηρος , ἀλλὰ πᾶς εἶναι
effe cenfetur ; immo etiam ignis νομίζεται . καὶ μέντοι καὶ τὴν πυρὸς
vim habet.
ἐνέργειαν ἔχει.
ORTH. "An non ergo ferrum
ΟΡΘ . Οὐκέτι τοίνυν αὐτὸν2ὁ χαλ-
adhuc ipfumappellat faber , et κεὺς σίδηρον ὀνομάζει , ἐδὲ τῷ ἄκμονα
incudi imponit , etmalleo per προσφέρει ,ἐδέ γε ἐπιφέρει τὴν σφύραν ;
ERAN. Hæc ab omnibus
ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται ταῦτα .
conceduntur.
ORTH . Non igitur ferri na- ΟΡΘ. Οὐκ ἐλυμήνατο ἄρα τῇ σιδή .
turam
Quo corrupit
d fi ignis
igitur in coniunctio.
corpor ibusin . 38 τὴν φύσιν ἡ τῷ πυρὸς ὁμιλία .
reperire li. τοίνυν ἐν σώματιν ἐςὶν‫ اد‬εὑρεῖν ἀσύγχυ
confufam mixtio nem
cet , manifefta infania eft, in na . τον κρᾶσιν , μανία ἄρα σαφὴς ἐπὶ τῆς
tura quæ corrumpi vel mutari ἀκηράτε καὶ ἀναλλοιώτε φύσεως σύγε
nequit , confufionem cogitare , χυσιν νοῦν , καὶ τῆς φύσεως τῆς ἀνα-
affumtæque naturæ interitum :
præfertim cum ad generis bene . ληφθάσης ἀφανισμόν · καὶ ταῦτα λη-
ficium affumta fit.
φθάσης ἐπ᾿ εὐεργεσίᾳ τῇ γένες .
ERAN. Non dicimus dele-
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἀφανισμὸν τῆς ληφθεί
tam effe naturam quæ affumta
eft, fed mutatameffe in fubitari. σης φύσεως λέγομεν , ἀλλὰ τὴνεἰς θεός
tiam diuinitatis . τῆτος ἐσίαν μεταβολήν .
ΟΡΘ .
INCO N F V S V S.
· ΟΡΘ. Οὐκῶν ἔχει τὸ ἀνθρώπινον ORTH. Non igitur habet ge-

nus humanum et priorem cir-
γένος καὶ τὴν προτέραν περιγραφήν ;
cumfcriptionem ?
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς . ERAN. Nequaquam.
ΟΡΘ. Πότε δὲ ταύτην ἐδέξατο τὴν ORTH. Quando vero fufcepit
μεταβολήν ; hanc mutationem ?
ΕΡΑΝ . Μετὰ τὴν ἄκραν ἕνωσιν . ERAN. Poft fummam vnio-
nein.
ΟΡΘ . Πηνίκα δὲ ταύτην γεγενῆσθαι ORTH . Et quando hanc fa-
λέγεις ; & tam effe dicis ?
ΕΡΑΝ. Πολλάκις ἔφην , παρὰ τὴν ERAN. Sæpe iam dixi , in
σύλληψιν . conceptione.
ΟΡΘ. Καὶμὴν μετὰ τὴν σύλληψιν , ORTH . Atqui poft conceptio-
· καὶ ἔμβρυον ἦν ἐν τῇ μήτρα , και τεχθεὶς nem et fatus erat in vtero , et
βρέφος καὶ ἦν καὶ ἐκλήθη , καὶ ὑπὸ ποι- natus infans * fuit et diâtus eft,
μένων προσεκυνήθη , καὶ παιδίον ὡσαύ . et a paftoribus adoratus, et puer
πως καὶ ἐγένετο, καὶ ὑπὸ τῶ ‫د‬ἀγγέλω finiliter et fuit et ab angelo vo-
‫ا‬
προσηγορεύθη . οἶθα ταῦτα , ἢ πλάτ. catus efta ) . Noftihæc , an nos
fabulas fingere arbitraris ?
ταν ἡμᾶς μύθος ὑπάληφας ;
ΕΡΑΝ. Ταῦτα ἡ τῶν θείων εὐαγ ERAN . Hæc diuinorum euan-
γελίων ἱτορία διδάσκει , καὶ ἀντιλέγειν geliorum hiftoria docet , et con-
&χ οἷόν τε tradici non poteft.
ΟΡΘ . Σκοπήσωμεν ὖν καὶ τὰ ἑξῆς. ORTH . Reliqua etiam confi-
Nonne confitemur
ἐχ ὁμολογῶμεν περιτμηθῆναι τὸν deremus .
Dominum fuiffe circumcifum ?
Κύριον ;
ΕΡΑΝ. ῾Ομολογέμεν . ERAN. Confitemur.
ΟΡΘ . Τίνος ἐν περιτομή ; σαρκὸς , ORTH. Cuiusnam ergo fuit

circumcifio ? carnis , an diuini-
ἢ θεότητος ;
tatis ?
ΕΡΑΝ. Τῆς σαρκός .. : ERAN. Carnis.

ΟΡΘ . Τίνος δὲ τὸ αὔξεσθαι , καὶ ORTH . Cuiusautem eft crefce-
re , et proficere ætate et fapientia ?
προκόπτειν ἡλικία τε καὶ σοφία ;
ΕΡΑΝ. Δῆλον , ὡς ἐδὲν τύτων ἀρ ERAN. Ciarum eft nihil ho-
rum conuenire diuinitati.
μότες θεότητι.
πεινῆν καὶ ORTH. Ergo nec efurire, nec
ΟΡΘ. Οὐκῶν ἐδὲ τὸ
fitire.
διψῆν ;
ERAN. Nullo modo.
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς .
ΟΡΘ . Οὐδέ γε τὸ βαδίζειν , καὶ κοι ORTH . Sed nec atnbulare , et
πιᾶν , καὶ καθεύδειν , καὶ τὰ ἄλλα ἀπα- fatigari , et dormire , et alia , vt
femel dicam , eiusmodi ,
ξαπλῶς τὰ τοιαῦτα ;
ERAN. Prorfus non.
ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς .
ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν παρὰ τὴν σύλληψιν ORTH . Si erga in conceptio-
ἡ ἕνωσις γέγονε , ταῦτα δὲ πάντα ne vnio facta eft , et hæc omnia
0. H 3 · ' poft
a) Luc. 2, 12.
poft conceptionein et poft par- μετὰ τὴν σύλληψιν καὶ τὸν τόκον ἐγέ-
tum acciderunt , haudquaquam
fane poft vnionem naturam fuam νετο , ἐκ ἄρα μετὰ τὴν ἕνωσιν τὴν οἰ
amifit humanitas.
κείαν φύσιν ἡ ἀνθρωπότης ἀπώλεσεν .
ERAN, Non rette defignaui.
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἀκριβῶς ὡρισάμην . με
Poftquam enim a snortuis refur. τὰγὰρ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάτασιν ἡ σὰρξ
rexit , caro mutationem in diui- ἐδέξατο τὴν εἰς θεότητος φύσιν μετά
nitatis naturam fortita eft.
βολήν .
ORTH . Nihil igitur poft re-
ΟΡΘ . Οὐδὲν ἦν ἐν αὐτῇμεμένηκεμετα
furrectionem in ea manfit, quod
τὴνἀνάςασιν τῶν ὅσα τὴν φύσιν δηλοῖ .
naturam declaret .
ERAN , Si manfit , non eft fa-
Eta diuina mutatio . ΕΡΑΝ. Εἰ μεμένηκεν, ἐδὲ γέγονεν ἡ
θεία μεταβολή .
ORTH . Quomodo igitur in-
credulis difcipulis et mnanus ΟΡΘ. Πῶς ἦν ἀπιςᾶσι τοῖς μαθη
ταῖς καὶ τὰς χεῖρας ὑπέδειξε , καὶ τὸς
oftendit, et pedes ?
πόδας ;
ERAN, Sicut ianuis claufis
ΕΡΑΝ. Ως εἰσῆλθε τῶν θυρῶν κε
ingreffus eft .
κλεισμένων .
ORTH . Sed ingreffus eft ia-
ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ εἰσῆλθε τῶν θυρῶν κε
nuis claufis , ficut exiuit ex vte . κλεισμένων , ὡς ἐξῆλθεν ἐκ μήτρας τῶν
,
ro, cum virginis clauftra obfifte τῆς παρθένε κλείθρων ἐπικειμένων
, ὡς
rent, et ficut in mari ambulauit . θαλάττης ἐξάδισεν . ἐδέπω δὲ
Nondum autem , vt dicis , natu . ἐπὶ
mæ facta erat mutatio. τὰ τὸν σὸν ἐγεγόνε λόγον τῆς φύσεως
ἡ μεταβολή .
ERAN. Oftendit Dominus
ΕΡΑΝ . Ἔδειξε τοῖς . ἀποτόλοις 2ὁ
manus apoftolis , ficut cum Iaco- Δεσπότης χεῖρας , ὡς ἐπάλαισε τῷ
bo lu &tatus eft .
Ἰακώβ.
ORTH. Sed non finit Domi- N
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾽ ἐκ ἐᾶ νοεῖν ὅτως ὁ ΚύJ
nus nos fic intelligere. Nam
cum difcipuli fufpicarentur fe ριος . τῶν γὰρ μαθητῶν πνεῦμα θεω-
* fpiritum videre , * fufpicionem eἂν τοπασάντων , ἐξήλασε τήνδε τὴν
' hanc Dominus remouit , et car- ὑποψίαν ὁ Κύριος , καὶ τὴν τῆς σαρκὸς
nisnaturam demonftrauit . Cur υπέδειξε φύσιν. τί γὰρ , φησὶ, τεταραγ
enim, inquit a), turbati eftis , et μένοι ἐξὲ , καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀνα-
cur cogitationes adfcendunt in βαίνεσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν ; ἴδετε
cordibus veftris ? videte manus
τὰς χεῖράς με , καὶ τὰς 4ς) πόδας , ὅτι
aneas , et pedes meos, quiaego
> ἐγώ εἰμι . ψηλαφήσατέ με, καὶ
αὐτὸς
ze , quia fpiritus carnem et oßa ἴδετε , ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀξέα ἐκ
non habet , ficut me videtis ha- ἔχει , καθὼς ἐμὲ θεωρᾶτε ἔχοντα . καὶ
bere. Et vide quam accurate
locutus fit . Non enim dixit , fe ὅρα τε ξήματος τὴν ἀκρίβειαν. ἐ γὰρ
carnem et offa effe , fed carnem είπε, σάρκα καὶ ὀτέα ὄντα , ἀλλὰ σάρκα
και
45 ) πόδ . Deeft με
a) Luc. 24, 38. 39.
119
1 INCONF VS VS.
καὶ ὀξέα ἔχοντα , ἵνα δείξῃ , ἄλλο μὲν et offa habere : vt oftenderet ,
τὸ ἔχον κατὰ τὴν φύσιν , ἄλλο δε δὲ aliud quidem effe id quod habet
fecundum naturam , aliud vero
r
τὸ ἐχόμενον . ὥσπες γὰρ ἄλλο μὲν ἐς; id quod habetu . Sicut enim
τὸ λαβόν , ἄλλο δὲ τὸ ληφθὲν , εἷς δὲ aliud eft id quod affumfit , aliud
ἐξ ἀμφοῖν ὁ Χριτὸς θεωρεῖται · ἔτω τὸ quod affumtum eft , vnus autem
ex ambabus Chriftus confidera-
ἔχον πρὸς τὸ ἐχόμενον πλέξην μὲν tur : ita habens ab eo quod ha-
ἔχει διαφορὰν , ἐκ εἰς δύο δὲ πρόσω · betur plurimum differt , nec ta-
πα μερίζει τὸν ἐν τέτοις νούμενον . mnen in duas perfonas diuidit
ὁ μέντοι Κύριος ἀμφιβαλλόντων ἔτι eum qui in his intelligitur .
Dominus quidem dubitantibus
τῶν μαθητῶν , καὶ τροφὴν ἤτησε , και adhuc difcipulis , et cibum pe-
λαβὼν ἔφαγεν ,ἔτε φαντασίᾳ τὴν τρο- tiit , et fumtum comedit , nec
tantum fpecie confu-
φὴν αναλίσκων , ἔτε τῷ σώματος τὴν fallaci
niens cibum , nec corporis indi-
χρείαν πληρῶν . gentiam explens.
ΕΡΑΝ . Καὶ μὴν ἀνάγκ η δυοῖν θά ERAN . Atqui duorum alte-
‫اد‬
τερον δέξασθαι. ἢ γὰρ δεηθεὶ μετέ . rum amplectineceffe eft. Aut
ς
‫اد‬ enim indigens fumfit , aut non
λαζεν , ἢ μὴ δεόμενος ἔδοξε μὲν ἐσθίειν , indigens , comedere quidem vi-
ἥκισα δὲ μετέλαβε τροφῆς, fus eft , at cibum non fumfit .
ΟΡΘ . Τροφῆς μὲν ἐκ ἔχρηζεν ἀθά ORTH, Cibo quidem corpus
νατον γεγενημένον τὸ σῶμα . καὶ γὰρ immortale factum non egebat .
περὶ τῶν ἀνιςαμένων ὁ Κύριος ἔφη , ἐκεῖ De iis enim qui refurgunt dixit
ἔτε γαμῶσιν , ἔτε 46 ) γαμίσκονται, ἀλλ᾽ Dominus a ), Ibi neque vxores
ducunt , neque nubunt , fed
47 ) εἰσὶν ὡςἄγγελοι , ὅτι μέντοι μετέ · fiunt ficut angeli. Quod autem
λαβε τῆς τροφῆς, μάρτυρες οἱ ἀπό5ο cibum fumferit , teftes funt apo-
τω Nain beatus Lucas in
λοι. ὁ μὲν γὰρ μακάριος Λενᾶς ἐν τῷ ftoli.
προοιμίῳ τῶν πράξεων ἔφη , ὡς συναλί- Actuumn procenio dixit b ), Et
vefcens cum apoftolis Domninus,
ζόμενος τοῖς ἀποτόλοις ὁ Κύριος παρήγ .
χελεν ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζε. præcepit eis c )ne abHierofoly-
mis difcederent. Et diuiniffimus
θαι. ὁ δὲ θειότατος Πέτρος σαφέτερον Petrus clarius dixit a) , Qui co-
εφηκεν , Οἵτινες συνεφάγομεν και συνε- medimus et bibimnus cum eo ,
πίομεν αὐτῷ , μετὰ τὸ ἀναζῆναι αὐτὸν poftquam refurrexit a mortuis ,
ἐκ νεκρῶν . ἐπειδὴ γὰρ τῶν κατὰ τὸν Cum enim eorum , qui inpre
παρόντα βίον ἴδιον τὸ ἐπίειν ,ἀναγ. fenti funt vita , proprium fit co-
καίως ο Κύριος τῆς σαρκὸς τὴν ἀνά- medere , congruenter Domninus
5ασιν διὰ βρώσεως καὶ πόσεως ἔδειξε per cibum et potum carnis re-
τοῖς μὴ νομίζεσιν ἀληθῆ . ταὐτὸ δὲ τῇ . furrectionem de eius verita
te dubitantibus demonftrauit.
το καὶ ἐπὶ τῷ Λαζ άρε , καὶ ἐπὶ τῆς idem etiam cum Lazaro et
Ἰαερε πεποίηκε θυγατρός . καὶ γὰρ Iairi filia fecit e) . Etenim
Η 4 cum
γαμ . et 47 ) εἰσιὡς ἄγγ . Vtraque le &tio exftat apudMarcum loco infig

46)
citato , non Matth . 22 , 30. vt in Ed . priori exprefium erat .
a ) Luc. 24, 41 - 43ο b) Marc. 12, 25. c) Act.1, 4. d ) A&. 10, 41. e) Marc. 5, 43.
loh. 12, 2.
RETI
120 B. THEODO DIALOG . II,
cum hanc fufcitaffet, iufit ei ταύτην ἀνατήσας , προσέταξεν αὐτῇ

dari cibum : et Lazaruin fecuin δοθῆναι φαγεν, καὶ τὸν Λάζαρον
difcumbentem habuit , veram συνε-
eius refurrectionem hac ratione ξιώμενον εἶχε , ταύτῃ δεικνὺς τὴν ἀνά
demonftrans . ςασιν ἀληθῆ ,
ERAN. Si concedimus Do-
minum vere comedifle , conce- ΕΡΑΝ . Εἰ δοίημεν ἀληθῶς βεβρω
κέναι τὸν Κύριον, δῶμενκαὶ πάντας αν
damnus etiain omnes homines
poft refurrectionen cibum cat θρώπες μετὰ τὴν ἀνάςασιν μεταλαμ‐
pere. βάνειν τροφῆς .
ORTH, Quæ per quandam ΟΡΘ. Τὰ διά τινα οἰκονομίαν ὑπὸ
* difpenfationem **a Domino fa- το Σωτῆρος γενόμενα , ἐκ ἔτι κανὼν καὶ
eta funt, non funt regula- et de-
cretum naturæ. Nam et alia ὅρὸς τῆς φύσεως . ἐπεὶ καὶ ἄλλα τιν
ᾠκονόμησεν, ἃ τοῖς ἀναβιώσκεσιν ἐδ᾽ ὅ
quadam difpenfauit , quæ reui.
vifcentibus minime euenient, λως συμβήσεται .
ERAN. Quænam hæc? ΕΡΑΝ. Τίνα ταῦτα ;
ORTH. Anne refuſcitatorum
ΟΡΘ. Τῶν ἀνιξαμένων τὰ σώματα ,
corpora incorruptibilia erunt et ἐκ ἄφθαρίᾳ γενήσεται, καὶ ἀθάνατα ;
immortalia ?
ERAN . Sic nos diuinus Pau- ΕΡΑΝ . Οὕτως ἡμᾶς ὁ θεῖος Παῦ
lus docuit. Seminatur enim, λος ἐδίδαξε . σπείρεται γὰρ , ἔφη , ἐν
inquit a ) , in corruptione, furgit φθορᾷ , ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσία σπει
in incorruptione. Seminatur
in ignominia , furgit in gloria ρεται ἐν ἀτιμία , ἐγάζεται ἐν δόξῃ
Seminatur in infirmitate, iurgit σπάζεται ἐν ἀσθενείᾳ , ἐγείρεται ἐν δυ
in virtute , Seminatur corpus νάμει σπείρεται σῶμα ψυχικὸν , ἐχεία
animale , furgit corpus fpirituale , εεται σῶμα πνευματικόν .
ORTH , Sed Dominus , qui ,
ΟΡΘ . Αλλ᾿ ὁ Κύριος , ἀπηρά καὶ
minime mutila , fed integra ἀλώβητα πάντων ανθρώπων ἐγείρων τα
omnium hominum corpora σώματα · ἔτε γὰς χωλότης , ἔτε τις
fufcitat , ( neque enim claudi- φλότης ἐν τοῖς ανιταμένοις εὑρίσκεται

catio , nec cæcitas in refurgen- τῷ οἰκείῳ σώματι τὰς ἐκ τῶν ὅλων γε
tibus inuenitur, ) in fuo ta-
men corpore clauorum forami γενημένας διατρήσεις κατέλιπε , καὶ
ma , et lateris vulnus reliquit; τὴν τῆς πλευρᾶς ωτειλήν , καὶ τότε
cuius rei teftes funt ; et iple Do. μάρτυρες αὐτός τε ὁ Κύριος , καὶ τῷ
minus, et manus Thomæb ). Θωμα αἱ χεῖρες .
ERAN. Verum eft ,
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές,
ORTH . Si igitur poft refur-
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν μετὰ τὴν ἀνάςασιν
reftionem cibum fumfit Do· τροφῆς τε μετέλαβεν ὁ Δεσπότης , καὶ
minus , manusque et pedes di- τὰς χεῖρας ἔδειξε καὶ τὸς πόδας τοῖς
fcipulis oftendit , et quæ in
μαθηταῖς, καὶ τὰς ἐν τέτοις διαιρήσεις
his erant furamina clauorum , τῶν ὅλων, καὶ μέντοι γε καὶ τὴν πλευ
itemque latus cum inflicti
ραν , καὶ τὴν ἐν αὐτῇ γεγενημένην ἐκ
vulneris veftigio , et dixit il- τῆς πληγῆς ὠτελήν ' καὶ ἔφη πρὸς αὐ-
T&S
«) 1 Cor. 15, 42 -* 44· b) Ioh. 20, 27.

INCONFV SV S. 121
τές , Ψηλαφήσατέ με , καὶ ἴδετε , ὅτι lis a), Palpate me ,et videre , quia
πνεῦμα σάρκα καὶ ὀξέα ἐκ ἔχει, και fpiritus carnen et offa non ha-
θὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα˙ μεμένηκεν
. bet,ficut me videris habere ,
ἄρα καὶ μετὰ τὴν ἀνάτασιν ἡ τῷ σώ . manfit etiam poft refurrectio-
ματος φύσις , καὶ εἰς ἑτέραν ἐσίαν ᾖ nem corporis natura .
μετεβλήθη. 1 aliam fubftantiam mutata eft.
ΕΡΑΝ . Οὐκῶν καὶ θνητόν ἐξι και ERAN. Et igitur et mortale
παθητὸν μετὰ τὴν ἀνάτασιν ; et paffibile poft refurrectionem ?
ΟΡΘ. Οὐδαμῶς , ἀλλ᾽ ἄφθαρτον ; ORTH. Nequaquam , fed in-
καὶ ἀπαθὲς , καὶ ἀθάνατον . corruptibile , et inpaffibile , et
imninortale .
ΕΡΑΝ . Εἰἄφθαρτόν ἐςι, καὶ ἀπα- ERAN. Si eft incorruptibile ,
θὲς , καὶ ἀθάνατον , εἰς ἑτέραν μετα- et impoffibile , et immortale , in
alian naturam mutatum eft,
βέβληται φύσιν,
ΟΡΘ . Ταγαρῶν καὶ τὰ πάντων ἀν ORTH . Ergo omnium quo-
θρώπων σώματα εἰς ἑτέραν ἐσίαν με . que hominum corpora in aliam
fubftantiam mutabuntur . In-
ταβληθήσεται. ἄφθαρτα γὰρ ἅπαν
‫اد‬ corruptibilia enim erunt omnia,'
τα καὶ ἀθάνατα ἔται . ἢ ἐκ ἀκήκοας et immortalia , Anne audifti
τῷ ἀποτόλε λέγοντος, Δεῖ γὰρ τὸ φθαρ: apoftolum dicentein b) , Oportet
τὸν τῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν , καὶ enim corruptibile hoc induere
incorruptibilitatein , et mortale
τὸ θνητὸν τῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν ; hoc induere immortalitatenfrei
ΕΡΑΝ . ᾿Ακήκοα ERAN. Audivi ,
ΟΡΘ. Οὐκῶν μένει μὲν ἡ φύσις, με : ORTH. Manet igitur natura ,
ταξάλλεται δὲ αὐτῆς τὸ φθαρτὸν εἰς mutatur auten quod eius et

corruptibile in incorruptionem,
ἀφθαρσίαν , καὶ τὸ θνητὸν εἰς ἀθάνα- et quod mortale eft in immor ,
σίαν. σκοπήσωμεν δὲ ἑτωσὶ, τὸ ἀσθενῶν talitatem . * Sic auten confis
σῶμα καὶ τὸ ὑγιεῖνον , σῶμα καλῦμεν deremus. Infimum corpus , et
quod fanum eft, corpus perinde
ὁμοίως . appellamus .
ΕΡΑΝ . Ναιχί. ERAN. Ita eft.
ΟΡΘ. Διατί ; ORTH . Quam ob caufamn ?
ΕΡΑΝ. Ἐπειδὴ μετέχει τῆς αὐτῆς ERAN. Quia vtrumque ean-
ἐσίας τὰ ἀμφότερα . dem habet fubftantiam .
ORTH . Et tamen maximain
ΟΡΘ. Καὶ μὴν πλάτην ἐν αὐτοῖς
ὁρῶμεν διαφοράν , τὸ μὲν γάρ ἐςιν ὑγιές , in his cernimus differentiam .
Hoc enim fanum eft , integrum
τε, καὶ ἄρτιον , καὶ ἀπήμαντον . τὸ δὲ ἢ
‫ار‬ et illæfum. Illi vero vel oculus
τὸν ὀφθαλμὸν ἐκκεκομμένον , ท ἢ τὸ σκές effoffus , vel crus fractum eft, vel
λος έχει πεπληγμένον , ἢ ἄλλο τι πά- aliud quodpiam graue incom-
θος παγχάλεπον . modum .
ERAN. Sed in eadem natura
ΕΡΑΝ . ᾿Αλλὰ περὶ τὴν αὐτὴν φύ
σιν ἑκάτερον γίνεται , καὶ ὑγεία , και hæret vtraque , et fanitas, et int
firmitas,
ἀσθένεια . HS ORTH
a) Luc. 24, 39, b ) 1 Cor. 15 , 57
122 ' Β . ΤHEODORETI DIALOG . 11.
ORTH. Corpus igitur appel- ΟΡΘ . Οὐκὲν τὸ σῶμα ἐσίαν κλη-

landum eft fubftantia : morbus τέον , καὶ τὴν νόσον καὶ τὴν ὑγείαν συμ
1
vero et fanitas , accidens . βεβηκός .
ERAN . Vtique : nam corpo-
ΕΡΑΝ . Πάνυγε. συμβαίνει γὰρ τῷ
ri hæc accidunt , et recedunt. σώματι ταῦτά γε, καὶ ἀποσυμβαίνει.
ORTH. Ergo et corruptio et ΟΡΘ . Ταγάρτοι καὶ τὴν φθορὰν
mors accidentia, non fubftantiæ καὶ τὸν θάνατον συμβεβηκός, ἐκ ἐσίας
vocandæ funt : accedunt enim ονοματέον. συμβαίνεσι γὰρ , καὶ ἀπο
et recedunt .
συμβαίνεσι.
ERAN . Sic vocentur. ΕΡΑΝ . Οὕτω κλητέον.
ORTH. Ergo etiam hominum ΟΡΘ . Οὐκῶν καὶ τὰ τῶν ἀνθρώ-
corpora , a corruptione quidem
των σώματα , τῆς μὲν φθορᾶς ἀνιτά .
cum refurgunt , a morte etiam
μενα καὶ τῆς θνητότητος ἀπαλλάττε
liberantur , propriam tainen na.
turam non amittunt. ται, τὴν δέ γε οἰκείαν ἐκ ἀπολύει φύσιν.
ERAN. Vera dicis. ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
ORTH . Ergo domminicum ΟΡΘ . Καὶ τὸ δεσποτικὸν τοιγαρῶν
quoque corpus , incorruptibile σῶμα , ἄφθαρτον μὲν ἀνέση , καὶ ἀπα
quidem refurrexit , et impaftibi . θές , καὶ ἀθάνατον , καὶ τῇ θείᾳ δόξα
Te,et immortale , et diuina gloria δεδοξασμένον , καὶ παρὰ τῶν ἐπερα
glorificatum , et a cæleftibus po-
teftatibus adoratur : corpus ta- νίων προσκυνᾶῖται δυνάμεων˙ σῶμα δὲ
men eft , priftinam habens cir· ὅμως ἐπὶ , τὴν προτέραν ἔχον περιγρά
cumfcriptionen .
φήν .
ERAN. In his quidem verifi- ΕΡΑΝ. Ἐν μὲν τέτοις εἰκότα λέ
milia dicere videris : fed poft ad- Yer δοκεῖς . μετὰ δέ γε τὴν εἰς ἐρανὲς
fcenfionem in cælos, non puto te
ἀνάληψιν, ἐκ οἶμαι σελέξειν, ὡς ἐκεἰς
diξturum , quod non in diuini.
tatis naturam mutatum fit. θεότητος μετεβλήθη φύσιν .
‫اد‬
ORTH. Ego fane non dice- ΟΡΘ . Ἐγὼ μὲν ἐκ ἂν φαίην , ἀντ
rem ,humanis perfuafus rationi- θρωπίνοις πειθόμενοςλογισμοῖς .ὃ γὰς
bus. Neque enim adeo fum te-
ἕτως εἰμὶ θρασὺς , ὥτε φάναι τι σεσί-
merarius, vt aliquid dicam , de
quo diuina fileat fcriptura. Au γημένον παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ . ἤκεσα
diui autemdiuinum Paulum cla- μέντοι τε θείς Παύλε βοῶντος , ὅτι ἔςη-
mante a ),Conftitu Deusdiem
in quom iudicaturusit eft orbem σεν 48) ὁ Θεὸς ἡμέραν, ἐν ᾗ μέλλει κρί
νειν τὴν οἰκεμένην ἐν δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ
terrarum in iuftitia per virum
ὥρισε, πίτιν παραχὼν πᾶσιν , ἀνας
quem conftituit , fidem prabens ᾧ
omnibus , fufcitans euin a mor- σας 49 ) ἐκ νεκρῶν αὐτόν . μεμάθηκα
tuis. Didici etiam a fanctis an- δὲ καὶ παρὰ τῶν ἁγίων ἀγγέλων , ὅτι
gelis b ) , fore vt veniat eo modo έτως ἐλεύσεται ὃν τρόπον αὐτὸν εἶδον
quo viderunt ipfum difcipuli οἱ μαθηταὶ πορευόμενον εἰς τὸν ἐρα-
euntem in cælum. Viderunt νόν . εἶδον δὲ περιγεγραμμένην φύσιν ,
autem circumfcriptam naturam ,
48) ὁ Θεός. Ex verf. 3o. additur . 49) ἐκ ν . αὐτ. Ριο αὐτὸν ἐκ νεκρῶν .
a) Act. 17, 31, b) Act, 1, 11 .
INCONFV SV S.
123
ἐκ ἀπερίγραφον. ἤκεσα δὲ καὶ τῷ Κυ- non incircumfcriptam . Audiui

ρίε λέγοντος , Οψεθε τὸν υἱὸν τῷ ἀν- vero etiam Dominum ipfum di-
centem a ) , * Videbitis filium *
θρώπε 50 ) ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν hominisvenientem in mubibus
τῇ ἐρανε . καὶ οἶδα περιγεγραμμένον cali . Scio autem circumferi-
τὸ ὑπ᾽ ἀνθρώπων ὁρώμενον . ἀθέατοs ptum effe quod ab hominibus
γὰρ ἡ ἀπερίγραφος φύσις. καὶ μέντοι cernitur. Inuifibilis enim eft
καὶ τὸ καθίσαι ἐπὶ θρόνε δόξης , καὶ natura , quæ non eft circumferi-
ζῆσαι τὲς μὲν ἀμνὲς ἐκ δεξιῶν , τὰς δὲ pta . Illud etiam b ), federe in
throno gloriæ , et ftatuere agnos a
¦ ἐρίφες ἐξ εὐωνύμων , τὸ περιγεγραμ ·
dextris , bados vero a finiftris ,
μένον δηλοῖ. circumfcriptionem fignificat.
ΕΡΑΝ. Οὐκὲν ἐδὲ πρὸ τῆς ἐναν- ERAN. Ergo ne quidem ante
θρωπήσεως ἀπερίγραφος ἦν. ὑπὸ γὰρ incarnationem incircumfcriptus
τῶν Σεραφὶμ αὐτὸν εἶδεν ὁ προφήτης fuit. Nam propheta vidit ipfum
· κυκλέμενον · a Seraphinis circumdatum.
ΟΡΘ. Οὐκ αὐτὴν εἶδεν ὁ προφήτης ORTH. Non ipfam vidit pro-
pheta Dei fubftantiam , fed fpe-
τῷ Θεῷ τὴν ἐσίαν , ἀλλ᾿ ὄψιν τινὰ τῇ
ciem quandam fuo captui accom-
αὐτῷ δυνάμει συμβαίνεσαν . μετὰ δὲ τὴν
mnodatam . Poft refurrectionem
ἀνάκασιν , ἅπαντες αὐτὴν τῷ κριτᾶ τὴν
vero , omnnes ipfam iudicis vifi-
ὁρωμένην ὄψονται φύσιν . bilem cernent naturam.
ΕΡΑΝ . Ὑποχόμενος λόγον μὴ λέ- ERAN. Qui pollicitus es te
γειν ἀμάρτυρον , λογισμὸς ἡμῖν οἰκείες nihil fine teftimoniis dicturum ,
propias nobis cogitationes pro-
προσφέρεις .
ponis .
ΟΡΘ . Ἐγὼ ταῦτα παρὰ τῆς θείας ORTH. Ego hæc ex diuina
fcriptura didici.
ἐδιδάχθην γραφῆς . ἤκεσα γὰρ Ζαχα- Zachariam Audiuidicen-
prophetam enim
ρίς το προφήτε λέγοντος , Ὄψονται tenc) , Videbunt quem trans-
εἰς ὃν ἐξεκέντησαν . πῶς δὲ ἕψεται τῆς fixerunt . Quomodo autem fe :
προφητείας τὸ τέλος , τῶν ἐςαυρωκό- quetur euentus prophetiam , fi
των μὴ γνωριζόντων ἣν ἐξαύρωσαν φύ- qui crucifixerunt non agnofcent
σιν ; ἤκεσα δὲ καὶ τῷ νικηφόρε Στε . quam crucifixerunt naturam ?
Audiui etiam gloriofum marty-
φάνε βοῶντος , Ἰδὲ θεωρῶ τὸς ἐς
rem Stephanum clamantem d),
ἀνεῳγμένες , καὶ τὸν υἱὸν τῶ ἀνθρώπε Ecce video cælos apertos , et
51) ἑςηκότα ἐκ δεξιῶν τῷ Θεῷ . εἶδε δὲ filium hominis ftantem a dextris
Dei . Vidit autem vifibilem , noul
τὴν ὁρωμένην , 8
ὦ τὴν ἀόρατον φύσιν . inuifibilem naturam ,
ΕΡΑΝ. Ταῦτα μὲν ὅτω γέγρα ERAN . Hæc quidem fic fcri.
πται. ἀλλὰ τὸ σῶμα , μετὰ τὴν εἰς
ptafunt : fed corpus poft adfcen-
ἐρανὲς ἀνάληψιν , ἐκ οἶμαι σε δείξειν fionem in cælos non puto demon-
ftrare te poffe corpus a viris Spi-
ὑπὸ τῶν πνευματοφόρων ἀνδρῶν προσ-
ritu faneto aflaris effe appel-
αγορευόμενον σῶμα . latum.
ORTH .
50 ) ἐρχ . κ.λ. Omiffa funt quæ l. c.præcedunt, καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως.
51 ) ἑς . ἐκ δεξ . Recepta leétio , ἐκ δεξιῶν ἑςῶτα ,
a ) Matth .26 , 64 . b) Ib. c. 25, 31.33. c) Zach. 12, 10. · « ) Act . 7, 56 .
ORTH. Abunde quidem vel ea ΟΡΘ. Μάλιτα μὲν καὶ τὰ προειρή .

quæ difta funt corpus demon . μένα τῷ σώματος υπάρχει δηλωτικά .
ftrant : quod enim amconfpicitur ,τὸ γὰρ ὁρώμενον, σῶμα . δείξω δὲ ὅμως,
corpus eft: oftend tamen poft
adfcenfionem corpusDominicor . καὶ μετὰ τὴν ἀνάληψιν σῶμα καλέμε .
pus effe appellarum . Audiergo νον τῷ Δεσπότε τὸ σῶμα . ἄκεσον τοί
~
spoftolumn docentema ) Noftra νυν τῷ ἀποτόλε διδάσκοντος · ἡμῶν γὰρ
enim ,inquit , conuerfatio in ca- τὸ πολίτευμα ἐν ἐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ ε
lis eft, vnde etSeruatorem exfpe: καὶ Σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον
&tamus Dominum lefum , qui
transformabit corpushumiliteris 52 ) Ἰησῶν , ὃς μεταχηματίσει τὸ σῶμα
noftra , vt fiat conforme corpori τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, εἰς τὸ γενέθαι
gloriæ ipfius. Non eft ergo αὐτὸ σύμμορφον 53) τῷ σώματος τῆς
mutatum in aliam naturam : fed δόξης αὐτῇ. 8 τοίνυν εἰς ἑτέραν μετα-
manfit corpus, diuina gloria ple- βέβληται φύσιν, ἀλλὰ μεμένηκε σῶμα ,
num , et lucis radios emittens , θείας μέντοι δόξης πεπληρωμένον , και
cui conformia fient corpora
dorum. Quodfi veroillud in φωτὸς πέμπον ἀκτῖνας, ἐκείνῳ τὰ τῶν
aliam naturam mutatum eft , et ἁγίων σώματα γενήσεται σύμμορφα .
eἰ δὲ εἰς ἑτέραν ἐκεῖνο μετεβλήθη φύ
horuin finiliter mutabuntur :
σιν , καὶ τὰ τέτων ὡσαύτως μεταβλη-
erunt enim illi conformia . Si
vero corpora fanctorum naturæ θήσεται . σύμμορφα γὰρ ἐκείνῳ γενή-
formam retinent, corpus quoque σεται, εἰ δὲ τὰ τῶν ἁγίων φυλάττε
dominicum * fimiliter pro τὸν χαρακτῆρα τῆς φύσεως , καὶ τὸ
priam fubftantiam habet immu· δεσποτικὸν ἄρα ὡσαύτως τὴν οἰκείαν
tabilem . ἐσίαν ἀμετάβλητον ἔχει, 2
ERAN. Aequalia igitur cor-
ΕΡΑΝ. Ἶσα τοίνυν ἔσαι τῷ δεσπο-
dominico erunt corpora τικῷ σώματι τῶν ἁγίων τὰ σώματα ;
pori orum
fanêt ?
ORTH. Incorruptibilitatis fa- ΟΡΘ . Τῆς μὲν ἀφθαρσίας , καὶ
ne et immortalitatis participes μέντοι καὶ τῆς ἀθανασίας μεθέξει και
erunt. In communionem etiam
gloriæ venient , ficut ait apofto . ταῦτα . κοινωνήσει δὲ καὶ τῆς δόξης, και
Ius b) , Si quidem cum eo pati. θα ησιν ὁ ἀπόςολος , Εἴπερ συμπάχο-
mur , vt etiam vnd glorificemur . με ἵνα καὶ συνδοξασθῶμεν . ἐν δέ γετῇ
In quantitate autem ingens eft πιοτητι πολὺ τὸ διάφορόν ἐξιν εὑρεῖν,
difcrimen , ac tantum quantum καὶ τοσῶτον , ὅσον ἡλία πρὸς ἀτέρας ,
eft inter folem et ftellas , vel po-
tius inter dominum et feruos , μᾶλλον δὲ ὅσον δεσπότε πρὸς δέλες, και
er inter illuminantem et illumi τῷ φωτίζοντος πρὸς τὸ φωτιζόμενον .
natum , Sua tamen nomina fer- μεταδέδωκε δὲ ὅμως τῶν οἰκείων ὀνομά .
vis quoque impertiit , et qui των τοῖς δέλοις , καὶ φῶς καλέμενος ,
•
lux appellatur , lucem fanetos φῶς τῆς ἁγίας ἐκάλεσεν ὑμεῖς γὰρ,φη
τῇ κόσμε, καὶ ἥλιος δια
appellauit. Vos enim ,inquitc ), σῖν, ἐςὶ τὸ φῶς τε
eftis lux mundi. Et qui fol iu-
ftitia nominatur , de feruis di. καιοσύνης ὀνομαζόμενος ,περὶ τῶν δέλων
φησὶ,
§2 ) Inc. DeeftΧρισόν. 53) το σώμ . Loco cit. eft τῷ σώματι.
4) Philipp. 3, 20. 21. b) Rom, 8, 17. €) Matth. 5, 14.

INCON FV S V S. 123
φησὶ , Τότε ἐκλάμψεσιν οἱ δίκαιοι ως cit a ), Tunc fulgebunt iuftificut

ὁ ἥλιος. κατὰ τὸ ποιὸν τοίνυν , 8 κατὰ fol. Secundum qualitateth er-
2
τὸ ποσὸν , σύμμορφα ἔται τῷ δεσποτι. 80 , non fecundum quantita-
tem , conformia erunt corpori
κῷ σώματι τῶν ἁγίων τὰ σώματα . dominico corpora fandtorum .
ἰδέ σοι διαῤῥήδην ἐδείξαμεν ὅπερ ἡμᾶς Ecce tibi aperte oftendimnus
ἐπήγγειλας . εἰ δέ σοι δοκεῖ, καὶ ἑτέρως quod a nobis poftulafti. Quod
fi
tibi videtur , aliter etiam con-
ττο σκοπήσωμεν . fideremus ,
῎ΕΡΑΝ . Πάντα δεῖ λίθον κινεῖν, καὶ ERAN. Omnem conuenit la- 1
τὰ τὴν παροιμίαν, ὥςε τὸἀληθὲς ἐξευ- pidem mouere, quod eftin pro-
ρεν. ἐχ ἥκισα δὲ θείων προκειμένων verbio , vtvero
veritas inueniature
cum de diuinis
maxime
δογμάτων .
dogmatibus eft quæftio,
ΟΡΘ . Εἰπὲ τοίνυν , τὰ μυτικά σύμ ORTH . Dic ergo , myftica
βολα παρὰ τῶν ἱερωμένων τῷ Θεῷ fymbola , quæ Deo a facerdoti-
bus offeruntur , quarum rerum
προσφερόμενα τίνων ἐπὶ σύμβολα ; funt fymbola ?
ΕΡΑΝ . Τῷ δεσποτικῷ σώματός τε ERAN. Corporis et fangui-
καὶ αἵματος . nis dominici.
‫اد‬
ΟΡΘ . Τῷ ὄντως σώματος ἢ ἐκ ὄν ORTH. Veri corporis , an
τως ; non veri ?
ΕΡΑΝ. Τῷ ὄντως. ERAN. Veri .
ΟΡΘ. ῎Αριτα . χρὴ γὰρ εἶναι τὸ τῆς ORTH . Optiine . Oportet
εικόνος ἀρχέτυπον. καὶ γὰρ οἱ ζωγρά. enim imaginis exftare erchety-
pum . Nam et pistores naturam
φοι τὴν φύσιν μιμῶνται , καὶ τῶν όρω-
imitantur , et eorum quæ con-
μένων γράφεσι τὰς εἰκόνας. fpiciuntur pingunt imagines.
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές . ERAN. Verum eft.
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν τῷ ὄντως σώματος ORTH. Si igitur verum cor-
ἀντίτυπά ἐςι τὰ θεῖα μύτηρια , σῶμα - pus repræfentant diuina myfte-
ἄρα ἐςὶ καὶ νῦν τῷ Δεσπότε τὸ σῶμα , ria , corpus ergo Domini nunc
ἐκ εἰς θεότητος φύσιν μεταβληθέν , quoqu e corpus eft ,non in diui
nitatis naturam mutatum , fed
ἀλλὰ θείας δόξης ἀναπληθέν . diuina gloria repletum .
ΕΡΑΝ. Εἰς καιρὸν τὸν περὶ τῶν ERAN . Opportune de diui-
θείων μυτηρίων ἐκίνησας λόγον. ἐντεῦ . nis myfteriisintulifti fermonem .
θέν σοι γὰρ δείξω τῷ δεσποτικό σώμα . Nam inde tibi oftendamn corpus
Doinini in aliam mutari natut-
τος τὴν εἰς ἑτέραν φύσιν μεταβολήν . αἀ .
ram . Refponde igitur ad mead
πόκριναι τοίνυν πρὸς τὰς ἐμᾶς ἐρωτήσεις . interrogationes .
ΟΡΘ . ᾿Αποκρινᾶμαι. ORTH . Refpondebo ,
ΕΡΑΝ. Τί καλεῖς τὸ προσφερόμε ERAN. Qui appellas' donun
νον δῶρον πρὸ τῆς ἱερατικῆς ἐπικλή . quod offertur ante facerdotis n-
vocationem ?
σεως ;
ORTH, Aperte dicendumon
· ΟΡΘ . Οὐ χρὴ σαφῶς εἰπεῖν εἰκὸς
eft , verifiinile eft enim adeft ali-
γὰρ τινας ἀμυήτες παρεῖναι .
quos myfteriis non initiaps. -
a ) Matth . 13, 43. (RTH .
ERAN . Refpondeatur ani- ΕΡΑΝ. Αἰνιγματωδῶς ἡ ἀπόκρισις

gmatice. ἔξω .
ORTH . Cibum ex talibus fe- ΟΡΘ. Τὴν ἐκ τοιῶνδε σπερμάτων
minibus.
τροφήν .
ERAN . Alterum vero fym- ΕΡΑΝ. Τὸ δὲ ἕτερον σύμβολον πῶς
bolum quomodo vocamus ?
ὀνομάζομεν ;
ORTH . Commune et hoc
ΟΡΘ . Κοινὸν καὶ τᾶτο ὄνομα , πό-
nomen eft, poculi fpeciem figni- μαλος είδος σημαῖνον .
ficans .
ERAN. Poft fanctificationem ΕΡΑΝ . Μετὰ δέ γε τὸν ἁγιασμὸν ,
vero , quomodo hæc appellas ? πῶς ταῦτα προσαγορεύεις ;
* ORTH . Corpus Chrifti , et ΟΡΘ . Σῶμα Χρισ8 , καὶ αἷμα
fanguinem Chrifti . Χρι58 .
ERAN , Et credis , te corpus ΕΡΑΝ . Καὶ πιτεύεις γε σώματος
Chrifti et fanguinem percipere ? Χριςέ μεταλαμβάνειν ,καὶ αἵματος ;
ORTH . Ita credo. ΟΡΘ . Οὕτω πιςεύω .
ERAN. Sicut ergo fymbola j ΕΡΑΝ. Ὥσπες τοίνυν τὰ σύμβολα
dominici corporis et fanguinis, τῷ δεσποικῇ σώματός τε καὶ αἵματος,
alia funt ante facerdotis inuoca- ἄλλα μέν εἰσι πρὸ τῆς ἱερατικῆς
tionem, poft inuocationem vero
κλήσεως , μετὰ δέ γε τὴν ἐπίκλησιν με
mutantur , etaliafunt:ita do.
minicum corpus poft adfcenfio . ταβάλλεται, καὶ ἕτερα γίνεται · ὅτω τὸ
nem in diuinam fubftantiam δεσποτικὸν σῶμα μετὰ τὴν ἀνάληψιν ,
mutatum eft. εἰς τὴν ἐσίαν μετεβλήθη τὴν θείαν .
ORTH. Retibus quæ ipfe te-
ΟΡΘ . Ἑάλως αἷς 54) ὕφηνες ἄρκυ .
xuifti captus es. Neque enim σιν .
fymbola myftica poſt fanctifica- ἐδὲ γὰς μετὰ τὸν ἁγιασμὸν τα
tionem recedunt a fua natura. μυτικά σύμβολα τῆς οἰκείας ἐξίταται
Manent enim inpriore fubftan . φύσεως . μένει γὰς ἐπὶ τῆς προτέρας
tia , et figura , et forma, et con- ἐσίας, καὶ τῇ χήματος , καὶ τὸ εἶδες
fpici tangique pofunt , ficut et καὶ ὁρατά ἐξι, καὶ ἑπτὰ , οἷα καὶ πρόσ
prius intelliguntur autem ea
ette quæ facta funt, et credum . τερον ἦν ·νοεῖταιδὲ ἅπερ ἐγένετο , καὶ
tur , et adorantur, vt quæ illa πιτεύεται, καὶ προσκυνεῖται , ὡς ἐκεῖνα
fint quæ creduntur. Confer ὄνταἅπερ πιτεύεται. παράθες τοίνυν
igitur imaginem cum archety- τῷ ἀρχετύπῳ τὴν εἰκόνα , καὶ ὄψει τὴν
po , et videbis fimilitudinem . ὁμοιότητα . χρὴ γὰρ ἐρικέναι τῇ ἀλη
Oportet enim figuram fimilem θεία τὸν τύπον. καὶ γὰρ ἐκεῖνο τὸ σῶ
effe veritati. Illud enim corpus
viorem habet formam et figu . μα τὸ μὲν πρότερον εἶδος ἔχει, καὶ γῆς
am, et circumfcriptionem , et μα , και περιγραφὴν , καὶ ἀπαξαπλῶς
* femel dicam , corporis fub- & πεν, τὴν τῇ σώματος ἐσίαν . ἀθάνα-
fantiain : imnortale autem poft τον δὲ μετὰ τὴν ἀνάτασιν γέγονε , καὶ
rearreationem , et immune a κρ & τν φθορᾶς , καὶ τῆς ἐκ δεξιῶν
coruptione faftum eft , fedem . ἠξιώθη καθέδρας , καὶ παρὰ πάσης
qua dexteris adeptum , et ab
omi creatura adoratur , quia προσκυνεῖται τῆς κτίσεως , ἅτε δὴ
σῶμα
54 Edit. rom . et lipf , ὕφηνας .
INCON F V SV S.
127
σῶμα χρηματίζον τῷ Δεσπότε τῆς corpus Domini naturæ appel-

φύσεως. latur.
ΕΡΑΝ . Καὶ μὴν τὸ μυςικὸν σύμβο- ERAN. Atqui fymbolum
λον τὴν προτέραν ἀμάζει προσηγορίαν. myfticum

lationem : priorem mutatampl
non enim appel-
ius
ἐκέτι γὰρ ὀνομάζεται ὅπερ πρότερον
nominatur , quod prius vocaba-
ἐκαλεῖτε, ἀλλὰ σῶμα προσαγορεύεται .
tur, fed corpus appellatur . Οpor-
χρὴ τοίνυν , καὶ τὴν ἀλήθειαν Θεὸν , αλ- tet ergo etiam veritatem Deum
λὰ μὴ σῶμα καλείθαι. et non corpus vocari .
ΟΡΘ. ᾿Αγνοεῖν μοι δοκεῖς . 8 γὰρ ORTH . Ignorare mihi vide-
σῶμα μόνον , ἀλλὰ καὶ ἄρτος ζωῆς ὄνο . ris, Non enim corpus folum ,
μάζεται . ὅτως αὐτὸς ὁ Κύριος προση- fed etiam panis vitæ nominatura).
Dominus hac
Ipfe Dominus appellatione
hac appellatione
γόρευσε. καὶ αὐτὸ δὲ τὸ σῶμα , θεῖον Ipfevfus eft : et corpus porro ipfum ,
ὀνομάζομεν σῶμα , καὶ ζωοποιόν, και δε-
diuinum corpus appellamus , et
σποτικὸν , καὶ κυριακὸν , διδάσκοντες ὡς yiuificum , et dominicum , do-
& κοινόν τινός ἐξιν ἀνθρώπε , ἀλλὰ τῷ centes non commune hominis
Κυρίε ἡμῶν Ἰησὲ Χρις8 , ὃς Θεός ἐξι καὶ cuiuspiameffe,* fed Domini no-
ftri Iefu Chrifti , qui Deus eft et
ἄνθρωπος . Ἰησῖς γὰρ Χριτὸς χθὲς καὶ
Khomo . Iefus enim b ) Chriftus
σήμερον , ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τὰς αἰῶνας . heri et hodie, idem et in fecula.
ΕΡΑΝ. Πολλὲς μὲν περὶ τότε δι- ERAN. Multa quidem hae
εξελήλυθας λόγες · ἐγὼ δὲ τοῖς ἐν ταῖς de re verba fecifti : ego vero
ἐκκλησίαις πάλαι διαλάμψασιν οκο- fanitos fequor , qui in ecclefis
λεθῶἁγίοις. δείξον τοίνυν ἐκείνες με olim claruerunt. Oftende igi-
τὰ τὴν ἕνωσιν διαιρῶντας τῷ λόγῳ τὰς turillos in fcriptis fuis poft vnio-
φύσεις . nem diftinxiffe naturas.
ORTH. Ego quidem illorum.
ΟΡΘ . Ἐγὼ μέν σοι τὲς ἐκείνων
tibi lucubrationes recitabo.. Tu
αναγ
ค νώσομαι πόνες˙ σὺ δὲ θαυμάσεις vero admiraberis, fat fcio , cre-
εὖ οἶδα τὴν τῆς διαιρέσεως ἀμετρίαν , bram diftinctionis mentionem ,
ἣν τοῖς οἰκείοις συγγράμμασιν ἐντεθεί- quam fcriptis fuis , dum aduer-
· κασι, πρὸς τὰς δυσσεβῆς αἱρέσεις ἀγα- fus impias hærefes dimicant,e in-
Audi ergo os ,
νιζόμενοι . ἄκεσον τοίνυν ἐκείνων , ὧν ἤδη feruerunt .
‫اد‬ quorum iam tibi teftimonia
τὰς μαρτυρίας σοι παρηγάγομεν , ἄν· laudaui , hæc palam et diferte
τικρυς ταῦτα καὶ διαῤῥήδην λεγόντων . afirnantes .
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ SANCTI IGNATII

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ANTIOCHENI EPISCOPI
ΚΑΙ 55 ) ΜΑΡΤΥΡΟΣ . ET MARTYRIS .
Ἐκ τῆς πρὸς Σμυρναίες Ex epiftola ad Smyrnæos, Ego
ἐπιςολῆς . Ἐγὼ γὰρ καὶ μετὰ τὴν enim poft refurreétionem quo-
ἀνάτασιν ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα καὶ πι- que ipfum in carne 56) fcio et cre-
do
55) μάρτ . Ed . rom . et lipf. μέρος. 96 ) Scio .Recte . Vetus interpres , vidi,
Conf. PEARSON. ad h. 1.
a) loh. 6, 51. b) Hebr. 13, 8.
. do effe , et quando ad eos qui cum ςεύω ὄντα , καὶ ὅτε πρὸς τὸς περὶ Πέ-
Petro erant venit , dixit eis a) , τρον ἦλθεν, ἔφη αὐτοῖς , Λάζετε , ψη
Accipite , palpate me , et videte , λαφήσατέ με , καὶ ἴδετε , ὅτι ἐκ εἰμὶ
quia non fum damonium in- 57 ) δαιμόνιον ασώματον . καὶ εὐθὺς αὐ
corporeum . Et ftatim ipfum το ἥψαντο , καὶ ἐπίτευσαν. Το αὐ-
-tetigerunt , et crediderunt.
τῇ , ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιτολῆς.
EIVSDEM ex eadem epiftola
Poft refurreationem autem , vnὰ Μετὰ δὲ τὴν ἀνάτασιν , 58) καὶ συνέ-
cum eis et comedit et bibit b ), φαγε, καὶ συνέπιεν αὐτοῖς, 59 ) ὡς σαρ-
κικὸς , καίπες πνευματικῶς ἡνωμένος
tanquam carne veftitus, etfi fpiri.
'tualiter vnitus Patri. τῷ Πατρί.
IRENAEI ANTIQVI ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ
EPISCOPI LVGDVNENSIS . ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΟΥΓΔΟΥΝΟΥ .
Ex libro tertio aduerfus hære- Ἐκ τῶ 60 ) τρίτε λόγω τῶν εἰς

fes (a ) . Vniuit ergo, ficut ante
τας αἱρέσεις . 61) Ἥνωσεν ἦν , καθὼς
diximus , hominein Deo , Nif
προέφαμεν, τὸν ἄνθρωπον τῷΘεῷ .
enim homo viciffet aduerfariuin
γὰρ μὴ ἄνθρωπος ἐνίκησεν τὸν ἀντίπα
hominis , non iufte victus effet
λον τῷἀνθρώπε , ἐκἂν δικαίως ἐνικήθη
hoftis : et rurfus , nifi Deus do.
ἐδωρή .
naffet falutem , non firmiter ὁ
ἐχθρός · πάλιν τε,εἰ μὴ ‫ اد‬ὁΘεὸς
σατο τὴν σωληρίαν,ἐκ ἂν βεβαίωςἔχ ‫اد‬
eam haberemus : et nifi Deo ་
μεν αὐτήν · καὶ εἰ μὴ
μη συνηνώθη ὁ ἄν
vnitus effet homo , non potuit. ‫اد‬
θρωπος τῷ Θεῷ , ἐκ ἂν ἠδυνήθη μετὰ-
fet particeps etfe incorruptibili .
χῶν τῆςἀφθαρσίας. ἔδει γὰρ τὸν με
taris. Οportebat enim media .
σίτην Θεğ τε καὶ ἀνθρώπων , διὰ τῆς
torein Dei et hominum , per
ἰδίας πρὸς ἑκατέρες οἰκειότητος, εἰς φι-
faam advtrosque cognationem ,
in amicitiain et concordiam λίαν καὶ ὁμόνοιαν τὲς ἀμφοτέρες συνα-
vtrosque reducere et Deo γαγεῖν , καὶ Θεῷ μὲν παραςῆσαι τὸν ἄν ·
quidein homninem adiungere , θρωπον , ἀνθρώποις δὲ γνωρίσαι τὸν Θεόν .
hominibus vero Deum · 1103
EIVSDEM ex
tum facere . EivsDEM i. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῷ τρίτο λόγο
bro 3. eiusdem operis ( b). Ideo τῆς αὐτῆς πραγματείας . Διό
πάλιν
37) δαιμ . ασ. Ignorant Euangeliorum Scriptores hanc phrafim , quam nonnulli
ex Euangelio fecundumn Hebræos defumtamn effe putant. 58 ) Κα
τοῖς . Cod . mediceus , συνέφαγεν αὐτοῖς καὶ συνέπιεν . ·59) ws - Πατρί.
Hunc locum reftituendum effe duximus ex Cod . mediceo , cuius lectio-
nem exhibenus in Textu. Sirmondus : ὡς σαρκικῶς καὶ πν. ἥν. τῷ Πατρί .
Minus refte , vt iamn monuit Thom . Smith ad hunc Ignatii locum.
60 ) τρίτου . Ita reftituenda fuit leftio . Quæ enim fequuntur , non funt im
τοῦ δευτέρου λόγου , vt editio Sirmondi habebat . 61 ) Vide ad hæc Irenai
loca p. 51. Schol. 71.
a ) Matth.14 , 27. b) Luc. 24 , 43 .
(α) Cap. 20. (0) Cap. 18.

INCON F V S VS.
129
πάλιν ἐν τῇ ἐπιτολῇ φησι , Πᾶς ὁ πι- rurfus in epiftola dicit a ); Omnnis

ζεύων ὅτι Ιησές Χρισὸς ἐκ τῷ Θεῷ γε . qui credit feftumeft, efte
natus vnumChriftum ,
et eum-
γέννηται , ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν εἰδὼς Ἰησῶν ex Deo
a
dein gnofcens IefumChriftum ,
Χριζόν , ᾧ ἠνοίχθησαν αἱ πύλαι το έρα-
e cui aperte fint cali porte pro-
νῦ διὰ τὴν ἔνσαρκον ἀνάληψιν αὐτῷ , ὃς pter carnalemn ipfius aftumtio-
καὶ ἐν τῇ αὐτῇ σαρκὶ ἐν ᾗ καὶ ἔπαθεν nem , qui et in eadem carne , in
ἐλεύσεται , τὴν δόξαν ἀποκαλύπτών qua palus eft , veniet , Patris
gloriam reuelans. EIVSDEM
το Πατρός . Το αὐτῇ , ἐκ τε τε- ἐν libro 4. aduerfus hærefis (c )
ex
τάξις λόγε τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις .
Sicut ait Efaias 6), Filii lacob
Καθὼς Ἡσαΐας Φησὶ , Τέκνα Ιακαζ germinabant, et effiorefcetIfrael,
βλατήσει , καὶ ἐξανθήσει Ἰσραὴλ , καὶ et implebitur orbis terrarum
frufti eius . In vniuerfum er-
62) πληθήσεται ἡ η οἰκεμένη τε καρπ
go terrarum orbem fructu eo
αὐτῇ . εἰς ὅλην ὖν τὴν οἰκεμένην τῷ diffeminato , iure derelicti funt ,
1
καρπῶ αὐτῷ διασπαρέντος , εἰκότως et e inedio fublati , qui olim
¦ ἐγκατελήφθη , καὶ ἐκ μέσω ἐγένετο , quidem bonos fructus tulerunt ,
τὰ ποτὲ μὲν καρποφορήσαντα καλῶς · ( ex ipfis enim fecundum car-
ἐξ αὐτῶν γὰρ τὸ κατὰ σάρκα ὁ Χρι. nen Chriftus et apoftoli prodie-
5ὸς ἐκαρποφορήθη , καὶ οἱ ἀπότολοι runt ,) nunc autein ad fructus
νῦν δὲ μηκέτι εὔθετα ὑπάρχοντα πρὸς gignendos
Junt. EIVSD amplius
EM exapti
eodemnomli-
καρποφορίαν . Τῷ αὐτῷ , ἐκ τε bro ( a ). Iudicat etiam Ebioni-
αὐτῇ λόγ8 . 63 ) Ανακρίνει δὲ καὶ tis. Quoinodo poffunt faluari,
τὲς 64) Ἠδιώνες · πῶς 6ς ) δύνανται « f Deus non fuit , qui eorum fa-
σωθῆναι , εἰ μὴ ὁ Θεὸς ἦν ὁ τὴν σωτή . lutem in terra operatus eft ? vet
quomodo in Deum migrare ha-
ρίαν αὐτῶν ἐπὶ γῆς ἐργασάμενος ;
ino poteft , fi Deus in homi-
πῶς ἄνθρωπος χωρήσει εἰς Θεὸν
nem haudquaquam immigrauit ?
μὴ ὁ Θεὸς ἐχωρήθη εἰς ἄνθρωπον ; ειVSDEM ex eodem libro (e ).
18 αὐτῇ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγ8 . Qui ex virgine natum Emma-
Οἱ τὸν ἐκ τῆς παρθένε Ἐμμανεὴλ κα- nuelemn prædicabant , vnionem
φύτοντες , τὴν ἕνωσιν τε Λόγε τ8 Θεğ Dei Verbi cum creatura fua
πρὸς τὸ πλάσμα αὐτῷ ἐδήλων. Τ8 oftendebant. EIVSDEM ex eo-
αὐτῇ , ἐκ τῆς αὐτῆς πραγμα- dum opere (f )... Non enimhas
τείας. Οὐ γὰς δοκήσει ταῦτα , ἀλλ᾽ opinione duntaxat , fed reve
ἐν ὑποτάσει ἀληθείας ἐγίνετο. εἰ66 ) „ δὲ ra contingebant. Alioqui , fi
hoini-
( 2) πλ . Vide fupra , Τ . 1. p.299. 63) ᾿Ανακg. Grabius ad h. 1. commerciat

lectionem vngiver, eius tamen non video neceffitatem. Irenæus enim in
multis quæ præcedunt locis , vt c. 55. et duobus proximis , loquitur in Pre-
fente . 64) Ἦβ . Sirm, habebat Ἰσβιόνσους, ex vitiofa lectione, quæ iam ad
calcem Edit. romn . horum Dialogorum emendata fuit . 65) δύν . Ed . rom.
et lipl . δύναται . 66) δέ . Ex Ed. Grabii infertuin .
a ) 1 Ioh. 5, 1. b) Ε΄. 27, 5 .
(c) Cap. 7. (d ) Cap . 59. (e) Cap. 66. (ƒ) Lib. 5. c. 1.
B. Theod . Tom . IV . 1
130 B. THEODORETI DIALOG . 11 .
hominis tantum fpeciem præbe · μὴ ὢν ἀνθρωπος ἐφαίνετο ἄνθρωπος ,

bat , cum homo non effet , fane
nequeid quod vere erat, hoc eft, ἔτε ὃ ἦν ἐπ᾽ ἀληθείας ἔμεινε , πνεῦμα
Dei fpiritus, remanebat , (neque Θεğ · ἐπεὶ ἀόρατον τὸ πνεῦμα · ἔτε
enim fpiritus oculis cerni po-
ἀλήθειά τις ἦν ἐν αὐτῷ · 8 γὰρ ἦν ἐκεῖ
teft, ) neque veritas vlla in eo
erat , quan doqu idem id non να ἅπερ ἐφαίνετο. πρέπομεν δὲ ὅτι
erat quod cernebatur . Eft au-
tem fuperius a nobis diftum , ᾿Αβραάμ , καὶ οἱ λοιποὶ προφῆται
+
, προ-
Abrahamum , reliquosque pro φητικῶς αὐτὸν ἔβλεπεν , τὸ μέλλον ἔσε
phetas , per prophetiam eum
εύοντες . εἰ ἔν
confpexiffe , ninirum id quod αι δι᾿ ὄψεως προφητ
futurum erat per vifum prædi-
καὶ νῦν τοιῶτος ἐφάνη , μὴ ὢν ὅπερ
centes . Quocirca fi nunc quo.
que talis apparuit, cum non ef. ἐφαίνετο , προφητική τις ὀπτασία γέ
vifum quod
fet m bat
appare
quodda , heti
prop cum o γονε τοῖς ἀνθρώποις , καὶ δὲ καὶ ἄλα
profect
hominibus contigit , atque alius λην ἐκδέχεσθαι παρεσίαν αὐτῷ , ἐν ᾗ

ipfius aduentus exfpectandus eft,
in quo talis exiftet , qualis nunc ταῦτος ἔται , οἷος νῦν ὁρᾶται προφήτια
prophetico modo cernitur . De- κῶς. ἀπεδείξαμεν δὲ , ὅτι τὸ αὐτό ἐςι
monftrauimus porro nihil refer- δοκήσει λέγειν πεφηνέναι , καὶ ἐδὲν ἐκ
re , an opinione quispiam eum
apparuiffe dicat , an ex Maria τῆς Μαρίας εἰληφέναι . ἐδὲ γὰρ ἦν
nihil fumfiffe . Neque enim ἀληθῶς σάρκα καὶ αἷμα ἐχηκῶς , δι᾿
carnem ac fanguinem , quibus ὧν ἡμᾶς ἐξηγοράσατο , εἰ μὴ τὴν ἀρ
nos redemit , vere habuiffet ,
nifiveterem Adami fationem in χαίαν πλάσιν τῷ Ἀδὰμ εἰς ἑαυτὸν
fefe inftauraffet . Proinde vani ἀνεκεφαλαιώσατο . μάταιοι ὖν οἱ ἀπὸ
et ftulti funt Valentiniani , qui Βαλεντίνε , τῦτο δογματίζοντες ,9 ἵνα
hoc tradunt , vt carnis vitam
exturbent. ἐκβάλωσι τὴν ζωὴν τῆς σαρκός .
* SANCTI HIPPOLYTΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ

EPISCOPI ET MARTYRIS. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙ 67 ) ΜΑΡΤΥΡΟΣ.
Ex oratione de diftributione Ἐκ τῶ λόγε , 68) τῷ εἰς τὴν

Talentorum . Hos autem , et eos τῶν ταλάντων διανομήν . Τέτες
qui aliter fentiunt , dixerit quis · δὲ , καὶ τὲς ἑτεροδόξες , φήσειεν ἄν τις
piam vicinos effe , vt qui errent
fimiliter. Nam et illi etiam , γειτνιᾶν , σφαλλομένες παραπλησίως .
vel nudum hominem confiten- καὶ γὰρ κακεῖνοι, ἤτοι ψιλὸν ἄνθρωπον
ὁμολογᾶσι πεφηνέναι τὸνΧρισὸν εἰς τὸν
tur apparuiffe Chriftum in vita,
tis um βίον , τῆς θεότητος αὐτῷ τὸ τάλαντον
diuinita eius talent negan .
tes : vel Deum confitentes , ho- ἀρνέμενοι ἤτοι τὸν Θεὸν ὁμολογῶντες,
minem rurfus negant , docentes αναίνονται πάλιν τὸν ἄνθρωπον }, πε
eum fallaci fpecie fpectantium φαντασιωκέναι διδάσκοντες τὰς ὄψεις
αὐτῶν
67) μαρτ. Ed. rom. et lipf. μέρος . Vid . p . 127. Schol, 55: 68) τοῦ εἰς κ. τ. λ .
Hoc vnicum eft huius Opufculi fragmentum ,
INCON F V SV S.
Ἷ31
αὐτῶν τῶν θεωμένων , ὡς ἄνθρωπον oculis illufiffe , velut hominem ,

& φορέσαντα ἄνθρωπον , ἀλλὰ δόκησιν cum hominem non geftauerit ,
τινα φασματώδη μᾶλλον γεγονέναι , οἷον fed inane
ficut potius
Marcion ſpectrum
, et fuerit
Valentinus et,
ὥσπερ Μαρκίων , και 69) Ουαλεντῖνος , Gnoftici , Verbum acarne diuel-
καὶ οἱ Γνωςικοὶ τῆς σαρκὸς ἀποδιασπῶν- lentes , talentum vnum , hoc eft,
ΤΟ ἓν τάλαν] ον ἀποβάλ- incarnationem abiiciunt . εινς
τες τὸν Λόγον, τὸ
λονται, τὴν ἐνανθρώπησιν . Τῷ αὐτῷ, DEM

dam . ex epiftola
Primi reginam
tiasadigitu r dormquan-
ien-
70 ) ἐκ τῆς πρὸς βασιλίδα τινα tiumhunc vocat , ranquam pri
ἐπιςολῆς . ᾿Απαρχὴν ἐν τῷτον λέγει mogenitum mortuorum . Qui
τῶν κεκοιμημένων , ἅτε πρωτότοκον τῶν refurgens , et volens oftendere
νεκρῶν , ὃς αναςάς, καὶ βελόμενος ἐπι. id ipfum effe refufcitatum quod
mortuum, fuerat
δεικνῦναι , ὅτι τέτο ἦν τὸ ἐγηγερμένον , difcipulis , dubitantibus
accerfens Thomam
ὅπερ ἦν καὶ ἀποθνῆσκον , δικαζόντων
dixit a ) , Accede , palpa , et
τῶν μαθητῶν , προσκαλεσάμενος τὸν
vide , quia fpiritus carnem et
Θωμᾶν ,ἔφη , Δεῦρο , ψηλάφησον καὶ ἴδε, offa non habet , ficut me vide-
ὅτι πνεῦμα ἐςῶν καὶ σάρκα ἐκ ἔχει , tis habere. EIVSDEM ex fer-
18 αὐτ mone in Helcanam et Annam .
καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα . Το Proinde tria anni tempora Ser-
τῶ , ἐκ τ8 ηι) ,99 λόγο , το εἰς τὸν
Ἑλκανᾶν καὶ εἰς τὴν ῎Ανναν . quæore vat m ipfum def ignabant , vt
de ipfo prædicta erant
Καὶ διὰ τῦτο τρες καιροὶ τῇ ἐνιαυτᾶ myfteria perageret . In Pa-
προετυπῶντο εἰς αὐτὸν τὸν Σωτῆρα , fchate quidem , vt oftenderet fe-
tanquam ouem facrifican-
ἵνα τὰ προφητευθέντα περὶ αὐτῶ μι· fe tanquam
τήρια ἐπιτελέσῃ . ἐν μὲν τῷ πάχα , ἵνα dum , et verum Pafcha exhibi-
ἑαυτὸν ἐπιδείξῃ τὸν μέλλοντα ως πρό. turum , ficut dicit apoftolus b ) ,
σα τον θύεσθαι, καὶ ἀληθινὸν πάχα δε . Pafcha autem noftrum pro no-
κνυσθαι , ὡς ὁ ἀπόςολος λέγει , Τὸ δὲ bis immolatus eft . Chriftus
πάχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριςὸς ὁ Deus . In pentecofte vero , vt 1
regnum
Θεός . ἐν δὲ τῇ πεντηκοςῇ , ἵνα προση- ret cælorum
, vt qui præfignifica-
calos primus adfcen-
μήνῃ τὴντῶν ἐρανῶν βασιλείαν, αὐτὸς Tet, vt qui calos primus adfcen-
πρῶτος εἰς ἐρανὲς ἀναβὰς, καὶ τὸν ἄν dit , Deoque doni inftar homi-
nem obtulit. EIVSDEM ex
θρωπον δῶρον τῷ Θεῷ προσενέγκας. fermone in magnum . Canticum .
Τῷ αὐτῷ , 72 )ἐκ τῆ λόγε , τῷ εἰς Qui primum hominem ex terra
τὴν ᾠδὴν τὴν μεγάλην . Ὁ τὸν formatum , cum lapfus effet
ἀπολωλότα ἐκ γῆς πρωτόπλασον ἄν · mortisque vinculis adftriftus,
θρωπον , καὶ ἐν δεσμοῖς θανάτε κρα-с ex infimo inferno eripuit , qui
τέμενον, ἐξ ὧδε κατωτάτε ἑλκύσας · ὁ e fuperis defcendit , et inferius
ἄνωθεν κατελθων , καὶ τὸν κάτω εἰς το iacentem ad fuperna extulit :
ἄνω ἀνενέγκας · ὁ τῶν νεκρῶν εὐαγγε . qui mortuorum fuit euange-
I2 lifta,
69 ) Ουαλ . Supra , Βαλεντίνος , 40) ἐκ τῆς κ.τ.λ. Plura huius libelli ἀπο-
επασμάτια occurrunt in Dial. 3. 71 ) λόγ. τοῦ . Inferendum fuit . Vit. fupra .
2:55 . 72) ἐκ τοῦ κ.τ.λ. Hoc tantum loco Fragmenta ex libro ifto exftante
a) Ioh . 20 , 27. b) 1 Cor. 5, 7.
B. THEODORETI DIALOG. II .
132
lifta , redemptor animarum , et λιτής , καὶ τῶν ψυχῶν λυτρωτὴς , καὶ

fepultorum refurreétio , hic erat, ανάτασις τῶν 2 τεθαμμένων γινόμενος ,
quideuifti hominis fuit auxilia . ἔτος ἦνὁ τῇ νενικημένε ἀνθρώπες γε
tor , fecundum ipfum fimilis τε
illi , primogenitum Verbum γενημένος βοηθὸς , κατ᾿ αὐτὸν ὅμοιος
protopiaftum Adamumin Virgi αὐτῷ , πρωτότοκος Λόγος τὸν πρωτό-
ne vifitans ; fpiritualis , terre- πλάτον Αδὰμ ἐν τῇ παρθένῳ ἐπισκέ-
num in vtero quærens ; femper πτόμενος · ὁ πνευματικὸς τὸν χοϊκὸν ἐν
viuens , per inobedientiam mor-
τῇ μήτρᾳ ἐπιζητῶν · ὁ ἀεὶ ζῶν τὸν διὰ
tuum ; cæleftis , terrenum * ad
fuperna vocans; nobilis, feruum παρακοῆς ἀποθανόντα · ὁ ἐράνιος τὸν
per fuam obedientiam libertate ἐπίγειον εἰς τὰ ἄνω καλῶν · ὁ εὐγενὴς
donare volens ; qui in terram τὸν δῆλον διὰ τῆς ἰδίας ὑπακοῆς ἐλεύθ
refolutum hominem cibum- θερον ἀποδεῖξαι θέλων ὁ τὸν εἰς γῆν
que ferpentis factum , in ada- λυόμενον ἄνθρωπον , καὶ βρῶμα ὄφεως
manten conuertit , et hunc in γεγενημένον , εἰς ἀδάμαντα τρέψας ,
ligno fufpenfum Dominum ad- καὶ τῦτον ἐπὶ ξύλε κρεμασθέντα , Κύκ
verfus victorem declarauit , at-
que ita per lignum viator inue . ριον κατὰ τὸ νενικηκότος ἀποδείξας
nitur . EIVSDEM ex eodem fer. καὶ διὰ τῦτο διὰ ξύλο νικηφόρος εὑρί
mone. Qui enim filium Dei in- σκεται . Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῇ αὐτῇ
carnatum nunc non agnofcunt , λόγ8 . Οἱ γὰρ τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ ἔνσαρ-
agnofcent ipfum iudicem in κον νῦν μὴ ἐπιγινώσκοντες , ἐπιγνώσον.
gloria venientem , quem nunc ται αὐτὸν κριτὴν ἐν δόξῃπαραγινόμε
in corpore inglorio contumeliis vov , τὸν νῦν ἐν αἰδόξῳ σώματι ὑβριζόμενον .
afficiunt. EIVSDEM ex eodem Τ8 αὐτῇ , ἐκ τ8 αὐτῇ λόγ8 .
fermone.
veniffent adEtenim apoftoli,m cum
inonimnentu die Καὶ γὰρ οἱ ἀπόςολοι ἐλθόντες εἰς τὸ
tertio a ) , non inuenerunt cor- μνημεῖον τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ , ἐχ εὕρ-

pus Iefu , quemadmodum filii σκον τὸ σῶμα τῷ Ἰησῷ · ὃν τρόπον υἱοὶ
Ifraëlis montem confcendentes τῷ Ἰσραὴλ τὴν ~ ταφὴν τῷ Μωϋσέως
fepulcrum Mofis quæfiuerunt, et αναβάντες ἐν τῷ ὄραἐζήτεν , καὶ ἐχ
non inuenerunt b). EIVSDEM
ex interpretatione fecundi Pfal. εὕρισκον , Τῷ αὐτῷ , 73 ) ἐκ τῆς
mi. Hicqui venit in mundum , ἑρμηνείας τ8 β ' ψαλμῶ . Οὗτος
προελθὼν εἰς τὸν κόσμον , Θεὸς καὶ

Deus et homo manifeftatus eft. ὁ
ἄνθρωπος φανερώθη . καὶ τὸν μὲν ἄν
Et hominemquidem eum fuiffe
θρωπον αὐτῷ εὐκόλως ἐςὶ νοεῖν , ὅτε
facile intelligitur , dum efurit et
πεινά , και κοπιᾷ , καὶ κάμνων διψᾷ ,
defatigatur , et fatigatus fitit,
. etmetuens fugit , et orans trifti και δειλιῶν φεύγει , καὶ προσευχό-
-
tiâ afficitur , et in ceruicali dor. μενο λυπεῖται , καὶ ἐπὶ προσκεφα
ς
ύδει , καὶ ποτήριον πάθες
mit , et calicem paffionis depre- λαίς καθε
παρα ιτᾶτ αι , καὶ ἀγωνιῶν ἱδροῖ , καὶ>
catur , et in angore fudat , et
ὑπ
η3 ) ἐκ τῆς κ.τ.λ. Hoc vnicum eft huius Opufeuli fragmentum . Vnicum

quoque eft , quod fequitur , ex Interpretatione Pfalmi XXIII
a) Luc. 24, 24. b ) Deut . 34 , 6.
INCON F V S VS. 133
་
ὑπ ' αγγέλει δυναμεται, καὶ ὑπὸ 1 Ἰέδα ab angelo confirmatur , etliofe a Iu-
παραδίδοται, καὶ ἀτιμάζεται ὑπὸ Καϊά . da traditur , et contume
tractatur a Caipha , et ab Hero-
φα , καὶ ἀπὸ Ἡρώδες ἐξεθενεῖται , μα- de contemnitur , et a Pilato fa-
είζεται τε ὑπὸ Πιλάτε , καὶ ὑπὸ sea . gellatur , et a militibus deride-
τιωτῶν παίζεται , καὶ ὑπὸ Ιεδαίων ξύ- tur , et a Iudais ligno afigitur,
λῳ προσπήγνυται ,καὶ πρὸς Πατέρα et ad Patrem clamans commen-
βοῶν παρατίθεται τὸ πνεῦμα
་ , καὶ κλί. dat fpiritum , et inclinans caput
exfpirat, et lanceâ larus pungi.
νων κεφαλὴν ἐκπνεῖ, καὶ πλευρὰν λόγ . tur , et findone inuolutus in
χη νύσσεται , καὶ σινδόνι ἑλισσό μενος ἐν
monumento ponitur , et tertio
Diui-
μνημείῳ τίθεται , καὶ τριήμερος ὑπὸ die a Patre fufcitatur .
ς
Πατρὸ ἀνίςατ · αι τὸ δὲ θεϊκὸν ',αὐτῷ nam vero ipfius naturam itidem
πάλιν φανερῶς ἐσιν ἰδῶν , ὅτεὑπ᾽ ἀγ . diftinate videre licet , quando
ab angelis acoratur , et a pafto-
γέλων προσκυνεῖται , 74 ) και θεωρείται tibus confpicitur
, et exfpedia-
ὑπὸ ποιμένων , καὶ προσδοκᾶται ὑπὸ Συ• tur a Symeone ,et Annæ orna-
μεων, καὶ ὑπὸ ῎Αννης μαρτυρεῖται , και tur teftimonio , et a Magis quæ-
ζητεῖται ὑπὸ μάγων, καὶ σημαίνεται δι᾿ ritur , et per ftellam indicatur ,
ἀτέρος , καὶ ὕδωρ ἐν γάμοις οἶνον ἀπερ . et ex aqua in nuptiis vinum fa-
γάζεται , καὶ θαλάττη ὑπὸ βίας ἀνές cit , et mare vi ventorum agita-
tum increpat , et fuper mari am-
μων κινεμένῃ ἐπιτιμᾷ , καὶ ἐπὶ θαλάσ‐ bulat , et cæco a natiuitate vi-
σης περιπατῶ , καὶ τυφλὸν ἐκ γεννη- fum largitur , et Lazarum iam
τῆς ὁρᾶν ποιεῖ , καὶ νεκρὸν Λάζαρον τε. quarto die mortuum refufcitat ,
τραήμερον ἀνικά , καὶ ποικίλας δυνά . et varia miracula edit , etpecca
μεις τελῶ , καὶ ἁμαρτίας ἀφίησι , και ta remittit , et poteftatein ea re-
ἐξεσίαν δίδωσι μαθηταῖς . Τῇ αὐτῇ , mittendi dat difcipulis. Eivs-
DEM ex interpretatione Pfal
ἐκ τ8 λόγε τῇ εἰς τὸν κγ΄ . ψαλ-
mi 23. Venit ad portas caleftes,
μόν. Ἔρχεται ἐπὶ τὰς ἐρανίας πύ. angeli eum comitantur , et clau-
λας , ἄγγελοι αὐτῷ συνοδεύεσι, καὶ κε fæ funt, portæ calorum . Non-
κλεισμένοι εἰσὶν αἱ πύλαι τῶν ἐρανῶν. dum enim ad cælos adfcendit :
ἐδέπω γὰρ ἀναβέβηκεν εἰς ἐρανές˙ nunc primnum a caleftibus pa-
πρῶτον νῦν φαίνεται ταῖς δυνάμεσι ταῖς teftatibus cernitur caro adfcen-
ἐξανίαις σὰρξ ἀναβαίνεσα . λέγεται ἐν dens . Dicitur * erga poteftati- *
ταῖς δυνάμεσιν ὑπὸ τῶνἀγγέλων τῶν bus ab angelis , qui Seruatorem
προτρεχόντων τὸν Σωτῆρα καὶ2Κύριον , et Doininum præcurrunt a) ,
῎Αρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν , καὶ Attollite principes portas veftras,
ἐπάρθητε πύλαι αιώνιοι , καὶ εἰσελεύ- et eleuamini portæ æternæ , et
introibit rex gloria .
σεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης .
I 3 SANCTI
74) καὶ θεωρ. ὑπὸ ποιμ . Hæc an huius loci fint, dubitari poteft . Aberant
a Verfione Herueri .
a) Pf. 23, 7+
SANCTI EVSTATHII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

EPIS COPI ANTIOCHENI ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ , ΚΑΙ
ET CONFESSORIS. ὉΜΟΛΟΓΗΤΟΥ,
In infcriptiones citulorum.
75 ) Εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῆς
Hic igitur prædixit , fore vt
ξηλογραφίας . Ἐντεῦθεν τοίνυν ἐπὶ
in thro
in no fanat
throno federet
fanetoo feder ign i .
et,,fign
in throno θρόνο προὔγραφεν αὐτὸν ἁγίῳ καθέ
cum diuiniffimo Spiritu colleca : ζέσαι, δηλῶν ὅτι σύνθρονος ἀποδέδει
tum
affidue , propter Deum in ipfo κται τῷ θειοτάτῳ Πνεύματι , διὰ τὸν
effehabitantem
. EIVSDEM 76 ) οἰκῶντα Θεὸν ἐν αὐτῷ διηνεχῶς .
ex oratione de anima. Antepal T᾿αὐτῇ ,ἐκ τῷ περὶ ψυχῆς λόγ8 .
fionem quidem vbique corpora-
lem fuam mortem prædixit , Πρὸ μὲν τῇ πάθες ἑκάτοτε τὸν σωμα-
tradendum fe facerdotibus di. τικὸν αὑτῷ προὔλεγε θάνατον , τοῖς
cens , et crucis trophæum an- ἀμφὶ τὰς ἀρχιερέας ἐκδοθήσεσθαι φάσ
nuntians . Poft pafionem vero , σκῶν, καὶ τὸ τῷ ςαυρῶ τρόπαιον ἀπαγ
cum tertio die refurrexifiet a γέλλων .μετὰ δὲ τὸ πάθος , τριταῖος ἐκ
mortuis , et de ipfius refurrettio-
ne dubitarent difcipuli , appa- τῶν νεκρῶν ἀναξάς , ἐνδοιαζόντων αὐτὸν
rens illis in eodem corpore , car- ἐγηγέρθαι τῶν μαθητῶν , ἐπιφανείς
nem totam cum offibus fe ha. αὐτοῖς αὐτῷ σώματι, σάρκα μὲν ἅπας
bere profitetur : oculis vero illo . σαν σὺν ὀςέοις ἔχειν 77 ) ὁμολογῇ , ταῖς
rum perfoffum latus abiiciens , δὲ ὄψεσι τέτων τὰς τετρωμένας ὑπο-
ipforum quoque clauorumn ve. βάλλων πλευρὰς , καὶ τὲς τύπος 78 ) αυ
ftigia oftendit. EivsDEM , ex τῶν ὑποδεικνύει τῶν ἥλων. Τ8 αὖ
fermone in illud a) , Dominus τῇ , ἐκ τῷ λόγῳ τῷ εἰς τὸ, Κύπ
creauit me initium viarum fua.
rum . Non enim dixit Pau . ριος ἔκτισέμε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτῷ .
lus b) , conformnes filio Dei,fed Οὐ γὰρ εἶπεν ὁ Παῦλος συμμόρφες
conformes imagini filii fui , aliud τὸ μὲ τῷ Θεῷ , ἀλλὰ συμμόρφες τῆς
docens effe Filium , aliud ima . εἰκόνος τους αὐτῷ , ἄλλο μέν τι δεικνύων
ginem eius. Nam Filius di. τὸν Υἱὸν εἶναι, ἄλλο δὲ τὴν εἰκόνα αὐτῷ .
vina paternæ virtutis infignia ὁ μὲν γὰρ Υἱὸς , τὰ θεῖα τῆς πατρῴας
gerens , imago eft Patris , quia ἀρετῆς γνωρίσματα φέρων , εἰκών ἐξι
fimiles ex fimilibus geniti filii τῷ Πατρός · ἐπειδὴ καὶ ὅμοιοι ἐξ ὁμοίων
veræ imagines funt parentum : γεννώμενοι , εἰκόνες οἱ τικλόμενοι φαίνον
homo vero , quein geftauit, ima. ται τῶν γεννητόρων ἀληθεῖς . ὁ δὲ ἄν ·
go eft Filii , fiquidem ex diffi . θρωπος ὃν ἐφόρεσεν, εἰκών ἐςι τῷ Υἱῷ ,
unilibus quoque coloribus in ce- 79) τε καὶ ἐξ ἀνομοίων κηρογραφεῖται
χρω
75 ) εἰς κ. τ. λ . Plura huius Operis fragmenta exhibet Dialogus ;. fed fub

titulo λόγω εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῶν ἀναβαθμῶν. 76 ) οίκ . Apud FABRIC .
Biblioth. gr. Vol. VIII. p. 183. leg. ἐνοικῶντα. 77 ) ὁμ. Loco iam cit. eft
ὡμολόγειο 8) αὐτ. Ed . rom . et lipl. αὐτῇ . Ita quoque FABRIC , ke Ga
Ρ· 188. 79 ) τε κ. τ. λ . Excidiffe videtur Particula quædam .
a ) Prov. 8 , 22. b) Rom. 8, 29.

INCONF VS V S. 135
ra pinguntur imagines : et hæ
χρωμάτων εἰκόνας˙ καὶ τὰς μὲν εἶναι quidem manu formantur , aliæ
θέσει χειροτεύκτες , τὰς δὲ φύσει καὶ vero naturâ et fimilitudine fiunt.
ὁμοιότητι γεγενημένας. ἄλλως τε και Praterea lex ipfa veritatis hoc
αὐτὸς ὁ τῆς ἀληθείας τέθ᾽ ὑπαγο- declarat . Non enim incorpo-
ρεύει θεσμός . ὦ γὰρ τὸ ἀσώματον τῆς reus fapientiæ fpiritus confor

σοφίας πνεῦμα σύμμορφον τοῖς σωμα . mis eft corporeis hominibus :
C
τικοῖς ἀνθρώποις ἐτὶν , ἀλλ᾽ ὁ τῷ Πνεύ . fed qui per Spiritum formatus
eft homo character , qui aliis
ματι σωματοποιηθεὶς ἄνθρωπος χα · omnibus paria numero membra
ρακτὴς , ὁ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἰσάριθμα gerit , et tinili forma veftitus
μέλη φορῶν, καὶ τὴν ὁμοίαν ἑκάτοις πε- eft. EIVSDEM ex eadem ora
ριζεβλημένος ἰδέαν . Τῆ αὐτῇ, ἐκ τῆ tione. Quod autem corpus di-
cat conforme hamanis effe, aper-
αὐτῷ λόγε . Οτι δὲ τὸ σῶμα λέγει tius nos docet fcribens ad Phi-
σύμμορφον τοῖς ἀνθρωπίνοις εἶναι , σα · lippenfes a ). Noftra conuerfa-
φέτερον ἡμᾶς διδάσκει Φιλιππησίοις tio , inquit , in cælo eft, ex quo
ἐπιτέλλων · ἡμῶν τὸ πολίτευμα , φησίν , et Saluatorem exfpectamus Do,
ἐν δρανοῖς ὑπάρχει , ἐξ ὧν καὶ Σωτῆρα ininum Iefum Chriftum , qui
ἀπενδεχόμεθαΚύριον Ιησῶν Χρισὸν, ὃς - transfigurabit corpus humili
tatis noftræ , vt fit ipfum con-
μεταχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώ- forme corpori gloriæ ipfius
ήμων2, εἰς τὸ γενέθαι αὐτὸ σύμ . * Quodfi humile corpus homi και
σεως ἡμῶν,
μορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτῇ. & num transfigurans conformne
δὲ τὸ ταπεινὸν μεταχηματίζων τῶν ἀν . proprio corpori efficit , vana
prorfus demonftrata eft aduer-
θρώπων σῶμα , σύμμορφον τῷ ἰδίῳ σώ . fariorum calumnia. EIVSDEM
μάτι κατασκευάζει , ἕωλος πανταχό . ex eadem oratione. Sed quem-
δεν ἀποδέδεικται ἡ
ท τῶν ἐναντίων συκο· admodum ex virgine natus
ho-
φαντία . Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῷ αὐτῷ mo ex muliere dicitur factus ef-
λόγε . Αλλ᾿ ὥσπερ ἐκ τῆς παρθένε fe : ita et fub lege factus effe di
τεχθεὶς ὁ ἄνθρωπος ἐκ γυναικὸς λέγε- citur , quia per legalia quando-
ται γεγονέναι , ὅτω δὴ καὶ ὑπὸ νόμον que præcepta inceffit , vt cum
infantem ipfum octo dierum pa-
γεγενῆσθαι γράφεται τῷ διὰ τῶν νομι- rentes circumcidere prompto
μῶνἔθ᾽ ὅτε βαδίσαι μηνυμάτων . οπότε Audio feftinarunt , ficut Lucas
μάλιτα παῖδα μὲν αὐτὸν ὄντα ἐκταή- euangelifta tradit b ). Poftea
μερον προθύμως͵ οἱ γονεῖς περιτέμνειν etiam in templum adduxerunt ,
ἠπάγοντο, καθάπερ ὁ εὐαγγελικὴς ἐκ- vt fifterent eum Domino purifi
δίδωσι Λεκᾶς . εἰς δὲ τὸ ἱερὸν ἀνῆγον cationis oblationem peragentes ,
μετέπειτα παρατῆσαι τῷ Κυρίῳ , τὰς vt hoftiamn darent , ficut fcri-

καθαρσίες ἐπιτελῶντες ἀναφορὰς , τῷ ptum eft in lege Domini , par
δἶναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον
‫اد‬ ἐν νόμῳ turturum , aut duos pullos co-
Κυρίε , ζεῦγος τρυγόνων , ทἢ δύο νεοσσές lumbarum. Si ergo purgatio-
περιτερῶν . εἰ τοίνυν τὰ καθάρσια δῶρα nis munera fecundum legem
κατὰ τὸν νόμον ὑπὲρ αὐτῷ προσεφέρε‐ pro ipfo oblata funt , et oëtaui
το , καὶ περιτομὴν ὀκταήμερον ἐφόρε , diei circumcifionem pertulit ,
14 non
a ) Phil. 3, 20. 21. b) Luc. 2 , 22.

1
non abs re hac de caufa fub le- ταύτῃ καὶ ὑπὸ νόμον αὐτὸν ἐκ ἀπεικό
ge faftum effe illum fcriptum
eft. Neque vero Verbumfub. τως γεγενῆθαι2γράφει . ἔτε δὲ ὁ Λό-
facebat legi, vt opinantur fyco: γος ὑπέκειτο τῷ νόμῳ , καθάπες οἱ συν
phantæ , cum ipfe lex fit:ne . κεφάνται δοξάζεσιν , αὐτὸς ὢν ὁ νόμος ,
que Deus indigebat facrificiis ἔτε ὁ Θεὸς ἐδῶτο θυμάτων καθαρσίων ,
purgantibus , qui folo munu ἀθρίᾳ διπῇ καθαρίζων ἅπαντα , καὶ
omnia purgat et fanétificat.
Sed quamuis affumtum ex vit. ἁγιάζων , ἀλλ᾽ εἰ καὶ ἐκ τῆς παρθένε
gine humanum organum gefta . τὸ ἀνθρώπινον ὄργανον ἀναλαβὼν ἐφά-
vit , et fub lege faftus eft , pri- ρεσε, καὶ ὑπὸ νόμον ἐγένετο , κατὰ τὰς
inogenitorum ritu purgatus , τῶν πρωτοτόκων αξίας καθαρισθεὶς , ἐνα
non quod ipfe indigeret hoc αὐτὸς δεόμενος τῆς τέτων χορηγίας
remedio , has cere :nonias fufti-
nuit : fed vt a legis feruitute re- ὑπέμενε τὰς θεραπείας , ἀλλ᾿ ἵνα τῆς
dimeret eos qui venundatierant το νόμο δελείας ἐξαγοράσῃ τῆς πε

1 condemnationi maledicti. πρωμένες τῇ δίκη τῆς ἀρᾶς .
SANCT ? ATHANASII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ͂
EPIS COPI ALEXANDR IN I , ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ.
Ex oratione fecunda contra
Ἐκτῆ πρὸς τὰς αἱρέσεις λό-
barefes. Et quemadinodun li γ8 β ' . 80 ) Καὶ ὥσπερ ἐκ ἂν ‫اد‬
ἠλευθε
་
berati non eflemus a peccato et ρώθημεν τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς
ἀπὸ
a maledictione , nifi naturâ caro
humana fuiffet, quam Verbum κατάρας , εἰ μὴ φύσει σαρξ 81) άνθρω
induit , ( nihil enim nobis com- πίνη ἦν , ἣν ἐνεδύσαλο ὁ Λόγος · ἐδὲν γὰς
κοινὸνἦν ἡμῖν πρὸς τὸ ἀλλότριον˙ ὅτως
mune foret cumalieno ,)ita nec ‫اد‬ .
homo deificatus eflet , nifi natu- ἐκ ἂν ἐθεοποιήθη ὁ ἄνθρωπος , εἰ μὴ
râ ex Patre , verumque et pro , φύσει ἐκ τὸ Πατρὸς, καὶ ἀληθινὸς καὶ
prium eius Verbum effet , quod ἴδιος 82) ἦναὐτῷ ὁ Λόγος , ὁ γενόμενος
caro faltum eft. Ideo enimta- σάρξ . διὰ τῦτο γὰρ τοιαύτη γέγονεν
lis facta eft copulatio , vt ei qui ή 83 ) συνάφεια , ἵνα τῷ κατὰ φύσιν τῆς
naturâ eft Deus ,is qui natura θεότητος συνάψῃ 84 )τὸν κατὰ φύσιν
บ
eft homo coniungeretur ,firma · ἄνθρωπον,C καὶ βεβαία γένηται ἡ σωτη .
que fieret eius falus et deificatio . ρία , καὶ ἡ θεοποίησις αὐτῷ . ἐκῶν οἱ
Qui ergo ex Patre fecundum na. ἀρνέμενοι ἐκ τῷ Πατρὸς εἶναι φύσει ,
murain effe negant , et propriumn καὶ ἴδιον 85) τῆς ἐσίας αὐτῷ τὸν Υἱὸν ,
fubftantiæ ipfius Filium , negent 86 ) αρνησάσθωσαν καὶ ἀληθινὴν σάς-
etiam ipfum veram carnemeth . κα 87 ) καὶ ἀνθρωπίνην αὐτὸν 88) εξ
manain ex Maria virgine fumfifte . ληφέναι ἐκ Μαρίας τῆς 82 ) παρθένε .
T8
80 ) Καὶ ὥσπερ κ. τ . λ . Hic locus exftat in Edit. Bened . Τ. 1. P. I. p. 538. fub
titulo Orationis fecundæ contra Arianos. 8) Loco cit. leg . ἦν ἀνθρωπίνη .
82) Loco citato , αὐτῇ ἦν. 83) Ib . συναφή . ' 84 ) Ib. τὸν φύσει ἄνθρωπον .
§5 ) Ib. αὐτῷ τῆς ἐσίας, 86) Ib. ἀρνείθωσαν , 87 ) και, Def . 1. c . 88 ) είληφα
Expunximus με, quod præcedebat in Ed . firmond . 89 ) παρθ , Ed . Bened ,
ἀειπαρθένε ,
co
IN C ON F V S V S. 137
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῆς πρὸς Ἐπίκτη- εἶVSDEM *ex epiftola ad v

τὸν ἐπιτολῆς . Εἰ διὰ τὸ εἶναι καὶ Epiderum . Si ex eo quod fit
et dicatur in fcripturis ex Maria
λέγεσθαι ἐν ταῖς γραφαῖς ἐκ Μαρίας effe humanumque corpus Serua-
εἶναι καὶ ἀνθρώπινον τὸ σῶμα τῇ Σω- toris , putant pro Trinitate dici
τῆρος , νομίζεσιν ἀντὶ τριάδες τετράδα Quaternitatem , quafi acceffione
λέγεθαι , ὡς προθήκης γινομένης δια fadta propter corpus , valde et-
rant , creaturam exæquantes
τὸ σῶμα , πολὺ πλανῶνται, τὸ ποίημα creatori, et diuinitatem accef-
συνεξιτῶντες τῷ ποιητῇ , καὶ ὑπονοῦν · fione augeri poffe arbitrantes .
τες δύναθαι τὴν θεότητα προθήκην Et ignorant, non vt diuinitati
λαμβάνειν. καὶ ἠγνόησαν ὅτι ἐ διὰ aliquid accederet, Verbum car-
προσθήκην θεότητος γέγονε σαρξ ὁ nem factum effe , fed vt caro
Λόγος , ἀλλ᾿ ἵνα ἡ σὰρξ ἀναςῇ · ἐδὲ ἵνα refurgeret : neque vt nelius red-
deretur, Verbum exMaria ' pro :
βελτιωθῇ ὁ Λόγος προῆλθεν ἐκ Μαρίας, ceffit , led vt genus humanum
ἀλλ᾿ ἵνα τὸ 90 ) ἀνθρώπινον γένος λυτρώ- redimerer. Quomodo igitur
σηται. πῶς ἐν οἴονται , τὸ διὰ τῇ Λόγε fibi perfuadent , corpus , quod
λυτρωθὲν σῶμα , καὶ ζωοποιηθὲν, προσ . per Verbum redemntum eft et
θήκηνεἰς θεότητα 91) τῷ ζωοποιήσαντι viuificatum , viuificanti
liquid ad diuinitatem Verbo
adieciffe ?
Λόγῳ ποιεῖν ; Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῆς EIVSDEM ex eadem epiftola .
αὐτῆς ἐπιςολῆς . 92) ᾿Ακεέτωσαν Audiant , quod fi creatura erat
ὅτι εἰ κτίσμα
‫او‬ ἦν ὁ Λόγος, ὦ προσελάμ. Verbum , non affumfifet crea-
Κανεν ἂν τὸ κτιζὸν σῶμα , ἵνα τῦτο ζώο. tura corpus , vt illud viuificaret.
ποιήσῃ . ποία γὰρ τοῖς κτίσμασι παρὰ Quodnam enim creaturis a crea-
túra auxilium effe poteft , quæ
κτίσματος ἐπὶ βοήθεια , δεομένε καὶ ‫د‬αὐ
‫ ا‬. ipfa quoque auxilio indiger ?
τῇ σωτηρίας ; αλλ᾽ ἐπειδὴ κτίσης ὢν ὁ Sed quia Verbum , cum effet
Λόγος αὐτὸς δημιεργὸς γέγονε τῶν κλι . creator, ipfe creaturarum condi-
σμάτων , διὰ τῦτο καὶ ἐπὶ συντελεία tor fuit , ideo in confummatio-
ne feculorum creaturam ipfe fibi
τῶν αἰώνων τὸ κλιτὸν αὐτὸς συνετήσαλο ,
ἵνα πάλιν αὐτὸ ὡς κτίσης ἀνακαινίση , idiunxit , vt eam tanquam con-
ditor renouaret ac reformaret.
καὶ ἀνακτίσαι δυνηθῇ .
Ἐκ το πὲ- Εx maiore oratione deFide, Hac
ρὶ πίςεως λόγε , το μείζονος . autem de verbis illis a) adieci-
93) Ταῦτα δὲ παρεθέμεθα περὶ τῷ Κα· mus , Sede a dexterismeis, quia
θε ἐκ δεξιῶν με , ὅτι εἰς τὸ κυριακὸν de corpore dominico dicta funt.
σῶμα λέλεκται . εἰ γὰρ Τὸν ἐρανὸν καὶ SienimCalum etterram ego im-
A
τὴν γῆν ἐγὼ πληρῷ , λέγει Κύριος , ὥς pleo, dicit Dominus , vt ait Iere-
φησιν Ἱερεμίας , πάντα δὲ χωρῶ ὁ Θεὸς, mias k) , et omnia continet Deus,
ὑπ᾽ ἐδενὸς δὲ 94 ) χωρεῖται , εἰς ποῖον anullo autemcontinetur, in qua-
καθέζεται θρόνον ; τὸ σῶμα τοίνυν ἐςὶν nam fedet fede? Corpus igitureft,
Is cui
90) Ed. Bened . Τ.I. P.II. p. 908. habet τῶν ἀνθρώπων . 91) τῷ ζωής . Λόγ.
Ib . τῷ λόγῳ τῷ ζωοπ . 92 ) Ακσέτ , κ. τ . λ. Hunc locum in tota ad Epi-
&tetum epiftola non inuenio . 93) Ταῦτα. Sirin. A. Sed fequimur lectio- ,
nem Montf , in Golleft . nouaPP . T. II . p. 15. 94 ) χωρ.Loc . cit. præm . κα
#) PL. 109, 1. b ) Ier , 23, 24ο
cui dicit, Sede a dexteris meis, ᾧ λέγει , Κάθε ἐκ δεξιῶν 95) με , ᾧ καὶ
cuius et hoftisfuit diabolus γέγονεν ἐχθρὸς ὁ διάβολος σὺν ταῖς που
cum, malis poteftatibus , et Iu-
dai et Gentiles, per quod νηροῖς δυνάμεσι, καὶ Ιεδαῖοι, καὶ 96Έλ-
corpus fummus facerdos et ληνες . δι᾽ ᾧ σώματος ἀρχιερεὺς καὶ
apoftolus fuit et appellatus απόςολος 97 ) γέγονε καὶ ἐχρημάτισε ,
eft, per myfterium quod nobis δι᾽ ᾧ παρέδωκεν ἡμῖν μυςηρίε , λέγων,
tradidit dicensa ) , Hoc eft cor- Τῦτό ἐξ με τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ 98 ) 1-
(pus meum),,etquod
frengitur pro vobis
b ) , Sanguis noui μῶν , καὶ Τὸ αἷμα τῆς καινῆς διαθή .
teftamenti , ( non veteris, ) qui της ἐ τῆς παλαιᾶς˙ τὸ 99) ὑπὲρ ὑμῶν
pro vobis effunditur. Diuini. ἐκχυνόμενον . θεότης δὲ ἔτε σῶμα ἔτε
} el
tas autem nec corpus nec fangui. αἷμα ἔχει , ἀλλ᾿ ὃν ἐφόρεσεν ἐκ τῆςΜα
nemhabet , fed homoex Maria ρίας άνθρωπον , αἴτις τέτων γέγονε ,
affumtus caufa horum fuit , de
quo dixeruntapoftoli c) , Telum περὶ ὦ εἶπον οἱ ἀπόςολοι , Ἰησὲν τὸνἀπὸ
quo dixerunt apoftoli c) , Jefum Ναζαρέτ ἄνδρα ἀπὸ Θεῦ ἀποδεδειγ
Nazarenum , virum a Deo ap-
probatum in vobis. EIVSDEM μένον εἰς ὑμᾶς . Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῶ
ex tomo contra Arianes. Ε πρὸς ᾿Αρειανός 100 ) τόμῃ. Καὶ
quando dicit d) , Propter quod ὅτε λέγει, Διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερ
et Deus valde exaltauit illum, et
ύψωσε, καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα , τὸ
nomen quod eft fu .
donauit illi *
per omne ὑπὲρ πᾶν ὄνομα , ι ) περὶ τῷ ναῷ τέσώ
nomen , de tem-
plo corporis eius loquitur , non ματοςαὐτῷ λέγει, ἐ περὶ τῆς θεότητος .
de diuinitate. Non enim exal. ὦ γὰρ ὁ Ὕψιςος ὑψεται , ἀλλ᾿ ἡ σαςξ
tatur Altiflimus, fed caro Altif ε
fimi exaltatur, et carni Altiffimi τὸ Ὑψίσ ὑψεται , καὶ τῇ σαρκὶ τὸ
donauit nomen , quod eft fuper / Ὑψίσε ἐχαρίσατο ὄνομα τὸὑπὲς πᾶν
oinne noinen . Neque Verbum ὄνομα , καὶ ἐχ ὁ Λόγος τῷ Θεῷ 2) και
Dei quafi ex gratia hoc obtinuit τὰ χάριν ἔλαβε τὸ καλεῖθαι » Θεός ,
vt Deus vocaretur , fed caroeius αλλ᾽ ἡ σαςξαὐτῷ σὺν αὐτῷἐθεολογήθηκ
cum * ipfo diuinum honorem Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε .
confecuta eft . EIVS DEM ex
cadem oratione . Et quando di. Καὶ ὅτε λέγει , Οὔπω ἦν Πνεῦμα
cite ) , Nondum erat Spiritus ἅγιον , ὅτι Ἰησᾶς ἐδέπω ἐδοξάσθη , τὴν
fan&tus quia Iefus non-
dum erat glorificatus ,carnen σάρκα αὐτῷ λέγει 3 ) μηδέπω δοξαθε
σαν.
ipfius dicit nondum glorifica-
95) με. Expunximus quæ in Ed . priori fequebantur , Τῇ αὐτῇ , ἐκ τῷ αὐτῷ
λόγε . Τὸ σῶμα τοίνυν ἐεὶν , ᾧ λέγει Κάθε ἐκ δεξιῶν με . Vna ferie enim pro-
cedit Oratio . 96 ) Ἕλ . Apud Montf . 1. c. fequitur , οἱ τοῖς Χρισῖ κηρύγ
μασιν ἀντιπίπτοντες . 97 ) γέγ . Ib . præm . και 98 ) ὑμῶν. Deeft h . 1. κλώ .
μενον . 99 ) ὑπ ' ὑμ . Vtroque loco infra citato eft περὶ πολλῶν . 10δ) τόμε.
Infra , Dialogo III. eft λόγω. Exftat hic locus in Ed . Bened . Τ . Ι. P. H.
p. 872. fq . fub Titulo , de incarnatione Dei Verbi , et contra Arianos.
1) περί θεότητος . Ed . Bened, περὶ τῷ ναῷ λέγει, ὅ ἐςι τὸ σῶμα αὐτῇ . 2 ) και
τὰ καλεῖθαι Θεός. Ita iuxta Ed. Bened . hunc locum exprimere vifum eft .
Sirm, habebat κατ᾿ ἀρχὴν ἔλαβε τὸ καλεῖθαι, omiffa voce Θεός. Εmendan-
da quoque fuit Verfio lat. quæ fic habebat : Neque Verbum Dei principiò
vocari capit. 3) μηδ . Ed . Bened . μήπω.
j Cor . II, 24 . Matth. 26, 28. Marc. 14, 24. c) A&. 2, 22. d) Phil, 2, 9.
e) Ioh. 7, 39.
INCONF VS V S
139
σαν.. ὦ γὰρ ὁ Κύριοςτῆς δόξηςδοξάζε e tam. Non enim Dominus gloriæ
ท σαρξ τῷ Κυρίῳτῆς δόξης glorificatur, fed caroDominiglos
ται , ἀλλ᾽ ἡ
4) αὐτὴ λαμβάνει δόξαν , συναναβαίνε . rice accipit adfcen
ipfa gloriam
dens cum illo in cælum. Vnde
σα αὐτῷ εἰς ἐρανόν . ὅθεν 5 ) Φησὶ , Καὶ dicit, Et fpiritus adoptionis non-
πνεῦμα υἱοθεσίας ἔπω ἦν 6)„ ἐν ἀν- dum erat in hominibus , quia pri-
1
θρώποις , διότι ἡ ληφθεῖσαἀπαρχὴ ἐξ initia acceptæex hominibus non-
7 ) ἀνθρώπων ἔπω ἦν ἀνελθῦσα εἰςἐρα- dumincalumadfcenderant.
νόν . Quæcunque igitur dicit fcriptus a
ὅσα ἐν λέγει 8 ) , » γραφή , ὅτιup ra , ninirumnAccepit filius, et Gla
ἔλαβεν ὁ Υἱὸς καὶ 9 ) ἐδοξάσθη , διὰ τὴν
rificatus eft , propter humanitas
ἀνθρωπότητα αὐτῷ λέγει , & 10 ) τὴν
temn ipfius dicit, non propter diui-
θεότητα . Τῆ αὐτῇ , ἐκ τῷ αὐτ8 nitatem , F EIVSDEM ex eadem
λόγο . Ωςεἀληθινὸς Θεός ἐςινII) g . oratione. Verus itaque hiceft
Deus, et antequam homo fieret ,
τος , καὶ πρὸ τῶ γενέθαι αὐτὸν ἄνθρω .
etpoftquamfaftus eft mediator
πον , καὶ μετὰ τὸ γενέθαι μεσίτηνΘεğ
Dei et hominum Ιefus Chriftus ,
καὶ ἀνθρώπων 12 ) Ἰησῶν Χρισὸν , 13 ) τὸν
Patri vnitus fecundum fpiritum ,
ἡνωμένον Πατρὶ κατὰ πνεῦμα , ἡμῖν δὲ
nobis autem fecundum carnem ,
κατὰ σάρκα , 14 ) τὸν μεσιτεύσαντα Θεῷ qui intercefit
inter Deum et ho-
καὶ ἀνθρώποις , τὸν μὴ μόνον ἄνθρως mines, quinon folum
efthomio ,
που, ἀλλὰ καὶ 15) Θεόν . fed etiam Deus .
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ SANCTI AMBROSI

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΕΔΙΟΛΑΝΟΥ. .EPISCOPI MEDIOLANENSIS ,
In expofitione fidei .
Ἐν ἐκθέσει πίσεως. 16 ) Ὁμο- Confitemur Dominum no-
λογῶμεν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν , ftrum Iefum Chriftum , filium
τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ τὸν μονογενῆ ,πρὸ πάν- Dei vnigenitum , ante omnia
των μὲν τῶν αἰώνων ανάρχως ἐκ Πατρὸς fecula fine principio ex Patre:
genitum fecundum diuinitatem
γεννηθέν ]α καλὰ τὴν θεότητα , ἐπ᾿ ἐχά-
η nouiffimis vero diebus ex
των δὲ τῶν ἡμερῶν ἐκ τῆς ἁγίας παρ- fandavirgineMaria eundemin-
θένε Μαρίας τὸν αὐτὸν σαρκωθέντα , carnatum effe , perfectumque
καὶ τέλειον τὸν ἄνθρωπον ἐκ ψυχῆς λό- hominemex anima rationali et
γικῆς καὶ σώματος ἀναληφέτα , ὁμος . tialem Patri fecundum diuinita-
σιον τῷ Πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα , καὶ tem , et confubftantialem nobis
ὁμούσιον ἡμῖν κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα , fecundum humanitatem .Dug
rum enim perfectarum natura-
δύο γὰρ φύσεων τελείων ἕνωσις γεγέ- rum vnio facta eft ineffabiliter.
νηται ἀφράςως . διὸ ἕνα Χρισὸν , ἕνα Ideo vnum Chriftum , vnuin
Filium
4 ) αὐτή . Loco cit. eft αὕτη , præmiffo Punto, s) φησί. Def. 1. c. 6) έχο
Ex Ed . rom . et lipf, fuppletum . Εxftat quoque in Ed .Bened . 7) άνθρα
Ed . Bened . ἡμῶν . 8) . Εx Ed , rom , et lipfi fuppletumn . 9) έδοξ . Ed .
Bened.addit υἱός. 1ο ) την Ibidemn ex fuperioribus repetitur διά π ) τι
x.
Ibid . p. 888. eft υἱός , 12 ) Ἰησ , Ibid, præm, ἄνθρωπον . 13 ) τὸν ἥνωμ . κ.τ.λ.
Ibidem præm, τᾶτο γάρ ἐσι καὶ ὃν ἀπέσειλεν Ἰησέν Χρισόν . 14) τόν. Ib . καὶ
ἕτως . 15 ) Θεόν . Ib . fequitur τὸν αὐτὸν ὄντα . 16 ) ῾Ομολογῆμον και τέλο
Hoc fragmentum Editioni fuæ inferuerunt Benedictini , T. II. p. 729. fq.
B. THEODORETI DIALOG . II.
140
Filiam Doininum noftrum Iefum Υἱὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν, τὸν
Chriftum filiumDei confitemur, υἱὸν τῷ Θεῷ καθομολογῶμεν , εἰδότες
fcientes quod Patri fuo fecun- ὅτι περ συναΐδιος ὑπάρχων τῷ ἑαυτῷ
· dum diuinitatem coæternus ex-
Πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα , καθ᾿ ἣν καὶ
fittens ,fecundum quam omnium
ἠξίωσε με
etiam eft conditor , dignatus fit, πάντων ὑπάρχει δημιεργὸς ,
poft fanétæ virginis affenfum , τὰ τὴν συγκατάθεσι ν τῆς ἁγίας παρ-
( quando dixit angelo a ) , Ecce ,θένε , ηνίκα εἴρηκε πρὸς τὸν ἄγγελον
་ ,
ancilla * Domini fum , fiatmihi fe- Ιδὲ ἡ δέλη Κυρία , γένοιτόμοι κατάξης
cundum verbum tuum, ) ineffa-
biliterfibiex ea templum adif . μά σε , ἀποῤῥήτως ἑαυτῷ ἐξ αὐτῆςοἰ
care , et hoc fibi ab ipfa conce. κοδομῆσαι ναὸν, καὶ τῷτον ἑνῶσαι ἑαυτῷ
ptione vnire , non coæternum ἐξαὐτῆς τῆς συλλήψεως , ὦ συναΐδιεν ἐκ
ex fua fubftantia calitus dela τῆς ἑαυτῷ ἐσίας ἐρανόθεν ἐπιφερόμενον

tum corpus , fedfed ex fubftantia
ex fubftan tiæ σῶμα , ἀλλ᾽ ἐκ τῷ φυράματος τῆς ἡμε
noftræ maffa , hoc eft ex virgine ,
τέρας εσίας, τετέτινἐκ τῆς παρθένε ,.
id affumens , et fibi ipfi vniens
τέτο εἰληφὼς καὶ ἑαυτῷ ἑνώσας. ἐχ ‫ اد‬ὁ
Non in carnem unutatus Deus
Verbum , neque vt fpectrum ap . Θεός Λόγος εἰς σάρκα τραπεί ς , ἔτε
parens , fed fine mutatione et μὴν φάντασμα φανείς ·ἀλλ᾿ ἀτρέπτως
alteratione fuam conferuans καὶ ἀναλλο
ιώτως τὴν ἑαυτῷ διατηρῶν
fubftantiam , affumtas naturæ
ἐσίαν , τὴν ἀπαρχὴν τῆς φύσεως τῆς
noftræe primitias fibi vniit . Non ૪૮
principium fimens Deus Ver . ἡμετέρας εἰληφώς , ἑαυτῷ ἥνωσεν.
bum ex virgine , fed Patri fuo ἀρχὴν ὁ Θεὸς Λόγος ἐκ τῆς παρθέ νε
coæternus exiftens , naturæ no- εἰληφῶς , ἀλλὰ συναΐδιος τῷ ἑαυτῷ Πα-
ftræ primitias perimmenfamn bo · τρὶ ὑπάρχων , τὴν τῆς φύσεως της με
mitatem fibi vnire dignatus eft, τέρας ἀπαρχὴν ἑαυτῷ διὰ πολλὴν ἀγα
1 non commixtus , fed in vtraque
θότητα ἑνώσαι κατηξίωσεν , ὦ κραθεὶς
fubftantia vnus et idem appa-
rens , ficut fcriptum eft b ) , Sol. ἀλλ᾽ ἐν ἑκατέραις ταῖς ἐσίαις εἷς καὶ ὁ
vite templum hoc, et in tribus αὐτὸς φανεὶς , κατὰ τὸ γεγραμμένον ,
diebus excitabo illud . Solui. Λύσατε τὸν ναὸν τέτον ,καὶ ἐν τρισὶν
tur enim Chriftus Deus fecun · ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν. λύεται γὰς ὁ
meam Χρισὸς Θεὸς κατὰ τὴν ἐμὴν ἐσίαν ἣν
alfumfit : et folutum templum
idem excitat fecundum diuinam ανέλαβ ε, καὶ λελυμένον ἐγάρει τὸν ναὸν
d
fubftantiam , fecundum quam ὁ αὐτὸς κατὰ τὴν θείαν ἐσίαν, καθ᾽ ἣν
et omnium eft conditor . Nun. καὶ πάντων ὑπάρχει δημιεργός . ἐδέ
quam poft vnionem , quam fibi
ποτε μετὰ τὴν ἕνωσιν , ἣν ἐξ αὐτῆς τῆς
ex ipfa conceptione vnire digna . συλλήψεως ἑαυτῷ ἑνῶσαι κατηξίωσεν ,
tus eft , vel a fuo templo rece-
dens , vel propter ineffabilem ἢ ἀποςας τῷ οἰκες ναῦ , ἢ ἀποςῆ .
benignitatem valens recedere . ναι διὰ τὴν ἄφατον φιλανθρω-
Sed idem eft paffibilis et im- πίαν δυνάμενος . ἀλλ᾽ ἔςιν ὁ αὐτὸς πα
paffibilis : paffibilis fecundum θητὸς καὶ ἀπαθής · παθητὸς κατὰ
humanitatem impaffibilis fe .
cundum diuinitatem . Vide- τὴν ἀνθρωπότητα , ἀπαθὴς κατὰ τὴν
θεότητα . ἴδετε γὰρ , ἴδετέ με , ὅτι
te enim c), videte me : quia
ἐγώ
a) Luc. 1, 38. b) Ioh. 2, 19. c ) Malach . 3, 6 .
IN CONFVSVS 141
ἐγώ εἰμι, καὶ ἐκ ἠλλοίωμαι. ἐγάρας τοι- ego fum , et non mutor. Refufci-
γαρῶν τὸνἑαυτῷ ναὸν ὁ Θεὸς Λόγος , bum ,et in ipfo natura noftra re-
καὶ ἐν αὐτῷ τῆς φύσεως ἡμῶν ἀνάτα . furrectione ac renouatione perfe-
σιν καὶ ἀνανέωσιν ἐργασάμενος , καὶ âta,hanc difcipulis fuis oftendens
ταύτην τοῖς ἑαυτῷ μαθηταῖς δείξας , dicebata ) , Palpate me , et vide-
ἔλεγε , Ψηλαφήσατέ ་ με , καὶ ἴδετε, ὅτι te , nam fpiritus carnen et offa
non habet , ficut videtis me ,
πνεῦμ ε σάρκα καὶ ὀξέα ἐκ ἔχει , και
(nonefe, fed )habere : vtet ha-
θὼς ἐμὲ θεωρεῖτε, ἐκ ὄντα ,ἀπ᾿ἔχοντα . et
ἵνα καὶ τὸν ἔχοντα , καὶ 17) τὸ ἐχόμενον fiderans , non mixtionem , non
8 conuerfionem , nec alteratio-
κατανοήσας , ὦ πρᾶσιν, ὦ τροπὴν , ἐκαλ-
nem , fed vnionem factam intel-
λοίωσιν ,ἀλλ᾿ ἕνωσιν γεγενημένην ἐπίδοις .
διὰ τῦτο καὶ τὸς τύπος τῶν ὅλων , και ligas . Ideo et veftigia clauoruui,
et lanceæ ictum monftrauit b) ,
τῆς λόγχης τὴν νύξιν ἐπέδειξε , καὶ ἔμ- et coram difcipulis comedit c ),
προσθεν μαθητῶν ἔφαγεν , ἵνα διὰ πάν- vt omni ratione naturæ noftræ
[ · τῶν τὴν ἀνάςασιν τῆς ἡμετέρας φύσεως refurreationem in fe renouatam
ἐν αὐτῷ ἀνανεωθεῖσαν πιςώσηται αὖ- illis perfuaderet. Et cum fecun-
τές . καὶ ὅτι κατὰ τὴν μακαρίαν τῆς dum beatam diuinitatis fubftan-
tiam mutationis et alterationis
· θεότητος ἐσίαν ἄτρεπτος , ἀναλλοίωτος , expers , impaffibilis , immorta-
ἀπαθὴς , ἀθάνατος ,ἀνενδεής διατελῶν , iis,nulla re indigens effet , paf
πάντα τὰ πάθη έασε κατὰ συγχώ . fiones omnes templo fuo inferri
ρησιν τῷN οἰκείῳ ἐπενεχθῆναι ναῷ , καὶ permifit , et hoc propria poten-
τῦτον τη οἰκεία ἀνέτησε δυνάμει, διά τε tia excitauit , et per templum
τῇ οἰκες ναῦ , τελείαν τὴν ἀνανέωσιν fuum perfeftam naturæ noftræ
renouationem * effecit. Eos ve-
τῆς ἡμετέρας ἐξειργάσατο φύσεως . ro qui dicunt nudum hominem
18) τὲς δὲ λέγοντας ψιλὸν ἄνθρωπον effe Chriftum , vel paffioni ob-
τὸν Χριτὸν, ἢ παθητὸν τὸν Θεὸν Λόγον, noxium Deum Verbum , aut in
ἢ εἰς σάρκα τραπέντα , ἢ συνεσιωμένον carnem conuerfum , vel confub-
ftantiarum corpus habuiffe , vel
ἐχηκέναι τὸ σῶμα , ἢ ἐρανόθεν ‫اد‬τῦτο κε.
decaloid detulife , aut phan
κομικέναι, ทἢ φάντασμα εἶναι, ทἢ θνητὸν
tafina effe : vel qui mortalem di-
λέγοντας τὸν Θεὸν Λόγονδεδεῆσθαι τῆς cunt Deum Verbum opus ha
παρὰ τῷ Πατρὸς ἀνατάσεως , ἢ ἄψυ- buiffe vt a Patre fufcitaretur , vel
‫اد‬
χον τὸ σῶμα ἀνειληφέναι , ἢ ἄνεν ἄν . inanimnatumn corpus fumfiffe, vel
2 fine mente hominein , vel duas
θρωπον , ἢ τὰς δύο φύσεις τε Χρι58
Chrifti naturas per commixtio-
9 κατὰ ἀνάκρασιν συγχυθείσας μίαν γε- nem confufas vnam naturama
γενῆσαι φύσιν , καὶ μὴ ὁμολογῶντας faltas effe : et qui non confi-
tentur in Domino noftro Iefu
εἰς Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν δύο φύ- Chriftodu
as effe naturasincon-
σεις εἶναι ἀσυγχύτες , ἓν δὲ πρόσωπον , fulas , vnam autem perfonam ,
quate-
17 ) τό . Sirm. habebat τόν . Sed legendum effe puto τό . 18 ) τοὺς —ι ἀπος .

ἐκκλησία . Hæc Fragmenti pars exftat etiam apud Leonem Byzantinum ,
vt iam monuerunt Editores Bened. 1. c.
Luc. 24, 39. b) Ioh. 20, 27. c ) cap . 21. Luc , 243
quatenus vnus eftChriftus, vnus καθὸ εις Χριςὸς , εἷς Υἱὸς , τέτες ἀναθε
Filius , eos anathemate ferit ca- ματίζει ἡ καθολικὴ , καὶ ἀποτολικὴ ἐκ-
18 αὐτῇ . Οὐκὲν εἰ ἡ τῶν
EIVSDEM (a). Ergo fi caro 19) κλησία.
omnium et in Chriño fubiacuit πάντων σαρξ , ἐν Χρισῷ ὑπιβέβληται
iniuriæ , quomodo vnius illam ὕβρεσι , πῶς μετὰ τῆς θεότητος μιας
cam diuinitate dicitis effe fub- εἶναι ὑποτάσεως νομίζεται ; εἰ γὰρ μιᾶς
ftantie ? Si enim vnius fubftan- ὑποφάσεως ὁ Λόγος καὶ ἡ σαρξ ἡ ἀπὸ
tiæ Verbum et caro, quæ de ter-
ra habet naturam 20 ) , cur non γῆς τὴν φύσιν ἔχεσα , μιᾶς ἄρα ὑπο
vnius fubftantiæ efferantur Ver . ζάσεως ὁ Λόγος καὶ ἡ ψυχὴ , ἣν τελείαν
bum atque anima,quam per ἀνέλαβε . μιᾶς γὰς φύσεως ἐςὶν ὁ Λό
fe &tam (natura ) fufcepit ( huma-
næ ) ? Vnius autem 2i) fubfan . γος μετὰ τῷ Θεῷ , καὶ κατὰ τὴν τῇ Πα
tiæ eftVerbumcumDeo , fecun . τρὸς , καὶ αὐτῷ τῷ Υἱ ὁμολογίαν τὴν
dum paternam profeffionem , et λέγεσαν , Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴς ἓν ἐσμέν
ipfius 22 ) Domini affertionem , ἐκῶν καὶ ὁ Πατὴς τῆς αὐτῆς ἐσίας
με
qui ait a) , Ego et Pater vnum
fumus. Vnius ergo fubftantia τὰ τῇ σώματος ὀφείλει νομίζεθαι καὶ
Pater cumn ( terreno ) corpore τί ἔτι τοῖς ᾽Αρειανοῖς χολᾶτε , τοῖς λέε
prædicatur . Et adhuc indigna-
mini Arianis, quiahidicunt Fi. γεσι τὸν Υἱὸν τῷ Θεῷ κτίσμα εἶναι, αὖ
lium Dei creaturam effe ,cum τοὶ λέγοντες τὸν Πατέρα μιᾶς εἶναι με
ipfi dicatis Patrem vnius cum τὰ τῶν κλισμάτων ἐσίας ; Τ8 αὐτῇ ,
creaturisefte fubftantia ? εινς· ἐκ τῆς πρὸς Γρατιανὸν τὸν βα-
DEM 23) ex epiftola ad Gratia-
num imperatorem (b). Serue . σιλέα ἐπιςολῆς . Φυλάξωμεν 24) δι
mus diftinctionem diuinitatis αίρεσιν θεότητος καὶ σαρκός . 25 ) εις
et carnis. Vnus in vtraque 26 ) τοῖς ἑκατέροιςἀποκρίνεται ὁ υἱὸς τῷ Θε8 ,
loquitur Dei Filius , quia in ἐπειδὴ ἐν αὐτῷ ἑκάτεραι φύσεις εἰσίν.
17) ,,eodem ,, vtraque natura eft.
ὁ αὐ
1 19 ) omnium . Sirr . omnt. Sed fequimur lectionem , quam Editores Benediati

ni T. II. p.716. plurimorum MSC. fuffragio ornari teftantur, quæ etiam Tex-
tui græco optime refpondet. 20 ) cur non Verbum . Bened . l. c. cur
vnius fubftantiæ adferatur Verbum. 21) fubftantia . Mallem natura , nifi
Bened . confentirent in lectione quam Textus exhibet. 23 ) Domini. Hanc
quoque lectionem habet Editio Bened. Non licuit itaque fcribere Filii, cum
Textun e verfione emendare nefas fit. 23 ) Hic locus in Edit. Sirm. ita
allegatus erat : De fide , Lib . c. 4. Exftat eo quem infra fub b) expreffi-
mus loco , T. II. Ed . Bened . p. 485. Segm. 77. Integrum vero locum vide pag.
fequ . fub d), vbi græca interpretatio multis modis ab hoc loco differt.
24 ) διαίρ. Ed . rom . et lipf. h. 1. habet διαιρέσεως 25 ) εἷς. Ed .rom . et lipf. εἰς
In vtraque ifta Editione non adponitur Pundum ad præcedens σαρκός,
nec deinde ad φύσεις εἰσὶν , fed vna ferie progreditur oratio vsque ad ὁ αὐτ
τὸς λαλεῖ, vbi Punctum ponitur, et ad fequens πάντοτε. Aliam diftinctio-
nem fequutus eft Strigelius in Interpretatione fua latina . 26) loquitur .
Mallem refpondet , ( vt habet Strigelius,) fi liceret Textum ex interpreta-
tione græca emendare , quod mihi non fumo . 27 ) eodem . Supplendum
hoc fuit . Exftatinfra , fub d), immo etiam in Edit. Benedict .
.a ) Ioh. 10, 30,
( ) de Incarn. facram . c. 6. ( b) de fide , lib. II. c. 9.
INCONF VS v s. 143
ὁ αὐτὸς λαλῶ , ἀλλ᾽ ἐχ 28) ἑνὶ πάντο- Εt fi idem loquitur , non vno
τε , 29 ) ἀλλ᾿ ἑτέρω τρόπῳ . πρόσεχε femper loquitur modo. Inten-
de 30) ,,in eo,, nunc gloriam Dei,
νῦν μὲν δόξαν φθεγγόμενον ,
αὐτὸν , νῦν nunc hominis paffiones ,31 ) quali
νῦν δὲ ἀνθρώπινα πάθη . ὡς Θεὸς λα · Deus loquitur quæ funt diuina ,
λε τὰ θεῖα , ἐπειδήπες ὁ Λόγος ἐξίν quia Verbum eft : quafi homo
32) ὡς ἄνθρωπος λέγει τὰ ταπεινὰ , dicit quæ funt 33 ) humana , quia
ἐπειδήπες ἐν τῇ ἐμῇ ὑποφάσει λαλεῖ. in mea fubftantia loquebatur .
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε. EivsDem EIVSDEM ex eodem libro (c ).
Οθεν ἐκεῖνο τὸ ἀναγνωσθὲν , ὡς ὁ Κύ • 34 ) Vnde illudquod leftum eft a ),
ριος τῆς δόξης ἐςαύρωται , μὴ τῇ ἑαυ· Dominum maieftatis crucifixum
τῇ δόξῃ ςαυρωθέντα νομίσωμεν . ἀλλ᾽ effe , non quafi in maieftate fua
ἐπειδὴ ἔτος Θεός τε καὶ ἄνθρωπος , crucifixum putemus , fed quia
κατὰ μὲν τὴν θεότητα . Θεὸς κατὰ idem Deus , idem homo , per
δὲ τὴν πρόσληψιν τῆς σαρκὸς ἄνθρω- diuinitatem Deus, per fufceptio-
·πος Ἰησᾶς Χρισὸς , ὁ Κύριος τῆς δόξης nem carnishomo Iefus Chriftus,
· ἐταυρῶθαι λέγεται. καὶ γὰρ ἑκατέ. Dominus maieftatis dicitur cru
ρας μετέχει φύσεως , τετέτιν άνθρω- cifixus , quia confors vtriusque
πίνης καὶ θείας . ἐν τῇ τῷ ἀνθρώπε
natura , id eft humanæ atque
* diuinæ , in natura hominis
γὰρ φύσει τὸ πάθος ὑπέμεινεν , ἵνα
fubiit paffionem : vt indiscrete
ἀδιαιρέτωςκαὶ Κύριος τῆς δόξης , καὶ et Dominus maieftatis dicatur
υἱὸςἀνθρώπε εἶναι λέγηται ὁ παθὼν effe qui paffuseft , etfiliushomi-
•
καθὼς γέγραπται , Ὁ ἐκ τῇ ἐρανε nis , ficut fcriptum eft b) , Qui
καταβάς. Ὁμοίως 35)
Ομοίως ἐκ 99 τ8 defcendit de cælo . Item ex eo-
35 ) „99, ἐκ
αὐτῇ. 36) Σιγάτωσαν τοιγαρῶν αἱ dem (a ) . Sileantigitur inanes de
περὶ τῶν λόγων μάταιαι ζητήσεις . ἡ fermonibus quæftiones ,quia re-
γὰρ βασιλεία τῷ Θεῷ , καθώς γέγρα . gnum Dei ficut fcriptum eft c ),
πται , ἐκ ἐν πειθοῖς λόγων ἐςὶν , ἀλλ᾽ non in perfuafione verbi eft, fed
· ἐν ἀποδείξει δυνάμεως . φυλάξωμεν τὴν in oftenfione virtutis. Seruemus
διαφορὰν τῆς σαρκὸς καὶ τῆς θεότη- diftin &tionem diuinitatis et car-
nis,
28) ενί. Ed. rom . etlipf. ἡμῖν . Græca h. 1. non fatis refpondent Textui lati-
1
no. 29 ) ἀλλ᾽ ἔτι τρ.πρ. αὐτόν. Edit. rom . et lipf. ἀλλ᾽ ἔσω , τρόπῳ πρόσεχε
σεαυτῷ . 3o ) in eo . Suppleuimus haec verba , quæ etiam fub d) , et in Ed .
Bened . exftant . 31 ) quaft. Deleuimus quia , quod in Ed . Sirm. præcede-
bat , fed neque in Textu græco , neque in Edit. Bened . exftat . 32) ως
και έπος . λαλεῖ. Hæc fatis diuerfa funt ab iis , quæ deinde fub d ) leguna
tur . 33 ) humana. Ita quoque Ed . Bened . 1. c. Non licuit itaque refcri-
bere humilia , etfi hocmagis refponderet voci ταπεινὰ , pro qua fub d ) legi-
tur ἀνθρώπινα . 34) Vnde illud etc. Conf . ad h. 1. Scholion in Edit. Be-
nediât . T. II . p . 481. 35 ) ἐκ. Supplendum fuit . 36) Σιγάτωσαν - δυνά
μεως. Hæc funt ea quæ omifla erant in fuperioribus . Quæ fequuntur ,
φυλάξωμεν κ. τ. λ. cumn Textu latino non fatis conueniunt . Vid . Schol. 23.
a ) 1 Cor. 2 , 8. b ) Iob . 3, 13. c) 1 Cor. 2, 4.
(c ) de fide lib . II . c. 7. ( ? ) Ibid. cap. 9.
144 B. THEODOR ETI DIALOG. It .
nis. Vnus in vtraque loqui- τος. ὡς γὰρ Θεῷ υἱὸς , ες ἑκάτερα λα

Filius quia in eodem m λεῖ, ἐπειδήπες ἑκατέρα φύσις ἐξὶν ἐν
ura, eft
vtraDei
tur que nat . Etfi ide
non vno femperlo. αὐτῷ . ἀλλ᾽ εἰ καὶ αὐτὸς λαλεῖ ,ἐχ ἑνὶ
,
loquiturmodo. Intende in eo μέντοι γε πάντοτε τρόπῳ λαλε. ὁρᾶς
quitur 2
nunc gloriam Dei , nunc honi . γὰρ ἐναὐτῷ νῦν μὲν δόξαν Θεῷ ,
νῦν
nispafliones. Quafi Deusloqui πάθη 37)ανθρώπε . ὡς Θεὸς λαλῶ τα
tur quæ funt diuina , quia Ver . θεῖα , ἐπειδήπες Λόγος˙ ὡς ἄνθρωπος
bum eft: quafi homo dicit ea λαλέ τὰ ἀνθρώπινα , ἐπειδήπες ἐν
quæ funt humana , quia in hac
fubftantia loquebatür.. δινς. ταύτῃ ἐλάλα τῇ φύσει. Τὸ αὐτῇ ,
DEM (e ) ex libro de incarnatio . ἐκ τ8 λόγω τῷ περὶ τῆς ἐναν
ne Domini contra Apolinariftus . θρωπήσεως τῷ Κυρίῳ κατὰ

Sed dum hos redarguimus , ᾿Απολιναρισῶν . Ἀλλ᾿ ἐν ὅσῳ τέτες
emergunt alii , qui carnem Do-
inini et diuinitatein dicunt vnius ἐλέγχομεν, ἀνεφύησαν ἕτεροι, λέγοντες
effenature . Quæ tantum facri. τό τε σῶμα τῷ Χριςῷ καὶ τὴν θεότητα
legium inferna vomuerunt ? Iam μιᾶς φύσεως εἶναι. ποῖος ᾅδης τὴν τοῦ
tolerabiliores funt Ariani , quo · σαύτην βλασφημίαν 38 ) ἐξεύξατο ;
rum per iftos perfidiæ robur ado . ᾿Αρειανοὶ γὰρ ἤδη τυγχάνεσιν ανεκτό .
lefcit, vtmaiore contentione af- τεροι, ὧν ἡ ἀπιτία διὰ τέτες κρατύνε-
·
ferant Patrem , et Filium, et Spi- ται ώςε 39 ) μείζονι φιλονεικία . Πατέρας ,
vitum fanétum vnius non efle καὶ Υἱὸν , καὶ ἅγιον Πνεῦμα μιᾶς ἐσίας
fubftantia : quia ifti diuinitatem μὴ λέγειν · ἐπειδήπες ὗτοι τὴν θεότης
Domini et carnem fubftantia τα τε Κυρίε , καὶ τὴν σάρκα , μιᾶς φύ-
vnius dicere tentauerunt. EIVS- σεως επῶν ἐπεχείρησαν . Τ8 αὐτῇ .
D e M (f ). Et hicmihi frequen . Καὶ ὗτος δέ μοι συνεχῶς τῆς ἐν Νικαίας

ter niceni concilii tractatum fe συνόδε ἑαυτὸν κατέχειν τὴν 40) ἔκθεσιν
tenere commemorat. Sed in il-
ἀλλ᾽ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἐξετάσει οἱ ἡμέτεροι
lo traëtatu patres noftri, non car-
πατέρες , ἐχὶ τὴν σάρκα , τὸν δὲ τῷ
nem , fed Dei Verbum ,vnius fub .
Θεğ Λόγον , ἐκ μιᾶς 4i) σὺν τῷ Πατρὶ
ftantiæ cum Patre effe dixerunt ;
ἐσίας εἶναι εἰρήκασι, καὶ τὸν μὲν Λόγον
et Verbum quidem ex paterna
ἐκ τῆς τῷ Πατρὸς †) προσεληλυθένας
proceffiffe fubftantia , carnem au-
ἐσίας , τὴν δὲ σάρκα ἐκ τῆς παρθένε
tem ex virgine effe confeffi funt.
τυγχάνειν ὡμολογήκασι. διατί τοίνυν
Quomodo igitur nicæni concilii
ἡμῶν τὸ μὲν τῆς ἐν Νικαίᾳ προτάνεσιν
nomen obtenditur , et noua in .
ὄνομα , εἰσάγεσι δὲ καινὰ , καὶ ἅπερ δ
ducuntur quæ nunquam noftri
fenfere maiores ? vivSDEM ( g ) ἐνεθύμησαν οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι; Τ8
contra Apolinarium . 42) Noli αὐτ8 , κατὰ ᾿Απολιναρίε . Μήτε
σύ
37) ἀνθρ . Ed . rom . et lipf. ἀνθρώπων . 38 ) ἐρ . Vtraque Editio ἠρεύξατο .

39 ) Vtraque Editio , μείζων φιλονεικία . 40) ἔκθεσιν . Εxcidiffe videtur
Verbum . f) προσελ . Legendum effe videtur προεληλυθέναι. 41 ) σύν. Ed .
rom, et lipf. ἐν . 42) Noli diuin . naturam eft . Hæc quidem ab inter-
pretatione græca haud parum differunt , noluimus autem quicquam mu.
tare , quia latina cum Textu Ed . Benedict. exaétiffime conueniunt,
(e) de Incarn. facram. c. 6. (f ) Ibid . ( g ) ibid. c. 4 ,
INCON FV SV S. 145
σὺ 43 ) θέλε τοίνυν κατὰ φύσιν ἴσον τῆς igitur et tu fecundum naturam

θεότητος εἶναι τὸ σῶμα . καν γὰρ του interpretari, quod præter diuiryta
tatis naturam eft . Nam etfi cre-
ζεύσης ὡς ἀληθὲς ἐη τὸ σῶμα το Χρι- dasa Chrifto 44 ), veram ,, car
58 , καὶ προσκομίσης τῷ θυσιαςηρίῳ nem effe fufceptam , et offeras
πρὸς μεταποίησιν, μὴ διατίξῃς δὲ τὴν 45 ) transfigurandum corpus ale
τῷ σώματος καὶ τῆς θεότητος φύσιν , taribus , non diftinguas tamen
ἐρῶμεν καί σοι , Ἐὰν ὀρθῶς προσενέγ . naturam diuinitatis et corporis,
et tibi dicitur a ) , Si refte offe
της , ὀρθῶς δὲ μὴ διέλης , ἥμαρτες , ἡσύ
ras , non redte autem diuidas ,
χασον . δίελε γὰρ τόγε ὑπάρχον ἡμῶν,
peccafti , 46 ) quiefce . Diuide
καὶ ὅπερ οἰκεῖον τε Λόγε. ἐκἓν ἐγὼ 47) enim quod meum , diuide
μὲν ἐκ εἶχον ὅπερ ὑπῆρχεν αὐτῷ · ἐκεῖ· quod fuumnVerbi eft. Ego quod
νος δὲ ἐκ εἶχεν ὅπερ ὑπῆρχεν ἐμόν. καὶ erat illius non habebam , et ille
ἔλαβεν ὅπερ ὑπῆρχεν ἐμὸν, μεταδώσων quod ineum eft non habebat.
Sufcepit quod meum eft , vt im-
τῶν οἰκείων ἡμῖν · καὶ τῦτο πρὸς ἀνα . pertiret quod fuum eft. Sufce
πλήρωσιν & σύγχυσιν ἀνεδέξατο. Τg pit non vt confunderet, fed vt
αὐτῶ , μετ᾿ ὀλίγα. Παυσάθωσαν repleret. EIVSDEM (b) poft
Definant ergo dicere ,"
τοίνυν οἱ λέγοντες ὡς ἡ τῇ Λόγε Φύσις pauca .
naturam Verbi in corporis natu-
εἰς σαρκὸς μεταβέβληται φύσιν ἵνα μὴ ram effe mutatam ,ne pari intere
δόξη μεταβληθεῖσα κατὰ τὴν αὐτὴν pretatione videatur natura Verb
·ἑρμηνείαν γεγενῆσθαι 48) καὶ ἡ τὸ Λό- in contagium mutata peccati.
γε φύσις τοῖς τῷ σώματος παθήμασι Aliud eft enim quodaffumfit , et
σύμφθορος · ἕτερον γάρ ἐςι τὸ πρόσλα . aliud quod affumtum eft. Vir
· δὸν , καὶ ἕτερόν ἐς τὸ προσληφθέν.. δύο tus venit in virginem , ficut et an-
· ναμις ἦλθεν ἐπὶ τὴν παρθένον ,ὡς ὁ ἄγ . gelus ad eam dixit b ) , Quis
γελος πρὸς αὐτὴν λέγει , ὅτι δύναμίς virtus Altiflimi obumbrabit te .
Ὑψίς8 ἐπισκιάσει σοι, ἀλλ᾽ ἐκ τῷ σώ . Sed natum eft corpus ex
踏
ματος ἦν τῆς παρθένε τὸ τεχθέν ' και virgine : et ideo cæleftis qui-
διὰ τῦτο , θεία μὲν ἡ 49 ) κατάβασις , dem defcenfio , fed humana
ἡ δὲ σύλληψις ἀνθρωπίνη . ἐκ αὐτὴ ἦν conceptio eft. Non ergo eadem
carnis
43 ) Ed. rom .et lipf. τοίνυν θέλει 44 ) jeram . Inferenda fuit hæc vox , quæ
etiam exftat in Edit . Bened , 45 ) transfig . corpus. Miramtt, ab Editoris ,
bus Bened . in Scholio huic loco ( Τ. II . p . 709.) fubie &to , potuiffe ferio
defendi , Noftrum , cum hæc allegaret , voluiffe dogmati de Transfuba
ftantiatione patrocinari. Sed de hac quæftione aptior erit dicendi locus
Tomo V. fi de fide Theodoreti contra Garnerium difputabimus. 46) quies
fce . Abeft a Textu Ambrofii in Edit. Bened. 1. c . 47) enim. Pariter
abeft 1. c. 48 ) και η σύμφθορος. Hæc a Textu latino fatis funt diuerfa .
Nec minus verba vltima ἀλλ᾽ ἐκ τα σώματος κ.τ.λ. 49 } κατάβασις, Qua
lis fuerit hic defcenfus , exponitur a Noftro ad Eph . IV , 10. Vid . T ; III ,
P. 424.
a) Gen. 4, 7. b ) Luc. 1, 35 .
(h ) de Incarn. facram . c. 6,
B. Theod. Tom. IV. K
B. THEODORETI DIALO G. 11.
146
carnis potuit effe diuinitatisque ἠδύνατο 50) τῷ τε σώματος πνεῦμα ,

natura . καὶ τῆς θεότητος φύσις .
-575
SANCTI BASILII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
EPISCOPI CAESAREAE. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ.
Ex 5i ) oratione de gratiarum Ἐκ τῶ περὶ εὐχαριτίας λόγε .

aftione. Quare cum amicum la . Διόπερ ἐπιδακρύσας τῷ φίλῳ , αὐτός
erimis profecutus eft , naturæ γε τὴν κοινωνίαν τῆς 52 ) ἀνθρωπίνης
humanæfacietatem ipfe oftendit, φύσεως ἐπεδείξατο , καὶ ἡμᾶς τῶν ἐφ '
et nos ab exceffu in vtramque ἑκάτερα ὑπερβολῶν ἠλευθέρωσε . μήτε
partem liberauit ,.. nec mollius καταμαλακίζεσθαι πρὸς τὰ πάθη , μή
frangi aduerfis , nec fine fenfu τε αναισθήτως ἔχειν τῶν λυπηρῶν ἐπι
' triftium effepermittens. Quem τρέπων . ὡς ἐν κατεδέξατο τὴν πάναν

admodum igitur efuriit Dominus ὁ Κύριος , τῆς ςερεᾶς τροφῆς διαπνευ
”folido cibo ipfi abfumto , et fitiit θέσης αὐτῷ · καὶ τὴν δίψανπροσήκος
humiditate in corpore exhaufta , το, τῆς ὑγρότητος ἀναλωθείσης τῆς ἐν
et defatigatus eft neruis ac mu- τῷ σώματι καὶ ἐκοπίασε , τῶν μυῶν
fculis ex itinere nimium exten- καὶ τῶν νεύρων ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ὑπερ
fis ; non oppreffa labore diuini ταθέντων ४8 τῆς θεότητος τῷ καμάτῳ
tate , fed corpore quæ ipfiusna- 53 ) πιεζομένης , ἀλλὰ τῷ σώματος τὰ ἐκ
turam comitari folent accidentia'
τῆς φύσεως ἐπακολεθέντα συμπτώ
firftinente : ,,ita
93 quoque admifit
ματα δεχομένω˙ 54 ) „ ἔτω καὶ τὸ δο-
33 lacrimas , permittens , vt car-
ηκρυον προσήκατο , τὸ φυσικὸν τῇ σαρ
99 ni accideret, quod ei erat na-
: turale. ,, EIVSDEM , contra ηκι ἐπιγίνεθαι σύμπλωμα συγχωρῶν.
Τῷ αὐτῷ , εἰς τὸ κατὰ Εὐνομίδ .
Eunomium . Ego enim a ) in
forma Dei effe idem effe aio , ac Ἐγὼ γὰρ καὶ τὸ ἐν μορφῇ Θεῷὑπάρ
χειν , ίσον δύνασθαι τῷ ἐν ἐσία 55 ) Θεσ
in fubftantia Dei effe . Sicutenim
formam ferui accepife in huma . ὑπάρχειν φημί ὡς γὰρ τὸ μορφὴν
næ natumæ fubftantia Dominum ανειληφέναι δέλε , ἐν τῇ ἐσίᾳ τῆς ἀν
θρωπότητος τὸν Κύριον ἡμῶν γεγενῆς
fuiffe fignificat : ita fi quis dicit
9αι σημαίνει , 56) ὅτως λέγων ἐν μορ-
in ferma Deieffe, diuinæ natura φῇ Θεῷ ὑπάρχειν , τῆς θείας ἐσίας
proprietatem ipfi attribuit. 57 ) παρίςησι τὴν ἰδιότητα .
ΤΟΥ
50 ) τῇ τε. Ed . rom . et lipf . τέτο. In reliquis confentit vtraque Editio . Sed

fufpicor , hunc locum in mendo cubare , et legendum effe , ἐκ αὐτὴ ξε
ἡ δύναμις τῇ τε σώματος πνεῦμα καὶ τῆς θεότ . φύσις. 51) Oratione, feu potius
Homilia . 52 ) άνθρ . Ed. Bened . T. II. p . 29. ἀνθρωπείας. 53) πιεζ. Ibid . δα-
μαζομένης. 54 ) ὅτω - συγχ . Hæc adiicere vifum eft , ne in medio abrum-
peretur oratio . 5s ) Ed. rom . et lipf.Θεῷ Minus recte . 56 ) ἔτι λέγ .
Edit . Bened . Τ . 1. p . 230. ὕτω δὲ καὶ τό. 57 ) παρίς . Loco cit . fequitur
πάντως.
a) Phil. 2, 6.
INCONF VS VS. 147
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ SANCTI GREGORII

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΑΖΙΑΝΖΟΥ . EPISCOPI NAZIANZENÍ.
Ex oratione de noua Domini-
Ἐκ τῶ λόγε τῇ 58 ) εἰς τὴν cd . Venturum rurfus cum glo-
νέαν κυριακήν . 59 ) Ἥξειν πάλιν τiofa fua præfentia a ), iudicatu-
μετὰ τῆς ἐνδόξε αὐτῷ παρεσίας , κρί. rum viuos et mortuos , non am-
νοντα ζῶντας καὶ νεκρός . ἐκέτι μὲν plius quidem carnem ,nec tameta
σάρκα , ἐκ ἀσώματον δὲ , 60 ) οἷς αὐτὸς incorporeum , diuiniore prorfus,
οἶδεν ἀληθῶς θεοειδεςέρω σώματος , ἵνα ficutipfe nouit , corporis fpecie,
vt et confpiciatur ab iis qui pu-
καὶ ὀφθῇ ὑπὸ τῶν ἐκκεντησάντων , καὶ pugerunt eum b), et maneat Deus
μείνῃΘεὸς ἔξω παχύτητος . Τ8 αυ- craffitiei expers. gtvsDEM ex
τῇ , ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον 61) ἐ- epiftola ad Cledonium . Nature
πιςολῆς . Φύσεις μὲν γὰρ δύο Θεὸς quidem dué , Deus et homo ,
quia et anima et corpus : filii
καὶ ἄνθρωπος , ἐπεὶ καὶψυχὴ καὶ σῶμα vero nequaquam duo . Neque
8 62 ) δύο
υἱοὶ δὲ ὦ ἐδὲ γὰρ ἐνταῦθα δύο enim hic duo funt homines ,
ἄνθρωποι, εἰ καὶ ὅπωςὁ Παῦλος ( 3 )και * etiamfi Paulus fic loquitur,cum *
λε τὸ ἐντὸς τῷ ἀνθρώπε , καὶ τὸ ἐκλός . appellat interiorem hominem et
exteriorem c ) . Ac vt fumma-
καὶ εἰ δεῖ συντόμως εἰπᾶν, ἄλλο μὲν
tim dicam , aliud quidem etaliud
καὶ ἄλλο τα
τὰ ἐξ ὧν ὁ σωτὴς , ἐπεὶ μὴ funte ex quib Salua
a us tor : quia
ταὐτὸν 64 ) τὸ ὁρατὸν τῷ ἀοράτῳ , καὶ non idem eft vifibile cum inui-
τὸ ἄχρονον τῷ ὑπὸ χρόνον ἐκ ἄλλος fibili, et temporis expers cum
δὲ καὶ ἄλλος , μὴ γένοιτο . Τῷ αὐτῷ, temporaneo. Non eft tamen
alius , et alius , abfit . EIVS
65) ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον προ- DEM ex priori expofitione ad
τέρας ἐκθέσεως . Εἴ τις αποτεθε : Cledonium . Si quis depofitam
και νῦν τὴν σάρκα 66 ) λέγει , και γυ. nunc carnem dicit, et mudain
μνὴν εἶναι τὴν θεότητα σώματος , ἀλλὰ effe diuinitatem fine corpore ,
non autem cum affuinta parte et
μὴ μετὰ τῷ་ προσλήμματος και είναι ,
effe et venturam effe , aduentuis
καὶ ἥξαν, μὴ ἴδοι τὴν δόξαν τῆς παρ & eius gloriam non deriat. Vbi
σίας . πῦ γὰρ τὸ σῶμα νῦν, εἰ μὴ μετὰ enim nunc eft corpus , nifi cum
το προσλαβόντος ; ἐ γὰρ δὴ κατὰ τὰς eo quiaffumfit ? Non enim fes
cundum hugas Manichæorum
Μανιχαίων λήρες τῷ ἡλίῳ ἐναποτέθετο
apud folem eft depofitum , vt
ται , ἵνα τιμηθῇ διὰ τῆς ἀτιμίας · ἢ honoretur per contumeliam : aut
K 2 in
58 ) εἰς * . v4.. κυρ . Vel potius εἰς τὸ ἅγιον βάπτισμα . In hac enim Oratione ,
quæ eft quadragefima , non in ea de noua Dominica , quæ eft quadrage-
fima tertia , exftat hic locus , T. I. Edit. parif. p. 67. 59 ) Ἥξειν κ. τ . λο
Hæc cohærent cum πίσευε , quod præcedit . 60) οἷςκαὶἀληθ . Ed . parif. οἷς
αὐτὸς οἶδε λόγοις. 61 ) ἐπιτολῆς. Scilicet ex prima ad Cledonium Epiftola .
62 ) δύο. Sequitur ἐδὲ θεοί , in Edit. parif. T. I. p. 739. 63) καλεῖ —— ἐκτός .
Loco cit. eft , τὸ ἐντὸς τῇ ἀνθρώπες καὶ τὸ ἐκτὸς προσηγόρευσε. 64 ) Ibid . τὸ
ἀόρατον τῷ ὁρατῷ , ὅς) ἐκτῶν ἐκθέσεως. Εx eadem Epiftola , ex qua prior
locus defumtus erat. In Ed. parif, eadem pagina exftat. 66 ) λίγο
Ἐd . parif . λέγοι.
a ) Aft. r, 11. b) Zach. 12, 10. c) 1 Cor. 4, 16. Eph. 3,16.
148
in aërem diffufun et refolutum εἰς τὸν ἀέρα ἐχέθη καὶ διελύθη , ως

eft , vt vocis natura , et odoris φανῆς φύσις , καὶ ὀδμῆς ξύσις , καὶ
fluxio , et fulguris curfus mini-
ἀτραπῆς δρόμος ἐχ ἱταμένης . πδ δὲ
ine fubfiftentis. Vbi vero con-
treltatiopoftrefurreationen , in
67 )καὶ τὸ 68 ) ψηλαφηθῆναι μετὰ τὴν
qua confpicietur aliquando ab ανάτασιν , 69 ) ἐν ἡ ὀφθήσεται ποτὲ
iis qui eum confixerunta ) ?Nam ὑπὸ τῶν ἐκκεντησάντων ; θεότης 70 ) δὲ
diuinitas per fe eft inuifibilis . καθ᾿ ἑαυτὴν ἀόρατος . Τῷ αὐτῷ , ἐκ
EIVSDEM exfecunda oratione de
Filio . Quatenus enim Verbum , το περὶ Υἱ8 λόγω δευτέρε .
neque obediens erat , neque in . Ως μὲν γὰς Λόγος , ἔτε ὑπήκοος ἦν ,
ταῦ
obediens . Hæc enim eorun qui ἔτ᾽ ἀνήκοος · τῶν γὰρ ὑπὸ · χεῖρα
fubditi funt , et inferiores : il- τα , καὶ τῶν δευτέρων τὸ μὲν τῶν εὐ
lud quidem bene moratorum , γνωμονεςέρων , τὸ δὲ τῶν ἀξίων 71) κρί-
hoc vero pœnam merentium.
Quoad ferui autem formam , ac- σεως. ὡς δὲ δέλε μορφὴ , συγκαταβαί-
commodat fe conferuis , et alie. νει τοῖς 72 ) ὁμοδέλοις , καὶ μορφῶται
nam formam induit , totum in τὸ ἀλλότριον , ὅλον ἐν ἑαυτῷ 73 ) Φέρων
feipfo me ferens cum ( infirmi. ἐμὲ μετὰ τῶν ἐμῶν , ἵνα ἐν ἑαυτῷ δα-
tatibus) meis ," vt infeipfo abfu- πανήσῃ τὸ χεῖρον , ὡς κηρὸν πῦς , ἢ ὡς
mat quod deterius eft , ficut ce-
ἀτμίδα γῆς ἥλιος .Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῶ
ram ignis, aut fol vaporem terra .
τα
EIVSDEM ex oratione in Chrifti λόγῳ τῇ εἰς τὰ Θεοφάνια .
mariuitatem . Poftquam igitur 74 ) Ἐπειδὴ τοίνυν προῆλθεν ἐκ τῆς
prodiit ex virginecum affumtio- παρθένε μετὰ τῆς προσλήψεως ἐκ δύο
ne vnum ex duobus fibi contra- τῶν ἑαυτοῖς ἐναντίων σαρκὸς καὶ πνεύ-
riis, carne et fpiritu , quorum al. ματος. ὧν τὸ μὲν αὐτῶν εἰς τὸν Θεὸν
terum in Deum afumtum eft; προσειλῆφθαι , τὸ δὲ τὴν χάριν παρές
alterum gratiam exhibuit diuini.
χηκε τῆς θεότητος . Τῆ αὐτῶ , μετ᾿ ‫اد‬
tatis.
ὀλίγον . Απεσάλη μὲν , ἀλλ᾽ ὡς ἄν
Miffus eftquidem , fed vt homo
Duplex enin erat eius natura . θρωπος . 75) διπλῆ γὰρ ἦν ἡ φύσις αὐ
Nunc certe et defatigatus eft, et τg , ἀμέλει τοι ἐντεῦθεν καὶ ἐκοπίασε ,
efuriit , et fitiit, et angoreaffeitus καὶ ἐπείνησε , καὶ ἐδίψησε, καὶ ἠγωνία .
eft , et lacrimas fudit humani σε , και 76 ) ἐδάκρυσεν , ἀνθρωπίνε τώς
corporis lege. EIVSDEM in ματος νόμῳ . Τῆ αὐτῇ , 77 ) ἐν τῷ
δευτές
67) καί. Defl. c . 68 ) Ψηλ . Ib . fequitur αὐτόν. ( 9 ) ἐν ᾗ ὀφθ . Ib . ἢ ὀφθήσε

παρ. 70 ) δέ . Ib. γάρ . 71 ) κρίσ . Edit . parif. Τ . Ι. p.580 . κολάσεως.
72) ὁμοδ . Ib . fequitur και δέλοις, addito Pun & to . 73 ) Ib . ἐμὲ φέρων.
74 ) Ἐπειδὴ καὶ θεότητος. Sic potius legitur in Edit. parif. T. I. p . 620 .
προελθὼν δὲ Θεός μετὰ τῆς προσλήψεως, ἓν ἐκ δύο τῶν ἐναντίων σαρκὸς καὶ πνεύ-
2
ματος, ὧν τὸ μὲν ἐθέωσε , τὸ δὲ ἐθεώθη . 75) διπλῆ κ. τ. λ. Ib. p. 621.
leg. διπλῶς γὰρ ἦν · ἐπεὶ καὶ ἐκοπίασε κ.τ.λ. 76) Ib. 1. c. ἐδάκρυσε νόμῳ σώ-
ματος . . 77) ἐν vis. Ita reftituimus lectionem veram ex Edit. rom. et lipf.
Perperam Edit, Sirm. habebat ἐν τῷαὐτῷ λόγῳ . Hic locus enim et vter-
que proximus exftant in fecunda Orat. de Filio , T. I. Edit . parif . p . 582.
587. et
a ) Zach , 12, 10.
INCONF VS VS. 149 .
δευτέρῳ λόγῳ τῷ περὶ Oratione fecundade Filio. Deus

Υἱοῦ.
autem dicetur non Verbi , fed vifi-
Θεὸς δὲ λέγοιο ἂν, ‫د‬ε
‫ ا‬τῇ Λόγε , τῷ ὁρω . bilis natura . Quomodo enim
μένε δέ . πῶς γὰρ ἂν εἴη τῇ κυρίως Θεῷ effet proprie Dei Deus ? Sicut et
Θεός ; ὥσπερ καὶ Πατὴς , 8 τε ὁρω- Pater non eius quod videtur, fed
μένε, τῷ Λόγε δέ. καὶ γὰρ ἦν διπλῆς . Verbi. Eratenimduplex . Quare
ὥτε τὸ μὲν κυρίως ἐπ᾽ ἀμφοῖν , τὸ δὲ ἐ alterum quidem proprie in an-
bobus ,alterum non proprie, feu
κυρίως , 78 ) ἀλλ᾿ ἐναντίως ἢ ἐφ᾽ ἡμῶν No-
ἕξει . ἡμῶν γὰρ κυρίως μὲν 79 ) Θεὸς , fter enim proprie quidem Deus
ἐ κυρίως δὲ πατήρ. 80 ) καὶ τῦτό ἐσιν eft, fed nonproprie pater. * Et
ὃ ποιεῖ τοῖς αἱρετικοῖς τὴν πλάνην , ἡ hoc eft quoderrare facit hæreti
τῶν ὀνομάτων 81 ) ἐπίζευξις . σημεῖον δὲ, cos , nominum coniun &tio . Si
82) ὡς ἡνίκα αἱ φύσεις διίςανται ταῖς guumn autem hoc eft, quod quan-
do naturæ mente et cogitatione
ἐπινοίαις , συνδιαιρεῖται 83 ) τὰ ὀνόμαζα . diftinguuntur, etiamnomina di-
84 )Παύλε λέγοντος 2 85) ακύετε , Ἵνα ὁ finguantur . Paulumauditedi-
Θεὸς τῷ Κυρίε ἡμῶν Ἰησῦ Χριςᾶ , ὁ πο . centema ) , Vt Deus Domini no-
τὴς τῆς δόξης 86 ) Χρισὃμὲν Θεὸς, τῆς ftri Iefu Chrifti, pater gloria .
Chriftiquidem Deus, gloriæ au-
δὲ δόξης πατής , εἰ γὰρκαὶ 87)τὸ συν- N tein pater . Etfi enim vtraque .
αμφότερον ἕν , ἀλλ᾽ ἐ τῇ‫اد‬ 88) φύσει , τῇ vnum funt , tamen non naturâ ,
δὲ συνόδῳ . τέτων τί ἂν γένοιτο γνωρι- fed coniunctione vnum funt
μώτερον ; πέμπτον λεγέθω ,‫ اد‬τὸ λαμ . Quid his poteft effe clarius?
βάνειν αὐτὸν ζωήν , ἢ κρίσιν , ἢ κληρονο- Quintum dicatur , quod accepe-
μίαν ἐθνῶν , ἢ ἐξεσίαν πάσης σαρκὸς , rit ipfe vitam , aut iudicium , aut
‫اد‬ hereditatem gentium , aut pote-
ἢ δόξαν , ἢ μαθητὰς , ἢ ὅσα λέγεται .ftatem omnis carnis,aut gloriam ,
καὶ 89) ταῦτα τῆς ἀνθρωπότητος . aut difcipulos ,aut alia id genus.
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγο. Εthæc funt humanitatis. Eινς-
DEM ex eadem oratione. Vnus
Εἷς γὰρ Θεὸς , εἷς καὶ μεσίτης Θεğ enimb )Deus,vnus mediator Def
K 3 et
587. et 588. Quod reliquum eft , cum Edit. firm , confentit parif . quoad
verborum ordinem et pofitum , qui h . 1. multis modis differt in Edit. romi.
etlipf Vid ,fequens Schol . go. 78 ) ἀλλ᾿ -ἕξει.· Ed . parif.ἐναντίωςἢ ἐφ᾽ ἡμῶν .
79 ) Θεός. Ed . parif . addit ὁ Θεός. 80) και συνόδῳ. Hæc in Edit. rom.
et lipl. præmittuntur illis quæ h . 1. præcedunt , Θεὸς δὲ λέγοιτο κ . το λο
Recurrunt tamen deinde fuo , quem hic tenent, loco. Si) ἐπίζ . Edit .
ως
parifaddit, ἐπαλαττομένων τῶν ὀνομάτων διὰ τὴν σύγκρασιν . 82) ὡς ἥν. αἱ φ.
Ibid. ηνίκα φύσεις . . 83) τά. Ed. parif. nec non romn . et lipf. premittunt και
84 ) Π . λέγ .ἀκ . Ed. romn . et lipf. Τῇ αὐτῷ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ. 85) ἀκ. Ed.
parif. ἄκεσον. 86) Χρ. μ. Θεός . Ed . rom, et lipf. Θεὸς μὲν τῇ Χρισ8. 87 ) Ib.
τὰ συναμφότερα . 88 ) φύσει. Ad hanc vocem , non ad fequens συνόδῳ , Ed .
parif. ponit Punctum , et Comma ad τέτων poft συνόδῳ . ' In Edit. rom .
et lipf. vbi prima vice hæc verba exftant, Pundum ad συνόδῳ ponitur ,
deinde fequitur Τῷ αὐτῷ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ . Θεὸς δὲ λέγοιτο κ. τ. λ.
vbi recurrunt hæc verba ,Pundum ad φύσει , non ad συνόδῳ ponitur , vt
in Ed. parif 89) ταῦτα . Ed. parif. τέτο.
a) Eph. 1, 17. b) 1 Tim. 2, 5,
750 B. THEODORETI DIALOG, II,
et hominum , homo Chriftus καὶ ἀνθρώπων , ἄνθρωπος 90 ) Χριςός

Jefus. Adhuc enim vt homo Ἰησῆς , πρεσβεύει γὰρ ἔτι 91) ὡς ἄνε
pro mea falute intercedit ;
quia eft cum corpore quodνθρωπος καὶ νῦν ὑπὲρ τῆςἐμῆς σωτηρίας.
affumfit, donec me faciat Deum, ὅτι μετὰ τῷ σώματός ἐςιν 92 ) ὃ προστ
virtute incarnationis , etiamfi non έλαβεν , ἕως ἂν ἐμὲ ποιήσῃ Θεὸν , τῇ δυ-
amplius fecundum carnem agno- νάμει τῆς 93) ἐνανθρωπήσεως˙ καν μη-
fcatur, carnales dico affectiones , κέτι κατὰ σάρκα γινώσκηται , τὰ σαρ-
et fine peccato noftro. EIVS. κικὰ λέγω πάθη , καὶ χωρὶς τῆς ἁμας .
DEM ex eadem oratione, Anτίας 94 )τῆς ἡμετέρας . Τῷ αὐτῇ,
non omnibus manifeftum ,quod ἐκ τῷ αὐτῷ λόγε. 1 Ἢ πᾶσιν εὔκ
cognofcit vt Deus , ignorare au- δηλον , ὅτι γινώσκει μὲν ὡς Θεός , 95 )απ
zem fe dicit , vthomo , fi quis id γνοῦς δέ φησιν ὡς ἄνθρωπος , 96 ) ἐάν
quod apparet feparat ab eo quod τις τὸ φαινόμενον χωρίσῃ τῇ νουμένο .
intelligitur ? Quod enim fit ab- τὸ γὰρ ἀπόλυτον εἶναι 97 ) τὴν τ8 Υ
foluta filii appellatio , et fine re-
latione , non adiefto cuius fit , προσηγορίαν , καὶ ἄχετον , 8ὦ προσκειμέ
anfam præbet hoc exiftimandi. νε τῷ Υἱῷ τῷ 98 τίνος , ταύτην 99 ) διε
Hanc itaque ignorantiam magis δωσι τὴν ὑπόνοιαν , ὥτε τὴν ἄγνοιαν
pio fenfu accipientes, humanita . ὑπολαμβάνειν ἐπὶ τὸ εὐσεβέτερον, τῷ
ti,
ducinon diuinitati ,adfcribendam ἀνθρωπίνῳ , 100 ) μὴ τῷ Θεῷ , ταύτην
mus .
λογίζομεν .
EPISCOPI NYSSAE. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΥΣΣΗΣ.
Ex oratione catechetica . Et Ἐκ τῷ κατηχητικό λόγο ,
quis hoc dicit , quod circumfcri. Καὶ τίς τέτό φησιν , ὅτι τῇ περιγραφῆ
ptione carnis , tamquam vafe τῆς σαρκὸς , καθάπες ἀγγέῳ τινὶ, Ι ) τὸ
quodam , diuinitatis immenfitas ἄπειρον τῆς 2 ) θεότητος περιείληπται
comprehendatur ? EtvSp ¥ Me* Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῶ αὐτῇ λόγο.
endem oratione, Sihominis ani- Εἰ δὲ ἀνθρώπε ψυχὴ , κατὰ τὴν τῆς
me naturæ neceffitate corpori φύσεως ἀνάγκην συγκεκραμένη τῷ σώς
copulata libere verfatur vbique , ματι , πανταχε κατ᾽ἐξεσίαν 3 ) γίνετ
quid cogit nos dicere in natu του , τις 4 ) ἀνάγκῃ τῇ φύσει τῆς σαρ
Ta carnis diuinitatem includi? κὸς τὴν θεότητα λέγειν ἐμπεριέργε
EIVSDEM ex eadem oratione, θαι ; Τ8 αὐτῇ, ἐκ τῷ αὐτῷ λό
Quid obftat , quo minus diuinæ 78. Τί κωλύει θείας φύσεως ἕνωσίν
TIVO
99 ) Ed, parif. Τ. Ι. p. 587. Ιησές Χρισός, 91 ) Ib . 1. c. leg . καὶ νῦν ὡς ἄνε

θρωπος. Υ 92) . Ib . 5. 93 ) ἐνανθ . Ib . ἀνθρωπήσεως. 94 ) το ἡμ . Ib, ἡμές
τερα . 95) ἀγν . Ed . parif. Τ. 1. p. 588. habet ἀγνοεῖν , 96 ) ἐάν. Ib. ἄν.
97 ) τήν , Ib . ponitur poft v . 98) Ib, τινός . 99 ) δίδωσι. Ib . præmn . ἡμῖν .
1 ' 300 ) · μὴ κ. τ .λ . Ib , μὴ τῷ θείῳ ταύτην λογιζομένες , 1 ) τὸ - περιείλ . Ed .
parif. T. III . p. 65. ἡ ἀπειρία τῆς θεότητος περιελήφθη . ? ) θεότ . Ed , roin . et
Bpf. σαρκός , 3 ) Ib, γίγνεται , 4 ) αν, Ib, pram . ή
INCONF VS VS. 151
τινα καὶ προσεγγισμὸν 5 ) γνωρίσαντας naturæ vnionem quandam cur

humana copulationemque agno-
πρὸς τὸ ἀνθρώπινον , τὴν θεοπρεπῆ διά fcentes , etiam in ea copulatione
νοιαν καὶ ἐν τῷ προσεγγισμῷ 6 ) διασώ- Deo dignam cogitationem reti
σαθαι, πάσης περιγραφῆς ἐκτὸς εἶναι neant, diuinitatem extra omnem
τὸ θεῖον 7) πιτεύοντας , 8) κἂν ἐν ἀνθρώ- circumfcriptionem effe creden-
ποις ᾖ ; Τῇ αὐτῇ , ἐκ τῷ κατὰ tes , quamnuis in hominibus fit ?
EIVSDEM ex oratione ad Euno-
Eivspem
Εὐνομία λόγg . 9 ) Εἰ δὲ ὁ μὲν ἐκ `mium. Si autem * filius Mariæ
τῆς Μαρίας ἀδελφοῖς διαλέγεται , ο cum fratribus colloquitur , vni-
·
δὲ μονογενὴς ἀδελφὲς ἐκ ἔχει πῶς genitus vero fratres non habet :
γὰς ἐν ἀδελφοῖς τὸ μονογενὲς διεσώζε. quomodo enim inter fratres vni-
το ; καὶ ὁ εἰπὼν , Πνεῦμα ὁ Θεὸς , φησὶ geniti nomen conferuaretur ? Et
πρὸς τὸς μαθητας ὁ αὐτὸς , Ψηλαφή . qui dixit a ) , Spiritus eft Deus ,
idem ad difcipulos ait b), Palpa-
σατέ με , ἵνα δείξῃ ὅτι ψηλαφητὴ μό . te me , vt oftenderet folam hu-
νη ἡ ἀνθρωπεία φύσις , ἀναφὲς δὲ τὸ manam naturam tangi poffe ,
θεῖον . καὶ ὁ εἰπὼν , Πορεύομαι , τοπι diuinam vero tangi non poffe.
κὴν διασημαίνει μετάςασιν · ὁ δὲ τὰ Et qui dixit c) , Vado , localem
πάντα ἐμπεριειληφῶς , ἐν ᾧ, καθώς fignificat migrationem : qui vero
Φησιν ὁ ἀπόςολος , ἐκτίθη πάντα , και omnia comprehendit , in quo ,
ἐν αὐτῷ τὰ πάντα συνέτηκεν , ἐδὲν ἐν ficut dixit apoftolusd ) , condita
τοῖς ἔσιν ἔξω αὑτῷ€ ἔχει , ὃ κατά τινα funt omnia , et in ipfo confiftunt
κίνησιν ἢ μεταχώρησιν γένηται . Τοῦ omnia ,nihil omniumrerum ex-
tra fe habet , ad quod motu ali-
αὐτοῦ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου . Τῇ quo tranfitus fieripoffit . εινς-
δεξιὰ ἐν τῷ Θεῷ ὑψωθείς, τίς ἐν ὑψώ . DEM ex eadem oratione. Dex-
θη ; ὁ Ιο ) ταπεινὸς , ἢ3 ὁc ὕψιςος ; II ) τί tera Dei exaltatuse). Quis er-
go exaltatus eft? humilisne, an
δὲ τὸ ταπεινὸν , εἰ μὴ τὸ ἀνθρώπινον<c ; Altidimus ? Quid eft autem hu
τί δὲ ἄλλο παρὰτὸ θεῖον ἐξὶν ὁ Ὕψι- mile,nifihumanitas ? quidaliud
5ος ; ἀλλὰ μὴν ὁ Θεὸς ὑψωθῆναι ἐ præter Deum eftAltiflimus ? At-
‫ · اد‬13 ) τὸ ἀνθρώ . qui Deus exaltatione non indi-
12 ) δεῖται, Ὕψιςος , ὤν
πινον ἄρα ὁ ἀπόςολος 14 ) ὑψωθῆναι λέ- get, cum fit Altiflimus.Humna-
nam igitur naturam exaltatam
γει . 15 )ὑψωθῆναι δὲ διὰ 16 ) τὸ Κύριος fuiffe ciicitapoftolus : exaltatam
vero , eo quod Dominus et Chri-
καὶ Χρισὸς 17 ) γενέσθαι. ἐκῶν καὶ τὴν ftus facta fit. Non ergo æter
προαιώνιον ὕπαρξιν τῷ Κυρίῳ διὰ τῶ nam Domini exiftentiam hoc
Ἐποίησεῥήματος παρίςησιν ὁ ἀπόςολος " verbo Fecit defignat apoftolus ,
K 4 fed
S ) γνωρ. Ib . p. 66. κατανοήσαντας . 6 ) Ib. διασώζεθαι . η ) πίς . Ed . rom . et

5)
lipf . πιςεύοντες . 8 ) Ed . parif. κἂν ἐν ἀνθρώπῳ ἦν. 9 ) Εἰ δὲ κ . τ. λ . His
fimillima vide in Orat. 2. et 3. contra Eunom . T. II. Ed. parif. p . 453. et
543. 1ο) ταπ. Ed . parif . p. 583. addit δέ. 11 ) τί ἀνθρώπινον . Def 1. c .
12) Ib . δέεται . 13 ) Ib. ἄρα τὸ ἀνθρώπινον . 14) Ib. ὑψῶθαι . 15 ) Ib. ὑψώ
9η . 16 ) Ib. τ, 17) γεν. Ib. fequitur , διὰ τῦτο δὲ μετὰ τὸ πάθος ἐγένετο .
a ) Ioh. 4 , 24. b ) Luc . 24.39 . . c ) Ioh , 14 , 28. 4) Coloff. 1, 16. e) Att.2 , 33 .

$52 B. THEODORETI DIALOG . II .
fed humilis in altum eueltio · ἀλλὰ τὴν τῷ ταπεινὲ πρὸς τὸ ὑψηλὸν

nem , quæ a dexteris Dei facta eft. μεταποίησιν , 18 ) τὴν ἐκ δεξιῶν τῷ Θεῷ
Declaratur enim per hoc ver- γεγενημένην . σαφηνίζεται 19 ) γὰρ διὰ
bum pietatis myfterium . Qui τότε το ξήματος τὸ τῆς εὐσεβείας μυ
4
enim dixit , dexteraDei exalia . ςήριον. ὁ γὰς εἰπὼν , Τῇ δεξιᾷ τε Θε
mus , arcanam myfterii difpenfa υψωθείς , φανε2 ρῶς ἐκκαλύπτει τὴν
nionem apert: patefacit , quod απόῤῥητον Cτο 20 ) „ μυςηρίε » οἶκονο-
dextera Dei , quæ omnia condi. μίαν , ὅτι ἡ δεξιὰ τῷ Θε8 , ἡ ποιητικὴ
dir; quæ eft Dominus, per quem 21)1 τῶνὄντων πάντων , ἥτις ἐςὶν དὁ 。Κύριος ,
omnia falta funt, et fine quo ni- δι᾽ ᾧ τὰ πάντα ἐγένετο , καὶ ᾧ χωρὶς
hil fubfiftit eorum quæ facta ὑπέςῃ τῶν 22 ) γεγονότων ἐδὲν , 23) απ
funt , ipfa hominem fibi vnitumn τη τὸν ་ ἔνωθέντα πρὸς αὐτὴν ἄνθρωπον
in propriam fuftulerit fublimita- εἰς τὸ ἴδιον 24 ) ἀνήγαγεν ὕψος διὰ τῆς
tem per vnionem , 25 ) ἑνώσεως.
SANCTI AMPHILOCHII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΤ
EPISCOPI ICONII. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΚΟ ΝΙΟ Υ. *
Ex oratione in illud a ) , Pater
meus maior me eft . Difcerne dein- Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸ , Ὁ
ceps naturas, vnam Dei, alteram πατής με μείζωνμείζων μου ἐςιν.

hominis , Neque enim ex Deo 26 ) Διάκρινον λοιπὸν τὰςφύσεις , τήν τε
excidens homo factus eft, neque τῷ Θεῷ , τήν τε τῇ ἀνθρώπε . ἔτε γὰρ
proficiens , ex homine Deus . κατὰ ἔκπτωσιν
ἐκ Θεῖ γέγονεν ἄνθρω
EIVSDEM,ex Oratione in illud b),
πος , ἔτε κατὰ προκοπὴν ἐξ ἀνθρώπε
Non poteft filius quicquam face . Θεός . Τοῦ αὐτοῦ , ἐκ τοῦ λόγου
me . ex fe ipfa . Poft refurrectio .
nem enim Dominus vtrumque εἰς τὸ , Οὐ δύναται ὁ Υἱὸς ποιεῖν
oftendit, et quod corpus non fit αφ᾽ ἑαυτοῦ οὐδέν . Μετὰ γὰρ τὴν
tale , et quod id ipfum refurre · ἀνάτασιν ὁ Κύριος τὰ συναμφότερα
xerit, Repete memoria hifto . δείκνυσι , καὶ ὅτι ἐ τοιῦτον τὸ σῶμα ,
miam . Erant difcipuli congrega και ὅτι τῦτο ἀνιξάμενον . ἀναμνήθητι
ti poft paffionem et refurredio τῆς ἰσορίας . ἦσαν οἱ μαθηταί συνελογία
nem ,et cum fores effent claufa c), μένοι μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάτα
ftetit in medio eorum Domni- σιν , καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ἔτη μέ
nus , quod ante paffionem nun- σος αὐτῶν ὁ Κύριος . ἐδέποε τῦτο πρὸ
quam fecerat. An vero non pote. τῷ πάθες ἐποίησε. μὴ γὰρ ἐκ ἠδύνατα
mat Chriftus hoc et antea facere ? ο Χριτὸς καὶ πάλαι τᾶτο ποιῆσαι ;
πάντα
18 ) τ. ἐκ δεξ . Ib . διὰ τῆς δεξιᾶς. 19) γάρ . Ib . fequitur και .
20 ) μυς . Ita Ed .
rom . et lipf Eandem lectionem h. 1. habetEd. parif. Difceffimus ita
.
que a lectione firm, Θέΐ . 21) Ed. parif . πάντων τῶν ὄντων Ed , romn . et
lipf. τῶν ὄντων τῶν πάντων , 22 ) γεγ. Ed. parit. ὄντων , 23 ) Ib. αὐτή . _ 24 ) Ib.
ὕψος ἀνήγαγε . 25) ἑν . Ib. ἀνακράσεως, [ 26 ) Διάκρ . κ . τ . λ . Eundem lo
cum, etfi cum aliqua varietate leftionis , vide fupra , p. 66.
5, 4) Ioh. 14, 28. . b ) Ib , G. 5 , 19. .... c) Ib . 6 , 20 , 19 .
INCONF VS VS. 153
πάντα γὰρ τῷ Θεῷ δυνατά . ἀλλ᾽ ἐκ Omnia enim Deo * poffibi *

ἐποίησε πρὸ τῶ πάθες , ἵνα‫ اد‬μὴ νομίσῃς lia funt. Sed ante paffionem
non fecit , ne vifionem effe dis-
φανλασίαν τὴν εἰκονομίαν , ἢ δόκησιν , μη- penfationem , vel opinionem
δὲ πνευματικὴν οἰηθῆς τὸ Χρι58 τὴν exiftimes , neue fpiritualem pu-
σάρκα , μηδὲ ἐξ ἐρανῶν κατελθέσαν , tesChrifti carnem, nec e calis
μηδὲ ἑτερούσιον τῇ ἡμετέρα σαρκί. defcendiffe, nec alterius effe fub-
ταῦτα γὰρ πάντα τινὲς φαντασθέντες, ftantia , et a noftra carne diuer-
omnia quidam
καὶ σεμνύνειν νομίζοντες διὰ τέτων τὸν fa . Hac enim
fibi animo fingentes , et Domi-
Κύριον , λελήθασι σφᾶς αὐτὲς διὰ τῆς num per hac fe honorare arbi-
εὐχαριτίας βλασφημῶντες , καὶ ψεῦ- trantes , non recordantur , fe
δος κατηγορῶντες τῆς ἀληθείας , πρὸς pretextu gratiarum aftionis con-
τὸ καὶ παντάπασιν ἄλογον τὸ ψεῦδος tumelia ipfum afficere , et verita-
:vt omit
τυγχάνειν . εἰ γὰρ ἕτερον ἀνέλαβε σῶ . tem mendacii accufare
tam ,quod mendacium fita ratio-
μα , τί πρὸς τὸ ἐμὸν τὸ τῆς σωτηρίας ne prorfus alienum . Si enim
δεόμενον ; εἰ ἐξ ἐρανῶν κατήγαγε σάς · aliud affumfit corpus , quid ad
κα , τί πρὸς τὴν ἐμὴν σάρκα τὴν ἐκ τῆς meum attinet , quod falute indi-
γῆς εὐλημμένην ; Τοῦ αὐτοῦ , ἐκ τοῦ get ? Si carnem e celis transtu-
lit , quid ad carnem meam , quæ
αὐτοῦ λόγου . Διὰ ταῦτα μὲν ἐν, ἐ ex terra fumta eft ? EIVSDEM
πρὸ τῶ πάθες , ἀλλὰ μετὰ τὸ πάθος , ex eadem Oratione . Propterea
2 θυρῶν κεκλεισμένων ἔτη τῶν μαθη. igitur non ante paffionem , fed
τῶν
τῶν μέσος ὁ Κύριος , ἵνα γνῷς , ὅτι καὶ poft paffionem , ianuis claufis
σε τὸ ψυχικὸν σῶμα σπαρὲν ἐγείρεται ftetitDoininus inmediodifcipu
lorum ,vt fcias, fore vt etiam ani
σῶμα πνευματικόν. ἵνα δὲ μὴ πάλι male corpus tuum feminatum
ἄλλο νομίσης εἶναι τὸ ἀνιξάμενον , το refurgatcorpus fpirituale. Ne
Θωμᾶ πρὸς τὴν ἀνάτασιν ἀπιςήσαν ]ος , autem rurfus aliud effe putes il-
lud quod refurrexit, Thoma re-
δείκνυσιναὐτῷ τὰς τύπος τῶν ἥλων ,
furrectionem non credente ,often-
δείκνυσιν αὐτῷ τῶν τραυμάτων τὰ ἴχνη . dit ei veftigia clauorum et vulne-
rum . An vero feipfum fanare
ἆρ᾽ ἐκ ἴχυεν ἑαυτὸν ἰάσαθαι, καὶ ταῦ .
non poterat , et quidem poft re-
τὰ μετὰ ἀνάςασιν , ὁ πάντας καὶ πρὸ furrectionem , qui omnes etiain
τῆςἀνατάσεως ἰασάμενος ; ἀλλὰ δι᾿ ὧν ante refurrectionem fanauerat ?

Sed per hoc quidem , quod cla-
μὲν τὲς τύπος τῶν ὅλων δείκνυσι, που
vorum veftigia oftenderit, ipfum
ραδίδωσιν ὅτι τῶτο˙ δι᾽ ὧν δὲ κεκλεισμές illud ( corpus )effe probat : per
νων τῶν θυρῶν εἴσεισι , δείκνυσιν ὅτι ἐ iftud vero , quod ianuis claufis
τοιέτο . τῦτο μὲν, ἵνα πληρώσῃ τὸν τρό- ingreffus fit , oftendit tale non
effe ; ipfum quidem , vt difpen-
πον τῆς οἰκονομίας , ἐγείρας τὸν νενε- fationismunus impleret, corpus
κρωμένον · ἐκ τοῦτον δὲ , ἵνα μὴ πάλιν mortuum refufcitando , non tale
autem , ne rurfus obnoxium ef-
ὑποπέσῃ φθορᾷ , μηδὲ πάλιν ὑποτῇ
tet corruptioni, neciterum mor-
θάνατον . ti fuccumberet.
Ks BEATI
BEATI THEOPHILI ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ 27 )ΘΕΟΦΙΛΟΥ

EPISCOPI ALEXANDRIAE. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ.
Ex iis quæ fcripfit aduerfus Ἐκ τῶν κατὰ Ὠριγένες .
Origenem , Nec fimilitudineno- Οὔτε τῆς ἡμετέρας ὁμοιώσεως , πρὸς ἣν
ftra , quam affumfit , in diuinita-
tis naturam mutata , nec diuini. κεκοινώνηκεν , εἰς θεότητος φύσιν μετά
tate ipfius in fimilitudinem no- βαλλομένης , ἔτε τῆς θεότητος αὐτῷ
fram conuerfa . Manet enim , τρεπομένης εἰς τὴν ἡμετέραν ὁμοίωσιν .
quod ab initio erat , Deus : ma μένει γὰρ oὃ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς Θεός˙ μένει
metetiam , noftramin feipfo re. καὶ τὴν ἡμῶν ἐν ἑαυτῷ παρασκευάζων
tinens fubftantiam . EIVSDEM
ex eodem opere . At vero non ὕπαρξιν . Τοῦ αὐτοῦ , ἐκ τῆς αὐτ
definens iterum blafphemas ,Fi. τῆς πραγματείας . ᾿Αλλ᾿ ἐ γὰρ
lium Dei calumnians , ethis ver- &χ ἡσυχάζων πάλιν βλασφημες ,συ
bis vtens, Quemadmodum Filius
ficetanima κοφαντῶν τὸν Υἱὸν τῷΘεῷ , καὶλέγων
etPater vnuinfunt,
quam affumfi t Filius et ipfe αὐτοῖς ῥήμασιν ἔτως, ὥσπερ ὁ Υἱὸς καὶ
vnum funt :nefciens quod Filius Πατὴς ἕν εἰσιν , ὅτω καὶ ἣν εἴληφεν ὁ
quidem et Pater vnuini fint pro- Υἱὸς ψυχὴν, καὶ αὐτὸς , ἕν εἰσιν ἀγνοῶν
pter vnam * fubftantiam , et ean- ὅτι ὁ μὲν Υἱὸς καὶ ὁ Πατὴς ἕν εἰσι δια
dem diuinitatem : anima autem τὴν μίαν ἐσίαν, καὶ τὴν αὐτὴν θεότητα
et Filius diuerfam inter fe fub- .
ftantiam habeant et naturam . ἡ δὲ ψυχὴ καὶ ὁ Υἱὸς , ἑτέρα πρὸςἑτέραν
Si enim ficut Pateret Filius vnum ἐςὶν ἐσία τε καὶ φύσις. εἰ γὰρ ὥσπερ ὁ
funt , fic et anima Filii et Filius Πατὴς καὶ ὁ Υἱὸς ἕν εἰσιν , ὅτω καὶ ἡ
vnum funt, erunt et Pater et ani- ψυχὴτῷΥἱ καὶ ὁ Υἱὸςἕν εἰσιν , ἔςαι
ma vnum , et dicet aliquando etκαὶ ὁ Παλὴς καὶ ἡψυχὴ ἓν, καὶλέξεις που
iam Filii anima a ) , Qui vidit τὲ καὶ ἡ ψυχὴ τῷ Υἱῷ , Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ,
me , viditPatrem . Sed non ita
eft, abfit . Nam Filius et Pater ἑώρακε τὸν Πατέρα . ἀλλ᾽ ἐκ ἔτι τέτο,
vnum funt, quia nonfuntdiuer. μὴ γένοιτο . ὁ γὰρ Υἱὸς καὶ ὁ Πατὴρ
fæ qualitates ; animavero et Fi ἓν , ἐπειδὴ μὴ διάφοροι ποιότητες · ἡ δὲ
lius , etnatura et fubftantiâ dif- ψυχὴ καὶ ὁ Υἱὸς , καὶ τῇ φύσει , καὶ
ferunt , quia et ipfa quoque per τῇ ἐσίᾳ ἕτερον , ἐπειδὴ καὶ αὐτὴ δι᾽ αὐτ
eum facta eft, eandem nobiscum
habensfubftantiam . Sienim , το γέγονεν , ὁμούσιος ἡμῖν ὑπάρχεσα .
quemadmodum Pater et Filius eἰ γὰρ ᾧ τρόπῳ ὁ Πατὴς καὶ ὁ Υἱός
vnum funt , fic anima et Filius εἰσιν ἓν , τέτῳ τῷ τρόπῳ καὶ ἡ ψυχὴ
vnum funt , vt vult Origenes , καὶ ὁ Υἱὸς ἕν εἰσι, κατὰC τὸν Ωριγένην ,
erit et anima , ficutFilius , fplen . ἔσαι καὶ ἡ ψυχὴ , ὡς ὁ Υἱὸς, ἀπαύγα
dor gloriæ Dei, et character fub . σμα τῆς δόξης τῷ Θεῷ , καὶ χαρακτὴς
ftantiæ ipfius . Atqui hoc fieri τῆς έως αὐτῇ. ἀλλὰ μὴν ἀδύ
Uv
nequit. Impoffibile eft igitur , νατον τέτο˙ ἀδύνατον ἄρα καὶ τὸν
vt Filius et eius anima vnum Υἱὸν καὶ τὴν ψυχὴν αὐτῷ ἓν εἶναι , καὶ
fint, ficut ipfe etPater vnum funt. θάπες αὐτὸς καὶ ὁ Πατὴς ἕν εἰσι
και
27) Aliud huius Scriptoris Fragmentum exftat infra , ia Dial. 3.
Iohi. 14 , 9- 1
INCONF VSV S 355
καὶ τί ποιήσει πάλιν ἑαυτῷ περιπί. Εt quid faciet rurfus ibi

πίων ; γράφει γὰρ ὅτως · ἐ δήπε γὰρ ipfi repugnans? Sic enim feri
bit. Nequaquam turbata et tri-
ἡ τεταραγμένη και περίλυπος ἔσα ψυ- ftis anima Vnigenitus erat , myet
χὴ ὁ μονογενὴς καὶ πρωτότοκος πάσης primogenitus omnis creatura .
· κτίσεως ἐτύγχανεν ὦσα. ὁ γὰρ Θεὸς Nam Deus Verbum , vt anim
Λόγος , ὡς κράτων τῆς ψυχῆς τυχ . præftantior , ipfe Filius ait a),
χάνων , αὐτὸς ὁ Υἱός Φησιν , Εξεσίαν Poteftatem habeo ponendi eam ,
ἔχω θεῖναι αὐτὴν , καὶ ἐξεσίαν ἔχω λα . et poteftatem habeo affumendi
eam . Si igitur Filius præftane
[ ᾶν αὐτήν. εἰ τοίνυν κρείττων ἐςὶνὁ Υἱὸς tior eft anima fuâ , ficut præftan-
τῆς ἑαυτῇ ψυχῆς, ὥσπερ ἐν καὶ κράτ- tiorem effe in confeffo eft , quo-
των ωμολόγηται , πῶς ἡ ψυχὴ τότε modo eius anima æqualis eft
ἴσα Θεῷ , καὶ ἐν μορφῇ αὐτῇ; αὐτὴν Deo , et in forma ipfius ? Ipfam
γὰς εἶναι φαμὲν 28 ) τὴν κενώσασαν enim effe dicimus , quæ feipfam
exinaniuit , et ferui formam ac-
ἑαυτὴν , καὶ μορφὴν δέλε λαβέσαν . cepit. Quare ( Origenes ) omnes
τοῖς ὑπερβολαῖς τῶν ἀσεβειῶν ἐπίση » alios hæreticos impietate fuperat,
μότερος τῶν ἄλλων αἱρετικῶν ἐγένετο, vt demnonftrauiinus. Si enim in
ὡς ἐπεσημηνάμεθα , εἰ γὰρ ἐν μορφῆ forma Dei eft Verbum , et Deo
Θεῷ ὑπάρχει ὁ Λόγος , καὶ ἴσα Θεῷ ἐςιν, eft aquale , informa vero Dei
~
ἐν μορφῆ δὲ Θεῷ ὑπάρχειν καὶ ἴσα Θεῷ effe, et aqualem effe Deo ani
main Saluatoris putat , qui fie
τὴν ψυχὴν τῇ Σωτῆρος οἴεται , τολμή- fcribere aufus eft , quomodo
σας ὅτῳ γράψαι, πῶς τὸ ἦσον κρᾶτόν quod eft æquale præftantius eft ?
ἐςι ; τὰ γὰρ ὑποβεβηκότα τὴν φύσιν Quæ enim natura inferiora funt,
eorum quæ fupra ipfa funt præ-
τῶν ὑπὲρ αὐτὰ τὸ κρᾶτλον μαρτυρᾶ , ftantiam teftantur.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ SANCTI IOANNIS

CHRYSOSTOMI
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ , EPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI,
Ex Qratione quam in magna
᾿Απὸ λόγε ἐν τῇμεγάλη ἐκ- ecclefia babuit. Ac Dominus
κλησίᾳ ῥηθέντος. Καὶ ὁ μὲν Δε quidem tuus in celum extulit
σπότης σε εἰς ἐρανὸνἀνήγαγεν ἄνθρω- hominem : tu autem nec forum
που , σὺ δὲ ἔτε ἀγορᾶς αὐτῷ μεταδίδως. ipfi concedis. Sed quid dico in
καὶ τί λέγω εἰς ἐρανόν ; εἰς θρόνον ἐκά . calum ? in regalithrono collo-
cauit : tu vero etiam ex vrbe il-
θισε βασιλικὸν , σὺ δὲ καὶ τῆς πόλεως tum expellis . EIVSDEM , in
ἐξελαύνεις. Τοῦ αὐτοῦ , εἰς τὴν principium Pfalmi 41. Non cef-
ἀρχὴν τοῦ μά. ψαλμοῦ. Οὐ fat Paulus in hodiernum vsque
παύεται Παῦλος μέχρι τῆς σήμερον λέ- diem * dicere b) , ProChrifto le-
γων , Ὑπὲρ Χρις πρεσβεύομεν , ὡςτῷ gatione fungimur,tanquam Deo
exhortante per nos , obfecramus
Θεῷ παρακαλῶνος δι᾿ ἡμῶν , 29 ) δεόμεθα pro
28 ) τήν. Ed . rom . et lipf præmittunt ὃs , fed minus bene . . Strigeli intere

pretatio ,, Ipfam enim effe dicimus formam ferui a Filio affumtam ,, aliam
prodit leftionem , nifi ex ingenio fit emendata. 32 ) δεόμι ὑπό Χρ . Defi in
Ed Sauilii, T. I. p. 614.
«) Ioh. 10, 18, b) aCori 5, 201
ETI
156 B. THEODOR DIALOG . II.
proChrifto, Reconciliamini Deo . ὑπὲρ Χρισε , καταλλάγητε τῷ Θεῷ .

Nec vero Inc fubftitit : fed et de καὶἐδὲ ἐνταῦθα ἔτη , ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς
tua natura fumtis primitiis , fe-
φύσεως τῆς σῆς λαβὼν ἀπαρχὴν , ἐκά-
dem occupauit fupra omnem
principatum a ), etpoteftatem ,et θισενἄνω πάσης ἀρχῆς , καὶ ἐξεσίας ,
virtutem , et omne nomen quod καὶ δυνάμεως , καὶ παντὸς
~ ὀνόματος
nominatur , non folum in hoc fe- ὀνομαζομένε , & μόνον ἐν τῷ αἰῶνι τέτῳ ,
culo , verum etiam in futuro . ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ μέλλοντι. 30 ) τί C.
ταύτης
Quidhuichonori
W comparari po- ἦσον γένοιτ᾽ ἂν τῆς 3I ) τιμῆς ;ἡ ἀπας-
teft ? Primitiæ generis noftri,
χὴ τῷ γένες ἡμῶν , τῷ τοσαῦτα προσ-
quod in tammultis offendit , et
ignominia affeétum eft , in tanta κεκρδκότος , τῷ ᾐτιμωμένε , ἐν ὕψε το
fublimitate fedent, tantoque ho- σ & τῳ 32 ) κάθηται, καὶ τοσαύτης 33) ἀ
nore fruuntur . EIVSDEM , de πολαύει
πολαύε τιμῆς .
ι τιμῆς. Τοῦ αὐτοῦ , περὶ
diuifione linguarum . Cogita
τῆς γλωσσῶν διαιρέσεως. Ἐννόη-
enim , quale fit videre naturam
noftram fupra Cherubim vehi , σον γὰρ , οἷόν ἐξιν ἰδὲν τὴν ἡμε] έραν φύ-
et omnen angelicam poteftatem σιν ἐπὶ τῷ Χερεβὶμ ἐχεμένην , καὶ πᾶ
eidem circumfufam effe. Con. σαν αὐτῇ τὴν ἀγγελικὴν περικεχυμέν
1
fidera etiam Pauli fapientiam , νην δύναμιν. σκόπει δὲ καὶ Παύλε σο-
quot nomina conquirat ,
Chrifti erga nos amorem often . Φίαν, πόσα ὀνόματα ἐπιζητε , ὥςε πα-
datb ). Non enim fimpliciter di. ξαςῆσαι τῷ Χρισῇ τὴν φιλανθρωπίαν.
xit gratiam , nec fimpliciterdiui. & γὰρ εἶπεν ἁπλῶς τὴνχάριν ,ἐδὲ τὸν
tias, fed eminentes diuitias gratia πλᾶτον ἁπλῶς ,ἀλλὰ τὸν ὑπερβάλλοντα
in bonitate . EIVSDEMex Ora- πλᾶτον τῆς χάριτος ἐν χρησότητι.
tione dogmatica , quod humiliter Τοῦ αὐτοῦ , ἀπὸ 34 ) δογματικοῦ
difta et fata a Chrifto , non pro- λόγου , ὅτι τὰ ταπανῶς ἀρημένα
pter imbecillitatem potentia di. καὶ γεγενημένα παρὰ Χριςοῦ , οὐ
fta et fata fint,399 fed propter va- δι' αθένειαν δυνάμεως 35 ) , ἐγίνε
rias difpenfationis rationes. Et
poft refurreétionem , incredulum | „99 το καὶἐλέγετο ,ἀλλὰ δι᾽οἶκο-
ς διαφόρες . Καὶ μετὰ τὴν
difcipulum videns ,non recufauit νομία
ipfi et vulnera et clauorum ve- ἀνάςασιν , τὸν μαθητὴν ἰδὼν ἀποντα ,
ftigia oftendere ,etmanuscon . & παρητήσατο αὐτῷ καὶ τραύματα

taetui cicatrices fubiicere , et καὶ τύπον ἥλωνἐπιδεῖξαι, καὶ χειρὸς
dixit c) , Scrutare , et vide , αφῇ τὰς ὠτειλὰς ὑποβαλεῖν, καὶ 36 )e-
quia fpiritus carnem et offa πεν, Ἐρεύνησον , καὶ ἴδε , ὅτι πνεῦμα
non habet. Et ideo non perfe . σάρκα καὶ ὀςέα ἐκ ἔχει. δια τῦτο ἔτε
dtæ ætatis hominem ab initio ἐξ ἀρχῆς τελείας ἡλικίας τὸν ἄνθρω
fufcepit , fed fuftinuit et con- πον ἀνέλαβεν · ἀλλ᾿ ἀνέχετο καὶ συλλη
φθῆναι,
30) τί ταύτης κ. τ. λ. Loco cit. præmittuntur nonnulla . 31) τιμ . Ibid . fequi-
tur ὅταν, figno interrogationis ad τιμῆς poft απολαύει,pofito . 32) Ib . καθέ
ζηται . 33 ) Ib . ἀπολαύῃ . 34) δογμ . Vid . fupra , p . 68. Schol .6g . 35 ) ἐγικο
ἐλ . Vid. ibid. Schol.69. 36 ) εἶπ . Ed . Savilii , εἰπεῖν.
a) Phil. 2, 9. b ) Eph . 2, 70 c ) Ioh . 20 , 27.
INCONF VS VS. 157
φθῆναι , καὶ τεχθῆναι , καὶ γάλακτο · cipi , 1et nafci, et lacte mutriri,
τροφηθῆναι , καὶ τοσῶτον χρόνον ἐπὶ et tanto tempore in terra ver
τῆς γῆς διατρίψαι, ἵνα καὶ τῷ μήκο fari, vt et temporis diuturnita-
τε χρόνε , καὶ τοῖς ἄλλοις 37 ) ἅπασι te , et aliis omnibus , hoc ipfum
EIVSDEM , ad-
τέτο αὐτὸ πιςώσηται . Τοῦ αὐτοῦ , confirmaret .
πρὸς τοὺς λέγοντας , ὅτι δαιμο- verfuseos, qui dicunt, damones res
humanas gubernare . Nihil erat
νες τα 38 ) τῶν ἀνθρώπων διοικε-
homine vilius, et nihil gloriofius
σιν . Οὐδὲν ἦν εὐτελέσερον ανθρώπε , homine faetum eft. Is erat
ερον ἀνθρώπε .
\ ἐδὲν γέγονε τιμιώτ
καὶ poftreina pars creaturæ rationa
τὸ ἔχατον μέρος τῆς λογικῆς κτίσεως lis : fed pedes caput factifunt, et
ὗτος ἦν. ἀλλ᾽ οἱ πόδες ἐγένοντο κέφᾳ in regalem fedem euedti funt per
Γλὴ , καὶ εἰς τὸν θρόνον ἀνηνέχθησαν τὸν primitias . Quemadmodum enim
βασιλικὸν διὰ τῆς ἀπαρχῆς . καθά homo quispia
m liberalis et ina .
πες γὰρ ἄνθρωπος φιλότιμός τις και gnificus , naufragum aliquem cera
μεγαλόδωρος , ἰδὼν τινοὶ ἐκ ναυαγίς δια- nens , qui vix nudum corpus e
φυγόντα , καὶ τὸ σῶμα γυμνὸν 39 ) ὑπὸ fuetibus feruarit, fupinis eum
τῶν κυμάτων διασῶσαι δυνηθέντα μό . manibus excipit, et fplendida ve-
δεξάμενος ὑπτίαις ταῖς χερσὶ , fte ornat, et in fummo graduho-
40 ) λαμπρᾷ περιβάλλει τῇ 5ολῇ , καὶ noris collocat : ita Deus erga na-
πρὸς τιμὴν 41 ) ἄγει τὴν ἀνωτάτω turam noftram fe geffit. Homo
42) ὅτω καὶ ὁ Θεὸς ἐπὶ τῆς φύσεως τῆς
bat omnia perdiderat ,
ἡμετέρας ἐποίησε . πάντα ἀπέβαλεν quæ habe
libertatem , confuetudinem cumn
ὅσα εἶχεν ὁ ἄνθρωπος , 43) τὴν παρξη . Deo, commorationem
in paradi-
σίαν , τὴν πρὸς Θεὸν ὁμιλίαν, τὴν ἐν πα
ραδείσῳ διαγωγήν, 44) τὸν ἀταλαίπω . fo ,vitam calamit atisexpertem , et
ρον βίον, και καθάπερ ἐκ ναυαγίς γυ- quafi ex naufragio nudus , fic il-
μνὸς, 45 )ἔτωςἐξῆλθεν ἐκεῖθεν. ἀλλ᾿ ὁ linc excefferat. Sed Deus illum
Θεὸς αὐτὸν δεξάμενος , περιέτειλεν εὖ- excipiens ftatim veftiuit, et pau-
θέως , καὶ κατὰ μικρὸν χειραγωγῶν , latim manu deducens in calum
46 ) εἰς τὸν ἐρανὸν ἀνήγαγεν . Τοῦ perduxit. EIVSDEM ex eadem
αὐτοῦ , ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου . oratione
. Sed Deus maiore lu-
α
᾿Αλλ᾿ ὁ Θεὸς 47) μείζον τῆς ζημίας
cro damnum compenfauit , er
τὴν ἐμπορίαν ἐποιήσατο καὶ πρὸς in
thronum regium natu
τὸν θρόνον τὸν βασιλικὸν τὴν φύσιν
ἀνήγαγε τὴν ἡμετέραν . 48 ) Καὶ Παῦ- ram noftram euexit. Et Pau-
lus
37) Ib. ἅπασιν αὐτὸ τοῦτο. 38) τ. άνθρ. Ib . ανθρώπινα . 39) Ib. ἀπὸ τῶν καὶ
μάτων. 40) Ib . λαμπρὰν περιβάλῃ ςολήν. 41) Ib. ἀγάγῃ. 42) οὕτω
Def. in Ed . rom . et lipf. 43 ) την κακή διαγωγήν . Edit . Savil . τὴν παῤῥησίαν
τὴν πρὸς Θεὸν , τὴν ὁμιλίαν τὴν ἐν τῷ παραδείσῳ . 44) τὸν ἀταλ . βίον . Se
quimur lectionem Ed . Savilii. Sirm. habebat τὸν ταλαίπωρον βίον ἀντηλ-
λάξατο. 45) οὕτ. Deflc. 46 ) eis , Ib . πρός 47) Ib. μείζω . 48 ) κg . Ib.
prani, διό .
his clamat dicens a ) , Simul λος βοᾷ λέγων , Συνήγειρε και 49 ) συνα
rafufcitauit et federe fecit ad εκάθισεν ἐν δεξιᾷ αὐτῷ ἐν τοῖς ἐπερανίοις .
dexteram fuam in cæleftibus,
rivsDEEM
BIVSD M, , deiisqui pafcha pri . Τοῦ αὐτοῦ , εἰς τοὺς τὰ πρῶτα
mum ieiunant, Aperuit calos , πάχα νηςεύοντας. Ανέωξε τοὺς
et exhoftibus amicos fecit, eos- έρανές , τες μισεμένες φίλες ἐποίησεν ,
demque in calum introduxit, et εἰς τὸν ἐρανὸν ἐπανήγαγεν , ἐν δεξιᾷ
ad dexteramthroninaturamno- τε θρόνεἐκάθισε τὴν φύσιν τὴν ἡμετέ
ftram collocauit , et innumera τῇ
alia bona nobis exhibuit. ειvs. ραν,μυρία ἕτερα παρέχει ἡμῖν ἀγαθά .
DEM , ex Oratione de nafcenfione. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῶ εἰς τὴν ανάλη
Ad hanc ergo diftantiam et al- ψιν λόγ8 . Εἰς τἔτο ἦν τὸ διάσημα και
titudinem naturam noftram
duxit. Videvbi eratinferius τὸ ὕψος, τὴν φύσιν τὴν ἡμετέραν ἀνῆς
pofita , et qudadfcenderit in al. γαγε βλέπε πε κάτω ἔκειτο , καὶ τῶ
tum . Nequeinferius defcende- ἄνω ανέβη . ἔτε καταβῆναι ἦν κατώτε
re poterat homo , quam quò de pov & κατέβη ἄνθρωπος , ἔτε ἀναθῆναι
:
fcendit: neque altius adfcen det. ἀνώτερον ᾧ ἀνήγαγεν αὐτὸν πάλιν .
re, quam quo eum rurfus euexi
EIVSDEM , ex interpretatione Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῆς ἑρμηνείας τῆς
epiftola ad Εphefios. /Secundum πρὸς Ἐφεσίες ἐπιβολῆςત . Κατὰ
bonem voluntatem eius dicitb), τὴν εὐδοκίαν αὐτῇ , φησὶν , ἣν προέθελο
quam propofueratin ipfo , hoc ἐν αὐτῷ , τετέςιν , ὃ ἐπεθύμει , τότο
eft , quod optabat , hoc parturie- ὤδινεν , ὡς ἄν τις ἄπο , ἐξαιπεν ἡμῖν
bat, vt ita dicam , effari nobis my- εποι ,
fterium . Quale autem iftudeft? τὸ μυτήριον.ποῖον δὲ τέτο , ὅτι ἄνθρω
quod hominem velit in fublimi που ἄνωκαθίσαι βέλεται · ὃ δὴ καὶ γέ
collocare, quod etiam factum eft. γονεν. Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῆς αὐτῆς
* tione. De hoc dicit DeusDomi ἑρμηνείας . Περὶ τότε φησὶν ὁ Θεὸς
8
ni noftri Iefu Chrifti, non de τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησῦ Χρισᾶ , & περὶ τῷ
Deo Verbo . EIVSDEM , ex eadem Θεğ Λόγε . Τῷ αὐτῇ , ἐκ τῆς αἰ
interpretatione. Etc) cum mor- τῆς ἑρμηνείας . Καὶ ὄντας ἡμᾶς νε-
tui effemus peccatis, in vitam nos
meftituit cumChrifto. Etrurfus κρὸς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε
Chriftusmedius , et res fide di. τῷ Χρισῷ , καὶ πάλιν ὁ Χρισὸς μέ
gna. Sienimprimitiæviuunt,et vos , καὶ τὸπρᾶγμα ἀξιόπιζον . εἰ γὰρ ἡ
hos viuemus: viuificauitetillum , 50 )ἀρχὴ ζῆ ,καὶ ἡμεῖς ἐζωοποίησε κα
et nos. Vides, de eo quod eft fe- κενον, καὶ ἡμᾶς · ὁρᾷς ὅτι περὶ τὸ καὶ
cundum carnem omnia dicta effe.
EivsDEM , exeuangelio fecun . τὰ σάρκα πάντα εἴρηται ; Τ᾿ αὐτῇ ,
gium Ioannem . Curenim addita ), ἐκ τῇ κατὰ Ἰωάννην ευαγγελίε .
Et habitquit in nobis ? ac fi di. Τί γὰρ ἐπάγει ,Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν
ceret , Nihil abfurdum cogites μονονεχὶ λέγων , Μηδὲν ἄτοπον ὑπὸ
ex eo quoddixiFaciumeft πτεύσῃς ἀπὸ τῇ Ἐγένετο ἐ γὰρ τρο
Non enim conuerfionem di-
xi naturæ illius immutabilis , τὴν εἶπον τῆς ἀτρέπτε φύσεως ἐκείνης ,
fed quafi in tabernaculo man . ἀλλὰ σκήνωσιν , καὶ κατοίκησιν. τὸ δὲ
fionen et inhabitationem . Ta σχή
/'49) συνεκ . Ib . fequitur ἡμᾶς. 30 ) αρχή . Ib . απαρχή .
a) Eph, 2, 6. b ) Eph . 1, 5. c) Ib. c. 2, 5. a ) Ioh. 1, 14-
INCONF VSVS . 159
.
σκηνῶν , ὦ ταὐτὸν ἂν εἴη τῇ σκηνῇ · ἀλλ᾿ bernaculum autem inhabitang
‫اد‬
ἕτερον ἐν ἑτέρῳ σκηνοῖ. ἐπεὶ ἐδ᾽ ἂν εἴη non eft idem cum tabernaculo ,
fed alterum in altero habitat :
σκήνωσις. ἐδὲν γὰρ ἐν ἑαυτῷ κατοικεί . alioqui , non effet tabernaculi
ἕτερον δὲ εἶπον καλὰ τὴν ἐσίαν . τῇ γὰρ inhabitatio . Nihil enimin fed
ἑνώσει, καὶ τῇ συναφείᾳ , ἕν ἐςιν ὁ Θεὸς ipfo habitat. Alterum autem
Λόγος καὶ ἡท์ σαρξ , ὦ συγχύσεως γενε- dixi fecundum fubftantiam .
μένης , ἐδὲ ἀφανισμῷ τῶν ἐσιῶν , ἀλλ᾿ Vnione enim et coniun & tio-
ne vnum funt Deus Verbum
*
ἑνώσεως ἀῤῥήτε τινὸς , καὶ ἀφράς8 et caro , non confufis aut
Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῶ κατὰ Ματθαῖον deletis fubftantiis , fed ineffabili
Εὐαγγελίε . 5t) Καὶ καθάπες τὶς, ἐν quadam et inexplicabili vnione .

μεταιχμίῳ τὰς δύο τινῶν ἀλλήλων διε- EivsDEM , ex euangelio fecun-
dum Matthæum . Et quemad-
ξηκότων , ἀμφοτέρας ἁπλώσας τὰς χεῖ · modum fi ftans quispiam medio
•
ρας, ἑκατέρωθεν λαβὼν συνάψειεν ὅτω in fpatio duorum a fe inuicemi
καὶ αὐτὸς ἐποίησε , τὴν παλαιὰν τῇ diftantium , ambabus vtrinque
καινῇ συνάπτων, τὴν θείαν φύσιν τῇ ἀν . manibus extenfis arreptos con-
θρωπίνη , τὰ αὑτῷ τοῖς ἡμετέροις . iunxerit, ita etiam fecitipfe, ve-
Τῷ αὐτῷ , ὡς τὴν ἀνάληψιν τῷ tus teftamentum nouo, diuinam
εἰς naturam humanæ , fua 1 noftris
Χρις8 . 52 ) Καθάπες γὰρ δύο τινῶν coniungens . EivsDEM de ad
"
αψιμαχία διασάντων, ἕτερός τις ἐν μέσῳ fcenfione Chrifti . Sicut enim
παρεντεθεὶς λύει τὴντῶν ἐριζόνων μά . cum duobus inter fe diffidenti
· bus et pugnare incipientibus,
χην τεκαὶ διχόνοιαν ἔτω καὶ ὁ Χρισὸς alius quispiam medius interne
ἐποίησεν . ὠργίζετο ἡμῖν 53) ὡς Θεὸς , niens contendentium pugnam
ἡμεῖς δὲ τῆς αὐτῷ κατέφρονῶμεν ὀργῆς, dirimit et difcordiam : ita et
τὸν Φιλάνθρωπον Δεσπότην ἀποτρεφό. Chriftus fecit. Iratusnobis erat
μενοι καὶ μέσον ἑαυτὸν ἐμβαλὼν ὁ Χρισ vt Deus , et nos illius iram con-
ςὸς, ἑκατέραν φύσιν εἰς φιλίαν συνήγα . temnebamus , benignum Domi-
num auerfantes : et medium ſe
γε, καὶ τὴν παρὰ τοῦ Πατρὸς ἐπικε · interponens
Chriftus , vtramque
μένην ἡμῖν αὐτὸς τιμωρίαν ὑπέμεινεν . naturam in gratiam reduxit , et
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τ8 αὐτῷ λόγε . pænama Patre nobis imminen-
54 ) Προσήνεγκε τοίνυν τὰς ἀπαρχὰς tem ipfefuftinuit. EIVSDEM ,
ex eadem Oratione. Obtulit igi-
τῆς ἡμετέρας φύσεως τῷ Πατρὶ , καὶ
tur nature noftræ primitias Pa
τὸ δῶρον αὐτὸς ὁ Πατὴς ἐθαύμασε ,
tri, et donum Pater ipfe admira :
διά γε τὴν τοσαύτην ἀξίαν τοῦ προσκο- tus eft, tumn propter fummam of
μίσαντος , καὶ τοῦ προσενεχθέντος τὸ ferentis dignitatem , tum propter
oblati muneris eximiam præftan
ἄμωμον. καὶ γὰρ οἰκείαις ἐδέξα ] ο τοῦτο tiam . Hoc enim manibus fuis
χερσὶ, καὶ τοῦ θρόνο μέτοχον εἶναι τοῦ excepit, et throni fui particeps
fecit,
51) Καὶ καθ . κ.λ. Hæc iisdem verbis exftant in Edit. Savil. T. II . p. 9. et 10.
52) Καθάπερ κ. τ. λ . Hic locus , et quæ deinde ex eademOratione aNoftro
allata funt, plane aliis verbis leguntur in Edit. Sauilii , T. V. , p. 597.
33 ) ως Θεός. Apud Chryfoft . 1. c . eft & Θεός. 54) Προσήνη κιτιλο Hac
itidem aliter leguntur 1. c. p. 598.
fecit, adeoque in dexteræfuæ par . οἰκείς πεποίηκε. καὶ τὸ πλέον , ἐν τῷ

te coHocauit. Agnofcamus igi τῆς ἑαυτῷ δεξιᾶς αὐτὸ μέρες καθίδρυ
tur , quis ille fit qui audiit a ) , σεν ἐκῶν ἐπιγνῶμεν, τίς ἐκεῖνος ὁ ἀκέσας
Sede a dexteris ineis , et quæ illa ἐςὶ, Κάθε ἐκ δεξιῶν με τίς ἦν ἡ φύσις
natura, cui dixith ) , Terra es, et ἐκείνη , πρὸς ἣνἧπε , Γῆ & καὶ εἰς γῆν
in terram reuerteris. EIVSDEM,
ἀπελεύσῃ . Τ8 αὐτῇ , μετ ' ὀλίγα .
Poft pauca . Qua vtar oratione ,
55 ) Ποίῳ χρήσομαι λόγῳ , ποίοις φθέγ-
quibus verbis i eloquar , nefcio .
ξομαι δήμασιν, ἀγνοῶ . ἡ φύσις. ἡ σα
Natura caduca , natura vilis et
abiecta , quæ omnnium infima de θρά , ἡ φύσις ἡ εὐτελῆς , ἡ πάντων
clarata erat , omnia vicit , omnia ἐλάσσων ἀποδειχθεῖσα , πάντα νενίκης

fuperauit. Hodie quæ fuperior key, υπερέβαλεν ἅπαντα . σήμερον ἀνω
omnibus effet digna habita eft: τέρα γενέσθαι πάντων ἠξίωται , σήμε
hodie accepit quod diu expetiue. ρον απέλαβεν ὅπερ ἐπὶ χρόνον πολύν
runt angeli : hodie archangeli ἐπεθύμησαν ἄγγελοι, σήμερον ἀρχάγ
rerum diu defideratarum fpeta. γελοι τῶν ἐπὶ πολὺ ποθεμένων θεολο
tores effepotuerunt, et naturam γενέσθαι δεδύνηνται , καὶ τὴν φύσιν τὴν
noftram in throno regio immor- ἡμῶν ἐν τῷ θρόνῳ τῷ βασιλέως τῇ δέ
talitatis gloria fulgentem con- ξῃ τῆς ἀθανασίας ἐκλάμπεσαν κατε-
templati funt. νόησαν.

EPISCOPI ANTIO CHENI ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ.
* Ex euangelio fecundum Lucam . 56) Ἐκ τῶ κατὰ Λεκᾶν εὐαγ-

In omnibus nobis Dominus pie- γελίς . Εν πᾶσιν ἡμῖν ὁ Κύριος ὑπο-
tatis characterem defcribit , et va- γράφει τὸν τῆς εὐσεβείας χαρακτῆρα ,
rias naturæ noftræ ad falutem
καὶ διαφόρως ὑποδείκνυσι τῇ ἡμετέρα
vias oftendit, et multas easque φύσει τὰς τῆς σωτηρίας οδες
και πολύ
λὰς ἡμῖν καὶ ἐναργεῖςἀποδείξεις παρέ
ftrationes corporalis aduentus
χε τῆς τε σωματικῆς αὑτῷ ἐπιφοιτή
fui , et operantis per corpus di-
σεως , καὶ τῆς δια σώματος ἐνεργέσης
* De vtraque enim
natura certiores facere nos vo- θεότητος . ἀμφοτέρας γὰρ αὐτῇ ἐξέ
luit . EivsDEM , in Theophania . λετο πισώσασθαι τὰς φύσεις . Τοῦ
Quis vere eloquetur potentias αὐτοῦ , 57 ) εἰς τὰ Θεοφάνια . Τις
Domini , auditas faciet omnes ὡς ἀληθῶς λαλήσει τὰς δυνασείας τ
laudationes eius c) ? Quis oratio- Κυρίε , ἀκεςὰς ποιήσει πάσας τὰς αἰ
‫اد‬
ne beneficii erga nos magnitu . νέσεις αὐτῷ ; τίς ἂν λόγῳ παρατήσεις
dinem explicabit ? Humana τῆς εἰς ἡμᾶς εὐεργεσίας τὸ μέγεθος ;
natura diuinitati coniungitur , ανθρωπεία φύσις θεότητι συνάπτεται ,
μεδ
55 ) Ποίῳ κ . τ. λ . Vide ad h. I.Edit. Savilii 1. c. p. 599. 36 ) Ἐκ τοῦ κ. τ. λο

Vnicum eft huius Commentarii Fragmentum a Theodoreto feruatum .
57 ) εἰς τὰ Θεοφ . Huius quoque Homiliæ vnicum eft hoc Fragmentum .
a) P. 109 , 1. b) Gen. 3, 19. c) PL. 105, 2.
INCONFV SV S. 161
μενέσης ἐφ ' ἑαυτῆς ἑκατέρας τῆς φύ falua manente in fe vtraque

σεως . natura .
ΚΥΡΙΛΛΟΥ CYRILLI
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ . EPISCOPI HIEROSOLYMITANI.
Ἐκ τῇ κατηχητικῷ τετάρτε λόγε , † ) περὶ τῶν Εx catechetica oratione IV . de

δικὰ δογμάτων . decem dogmatibus .
Περὶ τῆς ἐκ παρθένε γεννήσεως . De natiuitate ex virgine .
Πίςευε δὲ , ὅτι ὗτος ὁ μονογενὴς υἱὸς Crede autem , quod vnigeni.
tus hic Dei filius propter peccata
τῷ Θεῷ , διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν , ἐξ noftra de cælis in terram defcen-
ἐρανῶν κατῆλθεν ἐπὶ 58 ) τὴν γῆν , τὴν derit , fimili huic noftrae ratio-
ὁμοιοπαθῆ ταύτην ἡμῖν ἀναλαβὼν ἀν- ne paffionum fufcepta huma-
θρωπότητα , καὶ γεννηθεὶς ἐξ ἁγίας nâ natura, natusque fit ex fanéta
παρθένε καὶ ἁγίω Πνεύματος , ὦ δοκή virgine et fando Spiritu , incar-
σει καὶ φαντασίᾳ τῆς ἐνανθρωπήσεως natione non per opinionem et
59 ) γενομένης , ἀλλὰ τῇ ἀληθείᾳ · ἐδ᾽ phantafiam , fed re vera faëta ;
neque tanquam per canalem
ὥσπερ διὰ σωλῆνος διελθὼν τῆς παρθές tranfiens per virginem , fed ex
18 , ἀλλὰ σαρκωθείς 60 ) ἀληθῶς ἐξ αὐ . ipfa vere incarnatus ; qui vere
τῆς, φαγὼν ὡς ἡμᾶς ἀληθῶς , 61 ) και ficut et nos comedit , et lacte ab
Si enim
γαλακτοτροφηθεὶς ἀληθῶς ἐξ αὐτῆς . ea vere nutritus eft.
εἰ γὰρ 62) φαντασία ἦν ἡ ἐνανθρώπη. phantafia effet incarnatio , fpe- Γ
quoque effet falus . Dui
σις , φάντασμα καὶ ἡ σωτηρία : διπλές plicis itaque naturæ fuit Chr .
ἦν ὁ Χρισὸς , ἄνθρωπος μὲν , τὸ φαινό- ftus ; hoino quidem quatenus
μενον , Θεὸς
. δὲ, τὸ μὴ φαινόμενον · ἐσθίων
2 cernebatur , Deus autem quate-
μὲν , ὡς ἄνθρωπος, ἀληθῶς ὡς ἡμεῖς · quidemnus non apparebat ; comedens
, vt homo, vere ficut nos,
εἶχε γὰρ τῆς σαρκὸς τὸ ὁμοιοπαθὲς ὡς (habebat enim carnis affectiones
ἡμᾶς˙ τρέφων δὲ ἐκ πέντε ἄρτων τὲς noftris finiles,) quinque autem
πεντακιχιλίες , ὡς Θεός . ἀποθνήσκων panibus quinque millia pa
fcens a) , vt Deus ; moriens qui-
μὲν ὡς ἄνθρωπος ἀληθῶς˙ νεκρὸν δὲ τε- dem vere vt homo , mortuum
τραήμερον ἐγείρων ὡς Θεός. καθεύδων vero quatriduanum fufcitans by
εἰς τὸ πλοῖον 63 ) ὡς ἄνθρωπος , καὶ πε- vt Deus ; dormiens innaui , vt
homo , et ambulans per aquasc )
ριπατῶν ἐπὶ τῶν ὑδάτων ὡς Θεός . vt Deus.
ANTIQ
†
4)) περί και δογμ . Hic eft totius Catechefeos IV . titulus ; qui vero fequitur ,
περί και γεννήσεως refert fa ad Seftionen , ex qua hic locus eft defumtus ,
qui exftat in Edir. Thom. Milles , p. 51. fq. · 58) 5. yñv. Ed. Mill. rõs yñs.
59 ) γεν . Ib . γειναμένης. 6ο) Ib. ἐξ αὐτῆς ἀληθῶς. 61 ) και · ἐξ αὐτῆς ,
Ib . καὶ πιὼν ὡς ἡμεῖς ἀληθῶς, 62) 1b . φάντασμα . 46 63 ) ὡς ἄνθρ· Ib. prænita
titur ἀληθῶς .
a) Ioh . 6, 1t. b) ib. & 11,43. e) Ib. 6. 6 , 19 .
B. Theod . Tom . 17 .
162 ' B. THEODORETI DIALOG. II .
ANTIOCHI ΑΝΤΙΟΧΟΥ
EPISCOPI PTOLEMAIDIS. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΟΣ.
Noli confundere naturas, et non 64 ) Μὴ συγχέῃς τὰς φύσεις , καὶ ἐ
torpebis circa difpenfationem . ναρκήσεις περὶ τὴν οἰκονομίαν.
} SANCTI HILARII ' ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΛΑΡΙΟΥ
EPISCOPI ET CONFESSORIS. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ .
In libronono de fide. τω
Ἐν τῷ περὶ πίςεως θ' . λόγῳ
. 65) Nefcit plane vitam fuam , Οὐκ οἶδεν ὄντως τὴν ἑαυτῷ ζωήν , ὃς
nefcit , qui Iefum Chriftum vt Ἰησᾶν τὸν Χρισὸν ὡς ἀληθῆ Θεὸν , ὅτως
verumDeum , ita et verum homi- καὶ ἀληθῆ ἄνθρωπον ἐκ ἐπίςαται. τῇ
nem ignorat . Et eiusdem peri- γὰρ αὐτῷ κινδύνε τὸ πρᾶγμα τυγχά
cili res eft , Chriftum Iefum , velyes, ἐὰν Χρισὸν Ἰησῶν , 66 ) ἢ πνεῦμα
‫اد‬
Spiritum Deum , vel carnem no- Θεὸν , ἢ σάρκα τῇ ἡμετέρε ἀρνησώμεθα
ftri corporis denegare. Omnem
σώματος, ἅπας τοιγαρῶν, ὃς ἂνὁμιλο
ergo, inquit a ), qui confitebitur
me coram hominibus, confitebor γήση με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων , κἀγὼ
ὁμολογήσω αὐτὸν ἔμπροσθεν τῷΠαλός
etiam coram Patre meo , quien αν
in calis. Qui autem abnega- με τῷ ἐν τοῖς ἐρανοῖς · ὃς δ᾽ ἂν ἀπαρνή-
* verit * me coram hominibus, σηταί με ἔμπροσθεν τῶνἀνθρώπων, κα
euin etiam abnegabo coram Pa . γὼἀρνήσομαι αὐτὸν ἔμπροσθεν τῷ Πα
tre meo qui eft in calis. Ver . τρός με τῷ ἐν ἐρανοῖς . ταῦτα ὁ Λόγος
bum caro factum loquebatur, et σαρξ γενόμενος ἔλεγε , καὶ ἄνθρωπος ,
homo lefus Chriftus Dominus Ιησές Χρισὸς ὁ Κύριος τῆς δόξης ἐδίδα
maieftatis docebat, mediator ipfe σκε, πρὸς τὴν τῆς ἐκκλησίας σωτηρίαν
2
in fe ad falutem ecclefiæ confti. μεσίτης αὐτὸς ὑπάρχων 2 ἐν αὐτῷ τῷ
tutus , et illo ipfo inter Deum et μυςηρίῳ , δι᾿ ἧπερ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις
homines mediatoris facramento ἐμεσίτευσεν . εἷς τυγχάνων τὸ συναμ-
vtrumquevnus exiftens, dum ipfe φότερον, ἐκ τῶν ἑνωθεισῶν εἰς αὐτὸ τῆς
ex vnitis in idipfum naturis na- το δε φύσεων ἓν καὶ ταὐτὸν δι᾽ ἑκατέ
turæ vtriusque res eadem eft : ρας φύσεως ὤν. πλὴν ὅτως ὡς ἐν ἑκα
ita tamen vtneutro careret in τέρῳμηδετέρε χηρεύειν , μή πως παύε
Θεὸς εἶναι τικτόμενος ἄνθρωπος ,
vtroque , ne forte Deus effe ho- ‫د‬σηται
‫ا‬
mo nafcendo defineret , et ho- ἢ πάλιν ἄνθρωπος ἐχὶ τῷ διαμένειν
mo rurfus, Deus manendo non Θεός . ἐκῶν , τῦτο τῆς ἐν ἀνθρώποις
effet . Hæc itaque humanæ bea-
fides vera eft ,Deum ἀληθὲς πίςεως τὸ μακάριον, τὸτὸν μὲν
titudinis
et hominem prædicare ,Ver. Θεὸν καὶ ἄνθρωπον κηρύταν , τὴνδὲ
bum et carnem confiteri , neque σάρκα καὶ Λόγον ὁμολογεῖν , καὶ τὸν
‫اد‬
Deum nefcire quod homo fit , μὲν Θεὸν εἰδέναι, ὅτι καὶ ἄνθρωπος εἴη ,
και
64 ) Μή κ.τ.λ. Vnicum huius Scriptoris fragmentum in his Dialogis fer-
vatum. 65) Nefcit plane etc. Græca non fatis cum latinis confentiunt in
hoc hilariano loco . Sed dubitauimus quicquam mutare . 66 ) ἤ. Ita lea
gendum puto. Sirm. καί .
a) Matth. 10, 32. 33.
INCONF VSV S.
163
καὶ τὴν σάρκα μὴ ἀγνοεῖν , ὅτι καὶ Λό . neque carnem ignorare quod
γος ἐξίν. Τοῦ αὐτοῦ , ἐν τῷ αὐτῷ Verbum fit. EivsDem , in eo-

Natus igitur vni-
λόγῳ . Ἐκ παρθένε τοίνυν τεχθείς genitus Deus ex virgine homo ,
ἄνθρωπος ὁ μονογενὴς Θεὸς , καὶ κατὰ
etfecundum plenitudinem tem-
τὴν συμπλήρωσιν τῷ καιρῷ μέλλων αὖ- porum in femetipfo proue-
τὸς ἑαυτῷ τὴν τῇ ἀνθρώπε προκοπὴν fturus in Deum hominem
εἰςΘεὸν ἀπεργάζεθαι, ταύτην τὴν τά· hunc per omnia euangelici fer-
modum tenuit , vt fe
ειν ἐν πᾶσι τοῖς εὐαγγελικοῖς λόγοις monis
filium Dei credidoceret ,etho-
ἐφύλαξεν , ἵνα ἑαυτὸν καὶ υἱὸν εἶναι Θεğ
minis filium prædicari admone-
διδάξῃ πιτεύεθαι , καὶ υἱὸν ἀνθρώπε
ret, locutus et gerens homo vni-
ὑπομνήσῃ κηρύττεθαι. 6η ) τῷ μὲν ἄν · verfa quæ Dei funt, loquens de-
θρωπος εἶναι, λαλῶν ἅπανία καὶ πράτ· inde et gerensDeusvniuerfa quæ
τῶν ἅπερ ἐπὶν ἀνθρώπε . ἔτω μέντα , hominis funt:ita tamen vt in
ὥτε ταύτῃ αὐτῇ τῇ καθ᾽ ἕτερον γένος ipfo illo vtriusque generis fer-
αὐτῶν ὁμιλία μηδέποτε λαλῶν , εἰ μὴ mone numquam nifi cum figni-
μετὰ τῇ σημαίνειν Θεόν τε καὶ ἄνθρω- ficatione et hominis locutus et
πον. ἐντεῦθεν τοιγαρῶν τε δελεάζειν Dei fit. Hinc itaque fallendi
τὰς ἁπλεςέρες , καὶ τὲς ἀγνοῦντας , ticis
fimplic es atque ignoran hære-
occafio eft , vt quæ tes
ab eo few
τοῖς αἱρετικοῖς γίνεται πρόφασις. ὥτε
τὰ παρ᾽ ἐκείνε κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα cundum hominem difta funt ,
λαληθέντα ψευδομένες λέγειν ὡς κατ᾽ diita effe fecundum naturæ di
ασθένειαν τῆς θείας ἄρηται φύσεως , vinæ infirmitatemmentiantur ,et
καὶ ἐπειδήπες ὁ εἷς καὶ αὐτός ἐςιν ὁ quia vnus atque idem eft loquens
omnia quæ loquitur , de femet-
πάντα λαλῶν ὅσαπερ καὶ ἐλάλει , φι
λονεικεῖν αὐτὸς περὶἑαυτῷ πάντα αὖ contenipfo omnia eum locutum ente
dant. Nec fane nega-
τὸν εἰρηκέναι. καὶ ἐδὲ ἡμεῖς
2 ἀρνέμ εθα
mu s, to tum il lum qui eius ma-
πάντας τες ὄντας αὐτῷ λόγες τῆς
naturæ fuæ effe fermonem .
ἰδίας αὐτῷ φύσεως εἶναι . ἀλλ᾽ ἄπερ εἷς net ,
Sed fi Iefus Chriftus et homoet
ὁ Χρισὸς ἄνθρωπος καὶ Θεὸς, καὶ ἔτε ὁ
Deus eft, et neque cum home /
ἄνθρωπος τότε πρῶτον Θεὸς , ἔτε μὴν
tum primum Deus , neque cum
ὅτε ἄνθρωπος τότε ἐκ ἦν καὶ Θεὸς ,
homo tum non etiam et Deus ,
68) ἐδὲ μετὰ τὸν ἄνθρωπον ἐν τῷ Κυρίῳ
neque poft hominem in Det non
ἐχὶ ὁ Λόγος ἄνθρωπος , καὶ ὁ Λόγος totu hom totu Deu
s o s s , vnum
Θεὸς , ἐπαναγκές ἐςιν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ atqu ide nece
e m ffe eft diftorum
εἶναι μυτήριον τῶν αὐτῷ λόγων , ὃ και facrament
um eius effe , quod ge-
τε τόκε καθέςηκε. καὶ ὅταν ἐν αὐτῷ nerum, Et cum in eo fecun-
κατὰ καιρὸν τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τῷ Θεğ dum tempus difcernis hominem
διαιρες , τότε τά τε τῷ Θεῷ καὶ τῷἀy a Deo , Dei tamen atque ho-
L2 minis
62 ) τῷ ἀνθρώπου . Plure funt h . 1. in Textu latino quam in greco .

68 ) οὐδὲ καθέτηκε . Magna etiamn h . 1. eft inter Textum lat. ac græcum
diuerfitas .
minis difcernefermonem .Et cum θρώπε διαχώριζε ξήματα . καὶ ὁπην .

Deum atque hominem in tem- κα Θεὸν καὶ ἄνθρωπον ὁμολογεῖς , ἐν
pore confiteberis , Dei atque ho-
καιρῷ τὰ τῷ Θεῷ καὶ ἀνθρώπε διάκρι .
minis in tempore dicta diudica
* Cum vero ex * homine et Deo ναι ῥήματα.͵ ὅτε δὲ ἐκ Θεῖ καὶ ανθρώ
rurfus totius hominis , totius 78 , καὶ πάλιν ἀνθρώπε καθόλε , ‫د‬καὶ ‫ا‬
ε τι
etiam Dei tempus intelligis , fi καθόλε Θεῷ τὸν καιρὸν ἐννόει .
quid aliud ad demnonftrationem τοῦτο λελάληται πρὸς τὸ N μηνύεσθαι τὸ
eft, κατ᾽ ἐκεῖνο καιρῷ , ἐν τῷ καιρῷ τὰ λε
• pori coaptato quæ difta funt :
vt cum aliud fit ante hominem χθέντα προσάρμοσον . καὶ ἐπειδήπερ
ώπε Θεὸς , ἄλ
Deus , aliud fit homo et Deus, ἄλλο ἐπὶ πρὸ τῇ ἀνθρ
aliad fit poft hominem et Deum δὲ καὶ πάλι ν ἄνθρ ωπος καὶ Θεὸς , καὶ
totus homo , totus Deus , non ἄλλο μετὰ τὸνἄνθρωπον καὶ Θεὸν , ὅλος
confundas temporibus et gene ἄνθρωπος , καὶ ὅλος Θεὸς, 69 ) μή συγά
ribus difpenfationis facramen- χέης τοῖς λεγομένοις καὶ τοῖς γεγονόσι
tum , cum pro qualitate gene . τὸ τῆς οἰκονομίας μυτήριον . ἀνάγκη
rum et naturarum aliun ei in γὰρ κατὰ τὴν ποιότητα τῶν γενῶν καὶ
facramento hominis neceffe eft τῶν φύσεων , ἄλλην μὲν αὐτῶν γεγενῆς 2
fermonem fuiffe non nato , σθαι τὴν ὁμιλίαν , μηδέπω κατὰ το τὸ τῶ
alium adhuc morituro , alium ἀνθρώπε τεχθέντος μυςήριον , ἄλλην δὲ
farm æterno. Noftri igitur cau- ἔτι προσελαύνοντος τῷ θανάτῳ , καὶ
fa hæc omnia lefus Chriftus ἄλλην ἤδη τυγχάνοντος αιωνία . δείξας
manens , et corporis noftri ho τοίνυν ἅπαντα , ταῦτα μὲν, ὡς Χριτὸς
mo natus ,fecundum confue. Ἰησᾶς , καὶ τεχθεὶς ἄνθρωπος σώματος
tudinem naturæ noftræ locutus ἡμετέρε , κατὰ τὴν συνήθειαν τῆς ἡμεῖ
eft, non tamen amnittens naturæ τέρας ἐλάλησε φύσεως , τῷ εἶναι Θεός .
fuæ effe quod Deus eft . Nam εἰ γὰς καὶ ἐν τῷ τόκῳ ,καὶ ἐν τῷ πάθει,
tametfi in partu ac paffione ac
ra noft ræ rem per. καὶ τῷ θανάτῳ , τὰς τῆς ἡμετέραςφύ
egit;eresnatu
mort tamen ipfas omnes vii. σεως πράξεις διήνυσεν , ὅμως ἅπαντα
tute naturæ fuæ geffit. Eivs- ταῦτα τῇ δυνάμει τῆς ἑαυτῷ διεπρά-
ξατο Φύσεως . Τοῦ αὐτοῦ , ἐν τῷ
DEM , in eodem libro . Videsne
ita Deum et hominem prædica- αὐτῷ λόγῳ . Ορᾶς ἄρα ὅτω Θεὸν
vi, vt mors homi ni, Deo vero καὶ ἄνθρω πον ὡμολο γῆσθαι , 2ὥςε τὸν~
carnis excitatio deputetur ? Na μὲν θάνατον τῷ ἀνθρώπῳ , τῷ δὲ Θεῷ
turain enim Dei in virtute re- τῆς σαρκὸς λογίζεθαι τὴν ἀνάςασ ~ ιν ;
τὴν μὲν γὰρ τῷ Θεῷ φύσιν, ἐν τη δυνά
furreationis intellige , difpenfa
tionem hominis in morte cogno με τῆς ἀναςάσεως νόει , τὴν δὲ κατο
fce . Et cum fint vtraque fuis ἄνθρωπον οἰκονομίαν ἐν τῷ θανάτῳ ἐπι-
gefta naturis , vnum tamnen γνώση . καὶ ἐπειδήπερ ἑκάτερα τοῖς οἶ
Chriftum Iefum menento effe κείοις γεγένηται φύσεσιν , ἕνα μοι Χρι
qui vtrumque eft . Hæc igitur τὸν Ἰησῶν ἐκεῖνον μνημόνευε , τὸν ὄντα
demonftranda a me paucis fue . ἀμφότερα . ταῦτα δὲ τότε χάριν διὰ
βραδ
69 ) μή μυςήριον . Alium fenfum dant latina ,
INCONF VS V S. 165
βραχέων ὑπέδειξα , ἵνα ἑκατέραν φύσιν runt , vt vtriusque natura per-

fonam tractari in Domino Tefia
ἐν τῷΚυρίῳ ἡμῶν Ἰησῦ Χρισῷ νεεῖσθαι
Chrifto meminiffemus, quia qui
μνημονεύωμεν . ö
ὁ γὰρ ὢν ἐν μορφῇ Θεδ in forma Dei manebat , formam
ἔλαβε δέλε μορφήν . ferui accepit .
70 ) ΤΟΥ ΑΓΙΩΤΑΤΟΥ SANCTISSIMI

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ . EPISCOPI AVGVSTINI,
Ἐκ τῆς ἐπιςολῆς τῆς πρὸς Ex epiftola ad Volufianum (a ).

Βολεσιανόν . Νῦν δὲ 1 ) ὗτος μετα . Nunc vero inter Deum et ho-
ξὺ Θεῷ καὶ ἀνθρώπων ἐφάνη μεσίτης , mines mediator apparuit , vt in
ὥςε αὐτὸν ἐν τῇ τῇ προσώπε ἑνώτητι vnitate perfonæ copulans vtram-
συνάπτων ἑκατέραν τὴν φύσιν . καὶ τὰ que naturam , et folita fublima-
ἐν ἔθει αὔξοντα τοῖς 72 ) ἀήθεσι , και ret infolitis , et infolita folitis
τὰ ἀήθη συγκεράσαντα τοῖς ἐξ ἔθες . temperaret. EIVSDEM , in ex-
Τ8 αὐτῷ , ἐν τῇ ἐκθέσει τ8 εὖ- pofitione euangelii Ioannis (b ).
αγγελίε τε κατὰ τὸν Ἰωάννην . Quid igitur haeretice ? cum Chri-
Τί τοίνυν αιρετικέ ; ἐπειδὴ Χριςός ἐςι ftus (Deus) fit et homo , loqui-
καὶ ἄνθρωπος . 73) λαλῶ μὲν ὡς ἄν tur vt homo , et calumniaris
Deo ? Ille in fe naturam com-
θρωπος , συκοφαντες δὲ Θεόν ; ἐκεῖνος mendat humanam , tu in illo au-
ἐν ἑαυτῷ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ὑψοῖ , des deformnare diuinam ? Eivs-
σὺ δὲ ἐκείνε τολμᾶς ἐξευτελίσαι τὴν DEM , ex libro de expofitione
θείαν . Τοῦ αὐτοῦ , ἐν τῷ λόγῳ fidei. Noftrum enim eft * cre. *
τῷ περὶ τῆς ἐκθέσεως τῆς πίςεως . dere , illius autem fcire : et ita
Καὶ γὰρ ἡμέτερόν ἐςι τὸ πιτεύειν,. ἐκεί- ipfe Des Verbum , cum quid-
νε δὲ τὸ εἰδέναι· καὶ ἔτως αὐτὸς ὁ Θεός quid eft hominis fufceperit , ho-
Λίγος , τὸ πᾶν ὑποδεξάμενος ὅπερ ἐςὶν mo fit , et qui affumtus ho-
ἀνθρώπε , ἄνθρωπος ἔξω , καὶ ὁ προσ- mo eft , cum id totum fufce-
ληφθεὶς ἄνθρωπος , ὑποδεξάμενος ἅπαν perit quod Deus eft, non aliud
Nec
ὅπες ἐςὶ Θεὸς. ἄλλο τι μὴ ἔξω πλὴν fit quam quod Deus.
ὅπερ Θεός . 74 )ἐκ ἐπειδὴ σεσαρκωμένος tamen quoniam incarnatis et
είναι λέγεται καὶ μικτὸς , μεμειῶναι mixtus effe dicitur , diminutam
L 3 eius
- 70 ) Τοῦ και Βολουσ . Ed . rom . et lipf. Τῇ αὐτῇ , ἐκ τῆς ἐπιβολῆς τῆς πρὸςΒλε
σίαν ( ita ) τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Αὐγουσίνου . Minus refte . 71) STOS.
Legendum effe videtur οὕτως. Apud Auguftinum enim loc. cit. eft ira .
72) ἀήθ . Hoc loco non dubitauimus emendare leftionem Siri . ἀληθέσιο
Sic quoque deinde τὰ ἀήθη ponendum fuit pro τὰ ἀληθῆ . 13 ) λαλ . Ita
reftituendum effe putauimus. Sirm . ἀλλ᾽ εἰ . Quam falfam lectionem Stri-
gelius , quia ex græco verfionem fuam , non in fubfidium vocatis Au-
guftini verbis , concinnauit, ita exprimit: Tu vero , cum fis homo , ca-
lumniaris Deum. 74) oix. Def. in Ed. rom. et lipf. Ad eds ibid. Com-
ma ponitur.
(a ) Epift . 3. (b ) Tra &t . 78 .
eius fubftantiam effe exifti τὴν αὐτῷ ἐσίαν νομιςέον . οἶδε μιγνύναι
mandum eft. Scit Deus fe
ipfum mifcere absque propria Θεὸς ἑαυτὸν δίχα τῆς οἰκείας φθορᾶς ,
corruptione et interitu , et vere και μίγνυται μέν γε κατὰ ἀλήθειαν .
quidem mifcetur : ita autem ὑποδέξασθαι , ώσε
nouit in fe fufcipere , vt nihil οἶδεν ὅτως ἐν ἑαυτῷ
ei additamenti accrefcat. ν ' μηδὲν αὐτῷ προσθήκης αὐξάνεσθαι , και
ipfe nouit , feipfum rotum in- θὼς οἶδεν ἑαυτὸν ὅλον ἐνέχεεν , ὥςε μη-
fudit , ita vt nullaei diminu · δὲν αὐτῷ συμβῆναι μειώσεως · μὴ τοίνυν
tio eueniret, Ne ergo ex no-
ftra imbecillitate iudicantes , et κατὰ τῆς ἡμετέρας ἀσθενείας τὴν ἔνα
ex fenfibilibus experientia do-
dtrinis coniectantes , quemadmo- νοιαν , καὶ τὰ αἰσθητὰ τῆς πείρας δι
dum creaturæ ex equo inter fe δάγματαςοχαζόμενοι , ἐκ τῶν ἴσων τῶν
mifcentur , Deum et honinem ἑαυτοῖς μιγνυμένων κτισμάτων μεμία
cominixtum effe putemus ,nec χθαι νομίσωμεν Θεὸν μὲν καὶ ἄνθρω
Verbum carni fuiffe confufum ,
et tanquam aliquod ex eis cor . mov , καὶ τῇ τοιαύτῃ συγχύσει το τε
pus fattum effe . Abfit vtita Λόγω καὶ τῆς σαρκὸς ὡσανε τι σῶμα
credamus , ne forte inftareorum γενόμενον . ὅτω πιςεύειν 75 ) μὴ γένοιτο ,
quæ confunduntur , duas natu-
ras in vnain fubftantiam dedu . μήπως τῷ τρόπῳ τῶν συγχυνομένων
Ctas effe exiftimemus. Eiusmno. δύο φύσεις εἰς μίαν ὑπόςασιν ἐνηνέχθαι
di eniin mixtio eft vtriusque νομίσωμεν · ἡ γὰρ τοιαύτη μίξις ἔτι
partis corruptio et interitus.
Deusautem continens , fed non ἑκατέρε φθορὰ μέρες , ὁ δὲ Χρισὸς ,
contentus , fcrutans , non ex- 76 ) αὐτὸς χωρῶν , ἀλλὰ ἐ χωρέμενος ,
•ploratus, implens , non impletus , ἐρευνῶν , ἐκ ἐρευνώμενος , πληρῶν, ἀλλ᾽ ἐ
vbique totus fimul exiftens , et
‫اد‬
per vniuerfam fimul precedens , πληρέμενος , ἅπανταχῆ ὁμὲ ὢν ὅλος ,
vt fuam infunderet potutiam , καὶ δι᾿ ὅλε χωρῶν , διὰ τῇ ἐγχέαι τὴν
vtpote mifericors , humana na
ἑαυτῷ δύναμιν , ὡς οἰκτίρμων , ἐμίγῃ τῇ
turæ mixtus eft , non tamen hur
anana natura diuina cominix . φύσει τῇ ἀνθρωπεία , ὦ μὴν ἡἀνθρώ
ta eft.
πε φύσις ἐμίγη τῇ θείᾳ ,
SEVERIANI
ΣΕΒΗΡΙΑ ΝΟΥ
EPISCOPI GABALOR V M , ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΒΑΛΩΝ .
de natiuitate Chrifti,
77 ) Εἰς τὴν γένναν τοῦ Χριςοῦ ,
O myfterium vere cælefte ac ‫ام‬

Ὢ μυτηρίε ἀληθῶς ἐρανίες καὶ ἐπι
terrenum , quod cernitur , et γεs , ὁρωμένες καὶ μὴ φαινομένε . το
non apparet . Talis enim erat γείς ,
natus Chriftus , celeftis et terre- τος γὰρ ἦν καὶ ὁ γεννηθεὶς Χριτὸς ,
nus , qui continebatur et non Φράνιος καὶ ἐπίγειος, κραλέμενος καὶ μὴ
1
κρα
75 ) μὴ γέν . Def. ibid. Pun &to ad πιςεύειν, non ad γενόμενον , pofito , 76) αὖ
τός. Ed . rom. et lipf . κ. 77 ) εἰς τὴν κ.τ.λ. Hanc Homiliam Chryfoftomo
nonnulli tribuunt.
IN CONF V S V S. 167
κρατέμενος , ὁρώμενος καὶ ἀόρατος · continebatur , qui cernebatur et

ἐράνιος κατὰ τὴν τῆς θεότητος φύσιν , qui fub vifum noncadebat ; ca-
” leftis quidem fecundum diuini-
ἐπίγειος δὲ κατὰ τὴν τῆς ἀνθρωπότη- tatis naturam , terrenus vero fe-
cundum naturam humanitatis ;
τος Φύσιν ·ὁρώμενος κατὰ τὴν σάρκα ,
cernebatur fecundum carnem ,
ἀόρατος κατὰ τὸ πνεῦμα˙ κρατέμενος non cernebatur fecundum fpiri
κατὰ τὸ σῶμα , ἀκράτητος κατὰ τὸν tuin ; continebatur fecundun
corpus , contineri non poterat
Λόγον . fecundum Verbum.
ΑΤΤΙΚΟΥ ATTICI
ΕΠΊΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ . EPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI.
78 ) Ἐκ τῆς πρὸς Εὐψύ- Ex epiftola ad Eupfychium.

χιον ἐπιςολῆς . Quid ergo facere oportuit fa-
Τίτοίνυν ἐχρῆν τὸν πάνσοφον πραγ‐ pientiffimum ? Affumtæ carnis
ματεύσασθαι ; μεσιτεία τῆς πρόσλη · interuentu , et Dei Verbi vnione
φθάσης σαρκὸς , καὶ ἑνώσει τῷ Θεοῦ cum homine ex Maria nato ,
Λόγε πρὸς τὸν ἐκ Μαρίας ἄνθρωπον , vtrumque , vt qui ex vtroque
ἑκάτερα γίνεται, ὥςε τὸν ἐξαμφοῖν ἡνω- vnitus erat Chriftus , diuinitate
μένον Χριςόν , θεότητι μὲν διατιθέμε . difponens , in fua impaffibilis
νιν , ἐπὶ τῷ οἰκείς μεῖναι τῆς ἀπαθές naturæ maneret dignitate ,. et
φύσεως ἀξιώματος , σαρκὶ δὲ θανάτῳ caine congrediens cum morte ,
προσομιλήσαντα , ὁμὲ μὲν ἀπεδεῖξαι τῇ fimul cognatam carnis naturam
ὁμοφύλῳ τῆς σαρκὸς φύσει τὴν κατὰ doceret mortem per mortein
τῷ θανάτε διὰ τῇ θανάτε ὑπεροψίαν, contemnere , fimul etiam noui
ὁμῶ δὲ κρατύνεσθαι τῇ τελευτῇ τῆς Teftamenti iura morte fua con-
καινῆς διαθήκης τὰ δίκαια . firmnaret .
ΚΥΡΙΛΛΟΥ CYRILLI
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ . EPISCOPI ALEXANDRINI.
Ex epiftola ad Neftorium .
79 ) Ἐκ τῆς πρὸς Νεζόριον
ἐπιςολῆς . Καὶ ὅτι διάφοροι μὲν αἱ Et quod diuerfe quidem fint
πρὸς ἑνότητα τὴν ἀληθινὴν 8ο ) συνενε . naturæ , quæ in veram vnitateni
χθεῖσαι φύσεις , εἷς δ᾽ 81) ἐξ ἀμφοῖν coaluerunt,vnus tamen exvtra
Θεὸς καὶ Υἱὸς, ἐχ ὡς τῆς τῶν φύσεων que Deus ac Filius , non fubla-
διαφορᾶς ἀνηρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν . ta naturarumn differentia propter
Τε αὐτῇ, 82 ) ἐκ τῆς πρὸς τῆς ἀνα- vnionem . EIVSDEM , ex epis
L4 Stola
78 ) ἐκ τῆς κ.τ.λ. Vnicum Fragmentum huius Scriptoris a Theodoreto fer

vatum. 79 ) ἐκ - ἐπκολ . Hæc eft quarta epiftola , in edit. Io . Auberti ,
T. V. P. II. p. 23. 8ο ) συνεν . Lococit. eft συναχθεῖσαι . 81) Ib . ἐξ ἀμφοτέ-
82) Ex ἐπις . Exftat in Edit . Auberti , T. VI.
φων Χρισὸς καὶ νεός .
P. 157. fqq...
ftola aduerfus orientales. Dua τολικὲς ἐπιςολῆς . Δύο γὰρ φύσεων

rum enim naturarum vnio falta ἕνωσις γέγονε · διὸ\ ἕνα Χρισὸν , ἕνα Υἱὸν ,
eft : ideo vnum Chriftum, vnum
Filium, vnum Dominum confire . ἕνα Κύριον ὁμολογῶμεν . κατὰ ταύτην
mur .
Secundum hane incon- τὴν τῆς ἀσυγχύτε ἑνώσεως ἔννοιαν, ὁμο-
fufe vnionis intelligentiam , con- λογομεν τὴν αγίαν παρθένον Θεοτόκον ,
fitemur fanétam virginem efie διὰ τὸν τῷ Θεῷ Λόγον σαρκωθῆναι καὶ
Deiparam , quod Dei Verbumn ἐνανθρωπῆσαι , καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς συλ-
incarnatum fit, et homo factum ,
et ex ipfa conceptione tibitem . λήψεως ἑνῶσαι ἑαυτῷ τὸν ἐξ αὐτῆς γῆς
plum ex ea fumtumn vnierit.

EIVSDEM. φθέντα ναόν. Τῷ αὐτῷ . Εἷς γὰρ
Vnus enim Domi . Κύριος Ἰησᾶς Χριτὸς , κἂν ἡ τῶν φύ-
nus Iefus Chriftus , etiamfi non σεῶν μὴ ἀγνοῆται διαφορὰ , ἐξ ὧν τὴν
ignoretur differentia naturarum,
ex quibus faftam dicimus inef ἀπόρξητον ἕνωσιν πεπράχθαι φαμέν .
fabilem vnionem , EIVSDEM. Τῷ αὐτῷ . Αἰνῶντες τοίνυν , ὡς ἔφην ,
Laudantes igitur , vt dixi,mo- τῆς ἐνανθρωπήσεως τὸν τρόπον , ὁρῶμεν
dum incarnationis , videmus duas ὅτι δύο φύσεις συνῆλθεν ἀλλήλαις καθ
naturas inter fe conueniffe vnio ἕνωσιν αδιάσπαζον ασυγχύτως καὶ
ne infeparabili , fine confufione , αδιαιρέτως . ἡ γὰς σὰρξ σάρξ ἐςι, καὶ ἐ
et fine diuifione . Caro enim ca-
τo eft, etnon diuinitas , etiamfi θεότης τις , εἰκαὶ γέγονε Θεῖ σάρξ.
Dei caro falta fit. Similiter ct. ὁμοίως δὲ καὶ ὁ Λόγος Θεός ἐςι , καὶ 8
iainVerbum Deuseft, et non ca · σαρξ , εἰκαὶ ἰδίαν ἐποιήσατο τὴν σάρκα
ro, etiamfi propriam fibi carnem
fecerit per difpenfationem . EIVS- οἰκονομικῶς . Τῷ αὐτῷ , 83 ) εἰς ἑρ-
DEM , in expofirione epiftola ad μηνείαν τῆς πρὸς Ἑβραίος ἐπι
Hebraes. Etfi enim diuerfe ac ςολῆς. EΕἰ γὰς καὶ νοοῖντο διάφοροι ,
inter fe inæquakes intelligantur και άλλήλαις ἄνισοι, τῶν εἰς ἑνότητα
ad vnitatem natura concurrifte , συνδεδραμηκότων αἱ φύσεις , σαρκὸς δὲ
carnis , inquam , et Dei , vnus
tamen faftus eft qui ex vtrisque λέγῳ καὶ Θεῷ , ἀλλ᾿ ὧν εἷς γενόμενος
conftat filius. BIvspEM , in ἐξ ἀμφῶνυἱός. Τῷ αὐτῇ , εἰς τὴν
expofitione eiusdem epiftole . Et- ἑρμηνείαν τῆς αὐτῆς ἐπιςολῆς.
fi dicatur vnigenitum Dei Ver . Κἂν εἰ λέγοιτο τυχὸν ἡνῶθαι σαρκὶ
bum carni perfonaliter * vni- καθ᾽ ὑπόςασιν ὁ μονογενὴς τῷ Θεῷ Λό
tum , non dicimus tamen natu-
γιος , ἐκ ἀνάχυσίν τινα τὴν εἰς ἀλλήλας
marum inter fe factam effo vllam
τῶν φύσεων πεπράχθαι φαμὲν , ἔσης
confufionem , fed vtramque po-
δὲ μᾶλλον ἑκατέρας τεθ᾽ ὅπερ ἐξίν .
tius id effe quod eft . nEIV
IvsSDE
newM,,
nominatus Τὸ αὐτῷ , ἐκ τῶ ἀπὸ τῶν Σχο-
ex fcholiis. Homo
eft , cum fitnatura Deus ,quod λίων . 84 ) Ανθρωπος ὠνόμαςαι , και
ex virgine natum eft Dei Patris τα κατὰ φύσιν ὑπάρχων Θεὸς , ὁ ἐκ
verbum , quoniam fimiliter ac 85) παρθένε Πατρὸς Λόγος , ὡς μετε-
nos fanguini communicauit et χηκώς αἵματος και σαρκὸς παραπλη-
Garmi. Sic enim in terris apparuit, σίως ἡμῖν, ὤφθη γὰς ἔτω τοῖς ἐπὶ γῆς
και
εἰς κ.τ.λ. Intercidit ifte liber . 84 ) "Ανθρωπος κ . τ . λ . Hic locus exftat
in Edit. Auberti , T. V. P. I. p . 780 , 85 ) παρθ . Loco cit. eft Θεοῦ .
INCONFV SV S.
169
καὶ ἐ μεθεὶς ὅπερ ἦν , ἀλλ᾿

2 ἐν προσλή . non amittens id quod erat ,
ψει γεγονὸςτῆς καθ᾽ ἡμᾶς ἀνθρωπό . fed aflumens humanitatis natu
τητος , τελείως ἐχέσης κατὰ τὸν ἴδιον ram in fua ratione perfectam .
EIVSDEM , de incarnatione (a).
λόγον . Τῷ αὐτῇ , 86 ) περὶ τῆς Vnus igitur eft et ante incarha-
ἐνανθρωπήσεως . Εἷς '87 ) ἓν ἄρα tionem Deus verus , et quiin hu
88 ) ἐπὶ καὶ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως manitate manfit id quod erat, et
Θεὸς 89 ) ἀληθινὸς, καὶ ἐν ἀνθρωπότη ] eft, et erit . Non difcernendum
igitur vnum Dominum Iefum
μεμενηκὼς ὅπερ ἦν , και έξι , και εξαι . Chriftum , in hominem feorfum ,
'90 ) διαιρετέον ὖν ἄρα τὸν ἕνα Κύριον et feorfum in Deum : fed vnum
Ιησέν Χρισὸν , 9ι) εἰς ἄνθρωπον ἰδικῶς , eundemque Chriftum Iefum ef
καὶ εἰς
་ Θεὸν ἰδικῶς · αλλ᾽ ἕνα καὶ τὸν ferentiam non ignorantes
fe dicimus ,naturarum dif-
, fed eas
αὐτὸν 92 ) Χρισὸν Ἰησὲν εἶναι φαμὲν ,
inter fe inconfufas feruantes
τὴν τῶν φύσεων εἰδότες διαφοράν , καὶ
εtvSDEM , poft alia ( b ). Intel .
ἀσυγχύτες ἀλλήλαις 93) διατηρῶντες
ligitur enim certe,tanquam aliud
αὐτάς . Τ8 αὐτῇ , μετὰ τὰ ἄλλα . in aliolet itare , id eft, diuina na-
. in humanitate , non perpef-
94 ) Νοεῖται γὰρ πάντως ὡς ἕτερον ἐν furacommixtione
fa n , aut transfu-
ἑτέρῳ τὸ κατοικῶν , τετέςιν , ή θεία φύ-
fionem , aut translationem , vt ef
σις ἐν ἀνθρωπότητι καὶ ἐ παθᾶσα
‫اد‬ fet quodnon erat. Quidquid
φυρμὸν , ἢ ἀνάχυσίν τινα , καὶ μετάςα- enim habitare in aliodicitur ,
σιν , 95 ) τὴν εἰς ὅπες ἐκ ἦν τὸ γὰς non ipfum fit tale , quale eft id
96) ἐνοικεν ἑτέρῳ λεγόμενον , ἐκαὐτὸ γέ . in quo inhabitat , fed aliud in
γονεν ὅπερ 97 ) ἐςὶ τῦτο ἐν ᾧ @ κατοικεῖ, alio potius intelligitur. ΑtAt ve-
ro in verbi natura et humanita-
νοεῖται δὲ μᾶλλον ἕτερον ἐν ἑτέρῳ . ἐν δέ
τis, folam nobis differentiam de-
γε τῇ φύσει τῷ Λόγε, καὶ τῆς ἀνθρω- fignat diuerfitas naturarum :
πότητος, μόνην ἡμῖν σημαίνει διαφορὰν vnus enim ex vtraque Chriftus
98) τῶν φύσεων τὸ διάφορον. ὡς γὰρ intelligitur . Ergo inconfufio-
ἐξ ἀμφοῖν νοεῖται Χριςός. ἐκῶν τὸ ne, vt ante dixi, feruata , inhabi-
ἀσύγχυτον εὖ μάλα τετηρηκώς, φησὶν taffeait Verbum in nobis. Scit
ἐν ἡμῖν ἐσκηνωκέναι τὸν Λόγον , ἕνα γὰρ enim vnum effe Filium vni-
Υἱὸν οἶδεμονογενῆ , τὸν σάρκα γενόμενον genitum carnem factum et ho-
minem .
καὶ ἐνανθρωπήσαντα .
Audiuifti , o bone , mg-
᾿Ακήκοας, ὦ αγαθὲ , τῶν μεγάλωντῆς
οἰκεμένης φωτήρων , καὶ τὰς τῆς διδα- gna orbis lumina , et doctri-
LS
86) περὶ τ . ἐνανθρ . Idem eft liber qui Scholiorum nomine modo allegatus
· erat. 87) οὖν. Def . 1. c . p. 787. 88 ) Ib.isiv i. 89) ἀλ . Ed . rom . et lipfi
ἀληθής . 90 ) διαιρ. Ed . Auberti 1. c . διορισέον . 9ι ) Ib. εἰς ἰδικῶς ἄνθρωπον ,
92 ) Ib . Ἰησῶν Χρισὸν φαμὲνεἶναι . 93) διατ . Ib . τηρῶντες. 94) Νοεῖται κ. τ.λο
Iisdem verbis hæc græce ( reliqua latine ) leguntur in Edir. Auberti , 1,c
P. 794. Sed Ed. roin . et lipf. habent νόεν. 95 ) τ. εἰς ὅπ . Ed . rom . et lipf
ἦν, ὅπερ . 96 ) ἐνοικ . Ib. οἰκεῖν. 97) ἐε . τ. Vtraque Editio, ἔειν . 98 ) το φύσι
σὸ διάφ . Def . in vtraque Edit.
(4) Schol, c, 33. (3 ) Schol . c. 29 .

170
næ radios confpexifti, et didici- σκαλίας ἀκτίνας ἑώρακας · καὶ μεμο

fti accurate , quod non folum θηκας ἀκριβῶς , ὡς ἐ μόνον μετὰ τὸν
poftnatiuitatem , fed etiampoft τόκον , ἀλλὰκαὶ μετὰ τὸ σωτήριον πά-
falutiferam paffionem , et refur-
rectionem , et adfcenfionem , in . 9ος , καὶ τὴν ἀνάςασιν , καὶ τὴν ἀνάλη-
confufam diuinitatis et huma- ψιν, τὴν ἕνωσιν τῆς θεότητος καὶ τῆς
nitatis \ vnionem demonftrarint. ἀνθρωπότητοςἀσύγχυτον ἔδειξαν.
ERAN . Non putabam eos di-
ΕΡΑΝ. Οὐκ ᾤμην αὐτὲς διαιρεῖν
ftinguere naturas poft vnionem : τὰς φύσεις μετὰ τὴν ἕνωσιν , πολλὴν δὲ
fed diftinctionem prope infini-
tam deprehendi. εὗρον διαιρέσεως ἀμετρίαν .
ORTH. Furiofum et temera- ΟΡΘ . Μανικόν ἐςικαὶ θρασὺ κατὰ
rium eft aduerfus infignes illos τῶν γενναίων ἐκείνων καὶ τῆς πίςεως
4 viros fideique duces linguam ἀριτέων τὴν γλῶταν κινεν. ἵνα δὲ γνῷς
mouere.
autem
Vt inco
Apolinarium fcias
nfuf etiam
am dicer e ὡς καὶ ᾿Απολινάριος ἀσύγχυτον λέγε
* factamfuiffe vnionem , * huius γεγενῆσθαι τὴν ἕνωσιν, προσοίσω σοι καὶ
quoque tibi verba proponam . τὰς τέτε φωνάς. ἄκεσον τοίνυν αὐτῷ
Audi igitur ipfum loquentem . . λέγοντος .
APOLINARII. ΑΠΟΛΙΝΑΡΙΟΥ .
Ex libro compendiario. Vni- Ἐκ τῶ κατὰ κεφάλαιον βι-
untur ergo Deus et corpus , ad-
brandus opifex , quieft fapien . βλίς . Ἑνεται ἄρα τὰ τῷ Θεῷ καὶ τῇ
tia et potentia aterna : hæc ex σώματος , δημιεργὸς προσκυνητός , σο
diuinitates filius Mariæ in nouif. φία καὶ δύναμις ὑπάρχῶν αἰώνιος ἀπὸ
fimo tempore natus , adorans θεότητος ταῦτα · υἱὸςΜαρίας ἐπ᾿ἐχά-
Deum , fapientia proficiens , et
virtute confirmatus :hæc ex cor : τε χρόνο τεχθεὶς, προσκυνῶν Θεὸν , σο-
pore. Pallio quidem pro pec . Φία προκόπλων, δυνάμει κραταιέμενος
cato , et inaledi&tum proceffit,nec ταῦτα ἀπὸ σώματος . τὸ μὲν ὑπὲρἁμαρ
præteribit, nec in incorporeum τίας πάθος , καὶ ἡ κατάρα προῆλθεν ,
mutabitur. Et rurfus, poft pan- ἐδὲ παρελεύσεται , ἐδὲ εἰς ἀσώματον
ca. Homines brutis animalibus
confubftantiales funt fecundum μεταβληθήσεται . Καὶ αὖθις μετα
corpus rationis expers : alterius βραχέα. Οἱ ἄνθρωποι τοῖς ἀλόγοις
autem funt fubftantiæ , quatenus ζώοις ὁμούσιοι κατὰ τὸ σῶμα τὸ ἄλο-
ratione funt præditi. Sic etiam
Deus , cum hominibus confub . γον , ἑτερούσιοι δὲ καθὸ λογικοί.‫ ار‬ἔτω
ftantialis fit fecundum carnem , και ὁ Θεὸς ἀνθρώποις ὁμούσιος ὢν και

alterius eft fubftantiæ quatenus τα τὴν σάρκα , ἑτερούσιος ἐςι καθὸ Λά-
Verbum et homo eft. Et alibi γοςκαὶ ἄνθρωπος . Καὶ ἑτέρωθι δὲ
fc dicit: Mixtarumrerum qua- ὅτω φησί. Τῶν συγκιρναμένων αἱ
litates commifcentur, non inter- ποιότητες κεράννυνται, ἐκ ἀπόλλυνται.
eunt. Quo fit vt nonnulla a
ἀπὸ τῶν συγκέ
τινὰ καὶ διίξανται
mixtis feparentur , vt vinum ab ὥτε
aqua . Nec commixtio cum ρασθέντων , καθάπερ οἶνος ἀπὸ ὕδατος .
corpore, nec qualis eft corporun ἐδὲ πρὸς σῶμα σύγκρασις , ἐδὲ οἵα σω-
cum corporibus, fed fegregataab μάτων πρὸς σώματα · ἀλλ᾽ἔχεσα και

Το
IN C Ο Ν Ε V S VS 171
1 •
τὸ ἀμιγές · ὥςε καὶ πρὸς τὸ δέον‫ اد‬ἑκά . omni mixtione . Ita vt , ficut
5δε τὴν τῆς θεότητοςἐνέργειαν, ἢ ἰδιά . res poftulat , femper diuini,
‫اد‬
ζεν, ἢ ἐπιμίγνυθαι , καθὰ γέγονεν ἐπὶ tatis operatio , vel fola fit, vel
carní adiuncta , quemadmodum
τῆς νητείας τ8 Κυρίε . ἐπιμιγνυμένης factum eft in ieiunio Donini ,
μὲν τῆς θεότητος κατὰ τὸ ἀπροσδεὶς , Admixta enim diuinitate , quod
ἡ πεῖνα ἐκωλύετο ἐκ ἀντιθάσης
. δὲ τῇ ea nullius egeat , arcebatur far
ἐνδείᾳ τὸ ἀπροσδεὶς , ἡ πᾶνα ἐγένετο
9 ,ines : cum autem non oppone-
πρὸς τὴν τῇ διαβόλε κατάλυσιν . εἰ δὲret indigentia fuam nullius rei
indigentiam, exorta eft famnes ad
τῶν σωμάτων ἡ μίξις ἐκ ἠλλάγη , πόσῳ diaboli deftruationem . Quodfi
μᾶλλον ἡ τῆς θεότητος ; Καὶ ἐν ἑτέ- corporum mixtio nequaquam
ζῳ δὲ χωρίῳ ταῦτα φησίν . Εἰ ἡ mutata eft , quanto magis diui
σίδηρον ανάκρασις, πῶςἀποδεικνύ . nitatis .Et in alio loco Dac dicit,
πρὸς (ignis )
τα 99 ) αὐτὸν σίδηρον , ὡς καὶ τὰ πυρὸς quæ ferrum ipfum ignein facit ,
ἐργάζεθαι , 8 μετέβαλε τὴν φύσιν αὐτῷ , ita vt ea faciat quæ ignis funt ,
1
ἐδὲ ἡท τῷ Θεῷ πρὸς τὸ σῶμα ἕνωσις με- eius naturam non mutat : nec
cum corpore vnio , muta-
ταβολὴ σώματός ἐτιν, καίτοι τῷ σώματος Deicorporis
tio eft , etiamfi corpus
τὰς θείας ἐνεργείας παρεχομένω τοῖς diuinas prabeat operationes iis
ἐφάψαθαι δυναμένοις . Τέτοις εὖ- qui attingere poflunt. His fa-
vim adiungit , Si homo habet
οὺς συνεπισυνάπτει . Εἰ ἄνθρωπος
animam et corpus , manentque
καὶ ψυχὴν ἔχει καὶ σῶμα , καὶ μένει illa in vnione , multo magis
ταῦτα ἐν ἑνότητι ὄντα˙ πολλῷ μᾶλλον Chriftus diuinitatem habens
corpore, vtraque habet
ὁὁ Χρισὸς θεότητα ἔχων μετὰ σώματος ,
permanentia et inconfufa . Εt
ἔχει ἑκάτερα διαμένοντα καὶ μὴ συγ- rurfus, poft pauca . Particeps
χεόμενα. Καὶ μετ᾿ ὀλίγα πάλιν . enim eft ,natu
humana quoad capere poteft ,
ra * diuinæ
opera-
Μετέχει μὲν γὰρ ἡ ἀνθρωπίνητῆς θείας tionis , alia autem eft , vtmini ,
ἐνεργείας , καθόσον ἐφικνεῖται˙ ἑτέρα δέ ma ratione maxinæi et fer ,
ἐξιν ὡς ἐλαχίτη μεγίτης . καὶ δῆλος μὲν vus eft quidem homo Dei, Deus
autem feruus non eft hominis ,
ἄνθρωπος τῷ Θεῷ , ὁ δὲ Θεὸς ὦ δῆλος nec fuus. Et ille quidem crea
τῷ ἀνθρώπῳ , .ἐδὲ ἑαυ ]ῖ . καὶ ὁ μὲν ποίη- tura eft Dei , hic vero nec ho-
τῷ Θεῷ , ὁδὲ ἔτε ἀνθρώπε ποίημα , minis , nec fui ipfius eft crea
tura. Et paulo poft. Si quis
ἐδὲ ἑαυτῷ . Καὶ μετ᾽ ὀλίγα . Εἰ κατ fecundum diuinitatem de Chri
τὰ θεότητα ἐπὶ Χριςε λαμβάνει τις τὸ, fto accipit illuda) , Quæ videt
Α βλέπω τὸν Παλέρα† ) καὶ αὐτὸς ποιεῖ , Patrem ( facere ) , etipfe fa
cit, et non fecundum carnem. *
καὶ μὴ κατὰ σάρκα καθ᾽ ἣν ἰδιάζει ὁ fecundum quam differt incare
σαρκωθεὶς παρὰ τὸν μὴ σαρκωθέντα natus a Patre non incarna
to , diuidit duas operationes
Πατέρα , διαιρεῖ δύο θείας ἐνεργείας " diuinas : at non diuiduntur
ὦ διαιρεῖται δέ · ἐκ ἄρα θεότητα λέγει , non dicit ergo diuinitatem ,
Dein-
99 ) αὐτόν . Ed. rom. et lipf. αὖ τόν. f) Πατ « Excidiffe videtur ποιῶντα
a ) Ioh . 5, 195 .
της B. THEODORETI DIALOG. II.
Deinde rurfus hac quoque pofuit. Εἶτ᾽ αὖθις καὶ ταῦτα τέθεικεν .
Quemadmodum homo non eft
rationis expers, propter coniun . Ωσπες ὁ ἄνθρωπος ἐκ ἄλογος πρόσκε
ftionem partis ratione pradite μένε το λογικῶ τῷ ἀλόγῳ , ὅτως
N ἐδὲ ὁ
cum ea quæ ratione caret : itanec Σωτὴς κτίσμα προσκειμένῃ τῷ ἀκτίςῳ
Saluator eft creatura, licetincrea- Θεῷ τῷ κτίσματος . Τότες και
to Deo creatura fit adiuncta .
His quoque et illa adiicit . Quod ταῦτα ἐπισυνάπτει . τὸ ἀόρατον
fub adfpectum non cadit , et και συντεθὲν πρὸς σῶμα ὁρατὸν , καὶ
copulatum eft cum corpore διὰ τότε θεωρηθὲν , μένει καὶ ἀόρατον ·
quod eft adfpe &tabile , ac per μένει δὲ καὶ ἀσύ τον , καθὸ 8 συμπε-
N νθε
hoc confpicitur , manet nili ριορίζεται τῷ σώματι. καὶ τὸ σῶμ α,
lominus inuifibile , manet vero μένον ἐπὶ τῷ ἰδίε μέτρο , προσλαμβάνει
etiam incompofitum , quatenus
non vnacum corpore circum . τὴν πρὸς Θεὸν ἕνωσιν καλὰ τὸ ζωοποιεῖ
fcribitur . Et corpus in fug θαι , ἔτε τὸ ζωοποιέμενον ζωοποιεῖ .
snanens menfura , vnionem cum Καὶ μετ᾿ ὀλίγα πάλιν ὅτως ερη2ς
Deo fufcipit , tum
et viuificatur , ne- σω
que viuifica viuificat. Εt Et κεν . Εἰ 100 )μηδὲ ἡ ψυχῆς πρὸς σῶ
paulo poft fic iterum dicit . Si μα κρᾶσις , καίτοι ἐξ ἀρχῆς κατὰ συμ-
nec animæ cum corpore con- Φυΐαν ἆσα , ὁρατὴν αὐτὴν διὰ τὸ σῶμα
iunétio , quamuis ab initio vna ποιε , μηδὲ εἰς τὰ ἄλλα τε σώματος
nt , facit vt illa propter ἰδιώματα μεταβάλλει , ὥτε καὶ τέμνεσθαι ,
coaluerifit
corpus vifibilis , neque vt
καὶἐλαττεσθαι πόσῳμᾶλλον ὁμὴσώ~ ς
alia corporis proprietates in.
s
duat , ita vt fecari ac minui ματι συμφυὴς ὁ Θεὸς ἀμελετήτως ἑν
ται πρὸς σῶμα ; καὶ εἰ τὸ σῶμα τῷ ἀν-
poffit : quanto magis Deus , qui
eandem cum corpore naturam θρώπε ἐπὶ τῆς ἰδίας φύσεως μένει, καὶ
non habet , corpori vnitur im- τέτό γε ἐψυχωμένον , ἐδὲ ἐπὶ τῷ Χρισᾶ
mutabiliter ? Quodfi hominis
σῶμα ἡ σύγκρασις μήτε μετέβαλεν
corpus manet in propria natu-
ra , idque animatum ,neque in ὡς μὴ εἶναι σῶμα . Καὶ μετὰ πλῇ-
Chrifto commixtiomurauit cor- 5α πάλιν ταῦτα τέθεικεν . Ὁ ψυ
vt ima
poft, plur
pus fit rurf
non hac s . pofuiEt
corpuus χὴν καὶ σῶμα ὁμολογῶν ὡςἐν ὑπὸ τῆς
t.
N
Qui animam et corpus confite. γραφῆς παρίσασθαι , ἑαυτῷ μάχεται~;
tur tanquam vnum a fcriptura τὴν τοιαύτην ἕνωσιν τῷ Λόγε πρὸς σῶ
ftatui , fecum ipfe pugnat , ta- μα μεταβολὴν εἶναι φάσκων, ταύτη;

lem Verbi cum corpore vnio-
nem mutationem effe dicens, & δὲ ἐπὶ ψυχῆς θεωρεμένην . ῎Ακεσον
quæ nec in anima cernitur . αὐτῷ πάλιν διαῤῥήδην βοῶντος .
Audi rurfus ipfum diferte cla- εἰ οἱ μὴ λέγοντες παραμένειν τὴν σάρκα
mantem. Si impii funt , qui di- τῷ Κυρίῳ δυσσεβᾶσι , πολλῷ μᾶλλον οἱ μη
cunt carnem Domini non ma-
nere , multo magis qui omnino δὲ τὴν ἀρχὴν σεσαρκῶθαι ὁμολογῶνες .
inca
in rnat
libell o um negan
fuiffe natio
de incar netiter
. Etum Καὶ ἐντῷ περὶ σαρκώσεως λογιδίῳ
hac fcripfit . Illud ergo a), πάλιν ταῦτα γέγραφε . Τὸ μὲν ἐν
Κάθε
100 ) μηδέ. Edit . rom. et lipf . μὴ δεῖν .
a) Pf. 199, I.
INCON F V S V S. 173
Κάθε ἐκ δεξιῶν μεN, ὡς πρὸς ἄνθρωπον Sede a dexteris meis , tanquam

λέγει· ε γὰρ τῷ ἀεὶ καθημένῳ ἐπὶ homini dicit: neque enim ei
δόξης, καθὸ Θεὸς Λόγος, εἴρηται quifemper fedet in throno a
θρόνε ~
μετὰ τὴνἄνοδον τὴν ἐκ γῆς · ἀλλὰ τῷ diaum eft poft adfcenfionem
e
νῦν εἰς τὴν ἐπεράνιον ὑψωθένι δόξαν και terra : fed ei qui nunc in cale-
πὸ ἄνθρωπος , ὡς οἱ ἀπόςολοι λέγεσιν˙ ftem gloriam fuit exaltatus qua-
ε γὰς Δαβὶδ ἀνέβη εἰς τὲς ἐρανές · λέω tenus homo , vt dicunt apofto
li. Non enim a) Dauid adfcen-
γε δὲ αὐτὸς , Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ dit in cælum : dicit autem ipfe ,
με1, Κάθε ἐκ δεξιῶν με. ἀνθρώπινον μὲν Dixit Dominus Domino meo ,
τὸ πρόσταγμα , ἀρχὴν τῇ καθέδρα δι- Sede a dexteris meis . Ad ho
δεν θεῖον δὲ τὸ αξίωμα τὸ συγκαθῆ . minem pertinet hoc mandatum ,
feffioni dans principium : 3 diui-
παι Θεῷ , ᾧ λειτεργῆσιν αἱ χίλιαι χι-
na vero eft dignitas cum Deo
λιάδες , και παραςήκεσιν αἱ μύριοι μυ- confide
re , cui iminiftrant millia
1
ριάδες. και μετ᾿ ὀλίγα . Οὐ γὰρ ὡς millium b ), et afiftunt decies
Θεῷ ὑποτάσσει τὲς ἐχθρές , ἀλλ᾿ ὡς centena millia. Et paulo poft
"
ἀνθρώπῳ˙ ὥςε τὸν αὐτὸν εἶναι καὶ Θεὸν Non enim vt Deo fubiicit int
ὁρώμενον , καὶ ἄνθρωπον. ὅτι δὲ ὡς ἀν- inicos , fed vthomini, fic tamen
vt idem fit Deus qui confpicitur,
θρώπῳ λέγεται τὸς Ἕως θῶ τὸς ἐχθρές et homo . - Quod autem vt ho
σε ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σε , διδάσκει
mini dicatur ,Donec ponam ini-
Παῦλος , ἴδιον αὐτῇ τὸ κατόρθωμα λέ- inicos tuos fcabellum pedum
γων , κατὰ τὸ θεϊκὸν δηλαδή . καλὰ τὴν tuorum , docet Paulus,proprium
eius factum , iuxta diuinitatem
ἐνεργείας φύσιν , κατὰ τὸ δύνασθαι αὐ- fcilicet commemoran
~ , s c) ,Se
τὸν καὶ ὑποτάξαι
2 ἑαυτῷ πάντα . ὅρα cundu m naturam operati onis ,
αχωρίζως ἐν τῷ ἑνὶ προσώπῳ θεότητα qua etiam poffit fubiicere fibi
oinnia . Vide infeparabiles in
καὶ ἀνθρωπότητα . και μετά βρα vna perfona diuinitatem et hu-
χέα. Δόξασόν με †) σὺ, παρὰ σεαυτῷ manitatem . Et poft pauca . Glo-
τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τῆ τὸν κόσμον ε- rifica d ) me tu (Pater ) apud te
met ipfum claritate quam habui,
ναι παρὰ σοί. τὸ μὲν γὰρ δόξασον , ὡς priusquam mundus effet , apud
ἄνθρωπος λέγει · τὸ δὲ ἔχειν πρὸ αἰῶ‐ te Verbum enim glorifica,
νος τὴν δόξαν ὡς Θεὸς ἀποκαλύπτα . vfurpat vt homo : gloriam au-
tem ante fecula fe habere vt
καὶ αὖθις μετ' ὀλίγα . Ἀλλ᾿ ἡμᾶς Deum , declarat . Et iterum
μὴ ταπεινωθῶμεν ταπεινὴν ἡγησάμενοι poft pauta . Nos vero non abii-
τὴν τῷ Υἱῷ τῷ Θεῷ προσκύνησιν , καὶ ciamusanimos abiectam putan-
μετὰ τῆς ἀνθρωπίνης ὁμοιώσεως.αλλ' tes Filii Deiadorationemetiam
,
in humana fimilitudine : fed tan-
ὡς τινὰ βασιλέα καὶ ἐν εὐτελῶ φα- quam regem aliquem etiam im
νέντα πολῇ τῇ βασιλικῇ δόξῃ δοξά . vili vefte regio honore afficien-
Maxime cum videamus
ζαντες, καὶ μάλιςα ὁρῶντες και αὖ- tes
ipfum quoque indumentum glo-
τὸ τὸ ἔνδυμα δοξαθὲν , ὡς
ὡς ἥρμοτ
ἥρμοτ · rificatum
rificatum , ficut conueniebat
τε σώματι Θεῷ καὶ σωτῆρι κόσμε , corporiDei, et Saluatorimundi,
et
†) σύ . Omiffum eftΠάτερ , quod l. c . fequitur .
a) Act . 2,34 . b ) Dani 7, 10 . c ) Philip. 3,2k . d) Ioh. 17, 5.
WA B. THEODOR . DIALOG . II. INCONFVSVS.
et femini vitæ æternæ , et diui- και σπέρματι ζωῆς αἰωνίς , καὶ ὀργάνω
novum altionum inftrumento , θείων ἐνεργειῶν , καὶ λυτικῷ κακίας
et vitiorum omnium deftructori,
et mortis peremptoriet
, refur. ἁπάσης, καὶ θανάτεκαθαιρετικῷ ,
reétionis principi. Etfi enim
Εt enim και
καὶ οἀνατάσεως ἀρχηγῷ . εἰ γὰρ καὶ
naturamhabuit ex hominibus , τὴν φύσιν ἐξ ἀνθρώπων ἔχεν , ἀλλὰ τὴν
tamen vitam habuit ex Deo , et ζωὴν ἐκ Θεῷ , καὶ τὴν δύναμιν ἐξ ἐρα
potentiam e calo , diuinamque v8 , καὶ τὴν ἀρετὴν θέαν . και μετ'
virtutem . Et poft pauca . Ideo ὀλίγα . Ὅθεν ἡμεῖς τὸ σῶμα προσκυ
nos corpus adoramus, tanquam
Verbum : corporis fumus par . νῦμεν, ὡς τὸν Λόγον , τῷ σώματος μετέ
ticipes , tanquam fpiritus . χομεν , ὡς τῷ πνεύματος .
. Ecce tibi demonftratum eft ,
Ἰδέ σοι καὶ ὁ πρῶτος τῶν φύσεων
eum quiprimus naturarum con- τὴνκρᾶσιν εἰσάγων, ἀναφανδὸν τῇ διαι
fufionisauctor fuit , ipfum natu-
ίχθη . ἔτος καὶ
rarum apertevfum effe diftinctio . ρέσει χρώμενος ἀπεδε
ne. Hic et ftolam corpus, et crea- 5ολὴν τὸ σῶμα , καὶ κτίσμα , καὶ ὄργα
turam , et inftrumentum appella- νον προσηγόρευσε . καὶ μέντοι καὶ δῆλον
vit . Quin etiam feruum quoque ὠνόμασεν , ὅπερ εδεὶς ἡμῶν εἰπεῖν ἐτόλ
nuncupauit, quod nemo noftrum
μησε πώποτε τῦτο καὶ τῆς ἐκ δεξιῶν
dicere vnquam eft aufus. Dixit
* praterea *in fede a dexteri s
col. ἄρηκεν ἀξιωθῆναι καθέδρας , καὶ ἄλλο
focatum effe, et alia multaquæ a δὲ πλῶςα παρὰ τῆς κενῆς ὑμῶν αἱρές
vana hærefi veftra reiiciuntur . σεως ἐκβαλλόμενα .
ERAN . Cur tandem igitur ΕΡΑΝ . Καὶ τί δήποτε τὴν κρᾶσιν
qui confufionemprimus induxit , πρῶτος εισάγων τοσαύτην ἐντέθηκε 17
tamtam in verbis fuis diftinétio-
nem conftituit ? τοῖς λόγοις διαίρεσιν ;
* ORTH . Cogit vis veritatis ΟΡΘ. Βιάζεται τῆς ἀληθείας ἡ ท δύο
affentiri etiam eos , qui vehe. ναμις καὶ τὲς ἄγαν αὐτῇ μαχομένες
menter illi repugnant . Sed fi τοῖς παρ᾿ αὐτῆς λεγομένοις συνθέσθαι.
tibi videtur, etiam de impati-
bilitate Domini fermonem infti . ἀλλ᾽ ἐ σοι δοκῇ , καὶ τὸν περὶ τῆςἀπό
tuemus . θείας τῷ Κυρίῳ κινήσωμεν λόγον .
I ERAN . Scis etiam Muficos fo . ΕΡΑΝ . Οἶθ᾽ ὅτι καὶ τὰς χορδὰς οἱ
lere chrordis quieten concedere, μεσικοὶ διαπαύειν ειώθασι, καὶ χαλῶσι
ethas paxillorum conuerfione re- ταύτας , τὲς σκόλοπας περιτρέφοντες .
mittere. Quodfi etiam ea quæ ra-
tione et anima carent , quietem εἰ δὲ καὶ τὰ λόγε καὶ ψυχῆς πάμπαν
aliquam defiderent , abfurdum ἐςερημένα δεῖται τινὸς ἀναπαύλης , ἐδὲν
nihil fecerinus nos , qui animæ ἄρα δράσομεν ἀπεικὸς οἱ ψυχῆς καὶ
et rationis participes fumus , fi λόγω μεταληχότες , μετρῶντες τῇ δυ
laborem viribus metiamur . Dif νάμει τὸν πόνον . ἀναβαλώμεθα τοίνυν
feramus ergo in craftinum. εἰς αὔριον.
ORTH. Hortatur quidemn di- ΟΡΘ . Ὁ μὲν θεῖος Δαβὶδ νύκτωρ καὶ
vinus Dauid die ac nocte di- μεθ᾿ ἡμέραν τῶν θείων ποιεῖσθαι λογίων
τὴν μελέτην παρεγγυᾷ˙ γενέθω δὲ ὅμως

men quod dixifti, et in crafti.
num reliquam disquifitionem ὅπερ εἴρηκας , καὶ φυλάξωμεν εἰς τὴν
referuemus. ὑπεραίαν τε λειπομένε τὴν ἔρευναν .
FINIS DIALOGI SECVNDI.
Τέλος τῇ δευτέρω διαλόγο .
*** 175
Α ΠΑΘΗΣ
ΔΙΑΛΟΓΟΣ Γ.
Ο Ρ Θ Ο ΔΟΞΟΣ ΚΑΙ ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ .
IMPATIBILIS.
DIALOGVS TERTIVS.
ORTHODOXVS ET ERA NISTE S.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ, ORTHODOXVS.
uod immutabilis fit
τι μὲν ἄτρεπλος ὁ Θεὸς Λόγος ,
Deus Verbum , et ho-
καὶ ἐνηνθρώπησεν ἐκ εἰς σας . C factus fit, non in
a cmo
arn c , fed
κα τραπεῖς, ἀλλ᾿ ἀνθρωπείαν em onuer
fus
φύσιν τελείαν λαβὼν , ἐν τοῖς humana perfecta affumta natus-
πρόθεν ἐξητασμένοις ἀπεδείξαμεν λό- ra , in prioribus difputationibus
γοις. ὅτι δὲ καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν μεμέ- demonftrauimus . Quod vero
νηκεν οἷος ἦν, ἀκήρατος,ἀπαθὴς, ἀναλ . etiam poft m
vnionem anferis
qualis erat , non mixtus , impa-
λοίωτος , ἀπερίγραφος , καὶ ὡς ἣν ἀνέ- ribilis , immutabilis , incircum
,
λαβε φύσιν ἀκραιφνῆ διετήρησε , σαφῶς fcriptus , et quod naturam af
· ἡμᾶς ἡ θεία γραφὴ, καὶ μέντοι καὶ τῶν fumtam integram conferuarit ,
ἐκκλησιῶν οἱ διδασκάλοι , καὶ τῆς οἰκε. perfpicue nos liuina fcriptura ,
μένης οἱ Φωτῆρες ἐδίδαξαν . λοιπὸν τοί. et ecclefiarum dottores , et orbis
terrarum lumina docuerunt.
νῦν ἡμῖν ὁ περὶ τῇ πάθες πρόκειται λό- Reftat ergo nobis
. , vt de pare
yos, ὡς μάλιςα πρεργιαίτατος ὤν fione verba faciamus : quod
αὐτὸς γὰρ ἡμῖν τὰ σωτήρια προσενή . longe vtiliffimum erit , quia in-
de nobis falutaria fluenta exhi-
νοχε νάματα . bita fant,
ΕΡΑΝ . Ονησιφόρον μὲν κἀγὼ τόν . ERAN . Ego quoque peruri
δε τὸν λόγον ὑπείληφα . τῆς μέντοι lem hunc fermonem fore iudico .
Ceterum ordinem quo hactenus
προτέρας ἐκ ἀνέξομαι τάξεως , ἀλλὰ
vfi fumus non fequar , fed ipfe
ἐγὼ τὰς ἐρωτήσεις ποιήσομαι . interrogabo .
ΟΡΘ. Ἐγὼ δὲ ἀποκρινᾶμαι , καὶ ἐκ ORTH . Ego vero refponde-
ἐἐξωδήσω τῆς τάξεως τὴν ἐναλλαγήν. bo , nec ordinis mutationem
γὰςτῆς ἀληθείας συνήγορος ,ἐκ έρω . agre feram . Nam qui verita-
tem patrocinio fuo defendit, non
τῶν μόνον , ἀλλὰ καὶ ἐρωτώμενος , ἔχει interrogans folum , fed etiam in-
τῆς ἀληθείας τὸ κράτος . ἔρε τοίνυν ὡς terrogatus , veritatis victoria po-
ἐξελήθης . titur. Interroga igitur vt voluifti.
ERAN.
176 B. THEODORETI DIALOG. III .
ERAN . Quemnam dicis paf- ΕΡΑΝ. Τίνὰ τὸ πάθος ὑπομεμε

fionem fuftinuiffe ?
νηκέναι λέγεις ;
ORTH. Dominum noftrum
ΟΡΘ. Τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρι-
Iefum Chriftum . ζόν.
ERAN. Homo igitur nobis ΕΡΑΝ. ῎Ανθρωπος ὖν ἡμῖν παρέχε
attulit falutem ?
τὴν σωτηρίαν ;
* ORTH. Hominémne folum
ΟΡΘ. ῎Ανθρωπον γὰρ εἶναι τὸν Κύ
effe Dominum noftrum Iefum ριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν συνωμολογήσα
Chriftum confeffi fumus?
μεν μόνον ;
ERAN. Nunc doce , quid ΕΡΑΝ. Νῦν ὅρισαι τί τὸν Χρισὸν
Chriftum effe credas.
είναι πιςεύεις .
ORTH. Filium Dei viui ho- ΟΡΘ . Υἱὸν τῷ Θεῷ τῷ ζῶντος ἐναν
minem factum .
θρωπήσαντα .
ERAN, Dei autem Filius an ΕΡΑΝ. Ὁ δὲ τῷ Θεῷ υἱὸς Θεός ;
Deus?
ORTH. Deus eandem habens
2 Ο Ρ Θ. Θεὸς τὴν2 αὐτὴν ἐσίαν ἔχων
fubftantiam cuin Deo qui genuit . τῷ γεγεννηκότι Θεῷ .
ERAN. Deus igitur paffio- ΕΡΑΝ. Θεὸς ἦν τὸ πάθος ὑπέ
nem fuftinuit.
μεινεν . ~
ORTH . Si fine corpore cruci ΟΡΘ. Εἰἀσώματος τῷ ταυρῷ προσ
affixus eft , diuinitati paffionem ηλώθη , τῇ θεότητι τὸ πάθος ἄρμο
tribue . Cum autem carne affum-
σον εἰ δὲ σάρκα λαβὼν ἐνηνθρώπησε ,
tahomo fattus fit , cur id quod
patibile eft pati non finis, et im . τί་ δήποτε τὸ μὲν παθητὸν ἐᾶς ἀπαθές ,
patibile fubiicis paffioni ? τὸ δὲ ἀπαθὲς ὑποβάλλεις τῷ πάθει ;
ERAN. Sed ideo carnem af- ΕΡΑΝ. ᾿Αλλὰ σάρκα τότε χάριν
fumfit,yt per patibile
erat impatibile id fufti-
paffionem quod προσείληφεν , ἵνα διὰ τὸ παθητᾶ τὸ
ἀπαθὲς ὑπομένῃ τὸ πάθος .
neret.
ORTH. Impatibilem vocas , ΟΡΘ. Απαθῆ καλῶς , καὶ πάθος
et paffionem adfcribis.
αὐτῷ προσαρμότlεις .
ERAN. Dixi, quod carnem af. ΕΡΑΝ . Εἶπον ὅτι σάρκα ἔλαβεν ἵνα
fumferit vt pateretur.
πάθη .
ORTH . Si naturam habuit . ΟΡΘ . Εἰ φύσιν δεκτικὴν εἶχε τε
capacem paffionis,etiam fine car- πάθες , καὶ δίχα σαρκὸς ἔπαθεν ἄν
ne pati poterat . Superuacanea περιτὴ τοίνυν ἡ σάρξ .
igitur eft caro .
ERAN. Diuina natura im-
ΕΡΑΝ . Ἡ θεία φύσις ἀθάνατος ,
mortalis eft ; carnis vero, morta- θνητὴ δὲ ἡ τῆς σαρκός . γνώθη τοίνυν
lis . Vnita eft itaque mortali im-
θνητῇ ἡ ἀθάνατος , ἵνα γεύσηται δι
mortalis , vt per illam guftaret τῇ
mortein. ἐκείνης θανάτε .
ORTH . Quod naturâ immor-
ΟΡΘ. Τὸ φύσει ἀθάνατον ἐδὲ τῷ
taleeft, id neque fi mortali con- θνητῷ συναπτόμενον ὑπομένει θάναλον
facile eft cognofcere. καὶ τῦτο ξάδιον διαγνῶναι .

EPAN
IMPATIBILIS.
177
ΕΡΑΝ. ᾿Απόδειξον τῦτο , καὶ λύο ERAN. Hoc demonftra , et

explica id quod dubitationi an-
σον τὴν ἀμφισβήτησιν .
fain præbet .
ΟΡΘ . Τὴν ἀνθρωπείαν ψυχὴν ἀθά- ORTH. Humanam animam
immort alem effe dicis , an mor-
νατον εἶναι φῂς , ἢ θνητήν ;
talem ?
ΕΡΑΝ. ᾿Αθάνατον . ERAN . Immortalem.
ΟΡΘ. Τὸ δὲ σῶμα θνητὸν , ἢ ἀθά ORTH. Corpus autem , mor
γάτον ; tale, an immortale ?
ΕΡΑΝ. Δηλονότι θνητόν . ERAN. Mortale haud dubie.
ΟΡΘ. Ἐκ δὲ τέτων τῶν φύσεων ORTH . Ex his vero naturis
conftare hominem dicimus ?
Φαμὲν συνεςάναι τὸν ἄνθρωπον ;
ΕΡΑΝ . Οὕτω φαμέν . ERAN. Sic dicimus.
ΟΡΘ. Συνήφθη τοίνυν τὸ ἀθάνα ORTH . Immortale igitur
mortali copulatum eft .
τὸν τῷ θνητῷ ·
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές . .ERAN . Verum eft.
ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ τῆς συναφείας ἤγεν ORTH. Sed copulatione fiue

ἑνώσεως λυομένης , τὸ μὲν θνητὸν δέχε . vnione foluta , mortale quidem
ται τε θανάτε τὸν ὅρον , μένει δὲ αθά · nortis legi obtemperat , manet
autem anima immortalis, quam→
νατος ἡ ψυχὴ , καίτοι τῆς ἁμαρτίας
vis peccatum mortem introdu-
ἐπενεγκώσης τὸν θάνατον . ἢ ἐχ ἡγῆ xerit. An vero ponam effemore
τιμωρίαν εἶναι τὸν θάνατον ; tem non putas ?
ΕΡΑΝ . Ἡ θεία τῦτο διδάσκει γρα ERAN. Diuina hoc doeet
φή . παρ᾽ αὐτῆς γὰς μανθάνομεν , ὡς Scriptura . * Ex ea eniun difci- *
ἀπαγορεύσας τῷ Αδὰμ ὁ Θεὸς τῷ φυ · mus, Deum , cum Adamo efum
τῇ τῆς γνώσεως
‫اد‬ τὴν μετάληψιν , ἐπή- arboris fcientiæ interdixiffet, ad-
γαγεν ᾗ δ᾿ ἂνἡμέρα φάγητε ἀπ᾽ αὖ- iecife a) , Quo die comederitis
τε , θανάτῳ ἀποθανεῖε. ex ea, morte inorienini.
ΟΡΘ . Τιμωρία τοίνυν τῶν ἡμαρτη ORTH. Pœna eft igitur de-
κότων ὁ θάνατος . linquentium mors.
ΕΡΑΝ ῾Ωμολόγηται. ERAN. In confeffo eft.
ΟΡΘ. Τί δήποτε τοίνυν, ψυχῆς ὁμὲ ORTH . Quare ergo , cum ani-
καὶ σώματος ἡμαρτηκότων , τὸ σῶμα μό . ma fimul et corpus peccauerint,
folum corpus mortis pœnam
νον ὑπομένει τε θανάτε τὴν τιμωρίαν ; fuftinet?
῎ΕΡΑΝ . Αὐτὸ γὰρ εἶδε τὸ ξύλον ERAN. Ipfum enim maligne

κακῶς , καὶ τὰς χεῖρας ἐξέτεινε , καὶ arborem adfpexit , etmanus ex-
τὸν ἀπειρημένον καρπὸν ἀπεσύλησε tendit, et fruétum vetitum decer
καὶ αὐτὸ πάλιν τὸ ςόμα τετο τοῖς ὀδg . pfit : et os rurfus dentibus eun-
σιν ἐλέπλυνεν, καὶ τοῖς μύλαις ἐλέανεν , dem comminuit , et molaribus
εἶτ᾽ αὖθις ὁ εἰσοφάγος τῦτον ὑποδεξά , confecit. Hunc deinde gula exce-
μενος παρέπεμψε τῇ γαςρί · κακείνη ptum traiecitin ventriculum : hic
vero
a) Gen. 2, 17.
B. Theod . Tom . It . M
B. THEODORETI DIALOG . III .
178
N
vero immutatum ad iecur δὲ αλλοιώσασα1 ) καὶ τῷ ἤπατι μετέδω
ΤΟ
transmifit . Iecur in fanguinis κε. τὸ δέ γε ἧπας εἰς αἵματος φύσιν
naturam conuerfun venæ cauæ μετέβαλεν ὅπερ ἔλαβε , καὶ τῇ κοίλῃ
tradidit : illa vero proxime co- φλεβὶ παραδέδωκεν ·ἐκείνη δὲ ταῖς συμ-
hærentibus , et hæ per alias cor- φυέσι , κακεῖναι διὰ τῶν ἄλλων τῷ σάς
pori : atque ita in totum corpus ματι καὶ ὅτως εἰς ἅπαν διέβη τὸ σῶ
vetiti cibi rapina peruafit . Iure μα τῆς ἀπειρημένης βρώσεως ἡ ληςεία .
igitur folum corpus peccati pa- εἰκότως τοίνυντὸ σῶμα μόνον τὴν ὑπὲρ
nam fuftinuit .
τῆς ἁμαρτίας ὑπέμεινε τιμωρίαν .
ORTH. Phyficorum more de ΟΡΘ . 2 ) Φυσιολογικῶς ἡμῖν τὰ περὶ
nutrimento diferuifti, per quot τῆς τροφῆς διεξελήλυθας , καὶ δι᾽ ὅσων
partes procedens , et quam mul-
αὕτη μορίων ὁδεύεσα , καὶ πόσας ἀλ-
tas mutationes iuftinens , tan .
dem in corporis naturam con . λοιώσεις ὑφιταμένη , ὕφερον εἰς τὴν τῷ
vertatur . Illud autem confide . σώματος μεταβάλλεται φύσιν . ἐκεῖνο
rare noluifti , quod fine anima μέντοι συνιδεῖν ἐκ ἠθέλησας , ὡς δίχα
nihil eorum quæ commemorata ψυχῆς τέτων ἐδὲν τὸ σῶμα τῶν εἰρῇ-
funt corpus efficiat. Dereli-
μένων ἐργάζεται . καταλειφθὲν γὰς
dtum enima coniunda fibi ani
mna , iacet fine fpiritu , et fine ὑπὸ τῆς συνεζευγμένης ψυχῆς , καται
voce , et fine motu : et neque ἄπνεν , καὶ ἄφωνον , καὶ ἀκίνητον · καὶ
oculus videt bene aut male , ne- ἔτε ὀφθαλμὸς ὁρᾷ κακῶς , ἔτ᾽ αὖ και
ὁρᾷ κακῶς
que aures fonum vocum perci- λῶς , ἔτε τὰ ὦτα εισδέχεται τῶν Φω-
piunt , nec manus mouentur , νῶν τὴν ἠχήν εκ κινῶνται χεῖρες, ὦ βα
nec ingrediantur pedes : fed fi-
mile eft organo quod mufico δίζεσι πόδες · ἀλλ᾽ ἔοικεν ὀργάνῳ ἐτερη-
deftituitur. Quomodo igitur μένῳ τῷ μεσικῇ . πῶς ἐν ἔφηθα μόνον
dixiftifolum corpuspeccaffe , ἡμαρτηκέναιτὸ σῶμα , τὸ δίχα ψυχῆς
quod fine anima nefpirare qui- μηδὲ ἀναπνᾶν τὸ παράπαν δυνάμενον ;
dem poteft ?
ERAN. Accipit quidem cor- ΕΡΑΝ. Μεταλαμβάνει μὲν τὸ σῶ
pus vitam ab anima , fed damno-
em
fam peccati poffeffion animæ μα ζωῆς παρὰ τῆς ψυχῆς , προξενεῖ δὲ
τῇ ψυχῇ τῆς ἁμαρτίας τὴν ἐπιζήμιου
procurat.
κτῆσιν .
ORTH . Quomodo , et qua ΟΡΘ . Πῶς καὶ τίνα τρόπον ;
ratione ?
ERAN. Per oculos quidem ΕΡΑΝ . Διὰ μὲν 3 ) ὀφθαλμῶν ,
eficit vt male videat , per au- ὁρᾶν αὐτὴνπαρασκευάζει κακῶς˙διαὶ
res autem vt ea audiat quæ
δὲ τῶν ἀκοῶν , ἀκέειν ἃ μὴ συμφέρει ,
non profunt , et per linguam
vt nocentia loquatur , et per καὶ διὰ τῆς γλώττης , τα λυμαινόμενα
alia membra , quæ facere eft φθέγγεθαι , καὶ διὰ τῶν ἄλλων μορίων
nefas. ἃ μὴ
μη θέμις ποιῶν.
ORTH . Beati igitur, vt apparet , ΟΡΘ. Τὲς κωφὲς ἡμῖν ὡς ἔοικε μα-
habendi funt furdi , et oculis ca- καριτέον , καὶ τὸς τὸ βλέπειν ἀφηρημέ
185,
1) καί . Def in Edit . rom . et lipf . 3 ) φυσ . Ytraque Editio , φύσει λογικῶς ,
3) ὀφθ. Ibid , præm , τῶν .
ΙΜΡΑΤΙ B I L I S.
179
νες , καὶ τῶν ἄλλων μορίων ἐξερημένες. pri , et aliis membris orbati .
ὃ γὰρ μεταλαγχάνεσι τέτων αἱ ψυ- Horum * animæ enim malitiæ e
χαὶ τῆς πονηρίας τῷ σώματος . τί δή . corporis participes non fiunt.
Cur vituper
ποτε δὲ, ὦ σοφώτατε , τῶν μὲν ψεκτῶν quæ ο fapient
enim , anda
funt
iffime ,
•
cor-
τῷ σώματ ος ἐμνήθ ης ὑπουργ ιῶν , τὰς poris minifteria commemora-
ἀξιεπαίνες δὲ παραλέλοιπας ; ἔτι γὰρ fti , quæ vero laude digna funt,
καὶ Φιλικῶς , καὶ φιλανθρώπως ἰδεῖν , prætermififti ? Licet enim et
· καὶ κατανύξεωςἀπομόρξαθαι δάκρυον, amanter et humaniter intueri, et
compunétionioracula
lacrymaudire
as funde-
καὶ θείων ἀκῶσαι λογίων , καὶ κλῖναι re , et diuina s , et
δεομένῳ τὸ ἦς , καὶ ὑμνῆσαι τῇ γλώτῃ egenti aures præbere , et lingua
τὸν ποιητὴν , καὶ διδάξαι τὸν πέλας ἃ creatorem celebrare , et proxi-
#
δεῖ , καὶ κινεῖσθαι τὰς χεῖρας εἰς ἔλεον , mnum docere neceffaria , et ina-
καὶ συλλήβδην εἰπῶν , εἰς ἅπασαν κλῆσιν nus porrigere ad mifericordiam ,
et vt fummatim dicam , ad
ἀρετῆς χρήσασθαι τοῖς μορίοις τῷ σώ
omnem virtutem comparandam
ματος.
vti membris corporis.
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθῆ ταῦτα . ERAN. Vera funt hæc.
ΟΡΘ. Οὐκῶν κοινὸν ψυχῆς καὶ σώ ORTH. Eft igitur commune
ματος , καὶ τὸ φυλάττειν , καὶ τὸ πα- animæ et corporis , tum feruare
ραβαίνειν τες νόμες . leges, tum easdem transgredi .
ΕΡΑΝ. Κοινόν . ERAN. Commune .
ΟΡΘ. Ἐμοὶ δοκεῖ καὶ ἄρχειν ἐκαλές ORTH. Mihi in vtroque præ-
ρε τὴν ψυχὴν , τῷ λογισμῷ πρὸ τğ ire anima videtur , vt quæ ante
σώματος κεχρημένην . corpus vtatur ratiocinatione .
ΕΡΑΝ . Πῶς τ8το λέγεις ; ERAN. Quo fenfu hoc dicis ?
ΟΡΘ . Ὅτι τὸ πρῶτον ὁ νᾶς τὴν ORTH. Quod mens primum
‫اد‬
ท τὴν κακίαν σκιαγραφᾷ , εθ᾽
ἀρετὴν ἢ virtutem aut vitium adumbret
ἔτως αὐτὴν διαμορφοῖ, ὀργάνοις μὲν κε. deinde ea effingat et expriinat ,
χρημένος τοῖς μορίας τῷ σώματος , inftrumentis vtens partibus cor-
χρώμασι δὲ καὶ ὕλαις , τοῖς εἰς ἑκάτε . poris , coloribus vero et inate-
ρα προσφόροις . ria vtriqué accommodatis.
ΕΡΑΝ . Εσκεν . ERAN. Sic videtur.
ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν συναμαρτάνει τῷ ORTH. Si igitur vnà cum
σώματι , μᾶλλον δὲ ἄρχει τῆς ἁμαρ- corpore peccat, vel potius peccat
tum inchoat , ( moderatio enim
τίας˙ ἡνιοχῶν γὰρ τὸ ζῶον καὶ κυβες-
• et gubernatio animalis ei tradita
νῦν ἐπιτεύθη˙ τί δήποτε κοινωνᾶσα τῆς
eft, ) cur cum focia fit culpg ,
ἁμαρτίας· ἐ κοινωνᾶ τῆς τιμωρί
, ας ; non particeps etiam eft pœnæ ?
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶς οἷόν τ᾽ ἦν τὴν ἀθά ERAN. Et quomodo fieri
νατον θανάτε μεταλαχῶν ; poteft , vt immortalis morte
muletetur ?
ΟΡΘ. Δίκαιον δὲ ἦν ὅμως μεταχε . ORTH . Iuftum tamen erat, vt
σαν τῆς παραβάσεως μεταχῶν τῆς qua peccati focia fuit , etiamm
κολάσεως . pœnæ particeps effet.
Ma ERAN.
180 B. THEODORETI DIALOG III .
1
ERAN. Iuftum . ΕΡΑΝ . Δίκαιον .
ORTH. At particeps non fuit. ΟΡΘ. Οὐ μετέλαχε δέ.
ERAN . Nequaquain . ΕΡΑΝ. Οὐ δῆτα .
ORTH. In futura certe vita
ΟΡΘ . Ἐν δέ γε τῷ μέλλοντι βίῳ ,
vna cum corpore in gehennam μετά το σώματος τῇ γεέννη παραδο‐
abiicietur.
θήσεται .
ERAN . Sic dixit a) , Nolite
ΕΡΑΝ. Οὕτως εφηκε˙ μὴ φοβηθε
timere eos qui occidunt corpus , ἀπὸ τῶν ἀποκτενόντων τὸ σῶμα , τὴν δὲ
animam autem non poffunt oc-
cidere : fed potius rimere eum ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι˙ φο
qui poteft et animam et corpus βηθῆτε δὲ μᾶλλον τὸν καὶ ψυχὴν καὶ
perdere in gehenna. σῶμα δυνάμενον ἀπολέσαι ἐν γεέννη
N .
' ORTH. Ergo in hac qui ΟΡΘ. Οὐκῶν ἐν μὲν τῷδε τῷ βίῳ
dem vita mortem effugit , cum
διέφυγε τὸν θάνατον , ὡς ἀθάνατος · ἐν
fit immortalis : in illa autem 2
vita penas dabit , non morte ἐκείνῳ δὲ τῷ βίῳ δώσει δίκας , ὦ θάνα-
multata , fed in vita penas fus . τον ὑπομένεσα ,ἀλλ᾿ ἐν ζω κολαζομένη.
tinens .
ERAN. Hoc etiam diuina do- ΕΡΑΝ. Ἡ θεία καὶ τῦτο διδάσκει
cet Scriptura . γραφή .
* ORTH . Fieri ergo non po- Ο Ρ Θ . ᾿Αδύνατον ἄρα θάνατον ὑπο-
teft , vt mortem obeat natura μεναι τὴν ἀθάνατον φύσιν .
immortalis.
ERAN. Sic videtur. ΕΡΑΝ . Οὕτω πέφανται .
ORTH. Quomodo igitur ΟΡΘ. Πῶς τοίνυν τὸν Θεὸν Λόγον
Deam Verbumdicitis morten γεύσασθαι θανάτε φατέ ; εἰ γὰς ἔνθα
guftaffe ? Si enim quod inmor-
κτιςὸν τὸ ἀθάνατον , ἀδύνατον ὤφθη
talecreatum eft, id vifumeftmor.
τέτο γενέθαι θνητὸν , πῶς οἷόν τε τὸν
tale fieri non poffe,quomodo fieri
poteft , vt qui non creatus et ab ἀκτίςως καὶ ἀϊδίως ἀθάνατον , τὸν τῶν
æterno eft immortalis, mortalium θνητῶν καὶ ἀθανάτων φύσεων ποιητήν ,
et immortalium naturarum con- θανάτε μεταλαχεν ;
ditor, morti fit obnoxius ?
ERAN. Scimus nos quoque, ΕΡΑΝ. Ἴσμεν αὐτῷ καὶ ἡμεῖς τὴν
inmortalem eius effe naturam : φύσιν ἀθάνατον , σαρκὶ δὲ αὐτὸν φα-
carne autem dicimus ipfum mor- μὲν μετεχηκέναι θανάτε .
tem fuftinuiffe .
ORTH. Sed nos aperte often- ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ διαῤῥήδην ἡμᾶς ἀπε
dimus , nullo inodo poffemnortem δείξαμεν , ὡς κατ᾽ ἐδένα τρόπον δυνατὸν
pati quod natura eft immortale. θανάτε μεταχῶν τὸ φύσει ἀθάνατον ,
Neque enim anima , vna cum ἐδὲ γὰρ ἡ ψυχὴ συνδημιεργηθεῖσα καὶ
corpore creata , eique copulata ,
συναφθεῖσα τῷ σώματι , καὶ συμμετά
et cum eo peccati particeps ,
mortis quoque particeps cum eo χᾶσά γε τῆς ἁμαρτίας , ἐκείνῳ ἐκοινώ-
νησε τ8 θανάτε διὰ μόνην τὴν αθανα-
fuit , propter folam naturæ im-
mortalitatem. Hoc ipfum au- σίαν τῆς φύσεως . ταὐτὸ δὲ τῦτο καὶ
tem etiam aliter confideremus . ἑτέρως σκοπήσωμεν .
EPAN.
a ) Matth . 10, 28.
IMPATIBILIS. 181
ΕΡΑΝ. Οὐδὲν κωλύει πάντα κινῆς ERAN. Nihil vetat quo mi-
nus omnem moueamus lapidem,
σαι πόρον, ὥςε τ᾿ ἀληθὲς ἐξευρεν . vt verum inueniamus.
ΟΡΘ. Ζητήσωμεν τοίνυν ὠδί. τῆς ORTH. Sic ergo quæramus.
ἀρετῆς καὶ τῆς κακίας φαμὲν τινὰς Virtutisne ac vitii aliquos effe
μὲν εἶναι διδασκάλες , τινὰς δὲ τέτων magiftros dicimus , et aliquos
αὐτῶν φοιτητάς ; difcipulos ?
ΕΡΑΝ . Φαμέν . ERAN. Dicimus.
ΟΡΘ. Τὸν δέ γε τῆς ἀρετῆς διδα- ORTH . Virtutis vero magi

σκαλον μειζόνων εἶναι λέγομεν ἄξιον ἀν- ftrum maioribus præmiis di
πιδόσεων ; gnum effe dicimus ?
ΕΡΑΝ. Πάνυγε. ERAN. Omnino .
ORTH. Sic etiam vitiorum
ΟΡΘ. Ωσαύτως δὲ καὶ τὸν τῆς
κακίας , διπλασίας καὶ τριπλασίας doëtorem duplici ac triplici pa-
ἄξιον τιμωρίας ; na dignum ?
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές . ERAN. Verum eft .
ΟΡΘ . Τὸν δὲ διάβολον ποίας θετέον ORTH. Diabolus vero qua in
μερίδος ; διδάσκαλον εἶναι φαμὲν , ἢ parte cenfendus ? Doëtoremnne

μαθητήν ; effe dicimus, an difcipulum ?
ERAN. Doëtorum doétorein .
ΕΡΑΝ. Διδασκάλων μὲν ἐν διδά-
σκαλον . αὐτὸς γὰρ πάσης κακίας ἐπὶ Ipfe enim omnis vitii et pater et
mmagifter eft.
καὶ πατὴς καὶ διδάσκαλος .
ORTH. Qui igitur homines
ΟΡΘ . Τίνες δὲ ἄρα τότε ἀνθρώ- primi eius difcipuli
fuerunt?
πων πρῶτοι γεγένηνται μαθηταί ;
ERAN. Adam et Eua.
ΕΡΑΝ . ῾Ο ᾿Αδάμ , καὶ ทἡ Εὔα .
ORTH. In quos autem láta
ΟΡΘ. Τίνες δὲ τὴν ψῆφον τε θα
eft mortis fententia ?
νάτε ἐδέξαντο ;
ERAN . In Adamum , et
ΕΡΑΝ . Ο Αδάμ , καὶ πᾶν τέδε τὸ
omnes eius pofteros.
γένος.
ΟΡΘ. Οἱ μαθηταὶ ἄρα δίκας ἔδο ORTH. Difcipuli ergo pa-
σαν ὑπὲς ὧν κακῶς ἐδιδάχθησαν· τὸν nas luerunt eorum quæ male
δέ γε διδάσκαλον , ὃν ἀρτίως ἀρήκαμεν edoëti fuerant : magiftrum au-
διπλασίας εἶναι καὶ τριπλασίας γε
καὶ κο . tem , quem duplici ac triplici
λάσεως ἄξιον, καὶ τὴν τιμωρίαν 4 ) δια- pana dignum dicebamnus ,pa-
nam euafiffe ( dicemus ) ?
Φυγεν ;
ΕΡΑΝ. Εοικεν . * ERAN . Videtur .
ORTH. Et tamen , quamuis
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ὅμως καὶ τέτων ὅτω
γεγενημένων , δίκαιον τὸν κριτὴν , καὶ hæc ita facta fint, iuftum iudicem
et fcimus et nominamus .
ἴσμεν , καὶ ὀνομάζομεν.
ΕΡΑΝ . Μάλισα. ERAN. Maxime .
ΟΡΘ. Τί δήποτε τοίνυν δίκαιος ὢν , ORTH. Cur ergo, cum fitiu
M 3 ftus ,
4 ) διαφ . Excidiffe videtur ἐρῶμεν aut fimile Verbum .

182 B. THEODORETI DIALOG . III.
ftus , make doëtrinæ rationen & ν εἰσέπραξεν ἐκεῖνον τῆς κακῆς δίδα
ab eo non exegit?
σκαλίας εὐθύνας ;
ERAN. Inexftinguibilem ipfi ΕΡΑΝ . Αὐτῷ τὴν ἄσβεσον τῆς γε
gehennæ flammam prapara- έννης κατεσκεύασε φλόγα . πορεύεσθε
vit. Difcedite enim , inquita),
malediai inignem æternum , qὐ γάρ φησιν οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦς
paratus eft diabolo et angelis τὸ αἰώνιον , τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβό
eius. Hic autem propterea in λῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτῇ. ἐνταῦθα
morte difcipulis non iungitur , δέ , τότε χάριν ἐκ ἐκοινώνησεν τῷ θα
quia naturam habet immor · νάτε τοῖς μαθηταῖς , ὡς φύσιν ἔχων
talem ,
ἀθάνατον.
ORTH. Nec igitur qui ma- ΟΡΘ . Οὐδὲ οἱ τὰ μέγιςα ἄρα
xima crimina perpetrarunt mor-
zepleati polunt , finaturam ha. πλημμελήσαντες θανάτε οἴον ·
ται με
beant immortalem ? ταχεῖν , εἰ φύσιν αθάνατον ἔχοιεν ;
ERAN. In confeffo eft . ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται .
ORTH, Si ergo nec ipfe fce . ΟΡΘ. Εἰ τοίνυν ἐδὲ αὐτὸς ὁ τῆς
feruin inuentor et magifter mor- κακίας εὑρετὴς καὶ διδάσκαλος μετέλα .
te affectus eft propter iminorta- χε θανάτε διὰ τὴν ἀθανασίαν τῆς φύ-
litatem naturæ , quomodo non
cohorrefcitis dicentes immortali. σεως , πῶς ἐ πεφρίκατε λέγοντες τὴν
ratis et iuftitia fontem mortem τῆς ἀθανασίας καὶ δικαιοσύνης πηγὴν
ebiiffe ? μετεχηκέναι θανάτε ;
ERAN. Si eum contra volun ΕΡΑΝ . Εἰ μὲν ακεσίως αὐτὸν ὑπο
tatem paffum effe diceremus , iu- μεμενηκέναι
‫ار‬ τὸ πάθος 5) ἐλέγομεν, ἔχεν ~
ftum haberet pratextum oratio , ἂν πρόφασιν ἡ καθ᾿ ἡμῶν παρ᾽ ὑμῶν για
qua a vobis accufamur . Cum νομένη κατηγορία δικαίαν. εἰ δ᾽ αὐθαί
autem fpontanea paffio et mors ρετον τὸ πάθος καὶ ὁ θάνατος ἐθελέ
voluntaria a nobis pradicetur , σιος κηρύσσεται παρ᾽ ἡμῶν , & κατηγο
non nas accufandi , fed laudan · τῶν ἡμῶν , ἀλλ᾽ ὑμνεῖνπροσήκει τὴν τῆς
da eius immenfa in homines be. φιλανθρωπίας ὑπερβολήν . ἐθελήσας
nignitas, Volens enim patus γὰρ πέπονθε , καὶ βεληθεὶς τε θανά
eft , et fua fponte mortem obiit.
τε μετέχηκεν .
ORTH . Diuinam , vt apparet ,
ΟΡΘ . Πάμπαν ὡς ἔοικε τὴν θείαν
naturam penitDeus ignor atisvult
minus enim us nihil . Doeo- Αγνοήκαλε φύσιν. ὁ γὰρ Δεσπότης Θεὸς
rum , quæab ipfius natura abhor . ἐδὲν ὧν μὲ πέφυκε βέλεται , πάντα δὲ
rent.
Poteft autem quæcunque ὅσα βέλεται δύναται . βέλεται δὲ τὰ
vult : vult autem tantum natura τῇ οἰκεία φύσει πρόσφορά τε καὶ πρέ
fuæ apta et congruentia. ποντά.
ERAN. Nos didicimus omnia
ΕΡΑΝ. Ἡμεῖς μεμαθήκαμενἅπαν
Den poffibilia effe . τα δυνατά τῷ Θεῷ .
ORTH. Cum indefinite lo-
ΟΡΘ . Λορίςως ἀποφαινόμενος
queris , comprehendis etiam ea συμπεριλαμβάνεις τῷ λόγῳ καὶ ὅσα
προσ
3 ) έλ . Edit . rom . et lipf. λέγομεν .
α ) Matth . 35 , 45
IMPATIBILIS. 183
προσήκει τῇ τῇ διαβόλε μερίδι. ὁ γὰρ quæ diabolo conueniunt. Qui

απολύτως πάντα επων , καὶ τὰ ἀγα- enim abfolute omnia dicit , fi-
θὰ , καὶ τὰ τέτων ἐναντία κατὰ ταῦ . mul bona et his contraria com-
pleditur.
τὸν ἄρηκεν .
ERAN. An non abfolute for-
ΕΡΑΝ . Ὁ ἦν γενναῖος Ἰὼβ ἐκ
tis Iobus dixita ), Scio, te omnia
ἀπολύτως άρηκεν , Οἶδα ὅτι πάντα δύο
poffe , etnihil tibi effe impof-
νασαι, ἀδυνατεῖ δέ σοι ἐδέν ; fibile ?
ORTH . Si legeris quæ a iufto
ΟΡΘ . Εἰ ἀναγνοίης τὰ τῷ δικαίῳ
ante
προειρημένα , καὶ τὸν τύτων ἐξ ἐκείνων pum difta funt, facilehorum fco-
ex illis inuenies . Sic enim
εὑρήσεις σκοπόν . ἔφη δὲ ὅτως μνήσθη · dixit b ),Memento , te ficut luze
τι ὅτι πηλόν με ‫ر‬ἔπλασας
‫ا‬ , εἰς δὲ γῆν με tum formaffe me , in terram au-
6 ) ἀποτρέφεις ἢ &χ ὡς γάλα με ἤμελ- ten me rurfus conuertis . Non-
ξας , ἔπηξας δέ με ἶσα τυρῷ ; δέρμα neficut lac mulfifti me , et ficut
καὶ κρέας ἐνέδυσας με , ὀξέας δὲ και cafeum * me coagulafti ? Pelle *
carnibus induiftime ,ofibuset
νεύραις ἐνεράς με · ζωὴν δὲ καὶ ἔλεον et
neruis compegifti me , vitam et
ἔθε παρ᾽ ἐμοὶ , ἡ δὲ ἐπισκοπή σε ἐφύ- mifericordiam tribuiftimihi , vi-
λατλέ με τὸ πνεῦμα . τέτοις ἐπάγα , fitatio tua cuftodiuit fpiritum
meum. Poftea fubiungit c) ,
Ταῦτα ἔχων ἐν 7) ἐμαυτῷ , οἶδα ὅτι Hæc habensin meiplo , fcio te
πάντα δύναται , ἀδυνατεῖ σοιδὲ ἐδέν. omnia poffe, etnihiltibi effeim-
ἐκῶν ὅτα τέτοις συμβαίνει, καὶ τῇ ἀκη- poffibile . An ergo quæcunque
2 his conueniunt etiam incorrupti
ράτῳ φύσει πρέπειν ἔφη , 8) τῷ τῶν bilem decerenaturam dixit, vni-
ὅλων Θεῷ ; verforum Deum ?
ΕΡΑΝ . Οὐδὲν ἀδύνατον τῷ παντο- ERAN . Nihil non poteft qui
omnia poteft Deus.
δυνάμῳ Θεῷ .
ORTH. Ergo etiam peccare
ΟΡΘ . Καὶ τὸ ἁμαρτάνειν ἄρα δυ-
ῳ
νατὸν τῷ παντοδυνάμ Θεῷ , κατά γε poteft qui eft omnipotens Deus ,
vt tu quidem definis.
τὸν ὅρον τὸν σόν ;
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς ; ERAN . Nullo modo.
ΟΡΘ. Δια τί; ORTH. Quare ?

ΕΡΑΝ . Ἐπειδήπες & βέλεται ; ERAN. Quia non vult.
ORTH. Cur autem non vult ?
ΟΡΘ. Οὗ δὲ χάριν 8 βέλεται ;
ΕΡΑΝ . Ἐπειδὴ τῆς φύσεως ἐκεῖ . ERAN. Quia peccare alienum
eft ab illa natura.
της τὸ ἁμαρτάνειν ἀλλότριον .
ΟΡΘ . Πολλὰ τοίνυν 8 δύναται πολ- ORTH. Multa ergo non pa-
teft, cum peccatorum multa fint
λὰ γὰρ εἴδη πλημμελημάτων .
genera .
ΕΡΑΝ. Οὐδὲν τῶν τοιέτων ἢ βε- ERAN. Nihil horum aut vult
aut poteft Deus,
λωτὸν, ἢ δυνατὸν τῷ Θεῷ .
M 4 ORTH .
6 ) αποςρ . Deeft πάλιν . η) ἐμ . Alii σεαυτῷ . 8) τῷ Θεῷ . Ed . rom . et lipf.

τὸν Θεόν. Minus bene .
a) Hiob. 10, 13. b ) Ib . verf. 9 -- 12. e ) 1b . verf . 13 .
ORTH . Adeoque illa nec quæ

diuinæ naturæ contraria funt. ΟΡΘ. Οὔτε μὴν ἐκεῖνα , ἃ τῆς φύσ
σεως ἐπὶν ἐναντίᾳ τῆς θείας.
ERAN. Quænam funt hæc ? ΕΡΑΝ . Ποῖα ταῦτα ;
ORTH . Quale eft , quod in-
ΟΡΘ. Οἷον, φῶς νοερόν τε καὶ ἀλη .
telligentem et veram lucem
Deum effe didicim us, 9ιν ὸν εἶναι τὸν Θεὸν ἐδιδάχθημεν ,
'' ERAN , Verum eft . ΕΡΑΝ . ᾿Αληθῶς .
ORTH. Sed neque tenebras ‫اد‬
ΟΡΘ .‫᾿ ار‬Αλλ᾽ ἐκ ἂν αὐτὸν Φαίημεν
ipfum velle et poffe fieri dixe- σκότος , ή βελ ηθῆναι , ἢ δυνηθῆναι για
riunus,
νέοθαι .
:: ERAN . Nullo modo ,
ORTH. Præterea inuifibilem ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς ,
ipfius naturam effe diuina dicit ΟΡΘ . Πάλιν αόρατον αὐτῷ τὴν φύ
fcriptura . σιν ἡ θεία λέγει γραφή .
ERAN. Sic dicit.
ΕΡΑΝ. Οὕτω λέγει.
ORTH. Sed vifibilem eum fie- ‫اد‬
r: aliquando poffe non dixerinus, ΟΡΘ, ᾿Αλλ᾿ ὁρατὴν αὐτὴν ἐκ ἂν εἴ
ERAN, Minime . ποιμεν δύνασθαι γενέθαι ποτέ
ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα ,
ORTH . Neque vero coinpre-
henfibilem , ΟΡΘ. Οὔτε μὴν καταληπτήν ,
ERAN . Nequaquam ,
ΕΡΑΝ . Οὐ γάρ ,
ORTH . Eft enim incompre-
henfibilis , et ad quam pertingi ΟΡΘ. ᾿Ακατάληπτος γάρ ἐσι , καὶ
prorfus non poffit, πά μπαν ἀνέφικτος ,
ERAN . Vera dicis .
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθῆ λέγεις ,
ORTH. Ergo nec qui eft fieri ‫ار‬
ΟΡΘ, Οὐκῶν ἐδὲ ὁ ὢν γένοιτ᾽ ἂν
poteft vt non fite ‫او‬
ERAN . Abfita ἐκ ὤν.
: ORTH . Neque vt qui Pater ΕΡΑΝ . ῎Απαγε .

eft fit Filius, ΟΡΘ . Οὐδέ γε ὁ Πατὴς Υἱός ,
ERAN. Impoffibile eft .
ORTH, Neque vt ingenitus ΕΡΑΝ . Τῶν ἀδυνάτων,
fit genitus, ΟΡΘ . Οὐδέ γε ἀγέννητος ἄρα γε
γεννημένος .
* ERAN , Quomodo hoc fieri
poffet ? ΕΡΑΝ . Πῶς γάς ;
ORTH. Sed neque Filius erit
vnquam Pater . ΟΡΘ . Οὔτε μὴν Υἱὸς γένοιτ᾽ ἂν προ
ERAN . Nequaquam , τὲ ὁ Πατής ;
ORTH. Neque Spiritus fan- ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς ,
tus vnquam erit Filius aut Pater. ΟΡΘ, Οὐδέ γε τὸ Πνεῦμα τὸ
‫اد‬
Hæc omnia impoli,
ERAN , Hac ἅγιονγένοιτ᾽ ἂν Υἱὸς , ἢ Πατής.
pilia funt. ΕΡΑΝ . Πάντα ταῦτα ἀδύνατα ,
ORTH, Multa etiam alia eius-
modi reperire licet, quæ fimiliter ΟΡΘ. Πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα τοιαῦ
funt impoffibilia ,Necenimquod τα εὑρίσκομεν ὁμοίως ἀδύνατα . ἔτε

aternum eft fuerit in tempore, γὰρ τὸ αἰώνιον ὑπὸ χρόνον ἔσαι ,
ἔτε
IMPATIBILIS. 185
ἔτε τὸ ἄκλισον κλιζόν γε καὶ ποιητὸν , nec quod increatum , creatum

ἔτε πεπερασμένον τὸ ἄπειρον , καὶ ὅσα atque factum , nee quod inf
nitum , finitum , et quæ his funt
τέτοις ἐπὶ παραπλήσια . funilia .
ΕΡΑΝ . Οὐδὲν τέτων ἐπὶ δυνατόν . ERAN . Nihil horum eft pof-
fibile.
ΟΡΘ. Πολλὰ τοίνυν εὑρήκαμεν ἀδύ ORTH. Multa igitur inuent

νατὰ ὄντα τῷ παντοδυνάμῳ Θεῷ . mus, quæ omnipotenti Deo funt
impoffibilia .
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθῶς . ERAN. Vere.
ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ τὸ μὴ δυνηθῆναι τι τέ . ORTH. Sed horum nihil pof-
τεκ- fe non infirmitatis, fed immenfæ
των , ἀπείρε δυνάμεως , ἐκ ἀθενείας
μήριον˙ τὸ δέ γε δυνηθῆναι , ἀδυναμίας potenti æ fignum eft : poffe au-
tein , non potentiæ vtique , fed
δήπεθεν , ὦ δυνάμεως . impotentiæ.
ΕΡΑΝ. Πῶς τέτο ἔφης ; ERAN. Quo fenfu hoc dicis ?
ΟΡΘ. Ὅτι τέτων ἕκασον τὸ ἄτρε · ORTH. Quia horum vnum-
πλον τῷΘεῷ κηρύτλα , καὶ ἀναλλοίω ]ον , quodque Deuin immutabilem et
alterationis expertem effe docer.
τὸ γὰρ μὴ δυνηθῆναι τὸν ἀγαθὸν γε-
Quod enim isquibonus eftma
νέθαι κακὸν , τὴν ὑπερβολὴνσημαίνει 1us fierinon pofir, excellentiam
τῆςἀγαθότητος , καὶ τὸ τὸν δίκαιον μη- bonitatisfignificat , et quod qui
δέποτ᾽ ἂν γενέθαι ἄδικον , μηδὲ τὸν ἀλη- iuftus eft iniuftus fieri nunquam
θῆ ψεύτην , τὸ ἐν ἀληθείᾳ καὶ δίκαιο- poffit , nec mendax qui verax
σύνη καθηρόν τε καὶ βέβαιον δείκνυσιν , eft , firmain ac ftabilein verita-
‫اد‬ tem iuftitiamque declarat. Sic
ὕτω τὸ ἀληθινὸν
. ‫ اد‬φῶς ἐκ ἂν γένοιτο vera lux vt caligo fiat fieri non
σκότος , ἐδὲ ὁ ὢν ἐκ ὤν . διαρκὲς γας
poteft, neque vt qui eft non fit.
ἔχει τὸ εἶναι, καὶ ἀναλλοίωτον ὑπάρχει
Perpetuumenim habet efie , et
τὸ φῶς. ὅτῳ τ᾿ ἄλλα πάντα σκεψά . luxeftnulli obnoxia mutationi .
μενος , εὑρήσεις τὸ μὴ δύνασαι τῆς Sic alia omnia confiderans , in-
ἄκρας δυνάμεως ἐμφαντικόν,ὅπως ἐπὶ veniesτὸ nonpoffe fummam po-
tentiam defignare. Sic Deum
τῷ Θεῷ τὰ τοιαῦτα μὴ δύναθαι καὶ ὁ talia non poffe , diuinus quoque
θεῖος ἀπόςολος νενόηκέ τε καὶ τέθεικεν . apoftolus intellexit et affirma-
Nam ad Hebræos fcri-
Ἑβραίοις μὲν γὰρ ἐπιτέλλων ὧδε φησίν˙
bens a) , Vt per duas , inquit ,
ἵνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων , res immobiles , quibus impoffi
ἐν οἷς αδύνατον ψεύσαθαι Θεὸν , ἰχυρὰν bile eftmentiri Deum , fortiffi
παράκλησιν ἔχωμεν · ἐκ ἀσθενὲς τὸ ἀδύ . mum folatium habeamus , non
imbecillitatem hanc impoffibili-
νατον, ἀλλὰ ἄγαν αὐτὸ δεικνὺς δυνατόν , tatem , fed fummam potentiam
ἔτω γάς φησιν ἐεὶν 9) ἀληθὴς , ὡς ἀδύ- demonftrat , Adeo enim ve-
tax eft,
νατον εἶναι ψεῦδοςἐν αὐτῷ γενέσθαι fit mendacium in inquit, vt impoffibile
eo vnquam
ποτέ , τὸ ΙΟ) δυνατὸν ἐν ἄρα τῆς ἀληθείας της Veritatis itaque potentia
M S impos-
9 ) ἀληθ . Edit . prior habebat ἀληθές. Ita quoque Edit. rom , et lipf. quæ
pofterior addit Punξtum . Sed videtur legendum effe ἀληθής , io ) dure
10
Edit. prior habebat falfam leftionem ἀδύνατο ,
«) Hebr. 6, 18.
186 B. THEODORETI DIAL
ALOG
OG .. III.
impoffibilis mentione fignifica- διὰ τῷ ἀδυνάτε σημαίνεται. τῷ δέ γε

tur. Ad beatum vero Timotheum
fcribens hac adiecit a ) . Fidelis μακαρίῳ Τιμοθέῳ γράφων , καὶ ταῦτα
fermo. Namfivnamortuifu . προστέθεικεν πιτὸς ὁ λόγος ·εἰ γὰρ
mus, vna etiam viuemus : fi fus. συναπεθάνομεν , καὶ συζήσομεν , εἰ ὑπὸ
tinebimus , vnà quoque regnabi- μένομεν , καὶ συμβασιλεύσομεν , εἰ ἀρ
anus : fi negauerimus, et ille ne- νέμεθα , κακεῖνος ἀρνήσεται ἡμᾶς ,9 εἰ
gabit nos : fi non credimus, ille απιςέμεν , ἐκεῖνος πιτὸς μένει , ἀρνήσα .
fidelis permanet , negare * fe
ipfum non poteft. Rurfus ergo και γὰς ἑαυτὸν εἰ δύναται · πάλιν ὧν
hoc non poteft infinitæ potentiæ τὸ Οὐ δύναται τῆς ἀπείρε δυνάμεως
eft argumentum . Etfi enim υπάρχει δηλωτικόν . καὶ γὰρ ἂν πάνες
omnes homines ipfiun negent, ἄνθρωποι αὐτὸν ἀρνηθῶσι, φησὶν , αὐτ
inquit, ipfe tamen Deus eft, et a τὸς Θεός ἐξι, καὶ τῆς οἰκείας ἐκ ἐξίτα-
fua natura non recedit. Habet
enim exiftentiam ab interitualie . και φύσεως . ἀνώλεθρον γὰρ ἔχει τὸ
nam. Hoc enim eft quod ait, εἶναι . τῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ ἀρνήσασθαι
negare feipfum non poteft. Exu- ἑαυτὸν ὦ δύναται. ἐκῶν περιεσίαν ἐμε
berantem igitur potentiam de-
ως τῆς ἐπὶ τὸ χεῖρον τρο-
monftrat , quod ipfum in dete. φαίνει δυνάμε
rius mutari fit impoffibile. τῆς τὸ ἀδύνατ ον .
ERAN . Hæc vera funt , diui- ΕΡΑΝ. ᾿Αληθῆ ταῦτα , καὶ τοῖς
nisque fcripturis confentanea.
θεοις λόγοις συμβαίνοντα .
ORTH . Si ergo multa funt ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν πολλὰ τῷ Θεῷ ἀδύ .
Deo impoffibilia , quotquot vide- νατα , καὶ τοσαῦτα ὁπόσα τῆς φύσεως
licet ipfius naturæ repugnant , ἐναντία τῆς θείας , τί δήποτε τὰ ἄλλα
quid caufæ eft , cur alia omnia
quæ naturæ funt omittentes, vt πάντα κατὰ φύσιν ἐῶντες , τὸ ἀγαθὸν,
bonum effe , iuftum , verum , in. τὸ δίκαιον , τὸ ἀληθὲς , τὸ ἀόρατον ,
vifibilem , incomprehenfibilem , ἀνέφικτον , τὸ ἀπερίγραφε
~ ν , τὸ αΐδιον,
incircumferiptum , æternum , et
cetera quæ Deo inefte dicimus , καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τῷ Θεῷ προσεῖναι φασα
folas immortalitatein .etimpari. μὲν, μόνας τὴν ἀθανασίαν καὶ τὴν ἀπό
bilitatem mutabiles efe dicitis , θειαν τρεπτὰς εἶναι φατὲ , καὶ τὸ δυο
et mutationis poffibilitatem in νατὸν τῆς ἀλλοιώσεως ἐπ᾿ αὐτῶν συγχω-
illis conceditis , Deoque poten-
tiam ,quæ infirmitatem teftatur , ρᾶτε, καὶ δίδοτε τῷ Θεῷ δύναμιν ἀθε
adfignatis ? νείας δηλωτικήν ;
ERAN. Hoc e diuina fcriptu- ΕΡΑΝ , Τῗτο παρὰ τῆς θείας γρα-
va didicimus. Clamat enim di. φῆς ἐδιδάχθημεν . καὶ γὰρ ὁ θεῖος
vinus Ioannes b) , Sic Deus di- Ιωάννης βο · ἔτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς
lexitmundum , vt filium fuum τὸν κόσμον , ὅτι τὸνυἱὸν αὐτῷ τὸν μονο-
vnigenitum daret. Et diuinus γενῆ δέδωκε . καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος
Paulus c) , Si enim cum inimici > ~
ὄντες κατηλλάγημεν τῷ
effemus , reconciliati fumus Deo εἰ γὰρ ἐχθροὶ
Θεῷ διὰ τῷ θανάτε τῷ υἱῷ αὐτῷ , πολύ
permortem filii eius, multo ma.
gis reconciliati falui erimus in λῷ μᾶλλον καταλλαγέντες σωθησόμε
vita ipfius. θὰ ἐν τῇ ζωῇ αὐτῇ .
ΟΡΘ .
4) 2 Tim . 2, II--13. b ) Ioh . 3, 16 , c) Rom. 5, 10.
IMPATIBILIS. 187
ΟΡΘ. ᾿Αληθῆ δὲ ταῦτα , θεῖα γάς ORTH . Vera fane funt ifta :
ἐςι λόγια . ἀναμνήθητι δὲ ὧν πολλάκις diuina enim funt oracula : fed
recordare eorum quæ fæpe con-
ὡμολογήσαμεν . feffi fumus.
· ΕΡΑΝ . Ποίων λέγεις ; ERAN. Quænam dicis ?
ΟΡΘ. Ὅτι τὸν Υἱὸν τῷ Θεῷ τὸν ORTH. Quod filium Dei
Θεὸν Λόγον , ἐκ ασώματον ἐπιφανῆναι Deum Verbum non incorpo-
συνωμολογήσαμεν, ἀλλὰ φύσιν άνθρω- reum apparuiffe confeffi fumus,
fed naturam humanam perfectam
πέαν τελείαν ἀνειληφότα .
affumfiffe ,
ΕΡΑΝ. Συνωμολογήσαμεν ταῦτα . ERAN. Hæc confeffi fumus .
ORTH . Si igitur corpus et
ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν σῶμα καὶ ψυχὴν
ἔλαβεν ανθρωπείαν , ταύτη τοι καὶ υἱὸς de caufa etiam filius hominis
ἀνθρώπε προσηγορεύθη .
appellatus eft.
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές . ERAN . Verum eft .
ΟΡΘ. Οὐκῶν ὁ Κύριος Ἰησῆς Χριςὸς ORTH. Dominus ergo Iefus
καὶ Θεὸς ἡμῶν ἀληθῶς τῶνδε γὰρ τῶν Chriftus etiam vereDeus nofter
Haru m enim naturarum ,
έλα-
Φύσεων, τὴν μὲν εἶχεν ἀεὶ , τὴν δὲ ἔλα . eft.
alteram femper habuit , alteram
δεν ἀληθῶς .
vere affumfit .
ΕΡΑΝ . ᾿Αναμφίλεκτα ταῦτα . ERAN . Hæc funt extra con-
trouerfiam .
ΟΡΘ. Τοιγάρτοι ὡς ἄνθρωπος τὸ ORTH. Ergo vt homo paffio-
πάθος ὑπέμεινεν · ὡς Θεὸς , κράτων nem fuftinuit ,vt Deus pati non
πάθες μεμένηκε . potuit.
ΕΡΑΝ . Πῶς ἐν ἡ θεῖα γραφὴ τὸν ERAN . Quomodo igitur fa-
υἱὸν τῷ Θεῷ πεπονθέναι φησίν ; cra fcriptura* filium Dei paffum
effe dicit ?
ΟΡΘ . Ὅτι τὸ σῶμα πεπονθὸς ,αὖ ORTH. Quia corpus quod
τῷ ὂν ἐτύγχανε σῶμα . σκεψώμεθα δὲ paftum eft , ipfius corpus erat.
ὡδί . ὅταν ἀκέσωμενλεγέσης τῆς θείας Sic autem rein confideremus .
γραφῆς , Ἐγένετο μετὰ τὸ γηρᾶθαι Cum audimus facram fcriptu
ram dicentem a), Factum eft cum
τὸν Ἰσαάν ,ἠμβλύνθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ contenuiffet Ifaac , caligauerunt
αὐτῷ τῷ ὁρᾶν , ὁ νὲς ἡμῶν πᾶ φέρεται ; oculi eius, et videre nonpoterat,
καὶ τίνι ‫د‬ἐναπεράδεται
‫ا‬ ; τῇ ψυχῇ τῇ mensnoftra quo fertur, et in quo
Ἰσαάκ , ἢ τῷ σώματι ; defigitur ? in anima Ifaaci ,an
in corpore ?
ΕΡΑΝ. Δηλονότι τῷ σώματι. ERAN, Clarum eft, quodjin
corpore.
ΟΡΘ. Οὐκ ἦν τοπάζομεν καὶ τὴν ORTH. Anne igitur animam
ψυχὴν κεκοινωνηκέναι τῷ τῆς τυφλό . quoque cæcitatis illius partici-
pem fuiffe coniicimus :
τητος πάθος ;
ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς . ERAN. Nullo modo.
ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ μόνον τὸ σῶμα τῆς ORTH, Sed folum corpus vi-
ὀπτικῆς αἰσθήσεως ςερηθῆναι φαμέν . dendi facultate priuatum fuiffe
affirmamus.
ERAN.
#) Gen. 27, 1.
ERAN . Sic affirmamus . ΕΡΑΝ . Οὕτω φαμέν .

ORTH. Rurfus , cum Ama- ΟΡΘ . Καὶ αὖ πάλιν , ὅταν ἀκέσων
fiam prophetæ Amofo dicentem μεν τῷ᾿Αμασίε λέγον ]ος πρὸς τὸν προς
audimus a), Videns , vade in ter. φήτην ᾿Αμώς , Ὁ ὁρῶν , βάδιζε εἰς γῆν
ram Iuda , et Saulem fcifcitan , Ιέδα καὶ μέντοι καὶ τῇ Σαέλ πυνθα
tem b), Vbi eft domus Videntis ?? νομένg , II) Πᾶ ὁ οἶκος τῷ βλέποντος ;
nihil corporale cogitamus.
ἐδὲν σωματικὸν ὑποπτεύομεν .
ERAN. Plane non.
ΕΡΑΝ . Οὐμενῶν .
ORTH. Et tamen nomina eius
ΟΡΘ. Καίτοι τὰ ὀνόματα τῆς
partis, quæ vifioni feruit,incolu- περὶ τὸ ὀπτικόν 12) ἐςι μόριον ὑγείας
mitatem fignificant.
δηλωτικά .
ERAN. Verum eft, ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
ORTH. Scimus tamen, quod. ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾽ ἴσμεν ὅμως , ὅτι ταῖς καὶ
purioribus animis donata Spiri θαρωτέραις ψυχαῖς χορηγεμένη τῇ
tus operatio propheticain gra πνεύματος ἡ ἐνέργεια τὴν προφητικὴν
riam inferat, et eficiat vt arcana ἐνίησι
χάριν . αὕτη δέ γε ὁρᾶν καὶ τὰ
videant,et quia hac vident , κεκρυμμένα ποιεῖ ΤΟ τὸ δὲ ταῦτα ὁρᾶν
ideo videntes et cernentes appel· ὁρῶντας αὐτὲς καλεθαι καὶ βλέπον ·
lentur .
τας παρεσκεύασεν .
ERAN . Vera dicis.
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθῆ λέγεις .
ORTH . Itaque hocetiam con-
ΟΡΘ. Οὐκῶν κακενο ἐπισκεψώ .
fideremus.
μεθα .
ERAN. Quidnam ? 4 ΕΡΑΝ . Τὸ ποῖον ;
ORTH. Cum facrorum euan- c/
ΟΡΘ. Ὅταν ἀκέσωμεν τῆς τῶν
geliorum hiftoriam audimus, θείων εὐαγγελίων ἱτορίας , διηγεμένης ,
quæ narrat c ) oblatum Deo fuif. ὅτι προσήνεγκαν τῷ Θεῷ παραλυτικὸν
fe paralyticum in lecto iacentem , ἐπὶ κλίνης βεβλημένον , τῆς ψυχῆς τὴν2
animæ partium folutionem illam λύσιν τῶν μορίων εἶναι λέγομεν, ἢ τῷ
dicimus, an corporis ?
σώματος ;
ERAN . Corporis , fine dubio . ΕΡΑΝ . Δῆλον ὅτι τῇ σώματος .
ORTH. Cum vero epiftolam
ΟΡΘ . Ὅταν δέ γε τὴν πρὸς
ad Hebræos legentes in locum Εβραίες ἐπιτολὴν ἀναγινώσκοντες , εὖ
illum inciderimus, vbi dicit apo-
ρωμέν ἐκεῖνο τὸ χωρίον , ἔνθά φησιν ὁ
ftolus d ) , Propterea remiffasma- ἀπότολος˙ 13)ώςε τὰς παραμένας χε-
nus et foluta genua erigite , et
ρας , καὶ τὰ παραλελυμένα γόνατα
greffus rectos facite pedibus ve- ἀνορθώσατε , και 14 ) τροχιὰς ὀρθὰς
ftris , vt quod claudicat non ποιήσατε τοῖς ποσὶν ὑμῶν · ἵνα μὴ
2
auertatur , magis autem fanetur, τὸ χωλὸν ἐκτραπῇ , ἰαθῇ δὲ μᾶλλον ,
περὶ
u ) rg , Alii 1. c . habent ποῖος. 12) ἐπι. Ante vel poft δηλωτικά ponendum ef
fe videtur. 13 ) ὥστε, Loco cit. eft διό, 14 ) τρ . Ed . romn . et lipf . τροχίας.
#) Amol. 7, 13.7) 1 Reg. ( iuxta LXX. ) 9, 18. c) Matth. 9, 2. d) Hebr. 12, 12. 13.
IMPATIBILIS. 189
περὶ τῶν τῷ σώματος μορίων ἐρῶμεν de partibusne corporis dicimus

1 hæcfanétum apoftolum dixiffe?
φάναι ταῦτα τὸν θεῖον ἀπόςολον ;
ERAN . Nullo modo.
ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς .
ΟΡΘ. Τὴν δὲ τῆς ψυχῆς χαυνότη . ORTH . Sed animæ languo-
τα καὶ δειλίαν ἐξαίρειν αὐτὸν φήσομεν, rem et * ignauiam eum exime-
καὶ εἰς ἀνδρείαν παραθήγειν τες μα . re volu iffe dicemus , et ad forti-
tudinem difcipulos excitare?
θητάς ;
ERAN. Omnino .
ΕΡΑΝ. Πάνυγε .
ORTH. At non inuenimus
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾽ ὦχ εὑρίσκομεν ταῦτα
παρὰ τῇ θείᾳ διηρημένα γραφῇ . ἔτε hec in facraScriptura diftingui
Neque enim Ifaaci cæcitatem de-
γὰρ τὴν τῷ Ἰσαακ διηγησαμένη τυ ; fcribenscorporis mentionem fa-
φλότητα σώματος ἐμνημόνευσεν , ἀλλ᾽ cit, fed Ifaacum abfolute dicit cæ-
ἁπλῶς τὸν Ἰσαὰκ ἔφη τυφλόν ἔτε cuin fuiffe . Neque cernentes
βλέποντας καὶ ὁρῶντας ὀνομάσασα et videntesnominans prophetas ,
τὲς προφήτας, τὰς τέτων ψυχὰς ἔφη horum animas videre dixit et in-
ὁρᾶν καὶ βλέπειν τὰ κεκρυμμένα , αλλ᾽ tueri quæ arcana funt , fed per-
fonas ipfas commemorauit.
αὐτῶν ἐμνημόνευσε τῶν προσώπων .
ERAN . Ad hunc modum fe
ΕΡΑΝ. Οὕτω τέτ᾽ ἔχει .
res habet.
ΟΡΘ . Οὔτε μὴν τῷ παραλυτικό ORTH . Nec paralytici cor-
τὸ σῶμα ἔδειξε λελυμένον · ἀλλὰ τὸν pusoftendit effe folutum , fed ho-
minem appellauit paralyticum.
ἄνθρωπον ὠνόμασε παραλυτικόν .
ERAN. Verum eft.
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ORTH . Nec diuinus apofto-
ΟΡΘ. Οὐ δέγε ὁ θεῖος ἀπόςολος
lus animas nominatim expref-
ὀνοματὶτῶν ψυχῶν ἐμνημόνευσεν , ἐπις- fit, cum vellet eas corroborare
ζῶσαι ταύτας και διεγείρου θελήσας . et excitare .
EPAN. Οὐ γάρ . ERAN . Sane non.
ORTH . Nos vero fenfum ver-
ΟΡΘ . Ἡμᾶς δὲ τὸν νῦν τῶν λόγων
διερευνώμενοι , ἐπιγινώσκομεν , τίνα μὲν borum perfcratantes , intelligi-
ψυχῆς , τίνα δὲ σώματος ἴδια . corporis propria.
ΕΡΑΝ. Εἰκότα γε ποιῶντες˙ λογί ERAN . Et confentanea qui-
dem facimus : rationales enim
κὲς γὰρ ἡμᾶς ἐποίησεν ὁ Θεός. nos fecit Deus.
ΟΡΘ. Τῷδε τοίνυν τῷ λογικῷ καὶ ORTH .
nis circa Creatorem et Saluato-
ἐπὶ τῷ πεποιηκότος ἡμᾶς καὶ σεσωκό-
τος χρησώμεθα , καὶ ἐπιγνῶμεν , τίνα rem noftru m vtamur , et agno-
quænam ipfius diuini
μὲν αὐτῇ τῇ θεότητι , τίνα δὲ προσήκει tati , quanam humanitati com-
τῇ ἀνθρωπότητι . perant.
ΕΡΑΝ. ᾿Αλλ᾿ αὐτὸ τῦτο δρῶντες , ERAN . Sed hoc fi fecerimus,
fummam illam vnionem fol.
τὴν ἄκραν ἐκείνην διαλύσομεν ἕνωσιν .
vemus.
ORTH .
ORTH . Atqui cum in Ifaaco , ΟΡΘ . Καὶ μὴν ἐπί γε τῷ Ἰσαάκ ,

et prophetis, et paralytico, aliis . καὶ τῶν προφητῶν, καὶ τῷ παραλύτῃ ,
que hoc fecimus , naturalem ani· καὶ τῶν ἄλλων τέτο δράσαντες , τὴν
mæ corporisque vnionem non
φυσικὴν τῆς ψυχῆς καὶ τῷ σώματος ἐκ
foluimus , neque a propriis cor . ἐλύσαμεν ἕνωσιν , ἐδέ γε ἀπὸ τῶν οἰ
poribus animas feparauimus , fed κείων σωμάτων τὰς ψυχὰς ἐχωρίσας
fola cogitatione , quid animæ ,
quid corporis proprium fit, di μεν ,ἀλλὰ τῷ λόγῳμόνῳ διέγνωμεν ,
ftinximus. Quid igitur abfur. τί μὲν ἴδιον ψυχῆς, τί δὲ σώματος. πῶς
dius eft , quam , cum in anima . ὧν καὶ χέτλιονἐπὶ ψυχῶν τῷτό γε καὶ
bus corporibusque fic faciamus , σωμάτων ποιῶντας ἑτω , ἐπὶ τῷ Σωτῆ
idem in Saluatore noftro facere ρος ἡμῶν τῷτο παραιτεσθαι ποιεῖν , ἀλ
nolle , fed confunderenaturas , λὰ συγχῶν τὰς φύσεις 15) διὰ τὸδιά-
quarum differentia eft, non quan-
taaninæ et corporis , fed tanta , φορον, ἐχ ὅσον ψυχὴ ἔχει πρὸς σῶμα ,
quanta inter temporale et ater. ἐχέσας πρὸς ἀλλήλας , ἀλλὰ τοῦτον
num , inter creaturam et crea- ὅσον τὸ πρόσφατον τῷ ἀϊδίες διέτηκε ,
torem ?
καὶ τὸ ποιηθὲν τῇ ποιήσαντος ;
ERAN . Sacra Scriptura di- ΕΡΑΝ. Ἡ θεία γραφή φησι τὸν
cit filium Dei paffionem per- Υἱὸν τῷ Θεῷ τὸ πάθος ὑπομεμενηκέναι .
tuliffe .
ORTH. Neque nos alium ΟΡΘ. Οὐδὲ ἡμεῖς ἄλλον τινὰ πεπον-
quempiam paffum effe dicinus : θέναι φαμέν · ἴσμεν δὲ ὅμως , παρὰ τῆς
et tamen ex diuina Scriptura θείας διδαχθέντες γραφῆς , ὡς ἀπα-
* fcinus , * impatibilem effe na-
turam diuinitatis. Impatibilita ., 9ὴς ἡ τῆς θεότητος φύσις. ἀπάθειαν
tem igitur et paffionem audien- τοίνυν και πάθος ἀκέοντες , καὶ άνθρω
tes,et humanitatis ac diuinitatis πότητος καὶ θεότητος ἕνωσιν , τῷ πάθη .
vnionem , patibili corpori paf- τῷ σώματος τὸ πάθος εἶναι φαμέν, τὴν
fionem tribuimus , et impatibi- ἀπαθῆ δὲ φύσιν ἐλευθέραν μεμενηκές
lem naturam paffionis expertem
manfiffe confitemur. ναι τῇ πάθες ὁμολογῶμεν.
ERAN. Corpus ergo nobis ῎ΕΡΑΝ . Σῶμα τοίνυν ἡμῖν τὴν σως
falutem procurauit.
τηρίαν προὐξένησεν .
ORTH. Non nudi hominis
ΟΡΘ. Οὐκ ἀνθρώπε σῶμα ψιλέ ,
corpus ,fed Domini noftri Iefu ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν ΙησεΧριςδ , τῷ μο-
Chrifti, vnigeniti filiiDei. Quod νογενῆς υἱῷ τῷ Θεῷ. εἰ δὲ τῦτό σοι νο-
fi paruum tibi ac vile videtur , འ
quomodo eiustypum venerabi. μίζεται μικρόν τε καὶ εὐτελὲς, πῶς τὸν
lem et falutarem exiftimas ? cu- τότε γε τύπον σεπτὸν ἡγῆ καὶ σωτή
ius autem typus adorandus eft ριον ; ὦ δὲ ὁ τύπος προσκυνητὸς καὶ
et falutaris , qui poteft archety : σεβάσμιος , πῶς αὐτὸ τὸ ἀρχέτυπον
puin ipfum defpici et extenuari ? εὐκαταφρόνητον καὶ σμικρόν ;
ERAN. Non vile exiftimo ΕΡΑΝ. Οὐκ εὐτελὲς ἡγῆμαι τὸ
corpus, fed (illud) diuellere nolo σῶμα , ἀλλὰ διαιρεῖν ἀπὸ τῆς θεότητος
a diuinitate.
ἐκ ανέχομαι .
ΟΡΘ
ις) διά . Abundare videtur .
ΙΜΡΑΤIBILIS .
191
ΟΡΘ . Οὐδὲ ἡμεῖς , ὦ ἀγαθὲ, διαιρῶ- ORTH . Neque nos , o bone ,

diuidimus vnionem , fed natu-
μεν τὴν ἕνωσιν, ἀλλὰ θεωρῶμεν τὰ τῶν
φύσεων ἴδια . καὶ σὺ δὲ δήπεθεν συνο- rarum
Τu vero eadem confid
propria vtiqueeramus.
mox
μολογήσεις αὐτίκα . fenties .
× ΕΡΑΝ. Προφητικῶς ταῦτα πρόσ ERAN. Prophetice nimirum
αγορεύεις ; hæc dicis ?
ORTH . Non prophetice , fed
ΟΡΘ. Οὐ προφητικῶς , ἀλλ᾽ εἰδὼς
τῆς ἀληθείας τὴν δύναμιν · ἀλλά μοι· quia veritatis vim perfpectam ha-
beo . Sed mihi refponde hoc et-
ἀπόκριναι καὶ τῦτο πρεσερωτῶντι
ὅταν ἀκέσῃς τῷ Κυρίε λέγοντος , Ἐγὼ iam interroganti , Quando audis
Dominum dicentem a) , Ego et
καὶ ὁ Πατὴς ἕν ἐσμεν , καὶ ῾Ο ἑωρακώς Pater vnum fumus , etb ) , Qui
ἐμὲ ἑώρακε τὸν Πατέρα , τῆς σαρκὸς vidit me , vidit et Patrem , dicis-
ne hæc propria carnis effe , an
ταῦτα λέγεις , ἢ τῆς θεότητος ἴδια ;
2 diuinitatis ?
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶς οἷόν τε κατ᾽ἐσίαν ERAN. Quomodo fieri poteft,
ἓν εἶναι τὴν σάρκα καὶ τὸν Πατέρα ; vt caro et Pater vnum fint fecun-
duin fubftantiam ?
ORTH. Diuinitatem ergo ifta
ΟΡΘ. Ταγαρῶν τῆς θεότητος ταῦ
τα δηλωτικά . fignificant.
ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές. ERAN . Verum eft .
ην ὁ Λόγος ,
ΟΡΘ. Καὶ τὸ, Ἐν ἀρχῇ ἦν ORTH. Et illud c ) , In prinei-
καὶ Θεὸς ἦν ὁὁ Λόγος , καὶ τὰ τέτοις pio erat Verbum , et Deus erat
όμοια ; Verbum, et his fimilia :
ΕΡΑΝ. Ὡμολόγηται . ERAN. Fateor.
ΟΡΘ . Ὅταν δὲ πάλιν ἡ θεία γρα ORTH. Quando autem rur-

φὴ λέγει , Ἰησᾶς δὲ κεκοπιανὡς ἐκ τῆς fus dicit Scriptura facra d ), Iefus
ὁδοιπορίας 16 ) ἐκάθητο ἔτωςἐπὶ τῇ πη- autem fatigatus ex itinere fede-
bat fic ad fontem , cuius exifti-
γῆ , τίνος ὑποληπτέον τὸν κόπον ; τῆς mand eft laffitudo diuinitati
‫اد‬ a ? s,
θεότητος, ἢ τῷ σώματος ; an corporis ?
ΕΡΑΝ. Οὐκ ἀνέχομαι τὰ ἡνωμένα ERAN. Non audeo vnita
diuidere.
μερίζειν .
ORTH . Diuinæ igitur, vt appa-
ΟΡΘ . Τῇ θείᾳ ἐν, ·ὡς ἔοικε , φύσει
ret, naturæ laffitudinem tribuis ?
προσαρμότλεις τὸν κόπον ;
ΕΡΑΝ. Ἐμοὶ ὅτως δοκεῖ. ERAN . Sic mihi videtur .
ORTH. Sed manifefte pro-
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ἄπικρυς ἀπιφθέγγῃ τῷ
* phetæ contradicis clamanti e) ,
προφήτῃβοῶν ] ι, Οὐ πεινάσει , ἐδὲ κοπιά- Nonefuriet , neque laborabit,
σει , ἐδὲ ἔτιν ἐξεύρεσις τῆς φρονήσεως neceftinueftigatio fapientiæ eius ,
αὐτῷ , διδὲς τοῖς πεινῶσιν ἰχὺν , καὶ τοῖς qui dat efurientibus virtutem , et
iis qui dolore non afficiuntur ,
μὴ ὀδυνωμένοις λύπην. Καὶ μετ᾿ ὀλίγα , triftitiam . * Etpoft paucaf ),
Qui
´ 16 ) ἐκ . Recepta leftio , ἐκαθίζετο .
a) Ioh. 10, 30. b ) 1b . c. 14, 9. . c ) 1b . c. 1, r . d) Ib . c. 4 , 6. e ) Ef. 40 , 28. 29 .

f) Ib. verf. 31.
1 1.
192 B. THEODORETI DIALOG . iii .
Qui præftolantur me, inutabunt Οἱ δὲ ὑπομένοντές με αλλάξεσιν ἰσχὺν ,

virtutem ,affumnentpennas ficut πτεροφυήσεσιν ὡς ἀετός˙ δραμῦνται ,
aquila, current, et non
tur , ambulabant , et fatigabun-
non defi. καὶ & κοπιάσεσι · βαδιῶν] αι, και ο περ
cient. Quomodo igitur is qui νάσεσι. πῶς τοίνυν ὁ τὸ ἀνενδεές τε καὶ
aliis donat vt nec egeant, nec ἄπονον τοῖς ἄλλοις δωρέμενος , αὐτὸς τῇ
defatigentur , ipfe laffitudinem , κόπε τὸ πάθος , καὶ τῆς δίψης , καὶ
et fitin , famemque patiatur ? τῆς πένης ὑπέμεινεν
ERAN . Sæpe dixi, quod vt ΕΡΑΝ. Πολλάκις εἶπον , ὅτι ὡς Θεὸς
Deus impatibilis fit, et nullius rei ἀπαθής ἐξι καὶ ἀνενδεής · μετὰ δὲ τὴν
egens : poft incarnationem vero
σάρκωσιν , ἠνέχετο τῶν παθῶν.
paffiones pertulit.
ORTH. Diuinitate paffiones ΟΡΘ . Τῇ θεότητι τὰ πάθη δεχό .
excipiens , anpatibili naturæ per-
μενος, ἢ τῇ παθητῇ φύσει παραχωρῶν
mittens, vt fecundumnaturam
paffiones fuftineret , et patiendo κατά φύσιν ὑπομένειν τὰ πάθη ,
8
prædicaret , non phantafiamid ef. κηρύτlαν τῷ πάχειν , ὡς & φαντασία
fe quod apparebat , fed ex huma. τὸ φαινόμενον , ἀλλ᾿ ἀληθῶς ἐκ τῆς ἀν
na natura vere defumtum ? Sic θρωπείας φύσεως εἰλημμένον ; σκοπή-
autem confideremus . Incir-
σωμεν δὲ ὅτως . ἀπερίγραφον τὴν θείαν
cumfcriptam diuinam naturam
dicimus ? φύσιν φαμέν ;
ERAN. Certe. ΕΡΑΝ. Ναιχί.
ORTH. Natura autem incir-
ΟΡΘ. Ἡ δὲ ἀπερίγραφος φύσις
cumfcripta a nullo circumnfcri- ὑπ᾿ ἐδενὸς περιγράφεται.
bitur.
ERAN. Vtique non. ῎ΕΡΑΝ . Οὐ γὰρ ἦν.
ORTH . Non ergo indiget ΟΡΘ. Οὐ τοίνυν δεῖται μεταξά
tranfitione , cum vbique fit. σεως πανταχε γὰρ ἐξιν.
ERAN . Verum eft . . ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ORTH. Quod vero tranfitio- ΟΡΘ. Τὸ 17)„ δὲ , μεταβάσεως ε
ne non indiget , neque ambula- δεόμενον, ἐδὲ βαδίσεως .
tione, (indiget).
ERAN. Videtur.
ΕΡΑΝ . Φαίνεται.
ORTH. Quod autem iter non ΟΡΘ. Τὸ δὲ μὴ βαδίζον ὦ κοπιᾷ .
facit , non defatigatur.
ERAN. Nequaquam . ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς .
ORTH . Non igitur defatiga- ΟΡΘ. Οὐκ ἄρα κεκοπίακεν ἡ θεία
ta eft diuina narura , cum fit in- φύσις , ἀπερίγραφος ἆσα , καὶ μὴ δερ-
circumfcripta , et ambulatione
μένη βαδίσεως.
' non egeat .
· ERAN. Sed diuina fcriptura ΕΡΑΝ. ᾿Αλλ᾿ ἡ θεία γραφὴ κεκό-
Iefum defatigatum fuiffe narrat.
πιακέναι τὸν Ἰησῶν ἱςορᾷ , Θεὸς δὲ ὁ
Iefus autem Deus eft a ) , Vnus ·
enim Dominus Ielis Chriftus , Ιησές εις γὰρ Κύριος Ἰησῆς Χρισὸς ,
per quem omnia . δι᾽ ᾧ τὰ πάντα
ΟΡΘ .
17 ) δέ . Ex Edit . rom, et lipf. infertur .
a) 1 Cor. 8, 6.
IMPATIBILI S
193
ΟΡΘ . Ἐπειδὴ τοίνυν κεκοπιακέναι ORTH. Quoniam igitur fa-

αὐτὸν καὶ μὴ κόπιαν ἡ θεία λέγει γρα . cra Scriptura defatigatum ipfum
dicit etnon defatigari, confide-
φὴ , σκοπητέον πῶς μὲν τῦτο , πῶς δὲ dicit ,, et non defatigari , confide-
randum eft quomod o hoc et quo-
ἐκεῖνο τῷ ἑνὶ προσώπῳ δυνατὸν προσας-
modo illud vni perfonæ accom-
1 μῶσαι . modari poffit .
ΕΡΑΝ. Σὺ τῦτο δεῖξον˙ σὺ γὰρ τὲς ERAN. Τα hoc oftende ; tu
τῆς διαιρέσεως ἡμῖν εἰσκομίζεις λόγες. enim is es, qui diuifionis fermo-
nes nobis ingeris .
ΟΡΘ. Οἶμαι τέτο καὶ βαρβάρω ORTH . Exiftimo vel barbaro
ξάδιον διαγνῶναι, ὡς τῆς τῶν ἀνομείων facile

diffimieffe
liumhocnatura
difcernere
rum , vnione
quod
φύσεων ὁμολογηθείσης ἑνώσεως , δέχε,
conceffa , Chrifti quidem perfo-
ται μὲν τὸ πρόσωπον τε Χρισε , καὶ na propter vnionem et hæc etilla
ταῦτα κακεῖνα διὰ τὴν ἕνωσιν , ἑκατέ- recipiat , vtrique autem naturæ
ρα δέ γε φύσει τὰ πρόσφορα προσας- conuenientia tribuantur :incir-
μότλεται , τῇ μὲν ἀπεριγράφῳ τὸ cumfcriptæ tra
bilemn effe , videlicet indefatiga-
nseunti ver o et ain-
18 ) ἄκοπον , τῇ δὲ μεταβαινέση και
βαδιζέσῃ ὁ κόπος . ποδῶν γὰρ ἴδιον τὸ bul ant i def ati gat io . Namn pe-
dum " proprium eft ingredi , et m
βαδίζων , καὶ νεύρων τὸ τῷ πλέονι δια- ner
uorum , nimio labore di-
τείνεθαι πόνῳ . ftendi.
ΕΡΑΝ. Ωμολόγηται ταῦτα σω . ERAN. Has effe corporales
1 affectiones in confeffo eft,
ματικὰ εἶναι παθήματα.
ΟΡΘ . Αληθὴς ἄρα ἡ πρόῤῥησις ORTH . Vera eft igitur illa
ἐποιησάμην preditatiq o ,uam ego protuli, τα
ἐκείνη , ἣν ἐγὼ μὲν , σὺ δέ γε
vero ludificatus es . Ecce enim
19 ) ἐκωμώδησας . ἰδὲ γὰρ ἡμῖν ὑπέδει :
nobis oftendifti,, quænam diuini-
ξας , τίνα μὲν ἀνθρωπότητι , τίνα δὲ
tati, et quænam humanitati con-
προσήκει θεότητι. veniant .
ΕΡΑΝ. Ἀλλ᾿ ἐκ εἰς δύο τὸν ἕνα ERAN. Sed vnum in duos
διεῖλον υἱός. filios non diuifi.
ΟΡΘ. Οὐδὲ ἡμεῖς τέτο δρῶμεν , ὦ ORTH. Neque nos hoc faci-
o
Φίλος , ἀλλ᾽εἰς τὸ διάφορον ἀφορῶντες mus , o amice :fedadnatura-
rum differentiam refpicientes ,
τῶν φύσεων , σκοπῶμεν τί μὲν πρέπον confideramus quid deceat diui-
θεότητι, τί δὲ ἁρμόδιον σώματι. nitatein , et quid corpori con-
veniat.
ERAN. Non docuit nos fie
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἐδίδαξεν ἡμᾶς ἔτω δι
αιρὰν ἡ θεία γραφή · ἀλλὰ τὸν υἱὸν τῇ diftinguere facra Scriptura , fed
filium Dei mortuum effe dixit.
Θεξ εἴρηκε τεθνάναι . ὕτω γὰρ ὁ ἀπό-
Θεῷ Sic enimaitapoftolus a ),Si enim ,
ςολος ἔφη · Εἰ γὰρ ἐχθροὶ ὄντες καληλ- cum inimici eifemus , reconcilia-
ti
18) ax. Ita fcribere non dubitauimus , etfi Edit. rom. et lipf. cum lectio-
ne firin . ἄτοπον confentiant. Quæ proxime fequuntur, fatis commenda-
bunt noftrain correctionem . 19 ) ἐκ . Edit. rom . et lipl. ᾠκοδόμησας , Le
&tio non fpernenda.
a) Rom. 5, 10. 1
B. Theod , Tom . 17 . N
ti fumus Deo per mortem filii λάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τῷ θανάτε τε υἱς
eius. Et Dominum ex mortuis αὐτῷ , καὶ τὸν Κύριον ἄρηκεν ἐκ νεκρῶν
fufcitatum effe dixit. Deus
enim , inquit a ), et Dominum ἐγηγέρθαι ὁ γὰρ Θεὸς ,φησὶ , καὶ τὸν
fufcitauit. Κύριον ἐξήγειρε .
ORTH . Quando igitur diui- ΟΡΘ . Ὅταν ἐν ἡ θεία λέγῃ γρα-
‫اد‬
na Scriptura dicit b) , Curauerunt φή , Συνεκόμισαν δὲ τὸν Στέφανον ἄν
autemStephanum viripii, etfe. δρες εὐλαβεῖς , καὶ ἐποίησαν κοπελὸν μέ
cerunt planctum magnum fuper
eum , numanimam dixerit quis . γαν ἐπ᾿ αὐτῷ2, καὶ τὴν ψυχὴν ἀποι ἄν
quam vna cum corpore fepultu . τις μετὰ τῷ σώματος παραδεδόθαι
ræ mandatam ? ταφῇ ;
ERAN . Sane non. ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα .
ORTH. Et cum audis Iaco-
ΟΡΘ. Καὶ ὅταν ἀκέσῃς Ἰακὼβ τῆ
πατριάρχε λέγοντος , Θάψατέμε με
Sepelite mecum patribusmeis
περὶ σώματος , ἢ
de corpore an de aninahæc di. τὰ τῶν πατέρων με ,
éta effe coniicis ? περὶ ψυχῆς ταῦτα εἰρῆθαι τοπάζεις ;
ERAN. Clarum eft , quod de ΕΡΑΝ. Δῆλον , ὡς περὶ σώματος .
corpore.
ORTH. Lege porro etiam ea ΟΡΘ. ᾽Ανάγνωθι δὲ καὶ τὰ ἑξῆς .
quæ fequuntur.
ERAN. Ibi fepelierunt Abra- ΕΡΑΝ. Ἐκεῖ ἔθαψαν ᾿Αβραάμ , καὶ
hamum d) , et Saram vxorem Σάῤῥαν τὴν γυναῖκα αὐτῷ · καὶ , ἐκεῖ
eius. Et , Ibi fepelierunt Ifaa- ἔθαψαν 20 ) Ισαακ , καὶ Ῥεζέκκαν τὴν
eum , et Rebeccam vxorem eius . γυναίκα αὐτῷ · και , ἐκεῖ 21) ἔθαψαν
1
Et, Ibi fepelierunt Leam . Λείαν .
ORTH. Nec in his quæ iam ΟΡΘ. Οὐδ᾽ ἐν τέτοις , οἷς νῦν ἀνέ
recitafti, corporis mentionem fe-
cit facra Scriptura : fed via eft γνως , σώματος ἐμνημόνευσεν ἡ θεία
nominibus ,quæ animam fimul γραφή ἀλλὰ διὰ τῶν ὀνομάτων τὴν
et corpus fignificant . Nos vero ψυχὴν ὁμὲ καὶ τὸ σῶμα ἐδήλω · ἡμεῖς
recte ifta diuidimus , et dicimus, μέντοι διαιρῶμεν ὀρθῶς , καὶ φαμὲν τὰς
2
animas quidem effe immortales , ψυχὰς ἀθανάτες εἶναι , μόνα δὲ τῶν
fola vero corpora patriarcharum πατριαρχῶν τὰ σώματα ἐν τῷ διπλῷ
in fpelunca duplici effe depo-
fira . κατατεθῆναι σπηλαίω .
ERAN. Verum eft. ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ORTH. Et quando Actuum
ΟΡΘ . Καὶ ὅταν ἀκέσωμεν τῆς с τῶν
hiftoriam audimus narranteme ),
0 Ἡρώ-
πράξεων ἱςορίας διηγεμένης , ὡς ὁ
quod Herodes interfecerit Iaco-
bim fratremn Ioannis gladio, cer- δὴς ἀνελεν Ἰάκωβον τὸν ἀδελφὸν
te nonputabimus animam quo. Ἰωάννε μαχαίρα , ἥκισα καὶ τὴν ψυ
que mortuam. χὴν νομιῶμεν τεθνάναι .
EPAN.
20) Ir . Ita ex Ed . rom . et lipf. emendanda fuit le&tio prior Ἰακώβ . 21) ἔθι
Præftat le &tio cod. alex . ἔθαψαό
a) Act. 13, 30. b) Act. 8, 2. c) Gen. 49, 29. d) Ib . verf. 31. e) Act. 12, 2.
IMPATIBILIS.
195
ΕΡΑΝ . Πῶς γὰρ οἵ γε τῆς δέσπο . * ERAN . Quomodo enim , qui
cohortationis dominicæ memie
τικῆς παραινέσεως μεμνημένοι, Μὴ φο-
βῆθε λεγέσης ἀπὸ τῶν ἀποκτενόντων nerimus , dicentis a ) , Nolite
timereeos quioccidunt corpus ,
τὸ σῶμα , τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων
animam autem non poffunt oc
ἀποκτᾶναι ; cidere?
ΟΡΘ . Οὔ σοι δοκεῖ δυσσεβὲς εἶναι ORTH . An non impium tibi .
καὶ χέτλιον , τῶν μὲν
1 ἀνθρωπίνων ὀνό-
2 videtur et abfurdum , humana
μάτων ακέοντας , μὴ ἀεὶ ψυχὴν ὁμῶ anima nomina m audientes non femper
et fimul corpus intelli
καὶ σῶμα νοῦν , 22 ) μηδὲ θανάτε πέρι
gere ,nec cum Scriptura demot
καὶ τάφε τῆς γραφῆς διηγεμένης , συμ-
te et fepultura loquitur , cum
περιλαμβάνειν τῇ διανοίκ τῷ σώματι corpore animam cogitatione
τὴν ψυχὴν , ἀλλὰ τῷ σώμα ]ι μόνῳ complecti , fed corpori foli hac
προσήκειν νομίζειν , τὴν δὲ τῆς ψυχῆς conuenire arbitrari , et animæ
immortalitatem Domini dodri
ἀθανασίαν εἰδέναι, τῇ τῷ Κυρίε δίδα næ credendo noffe : Filii vero
σκαλία 23 ) πιτεύοντας · τῷ δὲ υἱὲ τῷ
Dei paffionem audientes non
Θεῷ τὸ πάθος 24)ἀκέοντας , μηδὲ τῷ- idem facere , fed corporis qui-
το ποιεῖν ἀλλὰ τὸ μὲν σώμαλος, ᾧ προσ. dem , cui competit paffio , nul
ἥκει τὸ πάθος, ἥκισα μνημονεύειν , τὴν lam mentionem facere , diui.
δὲ θείαν φύσιν , τὴν ἀπαθῆ , καὶ ἄτρε- nam vero naturam , quæ eft impa-
tibilis et immutabilis et immor
πτον , καὶ ἀθάνατον , θνητὴν τῷ λόγῳ
talis, vere mortalem et patibilem
καὶ παθητὴν ἀποφαίνειν · καὶ ταῦτα pronuntiare : idque cum fciant,
εἰδότας , ὡς εἴπερ οἵα τε παθῶν ἦν ἡ quod fi pati potuiffet Dei Verbi
τῷ Θεῷ Λόγε φύσις, περιτὴ το σώμα . natura, fuperuacanea fuerit cor
poris affumtio?
τος ἡ πρόσληψις ἦν ;
ΕΡΑΝ . Παρὰ τῆς θείας γραφῆς ERAN . Ex facra fcriptura
μεμαθήκαμεν , ὡς ὁ υἱὸς τῷ Θεῷ τὸ filium Dei paffum effe didis
"
πάθος ὑπέμεινεν . cinus .
ΟΡΘ . Καὶ μὴν ὁ θεῖος ἀπότολος ἐς- ORTH . Verum diuinus apo-
μηνεύει τὸ πάθος , καὶ τὴν πεπονθυῖαν ftolus paffionem interpretatur , et
ἐπιδείκνυσι φύσιν . oftendit naturam quæ paffa eft.
ΕΡΑΝ. Δεξον τοίνυν ὡς τάχιςα, ERAN . Hoc igitur quam

καὶ λύσον τὴν ἀμφισβήτησιν . primum oftende , et dirime con.
trouerfiam.
ΟΡΘ . Οὐκ οἶθα τὸ χωρίον ἐκεῖνο ORTH. An ignoras locum
τῆς πρὸς Ἑβραίες γραφείσης ἐπι- illum epiftolæ ad Hebræos feri.
ςολῆς , ἔνθα φησὶν ὁ θεσπέσιος Παῦ . ptæ ,vbi fic loquitur diuinus apo-
λος · διὸ ἐκ ἐπαιχύνεται ἀδελφὲς αὖ folus b) : Propter quam caufam
non pudet eum fratres eos voca-
τὸς καλῶν , λέγων , ᾿Απαγγελῶ τὸ re ;quum dicit, Nunciabo nomen
ὄνομά σε τοῖς ἀδελφοῖς με, ἐν μέσῳ tuum fratribus meis , in medio
N 2 eccle-
22) μηδέ. Ed . rom . et lipfi ex fuperioribus repetit νοεῖν. 33 ) πισ. Ib. πιςεύον
τες. 24) ἀκ. Ib. ἀκούοντες.
6) Matth. 10, 28. h) Hebr. 2, 11. 12.
B. THEODORETI DIALOG . III.
196
ecclefiæ laudabo te. Et ite. 25 ) ἐκκλησίας ὑμνήσω σε καὶ πάλιν ,
ruma) , Ecce ego et pueri quos . Ἰδὲ ἐγὼ καὶ τά παιδία α μοι ἔδωκεν ὁ
mihi dedit Deus . 2
Θεός .
ERAN . Hæc fcio : fed in his ΕΡΑΝ. Οἶδα ταῦτα , ἀλλ᾽ ἐδέν ἐςιν
nihil eft eorum quæ te oftenfu- ἐν τέτοις ὧν ἀποδείξειν ὑπέχε.
rum pollicitus es.
ORTH. Declarant fane et ifta
ΟΡΘ . Ὑποφαίνει μὴν καὶ ταῦτα
quod me oftenfurum promife- ὅπερ δείξειν ἐπηγγειλάμην . τὸ γὰρ
ram . Fraternitatis enim nomen
τῆς ἀδελφότητος ὄνομα δηλοῖ συγγέ‐
cognationem fignificat , cogna-
tionem veroaffumta naturacon . veαν, τὴν δὲ συγγένειαν ἡ προσληφθε
ciliauit , affumtio autem impati. σα φύσις εργάσατο · ἡ་ δὲ πρόσληψις
bilitatem diuinitatis apertede ἀναφανδὸν κηρύτζα τὸ τῆς θεότητος
clarat . Vt autem clarius hoc ἀπαθές , ἵνα δέ σε τῦτο διδάξω σαφές
ipfum te docean , lege fequentia . σερ.ν , ἀνάγνωθι τὰ ἑξῆς .
ERAN. b) Quia ergo pueri ΕΡΑΝ. Ἐπεὶ ἦν τὰ παιδία κεκοι-
communicauerunt carni et fan- νώνηκε σαρκὸς καὶ αἵματος 26 παρα
, )
guini , ipfe quoque eorumdem
πλησίως καὶ αὐτὸς μετέχηκε τῶν αὐ-
finiliter fuit particeps , vt per
mortem eum deftrueret qui ha . τῶν , ἵνα διὰ τῇ θανάτε καλαργήσῃ τὸν
bebat mortis imperium , et eos τὸ κράτος ἔχοντα τῷ 27) θανάτε , καὶ
liberaret , qui tinore mortis per ἀπαλλάξῃ τέτες , ὅσοι φόβῳ θανάτε
totam vitam erant obnoxii fer · διὰ παντὸς τῷ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δελείας .
vituti.
* ORTH . Declaratione, opinor , ΟΡΘ. Οἶμαι ταῦτα σαφηνείας μὴ
ifta non egent. Difpenfationis δεῖσθαι. σαφῶς γὰρ διδάσκει τὸ τῆς οἶ
enim myfterium aperte docent.
κονομίας μυσήριον .
ERAN. In his nihil vidi eo- ΕΡΑΝ . Ὧν ἐπηγγάλω δείξειν ἐν
rum quæ te demonftraturum ef τέτοις ἐδὲν ἑώρακα .
fe receperas.
ORTH. At diferte nos docuit
ΟΡΘ . Καὶ μὴν διαῤῥήδην ἐδίδαξεν ὁ
diuinus apoftolus , quod homi- θεῖος ἀπόςολος , ὡς οἰκτέρας τῶν ἀν
num naturam miferatus condi-
θρώπων τὴν φύσιν ὁ ποιητὴς , 8 μόνον
tor , non folum acerbe raptam
αρπαζομένη ν ὑπὸ τῷ θανάτε πικρῶς~,
a morte , fed totavita huius fer-
vituti addiatam , per corpus cor- ἀλλὰ καὶ παρὰ πᾶσαν τὴν ζωὴν 28 ) τῷ
poribus refurrectionem procu- δε δεδηλωμένην , διὰ σώματος τοῖς σώ
rarit , et per mortalem naturam μασιν ἐπραγματεύσατο τὴν ἀνάτασιν 2
,
mortis potentiam deftruxerit. καὶ διὰ φύσεως θνητῆς κατέλυσε τε
Cum enim haberet ipfe naturam θανάτε τὴν δυναςείαν. ἐπειδὴ γὰρ αὐ-
immortalem , iufte voluit abo- τὸς ἀθάνατον εἶχε τὴν φύσιν , ἐβελήθη
lere mortis imperium , affumtis δικαίως παῦσαι τῷ θανάτε τὸ κράτος ,
ex iis qui morti obnoxii erant ἐκ τῶν ὑποκειμένων τῷ θανάτῳ λαβὼν
άπαρ
25) Ed . rom. et lipf. ἐκκλησία . 26 ) Loco cit. eft, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέχε
27) 9αν . Defunt h . 1. quæ ibi fequuntur , τετέςι τὸν διάβολον . 28) Edit .
er rom , lipf. τῷδε εἶδε δηλωμένην , pro τῷ δέει δεδηλωμένην , vt fufpicor .
a) Ef. 8, 18. b ) Ib . verf. 14. 15ο
IMPATIBILIS. 197
ἀπαρχήν . καὶ ταύτην ἄμωμον φυλά . primitis : et has immaculatas

feruans , peccatique expertes ,
ξας, καὶ ἁμαρτίας αμύητον , παραχω , morti quidem permifit , vt has
δε μὲν τῷ θανάτῳ , καὶ ταύτην αρπά . quoque abriperet , et fuam in-
ρεῖ
σαι , καὶ τὴν ἀπληξίαν ἀνεμπλῆσαι explebilem expleret ingluuiem :
\ διὰ δὲ τὴν κατὰ ταύτης ἀδικίαν , καὶ fed propter (fammam ) illius in
τὴν κατὰ τῶν ἄλλων ἄδικον ἔπαυσε τυ- has iniuriam , etiam alios ab in-
ραννίδα . τὴν γὰρ ἀδίκως καταποθῇ . iufta eius tyrannide liberauit .
Primitias enim iniufte abforptas
σαν ἀπαρχὴν ἀναςήσας , ακολεθῆσαι refufcitans , vt has totum genus
ταύτῃ παρασκευάσει τὸ γένος. ταύτην fequatureficiet. Hanc expofi-
τοῖς ἀποτολικοῖς ῥητοῖς παράθες τὴν tionen confer cum verbis apo-
ἑρμηνείαν , καὶ ὄψε τὴν τῆς θεότητος ftolicis , et diuinitatis impatibi
litatem videbis.
ἀπάθειαν .
ERAN. Nihil in iis quæ lecta
ΕΡΑΝ. Οὐδὲν ἐν τοῖς ἀναγνωθεῖσι
ῥητοῖς περὶ τῆς θείας ἀπαθείας δεδή . funt de diuina impatibilitate de-
monftratum eft.
λωται .
ΟΡΘ. Τὸ ἓν φάναι τὸν θεῖον ἀπό- ORTH . An non , quod ait di-
ςολον , διὰ τῦτο τοῖς παιδίοις αὐτὸν κε . vinus apoftolus , propterea cum
illum participem effe fa-
κοινωνηκέναι͵ σαρκὸς καὶ αἵματος , ἵνα pueris
ftumcarnisetfanguinis , vt per
διὰ τῇ θανάτε καταργήσῃ τὸν τὸ κρά . mortem eum deftrueret qui mor-
τος ἔχοντα τῇ θανάτε , ὦ σαφῶς δηλοῖ tis habebat imperium ,impatibi-
τὸ τῆς θεότητος ἀπαθὲς , καὶ τὸ τῆς lem diuinitatem , patibilem vero
σαρκὸς παθητὸν , καὶ ὡς παθῶν τῆς carnem perfpicue declarat , et
θείας μὴ δυναμένης φύσεως , ἔλαβε τὴν quod cum pati natura diuina
non poffet, eam quæ pati pote-
παθῶνδυναμένην , καὶ διὰ ταύτης ἔλυ- rat aflumnferit, et per hanc deftrue
σε τῷ διαβόλε τὸ κράτος ; xerit imperium diaboli ?
ΕΡΑΝ . Πῶς διὰ τῆς σαρκὸς , καὶ ERAN . Quomodo per car-
τῇ διαβόλε τὸ κράτος ἔλυσε , καὶ τῇ nem , et diaboli imperium de
ftruxit , et mortis potentiam ?
θανάτε τὴν δυναςείαν ;
ORTH. Quibus armis vfus
ΟΡΘ. Τίσιν ὅπλοις ἐξ ἀρχῆς χρη- ab initio diabolus in feruitutem
σάμενος ὁ διάβολος , ἐξηνδραπόδισε τῶν redegit hominum naturam ?
ἀνθρώπων τὴν φύσιν ;
ΕΡΑΝ . Διὰ τῆς ἁμαρτίας αἰχμά- ERAN. Per peccatum capti-
vum abduxit eum , qui ciuis pa
λωτον ἔλαβε τὸν τῷ παραδείσε κατα· radifi fuerat conftitutus.
πάντα πολίτην.
ΟΡΘ. Τίνα δὲ τῇ τῆς ἐντολῆς πο ORTH. Præcepti vero trans-
greffioni quam pœnam confti-
ραβάσει ζημίαν ὥρισεν ὁ Θεός ; tuit Deus?
ΕΡΑΝ. Θάνατ . ον ERAN. Mortem .
ORTH. Ergo mortis quidem
ΟΡΘ. Οὐκῶν μήτης μὲν τῇ θανάτε
ἡ ἁμαρτία , ταύτης δὲ πολὺς ὁ διάβολος . mater eftpeccatum ,huius vero
pater diabolus .
* ERAN. Verum eft .
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
N 3 ORTH ,
ORTH. A peccato igitur op- "ΟΡΘ , Ὑπὸ ταύτης ἐν ἐπολεμᾶτο

pugnabatur hominum natura . τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις . αὕτη γας δε
Hoc enim in feruitutein redigens λεμένη τές πειθομένες , καὶ τῷ παμε
obfequentes , et ad peffimnum pa-
trem adducebat , et acerbimimæ πονήρῳ προσῆγε παίς , καὶ παρέπεμπε
prolí transmittebat. τῷ πικροτάτῳ κυήματι ,
ERAN. Patet, ΕΡΑΝ . Φαίνεται .
ORTH. lure ergo vtramque
ΟΡΘ . Εἰκότως ἄρα ὁ ποιητὴς, ἕκα
potentiam delere volens creator , τέραν δυναςείαν καταλύσαι θελήσας ,
ab his oppugnatam fufcepit na
τέτων πολεμωμένην ἀνέλαβε
train , quam ab omni peccato τὴν ὑπὸ
conferuans immunem , et a dia- Φύσιν, και πάσης αὐτὴν ἁμαρτίας δια-
boli tyrannide liberam præftitit , τηρήσας ἀμύητον , καὶ τῆς τῇ διαβόλε2
et per eam diaboli deftruxit in . τυραννίδος ἐλευθέρανἀπέφηνε, καὶ τῷ
perium . Cum enim eorum qui διαβόλε τὸ κράτος διὰ ταύτης κατέ
peccarant prena mors effet , cor- λυσεν. ἐπειδὴ γὰρ τιμωρία τῶν ἡμαρ-
pus vero dominicum, peccati la- τηκότων ὁ θάνατος ἦν, τὸ δὲ σῶμα τὸ
bemn non habens , contra legem κυριακὸν ἐκ ἔχον ἁμαρτίας κηλῖδα , ὃ
diuinam mors rapuiffet ,} fufci παρὰ τὸν θεῖον νόμον ὁ θάνατος ἀδί
tauit primum quidem quod in- κως ἐξήρπασεν, ἀνέζησε μὲν πρῶτον τὸ
iufte detinebatur , deinde aliis παρανόμως καταχεθέν · ἔπειτα δὲ καὶ
etiam iufte detentis liberationen τοῖς ἐνδίκως καθειργμένοις ὑπέχετο
promifit. τὴν ἀπαλλαγήν ,
ERAN. Quomodo iuftum tibi
ΕΡΑΝ. Καὶ πῶς δίκαιον εἶναι σοι δο
videtur, corpora quæ iufte morti
tradita funt, cum eo quod contra κε, τὰ δικαίως τῷ θανάτῳ παραδοθέν
leges detinebatur , refurrectio . τα σώματα τῷ παρανόμως καταχει
nem participare ? θέντι κοινωνῆσαι τῆς ἀνατάσεως ;
ORTH, Tibi autem quomo. ? ΟΡΘ. Σοὶ δὲ πῶς εἶναι δίκαιον Φαία
do iuftum effe videtur , cum Ada-
τος τὴν
mus mandatum violauerit, fub . νεται , το Αδὰμ παραβεβηκό
fequi pofteros progenitorem : ἐντολὴν , ἀκολουθῆσαι τῷ προγόνῳ τὸ
γένος ;
ERAN. Etiamfi peccati illius
progenies particeps non fuerit, ΕΡΑ Ν . Εἰ καὶ μὴ τῆς παραβάσεως
tamen alia peccata perpetrauit , ἐκεί νης ἐκοινώνησε τὸ γένος, ἀλλ᾽ ὧν ἑτές
et hanc ob caufam mortein ρας άμαρτάδας ἐξήμαρτε , καὶ τότε
fubiit,
χάριν τε θανάτε μετέλαβεν .
ORTH, At non foli peccato-
ΟΡΘ . Καὶ μὴν, ἐχ ἁμαρ ]ωλοὶμόνον ,
res, fed etiam iufti, et patriar:
ἀλλὰ καὶ δίκαιοι, καὶ πατριάρχαι , και
et qui variis virtutum generibus προφῆται , καὶ ἀπόςολοι , καὶ οἱ ἐν δια
illuftres fuerunt , in mortis 1a . φόροις εἴδεσιν ἀρετῆς διαλάμψαντες
queos inciderunt. ὑπὸ τὰς ἄρκυς τῷ θανάτε γεγένηνται
ERAN, Quoinodo fieri po-
ΕΡΑΝ. Πῶς γὰρ οἷόν τε ἀθανάτες
tuit vt immortales permanerent διαμεῖναι τὲς ἐκ θνητῶν πατέρων βλα
qui ex mortalibus parentibus ζήσαντας ; ὁ γὰρ Αδαμ , μετὰ τὴν
orti fuerant ? Nam Adam , poft
transgreffionem , et diuinam fen , παράβασιν , καὶ τὴν θείαν ἀπόφα

σιν ,
IMPATIBILI S. - 199
σιν , ὑπὸ τὴν 29 ) τε θανάτε δυνασείαν tentiam , mortis imperio fubdi-

τελέσας, ἔγνω τὴν γυναῖκα , καὶ πατὴρ tus , vxorem cognouit , et pater
ἐχρημάτισεν. θνητὸς τοίνυν γεγονώς , appellatus eft. Moitalis autem
cum effet, mortalium pater factus
θνητῶν κατέςη πατής . εἰκότως τοίνυν eft. Iure igitur omnes , qui
ἅπαντες θνητὴν εἰληφότες φύσιν , ἕπον- mortalem fortiti funt naturam,
ται τῷ προπάτορι. progenitorem fequuntur .
ΟΡΘ. ῎Αριζα ἡμῖν τῆς τῷ θανάτε ORTH. Optime nobis often-
κοινωνίας τὴν αἰτίαν ἐπέδειξας . ταὐτὸ difti caufam , cur mortis fimus
τοίνυν τᾶτο δοτέον καὶ ἐπὶ τῆς ἀναςά- participes . Quare hoc ipfum
quoq ue dand um eft de refur
σεως, χρὴ γὰς πρόσφορον εἶναι τῷ πά- redtione . Oportet enim conue-
θει τὸ φάρμακον . ὥσπερ γὰρ τῷ γενεάς · nientiam effe morbi et remedii.
χε κατακριθέντος ἅπαν συγκατεκρί . Quemadmodum enim principe
θη τὸ γένος , ὅτως τῷ Σωτῆρος λύσαν . generis condemnato , vniuerfum
genus fimul condemnatum eft:
τὸς τὴν ἀρὰν , ἀπήλαυσεν τῆς ἐλευθε- ita cum Saluator "maledictionem . *
ρίας ἡ φύσις. καὶ καθάπερ κατελθόν- foluiffet, natura quoque liberta-
tem recuperauit. Et quemad-
τι τῷ ᾿Αδαμ εἰς τὸν ᾅδην ἠκολέθησαν modum Adamum
ad inferos de-
οἱ μεταχόντες τῆς φύσεως , ὅτως ἀνα- fcendentem fecuti funt omnes
ςάντι τῷ Δεσπότῃ Χρισῷ κοινωνήσει eiusdemn nature focii: ita cum
Chrifto Domino refurgente par-
τῆς ἀναβιώσεως πᾶσα τῶν ἀνθρώπων
viceps viuificationis erit vniuer
ἡ φύσις . fa hominum natura.
ΕΡΑΝ ᾿Αποδεικτικῶς , ἐκ ἀποφαν· ERAN. Denonftratiue , et
τικῶς , χρὴ λέγειν τῆς ἐκκλησίας τα non affirmatiue tantum , propo-
δόγματα . δειξον τοίνυν ταῦτα διδάσκει. nenda funt ecclefiæ dogmata .
Oftende igitur facram Scriptu-
σαν τὴν θέαν γραφήν. ram hæc docere .
ΟΡΘ. ῎Ακεσον τῷ ἀποτόλε Ῥω ORTH. Audi apoftolum ad
>
μαίοις γράφοντος , καὶ ταῦτα δι᾽ ἐκεί- Romanos fcribentein ,ethæc per
νων πάντας ἀνθρώπες διδάσκοντος . Εt illos omnes homines docen-
γὰρ τῷ τῷ ἑνὸς παραπλώματι οἱ πολλοὶ tem a ). Si enim vnius delicto
ἀπέθανον , πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τῷ multi mortui funt,multo magis
gratia Dei et donum in gratia.
Θεῷ , καὶ ἡ δωρεά , ἐν χάριτι τῇ τῷ ἑνὸς Vnius hominis Iefu Chrifti in
ἀνθρώπε Ἰησğ Χριςῆ εἰς τὰς πολλὲς multos abundauit , et non ficut
ἐπερίσσευσεν, καὶ ἐχ ὡς δι᾿ ἑνὸς ἁμας .per vnum qui peccauit, donum .
in
τήσαντος , τὸ δώρημα . τὸ μὲν γὰρ κρῖ Namn iudicium ex vno
μα ἐξ ἑνὸς εἰς κατάκριμα , τὸ δὲ χάρι- condemnationem , gratia au-
σμα ἐκ πολλῶν παραπτωμάτων εἰς δι- tem ex multis deliguis in iu-
Si enim vnius
καίωμα . εἰ γὰρ τῷ τῷ ἑνὸς παραπτώ- ftificationem .
ματι ὁ θάνατος ἐβασίλευσε διὰ τῷ ἑνὸς, delicto inors reguauit per vnun ,
multo magis abundantiam
πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν περισσείαν τῆς
ΝΑ gratia
29) 78. Ex Edit, rom. et lipf. fuppletum.
a ) Rom . 5, 15 -- 17ο
gratia et donationis et iufti: χάριτος , καὶ τῆς δωρεᾶς , 30 )καὶ τῆς

tiæ accipientes , in vita re-
gnabunt per vnum Iefum δικαιοσύνης λαμβάνοντες, ἐν ζωῇ βασι
Chriftum . Et iterum a ):Igi . λεύσεσι διὰ τῷ ἑνὸς Ἰησῦ Χριςᾶ . καὶ
tur ficut per vnius deliétum in πάλιν ἄρα ἐν ὡς δι᾽ ἑνὸς παραπλώμα
omneshomines in condemnnatio- τος εἰς πάντας ἀνθρώπες εἰς κατάκρι-
mem : fic et per vnius iuftitiam
μα , ὅτω καὶ δι᾿ ἑνὸς δικαιώματος εἰς
in omnes homines in iuftificatio- πάντας ανθρώπες εἰς δικαίωσιν ζωῆς .
nem vita. Sicut enim per in-
obedientiam vnius hominis pec . ὥσπες γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τῷ τε ἑνὸς
catoresconftituti funtmulti :ita ανθρώπε ἁμαρτωλοὶ κατετάθησαν οἱ
etiam per obedientiam vniusiu- πολλοί , ὅτω καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τε
fti conftituentur inalti. Et Co- ἑνὸς δίκαιοι καταςαθήσονται οἱ πολλοί
rinthiis de refurrectione verba Καὶ Κορινθίοις δὲ τὸν περὶ τῆς ἀνατά .
faciens , fummatim ipfis aperit
myfterium difpenfationis . Nunc σεως προσφέρων λόγον, ἐν κεφαλαίῳ τὸ
autem , inquit b) , Chriftus refur . τῆς οἰκονομίας αὐτοῖς ἀποκαλύπτει μυ
sexit a mortuis , priinitiæ dor- τήριον , καὶ φησί νυνὶ δὲ Χρισὸς ἐγήγερ-
mientium : quoniam quidem ται ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημέ
per hominem mors , et per ho- νων ἐγένετο . ἐπειδὴ γὰρ δι᾽ ἀνθρώπε ὁ
minem refurrectio mortuorum . θάνατος , καὶ δι᾿ ἀνθρώπε ἀνάτασις νε-
Et ficut in Adamo omnes mo-
riuntur , ita in Chrifto omnes των Αδὰμ πάντες
κρῶν . ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ N
viuificabuntur . Ecce tibi etiam ἀποθνήσκεσι ν , ὅτω καὶ ἐν τῷ Χρισῷ
ex diuinis eloquiis demonftra . πάντες ζωοποιηθήσεται. Ἰδέ σοι καὶ ἐκ
riones attuli. Vide igitur quæ τῶν θείων λογίων τὰςἀποδάξεις παρή .
Chrifti funt cum iis quæ funt
γαγον . βλέπε τοίνυν τοῖς τῷ ᾿Αδὰμ τὰ
Adami comparata , cum morbo
medicinam , cum vulnerc phar- τῷ Χριζε παρεξεταζόμενα , τῇ νόσῳ
macum , cum peccato diuitias τὴν θεραπείαν , τῷ ἕλκει τὸ φάρμακον,
iuftitiæe , cum malediétione be. τῇ ἁμαρτία τῆς δικαιοσύνης τὸν πλᾶτον ,
mediationem , cum condemna· τῇ ἀρᾷ τὴν εὐλογίαν , τῇ κατακρίσει
zione remiffionem , cumn trans· τὴνἄφεσιν
,~ τῇ παραβάσει τὴν τήρησιν ,
greffione obferuationem , cum
morte vitam , cum inferis re- τῇ τελευτῇ ~3τὴν ζωὴν , τῷᾅδῃ τὴν βα-
gnum , cum Adamo Chriftum , σιλείαν , τῷ Ἀδὰμ τὸν Χρισὸν, τῷ ἀν-
Pominem cum homine. Quan . θρώπῳ τὸν ἄνθρωπον. καίτοι. ἐκ ἄν
quam non homo folum , fed et- θρωπος μόνον , ἀλλὰ καὶ Θεὸς προαιών
iam Deus æternus eft Chriftus Δεσπότης Χριςός · ἀλλ᾽ ἐκ τῆς λη-
Dominus: fed ex affumta natura νιος ὁ
φθάσης αὐτὸν ὠνόμασε φύσεως ὁ θεῖος
eum nominauit diuinus apofto- ἀπόςολος
lus , quia fecundum hanc com- , ἐπειδὴ ταύτῃ τὰ κατὰ τὸν
parauit Adamum * ( cum Chri . Αδάμ παρεξήτασε. ταύτης γὰρ ἡ δια

fto ) Huius enim eft iuftifica- καίωσις , ταύτης ἡ πάλη , ταύτης ἡ νέα
tio, huius lufta , huius victoria , κη, ταύτης τὰ . πάθη , ταύτης ὁ θάνα
huius paffiones , huius mors , hu . τος , ταύτης ทἡ ἀνάτασις , ταύτης κοινω
ius refurrectio , huius fumus na- ~
νόμεν
30 ) καί. Eadem Particula, quæ iuxta receptam leftionem ab h. 1. abeft , ad
ditur a Noftro , T.III . p. 58 .
a ) Rom . 5, 18. 39ο b) I Cor. 15, 20 - 22.
ΙΜΡΑΤIBILI S. 201
νῶμεν τῆς φύσεως , ταύτη 31) συμβασι- turæ participes , cum hac regna-
λεύσεσιν οἱ τῆς βασιλείας τὴν πολι- bunt qui fe ad conuenientem illi
regno vitæ rationem præpara-
τείαν προμελετήσαντες , ταύτη δὲ εἶνnt
2 . Secundum hancautem di-
ἐ
πον , ὦ τὴν θεότηταχωρίζων, ἀλλὰ τῆς xi,non diuinitatemfeparans , fed
ἀνθρωπότητ ος τὰ ἴδια λέγων. humanitatis propria recenfens.
ERAN. Hac de re multa dif .
ΕΡΑΝ. Πολλὲς περὶ τότε διεξελή .
λυθας λόγες , καὶ γραφικοῖς αὐτὲς feruifti, et Scripturæ teftimoniis
ea confirmafti. Si ergo vere car-
ὠχύρωσας μαρτυρίαις . εἰ τοίνυν τῆς
nis eft paffio , quomodo clamat
σαρκὸς ἀληθῶς τὸ πάθος , πῶς ὁ θεῖος diuinus apoftolus , Dei erga ho-
ἀπότολος βοᾶ τὴν θείαν Φιλανθρω-
mines amorem laudans a ), Qui
πίαν ὑμνῶν , ὅς γε τῇἰδίε υἱῶ ἐκ ἐφά·
proprio filio non pepercit , fed
σατο , ἀλλὰ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέ .
pro nobis omnibus tradidit it-
δωκεν αὐτὸν ; ποῖον υἱὸν ἔφη παραδε · Ium ? quem filium dicit tradi-
δόθαι; tum effe ?
ORTH . Bona verba , ο ho
ΟΡΘ . Εὐφήμει,ἄνθρωπε ες γὰρ
τῷ Θεῷ υἱός · ὗ δὴ ἕνεκα μονογενὴς mo . Vnus enim Dei Filius eft :
eamque ob caufam Vnigenitus
προσηγόρευται. appellatur.
ΕΡΑΝ. Εἰ τοίνυν εἷς ἐςιν υἱὸς τῇ ERAN. Si ergo vnus eft Dei
Θεῷ , αὐτὸν ὁ θεῖος ἀπόςολος ἴδιον υἱὸν Filius, ipfum diuinus apoftolus
proprium filium appellauit.
προσηγόρευσεν .
ORTH . Verum eft.
ΟΡΘ . ᾿Αληθές .
ΕΡΑΝ . Αὐτὸν ἐν ἄρα ἔφη παρα- fuiff ERAN.
e ait . Ipfum ergo traditum
δεδόσθαι .
.
ORTH. Ipfum , fed non incor-
ΟΡΘ. Αὐτὸν , ἀλλ᾽ ἐκ ἀσώματον, ὡς
poreum, vt fæpe confeffi fumus.
πολλάκις ὡμολογήσαμεν .
ERAN. Sæpe confeffi fumus
ΕΡΑΝ . Ωμολογήθη πολλάκις σῶ
ipfum corpus et animam fumfiffe.
μα αὐτὸν καὶ ψυχὴν είληφέναι. 1
ΟΡΘ . Οὐκῶν περὶ τῶν σώματι συμ- ORTH. De iis igitur apofto-
1usdixit , quæ corpori conue-
βεβηκότων ὁ ἀπόςολος ἀρηκεν . niunt.
ΕΡΑΝ. Ἐναργῶς ἄγαν ὁ ἀπόςολος ERAN. Apertiffime exclama-

diuinus apoftolus , Qui pro-
κέκραγεν, Οςγε τῇ ἰδίευἱδ ἐκ ἐφάσα ]ο. vit
prio filio non pepercit.
ΟΡΘ. Ὅταν ἐν ἀκέσῃς τῷ Θε ORTH. Quando igitur Deum
audis dicentem Abrahamo b),
πρὸς τὸν ᾿Αβραὰμ λέγοντος , ᾿Ανθ᾽ ὧν Quia non pepercifti filio tuo vni-
ἐκ ἐφάσω τῷ υἱδ σὲ ἀγαπητῶ δι᾿ ἐμὲ , genito propter me , iugulatum
ἐσφάχθαι λέγεις τὸν Ἰσαάκ ; Ifaacum fuiffe dices ?
ΕΡΑΝ. Οὐ δῆτα . ERAN . Nequaquam .
ORTH. Et tamen Deus dixit,
ΟΡΘ . Καὶ μὴν ὁ Θεὸς ἔφη τὸ , ἐκ
Non pepercifti : verax autem eft
ἐφάσω˙ ἀληθὴς δὲ ὁ τῶν ὅλων Θεός . vniuerforum Deus.
NS ERAN.
* ) συμβ . Editio prior habebat συμβασιλεύουσιν .

a) Rom. 8, 32. b) Gen. 22, 16.
202 B. THEODORETI DIALOG. III.
ERAN. Prompto Abrahæ ani-

ΕΡΑΝ. Τῇ προθυμίᾳ τῷ ᾽Αβραὰμ
mo illud Non pepercifti tributum τὸ ἐκ ἐφέσω συνήρμοται˙ ἐκείνῃ γὰρ
eft illo enim ad immolandum
ἀλλ᾽
ὥρμησεν ἱερεῦσαι τὸν παῖδα , ἀλ
filium impulfus eft , fed Deus
Θεὸς διεκώλυσεν .
prohibuit .
ORTH . Quemadmodum er- ΟΡΘ. Ωσπερ τοίνυν ἐν τοῖς κατὰ
go in Abrahæ hiftoria non ad-
hæfifti litteræ , fed ea explicata τὸν ᾿Αβραὰμ ἐκ ἠνέχε το γράμματος,
αλλ᾽ αναπτύξας τέτο , τὴν διάνοιαν
fententiam declarafti : fic etiam
apoftoli difti fcopumn fcrutar . ἐσαφήνισας · ἔτω καὶ τῆς ἀποςολικῆς
ci e
Videbis enim , non diuinam na- ζήσεως ἐρεύνησον τὸν σκοπόν . ὄψει γὰρ
turam , fed carnem ligno affi. 8 τὴν θείαν φύσιν ἥκιτα τυχᾶσαν φα-
xam , eam effe cui Deus mini- Jes , ἀλλὰ τὴν σάρκα, τὴν προσηλωθείς
me pepercit. Facile autem eft
σαν τῷ ξύλῳ · ῥᾴδιον δὲ καν τῷ τύπῳ
etiam in typo veritatem perfpi-
- cere. * Videturne Abrah ᾳ κατιδῶν τὴν ἀλήθειαν. δοκεῖ τύπος ε
)
crificium typus fuiffe facrificii ναι το Αβραὰμ ἡ θυσία τῆς ὑπὲρ τῷ
quod pro mundo oblatum eft ? κόσμε προσενεχθείσης ἱερεργίας ;
ERAN . Plane non. Nec . ΕΡΑΝ. Οὐ πάντως ἐδὲ γὰς κανό-
enim dogmatum regulam ea fta-
tuo , quæ panegyrico more in να ποιέμαι δογμάτων τὰ πανηγυρικῶς
ecclefia dicuntur. ἐν ταῖς ἐκκλησίαις λεγόμενα .
ORTH. Ecclefiæ doëtores fe . ΟΡΘ. Μάλιςα μὲν ἐχρῆν τοῖς τῆς
qui maxime conueniebat : fed ἐκκλησίας διδασκάλοις ἀκολεθεῖν . ἐπει
quoniam his aduerfaris , non re-
Sal- δὴ δὲ τέτοις ἀντιτάνεις, ἐκ εὖγε ποιῶν ,
dteid quidem , ipfumcerte Sat.
vatorem audi Iudæisdicentem a ), αὐτε γ᾽ ἐν τῷ Σωτῆρος ἀκεσον πρὸς
Abraham pater vefter exultauit , Ιεδαίες εἰρηκότος , ᾽Αβραὰμ ὁ πατὴς
vt videret diem meum , et vidit , ὑμῶν ἠγαλλιάσατο , ἵνα ἴδῃ τὴν ἡμέραν
et gauifus eft , et confidera quod τὴν ἐμὴν , καὶ εἶδε , καὶ ἐχάρη και σκό-
diem Dominus paffionem appel-
πησον ὡς ἡμέραν ὁ Κύριος τὸ πάθος
larit.
προσαγορεύει .
ERAN. Accipio Domini te- ΕΡΑΝ . Ἐδεξάμην τὴν 2 δεσποτικὴν
ftimonium , et credo figura .
μαρτυρίαν, καὶ πιςεύω τῷ τύπῳ .
ORTH. Confer igitur figu-
ΟΡΘ . Παράθες τοίνυν τῇ ἀληθείᾳ
ram cum veritate , et videbis et- τὸν τύπον , καὶ ὄψει καν τῷ τύπῳ τὸ
iam in figura diuinitatis impa- ἀπαθὲς τῆς θεότητος
tibilitatem . Pater enim vtrobi- . πατὴς γὰρ
que eft , et dilectus filius fimili κανταῦθα κακεῖ, καὶ υἱὸς ὡσαύτως
ter hic atque illic , ferens vter. ἀγαπητὸς κανταῦθα κακεῖ, καὶ φέρων
que facrificii materiam : ille ἑκάτερος τῆς θυσίας τὴν ὕλην . ὁ μὲν
enimligna ,hic verocrucem γὰρ τὰ ξύλα , ὁ δὲ τὸν σαυρὸν ἐπὶ τῶν
humeris portauit . Narrant et- ‫اد‬
iam montis verticem vtrius. ὤμων ἐκόμιζε. φασὶ δὲ καὶ τὴν τῇ ὄρες
que facrificii operatione decora . ακρωνυχίαν ἱερεργίας ἑκατέρας 32 ) α
tum effe, conuenitque dierum et ξιωθῆναι συμφωνεῖκαὶ ὁ τῶν ἡμερῶν καὶ
τῶν
32 ) αξ . συμφ . Editio rom . et lipf . αξιωθῆναι συμφωνίας ,
a) Ioh. 8, 56.
IMPATIBILI S. 203
ท
τῶν νυκτῶν ἀριθμὸς , καὶ ἡ μετὰ ταύ- nolium numerus , et pofthac
τας ἀνάτασις . καὶ γὰς Ἰσαὰκ τῇ τῷ refurrectio . Nam et a) Ifaac
1 promptiffima patris volunta-
πατρὸς προθυμίᾳ κατασφαγείς , ἐξ te iugulatus , ex quo munifi
ἧσπερ ἡμέρας ὁ μεγαλόδωρος τ8το cus Deus id feri iufferat , tere
προσέταξε γενέσθαι , τῇ τρίτῃ τυπικῶς tio die typice ad benigni Do
ἀνεβίω τῇ τῇ φιλανθρώπε φωνῇ · ὤφθη mini vocem reuixit : vifusque
eft aries hærens inter vepres ,
δὲκριὸςἐξης]ημένος φυτῷ , καὶ τῷ δαυ imaginein præfe
et crucis
ρε τὴν εἰκόνα δεικνὺς , ὃς ἀντὶ τῇ παι·
rens , qui pro puero iugulatus
δὸς ὑπέμεινε τὴν σφαγήν . εἰ δὲ τύπος eft. Quod fi hæc figura funt
ταῦτα τῆς ἀληθείας , ἐν δὲ τῷ τύπῳ veritatis , nec in figura cadem
σφαγὴν ἐχ ὑπέμεινεν ὁ μονογενῆς, ἀλ . fuftinuit vnigenitus , fed in eius
λὰ κριὸς ἀντεισήχθη
2 , καὶ τῷ βωμῷ locum aries fuffectus eft , et al-
tari impofitus myfterium imple-
προσηνέχθη , καὶ τῆς ἱερεργίας πεπλή- vit facrificii , cur hicetiam non
ρωκε τὸ μυςήριον , τί δήποτε κανταῦθα carni pationem afignatis , et
μὴ τῇ σαρκὶ τὸ πάθος προσνέμετε , καὶ diuinitatis impatibilitatem præ-
τῆς θεότητος τὴν ἀπάθειαν κηρύτ ]ετε 2; dicatis ?
ΕΡΑΝ . Καὶ σὺ τὰ περὶ τότε τε ERAN. Tu quoque de hoc
τύπο διηγέμενος , τὸν Ἰσαάκἔφης ἀνα- typodifferens Ifaacum dixifti di-
Ειῶναι τῇ θείᾳ φωνῇ . ἐδὲν τοίνυν ἀπε- vina voce reuixiffe. Nihil ergo
facimus , fi es
abfurdiaccommodant
κὸς ποιέμεν , τῷ τύπῳ προσαρμόζοντες tatem veri
figuræ
, Deum
τὴν ἀλήθειαν , καὶ τὸν Θεὸν Λόγον πε Verbum paffum effe et reuixiffe
πονθέναι καὶ ἀναβιῶναι κηρύτ ]οντες . prædicemus.
ΟΡΘ. Πολλάκις ἔφην , ὡς ἐχ οἷόν τε ORTH . Sape dixi , fieri non
τὴν εἰκόνα πάντα ἔχειν , ὅσα τὸ ἀρχέ . poffe vtinago habeat oinnia
τυπον ἔχει . τῦτο δὲ καντεῦθεν κατα . quæ habet archetypum , quod
hinc etiam facile eft edifcere.
μαθῶν εὐπετές . ὁ γὰρ Ἰσαάκ , καὶ ὁ Ifaac
enim et aries , quod ad
κριὸς , κατὰ μὲν τὸ διάφορον τῶν φύ . naturarum quidem differentiam
σεων , τῇ εἰκόνι συμβαίνεσι , κατὰ δὲ τὸ attinet , congruunt cuin imagi-
διηρημένον κεχωρισμένων τῶν ὑποςά- ne: fecundum diuifionem au
tem feparatarum fubfiftentia-
σεων, ἐκ ἔτι . θεότητος γὰρ ἡμεῖς καὶ * conueniunt. Nos
2
ανθρωπότητος τοιαύτην κηρύτζομεν
enim diuinitatis et humanitatis
ἕνωσιν , ὡς ἐννοῶν ἓν πρόσωπον ἀδιαίρε : talem prædicamus vnionem , vt
τον, καὶ τὸν αὐτὸν Θεόν · τε εἰδέναι καὶ inam perfonain indiuifam intel-
ἄνθρωπον, ὁρώμενον καὶ ἀόρατον , περι- figamus , eundemque Deum et
γεγραμμένον καὶαπερίγραφον, καὶ τὰ hominem agnofcamus, vifibilem
etinuifibilem, circumfcriptum et
ἄλλα δὲ πάντα , ὅσα τῆς θεότητος και incircumfc
riptum , et alia omnia ,
τῆς ἀνθρωπότητος ὑπάρχει δηλωτικά , quæ diuinitatem et humanitatem
τῶν προσώπων τῷ ἑνὶ προσαρμόττο. defignant , vni perlonæ accom-
modamus . Quoniamn igitur fie-
μεν . ἐπειδὴ τοίνυν οἷόν τε ἐκ ἦν ἐν τῷ si non poterat , vt in ariete re-
κριῷ προλυπωθῆναι τὴν ἀναβίωσιν , αλό- prafentoretur refurrectio , cum
γῳ γε ὄντι, καὶ τῆς θείας εἰκόνος ἐξε· rationis fit expers ,et diuina cae
reat
a ) Gen. 22 ,
reat imagine, partiuntur inter fe ρημένῳ , μερίζονται τῷ τῆς οἰκονομίας

myfterii difpenfationis figuram , μυτηρίε τὸν τύπον, καὶ ὁ μὲν τῷ θανάς
et ille quidem oftendit
refurreétionis mortis , hic vero τg , ὁ δὲ τῆς ἀνατάσεως δείκνυσι τὴν εἰς
imagi
nem . Hoc autem ipfum etiam κόνα . ταὐτὸ δὲ τῦτο καν τοῖς μωσαϊ
in mofaicis facrificiis deprehen . καις θυσίαις εὑρίσκομεν . ἔςι γὰς ἰδῶν
dimus . Nam et in illis quo : καὶ ἐν ἐκείναις προδιαγραφέντα τῇ σω-
que adumbratum falutaris paf-
τηρίς πάθες τὸν τύπον.
fionis typum videre licet.
: ERAN. Et quodnam mofai- ΕΡΑΝ. Καὶ ποία θυσία μωσαϊκή
cum facrificium adumbrat veri- σκιαγραφᾶ τὴν ἀλήθειαν ;
tatem ?
ORTH . Totum quidem , pro- ΟΡΘ . Πᾶσα μὲν , ὡς ἔπος ἀπῶν , ᾗ
pe dixerim , vetus teftamnentum παλαιὰ τύπος ἐςὶ τῆς καινῆς. διά τοι
figura eft noui, eamque ob cau- τῦτο καὶ ὁ θεῖος ἀπότολος διαβξήδην
fam diuinus apoftolus diferte
dicit a ) , Vmbram enim habens λέγει " σκιὰν γὰρ ἔχων ὁ νόμος τῶν
lex futurorum bonorum. Εἰ μελλόντων ἀγαθῶν · καὶ πάλιν , Ταῦτα
rurfus b) , Hæc autem omnia in δὲ πάντα τύποι συνέβαινον ἐκείνοις..
figura contingebant illis. Eui- 1 ἐναργέςατα δὲ 33) τῷ ἀρχετύπε δέκνυ
dentiffime tamen archetypi ima- σι τὴν εἰκόνα τὸ πρόβατον τὸ ἐν Αἰγύ-
ginemoftendit ouis in Egypto πτῳ τυθὲν, 34 ) και ἡ δάμαλις ἡ πυῤῥ
immolata , et vacca rufa , quæ
extra caftra comburebatur ; cu- ἡ πόῤξω τῆς παρεμβολῆς καιομένη .
ius et apoftolus mentionem fa- ταύτης καὶ ὁ ἀπόςολος ἐν τῇ πρὸς
ciens in epiftola ad Hebræosfub . Ἑβραίος ἐπιτολῇ μνημονεύσας , ἐπήγα-
•
iunxit c) , Propter quod et Iefus , γε διὸ Ἰησᾶς , ἵνα αγιάσῃ διὰ τῷ ἰδίε
vt fanetificaret per fuumfangui αἵματος τὸν λαὸν , ἔξω τῆς 35 ) πόλεως
nem populum ,
fus eft. Sed dehis quidem in ἔπαθεν. ἀλλὰ. τύτων μὲν ἐπὶ τῷ παρόν .
præfentia nihil dicam : illud tan- τος ἐδὲν ἐρῶ ἐκείνης
ch δέ γε τῆς θυσίας
tum facrificium cominemorabo , μνηθήσομαι , ἣ ή δύο τράγες ἔχει προσ-
in quo duo hirci offerebantura ), φερομένες , καὶ τὸν μὲν ἕνα θυόμενον ,
quorum alter mactabatur , alter τὸν δὲ ἕτερον ἀφιέμενον · τῶν γὰρ δύο
vero dimittebatur . Hi enim
duarum Saluatoris naturarum τ8 Σωτῆρος φύσεων ὗτοι προδιαγρά
imaginem prafigurant , dimiffus φεσι τὴν εἰκόνα , ὁ μὲν ἀφιέμενος τῆς
quidem , impatibilis diuinita-
ais,maétatus vero , patibilis hu . ἀπαθῆς θεότητος , ὁ δὲ σφατ]όμενος
manitatis. τῆς παθητῆς ἀνθρωπότητος .
ERAN . An non tibi blafphe- ΕΡΑΝ . Εἶτα ἔ σοι δοκῇ βλάσφη
mum videtur hircis Dominum
comparare ? μον τὸ τράγοις τὸν δεσπότην ἀφομοιῶν ;
ORTH . Quid magis fugien- ΟΡΘ . Τί πλέον ἡγῇ φευκτὸν εἶναι,
dum , et odio magis habendum
cenfes , ferpentem , an hircum ? καὶ μυσαρὸν , ὄφιν, ἢ τράγον ;
ΕΡΑΝ .
33) τ%. Ex Edit.rom . et lipf. infertum . 34) και. Def. ibid. 35 ) πόλ. Rea
cepta leftio πύλης . Vid . T. III . p.634 .
◄) Hebr. 10, 1. V ) 1 Cor. 10 , 11 . c ) Hebr. 13 , 12. d) Leuit . 16 .
IMPATIBILIS. 205
ΕΡΑΝ. Δῆλον ὡς ὄφις ἐπὶ μυσαρός . ERAN. Manifeftum eft quod

fit . Ladie
λωβᾶται γὰρ τὸς πελάζοντας , πολλά , ferpens odiodignior
κις δὲ πημαίνει καὶ τὸς ἐδὲν ἀδικήσαν- tem iis etiamnocet,a quibus nul-
la iniuria affe & tus eft. Hircus
τας ὁ δὲ τῶν ἐδωδίμων καθαρῶν καὶ vero ex eorum eft numero quæ
τὰ τὸν νόμον . munda funt, et quibus vefci li-
cet ex lege.
* ORTH. Audi ergo Domi-
ΟΡΘ. Οὐκἓνἄκεσον τῷ Δεσπότε τῷ
το
ὄφει τῷ χαλκῷ τὸ σωτήριον ἀπεικά . num ferpenti aneo comparans
ζοντος πάθος . καθὼς ὕψωσέ φησιν tem falutiferam paffionem . Si
cut exaltauit , inquit a) , Mofes
Μωϋσῆς τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ , ὅτως ferpentem in deferto , ita exalta-
ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τῷἀνθρώπε, ἵνα ri oportet filium hominis , vt
πᾶς ὁ πιςεύων 36) ἐπ᾿ αὐτῷ μὴ ἀπόλη- omnis qui credit in ipfo , non
παι ἀλλ᾽ ἔχη ζωὴν αἰώνιον. εἰ δὲ χαλ . pereat , fed habeat vitam ater-
nam , Quare fi ferpens æneus
κῆς ὄφις τὸν τῷ προσηλωθέντος σώμα .
crucifixi corporis typum imple-
τος ἐπλήρωσε τύπον , τί δεδράκαμεν
vit , quid abfurdi facimus , fa
ἀπεκὸς , τῷ σωτηρίῳ πάθει παραθέν- lutari paffioni hircorum facrifi
τες τὴν τῶν τράγων θυσίαν ; cium comparantes ?
ΕΡΑΝ. Ὅτι τὸν Κύριον ὁ Ἰωάννης ERAN. Quia Dominum Io-
ἀμνὸν προσηγόρευσεν , καὶ ὁ Ἡσαΐαςannes b ) agnum appellauit , et
Efaias c) fimiliter agnum et
ὡσαύτως ἀμνὸν καὶ πρόβατον . ouem.
ΟΡΘ . Ὁ δέ γε μακάριος Παῦλος ORTH. Beatus autem Paulus
ἁμαρτίαν αὐτὸν καὶ κατάραν καλᾶ : peccatum ipfum vocat d) et ma-
τοιγάλλοι,་ ὡς μὲν καλάρα , τῷ καθαράτε leditum c ). Itaque vt maledi-
ὄφεως τὸν τύπον πληροῖ ὡς δὲ ἁμας . åtum , maledicti ferpentis typum
τία , τῆς τῶν τράγων θυσίας δείκνυσι implet : vt peccatum, hircorum
1
τὴν εἰκόνα . ὑπὲρ γὰρ ἁμαρτίας , κατὰ facrificii imaginem oftendit.
τὸν νόμον , ἐκ ἀμνὸς ,ἀλλὰ χίμαρος ἐξ Pro peccato enim ex lege , nom
αἰγῶν προσεφέρετο . διά τοι τέτο και agnus , fed hircus offerebatur,
ὁ Κύριος ἐν τοῖς εὐαγγελίοις , ἀμνοῖς μὲν Ideo et Dominus in euangeliis
τὲς δικαίες ἀπέκασεν , ἐρίφοις δὲ τῆς agnis quidem iuftos affimilauit,
ἁμαρτωλές . ἐπειδὴ τοίνυν ἔμελλεν ,& ἐχ
χ hadis autem peccatores. Quo-
ὑπὲρ δικαίων μόνον , ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ niam ergo non pro iuftis folum ,
ἁμαρτωλῶν , ὑπομένειν τὸ πάθος , εἰκό . fed etiam pro peccatoribus paf
τως δι᾿ αμνῶν καὶ τράγων προδιαγρά- furus erat, iure per agnos ,et hir-
cos facrificium fuum præfigurat.
Φει τὴν οἰκείαν ἱερεργίαν .
ERAN. Sed duorum hirco-
ΕΡΑΝ . ᾿Αλλὰ τῶν δύο τράγων ὁ
τύπος δύοπρόσωπα παρασκευάζει νοεῖν . rum typus monet vt duas perfo-
nas intelligainus .
ORTH .
36 ) ἐπ᾿ αὐτῷ . Recepta lectio eft εις αυτόν .
a) Ioh. 3, 14. 15. b) Ioh. 1, 29.36. c) Ef. 53, 7. d) 2 Cor. 5, 21. e) Gal. 3, 13.
ORTH: Non poterat in vno ΟΡΘ. Οὐχ οἷόν τ᾽ ἦν ἐν ἑνὶ τράγῳ

hirco fimul vtrumque figurari , ἄμφω κατὰ ταὐτὸν προτυπωθῆναι, και
et patibilitas humanitatis , et τὸ παθητὸν τῆς ἀνθρωπότητος , καὶ τὸ
diuinitatis impatibilitas . Nam ἀπαθὲς τῆς θεότητος . ἀναιρεθεὶς γὰρ
‫اد‬
hic occifus viuam naturam non ὗτος τὴν ζῶσαν ἐκ ἂν ἔδειξε φύσιν. τές
oftendiffet. Ideo fumti funt duo
τε δὴ χάριν , δύο παρελήφθησαν εἰς
ad duas naturas fignificandas. τὴν τῶν δύο φύσεων δήλωσιν . ταὐτὸ δὲ
Idem autem ex alio quoque fa .
καὶ ἐφ᾿ 37) ἑτέρας θυσίας καταμάθοι
crificio intelligi poteft.
τις ἄν .
ERAN. Quonam ?
ΕΡΑΝ . Ποίας ;
ORTH . Vbi duas aues mun- ΟΡΘ . Ἔνθαὄρνεις δύο τῶν καθαρῶν
das legislator iubet offerri a ), et ὁ νομοθέτης διαγορεύει προσφέρεθαι
alteram quidem mactari, alteram
καὶ τὸν μὲν θύεθαι , θάτερον δὲ εἰς τὸ
vero inmaltatæ fanguine intin .
Gam dimitti. Hic enim diuini . τg τυθέντος αἷμα βαφέντα ἀπολύε ·
tatis et humanitatis typum vide. αι. καὶ γὰρ ἐνταῦθα ὁρῶμεν τὸν τῆς
mus ,huius quidem quæ facrifi- θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος τύπον, τῆς
illius vero , quæ paffio · μὲν θυομένης , τῆς δὲ οἰκευμένης τὸ
nem fibi adaptat. πάθος .
ERAN. Multas nobis figuras
ΕΡΑΝ. Πολλὲς ἡμῖν προσενήνοχας
protulifti : ego vero enigmati τύπος . ἐγὼ δὲ τῆς αἰνιγματώδεις 8
cos fermones non admitto.
προσίεμαι λόγες. C
ORTH . Et tamen diuinusapo- ᾿ΟΡΘ . Καὶ μὴν ὁ θεῖος ἀπόςολος
ftolusb ) etiam hiftorias figuras καὶ τὰςἱςορίας τύπος εἶναι φησι , καὶ
effe dixit , et Agarem typumn ve-
τὴν Αγαρ τύπον τῆς παλαιᾶς διαθή
teris teftamenti vocauit,et Saram
cælefti Hierofolymnæ compara- κης ἐκάλεσε , καὶ τὴν Σάῤῥαν τῇ ἐπε-
vit , et Ilinaëlemn typum effe di- ρανίῳ ἀπείκασεν Ιερεσαλὴμ , καὶ τὸν
xit Ifraëlis , Iaacum autein noui μὲν Ισμαήλ , τύπον ἔφη τῷ Ἰσραήλ ,
populi. Accufa ergo magnam τὸν Ἰσαὰκ δὲ , τῷ νέε λαξ .N κατηγόρησον
* quoque Spiritus * tubam , quod ἦν καὶ τῆς μεγάλης τε Πνεύματος
nobis omnibus æniginaticos fer- σάλπιγγος , ὅτι πᾶσιν ἡμῖν τὲς αἰνιγ
mones propofuerit.
ματώδεις προσενήνοχε λόγες .
ERAN. Etiamfi mille alios
ΕΡΑΝ. Καν μυρίες μοι 38) ἑτέρες
fermones adiungas, non perfua-
προσενέγκης λόγες , μερίσαι τὸ πάθος
debis tamen vtpafionem diui.
dam. Audiui enim angelum , & πέσεις . ἤκεσα γὰρ τῇ ἀγγέλε πρὸς
qui Marie dixit c) , Venite , et τὰς περὶ Μαριὰμ εἰρηκότος , Δεῦτε
videte locum , vbi pofitus erat 39 )βλέπετε ὅπε ἔκειτο ὁ Κύριος .
Dominus.
ORTH . Hoc et nos facere fole- ὈΡΘ . Τῦτο καὶ ἡμεῖς εἰώθαμεν
tnus . Nam communibus nomini- δρον. τοῖς γὰρ κοινοῖς ὀνόμασι
και
37) έτ . Ed . rom . et lipf. ἑκατέρας. 38) fr . Edit . rom . et ipfi præmittunt

πρὸς τούτοις . 39 ) βλ. Loco cit. leg. ἴδετε τὸν τόπον.
* a ) Leuit. 14, 56. fqq . ' b) Gal. 4 , 24. fqq. - c) Matth. 28 , 6.
IΜ ΡΑΤῚ B I L I S. 207
καὶ τὸ μέρος προσαγορεύομεν. εἰς γὰρ bus etiam partem appellamus.

In fanétorum enim apoftolo-
τὲς
‫او‬ τῶν ἱερῶν ἀποτόλων , ἢ προφητῶν ,
ἢ μαρτύρων εἰσιόντες σηνές , πυνθανό . , rum , vel prophetarum , aut
martyrum ædes facras ingreffi
μέθα , Τίς ὁ κείμενος ἐν τῇ λάρνακι ;οἱ interrogamus , Quis fitus eft in
δὲ τὸ ἀληθὲς εἰδότες , αποκρινόμενοι λέ- arca ? Qui autem verumnorunt,
γεσιν ,‫ اد‬ἢ τὸν Θωμᾶν τυχὸν τὸν ἀπέςο-
‫او‬ refpondentes , aut Thomam for
λον , ἢ τὸν βαπτικὴν Ἰωάννην , ἢ Στέ . te apoftolum dicunt , aut Ioan-
nem baptiftam , aut Stephanum
φανον τῶν μαρτύρων τὸν πρόμαχον , martyrum antefignanum , aut
ἢ ἕτερόν τινα τῶν ἁγίων ὀνομασὶ λέ- alium quempiam ex fanetis no
γονίες , καίτοι σμικρῶν ἄγαν ἐνίοτε λει- minantes , tametfi perexigua in-
ψάνων κειμένων , ἀλλ᾽ ἐδεὶς τῶν κοινῶν terdum reliquiæ conditæ fint .
τέτων ὀνομάτων ακέων , ἃ καὶ τὴν ψυ Nemo autem communia hæc
χὴν ὁμᾶκαὶ τὸ σῶμα δηλοῖ, ἐγκαθείς . nominacum audit , quæ et anice
mam fimul et corpus defignant,
χθαι ταῖς θήκαις καὶ τὰς ψυχὰς ὑπο: inclufas in thecis etiam animas
‫ اد‬ὡς τὰ σώματα μό-
λήψεται ἀλλ᾽ οἶδεν exiftimabit : fed fcit corpora fo-
• να τοῖς θήκαις , ἢ μικρά γε τῶν σωμά- la in thecis , vel paruas , quas-
των ἐγκατάκειται μόρια . ταὐτὸ δὴ τῇ . dam corporum particulas ineis
το καὶ ὁ ἅγιος ἐκεῖνος πεποίηκεν ἄγ . contineri - Hoc ipfum et fan-
γελος , τῷ τῷ προσώπε ὀνόματι τὸ σῶ. &tus ille angelus fecit perfonæ
nomine corpus appellans.
μα προσαγορεύσας.
ÉRAN. Vndenam oftendes ,
ΕΡΑΝ . Καὶ πόθεν δείξεις ,ὡς περὶ
τῷ δεσποτικῷ σώματος ταῖς γυναιξὶν ὁquod de corpore dominico locu-
quod
ἄγγελος εἴρηκε ; tus fit angelus mulieribus ?
ORTH . Primum quidem fe .
ΟΡΘ. Πρῶτον μὲν αὐτὸς ὁ τάφος
ἐδὲ γὰρ pulcrum ipfum fufficit ad fol-
ἀπόχρη τὸ ζητέμενον λῦσαι. ἐδὲ vendam quæftionem. Neque
ψυχὴ παραδίδοται τάφῳ , ἤπε γε enim anima mandata eft fepul-
40) θεότης, ἡ ἀπερίγραφος Φύσις τοῖς cro , autdiuinitas ,cuius natu-
γὰρ σώμασιν οἱτάφοι κατασκευάζονται. ra et incircumfcripta
namcora
:
ἔπειτα δὲ καὶ ἡη θεία τέτο σαφῶς δι. poribus fepulcra conftruuntur .
δάσκει γραφή . ὁ γὰρ δὴ θεσπέσιος Deinde aperte hoc docet diuina
Ματθαίος τέτον πορεῖ τὸν τρόπον˙ Scriptura. Sic enim narrat fan-
tus Matthaus a ) . Cum autem
Ὀψίας γενομένης , ἦλθεν ἄνθρωπος vefpera appropinquaffet , venit
πλύσιος από 41) Αριμαθίας τὄνομα2 quidam homo diues ab Aris
Ἰωσὴφ , ὃς καὶ αὐτὸς ἐμαθήτευσε τῷ mathia nomine Iofeph , qui
Ἰησῦ. ὗτος προσελθὼν τῷ Πιλάτῳ , ητή. et ipfe fuerat difcipulus left .
σαλο τὸ σῶμα τῷ Ἰησε . Τότε ὁ Πιλάτος Hic acceffit ad Pilarum , et
ο petiit corpus Lefu. . Tunc Pi
ἐκέλευσεν ἀποδοθῆναι τὸ σῶμα και fatus iuffit reddi corpus , et ac
λαβὼν τὸ σῶμα ὁ Ἰωσὴφ , ἐνετύλιξεν cepto corpore Iofeph inuoluit
illud
40) θεότης. Comma adponere vifum eft , nifi forte pro ή , quod fequitur ,
legendum fit , vel ἧs. 41) ’Ag. Ita quoque poft pauca , fed recepta Te
Etio eft ᾿Αριμαθαίας .
α ) Matth . 27, 57 -- 600
illud in findone munda , et αὐτὸ σινδόνι καθαρά, καὶ ἔθηκεν αὐτὸ

pofuit illud in monumento fuo ἐν τῷ κοινῷ αὑτῷ μνημείῳ , ὃ ἐλατόμη .
nouo , quod exciderat in pe- σεν ἐν τῇ πέτρα , και προσκυλίσας λί
tra et aduoluit faxum ina-
gnum ad oftium monumen . 9ον μέγαν τῇ θύρᾳ τῇ μνημείε , ἀπῆλ-
ti , et abiit. Vide quoties ϑε . βλέπε ποσάκις τῇ σώματος ἐμνη-
corporis mentionem
mentionem faciat ,
μόνευσεν , ἵνα τῶν τὴν θεότητα βλα-
2
vt diuinitatem blafphemnantium σφημέντων ἐμφράξῃ τὰ ςόματα τ
ora obturet. Idem fecit beatif
fimus Marcus. Eius autem ver- το καὶ ὁ τρισμακάριος πεποίηκε Μάρ
ba pariterrecitabo . Cum iam κος˙ ἐρῶ δὲ καὶ ἅπερ ὗτος ἱςόρησεν .
vefpera acceffiffet , inquit a) , ὀψίας γάρ φησι γενομένης, ἐπεὶ ἦν πας
quia erat parafceue , feu tempus ρασκευὴ , ὃ ἐςι προσάββαλον , ἐλθὼν Ἰως
ante fabbatum , venit Iofephab σὴφ ὁ ἀπὸ ᾿Αριμαθίας εὐχήμων βε
* Arimathia , * nobilis decurio , λευτής, ὃς καὶ αὐτὸς ἦν προσδεχόμενος
qui et ipfe exfpectabat regnum
adPi. τὴν βασιλείαν τῷ Θεῷ , τολμήσας εἰσι
Dei , et audacter introiuit
larum , et petiit corpus Iefu . ἦλθε πρὸς Πιλάτον , καὶ ᾐτήσατο τὸ
Pilatus autem mirabatur ,eum σῶμα τῷ Ἰησε . ὁ δὲ Πιλάτος ἐθαύμα
iam obiife . Et accerfito centu- σεν εἰ ἤδη τέθνηκε, καὶ προσκαλεσάμε.
,
rione , interrogauit ex quo inor-
νος τὸν κεντυρίωνα , ἐπηρώτησεν2 εἰ πά-
tuus effet ? Et cum cognouiflet και ἀπέθανε , καὶ γνὲς ἀπὸ τῷ κεντυ
hoc a centurione, donauit corpus
Iofepho . Iofeph autem merca. ρίωνος , ἐδωρήσατο τὸ σῶμα τῷ Ἰωσήφ,
tus findonem , et deponens eum καὶ ἀγοράσας σινδόνα , καὶ καθελών
inuoluit findone , et pofuit eum 42 ) αὐτό , ἐνάλησεν τῇ σινδόνι , καὶ
in monumento , et quæ fequun- 43 ) κατέθηκεν ἐν μνημείῳ , καὶ τὰ ἑξῆς .
tur .
tiam cernens, et conuenienter θαύμασον τοίνυν τὴν συμφωνίαν ὁρῶν ,
continuoquerepetitum corporis και συμφώνως καὶ συνεχῶς φερόμενον
nomen . Laudatiffimus quoque τὸ τῷ σώματος ὄνομα . καὶ ὁ πανεύφη-
Lucas fimiliter narrauit b ), quod μος δὲ Λεκᾶς παραπλησίως πόρηκεν ,
Iofeph corpus perierit, et eo ac. ὡς τὸ σῶμα ᾔτησεν ὁ Ἰωσὴφ , καὶ λαβὼν
cepto iufta perfoluerit. Diui .
Diui. τῶν νομιζομένων ἠξίωσεν . ὁ δὲ θειότατος
niffimusautem Ioannes alia quo- Ἰωάννης καὶ ἕτερα προσιςόρησεν . ἠρώ
que adiecit c). Rogauit Pila-
τησε γὰρ τὸν Πιλάτον Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ
tum Iofeph ab Arimathia , eo ‫اد‬
quod effet difcipulus Iefa , oc- ᾿Αριμαθίας, ὢν μαθητὴς τῷ τε Ἰησε , κει
cultus autem propter metum Iu- κρυμμένος δὲ διὰ τὸν φόζον τῶν Ἰεδαίων,
dæorum , vt fibi liceret de cruce ἵνα ἄρῃ τὸ σῶμα τῷ Ἰησῶ , καὶ ἐπέτρε-
defumere corpus Iefu, et permi-
ψεν ο Πιλάτος . ἦλθεν ἦν , καὶ
ἦρε ε
fitPilatus . Venit ergoet fimfit
us m
corp Iefu . Venit aute etNi. 44 ) τὸ σῶμα τῷ Ἰησᾶ . ἦλθε δὲ καὶ Νι
codemus , qui olin venerat ad κόδημος , ὁ ἐλθὼν πρὸς τὸν Ἰησῶν νυ-
Refum notu , ferens mixturam κτὸς τὸ 45) πρότερον , φέρων μίγμα
σμύρνης
42) αὐτό . Loco cit. eft αὐτόν. 43 ) κατ . Deefth.l. αὐτόν. 44 ) τό. Suppleme
dum fuit . 45) me , Loco cit . leg . πρῶτον .
Marc , 15 , 42 -- 46, b ) Luc. 23 , 50. fqq. c) Ioh. 19, 38 -- 42.

IMPATIBILIS.
209
σμύρνης καὶ ἀλόης 46 ) λίτρας ξ. ἔλαβον myrrhæ et aloes , circiter libras

ἐν τὸ σῶμα τῷ Ἰησῆ , καὶ 47 ) ἐνείλησαν centum . Acceperunt ergo cor-
αὐτὸ ὀθονίοις μετὰ τῶν ἀρωμάτων ,και pus Iefu, et ligauerunt illud lin-
teis cum aromatibus , ficut inos
θώς ἐξιν ἔθος τοῖς Ιεδαίοις ἐνταφιάζειν . eft Iudzis fepelire . Erat autem
ἦν δὲ ἐν τῷA τόπῳ ὅπε ἐςαυρώθη ,κῇ. inloco , vbi crucifixus eft, hor-
πος, καὶ ἐν τῷ κήπῳ μνημεῖον καινὸν, ἐν tus , et in horto monumentum
ᾧ ἐδέπω ἐδεὶς ἐτέθη. ἐκεῖ ὧν διὰ τὴν nouum , in quo nondum quis-
παρασκευὴν τῶν Ἰεδαίων , ὅτι ἐγγὺς ἦν quampofitusfuerat. Ibi ergo pro-
τὸ μνημεῖον , ἔθηκαν τὸν Ἰησῶν. ὅρα τοί pter parafce Iudzorum ,quia
uen
in propin quo erat monumentum,
νυν , ποσάκις τῷ σώματος μνημονεύσας , depofuerunt Tefum . Vide igi
καὶ δείξας ὡς τῷτο τῷ ταυρῷ προσηλώ . tur , quoties faftâ corporis men-
θῃ , καὶ τᾶτο ᾔτησεν τὸν Πιλάτον ὁ Ἰω- tione , et poftquam hoc cruci af
σήφ , καὶ τῦτο καθελεν ἀπὸ τῷ ξύλε , fixum fuiffe , et hocIofephum a
καὶ τῦτο τοῖς ὀθονίοις μετὰ τῆς σμύς . depofuiffe , et hoc linteis cum
νης καὶ τῆς ἀλόης ἐνείλησαν , τότε τὸ myrrha et aloe inuoluiffe dixe-
σε προσώπε τέθεικεν ὄνομα , καὶ τὸν rat, perfonæ nomen tunc pofue
Ἰησῶν εἴρηκεν ἐν μνημείῳ τεθῆναι . τό rit; et lefun in monumento pofis
τε δὴ ἕνεκα καὶ ὁ ἄγγελος ἔφη , Δεῦ- tum dixerit. Hae de caufa etan
. gelus dixit a), Venite , videte vbi
τε , 48 ) βλέπετε ὅπε ἔκειτο ὁ Κύριος ,
pofituseratDominus , communi
ἀπὸ τῆς κοινῆς προσηγορίας τὸ σῶμα nomine corpus appellans . Sig
καλέσας . ὅτω γὰρ καὶ ἡμεῖς λέγειν enim et nos loqui folemus , Ir
εἰώθαμεν , Ἐν τῷδε τῷ τόπῳ ὁ δεῖναι hoc loco ille fepultus eft, et nom
fed Ille.
ἐτάφη , καὶ ἐ φαμὲν Τὸ σῶμα τῷ δε . dicimus , Illius corpus ,
νος , ἀλλὰ Ὁ δεῖνα . πᾶς δὲ σωφρονῶν Omnis autein fanæ mentis fcit
nos loqui de corpore. Sic au-
οἶδεν ὡς περὶ τῷ σώματος λέγομεν . ὅτω tem loqui confueuit facra Scri-
δὲ λέγειν σύνηθες τῇ θείᾳ γραφῇ · pturab).Mortuus, inquit, eftAa-
ἀπέθανε γάρ φησιν Ααρών , καὶ ἐθα- ron , et fepelierunt ipfum in Or
ψαν αὐτὸν ἐν Ως τῷ ὄρει˙ καὶ , Απέ . monte . Et c) , Mortuus eft Si
θανε Σαμεήλ , καὶ ἔθαψαν αὐτὸν ἐν muel, et fepelierunt ipfum in Ar
2 mathem : et eiusmodi alia innue
49 ) ᾿Αρμαθέμ · καὶ μυρία τοιαῦτα . τ8 . mera. Hunc morem obferuauit
το τὸ ἔθος τετήρηκεν ὁ θεῖος ἀπότολος , diuinus apoftolus , cum mortis
| τῷ δεσποτικές μνημονεύσας θανάτε . dominicæ mentionem faceret.

παρέδωκα γάς Φησιν ὑμῖν ἐν πρώτοις , Tradidi enim vobis , inquita) ,
ὃκαι παρέλαβον , ὅτι Χρισὸς ἀπέθανεν inChriftu
primismortuu
quod et accepi,quod
s s fit pro peccatis '
ὑπὲς τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς noftris fecundum fcripturas ,
γραφὰς ,~ καὶ ὅτι ἐτάφη , καὶ ὅτι ἐγή- *et quod fepultus fit, et quod re
γερται τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γρά- furrexerit tertiodie fecundum
φὰς , καὶ τὰ ἑξῆς . feripturas , et quæ fequuntur.
ERAN .
46 ) λίτρ : Defid . ωσείν 47) ἐνείλ . Loco cit. eft ἔδησαν . · 48 ) βλ . Vid . p. 206 .
Schol. 39. 49 ) ᾿Αρμ . Alii, Ῥαμός .
a) Matth. 28, 6. b) Num. 20, 28. c) 1 Reg. ( iuxta LXX. ) 25, 1. d) 1 Cor. 15, 3.4
B. Theod . Tom . IV ,
210 B. THEODORETI DIALOG . III .
ERAN . In his quæ modo le- ΕΡΑΝ. Ἐν οἷς ἀνέγνως ἀρτίως ,

gifti, corporis mentionem non
σώματος ἐμνημόνευσεν ὁ ἀπόςολος , ἀλ
facit apoftolus , fed noftram
omnium Saluatoris Chrifti. λὰ τῇ πάντων ἡμῶν σωτῆρος Χρις8 .
Contra te igiturteftimonium κατὰ σαυτ8 τοίνυν τὴν μαρτυρίαν
protulifti , et teipfum tuis telis παρήγαγες , καὶ σαυτὸν τοῖς σοῖς ἔδα-
confixifti. λες βέλεσιν .
ORTH . Cito , vt apparet , ob- ΟΡΘ. Ἐπελήθης, ὡς ἔοικεν , ὅτι τά
fitus es longi illius fermonis , in χιsα τῶν μακρῶν ἐκείνων ὧν διεξῆλθον
quo demonftraui , fæpe perfona . δεικνὺς ὅτι πολλάκις τοῖς τῶν
rum nominibus etiam corpus ap- λόγων,
pellari. Idem nunc quoque fe. προσώπων ὀνόμασι καὶ τὸ σῶμα προσα
eit diuinus apoftolus : et hoc in- γορεύεσι ταὐτὸ δὲ τῦτο καὶνῦν δέδρα
ν
didem cognofci facile poteft. κεν ὁ θεῖος ἀπόςολος , καὶ τᾶτο αὐτόθε
Sic autem confideremus . Quam ξάδιον διαγνῶ ναι . σκοπή σωμεν δὲ ὧδί.
ob caufam Corinthiis hæc feri. ε δὴ χάριν ταῦτα γέγραφε Κορινθίας
pfit vir ille diuinus ? ὁ θεσπέσιος ὗτος ἀνής ;
ERAN . Quidam illos decepe- ΕΡΑΝ. Τινὲς αὐτὲς ἐξηπάτησαν ,
rant, quod non fit corporum re- ὡς ἐκ ἔτι σωμάτων ἀνάςασις .τῦτο τοί
furrectio . Hoc igitur cognito ,
orbis terrarummagifter de cor . νυν μαθὼν ὁ τῆς οἰκεμένης διδάσκαλος ,
porum refurrectione apud eos τες περὶ τῆς τῶν σωμάτων ανατάσεως
verba fecit.
αὐτοῖς προσενήνοχε λόγες .
ORTH . Cur autem , demon- ΟΡΘ. Καὶ τί δήποτε , δεῖξαι βελό-
ftrare volens corporum refurre- μενος τὴν τῶν σωμάτων ἀνάτασιν , τὴν
ftionem , dominicamrefurrectio δεσποτικὴν ἀνάςασιν εἰς μέσον παρή-
nem in medium produxit ? γαγεν ;
ERAN . Vt quæ fatis fit ad ΕΡΑΝ . Ὡς ἱκανὴν δηλῶσαι τὴν
oftendendam omnium noftrum πάντων ἡμῶν ἀνάςασιν .
refurrectionemn .
ORTH. Quam enim habet fimi-
litudinem cum morte aliorum, ΟΡΘ . Τί γὰρ ἐοικὸς ἔχει 50 ) τῷ
vt eius refurrectione omnium θανάτῳ τῶν ἄλλων , ἵνα τῇ ανατάσει
refurrectionem confirmes ? τεκμηριώσῃ τὴν πάντων ἀνάςασιν ;
ERAN. Hanc ob caufam ho- ΕΡΑΝ . Τότε χάριν ἐνηνθρώπησεν
C
mo factus eft anigenitus filius ὁ μονογενὴς υἱὸς τῷ Θεῷ , καὶ πέπονθε ,
Dei, et paffus eft, et mortem gu-
ftauit, vtmortem deftrueret : re. καὶ θανάτε περαν ἔλαβεν , ἵνα κατα
furgens igitur per fuamrefurre. λύσῃ τὸν θάνατον. ἀναςὰς τοιγαρῶν
dtionem omnium hominum præ- διὰ τῆς οἰκείας ἀνατάσεως κηρύττει τὴν
dicat refurrectionem .
πάντων ἀνθρώπων ‫و‬ἀνάςασιν.
‫ا‬
ORTH. Et quis refurrectio-
ΟΡΘ. Καὶ τίς ἂν πιτεύσειεν , οἶνος
nem Dei audiens , omnium quo- ςασιν ἀκέων Θεῷ , ταύτῃ παραπλησίως
que hominum fimiliter futuram
efferefurreftionem credat ? Non καὶ τὴν πάντων ἀνθρώπων ἀνάςασιν
enim finit vt refurrectionis fen- ἔσεσθαι ; ἐκ ἐᾷ γὰρ πιτεύειν τῷ λόγῳ
tentiæ credamus naturarum dif τῆς ἀνατάσεως τῶν φύσεων τὸ ἀνό-
50 ) Τῷ. ExEdit. rom. et lipf fuppletum .

IMPATIBILIS.
μοιον. ὁ μὲν γὰρ Θεὸς, οἱ δὲ, ἄνθρωποι " fimilitudo . Ille enim Deus eft, hi
πλεῖσον δὲὅσον Θεῷ καὶ ἀνθρώπων τὸ verohomines : interDeum autem
et homines ingens eft difcrimen.
μέσον · οἱ μὲν γὰρ θνητοί, καὶ ἐπίκηροι ,
Ηi enim funtmortales et caduci ,
καὶ χόρτῳ καὶ ἄνθει ἀπεικασμένοι , ὁ et fcno ac fori affimilati : ille
δὲ παντοδύναμος . autem eft omnipotens .
ERAN. At corpus habebat
ΕΡΑΝ. ᾿Αλλὰ σῶμα εἶχεν ἐνανθρῳ-
πήσας ὁ Θεὸς Λόγος , καὶ διὰ τέτε τήν homo faftus Deus Verbum , et
πρὸς τὲς ἀνθρώπες ἔδειξεν ὁμοιότητα . per hocfimilitudinem cum ho
minibus oftendit .
ΟΡΘ . Τα σώματος ὖν ἄρα ὅλως , ORTH. Corporis igitur omni-
τό τε πάθος , καὶ ὁ θάνατος , καὶ ἡ ἀ- no eft paffio , etmors , et refur
reftio. Et hoc aliunde demon-
νάςασις , καὶ τῦτο δεικνὺς ἑτέρωθεν ὁ ftrans diuinus * apoftolus , refti-
θεῖος ἀπόςολος , ὑπιχνεται πᾶσι τὴν tutionem vitæ omnibus pollice
ἀναβίωσιν , καὶ τοῖς τῇ μὲν τῇ Σωτῆρος tur, et iis qui Saluatoris quidem
ἀνατάσει πιτεύεσι , τὴν δὲ κοινὴν πάν refurrectionem credebant , com-
των ἀνάςασιν μῦθον ὑπολαμβάνεσι, κέ. munem vero omnium refurre
&tionem fabulam exiftimabant ,
κραγε λέγων , Εἰ δὲ Χρισὸς κηρύσσεται clare dixita) , Si aurem Chri
ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται , πῶς λέγεσί fus prædicatur quod refurrexe-
τινες ἐν ὑμῖν, ὅτι ἀνάςασις νεκρῶν ἐκ rita mortuis , quomodo quidam
veftrum dicunt, quod refurrectio
ἔςιν ; εἰ δὲ ἀνάτασις νεκρῶν ἐκ ἔςιν , ἐδὲ mortuorum non fit ? Si autem
•
Χρισὸς ἐγήγερται εἰ δὲ Χρισὸς ἐκ ἐγή . refurre &tio mortuorum non eft,
γερται , μαλαία ἡ πίτις ὑμῶν , ἔτι ἐςὲ ἐν neque Chriftus refurrexit. Si
autem Chriftus non refurrexit
τοῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν· καὶ ἀπὸ μὲν τῷ inanis eft et fides veftra : adhue
γεγενημένε , τὸ ἐσόμενον βεβαιότ ' ἀπὸ enim eftis in peccatisveftris . Et
quidemexeo quod factum eft
δὲ τῇαπιςεμένε , ἐκβάλλει τὸ πιτευό. confirmationem fumit de futuro :
μένον · εἰ γὰς ἐκεῖνο , Φησὶν, ὑμῖν ἀδύνα ex eo autem quod non creditur,
τον καταφαίνεται, καὶ τότο δήπεψεν . reiicit id quod creditur . Nam
δές . εἰ δὲ τῦτό γε ἀληθὲς καὶ πιτὸν e . fi vobis, inquit, impoffibile illud
+ apparet, et hoc vtique falfum erit .
ναι δοκεῖ , κακεῖνο ὡσαύτως δοκείτω εἶ . Sin autem hoc verum eft, et cre-
ναι πιζόν . σώματος γὰρ ἀνάςασις καν. dibile effe videtur , et illud fimili-
ταῦθα κηρύττεται , καὶ ἀπαρχὴ τῦτό ter credibile videatur. Corporis
enim refurrectio hîc quoque præ-
γε ἐκείνων προσαγορεύεται. τῦτο γὰρ dicatur, et primitiæ hoc illorum
μετὰ τὲς πάλαι πολλές συλλογισμός appellatur . Hocenim poftinul
tás antecedentes ratiocinationes
ἀποφαυλικῶς ἄρηκεν. νυνὶ δὲ Χριςὸς ἐκ affirmatiue dixit b), Nunc autem
νεκρῶν ἐγήγερται , ἀπαρχὴ τῶν κεκοι- Chriftus furrexitamortuis ,pri-
μημένων ἐγένετο, ἐπειδὴ γὰρ δι᾽ ἀν. mitiæ dormientium . Quoniamn
θρώπε ὁ θάνατος , καὶ δι᾿ ἀνθρώπε α . enimperhominem mors,ideo et
per hominem refurrectio mor-
νάτασις νεκρῶν, ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Αδάμ tuorum . Etficut in Adamo
πάντες ἀποθνήσκεσιν , ὅτῳ καὶ ἐν τῷ omnes moriuntur , ita et in
Oa Chrifto
a) 1 Cor. 15, 12. 13. 17. Ib. verf. 21. 22 .

Chrifto omnes viuificabuntur. Χρισῷ πάντες ζωοποιηθήσονται. καὶ &

Et non folum
fententiam de refurre
confirmauit, ctione
fed dic μόνον τὸν περὶ τῆς ἀνατάσεως ἐβεβαίω
dif-
penfationis etiam myfterium σε λόγον , ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς οἰκονομίας
reuelauit. Ea ratione hominem μυςήριον ἀπεκάλυψε. ταύτῃ τοι καὶ
etiam Chriftum appellauit , vt ἄνθρωπον τὸν Χρισὸν προσηγόρευσεν
congruentem morbo medici ἵνα δείξῃ τὴν θεραπείαν τῇ νόσῳ καὶ
nam oftenderet. τάλληλον .
ERAN. Homo ergo tantum ΕΡΑΝ . ῎Ανθρωπος ἦν μόνον ἐςὶν ὅ
eft Chriftus ?
Χριςός ;
ORTH. Abfit. Contrarium ΟΡΘ . Απαγε˙ τενανίον γὰρ πολ-
enim fæpediximus ,quod non fo- λάκις εἰρήκαμεν , ὡς ἐ μόνον ἄνθρωπός

lum homo fit ,sfed etiam Deus
æternus . Paffu eft autem vt ho- ἐςιν, ἀλλὰ καὶ Θεὸς προαιώνιος . πέπονς
ϑε δὲ ὡς ἄνθρωπος , ἐχ ὡς Θεός . καὶ
mo, non vt Deus. Ethocnos θε
τέτο σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὁ θεῖος
perfpicue docuit diuinus apofto-
ius dicens a ), Quia perhominem ἀπόςολος , εἰρηκὼς, Ἐπειδὴ γὰς δι᾽ ἀν
mors, etrum
perhomine m refurrectio θρώπε ὁ θάνατος , καὶ δι᾿ ἀνθρώπε
mortuo . Et ad Theffaloni-
cenfes fcribens , ex Saluatoris no- ἀνάτασις νεκρῶν . καὶ Θεσσαλονικεῦσι
ftri refurrectione communis re- δὲ γράφων, ἀπὸ τῆς τῇ Σωτῆρος ἡμῶν
furrectionis fententiam confr- ἀνατάσεως βεβαιοῖ τὸν περὶ τῆς κοινῆς
mat. Sienim credimus , in- ἀνασάσεως λόγον . εἰ γὰρ πιςεύομεν ,
quit b), quod Iefus mortuus fit , φησίν , ὅτι Ἰησᾶς ἀπέθανε καὶ ἀνέτη ,
et refurrexerit eodem modo
έτως ὁ Θεὸςκαὶ τὰς κοιμηθέντας διὰ
Deus eos qui dormierunt per τῷ Ἰησğ 51 ἄξει σὺν αὐτῷ
) .
Iefum adducet cum eo..
ERAN. Demonftrauit qui- ε
ΕΡΑΝ . Ἔδειξ μὲν ὁ ἀπόςο λος τὴν
us nemrefur:
dem apoftol
rectionem per commu κοινὴν ἀνάτασιν διὰ τῆς δεσποτικῆς
ἀνατάσεως . καὶ δῆλον , ὡς σῶμα ἦν
redtionem . Et clarum eft, quod
hic quoque corpus fitquodinor- κανταῦθα τὸ τεθνεός τε καὶ ἀνασάν .
ruum eft , et refurrexit . Non ὦ
γὰρ ἂν ἐπειράθη δια τότε γε δεῖξαι
enim conatus effet per hoc
omniumrefurrectionem demon . τὴν πάνlων ἀνάςασιν , 52 ) εἰ μὴ τὰ πρὸς
ftrare, nifi inter illaeffet fubftan- ἐκεῖνα είναι κατ᾽ ἐσίαν συγγένειαν, ὦ
* tiæ cognatio . * Sed non per- μὴν ἀνέξομαι τῇ ἀνθρωπεία γε φύσει
mittam vt foli humanæ naturæ
μόνη προσάψαι τὸ πάθος · ἀλλ ' ἀκόλε
paffio tribuatur , cum mihi con :
fentaneum effe videatur dicere 9ον εἶναί μοι δοκῶ τὸ λέγειν τὸν Θεὸν
Deum Verbum carne mortuum Λόγον τεθνηκέναι σαρκί.
effe . 1
ORTH. Sæpe oftendimus id ΟΡΘ. Πολλάκις ἐδείξαμεν , ὡς τὸ
quod naturâ eft immortale mori φύσει αθάνατον κατ᾽ ἐδένα γε τρό
nullo modo poffe . Itaque fi πον ἀποθανεν δύναται. ἐἰ τοίνυν
τέθνη
51) ἄξει. Edit . prior habebat ἕξει 52 ) εἰ κ . τ. λ. Ita quoque Edit. rom. et
lipf. Sed legendum effe videtur , εἰ μὴ τῶν πρὸς ἐκεῖνοι εἴη κατ᾽ ἐσίαν συγκ
γένεια , vel εἰ μὴ τὰ πρὸς ἐκεῖνα ἔχει κατ᾽ ἐσίαν συγγένειαν.
a) 1 Cor. 15, 21, b) 1 Theff. 4, 14.
IMPATIBILIS. 213
τέθνηκεν , ἐκ ἄρα ἀθάνατος . ἡλίκοι δὲ mortuus eft, non eft vtique im-
τῇ βλασφημία τῶν λόγων οἱ κίνδυνοι ; mortalis . Quapra autem infunt
verbis blafphemis pericula?
ΕΡΑΝ . Φύσει μέν ἐξιν ἀθάνατος , ERAN . Naturâ quidem ina-
mortalis eft , homo autem factur,
ἐνανθρωπήσας δὲ πέπονθεν .
paffus eft .
ΟΡΘ. Τοιγαρέν τροπὴν ὑπέμεινε . ORTH. Mutationem ergo fus-
πῶς γὰρ ἄλλως ἀθάνατος ὢν ἐδέξατο tinuit. Qua enim alia ratione
quiimmortalis eft mortem exce-
θάνατον ; ἀλλὰ μὴν συνωμολογήσαμεν pit ? At confeffi fumus ,immu-
ἄτρεπτον εἶναι τὴν τῆς Τριάδος ἐσίαν " tabilem effe Trinitatis fubftan-
ἥκιτα ἐν ἄρα θανάτε μετέλαχε , φύ . tiam . Mortem ergo non fubiit,
vt qui naturam habeat mutatio-
σιν ἔχων ὑπερτέραν τροπῆς. ne fuperiorem .
ΕΡΑΝ. Ὁ θεῖος ἄρηκε Πέτρος , Χρισ ERAN. Diuinus Petrus di-
εὗ ἦν παθόντος ὑπὲρ ἡμῶν σαρκί . xita) , Chrifto igitur pro nobis
paflo in carne .
ΟΡΘ. Τέτῳ γε καὶ ὁ ἡμέτερος συμ- ORTH. Cum hoc noftra et
Φωνεῖ λόγος . ἐκ γὰρ τῆς θείας γρα- iam confentit oratio : ex diuina
Φῆς μεμαθήκαμεν τὸν τῶν δογμάτων enim mScriptura dogmatum re-
gula didicimus.
κανόνα.
ΕΡΑΝ . Πῶς τοίνυν ἐφαλὲ τὸν Θεὸν ERAN . Cur igitur non dici-
· Λόγον πεπονθέναι σαρκί ; tis Deum Verbum carne effe
paftum ?
ΟΡΘ. Ὅτι παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ ORTH. Quia in diuina feri-
ταύτην ἐχ εὑρήκαμεν τὴν φωνήν. ptura hanc vocem non inue-
nimus.
ΕΡΑΝ. Καὶ μὴν τῇ μεγάλε Πέτρε ERAN. Et tamen magni Pe-
tri fimilem locutionem modo
χρῆσιν τοιαύτην ἀρτίως παρήγαγον.
protuli.
ΟΡΘ. ᾿Αγνοᾶς , ὡς ἔοικε , τὴν τῶν ORTH. Ignoras , vt apparet ,
nominum differentiain .
ὀνομάτων διαφοράν . 1
ΕΡΑΝ. Ποίων ὀνομάτων ; 8 δοκεῖ ERAN. Qualium nominum ?
σοι Θεός εἶναι Λόγος ὁ Δεσπότης Χριςός ; an tibi non videtur Deus Ver
bum effe Chriftus Dominus ?
ΟΡΘ. Τὸ Χρισὸς ὄνομα ἐπὶ τῷ Κυ- ORTH. Chrifti nomen in De-
ρίε καὶ Σωτῆρος ἡμῶν τὸν ἐνανθρωπή . mino et Saluatore noftro Ver
σαντα Λόγον δηλοῖ τὸ Ἐμμανεὴλ , bum hominem Nobiscfactum fignificat:
um Deus,
53 ) τὸ μεθ᾿ ἡμῶν Θεὸς , τὸν Θεὸν καὶ Deum et hominem : Deus au-
ἄνθρωπον˙ τὸ δέ γε Θεὸς Λόγος , ὅτῳ tem Verbum , fi fic enuntie
σὶ λεγόμενον, τὴν ἁπλῆν φύσιν , τὴν tur , fimplicem naturam , mun-
προκόσμιον , τὴν ὑπέρχρονον , τὴν ἀσώ . do anteriorem , tempore fupe-
ματον σημαίνει. ᾗ δὴ χάριν, τὸ πανά . riorem , incorpoream defignat.
ὗ Quam ob caufam fan&tus Spi-
γιον Πνεῦμα , τὸ διὰ τῶν ἁγίων ἀποτό- ritus ,qui per fanetos apofito-
03 los
53 ) τὸ Θεός. Ed. rom. et lipf , τον και Θεόν.

a ) 1 Petr . 4 , I-
214 B THEODORETI DIALOG. III .
los locutus eft, nusquam paffio . λων φθεγξάμενον, ἐδαμε πάθος ἢ θά

nem aut mortem huic vocabulo ναΐον τῇδε τῇ προσηγορία προσήρμοσεν .
attribuit.
ERAN. Si Chrifto paffionem
ΕΡΑΝ. Εἰ τῷ Χρισῷ προσάπτε
attribuit , et Deus Verbum affum-
τὸ πάθος , ὁ δὲ Θεὸς Λόγος ἐνανθρωπ
ta humananaturaChriftusnomi ὠνομάθη Χρισὸς , ἐδὲν ἄτοπον
natus eft , nihil abfurdi, opinor, πήσας
facit, qui Deum Verbum carne οἶμαι δρᾷ ὁ τὸν Θεὸν Λόγον λέγων πε
paffum effe dicit. πονθέναι σαρκί.
ORTH. Audaciffimus et val- ΟΡΘ. Πάντολμον μὲν ἦν , καὶ μά .
de * remerarius eft hic cona · λιςα θρασὺ τὸ ἐγχείρημα . ἐξετάσω .
tus, Difputationem autem fic
inftituemus. Deum Verbum μεν δὲ ὧδὲ πη τὸν λόγον. τὸν Θεὸν
ex Patre etDeo efte lacra dicit Λόγον ἐκ τῷ Θεῷ καὶ τῷ Πατρὸς εἶναι
fcriptura . ἡ θεία λέγει γραφή .
ERAN, Vera dicis.. ΕΡΑΝ . ᾿Αληθῆ λέγεις .
ORTH. Et Spiritum fanétum ΟΡΘ. Καὶ μέντοι τὸ Πνεῦμα τὸ
fimiliter exDeo effe docet .
ἅγιον ὡσαύτως ἐκτῷ Θεῷ εἶναι διδάσκετα
ERAN. In confeffo eft . ΕΡΑΝ . Ὡμολόγηται .
ORTH . At Deum quidemVer- ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ τὸν 54 ) Θεὸν Λόγον
bum filium nominat vnigenitum . υἱὸν ὀνομάζει μονογενῇ .
ERAN . Sic nominat . ERAN . Οὕτως ὀνομάζει.
ORTH , Spiritum autein fan- ΟΡΘ. Τὸ δὲ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εδα
&um nusquam fic appellauit,
με προσηγόρευσεν .
ERAN . Nusquam , EPAN . Οὐ δῆτα .
ORTH. Et tamen is quoque
ΟΡΘ. Καίτοι ἐκ τῷ Πατρὸς καὶ
ex Patre et Deo fuam habet fub . Θεῷ καὶ τῦτο ἔχει τὴν ὕπαρξιν .
ftantiam .
ERAN , Verum eft . · ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
ORTH. Quoniam igitur con- ΟΡΘ. Ἐπειδὴ τοίνυν συνομολογε
fitemur ex Deo et Patre effe et μεν , ἐκ τῷ Θεῷ καὶ Πατρὸς εἶναι , καὶ
Filium et Spiritum fanetum , τὸν Υἱὸν , καὶ τὸ Πνεῦμα , τολμήσαις
auderesne vnquam Spiritum ἄν ποτε Υἱὸν ὀνομάσαι τὸ πανάγιον
fan&tum appellare Filium ? Πνεῦμα ;
ERAN . Nequaquam . ΕΡΑΝ. Οὐδαμῶς .
ORTH . Quam ob rein ? ΟΡΘ . Διατί ;
ERAN . Quia in facra Scriptu- ΕΡΑΝ. Ἐπειδήπερ ἐχ εὑρίσκω τό
ra hoc nomen non inuenio.
δε τὸ ὄνομα παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ .
ORTH , An vero genitum ? ΟΡΘ. ᾿Αλλὰ γεγεννημένον ;
ERAN. Ne hac quidemn . ΕΡΑΝ . Οὐδὲ τῦτο .
ORTH , Quid ita ?
ΟΡΘ . Οὗ δὴ χάριν ;
ERAN. Neque hoc e facra
ΕΡΑΝ. Οὐκ ἐδιδάχθην ἐδὲ τῷτο
Scriptura didici.
παρὰ τῆς θέας γραφῆς .
ΟΡΘ .
54 ) Θεόν . Εdit. rom , et lipfi præmittunt μέν ,

IMPATIBILIS. 215
ORTH. Quod autem nec ge-

ΟΡΘ . Τὸ δὲ μὴ γεγεννημένον , μήτ '
αὖ ἐκτισμένον , ποίας ἂν εἰκότως τύχοι congrueft
nitum , nec creatum , quam
enter appellationem ac-
προσηγορίας ; cipiet?
ERAN . Increatum illud er
ΕΡΑΝ. ῎Ακτιζον αὐτὸ καὶ ἀγέννη-
ingenitum appellamus .
τον ονομάζομεν .
ΟΡΘ. Τὸ δὲ πανάγιον Πνεῦμα , ἔτε ORTH. Spiritum porro fan-
&tum nec creatum , nec genitum
ἐκτίθαι, ἔτ᾽ αὖ γεγεννῆσθαι φαμέν , effe dicimus."!
ERAN. Nullo modo .
ERAN. Οὐδαμῶς .
ORTH. Audebis igitur Spi-
ΟΡΘ ‫د‬.‫ ا‬Καλέσαι ἐν ἀγέννητον θαρ-
ritum fanctum ingenitum appel-
σήσαις ἂν τὸ πανάγιον Πνεῦμα ;
lare?
ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα . ERAN. Nequaquam .
ΟΡΘ. Καὶ τί δήποτε μὴ καλᾶς ORTH. Et cur ingenitum non
αγέννητον τὸ φύσει μὲν ἄκτιςον , μηδα- vocis eum , qui et natura eftin-
creatus et nullo modo genitus ?
μῶς δὲ γεγεννημένον ;
ERAN . Quia hoc e facra feri-
ΕΡΑΝ . Ὅτι τετο ἐ μεμάθηκα πα
pturanon didici , et valde refor-
ρὰ τῆς θείας γραφῆς, καὶ σφόδρα δε .
mido ea dicere , quæ ab illa filene-
μαίνω λέγειν τὰ παρ᾽ ἐκείνης σεσιγη .
tio funt præterita.
μένα , ORTH . Hanc ergo nobis , o
ΟΡΘ . Ταύτην δὴ ἐν ἡμῖν , ὦ ἀγαθὲ ,
bone , in falutarietiam paffione
τὴν εὐλάβειαν καὶ ἐπὶτῇ σωτηρία δια religionem conferua , et quæcuti-
τήρησον πάθες . καὶ ὅσα τῶν θείων ὀνο- que diuina nomina fine paffione
μάτων αφῆκεν ἡ γραφὴ τῇ πάθες facra fcriptura * dimifit, tu quo- e
ἐλεύθερα , ἄφες καὶ σὺ , καὶ μὴ προσά . que dinitte , neque his paftio-
nein attribue .
ψῃς τέτοις τὸ πάθος .
ΕΡΑΝ. Καὶ τίνα ταῦτά ἐξιν ; H ERAN . Quæ autemfunt illa ?
ORTH. Nusquam Dei voca-
ΟΡΘ. Οὐδαμῶ τῇ Θεὸς προσηγορία
bulo paffionem adiunxit,
τὸ πάθος συνέζευξεν. ERAN . Nec ego Deum Ver-
ΕΡΑΝ . Οὐδὲ ἐγὼ τὸν Θεὸν Λόγον
bumdiao fine corpore paffum
δίχα σώματος λέγω παθεῖν , ἀλλὰ effe, fed carne paffum effeaio .
σαρκὶ πεπονθέναι φημί. ORTH . Modum igitur paf
ΟΡΘ. Τρόπον ἦν πάθες ,ἐκ ἀπά fionis , non impatibilitatem di-
θειαν λέγεις · τῦτο δέ γε ἐδὲ ψυχῆς cis. Hoc vero nec de anima
πέρι ἀνθρωπείας φαίη τις ἄν. τίς γὰρ humana dixerit quispiam . Quis
εποι, ἂν μὴ κομιδῇ παραπαίων , ὅτι enim , nifi plane delirus , dicet
σαρκὶ τέθνηκεν ἡ Παύλε ψυχή , ἐδὲ quod carneinortua fit Pauli ani-
nec
ἂν fimo quoquam diceretur. Im-
γὰρ περὶ παμπονήρε τινὸς τῶτό γε av
ξηθείη ποτέ . ἀθάνατοι γὰρ καὶ τῶν mortales enim funt etiam im-
proborum animæ . Sed illum
πονηρῶν αἱ ψυχαί. ἀλλὰ τὸν δεῖνα μὲν quidem homicidam de medio
τὸν ἀνδροφόνον ἀνηρῆσθαι φαμὲν , τὴν fublatum dicimus, eiusvero ani-
τότε δέγε ψυχὴν ἐκ ἄν τις ἔποι και mam carne iugulatam fuiffe ne
mo
mo dixerit . Quodfi homicida . τεσφάχθαι σαρκί. εἰ δὲ τὰς τῶν ἀνδρο

rum , et eorum qui fepulcra ef φόνων και τυμβωρύχων ψυχὰς ἐλευ-
fodiunt , animnas a morte libe-
ras effe pronuntiamus , muito θέριες είναι θανάτε φαμὲν, πολλῷ δήπε
fane iuftius eft , immortalein δικαιότερον ἀθάνατον εἰδέναι τὴν τῶ
agnofcere Saluatoris noftriani. Σωτῆρος ἡμῶν ψυχὴν, ἅτε δὴ καὶ ἁμαρ
mam , quæ peccata minime in- τίας ἥκοτα γεγευμένην . εἰ γὰρ αἱ τὰ
festa eft. Si enim quæ grauif . μέγιςα πλημμελήσασαι τῷ θανάτε την
fime peccarunt , mortem tamen
quo . πῆραν διὰ τὴν φύσιν διέφυγον ,πῶς ἂν
propter naturam euaferunt,
modo illa ,9 quaet
. immortalemn ἐκείνη , καὶ φύσινἀθάνατον ἔχεσα ,καὶ
habet naturam , etnulla peccati μηδὲ σμικρᾶς ἁμαρτίας δεξαμένη κηλῖ
labe afperfa eft , peccati hamum δα , ἐδέξατο ἂν τῷ θανάτε 55) τὸ ἄγ
exceperit ?
κερον ;
ERAN, Fruftra nobis longos
ΕΡΑΝ . Μάτην ἡμῖν τὲς μακρὲς τέ
iftas fermones inculcas, Fate- τ8ς προενήνοχας λόγε ὁμολογέμεν
ς.
mur enim immortalein effe Sal- ἀθάνατον εἶναι τὴν τῷ Σωτῆρος
vatoris animam . γὰρ
ψυχής .
ORTH . Qua igitur pena di. . ΟΡΘ , Καὶ ποίας ἐκ ἄν ἐκτε ἄξιος
d
gni
cuiuseftis animam
quicre
nat,ura quidem , τιμωρίας , τὴν μὲν ψυχὴν , ἢ κλιςὴν ἔχει
ata eft, immorta-
lem effe , dicitis , mortalem vero τὴν φύσιν , αθάνατον λέγοντες , θνητής
diuinam fubftantiam Verbo ad- τῷ Λόγῳ τὴν θείαν ἐσίαν κατα-
ftruitis ? Et Saluatoris quidem σκευάζοντες ; καὶ τὴν μὲν τῇ Σωτῆρος
animam mortem carne guftaffe ψυχὴν ἐ λέγοντες γεύσαθαι θανάτε
non dicitis, ipfum autem Deum σαρκὶ , αὐτὸν δὲ τὸν Θεὸν Λόγον , τὸν
Verbum , omnium conditorein , τῶν απιέντων δημιεργὸν , τέτον λέγειν
mortem paffum dicere audetis ? ་
τολμῶντες πεπονθέναι τὸ πάθος ;
{ ERAN . Impatibiliter ipfum ΕΡΑΝ . ᾿Απαθῶς αὐτὸν πεπονθέναι
paffum effe dicimus.
Φαμέν .
ORTH . Et quis compos ment-
tis ridiculas iftas verborum am- ΟΡΘ. Καὶ τίς σωφρονῶν τῶν κατα-
bagesferat ? Impatibilem enim γελάσων τέτων ἀνάχοιτ᾽ ἂν γρίφων ;

paffionem nemo vnquam audi ἀπαθὲς γὰρ πάθος ἐδεὶς ακήκοέ ποτέ ,
vit , nec mortem immortalem . ἐδὲ αθάνατον θάνατον , τὸ γὰρ ἀπαθὲς
Quod enim eft impatibile , paf
fum non eft, et quod paftum eft, ἐπέπονθε, καὶ દ τὸ πεπονθὸς ἐκ ἀπαθὲς
impatibile non manet. Nos ve- μένοι ἄν . ἡμεῖς δὲ ἀκέομεν τῷ θες
τέ
· το divinum Paulum clamantem Παύλε βοῶντος , Ο μόνος ἔχων αθανος-
audimus a ) , Qui folus habet
immortalitatem , et in luce ha . σίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον,
- bitat inacceffibili.
ERAN , Curergo et inuifibi- ΕΡΑΝ. Τί ἐν φαμὲν καὶ τὰς δο
Tes poteftates , et hominum ani- ράτες δυνάμεις, καὶ τὰς τῶν ἀνθρώπων
mas et
* ipfos etiam dæino ψυχάς , καὶ αὐτές γε τὰς δαίμενος
nas dicimus immortales ?
ἀθανάτες ;
ΟΡΘ .
55 ) τό. Ex edit. rom . et lipf. infertum .
«) 1 Tim. 6, 16.
IMPATIBILIS. 217
ORTH . Dicimus. Sed pro-

ΟΡΘ. Φαμέν ' ἀλλὰ κυρίως ἀθάνα-
prie immortalis eft Deus . Ε
πος ὁ Θεός · ἐσίᾳ γὰρ ἀθάναλος , 8 & με ·
fentiaenimeft immortalis, non
τεσίᾳ · ἐ γὰρ παρ᾽ ἑτέρε τὴν ἀθανασίαν particip
atione : nec enim alii ac-
ἔχει λαβών . τοῖς δὲ ἀγγέλοις , καὶ τοῖς ceptam fert immortalitat . Αn-
em
ἄλλοις , ὧν ἀρτίως ἐμνήθης , αὐτὸς τὴν gelis vero et aliis , quorumn modo
ἀθανασίαν δεδώρηται. εἰ τοίνυν ἀθά . meminifti , ipfe immortalitatem
νατον αὐτὸν ὁ θεσπέσιος ὀνομάζει Παῦ . largitus eft. Si ergo immorta-
λος , και μόνον τὴν ἀθανασίαν ἔχειν lem ipfum diuinus Paulus vocat ,
et folum habere dicit immorta-
Φησὶν , πῶς αὐτῷ τὸ τῇ θανάτε προσ- lita
tem , quomodo ei mortis paf-
αρμόζετε πάθος ; fionem tribuitis ?
ΕΡΑΝ. Μετὰ τὴν σάρκωσιν αὐτὸν ERAN . Poft incarnationen
γεύσαθαι θανάτε φαμέν . guftaffe illum mortem dicimus.
ORTH. At immutabilem il-
ΟΡΘ . Αλ᾽ ἄτρεπτον αὐτὸν πολλά-
κις ὡμολογήσαμεν. εἰ δὲ αθάνατος πρό- tum effe confeffi fæpe fumus.
Si vero , cum antea immortalis
τερον ὢν , ἕτερον διὰ σαρκὸς ὑπέμεινε efiet , per carnem pofteamortem
θάνατον , τροπῆς ἡγησαμένης ὑπέμεινε fubiit, præeunte mutatione inor.
θάνατον , ἐξέλιπε δὲ αὐτῷ καὶ ἡ ζωὴ tem obiit,vitaque deftitutus eft
τρᾶς ἡμέρας , καὶ ἰσαρίθμες νύκτας. tribus diebus et totidemnoti
καὶ ποίαν τὸ ταῦτα λέγειν ἀσεβείας bus. Quid autem talia dicenti
ὑπερβολὴν καταλείπε ; οἶμαι γὰρ ἐδὲ deeft ad fummam impietatem ?
τοῖς κατὰ τῆς 56) ἀσεβείαςἀγωνιζομέ- Exiftimo enim , ne iis quidem , qui
νοις τὸ ταῦτα διὰ τῆς γλώττης προσφέ. aduerfus impietatem decertant,
ζειν ακίνδυνον . hæc linguâproferre tutum effe.
ΕΡΑΝ . Παῦσαι δυσσεβείας ἡμᾶς γρα- ERAN. Define impietatem
Non enim
Φόμενος . ἐδὲ γὰρ ἡμεῖς τὴν θείαν ούφύσ. nobis obiicere .
nos diuinam naturam paffam ef-
σιν πεπονθέναι φαμὲν , ἀλλὰ τὴν αν- fe dicimus
, fed humanam : di-
θρωπείαν · τὴν θείαν δέ γε συμπεπον- vinam
vero vna cum corpore
θέναι τῷ σώματι . paffam effe ,
ΟΡΘ. Τὸ συμπεπονθέναι πῶς λέεN ORTH. Vnà paffam effe quo
γεις ; ὡς τῶν ὅλων ἐμπηγνυμένων τῷ fenfu dicis ? quod clauis corpori
σώματι τὴν θείαν φύσιν τῆς ἀλγηδόνος infixisnatura diuina doloris fen-
τὴν αἴσθησιν δέξασθαι ; fum habuerit ?
ΕΡΑΝ . Ναχι ERAN. Omnino .
ΟΡΘ . Καὶ νῦν, καὶ ἐν τοῖς ἔμπροθεν ORTH . Et nunc , et in fupe-
ἐξετασμένοιςἐδείξαμεν, ἐδὲ τὴν ψυχὴν rioribudifput

s ationibus oftendi
πάντων μεταλαγχάνεσαν τῶν τῷ σώ . mus , ne animam quidem parti-
cipem effe omnium ,quæ ad cor-
ματος ·ἀλλὰ τὸ σῶμα , τὴν ζωτικὴν δύο pus pertinent : fed corpus , vita-
ναμιν δεχόμενον , διὰ τῆς ψυχῆς τὴν lem facultatem accipiens , paf-
αἴσθησιν ἔχων τῶν παθημάτων . εἰ δὲ fionum fenfum habere per ani
mam. Quodfi etiam conceda-
καὶ συγχωρήσαιμεν τὴνψυχὴν τῷ σῴ- mus , animam vna cum corpore
ματι συναλγειν, ἐδὲν ἧτον ἀπαθῆ τὴν pari , nihilominus impatibilem
effe
56 ) άσεβ . Edit . rom. δυσσεβείς,
effe diuinam naturam inuenie. θείαν φύσιν εὑρήσομεν. ὦ γὰρ ἀντὶ ψε

mus. Non enim loco aninæ χῆς συνήφθη τῷ σώματι . ἢ δ συνομο
corpori copulata eft . Anne con-
fiterisipfum animam affumfife ? λόγες αὐτὸν ἀνειληφέναι ψυχήν ;
. ERAN . Sape confeffus fum . ΕΡΑΝ . Πολλάκις συνωμολόγησα .
ORTH . Et animam rationa- ΟΡΘ . Καὶ τὴν λογικὴν ψυχήν ;
?
lemosta tion
ERAN. Omnino.. ΕΡΑΝ . Πάνυγε.
ORTH. Si ergo cum corpore ΟΡΘ . Εἰ τοίνυν μετὰ τῷ σώματος
affunfit animain , conceffimus
ani- ανεί ληφε
δὲ συμπ τὴν
άχει ὴν ,ατι
ψυχσώμ
ν τῷ συνε χωρή
τὴν ψυχ ὴνν,
σαμε
iutem .cuin corpore patiεπί
mam , anima vtique fimul paffa
eft, nondiuinitas eum corpore : ἡ ψυχὴ ἄρα συνέπαθεν , ἐχ ἡ θεότης
* compaffa eft , dolores , vt * ve τῷ σώματι˙ συνέπαθε , τὰς ὀδύνας ως
rifimile eft, per corpus fufci εἰκὸς δεξαμένη διὰ τῷ σώματος . ἀλλὰ
piens . Sed cumcorpore pati ani-
mam dixeritmori,
fortaffe quispi am
συμπά‫ ار‬χειν μὲν ἴσως τῷ σώματι φαίῃ
vna autem nullo modo ,, τις ἂν τὴν ψυχὴν , συναποθνήσκειν δὲ
vnà
Immortalem enim naturam for εδιμῶς ἀθάνατον γὰρ ἔλαχε φύσιν.
tita eft. Ideo et Dominus di . διά τοι τῦτο καὶ ὁ Κύριος ἔφη · Μὴ φο
xit a ) , Nolite timere eos qui 6ῆλθε ἀπὸ τῶνἀποκτενόντων τὸ σῶμα ,
corpus occidunt , animam vero τὴνδὲ ψυχὴν μὴ δυναμένωνἀποκλειναι .
non poffunt occidere . Si ergo εἰ τοίνυν ἐδὲ τὴν ψυχὴν τῷ Σωτῆρος
nec Saluatoris animam dicimus.
confortiummortis habuiffe cum φαμὲν τῷ ι
* σώματ κοινων
ῆσαι θανάτε ,
corpore , quomodo temerariam πῶς ἄν τις τὴν παρ᾽ ὑμῶν
cl. τολμωμένην
blafphemian veftram quis reci- δέξαιτο βλασφημίαν , ἣ τὴν θείαν φύ-
piar,quæ diuinamn naturam mor · σιν μεταλαχεῖν θανάτε λέγειν τολμα ;
tis participem mfuiffe affirmaus
re
auder ? præferti cum Domin και ταῦτα τε Κυρίε νῦν μὲν 57 ) το
nunc corpus oblatum ,nuncani. σῶμα προσφερόμενον , νῦν δὲ τὴν ψ
mam turbatam oftendat . χὴν ταρατομένην ἐπιδεικνύντο
2
ς.
N
ERAN . Vbinam corpus ob . ΕΡΑΝ. Καὶ πῶ τὸ σῶμα προσφε-
‫اد‬
latum oftenditDominus ? an ite- ζόμενον ὁ Κύριος ἔδειξεν ; ἢ πάλιν ἡμῖν
rum nobis tritum illud teftimo την πολυθρύλλητον ὑμῶν προσοίσετε
nium proferetis k) , Soluite tem-
μαρτυρίαν, Λύσατε τὸν ναὸν τέτον, καὶ
plum hoc,et intribusdiebuseri.
ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν ; καὶ τὸν
gain illud ? et euangeliftam no .
bis fuperbientes obtrudetis di- εὐαγγελικὴν ἡμῖν βρενθυόμενοι παρέ-
centem c) , Ipfe autem dicebat ξετε λέγοντα , Αὐτὸς δὲ ἔλεγε περὶ τῷ
de templo corporis fui, et quan- ναῦ τῷ σώματος αὑτῷ , καὶ ὅτε ηγέρθη
do furrexitemortuis , cognoue: ἐκ νεκρῶν , 58 )ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτῶ
runt difcipuli ipfius , quod hoc
ὅτι τ8το 59) επεν ὁ Ἰησᾶς , καὶ ἐπίςευ-
dixiffet Iefus , et crediderunt
faripturæ , et fermoni quem di. σαν τῇ γραφῇ , καὶ τῷ λόγῳ, ᾧ επεν
xit Dominus ? ὁ 60 ) Κύριος ;
ΟΡΘ .
57 ) τό, Ex Edit , rom . et lipf . additum . 58 ) ἔγν . Loco cit . eft ἐμνήσθησαν
59) εἶπε ὁ Ιησ. Ib, ἔλέγεν αὐτοῖς. 6ο) Κύρ . Ib . Ἰησᾶς .
~) Matth. 10, 28. b) Ioh. 2, 19. c) Ib. verf. 21. 22.
IMPATIBILIS. 219
Sw
ΟΡΘ. Εἰ λίαν ὅτω τοῖς θείαις φω ORTH. Si tantopere vos of
ναῖς ἀπεχθάνεσθε , αἳ τὸ μέγα κηρύτ . fendunt diuinæ voces , quæ ma-
gnum diuinæ difpenfationis my-
τεσι τῆς οἰκονομίας μυσήριον , τί δήποτε fteriumprædicant , curnon Mar-
μὴ Μαρκίωνι , καὶ Βαλεντίνῳ , καὶ Μά cionis et Valentini , et Manetis
νητι παραπλησίως , τὰς τοιάςδε φωνάς exemplo eiusmodi voces deletis ?
+
ἐξαλείφετε ; καὶ γὰρ ἐκεῖνοι ταὐτὸ τg. Illi enim hoc fecerunt. Quod
το δεδράκασιν . εἰ δὲ θρασὺ τῦτο δοκεῖ, fi vero audax facinus id videtur ,
5 καὶ ἀνόσιον, μὴ κωμῳδῆτε τῷ Δεσπότη et impium , te Dominiverba
noli
τα ξήματα , ἀλλὰ τοῖς ἀποτόλοις ἀκο . rifui habere , fed apoftolos fequi-
λυθεῖτε πιςεύσασι μετὰ τὴν ἀνάςασιν , crediderunt diuinitatem excitaf
ὡς ἡ θεότης ανέτησεν ὃν ἔλυσαν οἱ 18- fe templum quod Iudzi deftru-
δαῖοι ναόν . xerant.
ΕΡΑΝ. Εἰ μαρτυρίαν ἔχεις τερξαν , ERAN. Si validum habes te-
παῦσαι λοιδορέμενος, καὶ πλήρωσον τὴν ftimonium , define conuitiari, et
ὑπόχεσιν . imple quod pollicitus es.
ΟΡΘ. Μέμνησαι πάντως τῶν εὐαγ · ORTH. Meininifti prorfus

γελικῶν λογίων ἐκείνων , ἐν οἷς τῇ μάννα euangelicorum verborum , in
καὶ τῆς ἀληθινῆς τροφῆς ὁ Κύριος ἐποι- quibus manna cum vero cibo
Dominiis coinparauit .
ήσατο σύγκρισιν,
ΕΡΑΝ . Μέμ νημαι. ERAN. Memini.
ΟΡΘ . Ἐν ἐκείνῳ τῷ χωρίῳ , περὶ ORTH. In eo loco , cum
hæc
τε ἄξῳ τῆς ζωῆς πολλὲς λόγες διεξελ- de pane vitæ differuiffet ,
θῶν , ἐπήγαγε καὶ ταῦτα . ὁ δὲ ἄρτος fubiecit a ) , Panis vero quem
ὃν ἐγὼ δώσω , ἡσάρξ με ἐςὶν , ἣνἐγώ δώ- ego dabo , caro inea eft , quam
In
σω ὑπὲρ τῆς τε κόσμε ζωῆς. καὶ ἔτιν ego dabo pro mundi vita .
ἰδεῖν ἐν τοῖς λόγοις, καὶ τὴν τῆς θεότη . his autem verbis et diuinitatis
τος φιλοτιμίαν , καὶ τὴν δωρεὰν τῆς munificentiam , et carnis dong-
tionem videre licet.
· σαρκός .
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἀπόχρη μαρτυρία ERAN. Ad foluendam quæ-
ftionem non fufficit vnum tefti-
μία λῦσαι τὴν ἀμφισβήτησιν , monium .
ΟΡΘ. Ὁ Αἰθίοψ εὐν& χος ε πολλὰς ORTH. Aethiops Eunuchus
་་
ἀνέγνω γραφὰς , ἀλλὰ, μίαν εὑρὼν προς nonmultas legit fcripturas , fed บ
vno intento * prophetico
φιλικὴνμαρτυρίαν , δι᾿ ἐκείνης ἐποδηγή , monio tetti
perillud ad falutem per-
9η πρὸς σωτηρίαν . ὑμᾶς δὲ ἐχ ἱκανοὶ ductuseft, Vobis vero ad per-
πᾶσαι πάντες ἀπόςολοι καὶ προφῆται, fuadendum non fufficiunt omnes
καὶ οἱ μετ᾿ ἐκείνες τῆς ἀληθείας γενό- apoftoli et propheta , et qui poft
-μενοι κήρυκες . ἀλλ᾿ ὅμως σοι καὶ ἑτέρας illos fuerunt, præcones verita-
EV περὶ τῷ δεσποτικῷ σώματος μαρτυρίας tis. At vero alia etiam tibi de
προσοίσω . οἶθά γε τῆς εὐαγγελικῆς corpore dominico teftimonia
proferam . Nofti euangeli-
3. Ισορίας τὸ χωρίον ἐκεῖνό γε , ένθα cæ hiftoriæ locum illum , in
τὸ πάχα φαγὼν μετὰ τῶν μαθη- quo patcha edens euum diffipa
lis ,
« ) Iph .6, 5te C
lis , typici agni finem oftendit, τῶν, ἔδειξεν μὲν τῇ τυπικῶ προβάτε τὸ
docuitque,
filius corpusquodnam fit vinbra τέλος, ἐδίδαξε
N δὲ τῆς σκιᾶς ἐκείνης ποῖον
1 .
ὑπάρχει σῶμα .
ERAN. Noui hanc hiſtoriam. ΕΡΑΝ . Οἶδα τήνδε τὴν ἱςορίαν .
ORTH . Repete igitur memo- ΟΡΘ. Οὐκῶν ἀναμνήσθητι , τί μὲν
ria, quid accipiens Doininus fre. Κύριος 61) λαβὼν ἔκλασε , τί δὲ τὸ λη-
gerit, et quo nomine acceptum φθὲν προσαγορεύσας εἴρηκεν.
appellarit.
ERAN . Propter eos qui ini- ΕΡΑΝ . Τῶνἀμυήτων ἕνεκα μυζί
tiati funt , obfcurius dicam . κώτερον λέξω . λαβὼν καὶ κλάσας, και
Cum accepiffet et fregiflet , ac τοῖς μαθηταῖς διανείμας ἔφη˙ Τῦτομὲ
difcipulis diftribuiffet , dixita ) ,
Hoc eft corpus meum , quod pro ἐςι
‫ او‬τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον ,
vobis datur , feu frangitur . fe . ἢ κλώμενον , κατὰ τὸν ἀπόςολον καὶ
cundum apoftolum b ). Et tur- πάλιν Τῦτο μὲ ἐτι τὸ αἷμα τὸ τῆς και
fus c) , Hic eft fanguis meus νῆς διαθήκης , τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνό-
noui teftamenti , qui pro
pro multis
effunditur. μενον.
:: ORTH. Diuinitatis ergo non : ΟΡΘ. Οὐ τοίνυν θεότητος ἐμνημό
meminit , paffionis typum often-
νευσε ; τῷ πάθες τὸν τύπον ἐπιδεικνύς ;
'dens ?
ERAN . Nequaquam . ΕΡΑΝ. Οὐ δῆτα .
ORTH. Sed corporis et fan- ΟΡΘ . ᾿Αλλὰ σώματός γε, καὶ αἷ
guinis ? ματος ;
ERAN. Verum eft. ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές .
ORTH. Corpus ergo cruci ΟΡΘ . Σῶμα ἄρα τῷ ςαυρῷ προση-
affixum eft ? λώθη ;
1
ERAN. Videtur . ΕΡΑΝ . Εοικεν.
ORTH . Age vero , hoc etiam ΟΡΘ. Αγε δὴ τόδε προσετάσωμεν.
examinemus . Quando poft re- ηνίκα μετὰ τὴν ἀνάτασιν , τῶν θυρῶν
furrectionem claufis ianuis ad
κεκλεισμένων, πρὸς τῆς ἁγίες ὁ Δεσπό
fanetos difcipulos ingreffus ef
της εἰσελήλυθε μαθητάς , καὶ δείσαν-
Dominus, ettimore perculfos vi-
dit , quonam modometum exe . τας ἐθεάσατο , τίνι τρόπῳ τὸ δέος ἔλυ-
anit, et pro metu fidem immifit ? σε , καὶ πίςιν αντὶ δέες ἐνέθηκεν ;
ERAN . Dixit eis d) , Videte - ΕΡΑΝ . Εἶπεν αὐτοῖς , 62 )Βλέπετε
manus meas, etpedes meos, quia τὰς χεῖράς με, καὶ τὰς πόδας με , ὅτι
ego ipfe fun . Palpate me , et αὐτὸς ἐγώ εἰμι ψηλαφήσατέ με , καὶ
videte , quia fpiritus carnen et s
offa non habet, ficut me videtis ἴδετε , ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀςέα ἐκ
habere . ἔχει , καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα .
ORTH . Corpus igitur ipfis ΟΡΘ. Τὸ σῶμα τοίνυν αὐτοῖς ἀπι
non credentibus oftendit? ςῶσιν ἔδειξεν ;
ERAN . Clarum eft. ΕΡΑΝ. Δῆλον ·
1
ΟΡΘ .
61 ) λαβών. Ex Edit. rom. et lipf. infertum . 62 ) Βλ. Loco cit . eft ίδετε ,
a) Luc. 22, 19. b) 1 Cor. 11, 24. c) Matth. 26, 28. Mare. 14, 24. d) Luc. 24, 39-
IMPATIBILIS. 521
ΟΡΘ. Τὸ σῶμα τοιγαρῶν ἐγήγερ- ORTH . Corpus ergo refur-

rexit ?
ται;
ΕΡΑΝ. Φαίνεται . ERAN . Videtur.
ΟΡΘ. Ὃ δὲ ἀνέτη , τῦτο δήπε καὶ ORTH . Quod autem refurre-
ἐτεθνήκει ; xit, hoc vtique mortuum fuerat ?
ΕΡΑΝ . Ἔοικεν . ERAN. Confentaneum eft ,
ΟΡΘ. Ὃ δέ γε ἐτεθνήκει, τέτο τῷ ORTH . Quod vero mortuum
σαυρῷ προσηλώθη ; eft , id etiam cruci affixum eft ?
ΕΡΑΝ. ᾿Ανάγκη . ERAN . Neceffe eft.
ΟΡΘ. Τὸ σῶμα ἄρα πέπονθε κατὰ * ORTH . Corpus igitur paf #
τὸν σόν γε λόγον . fum eft , vt ipfe agnofcis .
ΕΡΑΝ. Τῦτο φάναι βιάζεται ὁ ERAN . Hoc dicere cogit ar-

gumentationum feries .
τῶν λόγων αρμός .
ΟΡΘ . Σκοπήσωμεν δὲ καὶ ὡδί. ἐγὼ ORTH, Rem autem hoc et-
δὲ πάλιν ἐρήσομαι , σὺ δὲ φιλαλήθως iam modo confideremus . Ego
vero interrogabo : tu veritatis
απόκριναι. ftudio refponde .
ΕΡΑΝ. ᾿Απεκρινᾶμαι. ERAN . Refpondebo .
ORTH. Quando Spiritus fan-
ΟΡΘ. Ὁπηνίκα τὸ πανάγιον τοῖς
ἀποτόλοις ἐπεφοίτησε Πνεῦμα , και το âtus ad apoftolos venit , et ad-
miranda illa , quæ videbant et au-
παράδοξον θέαμά τε καὶ ἄκεσμα diebant multa hominu millia
1 , m
πολὰς ἀνθρώπων παρὰ τὸ δωμάτιον ad domum illam congregarunt,
ἐκεῖνο μυριάδας ἤθροισε , τίνα τῶν ἀπο- quanam tunc primus apoftolo-
· ςόλων ὁ πρῶτος τηνικαῦτα δημηγορῶν rum concionem habensde re-
furrectione dominica dixit ?
περὶ τῆς δεσπολικῆς εἴρηκεν ἀνατάσεως ;
ΕΡΑΝ. Τον θεσπέσιον Δαβὶδ εἰς ERAN. Diuinum Dauidem
μέσον παρήγαγεν , ἔφη τε αὐτὸν ὑπο- in medium produxit, dixitque a )

ipfum ab vniuerforum Deo pro-
χέσεις παρὰ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων δεξά . miniones accepiffe , Chriftum
μενον , ὡς ὁ Δεσπότης Χρισὸς ἐκ κας. Dominum e fruttu lumnborum
πῶ τῆς ὀσφύος αὐτῇ βλατήσει και eius germinaturum , et has cre-
ταύταις πεπιςευκότα , προϊδεῖν τε προ- dentem , ipfius refurrectionem
φητικῶς αὐτῷ τὴν ἀνάτασιν , καὶ διαρ- prophet ice præuidiffe , diferte-
que dixiffe , quod non dere-
· ξήδην εἰπεῖν , ὡς ἐκ ἐγκατελήφθη εἰς
iiata fit in inferno anima eius,
· ᾅδε ἡ ψυχὴ αὐτῇ , ἐδὲ ἡ σαρξ αὐτῷ nec caro eius viderit corruptio-
εἶδε διαφθοράν . nem.
ΟΡΘ. Τέτων τοιγαρῶν ἡ ἀνάςασις . ORTH . Horum igitur eft re-
furrectio.
ΕΡΑΝ . Καὶ πῶς ἄν τις τῆς ἐ τε ERAN. Et quomodo fanæ
θνηκυίας ψυχῆς ἀνάςασιν εποι γε σω- mentis quisquam non mortuæ
animæ refurrectionem dixerit?
φρονῶν ;
ΟΡΘ . Οἱ τῆςἀτρέπτε καὶἀπερι ORTH . Qui diuinitati , quæ
immutabilis eft , et incircum-
fcripta ,
4) Act. 2, 29 -- 31. Pf. 16, 10.
feripta , paffionem etmortem et γράφε θεότητος καὶ τὸ πάθος και

refurreétionem adfcribitis , quo τὸν θάνατον καὶ τὴν ἀνάςασιν λέγον ·
palto nobis derepente fapere
τες εἶναι, πῶς ἡμῖν ἐξαίφνης ἀνεφάνης
videmini, vtetiamanimæ retur.
rectionis tribuere nomen recu- σώφρονες , ὡς παραιτείθαι καὶ τῇ ψυ
fetis ? χῇ προσάπλαν τὸτῆς ἀνατάσεως ὄνομα ;
ERAN . Quia ei quod cecidit ΕΡΑΝ . Ὅτι τῷ πεπτωκότι πρόσ
conuenit nomen refurrectionis. Φορον τὸ τῆς ἀνατάσεως ὄνομα.
ORTH. Sed non fine anima
ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾽ ἐ δίχα ψυχῆς τὸ σῶ
corpus / refurreftionem confe-
μα τυγχάνει τῆς ἀνατάσεως, νεεργό-
quitur : fed diuina voluntate
μενον δὲ τῷ θείῳ βελήματι , καὶ τῇ
renouatum , et fociæ animæ co-
pulatum vitam recipit . An ὁμόζυγι συναπλόμενον , ἀπολαμβάνει τὸ
$non fic Lazarum Dominus re- ζῆν . ἢ ἐχ ἔτω τὸν Λάζαρον ὁ Δεσπό
fufcitauit? της ανέζησεν ;
ERAN. Manifeftum eft quod ΕΡΑΝ. Δῆλον ὡς 8 σῶμα μόνον
corpus non folum refurgat. ἀνίζαται .
ORTH. Apertius docet diui- ΟΡΘ. Σαφέςερον διδάσκει ὁ θεῖος
nus Ezechiel a ). Oftendit enim Ἰεζεκιήλ . ἐπιδείκνυσι γὰρ ὅπως τὸ συν
quemadmodum iufferit Deus
offa concurrere , et quomodo ελθᾶν τὰ ὀξέα προσέταξεν ὁ Θεὸς , καὶ
vnumquodque eorum propriam ὅπως τέτων ἕκαςον τὴν ἰδίαν ἀπέλαβεν
compagem receperit , neruosque αρμονίαν , καὶ ἔφυσε νεῦρα , καὶ φλέβας ,
produxerit , et venas, et arterias , καὶ ἀρτηρίας , καὶ τὰς μεταξὺ τέτων
et carnein his intertextam , et ὑπετρωμένας σάρκας , καὶ τὸ δέρμα
pellem horum omnium integu- τέτων ἁπάντων τὸ κάλυμμα , καὶ τότε
inentum
redire ad,propr
et tunc animas iufierit τὰς ψυχὰς ἐπανελθεῖν πρὸς τὰ οἰκεῖα
ia corpora. παρηγγύησε σώματα .
* ERAN . Hæc vera funt . ΕΡΑΝ. ᾿Αληθῆ ταῦτα.
ORTH . Corpus fane domi-
ΟΡΘ. Τὸ μένοι κυριακὸν σῶμα ταύ ,
nicum corruptionem hanc non
fuftinuit ; fed illæfum perma- την &χ ὑπέμεινε τὴν διαφθορᾶν , ἀλλ᾽
nens , tertio die animamfuam ἀκήρατον διαμεναν ἀπέλαβε τῇ τρίτῃ
recepit . . ἡμέρᾳ τὴν οἰκείαν ψυχήν .
ERAN. Iu confeffo eft.
ΕΡΑΝ . Ωμολόγηται .
ORTH. Forundem igitur eft
paffio , quorum eft mors? ΟΡΘ . Τοιγάρτοι τέτων τὸ πάθος ,
ὧν καὶ ὁ θάνατος ;
ERAN. Omnino.
ΕΡΑΝ . Πάνυγε .
ORTH . Refurrectionis autem ΟΡΘ. Τῆς δέ γε ἀνατάσεως μνημο
mentionem facientes magnus Pe- νεύσας μέγας Πέτρος
ὁ , καὶ μὴν καὶ ὁ
trus et diuinus Dauid , animam
quidem dixerunt non effe dere- θεῖος Δαβὶδ , τὴν μὲν ψυχὴν ἔφασαν
liftam in inferno , corpus vero μὴ ἐγκαταλειφθῆναι εἰς ᾅδε , τὸ δὲ σῶ
non fubiiffe corruptionem ? μα μὴ ὑπομεῖναι διαφθοράν ;
ERAN. Ita dixerunt. ΕΡΑΝ . Οὕτως ἔφασαν .
ΟΡΘ .
a) Ezech. 37, 7. fqq.
IMPATIBILIS.
223
ΟΡΘ . Οὐκ ἄρα ἡ θεότης ὑπέμεινε ORTH . Non igitur diuinitas

θάνατον , ἀλλὰ τὸ σῶμα τῷ χωρισμῷ mortem obiit, fed corpusper at
τῆς ψυχῆς. mæ feparationem .
ΕΡΑΝ. Τῶν ἀτόπων τέτων λόγων ERAN. Abfurda hæc dicta
2,
ἐγώ γε ἐκ ἀνέξομαι , ego non feram,
· ΟΡΘ . Τοῖς οἰκείοις ἐν διαμάχη λό- ORTH. Propriis ergo dictis
γοις σοὶ γὰρ ἦτοί γε , ὃςἀτόπες ὠνέ . repugnas . Tua enim hæc funt,
μασας. quæ abfurda vocafti.
ὅλ ως γε ERAN. Calumniaris me pror-
ΕΡΑΝ . Συκοφαντες με ὅλως
fus . Horum enim dictorum
τῶνδε γὰρ τῶν λόγων ἐδεὶς ἐμός . nullum meum eft.
ΟΡΘ . Ὅταν τινὸς ἐρωτῶντος , ποῖόν ORTH. Quando interrogart-
ἐξι τὸ ζῶον τὸ λογικὸν ὁμῶ καὶ θνητόν , te aliquo ,quodnam fit animat
rationale et mortale , refponderit
ἀποκρίναιτό τις καὶ ἔποι Ανθρωπος ,
quispiam , et dixerit Homo ,
τίνα ἂν καλέσαις ερμηνέα τε λόγε, τὸν vurum eius difti vocabis inter-
ἐξόμενον, ἢ τὸν ἀποκρινόμενον ; pretem , qui interrogat , an qui
refpondet ?
ΕΡΑΝ. Τὸν ἀποκρινόμενον. ERAN . Eum qui refpondet.
ΟΡΘ . Εἰκότως ἄρα ἔφην σὲς εἶναι ORTH. Recte ergo dixi , tua
τέςδε τες λόγες, σὺ γὰρ δήπεθεν ἀπο- difta hæceffe . Τu enim vtique
κρινόμενος , καὶ τὰ μὲν ἀπαγορεύων , τὰ refpondens , et alia reiiciens ,
aliis affentiens , difta confirma-
δὲ συνομολογῶν , ἐβεβαίε τες λόγες . bas.
· ΕΡΑΝ . Οὐκῶν ἀποκρινῶμαι μὲν – ERAN . Itaque deinceps non
ἐδαμῶς , ἐρήσομαι δὲ μόνον˙ σὺ δὲ ἀπο- refpondebo, fed tantum interro-
κρίνε . gabo . Τu vero refponde .
ΟΡΘ . ᾿Αποκρινᾶμαι . ORTH . Refpondebo .
ΕΡΑΝ. Τί δήποτε πρὸς τὴν ἀπο ERAN. Quid dicis ad illa
‫ او‬ξῇσιν ἐκείνην , Εἰ γὰρ ἔγνω-

ξολικὴν φῂς verba apoftolia ), Si enim cogno-
viffent , nunquam Dominum
σαν , ἐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐξαύ-
gloriæ crucifixiffent ? Hic enim
ρωσαν ; ἐνταῦθα γὰρ ἔτε σώματος ,
nec corporis nec animæ fit
ἔτε ψυχῆς ἐμνημόνευσεν . mentio .
ΟΡΘ . Οὐκῖν ἐδὲ τὸ σαρκὶ προθες ORTH.
hic adiicienda eft : ( veftrum hoc
hic adi
τέον ἐνταῦθα τῦτο δὴ 63)ὑμέτερον , τὸ eft icienda eft:aduerfus
commentum ( veftrumVerbi
hoc
κατὰ τῆς τῷ Λόγε θεότητος ἐξευρεθὲν
diuinitatem à vobis excogita-
ὑμῖν μηχάνημα˙ ἀλλὰ γυμνῇ τῇ τῇ tum :) fed nudæ diuini
tati attria
Λόγε θεότητι προσαπτέον τὸ πάθος . buenda eft paffio .
ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς · σαρκὶ γὰρ πέ· ERAN. Nequaquam . Car-
πονθεν · ἡ δὲ ἀσώματος φύσις αὐτὴ neenim paffus eft ( Chriftus ) :
incorporea vero natura per fe
καθ᾿ αὐτὴν παθῶν ἐχ οἵα τε ἦν.
ipla pati non poteft.
ORTH .
63 ) ὗμ. Edit. rom. et lipf. præm . τό, Ytraque habet ἡμέτερον. Minus rede
α) 1 Cor. 2, 8.
224 B. THEODORETI DIALOG, III.
ORTH. Sed verbis apoftoli- ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ἐδὲν προσήκει τοῖς ἀπο
nihil adiiciendum eft.
ςολικοῖς προσθεῖναι ῥητοῖς .
ERAN . Non eft abfurdum , fi ΕΡΑΝ . Οὐδὲν ἄτοπον , τὸν ἀπος
* is qui * apoftoli fcopum nouit, λικὸν εἰδότα σκοπὸν τὸ ἐλλείπον προσ-
id quod deeft expleat. θεῖναι .
ORTH . Diuinis aliquid ad- ΟΡΘ . Προθεῖναι μέν τι τοῖς θέσεις ,
dere infanum eft, et temera- μανικόν ἐξι καὶ θρασύ˙ αναπτύσσειν δὲ

rium. Explicare autem quæ τὰ γεγραμμένα , καὶ τὴν κεκρυμμένην
fcripta funt , et latentem fenten .
αποκαλύπτειν διάνοιαν , ὅσιόν τε καὶ
tiam aperire , lanatum et religio
fum eft . εὐαγές .
ERAN . Reête dixifti. ΕΡΑΝ . ᾿Ορθῶς ἔφης .
ORTH. Nihil igitur abfurdi ΟΡΘ . Οὐδὲν ἦν ἀπεικὸς ἐδ᾽ ἀνόσιον
vel impii fecerimus et nos , f δρώημεν ἂν καὶ ἡμᾶς , ἐρευνῶντες τῶν

fcriptorum mentem perfcrutati γεγραμμένων τὸν νῦν .
fuerimus ?
ERAN. Sane non. ΕΡΑΝ. Οὐ δῆτα
ORTH . Vnà ergo quod late- ΟΡΘ. Κοινῇ τοίνυν τὸ δοκῶν κεκρύο
re videtur inueftigemus. φθαι ζητήσωμεν .
ERAN . Omnino . ΕΡΑΝ , Πάνυγε .
ORTH. Fratrem Domini di- ΟΡΘ . ᾿Αδελφὸν τῷ Κυρίε τὸν θεῖον
vinum Iacobutmagnus appel- Ἰακὼβ ὁ μέγας προσηγόρευσε Παῦλος .
lauit Paulus a ).
ERAN. Verum eft . ΕΡΑΝ. ᾿Αληθές .
ORTH. Quomodo ΟΡΘ. Πῶς τοίνυν αὐτὸν νοήσομεν
ergo
ipfum fratrem intelligemus , di- ἀδελφόν ; πότερον τῇ τῆς θεότητος ,
1
vinitatisne , an humanitatis pro- ἢ τῇ τῆς ἀνθρωπότητος ἀγχισ & α ;
pinquitate ?
ERAN . Vnitas naturas difcer-
ΕΡΑΝ . Τὰς ἡνωμένος φύσεις διε
ni non feram ,
λεῖν ἐκ ανέξομαι.
ORTH. Atqui in prioribus ΟΡΘ. Καὶ μὴν πολλάκις διῆλες ἐν
difputationibus perfæpe diuifi- τοῖς ἔμπροσθεν ἐξετασμένοις . ταὐτὸ δὲ
fti : ethoc ipfum nunc facies .
τῦτο δράσεις καὶ νῦν . ἐἰπὲ γάρ μοι, μο
Dic enim mihi , vnigenitum
Deum Ver bum an Fil ium ap · νογενῆ τὸν Θεὸν Λόγον λέγεις Υἱὸν ;
pellas ?
ERAN . Sic appello . ΕΡΑΝ. Οὕτω λέγω.
ORTH . Vnigenitus vero fo- ΟΡΘ. Ὁ δὲ μονογενὴς τὸν μόνον
lum Filium fignificat ? Υἱὸν δηλοῖ ;
ERAN. Omnino. ΕΡΑΝ . Πάνυγε .
ORTH. Vnigenitus porro fra- ΟΡΘ. Ἥκιτα δὲ ἀδελφὸν οὁ μονογε
trem ininime haber 3 νῆς ἔχει ;
ERAN . Non habet. Fra- ἂν
ΕΡΑΝ . Οὐδαμῶς ἔχει . & γὰρ
trem enim habens vnigenitus ἀδελφὸν ἔχων κληθάη μονογενής .
non diceretur .
ΟΡΘ
α) Gal. I, 19 %
{
IMPATIBILI S..
BILIS
225
ΟΡΘ. Ψευδῶς ἄρα κεκλήκασι τὸν ORTH . Falfo igitur appella-
Iacobum fratrem Domini.
Ἰάκωβον αδελφὸν τῷ Κυρίε . μονογενὴς runt
Vnigenitus enim eft Dominus:
γὰρ ὁ Κύριος , ἥκισα δὲ ἀδελφὸν ὁ μο-
fratrem autem vnigenitus mini-
νογενὴς ἔχει . me habet .
ΕΡΑΝ . ᾿Αλ᾿ ἐκ ἀτώματος ὁ Κύ- ERAN . Sed non fine corpo-
ριος , ἵνα μόνα τὰ τῇ θεότητι προσή- re eftDominus , vt ea fola dicant
κοντα φασὶ τῆς ἀληθείας οἱ κήρυκες . quæ diuinitati congruunt, verita-
‫ار‬ tis præcones .
ΟΡΘ. Πῶς ἂν ἐν δείξαις ἀληθῆ τε ORTH. Quomodo ergo.ve-
ἀποζόλε τὸν λόγον ; rum effe oftenderis quod dicit
apoftolus ?
ΕΡΑΝ. Λέγων ὅτι κατὰ σάρκα ERAN . Si dicam hunc fecun-
ἔτος τῆς δεσποτικῆς συγγενείας μετῇ . dum carnen Domini cognatio-
χέν . nem attigiffe .
ΟΡΘ . Ἰδὲ πάλιν ἡμῖν εἰσήγαγες ORTH. Ecce iterum nobis ,
τὴν παρ᾽ ὑμῶν κατηγορεμένην διαίρεσιν. quam ipfi accufatis , diftinctio-
nem induxifti.
ΕΡΑΝ . Οὐκ ἦν ἑτέρως τὴν συγ- ERAN. Non poterat aliter
γένειαν δεῖξαι. often di cognatio .
i kit }
ΟΡΘ . Μὴ τοίνυν καληγόρει τῶν ἑτέ- ORTH . Noli igitur accufare
ρως τὰ τοιαῦτα διαλύειν ὦ δυναμένων . eos , qui quæ talia funt aliter
explicare non poffunt .
ΕΡΑΝ . Εἰς ἕτερα τὸν λόγον ἀπά * ERAN. Alio fermonem ab-
γες, ἐκκλίναι θέλων τὸ πρόβλημα . ducis, declinare cupiens quod eft
in quæftione .
ΟΡΘ . Οὐδαμῶς , ὦ αγαθέ · διὰ γὰρ ORTH . Nequaquam , o bone .
δὴ τῶν ἐξητασμένων κακεῖνο λυθήσεται. Nam per ea quæ explicata funt,
καὶ σκόπησον οὑτωσί. τῷ Κυρίε αδελ- illud quoque foluetur : atque
hoc modo confidera. Fratrem
φὸν τὸν Ἰάκωβον ακέσας , ὦ τῇ θεότητι
Donini Iacobum cum audifti ,
προσήκειν , ἀλλὰ τῇ σαρκὶ τὴν συγγέ‐
‫اد‬ non diuinitati competere , fed
verav esennas; carni cognationem ,dixifti ?
ΕΡΑΝ. Οὕτως ἔφην. ERAN. Ita dixi.
ΟΡΘ . Κανταῦθα τοίνυν τῷ ςαυρῶ ORTH. Et hic igitur , crucis
τὸ πάθος ακέσας, τῇ σαρκὶ τᾶτο προσ- paffion em cum audieris , eam
carni tribue.
ἁρμότον .
ΕΡΑΝ. Ὁ ἀπόςολος Παῦλος Κύ- ERAN. Apoftolus Paulus a)
1 Dominum gloriæ crucifixum
γιον δόξης τὸν ἐταυρωμένον ἐκάλεσεν .
.vocauit.
ΟΡΘ . Καὶ αὐτὸς ὁ ἀπότολος αδελ- ORTH . Et idem apoftolus Ia-
φὸν τῷ Ἰακώβε τὸν Κύριον προσηγό- cobi fratrem Dominum appella-
ρευσεν . ὁ αὐτὸς δὲ Κύριος κανταῦθα vit. Idem autem eft vtrobique
κακεῖ. εἰ τοίνυν ὀρθὸς εἶ , καὶ τὴν Dominus . Si ergo rette facis
συγγένειαν προσήρμοσας τῇ σαρκὶ, και cognationem tribuens carni , et
paffio
3 a ) 1 Cor. 2 , 8
B. Theod . Tom . IV . P
1
paffio vtique eidem allignanda τὸ πάθος δήπεθεν ταύτῃ προσαρμο
erit. Effet enim longe abfurdif- ςέον. τῶν γὰρ ἀτοπωτάτων , τὴν μὲν
fimum, cognationem quidem per συγγένειαν κατὰ διαίρεσιν ἐννοεῖν , τὸ
diuifionem intelligere , paffionem
autem fine diuifione attribuere. δὲ πάθος ἀδιαιρέτως προσάπτειν .
ERAN. Ego afentior apofto- ΕΡΑΝ. Ἐγὼ πάθομαι τῷ ἀποτό
1o , qui Dominum gloriæ cruci- λῳ , Κύριον δόξης τὸν ἐςαυρωμένον
fixum vocat.
προσαγορεύοντι .
ORTH. Et, ego affentior et ΟΡΘ . Καὶ ἐγὼ πείθομαι καὶ πιτεύω
credo effe Dominum gloria . Κύριον είναι δόξης . ἐγὰρ ἀνθρώπε τις
Non enim hominis alicuius comn- νὸςκοινῆ , ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ τῆς δόξης σω
munis , fed Domini gloriæ cor-
μα ἦν τὸ τῷ ξύλῳ προσηλωθέν . χρὴ
pus ligno affixum fuit. Scien .
dum eft auten , vnionein nomina μέντοι εἰδέναι , ὡς ἡ ἕνωσις κοινὰ ποιεῖ
facere communia. Sic autem τὰ ὀνόματα . σκόπησον δὲ ἑτωσί, τὴν
confidera . Carnem Domini e
σάρκα τε Κυρίε ἐκ τῶν ἐρανῶν καλέλη-
cælis defcendiffe dicis ?
λυθέναι λέγεις ;
ERAN. Sane non. ΕΡΑΝ . Οὐ δῆτα ~ .
ORTH. Sed in vtero Virginis ΟΡΘ. ᾿Αλλ᾿ ἐν τῇ μήτρᾳ τῆς παρ
formatam effe ?
θένε διαπλασθῆναι ;
5 ERAN. Sic dico . ΕΡΑΝ. Οὕτω φημί.
ORTH. Quomodo ergo dicit ΟΡΘ . Πῶς ἦν ὁ Κύριος λέγει , Ἐὰν
Dominus a ), Si videritisFiliuin ἐν 64 )ἴδητε τὸν υἱὸν τῶ ἀνθρώπε ἀνα
hominis adfcendentem vbi erat
βαίνοντα ὅπε ἦν τὸ πρότερον ; καὶ πά
prius. Et rurfus b) ,Nemno ad .
fcendit in cælum , nifi qui de cæ- λιν , Οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν ἐρανὸν ,
C ‫د‬ἐρανῶ
εἰ μὴ ὁ ἐκ τῶ
1o defcendit, Filius hominis qui ‫ا‬ καλαβὰς , ὁ υἱὸς τῶ
eft in calo ?
ἀνθρώπε , ὁ0 ὢν ἐν τῷ ἐρανῷ ;
ERAN . Non dicit de carne , ΕΡΑΝ. Οὐ περὶ τῆς σαρκὸς , ἀλλὰ
fed de diuinitate .
περὶ τῆς θεότητος λέγει.
ORTH. Sed diuinitas eft ex ΟΡΘ. Ἀλλ᾿ ἡ θεότης ἐκ τῷ Θε
Deo et Patre . Quoinodo igitur καὶ Πατρός. πῶςἐν αὐτὸν υἱὸν ἀνθρώ-
eum Filiumhominis vocat ? πε καλεῖ ;
* ERAN . Communia perfonæ ΕΡΑΝ . Κοινὰ τῷ προσώπε γέγονε
euaferunt, quæ funt propria na-
turarum. Idem enim propter τὰ τῶν φύσεων ἴδια . ὁ γὰρ αὐτὸς διὰ
tvnionem , et filius homninis , et τὴν ἕνωσιν , καὶ υἱὸς ἀνθρώπε , καὶ υἱὸς
filiusDei , et æternus , et tempo- Θεῷ , καὶ αἰώνιος , καὶ πρόσφατος , καὶ

ralis , et filius Dauidis , et domi-
υἱὸς Δαβίδ , καὶ κύριος Δαβὶδ , καὶ τ᾿ ἄλ
mus Dauidis , et alia id I genus
fimiliter. λα τὰ τοιάδε ὁμοίως.
ORTH . Admodum refte .
ΟΡΘ. Μάλα ὀρθῶς . εἰδέναι μέντοι
* Sed illud * quoque fciendum eft ,
κακεῖνο χρὴ, ὡς & σύγχυσιν εἰργάσαλο
quod nominum communio non
τῶν φύσεων ἡ κοινότης τῶν ὀνομάτων .
fecerit confufionein naturarum .
dia
64) id . Loco cit. eft θεωρῆτε .

a ) Ioh. 6, ( 2 . b) Ib. c. 3, 13.
ΙΜΡΑΤΙ B I L I S.
227
διὰ 2 γάρ τοι τέτο καὶ διαγνῶναι ζητῶμεν, Idcirco enim difcernere queri-
1 πῶς μὲν υἱὸς Θεῷ, πῶς δὲ πάλιν ὁ αὐ mus , quomodo Dei filius , quo-
τὸς υἱὸς ἀνθρώπε , καὶ πῶς ὁ αὐτὸς modo rurfus filius hominis , et
quomodo idem heri, hodie , et in
χθες , σήμερον , καὶ εἰς τὰς αἰῶνας˙ καὶ
fecula . Et pia verborum diftin-
τῇ εὐσεβῶ διακρίσει το λόγο σύμφωνα ctione conuenire inter fe contra-
τἀναντία εὑρίσκομεν . ria deprehendimus.
ΕΡΑΝ . Ὀρθῶς εἴρηκας . ERAN. Recte dixifti.
ΟΡΘ. Ωσπερ τοίνυν καταδεξηκέναι ORTH. Sicut ergo defcendif.
μὲν ἐκ τῶν ἐρανῶν τὴν θείαν φύσιν ἔφη- fe quidem e calis diuinam na-
θα ,υἱὸν δέ γε ἀνθρώπε κληθῆναι αὐ. homi turam nisdicebas eamcaufa
vnion,is filium
verovoca tam
τὴν διὰ τὴν ἕνωσιν εξηκας · ἔτω προση ·
dixitti : fic dicereconuenit , ligno
λωθῆναι μὲν τῷ ξύλῳ τὴν σάρκα προσ-
quidem affixam effe carnem ,
ήκει λέγειν , ἀχώριζον δὲ ταύτης εἶναι confiteri autem ,minime fepara-
2
τὴν θείαν φύσινὁμολογῶν, καντῷ σαυ . tam ab hac fuiffe diuinam natu-
ζῷ , καὶ τῷ τάφῳ , πάθος ἐκεῖθεν 8 δε. > iam , fiue in cruce, fiue in fepul-
χομένην · ἐπειδὴ πάχει
, ν ἐ πέφυκε ν , ἐ . cio , paffionis inde nihil fufci-
δέ γε θνήσκειν , ἀλλ᾽ ἀθάνατον ἔχει καὶ pientem : quia nec pati nec mo-
fi natura fua poteft , fed inmor-
ἀπαθῆ τὴν ἐσίαν . ταύτῃ τα καὶ Κύριον
talem et impatibilemn habet fub-
δόξης τὸν ἐςαυρωμένον ὠνόμασε , τὸ τῆς ftantiam . Sic et Dominum glo-
ἀπαθῶς φύσεως ὄνομα τῇ παθηῇ προς- riæ crucifixum appellauit, impa-
tibiis naturæ nomen attribuens
νάμας , ἐπειδήπες αὐτῆς ἐχρημάτισε
patibili , quia ipfius corpus erat .
σῶμα . προσεξετάσωμεν δὲ καὶ τῷτο. Hoc vero etiam expendamus .
ὁ θεῖος εἶπεν ἀπόςολος , Εἰ γὰρ ἔγνω- Diuinus apoftolus dixit a) , Si
‫اد‬ enim cognouiffent , Dominum
σαν , ἐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐταύ- gloriæ non crucifixiffe . Cruc
nt i-
ζωσαν . ἐςαύρωσαν τοίνυν ἣν ἔγνωσαν fixerunt ergo naturam quain no-
φύσιν, εχ ἣν πάμπαν ηγνόησαν . εἰ δὲ verant, non quampenitus igno-
‫اد‬
ἔγνωσαν ἣν ἠγνόησαν, ἐκ ἂν ἐξαύρωσαν quam ignorabant, non crucifixif-
ἥνπερ ἔγνωσαν· ἐπειδὴ δὲ τὴν θέαν fent quam nouerant . Sed quia
diuinam
ἠγνόησαν , τὴν ἀνθρωπείαν ἐξαύρωσαν. ciuci ignorabant
afixer unt . An, humanam
illos non
ἢ ἐκ ἀκήκοας αὐτῶν λεγόντων , Περὶ audiuifti dicentes b) , Ob bonum
καλῶ ἔργε 8 λιθάζομέν σε , ἀλλὰ περὶ opus non lapidamus te , fed ob
‫اد‬
βλασφημίας , ὅτι ἄνθρωπος ὤν , ποιεῖς blafphemiam , quodcum homo
fis , teipfum facias Deum ? Per
65 ) σεαυτὸν Θεόν ; διὰ δὲ τέτων δηλῶ .
hæc autem oftendunt , quod
σιν, ὡς ἣν μὲν ἑώρων ἐπεγίνωσκον φύσιν , quam videbant naturam agno-
τὴν δέ γε ἀόραῖον παντάπασιν ἠγνόεν. verint , inuifibilem vero prorfus
‫ار‬
εἰ δὲ κακεῖνον ἐπέγνωσαν , ἐκ ἂν τὸν Κύ . ignorarint . Quod fihanc etiam
agnouiffent , Dominum gloriæ
ριον τῆς δόξης ἐταύρωσαν. non crucifixiffent .
ERAN
65 ) σεαυτ . Editio prior habebat ξαυτόν ,
a ) 1 Cor . 2, 8. b) Ioh . 10,

xo , 33.
ERAN. Sunt hæc quidem ΕΡΑΝ . Ταῦτα μὲν ἀμηγέπη τὸ ἑα

probabilia. Sed patrum , qui κὸς ἔχει. ἡ δὲ τῶν πατέρων τῶν ἐν Νι
Nicaæ conuenerunt
Qtrina,vnigenitum , fidei
ipfum ,Deumdo- καία συνεληλυθότων διδασκαλία της
verum , confubftantialem Patri, πίςεως αὐτὸν τὸν μονογενῆ , τὸν ἀληθι

paffum et crucifixum effe af- νὸν Θεὸν , τὸν ὁμούσιον τῷ Πατρὶ , πα
firmat. θεῖν καὶ ςαυρωθῆναι φησί.
ORTH. Apparet te oblitum ΟΡΘ. Τῶν πολλάκις ὁμολογηθέντων
effe eorum quæ fæpe confeffuses . ὡς ἔοικεν ἐπιλέλησαι.
ERAN. Quorumnam ? ΕΡΑΝ. Ποίων ;
ORTH. Quod poft vnionem ΟΡΘ. Ὅτι μετὰ τὴν ἕνωσιν , ἑνὶ
vni perfonæ et fublimnia et humi προσώπῳ καὶ τὰ ὑψηλὰ καὶ τὰ τὰ
lia tribuat diuina fcriptura . For-
πενὰ προσάπτε ἡ θεία γραφή . ἴσως
ignoras, quod
taffeautem et illud δὲ κακεῖνο ἠγνόησας, ὡς εἰρηκότες πρό-
cum prius dixiffent celeberrimi
patres incarnatum , hominem fg . τερον οἱ πανεύφημοι πατέρες , σαρκω
* &tum , tunc fubiunxerint * paf. θέντα, ἐνανθρωπήσαντα , τότε ἐπήγα-
fum , crucifixum , et cum capa- γον , παθόντα , ςαυρωθέντα , καὶ τὴν
cem paffionis naturam prius δεκτικὴν τῷ πάθες προδείξαντες φύσιν,
oftendiffent , tum deinde paffio-
nis mentionem adiecerint. ὅτω τὸ πάθος τοῖς λόγοις προσέθηκαν .
ERAN. Patres filium Dei , ΕΡΑΝ . Οἱ πατέρες τὸν υἱὸν τῇ
qui eft lumen de lumine , et ex Θεğ , τὸ ἐκ τῶ φωτὸς φῶς , τὸν ἐκ τῆς
Patris fubftantia, paffum et cru-
cifixum dixerunt. ἐσίας τῷ Πατρὸς , ἔφασαν παθεν τε
καὶ ταυρωθῆναι.
ORTH . Sape dixi , quod et ΟΡΘ . Πολλάκις ἔφην , ὡς καὶ τὰ
diuina et humanavna perfona θεῖα καὶ τὰ ἀνθρώπεια τὸ ἓν δέχεται
recipiat. . Ideo et beatiffimi Pa-
πρόσωπον. διάτοι τῦτο καὶ οἱ τρισμα .
tres , cum docuiftent quomodo •
in Parrem credendum fit , et ad κάριοι πατέρες , ὅπως δε πιςεύειν εἰς
Filii perfonan tranfiiffent , non τὸν Πατέρα διδάξαντες , καὶ εἰς τὸ τῶ
ftatim dixerunt, Et in filium Dei, Yig πρόσωπον μεταβάντες , ἐκ ἐἶπον εὖ-
etfi valde confequens erat , vt θύς , Και εἰς τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ · καίτοι
cum de Deo et Patre dixiffent, λίαν ἀκόλυθον ἦν , τὰ περὶ Θεῷ καὶ
ftatim Filii appellationem fubii-
cerent: fed voluerunt fimul et Πατρὸς εἰρηκότας , εὐθὺς καὶ τὴν τῇ
Υἱ θεῖναι προσηγορίαν . ἀλλ᾿ ἠδελήθη
de diuinitate , et de difpenfatio-
ne doctrinam nobis tradere , ne σαν ὁμῶ καὶ τὸν τῆς θεολογίας , καὶ
alia diuinitatis , alia humanitatis τὸν τῆς οἰκονομίας ἡμῖν παραδέναι λό

a
perfona exiftimaretur . Et ideo γον , ἵνα μὴ ἄλλο μὲν τὸ τῆς θεότητος ,
iis quæ de Patre dicta erant fub- ἄλλο δὲ τὸ τῆς ἀνθρωπότητος πρόσω
iunxerunt , quomodo credendumn που νομισθῇ . τότε δὴ χάριν, τοῖς περὶ
" fit etiam in Dominum noftrum τῷ Πατρὸς εἰρημένοις ἐπήγαγον, ὡς χρὴ
Iefum Chriftum , filium Dei. πιτεύειν καὶ εἰς τὸνΚύριον ἡμῶν Ἰησῶν
Chriftus vero poft incarnatio- Χρισὸν, τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ . Χριτὸς δὲ με
nem Deus Verbum vocatus τὰ τὴν ἐνανθρώπησιν ὁ Θεὸς Λόγος
\
eft . Hoc itaque nomen omnia ἐκλήθη . τέτο τοίνυν τὸ ὄνομα πάντα
δέχε-
IMPATIBILIS, 229
δέχεται , καὶ ὅσα τῆς θεότητος , και recipit, et quæ funt diuinitatis,
ὅσα τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια . 66 ) ἐπί. et quæ humanitatis funt pro-
quænamEt tamen
γιγνώσκομεν δὲ ὅμως , τίνα μὲν ταύτης, pria. quænam il-,
huius , agnofcinus
τίνα δὲ ἐκείνης τῆς φύσεως · καὶ τᾶτο lius natura fint propria : id
καὶ ἐξ αὐτῇ τῇ συμβόλε τῆς πίςεως quod ex ipfo etiam fidei
καταμαθῶν εὐπετές . τίνι γὰρ , επέ fymbolo facile eft intelligi
‫ע‬ μοι , προσαρμότlεις τὸ ἐκ τῆς ἐσίας τῷ Viri enim , dic mihi,tribuis
illud ex fubftantia Patris ? diui-
Πατρός ; τῇ θεότητι , ἢ τῇ ἐκ σπέρμα- nitati ,an ex femine Dauidis
for-
τις Δαβὶδ διαπλασθείσῃ φύσει ; matæ naturæ ?
ΕΡΑΝ. Δῆλον ὡς τῇ θεότητι. ERAN. Clarum eft , quod
diuinitati.
ΟΡΘ. Τὸ δὲ Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεῷ ORTH. Deum autem verum
de Deo vero , vtrius proprium ef-
ἀληθινῆ , τίνος ἴδιον εἶναι φής ; τῆς θεό .
fe dicis, diuinitatisne , an huma-
τητος , ἢ τῆς ἀνθρωπότητος ; nitatis ?
ΕΡΑΝ. Τῆς θεότητος. ERAN. Diuinitatis.
ORTH. Eiusdem ergo cum
· ΟΡΘ. Οὐκῶν καὶ τῷ Πατρὶ ὁμος .
Patre eft fubftantiæ , non caro ,
σιος , ἐχ ἡ σαρξ , ἐδέ γε ἡ ψυχή˙ κτι nec anima , creatæ enim funt
καὶ γὰρ αὗται · ἀλλ᾿ ἡ θεότης , ἡ τὰ hz: fed diuinitas , quæ omnia
πάντα τεκτηναμένη ; fabricauit?
ΕΡΑΝ . ᾿Αληθές . ERAN. Verum eft.
ORTH. Sic igitur oportet
ΟΡΘ. Οὕτω δὴ ἦν χρὴ πάθος ἀκέ .
ονίας, καὶ ςαυρὸν, ἐπιγινώσκειν τὴν φύ- eos qui paffionem et crucem au-
quæ
σιν τὴν δεξαμένην τὸ πάθος, καὶ μὴ τῇ paffionem fufcepit ,nec eam im-
ἀπαθῇ προσάπτειν , ἀλλ᾿ ἐκείνῃ , ἣ τέ- patibili tribuere , fed illi quæ
hanc ob caufam affumta eft.
τε γε ἕνεκα προσελήφθη . ὅτι γὰρ καὶ Quod enim etiam admirandi
οἱ ἀξιάγαςοι παλέρες ἀπαθῆ τὴν θείαν patres impatibilem effe diuinam
ὡμολόγησαν φύσιν, τῇ δὲ σαρκὶ τὸ πά- naturam confeffi fint , et carni
θος προσήρμοσαν, μαρτυρεῖ τὸ τῆς πί. paftionem afignarint, teftatur
Fidei claufula , quæ fic habet :
ςεως τέλος. ἔχει δὲ ὅτως · Τὲς δὲ λέ. Eos vero qui dicunt , Erat tem-
γοντας , Ην ποτὲ ὅτε ἐκ ἦν , καὶ πρὶν pus quando non erat , et prius-
કેન્દ્ર ὄντων quam
γεννηθῆναι ἐκ ἦν , καὶ ὅτι ἐξ ἐκ nafceretur non erat, et
quod ex non exftantibus factus
ἐγένετο , ἢ ἐξ ἑτέρας τινὸς ὑποτάσεως fit, vel * ex aliqua alia hypo-
ἢ ἐσίας 67 ) φάσκοντας εἶναι τρεπτὸν ftafi vel effentia , et qui muta-
bilem vel alterationi obnoxium
ἢ ἀλλοιωτὸν τὸν υἱὸν τῷ Θε8 , τέτες effe dicuntfilium Dei,hos ana-
C
ἀναθεματίζει ἡ ἁγία καθολικὴ καὶ themnatizat fanta catholica et
Vide ergo
ἀποτολικὴ ἐκκλησία . ὅρα δὲ ὧν ὁποίαν apoftolica ecclefia.
2 qualem pœnam comminati fint
ἠπώλησαν τιμωρίαν τοῖς τὸ πάθος τῇ iis qui diuinz naturæ paffionem
θεία φύσει προσάπτεσιν. tribuunt.
P 3 ERAN.
66 ) ἐπιγ . Edit. rom . et lipf . ἐπιγινώσκομεν . 67 ) φάση . Edit . prior habebat

φάσκοντες .
ERAN . Demutatione et alte-
ΕΡΑΝ. Περὶ τροπῆς αὐτοῖς ὁ λό
ratione eis ibi fermo eft.
γος ἐνταῦθα , καὶ ἀλλοιώσεως.
ORTH . Paffio autem quid
ΟΡΘ . Τὸ δὲ πάθος τί 2 ἕτερόν ἐςι , ἢ
eftaliud , quain mutatio et elte τροπὴ καὶ ἀλλοίωσις ; εἰ γὰς ἀπαθὴς
ratio ? Si enim, cum impatibilis
effer ante incarnationem , poft πρὸ τῆς σαρκώσεως ὤν , μετὰ τὴν σάς-
incarnationem paffus eft, et fi κωσιν ἔπαθε , τροπὴν δήπεθεν ὑπομεῖς
* cum immortalis effet ante af- νας ἔπαθε καὶ εἰ ἀθάνατος πρὸ τῆς
fumtionem humanæ
1 ἐνανθρωπήσεως ὤν, ἐγεύσατο θανάτε ,
guftauitmortem , vt vos dicitis κατὰ τὸν ὑμέτερον λόγον , μετὰ τὴν
poft affumtam humanam natu-
ram , omnnino mutatus eft,mor ἐνανθρώπησιν, ἀλλοιώθη πάντως θνητὸς
talis faftus ex immortali. Sed ἐξ αθανάτε γενόμενος, ἀλλὰ τες τοι
tales fermones, ethorum aucto . & ς δε λόγες , καὶ μὲν δὴ καὶ τὸς τέτων
res , laudatilini patres ex facris πατέρας , τῶν ἱερῶν οἱ πανεύφημοι πα-
feptis exterminant , et tanquam τέρες ἐξελαύνεσι περιβόλων , καὶ ὡς σε
putrida membra a fano corpore σηπότα μέλη τῷ ὑγιαίνοντοςἀποκόπ
refecant . Quamobrem hosta-
mur te , vt pcnam metuas , et σισώματος. ᾗ δὴ χάριν σὲ παρακαλῶ .
blafphemiam detefteris . Often . μεν δεῖσαι τὴν τιμωρίαν , καὶ μισῆσαι
dam autem tibi fanctos patres τὴν βλασφημίαν. δείξω δέ σοι καὶ ἐν
hæcipfa, quæ a nobis exponen · ἰδίοις συγγράμμασι ταῦτα τες αγίες
da fint , in fcriptis fuis fenfile . πατέρας πεφρονηκότας ἃ διεξέλθωμεν
Quorum nonnulli admirando
illi concilio interfuerunt , alii ὧν ἔνιοι μὲν τῆς θαυμασίας ἐκείνης, ὁμης
poft eos in ecclefis floruerunt , γύρεως ἐκοινώνησαν, τινὲς δὲ μετ᾿ ἐκεῖ
quidam etiam multo ante or- ν8ς ἐν ταῖς ἐκκλησίας διέπρεψαν , τινὲς δὲ
bein terrarum olim illuftraue- πάλαι καὶ πρόπαλαιτὴν εἰκεμένην
runt. Sed neque temporum ἐφώτισαν.
ἀλλ᾽ ἔτε τὸ διάφορον τῶν
difcrimen , neque linguarum di- καιρῶν, ἔτε τὰ ἑτερόγλωτ ]ον τῶν φωνῶν ,
verfitas , confonantiam turbauit :
τὴν συμφωνίαν ἐπήμανεν , ἀλλ᾽ ἐοίκασι
fed lyræ fimiles videntur , quæ
multas quidem et diuerfas chor . λύρα , πολλὰς μὲν ἐχέσῃ καὶ διαφόρες
das habet , vnum autem fono- χορδάς , μίαν δὲ ἠχὴν παναρμόνιον
rum concentum efficit. ἀφιεσῃ .
ERAN. Pergratam mihi et ΕΡΑΝ. Ἐρασμίαν ἐμοὶ καὶ τριπό-
expetendam narrationem affures . θητον προσοίσεις ἀκρόασιν. ἀναμφίλες
Certiffima eft enim talis doctri-
na , et vtiliffima. κτος γὰρ ἡ τοιαύτη διδασκαλία , καὶ
λίαν ἐξὶν ὀνησιφόρος.
ORTH. Fac igitur pateant ΟΡΘ . ᾿Αναπέτασον τοίνυν τὰς
aures , et fpiritualium fontium κοας , καὶ τῶν πνευματικῶν κρενῶν ὑπο-
fluenta excipe .
δέχε τὰ νάματα .
ΤΟΥ
IMPATIBILI S. 231
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ SANCTI IGNATII
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ Σ EPISCOPI ANTIOCHENI

ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΣ. ET MARTYRIS.
Ἐκ τῆς πρὸς Σμυρναίος Ex epiftola ad Smyrnaos.

ἐπιςολῆς . Euchariftias et oblationes non
Εὐχαριτίας 68) καὶ 69 ) προσφοράς adinittunt ( Gnoftici ), quod non

ἐκ ἀποδέχονται , διὰ τὸ μὴ ὁμολογεῖν confiteantur Eucharitiam car- 1
τὴν εὐχαριτίαν σάρκα εἶναι τῷ Σωτῆ . vem effe Saluatoris noftri Iefu
ρος ἡμῶν Ἰησὲ Χρισε , τὴν ὑπὲρ τῶν κ . Chrifti, quæ pro peccatis noftris
μαρτιῶν ἡμῶν παθῶσαν , ἣν τῇ χρητό . palia eft,quam Pater benignita .
te fua fufcitauit.
τητι ὁ Πατὴς ἤγαρεν .
ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ * IR ΕΝΑ ΕΙ *
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΟΥΓΔΟΥΝΟΥ. EPISCOPI LVGDVNENSIS.
Ex tertio libro aduerfus hære-

Ἐκ τῷ τρίτῳ λόγῳ τῶν εἰς fes. (a ) Manifeftum eft igitur,
τὰς αἱρέσεις .
Τ Φανερὸν ἐν ὅτι Παῦ- quoniam Paulus alium Chriftum
λος ἄλλον Χριζὸν ἐκ οἶδεν , ἀλλ᾽ ἢ τέτον nefcit , nifi hunc folum , qui et
τὸν καὶ παθόντα , καὶ ταφέντα , καὶ ‫ اد‬paftus et fepultus eft , et refur-
ἀναπάντα , καὶ γεννηθέντα , ὃν καὶ ἀν. rexit , qui et natus eft, quem et
hominem vocat. Cum enim
θρωπον λέγει. εἰπὼν γὰρ , Εἰ δὲ Χρισὸς dixiffet a ) , Si autem Chriftus
κηρύσσεται ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται , annuntiatur quod amortuis re-
ἐπιφέρει, τὴν αἰτίαν ἀποδιδὲς τῆς σαρ- furrexerit , fubiungit , rationem
iκώσεως
c αὐτῷ · ἐπειδὴ γὰρ δι᾽ ἀνθρώπε reddens incarnationis eius , b )
ὁ θάνατος , 70)καὶ δι᾿ ἀνθρώπε ἀνά- Quoniam per hominem mors, et
5ασις 71) νεκρῶν. καὶ πανταχῆ ἐπὶ τῷ per hominem refurrectio mor-
tuorum . Etvbique, loquens de
πάθες τῷ Κυρίε ἡμῶν, καὶ τῆς ἀνθρως paffione Domini noftri , et hu-
πότητος αὐτῷ , καὶ τῆς νεκρώσεως , τῷ manitate ipfius , et morte , Chri-
το Χριτ8 κέχρηται ὀνόματι, ὡς ἐπὶ τῇ , fi vfus eft nomine, vt cum ait c ),
Μὴ τῷ βρώματί σε ἐκεῖνον ἀπόλλυε , Noli efci tuâ perdere illum, pro
quo Chriftus mortuus eft. Et
ὑπὲρ ὁ Χρισὸς ἀπέθανε . καὶ πάλιν , ferumd c autem
Nunc
), Nun
iterum d ), autem in Chri-
in Chri -
Νυνὶ δὲ ἐν 72) Χρισῷ οἱ πολὲ ὑμεῖς ὄντες
μακρὰν, ἐγενήθητε ἐγγὺς , ἐν τῷ αμαλι longe remori, faati eftis proximi
τῷ Χρι58 . καὶ πάλιν, Χρισὸς ἡμᾶς ἐξη- infanguine Chrifti. Et iterum e) ,
Chriftus nos redemit de maledi-
γόρασεν ἐκ τῆς καλάρας τονόμε , γενόμε ·
gione legis , fiatus pro nobis
νὸς ὑπὲρ ἡμῶν κα ]άρα˙ γέγραπται γὰς, malediatio : quia feriptum eft ,
P 4 Male-
68) καὶ προσφ . ἐκ ἀποδ . Aliil . c. legunt, καὶ προσευχῆς ἀπέχονται. 69) προσφ .
Alii legunt προσευχάς. 70 και . Deerat in Edit . priori. 7I ) νεκρ •
Delendum effe vifum eft ea , quod præcedebat in Edit. priori. 2 ) Χρ .
Deeft Ἰησã . Mutatus etiam eft ordo verborun in iis quæ fequuntur.
a ) 1 Cor . 15, 12. b ) Ib. verf . 21. c ) Rom. 14, 15. a) Ephef. 2, 13. e) Gal . 3, 13.
ཞ Deut . 21, 23.
(a ) Cap. 20 .
Maledictus omnis qui pendet in Επικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ

ligno. EIVSDEM , ex eodem
τε αὐτὸ λόγ8.
αὐτῇ ,. ἐκ τῶ
ξύλο . Τ8αυτ8
libro (b ). Sicut enimhomo erat, Ωσπερ γὰρ ἦν ἄνθρωπος
ἵνα πειρα-
vt tentaretur , fic et Verbum , vt θῇ , ὅτω καὶ Λόγος ἵνα δοξασθῇ . ήσυ
glorificaretur : requiefcente qui χάζον
τος μὲν τῇ Λόγε ἐν τῷ πειράζει
dem Verbo , cum tentaretur , et
crucifigeretur,, et moreretur : \ εαι , 73 )και ταυρεθαι , καὶ ἀποθνή
adftante autem homini , cum σκειν 74) συγγινομένε δὲ τῷ ἀνθρώπῳ
vinceret , et fuftineret , et be. ἐν τῷ νικᾶν , καὶ ὑπομένειν , καὶ χρηςεύε.
nignitate vteretur , et refurge . θαι , καὶ ἀνίσασθαι , καὶ ἀναλαμβάνε
ret , et in calum affumeretur . παι. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τ8 έ . λό-
EIVSDEM , ex libro J. eiusdem γε τῆς αὐτῆς πραγματείας .

operis ( c) . Cum igitur proprio 75 ) Τῷ ἰδίῳ ἐν αἵματι λυτρωσαμένε
fanguine nos Dominus redene . ἡμᾶς τῷ Κυρίε , καὶ δέντος τὴν 76)ψυ
rit , et pro animabus noftris χὴν ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων ψυχῶν , καὶ
animam fuam dederit , et car . τὴν σάρκα τὴν ἑαυτῷ ἀντὶ τῶν ἡμετέ-
nem fuam pro carne noftra. ζων σαρκῶν .
SANCTI HIPPOLYTI ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ

EPISCOPI ET MARTYRIS. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΣ.
Ex epiftola ad quandam regi.

nam. Primitias igitur hunc vo- Ἐκ τῆς πρὸς βασιλίδα τινα
catdormientium ,et primogeni ἐπιτολῆς . Απαρχὴν ἐν ( 7 ) τἔτο λέ
tum ex mortuis. Qui cum re. γα τῶν κεκοιμημένων , ἅτε πρωτότοκον
furrexiffet, et vellet oftendere id τῶν νεκρῶν . ὃς ἀναξάς , καὶ βελόμενος
ipfum fufcitatum fuiffe , quod ἦν τὸ ἐγηγερμένον ,
ἐνδεικνύναι ὅτι τότο ην
mortuumfuerat , dubitantibus ὅπερ ἦν καὶ ἀποθνῆσκον , διταζόν ]ων τῶν
apoftolis , Thomam accerfens ,
dixit a ) ,Veni, palpa , et vide, μαθητῶν, προσκαλεσάμενοςτὸνΘωμᾶν,
quia fpiritus carnem etolla non ἔφη δεῦροψηλάφησον καὶ ἴδε, ὅτι πνεῦ
habet , ficut me videris habere . μα ὀτῶν καὶ σάρκα ἐκ ἔχει , ὡς ὑμᾶς
EIVSDEM , ex eadem epiftola .
με θεωρεῖτε ἔχοντα . Τ8 αὐτῷ , ἐκ
hunc quod
a nobis diftum eft teftimonio τῆς αὐτῆς ἐπιςολῆς . ᾿Απαρχὴν
fuo confirunauit, quodex eadem τέτον εἰπὼν ἐπεμας]ύρησετῷ ὑφ᾿ ἡμῶν
maffa carnem affumens Salua · εἰρημένῳ , ὡς ἐκ τῷ αὐτῷ φυράματος
tor (nofter,) hanc fufcitarit, fa . σάρκα λαβὼν ὁ Σωτὴς , ἤγειρε ταύτην ,
ciens eam primitias carnis iufto · ἀπαρχὴν ποιέμενος τῆς τῶν δικαίων
σας-
73 ) και savg . Vetus Interpres Irenæi præmittit et inhonorari. Excidiffe vi-
detur καὶ ἀτιμάζεθαι . 74) συγγ. Hanc lectionem Grabius adoptauit ,
miffa altera quæ habebat συγγινομένῳ . 75 ης)) τῷ --- ἡμετ . σαρχῶν. Hæc refe-
runt fe ad ea quæ deinde fequuntur , fed latine tantum exftant, perierunt
omnes hareticorum doftrina . 76 ) ψυχ . Excidiffevidetur τὴν ἑαυτῶ . 77 ) τῦτο .
Incertum , an legendum fit τέτον.
* ) Luc. 24, 39 .
( 3) Cap. 21. (c ) Cap . 1.
IMPATIBILIS.
233
σαρκὸς, ἵν᾽οἱ πάνες ἐπ᾿ ἐλπίδι τε ἐγηγερ. rum ,vt nos *omnes qui eredidi-
μένω προσδόκιμον τὴν ἀνάτασιν ἕξωμεν mus , refufcitati huius fidu-
cia futuram refurrectionem ex-
οἱ πιτεύσαντες . Τ8 αυτ8,78 ) ἐκ τ8 fpectenus . EIVSDEM , ex
λόγε ες τες δύο ληςάς . ᾿Αμφό P . fermone de duobus latronibus.
τερα παρέχε τὸ τῷ Κυρίε σῶμα τῷ κό . Vtrumque mundo exhibuit cor-
σμῳ , αἷμα τὸ ἱερὸν , καὶ ὕδως τὸ ἅγιον . pus Domini, fanguinem facrum ,
et aquam fanétam . EIVSDEM,
79) Τῇ αὐτῇ ‫ اد‬, ἐκ τῇ αὐτῇ λόγ8 . ex eadem Oratione . Et corpus ,
Καὶ νεκρόν τε ὂν τὸ σῶμα κατὰ τὸν ἀν· quamnuis humnano more mor
θρώπινον τρόπον , μεγάλην ἔχει ζωῆς ἐν tuum ,magnam in fe vitæ vim
αὐτῷ δύναμιν . ἃ γὰρ ἐ προχεῖται τῶν habet. Quæ enim ex mortuis
νεκρῶν σωμάτων, ταῦτα ἐξ αὐτῷ προε- corporibus non profluunt , ex
, vt fciremus , quantum ad vi
χέθη, αἷμά τε καὶ ὕδωρ˙ ἵν᾿ εἰδείημεν 2
ἡλίκον ἡ κατασκηνώσασα δύναμις ἐν τῷ tam valeat potefta quæ in cor-
s
σώματι πρὸς ζωὴν δύναται , ως μήτε αὖ- pore habitauit , vt nec ipfum
τὸ τοῖς ἄλλοις ὅμοιον φαίνεθαι νεκρὸν , fimile aliis cadauer videatur ,
ἡμῖν δὲ τὰ ζωῆς αἴτια προχειν δύνασαι. et nobis
funder e. vitæ caufas , poffit ef
EIVSD EM ex eadem.
Τῷ αὐτῇ , ἐκ τῇ αὐτῇ λόγ8 . Oratione . Non confringitur os
Οὐ συντρίζεται δὲ ὀξῶν τῷ ἁγίῳ προβά- fandti agni , oftendente figura ,
τε , δεικνύντος τῷ τύπε μὴ καθικνέμε · paffionem non artingere virtu-
νον τῆς δυνάμεως τὸ πάθος . σώματος tem . Corporis enim virtus
funt offa .
γὰρ ὀξέα δύναμις .
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ SANCTI EVSTATHII

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΚΑΙ 5 EPISCOPI ANTIOCHENI
ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ . ET CONFESSORIS.
Ex libro de Anima . Paucis
Ἐκ τῷ περὶ ψυχῆς λόγο .
Δι᾽ ὀλίγων δέ ἐξιν ἐλέγξαι τὴν ἀσεζῇ conuinci poteft impia illorum
συκοφαντίαν αὐτῶν. μάλιτα μὲν γὰρ, calumnia : et maxime quidem ,
fi non falutis hominum caufa
εἰ μὴ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἕνεκεν σωτης
ρίας εἰς τὴν τῷ θανάτε σφαγὴν τὸ corpus fuum ad mortem fpon .
te fua præbuit. Primum enim
ἴδιον ἑκεσίως ἐξεδίδε σῶμα. πρῶτον μὲν
am ei attribuunt imbecil
πολλὴν 80) αὐτῷ περιάπτεσιν αδυνα . magn
litatein , qui non potuerit ho-
μίαν · ὅτι μὴ οἷός τ᾽ ἐγένετο τὴν τῶν ftium impetum
reprimere ,
πολεμίων ὁρμὴν ἐπιχεν . Τῷ αὐτῷ , EivsDEM , ex eodem libro . Cur
ἐκ τ8 αὐτῷ λόγο . Διατί δὲ περὶ autem magni faciunt oftende
πολλῷ ποιῶνται δεικνύναι τὸν Χρισὸν re Chriftum corpus inanima-
ἄψυχον ἀνειληφέναι σῶμα, γεώδεις tum fufcepiffe , terrenas fraudes
πλάτοντες ἀπάτας ; ἵνα εἰ δυνηθείεν confingentes ? Vt fi poffint
P5 aliquos
tantum Fraginenta huius Homiliæ exftant. 79)

1 78 ) ἐκ τῆ κ . τ. λ. Hoc loco
Τι - λόγο. Ex Edit . rom . et lipf. hæc inferenda fuerunt. 8ο ) αὐτῷ . Edit.
rom. et lipf . αὐτῶν. Ita quoque FABRIG Biblioth . gr. Vol. VIII. p. 188.
234 B. THEODO DIALOG . III .
RETI
aliquos corrumpere, quihæcitafe ὑποφθεῖραι τινάς , ταῦθ᾽ ἕτως ἔχειν
habere
nuin definiant,tunc
mutati affectio-
ones diuino tribuen - ὁρίζεται , τηνικαῦτα τὰς τῶν 81) πο
θῶν ἀλλοιώσεις τῷ θείῳ περιάψαντες
tes Spiritui , facile ipfis perfua-
πνεύματι, ξαδίως ἀναπείσωσιν αὐτὲς ,
deant, quod mutabile eft, ex
li
immutabi natura genitum non ὡς ἐκ ἔτι τὸ τρεπτὸν ἐκ τῆς ἀτρέπτε
effe . FIVSDEM , ex Oratione
φύσεως γεννηθέν. Τ8 αὐτῇ, ἐκ τῆ
in illud , Dominus creauit me λόγο ὡς τὸ
, Κύριος ἔκτισέ με
initium viarum fuarum. Nam
homo , qui mortuus erat , ter- ἀρχὴν ὁδῶν αὐτῷ. Ὁ ἄνθρωπος
tio die refurrexit, et Mariæ, quæ γὰρ ὁ ἀποθανὼν
~ τριήμερος μὲν ἀνίτας
ad faneta membra tangenda ma- ται , τῇ δὲ Μαριὰμ 82) ἅπτεσθαι προ
ena alacritate ferebatur , refpon- θυμωμένῃτῶν ἁγίων μελῶν ἀνθυπενέ
dit a) , Noli me tangere : non-
κας ἐκφωνεῖ , Μή με ἅπτε · ἔπω. γὰρ
dum enimadfcendi ad Parrem
meum : fed vade ad fratres ἀναζέθηκα πρὸς τὸν πατέρα με πο
meos , et dic eis , Adfcendo ad ρεύς δὲ πρὸς τὲς ἀδελφές με , καὶ εἶ
patrem meum , et patrem ve- πὲ αὐτοῖς, Αναβαίνω πρὸς τὸν πατέρα
ftrum , et Deum meum , et
με , καὶ πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν με, καὶ
Deun veftrum . Illud autem , Θεὸν ὑμῶν. τὸ δ᾽ Οὔπω ἀναδέθηκα
Nondum adfcendi ad patrem
non dixit Verbum et πρὸς τὸν παλέρα με , & χ ὁ Λόγος ἔφα-
Deus qui e celo defcenderat , σκε καὶ Θεὸς ὁ ἐρανόθεν ὁρμώμενος , καὶ
1 et in finu Patris verfabatur , nec ἐν τοῖς κόλποις διαιτώμενος τῷ πατρὸς ,
fapientia quæ res omnes creatas ἐδ᾽ η ἡ πάντα τὰ γενητὰ περιέχεσα σο-
* continet : fed ipfe qui * ex di- ,
φία · ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ ἐκ παντοδαπῶν ἡς-
verfismembris compactus erat, μολογημένες μελῶν ἄνθρωπος τῦτο ἐπέ
homo id protulit : qui ex mor-
tuis refurrexerat , et ad patrem φηνεν , ὁ ἐκ τῶν νεκρῶν ἐγερθεὶς , καὶ
nondumn poft mortem abierat , ἐδέπω μὲν πρὸς τὸν πατέρα μετὰ τὸν
fibi autem profeftionis primi- θάνατον
2 ἀνελθων , ταμιευόμενος δὲ αὐ
tias referuabat. EIVSDEM, ex
T8
τῷ τῆς προόδε τὴν ἀπαρχήν.
eadem oratione . Dominum ve-
αὐτῇ , ἐκ τῇ αὐτῇ λόγο . Κύριον
ro gloriæ ipfum hominem cru-
cifixum diferte nominat fcri. δὲ τῆς δόξης αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον τὸν
bens : quia et Dominum et Chri- 5αυρωθέντα σαφῶς ὀνομάζει γράφων ·
ftum declarauit ipfum , ficut ἐπειδὴ καὶ Κύριον καὶ Χρισὸν ἀνέδειξεν
apoftoli vno ore ad populum αὐτὸν , καθάπες οἱ ἀπόςολοι τῷ αἰσθη .
Ifraël dicuntb) , Certiffime fciat τῷ Ἰσραὴλ 83) ὁμοφρόνως διαλεγόμενοι
ergo omnis domus Ifraël , quod φασίν · ἀσφαλῶς ἐν γινωσκέτω πᾶς οἶ
et Dominum eum et Chriftum ' κος Ἰσραὴλ , ὅτι Κύριον αὐτὸν καὶ Χρι-
fecerit Deus , hunc Iefum ,, quein sὸν ὁ Θεὸς ἐποίησε , τῦτον τὸν Ἰησῶν, ὃν
vos crucifixiftis . Iefum igitur, ὑμᾶς ἐςαυρώσατε . 84 ) τὸν παθόντα
τοιγαρέν
§1 ) παθ . Supplendum eft apud Fabric .1. c. 82) ἅπτ , Edit. rom . et lipf. præ-
mittunt καρτερίαν μὲν ψυχῆς. Ita quoque Fabric . 1. c. 83 ) όμοφρ . Deeft
apud Fabric . I. c. 84 ) τὸν παθ . Ad præcedens ἐςαυρώσατε reiiciendun fuit
Punctum , quod in Edit . priori ad παθόντα pofitum erat.
*) Ioh. 20, 17. b) Act. 2, 36.
IMPATIBILIS. 235
ταγαρῶν Ἰησῶν Κύριον ἐποίησε , καὶ ἐ qui paffus eft, Dominum fecit,
τὴν σοφίαν , ἐδὲ τὸν Λόγον, τὸν ἀνέκα- et non fapientiam , neque Ver-
bumn , quod ab omnni antiquita-
δεν ἔχοντα τῆς δεσποτείας τὸ κράτος , te ius habet dominii , fed eum
ἀλλὰ τὸν μετέωρον , τῷ ςαυρῷ προσεκ- qui in fublime aftus eft , et ma-
EIVS-
πετάσαντα τὰς χεῖρας. Τ8 αυτ8 , nus expandit in cruce. Si
ἐκ τῶ αὐτῷ λόγε . Εἰ γὰρ ἀσώμα . DEM , ex eadem oratione.
τός ἐςιν , ὅτε ἀφῇ χειρῶν ὑποπίπτε , enin eft incorporeas , nec ma-
nuum tačtui fubiacet , nec fen-
ἔτ᾽ αἰσθητοῖς ὄμμασι περιλαμβάνεται fu oculorum percipitur , vulne
ἐ τρῶσιν ὑπομένει , ἐχ ἥλοις προσηλῆ . τα non accipit, clauis non af
ται , ὦ θανάτῳ κοινωνᾷ , ἐ κρύπτεται figitur , mortem non participat,
γῇ , ἐ τάφῳ κατακλείεται , ἐκ ἐκ μνη . non regitur terra , fepulcro non
includitur , non refurrexit ex
μάτων ἀνίκαται. Τ8 αὐτῷ , ἐκ τ8 monumento. EIVSDEM , ex
αὐτῇ λόγε . Οὐδεὶς αἴρει τὴν ψυ- endem oratione . Nemo aufert
,
χὴν ἀπ᾿ ἐμῶ , ἐξεσίαν ἔχω θεῖναι τὴν aninam a me a ) , poteftatem
ψυχήν με , καὶ ἐξεσίανἔχω πάλιν λα- haleo ponendi animain meam ,
et poteftatem habeo iterum fu-
δῶν αὐτήν . εἰ δὲ ἑκατέρων τὴν ἐξεσίαν
mendi eam . Quod fi vtrius-
εἶχεν οἷα Θεὸς , συνεχώρει μὲν αὐτοῖς que poteftatem habebat vt Deus,"
λύειν ἀδέλως τὸν νεῶν ἐγχειρῶσιν , ἐπι- pernifit quidem ipfis templum
Φανέτερον δὲ ἀνικῶν ἐνεέργει . ἐξ ἀναν- Toluere inconfiderare volentibus,
τιςξήτων δέδεκται ψήφων , ὅτι αὐτὸς refurgens vero illuftrius illud re-
δι᾽ ἑαυτῷ τὸν ἴδιον ἀνετήσατο νεεργή . ftaurauit. Demnonftratum enim
~ eft certiffimis teftimoniis , quod
σας οἶκον . ἀναθλέον δὲ καὶ τῷ θεάτῳ iple per fe proprian domum re-
Πατρὶ τὰς τῷ Υἱ μεγαλεργίας . ἔτε nouatam excitauerit. Adfcri-
γὰρ Υἱὸς ἄνευ τῷ Πατρὸς δημιεργέ , benda autein funt eriamdivinife
fimo Patri magnifica Filii opera.
κατὰ τὰς ἀῤξαγῆς τῶν ἱερῶν γραμ . Neque enimFilius fine Patre
μάτων ἀποφάσεις . τέτε γὰρδὴ χά- operatur , fecunduminuitta fa-
ριν, τότε μὲν ὁ θειόταλος γεννήτως τὸν crarum litterarum efiata , Quo
Χρισὸν ἐκ νεκρῶν ἐγηγερμέναι γράφε . fit ,vtFilium aliquando fafcitat-
fe diuiniffimus genitor dicatur ,
ται τότε δὲ ὁ Υἱὸς τὸν ἴδιον ἀναζήσειν aliasFilius proprium fe templum
ὑπιχνεῖται ναόν. εἰ ἦν ἐκ τῶν προεξη ]α · excitaturum polliceatur. Si er-
σμένων ἀπαθὲς δέδεικται τὸ θεῖον τῷ go ex iis quæ haftenus expofita
Χρισῷ πνεῦμα , περιτ ]ῶς τοῖς ἀποτολί. funt, impatibilem ette diuinum
Chrifti fpiritum oftenfum eft ,
κοῖς ἐπισκήπτεσιν ὅροις οἱ ἐναγεῖς . εἰ apoftolicis decretis fruftrainni-
tuntur. Nam fi Dominum
γὰρ ὁ Παῦλος ἔφρασε τὸν Κύριον τῆς
δόξης ἐταυρῶθαι , σαφῶς εἰς τὸν ἄν. gloriæ crucifixumn Paulus dixit,
ad hominem aperte refpiciens ,
θρωπον ἀφορῶν , ἐ παρὰ τέτο δεήσει non propterea diuinitati pas-
tribuere oportebit.
πάθος τῷ θείῳ προσάπτειν. τί ἐν τῷ- fionen
το συνάπτεσι πλέκοντες , ἐξ ἀσθενείας Cur igitur ifta coniungunt ,
dicentes , ex imbecillitate Chri-
ἐςαυρῶσθαι λέγοντες τὸν Χριςόν ; Τ8 ftum efle crucifixum ? κινδ
DEM ,
Ioh . 10 , 18 .
DE M, ex eadem Oratione. Quod. αὐτῇ , ἐκ τῷ αὐτῷ λόγο . Εἰ δὲ δὴ

*
fi prorfus attribuenda * illi erat και ασθενείας εἶδος περιάπτειν αὐτῷ
fpecies imbecillitatis, homini hæc
adfignanda confentaneum meri. προσῆκον ἦν , τῷ ἀνθρώπῳ ταῦτα προσ
τοdiceret quispiam ,et nonpleni, αρτἂν ἀκόλυθον εἶναι φαίη τις ἂν ,
tudini diuinitatis , aut fumma ἔτι γε δὴ τῷ πληρώματι τῆς θεότητος ,
fapientiæ dignitati , vel ei , qui ἢ τῷ αξιώματι τῆς ἀνωτάτω σοφίας ,
fecundum Paulum Deus eft fu- ἢή τῷ τω ἐπὶ πάντων καλὰ τὸν Παῦλον γεο-
per omnia . EIVSDEM , ex ea-
dem Oratione . Hic fane eft in . Φομένῳ Θεῷ . Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῶ αὐτ
firmitatis modus , per quem fe . τ8 λόγ8 . Οὗτος μὲν δὴ τῆς ἀθε-
cundum Paulum ad mortem ve- νείας ο τρόπος, δι᾿ ὃν εἰς θάνατον γρά
niffe fcribitur. Viuit enim ex φεται κατὰ τὸν Παῦλον ἀφῖχθαι . ζῇ
virtute Dei , qui vna cum diui· γὰρ ἐκ δυνάμεως Θεῷ , τῷ θείῳ Πνεύ-
no Spiritu verfatur homo : quo.
niam et virtutem Altiffimi effe , ματι δηλονότι συνδιαιτώμενος ὁ ἄνθρω-
πος. 2 ἐπειδὴ καὶ δύναμις Ὑψίσε ὁ ἐν
qui in ipfo creditur , ex præce ·
αὐτῷ πιτευόμενος κατὰ τῆς φθάσαν .
dentibus decretis oftenfum eft
EIVSDEM , ex eadem Oratione. τας ὅρες ἀποδέδεικται. Τ8 αὐτῇ ,
Quodfi Virginis vterum ingref ἐκ τῇ αὐτῇ λόγε . Εἰ δὲ τῆς παρ .
fus , non minuit poteftatem ,nec θενικῆς ἐπιβατεύσας μήτρας ἐκ ἐμείω
corpore ligno crucis affixo fpi. σε τὴν ἐξεσίαν , ἐδὲ τῷ ξύλῳ τῷ ςαυρῷ
ritus polluitur. Corpus enim , προσπαγέντος τῷ σώματος , χραίνεται
fublime in cruce pendebat : di. τὸ πνεῦμα . τὸ μὲν γὰρ σῶμα μετάρ
vinus vero fapientiæ fpiritus , et σιον ἐςαυρᾶτο , τὸ δὲ θεῖον τῆς σοφίας
intra corpus verfabatur , et in πνεῦμα καὶ τῷ σώματος εἴσω διῃτᾶτο ,
cæleftibus fedebat , et totam ter· καὶ τοῖς ἐρανίοις ἐπεβάτευε ,καὶ πᾶσαν
ram continebat , et abyllis im περιεχε τὴν γῆν , καὶ τῶν αβύσσων
perabat , et fingulorum animas ἐκράτε , καὶ τὰς ἑκάςων ψυχὰς ἀνι-
perluftrans iudicabat , et omnia χνεύων διέκρινε , καὶ πάντα ὁμὲ συνή-
vt Deus de more adminiftrabat . Πως οἷαΘεὸς ἔπρατ
]εν. ε γὰρ εἴσω
Nec enim intra moles corporeas
τῶν σωματικῶν ὄγκων ἡ ἀνωτάτω σου
fuprema fapientia inclufa conti.
φία καθειργμένη περιέχεται , καθάπες
netur , ficut humida et ficca va ·
fis concluduntur , et continen. αἱ τῶν ὑγρῶν καὶ ξηρῶν ὕλαι τῶν μὲν
tur potius quam receptacula ἀγγείων εσω κατακλείονται, περιέχον ·
contineant. Sed cum diuina ται δὲ μᾶλλον ἢ περιέχεσι τὰς θήκας.
quædam fit et inexplicabilis po- ἀλλὰ θεία τις ἆσα καὶἀνέκφραςος δύο
tentia , intima et extima templi ναμις, τὰ τ᾿ ἐνδοτάτω καὶ ἐξωτάτω τῇ
complečtens confirmat , ethinc νεώ περιλαμβάνεσα κραταιοῖ, καντεῦ .
vlterius procedens , moles fimul θεν ἐπέκεινα διήκεσα , πάντας ὁμὲ τὸς
vniuerfas continens moderatur. ὄγκες κρατᾶ περιέχεσα . Τῇ .αὐτῇ ,
EIVSDEM , ex eadem Oratione. ἐκ τ8 αὐτῷ λόγε . Εἰ δ᾽ ὁ ἥλιος ,
Siautem fol, cuius corpuscerniet σῶμα ὢν ὁρατὸν , καὶ αἰσθήσει και
fenfu percipi poteft, tortantasque ταληπτὸν , τοσαύτας καὶ τοιαύτας
παντα·
IMPATIBILIS. 237
πανταχῆ γῆς ὑπομένων αἰκίας , ὦ μετα . vbique terrarum ferens con-

tumelias • · non mutat ordi-
βάλλει τὴν τάξιν , ἐδὲ αἴθεται μικρᾶς nem , nec iétum vllum par-
ἢ μεγάλης πληγῆς , τὴν ἀσώματον σο vum magnumve fentit , incor-
φίαν οἰόμεθα χραίνεθαι , καὶ μεταλ· poream fapientiam pollui exifti
fi
λάταν
4 τὴν φύσιν, ‫ار‬εἰ ὁ ναὸς αὐτῆς ταυ ‫ار‬ mamus , et mutare naturam ,
ζῷ προσηλᾶται , ἢ λύσιν ὑπομένει , ἢ eius templum cruci affigatur , aut
‫اد‬
τρῶσιν ὑφίταται , ἢ διαφθορὰν δέχε. deftructionem fuftineat, aut vul-
nera excipiat, aut corruptionem
· ται ; ἀλλὰ πάχει μὲν ὁ νεῶς, ἡ δὲ ἀκη- admittat ? Sed templum quidem
λίδωτος ἐσία 85) παντάπασαν ἄχραν- patitur , labis autem expers fub-
τος τὴν ἀξίαν καθέτηκεν. Το αὐτῇ , ftantia , omni ex parte impollu-
tam retinet . dignitatem . Eivs-
ἐκ τε λόγε εἰς τὰς ἐπιγραφὰς
DEM , in infcriptiones graduum .
τῶν ἀναβαθμῶν . Δόξαν δὲ ἐπίκλη- Gloriain aequifitam Pater non
τον ὁ Πατὴρ ἐκ ἐπιδέχεται, τέλειος , recipit, cum fit perfectus , infi-

ἄπειρος , ἀπερινόητος ὢν , ἀπροσδεὴς nitus et extra omnem captum
κάλλες , καὶ παντοίας ἐπηρείας. ἀλλ᾽ mentis , cum pulchritudine non
eat ,etabomni infultatio-
ἐδὲ ὁ Λόγος αὐτῇ, Θεὸς ὢνὁ γεννηθεὶς indig
ne fit alienus . Sed neque Ver-
1
ἐξ αὐτῶ , δι᾽ ᾧ γεγόνασινἄγγελοι , καὶ bum eius, qui Deus eft ex ipfo
ἐρανοὶ , καὶ γῆς ἄπειρα μεγέθη , καὶ genitus , per quem facti funt
πᾶσαι συλλήβδην τῶν. γενητῶν ὕλαι τε angeli , * et cæli , et immenfa
terræ fpatia , et omnes , vt pau-
καὶ συςάσεις˙ ἀλλ᾿ ὁ ἄνθρωπος ὁ Χρι
cis complectar, creaturarum ma-
ςός , ἐκ νεκρῶν ἐγειρόμενος ,ὑψεται καὶ teriæ et formæ : fed homo Chri-
δοξάζεται , τῶν ἐναντίων αἰχύνην ἄντι. fus ex mortuis fufcitatus exal-
κρυς αραμένων. Το αὐτῇ , ἐκ τῶ tatur etglorificatur , aduerfariis
αυτ8 λόγε . Οἱ δὲ φθόνω τὸ μῖσος ignominiamm palam referentibus .
EIVSDEM , ex eadem Oratione .
ἀράμενοι κατ᾽ αὐτῷ , καὶ πεφραγμένοι ουί autem odium aduerfus il-
Qui
πολεμία παρατ άξει , σκορπί ζονται , το lum per inuidiam fufceperant, et
Λόγο τε καὶ Θεῷ τὸν ἑαυτῶ ναὸν ἀξιο- infefta in eum acie procefferant ,
[ πρεπῶς ἀναςήσαντος . Τῷ αὐτῷ, ἐκ diffipantur , cum Verbum et
τῆς ἑρμηνείας τ8 5β . ψαλμῶ . Deus fuum ipfe templum glo-
EIVSDE M,
Πέρας γῶν ὁ προφήτης Ησαΐας, αὐτὰ ex interpretati
one Pfalmi 92.
μὲν τὰ τῶν παθῶν αὐτῷ διεξιῶν ἴχνη , Tandem igitur propheta Braias
πρὸς τοῖς ἄλλοις ἐπιφέρει καὶ τέτο μεγά. paffionum eius veftigia perfe-
quens , inter
λοφωνοτέρα βοῆ ,τὸ, Καὶ εἴδομεν αὐτὸν ,
miori voce fubiunxit a) , Et vi
καὶ ἐκ εἶχεν ἔτε εἶδος, ἔτε κάλλος ἀλλὰ dimus eum , et non erat fpecies
τὸ εἶδος αὐτῷ ἄτιμον καὶ ἐκλᾶπον πα- ei, neque decor : fed fpecies
་
ρὰ τὸς υἱὸς τῶν ἀνθρώπων . εἶτα διαρ- eius defpecta et deformis infra
ῥήδην ἐκφαίνων , ὡς εἰς τὸν ἄνθρωπον , oftendens , quod ad horninem ,
ἀλλ᾽ ἐκεἰς τὸ θεῖον ἀνήρτηται τὰ τῆς non ad Deum referenda fint
indecora
85 ) παντ. Ita Ed.rom . et lipf. nec non Fabric . 1. c. p.181. Sirmondus lege-
rat παντάπασιν .
a) Ef. 53, 2. 3.
ETI
*238 B. THEODOR DIALOG . III .
indecora forme fpecies et affe- 86 ) ἀπρεπείας εἴδη τε καὶ πάθη , πο

âtiones , iterum inox addit,Ho- ραυτίκα πάλιν ἐπάγειπροθεὶς ,"Ανθρω-
mo plagâ affectus , et fciens ferre ‫اد‬
πληγῇ ὤν , καὶ εἰδὼς φέρειν
infirmitatem. EIVSDEM , ex ea- πος ἐν
dim Oratione. Ipfeergo is eft, 87 ) μαλακίαν . Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῆς αὐ-
qui poft contumelias fine fpecie τῆς ἑρμηνείας . Αὐτὸς ἄρ᾽ ὗτος ἐξὶν,
et forina vifus, iterum deinde mu. ὁ μετὰ τὰς ὕβρεις ἀειδὴς, ἄμορφος όρα-
ὁ
tatione falta decorem induit . θείς , εἶτα πάλιν ἐκ μεταβολῆς εὐπρέ
Neque enim habitans in ipfo πeαν ἐνδυσάμενος. ἐδὲ γὰρ ὁ κατοι
.Deus inftar agni ad mortem du- κῶν ἐν αὐτῷ Θεὸς ἀμνᾶ δίκην εἰς θάνα-
étus eft, et tanquam quis macta · τον ἤγετο , καὶ προβάτε τρόπον ἀπε-
-tus , cum fit naturainuifibilis. σφάτετο, φυσικῶς ἀόρατος ὤν .
SANCTI ATHANASII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

EPISCOPI ALEXANDRINI ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ
ET CONFESSORIS . ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ .
- Ex epiftola ad Epiftctum . Ἐκ τῆς πρὸς Ἐπίκτητον ἐπί-

Quis eo impietatis prouectus eft,
Τίς τοσᾶτον ἠσέζησεν,88 ) ὡς
vt diceret fimulque fentiret , diξολῆς .
vinitatem ipfam , quæ Patri eft & πεν ἅμα
. καὶ Φρενεῖν
N , ὅτι ἡ θεότης
•
confubftantialis , circumcifam αὐτὴ ἡ ὁμούσιος τῷ Πατρὶ περιετμήθη,
fuiffe ,faltamque ex perfeita im- καὶἀτελὴς ἐκτελείς γέγονε , καὶ 89) τὸ
perfectam : et quod in ligno cla- ἐν ξύλῳ 90 ) καθηλωμένον ἐκ ἦν τὸ σῶ
- vis affixum eft , non fuiffe corpus ,
- fed ipfam opificem fubftantiam μα , ἀλλ᾽ αὐτὴ ἡ δημιεργὸς ἐσία τῆς
fapientia ? EIvsDam , ex eodem σοφίας ; Τῆ αὐτῷ , ἐκ τῆς αὐτῆς
Opere . Quæ enim patiebatur πραγματείας . Ἃ γὰρ τὸ ἀνθρώπι-

Verbi humanitas , ea Verbum vov 9ι ) ἔπαχε τῷ Λόγε , ταῦτα 92) συν-
huic coniunétum ad feipfum re-
sferebat , vt nos diuinitatis Verbi ὼν αὐτῷ ὁ Λόγος εἰς ἑαυτὸν ἀνέφερεν,
participes effe poflemus. Et ad ἵνα 93 ) ἡμεῖς τῆς τῇ Λόγε θεότητος με
miratione dignum erat , quod ταχεῖν δυνηθῶμεν. καὶ ἦν παράδοξον ,
C
idem fuerit patiens et nonpa. ὅτι αὐτὸς ἦν ὁ πάχων καὶ μὴ πάχων .
etiens . quia
proprium eius corpus patiebatur , πάχων μὲν , ὅτι τὸ ἴδιον αὐτῷ ἔπαχε
vet in ipfo erat , qui paffionem σῶμα , καὶ ἐν αὐτῷ τῷ πάχοντι ἦν
fuftinebat non patiens autem , μὴ πάχων δὲ , ὅτι τῇ φύσει Θεὸςὧν
-quia cum ;natura Deds fit Ver. .
bum , impatibilisi eft. Et ipfe ο Λόγος , ἀπαθής ἐςι, καὶ αὐτὸς
μὲν
86 ) ἀπρ . Bene monuit cOTELERIvs Monum . ecclef græc . Vol. II. p . 585 .
legendum efle ἀπρεπείας, Nec dubitauimus a firmondiana lectione εὐπρε-
πείαςdiscedere . 87 ) μαλακ . Ita legendum , non μαλαίκακίαν , vt habebat
Edit. prior. 88) s. Edit. Bened. T. I. P. II. p. 902. habet use. 89) ró.
Ibid . præm . ὅτι . go ) Ibid . καθηλέμενον. 9ι) ἔπ. Ibid . additur σῶμα .
92 ) συν . αΰτ. ὁ λόγ. Sequinar Edl . Bened. cum de mendo fufpecta effet leétio
firm , συνομολόγως. 93) ἡμ . Deeft l. c.
IMPATIBILIS. 239
σώ-. quidem incorporeus erat in pa-

μὲν ὁ αἰσώματος ἦν ἐν τῷ παθητῷ σῷ
ματι , τὸ δὲ σῶμα εἶχεν ἐν ἑαυτῷ τὸν tibili corpore : corpus vero ha-
bebat intra fe impatibile * Ver-
ἀπαθῆ Λόγον , ἀφανίζοντα 94) τὰς
bum , quod auferebat infirmita-
ἀσθενείας αὐτῷ τῷ σώματος . Τ8 αὐ- tes corporis eius, EIVSDEM ,
τῇ , ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιτολῆς . Θεὸς ex eadem epiftola . Deus enim
et Dominus gloriæ cum effet ,
γὰρ καὶ Κύριος τῆς δόξης 95 ) ὢν , ἦν
erat in corpore contumeliofe
ἐν τῷ ἀδόξως 96) καθηλωμένῳ σώματ , crucifixo. Corpus vero patie-
τὸ2 δὲ σῶμα ἔπαχε μὲν νυτόμενον ἐν batur quidem perculum in li-
τῷ ξύλῳ , καὶ ἔρδεεν ἀπὸ τῆς97) πλευ- gno , et fuxerunt ex latere fan-
ρᾶς αἷμα καὶ ὕδωρ · ναὸς δὲ τῷ Λόγε guis et aqua : at templum Verbi
τυγχάνον, πεπληξωμένον
C ἦν τῆς θεότη . cumn effet , plenum erat diuini-
tate . Propterea fol creatorem
τος. διὰ τῦτο γῶν, ὁ
2 μὲν ἥλιος ὁρῶν τὸν fuum in corpore contumeliis af-
δημιεργὸν 98) αὑτῷ ἐν τῷ ὑβριζομένῳ fecto patiente viden
m s , radios
σώματι ἀνεχόμενον , τὰς ἀκτῖνας συνέ- contraxit , et terram obfcuravit.
καλε , καὶ 99 ) ἐσκότασε τὴν γῆν · αὐτὸ Ipfum vero corpus quod natu-
δὲ τὸ σῶμα φύσιν ἔχον θνητήν , ὑπὲρ ram habebat mortalem , fupra
την 100 ) αὑτῷ φύσινανέςη διὰ τὸν ἐν naturam fuam refurrexit, pro-
pter Verbum in ipfo habitans ,
αὐτῷ Λόγον , καὶ πέπαυται μὲν τῆς cefiuitque in eo natur
alis cor-
καλὰ φύσιν φθορᾶς, ἐνδυσάμενον δὲ τὸν ruptio , et Verbo indutum , quod
ὑπὲς ἄνθρωπον Λόγον, γέγονεν ἄφθας . eft fupra hominem , faftum eft
incorruptibile , ErvSDEM , e ex
τον . Τε αὐτῇ , ἐκ τῷ περὶ πί-
maiore fermone de fide. Quod
ςεως λόγε το μείζονος . Τὸ ἐγει-
‫ار‬ excitatura mortuis, homo erat ,
ρόμενον ἐκ νεκρῶν ἄνθρωπος ἦν, ἢ Θεός ; an Deus ? Interpretatur Petrus
ἑρμηνεύειΠέτρος ὁ ἀπόςολος, ἡμῶν μᾶλ . apoftolus , qui melius nobis no-
λον γινώσκων , καὶ λέγει , Καθελόντες vit, et dicita ), Deponentes eum
de ligno , pofuerunt eum in
αὐτὸν ἀπὸ τὸ ξύλε , ἔθηκαν 1) αὐτὸν monumento . Deus autem fus-
εἰς μνημεῖον , ὁ δὲ Θεὸς 2 )ἤγειρεν αὐτὸν
་ citauit illum a mortuis. De-
απ τῷ ξύλε καθαι.
ἐκ νεκρῶν . τὸ γῆν ἀπὸ pofitum igitur de figno mor
ρεθὲν σῶμα νεκρὸν τε Ιησέ , 3 ) τὸ και tuum corpus Iefu , et pofitum
εἰς μνημεῖον τεθὲν , ἐνταφιαδὲν 4 ) δὲ in monumento , et fepultum
ὑπὸ Ἰωσὴφ τῷ 5 ) ἀπὸ ᾿Αριμαθείας ,αὖτ᾽ opera Iofephi ab Arimathia , hoc
excitauit . Verbum dicens b) ,
τὸ ἤγειρεν ὁ Λόγος λέγων , Λύσατε τὸν
Soluite templum hoc , et in tri
ναὸν τῦτον , καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγε-
bus diebus erigan illud . Qui
ρῶ αὐτόν . ὁ 6 )καὶ πάντας τες νεκρὲς
oinnes mortuos viuificat , ethno-
ζωοποιῶν , καὶ τὸν ἐκ Μαρίας ἄνθρωπον minen affumntum ex Maria
Chris
94) τ. ἀπ. In Edit. Bened . poft σώματος ponitur. 95 ) ὤν . Ib. fequitur ὁ υἱός .
96) καθηλ . Ib. fequitur καὶ ἀτιμαζομένῳ . 97)πλ . Ib. præmn, αὐτῇ . 98 )αυτο
Sirin . αὐτῷ. Edit. Bened . ἑαυτό . 99 ) ἐσκ. Edit . Bened. ἐσκότισε , 109 ) αὐτο
Sirin . αὐτῇ. Edit. Bened . έαυτό . 1 ) αὐτόν . Def apud MONTF . in noua
Collect . PP. T. II. p. 6. 2) ἤγ. Ib . poft αὐτὸν ponitur. 3) τό . Def. ibid.
4) δέ . Ibid . τε. 5) από . Def . ibid. 6) και . Ibid . pág.
γάρ .
a) Act, 13, 29. b) Ioh. 2, 19.
Chriftum Iefumn viuificauit,quem Χρισὸν Ἰησῶν ἐζωοποίησεν,προδιαλυθέντα

ὃν ἀνεληφεν .
affumfit . Si enim pendens in εἰ γὰρ ἐπὶ ςαυρῶὢν τὰ
cruce diffipata corpora fancto- 2
νεκρὰ τῶν ἁγίων ἤγειρε σώματα , πολ-
rum excitauit , multo magis ex .
λῷ μᾶλλον ἐγεραι δύναται ὃ ἐφόρεσε
citare poteft corpus , quod ge-
ftauit , qui eft femper viuens σῶμα ὁ ἀεὶ ζῶν Θεὸς Λόγος , ὥς φησιν
um , vt ait Paulusa ), ὁ Παῦλος , Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τῷ Θεῷ
ViuusVerb
Deus enim Dei fermo et effi-
καὶ ἐνεργής. Τ8 αὐτῷ, ἐκ τῷαὐ
cax. EIVSDEM , ex eadem Ora .
rione. Vita ergo non moritur , τ8 λόγ8 . Ἡ γ᾽ ἔν ζωὴ 7) ἐκ ἀπο-
fed mortuos viuificat. Sicut θνήσκει , 8) τὲς δὲ νεκρὲς ζωοποιεῖ . ὡς
>
enim luxin obfcuro loco non γὰρ τὸ φῶς ἐ βλάπτεται ἐν σκοτεινῷ
laditur , fic vita mortalem inui τόπῳ, 9) ἐδὲ ἡ ζωὴ 1ο)τὸ παθεῖν δύνα
fens naturam pati non poteft.
Nam diuinitas Verbi immutabi ται ἐπισκεψαμένη τὴν θνητὴν φύσιν .
lis et alterationis expers eft , ἄτρεπτος γὰρ καὶ ἀναλλοίωτος ἡ τῶ
ficut de feipfo in prophetia tefta- Λόγε θεότης , Ii ) ὥς φησιν ἐν προφη-
c
tur Dominus b ), Videte me quia τείᾳ ὁ Κύριος περὶ ἑαυτῷ · ἴδετέ με ὅτι
ego fum , et non fum immuta. ἐγώ εἰμι καὶ ἐκ ἠλλοίωμαι. Τῇ αὐτῇ,
tus. EIVSDEM , ex eadem ora-
ἐκ τ8 αὐτῷ λόγ8. 12 ) Ζῶν ἀποθα
tione. Qui viuit mori non po-
teft , fed mortuos potius viuif . νῦν ἐ δύναται , μᾶλλον δὲ τὸς νεκρὲς
cat. Eft igitur et fons vita , ζωοποιᾷ . ἔτι τοίνυνκαὶ πηγὴ ζωῆς τῇ
fecundum diuinitatem quam ac ἔκ Πατρὸς θεότηι, ἄνθρωπος δὲ ὁ ἀπο-
cepit a Patre : homo autem qui θανών , 13) μᾶλλον δὲ ἐκ νεκρῶν ἐγερθείς,
mortuus eft , vel potius fufcita-
ὃς καὶ ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν , ὁ ἐκ παρ᾽
tus a mortuis , quietpro nobis
θένε Μαρίας , ὃν ἡ τε Λόγε θεότης δι᾽
intercedit , qui ex Virgine Ma,
ria , quem Verbi diuinitas pro ἡμᾶς ἀνεληφεν. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῆ
pter nos aflumnfit. εIVSDEM
ex eadem Oratione. Accid vt it , αὐτῷ λόγε . Ἐγένετο Λάζαρον ἀπές
*
Lazarus morbo confectus more- νήσαντα ἀποθανεῖν · ὁ δὲ κυριακὸς ἄν
θρωπος , 14 ) ἐκ ἀσθενήσας , ἐδὲ ἄκων
retur. Homo autein domini. •
cus , nec vi inorbi fuperatus, nec ἀπέθανεν ἀλλ᾽ ἀφ᾿ ἑαυτῶ ἦλθεν ἐπὶ
inuitus mortuus eft : fed fua τὴν τῷ θανάτε οἰκονομίαν, ςερεοποι8 .
fponte venit ad nortis difpenfa μένος ὑπὸ τῶ ἐν αὐτῷ 15) οἰκήσαντος
tionem , corroboratus ab inha-
Θε8 Λόγε , τῷ εἰπόντος , Οὐδεὶς αἴρε
Θεῷ
bitante in ipfo DeoVerbo , qui
dixit c ) , Nemo aufere animnain τὴν ψυχήν με ἀπ᾿ ἐμῶ ἀπ᾿ ἐμαυτῇ
meam a me, fed ego pono eam : αὐτὴν τίθημι, ἐξεσίαν ἔχω θεῖναι α
poteftatem habeo ponendi eam , τὴν
N , καὶ 16 ) πάλιν ἐξεσίαν ἔχω λα-
et rurfus poteftatem habeo fu- δεῖν αὐτήν . ἡ θεότης ἦν ἐςι το
mendieam . Diuinitas ergo Filii
eft, quæet ponit et rurfus fumit Yiğ , ἡ τιθῶσα καὶ λαμβάνεσα τὴν
ψυχὴν
η) οὐκ. Loco cit. p. 14. eft οὐδέ. 8) τ. δὲ ν. ζωοπ . Ibid . τὲς νεκρὲς δὲ μᾶλλον ζω
ποιεῖ . 9 ) οὐδέ . Ib. οὔτε 10) τὸ παθ . δύν. Ιb. παθεῖν τι δύναται. 11) ὡς
- ἠλλοίωμαι. Def. 1. c . 12) Ζῶν. Ibid . p. 6. leg. Ζωή . 13 ) μ . δὲ ἐκ ν· ἐγ .
Ib. μᾶλλον δὲ καὶ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν. 14 ) Ib. ἐκ ἄκων ἐδὲ ἀσθενήσας . 15) οίκο
Ibid . ἐνοικίσαντος . 16 ) πάλιν. Def. ibid.
a) Hebr. 4, 12. b) Mal. 3 , 6 . c) Ioh. 10, 18.
ΙΜΡΑΤΙBI L I S.
241
ψυχὴν ξ ἐφόρεσεν ἀνθρώπε . πλήρη animam hominis quem gefta-

vit. Plenum enim affumfit ho-
· γὰρ ἀνεληφε τὸν ἄνθρωπον , ἵνα καὶ minem , vtet plenum ipfium ,
πλήρη αὐτὸν , καὶ σὺν αὐτῷ τὲς νεκρὸς et cumn ipfo mortuos viuificaret.
= ζωοποιήσῃ . 18 αὐτῇ , ἐκ τῆ πρὸς εἶν EIVSDEM
DEM ,, ex oratione aduerfus
᾿Αραιώνες λόγε . Οταν ἦν 17) λέ. Arianos. Quando igitur dicit
γῃ ὁ μακάριος Παῦλος, Ὁ Πατὴρ ἤγει. beatus Paulus a ) , Pater fufcita-
vit filium fuum a mortuis, loan-
ζε τὸν υἱὸν αὑτῷ ἐκ νεκρῶν , Ἰωάννης
nes nobis narrat dixiffe Iefun b),
ἡμῖν διηγεῖται , ὅτι ἔλεγεν ὁ Ἰησῆς , Λύ-
Soluite templum hoc , et in tri-
σατε τὸν ναὸν τῆτον , καὶ ἐν τρισὶν ἡμέ- bus diebus excitabo ipfum . Di-
ραις ἐγερῶ αὐτόν. ἔλεγε δέ φησι περὶ cebat autern , inquit , de proprio
τ8 18) ιδία σώματος . δῆλον ἦν ἐςι τοῖς corpore . Perfpicuum eft ergo
iis. qui attendunt , quod corpore
·· προσέχεσιν , ὅτι τῇ σώματος ἐγειρομέ‐
excitato , filius a Paulo dicatur
νε , ὁ υἱὸς λέγεται παρὰ τῷ Παύλῳ ex mortuis fufcitatus. Quæ
·· ἐγηγέρθαι ἐκ νεκρῶν , τὰ γὰρ τῷ σώ . enim eius corporis funt , de eius
τ ματος αὐτῷ εἰς 19 ) αὐτῷ πρόσωπον λέ- perfona dicuntur. Sic igitur et
Εγεται . ἔτως ὖν καὶ ὅτε λέγα , Ζωήν cumn dicit c) , Vitam dedit Pa
ἔδωκεν ὁ Πατὴς τῷ υἱῷ , τῇ σαρκὶ δεδο . ter filio , carni vitam datam in-
μένην τὴν ζωὴννοητέον. & γὰρ αὐτός telligendum eft. Si enim ipfe
eft vita , quomodo vita vitam
ἐσιν ἡ ζωὴ , πῶς ἡ ζωὴ ζωὴν λαμβάνει ; accipit ? EivsDEM , ex oratio-
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῇ περὶ ἐνανθρω- ne de Incarnatione. Cum enim
, πήσεως λόγο . Συνιδῶν γὰρ ὁ Λό. fciret Verbum , aliter tollinon
poffe hominum interitum , ni-
γος , ὅτι 20 ἄλλως ἐκ> ἂν λυθείη τῶν fi per mortem , fieri autem non
ἀνθρώπων ἡ φθορά , εἰ μὴ διὰ τῷ πάν · pofit vt Verbum moreretur ,
τως ἀποθανεῖν , δχ οἷόν τε δὲ ἦν τὸν Λό- quippe immortale , et Patris fi
γον ἀποθανεῖν , αθάνατον ὄντα , καὶ τῷ lius , hac de caufa corpus fibi
Πατρὸς υἱὸν , τέτε ἕνεκα τὸ δυνάμενον quod inori poffet affumit, vt
ἀποθανεῖν ἑαυτῷ λαμβάνει σῶμα , ἵνα corpus pertingentifereadndomnes
Verbo vnitum , æ pro
τῦτο τῷ ἐπὶ 21) πάντας Λόγε μεταλα- omnibus morti par effet , et pros
Τὸν, ἀντὶ πάντων ἱκανὸν γένηται τῷ θα- pter inhabitansVerbum incor-
νάτῳ , καὶ διὰ τὸν ἐνοικήσαντα Λόγον ruptibile pernaneret , et omnes
ἄφθαρτον διαμείνῃ ; καὶ λοιπὸν ἀπὸ deinceps mori definerent re-
πάντων ἡ φθορὰ παύσηται τῇ τῆς ἀξ furrectionis gratia. Vnde tan-
νατάσεως χάριτι. ὅθεν ὡς ἱερεῖον καὶ quam hoftiam et victimam ab
θῦμα παντὸς ἐλεύθερον σπίλε , ὃ αὐ. omnni macula liberam , affum .
τὸς ἑαυτῷ ἔλαβε σῶμα 22 ) προσαγαγὼν tum a fe corpus ad mortem
offe-
17 ) λέγ. Edit. Bened . Τ. 1. P. II. p. 872. ( fub Titulo , de Incarnatione , et

contra Arianos ) habet λέγει. 18 ) ἰδ . σώμ. Ibid . νας τῷ σώματος αὐτοῦ .
19) αὐτ. Ibid . præm . τό . 20 ) ἄλ . Ex Ed. rom. et lipf. infertum . Idem
exftat in Edit. Bened . T. I. P. I. p. 54. 21) Edit. Bened. πάντων, 22 ) Ibid.
προσάγων.
a) Act. 13, 30 . b) Ioh . 3, 19 . c) Ib. c. 5, 26.
B. Theod . Tom . IV . . Q
242
offerens , conuenienti oblatione εἰς θάνατον , 23) τῇ προσφορὰ τῇ καὶ

mortem ab omnibus fimilibus ταλλήλῳ ἀπὸ πάντων εὐθὺς τῶν ὁμοίων
ftatim deleuit.
omnes NamDei,
effet Verbum cum merito
fuper ἠφάνισε τὸν θάνατον. ὑπὲρ πάντας
‫اد‬
fuum ipfiustemplum , et corpo- γὰρ ὢν ὁ Λόγος τῷ Θεῷ , εἰκότως τὸν &
rale inftrumentum , pro omnium ἑαυτῷ ναὸν , καὶ τὸ σωματικὸν ὄργανον
animabus offerens , quod morti προσάγων ἀντίψυχον ὑπὲρ πάντων
debebatur perfoluit : atque ita ἐπλήρε τὸ ὀφειλόμενον τῷ θανάτῳ
per id quod
omnibus cohærens fimile cum και έτως συνὼν διὰ τῷ ὁμοίε τοῖς πο
erat incorruptibi.
lis Dei filius , iure omnes incor- σιν ὁ ἄφθαρτος τῷ Θεῷ υἱὸς , εἰκότως
ruptione induit in promiffione τὲς πάντας ἐνέδυσεν͵ ἀφθαρσίᾳ ἐν τῇ
refurrectionis . Nam quæ mor- περὶ τῆς ἀνατάσεως2 ἐπαγγελία και
6
ti inerat * corruptio , aduerfus
lo-
αὐτὴ γὰρ ἡ ἐν τῷ θανάτῳ φθορά και
homines non amplius habet 10 τὰ τῶν ἀνθρώπων ἐκέτι χώραν ἔχει ,
quod διὰ τὸν ἐνοικήσαν]α Λόγον ἐν τέτοις δια
in eis pervnum corpus inhabi.
τε ἑνὸς σώματος. Τ8 αὐτῇ , ἐκ τῶ
tat. EivsDEM , ex eadem ora-
tione . Ideo poft diuinas ipfius αὐτῷ λόγε . Τότε ἕνεκα μετὰ τὰς
per opera demonftrationes , et-
24 ) θεοτάτας αὐτῷ ἐκ τῶν ἔργων ἀπο-
iam pro omnibus hoftiam obtu- δείξεις , ἤδη 25 ) καὶ ὑπὲρ πάντων θυσίαν
lit, proomnibus templumfuum
morti tradens , vt omnes ab an- ἀνέφερεν , ἀντὶ πάντων τὸν 26 ) αὑτῷ
tiqua transgrefione abfolutos et ναὸν εἰς θάναλον παραδιδὲς , ἵνα 27) τὲς
liberos faceret , feipfum autem πάντας 28) ἀνευθύνες , καὶ ἐλευθέρες
des-
mortis viatorem oftenderet, pri- τῆς ἀρχαίας παραβάσεως ποιήσῃ ,
mitias vniuerforum refurrectio-
nisproprium corpusimmorta. ξη δὲ ἑαυτὸν καὶ θανάτε κράτονα
2
le demnonftrans . Corpus ete. ἀπαρχὴν τῆς τῶν ὅλων ἀνασάσεως τὸ
nim , quod ipfum quoque com- ἴδιον σῶμα ἀφθαρίον 29 ) ἐπιδεικνύμενος .
munem haberet fubftantiam , τὸ μὲν 30 ) γὰρ σῶμα , ὡς καὶ αὐτὸ κα
( corpus enim humanum erat , νὴν 31) ἔχον τὴν ἐσίαν˙ σῶμα γὰρ ἦν
etfi nouo miraculo exfola Vir ανθρώπινον , εἰ καὶ καινοτέρῳ θαύμα ]ι
gine coaluit ,) mortale tamen
cum effet , ex fimilium condi . συνέτη ἐκ παρθένε μόνης · ὅμως θνητὸν
tione mortuum eft , Verbi au- ὂν , κατ᾿ ἀκολεθίαν τῶν ὁμοίων 32)ἀπέ
~
tem in ipfum defcenfu non fe . θνήσκε, τῇ δὲ τῇ Λόγε εἰς αὐτὸ ἐπιδά
cundum naturam fuam corru-
σει , ἐκέτι κατὰ τὴν ἰδίαν φύσιν ἐφθεί
ptum eft, fed propter inhabi . ρετο, ἀλλὰ διὰ τὸν ἐνοικήσαντα τΘες
tans Dei Verbum feiundum fuit
Λόγον ἐκτὸς ἐγίνετο φθορᾶς. Τ8 αὐ-
a corruptione. EIVSDEM , ex
τ8, ἐκ τῇ αὐτῇ λόγ8 . Ὅθεν , ὡς
eadem Oratione . Proinde vt antea
dixi , Verbum , cum inpoffibile προ& πον , ὁ Λόγος , ἐπεὶ ἐχ οἷόν τε ร
ทน
23 ) *. πρ . τ. κατ. Loco cit . ponitur poft ἠφάνισε τὸν θάνατον . Sed ibid . eft τg
καταλλήλε . 24) θειοτ . Loco cit. pag. 64. leg . περὶ τῆς θεότητος . 25) και .
Ibid . præin . λοιπόν. 26 ) αὖτ . Sirm . αὐτῇ .Ed .Bened . ἑαυτῇ. 27) τούς. Edit .
Bened.addit μέν. 28) ἀν. Ib. ανυπευθύνους . 29) ἐπιδ . Loco cit. fequuntur
nonnulla , quæ tamen h . 1. omitti poterant. 30) γάρ. Ib. ἆν. 31) ἔχον . Ib.
fequitur τοῖς πᾶσι. 32) ἀπ . Ibid . præim . καί .
IMPATIBILI
S.
243
αὐτὸν ἀποθανεῖν ·ἀθάνατος γὰρ ἦν · effet ipfum mori , ( erat enim
ἔλαβεν ἑαυτῷ σῶμα τὸ δυνάμενον ἀπο- immortale ,) corpus fibi as-
θανεῖν , ἵνα ὡς ἴδιον ἀντὶ πάντων αὐτὸ fumfit quod mori poffet , vt
ipfum tanquam proprium pro
προσενέγκη˙ καὶ ὡς αὐτὸς ὑπὲρ πάντων
πάρχων διὰ τὴν πρὸς αὐτὸ 33) τὸ σῶμα omnibus offerret : et vt ipfe pro
1 omnibus patiens , eo quod ad
ἐπίβασιν , καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος
2 ipfum adueniffet, deftrueret eum
ἔχοντα τῇ 34 ) θανάτε . Τ8 αὐτῷ , qui mortis habebat imperium .
ἐν τῷ αὐτῷ λόγε . 35 ) Πάχον μὲν Patiens
EIVSDEM , ex corpu
quidemn eadem Oration
s fecun-
e.
το σῶμα κατὰ τὴν τῶν σωμάτων dum corporum naturam inor
γὰρ τὸ ,
φύσιν ἀπέθνησκεν · εἶχε δὲ τῆς ἀφθαρ- tuum eft : fidem autem incor-
σίας τὴν πίςιν ἐκ τῷ ἐνοικήσαντος αὐτῷ ruptibilitatis habuit propter Ver-
Λόγε. 8 γὰρ ἀποθνήσκοντος τῷ σώμα . bum in ipfo inhabitans . Ne-
que enim moriente corpore Ver-
τος ἐνεκρῶτοκαὶ ὁ Λόγος ἀλλ᾽ ἦν μὲν bumetiammoriebatur :fed erat
·
αὐτὸς ἀπαθὴς , καὶ ἄφθαρτος , καὶ ipfum quidem impatibile , et in-
ἀθάνα ]ος , οἷα δὴ Θεῦ Λόγος ὑπάρχων , corruptibile , et immortale , tan-
συνὼν δὲ μᾶλλον τῷ σώματι , διεκώλυεν quam Dei Verbum : prafens au-
ἀπ᾿ αὐτῷ τὴν κατὰ φύσιν τῶν σωμά. tem corpori arcebat ab eo natu-
τῶν φθορὰν , ᾗ Φησι καὶ τὸ πνεῦμα ralem corporum corruptionem
ficut dicit ei fpiritus a ), Non
πρὸς αὐτὸν , Οὐ δώσεις τὸν ὅσιόν σε
permittes vt fanctus tuus videat
ἰδῶν διαφθοράν. corruptionem.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΑΜΑΣΟΥ SANCTI DAMASI
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΩΜΗΣ,
EPISCOPI ROMAE.
᾿Απὸ ἐκθέσεως.
2 In expofitione ( a ).
Εἴ τις εποι , 36 ) ὅτι ἐν τῷ πάθει τῷ Si quis dixerit , quod in paf
ταυρῶ πόνον ὑπέμεινεν ὁ υἱὸς τῷ Θεῷ fion cruc
с 2 e is dolorem pertulerit
καὶ Θεὸς , καὶ ἐχὶ ἡ σὰρξ μετὰ τῆς filiu Dei Deu et non
s s, caro cum
τῷ δέλε μορφὴ ,
ψυχῆς , ἣν ἐνεδύσαλο ἡ τε animna, quam induit ferui forma
ἣν ἑαυτῷ ἔλαβε , καθὼς ἄρηκεν ἡ γρα- ab ipfo affu
mta , ficut fcriptu
φὴ , ἀνάθεμα ἔξω . ra dixit , anathema fit.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ * SANCTI AMBROSII *
37) ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΕΔΙΟΛΑΝΟΥ . EPISCOPI MEDIOLANENSIS.
Ἐκ τῶ περὶ τῆς καθόλο πί Ex libro de fide Catholica .
ξέως . Εἰσὶ δέ τινες , οἳ εἰς τοσῶτον οἶ- In tantum impietatis procefte-
.
σεβείας προῆλθον , ὡς νομίζειν ὅτι ἡ runt nonnulli , vt Domini diui.
Q? nitatem
33 ) τὸ σῶμα . Def . 1. c. 34) θαν . Ib. fequuntur reliqua ex Hebr . 2 , 1.4 . 15.
35 ) Πάσχον κ. τ. λ. Hunc locum non inuenio in Orat. de Incarnatione .
Sed fimilem me legere memini in Orat. III . contra Arianos , Edit. Bened .
T. I. P.I. p. 606. 36 ) ὅτι. Def. in Edit, rom . et lipf 37) ἐπ . Ex Edit .
rom . et lipf. fuppletum .
a) Pf. 15, 10.
(a ) Epift. 3. ad Paulinum,
1
nitatem circumcifam , et ex per- θεότης τ8 Κυρίε περιετμήθη ,· καὶ ἀπὸ
fecta imperfectam effe faftam λὴς ἐκ τελείς γεγένηται καὶ ὅτι ἐν
exiftiment
non ligno fuiffe
indiuinam
carnem, , etfed illam ξύλῳ ἐχ ἡ σαρξ ἦν , ἀλλ᾽ ἐκείνη ἡ θεία
omnium opificem fubftantiam . ἐσία , ἡ τῶν πάντων δημιεργός . Tổ
Τ
EIVSDEM , ex eodem libro. αὐτῇ, ἐκ τῶ αὐτῷ λόγο. Ἡ σὰρξ
Caro igitur eft paffa , diuinitas ἔπαθεν , ἡ θεότης θανάτε ἐλευθέρα ἐς
autein mortis expers , paffioni παθῶν τὸ σῶμα νόμῳ φύσεωςἀνθρώ
corpus naturæ humanæ lege πίνης παρεχώρησε˙ πῶς γὰρ θνήσκειν
conceffit . An vero mori diui-
nitas poteft, cum anima non Θεὸς δύναται, τῆς ψυχῆς μὴ δυναμέ
potfit ? Nolite , inquit a) , ti- νης θανεῖν ; μὴ φοβηθε γάρ φησιν ἀπὸ
mere eos qui corpus poffunt oc · . τῶν ἀποκλενόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲψε
cidere , animamautem non pof χὴν μὴ δυναμένων ἀπον εἶναι. εἰ τοίνυν

funt. Anima ergo fi occidi non ἡ ψυχὴ ἀποκτανθῆναι ἐ δύναται, πῶς
poteft, quomodopoteft diuinitas ·
morti fubiacere ? ἡ θεότης θανάτῳ ὑποπεσεν δύναται ;
SANCTI BASILII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

EPISCOPI CAESARIENSIS (a). ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ .
Quod cuilibet notum eft , 38) Ὃ παντὶ γνώριμον , τῷ 39 ) μι

qui apoftolica diftionis conf . κρὸν ἐπιζήσαντι τῆς ἀποςολικῆς
་ λέξεως
lium parumper
logi æ nouerit
s , quod
um 4ο ) τὸ βέλημα , ὅτι ἐχὶ θεολογίας ἡμῖν
non theo nobi mod
παραδίδωσι τρόπον , ἀλλὰ τὲς τῆς οἶκος
tradat , fed difpenfationis ratio .
νομίαςλόγες παραδηλοῖ. Κύριον γὰς
nes speriat. Dominum enim ,
4I )αὐτὸν καὶ Χρισὸν ὁ Θεὸς ἐποίησε, τε
inquit b) , et Chriftum . Deus fe.
cit , hunc Iefam , quem vos τον τὸν Ἰησῶν, ὃν ὑμεῖς ἐςαυρώσαζε , τῇ
crucifixiftis , ad humanam et δεικτικῇ 42 ) φωνῇ πρὸς τὸ ἀνθρώπινον
omnibus vifibilem naturam eius αὐτῇ καὶ ὁρώμενον πᾶσι προδήλως
manifefte fermonem dirigens. 43) ἀπερειδόμενος .
SANCTI GREGORII ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ·

EPISCOPI NAZIANZENI. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΑΖΙΑΝΖΟΥ ,
Ex epiftola ad beatum Necta-
Ἐκ τῆς πρὸς τὸν μακάριον
vium epifcopum Conftantinopoli. Νεκτάριον, τὸν Κωνσαντινεπό
tanum. Omnium acerbiffima λεὼς ἐπίσκοπον , ἐπιςολῆς. Τὸ δὲ
eft in ecclefiafticis calamitatibus πάντων χαλεπώτατον ἐν ταῖς ἐκκλης

Apolinariftarum licentia : qui. σιαςικαῖς συμφοραῖς , રἡ τῶν ᾿Απολινα-
bus nefcio quo pacto fanctitas ριζῶν ἐςι παῤῥησία · ὃς ἐκ οἶδ᾽ ὅπως
tua permiferit, vt fibi æque ac παρᾶδε σὲ ἡ ὁσιότης, πορισαμένες ἑαυ
τοῖς ·
35 ) O. Edit. Bened . T. I. p.240 . habet καὶ τῦτο . 39) μικρο Ib. præm. και .
40 } το βούλ. Ibid. τῷ βελήματι. 41) αὐτ . Ibid . φησί. 42) φωνῇ . Ibid .
fequitur μονονεχί. 43 ) ἀπ . Ib . ἐπερειδόμενος ,
a) Matth . 10, 26. / b) Alt. 2 , 36 .
(a ) Lib. 2. contra Eunoniun .
IMPATIBILIS. 245
ὁμο] ίμως ἡμῖν nos collectarum arrogent pote-

τοῖς 44 ) τὴν τῷ συνάγειν ὁμο]ίμως
ftatemn . Et paulo poft. Neque
ἐξεσίαν . Καὶ μετ᾿ὀλίγα . Καὶ ἔπῳ hoc adeo eft graue , fed illud
τέτο δεινόν · ἀλλὰ τὸ πάντων χαλεπώ‐ omnium grauiffimum , 1 quod
τατον , ὅτι αὐτὸν τὸν μονογενῆ Θεὸν , ipfum vnigenitum Deum , iu-
τὸν κριτὴν 45 ) τῶν ὄντων, τὸν ἀρχηγὸν dicem eorum qui exiftunt,
τῆς ζωῆς, τὸν καθαιρέτην τε θανάτε , principem vitæ , deftruatorem
θνητὸν εἶναι κατασκευάζει,καὶ τῇ ἰδίᾳ ·mortis ,mortalem effe affirmer ,
et propria diuinitate paffionem
αὐτῷθεότητι 46 ) τὸ πάθος δέξασθαι , pertulife , et in uiduana illa
καὶ ἐν τῇ τριημέρῳ ἐκείνῃ νεκρώσει τῷ corporis morte diuinitatein vnd
σώματος καὶ τὴν θεότητα συναπονe- cuin corpore interiiffe, et fic ite
κρωθῆναι τῷ σώματι , καὶ ἔτω παρα rum a Patre ex morte in vitami
τῷ Πατρὸς πάλιν ἀπὸ τῷ θανάτε δια- reuocatam effe . EIVSDEM , ex
priore expofitione ad Cledonium.
··ναςῆναι, Τῷαὐτῷ, ἐκ τῆς πρὸς si inanimatus eft homo , hoc
Κληδόνιον προτέρας ἐκθέσεως , etiam dicunt Ariani, vt paffio-
Εἰ μὲν ἄψυχος ὁ ἄνθρωπος , τῦτο καὶ nem diuinitati tribuant , tan *
᾿Αρειανοὶ λέγεσιν , ἵνα ἐπὶ τὴν θεότητα་ quam quod mouet * corpus , id
τὸ πάθος ἐνέγκωσιν , ὡς τῷ κινῶντος τὸ etiam patiatur . EIVSDEM , er
oratione de Filio. Reftabat vt
σῶμα 47) τότε καὶ πάχοντες . Τ8 de eo quod illi mandatum efie
· αὐτῷ, ἐκ τῷ περὶ Yis t) λόγ8 . dicitur , eumque mandata fer-
vaffe , et omnia quæ ipfi grata
Ἐλέπετο περὶ τῷ ἐντετάλθαι καὶ τε .
erant feciffe , tractaremus , ac
τηρηκέναι τὰς ἐντολὰς , καὶ τὰ ἀρετοὶ præterea de perfeftione , et exal-
αὐτῷ 48 ) πάντα πεποιηκέναι , διαλαβῶν tatione , et quod didicit ex iis
ἡμᾶς · ἔτι δὲ 49 ) περὶ τελειώσεως , καὶ quæ paftus eft, obedientiam , de-
ὑψώσεως , καὶ τῷ μαθεῖν ἐξ ὧν ἔπαθε que facerdotio , et oblatione , et
τὴν ὑπακοὴν , ἀρχιερωσύνης τε και traditione , et oratione ad eum
προσφορᾶς , καὶ παραδόσεως , καὶ δεή- qui a morte poteft feruare , et
σεως,τῆς πρὸς τὸν δυνάμενον 50 ) σώζειν agonia , et guttis , et precatione ,
ἐκ θανάτε , καὶἀγωνίας , καὶ 51 ) θρόμ-
2 et fi quid aliud eft eiusmodi :
68 , καὶ προσευχῆς , καὶ εἴ τι ἄλλο τοῦ . nifi omnibus effet manifeftum ,
το, εγε μὴ πᾶσι πρόδηλον ἦν , ὅτι περὶ quod in patiente iftiusmodi
τὸ πάχον 52 ) τὰ τοιαῦτα τῶν ὀνομά · nomina naturain immutabilem
των 8 53) τὴν ἄτρεπτον φύσιν καὶ τῷ et omni paffione fuperioremi
πάχειν ὑψηλοτέραν 54 )αινίττεται. Τ8 non fignificent, EIvs DEM ,
αὐτῇ, ἐκ τῶ εἰς τὸ πάχα λόγο. ex oratione de pafchate ( a ).
Q3 Quis
44 ) τήν. Def . in Edit. parif. Τ . Ι. p. 725. 45) τῶν ὄντων . Loco cit. eft πάντων .
Herveti quoque interpretatio habebat omnium, 46) ró. Def. ibid. 47) FÓT.
και. Ed . Parif.1. c. p . 740. καὶ τέτου. f) λόγου. Scilicet in Orat . 2. de Filio .
48) πάντα . Loco cit. p. 588. eft πάντοτε. 49) περί . Def in Ed .ram . et lipl
nec non in Edit. parif. Operum Greg. naz. 50) σώζ. Edit . pauit , addit
αὐτόν. 51) 9ρ . Ib. eft θρόμβων . 52 ) τά . Εx Edit. rom . et lipt. infertum .
Exftat quoque in Edit. parif . 53) τήν. Edit . parif. repetit περί. 54 ) αἶν.
Def. in Edit. parif.
(α ) Orat. 2.
Quis eftifte quivenit ex Edoma ), Τίς ὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Εδώμ ,

‫اد‬
er de terreftribus , vel quomodo καὶ τῶν γηίνων , ἢ πῶς ἐρυθρὰ τὰ ἱμά
rubra funt veftimenta eius , qui
eft fine fanguine, et fine corpore, τι τῇ ἀναίμε καὶ ἀσωμάτε ,. ὡς ληνο-
tanquam vinitoris , qui plenum βάτε , και πλήρη ληνὸν πατήσαντος ;
2
torcular calcauerit ? Stole cor- προβαλᾶ τὸ ὡραῖον τῆς ςολῆς , τῷ περ
poris paffi pulchritudinem ex
aduerfo profer , quod perpario πονθότος σώματος τῷ πάθει καλά
nein exornatum , ae per deit πιθέντος , 55) καὶ τῇ θεότητι λαμπρῦν .
tem , qua nec amabilius quic- θένας , ἧς ἐδὲν ἐρασμιώτερον , ἐδὲ
quam , nec pulchrius , illuftra-
tum eft. ὡραιότερον .
EPISCOPI NYSSENI. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΥΣΣΗΣ ,
Ex oratione catechetica ( π ).
Ἐκ τῶ · κατηχητικό λόγο .
Et hoc eft myfterium difpenfatio . 56) Και τῦτό ἐσι τὸ μυτήριον τῆς τῷ Θε
misdiuine de homineţillo ),et de περὶ τὸν ἄνθρωπον οἰκονομίας , καὶτῆς
refurrection e a mortuis , nan pro-
hibere quidem quominus fepare . ἐκ νεκρῶν ἀναβάσεως , τὸ διαλύθῆναι
tur per mortem animaacorpore , μὲν τῷ θανάτῳ τῷ σώματος τὴν ψυ
fecundumneceffariam legem na . χήν , 57 ) κατὰ τὴν ἀναγκαίαν τῆς φύ-
turæ , fed eadem rurfus inter fe σεως ακολεθίαν μή μὴ κωλῦσαι , εἰς ἄλλης
copulare per refurrectionem . λα δὲ πάλιν ἐπαναγαγῶν διὰ τῆς ἀνα-
1- EIVSDEM , ex eadem oratione (b ). ςάσεως . Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῇ αὐτῇ
fa noftra erat cara quæ Deum λόγ8 . Ἐπειδὴ γὰρ ἐκ ἄλλοθεν , ἀλλὰ
fufcepit, quæ per refurrectionem ἐκ τῷἡμετέρε φυράματος , 58) ή θεοδό-
exaltata eft cum diuinitate : χος σάρξ ἦν , ἡ διὰ τῆςἀνατάσεως συν
quemadmodum in noftro cor . επαρθείσα τῇ θεότητι· ὥσπερ ἐπὶ τῇ
pore vnius fenfus altio totum καθ᾿ ἡμᾶς σώματος , ἡ τῷ ἑνὸς τῶν αἰ.
hominem vnitum illi parti ad ητηρίων ἐνέργειαπρὸς 59 )ἅπασαν~ τὴν

fentiendum excitat : ita perinde συνα
• ίσθησιν ἄγει τὸν ἡνωμένον τῷ μέ
ac fi vniuerfa natura vnum per fe έτως καθάπες ( 0 )ἑνός τινος ὄντος
quoddam enimal effet, vnius par. 6ι) ζώς πάσης τῆς φύσεως , ἡ 62) τε
ais refurrectio in totum penetrat, μέρες ἀνάτασις ἐπὶ τὸ πᾶν διεξέρχεται
κατά
55) καί και λαμπρ. Def. in Edit. rom . et lipf . fed leg . in Edit. parif. T. I
p. 694. 56) Καὶ οἰκονομίας . Ita quoque Edit parif. T. III . pag . 730
Sed in Edit. rom. et lipf. horum Dialogorum leg . Καὶ τᾶτό ἐςι τὸ φύσει
μὲν τῆς τε Θεῷ περὶ τὸν θάνατον οικονομίας . 57) κατά. Edit. parif. και.
58 ) ἡ Θεοδ . σάρξ . Ita quoque Edit . parif. Sed in Edit. rom. et lipf. ho-
rum Dialogorum leg. ὁ Θεοδόχος ἄνθρωπος. Sicque deinde ὁ διὰ 5. ἀνας .
συνεπαρθεὶς τῇ θέοτητι . 59 ) ἅπ. Edit. rom . et lipl. πᾶσαν. 6ο) ἑνός. Def .
in Edit. parit, . 61 ) ζώου . Ib . ζώον. 62) τ . Edit , rom . et lipf . præm . ἐχ
#) Εl. 63, 1 .
(a ) Cap . 16 . ( b ) Cap. 32.
IMPATIBILI S. 247
conti-
63 ) κατὰ τὸ συνεχές τε καὶ ἡνωμέν ον quod eft in natura
་ nuum et vnitum , ex parte toti
τῆς φύσεως , ἐκ τῷ μέρες ἐπὶ τὸ ὅλον
64 ) συνδιδόμενον. τί ἐν ἔξω τῷ εἰκότος communicata. Quid ergo alie-
65 ) ἐν τῷ μυτηρίῳ μανθάνομεν ,ο κύ. num a probabilitate in myfterio
C εἰ ad
πτα πρὸς τὸν πεπτωκότα ὁ ἑςὼς , refpiciat qui cecidit , vt iacen-
66 ) ἐπὶ τὸ ἀναςῆσαι τὸν κείμενον ; tem refufcitet ? EIVSDEM , ex
~
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ αὐτῷ λίγε . eadem oratione ( c). Confequens
‫ار‬ 2 fuerit etiam in hac parte , non
᾿Ακόλυθον ἂν εἴη καὶ ἐν τῷ μέρει τέτῳ , hoc quidem refpicere , illud ve-
μὴ τὸ μὲν βλέπειν , παρορᾶν δὲ τὸ ἕτε ro negligere : fed in * immor- *
ρον, ἀλλ᾿ ἐν μὲν τῷ 67) ἀθανάτῳ καθο- tali quidem agnofcere humanam
ρᾶν τὸ ἀνθρώπινον , ἐν δὲ τῷ 68) ἀνθρώ- naturam , in homine vero quod
πῳ πολυπραγμονεῖν τὸ θειότερον. Τ8 diuinius eft curiofe inquirere.
DE ex opere aduerfus
αὐτῇ , ἐκ τῆς κατὰ Εὐνομία Eunomium ( a ). Nec viuificat
πραγματείας . Οὔτε ζωοποιᾷ τὸν Lazarumn humana natura , nec
Λάζαρον ἡ ἀνθρωπίνη φύσις , ἔτε δα- deflet iacentem impatibilis po-
tentia : fed lacryma quidem ho-
κρύει τὸν κείμενον ἡ ἀπαθὴς ἐξεσία . minis eft propria , vita autem
ἀλλ᾽ ἴδιον τῷ μὲν ἀνθρώπε τὸ δάκρυον , eius quæ vere vita eft. Non
69 ) ἡ δὲ ζωὴ τῆς ὄντως ζωῆς . & τρέφει pafcit multa millia humana pau-
τὰς χιλιάδας ἡ ἀνθρωπίνη πτωχείᾳ , pertas : non scurrit ad ficum
70 ) ἐ τρέχει ἐπὶ τὴν συκῆν ἡ παντοδύ , omnipotens poteftas. Quis fa-
ναμος ἐξεσία . τίς ὁ κοπιῶν ἐκ τῆς ὁδοι- tigatur labore itineris , et quis
πορίας , καὶ τίς ὁ 71 ) ἀπόνως ὅλον τὸν totum mundum fine labore fus-
~
κόσμον ὑποτήσας τῷ λόγῳ ; τί τὸ τῆς tentat verbo ? quid eftfplendor
δόξης ἀπαύγασμα , τί τὸ τοῖς ἥλοις gloriæ, et quid quod clauis con-
72 ) καταπειρόμενον ; ποία μορφὴ ἐπὶ figitur ? quænam forma in paf
~
τῷ πάθες ξαπίζεται, καὶ ποία ἐξ αϊδίε fione alapis ceditur, et quænam
δοξάζεται ; φανερὰ γὰρ ταῦτα ,κἂν ab aterno glorificatur ? Hac
~ manifefta funt , etiamfi nemo
นี Τ8 fermone explicet . EIVSDEM ,
73 ) μή τις ἐφερμηνεύῃ τῷ λόγῳ.
αὐτῇ , ἐκ τῆς αὐτῆς πραγ μα- ex eodem opere ( e ). Ac-
2
τείας . Αἰτιᾶται τὲς τὸ πάθος τῇ αν- cufat eos qui humanæ naturae
θρωπίνη φύσει ἀνατιθέντας . βέλεται paffionem adfcribunt. Vult
24 autem
63) κατά. Def. ibid . 64) συνδ . Edit. parif. συνδεδομένη . 65) ἐν τῷ μυς . Edit.
rom . et lipf. μυςημίου . 66) ἐπί. Edit. parit. præin. ἤ. 67) ἅθαν. Edit .
rom. et lipf. θανάτῳ. Herveti quoque interpretatio habebat in morte.
68) ἀνθρ. Ibid , σκοπῷ . 69) ἡ δὲ ζωὴ τῆς. Edit. rom. et lipf. τῆς δὲ ζωῆς
τὰ τῆς. Sed minus recte , vt ex Actione X. Synodi fexta occumenicæ
colligitur. 70 ) . Edit . parif . T. II. pag. 589. ἔτε . 71) ἀπόνως , Sirma .
ἀκόπως . Sequinur lectionein Edit . parif. Operum Greg . nymf. et Edit, rom .
ac lipl.horum Dialogorum . 72 ) καταπ . Ed. parif. διαπειρόμενον . 73 ) Edit .
rom . et lipf. μηδεὶς ἑρμηνεύῃ . Edit. parif. ἐφερμηνεύσῃ .
(c) Cap. 32. ( *) Orat. 4· ( e) Orat. f.

ETI
248 B. THEODOR DIALOG . III .
autemomnino ipfam diuinitatem 74 ) πάντως αὐτὴν τῷ πάθει 75) υποτ

paffioni fubiicere . Cum enim
γαγεῖν τὴν θεότητα . διπλῆς γὰρ ἔσης
duplex et ambigua fit opinio, di- καὶ ἀμφιβόλῃ τῆς ὑπολήψεως , εἴτε τὸ
vinitasne an humanitas pafta fit, θεον , εἴτε τὸ ἀνθρώπινον ἐν πάθει γέ
< 2
vnius reiedtia alterius prorfus γονεν , ἡ τῷ ἑνὸς κατηγορία κατασκευὴ
erit confirmatio. Si enim ac
πάντως τῷ λειπομένε γίνεται . εἰ τοίνυν
cufant eos qui paffionem in hu- αἰτιῶνται τὲς τὸ πάθος περὶ τὸν ἄντ
mana natura obferuant , laudant θρωπον βλέποντας , ἐπαινέσεσι πάντως
eos omnino , qui paffibilem effe
τὲς 76)ἐμπαθῆ λέγοντας τῷ Υἱὲ τὴν
dicunt Filii diuinitatem . Quod θεότητα
vero hinc adftruitur , abfurdi . τὸ δὲ 77) διὰ τέτων κατά
eorum dogmatis continet patro- σκευαζόμενον , συνηγορία τῆς τε> δόγ
cinium . Nam fi patitur, vt ipf ματος αὐτῶν ἀτοπίας γίγνεται. εἰ γὰρ
dicant, Filii divinitas , Pattis πάχει μὲν κατὰ τὸν λόγον αὐτῶν τῷ
autem diuinitas impatibilis re- Υἱᾶ ἡ θεότης , ἡ δὲ τῷ Πατρὸς ἐν ἀπα
manet fecundum efientiam , im- θείᾳ πάσῃ φυλάτζεται ( 8) κατὰ τὴν
patibilis natura aliena profe . & σίαν , ηἡ ἀπαθὴς ἄρα φύσις πρὸς τὴν
Cto eft ab ea quæ paffionem παραδεχομένην τὸ πάθος ἀλλοτρίως
fuftinet . έχει .
SANCTI AMPHILOCHI ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ

EPISCOPI ICONII. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΚΟΝΙΟ Υ.
Ex Oratione in illud a ), Amen
Ἐκ τε λόγε τῇ εἰς τὸ Ἀμὴν
anen dico vobis, Qui fermonem ἀμὴν λέγω ὑμῖν , Ὁ τὸν λόγον με
πιςεύων τῷ πέμψαν
me, audit ,et credit ei qui mifi ακέων, καὶ
mcum
ius ergo funt paffiones ? carnis , τί με , ἔχει ζωήν αιώνιον . Τίνος

Ergo fi affignas carni palliones , ἓν τὰ πάθη ; τῆς σαρκός. ἐκῶν εἰ δίδως
affigna eidem etiam humiles fer- σαρκὶ τὰ πάθη , δὸς αὐτὴ καὶ τὰς τὰ
mones : et cui miracula adfcri- πειν8ς λόγες, καὶ ᾧ‫ لها‬τὰ θαύματα ἐπι
bis , fublimes tribue fermones. γράφεις , τὲς ἀνηγμένες ἀνάθες λό
Nam Deus miracula edens , iu-
re ac merito fublimia loquitur , γ8s . ὁ γὰρ θαυματεργῶν Θεὸς , εἰκό
et operibus conuenientia. Qui τως ὑψηλὰ λαλεῖ , καὶ τῶν ἔργων ἐπά-
vero patitur homo , redie humi ξια · ὁ δὲπάχων ἄνθρωπος , καλῶς τα
lia fonat , et paffionibus con- πεινὰ φθέγγεται , καὶ τῶν παθῶν κα
gruentia. EIVSDEM , ex ora- τάλληλα . Τὸ αὐτῇ , ἐκ τῶ λόγε
"
zione in illud b ) , Pater maior eft τῷ εἰς τὸ, Ὁ Πατήρ με μείζων
me. Quando autem carni paf μέ ἐξιν, 79 ) Ὅταν δὲ τὰ παθήματα
τῇ
74 ) πάντως . Edit. rom . et lipl . pram. γάρ. 75) ὑπαγ. Ib. ὑπάγειν . 76 ) έμπο
Ib. ἐν πάθει . 77) διὰ τότ. Def in Edit . parif. Operum Greg . nyf. Τ.ΙΙ.
p. 593. 78) κατά το ἐσ. Def. in Edit.rom , et lipf, 79) Ὅταν κ.τ.λ. Eun-
dem locum vid. fupra , p. 66. fq.
1
a ) Ioh . 5, 24. b ) Ib . c. 14, 28.
IMPATIBILI S. 249.
τῇ σαρκὶ , καὶ τὰ θαύματα τῷ Θεῷ fiones , et Deo miracula dede-

δῷς , ἀνάγκη καὶ μὴ θέλων δίδως , τές τίς , * necefle eft vt etiam no
lens , humiles quidem fermones,
μὲν ταπεινὲς λόγες , τῷ ἐκ Μαρίας αν-
homini ex Maria nato tribuas ,
θρώπῳ , τὸς δὲ ἀνηγμένες καὶ θεοπρε- fublimes veroetDeo conuenien
πᾶς , τῷ. ἐν ἀρχῇ ὄντι Λόγῳ˙ διὰ τg. tes , Verbo quod erat in princi-
το γὰρ , πῇ μὲν ἀνηγμένες , πῆ δὲ τα- pio. Hanc enim ob caufam ali-
1
πεινὲς φθέγγομαι λόγες , ἵνα διὰ μὲν quando fublimes, aliquando hu-
miles vfurpo fermones , vt per
τῶν ὑψηλῶν τῷ ἐνοικῶντος Λόγε δείξω . fublimes inhabitantis Verbi no-
τὴν 80 ) εὐγένειαν , διὰ δὲ τῶν ταπεινῶν , bilitatem oftendam , per umiles
τῆς ταπεινῆς σαρκὸς γνωρίσω τὴν ἀθές vero humilis carnisinfirmitatem
μειον . ὅθεν πῆ μὲν 81)ἐμαυὸν ἶσον λέγω patefaciam . Ideo nonnunquam
τῷ Πατρὸς, πῆ δὲ μείζονα τὸν Πατέρα meipfum æqualem dico Patri ,
ἐ μαχόμενος ἐμαυτῷ , ἀλλὰ δεικνὺς ὥς interdum maiorem Patrem , non
8
mecum pugnans, fed oftendens
Θεόςεἰμι
2 καὶ ἄνθρωπος , Θεὸς μὲν ἐκ quod Deus fimn et homo, Deus
τῶν ὑψηλῶν , ἄνθρωπος δὲ ἐκ τῶν τα- quidemn per fublimia , homo au-
πεινῶν. εἰ δὲ θέλητε γνῶναι πῶς ὁ Πa- tem per humilia . Quodfi vultis
τής με μείζων μὲ ἐξιν, ἐκ τῆς σαρκὸς fcire , quomodo Patermaior fit
εἶπον, καὶ ἐκ ἐκ προσώπε τῆς θεότητος. mne , ex carnis perfona id dixi, non
ex diuinitatis perfona . EIVS-
Τῷ αὐτῷ , ἐκ τῷ λόγῳ εἰς τὸ , DEM , ex cratione in illud a) ,
82) Εἰ δυνατὸν , παρελθέτω ἀπ᾿ (Pater ) fi poffibile eft, transeat a
ἐμὲ τὸ ποτήριον τέτο . Μὴ τὰ mecalix ifte, Noli ergo carnis
γ΄ πάθηἐν τῆς σαρκὸς τῷ ἀπαθε προσοί. paffiones impatibili Verbo adti-
3ψης Λόγῳ . Θεὸς γὰρ εἰμι καὶ ἄνθρωπος , hæretice. Deus, vt teftantur
mis
αιρετικέ
• . Θεὸς, ὡς ἐγγυᾶται τὰ θαύμα‐ racula :homo, vt declarent paffio-
τα ἄνθρωπος ,ὡς μαζίυρεῖ τὰ παθήμα . nes. Cum autem Deus fim et 1
τα . ἐπεὶ ὧν Θεός εἰμι καὶ ἄνθρωπος, ἀπὲ homo , dic quis paftus fit ? S
τίς ὁ παθών ; εἰ ὁ Θεὸς ἔπαθεν , επας Deus paffus eft , blafphemian
τὸ βλάσφημον · εἰ δὲ ἡ σὰρξ ἔπαθε, τί protulifti . Sin autem caro pafa
eft , cur ei paffionem non tribuis,
μὴ τὸ πάθος προσάπλεις , ᾧ τὴν δειλίαν cuimetum adfcribis ? Alio enim
ἐπάγεις ; ἄλλεγὰρ πάχοντος , ἄλλος & patiente , alius non expauefcit, et
δειλιά , καὶ ἀνθρώπε ςαυρεμένο , Θεὸς dum homo crucifigitur , Deus
EIVSDEM ,
& ταράττεται. Τ8 αὐτῇ, ἐκ τῆ καί non perturbatur.
ex oratione aduerfus Arianos.
τὰ Ἀρειανῶν λόγε . Καὶ ἵνα μὴ μα ·
Ac ne longa vtar oratione , pau-
κρὸνἀπομένω τὸν λόγον , συντόμως ἐρω- 2 cis rogo te , hæretice, Qui ex Deg
τῶ σε, αιρετικές ὃ ἐκ τῷ Θεῷ‫اد‬ πρὸ τῶν eft ante fecula genitus , paffus
αἰώνων γεννηθεὶς ἔπαθεν , ἢ ὁ ἐκ τέ Δα . eft , an qui ex Dauide in nouif-
βὶδ ἐν ὑφέροις καιροῖς τεχθεὶς Ἰησᾶς ; finis temporibus natus eft Jefus a
εἰ μὲν ὖν ἡ θεότης. ἔπαθεν , επας τὸ Si ergo diuinitas paffa eft , bla-
βλάσφημον · εἰ δὲ ὁ ἄνθρωπος , ὡς ἔχει fphemiam dixifti ; fin homo, vt
Ως verum
80) εὖχ. Supra p.66, συγγένειαν . 81) ἐμαυτ, Edit. prion habebat ἑαυτὸν, et
deinde ἑαυτῷ poft μαχόμενος . 82) εξ δυν , Def. Πάτερ με , et estpoft δυνατόκι
a ) Matth . 26 ,32
verum eft , cur homini paffio- ἡ ἀλήθεια , τίνος ὧν ἕνεκεν μὴ προσά .

nem non adfcribis ?' εIVSDEM , πτες τῷ ἀνθρώπῳ τὸ πάθος ; Του
ex oratione de Filio. Cum enim αὐτοῦ , ἐκ τοῦ περὶ Υἱοῦ λόγου .
dixiffet Petrus a) , Dominum et
Chriftum ipfum fecit Deus , fub . Εἰπὼν γὰρ ὁ Πέτρος , ὅτι καὶ Κύριον
iunxit , Hunc Iefum , quem vos και Χρισὸν αὐτὸν ἐποίησεν ὁ Θεὸς, ἐπή-
crucifixiftis, eum Deus fufcitauit γαγε τῦτον τὸν Ἰησῶν , ὃν ὑμᾶς ἐςαυ-
a mortuis . Mortua eft autem non
diuinitas,fedhomo : et qui eum ζώσα ]ε, τῦτον ὁ Θεὸς ἤγειρεν ἐκνεκρῶν
. .
fufcitauit Verbum eft , bei po- ἐνεκρώθη δὲ, &χ ἡ θεότης , ἀλλ᾿ ὁ ἄν
rentia , qui dixit in euangelio b) , θρωπος , καὶ ὁ ἐγείρας αὐτόν ἐςιν ὁ Λό-
Soluite templum hoc , et in tri- yos , ή δύναμις τῷ Θε8 , ὁ εἰπὼν ἐν τῷ
bus diebus erigam illud : Quare εὐαγγελίῳ , Λύσατε τὸν ναὸν τέτον ,
cum dicitur, EtDominumipfum καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν, ὥτε
etChriftum fecit Deus eum qui ἐὰν λέγηται , Καὶ Κύριον αὐτὸν καὶ Χρι
morte affectus eft, et refurrexit a
mortuis , carnem dicit , et non τὸν ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν νεκρωθέντα , καὶ
diuinitatem Filii. EIVSDEM , ἐκ νεκρῶν ἀναπάντα , τὴν σάρκα λέγει ,
ex oratione in illud c) , Non po- και ἐ τὴν θεότητα τῷ Υἱε . Τοῦ αύ
teft Filius ex feipfo facere quic . τοῦ , ἐκ τοῦ λόγο τοῦ εἰς τὸ , Οὐ
quam. Non enim talem habe-
bat naturain , vt eius vita a mor- δύναται ὁ Υἱὸς ποιῶν ἀφ' ἑαυτῶ
te detineretur :quandoquidemn οὐδέν . Οὐδὲ γὰρ εἶχε φύσιν ὑπὸ φθο
*diuinitas ad mortem pertracta ρᾶς κατέχεθαι τὴν ζωὴν , διόπερ ἐχ ἡ
non eft; quo enim id fieri
θεότης εἰς πάθος κατεσπάθη , πῶς
tuiflet modo ? fed humanitas ad
-
incorruptionem renouata eft . γάρ ; ἀλλ᾿ ἡ ἀνθρωπότης εἰς ἀφθαρ
Oportet enim ,inquit a) , mortale σίαν ἀνεκαι νίσθη . 83 ) δεῖ γὰρ , φησὶ, τὸ
hoc induere inmortalitatem , et θνητὸν τῦτο ἐνδύσαθαι ἀθανασίαν, καὶ

corruptibile hoc induere incor- τὸ φθαρτὸν τῦτο ἐνδύσαθαι ἀφθαρ
ruptionem. Vides quam accu-
σίαν. ὁρᾷςτὴν ἀκρίβειαν ; τὸ θνητὸν
rateloqu
rate loqua tur ??Mort
atur Mortale hoc quafi
alehoc quafi το ἔδειξεδεικτικῶς , ἵνα μὴ ἄλλης νο-
digito monftrauit , ne putares
alius effe carnis refurrectionem . μίσης σαρκὸς ἀνάπασιν .

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ .
EPISCOPI ANTIOCHENI.
In dominica pafcha . Propter- Ἐπὶ τῇ κυριακῆ τοῦ πάχα.

ea et crux nobis libere prædica . Διὰ τῦτο καὶ ςαυρὸς ἡμῖνμετὰ παῤῥη-
tur , et mortem dominicam con. σίας κηρύτεται , καὶ θάνατος ὁ δεσπο-
fitemur , nihil patiente diuini- τικὸς παρ᾿ ἡμῶν ὡμολόγηται, ἐδὲν τῆς
tate , ( nam diuinitas inpatibi. θεότητος 84 )παχέσης˙ ἀπαθὲς γὰρ
lis eft,) fed corpore difpenfatio . τὸ θεῖον ἀλλὰ τῷ σώματος τὴν οἰκονο
nem explente. Eivsnem , de μίαν πληρῶντος. Τοῦ αὐτοῦ , εἰς
Ἰούδαν
83) δεῖ κ. τ. λ. Transpofitæ funt Propofitiones. 84 ) max . Edit . rom. et Lipf.

παρασχέσεις ,
#) Act, 2, 36. b) Ioh. 2, 19. c) Ib . c. 5, 19. d ) 1 Cor. 15, 53.
IMPATIBILIS. 251
του Quare cum

Ἰούδαν τὸν προδότην . Ωςε ὅταν Iuda proditore.
ἀκέσῃς τὸν Δεσπότην προδιδόμενον , μὴ Dominum proditum audies ,
ne ad contemtum detraxe-
καταγάγης εἰς εὐτέλειαν τὸ θεϊκὸν
ris diuinam dignitatem , nec
ἀξίωμα , μηδὲ τὰ σωματικὰ πάθη τῇ corporales paffiones diuinæ po-
θεία δυνάμει προσάψης. ἀπαθὲς γὰρ tentia adfcripferis. Nam diui
τὸ θεῖον, καὶ ἀναλλοίωτον . εἰ γὰρ καὶ nitas eft paffionis et alterationis
expers. Etfi enim pro fummo in
δέλε μορφὴν ὑπῆλθε διὰ φιλανθρω-
, homines amoreferui formam afs
πίαν , ἀλλ᾽ ἐκ ἐτράπη τὴν φύσιν · ἀλλ᾿ fumferit , naturam tainen fuam
‫اد‬
non murauit:fed manens quod
ἂν ὅπερ ἦν , συνεχώρησε τὸ θεῖον σῶμα erat, permifit vt fanctiffimum cor-
θανάτε πῆραν λαβῶν.
pus mortem experiretur.
85 ) Θ Ε Ο ΦΙΛΟΥ THEOPHILI
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ. EPISCOPI ALEXANDRIAE.
Ex tomo Heortaftico.
Ἐξ ἑορταςικοῦ τόμου.
Ratione carentium enim neo
Τῶν γὰρ ἀλόγων ἐκ αἴρονται καὶ
τίθενται πάλιν αἱ ψυχαί , ἀλλὰ μετὰ tolluntur , neciterum reftituun-
tur animæ, fed vnà cum corpore
τῶν σωμάτων συνδιαφθείρονται , καὶ εἰς intereunt , et in puluerem refol-
χῶν ἀναλύεσιν . ὁ δὲ Σωτής , ἄρας αύ- vuntur. At Saluator feparans
τε παρὰ τὸν καιρὸν τῆ ςαυρὲ τὴν ψυ- tempore paffionis animain a cor-
χὴν ἀπὸ τῇ οἰκείς σώματος, πάλιν αὖ pore fuo , iterum eam reftituit
τὴν εἰς αὐτὸ τέθεικεν ἀνατήσας ἐκνε corpori e mortuis refufcitato . Hu-
ius rei fidemn nobisfaciens præ-
κρῶν. τέτο δὴ πιζέμενοςἡμᾶς , πρἔλε-
dixitper Pfalmiftam chamans a ),
γε διὰ τῷψαλμῳδῶ βοῶν · Οὐκ ἐγκα. Non relinques animam meam
ταλείψεις τὴν ψυχήν με τις 86) ᾅδην, in inferno , neque permittes vt
ἐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σεἰδεῖν διαφθο. fanctus tuus videat corruptio-
nem.
ράν.
ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΓΕΛΑΣΙΟΥ ΒΕΑΤΙ GEL A S 1 I
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ EPISCOPI CAESAREAE
ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ. PALAESTINAE,
Ex oratione in Epiphania .
Ἐκ τοῦ εἰς τὰ Ἐπιφάνια λόγε .
Vinctus eft, vulneratus eft, cru-
Ἐδέθη , ἐτρώθη , ἐταυρώθη , έψη .
cifi
λαφήθη , μώλωπας ἐφόρεσεν , ἐλὴν bicexus eft , contreftatus eft , vi
* s geftauit, lanceæ cicatricem
σπάθης ἐδέξατο. πάντα ταῦτα τὸ fustinuit . Hæc omnia natum
ἐκΜαρίας τεχθὲν ὑπέμεινε σῶμα . το ex Maria corpus pertulit. Ex
δὲ πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθὲν ἐδεὶς Patre autem ante fecula ge-
nitum nemo potuit lædere >
· ηδύνατο βλάψαι . & γὰρ εἶχε φύσιν ὁ neque enim hæc fuit natura
Verbi.
85) Θεόφ . Edit . rom . et lipf. Θεοφιλάκτε , ex errore . 86 ) ğd . Alias apud

Noftrum ᾅδε .
a) Pf. 16, 10. A&

t. 2, 27.
* Verbi. Quomodo * enim di- Λόγος . πῶς γάρ τις κατέχει θεότητα ;
vinitatem detineat quispiam ?
quomodo vulneret ? quomodo πῶς τρώσκει ; πῶς αἱμάσσει τὴν οἰσώ
incorpoream naturam cruentet ?
ματον φύσιν ; πῶς δεσμοῖς ταφῆς περι-
quomodo fepulturæ vinculis im-
βλά
plicet ? Concede igitur qua la . βάλλει ; δὸς τοίνυν , ἃ μὴ δύνασαι 2
dere non potes , et honora diui . ψαι , καὶ τίμησον θεότητα , τῷ τῆς
nitarem neceffitatis oratione
conftriétus. ἀνάγκης συνεχόμενος λόγων
SANCTI IOANNIS ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

EPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI . ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ .
Ex Oratione in illud a), Pater
᾿Απὸ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸ , Ὁ
meus vsque modo operatur , et ego
operor . "b ) Quod fignum often . πατής μουἕως ἄρτι ἐργάζεται ,
dis nobis , quod hæc facias ? καγω ἐργάζομαι. Τί σημεῖον δει
Quid igitur ipfe ? Soluite ten- κνύεις ὑμῖν , ὅτι ταῦτα ποιεῖς ; τί ἦν αὐ
plum hoc , inquit c) , et ego in τός ; Λύσα ] ε τὸν ναὸν τῦτον, φησὶ , καὶ
tribus diebus erigam illud de ἐγὼ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτὸν , περ
non intellexerunt. Et poft pau . ρὶ τῷ σώματος τῷ ἑαυτῷ λέγων · ἀλλ᾽
ca. Cur non præteriit hoc euan- ἐκεῖνοι αὐτὸ & συνεῖδον . ' καὶ μετ᾿
>
gelifta , fed addidit correatio- ὀλίγα. Πῶς & παρέδραμεν αὐτὸ ὁ εὐ
nem , dicens d) , Ille autem dice-
bat de templo fui corporis ? Non αγγελικής , ἀλλ᾽ ἐπήγαγε τὴν διόρθω ·
enim dixit, Soluitecorpus hoc, σιν λέγων ·ἐκεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τῷναῷ
fed templum , vt Deum inhabi. τ8 σώματος αὐτῷ ; ἐδὲ γὰρ εἶπε , Λύ.
tantem oftenderet. Soluitetem. σατε τὸ σῶμα τῦτο , ἀλλὰ Τὸν ναὸν ,
plum hocmulto præftantius iu . ἵνα δείξῃ τὸν Θεὸν ἐνοικῶντα . λύσατε
daico. Iudaicum enim habuit τὸν ναὸν τότον, πολλῷ βελτίονα τῷ. ἰ8-
legem , hoc vero legislatoremn :
δαϊκ & . ὁ μὲν γὰρ εἶχε τὸν νόμον , ὁ δὲ
illud literam occidentem , hoc τὸν νομοθέτην˙
C ὁ μὲν τὸ γράμμα τὸ ἀπο-
fpiritum viuificantem. Eivs- κτιννύον , ὁ δὲ τὸ πνεῦμα τὸ ζωοποιῶν.
DEM , ex Oratione , Quod que Τοῦ αὐτοῦ , ἀπὸ τοῦ λόγου , ὅτι
humiliter difta et falta fint , non
τα ταπεινῶς εἰρημένα και 87 ) γε-
ad potentia imbecillitatem refe . γενημένα , οὐ δι' ασθένειαν88 ) δυ-
renda fint, fed ad difpenfationes
varias , Quomodo igitur hic νάμεως , ἀλλὰ δι᾿ οικονομίας δια-
dicit , Si poffibileeft ? Humane φόρους . Πῶς ἐν ἐνταῦθα φησὶν , Εἰ
naturæ imbecillitatem nobis δυνατόν ; τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τὴν
oftendit , quæ nolebat fimplici- ἀσθένειαν ἡμῖν ἐνδέκνυται , ἐχ αἱρεμέ
ter auelli a præfenti vita , fed re- νης ἁπλῶς ἀποῤῥαγῆναι τῆς παρέσης
cufabat , et cunétabatur , pro- ζωῆς , ἀλλ᾿ἀναδυομένης , καὶ ὀκνώσης , διὰ
pter præfentis vitæ amorem ipfi τὴν ἐξαρχῆς ἐντεθᾶσαν αὐτῇ φιλίαν
παρὰ
87 ) γεν . Deeft παρ ' αὐτῇ. 88) δεν Deeft , ἐδὲ δι᾽ ἐλάτλωσιν ἐγίνετο καὶ ἐλέγετο .
. Vid . fupra , pag .68 .
@) Ioh. 5, 17, b) Ib . c. 2, 18 , c) Ib. verf. 19. d ) 1b. verf. 21.
ΙΜΡΑΤIBILIS 253
παρὰ τῷ Θεῷ πρὸς τὸν παρόντα βίον. a Deo inditum ab initio . Si

εἰ γὰρ τοσαῦτα 89 ) καὶ τηλικαῦτα εἰ . enim poftquam ipfe tot et tanta
2
πόντος αὐτῷ , ἐτόλμησάν τινες εἰπεῖν dixit , aufi funt quidam dicere ,
quod carnem non affumferir ,
ὅτι σάρκα ἐκ 90) ἔλαβεν , εἰ μηδὲν τg- quidnon dicerent, fi horum di
των εἴρητο , τί ἐκἂν εἶπον ; Τοῦ αὐ- âtum nihil effet ? IVSDEM ,
τοῦ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου . 91 ) Ὅρα ex eadem Oratione. Vides quo-
modo etiam priorem eius, ata-
πῶς καὶ τὴν προτέραν 92 ) ἡλικίαν αὐτῷ tem prænuntiarun
t. Interroga
προανεφώνησαν . ἐρώτησον τοίνυν τὸν ergo hæreticum ,Timnetne Dens ,
αιρετικὸν, Θεὸς δειλιᾷ , καὶ ‫د‬ἀναδύεται
‫ا‬ , et recufat , et cun &tatur , et trifti
καὶ ὀκνεῖ , καὶ λυπεῖται ; κἂν εἴπῃ ὅτι tia afficitur ? Quodfi refponde-
Ita , recede ab eo deinceps ,
ναι , ἀπόςηθι λοιπὸν , καὶ ζῆσον αὐτὸν rit,
et ftatue eum infra cum Diabo-
κάτω μετὰ τῇ διαβόλ8 , μᾶλλον δὲ κα- 1o,autillo etiam inferius : neque
κείνε κατώτερον˙ ἐδὲ γὰρ ἐκεῖνος τολ- enim auderet ille hoc dicere ,
‫اد‬
μήσει τῦτο ἀπᾶν. ἂν δὲ ἐπῃ, ὅτι ἐδὲν Si vero dixerit, nihil horum Deo
τέτων ἄξιον 93) Θε8, εἰπὲ , Οὐκῶν ἐδὲ dignum effe , dic , ergo nec orat
τέτων, καὶ Deus. Nam absque his , alte-
εὔχεται Θεὸς . χωρὶς ‫ اد‬γὰρ rum quoque
ἕτερον ἄτοπον ἔξαι , ἂν τῷ Θεῷ τὰ ζή- Deiverba funterit
. Non abfurdum , fi
enim ago-
ματα ἤ. ἔτε γὰρ ἀγωνίανμόνον ἐμ· niam modo fignificant verba, fed
φαίνει τὰ ῥήματα , ἀλλὰ καὶ δύο θελή. * etiam duas voluntates , vnam
μαλα , ἓν μὲν Υἱῶ , ἓν δὲ Πατρὸς, ἐναντία Filii, alteram Patris, interfe con-
ἀλλήλοις . τὸ γὰρ εἰπεῖν , 94 ) Οὐχ ὡς trarias. Nam dicere, Non ficut
ἐγὼ θέλω , ἀλλ᾿ ὡς σὺ, τέτό ἐςιν ἐμφαί . egovolo , fed ficut tu, eius eft qui
hoc declarat.
νόντος . Τοῦ αὐτοῦ , ἐκ τοῦ αὐτοῦ εαdem Oratione . Sienim de di
λόγου . Αν 95) γὰρ ἐπὶ τῆς θεότητος vinitate hoc dictum eft , contra-
96 )ερημένον ἦ τέτο , ἐναντιολογία τις diatio quadam exiftit , et multa
γίνεται , καὶ πολλὰ ἄτοπα ἐκ τέτε τί. abfurdahinc oriuntur . Si vero
de carne , rationi funt confenta-
κτεται . 97 ) ἐὰν δὲ ἐπὶτῆς σαρκὸς , ἔχει nea quæ diéta funt, et reprehens
λόγον τὰ εἰρημένα ,καὶ 98 ) ἐδὲν ἂν γένοι- di nihil poteft. Neque enim
το ἔγκλημα . 8 γὰρ τὸ μὴ θέλειν ἀπο · nolle mori carnem , damnari po-
Φύ- terit : naturæ fiquidemhoc pro-
θανεῖν 99)τὴν σάρκα , κατάγνωσις φύσ
σεως γάρ ἐςι τῦτο · αὐτὸς δὲ τὰ τῆς prium eft. Ipfe vero quæcunque
φύσεως ἅπαντα χωρὶς ἁμαρτίας funt natura, omnia præter pecca-
roo ) ἐπιδείκνυται,καὶμετὰ πολλῆς τῆς tum exhibuit, et quidem cumula-
περιεσίας , ὥτε τὰ τῶν αἱρετικῶν ἐμ- tiffime , vt hæreticorum ora obs
· Φράξαι ςόματα · ὅταν ἦν λέγη , Εἰ ftrueret . Quando igitur dicit, Si
poffi
89) καί . Edit. rom, et lipf . μέν . 90) ἔλαβεν. Edit. Savil. Τ. VI. p. 431. ἀνέ-
λαβεν. 91) Ὅρα . Edit. Sav. l. c . p. 432. habet ὁρᾷs. 92 ) ήλ. Loco cit . poft
αὐτῇ ponitur. 93 ) Θes. Loco cit. præm . τ . 94 ) οὐχ. Loco cit . præm .
ὅτι. 95 ) γάρ . Ibid. præm . μέν. 96) Loco citato leg. τὸ εἰρημένον ᾖ ad-
pofito Cominate , ita vt τότο ad fequentia referatur. 97 ) ἐάν. Ibid . ἄν.
98 ) Loco cit . ἐδὲν γένοιτ᾽ ἄν . 99 ) τ. σ . κατ. Loco cit . margini adpofita eft
lectio τῆς σαρκός ἐει κατάγνωσις . 100) Ib . ἐπεδείκνυτο .
1
poffibile eft , transeat a me ca- δυνατὸν , παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμὲ τὸ ποτή
lixifte , et, Non ficut ego , fed ριον τότο , καὶ , Οὐχ ὡς 1) ἐγὼ , ἀλλ᾿ ὡς
ficut tu vis , nihil aliud often- σύ θέλεις, ἐδὲν ἕτερον δάκνυσιν , 2) ἀλλ᾿
dit, nifi quod carne vere indutus σὺ
φοβε
fit , quæ mortem timeat. Nam ὅτι σάρκα ἀληθῶς περιβέβληται,
metuere mortem , et recufare , et μένην θάνατον . τὸ γὰρ φυσθαι πάσ
triftitia afici, illius funt. Nunc νατον , καὶ ἀναδύεσθαι , καὶ αγωνιᾶν ,
igitur ipfam folam et propria ἐκείνης ἐξί. νῦν μὲν ἐν 3) αὐτὴν ἐρήμην
operatione deftitutam relinquit ,
καὶ γυμνὴν ἀφίησι τῆς οἰκείας 4 ἐνερ
vt iplius demonftrans infrinita .
tem, fidem etiam faciat de illius γείας, ἵνα αὐτῆς δείξας τὴν ἀσθένειαν >
veritate naturæ. Interdumeam πιςώσηται αὐτῆς καὶ τὴν φύσιν · νῦν δὲ
occultat , quia nudus homo αὐτὴν 5 )ἀποκρύπτε , ὅτι ἐ ψιλὸς ἄν
non erat.
θρωπος ἦν.
SEVERIANI ΣΕΒΗΡΙΑΝΟΥ
*
EPISCOPI GABALORVM. ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΒΑΛΩ͂Ν .
Ex Oratione defignaculis . 6) Ἐκ τοῦ εἰς τὰς σφραγίδας

λόγου .
Iudæi oppugnant id quod ap-
paret, ignorantes id quod non ap- Ἰδαῖοι μάχονται 7) τῷ φαινομένῳ ,
paret : et carnem quidem crucif- ἀγνοῶντες τὸ μὴ φαινόμενον , καὶ ταυ
gunt , diuinitatem autem non ρῶσι μὲν τὴν σάρκα ,2ἐκ ἀναιρῶσι δὲ
C/ τὴν
perimunt. Si enim cum littera , θεότητα . εἰ γὰρ τῷ γράμματι ,ὅ0 ἐςιν
quæ eft verborum indumentum , ἔνδυμα λόγε , ὁ ἐμὸςλόγος & συνανα
mea verba non pereunt, quomo
do DeusVerbum , fons vitæ , vnà φανίζεται, ὁ Θεὸς Λόγος , ἡ πηγὴ τῆς
cum carne interiret ? Pertinet ζωῆς , τῇ σαρκὶ 8 ) συναπέθνησκε ; τὸ
igitur paffio ad corpus , impati πάθος περὶ τὸ σῶμα , ἡ δὲ ἀπάθεια
bilitas autem ad dignitatem.
περὶ τὴν αξίαν .
Ecce tibi eos , qui et orienta-
Ιδέ σοι καὶ τὰς τὰ ἑῷα , καὶ τὲς τὰ
les, et occidentales , atque etiam ἑσπέρια , καὶ μέντοι καὶ τὰς τὰ νότια
auftrales et boreales mundi
partescolunt , inanem here. και βόρεια τῆςοἰκεμένης γεωργήσαντας
fin veftram reprehendere often . τμήματα , τῆς κενῆς ὑμῶναἱρέσεως και
dimus , et diuinam naturam τηγορῶντας ἐδείξαμεν , καὶ τῆς θείας
aperte impatibilem prædicare , φύσεως ἀναφανδὸν τὴν ἀπάθειαν και
et vtramque linguam , græcam ρύτλοντας , καὶ γλῶτταν ἑκατέραν, τὴν
dico et romanamn , confentien- Ελλάδα φημὶ , καὶ τὴν Ῥωμαίαν, σύμφ
Φωνον
1 ) ἐγώ. Ibid . additur θέλω , omiffo θέλεις poft σύ . 2) ibid . ἀπ᾽ ἤ . 3 ) Ibid.
ἐρήμην αὐτὴν ἀφίησι καὶ γυμνήν. 4) ἐν . Ibid . ad marginem ponitut lectio
δυνάμεως. ς ) ἀποκρ. Ib. fequitur ἵνα μάθῃς. 6 ) ἐκ -· λόγου . Hæc Oratio
exftat inter Opera Chryfoftomi T. V. Edit. Savilii p. 699. fqq. fub titulo
εἰς τὰς σφραγίδας τῶν βιβλίων , καὶ ὅπως προσφέρει ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ
τῷ Υἱῷ , καὶ εἰς τὴν τοῦ Σωτῆρος οἰκονομίαν. Verba quæ hic allegantur , in-
sidunt in verba vlrimna p . 697. 1. c. 7 ) τῷ φαιν . Ita reête Ed . Sauilii habet ,
quam fequimur. Sirum. τῶν φαινομένων. 8) συνωπι Savil, συναπέθανε.
IMPATIBILIS:
255
Φωνὸν περὶ τῶν θείων ὁμολογίαν κηρύ . tem de diuinis confeffionem

proferre .
ξασαν .
ΕΡΑΝ . Θαυμάζω καγὼ τὴν τῶν EKAN. Miror ego horum
rum confenfum : fed mul-
ἀνδρῶν συμφωνίαν · πολλὴνμέντοι διαί. viro
tam fane in eorum dictis diſtin-
ζεσιν ἐν τοῖς λόγοις ἐθεασάμην . &tionem animaduerti.
ΟΡΘ. Μὴνεμεσήσης . ἡ σφοδρὰ γὰρ hemens * ORTH . Noli agreferre . Ve

enim cum aduerfariis
πρὸς τὸς ἀλιπάλες διαμάχη τῆς ἀμε
contentio fecit vt modum exce
τρίας αἰτία . ταὐτὸδὲ τῦτο καὶ τοῖς deren Hocveroiisetiam qui
t.
φιληκόμοις φίλον ποιῶν . ὅταν γὰς ἴδω · arbores colunt euenire folet.
σι κεκλιμένον φυτὸν , ὦ μόνον πρὸς τὸν Cum enim incuruam plantam
ὀρθὸν ἀνιτῶσι κανόνα , ἀλλὰ καὶ πέρα viderint , non folum ad rectam
τῷ εὐθέος εἰς τὸ ἕτερον ἀντικλίνεσι μέ- normam erigunt illam , fed in
ρος , ἵνα τῇ2 ἐπὶ πλεῖον εἰς τεναντίον ἐπι- alteram quoque partem vltra di-
rectum inflectunt , vt per maio-
κλίσει , τὴν εὐθείαν πραγματεύσηται rem in contrarium inclinatio-
φάσιν . ἵνα μέντοι γνῷς, ὡς οἱ τὴν πολύ- nem ad re & tum ftatum perduca-
μορφον ταύτην αἵρεσιν κρατύναι φιλο- tur . Vt autem intelligas, quod
νεικῶντες τῇ τῶν βλασφημιῶν ὑπερ63. qui multiformem hanc hærefin

ftabilire conantur , blafphemia-
λῇ καὶ τὰς παλαιὲς αἱρεσιάρχας ἀπο- rum magnitudine veteres
etiam
κρύπταν
2 σπεδάζεσιν , ἄκεσον πάλιν hærefiarchas fuperare conten
τῶν ᾿Απολιναρίω συγγραμμάτων , τῆς dant, audirurfus Apolinarii feri-
θείας φύσεως τὸ ἀπαθὲς κηρυτόντων , pta , quæ diuinæ naturæ impati-
bilitatem prædicant , et corporis
καὶ τῷ σώματος εἶναι τὸ πάθος ὁμολο-
propriam effe paffionemconfi-
γέντων. tentur .
ΑΠΟΛΙΝΑΡΙΟΥ . APOLINARII .
Ex libro compendiario. So-
Ἐκ τοῦ κατὰ κεφάλαιον βι-
lutum templum , hoc eft, corpus
βλίου . Τὸν λυθέντα ναὸν, τετέςι ,
τὸ fufcitantis ipfum , dixit Ioannes .
σῶμα τῶ ἀνιςῶν]ος αὐτὸν,εἶπεν ὁ Ἰωάν . Prorfusenim corpus eft ipfi vni-
νης˙ πάντως δὲ τὸ σῶμα ἔν ἐςι πρὸς tum , nec alius eft cum ipfis .
αὐτὸν , καὶ ἐκ ἄλλος τὶς παρ᾽ αὐτοῖς. Quod fi vnitum eft Domino cor-
εἰ δὲ ἓν πρὸς τὸν Κύριον γέγονε τὸ σῶ . pus , propria corporis propria
μα τῇ Κυρίε , τὰ ἴδια τῷ σώματος ἴδια iplius facta funt propter corpus .
αὐτῷ κατέςη διὰ τὸ σῶμα . Καὶ πά- eft, quod (Verbi) cum corpore
λιν . Τῦτο γὰρ τὸ ἀληθὲς , ὅτι ἡ πρὸς coniunctio non fit Verbi circum-
τὸ σῶμα συνάφεια. , δ κατὰ περιγρα fcriptio, vt nihil amplius habeat
φὴν τῇ Λόγε , ὥτε μηδὲν ἔχειν quam corporis complexum . Ideo

P πλέον et in morte manet penes ipfum
τῆς σωματώσεως . διὸ καὶ ἐν τῷ θανά- immortalitas .Si enim fuprahanc
τῷ μένει ἀθανασία περὶ αὐτὸν. εἰ γὰρ compofitionem eft, eft etiam fix-
diffolutionem . Diffolutio
· ὑπὲρ τὴν σύνθεσίν ἐςι ταύτην, καὶ ὑπὲρ pra
τὴν διάλυσιν · διάλυσις δὲ ὁ θάνατες . autem mors eft. Neque enim in
ἔτε γὰρ τῇ συνθέσει περιελήφθη . compofitione comprehenfus eft,
alio-
ETI
256 B. THEODOR DIALOG . iii .
alioqui exinanitus eflet mun · ἦ γὰρ ἂν, ὁ κόσμος κεκένωτοι ἔτε ἐν τῇ

dus : neque in diffolutione in διαλύσει τὸ ἐκ τῆς διαλύσεως ἐνδεὲς ἐ
digentiam habuit quæ diffolu-
tionem fequitur , vt anima . Et χεν , ὥσπερ ἡ ψυχή . Καὶ αὖθις .
rurfus. Quemadmodum ex mo- Ωσπερ ἐκ τῶν μνημάτων τὲς νεκρές
nuinentis mortuos prodire dicit προϊέναι Φησὶν ὁ Σωτὴς , καί τοι τῶν
Saluator , etiamfi anime inde ψυχῶν ἐκεῖθεν & προϊεσῶν ἕτως ἑαυ
non prodeant : ita feipfum refur τὸν ἀναςήσεθαί φησιν ἐκ νεκρῶν, καί
reéturumn dicit ex mortuis, etiam-
fi corpus tantum refurgat. Ει τοι τῷ σώματος ὄντος τῷ ἀνιταμένες.
in alio fimili fcripto bac pofuit. Καὶ ἐν ἑτέρῳ δὲ παραπλησίῳ
Hominis eft refurgere amortuis , συγγράμματι ταῦτα γέγραφεν
Dei vero fufcitare. Vtrumque ᾿Ανθρώπε τὸ ἀναςῆναι ἐκ νεκρῶν , Θε
autetn Chriftus. Deus igitur δὲ τὸ ἀνατῆσαι˙ ἑκάτερα δὲ Χριτός
erat, et homo. Si folum homo
Chriftus , non viuificaffet mor- Θεὸς ἄρα καὶ ἄνθρωπος ἦν . 9) εἰ μόνον
tuos : et fi folum Deus , non ἄνθρωπος ὁ0 Χρισὸς , ἐκ ἂν ἐζωοποίες νε
feorfuma Patre aliquos mortuos nρές · καὶ εἰ μόνον Θεὸς , ἐκ ἂν ἰδίᾳ πα
viuificaffet. Vtrumque autem ρὰ τὸν Πατέρα ἐζωοποίει τινὰς τῶν νὲ-
Chriftus. Deus ergo et homo
idem . Si folum homo Chriftus, κρῶν. ἑκάτερα δὲ Χριτός · Θεὸς ἄρα καὶ
# mundum non * faluaffet : et fi ἄνθρωπος ὁ αὐτός . ε μόνον ἄνθρωπος
folumn Deus , per paffionemn non ὁ Χριτός , ἐκ ἂν κόσμον
‫اد‬ ἔσωζει καὶ εἰ
faluaffet . Vtrumque autem μόνον Θεὸς , ἐκ ἂν διὰ πάθες ἔσωζεν ·
51
Chriftus. Deus ergo eft etho ἑκάτερα δὲ Χριτός˙ καὶ Θεὸς ἄρα ἐςὶ ;
mo. Si folum homo Chriftus ,
out fi folum Deus , non inter και ἄνθρωπος. εἰ μόνον ἄνθρωπος ὁ
homines et Deum mediator ef Χριτὸς , εἰ μόνον Θεὸς , ἐκ ἂν ἦν μέσος
fet. Et poft pauca . Caro eft ἀνθρώπων καὶΘεῷ . Καὶ μετ᾿ ὀλίγα .
vitæ organum pallionibus con- Σαρξ το ) ἦν ζωῆς ὄργανον ἀρμοζόμενον
gruens iuxta confilia Dei, et ne . τοῖς πάθεσι πρὸς τὰς θείας βελάς και
que verba carnis funt propria , ἔτε λόγοι σαρκὸς ἴδια , ἔτε πράξεις
neque actiones : et paffionibus
καὶ
་ τοῖς πάθεσιν ὑποβαλλομένη κατά
fubiecta , prout carni conuenit ,
s r
paffionibu dominatu , eo quod τὸ σαρκὶ προσῆκον , ἰχύει καλὰ τῶν πα
fit caro Dei. Et poft pauca ite- θῶν, διὰ τὸ Θεῷ εἶναι σάρξ. Καὶ μετ᾿
rum .
Filius in mundo peregri- ὀλίγα πάλιν . Υἱὸς ἐπεδήμησε κόσμῳ
natus eft carne ex virgine affum- el
σάρκα ἐκ τῆς παρθένε λαβῶν, ἣν ἐπλή .
ta , quam Spiritu faneto imple .
vit ad omnium noftrum fanéti. ζωσεν ἁγίω πνεύματος εἰς τὸν πάντων
ficationem ; et mortem morti ἡμῶν ἁγιασμόν . θανάτῳ δὴ τὸν θάνα-
tradens mortem deftruxit per τον παραδὲς , τὸν θάνατον ἔλυσε διὰ
refurrectionem , ad omnnium τῆς ἀνατάσεως εἰς τὴν πάντων ἡμῶν
noftrum refurrectionem . In
libello autem de fide hac ανάςασιν. Ἐν δὲ τῷ περὶ πίςεως
fcripfit. Et cum in carne pas- λογιδίῳ ταῦτά φησι . Καὶ τῶν περὶ
fiones effent , impatibilitatein σάρκα παθῶν γινομένων , τὴν ἀπάθειαν
ή δύο
9 ) εἰ μόν . ἄνθρ . Deft in Edit. rom, et lipf . 10 ) ã» , Edit. rom . etlipf. 3.

IMPATIBILIS.
257
.
ἡ δύναμις εἶχε τὴν ἑαυτῆς, ἀσεξε ἣν ὁ fuam habuit potentia . Quare
τὸ πάθος ἀνάγων εἰς τὴν δύναμιν. Καὶ impius eft qui paffionem ad
potentiam refert. Et in libel-
ἐν τῷ περὶ σαρκώσεως λογιδίῳ To die incarnatione rurtis hac
ταῦτα γέγραφε πάλιν. Ἐνταῦθα ἐν fcripfit. Hic igitur eundem fi-
τὸν αὐτὸν δηλῶν , ἄνθρωπον μὲν ἐκ νε gnificat vt hominem qui
dem refurrexife a mortuis , vt
κρῶν ἐγερθέντα , ὡς Θεὸν δὲ , τῆς ἀπά . Deu
in vero imperare vniuerfe
της βασιλεύοντα κτίσεως. creatur?.
Εἶδες τέως ἕνα τῶν τῆς κενῆς αἱρές Vides vnum ex vanæ hære-
σεως δι δασκάλων ἀλ ικρυς τὴν τῆς θεό Te os magiftris diuinitatis impatis
τητος ἀπάθειαν κηρύττοντα , καὶ ναὸν bilitate aperte prædicare , et
templum appeliane corpus , et
καλῶντα τὸ σῶμα , καὶ τὸν Θεὸν Λόγον
Deum Verbum id fateiteffe oinni
ἀναζῆσαι τῷτο λίαν ἰχυριζόμενον . affeueratione confirmare .
ΕΡΑΝ . ᾿Ακήκά τε καὶ τεθαύμα ERAN. Audiui , et iniratus
κα , και λίαν αιχύνομαι , ὅτι καὶ τῆς fum : ac valde me pudet , quod
τῶδε τῷ ἀνδρὸς καινοτομίας ὤφθη φεν- noftra magis fugiends viia fint,
κτότερα τὰ ἡμέτερα . quain nouum doctrinæ genus ab
hoc viro introductum .
ΟΡΘ . Ἐγὼ δέ σοι καὶ ἐξ ἑτέρας ORTH. Ego verɔ tibi ex alio
ἀγέλης αἱρετικῆς παρέξομαι μάρτυρα , etiam hæreticorum grege teftem
διαῤῥήδην τῆς τῇ Μονογενές θεότητος producan , qui Vnigeniti diui-
τὴν ἀπάθειαν κηρύττοντα . nitatis impatibilitatem diferte
ΕΡΑΝ. Τίνα τέτον λέγεις ; pradicat.
ERAN . Queinnam meinoras ?
ΟΡΘ. Εὐσέβιον ἴσως ἀκέεις τὸν Φοί
2 ORTH. Eufebium fortaffe
νικα , τὸν Ἐμέσης τῆς πρὸς τῷ Λιζάνῳ Phreniceum audiuifti , qui Emelie
πόλεως ἀρχιερέα γενόμενον . vrbis ad Libanum Pontifex fuit.
ΕΡΑΝ . Ἐνέτυχον ἐνίοις τότε συν ERAN. Incidi in aliqua eius
γράμμασι , καὶ εὗρόν γε τοῖς ᾿Αρείω fcripta , et deprehendi , eum Arii
συμφερόμενον δόγμασι. dogmata fequi.
ΟΡΘ . Ἐκείνης τῆς συμμορίας έτος ORTH . Erat ille ex ea felta :
ἐτύγχανεν ἄν ἀλλ᾽ ὅμως καὶ μείζονα et tamen eritum cumPatremn vni-
genito maiorem oftendere cona-
τῇ Μονογενῆς δεικνύναι τὸν Πατέρα πει·
tur , impatibilem prædicat eius
ρώμενος , ἀπαθῆ κηρύτ ]ει τήν τε σμι·
quipro iminore declaratur diui-
κρυνομένε θεότητα, καὶ μακρὲς δὲ ἀγῶ.
nitatein , et pro hacfententia Ion-
νὰςὑπὲρ ταύτης, καὶ μάλα γε θαυμα- ga et valde admiranda certaining
τὸς ἀνεδέξατο . fuftinuit.
ΕΡΑΝ . Ποθεντί μοι λίαν καὶ τέ . * ERAN . Valde cupienti mi- *
τους προσοίσεις τες λόγες . hi huius etiam dicta propones .
ΟΡΘ. Τοιγαρῶν μακροτέραν παρα- ORTH. Prolixius ergo tibi
θήσομαι μαρτυρίαν , ἵνα σε τὸν πόθεν teftimonium afferam , vt defide-
ἐκπλήσω . ἄκδε τοίνυν τῷ ἀνδρὸς βοῶν. rium tuum expleam . Audi igi-
τος , καὶ πρὸς ἡμᾶς αὐτὸν ἡγῆ κεχρῆ. tur virum clamantem , et eum
θαι τοῖς λόγοις . nobis loqui exiftima ,
B. Theod . Tom . IV . R
258
EVSEBII EMESENI. II) ΕΥΣΕΒΙΟΥ ΕΜΕΣΗΝΟΥ .
Qua de caufa mortem timet ? Τίνος ἕνεκα φοβεῖται τὸν θάνατον ;
an ne quid a morte pariatur ? μή τι πάθῃἀπὸ τῷ θανάτε ; τί γὰρ ἦν
Quid enim illi erat mors ? an
αὐτῷ θάνατος ; ἐχὶ τὸ αἰναχωρῆσαι τὴν
non fecedere potentiam a carne?
Non enim clauum excepit po- δύναμιν ἀπὸ τῆς σαρκός ; μὴ γὰς, ἧλον
tentia ,vt timeret. Si enim ani· ἐδέξατο ἡ δύναμις , ἵνα φοβηθῇ . εἰ γὰρ
manoftra non fuftinet corporis ἡ ψυχὴ ἡμῶν & πάχει τὰ τῷ σώματος
palfiones , licet cum eo fit, fed συνέσα , ἀλλὰ τυφλᾶται ὀφθαλμὸς , καὶ
excæcatur oculus , et inens ma-
ท διάνοια ἔῤῥωται , καὶ κόπτεται πᾶς ,
net incolumnis , pes amputatur ,
et non claudicat ratio : et hoc καὶ į ὦ χωλεύει λογισμός · καὶ ἡ φύσις
natura teftatur, et Dominus con- μαρτυρεῖ , καὶ ὁ Κύριος ἐπισφραγίζει , ὁ
firmat dicens a) , Nolite timere λέγων, Μὴφισῆθε τὲς δυναμένες ἀπο-
eos qui corpuspofiunt occidere , κτεῖναι τὸ σῶμα , τὴν δὲ, ψυχὴν μὴ δυ
animam autem occidere non pof-
funt. Si non poflunt , non quia ναμένεςἀποκτεῖναι.εἰ 12 ) τὴνψυχὴν
nolunt, fedquia non poffunt , & δύνανται ,ἐχᾗ ἐ βέλονται οἱ ποιῶν ·
etfi velint , efficere vt anima ea τες , ἀλλ᾽ ἡ 8 δύνανται , καν θελήσωσι ,
patiatur , quæ coniunctum ipfi παθῶν τὰ τῷ σώματος τῷ συνεζευγ
corpus : qui animam creauit , et μένε · ὁ κτίσας τὴν ψυχὴν , καὶ πλά
corpus formauit
corpus eademn quæ
patitur, fi ,velismaxime cor- σας τὸ σῶμα , έτος πάχει τὰ τῷ σώ-
ματος , εἰ καὶ τὰ μάλιτα ἀναδέχεται
1 poris paffiones fufcipit ? Sedpaf.
fuseft Chriftuspro nobis, etnon τε σώματος εἰς ἑαυτὸν τὰ παθήματα ;
mentimur. Nam b) Panis (in- ἀλλ᾽ ἔπαθε Χρισὸς ὑπὲρ ἡμῶν , καὶ ἐ
quit) quem ego dabo , caro mea ψευδόμεθα · ὁ γὰς ἄρτος ὃν ἐγὼ δώσω ,
eft , quam pro nobis dedit.
σάρξ με ἐςὶν , ἣν ἔδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν .
Detentum eft quod detinetur ,
ἐκρατήθη τὸ κρατέμενον, ἐςαυρώθη τὸ
erucifixum eft quod crucifigi .
tur. Qui vero poteftatem habet ςαυρέμενον · ὁ0 δὲ ἔχων ἐξεσίαν καὶ ἐνα
inhabitandi et difcedendi , di. κῆσαι καὶ ἀναχωρῆσαι, τόδε λέγει, Πάρ
cit c) , Pater, in manus tuas com- τες , εἰς χεῖράς σε 13 ) παρατίθημι τὸ
mendo fpiritum meum , non in πνεῦμά με , ἐκ εἰς χεῖρας βιαζομένων
manus eorum qui vim afferunt
τὴν ἔξοδον. ἐκ εἰμὶ φιλόνεικος , ἀλλὰ
yt exeat. Non fum contentio .
fus , fed acontentione abftineo : καὶ ἀπέχομαι φιλονεικίας . μετὰ πραό-
cum manfuetudine autem de iis τητος δὲ περὶ τῶν ἀμφιβαλλομένων β8.
quæ funt in controuerfiarogare λομαι πυθέθαι ὡς. ἀδελφῶν ἐκ άλη-
volo tanquam fratres. An non θεύων λέγω , ὅτι n
ἡ δύναμις ἐκ ἠδύνατο
verum eft quod dico , carnis pal δέξασθαι τῆςσαρκὸς τὰ παθήματα ;
fiones cadere in potentiam non
potuiffe ? Ego itaque taceo. Di. ἐγὼ ἐν σιωπῶ , ὁ βελόμενος λεγέτω τί
cat qui volet , quid paffa fit po- ἔπαθεν ἡ δύναμις · ἐξέλιπεν ; ὅρα τὸν
tentia . Defecit ? vide periculum . κίνδυνον · ἀπέστη ; ὅρα τὴν βλασφημίαν
Exftincta eft ? vide blafphemiam. ένα
11) Vnicum huius Scriptoris fragmentum a Noftro feruatum . 12) τὴν ψυ

χή ». Hæc ponenda funt , vt videtur , poft κἂν θελήσωσι. 13 ) παρ . Edit.
rom . et lipf. παραθήσομαι .
a) Matth . 10, 26. b ) Ioh. 6, St. c) Luc. 23, 46.
IMPATIBILIS.
259
ἐκ ἔτι ἦν ;ττο γάρ ἐςι δυνάμεως θάνα- Non amplius fuit ? hoc enim
Dic quide
νατος . εἰπὲ τί δύναται κρατῆσαι ὅτι eft more potentia . pareretur
ἔπαθε , καὶ 8 φιλονεικῶ . εἰ δὲ ἐκ ἔχεις poffit vincere .vt Si vero non,
et non contendo
εἰπεῖν, τί μοι ἀγανακτεῖς ὅτιἐλέγω ; pulis dicere , quid mihi fuc

૪ . ἐδέξατο . ἧλον πῆξαν εἰς centes , quia non dico ? Quod
ὃ ἐκ ἔχεις, ἐκ
ψυχήν , καὶ δέξομαι εἰς δύναμιν . ἀλλὰ non habes , non excepit. Cla
συνέπαθεν. ἑρμήνευσόν μοι τὸ συνέπα- vum infige in animan , et in
θε · τί ἐπὶ τὸ συνέπαθεν ; οἷον εἰς τὴν potentia recipiam . Sed come
σάρκα ἧλος , εἰς δὲ τὴν δύναμιν ὁ πόνος .palla eft . Expliça mihi iftud ,
·
compafa eft , quid eft compala
τέτο έπωμεν τὸ συνέπαθεν ἤλγησεν
eft ? verbi gratia , in carnem cig-
ἡ δύναμις ἡ μὴ τυπομένη . πάντας γὰρ vus , in * potentiam infixus eft
τὸ ἄλγημα ακολεθῇ τῷ παθήματα dolor . Hoc dicamus compaffà
1 eft. Doluit potentia non per-
εἰ δὲ καὶ σῶμα πολλάκις ἐῤῥωμένης τῆς
cuffa . Dolor enim paffionis
διανοίας καταφρονᾷ τῶν ἀλγημάτων
femper comes eft. Quod fi et
- διὰ τὴν ἰχὺν τῷ ἐνθυμήματος , ἐνταῦθα
‫اد‬ ian corpus perfæpe incolumi
ἑρμηνευέτω
‫اد‬ τις ἀφιλονάκως , ทἢ τί ἔπα- mente dolores contemnit pro-
༈
θεν , ἢ τί συνέπαθεν. τί ἐν ; ἐκ ἀπέθα. pter robur cogitationis , hte ex-
νεν ὁ Χρισὸς ὑπὲρ ἡμῶν ; πῶς ἀπέθανε ; ponat aliquis fine contentione ,
patrim fit, quidve compat
· Πάτες , εἰς χεῖράς σε παρατίθημι τὸ quid
fum . Quid igitur? an non pro
πνεῦμά με. ἀνεχώρησε τὸ πνεῦμα , nob mor
is tuus eft Chriftus ? Quo-
ἔμεινε τὸ σῶμα , ἄπνεν ἔμεινε τὸ σῶμα . modo mortuus eft a ) ? Pater , in
ἐκ ἀπέθανεν ἦν ; ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν . manus tuas commendo fpiritum
meumn . Receffit fpiritus manfit
ὁ ποιμὴν προσήνεγκε τὸ πρόβατον , ὁ ie- corpus fine fpiritu manfit corpus.
ρεὺς προσήνεγκε τὸ θῦμα . ἔδωκεν ὑπὲρ Anergo mortuus non eft? Mor-
71 tuus eft pro nobis . Paftor ouem
ἡμῶν ἑαυτόν . καὶ òs ὃς τῷ ἰδίῳ Υἱδ
Ti ἐκ obt
ulit, facerdos hoftiam obtus
· ἐφείσατο , ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων li , feipfum pro nobis dedit, et b ),
14 ) ἔδωκεν αὐτῷ τὸν Υἱόν . ἐκ ἀθετῶ τα Qui proprio filio fuo non peper-
cit , fed pro nobis omnibus de-
ξητὰ , ζητῶ δὲ τῶν ξητῶν τὴν διάνοιαν .
dit filium fuum . Verba non re-
λέγει ὁ Κύριος , ὅτι ὁ ἄρτος τῷ Θεğ iicio , fed verborumn quero fen-
Dicit Dominus c) ,
κατῆλθεν ἐκ τῶ ἐραν . καὶ ἑρμηνεύων , tentiam .
pane :n Dei defcendiffe de cælo ,
εἰ καὶ ἐ δύναμαι σαφέςερον εἰπῶν διὰ
et interpretans , ( quanquam
τὰ μυτήρια , 15) τοσᾶτον δὲ λέγει, ὅτι ἡ apertius dicere non poffum pro-
· σάρξ με ἔξιν . ἡ σὰρξ τῷ Υἱ8 ἀπ ' ἐρα. mea

pter eft. hoc dic
ia ,) filii
myfterCaro it , Caro
defcenditne
νῶν κατῆλθεν ; & κατῆλθεν ἀπ᾿ ἐξανδ .
decais ? Non defcendit de cæ-
πῶς ἐν λέγει , Ὁ ἄρτος τῷ Θεὖ ζῆ , καὶ 10. Quomodo ergo dicit , et
καταβέβηκεν ἐκ τῶν ἐρανῶν , καὶ ἑρμη . quidem interpretans , Paris De

νεύων ; ἐπειδὴ ἀναλαβᾶσα ἡ δύναμιςSQuoniam potentia quæ aflinfit
celis
R 2 defcene
14) Loco cit. eft παρέδωκεν αὐτόν. 15) ποσῶτον κ. κ . λ. Vel alias lectiones hae
buit, vel ex ingenio hunc locum emendare aggreffus eft Strigelius.
* . Luc. 23, 45. t} Rom . 8 , 3. c } Ioh . 6, si
B. THEODORETI DIALOG
ALOG.. III .
260
defcendit de calis , id quod ha- ἀπ᾿ ἐρανῶν κατῆλθεν ,ὃἔχει ἡ δύναμις ,

bet potentia , carni tribuitur. ἀναλογίζεται τῇ σαρκί. ἐκῶν ἀντίτρε
Ergo
10 conuerte ,potentia
, imputantur Quæ patitur
. Quoca-. ψον,& πάχει ἡ σαρξ , ἀναλογίζεται τη
mnodo paftus eft Chriftus pro δυνάμει, πῶς ἔπαθε Χρισὸς ὑπὲρ ἡμῶν;
nobis ? Confputus eft, in naxil- ἐνεπτύχθη , ἐτύφθη ἐπὶ κόρξης , περιέθης
la percuffus eft, frontem eius και ςέφανον περὶ μέτωπον, ὠρύχθησαν
corona cinxerunt confoffæ αὐτῷ χῶρες καὶ πόδες . ταῦτα πάντα
funt ipfius manus et pedes.
Hac omnia corporis fuerunt παθήματα περὶ σῶμα , ἀναφέρεται δὲ ·
paffiones , referuntur autem ad ἐπὶ τὸν ἐνοικῶντα . ῥίψον λίθον εἰς εἰκέ
eum qui inhabitat. Coniice να βασιλέως , τί τὸ λεγόμενον ; βασι
lapidem in Imperatoris imnagi- λέα ὕβρισας . περίχισιν ἱμάτιον βασι
nem , quid dicitur ? Imperato · λέως, τί τὸ λεγόμενον ; βασιλεῖ ἐπανέ .
rem iniuria affecifti. Lacera ve-
ftem Imperatoris , quid dicitur ? 5ης. ςαύρωσον σῶμα Χριςᾷ , τί τὸ λεγό .
Infurrexifti aduerfus Imperato- μενον ; Χριςὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν , τίς
rem . Crucifige corpus Chrifti , δὲ χρεία ἐμῶ καὶ σε ; προσέλθωμεν

quid dicetur ? Chriftus pro no-
bis mortuus eft. Sed quid te τοῖς εὐαγγελιςαῖς . πῶς παρελάβετε
aut me opus eft ? accedamus ad παρὰ Κυρίω , πῶς ἀπέθανεν ὁ Κύριος ;
euangeliftas. Quomodo acce- ἀναγινώσκεσιν, ὅτι Πάτες εἰς τὰς χεῖ
piftis a Domino , quomodo mor-
tuus eft Dominus ? Legunta ), ράς σε παρατίθημι τὸ πνεῦμά με . τὸ
Pater, inmanustuas commendo πνεῦμα ἄνω , καὶ τὸ σῶμα ἐπὶ ςαυρῷ
fpiritum meum . Spiritusfurfum , ὑπὲρ ἡμῶν. προσήνεγκε γὰρ τὸ πρόβα
et corpus in cruce pro nobis.
Obtulit enim ceu quem , quic : τον , ὅσα εἰς τὸ σῶμα αὐτῷ λογίζεται
quid ratione corporis ipfi attri. Τοῦ
αὐτοῦ , ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου .
ร
buitur. EIVSDEM , ex eodem Τὴν ἡμετέραν φύσιν ἦλθε σῶσαι , 8
2
Libro.feruandam
ftram non admfuam
, natura
Venit ad no- τὴν ἑαυῇ ἀπολέσαι . ἐὰν θελήσω είπαν
perdendam . Si dixero came- ὅτι κάμηλος πέταται, εὐθὺς ξενίζεσθε ,

€
lum volare , vos protinus abfur- ὅτι ἐχ ἁρμόι ] ει τῇ φύσει˙ καὶ καλῶς
* dum ducitis , quia * naturæ non ποιέτε . ἐὰν δὲ θελήσω εἰπεῖν ὅτι ἄνε
conuenit ; et rete facitis. Si
dixero homines in mari habita . θρωποι θάλατταν εἰκῶσιν , ἐκ ανέχει
re , non toleratis , et recte facitis ; σε καλῶς γε ποιῶντες · ἐ γὰρ δέχεται
3
natura enim non patitur . Hinc ἡ φύσις. ὥσπερ ἐν ἐὰν ἐπω ξένα περὶ
prouti alienum vobis videtur, fi
quæ ab harum rerum natura ab . τέτων τῶν φύσεων, ξενίζεσθε · ὅπως ἐὰν
horrent , loquor , ita , fi dixero , & πω , ὅτι ἐκείνη καὶ δύναμις , ἡ πρὸ αἰώ
C
illam potentiain, quæ eft ante fe- νων, ἡ ἀτώματος τὴν φύσιν , ἡ ๆ ἀπαθὴς
cula , et natura fua incorpo rea ,
et dignitate impatibilis , et apud τὴν αξίαν , ἡἔσα πρὸς τὸν Πατέρα , ή
.
Patrein , et ad dexteram , et in παρὰ τῷ Πατρὶ, ἡ ἐκ δεξιῶν, ἡ ἐν δόξῃ ,
gioria , fi , inquam , dixero , ἐὰν ἐπω , ὅτι ἐκείνη ἡ φύσις ἡ ἀσώμα .
naturam illam incorpoream pa-
ti , nonne aures veftras obtur . τις πάχει , ἐπὶ τὰ ὦτα ὑμῶν κρατῶ .
τε ;
a) Luc. 23, 46.
IMPATIBILI S. 261
τε ; ἐὰν μὴ κρατήσητε ὑμῶν τὰ ὦτα , tis ? Si aures veftras hæc audien-

tes non obturaueritis , obturabo
ταῦτα ἀκέοντες , κρατήσωμε την καρ- ego cor meum . Anpoffumus an-
δίαν . ἆρα ἀγγέλῳ δυνάμ » εθά τι ποιῆ . gelo aliquid facere , verbi caufa ,
σαι, οἷον ξίφει κρέσαι, ἢ ὅλως χίσαι ; τί gladio ferire , aut omnino difcin .
? Quid dico angelo ? an ani-
λέγω αγγέλῳ ; ψυχῇ δυνάμεθα ; & δέ- dere mæ poffumus ? Non admittit
χεται ἧλον ψυχὴ , & τέμνεται ἡ ψυχὴ, clauum anima , non feinditur
‫اد‬
8 καίεται . κἂν εἴπῃς μοι , διατί ; λέγω anima, non vritur. Εt, fi dixeris
σοι, ὅτως γὰρ ἐκτίθη . τὰ ἔργα αὐτῷ mihi,quidita ? dico tibi, fic enim
condira eft . Opera eius funt im-
ἀπαθῆ , καὶ αὐτὸς ἐμπαθής ; ἐκ αθες patibilia , et iple patibilis ? Non
τῶ τὴν οἰκονομίαν , ἀσπάζομαι δὲ τὰς reiiciodifpenfationem ,ample &tor
κακεργίας . απέθανε Χριτὸς ὑπὲρ ἡμῶν , eft.autemn iniurias , quibus efficitus
! Mortuus eft Chriftus pro
καὶ ἐταυρώθη. ὅτως γέγραπται, έτως nobis , et crucifixus. Sic feri-
· ἐδέχετο ἡ φύσις, ἔτε τὰ ῥήματα ἀπα- ptum eft, fic natura adirifit, ver-
λάφω , ἔτε φύσιν βλασφημῶν ἀλλ᾽ ἐκ ba non deleo , nec naturam bla-
fpheno . Sed hæc vera non funt.
ἀληθῆ ταῦτα · λεγέθω τ' αληθέτερα . Dicanturveriora. Beneficus eft,
εὐεργέτης & χαλεπαίνων ὁ διδάσκων,
C ἐκ non moleftus , quidocet,necho
ἐχθρὸς , ἐὰν μὴ ἀγνώμων ἢ ὁ διδασκό . ftis eft, fi ingratus non fit qui do-
· cetur. Habes boni aliquid quod
μενος . ἔχεις τι καλὸν εἰπεῖν , ἤνανται dicas ? parentaures cum gratia .
τὰ ὦτα μετὰ χάριτος. φιλονεικε τις , Risandi cupidus eft quispiam ?
χολάζων ἀκολεθῇ φιλονεικίᾳ . ἴχυσαν in otio fuam exerceat cupidita-
tem . An potuerunt Iudai filium
Ἰεδαῖα τὸν υἱὸν τῷ Θεῷ ςαυρῶσαι ; αὖ Dei crucifigere , et potentiam
τὴν τὴν δύναμιν νεκρῶσαι ; δύναται ζῶν ipfammorte mutare ? poteftne
ἀποθανεῖν ; ὁ θάνατος τῆς τοιαύτης δυο vinens mori ? Morsiftius poten-
νάμεως , ἔκλειψις αὐτῆς ἐςι, τὸ TO σῶμα tia , eius eft defeatio . Corpus
noftrum , cum mortui fuerimius ,
ἡμῶν ὅταν ἀποθάνωμεν μένει : ἐὰν ἐκεί. manet. Sipotentiam illam morte
νην τὴν δύναμιν νεκρώσωμεν , εἰς ἀνu- multauerimus,ad nihilum illam
redigenus. Nefcio an non pof-
παρξίαν αὐτὴν καταφέρομεν . ἐκ οἶδα
fitis audire. Corpus fi mortuum
εἰ ἐκ ἠδυνήθητε ακέσαι. τὸ σῶμα ἐὰν fuerit , anima feparatur et manet :
ἀποθάνῃ , ἡ ψυχὴ χωρίζεται καὶ μένει. fi autem mortua fuerit anima ,
quoniam eft incorporea , non eft
ἐὰν δὲ ψυχὴ ἀποθάνῃ , ἐπειδὴ ἀσώμα- amplius. Anima quæ moritur ,
τός ἐξιν , ὅλως ἐκ 16 ) ἔξιν. ψυχὴ ἀπο· non eft penitus. Mors enim eo-
θνήσκεσα ὅλως ἐκ ἔτιν εἰς ἀνυπαρξίαν rum quæ funtirrmortalia , eo illa
γάρ ἐςι τῶν ἀθανάτων ὁ θάνατος, νόη . redigit, vt non fint, Αliud con-
fidera . Nec enim dicere audeo .
σον τὸ ἕτερον. ἐ γὰρ τολμῶ ἐδὲ εἰπεῖν . Hæc vero dicimus ficut intelligi-
mus. Legem autem non feri-
ταῦτα λέγομεν ὡς νοῦμεν · ἐ νομοθετε . mus , fi quis contentiofus fit.
μὲν δὲ , & τις φιλονεικεῖ. ἓν δε οἶδα , ὅτι Vnum autem fcio , fore vt
R 3 vnus-
16 ) ἔξιν . Puntum , quod Edit . prior ad fequens ἀποθνήσκασα ponebat , huis

verbo adponere vifum eft.
262 B. THEODORETI DIALOG. 111 .
quisque ex iis quæ fentit fru & um ἕκατος ἀφ᾽ ὧν φρονεῖ , ἀπὸ τότων ἔχει
percipiat : et accedit vnusquis ἀπολαῦσαι . καὶ ἀπέρχεται ἕκασιε
que ad Deum ,et proponitquod πρὸς τὸν Θεὸν , καὶ προβάλλεται aἃ εἶπε
de eo dixit et fenfit.
enim arbitrari , Deum libros le . περὶ αὐτῇ καὶ ἐφρόνησε. μὴ γὰρ νομί
gere , aut recordando cruciani ζετε , ὅτι βίβλες ἀναγινώσκει ὁΘεὸς , ἢ
quæftionibus illis, Quid dixifti ? μνήμαις ὀχλεῖται, τί εἶπες , και 17 τίς
etQuis * audit ? Manifefta funt ήκεσε ; φανερὰ πάντα . κάθηται όκρι
omnia . Sedet Iudex , produci της , φέρεται 18) Παῦλος ὁ ἐνταῦθα
nem ine dixifti, nonhabes vitam ་ εἶπες, ἐκ ἔχεις ζωὴν μετ᾿
ἄνθρωπόν με
mecum : quoniam me non co- ἐμδ ' ἐπειδὴ ἐκ ἔγνωςμε , ὦ γινώσκω
el σε
gnouifti, nec te cognofco . Ac- προσέρχεται ἄλλος , Εἶπές με ἓν τῶν
cedit alius, Dixifti me vnum eo 19 ὄντων, ἐκ ἔγνως με τὴνἀξίαν, εγκ
rum quæ creata funt: non noli νώσκω σε , προσέρχεται ἄλλος · Εἶπες ,
meam dignitatem , non noui te .
Accedit alius, Dixifti me non af- ὅτι ἐκ ἀνέλαβον σῶμα , ἠθέτησάς με
fumfifte corpus : pro nihilo du . τὴν χάριν, ὦ μεταλήψῃ με τῆςἀθανα
xifti gratiam meam ,noueris im- σίας. προσῆλθεν ἄλλος , 20) Εἶπες ὅτι
mortalitatis meæ particeps . Ac-
ἐκ ἐγεννήθην ἐκ παρθένε , ἵνα σώσω τὸ
ceffit alius , Dixiftime non efie
natum de virgine , vt feruarem σῶμα τῆς παρθένε , ὦ σωθήσῃ. ἕκαςος
corpus virginis : non faluaberis. αποφέρεται τα φρονήματὰ 21 } περὶ
Sic vnusquisque fidei fuæ fru πίτεως .
&tum percipit.
Vidifti etiam aliam magiftro- Εἶδες καὶ τὴν ἄλλην τῶν ὑμετέρων
rum veftrorum claffen , a qua διδασκάλων συμμορίαν , παρ᾽ ἧς τὸ τὴν
paffem effe Vnigeniti diuinita- θεότητα τῇ Μονογενῆς πεπονθέναι μαζ
rem didiciffe vos putaftis , hanc
θῶν ἐνομίσθηκε , τήνδε τὴν βλασφημίαν
blafphemiam execrari, et diuini-
tatem impatibilem prædicare , et βδελυτζομένην , καὶ τῆς θεότητος τὴν
eorum qui paffionem illi tri ἀπάθειαν κηρύτλεσαν , καὶ τῶν ταύτῃ
buere audent, cateruain dit τὸ πάθος προσαρμότων τολμώντων
fipare.
τὴν φάλαγγα καταλύεσαν. 2
ERAN . Vidi , et certamina ΕΡΑΝ. Εἶδον, καὶ τὲς ἀγῶνας ἐθαύ
a miratus fum , virumque ob pre-
clara eius fenfa et cogitata de- μασα , καὶ ἄγαμαι τῶν ἐνθυμημάτων
miror. καὶ νοημάτων τὸν ἄνδρα .
* ORTH . Imitare igitur apes ,
ΟΡΘ. Οὐκῶν, ᾧ ~ἀγαθέ~ , ζήλωσον
o bone , et per facræ Scripturæ τάς μελίτζας , καὶ τῷ νῷ περιποτώμε
prata mente volitans, et per lau- ves τές τε λειμῶνας τῆς θείας γρα
clatiffimorum patrum pulcherri φῆς , καὶ τῶν πανευφήμων παλέζων τὰ
anos fores , conftrue nobis in ἄνθη τὰ ἀξιέρατα , ὕφηνον ἡμῖν ἐν
σαυτῷ
17) τίς . Ed. rom . et lipf . τί. Strig. quid audiuifti ? 18 ) Παῦλ . ὁ ἐνταῦθα Ad
Paulum famofatenum hæc fe referre videntur. 19) ὄντων . Ad res crea
tas refpici non dubito. Mutanda itaque fuit interpretatio Herveti, quæ ha
bebat : Dixifti me vnum eorum quæ non funt , 30) Εἶπες , Edit , tom,
et lipf. Εἶπεν , et deinde ἐγεννήθης , 21) περί Ibid. præm, τάς
=
IMPATIBILI S 263
σαυτῷ τὰ κηρία τῆς πίςεως . εἰ δέ πε teipfo fauos fidei. Vbi vero

herbam inueneris , nec efculen-
καὶ πόαν εὕροις ἐκ ἐδώδιμον , ἔτε γλυ
tam , nec dulcem , cuiusmodi eft
κραν, ὁποῖος ἔτος ᾿Απολινάριος καὶ Εὖ-
hic Apolinarius et Eufebius, quæ
σέβιος , ἔχεσαν δέ τι πρόσφορον εἰς με · viile tamen aliquid habeat ad
λιτεργίαν , ἐδὲν ἀπεικὸς , τὸ་ μὲν χρειῷ . mel conficiendum , non erit alie-
δες λαβεῖν , καταλιπεῖν δὲ τὸ βλαβερόν . num quod vtile eft fumere , no-
καὶ γὰραἱ μέλιται , δηλητηρίας πολ- xio relieto . Nam et apes fepe
venenatis fruticibus infidentes ,
λάκις ἐφιζάνεσ αι θάμνοις , ὅσον μὲν quodperniciofum eft relinquunt ,
ὀλέθριον καταλείπεσι , τὸ δὲ οἰκεῖον fibi vero conueniens colligunt.
συλλέγεσι . ταῦτά σοι, ὦ φιλότης, και Hæc tibi, ο amice,fraternæ cari-
Tu autem
δελφίας εἰσηγέμεθα νόμον . tatis lege confulo .
τὰ་ τὸν Φιλα
σὺ δὲ εὖ μὲν ποιήσεις , δεξάμενος τὴν refte feceris, fi moniti oni parue-
ris. Quodfi non audieri s , nos
[ παραίνεσιν . εἰ δὲ ἀπειθήσεις ,ἡμεῖς τὸν
apottolicumillud a)vfurpabi-
ἀποτολικὸν ἐκεῖνον ἐρῶμενλόγον , Καθα . inus , Nos mundi fumus . Ex-
ροὶ ἡμεῖς · διεξειλάμεθα γὰρ κατὰ τὸν pofuimus enim fecundum pro-
phetam quæ iuffi fumus .
προφήτην, ὡς προσετάχθημεν .
* 1 ) ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ .
῞Οτι ἄτρεπτος ὁ Θεὸς Λόγος.
DEMONSTRATIONES PER SYLLOGISMOS.
Quod immutabilis fit Deus Verbum.
nam Patris et Filii et

ä. αν τῷ Πατρὸς καὶ τῷ Υἱῷ 1 , Spiritus fanéti fub-
καὶ τῷ αγίω Πνεύματος ftantiain confeffi fu-
V
Mἐσίαν ὡμολογήσαμεν , καὶ mus, et hanc immu-
ταύτην ἄτρεπτον εἶναι tabilem effe communi confenfu
συμφ ώνως εἰρήκαμεν . & τοίνυν μία τῆς diximus . Si ergo vna eft Tri-
Τριάδος ἐσία , ἄτζεπλος δὲ αὕτη, ἄτρε . nitatis fubftantia , et hæc immu-
tabilis eft , immutabilis vtique
πες ἄρα ὁ μονογε‫ او‬νὴς υἱὸς, ἓν τῆς Τριάς eft vnigenitus filius ,qui vna eft
δος πρόσωπον ὤν . εἰ δὲ ἄτρεπτος , & Trinitatis perfona . Quodfiim-
τραπεὶς δήπε γέγονε σὰρξ , ἀλλὰ σάρ- mutabilis eft, non immutatusvi-
delicet caro fa&tus eft , fed carne
και λαβὼν εἴρηται γεγονέναι σάρξ . affumta caro factus dicitur.
β΄ . Αλλως . 2. Aliter . Si per conuerfio- '

Εἰ τὴν εἰς σάρκα
in carnem Deus Verbum i
τροπὴν ὑπομένας ὁ Θεὸς Λόγος ἐγένει nem
caro faitus eft , nequaquam
το σαρξ , ἐκ ἄρα ἀτρεπτος . τὸ γὰρ eft immutabilis. Quod enim
R 4 alte-
1) ᾿Αποδ. δ . συλλ . Def in Edit. rom. et lipf.

a) Ast. 20, 26.
264 B. THEODORETI
ratur , nemo fanæ mentis immu- αλλοιέμενον, ἐκ ἄν τις ἄτρεπλον σωφρο-

tabile appellauerit. Si autem
mutabilis eft,non eft confubfan . ' νῶν χε καλέσει. εἰ δὲ τρεπλὸς, ἐδὲ ὁμος
tialis genitori. Quomodo enim έσιος ἄρα τῷ γεγεννηκότος ἐςί. πῶς
fieri poteft , vt fimplicis fubftan- γὰρ οἷόν τε , τῆς ἁπλῆς ἐσίας , τὸ μὲν
tiæ , hoc quidem fit mutabile , il .
lud vero immutabile ? Hoc por- εἶναι τρεπτὸν , τὸ δὲ ἄτρεπτον ; εἰ δὲ
rofi concefferimus , in Arii et τότο δοίημεν , τῇ Αρες καὶ Εὐνομία
Eunomnii blafphemiam prorfus πάντως περιπεσέμεθα βλασφημία
incidemus illienim filium di· ἑτερούσιον γὰρ ἐκεῖνοί γε φασὶ τὸν Υἱόν.
cunt alterius effe fubftantie ‫او‬
3. Aliter . Si Filius eiusdem γ . Αλλως . Εἰ τῷ Πατρὸς ὁ
eft cum Patre fubftantia , facius Υἱὸς ὁμούσιος , ἐγένετο δὲ σὰρξ ὁ Υἱὸς
autem eft caro Filius mutatio-
nem in carnem paftus, nutabilis τὴνεἰς σάρκα μεταβολὴν ὑπομείνας ,
ergo etnon immutabilis eft fub . τρεπτὴ ἄρα καὶ ἐκ ἄτρεπτος ἡ ἐσία ,
ftantia . Si quis autem hane εἰ δὲ ταύτην τις τολμήσει τὴν βλάσφη
blafpheniam dicere aufus fuerit, μίαν , αὐξήσει πάντως αὐτὴν τῇ κατὰ
haud dubie illam augebit per
blafphemiam in Patreon . Nam τῷ Πατρὶς βλασφημίᾳ . τρεπτὸν γὰρ
mutabilem ipfum quoque afhr. δήπεθεν καὶ αὐτὸν ὀνομάσει , τῆς αὐτ
mabit , vt qui eiusdem fubftan- τῆς γε ἐσίας μετέχοντα .
tiæ fit particeps.
4. Aliter. Carnein Deum Ver-
δ . Αλλως . Σάρκα τὸν Θεὸν
bum fimulque animam aliuin- Λόγον , καὶ μέντοι καὶ ψυχὴν εἰληφές
file tradunt diuine fcripture:
diuiniffimus vero euangelifta di και φασὶν αἱ θεῖαι γραφαί·ὃ δὲ θειότα
xita ) , Verbum caro factum eft. τις ευαγγελικὴς εἶπεν, Ὁ Λόγος σὰρξ
Duorum igitur alterum facere ἐγένετο . ‫ ار‬ἀνάγκη τοίνυν δυοῖν θάτερον
necefle eft , vt aut Verbi in car. δράσαι, ἢ τὴν εἰς σάρκα τῷ Λέγε δεχο
nem mutationem admittentes , μένες τροπὴν , ὡς ψευδῆ παιδεύεσαν
facram fcripturam vniuerfain
tumveterem , tum nouam ,velu . ἀποτραφῆναι πᾶσαν τὴν θείαν‫اد‬ γρα-
ti falfa docentein auerfemur : φήν , παλαιάν τε καὶ νέαν˙ ἢ τῇ θείᾳ
* aut diuinæ fcripturæ * afentien πεθομένες γραφῇ , τῆς μὲν σαρκὸς
tes , carnis quidem afuntionem ὁμολογῆσαι τὴν πρόσληψιν , ἐξελᾶσαι
confiteamur , mutationis vero δὲ 2 ) τῶν λογισμῶν τὴν τροπὴν , εὐσε
cogitationem abiiciamus , di-
ctum euangelicum pie intelli. Εῶς τὸ εὐαγγελικὸν νοῦντας ξητόν · τῆς
gentes . Hoc autem faciendum το δὲ ἄρα ποιητέον , ἐπειδὴ καὶ ἄτρε-
eft , quandoquiden et immuta- πτον όμολογῶμεν τῷ Θεῷ Λόγε τὴν
bilem DeiVerbi naturam confi- φύσιν , καὶ τῆς ἀναλήψεως τῆς σαρ
temur , et de affumtione carnis
innumera habemus teftimonia.κὸς μυρίας ἔχομεν μαρτυρίας .
‫اد‬
5. Aliter . Quod tabernacu- έ, Αλλως . Τὸ σκηνῦν ἕτερόν
· lum inhabitat , aliud eft ab eo
quod inhabitatur: Euangelifta ἐςι παρὰ τὸ σκηνέμενον · τὴν δὲ σάρκα
η σκηνήν
2 ) τῶν καιτροπήν . Ιta quoque Edit. romn . et lipf. Sed legendum effe videtur
τὸν λογισμὸν τῆς τροπῆς.
« ) Ioh . 1, 149
DEMONSTRAT. PER SYLLOGISMOS. 265
σκηνὴν ὁ εὐαγγελικὴς προσηγόρευσεν , autem carnem tabernaculum ap-

ἐν δὲ ταύτῃ σκηνῶσαι τὸν Θεὸν ἔφησε pellauit, in eoqueDeum Verbum
habitaffe dixit a), Verbum enim,
Λόγον · ὁ γὰρ Λόγος , Θησὶ , σαρξ ἐγέ-
inquit , caro factum eft, et habi-
φετο , καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν . εἰ δὲ τρα- tauit in nobis. At fi inutatum
πες ἐγένετο σὰρξ, ἐκ ἐσκήνωσεν ἐν σαρ- caro faétum eft , non habitauit
carne : nos vero in carne
κί. ἀλλὰ μὴν ἐσκηνωκέναι αὐτὸν ἐν σαρα in
κὶ μεμαθήκαμεν . ö ὁ γὰρ αὐτὸς εὐαγγ
red ε. iptum habituffedidicimus . Idem
enim euangelifta in alio etiamn
λιξὴς2 καὶ ἐν ἑτέρῳ γε χωρίῳ τὸ σῶμα loco corpus ipfius templum ape
· αὐτῇ ναὸν προσηγόρευσε. πιτευτέον pellauit. Credendum igitur eſt
ἄρα τῷ εὐαγγελικῇ , TO
τὸ ῥητὸν ἀναπλύ . euangelifta dictum explicanti ,
ξαντι , καὶ τὸ δοκῶν τίσιν ἀμφίβολον et quod ambiguum quibusdam
1 ἑρμηνεύσαντι. videbatur, interpretanti .
ς , ῎Αλλως . Εἰ γράψας ὁ εὖτ 6. Aliter. Sieuangelifta , cum

αγγελικής , Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο , dixiter, Vertum curo faftum eft ,
μηδὲν ἐπήγαγε λύσαι τὴν ἀμφιβολίαν nitit addidiffet quod ambiguita
tein poffet tollere , iuftam for-
δυνάμενον , ἴσως 3) ἔγεν ἄν τινα πρέφα-
tale haberet excufationen de
σιν εὔλογον ἡ περὶ τῷ ξητῶ διαμάχη , hocdito contentio , verborum
τὸ συνεσκιασμένον τῷ γράμματος . ἐπει. fcilicet obfcuritatem . Sed cum
δὴ δὲ συνῆψεν εὐθὺς τὸ Ἐσκήνωσεν ἐν ftatim adiecerit , Hatiauit τη
ἡμῖν,μάτην ἄρα οἱ ζυγομαχῶντες ἐρε . nobis , fruttra reluctantes eixan-
tur. Antecedentis enim dicti
χελᾶσι . τῷ γὰς προγεγραμμένε τὸ
fubfequens eft explanatio.
· ἑπόμενον‫اد‬ἑρμηνεία .
ζ΄. Αλλως , Τῷ Θεῷ Λόγε 7. Aliter. Dei Verbi imaste
τὸ ἄτρεπλον ἀναφανδὲν ἐκήρυξενὁ πάν- tabilitatein , thpientilliurus euan-
σοφος εὐαγγελικής . εἰπὼν γὰρ, Ὁ Λό. gelifta latis aperte pradicauit.
Cum enim dixiter, Verbun ca-
γος σάρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν , τo factum eft et habitauit in no-
· εὐθὺς ἐπήγαγε , Καὶ ἐθεασάμεθα τὴν bis , mox fubiecit , Et . vidimus .
δόξαν αὐτῇ , δόξαν ὡς μονονογενῶς τα gloriam eius, gloriam quafi vni-
piemuin
, vero
ρὰΠατρὸς , πλήρης χάριτος και αλη. geniti a patreSi gratie
in carn em
θείας . εἰ δὲ τὴν εἰς σάρκα κατά γε muratus eftit, vt fiuiti volunt ,
τὲς ‫اد‬ἀνοήτες ὑπεμεμενήκει μεταβολήν , non manfitiet quod erat. Sin
ἐκ ἂν ἔμεινεν ὅπερ ἦν . εἰ δὲ καὶ σαρκὶ autem etiam carne tectus pater-
· κεκαλυμμένος τῆς πατρίας εὐγενείας næ nobilitatis radios fpargit, i-
τὰς ἀκτῖνας ἠφίε , ἄτρεπτον μὲν 4 ) δή . mutabilem quidem habet natu-
πεθεν ἔχει τὴν φύσιν, λάμπει δὲ rarm , iucet autem etiam in cor-
ἐν
και εν
pore , et inuifibilis naturæ fplen-
σώματι , καὶ τὰς τῆςἀράτε φύσεως dorem emittit. Lucem enim
ἐκπέμπει μαρμαρυγάς . ἐκεῖνο γάρ το illam obfcurare nihil poteft.

τὸ φῶς ἐδὲν ἀμαυρῶσαι δύναται. τὸ γὰρ Nam lux in tenebris lucet , et
tenebræ eain non comprehen-
φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει , καὶ ἡ σκοτία
nt , vt ait diuinilinus 40-
αὐτὸ 8 κατέλαβεν, ὥς φησιν ὁ θειότα · deru annes b ) .
της Ιωάννης . R 5 8. Ali .
3) Ibid . ἂν ἔχει 4) δήπ. Def. ibid .
a) Ioh. 1, 14.1 b) Ioh , I, 5e
266 B. THEODORETI
8. Aliter . Cum Vnigeniti ή . Αλλως . Τῷ Μονογενῆς τὴν

gloriam explicare vellet laudatif δόξαν ὁ πανεύφημος εὐαγγελικῆς ἑρα
finus euangelifta , et quod mo-
liebatur explere non poflet , ex μηνεῦσαι βεληθης , εἶτα τὸ 2ἐγχείρημα
cum Patre communione πληρῶσαι μὴ δυνηθείς , ἐκ τῆς πρὸς τὸν
hanc oftendit . Ex illa enim , in- Πατέρα κοινωνίας ἐπιδείκνυσι ταύτην .
quit, eftnatura : perinde faciens , ἐκείνης γὰρ, φησὶν , ὑπάρχει τῆς φύ-
‫اد‬
Iofe phum pre - σεω ς · ὅμοιον ποιῶν ὥσπερ αν ” τις τὸν
ἂν εἴ
* ac fi quis iis,qui
ter * dign itatein feruire viderent , Ἰωσὴφ παρὰ τὴν ἀξίαν δελεύοντα θεω
1 et generis eius nobilitatem igno-
rarent , diceret Iacobum huius μένοις τισὶ, καὶ ἀγνοῶσιν αὐτῷ τῷ γένες
effe patrem , proauum vero Abra . τὴν περιφάνειαν , εἴποι τὸν Ἰακὼς εἶ་
hamum . Sic enim et hic dixit , και τότε πατέρα , πρόγονον δὲ τὸν
quod in nobis habitans nature ᾿Αβραάμ . ἔτω γὰρ δὴ καὶ ἔτις ἔφη ,
gloriam non obfcurarit . Vidi . ὅτι καὶ σκηνώσας ἐν ἡμῖν ἐκ ἤμβλυνε
mus enim , inquit , gloriam eius, τὴν τῆς φύσεως δόξαν . ἐπεασάμεθα
gloriam quafi Vnigeniti a Patre , γὰρ τὴν δόξαν αὐτῷ , δόξαν ὡς Μονγε-
Quodfi etiam incarnatus agno- νες παρὰ Πατρός . εἰ δὲ καὶ σεσαρκω
fcebatur quis effet, manfit vti- μένος δῆλος ἦν ὅτις ἦν , μεμένηκεν ἄρα
que quod erat , nec in carnem
5 ) ὅσπερ ἦν , καὶ τὴν εἰς σάρκα τροπὴν
mutatus eft .
ἐχ ὑπέ‫د‬μει νεν .
‫ا‬
9. Alitcr. Non carnem fo-
θ΄. Αλλως . Οὐ σάρκα μόνην ,
lam , fed animam quoque a Deo
Verbo affumtam confemi fumus . ἀλλὰ καὶ ψυχὴν ἀνειληφέναι τὸν Θεὸν
Cur igitur diuinus euangelifta Λόγον ὡμολογήσαμεν , τί δήποτε τοίνυν
hoc loco animnam pretermifit, et ὁ θεῖος εὐαγγελικὴς , τὴν μὲν ψυχὴν
folam carnem commemorauit ; ἐνταῦθα παρέλιπε , μόνης δὲ σαρκὸς
Numquidmanifeftum eft, quod ἐμνημόνευσεν ; ἢ δῆλον ὅτιτὴν ὁρωμένην
vifibilem naturam demonftrarit,
ἐπέδειξε φύσιν, 6 ) τὴν δὲ φυσικῶς αὐτῇ
et eam quæ huic naturaliter
coniunéta eft per illam fignif . συνεζευγμένην δι᾿ αὐτῆς παρεδήλωσε ;
carit ? Falta enim mentione car- τῇ γάρ τα μνήμῃ τῆς σαρκὸς καὶ ἡ
nis, animæ itidem cogitatio con- τῆς ψυχῆς δήπεθεν συνεισέρχεται.
fequitur . Quando enim pro : ὅταν γὰρ ἀκέσωμεν τῷ προφήτε λέ
phetam dicentem audimus a) ,
Benedicat omnnis caro nonini γόντος , Εὐλογάτω πᾶσα σὰρξ τὸ ὄνο-
fanëto eius ,non cogitamnus pro- μα τὸ ἅγιον αὐτῷ , ἐκ ἀψύχοις σαρξὶ
phetam carnes inanimatas hor-
tari , fed ex parte totum ad παρακελεύεθαι τὸν προφήτην νομίζο
hymnorum cantum inuitari μεν , ἀλλ᾿ ἀπὸ μέρες τὸ πᾶν εἰς ὑμνῳ .
credimus . δίαν καλεῖθαι πιτεύομεν.
Io. Aliter . Voces illa , Ver-
ί . ῎Αλλως . Τὸ Ο Λόγος σὰρξ
bum caro factum eft , non muta-
tionen , fed ineffabilem (eius ) ἐγένετο , & τροπῆς , ἀλλὰ τῆς ) ἀφάτε
Φιλανα
5 ) ὅσπ . Edit. rom . et lipf. ὥσπερ. 6 ) τὴν και συνες . Ita Ed. rom . et lipf . quam
fequimur. Siam , τὸν κατα συνεζευγμένον, 2) κράτε . Ibid . αὐτῇ .
e) P. 144 , 210
DEMONSTRAT . PER SYLLOGISMOS . 267
1
Φιλανθρωπίας ὑπάρχει δηλωτικόν . εἰ benignitatem demonftrant. Cum
πῶν γὰρ ὁ πανεύφημος εὐαγγελικής , enim dixiffet beatus euangeli-
fta , In principio erat Verbum ,
Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος , καὶ ὁ Λόγος ἦν et Verbum erat apud Deum , et
πρὸς τὸν Θεὸν , καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος , Deus erat Verbum , et oftendif
καὶ δείξας αὐτὸν τῶν ὁρωμένων καὶ ἀe- fet ipfum effe vifibilium arque
ράτων δημιεργὸν , καὶ ζωὴν ὀνομάσας , inuifbilium opificemn , et vitam
καὶἀληθινὸν φῶς, καὶ ἕτερα ἅτα πα . nominaflet , ac verain lucem ,
ραπλήσια τεθεικώς , καὶ θεολογήσας aliaque his fimilia pofuiffet, et
diuinitatem eius , quoad mens
ὅσον καὶ νῆς ἀνθρώπινος χωρεῖν οἷός τε hunan capere
a , et huic famu-
ἦν , καὶ γλῶτα τοῖς τέτε κρέμασιν lans lingua enuntiare poteft ,
ὑπεργῶν ἱκανὴ , ἐπήγαγε , Καὶ ὁ Λόγος commemoraffet , fubiunxit , Et
σαςξ ἐγένετο , ὥσπερ ἐκπλητόμενος , Verbum caro faftum eft, tan-
και 8 ) θαυμάσας τῆς φιλανθρωπίας guam obftupefcens et admirans
immenfam erga homines beni-
‫ اد‬ἀπλησίαν . 9) ὗτος ὢν ἀεὶ, καὶ Θεὸς gnitatein . Hic qui femper eft,
τὴν
ὢν, καὶ τὰ πάντα πεποιηκὼς , καὶ ζωῆς etDeus eft , qui omnia condi
αἰωνίες καὶ ἀληθινῦ φωτὸς ὑπάρχων dit , et vitæ æternæ ac vera lu-
πηγὴ , τῆς τῶν ἀνθρώπων ἕνεκα σωτη . cis fons eft , propter hominis fa-
ρίας τὴν τῆς σαρκὸςἑαυτῷσκηνὴν πε. lutein carnis tabernaculum fibi
circumpofuit. Putabatur autem
διέθηκεν . ἐνομίδη δὲ τέτο μόνονεἶναι hoc folum
effe quodapparebat
ὅπερ ἐφαίνετο . τότε δὴ χάριν ἐδὲ ψυ- idcirco nec animæ mentionem.
7 ἐμνημόνευσεν , αλλὰ μόνης σαρκὸς
χῆς fecit, fed folius carnis fragilis et
τῆς ἐπικήρε τε καὶ θνητῆς · τὴν δὲ ψυ· mortalis : animam autem vt im-
χὴν ὡς ἀθάνατον παραλέλοιπεν , ἵνα 'mortalem filentio præteriit , vt
δείξῃ τὴν τῆς ἀγαθότητος ἀμετρίαν. immenfam bonitatem oftenderet,
ιά. ῎Αλλως . Σπέρμα ᾽Αβραὰμ 11. Aliter . Semen Abrahæ
ὁ θεῖος ἀπόςολος τὸν Δεσπότην ὀνομάζει Douninum Chriftum vocat diui-
Χρισόν. εἰδὲ τῦτοἀληθὲς, ἀληθὲς δὲ ἐκ nus apoftolus a ). Hoc fi verum
ἄρα εἰςσάρκα ὁ Θεὸς Λόγοςἐτράπη , eft,vt certe eft, non igitur in
carnem mutatus eft * Deus Ver. *
ἀλλὰ σπέρματος ᾽Αβραὰμ 10 ) ἐπελά- bum , fed femen Abrahæ appre-
βετο , κατὰ τὴν αὐτῇ τῇ ἀποτόλε δι- hendit , iuxta ipfius apoftoli ,
δασκαλίαν . doétrinam .
ιβ . ῎Αλλως . Ωμοσεν ὁ Θεὸς 12. Aliter, Iurauit Deus Da-

τῷ Δαβίδ , ἐκ καρπὲ τῆς ἰσφύος αὐτῷ vidi , fe ex fructu lumborum
eius fecundum carnem excitatu-
τὸ κατὰ σάρκα ἀναζήσειν τὸν Χρισὸν , rum effe Chriftum , ficut et pra-
ὡς καὶ ὁ προφήτης εἴρηκε , καὶ ὁ μέγας pheta b) dixit, et magnus Petrus
ἡρμήνευσε Πέτρος.εἰ δὲ ὁ Θεὸς Λόγος interpretatus eft c) . Ar, fi Deus
Verbum in carnem conuerfus
εἰς σάρκα τραπες ὠνομάθη Χριςός , Chriftus nominatus eft, iura-
ἐδαμὲ τῶν ὅρκων εὑρήσομεν τὴν ἀλή- menti veritatem haudquaquam
inue.
8 ) Ibid. θαυμάζων. 9 ) Edit. lipf. ὅπω ἄν, 10) êxsλ. Ita in Edit. rom. et
Lipf. recte legitur . Sirin , ἀπελάβετο ,
a) Hebr. 2, 16. b) Pf. 131, 11. e) Act, 2, 30.
268 B. THEODORETI
inuenicmus. Deum porro ve- θειαν . ἀλλὰ μὴν ἀψευδῆ , μᾶλλον δὲ

racem , vel ipfam potius veritas αὐτοαλήθειαν εἶναι τὸν Θεὸν ἐδιδάχθη-
tein effe didicimus. Non igi-
turmutationen in carnem fub . μεν . ἐκῶν δ τὴν εἰς σάρκα μεταβολὴν
iit Deus Verbum , fed ex femine ὁ Θεός Λόγος ὑπέμεινεν , ἀλλὰ τὴν ἐκ
Dauidis fecundum promithio- σπέρματος Δαβὶδ κατὰ τὴν ἐπαγγε‐
nem primitias affumfit. λίαν ἔλαβεν ἀπαρχήν .
QVOD VNIO SIT
INCONFVS A. ΟΤΙ ΑΣΥΓΧΥΤΟΣ Η ΕΝΩΣΙΣ.
ui vnam diuinitatis et á.
humanitatis naturam Οἱ μίαν φύσιν θεότητός τε καὶ
ἀνθρωπότητος μετὰ τὴν ἕνω
m
poft vnione factam efle cre-
σιν γεγ ενῆ σαι πιτεύοντες , ἀναιρεσι
dunt , naturarum proprietates
hac ratione tollunt : harum ve. τῷδ ε τῷ λόγ ῳ τὰς τῶν φύσεων ἰδιότη-
ro ablatio vtriusque nature eft τας · ἡ δὲ τέτων ἀναίρεσις ἑκατέρας
negatio. Non finit enim vni- φύσεως ἄρνησις . ὃ δ γὰρ ἐᾷ νοῶν τῶν
torum confufio , nec carnen ἑνωθέντων ἡ σύγχυσις , ἔτε σάρκα τὴν
carnem intelligere , nec Deum ‫د‬ ‫ا‬
σάρκα , ἔτε Θεὸν τὸν Θεόν . εἰ δὲ καὶ
Deum . Sin autem manifelta
μετ ὰ τὴν ἕνωσιν εὐκρινὲς τὸ τῶν ἑνωθέν .
eft etiam poft vnionem vnito .
rum differentia , nequaquam fa- των διάφορον , ἐκ ἄρα σύγχυσις γέγο
fta eft confufio ,fed inconfuta νεν , ἀλλ᾽ ἀσύγχυτος ἡ ἕνωσις . εἰ δὲ
eft vnio. Hoc vero concello , τότο συνωμολόγηται , 8 μία ἄξω φύ
non vna eftnatura Chriftus Do- σις ὁ Δεσπότης Χρισός , ἀλλ᾿ ἧς υἱὸς ,
minus , fed vnus filius naturam
vtramque integram oftendens. φύσιν ἑκατέραν ἐπιδεικνὺς ἀκραιφνῆ ,
2. Aliter . Vnionem et nos 1
β΄. ῎Αλλως . Τὴν ἕνωσιν καὶ
dicimus, et ipfi confitentur , in ἡμᾶς φαμέν, καὶ αὐτοὶ δὲ συνομολογε
conceptione faétam efie. Si er
go navuras vnio permifcuit et σιν ἐν τῇ συλλήψει γενέσθαι · εἰ τοίνυν
confudit , quomodo caro poft κεκέρακε 2τὰς( φύσεις ἡ ἕνωσις και συν
partumn nihil noui habere vita έχει , πῶς ἡ σαρξ μετὰ τὸν τόκον ἐδὲν
eft , fed et humanam exhibuit ἔχεσα II)καινὸν ἑωρᾶτο, ἀλλὰ καὶ τὸν
effigiem , et infantis menfuram ἀνθρώπινον ἐδείκνυ χαρακτῆρα , καὶ τὸ
feruauit , et fafciis inuoluta eft ,
etmaterna vbera fuxit? Quod βρέφες τὰ μέτρα διέσωσε , καὶ τῶν
non per phantafiamn et opinio. σπαργάνων ἠνείχετο , καὶ τὴν μητρώαν
nem hæc facta funt , phantafiam ελκε θηλήν ; εἰδὲ καλὰ φαντασίαν ταῦ
igitur et opinionem , vt ipfi di- τά γε καὶ δόκησιν ἐ τετέλεται, 12 ) φαν .
cunt , non admittunt , vere ergo τασίαν ἄρα καὶ δόκησιν , ὡς φασιν , ὦ
corpus erat quod cernebatur . προσίενται , ἀληθῶς ἄρα σῶμα ἦν τὸ
Hoc autem conceffo , non con- ὁρώμενον . εἰ δὲ τῷτο συνωμολόγηται ,
fudit naturas vnio , fed vtraque εκ ἄρα συνέχεε τὰς φύσεις ἡ ἕνωσις ,
fincera pernanfit . ἀλλ᾿ ἑκατέρα μεμένηκεν ἀκραιφνής.
γ . Αλ-
11 ) καινόν . Edit. rom . et lipf . κενόν. 12 } φαντ. Delere vifum eft κατά , quod
in Edit. priori præcedebat .
γ . Αλλως . Οἱ τὴν ποικίλην - 3. Aliter . Qui variam etmul-

ταύτην συντεθεκότες καὶ πολύμορφον tiformem hanc hærefin compo-
αἵρεσιν, ποτὲμὲνσάρκα γεγενῆσθαι τὸν fuerunt, alias quidem carnem
Θεὸν Λόγον φασὶ , ποτὲ δὲ τὴν σάρκα cunt , alias vero carnem dicunt
λέγεσι τὴν εἰς θεότητες φύσιν δεδέ- in diuinitatis naturgin muta-
χθαι μεταβολήν . ἑκώτερος δὲ λόγος ἕω- tam effe . Vtraque autem ora-
λός τε καὶ μάταιος , και ψεύδες ανά το vana et inepta eft, et plena
falfitatis . .Nam fi Deus Ver-
2 μὲν γὰς ὁ Θεὸς Λόγος κατὰ
μεσος. εἰ bum , vt ipamet dicunt , caro
τὸν αὐτῶν γε λόγον ἐγένετο σαρξ , τί factus eft , curipfum Deumno
δήποτε αὐτὸν Θεὸν ὀνομάζεσι , καὶ το minant , et hoc folum , homi-
τό γε μόνον , ἄνθρωπον 13) δὲ πρόσοvo- nein vero cognominare nolunt ,
μάζειν ὦ θέλεσιν , ἀλλὰ καὶ ἡμῶν , μετὰ fed et nos , qui cum eo quad
Deuin fatemur, etiam hominem
και τῷ Θεὸν ὁμολογεῖν καὶ ἄνθρωπον εἶναι effedicimus , vehementer necti
δ λεγόντων , σφόδρα κατηγορᾶσιν ; εἰ δὲ tant ?Quodfi caro in diuinitatis
ἡ σὰρξ εἰς θεότητες μετεβλήθη φύσιν , naturammutata eft , quam ob
§ δὴ χάριν μεταλαμβάνεσι τῶν ἀντι- caulam ea percipiunt, que anti-
τύπων τῷ σώματος ; περιτὸς γὰρ ὁ typa funt corporis ? fuperuaca
neus enim eft typus fublata ve-
τύπος ἀνῃρημένης τῆς ἀληθείας . ritate .
δ΄ . Αλλως . ᾿Ασώματος σωμα · 4. Aliter . Incorporea nattr-
τιμῶς & περιτέμνεται φύσις . τὸ δὲ σώ. ra corpora liter non circumcidi-
tur. Corporaliter autem adié-
ματικῶς πρόσκειται , διὰ τὴν πνεύματι etum eft, propter fpirituaten
κὴν τῆς καρδίας περιτομήν . σώματος cordis circumcifionem . Corpo-
ἐν δήπεθεν ἡ περιτομή . περιειμήθη δὲ vis ergo vtique eft circumcifio .
μ μετὰ τὴν ἕνωσιν ὁ Δεσπότης Xg.. Circuincitus auten eft poft vnio-
τός. εἰ δὲ τῷτο συνωμολόγηται , καὶ ὁ nem Chriftus Dominus. Hoc
vero conceffo , quod de confu
τῆς συγχύσεως ἄρα διελήλειαι λόγος . fione dicitur confutatum eft.""
‫او‬
έ . Αλλως. Πενῆσαι μέν τοι 5. Aliter . Efuriffe et fitiife
καὶ διψῆσαι τὸν σωτῆρα Χρισόν μεμα . Saluatorem Chriftum didicimus ,

et hæc vere non opinione facta
θήκαμεν , καὶ ἀληθῶς γε ταῦτα καὶ ἐ effe credimus. Hæc autem non
δοκήσει γεγενῆσθαι πιτεύομεν , ταῦτα incorporeæ nature , fed corporis
δὲ ἐκ ασωμάτε φύσεως , ἀλλοὶ σώμαλος tint propria. Corpus igitur
ἴδια . σῶμα ἄρα εἶχεν ὁ Δεσπότης Χρι. habuit Chriftus Dominus ,quod
τὸς, δεξάμενον πρὸ τῆς ἀνατάσεως τῆς ante refurreétionemnatura afe-
Φύσεως τὰ παθήματα , μαρτυρεῖ δὲ tem ctionum capaxfuit. Teftis au-
horum eft diuinus apofto-
τέτοις καὶ ὁ θεῖος ἀπότολος. ε γὰς Lusa ). Non enim habemus, ine
ἔχομεν , φησὶν, ἀρχιερέα μὴ δυνάμενον quit , Pontificem , qui non poss
συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πε. fit compati intrauitatibus no
ftris , fed omnibus modis ten
περασμένον δὲ κατὰ πάντα καθ᾽ ὁμοις. tatum fecundum fimilitudinem
χωρὶς ἁμαρτίας. ἡ ἁμαρτία γὰς fine peccato . Nam peccatum
hon
13 ) δέ . Edit. rom . et lipf. δή
a) Hebr. 4, 15,
270 B. THEODORETI
non eft nature , fed mali pro- ἐ τῆς φύσεως , ἀλλὰ τῆς κακῆς προαι
pofiti.
ρέσεως. ‫اذ‬
6. Aliter . De diuina natura
5. Αλλως . Περὶ τῆς θείας
Dauid propheta dixita ), Non φύσεως προφήτης ἔφη Δαβίδ , Οὐ
dormitabit , neque dorniet , qui ὁ
cuftodit Ifraëlem . Euangelica μὴ νυτάξῃ , ἐδὲ μὴ ὑπνώσῃ ὁ φυλάτ-
autem hiftoria dormientem in των τὸν Ἰσραήλ . ἡ δὲ τῶν εὐαγγελίων
M
naui oftendit Chriftumn Domi- ίςορία καθεύδον] α δείκνυσιν ἐν τῷ πλοίῳ
nium . Non dormire auten et τὸν Δεσπότην Χριςόν . ἐναντίον δὲ τῷ
dormire contraria funt. Con- μὴ ὑπνῶν τὸ καθεύδειν · ἐναντία δήπε
traria ergo funt euangelicis pro-
phetfca,fi,vt illi dicunt,non nili τοῖς εὐαγγελικοῖς τὰ προφιλικά , επερ
Deus eft Chriftus Dominus. ἄρα , καλὰ τὸν ἐκείνων λόγον , μόνον Θεὸς
At contraria non funt ; ab vno ὁ Δεσπότης Χριςός . ἀλλὰ μὴν ἐκ ἐναν
enim Spiritu hæc et illa funt fu- τία . ἑνὸς γὰρ πνεύματος ταῦτα κακε
mina. Corpus igitur habuit να τα νάματα . σῶμα 14 )ἄρα εἶχεν ὁ
corporibus aliis cognatum Chri- Δεσπότης Χρισὸς , τοῖς ἄλλοις σώμασι
ftus, cui fomno opus fuit , et συγγενές , τῷ ὕπνε τὴν χρείαν δεξάμε
quod de confufione dicebatur voy , καὶ ὁ τῆς συγχύσεως λόγος ἀπό
fabulam effe oftenfum eft.
δέδεικται μῦθος.
7. Aliter. Efaias propheta de προφήτης
ζ . Αλλως . Ὁ
diuina natura dixit b), Non efu-
Ἡσαΐας περὶ τῆς θείας εἴρηκε φύσεως ,
riet, neque laborabit , et quæ fe .
quuntur. Euangelifta autern Οὐ πεινάσει, ἐδὲ κοπιάσει,καὶ τὰἑξῆς
dicitc) , Iefus autein defatigatus καὶ ὁ εὐαγγελικὴς δέ φησιν , Ἰησᾶς δὲ
ex itinere fedebat fic ad fontem . κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας , 15 ) έκα-
Eft autem non defatigari con, θέζετο ὅτως ἐπὶ τῇ πηγῇ · ἐναντίον δὲ
* trarium defatigationi. * Con-
8 κοπιάσει τῷ κοπιάσαι˙ τοιγαρῶν ἐναν ·
traria ergo eft prophetia hiftoriæ
euangelicæ. At contraria non τία ἡ προφητεία τῇ τῶν εὐαγγελίων
eft. Vnius enim hac et illaDei ισορία . αλλὰ μὴν ἐκ ἐναντία˙ ἑνὸς γὰρ
funt. Incircumfcriptæ igitur ταῦτα κακεῖνα Θε8. ἐκῶν τῆς μὲν ἀπε
nature eft non defatigari: in ριγράφε φύσεως τὸ μὴ κοπιᾶν · τὰ
plet enim omnia . Circumferi-
γὰρ πάντα πληρᾷ τὸ δὲ περιγεγραμ
pti autem corporis proprium eft
mmigrare . Quod vero migrat, μένω σώματος τὸ μεταβαίνειν ἴδιον. Τὸ
δέ
cum iter facere cogitur , itineris γε μεταβαῖνον βαδίζειν ἀναγκαζό
laborem fuftinet. Corpus igi- μενον , τὸν ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ὑφίταται
tur erat , quod iter faciens de- πόνον. σῶμα ἄρα ἦν τὸ βαδίσαν καὶ
fatigabatur . Vnio enim non κοπιάσαν. ἐ γὰρ συνέχεε τὰς φύσεις
confundebat naturas. • с
ἡ ἕνωσις .
‫او‬
g. Aliter . Chriftus Dominus
diuino Paulo in carcere inclufo ή. Αλλως . Ὁ Δεσπότης Χρι-
dicit d) , Ne timeas Paule , et τὸς ἔφη καθειργμένῳ τῷ θείῳ Παύλῳ ,
quæ fequuntur . Qui autem Μὴ φασὲ Παῦλε, καὶ τὰ ἑξῆς . ὁ δὲ τέ
huic timoremn ademit , pallionen τε τὸ δέος ἐξελάσας , ὅτως ἔδεισε τὸ
πάθος ,
14) ága . Def . ibid . 15) ἐκ . Loco cit. eft ἐκαθίζεται
a) Pf. 120, 4. b) Ef. 40, 28. c) Iolt. 4, 6. d) Act. 27, 24.
πάθος , ὡς ὁ μακάριος ἔφη Λεκᾶς , ὡς adeo timuit, tefte beato Luca a ),

καὶ ἱδρῶτος αίματώδεις θρόμβες ἐκ vt guttæ fanguineæ ex toto cor-
παντὸς ἐκκρίναι τῷ σώματος , καὶ τέ . pore manarint, et terram corpo-
ri fubieftam irrigarint , et ange-
τοις περιῤῥάναι τὴν γῆν τὴν ὑποκειμέ · lica ope corroboratus fit. Sunt
νην τῷ σώματι, καὶ ὑπ᾿ ἀγγελικῆς ἐπι autem et hac contraria. Quî
κερίας ἀναῤῥωθῆναι ἐναντία δὲ κα enin contraria non fint, timere
ταῦτα . πῶς γὰρ ἐκ ἐναντίον τὸδεῖσαι τῷ et timorem expellere ? Attamen
τὸ δέος ἐξελάσαι ; ἀλλὰ μὴν ἐκ ἐναντία contraria non funt. Idem enim
‫ او‬. et natura Deus eft, et hono : et
ὁ γὰρ αὐτὸς καὶ Θεὸς φύσει , καὶ ἄν · vt Deus , animum iis addit , qui-
θρωπος˙ καὶ ὡς μὲν Θεὸς , παραθαῤξύ . bus animo eft opus : vt homo ,
νει τὲς δεμένες τῷ θάρσες · ὡς δὲ ἄν · confolationem accipit ab ange-
θρωπος , δέχεται δι᾿ ἀγγέλω τὸ θάρ . 10. Etfi enim diuinitas et fpia
σος . καίτοι τῆς θεότητος καὶ τῷ πνεύ . ritus aderant velut vnctio : ta-
men nec vnita diuinitás , nee
ματος συμπαρόντος ὡς χρίσματος Spiritus fandus corpus aut ani-
ἀλλ᾽ ἔτε ἡ συνημμένη θεότης , ἔτε τὸ mam tuncfuttentarunt, fed hoc
πανάγιον
‫ اد‬Πνεῦμα , τότε σῶμαὑπήρε minifterium angelo commenda-
σαν , ἢ τὴν ψυχὴν , ἀλλ᾿ ἀγγέλῳ τήν δε ?unt , vt et animæ et corporis
τὴνὑπεργίαν ἐπέτρεψαν , ἵνα καὶ τῆς infivinitatem oftenderent , et per
infirmitatem oftenderentur na-
ψυχῆς καὶ τῷ σώματος ἐπιδείξωσι τὴν turæ infirmorum. Hæc autem
ι αθένειαν , καὶ διὰ τῆς ἀθενείας δει-
facta funt , permittente fcilicet
χθῶσι τῶν ἀθενέντων αἱ φύσεις . ταῦ . diuina natura , vt illi de pofte
τα δὲ ἐγένετο δηλονότι τῆς θείας φύ- ris , qui animæ corporisque af
σεως συγχωρέσης , ὥςε τῶν ἕτερον ἐσέ . fumtionem crederent , demon-
μενων,τὲς μὲν πιτεύοντας τῇ προσλή . ftrationibus confirmarentur :qui
vero contradicerent , euidentie
μα ψυχῆς καὶ τῷ σώματος , βe- bus teftimoniis confutarentur .
ψει τῆς ·
βαιωθῆναι τοῖς ἀποδείξεσι˙ τὸς δὲ ἀν- Si ergo conceptioni cohæfit
τιλέγοντας ταῖς ἐναργέσι μαρτυρίαις vnio , vnio autem ambas natu-
διελεγχθῆναι. εἰ τοίνυν συνῆπται τῇ 195 , vt ipfi dicunt, vnam natu-
συλλήψει ἡ ἕνωσις , ἡ δὲ ἕνωσις κατὰ τὸν tam effecit , quomodo integræ
manferunt naturarum proprie
ἐκείνων λόγον φύσιν μίαν‫اد‬ ἄμφω τὰς
tates, et anima quidem cum tri-
φύσεις εἰργάσαλο , πῶς ἂν διέμεινεν ακέ-
ftitia confictata eft, corpus ve-
ραια τὰ τῶν φύσεων ἴδια , καὶ ἠγωνίασε τo ita fudauit , vt etiam cruen-
μὲν ἡ ψυχὴ , ἵδρωσε δὲ τὸ σῶμα , ὡς tæ guitæ præ timoris magnitu-
καὶ θρόμβες αἱμαλώδεις ἐκ τῆς τῷ δέες dine manarint ? Quodfi hoc qui-
ὑπερβολῆς ἐκκρίναι; εἰ δὲ τὸ μὲν σώμα- dem corporis , illud vero ani-
τος , τὸ δὲ ψυχῆς ἴδιον , ἐκ ἄρα μία inæ eft proprium , non vna na 1
Φύσις σαρκὸς καὶ θεότητος
, ἐκ τῆς ἑνώ- tura carnis et diuinitatis per
σεως γέγονεν , ἀλλ᾿ ἧς πέφηνεν υἱὸς, ἐν vnionem falta eft , fed vnus ap-
ἑαυτῷ δεικνὺς τά τε θεα , τά τε ἀν· paruit filius in feipfo oftendens
θρώπινα . diuina et humana.
θ' . Αλα
a) Luc. 22, 43, 44.
B. THEODORETI
272
9. Aliter. Si autem dicant , θ . Αλλως . Εἰ δὲ μετὰ τὴν

in diuinitatem poft refurrectio-
.nem mutatum * efie corpus , fic ἀνάτασιν φαῖεν τὴν εἰς θεότητα μέλος
eis relitere oportet , quod etiain βολὴν δεδέχθαι τὸ σῶμα , ὅτως απαν
poft returrectionen confpectum τῆσαι προσήκει . καὶ μὴν μετὰ τὴν α
it circumfcriptum ,et manus νάςασιν περιγεγραμμένον ὤφθη , και
habens , et pedes ,et reliquas χώρας ἔχον , καὶ πόδας, καὶ τὰ ἄλλα
corporis partes , tangique ac το σώματος μόρια˙ καὶ απτὸν ἦν , καὶ
confpici potuerit , vulnera et ci-
ὁρατὸν, καὶ διατρήσεις ἔχον , καὶ ὦτα .
catrices habens ficutante refur .
reftionem. Duorum itaque al. λας, ὥσπερ εἶχε πρὸ τῆς ἀνατάσεως. ‫اد‬
terum dicere necefle eft , vt vel δυοῖν τοίνυν θάτερον λέγειν ἀνάγκη , ἢ་
diuine etiam natura hac mem · καὶ τῇ θείαφύσει ταῦτα περιθέναι τὰ
bra tribuantur , fiquidem cor ~
μόρια , επες εἰς θεότητος φύσιν τὸ σῶ
pus in diuinitatem conuerfun
meinbra hac habuit , vel cor · μα μεταβληθὲν ταῦτα εἶχε τὰ μόρια
‫اد‬
pus intra naturæ fuæ fines inan- ἢ ὁμολογεῖν ἐπὶ τῶν ὅρων τῆς φύσεως
diffe fateamur. Atqui diuina
naturafimplex eft et incompo. μεμενηκέναι τὸ σῶμα . ἀλλὰ μὴν ἡ θεία
fita, corpus autein compolitum , φύσις ἁπλῆ καὶ ασύνθετος , τὸ δὲ σῶ
et multis partibus diftinctum . μα σύνθετον καὶ εἰς πολλὰ διηρημένου
Mutatum igitur non eft in na-
turam diuinitatis , fed etiam μόρια ἐκῖν ἐκ εἰς θεότητος μετεβλή .
poft refurrectionem , licet in . 9η φύσιν , ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν ἀνάτασιν
mortale fit et incorruptibile , ac αθάνατον 16 ) μέν ἔτι καὶ ἄφθαρτον ,

diuina gloria plenum , corpus
tameneit, propriam retinens eit.
cir- καὶ θείας δόξης μετόν · σῶμαδὲ ὅμως ,
cutnfcriptionem . τὴν οἰκείαν ἔχον περιγραφήν .
‫اد‬
Io . Aliter . Apoftolis non ί. Αλλως . ᾿Απιςᾶσι τοῖς
credentibus oftendit Dominus ἀποτόλοις ὁ Κύριος μετὰ τὴν ανάτασιν
poft refurrectionem et manus ,
ὑπέδειξε τὰς χεῖρας , καὶ τὰς πόδας ,
etpedes , et veftigia clauorun
Deinde vt doceret non effe fal . καὶ τῶν ἥλων τὲς τύπες . εἶτα διδά
lacet imaginein quod cerne- σκων ὡς ἐα φαντασία τίς ἐςι τὸ ὁρώμε ·
bant, fubiunxita ) , Spiritus car- vov , ἐπήγαγεν, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ
nem et offa non habet, ficut me ὀξέα & ν ἔχει , καθὼς ἐμὲθεωρεῖτε ἔχον ·
videtis habere. Non igitur
τα & μετεβλήθη ἦν εἰς πνεῦμα τὸ σῶ
mutatumn eft corpus in ipii
tum : caro enim erat , et offa , μα˙ σὰρξ γὰρ ἦν , καὶ ἐξέα, καὶ χεῖρες ,
et manus , et pedes . . Ergo et- καὶ πόδε
ς. τοιγαρῶν καὶ μετὰ τὴν ἀνά
iam poft refurrectionem corpus
remanfit corpus. 5ασιν σῶμα τὸ σῶμα μεμένηκεν .
‫اد‬
11. Aliter . Diuina natura in- ιά . Αλλως. Ἡ θεία φύσις
vifibilis eft : beatiffimnus autem αόφαλος έωρακέναι δὲ τὸν Κύριον ὁ τρισ
te dicit b). Corpus ergo Do- μακάριες εἴρηκε Στέφανος. σῶμα ἄρα
imini etiam pott adiceationem και μετὰ τὴν ἀνάληψίν ἐπι τῷ Κυρίῳ
corpus eft. Hoc enim vidit Ste- τὸ σῶμα . τῦτο γὰς ὁ νικηφόρος ἐθεά
σατο
16 ) μέν ἐςι , Ita habet Edit. rom . et lipf. Sim . μένει.
a) Luc. 24, 39. b) Act. 7, 55. 56.
DEMONSTRAT. PER SYLLOGISMOS.
273
σατο Στέφανος ἐπειδήπερ ἡ θεία φύ . phanus martyr : fiquidem diui-

τις αθέατος . na natura cerni non poteft.
ιβ . ῎Αλλως . Εἰ πᾶσα τῶνἀν 12. Aliter . Si vniuerfa homi-
θρώπων ἡ φύσις ὄψεται τὸν υἱὸν τῷ num natura filium hominis vi-
ἀνθρώπε ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν
cali , vt Dominus ipfe dicit a) ,
τῷ ἐρανῶ , κατὰ τὴν αὐτῷ τῷ Κυρίῳ φω- Mofi vero rurfus ipfe dixit b) ,
νὴν , τῷ Μωϋσῆ δὲ πάλιν εἶπεν αὐτός , Nemno videbit faciem ineam et
Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν με καὶ ζή . viuet , et vtrumque verum eft ,
σεται, ἀληθῆ δὲ ἀμφότερα , μετὰ τῷ veniet igitur cum corpore , cum
·· σώματος ἄρα ἥξει , μεθ᾽ ὅπερ εἰς τὸς quoin cælos adfcendit . Illud
· ὐρανὲς ἀνελήλυθεν . ἐκεῖνο γὰρ ὁρατόν˙ et
apoftolis angeli dixeruntc ), Hic
τῦτο δὲ καὶ οἱ ἄγγελοι τοῖς ἀποτόλοις Ιefus qui aftumntus eft a vobis
εἰρήκασιν · ὗτος ὁ Ἰησᾶς ὁ ἀναληφθεὶς in celum , fic iterum veniet ,
ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν ἐρανὸν , ὅτως ἐλεύσε- quemadmodum vidiftis eum
ται 17) πάλιν, ἓν τρόπον ἐθεάσασθε αὖ- euntem in calum . Quodfi hoc
τὸν πορευόμενον εἰς τὸν ἐρανόν . εἰ δὲ τῇ- verum eft , vt certe verum eft ,
το ἀληθὲς , ὥσπερ ὧν ἀληθὲς , ἐκ ἄρα non eft igitur vna natura carnis
μία φύσις σαρκὸς καὶ θεότητος . ἀσύγ . et diuinitatis. Inconfufa enim
χυτος γὰρ η ἡ ἕνωσις . eft vnio.
ΟΤΙ ΑΠΑΘΗΣ Η ΤΟΥ * QVOD IMPATIBILIS SIT *

ΣΩΤΗΡΟΣ ΘΕΟΤΗΣ . DIVINITAS SALVATORIS.
α onfubftantialem Deo et
Ὁμούσιο ν τῷ Θεῷ καὶ Πατρὸς τὸν 1. Con fi
Patri Filium confiteri , et
Υἱὸν παρ θείας γρα-
2 ά τε τῆς a diuina Scriptura , et a fanctis
φῆς, παρά τε τῶν ἁγίων πατέρων τῶν ἐν
patribus Nicae congregatis di
Νικαία συνα
• γερθέντων , ὁμολογεῖν ἐδι- dicimus . Patris vero impatibi
δάχθημεν τῷ δὲ Πα ]ρὸς τὴν ἀπάθειαν, litatem et natura docet , et Serie
καὶ ἡ φύσις διδάσκει ,καὶἡ θεία γε κη- ptura diuina pradicat . Impa
φύτλει γραφή . ἀπαθῆ ἐν ἄρα καὶ τὸν tibil em ergo etiam Filiu
fitebimur m cont-
.. Nam vnitas fub-
Υἱὸν προσομολογήσομεν . τὸ γὰρ ταύ-
ftantiæ hanc fententiam adftruit .
τὸν τῆς ἐσίας τῦτον ἐκπαιδεύει τὸν ὅρον .
Quando itaque Chrifti Donini
ὅταν τοίνυν τῷ Δεσπότε Χρισε τὸν 5au- crucem et mortem Scripturam
ρὸν καὶτὸνθάνατον τῆς θείας γραφῆς diuinamprædicantem audimus ,
κηρυτλέσῃςἀκέσωμεν , τῆς σαρκὸς εἶναι carnis efie pafionem dicamus.
Diuinitas enim , vt naturâ im-
Φῶμεν τὸ πάθος . κατ᾽ ἐδένα γὰρ ท
φύσει γε ἀπαθὴς θεότης παθῶν δύο patibilis , nulla ratione pati
poteft .
ναται τρόπον .
β΄. Αλλως . Πάντα ὅσα ἔχει i . Aliter . Omnia quæcunque
ὁ Πατὴς , ἐμά εἰσιν , ὁ Δεσπότης ἔφη habet Pater, mia funtd ), aitChri-
ftus
17 ) πάλιν . Non nifi in paucis Codicibus exftat.

a ) Matth . 26, 64. b ) Exod. 33, 20. c) A&
t. 1, II. * ) Ioh, 16, 15.
B. Theod . Tom . IV . S
B. THEODORETI
274
·d
ftus Dominus. Omnium autem Χριςός ἓν δὲ δήπε πάντων ἡ ἀπάθεια .
vnum eft vtique impatibilitas . et τοίνυν ἀπαθής ἐςιν ὡς Θεὸς, ὡς ἄνω
Siigitur impatibilis eft vtDeus, θρωπος ἄρα πέπονθεν . ἡ θεία γὰς
πάθος & προσίεται φύσις.
na natura pafionem non recipit .
3. Aliter . Dominus dixita ), γ . Αλλως . Ὁ Κύριος ἔφη , Ὁ
Panis autem quem ego dabo , ca- δὲ ἄρτος ὃν ἐγὼ δώσω , ἡ σαρξ με ἐςὶν ,
ro mea eft , quam ego dabo pro ἣν ἐγὼ δώσωὑπὲρ τῆς τε κόσμε ζωῆς .
mundi vita . Et rurfus b) , Ego καὶ πάλιν , Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς ,
fum paftor bonus , et cognofco και γινώσκω τὰ ἐμὰ , καὶ γινώσκομαι
( oues )meas ,et cognofcorameis ,ὑπὸ τῶν ἐμῶν , καὶ τὴν ψυχήν με τις
et animam meam pono pro oui- θημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. σῶμα ἐν ἄρα
7 bus. Corpus igitur et animam και ψυχὴν δέδωκεν ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς
dedit paftor bonus pro ouibus ὑπὲρ τῶν ψυχὴν καὶ σῶμα ἐχόντων
anima et corpore præditis. προβάτων ‫ او‬.
4. Aliter . Ex corpore et ani- δ΄. Αλλως . Ἐκ σώματος καὶ
ma confata efthominum natu- ψυχῆς σύγκειταιτῶν ἀνθρώπων ἡ φύσ
ra. Ipfa autem peccauit, et ho-
σις . ἐξήμαρτε δὲ αὕτη , καὶ θυσίας
ftia indigebat ab omni habe im.
muni. Cum ergo corpus et ἔχρηζε παντὸς μώμε ἐλευθέρας. σῶ
animnam affumfiffet conditor , et μα τοίνυνκαὶ ψυχὴν λαβὼν ὁ δημιες-
hæc a peccati maculis intaeta γὸς , καὶ τῶν τῆς ἁμαρτίας κηλίδων
feruaffet , pro corporibus qui- φυλάξας ἀνέπαφα , ὑπὲς μὲν τῶν σω-
dem corpus dedit , pro anima- μάτων τὸ σῶμα δέδωκεν , ὑπὲρ δὲ τῶν
bus vero animam. Si autem ψυχῶν καὶ τὴν ψυχήν. εἰ δὲ ταῦτα
hæc vera funt , vt vera funt, ἀληθῆ , ἀληθῆ δὲ ,αὐτῆς 18 ) γάς εἰσι
ipfius enim veritatis verba funt , τῆς ἀληθείας οἱ λόγοι, ληρᾶσιν ἅμα και
delirant fimul et blafphemantqui βλασφημῶσιν οἱ τῇ θείᾳ φύσει τὸ πά
paffionem affignant diuinitati.
9ος προσάπτοντες .
5. Aliter . Primogenitum ex
mortuis ChriftumDominum bea- έ. ῎Αλλως . Πρωτότοκον ἐκ ve-
tus Paulus appellauit c ) . Pri- κρῶν τὸν Δεσπότην Χριζὸν ὁ μακάριος
pi
mogenitusautem eandemn habet προσηγόρευσε Παῦλος · ὁ δὲ πρωτότο-
cum illis naturam , quorum pri. κος τὴν αὐτὴν ἔχει δήπεθεν φύσιν ἐκεί
mogenitus vocatur . Vt homo νεις ὧν καλεῖται πρωτότοκος. ὡς ἄν
igitur eft primogenitus ex mor· θρωπος ὖν ἄρα πρωτότοκος ἐκ νεκρῶν,
tuis. Primus enim dolores
mortis foluit , et dulcem reuiui. πρῶτος γὰρ τὰςὠδῖνας ἔλυσε το θα
fcendi fpem omnibus dedit . νάτε , καὶ πᾶσιν ἔδωκε τῆς ἀναξιώσεως
Qua ergo refurrexit , eadem et τὴν γλυκεῖαν ἐλπίδα , ἡ δὲ ἀνέση , ταύ
pattus eft. Vt homo igitur pof τη καὶ πέπονθεν . ὡς ἄνθρωπος ἄρα
fus eft:vt Deus autemadmira πέπονθεν , ὡς δὲ Θεὸς θαυματος , με
bilis , manfit impatibilis . μένηκεν ἀπαθής.
Ϛ΄. Αλ-
15) γάρ. Edit. rom. et lipf. præm. και
a ) Ioh . 6, 51. b) Ib. c. 10, 14.15. c) Col. 1, 18. :
1
DEMONSTRAT. PER SYLLOGISMOS.
275
ς . Αλλως. ᾿Απαρχὴν τῶν κε · 6. Aliter . Prinitias dormien- *

tium faluatorem Chriftum diui-
κοιμημένων τὸν σωτῆρα Χρισὸν ὠνόμα
σεν ὁ θεῖος ἀπότολος , ἡ δὲ ἀπαρχὴ τὴν nus appellauit apoftolusa ) : pri-
mnitiæ autem cognationen ha-
πρὸς τὸ ὅλον ἔχει συγγένειαν , ὅπερ bent cum toto cuius funt priini-
,
ἐξὶν ἀπαρχή . 8 τοίνυν ᾗ Θεός ἐςιν , tiæ . Non igitur quatenus Deus
απαρχὴ προσηγόρευται . ποία γὰρ συγ eft priinitiæ appellatur . Quæ
γένεια θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότιλος ; enim eft cognatio diuinitatis et
ἡ μὲν γὰρ ἀθάνατος Φύσις, ἡ δὲ θηλή .
immortalis eft ,hacvero morta-
τοιαύτη δὲ τῶν κεκοιμημένων ἡ φύσις,
lis. Huiusinodi autem dormien-
ὧν ἀπαρχὴ προσηγορεύθη Χριτός . ταύ- tium eftnatura, quorum primitiæ
της ἄρα τῆς φύσεως , καὶ ὁ θάνατος , nuncupatus eft Chriftus. Hu-
καὶ ἡ ἀνάτασις . ταύτης γὰρ δὴ τὴν iusce
et refur rectinaturae
igitur o. Iftiueft et mors
s enim re-
ἀνάτασιν ἐχέγγυον ἔχομεν τῆς κοινῆς
furrectionein pignus habemnus
ἀνατάσεως . communis refurrectionis.
ζ . Αλλως . Διτάζοντας τες 7. Aliter. Dubitantibus apo-
ἀποτόλες πεῖσαι βελόμενος ὁ Δεσπό. ftolis perfuadere volens Chriftus
της Χριςός , ὡς ἀνέτη καταλύσας τὸν Dominus , fe deftruta morte re
furrexiffe, corporis ipfis oftendit
· θάνατον , τὰ τῷ σώματος αὐτοῖς ἔδειξε
membra , latus ,et maius, et pedes ,
μόριαπλευρὰν καὶ χεῖρας , καὶ πόδας ,
et in his feruata paffionisindicia
· καὶ τὰ ἐν τέτοις φυλαχθέντα τῷ πά- Hoc igiturrefurrexit :hoc enim
· θες τεκμήρια . τῦτο ἐν ἄρα ἀνέξη τg . vtique incredulis demonftratum
το γὰρ δήπε καὶ τοῖς ἀπιζεσιν ἐδείχθη , ett. Quodautem refurrexit , hoc
• et fepultum eft , quod autem fe-
- ὃ δὲἀνέση , τῦτο δὴ καὶ ἐτάφη ὃ δέ γε
pultum eft, hoc etiam mortuum
ἐτάφη , τέτο καὶ ἐτεθνήκει · ὃ δὲ ἐτε-
fuerat ;quod porro mortuumeft,
θνήκει , τῦτο δήπεκαὶC τῷ ταυρῷ προσ- id etiam cruci afixum eft. Im-
ηλώθη. ἀπαθὴς ἄρα 2ἡ θεία φύσις διέ- patibilis ergo diuina natura man-
μεινε , 19 ) συνημμένη τῷ σώματι. fit, quamuis vnita corpori. '
8. Aliter . Qui viuificam Da-
ή.῎Αλλως. Οἱ ζωοποιὸν τῷ Κυ-
mini carnem appellant , vitam
·ρίε τὴν σάρκα προσαγορεύοντες , τὴν ipfam morralem verbi
s fuis con-
ζωὴν αὐτὴν θνητὴν τῷ λόγῳ κατα- firma
nt. Οportebat autem eos
σκευάζεσιν . ἔδει δὲ αὐτὲς συνιδῶν , ὡς intelligere, quod proptervni
διὰ τὴν ἡνωμένην αὐτῇ ζωὴν καὶ αὐτὴ tam ipfi vitamipfa etiam fuerit
ζωοποιός. εἰ δέ γε κατὰ τὸν αὐτῶν λό. viuifica . Quodfi, vt ipfi dicunt,
‫اد‬
· γον ἡท ζωὴ θνητὴ , πῶς ἂν ἡ σὰρξ ἡ φύ- vitamortalis eft, quomodo caro
quæ natura mortalis eft, et pro-
σε θνητή , διὰ δὲ τὴν ζωὴν γινομένη pter vitam fit viuifica manebit
,
ζωοποιὸς, μείναι ἂν ἔσα ζωοποιός ; viuifica?
θ . Αλλως . Ὁ Θεὸς Λόγος , 9. Aliter . Deus Verbum na-
turâ immortalis eft , caro autem
φύσει ἀθάνατος , ἡ δὲ σαρξ Φύσει θνη ·
naturamortalis : faéta eft autem
τή . γέγονε δὲ καὶ αὐτὴ μετὰ τὸ πά et ipfa poft paffionem , propter
θος τῇ πρὸς τὸν Λόγον μετεσίᾳ ἀθά- vnionen cum Verbo , iminor-
S 2 talis.
19) συνημμ . Ibid . præm . καί.
4) 1.Cor. 19, 20.
276 B. THEODORETI
talis. Quomodo igitur abfur νατος . πῶς ἐν ἐ χέτλιον , τὸν τῆς τοῦ
dumnon fit, ipfum immortali- αύτης ἀθανασίας δοτῆρα λέγειν μετέ
tatis datorem dicere mortis par-
ticipem fuiffe ? ληχέναι θανάτε ;
io . Aliter . Qui carne paffum Οἱ σαρκὶ πεπονθέ-
ί . ῎Αλλως.
καιτὸν Θεὸν Λόγον ἰχυριζόμενοι , ἐρω-
interrogenturde dicti fententia .
Ac fi dicere aufi fuerint , quod τάωσαν τῷ ζητᾶ τὴν διάνοιαν . καὶ εἰ
corpore clauis confixo dolorem μὲν φάναι τολμήσαιεν , ὡς τῷ σώματος
diuina fuftinuerit natura , di- προσηλωμένε τὴν ὀδύνην ἡ θεία φύσις
fcant diuinam naturam animæ ὑπέμεινεν , μανθανέτωσαν͵ ὡς & ψυχῆς
vices non geffiffe. Nam etiam
χρείανἡ θεία φύσις ἐπλήρε . καὶ ψ
animam DeusVerbum vna cum
1 χὴν γὰρ ὁ Θεὸς Λόγος μετὰ τῷ σώμα
corpore affumfit. Si vero fer .
monem iftum vt blafphemum τος ανειλήφει. εἰ δὲ τόνδε τὸν λόγον ὡς
auerfentur , dicant autem car- βλάσφημον ἀποςρέφοιντο , φήσαιεν δὲ
nem quidem natura paftam elle , φύσει πεπονθέναι τὴν σάρκα , τὸν δὲ
fedDeum Verbumpaffionem Θεὸν Λόγον 20 ) ᾠκειῶθαι τὸ πάθος ὡς
* vtpropria carnisfibiaccom- ιδίας σαρκὸς , μὴ γριφώδεις καὶ ζοφώ-
modaffe , ne perplexis et obfcu-
ris fermonibus vtantur , fed male δεις 21 } προφερέτωσαν λόγες , αλλά σα
fonantis diati fententiam aperte φῶς τῷ κακεμφάτε ζητᾶ λεγέτωσαν
proponant . Huius enim inter- τὴν διάνοιαν . τῆςδε γὰρ τῆς ἑρμηνείας
pretationis approbatores habe . συμψήφες ἕξεσι τὸς ἕπεσθαι τῇ θείᾳ
bunt eos qui diuinam fcriptu ·
γραφή προαιρεμένες .
ram fequi volunt.
11. Aliter . Diuinus Petrus in
ιά. ῎Αλλως . Ὁ θεῖος Πέτρος
epiftolacatholica a) Chriftum car· ἐν τῇ καθολικῇ τὸν Χρισὸν ἔφη πεπον·
ne paffum effe dicit. Chriftum
vero qui audit,non incorpo . θέναι σαρκί. ὁ δὲ τὸν Χρισὸν ἀκέων, ἐκ
reum cogitat Deum Verbum , ἀσώματον νοῦ τὸν Θεὸν Λόγον , ἀλλὰ
fed incarnatum . Chrifti ergo σεσαρκωμένον . τῷ Χρι58 τοίνυν τὄνομα
nomen vtramque naturam figni- φύσιν ἑκατέραν δηλοῖ τὸ δὲ Σαρκὶ σὺν
ficat: vox auten carne aliega τῷ πάθει προστιθέμενον, ἐχ 22 ) ἑκατέ
paffioni , non vtramque , fed al.
teram paftam effe defignat. Qui ραν , ἀλλὰ
. θατέραν πεπονθυῖαν σημαί.
enim audit Chriftum carneeffe ve . ὁ γὰς ἀκέων σαρκὶ τὸν Χρισὸν πε
paffum , illum vt Deum impati. πονθέναι , ἀπαθῆ νοεῖ πάλιν αὐτὸν ὡς
bilem intelligit , et foli carni Θεόν , μόνη δὲ τῇ σαρκὶ προσνέμει τὸ
paffionem tribuit . Sicut enim
ipfum rurfus dicentem audien . πάθος. ὥσπερ γὰρ ἀκέοντες αὐτῷ πά
tes , quod Deus Dauidi iuraue- λιν λέγοντος , ὅτι ὤμοσεν ὁ Θεὸς τῷ
rit, fe de fructu lumborum eius Δαβὶδ , ἐκ καρπῦ τῆς ὀσφύος αὐτῷ τὸ
Chriftum fecundum , carnem
excitaturum effe , non Deum κατὰ σάρκα τὸν Χρισὸν ἀναζήσειν ,
Verbum ex femine Dauidis τὸν Θεὸν Λόγον ἐκ σπέρματος Δαβὶδ
· ἀρχὴν
20) ᾠκ. Ibid. οἰκειῶσαι, forfan pro οἰκειοθαι. 21) προφ . Ibid. προσφερέτωσαν .
22) εκ . Ibid. ἑτέραν .
a) 1 Petr. 4, 1.
DEMONSTRAT , PER SYLLOGISMOS . 277
ἀρχὴν εἰληφέναιφαμὲν, ἀλλὰ τὴν σάρ . originem duxiffe dicimus , fed

carnem cognatam Dauidi, quam
καὶ τὴν ὁμογενῆ τῷ Δαβὶδ , ἣν ὁ Θεὸς Deus ,Verbum affumfit : fic et
Λόγος ἀνεληφεν · ὅτω χρὴ τὸν ἀκέον- eumoportet, qui audit Chri
τα σαρκὶ τὸν Χρισὸν πεπονθέναι , τῆς ftum carne paffum effe , carnis
quidem paftionem noffe , diui-
μὲν σαρκὸς εἰδέναι τὸ πάθος , τῆς δέ γε nitatis vero impatibilitatem con-
θεότητος τὴν ἀπάθειαν ὁμολογεῖν . fiteri.
12. Aliter . Crucifixus Chri-
ιβ΄. ῎Αλλως . Σταυρύμενος ὁ
Δεσπότης εἶπε Χριτος , Πάτερ, εἰς χεῖ . fus Dominus dixit a ) , Pater ,
*
Γράς σε παρατίθημι τὸ πνεῦμά με . τg . ndofpiri-
inmanus tuns comme
tum meum. Hunc vero fpiri-
το δὲ τὸ πνεῦμα , οἱ μὲν ᾿Αρες καὶ Εὖ- tum Ariani et Eunomiani diui-
νομίε, τὴν θεότητα τῇΜονογενῆς εἶναι nitatein Vnigeniti effe dicunt.
· φασίν · ἄψυχον γὰρ ἀνελῆφθαι τὸ σῶ • Inanimatum enim corpus affum-
μα νομίζεσιν . οἱ δὲ τῆς ἀληθείας κήρυ- tum putant. Atveritatis præ-
cones animam fic appellatam
κες , τὴν ψυχὴν ὕτω κληθῆναι φασὶν , dicunt , ex dietis fequentibus id
ἐκ τῶν ἀκολέθων ξυλῶν τῷτο νενοηκότες . colligentes . Statim enim addi-
εὐθὺς γὰρ ἐπήγαγεν ὁ πάνσοφος εὐαγ · dit Tapientiffimus euangelifta ,
γελικὴς , Καὶ τῦτο εἰπὼν ἐξέπνευσε . Et cum hoc dixiffet , exfpirauit .
ταῦτα μὲν ἐν ὁ Λεκᾶς ἔτως ἱςόρησε . Hoc igitur modo Lucas rem nar-
་ Sed et beatus Marcus
καὶ ὁ μακάριος δὲ Μάρκος τὸ ἐξέπνευ- rauit.
fimiliter vfuseft verbo exfpira-
σεν ὁμοίως ἔθηκεν · ὁ δέ γε θειότατος
vit b ) : diuiniffimus autem Mat-
Ματθαῖος , ἔτι ἀφῆκε τὸ πνεῦμα . ὁ δὲ thæus dicit c) , Emifit fpiritum :
θεσπέσιος Ιωάννης , ὅτι παρέδωκε τὸ admirandus vero Ioannes a) ,
πνεῦμα . πάντα μέντοι κατὰ τὸ ἀνθρώ- Tradidit fpiritum . Omnia ita-
more dixerunt .
πινον εἰρήκασιν ἔθος . καὶ γὰρ τὸ ἐξέ . que humano
πνευσεν , καὶ τὸ ἀφῆκε , καὶ τὸ παρέδω- Nam et exfpirauit , etemifit , aut
tradidit fpiritum , de iis qui mo-
κε τὸ πνεῦμα , ἐπὶ τῶν τελευτώντων λέ- riuntur dicere confueuimus .
γεν εἰώθαμεν . τοιγάρτοι τέτων ἐδὲν Itaque nullumn horum fignifica-
ἔμφασιν ἔχει θεότητος , ἀλλὰ τῆς ψυ- tionem habet diuinitatis , fed ani-
χῆς ὑπάρχει δηλωτικά . εἰ δὲ καὶ τὴν mam fingula defignant . Quod-
Αρειανικὴν τὸ ῥητῶ δέξαιτό τις διά . Πισuis arianam quoque in his
νοιαν , ἐδὲν ἧτλον καὶ ὅτω δείξει τῆς nihilo fecius fic etiam "diuing
θείας φύσεως τὸ ἀθάνατον . τῷ Πατρὶ naturæ immortalitatem oftendet .
γὰρ παρέθετο ταύτην , ἐ τῷ θανάτῳ Patri enim hanc commendauit ,
ταύτην παρέδωκεν . εἰ τοίνυν καὶ οἱ τῆς non morti eam tradidit. Si er *
ψυχῆς ἀρνέμενοι τὴν ἀνάληψιν , και go etiam ii, qui affumtam* ani- *
mam negant , et creaturam eſſe
κτίσμα τὸν Θεὸν Λόγον εἶναι λέγον· Deum Verbum dicunt, et pro
τες , καὶ ἀντὶ ψυχῆς αὐτὸν ἐν τῷ σώ . anima in corpore ipfum fuiffe
ματι γεγενῆσαι δογματίζοντες , & docent ,eum morti tradirum
θανάτῳ αὐτὸν παραδοθῆναι φασὶ , fuiffe non dicunt, quam veniam
ποίας τύχοιεν συγγνώμης οἱ μίαν μὲν confequentur , qui vnam dem
qui-
S 3
a ) Luc . 23,46 . b ) Marc . 15, 37 . s ) Matth . 27, 50 . a ) Ioh. 19, 30.

1
278 B. THEODORETI
dem Trinitatis fubftantiam effe τῆς Τριάδος ἐσίαν ὁμολογῶνες ,

confitentur , etanimæ fuamim- τὴν μὲν ψυχὴν ἐπὶ τῆς οἰκείας ἀθανα
mortalitatem relinquunt , Deum
autenVerbum ,qui eiusdem eft `σίας ἐῶντες , τὸν δέ γε τῷ Πατρὶ ὁμος ,
cum Patre fubftantiæ , mortem
guftaffe impudenter audent af στον Θεὸν Λόγον γεύσασθαι θανάτε λέ
firinare ? γειν ἀνέδην τολμῶντες ;
13. Aliter . Si Chriftus et
ιγ . Αλλως . Εἰ ὁ Χρισὸς καὶ
Deus eft ethomo ,vt et diuina Θεὸς καὶ ἄνθρωπος , ὡς καὶ ἡ θεία δι
docet fcriptura , et laudatifiini δάσκει γραφὴ , καὶ οἱ πανεύφημοι πα
patres perpetuo prædicarunt , vt τέρες κηρύτ ]ον] ες διετέλεσαν, ὡς ἄνθρω-
homo igitur paftius eft; vt Deus πῶς ἄρα πέπονθεν , ὡς δὲ Θεὸς διέμει
manfit paffionis expers.
μὲν ἀπαθής .
14. Aliter . Si carnem affum-
ιδ΄ . ῎Αλλως. Εἰ ὁμολογᾶσι τῆς
tam fuifle confitentur , et patibi·
σαρκὸς τὴν ἀνάληψιν , καὶ παθητὴν εἶ
:
rectionem , diuinitatis autem na. ναι φασὶν πρὸ τῆς ἀνατάσεως , τῆς δὲ
turam impatibilem pradicant , θεότητος τὴν φύσιν κηρύττεσιν ἀπαθῆ ,
cur patibilem relinquentes na- τί δήποτε τὴν παθητὴν φύσιν ἐῶντες ,
turam , impatibili adfignant
paffionein ? τῇ ἀπαθε τὸ πάθος προσάπτεσιν ;
15. Aliter . Si chirographum ιέ . ῎Αλλως . Εἰτὸ χειρόγραφον
noftrum Saluator et Doininus
ἡμῶν ὁ Σωτὴς καὶ Κύριος προσήλωσε τῷ
cruci affixit , vt ait diuinus apo-
ftolus a) , corpus igitur affixit . ςαυρῷ , κατὰ τὸν θεῖον ἀπότολον , τὸ
Homo enim vnusquisque , pec.
σῶμα ἄρα προσήλωσεν . ἐν γὰρ τῷ σώ .
catorum maculas , tanquam lite ματι πᾶς ἄνθρωπος , οἷόν τινα γράμ
ras quasdam , in corporeimpri ματα , πήγνυσι τὰς τῶν ἁμαρτημάτων
mit. Pro peccatoribus ideo im . κηλίδας , τότε δὴ χάριν ὑπὲς τῶν
mune ab omni peccato corpus ἡμαρτηκότων τὸ πάσης ἁμαρτίας ἐλεύ
tradidit.
θερον͵ παρέδωκε σῶμα .
16. Aliter . Quando corpus , ις΄. ῎Αλλως . Ὅταν τὸ σῶμα ,
‫اد‬ ་
vel carnem , vel humanitatem ἢ τὴν σάρκα , ἢ τὴν ἀνθρωπότητα πε
paffam effe dicimus , diuinam
naturam non feparamus . Sicut πονθέναι λέγωμεν , τὴν θείαν ἐ χωρίς
enin vnita fuit efurienti , et fi. ζομεν φύσιν . ὥσπερ γὰρ ἤνωτο πανώς
Tienti , et defatigatæ , arque adeo σῃ, καὶ διψώσῃ , καὶ κοπιάσῃ , καὶ μένο
dormienti, et ciin morteluctan- το καὶ καθευδέσῃ , καὶ ἀγωνιώσῃ τὸ
ti, nihil quidem horum fuftinens , πάθος , ἐδὲν μὲν τέτων ὑφισαμένη ,
fed huic permittens , vt naturæ
paffiones exciperet : fic copulata συγχωρέσα δὲ ταύτῃ δέχεθαι τὰ τῆς
erat et crucifixæ , et paffionem φύσεως πάθη˙ ὅτω συνῆπτο και ταυ
peragi finebat , vt paffione mor . ε& μένη , καὶ συνεχώρει τελεσιεργηθῆ .
tem defirueret , dolorem quidem ναι τὸ πάθος , ἵνα λύσῃ τῷ πάθει τὸν
ex paffione nonfuftinens , paftio- θάνατον , ὀδύνην μὲν ἐκ τῶ πάθες 8 δε
nem autem 'fibi accommodans ,, χομένη , τὸ δὲ πάθος οἴκειωσαμένη ,
a) Coloff. 2, 14.
DEMONSTRAT . PER SYLLOGISMOS . 279
ὡς ναῷ γε ἰδίε , καὶ σαρκὸς ἡνωμένης , tanquam proprii templi , et car-

nis vnitæ , propter quam mem-
δι᾿ ἣν καὶ μέλη Χριςῷ 2χρηματίζεσιν οἱ bra etiam Chrifti appellantur qui
· πιτεύσαντες , καὶ τῶν πεπιτευκότων crediderunt , et credentium ipfe
αὐτὸς ὠνόμαςαι κεφαλή . 23) caput nominatus eft.
23) Editio rom. et parif. hoc addunt Epigramina :
῎Ατρεπτος , ἀσύγχυτος , ἀπαθὴς μένει

Ο συνάναρχος τῇ Θεᾶ πατρὸς Λόγος ,
Κἂν σάρκα λάβοι τῶν χρόνων ἀπ᾿ ἐχάτων
Ὥσπερ Θεοδώριτος ἐνταῦθα γράφει
Λαβὼν Θεοδώρητον ἐξ ὕψος χάριν.
२ Ὡς τριςόμῳ γῆν ήκονημένῳ ξίφει
Οἱ δυσσεβόντες , τοῖς τρισὶ τέτοις λόγοις
Βάλλθε , καὶ σφάζοιθε , καὶ πίπτοιτά μοι,
Ὅσοι τροπὴν , σύγχυσιν , ἀλλὰ καὶ πάθος,
Κακῶς προσάπτειν καὶ πτοεῖθε τῷ λόγῳ .
Καὶ σπαρτίον δὲ , Σολομὼν ὥς τε γράφει,
᾿Αῤῥαγὲς ὡς ἔντριτον ἡμῖν ἀγχόνης
Ἡ τριὰς ἔσω τῶν σοφῶν τέτων λόγων.
S 4 ΤΟΥ
280 B. THEODORETI
* ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ

ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ
ΕΠΙΤ Ο Μ Η.
BEATI THEODORETI
EPISCOPI CYRI
HÆRETICARVM FABVLARVM
COMPENDI V M.
Domino magnificentifimo et glo . Τῷ Δεσπότῃ τῷ μεγαλοπρεπετάτα

viofiffimo , Chriftique amantif
fiuo filio , Sporacio , Theodo- καὶ ἐνδοξοτάτῳ , καὶ φιλοχρίςῳ υἱῷ ,
retus Cyri Auguf toeup hrate- Σπορακίῳ , Θεοδώρητος ἐπίσκοπος
fia epifcopus, in Domino fa. Κύρε τῆς Αὐγετοευφρατησίας , ἐν
lutem .
Κυρίῳ χαίρειν .
aude dignum eft magni-

ficentiæ veftræ inftitu- ξιέπαινος μὲν ὁ τῆς ὑμετέρας
ttim . Cupitis enim μεγαλοπρεπείας σκοπός . που
L A
fcire quæ vtrinque ex- θεῖτε γὰρ μαθεῖν τὰς ἑκα ]ές
tra viam rectam nouatæ a qui- ρωθεν τῆς ὁδὲ τῆς εὐθείας
busdam fint femnitæ , quarum καινοτομηθείσας παρά τινων ἀτραπές ,
finis eft barathrum perditionis. ὧν τὸ τέλος τῆς ἀπωλείας τὸ βάρο
1
Defiderium autemhoc cepiftis ,
non vt peffime confictas et te- 9ρον. τὸν δὲ πόθον εἰσεδέξασθε τέτον,
trum fpirantes odorem falules εχ ἵνα κάκιςο διαπλασθέντων καὶ δυσ
audiatis , fed vt eos qui ne οδμίαν ἀφιέντων ἐπακέσητε μύθων
fciunt doceatis , tum quenam ἀλλ᾽ ὅπως τὰς ἀγνοῶντας διδάξητε ,
fit via regia , apoftolicis prophe- ποία μὲν ἡ βασίλειος λεωφόρος , ἡ τοῖς
ticisque ornata veftigiis , et fi- ἀποςολικοῖς καὶ προφητικοῖς ἴχνεσι και
nem habens regnum calorum , σμεμένη , καὶ τέλος ἔχεσα τῶν ἐρανῶν
tum hæreticorum rurfus qui tra-
mites ,vltimum iis qui per illos τὴν βασιλείαν ; τίνες δὲ τῶν αἱρετικῶν
incedunt exitium afferentes αἱ τρίζοι , αἱ τὸν ἔχατον ὄλεθρον τοῖς
Inftitutum iraque , vt dixi , ἐν αὐταῖς ὁδοιπορῶσιν ἐπάγεσαι. ὁ μὲν
optimum eft et laude die ὧν σκοπὸς ὡς ἔφην ἄριςός τε καὶ αξιό
gnum. Scire autem piam men- γαςος , εἰδέναι δὲ χρὴ τὴν Φιλόθεον
* fcarum hærefium " complures ὑμῶν ψυχὴν , ὡςτῶνπαλαιῶν αἱρέσεων

per diuinam gratiam exftinctas αι πλέες διὰ τὴν θείαν χάριν ἀπέσβης
σαν,
HERETICAR. FABVLAR . COMPEND. 281
C ,་ καὶ ἐγένοντο , προφητικῶς εἰπεῖν , effe, faltasque ,vt cum propheta

σαν
ὡσεὶ χόρτος δωμάτων , ὃς πρὸ‫ اد‬τῶ loquar a), ficutfcnum teftorum ,
quod priusquam efflorefcat exa-
1 ) ἐξανθῆσαι ἐξηράνθη . καὶ ἴσως ἄν τις tuit. Et nosfortaffe quispiamre-
ἡμῖν ἐπισκήψαι ,τὰς τῷ ζόφῳ τῆς λή prehendat, quod eas tenebris ob-
της παραδοθείσας πάλιν εἰς τὸ τῆς liuionis iam traditas in anemo-
μνήμης ἐξάγεσι φῶς. πρὸς δὲ τέτῳ , riæ lucem proferamus. Acce-
2 πολὺς τῶν μύθων ὁ λῆξος , καὶ dit fabularum multiplex deli-
καὶ
τῆς κατὰ τῷ Θεῷ τολμηθεσης βλα . rium , et proiefta in Deum bla-
fphemiæ magnitudo , linguis ad
σφημίας τὸ μέγεθος ἄῤῥητον γλώσ ; pietatem eruditis non effanda .
σαις εὐσεβῶν παιδευθείσαις · τὴν δὲ καὶ Libidinem vero , quam et lege
νενομοθετημένην παρ' αὐτῶν καὶ πρατ . fanciunt , et reipfa exercent , nec

eorum qui in fcena educati funt
‫ ار‬ἐν‫ اد‬σκηνῇ τις
τομένην λαγνείαν, ἐδὲ τῶν
τεθραμμένων ἀνάχοιτ᾽ ἂν ἢ φράσαι , exprimere fuftineat quisquam ,
vel alios loquentes audire: adeo
ἢ λεγόντων ἄλλων ἀκέσαι˙ τοσᾶτον vel infignes intemperantiæ arti-
ἀπολέπει καὶ τὲς ἐπισήμες τῆς ἀσελ • fices poft fe relinquit . Sed qua-
γείας ἐργάτας . ἐπειδὴ δὲ τῶν παμμιά . niam fadifimorum iftorun dog-
ζων τέτων δογμάτων τὸ 2) μῦσος γυ- matum abominatio fi patefiat ,
deteftabiliores reddit tum eos
μνέμενον βδελυρωτέρες ἀποφαίνει καὶ qui impie protulerunt ea, tum
τὰς δυσσεβῶς γεγεννηκότας , καὶ τὰς eos quifolide crediderunt , la-
ἀνοήτως πεπιτευκότας , ἀναδέξομαι borem hunc emolumentum in-
προθύμως τὸν πόνον , ἀφορῶν εἰς τὸ tuens libenter fufcipiam . Co
κέρδος . πειράσομαι δὲ ὡς ἔνι μάλιςα nabor autem , quoad fieri porne-
συντεμεῖν μὲν τὸν τῶν μύθων ὅθλον , rit , et fabularum nugas præci
2 dere , et blafphemiarum maxi-
τῶν δὲ βλασφημιῶν τὰς μεγίζας πα .
mas prætermittere , impurifi-
S ραλιπεῖν , καὶ τῶν ἀσελγεςάτων καὶ morumque et execrandorum or
1 μιαρωμάτων ὀργίων ὑπερπηδῆσαι τὸ μῦ- giorum abominandam fedita .
σος. Εἰς πέντε δὲ βιβλία διελῶμεν σὺν ten tranfilire . Quinque autem
in libros opus noftrum diuide-
Θεῷ φάναι τὴν συγγραφήν . καὶ τὸ mus : quorum primus fabula-
μὲν πρῶτον, τῶν μύθων ἐκείνων τὴν διή- rum illarum narrationem com-
γησιν δέξεται, ὧν οἱ πατέρες δημιεργὸν plettetur, quarum autores crea-
torem alterum confinxerunt .,
μὲν ἀνέπλασαν ἕτερον, τὴν δὲ μίαν τῶν vnumque vniuerforum negantes
ὅλων αρνηθέντες ἀρχὴν, ἀρχὰς ἑτέρας effe principium , alia quæ non
ἐκ ἔσας ὑπέθεντο , δοκήσει δὲ φανῆναι funt principia pofuerunt, et
opinione fola Dominum inter
τὸν Κύριον εἰς ἀνθρώπες ἔφασαν. τέ hoinines apparuiffe dixerunt.
των δὲ τῶν δογμάτων πρῶτος μὲν εὑρε- Quorun quidem dogmatum pri
τὴς Σίμων ὁ μάγος ὁ Σαμαρείτης , gus mus inuentor fuit Simon Ma.
Samaritanus , poftremus
ἔχατος δὲ Μάνης ὁ γόης ὁ Πέρσης. autem Manes Perfa præftigiator .
S1 Secun-
1 ) έξαν9 . Supra , T.1. p. 15or. ἐκσπαθῆναι. 2 ) μέσος. Edit . rom , μίσος , Ita
quoque poft pauca.
#) PL. 128, 6
282 B. THEODORETI
Secundus eos oftendet , qui Τὸ δὲ δεύτερον τὲς τἀναντία τέτοις

contrariam his fuperftitionem ἐπιδείξει τεθρησκευκότας · οἳ μίαν μὲν
tenueruntomnium
, quidem ἀρχὴν εἶναι τῶν ὅλων συνωμολόγησαν ,
qui vnumprincipium
rerum
confefi funt , Dominumautem ψιλὸν δὲ ἄνθρωπον τὸν Κύριον προση- སྙ
nudum hominem appellarunt. γόρευσαν. ταύτης δὲ τῆς αἱρέσεως ἦς-
Huius hærefeos princeps fuit ξε μὲν Ἐβίων , μέχρι δὲ Μαρκέλες και
Ebion , vsque adMarcellum au · Φωτεινε τὰς διαφόρες ἐπινοίας ἐδέξα ·
tem et Photinum diuerfos exper- το.
Τὸ δὲ τρίτον τὲς μεταξὺ τέτων
ta eft intelligendi modos. Ter-
κακείνων δηλώσει βεβλαςηκότως ,
tius illos indicabit , qui inter
hos etillos nati funt , et diuer- διαφόρων δογμάτων πατέρες ἐγένοντο .
forum dogmatum patres fue- Ἐν δὲ τῷ τετάρτῳ τὰς νεωτέρας ἐπι-
runt.
In quarto recentiores δείξομεν αἱρέσεις τὴν᾿Αρες φημί, καὶ
hærefes demonftrabimus , Alii Εὐνομίε , καὶ ὅσαι μετ᾿ ἐκείνας ἐφύησαν ,
inquam et Eunomii, et quot. μέχρι ταύτης τῆςἐχάτης ,ἣν ἀθρόον
quot poft illos emerferunt , vs-
que ad vltimam hanc , quam ὁ Δεσπότης ἀνέσπασε πρόῤῥιζον . Ἐν
Dominus derepente funditus μὲν ἦν τοῖςδε τοῖς τέτταρσι βιβλίοις ,
exftirpauit. His igitur quatuor τὴν πολυχεδῆ τῶν αἱρέσεων γυμνώσο-
* in libris multiplicem hærefium
μεν πλάνην. ἵνα δὲ καὶ τῶν ἀναγνωσο-
errorem
tem patefaciemus.
et eorum Vtfunt
qui lecturi au- μένων τὰς γλώττας , καὶ τῶν ἀκεσο .
linguas , et eorum qui audituri μένων τὰς ἀκοὰς ἀποτρίψωμεν , καὶ

aures leniamus, et a peftiferofc . τῆς λοιμώδες ἀπαλλάξωμεν δυσοδμίας,
tore vindicemus , tanquam Cha. 3) καθάπες τι 4) Χαλαςςαῖον , καὶμύ
eftræum quoddam et fuaue ρον εὐῶδες προσοίσομεν τὴν τῶν εὐαγ
olensdogmatumn
rum vnguentumveritatem
, euangelico-
adfe. γελικῶν δογμάτων ἀλήθειαν , καὶ το
remus, hærefinque omnemdi. σαν αἵρεσιν τῆς τῶν θείων λογίων διδα
vinoruin eloquiorum doctrinæ σκαλίας ἀντίπαλον 5) ἐπιδείξομεν . Τὲς
contrariam effe oftendemus . μέντοι τῶν παλαιῶν αἱρέσεων μύθες ἐκ
Antiquarum porro hærefium fa- τῶν παλαιῶν τῆς ἐκκλησίας διδασκά
bulas ex antiquis ecclefiæ do λων συνέλεξα , 6)Ἰετίνε τῷ φιλοσόφε
êtoribus collegi, Iuftino philo-
fopho et martyre, etIreneo qui και μάρτυρος, καὶ Εἰρηναίς τῷ τὰ Κέλ
Celticas gentes excoluit et illu- τικά και γεωργήσαντος καὶ φωτίσαν .
minauit , et Clemente qui Stro- τος ἔθνη , καὶ Κλήμεντος, ὃς ἐπίκλην
mateus diftus eft, et Origene et Στρωματεὺς προσηγόρευται , καὶ Ὠριγέ.
ν8ς , καὶ Εὐσεβίε , τε τε Παλαισινέ ,
Eufebio , tum Palæftino , tum
Phænice , et Adamantio , et Rho . και το Φοίνικος , καὶ᾿Αδαμαντία , καὶ
done , et Tito , et Diodoro , et Ροδωνος , καὶ Τίτε , καὶ Διοδώρε , και~
Georgio , et aliis , qui linguas Γεωργίδ , καὶ τῶν ἄλλων , οἳ κατὰ τῷ
fuas contra falfitatemarmarunt : ψεύδες τὰς γλώτίας καθώπλισαν .
બે
3 ) καθ . Edit. rom. præm . και . 4 ) Χαλ . Ib . χαλάςρεον, 5 ) Ib . ἐπιδείξωμεν .

6 ) Ἰους. κ. τ. λ. Epiphanii h. 1. plane nullam iniectam effe mentionem iure
niratur GARNERIVS. Vid. Eius Dif tertiam p. 491.
HÆRETICAR. FABVLAR . COMPEND . 283
καὶ τὰ μὲν σποράδην ἐκείνοις συγγε. et quæ fparfim ab illis fcripta

γραμμένα κατὰ τάξιν συνθήσω , τὰ δὲ funt in ordinein redigam , et
quæ prolixe dieta paucis dicam.
διὰ πλάτες εἰρημένα συντόμως ἐρῶ . Neque enim confutare
illas in
ε γὰς ἀντιλέγειν αὐταῖς ἐπὶ τῇ παρόν- pratens inftitui , (nam et aduer-
τος ἀνεδεξάμην. πρὸς γὰρ δὴ τὰς ἔτι tus eas quæ nunc exftant iam -
καὶ νῦν συνεσώσας ἐγγράφως ἤδη παρε. editislibris fum congreffus ,) fed
ταξάμην · ἀλλ᾽ ἐπιδεῖξαι τὴν τῶν μύ- fabularum ipfarum differentiam
θων αὐτῶν ἐπετάχθην διαφοράν · νο- explicare iuftus fum . Nomen
vero deteftandarum hærefium
μα δὲ , τῇ μὲν συναγωγῇ τῶν μυσαρῶν collectioni erit, Hereticarum fa-
αἱρέσεων , Αἱρετικῆς κακομυθίας ἐπιτο· bularum Compendium : veritatis
μή˙ τῇ δὲ τῆς ἀληθείας διδασκαλία , autem doctrinæ , Diuinorum de-
Θέων δογμάτων ἐπλομή · τέτων δὲ κα . cretorum Epitome : commune
κείνων κοινὸν , 7) Ψεύδες καὶ ἀληθείας vurisque , Falfi verique diftinftio,
Hortor demum eos qui lecturi
διάγνωσις . Παρακαλῶ δὲ τὲς ἐντευξο- lint ,vt hæreticorun dogma-
μένως , ἕκασον τῶν αἱρετικῶν δογμάτων tum vnumquodque cumn verita-
τῇ τῆς ἀληθείας παρεξετάσαι διδα- tis doctrina comparent. Huius
σκαλία · τότε γὰρ δὴ χάριν καὶ τὸ enim rei gratia quintum quoque
Videbit
πέμπτον βιβλίον συνέγραψα . ὄψεται librum confcripfi,
enim , hanc diuini Spiritus ora-
γὰρ ταύτην μὲν τοῖς τε θείε Πνεύμα- cula fequi, illa vero prauæ co-
τος ἑπομένην λογίοις, ἐκεῖνα δὲ παμπο · gitationis inuenta effe Cete-
πήρε διανοίας εὐξέματα . ὃ δὲ ἐν ἀλλο- rum qui alienis in laboribus ve-
τρίοις πόνοις ἐναργῶς εὑρίσκων τῆς ἀλη . ritatis vires aperte inuenerit, pre-
θείας τὸ κράτος , εὐχαῖς ἀμειδέθω , και cibus vicem reddat , tum ei qui
confcripfit , tum ei qui fcriptio-
τὸν πεπονηκότα , καὶ τὸν τὴν συγγρα
nem expetiit. Qui cum fago et
φὴν ᾐτηκότα ὅτι χλανίδι καὶ ζώνῃ κε- cingulo vtatur, militiamque fibi
χρημένος , καὶ ςρατηγίαν πεπιςευμένος , commiffam gerat, et palatio eius
καὶ βασιλείας προσεδρεύειν διὰ ταύτην caufa adfidere cogatur , rerum
ἠναγκασμένος , πάντων ὁμὲ προτιμᾷ tamen diuinarum cognitionem
sque doctrinam omnibus
τῶν θείων τὴν γνῶσιν, καὶ τῆς ἀληθείας veritati
anteponit , et cum propheta ex-
τὴν μάθησιν , καὶ μετὰ τῷ προφήτε clarat a ), Quomodo dilexi le-
βοᾶ , Ως ἠγάπησα τὸν νόμον σε Κύριε ; gem tuam Domine ! toto die me
ditatiomea eft,
ὅλην τὴν ἡμέραν μελέτη με ἐςιν .
ἢ ) Ψ . κ. ἀλ . διάγν . Eodem nomine hic liber infignitur a NICEPHORO

Hift. 1. XIV. c.54.
α) Pf.
ΡΓ. 118 , 97-
AIPE .
284 ' B. THEODOR ΤΙ
E
ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ ΕΠΙΤΟΜΗ.
ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟ Σ .
HÆRETICARVM FABVLARVM COMPENDIVM.
LIBER PRIMV S.
Præfatio . α ) Πρόλογος .
De Simone mago . 1 Περὶ Σίμωνος τῇ b) Μάγε.
De Menandro . 1 Περὶ Μενάνδρες . β
De Saturnilo. 3 Περὶ Σατορνίλε ,
De Bafilide et Ifidoro. 4 Περὶ Βασιλίδα c) καὶ Ἰσιδώρα .
De Carpocrate et Epiphane . - 5 Περὶ Καρποκράτες (1 ) καὶ Ἐπιφάνει .
De Prodico. 6 Περὶ Προδίκη .
De Valentino . 7 Περὶ Βαλεντίνε .
De Secundo , et aliis. 8 Περὶ Σεκένδε , e ) καὶ τῶν ἄλλων.
De Marco præftigiatore. 9 Περὶ Μάρκε τῷ γόητος.
De Afcodiutis , vel Afcodrupi . Περὶ τῶν f ) Ασκοδρυτῶν , ἢ g ) ᾽Ασκοδρεπι-
tis. 10 τῶν .
De Archonticis. 11 Περὶ τῶν ᾿Αρχοντικῶν .
De Colorbafiis. 12 ) Περὶ Κολαρασίων. "B"
De Barbaliotis feu Borborianis . 13 Περὶ Βαρβηλιωτῶν , ἤγεν Βορβοριανῶν.
De Sethianis , Ophianis , vel Περὶ Σηθιανῶν , ἢ Ὀφιανῶν , ἢ Ὀφιτῶν . δ
Ophitis. 14
De Cainis. 15 Περὶ Καϊνῶν . ιέ
De Antiracis. 16 Περὶ ᾿Αντιτακτῶν .
De Peratis. 17 Περὶ 1) Περατῶν.
De Monoimo. 18 Περὶ Μονοΐμε.
i De Hermogene. 19 Περὶ Ἑρμογένες .
De Tatiano , et de Hydroparafta- Περὶ Τατιανέ , κ) καὶ τῶν Ὑδροπαραςατῶν ,
tis vel Encratitis. 20 ἢ Ἐγκρατιτῶν.
De Seuero. 21 Περὶ Σευήρε . κα
De Bardifane et Harmonio. 22' Περὶ 1 ) Βαρδισάνε m) καὶ ῾Αρμονία . n) x.ß'
De Florino et Blafto . 23 Περὶ Φλωρίνε , καὶ Βλάσε. xx
De Cerdone et Marcione. 24 Περὶ Κέρδωνος καὶ Μαρκίωνος , ο)
De Apelle , Potito , Prepone , Περὶ ᾿Απελλᾶ , p) Ποτίτε , Πρέπονος , καὶ
etc. 25 τῶν ἄλλων . κέ
De Manete. 26 Περὶ Μάνεντος.
ΠΡΟΛΟ-
α ) Πρόλ . Edit. ram . ψεύδες καὶ ἀληθείας διάγνωσις , περὶ τῆς τεΘε φιλανθρω-
πίας, καὶ τῆς τῇ διαβόλε πονηρίας. b ) Μάγου . Ibid. fequitur περὶ τῶν ἑπτὰ
αἱρέσεων. c ) καί . Ibid . περὶ , ineunte noua linea. d ) καί . Ibid . περί, pari-
ter ineunte linea . ο ) καὶ το ἄλλο. Ibid . καὶ τῶν ἀπὸ Βαλεντίνε τὰς ἀφορμὰς
εἰληφότων . f ) 'Ασκ . Infra c. 1o . fcribitur Ασκοδρουτῶν . Sed ᾿Ασκοδα τῶν
hoc etiam loco habet Editio romana. g ) 'Ασκ. Ibid . additur καλεμένων .
h)Περὶ Κολ. Ibid. περὶ τῶν ἐκ τέτων ἀποτμηθέντων Κυλορβασίων . i ) Περ .
Ibid. præm. τῶν. Ita quoque infia , c . 17. k) καὶ -· Ἐγκρ. Def. ibid .
1 ) Βαρδίσ . Infra , c. 22. feribitur Βαρδησάνε . Vid . fupra , pag . 3. Schol. 3.
m ) και . Ibid . περὶ, ab initio nouæ lineæ. n ) ῾Αρμ . Ibid. fequ . ( noua
linea ) Περὶ Ἐφραὶμ , et pag. 92. exftat nouæ Seftionis titulus , περὶ Ἐφραὶμ
τα Σύρκ . Error autem emendatus eft ad calcem libri . o ) Magn . Ibid.
fequitur Περὶ Μαρκίωνος , quia in duas Seâtiones difpefcitur cap . 24 .
p ) Ποτίτον . Ibid . Περὶ Ποτίτου καὶ Πρέπονος κ.τ.λ.
HÆRETIC FABVL. COMPEND . LIB. I. 28 ,
ΠΡΟΛΟΓΟΣ . PRAEFATI o.
μὲν πάνσοφος τῶν ὅλων Θεὸς apientiffimus vniuerforum
ἀνδράσιν ὀλίγοις , καὶ τέτοις SPDeus , paucis viris , iisque

Ὁ
pifcatoribus et publicanis,
ἁλιεῦσι καὶ τελώναις , καὶ ἑνὶ † ) σκή
σκ
er vni tabernaculorum opifici ,
νοῤξάφῳ , τὴν τῆς κεχερσωμένης οἶκε- defolatum orbem terræ colen-
μένης ἐνεχάρισε γεωργίαν . ὁ δὲ παμ‐ dum commifit. Peffimus au-
πόνηρος δαίμων , ὁ τῶν ἀνθρώπων ἀλά tein damon , hominum pernt-
ςως , τέτες ἰδὼν τῆς πολυθές πλάνης cies , hos videns multorum
τὰς ἀκάνθας προῤῥίζες ἀνασπῶντας , deorum erroris fpinas radicitus
* euellere , feque obedientium *
καὶ ἑαυτὸν τῶν ὑπηκόων γυμνέμενον .
‫ار‬
μηχανοῥάφος ὢν καὶ πονηρίας τεχνί . fibi numero deftitui , vt machi-
narum et improbitatis eft arti-
της , ἑτέρας ἐξεῦρεν ἐπιβελῶν ἐπινοίας .
fex , alias infidiandi rationes ex-
ἐκλεξάμενος γὰρ ἀνθρώπες τῆς οἰ- cogitauit. Cum enim homines
κείας ἐνεργείας ἀξίες , καὶ καθάπες operatione fua dignos elegiffet ,
τι προσωπεῖον τὴν τῶν χριςιανῶν ἐπί- et Chriftianorum his nomen ve-

κλησιν αὐτοῖς ἐπιθεὶς , καὶ οἷόν τινι μέ- lut perfonam quandam impo-
λιτι περιχρίσας τὸ ςόμα τῆς κύλικος , fuiffet , et tanquam melle quo-
τὸ δηλητήριον τῷ ψεύδες τοῖς ἀνθρώ- dam os poculi illeuiffet , exitiale
ποις προσενήνοχε φάρμακον . διψῶν δὲ mendacii venenum hominibus
porrexit. Cumque hominum
τῶν ἀνθρώπων τὸν ὄλεθρον , ἐκ ἔμεινε perniciem fitiret, non exfpedia-
κρατυνθῆναι τῶν ἀποτόλων τὸ κήρυγ · vit vt apoftolorum pradicatio
μα , καὶ τότε τὴν ἐξαπάτην προσήνεγ · inualefceret , et fraudem tunc in-

μεν · αλλ᾽ εὐθὲς ἐκείνων γεωργεῖν ἀρξα- ferret : fed quam primum illi
μένων , καὶ τῆς εὐσεβείας καταβάλλειν terram colere et pietatis femina

τὰ σπέρματα , ὗτος μεταξὺ κατέσπα- fpargere cæperunt , hic interim
ρε τα ζιζάνια , feminauit zizania.
DE SI-
† ) σκηνογράφῳ . Eodem , nec 'non σκυτοτόμα , nomine Paulus a Noftro ,

vt a Chryfoftomo aliisque Patribus, paflim notatur in Orationibus de Pro-
videntia, nec non in Serinonibus de curandis Græcorum adfect.
TI
286 B. THEODORE
DE SIMONE ΠΕΡΙ ΣΙΜΩΝΟΣ

MAGO. I. 7) ΤΟΥ ΜΑΓΟΥ. á.
rimus autem Simon , magus
us ἵμων δὲ πρῶτος , ὁ Σαμαρείτης ὁ
PrimSamaritanus , improbitatis d μάγος , τῆς τότε κακοτεχνίας
huius minifter exftitit . Quie ὑπεργὸςἀνεφάνη . ὃς ἀπὸ 3 Γιτθῶν
Gitthis , quod Samariæ vici no-
men eft , oriundus , et ad fum . ὁρμώμενος · κώμη δὲ αὕτη Σαμαρείας ·
mum preftigiarum gradum pro- και γοητείας εἰς ἄκρον ἐλάσας, πρῶτον
veltus , multis primum per pro- μὲν πολλὲς ἔπεσε δι᾿ ἧς ἔδρα τερατερ .
digia quæ patrabat perfuafit, vt γίας, προσεδρεύειν αὐτῷ , καὶ θείαν τι
ipfi adharerent , eumque diui- νὰ δύναμιν ὀνομάζειν
νὰ δύναμιν ὀνομάζειν.· ἔπειτα δὲ , τὲς
nam quandam potentiam appel- ἀποτέλες ἰδὼν ἀληθεῖς ὄντως καὶ θείας
larent. Deinde cum apoftolos
videret veta prorfus ac diuina θαυματεργίας ἐπιτελῶντας , καὶ τοῖς2
edere miracula , et Spiritus fan- προσιᾶσι δωρεμένες τὴν χάριν τ

dti gratiamn iis qui accedebant Πνεύματος, ἀξιῶν τὴν ἴσην παρ᾽ αὐτῶν
largiri , paremnque ab eis pote- ἐξεσίαν λαβεῖν , ἐπειδὴ ὁ μέγας Πέτρος
ftatem expofceret , vbi
Petrus perditum eius animum ἐφώρασεν αὐτῷ τὴν παμπόνηρον γνώ
deprehendit , et defperata men- μην , καὶ τοῖς τῆς μετανοίας θεραπεῦ .
tis vulnera pænitentiæ remediis σαι φαρμάκοις τὰ δυσίαζα τῆς διανοίας
tcurare iuffit , ille mox ad pri- προσέταξε τραύματα , εὐθὺς ἐκεῖνος
ftinam regreffus improbitatein , πρὸς τὴν προτέραν ἐπανῆλθε κακοτε‐
relicta Samaria, vt quæ falutaria
femmina fufceperat , ad eos abiit χνίαν , καὶ τὴν Σαμάρειαν καταλιπών ,
qui abapoftolis exculti nondum ὡς δεξαμένην τὰ σωτήρια σπέρματα ,
fuerant , vt fimpliciores impo . πρὸς τὲς μηδέπω γεωργηθέντας ὑπὸ
ftaris decipiens , fabulofisque τῶν ἀποτόλων ἐξέδραμεν , ἵνα ταῖς
narrationibus fuis adftringens , μαγγανείαις ἐξαπόλησας τὰς εὐχειρώ .
efficeret vt fanctorum apoftolo . τ8ς , καὶ ταῖς οἰκείαις μυθολογίας
rum dogmata difficilius fufcipe . προσδήσας , δυσπαράδεκτα τῶν ἱερῶν
rent. Sed diuina gratia magnum ἀποτόλων ἀποφήνῃ τα δόγματα . ἀλλ᾽
Petrum aduerfus eius intaniam ή θεία χάρις τὸν μέγαν Πέτζον κατὰ
arinauit. Is enim fubfequens, τῆς τότε μανίας καθώπλισεν . έτος
execrandam illius doctrinam , γὰρ ἑπόμενος , τὴν μυσαρὰν αὐτῷ διδα-
velut nebulam quandam et cali- σκαλίαν , οἷον ὁμίχλην τινὰ καὶ ζόφον
ginem difcuffit, et lucis veritatis ἀπεσκεδάννυτο , τῆς δὲ ἀληθείας τῷ
radios oftendit. Attamen φωτὸς τὰς ἀκτῖνας ἐδείκνυ . ἀλλ᾿ ὅμως ,
quamuis aperte conuietus effet και προφανῶς διελεγχόμενος ὁ τρισά .
homo miferrimus , contra verita- θλιος , ἐκ ἐπαύσατο κατὰ τῆς ἀλη
tem pugnare non deftitit, donec θέας παραταττόμενος , ἕως εἰς τὴν
Claudio Cafare imperante Ro . Ῥώμην ἀφίκετο , Κλαυδίε Καίσαρος
main veniret. Roinanos autem βασιλεύοντος. τοσῦτον δὲ Ῥωμαίες
τοῖς
η ) τ. Μάγ . Adiicere vifum eft . 3 ) Γιτ9 . Vibs Palæftinæ fuit , tefte Ste
plano .
1
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. I. 287
τοῖς γοηλείαις κατέπληξεν , 9 ) ὡς καὶ praftigiis fuis fic obftupefecit,

ζήλῃ τιμηθῆναι χαλκῇ . ἀλλὰ πάλιν νt anea illum ftatua * honora
rint. At rurfus adueniens diui-
ὁ θεῖος ἀφικόμενος Πέτρος ,ἐγύμνωσεν nus Petrus fraudis eum pennis
αὐτὸν τῶν τῆς ἀπάτης πτερῶν , καὶ nudauit . Quem demum admi-
τέλος εἰς ἀγῶνα θαυματεργίας προσ . raculorum certamen cum pro-
καλεσάμενος , καὶ θείας χάριτος καὶ vocaffet , ac diuine gratia et
γοητείας τὸ διάφορον δείξας , πάντων praftigiarum difcrimen oftendif
fet , fpeétantibus omnnibus Ro
ὁρώντων Ῥωμαίων , ἀφ᾽ ὕψες αὐτὸν manis magna
, illum ex altitudi-
πολλᾶ κατέρραξε προσευξάμενος , και ne precibus fuis deturbauit , fpe-
τὲς αὐτόπτας τῇ θαύματος εἰς σωτη- 2 ftatoresque miraculi ad falutem
ρίαν ἐζώγρησεν. 1ο) Οὗτος τοῦτον μῦ . perduxit. Huiusmodi fabulati
hic coinmentus eft. Infinitam
θον ἐγέννησεν . ἄπειρον τινὰ ὑπέθετο quandam pofuit potentiam ,quam
δύναμιν · ταύτην δὲ ξίζωμα τῶν ὅλων et vniuerforum radicem appel-
ἐκάλεσεν . εἶναι δὲ αὐτὴν πῦς ἔφησε , lauit. Eam autem ignem dice-
bat effe , cuius duplex fit opera-
διπλῆν ἐνέργειαν ἔχον , τὴν μὲν Φαινο- tio , vna quæ cerneretur , altera
μένην, τὴν δὲ κεκρυμμένην · τὸν δὲ κό- quæ lateret. Mundum vero ge
σμον II) γεννητὸν εἶναι, γεγενῆθαι δὲ ἐκ nitum effe dicebat, genitumque
ex operatione ignis quæ cerne-
τῆς φαινομένης τῷ πυρὸς ἐνεργείας . batur. Ex hac autein produ-
πρῶτον δὲ ἐξ αὐτῆς προβληθῆναι τρεῖς las primum effe tres coniuga .
συζυγίας , ἃς καὶ βίζας ἐκάλεσε˙ καὶ times , quas etiam radicesnoini-
nauit : ac primam quidem ap-
τὴν μὲν πρώτην προσηγόρευσε νῦν καὶ
pellauit mentem et mentis com-
ἐπίνοιαν , τὴν δὲ δευτέραν , φωνὴν και prehenfionem , fecundam vocem et
ἔννοιαν , τὴν δὲ τρίτην λογισμὸν καὶ ἐν- intelligentiam , tertiam rationem
θύμησιν . et cogitationem
ἑαυτὸν δὲ τὴν ἄπειρον ὠνό- infin . Seipfum porro
itam illam dicebat poten-
μασε δύναμιν , καὶ Ἰεδαίις μὲν ως Υἱὸν tiam: ac Iudais quidem tan-
φανῆναι, πρὸς δὲ Σαμαρείτας ὡς Πα . quam Filium apparuiffe , ad Sa-
πέρα κατεληλυθέναι , ἐν δὲ τοῖς ἄλλοις maritanos vero tanquam Patrem
defcendiffe , ad alias denique gen-
ἔθνεσιν ὡς Πνεῦμα ἅγιον ἐπιφοιτῆσαι . tes tanquamSpiritum iandum
. Et cum alteram
καὶ ἑτέραν δέ τινα ἐπὶ τέγες ἑξῶσαν , acceffife
quandam in proftibulo verfan-
προσαγορευομένην 12 ) Ἑλένην, σύνοικον
tem , Helenam noinine, fibi con-
ποιησάμενος , τὴν πρώτην αὑτὸ ἔννοιαν tubernalem feciifet , hanc pri-
ἔφασκεν εἶναι , καὶ μητέρα τῶν ὅλων mait mentis fuæ comprehenfio-
nem aiebat effe , matremque
ι ὠνόμαζε , καὶ δι᾽ αὐτῆς καὶ τὲς ἀγγέ
omniun appellabat : ac per illam
λες , καὶ τὰς ἀρχαγγέλες πεποιηκές fe et angeloset archangelos fecis-
fe,
9) ὡς κ.τ.λ. Iuftinum Nofter cum multis aliis fequutus eft. SedSemonipo-

tius quam huic Simoni dicatam fuiffe iftam ftatuam , conftat. 1ο ) Οὗτος
κ . τ. λ. Edit. rom. præmittit titulum Σίμωνος αἵρεσις . * - 11 ) γενν . Ibid .αγέννη
του.
12) Ελ . Epiph . vocat illam ῥεμβάδα ἀπὸ τῆς Τυρίων ὁρμωμένην , να
gam mulierem Tyriam.
288 B. THEODORETI
fe , ab angelis autem fabrica- ναι · ὑπὸ δὲ τῶν ἀγγέλων δημιεργηθῆ .

tum effe mundum , Angelos
ναι τὸν κόσμον . ὦτα τὲς ἀγγέλες
poftea, cum ei inuiderent , ipfain φθονήσαντας αὐτῇ παρ ' ἑαυτοῖς κατὰ
apud fe detinuiffe . Nolebant
enim , inquit, eius opera dici. χεν. δ γὰρ ἐθέλοντο , φησὶν , αὐτῆς
Quare in multa illam mulierum καλεθαι ποιήματα . ᾗ δὴ χάριν καὶ
corpora immiferunt, tum in He· εἰς πολλὰ αὐτὴν εἰσήγαγον σώματα
lenam quoque illam , propter γυναικεῖα , καὶ εἰς ἐκείνην δὲ τὴν Ἑλέ
quam troianum bellum geftum
eft. Propterhanc etiam fe aiebatνην , δι᾿ ἣν ὁ Τρωϊκὸς ἐγένετο πόλεμος.
defcendide , vt et ipfam ab impo- ταύτης ἕνεκα καὶ αὑτὸν ἔλεγε κατέλη .
fitis vinculis liberaret, et homini. λυθέναι , ὥτε καὶ αὐτὴν τῶν ἐπικειμέ-
bus per eiusagnitionem falutem νων ἐλευθερῶσαι δεσμῶν , καὶ τοῖς ἀν
præberet. Defcendiffe autem im- θρώποις διὰ τῆς εἰς αὐτὸν ἐπιγνώσεως
mutatum , ne ab angelis qui res
creatasadminiftrant cognofcere. παραχεῖν σωτηρίαν. κατεληλυθέναι
tur , et inIudæa tanquam ho . δὲ ἀλλοιέμενον , ὥτε μὴ γνωθῆναι
τοῖς
minem apparuifle , cum homo τὴν κτίσιν οἰκονομῶσιν ἀγγέλοις · καὶ
બે
non effet , et tanquam paffum , φανῆναι ἐν Ἰεδαίᾳ ὡς ἄνθρωπον μὴ ὄν
cum paffus non effet. Prophe- τα ἄνθρωπον , καὶ παθῶν ἥκισα πε-
tas autem angelorum miniſtros
fuiffe . Itaque eos qui in ipfum πονθότα . τὲς δὲ προφήτας τῶν ἀγγέ
crederent iubebat illos non at λων ὑπεργές γεγενήθαι. 13 ) τες δὲ
tendere , nec legis minas per. εἰς αὐτὸν πιτεύον]ας ἐκέλευσε μὴ προσ-
* rinefcere , * fed tanquam libe- έχειν ἐκάνες , μηδὲ φρίτταν τῶν νόμων
ros facere quæ vellent. Non τὰς ἀπειλάς , ἀλλὰ πράττειν ὡς ἐλευ
enimperbonas actiores, fed per θέρες ἅπερ ἂν ἐθελήσωσιν. ἐ γὰρ διοὶ
gratiam ipfos falutem confecu
turos . Qua decauta qui huius πράξεων ἀγαθῶν , ἀλλὰ διὰχάριτος
•
erant feltz ,libere omnem libidi. τεύξεσθαι τῆς σωτηρίας . ὗ δὴ χάριν
nem exercebant, et præftigiarum οἱ τῆς τότε συμμορίας πᾶσαν ἐτόλμων
omnigenere vtebantur , amato- ασέλγειαν , καὶ μαγγανείαις ἐχρῶντο
ria quædam et pellicientia vfur- παντοδαπαῖς , ἐρωτικά τινα καὶ ἀγώ
pantes , et quæcunque alia incan-
tatores folent , velutdiuina my . γιμα μηχανώμενοι , καὶ τὰ ἄλλα ὅσα
fteria , obeuntes. Et cuin huius τῆς γοητείας ἴδιᾳ ὡς θεῖα μετιόντες
quidem in Iouis figuran , Hele. μυτήρια . καὶ τότε μὲν ἐν τύπῳ Διὸς
næ autem in fpeciem Mineruæ εικόνα κατασκευάσαντες , τῆς δέ γε
ftatuam efformaflent , his thura Ελένης ἐν τῷ εἴδει τῆς ᾿Αθηνᾶς , ταύ-
adolebant et libabant , ac tan-
quam deos adorabant, Simonia . ταις ἐθυμίων καὶ ἔσπενδον,καὶ ὡς θεὸς
norum fibinomen imponentes. προσεκύνεν , Σιμωνιανὲς ἑαυτὸς ὀνομά
Ex hac vero amariffimna radice ζοντες . ἐκ τῆςδε τῆς πικροτάτης ανε
orti funt Cleobani , Dofitheani , φύησαν ῥίζης, Κλεοβανοί, 14 ) Δεσιθεανοί,
Gortheni,Malbothei,Adrianifta , Γορϑηνοὶ , Μασβόθεοι , ᾿Αδριανιςαὶ ,
Εὐτυ
13) τὰς δὲ κ. τ. λ. Qua ratione hac concilianda fint cum . θρησκείᾳ τῶν ἀγγέ-
Awo Simonianis a Tertulliano aliisque adfcripta , difputat Petauius in
Not. ad Epiph. Hær. 21. 14) Δοσιθ . Edit. rom . Δοσιθιανοί
HÆRETIC. FABVL. COMPEND . LIB. I. 289
Εὐτύχηται, 15 )Καϊνιταί, ἀλλ᾽ ἔτσι πάν. Eutychetz , Cainifte , Verum

τες , σμικράς τινάς ἐναλλαγὰς τῆς δυσ- hi omnes , cum impiæ hæ-
σεβὃς ἐπινενοηκότες αἱρέσεως , ἐκ ἐπὶ releos paruas quasdam mutatio-

nes excogitaffent , non diu due
πλᾶτον διήρκεσαν , ἀλλὰ λήθη παντε ·
rarunt , fed perpetuæ obliuioni
λε παρεδόθησαν . traditi funt. 1
ΠΕΡΙ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ . β. DE MENANDRO 11.
ένανδρος δέ τις , καὶ αὐτὸς Σῆμα . Menanderex

, et ipfe Samarita
κώμης
καλεμένης ὁρμώμενος , τὴν μὲν ἐκείνε διε . nomeneft, illius quidem præfti-
δέξαλο γοηθειαν , 16) ἑαυ ]ὸν δὲἐ τὴν πρώ . gius fectatus eft , primam tamen
·
S
την ὠνόμασε δύναμιν ἄγνωτον γὰρ ἔφη . ignotam enin hanc aiebat effe
σε ταύτην · ἀλλ᾽ὑπ᾽ ἐκείνης ἀπεςάλθαι ceterum ab illa fe miffum iacti-
· βρενθυόμενος , σωτῆρα ἑαυτὸν προση- tans, Seruatorem feipfum appel-
γόρευσε , τὰς δὲ αγγέλες , τῷ Σίμων, lauit. Angelos vero fimiliter ac
Simon a mentis comprehenfione
· παραπλησίως , ὑπὸ τῆς ἐννοίας ἔφησε productos , et hos mundum fa-
* προβληθῆναι , καὶ τότες τὸν κόσμον δη- bricatos eite dixit. Saluari au-
*· μιυργῆσαι. 17 )σώζεσθαι δὲ τὸς εἰς αὐ- tem eos qui in ipfum baptizen-
τὸν βαπτιζομένες , καὶ κρείτlες ἀπολε- tur , et potentiores etiam in has
* · λεῖσθαικαν τῷδε τῷ βίῳ , καὶ λαμβά . vita effici, poteftatemque accipe-
α΄νειν δύναμιν εἰς τὸ ἑᾶτα τῶν κοσμοποιῶν re , vtmundi effectrices potefta-
tes facillime fuperent. Contra
· δυνάμεων περιγίνεται . κατὰ τέτων hos fcripfit Iuftinus , qui fub ha-
συνέγραψεν Ἰεςῖνος ὁ ἐν φιλοσόφεχή- biru philofophi defenfor fuit ve-
Δ΄ ματιτῆς ἀληθείας γεγενημένος συνήγο- ritatis, martyriique corona redi-
ρος, καὶ τὸν τῷ μαρτυρία αναδησάμενος mitus eft , et Ireneus , cuius fu-
· ξέφανον , καὶ Εἰρηναῖος , ᾧ καὶ πρόσθεν pra meminimus , vir idem quo-
ἐμνήθημεν˙ ἀποτολικὸς δὲ καὶ έτος queapoftolicus , et Origenes mul-
ἀνής και Ωριγένης , ὁ πολυμάθειαν tiplici doctrina præditus . Hunc
ἀσκήσας . τῦτον ἐχηκότες διδάσκαλον habuere magiftrum Saturnilus
Σατορνῖλος , καὶ Βασιλίδης , ὁ μὲν αὐ . et Bafilides : quorum ille Antio-
S
χῶν πατρίδα τὴν ᾿Αντιόχειαν τὴν Ὀρόν· chiam ad Orontemn fluuium fitam
τῃ τῷ ποταμῷ γατονεύεσαν , ὁ δὲ Bo- patriamn fibi effe prædicabat , Ba-
σιλίδης τὴν ᾿Αλεξάνδρειαν, ἐναντίες καὶ filides vero Alexandriam : qui
τῷ διδασκάλῳ καὶ ἀλλήλοις ἀνέπλα . et magiftro et fibi inuicem con-
trarias
15) Kav. Ita cum COTELERIO (Monum. Eccl . gr. T. I. p. 770.) legimus , pro
Kavisaj, vt habebat Edit. prior. lidem infra, c. 15. Kaivol vocantur. Alias
Καϊανοί, Καϊηνοί, et Καϊανιςαί. 16 ) ἑαυτὸν δύναμιν . Idem refert I R E NA EVS
adu. Hærefes 1. 1. c. 21. Sed in contrariam fententiam abiit EPIPHANIVS
Hær . 22. 17 ) σώζεθαι κ.τ.λ. Immo quoque a mortalitate eos liberos effe
futuros , impudentiffine dixit, tefteiRENAEO , 1. c. Sunt vero qui alle
gorice hæc intelligenda effe exiftimant. Vid. Maffueti Diff. præuiam in
Iren . p. 58.
B. Theod. Tom. IV. T
B. THEODORETI
290
trarias fabulas confingere . Am- σαν μύθες˙ 18 ) ἄμφω δὲ ἐπὶ ᾿Αδριαν

bo autem Hadriani Gæfaris tem- τ8 Καίσαρος ἐγένοντο .
pore fuerunt.
DE SATYRNILO . III. ΠΕΡΙ 19) ΣΑΤΟΡΝΙΛΟΥ . γ .
Saturnili "
go vero$anami Pricprimumefa
, . Ἐγὼδὲ ἐπι
δείξω τὴνΣατορνίλε πρῶτον Με-
admodum Menander , vnum di.
m
xit effe Patre prorfus ignotum , ανάνδρῳ παραπλησ ίως ἕνα ἔφησεν εἶναι
et hunc angelos creaffe , aliasque πατέρα παντάπασιν ἄγνωςον · τῦτον
poteftates . Septem autem ex δὲ 20 ) αγγέλες δημιεργῆσαι , καὶ τὰς
horum numero mundum condi- ἄλλας δυνάμεις .
ἑπτὰ δέ τινας ἐκ τέ
diffe , hominemq ue finxiffe , et
των τὸν κόσμον ποιῆσαι , καὶ τὸν ἄνθρω
hoc illos dixiffe , Faciamus ho-
minem ad imaginem et fimilitudi που διαπλάσαι , καὶ αὐτές φησιν εἰρη .
nem (luminis caleftis ) .Cumque κέναι τὸ , ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ
figmentum erigi non poffet , fed 21) εικόνα ,καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν . τῷ δὲ πλά-
inftar vermis ferperet , miferta , σματος ἀνορθᾶσθαι μὴ δυναμένω , ἀλλὰ

inquit , diuina potentia vitæ fcin- σκώληκος δίκην ἑρπύζοντος , οἰκτάρασα ,
tillam immifit , et imperfettum φησὶν , ἡ θεία δύναμις , ζωῆς σπινθῆρα
hominem perfecit. Hanc autem
vitæ fcintillam , poft difolutio . κατέπεμψε , καὶ τὸν ἀτελῆ ἄνθρωπον
vitæ fcintillam , poft diffolutio · ἐτελεσιέργησε . τῦτον δὲ τὸν 22 ) σπιν
nem animalis , reuerti ad poten . 9ῆρα τῆς ζωῆς μετὰ τὴν τῇ ζώε διά-
tiam quæ miferat . Seruatorem
vero Dominum non folum non λύσιν , ἀνατρέχειν πρὸς τὴν ἀποτείλα-
σαν δύναμιν . τὸν δὲ Σωτῆρα καὶ Κύριον ,
factum effe dixit , fed etiam inge.
ἐκ ἀγένητον μόνον , ἀλλὰ καὶ ἀγέννητον
nitum ,et incorporeum ,etforma
ἔφησε , καὶ ἀσώματον , καὶ ἀνεδεν ·
expertem . Specie autem potius
τασίᾳ δὲ μᾶλλον , ἐκ ἀληθείᾳ τοῖς
quam rei veritate hominibus ap . φαν
paruiffe . Iudzorum vero Deum ανθρ ώποις ἐπιφανῆναι . τὸν δὲ τῶν 18-
dixit vnum ex angelis fuiffe . δαίων Θεὸν ἕνα τῶν ἀγγέλων εἴρηκεν
Deinde commenti oblitus , ( in . εἶναι . εἶτα τῇ πλάσματος ἐπιληθείς ,
genitum enim Seruatorem appel- ἀγέννητον γὰρ προσηγόρευσε τὸν Σωλῆ-

Iarat, ) patrem Chrifti ait , cuin ρα , τὸν πατέρα φησὶ τῇ Χριςε , κατα-
vna cum aliis angelis Iudæorum λύσαι βελόμενον μετὰ τῶν ἄλλων ἀγ
quoque Deum deftruere vellet , γέλων καὶ τὸν τῶν Ιεδαίων Θεὸν , ἀπο
Chriftum mififfe in mundum ad ςεῖλαι τὸν Χρισὸν εἰς τὸν κόσμον ἐπὶ
falutem hominum qui in ipfum σωτηρία τῶν εἰς αὐτὸν πιςευόντων αν
θρώπων .
18 ) ἄμφω κ. τ. λ. Saturnilum Bafilide antiquiorem effe putat Tillemontius.

19 ) Σατ. Saturninus vocatur ab Ireneo, Auguftino , et Philaftrio . 20) ἀγγ.
Edit. rom. præm . τές . 2ι) εἰκ Edit. prior addebat ἡμετέραν, quod etiamn
romana habet. Sed expungendum effe hoc additamentum , dudum mo-
nuerunt Viri docti ad Epiphanium et Irenæuin. Ne autem manca eſſe
videatur oratio , Interpretationi latinæ adiecimus verba luminis cæleftis.
Ita enim fert fabula , quam narrat Epiph . Hær. 23. 22) σπ.τ.ζωῆς. Ita quo-
que Irenæus 1. I , C. 22. fcintiliam vita . Epiphanius, σπινθῆρα τῆς αὐτῆς δυνά-
μέως.
HÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB . I. agr
θρώπων. δύο τῶν ἀνθρώπων εἶναι λέγει crederent. Duas hominum do-
διαφορὰς , καὶ τὸς μὲν εἶναι ἀγαθές , cet eft differentias, et alios qui
τὲς δὲ πονηρὸς , καὶ ταύτην ἐν φύσει hanc in natura fortitos effe dif
τὴν διαφορὰν εἰληφέναι . τῶν δὲ πονη · ferentiam .
Cumque mali dæ
ρῶν δαιμόνων τοῖς πονηροῖς συμπρατόν. mones malis auxiliarentur , ve-
των, ἦλθε, φησὶν, ὁ σωτὴς 23 ) ἐπαμύναι nit , inquit , Seruator vt bonis
τοῖς ἀγαθοῖς . τὸν δὲ γάμον έτος πρῶ . fubueniret . Nuptias hic pri-
τος το διαβόλε διδασκαλίαν ὠνόμασε , mus omnium diaboli dottrinam
appellauit. Iubet autem et ab
νομοθετεῖ δὲ καὶ ἐμψύχων ἀπέχεθαι
animatis abftinere. Prophetias
τῶν δὲ προφητειῶν , τὰς μὲν ὑπὸ τῶν
vero ,alias a mundi opificibus
κοσμοποιῶν ἀγγέλων ἔφησεν εἰρῆσθαι ,
angelis prolatas dixit , alias a
τὰς δὲ ὑπὸ τῷ Σατανᾶ . καὶ τότιν δὲ
Satana : atquehunc angelum ef
ἄγγελον εἶναι , διαφερόντως ἀντιπράτ-
fe , qui Deo Iudzorum præcipue
τοντα τῷ τῶν Ἰυδαίων Θεῷ. aduerfatur .
ΠΕΡΙ ΒΑΣΙΛΙΔΟΥ , 24 ) ΚΑΙ DE BASILIDE ,

ΤΟΥ ΙΣΙΔΩΡΟΥ . d. ET ISIDORO. IV .
afilides vero , fabulas iftas vt

O δὲ Baσι
de Βα ziλί dnςe ,, Té
niδη τύra
τωy Buhay Bleues contemnens
as τε , dias mas
ν εὐ λῶν
καταφρονήσας τῶν μύθων , ἑτέ-
δυσσεβεσέρες gis impias confixit. Dixit enim
ρες ἀνέπλασεν . ἔφησε ingenitum primum omnium
μα γὰρ τὸν ἀγέννητον Νὲν πρῶτον γεννῇ- Mentem genuifle , ex Mente au-
σαι, ἐκ δὲ τῷ Νοὸς προβληθῆναι 25 ) τὸν tem proceffiffe Verbum ,ex Verbo
Λόγον , Φρόνησιν δὲ ἀπὸ τῷ Λόγε , ἀπὸ Prudentiam , ex Prudentia * Sa- *
δὲ τῆς Φρονήσεως Σοφίαν καὶ Δύναμιν , pientiam et Potentiam , ex his
ἐκ δὲ τέτων αγγέλες καὶ ἀρχαγγέ‐ angelos etarchangelos ,hos vero
λες˙ τέτες δὲ δημιεργῆσαι τὸν ἐρανόν · calum condidiffe. Ex horum
ἐκ δὲ τῆς τύτων ἀποῤξοίας ἄλλες γενο. porro defluxu produftos alios
μένες αγγέλες, ἄλλον ἐρανὸν ποιῆσαι angelos aliud celum feciffe pri
τῷ πρώτῳ προσόμοιον · ἔτα πάλιν ἐκ mo confimile, rurfumque ex hd ho.
rum defluxu alios enatos , fabri-
τῆς τέτων ἀποῤῥοίας ἑτέρες Φύντας , caffe hosetiam aliud calum , et
τεκτήνασθαι καὶ τέτες ἕτερον ἐρανὸν , qui ex his nati funt aliud iure
καὶ τὲς ἐκ τέτων πάλιν ἄλλον , καὶ μέ. fus , et vsque ad trecentefimum
χρι τριακοσιος καὶ ἑξηχοςὃ πέμπτε fexagefimum quintum duraffe

διαρκέσαι τὴν γενομένηνἀπόῤῥοιαν, καὶ hunc defluxum , calorumque
Vltimumn au-
τὴν τῶν ἐρανῶν δημιεργίαν . τὰς δὲ τὸν fabricationem .
ἐρανὸν τὸν ἔχατον , τὸν ὑφ᾽ ἡμῶν ὁρώ- tem calum , quod a nobis cerni-
μενον, οἰκῶντας ἀγγέλες δημιεργῆσαι tur , inhabitantes angelos mun-
τὸν κόσμον , καὶ τὴν τῆς γῆς διανείμα , dum condidife ,terraque doini-
και δεσποτείαν, ἕνα δὲ κληρωθῆναι τὴν nium partitos effe : vnum porro
Τ 2 Iudæo.
23) έπαμ . τ.αγ. Epiph . ἐπὶ βοηθείᾳ τῶν ἀγαθῶν ἀνθρώπων. His addit, Καὶ ἐπὶ
καταλύσει τῶν πονηρῶν καὶ τῶν δαιμόνων . 14) Και το Ἰσιδι Def in Edit. rom,
25) τὸν λόγον . Ibid. φρόνησιν .
B. THEODORETI
292
Iudzorum adminiftrationem for . τῶν Ἰεδαίων οικονομίαν , καὶ τᾶτον ἀρ

ritum effe , et hunc aliis inpe- χειν τῶν ἄλλων. βεληθέντι δὲ τέτῳ
rare. Huic , cum genti fie fub-
τοῖς οἰκείοις ἅπαν] α ὑποάξαι τὰ ἔθνη , ·
iicere omnes alios vellet, princi-
pes alios reftitiffe . Ingenitum τὲς ἄλλες ἄρχοντας ἀντιπράξαθαι ,
vero , cumn hæc videret ,princ- τὸν δὲ ἀγέννητον ταῦτα θεώμενον τὸν
genitam Mentem fuamn mifit πρωτόγονον αὐτῷ Νἓν ἀποτελαι, ὃν καὶ
fe , quam Chriftum quoque ap- Χρισὸν προσηγόρευσεν , ὥτε σῶσαι τὲς
pellauit , vt eos feruaret qui cre- πιτεῦσαι προαιρεμένες . παθῶν δὲ τῶ
dere vellent. Hunc autem mi. ད
τον εδαμῶς λέγει, ἀλλὰ Σίμωνα τὸν Κυ
nine pafium effe ait , fed Simo-
nemCyrenæum paffionem fufti. ρηναῖον ὑπομεῖναι τὸ πάθος νομισθέντα
nuiffe , cum Chriftus efie puta . είναι Χριζόν · τὸν δὲ Χρισὸν πόῤῥωθεν
Chriftum vero
retur : ntem eminus ὁρῶντα , γελᾶν τῶν Ἰεδαίων τὴν ἀπό
fpecta Iudæorum infaniam
1 0
derififfe , tum deinde ad eum νοιαν ,εθ᾽ ὕφερον ἀπελθεῖν πρὸς τὸν
qui miferat receffiffe . Credere ἀποτάλαντα . χρῆναι δὲ πιςεύειν ἔλε
γεν , & κ εἰς τὸν ἐταυρωμένον , ἀλλ᾽ εἰς
autem oportere dicebat , non in
crucifixum , fed in eum qui vi- τὸν ἐςαυρωθαι δόξαντα . ὅτω γάρ φη-
fus erat crucifigi . Sic enim , in- σι δυνατὸν τῆς τῶν κοσμοποιῶν δυνα-
quit, fieri poffe , vt a mundi con- ςείαςἀπαλλαγῆναι. ἠρνήθη δὲ καὶ ἔτος
ditorum poteftate liberentur.
τῆς σαρκὸς τὴν ἀνάτασιν
་་ , τὰς δὲ προ
Negauit hic etiam carnis refur-
reationen , etprophetias quoque φητείας και 26 ) αὐτὸς ὑπ᾿ ἀγγέλων
ab angelis faétas effe dixit , le · ἔφησε γεγενῆσθαι , τὸν δὲνόμον ὑπὸ τῶ
gem vero latam a principe Iu ἄρχοντος τεθῆναι τῶν Ιεδαίων . τῶν δὲ
drorum . Immolatis fecure ve- εἰδωλοθύτων αδεῶς μεταλαμβάνειν
fcipræcepit, vetitasqueaciones προσέταξε , καὶ τὰς ἀπειρημένας πρά-
nullo diferinine peragere .
dem , ficut Menandri et Sino . ξεις αδιακρίτως ἐπιτελῶν. भव्य ὗτοι δὲ ,
nis difcipuli , incantationibus et ὁμοίως τοῖς ἀπὸ Μενάνδρε καὶ Σίμωνος,
præftigiis, oinnisque generis in- καὶ ἐπῳδοῖς χρῶνται , καὶ γοητείαις ,
pofturis vtuntur. Angelorum . και παντοδαπας μαγγιννείαις . καὶ
que nomina comminifcentes , αγγέλων δὲ ὀνόματα διαπλάσαντες , τες
alios primum calum haberedi μὲν τὸν πρῶτον ἔχειν ἔφασαν ἐρανὸν ,
xerunt , alios fecundum , atque
ita deinceps vsquead quintum τὸς δὲ τὸν δεύτερον , καὶ ἐφεξῆς μέχρι
et fexagefimumfupra trecentos. το πέμπτε καὶ ἑξηκοτ8 καὶ τριακοσιο-
Seruatorem autem et dominum 58. τὸν δὲ σωτῆρα καὶ Κύριον 27 ) Καυ
Caulacau vocant. Hæc porro λακαύαν ὀνομάζεσι. ταῦτα δὲ ἄρξητα
ineffabilia effe dicunt , nec ab εἶναι καλῶσι , καὶ ἐ πᾶσι χωρητι καὶ
omnibus , fed ab vno ex mille. κατά .
26) αὐτός . Irenæi interpres legiffe videtur αυτάς . 27 ) Καυλ. Editio prior ha-
bebat Καυλακέαν , et interpretatio latina Caulacuam . Vtrumque muta-
dum fuit, cum barbarum illud nomenoriginem fuam debeat verbis q
El. 28, 1o . vt iam Epiphanius ( Hær. 25. de Nicolaitis ) vidit , vbi minus re ·
cte legi folet Καυλακαύχ . Epiphanio hæc vox Principem quendam defi-
gnare videtur. Irenæus quidem l. r . Har. 23. fubobfcure loquitur , fed
Grabio iudice, ad mundum , non ad Chriftum , refpexife Bafilidianos , do-
cere voluit.
HERETIC . FABVL . COMPEND. LIB . I. 293
καταληπτὰ , ἀλλὰ ἑνὶ 28 )ἀπὸ χιλίων. nis capi aut comprehendi pof
εἶναι δὲ τὸν ἄρχοντα αὐτῶν φησὶν fe , principem autem illorum
~
29 ) Αδρασάξ. ἡ γὰρ ψῆφος τῷ ὀνός efte Abrafax , quia nominis fup-
putatio trecentorum fexaginta
ματος τῶν τζέ ἐρανῶν σημαίνει τὸν quinque celorum numerum de-
ἀριθμόν. εἶχε δὲ καὶ προφήτας ὁ Ba- fignat. Habuit etiam prophe-
σιλίδης , Βαρκάζαν, καὶ Βαρκὼφ , καὶ *tas fios Bafilides , Barcaban
* et Barcoph , et alios quosdam *
ἑτέρες τινὰς παραπλησίως βαρδάρες .
aquebarbaros . Sed et alias
καὶ ἄλλες δὲ τέτωνμυταρωτέρες ἀνέ his tetriores fabulas finxit ,
πλασε μύθες , ὃς διὰ τὴν τῶν ἐντευξο quas ne lectores offenderem
μένων ἐκ ἐντέθεικα
C βλάβην. 30) Καὶ non adieci. Ifidorus quoque ,
Ισίδωρος δὲ , ὁ τὸ Βασιλίδε υἱὸς , μετά filius Bafilidis , fabulofa patris
τινος ἐπιθήκης τὴν τῷ πατρὸς μυθος diéta cum aliquo additamento
Contra hos, au-
λογίαν ἐκράτυνε. καταγωνίζονται δὲ confirmauit.
τέτες, 31) ᾿Αγρίππας , ὁ καὶ Κάτως ἐπὶ tem decertant Agrippas cogno-
Εν κλην , καὶ Εἰρηναῖος , καὶ 32) Κλήμης ὁ mento Caftor , et Ireneus , et
ςρωματεὺς , καὶ Ωριγένης , τῆς ἀλη · Clemens Stromateus , et Orige-
nes, pro veritate dimicantes .
θείας ὑπερμαχῶντες .
ΠΕΡΙ ΚΑΡΠΟΚΡΑΤΟΥΣ DE CARPOCRATE ,
ET EPIPHANE. V.
33) ΚΑΙ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ. έ.
,
δὲ ‫د‬Καρποκράτη
‫ا‬ ς , Αλεξανδρεὺς Cortexandrinus , ab angelis ;
Ὁ
ὢν τὸ γένος , ὑπὸ μὲν ἀγγέλων quidem diccbatet ipfe conditas
effe creaturas : Iefum vero Do-
καὶ αὐτὸς τὴν κλίσιν ἔφησε γεγενῆσθαι .
τὸν δὲ Κύριον Ἰησῶν ἐκ τῶ Ἰωσὴφ και minum ex Iofepho et Maria ce-
terorum hominum more natum
τῆς Μαρίας γεννηθῆναι τοῖς ἄλλοις ἀν-
θρώποις παραπλησίως , ἀρετῇ δὲ αὖ . effe , et virtute infignem fuifle ,
τὸν διαπρέψαι , καὶ καθαρὰν ἐχηκότα vt qui puram haberet animam ,
priftinæque cum ingenito con
ψυχὴν , καὶ μεμνημένην τῆς μετὰ τῷ verfationis memorem . Dicit
ἀγεννήτε διαγωγῆς . φησὶ δὲ καὶ τὲς autem et eos qui fimiles illi fue-
34) ἐκείνῳ παραπλησίως , τῶν κοσμο. rint , contentis mundi fabrica-
ποιῶν ἀγγέλων καταφρονήσαντας , toribus angelis , poteftatem fimi-
ὁμοίως λαμβάνειν δύναμιν προς τὸ πρῶτο literaccipere , vt fimilia faciant.
Quod fi puriorem quispiam ha-
ξαι τὰ ὅμοια . εἰ δὲ καὶ καθαρωτέραν buerit animam , vel Filii,inquit,
τις χοίη ψυχὴν , ὑπερβήσεται , φησὶ, T3 digni-
28 ) ἀπὸ χιλίων . Epiph . 1. c. addit , καὶ δυσὶν ἀπὸ μυρίων. 29) ᾽Αβρασ . Ita
quoque Epiphanius . Alii cum Irenæo fcribunt Αβράξας. De figuris ,
quibus in geminis Bafilidianorum effingi foleat , vid. Chiffletii Diatribe,
et Montf . Paleogr . gr. p. 176. fq . 30) καὶ Ἰσίδα Noua Seâtio ab luis ver-
bis incipit in Edit.romn . premiffo titulo Περὶ Ἰσιδώρα . 31 ) ᾿Αγρ . ὁ καὶ Κάς.
ἐπίκλ . Hunc etiam laudat Eufebius, Hift . 1. 4. c. 7. ' 32) Κλήμ . Edit. rom.
Κλήμην . 33 ) Καὶ Ἐπιφ . Adiungere vifum eft . Vid . p. 284. 34 ) ἐκ . παρ .
Ita legendum effe videtur. Sirma. ἐκείνων παραπλησίας .
1. 294 · B. THEODORE ΤΙ
dignitatem fuperabit. In tan και το Υἱ τὴν ἀξίαν . 35 ) Εἰς τοσαύτ

tam arrogantiæ vefaniam proru-
την τύφε μανίαν ἐξώκειλαν ἄνδρες ,
t ines,magicis preti γοητεία μὲν χρώμενοι , καὶ τὰς τῶν δαι
perunhom
giis , demonumque indocarioni-
bus dediti , et qui libidinem te μόνων ἐπικλήσεις ποιέμενοι , τὴν δὲ
gere non fuftinentes , incontinen- - ασέλγειαν συγκαλύπτειν ἐκ ἀνεχόμε
tiam pro lege habebant. Opi- vot , ἀλλὰ νόμον τὴν ἀκολασίαν ποιέμε.
nione enim aiebat, non veritate, vol. δόξη γάρ φησιν, ἐκ αληθεία , τα
rerum aliæ bonæ videntur , aliæ 2
inalip. Verum quoniam in hoc μὲν τῶν πραγμάτων κακὰ εἶναι δοκεῖ ,
loco verfor , nefcio qui pofiin τὰ δὲ ἀγαθά . ἀλλὰ γὰρ ἐνταῦθα γε
impudicitiæ legem præterire . νόμενος , ἐκ οἶδ ' ὅπως ὑπερπηδήσω τὴν
Nam pythagoricam de migra» τῆς ἀσελγείας νομοθεσίαν . τὰς γὰρ
rione animarum hypothefin an πυθαγορικὰς μετενσωματώσεις εἰσδε
quamerunt,
adiungebatnon fimul ftatu ξάμενοι , τὸν συνεζευγμένον καὶ προσεδέα
Pyth geras enim animas quæ ξαντο λόγον , ὁ μὲν γὰρ Πυθαγόρας
peccarant in corpora initti doce . τὰς ἡμαρτηκυίας ψυχὰς ἔφησεν εἰς
bat , vt penas luerent , riteque σώματα πέμπεσθαι , ὥτε καὶ δίκας δε
expiarentur . Iftivero migratio- ναι , καὶ καθαρθῆναι σπεδῇ . ὗτοι δὲ
nis in corpora caufam afferuntex τῆς μετενσωματώσεως αἰτίαν είναι φαρ
diametro contrariam pythagori- σὶ τῆς πυθαγορικῆς ἐναντίαν ἐκ διαμέτ
ce. Dicunt enim animas in corr τρε . λέγεσι γὰρ εἰς τὰ σώματα πέμ-
pora mitti, vt omne genus libidi- πεθαι τὰς ψυχὰς , ὥτε πᾶν εἶδος
nis exerceant,
Eas ergo quæ in ἀσελγειῶν ἐπιτελέσαι. τὰς ἐν ἐντῇμια
vno defcenfu expleuerint ( vitio- καθόδῳ πεπληρωκυίας , ἑτέρας μὴ χρή .
rum1 genera), miffione altera non
egere : quæautem parum pecca- ζαν ἀποτελῆς · τὰς δὲ ὀλίγα ἡμαρτη
rint , eas bis , terque , ac fæpius κυίας , καὶ δὶς ἐκπέμπεσθαι , καὶ τρὶς ,
mitti, donec omnia vitiorum ge- καὶ πολλάκις , ἕως ἂν ἐκπληρώσωσιν
nera compleant. Ac ne quis ἅπαν]α τῆς κακίας τὰ εἴδη, ἵνα δὲ μή
hæc contra illosme fingere fufpi- τις υποπτεύσῃ με ταῦτα πλάττεθαι
cetur, Irenæi viri apoftolici, qui κατ᾿ αὐτῶν , Εἰρηναίε , τῷ τὴν ἑσπέραν
occidentem illuftrauit, proferam Φωτίσαντος ἀνδρὸς ἀποτολικῇ , παρα-
teftimonium . Sic autem fcribit θήσομαι μαρτυρίαν . λέγει δὲ τὸς ἐν
in libro primo (a ) eorum , quos τῷ πρώτῳ βιβλίῳ τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις
aduerfus hærefes fcriplit. Εt fi συγγραφέντων αὐτῷ πράσι
· καὶ εἰ μὲν
quidem hæc fiant apud eos quæ σεται παρ' αὐτοῖς τὰ ἄθεα , καὶ ἔκθε
‫اد‬
funt impia, et nefaria , et * verita , σμα , καὶ ἀπειρημένα , ἐγὼ ἐκ ἂν 36 ) πι
egonon crediderim : fedinlibris ςεύσαιμι˙ ἐν δὲ τοῖς συγγράμμασιν αὐτ
corum ita fcripta funt, et ipfi ita τῶν ὕτως ἀναγέγραπται, καὶ αὐτοὶ ὅτως
έξης
35) Εἰς τoc, κ. τ. λ . Pluribus hane eorum infaniam depingunt Epiphanius

et Irenæus, 1 35 ) mis . Petauius in fuis ad Epiphanium notis feribi vult
πιςώσαιμι. Haud male ; fed repugnante vetere Irenæi interprete , vt iam
contra hanc coniecturam monuerunt Grabius et Maffuetus.
( α ) Cap . 24.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. I. 295
ἐξηγῶνται , τὸν Ἰησῶν λέγοντες ἐν μυςη- exponunt , dicentes ,Jefum in abs-

ρίῳ τοῖς μαθηταῖς αὐτῇ καὶ ἀποτόλοις condito difcipulis fuis et apofto-
3
κατ᾿ ἰδίανλελαλημέναι, καὶ αὐτὲς ἀξιῶ . feorfum effelocutum ,eum-
lis
que illos vt iis qui digni erant et
σαι τοῖςἀξίοις καὶ τοῖς πειθομένοις ταῦ . obtemperabant hæc traderet, io-
τα παραδιδόναι . διὰ πίςεως γὰρ καὶ gaffe. * Per fidem enim et dile-
ἀγάπης σώζεθαι , τὰ δὲ λοιπὰ ἀδιά- tionem feruari : reliqua autem ,
1 φορα ὄντα , κατὰ τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώ- cum fint indifferentia , pro homi-
num opinione aliquando bona,
πων , πῆ μὲν ἀγαθὰ , πῆ δὲ κακὰ νομί- aliquando inala exiftimari , cum
Hæc
ζεσθαι, ἐδενὸς φύσει κακῷ ὑπάρχοντος . nihil fit natura malum .
ταῦτα μὲν ἐν ὁ θαυμάσιος Εἰρηναῖος ergodehis dixit admirandus Ire-
περὶ αὐτῶν ἔφη . τὰ δὲ ἑξῆς & 8 προστέ . næus . Nam quæ fequuntur non
θεκα . ὑπερβολὴν γὰρ ἔχει μανίας. adieci , quia nimiam continent
infaniam . EPIPHANES Vero
' 37) Καὶ Ἐπιφάνης δὲ τότε παῖς , διά
huius filius , in platonica inftitu-
πλατωνικῆς ᾐγμένος παιδείας , τὴν τέ- tus difciplina , illius fabulas am-
τε μυθολογίανἐλάτυνεν . ᾿Αδριαν8 plificauit. Hadriano autem im-
δὲ καὶ ὗτοι βασιλεύοντος τὰς πονηρὰς perante hi quoque nefarias fuas
hærefes confirmarunt.
· αἱρέσεις ἐκράτυναν .
ΠΡΟΔΙΚΟΥ . ς. DE PRODICO. VI .
ΠΕΡΙ
Πρόδικος δὲ τῦτον διαδεξάμενος , τὴν Prodicus autem hunc fecutus

τῶν καλεμένων 38 ) Αδαμιτῶν σὺν- hærefin conftituit. Hic ad de-
ετήσατο αίρεσιν. 39 ) έτος προφανῶς creta Carpocratis adiecit palam
.
λαγνεύειν τῆς Καρποκράτες προστέ . fcortari. Vxores enim commu-
θεικε δόγμασι. κοινὰς γὰρ εἶναι τὰς nes effe fanciuit. Quare non fo-
γυναῖκας ἐνομοθέτησεν . ᾗ δὴ χάριν, ἐκ lum in publicis conuiuiis, lucer-
ἐν τοῖς κοινοῖς δείπνοις μόνον , τὸ λυ- næ lumine remoto , in quam
quisque inciderat cum ea coíbat,
χνιαῖον
‫اد‬ Φῶς ἐκποδὼν ποιέμενοι, ἧπες led myfticum initiationis vitum
ἂν ἕκατος ἐπέτυχε συνεμίγνυτο ἀλλὰ incontinentiam hanc ducebant.
δὴ καὶ τελεὴν τὴν τοιαύτην ἀκολασίαν Cuius rei teftein Stromateum
ὑπελήφεσαν μυςικήν. καὶ τότε δὴ Clementem producam , virum
μάρτυρα τὸν Στρωματέα παρέξομαι fanctum , et qui abundantia do-
trinæ omnibus antecelluit. Sic
&
Κλήμεντα , ἱερὸν ἄνδρα , καὶ πολυπειρία autem loquitur in tertio Stroma-
ἅπαντας ἀπολιπόντα . λέγει δὲ ὕτως ἐν tum. Sunt qui publicam Vene-
τῷ τρίτῳ τῶν ςρωματέων. εἰσὶ δὲ οἱ τὴν rem myfticam communionem
πάνδημον Αφροδίτην κοινωνίαν μυσικὴν vocant , vel ipfo nomine contu-
ὀνομάζεσιν, ἐνυβρίζοντες καὶ τῷ ὀνόμα ]ι. meliofi. Deinde , quibusdam
ετα τινὰ ὑπειπῶν κατὰ τῆς τέτων contra fuillam illorum intempe-
συώδες ἀκολασίας, ἐπιφέρει καὶ ταῦτα rantiam prolatis , hæc addit.
Τ4 Homi.
37) Καὶ Ἐπιφ . κ.τ.λ. Editio rom. præm . Titulum Περὶ Ἐπιφάνες . 38) Αδαμ .
Ab aliis vocantur ᾽Αδαμιανοὶ et Αδαμαῖοι . 39) ἔτος δόγμασι , In hoc
quidem fimilli mus fuit inagift ro fuo Carpocr ati , tefte Irenæo. - Vid .
Io. Danfafcenum de Hærefibus , apud Cotelerium 1. c. T. I. p. 287.
296 B. THEODORETI
Homines infeliciffimi carnalem οἱ γὰρ τρισάθλιοι τὴν σαρκικὴν καὶ τὴν

concubitus communionem con: συνεσιαςικὴν κοινωνίαν ἱεροφαντῶσι ,καὶ
fecrant, et hanc ipfos putant ad
Chrifti regnum perducere . AὰAd ταύτην οἴονται εἰς τὴν βασιλείαν αὖ
lupanaria ergo deducit hæc com . τὲς ἀνάγειν τῷ Χριτε . εἰς τὰ χαμαι
munio , et cunveis communica . τυπεῖα μὲν ἐν ἡ τοιάδε εἰσάγε ‫ اد‬ι κοινω-
verint fues et hirci, maximaque νία , καὶ δὴ συμμέτοχοι δεν ἂν ‫ او‬αὐτοῖς
apud illos in fpe fuerint mere. οἱ σύες καὶ οἱ τράγοι εἶεν δ᾽ αν
ἂν ἐν ταῖς
trices , quæ in proftibulo præto μείζοσι παρ' αὐτοῖς ἐλπίσιν αἱ προετ
funt , et volentes omnes paffim σαι το 40 ) τέγες πόρναι , ἀνέδην ἐκδε-
admittunt, Et poft alia eius χόμενα
ι τες βελομένες ἅπαντας . προς-
dem generis fubiungit : Talia ϑεὶς δὲ καὶ ἕτερα παραπλήσια , ἐπή-
etiam Prodici feftatores , qui fal. γαγε τοιαῦτα καὶ οἱ ἀπὸ Προδίκε
fo nomine Gnofticos fe appel- ψευδωνύμως Γνωτικὲς σφᾶς αὐτὸς ἀνα
lant, dogmata profitentur .
γορεύοντες δογματίζεσιν .
* DE VALENTINO. VII. 41) ΠΕΡΙ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΥ .
.
τέτων πασῶν τῶν αἱρέσεων ὁ Β
Ecationibus havedibus oc Ἐκ
λεν ]ῖνος λαβὼν ἀφορμὰς , τὲς ἀπε
infinitas fabulas fuas compofuit,
hærefinque condidit tempore ράντες 42) ,αυτό , συνέθηκε μύθες .
Antonini primi. Primum au . συνετήσατο δὲ τὴν αἵρεσιν ἐπ᾿ Αντωνίνε
tem Aeonem pofuit perfe&tum , τε πρώτε . ὑπέθετο δὲ πρῶτον Αἰῶνος
quem et Proarchen , et Propa τέλειον, ὃν καὶ 43 ) Πρεσρχὴν , καὶ Προ-
torem et Bythumn vacat ; et vnà πάτορα , καὶ Βυθὸν καλῶ 44 ) Έννοια ,
cum illo Ennaan quandam efie, συνυπάρχειν αὐτῷ , Χάριν και
quæ Charis et Sige nuncupetur. δέ τινα
Hunc ait infinitis feculis quie. 45) Σιγὴν καλεμένην . τῦτον ἔφησεν ἐπὶ
zem amplexum effe. Poftea ex αἰῶσιν ἀπείροις τὴν ἡσυχίαν ἀσπάσα
vtroque natum efle Nunet Ale. 9αι χρόνῳ δὲ ὕτερον ἐξ ἀμφοτέρων
thian . Vnigenitum autern Nun τὸν Νὲν γενέσθαι καὶ τὴν ᾿Αλήθειαν
nominavit , Duas vero has con- μονογενῆ δὲ τὸν Νῶν ὀνομάζεσι τὰς δὲ
iugationes pythagoricum qua. δύο ταύτας συζυγίας πυθαγορικὴν ἀνα-
reunionem appeliant , et radicem μάξεσι τετρακτὺν , καὶ ῥίζαν πάντων
omnium vocant. Ex Nâ et Ale. καλᾶσιν . ἐκ δὲ τῷ Νῦ καὶ τῆς ᾿Αλη
thia autem proceffiffe dicitLogon θείας προβληθῆναι Φησὶ Λόγον καὶ
et Zoën , ex Logo vero et Zoë Ζωήν · ἐκ δὲ τῷ Λόγο καὶ τῆς Ζωῆς ,
"Av-
40 ) τέγ .Eiusdem fignificationis exemplum exftat p. 297. vbi de Helena ferma

eft . 41 ) Περὶ Βαλ. Breuen quafi fuminain eorum quæ pluribus tradunt fre-
næus et Epiph. in hoc Capite expreffam videmus . 42) αΰτ . Ex Ed . rom .
fuppletum . 43) Προαρχήν. Ita , non Πριάρχην , vt Editio prior habebat, effe
fcribendum , bene monuit Grabius ad Iren . 1. 1. c. 1. 44 ) Εy , Ed.rom ,
prin , καί . 45 ) Σιγ . Ita emendandam effe lectionein firinond. Σεπτήν, fua-
dent ea quæ hoc ipfo loco fequuntur. Idem quoque iam obferuarunt
Grabius et Maffuetus ad Irenæum, et Thom . Milles ad Cyrill . hierof. p . 90.
HERETIC . FABVL. COMPEND. LIB. I. 297
* Ανθρωπον καὶ Ἐκκλησίαν . τὰς δὲ τέτ · Hominem et Ecclefiam . Qua-

tuor porro has coniugatio-
παρὰς συζυγίας , ἀρχίγονον Ογδοάδα , nes principein generis efe Og
καὶ ῥίζαν ,καὶ ὑπόςασιν πάντων . και doadem , et radicem ac fubltan-
πρῶτον Αἰῶνα εἶναιφασὶν , εἶτα τὸν Λό- tiam omnium . Ae primum
γον καὶ τὴν Ζωήν. μετὰ τὴν τῷ Ανθρώ- Aeona effe dicunt , deinde Lo-
π8 καὶ τῆς Ἐκκλησίας προβολὴν , ἄλ . gon et Zoën . Poft Hominis et
λες προβαλῶν Αἰῶνας δέκα , 46 ) Βύθιον Ecclefiæ produêtionem , decem
alios Aeonas produxitfe , By-
καὶ Μίξιν ; ᾿Αγήρατον καὶ Ἕνωσιν , Αὖ- thium
et Misin , Ageratum et
το φυῆ καὶ ἡδονὴν , Ακίνητον καὶ Σύγ . Henofin ,Autophyen et Hedonen ,
κρισιν ,Μονογενῆ καὶ Μακαρίαν . ἐκ δὲ Acinetum et Syncrifen , Mono-
Ανθρώπε καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἕτεροι genem et Macariain . Ex Homine
Αἰῶνες προεβλήθησαν δυοκαίδεκα , Πα. autem et Ecclefia produci funt
alii Aeones duodecim , Paracletus
ράκλητες καὶΠίτις , Πατρικὸς καὶ Ἐλ- et Piftis , Patricus et Elpis, Metri-
πὶς, Μητρικὸς καὶ᾿Αγάπη , 47 ) Αάνες cus et Agape, Ainus et Synefis,
καὶ Σύνεσις , Ἐκκλησιαςικὸς καὶ Μα . Ecclefiafticus et Macariotes ,
καριότης, Θελητὸς καὶ Σοφία . τέτες Theletuset Sophia . Hos trigin
Φασὶ τῆς λ' Αἰῶνας , τοῖς μὲν ἄλλοις ta Aeonas dicunt aliis quidem
omnibus ignotos effe , ipfis
ἅπασιν ἀδήλες εἶναι , αὐτοῖς δὲ μόνοις vero folis cognitos . Deinde
γνωρίμες . εἶτα πλεῖς , μυθολογήσας , poft fabulofa plurimna , quibus
ὥτε δεῖξαι τίμιον τὸν ὀκτῶ , καὶ τὸν δέ. oftenderet venerandum effe octa-
κα , 48 ) καὶ τὸν δυοκαίδεκα , καὶ τὸν narium numerum , et denarium,
τριάκοντα ἀριθμὸν , φησὶ 49 ) τὸν Βυθόν ac duodenarium , et tricena-
rium , Bythum ait ab iis quæ
ἀνέφικτον εἶναι πᾶσι τοῖς ἐξ αὐτῷ · ab ipfo nata funt percipi non
50) φύντα καὶ ἰδεῖν αὐτὸν, καὶ τοῖς ἄλ- poffe . Nata , ne et ipfum vi
λοις δηλῶσαι, κατέχεν ἡ Σιγὴ, καὶ τὴν derent , et aliis declararent , re-
tinuit Sige , et hoc aggredi pro-
ἐπιχώρησιν διεκώλυσεν . ὁ δὲ τελευταῖος hibuit. Poftrenus autem Aeo-
Αἰῶν, ὃν Σοφίαν καλῶσι, τὸν αὐτὸν εἰς- num , quem Sophiam vocant ,
cum idem eum cepiffet defide-
δεξάμενος πόθον , ἐπιτυχῶν δὲ τῷ πο
rium , et quod cupiebat confe-
θεμένε μὴ δυνηθεὶς , ἔτεκε, φησὶν 2, ἐσίαν qui non potuiflet, peperit , in-
ἄμορφον . αλγήσασα δὲ ἐπὶ τῷ τοις . quit , fubftantiam informe.
Talem illa fcrum ægre ferens ,
τῷ τόκῳ προσῆλθε τῷ Προπάτος ,και ad ndPropatorem venit , etfuam illi
τὸ πάθος ἐξήγγειλε . συνεκέτευσαν arumnam * expofuit : fuppli
δὲ αὐτῇ καὶ οἱ λοιποὶ Αἰῶνες , καὶ αὐ- caruntque vna cum ipfa reliqui
etiam Aeones. Atque illi quis
τὴ μὲν τινὸς συγγνώμης τετύχηκε , dein aliqua concetta eft venia .
TS Infor .
46 ) Βύθιον . Edit. Sirm . habebat Βυθόν . Legendum effe Βύθιον, colligitur

tum ex iis quæ præcefferant , tumn ex Irenæo et Tertulliano. 47) ᾿Αεΐνους .
Ita ex Irenæo emendanda fuit lectio prior Νοῦς . 45 ) και το δυσκ . Ed . rom.
καὶ τὸν δύο καὶ τὸν δέκα . 49 ) τὸν ἐξ αὐτῷ . Paullo aliter Irenæus 1. 1. C. 2.
ineunte . 50) φύντα κ.τ.λ. Hac pugnare videntur contra ea quæ Iren.
1. c. habet.
298 B. THEODORETI
1
Informem autem foetum Hylen τὸ δὲ ἀμορφον κύημα τὴν Ὕλην είναι
effe dicunt , ex ignorantia et φασὶν, ἐκ τῆς ἀγνοίας , καὶ τῆς λύπης,
triftitia , metuque et increpa καὶ τῷ φόβε , καὶ τῆς ἐπιπλήξεως
tione natum.
Bythus , ne alium quemquam Φυσσαν. προμηθέμενος δὲ ὁ Βυθὸς τὸ
Aeonein fimilis cafus afficeret , μὴ καὶ ἄλλον Αἰῶνα τῷ παραπλησίῳ
Horum producit fine fenina πάθει περιπεσᾶν , τὸν Ὅρον προβάλο
coniuge : nam aliorun Aeo · λεται & μετὰ συζύγε θηλείας˙ τῶν
num vnusquisque cum femina 2
coniunctus eft . Hunc illi Hot γὰρ 51) ,ἄλλων Αἰώνων ἕκατος τῷ θή
rum etiam Crucem appellant , λε συνέζευκται. τέτον δὲ τὸν Ὅρον
et alia quoque nomina confin . και Σταυρὸν ὀνομάζεσι , καὶ ἕτερα δὲ
gunt. Huius opera dicit pur- μυθολογᾶσιν ὀνόματα . διὰ † ) τᾶτον φης
gatam Sophiain ab affectione σὶ καὶ τὴν Σοφίαν καθαρθᾶσαν ἀπαλ
liberatam fuifle . Porro Enthy-
mefin illam , quain et affectio. λαγῆναι τὸ πάθες. τὴν δὲ Ἐνθύμησιν
nem , et informein fœtum , et ἐκείνην , ἣν καὶ Πάθος, καὶ ἄμοςΦον κύη-
Hylen nominarunt , Horus ab μα ,καὶ Ὕλην ὠνόμασαν , πόῤῥω ταύ
ea procul abiecit. Poftea do- της ὁ Ὅρος απέρριψε. μετὰ ταῦτα
cet Monogenem Patris volun- φησὶ τὸν Μονογενῆ γνώμη τῦ Πατρὸς
tate ad Aeonum fecuritatem et
conftitutionen produxiffe Chr . προβαλέθαι εἰς ασφάλειαν καὶ σύζ
ftum et Spiritum fancium. σιν τῶν Αἰώνων, Χρισὸν καὶΠνεῦμα ἅγιον,
Chriftum enim dicunt Aeonas τὸν γὰρ Χριςὸν διδάξαι λέγεσι τὲς Αἰῶ .
docuiffe, Patrem effe incompre- νας, ὅτι ἀκατάληπτος ὁ Πατήρ τὸ δὲ
henfibilem : Spiritus autem fan- Πνεῦμα τὸ ἅγιον , τὴν 52 ) κράτονα ἰσό-
Qtus præftantiorem æqualitatem τητά τοῖς Αἰῶσι κατ᾿ αὐτὲς ἐδωρήσαλο.
Aeonibus inter fe dedit. Quod τέτων δὲ οἱ Αἰῶνες τετυχηκότες , ὕμνη
confecuti Aeones Propatora lau- 2
darunt , atque in commune σαν μὲν τὸν Προπάτορα , κοινῇ δὲ τὰ
finguli quæ habebant pulcher. κάλλιτα ὧν εἶχεν ἕκαςος συνεισενεγκά-
rima conferentes , Iefim inde μενοι , προβάλλονται δια τύτων τὸν Ἰη-
produxerunt , quem et Serua- σῶν , ὃν καὶ Σωτῆρα προσαγορεύεσι ,
torem appellant
Verbum . , et Chriftum καὶ Χρισὸν Λόγον . σὺν αὐτῷ δὲ καὶαλ-
alios quoque angelos produxe . λες αγγέλες προβάλοντο , ὥς τ᾽ εἶναι
runt, vt effent eius fatellites : δορυφόρες αὐτῷ . ταῦτα πάντα ἐντὸς
atque hæc omnia intra Plero- Πληρώματος ὀνομάζεσιν. ἐκτὸς δὲ Πλη-
ma nominant. Extra Pleromna ρώματος τὰ λεγόμενα ἔτι ταῦτα . τὴν
autem quæ dicuntur hæc funt. ἐνθύμησιν τῆς σοφίας ἐκείνης , ἣν καὶ
Sophiæ illius enthymelin ,quam ἄμορφον κύημα προσηγόρευσαν , καλός
informen fœtum appellarunt ,
Achamoth vocant . " Eam extra σιν Αχαμώθ . ἔξω δὲ τῷ πληρώματος
Pleroma natam in vmbra qua- γενομένην , ἐν σκιᾷ τινὶ καὶ κενώματι
dam et vacuo degere . Mifericor- διάγειν , οἶκτον δὲ λαβόντα τὸν λεγόμε
C/
dia vero tactum Chriftum quem νον Χρισὸν , ἐπεκτανθῆναι διὰ τ8 Ορε
dicunt , extenfum effe per Ho
rum ,cui etCrux nomen eft, eique 53 ) καὶ Σταυρῶ καλεμένε , καὶ τὴν
κατ '
g1) ἄλ . Εx Edit. rom . fuppletum . †) τέτον . Ibid . τέτο . κρι. Ibid .

2 ) κg
κρεῖττον . 53) καὶ Σταυρã . Crucis non fit mentio apud Iren . et Tertull.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND , LIB . I. 299
κατ᾽ ἐσίαν αὐτῇ δἶναι μορφήν γνώ . fubftantiæ formam dediffe , fed
σεως δὲ καταλιπεῖν ἔρημον , καὶ μετὰ cognitione deftitutam reliquiffe ,
ταῦτα εἰς ἑαυτὸν συςείλαι τὴν δύναμιν. potentiamque ad fe poftea con-
αἴσθησιν δὲ λαζᾶσαν ἐκείνην τῷ κάλαλα- featamincis, quæ ipfam appre
Κόντος αὐτὴν φωτὸς , δραμῶν μὲν εἰς henderat , accurriffe quidem ad
ἐπιζήτησιν τότε , 54 )ὑπὸ δὲ τῷ Ορεκω- eam inquirendam , fed ne pro-
λυθῆναι προθῆναι , εἰρηκότος Ἰαώ . ἐν- grederetur prohibitam effe ab
τεῦθεν γάρ φασι καὶ τῦτο γενέθαι τὸ Horo , dicente Iao . Hinc enim
hoc quoque nomen fadium tra-
ὄνομα . Στα ἀλγήσασαν ὡς προβῆναι dunt. Deinde agre ferentem
κωλυθᾶσαν, λύπην καὶ φόβον καὶ ἀπο- fe progredi prohibitam , trifti
ρίαν εἰσδέξασθαι. ἔπειτα προσγενέσθαι tiam , * etmetum , et dubita .
· αὐτῇ καὶ ἐπιτροφῆς ἐπιθυμίαν. ἐκ τῶν. tionem admififfe ; poftea con
γ' δε τῶν παθῶν τόνδε συςῆναι τὸνκόσμον verfionis illam cepifle defide
rium. Ex his affectionibus
· φασίν . ἐκ μὲν τῆς ἐπιτροφῆς τὸν Δη- mundum hunc conditum di 1
μιεργὸν, καὶ τὰς ἁπάντων ψυχάς · ἐκ cunt. Ex conuerfione quidem
δὲ τῶν ἄλλων παθῶν τὰ λοιπά . ἐν μὲν Creatorem , et omnium animnas :
τῶν δακρύων αὐτῆς τὴν ὑγρὰν ἐσίαν , ex aliis autem affectionibus re-
ἐκ δὲ τῷ γέλωτος τὸ φῶς , ἐκ δὲ τῶν liqua : ex eius quidem lacrymis
humidam fubftantiam , ex riſu
ἄλλων τὰ ἄλλα . ἐκ ἄμοιρον γὰρ οἶμαι
verolucem , ex aliis alia . Ne
μέμψεως τὰ πάντα λέγειν ὅσα ἐκεῖνοι que enim a reprehenfione alie-
μυθολογεσιν . δεηθῆναι δὲ αὐτὴν φασὶ num duxerim omnia perfequi ,
τῇ ἤδη αὐτὴν ἠλεηκότος Χριςε, ὥςε αὖ- quæ illi fabulantur . Rogaffe
τῇ τῇ φωτὸς μεταδῆναι τὸν δὲ δέξα- autem illam dicunt Chriftum ,
θαι μὲν τὴν ἱκετείαν , μὴ μετελθῶν δὲ, gui eam iam eratmiferatus , vt
ἀλλὰ πέμψαι τὸν Ἰησῶν ,ὥςε ἐν αὐτῷ ipfi lucem impertiret. Illum ve-
ro preces quidem fufcepiffe ,
ηλιοθῆναι καὶ τὰ ὁρατὰ , καὶ τὰ ἀόρα ]α , executum tamen non effe , Ted
καὶ θρόνες, καὶ κυριότητας , καὶ θεότη- lefum mififfe , vt in eo crearen-
τας , ὡς αὐτοὶ λέγεσιν . ἀφίκετο ἐν συν tur et vifibilia et inuifibilia , et
τοῖς προβληθεῖσιν ἀγγέλοις, καὶ τῶν ἐπι. throni et dominationes , et vt
γενομένων αὐτὴν ἐχώρισε παθημάτων , ipfi dicunt, diuinitates. Accef
καὶ χωρίσας ταῦτα συνέπηξεν. αὕτη δὲ eamque ab aduentitiis affectio
χωριοθᾶσα τῶν παθημάτων, ἐπιθυ- nibus feparauit , et feparatas
μίαν τῶν ἀγγέλων ἐδέξατο , καὶ τέτο- compegit Hæc vero ab affe-
· κε πνευματικὸν κύημα τοῖς ἀγγέλοις ctionibus feparata defiderio capta
eft angelorum, et fpiritualem fce
προσόμοιον , καὶ τᾶτο ἀνέδραμεν ἄνω . tum peperit angelis confimilemi
ἐκ δὲ τῆς ἐπιτροφῆς τὴν ψυχικὴν qui furfum recurrit. Ex conuer
ἐσίαν λέγεσι γενέθαι , καὶ ἐκ ταύ , fione autem animalem fubftan
tiam exftitiffe dicunt , et ex hac
της μορφωθῆναι τὸν Θεὸν , καὶ formatum effe Deum ,etpatrem ,
πατέρα , καὶ βασιλέα τῶν τὴν αὖ et regem tumn eorum quæ gan-
dem
54) ὑπὸ - Ἰκώ . Hinc lepida Iudzorum fententia de arcana vi nominis

Tetragrammati robur quafi petiit.
300 B. THEODORETI
dera cum ipfo naturam habent, τὴν αὐτῷ 55 ) φύσιν ἐχεσῶν ψυχῶν , ἃ
quæ Dextra vocant, turn eo-
rum quæ ex materia falta δεξιὰ καλῶσι, καὶ 56 ) τῶν τῆς ὕλης ,
funt , quæ Siniftra nominant ἅπερ ὀνομάζεσι. πάντα γὰς αὐτὸν τὰ
Omnia enim quæ confpiciuntur αριτεραὶ ὁρώμενα ἰδιοποιῆσαι φασί. και
ipfum fibi vindicaffe dicunt . λᾶσι δὲ αὐτὸν , καὶ Μητροπάτορα , καὶ
Vocant autem illum et Metro- Πατέρα, καὶ Δημιεργόν . καὶ τί δεῖ πάν
patorem , etPatrein , et Demiur τα καλαλέγειν τῆς μυθοποιΐας τὸν λῆς
gum. Et quid opus eft omnes
fabularum ineptias recenfere ? ζον ; ταῖς γὰρ δὴ εἰρημένοις ὅλον τὸ πλά-
his enim quæ diéta funt vniuer . σμα προσέοικε , τὸν ἐπιφανέλα Σωτῆρα
fum figmentumfimile eft. . Ser . λαβέν φησιν , ἀπὸ μὲν τῆς Αχαμωθ τὸ
vatorem porro , qui apparuit, πνευματικὸν , ἀπὸ δὲ τῷ Δημιεργῆ τὸν
ab Achamoth quidem accepiffe
id quod eftfpirituale, a Demiur. ψυχικὸν ἐνδεδύθαι Χρισὸν, ἀπὸ δὲ τῆς
go vero
animalem induitie Οικονομίας περιθέναι σῶμα - ψυχικὴν
Chriftum, ab Oeconomia autem
ἔχον εσίαν, αῤῥήτῳ δὲ σοφίᾳ πεποιη-
impofitum efte corpus anima .
lem habens fubftantiam , et in- μένον πρὸς τὸ ἁπτὸν καὶ ὁρατὸν γενέ-
effabili fapientia elaboratum , vt θα και παθητόν. ὑλικὸν δὲ ἐδ᾽ ὁτιν

et
fet.tangi, et cerni,
Materiale etpari
nihil pof
prorfus ἀνεληφέναι αὐτὸν λέγεσιν · ἐδὲν γὰς
fumfiffe illum dicunt , quod ni. τῶν ἐκ τῆς ὕλης ἐπιδέχεται σωτηρίαν .
hil eorum quæ ex materia con Φασὶ δὲ αὐτὲς μὲν ἀπὸ μόνης τῆς γνώ-
ftant falutem confequatur . Di
σεως σώζεσθαι · ἡμᾶς δὲ ἀπὸ πίτεως καὶ
cunt porro fe quidem ex fola
cognitione faluari , nos vero ex πράξεως ἀγαθῆς ·αὐτὲς δὲ μὴ χρήζειν
fide et bona adtione : fe autem ἔργων , ἀρέσης εἰς σωτηρίαν τῆς γνώ-
operibus non egere , cum ad fa-
autem fufficiat cognitio. Qua . σεως. ὦ δὴ χάριν, οἱ τελειότατοι παρ'
re qui apud illos funt perfectif. αὐτοῖς πᾶν ὁτιἐν τοῖς θείοις νόμοις ἀπη-
fimi, quicquid diuinis legibus γορευμένον πράτλεσιν ἀδεῶς. καὶ γὰρ
eft prohibitum fine metu perpe.
trant. Nam et gentilium fefta τὰς ἑλληνικὰς ἑορτὰς ἐπετέλεν , καὶ εἰς
celebrant , et immolatis vefcun- δωλοθύτων μετελάμβανον , καὶ τοῖς
tur , * voluptatibus feruiunt , Φιληδονίας δελεύεσι , καὶ πᾶν ὁτιῶν
et fcelera omnia fine difcrimine
admittunt. πονηρὸν ἀδιακρίτως τολμῶσιν.
DE S E C VN DO , ΠΕΡΙ ΣΕΚΟΥΝΔΟΥ
ET ALIIS . VIII. 57) ΚΑΙ ή.
ΑΛΛΩΝ.
fecundus autem , Valentino
δὲ Σεκῶνδος , τὸν Βαλεντῖνον
Secu
fuccedens , bipartito diuifit Ὁ διαδεξάμενος , διχῆ τὴν Ογδοά·
55) φύτ. ἐχ . ψυχ . Edit. rom . φησίν , έχεσῶν ψυχήν . Obfcure hoc loco Nofter
loquitur , nifi error lateat in yerbis. Apertior eft fenfus in his Irenæi
verbis l. I. c. 5. βασιλέα πάντων τῶν τε ὁμουσίων αὐτῷ, τετέςι τῶν ψυχικῶν, ἃ
δὴ δεξιὰ καλᾶσι 56) τῶν. Non dubitauimus hanc voculam inferere , vt
fenfus effet planior . Irenæus : καὶ τῶν ἐκ τῇ πάθες καὶ τῆς ὕλης , ἃ δὴ
ἀριστερὰ καλῶνι 57 ) καὶ ἄλλων. Defi in Ed . rom .
HERETIC. FABVL. COMPEND. LIB. I. 30r
δα διελε , καὶ τὸ μὲν αὐτῆς ἐκάλεσε Ogdoadem , et vnam illius pare

tem Dextram vocauit , alteram
δεξιὸν , τὸ δὲ εὐώνυμον . 58) και προσ- Siniftram: adiecitque Lucem
τέθεικε Φῶς καὶ Σκότις . καὶ ἄλλοι δὲ et Tenebras. Sed et alii quo »
μυρίοι ἐντεῦθεν᾽ ἀνεφύησαν αἱρέσεως que hinc orti funt hareleos

ἀρχηγοὶ , Κοσσιανὸς , Θεόδοτος , Ἡρα- principes innumeri , Coffianus,
Theodotus , Heracleon , Ptole-
κλέων, Πτολεμαῖος , Μάρκος , διάφορα maus, Marcus, diuerfa dogma.
προσεπινοήσαντες δόγματα . ta infuper comminifcentes.
ΠΕΡΙ ΜΑΡΚΟΥ DE MARCO PRAESTI

1
59) ΤΟΥ ΓΟΗΤΟΣ. θ '. GIATORE. IX.
vero
δὲ Μάρκος , καὶ γοητείαν ἠσκή . I
Ὁ accu s exer cuit , et cum ad
θη , καί τινα παράδοξα διά miranda quædam præftigiis fuis
μαγγανείας ἐπιτελῶν , πολλὲς τῶν εὐο · faceret,multos fimplices captu
λώτων ἠπάτησεν . ὗτος μακρόν τινα faciles decepit. Hic longam
\ πλασάμενος μῦθον , ἔφησεν αὐτῷ τῷτο quandam fabulamexorfus ,hanc
τὴν Σιγὴν εἰρηκέναι˙ καὶ ἐκ αιχύνεται fibi aiebat narraffe Sigen , nec
eum puduit inepte garrientem
Σιγὴν φλύαρον ἀποφήνας. έτος και inducere
Sigen . idem Aeonas
6ο τοῖς τέτταρσι καὶ εἴκοσι ταχείας viginti quatuor litteris connpa-
τὲς Αἰῶνας ἀπείκασε , 61) καὶ τὲς μὲν rauit , etlios mutos , illos femin
ἀφώνες ; τὲς δὲ ἡμιφώνες , τὲς δὲ φω . vocales , alios vocales appella-
νήεντας προσηγόρευσεν . 62 ) ὗτοι πλῆ . vit. Hi adulterinorum falfique
tituli librorum fcripta ingenti
άθος ψευδωνύμων καὶ νόθων βιβλίων συν . multitudine , terrorem fialtis
γράψαντες , διὰ τέτων καταπλήτων inicere conantur . Baptizantes
τὰς ἀνοήτες ἐπιχειρῶσι βαπτίζοντες autem quos decipiunt , dice-
δὲ τὲς ἐξαπατωμένες ἐπιλέγειν εἰώ • re folent , In nomine ignoti pa-
θασιν , 63 ) Εἰς ὄνομα ἀγνώτε Πατρὸς tris vniuerforum , in Verita
τῶν ὅλων , εἰς᾿Αλήθειαν μητέρα πάν- tem matrem omnium , et ma
των , εἰς τὸν κατελθόντα 64 ) εἰς Ἰησ8y , eum qui defcendit in Lefum
ad
58 ) και - Σκότος. Εx Irenæo et Tertull. patet , nomen Lucis et Tene-

brarum ad easdem Tetradas pertinere , in quas primam Ogdoadem
diuifit Secundus , quæque alias nomine Dextræ et Siniftræ veniebant.
59) Τã γόητος. Def . in Edit. rom , Caterum quæ paucis h . 1. Nofter
complexus eft , pluribus expofuerunt Epiphanius et Irenæus. 6ο) τοῖς
ἀπείκασε. Ita nimirum dispofuit 24. Græcorum literas , vt ofto fint
Monades (omniffo s. ) , ofto Decades , totidemque Hecatontades . 61) και
προσηγόρ . Hæc illuftrantur ab Irenzo l . 1. c . 10. Sed adeo perplexa
funt Marci huius deliria vt Eodem tefte , c. 12. Dædali inftar inextri-
cabilium errorum labyrinthos conftruxiffe videatur, 62 ) ὗτοι κι το λο
Vid . Epiphan . adu . Hær.l. 1. c. 34. Segm. 19. 63 ) Εἰς ὄνομα κ. τ. λ. Eadem
fere eft formula , quam Iren . 1. c . c. 18. exhibet , et Epiph . 1. c. c . 20 .
64) is. Inferendum fuit, ex Irenæo et Epiph. Diftinguebant enim Mar-
11 cofii Chriftum a Iefu , ftatuentes , Chriftum fub fpecie columbæ defcen-
diffe
TI
302 B. THEODORE
ad vnionem et redemtionem , εἰς ἕνωσιν, καὶ ἀπολύτρωσιν , καὶ κοινω .

communicaemque poteftatum . νίαν τῶν δυνάμεων. ἀναμιγνύεσι δὲ καὶ
Adritcentetnomina Hebraica, 65 ) Ἑβραϊκὰ ὀνόματα , δεδιττόμενοι τὲς
ad terrorem eorum qui initiantur,
que commemorare fuperuaca. τελεμένες , ὧν ἐπιμνησθῆναι περιτὸν
neum duxi. Ex his plurime , ἡγησάμην. ἐκ τέτων παμπληθείς απ
poftquam gramen germinauit , ρέσεις μετὰ τὴν τῆς ἀγρώσεως ἀνεφύης
hærefes puliutarunt : horumque σαν βλάςην. τέτων εἶναι τμῆμα φασὶ
partem effe dicunt etiam eos , καὶ τὲς παρ ' ἐνίων Ασκοδρέτες , τας
qui a quibusdam Afcodrutæ, ab
aliis Afcodrupitæ vocantur. ἐνίων δὲ 66 ) Ασκοδρεπίτας καλεμένες .
DE AS C O D R VTIS ΠΕΡΙ ΤΩΝ 67) ΑΣΚΟΔΡΟΥΤΩΝ

VEL ASCODRVPITIS . X. * 68) Η ΑΣΚΟΔΡΟΥΠΙΤΩΝ
ΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ . 1.
autem dicunt, non debere
H quæ inui- ὗτοι δέ φασι , 69 ) μὴ χρῆναι τὰ
fibilium funt figna , per res vifi- Οὗτο ς
* θεία μυτήρια , ἀοράτων ὄντα σύμ-
* biles perfici , neque incorpo- βολα
, δι᾿ ὁρωμένων ἐπιτελεῖσθαι πραγ-
rea per fenfibiles et corporeas : μάτων , καὶ τὰ ἀσώματα δι᾿αἰσθητῶν
perfectam autem redemtionem
effe veram eius quod eft cogni και σωματικῶν . 75) εἶναι δὲ τὴν τε
‫اد‬
tionen . Quæ enim cernuntur , λείαν ἀπολύτρωσιν τὴν ἀληθῆ τῷ ὄν
omnia ex ignorantia et affe &tio- τοςἐπίγνωσιν. τὰ γὰρ ὁρώμενα πάλα
ne conftantia , per cognitionen ὑπ᾿ ἀγνοίας καὶ πάθες συζάντα , δια
deftruuntur. Spiritualem ergo γνώσεως καταλύεται˙ πνευματικὴν ἐν
effe oportet etiam redemtionem . δεῖ καὶ τὴν λύτρωσιν ὑπάρχειν . δια
Propterea nec baptizant eos qui
accedunt, nec apud eos celebia . τ8το , 71) ἔτε βαπτίζεσι τές προσιόν-
tur baptifinatis myfterium . Ked . τας , ἐδὲ ἐπιτελεῖται παρ' αὐτοῖς τῶ
emtionem quippe appellant vni. βαπτίσματος τὸ μυςήριον . λύτρωσιν
verforum cognitionem . γὰρ καλᾶσι τὴν τῶν ὅλων ἐπίγνωσιν .
ΠΕΡΙ
· diffe in Iefum , cum a Ioanne baptizaretur , et cum eo coniunétum fuiffe

. vsque ad tempus paffionis. Circa hoc tempusChriftum ad fuperos re-
diiffe , et folum Iefum paffiones fuftinuiffe , putabant. Huc fe referunt ,
quæ fequuntur , εἰς ἕνωσιν — δυνάμεων. Dicebant enin Iefum ex coniunétio-
ne cum Chrifto vimperpetrandorum miraculorum habuiffe. , 65) Ἑβρ. ὀνόμα
Has formulas recitant Iren . et Epiph . 1. c. 66) Ασκ . Ed. rom . Τασκεδρουπίτας.
67) ᾿Ασκ . fupra, p . 284. Ασκιδρυτῶν . 68) ἢη Ασκ . καλ. Variisinodishoc no-
anen fcribitur. Vid. Cotelerium in Not ad Monum . Eccl . gr. Τ. Ι. p.7740
Epiphanius et Io. Damafcenus Afcodrupitas adiungunt Cataphrygibus ,
Nofter vero Marcofæis. Quod reliquum eft , aliena ab Afcourutis effe
videntur , quæ Epiph. de Tafeodrugitis refert. Et tamen hi iidem effe
putantur cum illis. 69 ) μὴ χρῆναι κ . τ. λ . Marci difcipulorum omnium ,
f Marcofiorum , hæc fuit doëtrina , iuxta Irenæum . 7ο) εἶναι ἐπίγνωσιν .
Hinc colligimus , bene a Grabio ad Irenæum p. 89. obferuatum effe , ἀπο-
λύτρωσιν a Marcofiis aliisque Gnofticis diftam fuiffe intelligentiam diui-
nain . 7ι ) ἔτε βαπτ. In hoc , vt videtur, diuerfi erant Afcodrupitæ a Mar-
cofiis . Hos enim adhibuiffe baptifmum , ex Capite 9. quod præcefferat ,
nouimus.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND. LIB. I. 303
2 ) ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΙΚΩΝ . ιά . DE ARCHONTICIS . XI.
Ἐκ δὲ τέτων τινὲς Αρχοντικοί προσ . EAthis Archontwere

ici nonnulli , qui
αγορευόμενοι, βιβλία τινὰ πλά-
quosdam a fe confiatos pro-
σαντες , ἀποκαλύψεις ὀνομάζεσι προ- phetarum reuelationes vocant.
φητῶν. 73 ) ἓν δὲ τέτων Συμφωνίαν ἐκά- iorum vnun Symphoniam ap-
λεσαν , ἐν ᾧ ἑπτὰ συνέγραψαν ἐρανὲς , pellarunt , in quo fepten cr
ἕκασον δὲ αὐτῶν ἕνα ἄρχοντα ἔχειν, μη- los confcripferunt , et horum
vnumquodque Archontem ( id
τέρα δέ τινα Φωτεινὴν ἀνωτάτην εἶναι , eft principem ) vnumhabere ,
αναθεματίζεσι δὲ τὸ λετρὸν , καὶ τὴν et fupremam omnium Photi
τῶν μυτηρίων μετάληψιν , ὡς εἰς ὄνομα~ nam quandam matrem effe
Σαβαώθ γινομένην · τῦτον γὰρ ἐν τῷ Lauacrum autern execrantur ,
ἑβδόμῳ λέγεσιν ἐρανῷ τυραννῶν , τῶν et myfteriorun participatio
nem , vt quæ fiat in nomine Sa-
δὲ αρχόντων τροφὴν εἶναι φασι τὰς baoth. Hunc enim dicunt in
ψυχὰς, καὶ ἄνευ ταύτης μὴ οἷόν τε αὐ- 2 feptimo cælo tyrannidem exer-
τὲς ζῆν . ' τὸν δὲ διάβολον υἱὸν εἶναι τῷ cere . Principuin autem alimen-
tum effe animas , et fine hoc
Σαβαώθ . εἶναι δὲ τὸν Σαβαώθ τῶν Ἰ8- viuere non poffe . Diabolum
δαίων Θεόν. πονηρὸν δὲ ὄντα τὸν υἱὸν , vero filium effe Sabaoth : effe
autem Sabaoth Deum Iudæo-
μὴ τιμᾶν αὐτὸν , ἀλλ᾽ εἰς πάντα ἐναν-
rum , et filium , cum malus fit ,
τι θαι. τὸν δὲ Κάϊν , καὶ τὸν ᾿Αβὲλ , non honorare ipfum , fed in
omnibus aduerfari. Cainum et
τῷ διαβόλε παῖδας φασί. καὶ ἄλλα δέ Abelem diaboli filios effe tra-
τινα μυθολογῶσι πάσης ἀσεβείας μετά . dunt. Simulquefabulofa qua-
ἕτεροι δέ τινες , μετὰ τὴν ἀπιβίωσιν , damnalia referunt , quæ omnem

ἔλαιον καὶ ὕδωρ ταῖς τῶν τελευτάντων fpirant impietatem . Alii qui-
dam poft mortem oleum et
ἐμβάλλεσι κεφαλαῖς . ἔτω γάρ φασιν aquammortuorum capitibus in-
αὐτὲς καὶ ἀοράτες ἔσεσθαι, καὶ κρείτ . iiciunt , fic fore dicentes vt ipfi
inuifibiles fint , fuperioresque
τες τῶν μεταξὺ ἀρχῶν τε καὶ ἐξεσιῶν. euadantinteriectisdominatio-
74 ) διδάσκεσι δὲ αὐτὲς καὶ ἐπιλέγειν nibus ac poteftatibus . Docent

etiam illos fabulam quandam
μῦθον τινὰ , ὃν ἐντιθεὶς τῷ συγγράμ‐
addere , quam fi fcriptis infe-
#
ματι, κοινωνεῖν τῆς Φλυαρίας ὑπέλα- ram , ineptiarum me focium
duxerim.
Gov. 75)
ΠΕΡΙ 76 ) ΚΟΛΟΡΒΑΣΙΩΝ. β. DE COLORBASIIS . XII .
Nolorbafii autem ex eo
Οἱ δὲΚολοςβάσιοι ἐκ τῇ καλεμένε quem Propatora vocant
Colgubm
primam
72) Пegi r. 'Agx. Def. in Edit. rom. vbi hæc cum fuperioribus cohærent.
(3 ) ἓν δὲ κ. τ. λ. Duo huius nominis libros coinmmemorat Epiph. Hær . 40.
74 ) διδάσκεσι κ. τ. λ. Vid . Epiph. 1. c. c. 7. 75) Carnis quoque refurre-
&tionem negaffe dicuntur. 76) Κολομβ . Ab aliis Κολοβαρσαίοι dicuntur,
Marcofiis adnumerantur a Tertulliano et aliis.
1
304 B. THEODORETI
1%
primam Ogdgadem exftitiffenar . τὴν πρώτην Ογδοάδα γενέθαι τὸν δὲ
rant : Seruatorem vero alii ex tri- Σωτῆρα , οἱ μὲν ἐκ τῶν τριάκοντα Αἰώ-
ginta Aeonibus proceffiffe di-
νων προβληθῆναι φασὶ , διὸ καὶ Εὐδίκη-
cunt, et ideovocariEudacetum ,
τον καλεῖσθαι , ὅτι πᾶν τὸ πλήρωμα δι
* id eft Reneplacentem ,* quia vni,
verfo pleromati placuit patrem αὐτῷ εὐδόκησε δοξάσαι τὸν πατέρα ·
per illum glorificare : alii ex fo- 7 ) οἱ δὲ ἐκ μόνων τῶν δέκαΑἰώνων , ἄλ
lis decem Aeonibus , alii ex λοι δὲ ὑπὸ Χρισῇ καὶ τῷ πνεύματος ,
Chrifto et Spiritu adpieromatis εἰς ςήριγμα τῷ πληρώματος γεγονέναι ,
ftabilitatem ortum effe , Patris-
καὶ τῇ τῇ Πατρὸς αὐτὸν προσηγορία
que nomine Chriftum appellari .
Et alia huiusmodi fabulofa tra- καλέσαι Χριςόν. καὶ ἄλλα δὲ τερα
dunt quamplurima. τολογᾶσι πάμπολλα .
DE BARBELIOTIS SEV ΠΕΡΙ ΒΑΡΒΗΛΙΩΤΩΝ ΗΓΟΥΝ

BORBORIANIS . XIII. 78 ) ΒΟΡΒΟΡΙΑΝΩΝ . γ.
xValentini faminibusBorboria- τῶν 79 )Βαρβηλιωτῶν

Bar ἘκτῶνΒαλεντίνε , ἤγεν Βορ-
σπερμάτων τὸ
norun , vel Naafinorum , vel ‫اد‬ ‫اد‬
Stratioticorum , vel Phemionita . βοριανῶν , ἢ 80) Ναασινῶν , ἢ Στρατιω
rum , quos vocant, impuritas τικῶν , ἢ 81) Φημιονιτῶν καλεμένων ,
pullulauit. Statuerunt enim ἐβλάτησε μῦσος . ὑπέθεντο γὰρ Αἰῶνα
Aeonem quendam expertem in- τινὰ ἀνώλεθρον ἐν παρθενικῷ διάγοντα
teritus in virginali fpiritu , quem πνεύματι, 82) ὃ Βαρβηλώθ ονομάζεσι
Barbeloth dicunt , et abeo præ . τὴν δὲ 83) Βαρδηλωθ αἰτῆσαι Πρόγνω
fcientiam poftulaffe. Et cum
ifta prodiiffet , atque iterum po- σιν παρ᾿αὐτῇ . προελθέσης δὲ ταύτης ,
ftulaffet, prodiife Incorruptibi. εἶτ᾽ αὖθις αίτησάσης , προελήλυθεν
litatem , deinde Vitam æternam . ᾿Αφθαρσία , ἔπειτα Αἰωνία Ζωή . εὖ-
Exhilaratamque Barbeloth con- Φξανθεῖσαν δὲ τὴν Βαρβηλώθ , ἐγκύμο
cepifle , et Lucem peperiffe , quain να γενέσθαι , καὶ ἀποτεκεν τὸ Φῶς .
dicunt Spiritus vnctam perfedig- τῷτο φασὶ , τῇ τῇ 84) Πνεύματος χρι
ne Chriftum effe nominatam . δὲν τελειότητι , ὀνομασθῆναι Χρισόν .
έτος
77) οἱ δὲ κ. τ. λ . Alii Seruatorem a duodecin Aeonibus , qui ab Homine et

Vita deriuati funt , originem habuiffe , ideoque Filium hominis vocari,
putarunt , tefte Epiphanio Her. 35. 78) Βορβ . Nominis Etymon ex-
eunte hoc Capite illuftratur. 75 ) Βαρβλ. Apud Epiph . 1. 1. c .3 Βαρβης
λῖται vocantur.. 8o ) Naar. Alibi Ναπητοί a Noftro vocantur. Vid . Τ . Ι.
p . 543. 81) Φημ . Ex Epiph . refcribendum effe Φηβιωνιτῶν monuerunt qui-
dem nonnulli , fed obftat Codex ille ad quem Fronto Ducæus prouoca-
vit. Vid . Cotelerium I. c . p. 764. Epiphanius habet Φιβιωνῖται. 82) .
Legendum effe ὃν, exittimatGrabius ad Iren . p . 106. fed ex illo Irenæi loco
( l . 1. c. 33. ) perfpicitur , diftinguendum effe Barbelon a Barbeioth . Παρθε
νικὸν πνεῦμα h . 1. non Barbelo ( Aeon fic diftus , quem Nofter ἀνώλεθρον ,
Irenæus non fenefcentem q . αγήρατον vocat) eft, fed Barbeloth , de qua dein-
de in feinin . genere fermo informatur . 83) Βαρβ. Iuxta Irenæum legen-
dum effet Εννοιαν. 84 ) Πνούμ . Irenæum fi fequimur , legendum effet
Πατρός ,
HÆRETIC. FABVL. COMPEND.
VL. CON LIB. I.
305
έτος πάλιν ὁ Χριτὸς ἐπήγγειλεν Νἓν , Chriftus hic rurfus Nin fe

καὶ ἔλαβεν. ὁ δὲ Πατὴς προστέθεικε Pater
velle fignificauit , etetiam
accepit:
vero adiecit Lo-
καὶ Λόγον. εἶτα συνεζύγησαν Ἔννοια gon. Deinde copulati funt
και Λόγος , Αφθαρσία f)και Χριτός ,
Eunca et Logos , Aphtharfia et
Ζωὴ αἰώνιος καὶ τὸ θέλημα, ὁ Νες και Chriftus, Vita æterna et Thelema,
ἡ Πρόγνωσις. ἔπειτα πάλιν ἐκ τῆς Εy. Nüs et Prognofis . Rurfumque
νοίαςκαὶ τῷ Λόγε προβληθῆναι φασὶ ex Ennæa et Logo productum
dicunt Autogenem et cuum eo
85 ) τὸν Αὐτογενῆ , καὶ σὺναὐτῷ τὴν dicunt Autogenem et cum eo
Alethiam, et aliam rurfus factam
᾿Αλήθειαν . καὶ γενέσθαι πάλιν συζυ-
effe coniugationen Autogenis et
γίαν ἑτέραν Αὐτογενᾶς καὶ ᾿Αληθείας . Alethiae . Et quid opus eft alias
καὶ τί δεῖ λέγειν καὶ τὰς ἄλλας προβο- productiones recenfere ex Luce et
λας, τὰς ἐκ τῷ Φωλὸς καὶ τῆς Αφθας . Aphularia : Longa enim eft fa-
σίας ; μακρὸς γὰς ὁ μῦθος , και πρὸς bulainiucunda
iam , nec impia foluin
. Ad hac fed et-
, hebrai-
2
τῷ δυσσεβεῖ καὶ τὸ ἀτερπὲς ἔχων . ca quoque nomina adiecerunt ,
86 ) ἐπιτεθέκασι δὲ τέτοις καὶ Ἑβραϊ . fimpliciores obftupefacere co-
καὶ ὀνόματα , καταπλήττειν τὰς ἁπλε- nantes. Autogenem porro di-
ξέρες πειρώμενοι. τὸν 87 ) δὲ Αὐτογενῆ cunt produxiffe hominem per
88 ) φασὶ προβαλέθαι ἄνθρωπον τέλειον fectum et verum , quem et Ada-
mantem vocant , vnaque cum eo
οι καὶ ἀληθῆ , ὃν καὶ 89 ) Αδάμαντα 2 και productam etiam coniugem, per-
· λᾶσι προβεβλῆθαι δὲ σὺν αὐτῷ καὶ Hinc rurfus
feliam Gnofin .
ὁμόζυγα Γνῶσιν τελείαν . ἐντεῦθεν πά.
oftenfam effe matrein , patrem ,
· λιν ἀναδειχθῆνα~) ι μητέρα, πατέρα, και et filium . Ex Anthropo autem
υἱόν . ἐκ δὲ τῷ Ανθρώπε καὶ τῆς Γνώ . et Gnofi Lignum germinaffe , .
σεως βεβλαςηκέναι Ξύλον · Γνῶσιν δὲ quod ipfum Cognitionem quo-
1
Ex primo autem
και τέτο προσαγορεύεσιν . ἐκ εκ δὲ τῷ que vocant.
angelo productum docent Spiri-
· πρώτε αγγέλε προβληθῆναι λέγεσι
tumfantumn , quem Sapientiam
· Πνεῦμα ἅγιον , 90) ὃ Σοφίαν καὶ Πρέ . etPrunicum appellarunt. Hane
νικον προσηγόρευσαν. ταύτην φασὶν vero dicunt coniugem appeten-
Opus peperiffe , in quo
ἐφιεμένην ὁμόζυγος , Ἔργονἀποκυῆσαι tem *
erat Ignorantia et Arrogantia.
ἐν ᾧ ἦν ῎Αγνοια καὶ Αὐθάδεια . τὸ δὲ Opus vero iftud Protarchontem
Ἔργον τῦτο , Πρωτάρχοντα καλῶσι, (id eft, primum principem ) vo-
καὶ αὐτὸν εἶναι λέγεσι τῆς κλίσεως ποιη- cant , et ipfum effe dicunt crea-
turarumopificem . Idem ipfum
τήν . τῦτον δὲ τῇ Αὐθαδείᾳ συναφθέν‐ autem cumn Arrogantia congref
-
fum ,
* ) και. Defin Edit.tom . 85 ) τὸν Αὐτ. Defibid . 86 ) ἐπιτ . και ἕβρ . ὀνόματα .
Vt Ialdabaoth, Raguel , Eleleth , aliaque , de quibus vide Epiphan. ac Ire-
næum . 87) δέ. Ex Edit. rom . infertumn . 88) φασί . Ex eadem Edit. fip-
pletum . Ibid . eft προβάλλεθαι. $9) Αδάμ . καλ . Quoniam neque ipfe do-
matus eft , neque ii ex quibus erat. Ita Irenæus , c. 33. 90) Edit. rom.
ὃ καὶ Σοφίαν Πρένικον κ. τ. λ. De effeminata mollitie nomen lovos ex
plicat Nicetas in Thefauro Orthodoxia , l. 1. Eodem fere modo Epipha-
nius 1. c . noninis Etymon illuftrar.
B. Theod . Tom . IV . -V
ETI
B. THEODOR
308
adiiciunt plurima, quæ et impie πάμπολλα 99 ) προστιθέασι δυσσεβείας

tate plena funt , et nihil habent ὁμὲ καὶἀηδίας μετά . καὶ τὸν ὀφιόμος-
iucunditatis.
memillum Iam ferpentifor
Michaëlem et Saman . Φον δὲ ἐκεῖνον Μιχαὴλ καὶ Iod ) Σα
na vocalit . Et prophetas diui. μαννὰ ὀνομάζεσι. καὶ τὰς προφήτας

dunt , ac filiis feptem pro arbi- διαιρεσι, καὶ τοῖς ἑπτὰ υἱοῖς ὡς θέλεσιν
trio diftribuunt. Sethum diui- ἀπονέμεσι. καὶ τὸν Σὴθ θείαν τινὰ δύο
dicunt am potent
, eamque
nam quand iam Se
obcaufain effe ναμιν εἶναι φασί. διὸ καὶ 1 ) Σηθιανο
προσηγορεύθησαν τὸν δὲ Ἰησῶν ἀλλον
thiani
ro appellati
alium funt
a Chrifto . Iefum
effe ve-. λέγεσι παρὰ τὸν Χριςόν · καὶ τὸν μὲν
ftatuunt
et Iefum quidem exVirgine na- 2 ) Ἰησῶν ἐκ τῆς παρθένε γεννηθῆναι ,
tum effe , Chriftum autem de τὸν δὲ Χρισὸν ἐρανόθεν εἰς αὐτὸν καθελ-
calis in ipfum defcendiffe. Di- θεν. φασὶ δὲ καὶ τὲς ἀποζόλες πλα-
cunt
tos etiam apoftolos erraffe
Seruatoriscarnem , ra- νηθῆναι , νενομικότας τῷ Σωτῆρος ἀνα-
refurrexif
fe . Sunt exeis qui dicunt Chri. ςῆναι τὴν σάρκα . τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν
trans- φασὶν , εἰς ὄφεως εἶδος ἑαυτὸν ἐκτυπώ-

ftum in ferpentis fpeciem
iiffe . Atque hoc modo miferi . σαντα τὸν Χρισὸν , εἰς τὴν τῆς παρθένε
illi diatum gpoftolicum intelli- μήτραν εἰσδύναι.καὶ ὅτω νοῦσιν οἱ δεί-
•
gunta ) , Qui cum in forma Dei λαιοί τὴν ἀποςολικὴν ῥῆσιν · ὃς ἐν μοζα
effet, non rapinam arbitratus eft
effefe æqualemDeo , fed exina . Οῇ Θεῷ ὑπάρχων , εχ ἁρπαγμὸν ἡγή-
niuit feipfum , formam ferui ac- σατο τὸ εἶναι ἶσα Θεῷ , ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἐκές
cipiens. Quidamautein ferpen- νωσε μορφὴν δέλε λαβών. τινὲς δὲ αὐτ

tem ipfum dicunt confuetudi-
τὸν τὸν ὄφιν τῇ σοφίᾳ συνεῖναι φασὶ ,
nem habere cum fapientia , et
tanquam cum aduerfario , cum καὶ ὡς ἐναντίῳ Θεῷ τῷ ποιητῇ πολεμῶν ·
Deo creatore bellantem , Ada- τα, τὸν ᾿Αδὰμ ἐξαπατῆσαι , καὶ δέδω-
mum decepife , et cognitionem κέναι τὴν γνῶσιν , καὶ τότε χάριν εἰςῇ-
dentiffimum dictum effe ferpen- θαι φρονιμώτατον εἶναι πάντων τὸν
tem , et flexuofam inteftinorum ὄφιν. καὶ τὴν πολυέλικτον δὲ τῶν ἡμέ2
noftrorum pofitionem
corpus imitari ferpentis
, genitalem fer . τέρων ἐντέρων θέσιν τῷ ἔφεως περικε
pentis fapientiam oftendentem . θαι τὸ σῶμα , δεικνύσαν τὴν ζωογόνον
Hac de caufa ferpentem quo- σοφίαν τε ὄφεως. διά τοι τέτο καὶ προσ
* que adorant. * Quem carini-
hibus quibusdam delinitum in κυνῶσι τὸν ὄφιν . ὃνἐπῳδαῖς τισι κατα
tenebris nutriunt , et in exte . θέλξαντες , ἐν σκότει τρέφεσι, καὶ τῇ τε ·
λετῇ
99 ) προστ.- μετά . Ex Treno hac , fi opera pretium effet ,facile fuppleri pof
fent. Parum hæc fomnia differunt a Saturnili figonentis . Vid . fupra ,
p.290. 100) Σαμ . Dubito , nun ex fola Irenei autoritate refcribendum
fit Σαμαήλ , vt Cotelerio aliisque vifum eft. Video enim ex Obferuarioni-
bus Maffueti ad Iren . 1. 1. c. 34. non omnes Codices confentire in lectione
Samaël. 1) Σης . Scilicet a Setho filio Adami , non a Semno filio Noachi,
vt nonnullis vifum eft . 2 ) Ιησ, Edit. tom. θεόν.
a) Philipp. 2, 6.7.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. I. 309
λετῇ τῶν μυσαρῶν αὐτῶν μυτηρίων τῶ . crandorum myfteriorum fao-

τον τῇ τραπέζῃ προσφέρεσν · ἐπιδάν . rum ritu in menfam inferunt :
τος δὲ αὐτῷ , τῶν ἄρτων ὡς ἡγιασμένων vbiautem adfcenderit , panibus
tanquam fanctificatis vefcuntur.
μεταλαγχάνεσιν .
ΠΕΡΙ ΚΑΙΝΩ Ν . LÉ. DE CAINIS. XV .
lii autem , quos Caïnos vo-
λλοιδὲ , ὃς 3)Καΐνες ὀνομάζεσι , καὶ
"A" Α ' cant, et Caïnum dicunt
τὸν Κάϊν Φασὶν ἐκ τῆς ἄνωθεν αὐ.
fuperna auctoritate liberatum , et
θείας λελυτρωθαι, 4 ) καὶ τὸν Ησαΰ, Efauum et Corah et Sodomitas,
καὶ τὸν Κορὲ , καὶ τὰς Σοδομίτας , καὶ ceterosque omnes eiusmodi , co-
πάντας δὲ τὲς τοιέτες συγγενῆς ἰδίες gnatos fuos confitentur , eosque
odio habitos a creatore, fed nihil
ὁμολογῶσι, καὶ τέτες ὑπὸ μὲν τῷ ποιητ
eo noxa accepife . Sapien-
* το μισηθῆναι , μηδεμίαν δὲ βλάβην εἰσ . ab
tia enim quod in ipfis habebat
δέξασθαι. ἡ γὰρ σοφία ὅπερ εἶχεν ἐν ab eis eripuit . Sed et prodito-
αὐτοῖς , ἀνήρπασεν ἐξ αὐτῶν. καὶ τὸν rem Iudam folum ex omnibus
· προδότην δὲ Ιέδαν μόνον ἐκ πάντων τῶν apoftolis dicunt hanc cognitio-
τον
ἀποτόλων ταύτην ἐχηκέναι τὴν γνῶσιν nem habuiffe , et ideo proditio-
nis myfterium peregiffe . Pro
φασὶ , καὶ διὰ τῦτο τὸ τῆς προδοσίας
ferunt etiam illius euangelium ,
ἐνεργῆσαιμυςήριον.
2 προφέρεσι δὲ αὐ · quod ipfi compofuerunt : main
τῷ καὶ εὐαγγέλιον , ὅπερ ἐκεῖνοι συντε . ille laqueum mox induit merce-
θάκασιν · ἐκεῖνος γὰρ εὐθὺς τὴν ἀγχό . dem proditionis . Et cum ea fa-
νην ἔλαβε τῆς προδοσίας μιθόν . και ciunt quæ funt vetita, angeli ali-
cuius nomen inuocant, tanquam
τα απειρημένα πράτζοντες , ἀγγέλω ili videlicet intemperantiam of
τινὸς ἐπιλέγεσιν ὄνομα , ὡς ἐκείνῳ δῆ . ferentes; atque hoc vnaqua-
in
θεν τὴν ἀσέλγειαν χαριζόμενοι. καὶ que impudicitiæ fpecie faciunt.
τῦτο ἐφ᾽ ἑκάσης ἰδέας ἀκολάς8 ποιῆσιν. Effe enim pro variis impudici-
5) εἶναι γὰρ τοῖς τῆς ἀκολασίας εδεσιν tiæ fornis pari numero angelos
e
ἰσαρίθμες τινὰς ἀγγέλως λέγεσιν , ο quosdam , qui operibus illis co-
luntur.
θεραπεύονται τοῖς δρωμένοις .
DE ANTITACTIS, XVI.
6) ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΤΑΚΤΩΝ. Κ
> uerunt et
σαν δὲ καὶ ἄλλοι τινὲς , ὃς Αντιτά .fummitas vocabant, impii,
κτας ἐκάλεν , ἀσεβῶς , οἳ τὸν qui magnum ignotum Deum ,
vt
μέγαν ἄγνωτον Θεόν, ὡς αὐτοὶ λέγεσι, ipfi dicunt , patrem fuam appel-
· πα ]έρα οἰκεῖον ὠνόμαζον . τῦτον δὲ ἀγα- labant. Hunc vero effebonum ,
et Deum creatorem : vnum au-
θὸν εἶναι, καὶ Θεὸν ποιηθήν · ἕνα δέ τινα cem quempiam
ex iis qui ex
τῶν ὑπ᾽ αὐτῷ γεγονότων ἐπισπᾶραι ζω eo geniti erant , feminaffe zi-
V 3 zania ;
1 3) Καϊνούς. Alia nomina vid . fupra , p.289.Schol. 15. His addimus , eos quo-
que Iudaitas et Iudzos vocatos effe , a Iuda proditore . 4) καὶ τὸν κ.τ.λο
His gemina vide apud EpiphaniumHær.38 . et Iren. 1.1 . C.35 . 5) εἶναι
γὰρ κ . τ.λ. Ad hunc locum conf. Iren . et Epiph. Il. cc. 6) Περὶ Αντιτ .
Hunc titulum Edit. rom . ponit ante ἕνα δέ τινα κ . τ. λ. Quæ præcedunt ,
ibid . Capiti XV. fubiiciuntur.
310 B. THEODORETI
zamia; qui in nos omnes ,vt ipfi di. ζώνια˙ ὃς καὶ πάντας ἡμᾶς , ὡς αὐτοὶ
cunt, mala intecit, vt qui opti- λέγεσι, κακοῖς περιέβαλεν , ἀντιταξά
mo Patri noftro reftiterit. Quo
μένος ἡμῶν τῷ ἀγαθωτάτω πατρί.
fit vt nos quoque illi refifta .
δὴ χάριν , καὶ ἡμᾶς ἀντιτασσόμεθα
anus, ad vit ion em patr is t
eiusleg ; αὐτῷ , εἰς ἐκδίκησιν τὸ πατρὸς ἀνθιά
μενοι τοῖς νόμοις αὐτῷ . καὶ ἐπειδὴ ὗτος
ipfe dixit , Nonmachaberis ,nos,
inquit , mcechemur , vt eius præ- εἶπεν Οὐ μοιχεύσεις , ἡμᾶς φησὶ μοι
εν ἐπὶ καταλύσα τῆς ἐντολῆς
ceptum infiingamus . Hos ma- χεύσωμ
m
loru inue ntor es iure qui spi am αὐτ ῷ τέτ ες εἰκότως ἄν τις ἐφευρετας
dixerit , qui libidinibus fuis bla. ὀνομάσοι κακῶν , οἳ ταῖς ἀσελγείαις τὰς
fphemias adiungunt, βλασφημίας συνάπτεσιν .
DE PERATIS. XVII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΕΡΑΤΩΝ . Κ
demes vero . Caryftius , et
δέμης δὲ ὁ Καρύσιος, καὶ ὁ Πέρα-
Peraticus Euphrates , a quo Α
Peratæ di& ti funt qui inhorum τικὸς Εὐφράτης, ἀφ ' ἑ Περάται
fiat fententia , mundum vnun προσηγορεύθησαν οἱ τέτων ὁμόφρονες ,
effe docent tres in partes diui. ἕνα κόσμον εἶναι φασὶ τριχῆ διηρημέ
fum . Et partem quidem vnam νον
vov˙· καὶ τὸ μὲν ἓν μέρος , οἷόν τινα της
inftar magni cuiusdam fontis ef γὴν εἶναι μεγάλην , εἰς ἄπειρα διαίξε
fe , quæ in infinita diuidicogita . Θῆναι τῷ λόγῳ δυνάμενον .τὴνδὲ πρώ
ftionem Trinitatem appellant , την τομὴν Τριάδα προσαγορεύεσι , και
eamque vocart bonum perte καλᾶσιν αὐτὴν ἀγαθὸν τέλειον , μέγε
"
ctum , magnitudinem paternam . 9ος πατρικόν, τὸ δὲ δεύτερον , δυνάμεων
Secundam vero , poteftatum in- ἀπείρων τὸ πλῆθος, τὸ δὲ τρίτον και
finitarum multitudinem . Tur λᾶσιν ἰδικόν. καὶ τὸ μὲν πρῶτον ἀγέν
tiam denique fpecialem vocant.
Et primam quidem dicunt inge . v]ον λέγεσι, καὶ ὀνομάζεσι τρεῖς θεὸς ,
nitam , et noninant tres Deos , τρεις λόγες , τρῶς νᾶς , τρεῖς ἀνθρώ
tres fermones , tres mentes , tres πες , ἄνωθεν δὲ ἀπὸ τῆς ἀγέννησίας ,
homines , E fuperis autem ab
ingenito et prima diuitionemun . καὶ τῆς πρώτης το κόσμο διαιρέσεως ,
di , fub ipfam mundi contium- παρ' αὐτὴν τὴν τῷ κόσμο συντέλειαν ,
mationem , intemporibus He · ἐν ταῖς Ἡρώδες χρόνοις κατεληλυθέναι
rodis defcendiffe hominem quen-
dam triplicisnature , trium cor . τριφυῆ τινὰ ἄνθρωπον , καὶ τρίσωμον ,
porum , et triplicis poteftatis, καὶ τριδύναμον, καλέμενον Χριςόν · καὶ
બે
Chriftum nomine, et pertranfit διελθεν τόν τε αγέννητον κόσμον , καὶ
fe tum ingenitum inundum , tum
per fe genitum , veniffeque in τὸν αὐτογενῆ , καὶ ἐλθεν εἰς τόνδε τὸν
hunc mundum in quo fumus. κόσμον ἐν ᾧ ἐσμέν . κατελθὼν δὲ ὁ Χρι
Qui erga defcendit Chriftus ,
eficiet vt ad fuperiorated . 5ὸς, τὰ μὲν ἄνωθεν καλενηνεγμένα ἐπο
eant quæ e fuperis defcende. νελθεῖν ἄνω παρασκευάσει , τὰ δὲ τέ

runt , et quæ his infidiata funt τας ἐπιβελεύσαντα παραδώσει καλά
aradet fupplicio . Atque inge-
nitum quidem nundum , εἴ σε καὶ τὸν μὲν ἀγέννητον κόσμον , καὶ
τὸν
HERETIC. FABVL . COMPEND . LIB . I. 311
τὸν αὐτογενῆ , σωθήσεσθαι λέγεσι τg . per fe genitum feruandos di-

τον δὲ τὸν κόσμον ἀπόλλυσθαι , ὃν ἰδικὸν cunt : perire autem hunc mun-
dum , quem fpecialem nomi
ὀνομάζεσι . nant.
ΠΕΡΙ ΜΟΝΟΙΜΟΥ . ιή. DE MONOIMO. XVIII.
ονόϊμον τὸν ῎Αραβα λέγεσιν ἐκ onoïmum Arabem tradunt
Movéipov Tov " Acecos Aéyson It To Mfumta occafione ex arithme
ἀριθμητικῆς ἐπισήμης λαβόντα
τὰς ἀφορμὰς , τὴν οἰκείαν αἵρεσιν δια- tica fcientia fuam hærefin con-
didiffe .
πλᾶσαι .
ΠΕΡΙ ΕΡΜΟΓΕΝΟΥΣ . 9. DE HERMOGENE . XIX .
δὲ Ἑρμογένης η7)ἐξ
) ὑποκειμένης |fermogenes
materiaautem ex fubie
Ὁ ὕλης καὶ συναγεννήτε τὸν Θεὸν nito Deum dicit omnia creaffe.
ἔφη δημιεργῆσαι τὰ πάντα . αδύνατον impofitiie enim effefolidius ho
γὰρ ὑπέλαβεν ὁ ἐμβρόν
\ τητος καὶ τῷ ino exiftimabat etiam Deo vni ,
Θεῷ τῶν ὅλων, ἐκ μὴ ὄντων δημιεργών verforum , vt ex nihilo crearet,
έτος τῷ Κυρίῳ τὸ σῶμα ἐν τῷ ἡλίῳ εἶ- # Idem Dominicorpus in fole de-
pofitum effe dixit : diabolum au-
πεν αποτεθῆναι , τὸν δὲ διάζολον και tem et dæmonas in materiam re-
τὲς δαίμονας εἰς τὴν ὕλην ἀναχθήσε fundendos. Contra hunc feri-
θαι. κατὰ τότε συνέγραψε Θεόφιλος pfit Theophilus Antiochenus
ὁ τῆς ᾿Αντιοχέων ἐπίσκοπος , καὶ Ὠρι- epifcopus , et Origenes fimiliter.
γένης ὡσαύτως, κατὰ δὲ Βαλεντίνε , Contra Valentinum autem , eos

que qui ab illo prodierunt , et
καὶ τῶν ἐξ ἐκείνε , καὶ Εἰρηναῖος , και frenais , et Cleinens , et Ori-
8) Κλήμης , καὶ Ὠριγένης . genes.
ΠΕΡΙ ΤΑΤΙΑΝΟΥ ΚΑΙ * DE TATIANO , ET HY · *
ΥΔΡΟΠΑΡΑ ΣΤΑΤΩΝ , ΗΤΟΙ DROPARASTATIS , VEL
ΕΓΚΡΑΤΙΤΩΝ . 4 κ. ENCRATITIS . XX.
.
Τατιανὸς δὲὁ 2 Σύρος , σοφικὴς ἐγεγός " atianusvero Syrus, Sophi
2 καὶ
θεσπεσίε Ιετίε τε μάρτυρος ἐγένετο vini quoque Iuftini martytis di-
φοιτητής. μετὰ δὲ τὴν τῷ διδασκά . fcipulus. Poft magiftri vero
λg τελευσιν , ἐπόθησε γενέθαι προ- mortem , hærefeos princeps fieri
κάτης αἱρέσεως . 9 ) ἠφανίσατο δὲ τὰς voluit . Figmenti porro mate-
τε πλάσματος ἀφορμὴς , ἀπὸ μὲν riam emendicauit , a Valentino
Βαλεντίνε , τῶν Αἰώνων τὰς προβολάς, quidemn Aeonum praduationes ,
V 4 aSa
η ) ἐξ ὕλης. Materiam , vt videtur , cum Pleromate permutauit. Qui eius

doctrinam fequebantur, Materiarii paffim a Tertulliano aliisque vocantur.
8) Κλ . Ed . rom. Κλήμην . Vid . p.293. Schol. 32. 9) ἠρανίσατοκ.τ.λ. Εius
doctrinam non nifi indigeftam variorum errorum congeriem fuiffe teftatur
Irenæus 1. 3. c. 38. Eoden tefte nouas quoque opiniones , vt credulo-
rum plaufus mereretur , excogitauit. Huc refertur eius Hypothefis de
Adamo non faluato etc.
312 B. THEODORETI
i Saturnilo autem et Marcione , ἀπὸ δὲ Σατορνίλε καὶ Μαρκίωνος , τὸ

quod nuptias refpuat,et animan- τὸν γάμον βδελύττεσθαι , καὶ τὴν τῶν
tium vinique vfum. Hunc ha-
bent ducem quiHydroparofata ἐμψυχῶν, καὶ τὴν τῷ εἶνεμετάληψιν .
bent ducemqui Hydroparotata τέτον ἔχεσιν ἀρχηγὸν οἱ λεγόμενοι
et Encratitæ dicuntur. Hydro-
paraftatæ autem vocantur , quod Υδροπαραςάται καὶ Ἐγκρατίται .
aquam provino offerant : Encra- 10) Υδροπαρατάται δὲ ὀνομάζονται
titæ , quod nec vinum bibant, nec ὡς ὕδωρ ἀντὶ οἴνε προσφέροντες˙ Ἐγ
animatis vefcantur . Ab his au- κρατιτα δὲ, ὡς μήτε οἶνον πίνον ]ες, μή-
i tem abftinent , tanquam malum
abhorrentes. Cælibatun quo- τε τῶν ἐμψύχων μεταλαμβάνοντες .
que obferuant, nuptias fcortatio- ἀπέχονται δὲ τέτων, II) ὡς πονηρὸν μυ-
nem appellantes , et legitimam σατζόμενοι . καὶ τὴν ἀγαμίαν δὲ μετία .
coniunêtionem diabolicam vo- σι , πορνείαν τὸν γάμον προσαγορεύον-
cantes . Hic euangelium , quod τες , καὶ τὴν ἔννομον κοινωνίαν διαβολι-
Diateffaron dicitur , compofuit , τὴν ὀνομάζοντες . ἔτος καὶ τὸ διὰ τεσ
amputatis genealogiis , et aliis
omnibus , quæ Dominum exfe σάρων καλέμενον συντέθεικεν εὐαγγέ
mine Dauidis fecundum carnem λιον , τάς τε γενεαλογίας περικόψας ;
natum oftendunt. Eoque vfi καὶ τὰ ἄλλα ὅσα ἐκ σπέρματος Δαβὶδ
funt non modo qui eius erant κατὰ σάρκα γεγεννημένον τὸν Κύριον
&
fectæ , fedii etiam qui apoftolica δείκνυσιν . ἐχρήσαντο δὲ τέτῳ , ὦ μόνοι
doginata fequebantur , compofi . οἱ τῆς ἐκείνη συμμορίας , ἀλλὰ καὶ οἱ
tionis fraudem non cognofcen . τοῖς ἀποτολικῖς ἑπόμενοι δόγμασι, τὴν
tes, fed fimplicius tamquam com. τῆς συνθήκης κακεργίαν ἐκ ἐγνωκότες ,
pendiario libro vtentes, Naftus ἀλλ᾽ ἁπλέτερον ὡς συντόμῳ τῷ βιβλίῳ
fum etiam ipfe libros huiusmo- χρησάμενοι. εὗρον δὲ καγὼ πλείες ἢ
di fupra ducentos in honore ha. διακοσίας βίβλες τοιαύτας ἐν ταῖς πως
bitos in ecclefiis noftris , quos ἡμῖν ἐκκλησίαις τετιμημένας , καὶ πά-
omnes in vnum congeftos fepa · σας συναγαγὼν ἀπεθέμην, καὶ τὰ τῶν
fui , et pro his quatuor euangeli- τετάρων εὐαγγελικῶν ἀντεισήγαγον
ftarum euangelia introduxi. εὐαγγέλια .
DE SEVERO. XXI . ΠΕΡΙ ΣΕΥΗΡΟΥ . και

Tuius doctrinæ fuccedens Se-
Η verus , de fuo nomine
δεξάμενος, 12) ἐκ τῆς οἰκείας προσ-
quos deceperat appellauit . In ηγορίας τὲς ὑπ᾽ αὐτῷ πεφενακισμένες
de eft quod Encratitas non- ὠνόμασεν , ἐντεῦθεν Σευηριανὲς τινὲς
nulli Seuerianos vocant. Ηἱ τὲς Ἐγκρατιτὰς καλῦσιν . ἔτοι καὶ
er divini Pauli epiftolas , et τῷ θες Παύλε τὰς ἐπιςολάς , καὶ τῶν
πράτ
10) Ἕδροπ . κ. τ . λ. Editio romn . præmittit titulum , Διατί υδροπαρατάται καὶ
ἐγκρατιταὶ λέγονται ; 11 ) ὡς που, μυσ . Epiph . Hær . 47. κατὰ φόβον και
ἐνδαλμὸν τῇ μὴ καταδικαθῆναι ἀπὸ τῆς τῶν ἐμψύχων μεταλήψεως, 12) ἐκ τῆς
κ.τ.λ. Falluntur itaquequinominis rationem a morum feueritatevel du-
riori viuendi genere defumtum effe putant, Diftingue autem Seuerianos
hasce a Seueritis f . Monophyfitis .
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB . I. 313
πράξεων τὴν ἱςορίαν ἐκβάλλεσι, κατὰ aftuum hiftoriam reiiciunt. Con-

τέτων συγγράφει Mεσανὸς τῆς ἀλη- tra quos fcribit Mufanus verita-
θείας συνήγορος , καὶ 13) Κλήμης ο tis patronus , et Clemens Stro-
Στρωματεὺς, καὶ † ) ᾿Απολινάριος, ὁ τῆς mateus , et Apolinarius Hiera-
politanus in Phrygia epifcopus ,
κατὰ Φρυγίαν ἱερᾶς πόλεως γεγονὼς
et Origenes.
ἐπίσκοπος , καὶ Ωριγένης .
DE BARDESANE ET
ΠΕΡΙ ΒΑΡΔΗΣΑΝΟΥ 14) ΚΑΙ HARMONIO. XXII.
῾ΑΡΜΟΝΙΟΥ . xB'.
autem + Syrus ,
15)) αςδησάνης δὲ ὁ Σύρος , ἐξ Ἐδέσης Barder inesnatus , Marci Veri
Edefæ
ὁρμώμενος , ἐν ταῖς 16 ) Οὐήρg Cafaris temporibus foruit.
Μάρκε Καίσαρος ἤκμασε χρόνοις . τῷ . Hunc ferunt * multa de Valen-
τον φασὶ πολλὰ τῆς Βαλεντίνε περικό . tini fabulis refecuiffe . Multa
και μυθολογίας , πολλὰ δὲ καὶ τῇ Σύ • etiain Syrorum lingua feripfit ,
ζων συνέγραψε γλώτη , καὶ ταῦτα τι- quæ alii quidam in græcan
Incidi et ego
νὲς μετέφρασαν εἰς τὴν Ἑλλάδα φωνήν . transtulerunt .
ἐντετύχηκα δὲ καγὼ λόγοις αὐτῷ , καὶ in libros eius , quos aduerfus
κατὰ ειμαρμένης γραφεῖσι , καὶ πρὸς fatum fcripferat , et contra hæ-
τὴν Μαρκίωνος αἵρεσιν , καὶ ἄλλοις ἐκ refin Marcionis , et in alios non
Narrant et Harmo-
ὀλίγοις . φασὶ δὲ καὶ ῾Αρμόνιον , τότε paucos.
παῖδα γενόμενον , ἐν ᾿Αθήναις τὴν Ἑλ . nium , qui huius fuit filius , lin-
ληνικὴν παιδευθῆναι φωνήν. πολλὰ δὲ guam græcam Athenis didiciffe .
καὶ ἔτος συνέγραψε, τῇ Σύρων γλώτῃ Multa porro Syriaca lingua fcri
χρησάμενος . τὴν τῶν ἀμφοτέρων δὲ pfit. Vtriusque autem errorem
πλάνην Ἐφραὶμ ὁ Σύρος ὁ πανεύφη . Ephraim Syrus vir celeberrimus
ftrenue confutauit.
μος γενναίως διήλεγξεν .
ΠΕΡΙ · ΦΛΩΡΙΝΟΥ ΚΑΙ DE FLORINO ET
ΒΛΑΣΤΟΥ . BLASTO . XXIII .
κγ.
' ed et Florinus et Blaftus ,
ΚαὶΦλωρῖνος δὲ , καὶΒλάχος , εἰς τὸν Sedprefbyterorum in albo Ro-
τῶν ἐν Ῥώμῃ πρεσβυτέρων συντε‐
mæ confcripti , in Valentini pe-
λῶντες κατάλογον , εἰς τὴν Βαλεντίνε ftem declinarunt . Ferunt au-
λώδην ἀπέκλιναν . 17) τέτων φασὶ τὴν tem beatiffimum Irenaum, cum
νόσον τὸν τρισμακάριον Εἰρηναῖον όλο. horu morb
m um deploraret , ad-
Φυρόμενον , τὴν κατὰ Βαλεντίνε ποιή- verfus Valentinum fcripfis-
σαοθαι συγγραφήν . ὗτοι μὲν ἐν ἅπάνες ( Atque hi quidem omnes
a Si-
13) Κλ. Edit. rom . Κλήμης. †) ᾿Απολ. Vid . infra , ad 1.3. c. 2, 14) και Agu
Ex Indice pag. 264. hac addere vifum eft , 15 ) Βαρδ . Epiph. Hær.56. Βαρδής
σιάνης . 16) Οὐκρε . Edit. rom. Σευήρε, 17) τέτων κ. τ.λ. Ex Fragmento
Epiftolæ Irenai ad Florinum colligitur , nouam fuiffe Florini doctrinam .
Iure itaque dubitatur , num illa Irenæo occafionem contra Valentinianos
fcribendi dederit ? Vide Dodwellum copiofe et erudite de hoc argumen
to difputantem in Diff. fexta in Irenæuin,
314 B. THEODORETΙ
a Simone exorfi
cognata ἀρξάμενοι , συγγενῆ
ἀπὸ τῷ Σίμωνοςἀπεκύ
inter fe dogmata protulerunt ; τιν αλλήλοις ησαν δόγματα ,
Aeonas quosdam nominantes "
et Aeonum productiones , et Αἰῶνας τινὰς ὀνομάσαντες , καὶ πρόδο-
alias productionum proudio . λὰς Αἰώνων , καὶ ἄλλας πρόβολὰς προ
nes. βολῶν .
DE CERDONE ET ΠΕΡΙ ΚΕΡΔΩΝΟΣ ΚΑΙ

MARCIONE. XXIV. ΜΑΡΚΙΩΝΟΣ . zed.
Tarcion autem et Cerdon, C
Marius doctor , fumferunt et αρκίων δὲ , καὶ Κέρδων ὁ τότε διδά .
Mc
ipfi quidem ex Simonis impo-- σκαλος , καὶ αὐτοὶ μὲν ἐκ τῆς
ftura materiam blafphemnia , fed 18 ) Σίμωνος ἐξαπάτης ἔλαβον τῆς βλά

aliam impietatis viam excogita σφημίας τὰς ἀφορμος , ἀλλ᾿ ἑτέραν
runt. Cerdo enim ,
qui Antoni. ἐκαινοτόμησαν ἀσεβείας ὁδόν. ὁ γὰρ δὴ
ni prini temporibus fuit , alium Κέρδων , ἐγένετο μὲν ἐπὶ ᾿Αντωνίνε τε
Deum effe dixit patrem Domini πρώτε , ἔφη δὲ , ἄλλον εἶναι Θεὸν τὸν
noftri Iefu Chrifti, ignotum pro-
phetis : alium vniuerfi condito . πατέρα τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησὲ Χρις8 2,
rem , legisquemofaica latoremn ; ἄγνωσιν τοῖς προφήταις , ἄλλον δὲ τῷ
atque hunc quidemn iuftum efle , παντὸς ποιητὴν , καὶ τῇ νόμο τῇ Μω-
2
illum vero bonum . Hic enim , σαϊκό νομοθέτην · καὶ τὸν μὲν εἶναι δια
inquit, in lege præcipit, oculum καιον , τὸν δὲ ἀγαθόν . ὁ μὲν γὰρ ἐν τῷ
pro oculo ,dentem pro dente ex νόμῳ , φησίν, ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμῶ
fcindere : ille vero bonus iubet καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος ἐκκόπτειν πα
.
in euangelio , dextram maxillam ρεγγυά . ὁ δὲ ἀγαθὸς ἐν τοῖς εὐαγγε
pulfanti alteram obuertere , et ei
δίοις κελεύει τῷ ῥαπίζοντι τὴν σιαγόνα
qui tunicam vult tollere , pal τὴν δεξιάν , ςρέψαι καὶ τὴν ἄλλην , καὶ
lium etiam dare a). Et ille rurfus
βελομένῳ λαβεῖν , προσ
inlege iuffit diligere amicum , τῷ τὸν χιτῶνα 2
δἶναι καὶ τὸ ἱμάτιον. καὶ ὁμὲν ἐν τω
et odio habere inimicum : hic
vero iufit etiam inimicos dili. νόμῳ προσέταξεν ἀγαπᾶν τὸν φίλον ,
gere b) . Nec ftolidus animaduer . και μισῶν τὸν ἐχθρόν · ὁ δὲ καὶ τὰς
tit, quod etiamn in lege preci· ἐχθρὲς ἐκέλευσεν ἀγαπᾶν. καὶ ἐ σύν .
piat errantemn inimici bouen re- οἶδεν ὁ λίαν ἐμβρόντητος , ὡς καὶ ἐν τῷ
ducere c), et iumentum quod ce- νόμῳ διαγορεύει, τὸν πλανώμενον τῷ
ciderit erigere d ), et auxilio indi · ἐχθρῶ βἓν ἐπανάγειν , καὶ τὸ πεπλω
gentem inimicum non defpice κὸς κτῆνος συνανιζάναι , καὶ μὴ περιο-
ree ) : et * quodqui folus ab eo ζῶνρᾶν τὸν ἐχθρὸν βοηθείας δεόμενον. καὶ
bonus vocatur, eiqui fratremnftul . ως ὁ παρ᾽ αὐτῷ μένος καλέμενος αγα-
tum vocat gehennam mineturf ) , 9ὸς , τῷ μωρὸν καλῶντι τὸν ἀδελφὸν
iuftumque fe docens dixerit g ) , ἠπώλησε γέενναν · καὶ δεικνὺς ἑαυτὸν
Qua inenfura metiinini , iterum δίκαιον εἶπεν , ᾧ μέτρω μετρᾶτε , ἀντι-
μετρη-
18 ) Σίμωνος . Epiph . Har. 41. addit και Σατορνίλε. De Cerdone plura ha-
bet Tertull. in libro de Prefeript. Adde Irenæum l. 1. c . 28. et 1. 3. c . 4 .
α ) Matti , 5 , 38-40 . b ) Ib . v . 43. 44. c) Exod. 23, 4. d) Ib . v. 5. e) Prov. 25, 21.
f) Matth. 5, 22. g) Luc. 6, 38.
ΗÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB. I. 315
μετρηθήσεται ὑμῖν. 19 ἀλλὰ τὸ ταῦτα menfirabiturvobis . Verum ifta

διελέγχειν ἐ τῷ παρόντος καιρῷ · ἄλ refutare non prafentis eft reins
Poris , prafertim cum ab iis
λως τε καὶ τοῖς τὰς θείας ἀνεγνωκόσι
qui diuinas Scripturas legerunt,
γραφὰς εὐφώρατος ἄγαν ἡ βλασφη . deprehendi facile poffit have big-
μία . 20) Ὁ δὲ Μαρκίων ὁ Ποντικὸς , fphemnia. Marcion vero Ponti-
ταῦτα παρὰ Κέρδων ος παιδευ θείς , ἐκ cus , cum hæc a Cerdone didicif
fet, tradita fibi
ἔφερξε τὴν παραδοθεῖσαν διδασκαλίαν , tus non fuit, feddotirin a conten
auxit impieta-
αλλ ' ηὔξησε τὴν αἰσέβειαν . 21 ) τέταρας tein . Quatuor enim ingenitas
γὰρ ἀγεννήτες ἐσίας τῷ λόγῳ διέπλα . fubftantias oratione fua finxit :
σε. καὶ τὸν μὲν ἐκάλεσεν ἀγαθόν τε et alium quidem bonum et in-
καὶ ἄγνωτον , ὃν καὶ πατέρα προσηγός cognitum dixit , quem et Domis
ξευσε τῷ Κυρίῳ τὸν δὲ δημιεργόν τε καὶ ni patrem appeliauit : alium
creatorem et iuftum , quem et a
δίκαιον ,ὃν καὶ πονηρὸν ὠνόμαζε . καὶ malum nominauit : et prater
‫ او‬τὴν ὕλην ,κακήν τε ἦσαν, hæc materiam , quæ mala fit, et

πρὸς τέτοις
καὶ ὑπ᾽ ἄλλῳ κακῷ τέλεσαν . τὸν δὲ alii malo fubft. Creatorem
δημιεργὸν περιγενόμενον τῷ κακῷ , την autem malo deuiato materiami
ὕλην λαθῶν τε , καὶ ἐκ ταύτης δημιες . accepiffe , ex eaque omnia creat
γῆσαι τὰ σύμπαντα · ἐκ μὲν τῷ καθα. fe : ex eo quidem quod purifi
ρωτάτε , τὸν ἐρανὸν, ἐκ δὲ τῷ λοιπῶ , mum erat , calum , ex reliquo
τὰ τοιχεία τὰ τέταρα ,9 ἐκ δὲ τῆς quatuor elemnenta , et ex face
22 )ὑποτάθμης ,τὸνᾅδην καὶ τὸν τάρ . quæ fubfederat , Inferos et Tar
παρον. πάλιν δὲ τῆς γῆς τὸ καθαρώ . tara . Rurfus autem , cum terræ
τατο , διηθήσας , κατεσκεύασε , φησί, quod putiffimum erat percolais
fet , conftituit , inquit , paradis
τὸν παράδεισον . ἐκ δὲ τότε βῶλον μίαν fum : ex huius autem cefpite
ε
λαζῶν , ἔπλασ τὸν ᾿Αδάμ , ἐκ τῆς εἰς
vno Adamum formauit , de fua
κείας ἐσίας δεδωκὼς αὐτῷ τὴν ψυχήν .
antia dans animam,
ἐντεῦθεν , φησὶν, ἡ διαμάχη τῆς ψυχῆς illi fubft
Hine, vt ait , animæ corporisque
ἐπὶ καὶ τῷ σώματος , τῷ μὲν σώματος
πρὸς τὴν ὕλην ἐκείνην κατασύραι ταύ . ora contentio , corpore animam
ad inateriam illam deprimere
την φιλονεικέντος , τῆς δὲ ψυχῆς ἀνελ- contendente : anima vero cor-
κύσαι πρὸς τὸν δημιεργὸν πειρωμένης pus ad creatoret extollere co-
τὸ σῶμα . ἔτσι καὶ τὸν ὄφιν αγαθώς nante. Hi quoque ferpentem
τερον εἶναι τὸ δημιεργῇ λέγειν τολμῶ . creatore meliorem dicere non re-
σιν. ὁ μὲν γὰρ τῷ τῆς γνώσεως φυτ8 . rentur. Hic enim arborum cognt-
0
μεταλαβῶν διεκώλυσεν , ὁ δὲμάλα προtionis edere vetuit , ille vero hor-
έτρεψ
C ε . καὶ ἐ συνεῖδο ν οἱ δυσσεβεῖς , ὡς tatus eft. Nec fentiunt impii ,
·ἡ τεὄψεως συμβελὴ τὸν θάνατον ἀπε. quod ferpentis confilium mortem
κύησεν . αὐτίκα τοίνυν τινὲς αὐτῶν καὶ pepererit . laque nonnulli eorum
fer-
19) ἀλλὰ κ. τ. λ . Prolixus in iis refutandis eft Epiphanius 1. c . 20) O

κ.τ.λ. Editio rom . prem . Titulum , περὶ Μαρκίνας . 21 ) τέτταρας κατάλο
Epiphanium ( Her . 42. ) fi audimus , tria , iuata alios vero non nifi duo
principia ftatuit Marcion . 22) ὑπ' Edit. rom , ὑποτάσμης ,
TI
DORE
316 B. THEO
ferpentem venerantur. Et in- τιμῶσι τὸν ὄφιν. καὶ εὗρον ἔγωγε παρ
veni ipfe apud illos ferpentem αὐτοῖς ὄφιν χαλκῶν ἐν τίνι κιβωτίῳ με-
æneum in arcula quadam cum
τὰ τῶν μυσαρῶν αὐτῶν ἐγκείμενον μυ-
exfecrandis eorum myfteriis re-
conditum . Non folum au 5ηρίων. & μόνον δὲ τὸν ποιητὴν βλα .
tem creatorem blafphemant, fed σφημῶσιν , ἀλλὰ καὶ τὰς πατριάρχας
et patriarchas et prophetas ini. καὶ τὰς προφήτας παρανόμεςἀποκα
quos vocant, vt creatorem ma- λέσιν , ἵνα τὸν δημιεργὸν ἀποδείξωσι
lorum amatoremeffe oftendant; πονηρῶν ἐρατήν. ὗτος ἐκ μὲν τῶν εὐαγ
Hic ex euangeliis id folum quod
eft fecundum Lucam recepit, γελίων τὸ κατὰ Λεκᾶν ἐδέξατο μόνον ,
genealogiæ inaxima parte ampa . καὶ τὴν γενεαλογίαν περικόψας 23) τὰ
tata : legem vero , et prophetas, πλεῖτα˙ τὸν δὲ νόμον, καὶ τες προφή-
et totum vetus Teftamentum , τας, καὶ τὴν παλαιὰν πᾶσαν ἐκβέβλη-
tanquam ab alienoDeo darun κεν, ὡς ὑπ ' ἀλλοτρία δεδομένην Θεό .

minum noftrum telum Chriftumn κατεληλυθέναι δὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰη-
dicit , vt a Demiurgi feruitute σὃν Χρισὸν λέγει , ἵνα τῆς τὸ δημιεργε
illos liberet , quiin ipfum credi. δελείας τὲς εἰς αὐτὸν πεπιςευκότας
derint. Hominem porro vifumn ἐλευθερώσῃ . δόξαι δὲ εἶναι ἄνθρωπον ,
effe , cum humanum nihil ha- ἐδὲν ἀνθρώπινον ἔχοντα , καὶ δόξαι πα
beret , * et vifum effe pati, cum θῶν ἐδαμῶς πεπονθότα˙ 24 ) ἐκβέβληκε
minime paffus fit . Reiecit etiam δὲ καὶ τὴν τῶν σωμάτων ἀνάτασιν , αδύ
corporum refurrectionem , hanc
fierinon poffe exiftimans. Cai- νατον γενέθαι ταύτην ὑπολαμβάνων.
num quidem , et Sodomitas , et 25) ὗτος τὸν μὲν Κάϊν , καὶ τὸς Σοδομί
omnesalios impios , falutein con- τάς , καὶ τῆς ἄλλες δυσσεβεῖς ἅπαν
fecutos effe dixit , etin regnum τας σωτηρίας ἔφησεν ~ἀπολελαυκέναι ,
affumtos , cum ad Chriftum fer-
vatorem apud inferos accelift προσεληλυθότας ἐν τῷ ᾅδῃ τῷ σωτῆρ
fent : Abelem vero , et Enochum Χρισῷ , καὶ εἰς τὴν βασιλείαν ἀνολη .
φθῆναι . τὸν δὲ ῎Αζελ , καὶ τὸν Ἐνώχ ,
et Noachum , et patriarchas , re-
liquosqueprophetas et iufos , καὶ τὸν Νῶε, καὶ τῆς πατριάρχας τε
libertarem illis datam adeptos και τες λοιπὲς προφήτας, καὶ τὰς δύο
μεταλαχᾶν τῆς ἐκείνοις δεδο
non effe , quod ad illum fe con- καίες , 8
αὐτῷ
ferre noluerint . Qua de caufa, μένης ἐλευθερίας , προσδραμεν
inquit , ad habitandos inferos μὴ βεληθέντας . ᾗ δὴ χάριν φησὶ καὶ
damnati funt. Hæc aduerfus τὸν ᾅδην οἰκῶν κατεκρίθησαν . τοιαῦτα
ἐλύτε
creatorem Marcion , atque his ὁ Μαρκίων κατὰ τῷ πεποιηκότος
τησε,
23) τὰ πλεῖσα . Haud fpernimus Cotelerii conie &turam (Monun . Ecclef. gr .

T.I. p. 771.) Theodoretum forte fcripfiffe καὶ τὰ πλεῖσα . Conftat enim ex
Iren. l. 1. c. 29. et Epiph. Hær. 42. c. 9. non Genealogiam modo , fed et alia
multa quæ ad Euangelium Lucæ pertinent, a Marcione fuiffe reiecta. At
vero non omnes Marcionis errores, fed eorum quafi compendium a Noftro
hic exhiberi, nemo non videt. Dubitauimus itaque voculam Textui in-
ferere . 24) ἐκβέβληκε κ.τ.λ. Solius duntaxat animæ vitam et refurre-
Etionem ftatuit , tefte Epiphanio l . c. cap. 3. 25) ἔτος κ. τ. λ. Hæc iisdem
fere verbis refert Interpres Irenæi.
HARETIC . FABVL . COMPEND . LIB . I. 317
τησε, μᾶλλον δὲ καὶ τέτων πολλῷ χαλε- etiam multo grauiora debaccha- i
πώτερα˙ τὰς γὰρ μείζονας βλασφη- tus eft : maiores enim blafphe-
mias filentio præterii. Nouiau-
μίας σιγῇ παραδέδωκα . οἶδα δὲ τέτων tem ex his fenem quendam no-
ἕνα τινὰ πρεσβύτην ἐννενηκοντέτην , ὃς nagenariuin , quimane cum fur-
2
ἕωθεν ἀνιξάμενος τῷ τῷ πτύσματος geret fputo faciem fuam laua-
περιτλώματι τὸ οἰκεῖον ἀπένιπτε πρόσ- bar, caufamque rogatus, refpon-
ωπον , καὶ τὴν αἰτίαν ἐρωτηθείς , ἔφησεν dit fe nolle opus habere creato-
ὡς 、ἐ βέλεται δεηθῆναι τὸ δημιεργέ , re, nec aquam quæ ex illius ope-
ribus eft,vfurpare . Et cum di-
καὶ ὕδωρ ἐκ τῶν ἐκείνε ποιημάτων λα-
cerent qui aderant , Quomodo
δεῖν. τῶν δὲ παρόντων εἰρηκότων , πῶς ergo comedis , quomnodo bibis,
ἓν ἐσθίεις , καὶ πίνεις , καὶ περιβάλλῃ , et veftiris , et dormis , et folita
καὶ καθεύδεις, καὶ τὰ νομιζόμενα ἐπι- myfteria peragis ? refpondens
τελεῖς μυτήρια ; ὑπολάβων ἐξ ἀνάγκης neceffitate adaëtum id fe facere
επε τῦτο ποιῶν , διὰ T τὸ ἑτέρως μήτε dixit , quod nec viuere aliter
ζῆν δύνασθαι, μήτε τελῶν τα μυτηρία . poffit , nec myfteria celebrare.
καὶ ὡμολόγει ἄκων ὁ μεμηνώς , μηδὲν Confeffusque eft amens vel in-
ἔχειν τὸν ὑπ᾽ αὐτῷ καλέμενον ἀγαθὸν, vitus , nihil habere illum quem
ἀλλὰ πάντων ἀπολαύειν τῶν ἀγαθῶν bonum vocant, fed omnibus bo-
ἐκ τῶν τῷ δημιεργῇ ποιημάτων . ἐγὼ nis frui ex operibus creatoris.
δὲ τὰ πλῶτα καταλιπών , ἐπὶ τὰ συνε . Ego vero plurimis omniffis ad
χῆ τῆς γραφῆς μεταβήσομαι . καὶ γὰρ fequentia pergam . Nam hic
ὗτος πάλιν ὁ σύλλογος εἰς πολλὰ τμή . quoque catus multas in partes
diuifus eft.
ματα διηρέθη ,
26 ) ΠΕΡΙ ΑΠΕΛΛΟΥ ΚΑΙ DE APELLE , POTITO ,
PREPONE, ET
ΠΟΤΙΤΟΥ , ΚΑΙ ΠΡΕΠΩΝΟΣ,
κέ. ALIIS. XXV.
ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ .
pelles enim Marcionis Inge

Απελλῆς μὲνγὰρ τοῖςτε Μαρκίῳ . Α
νος ἀγεννήτοις καὶ ἕτερον προστέ‐ num , ( hoc eft igneum ). Hie
θεικε Πύρινον. ἔτος καὶ ἕτερον βιβλίον alium quoque librum a fe com-
συνθεὶς , Φιλεμένης προφητείαν ὠνόμα- pofitum Philumenæ prophetiain
σε. καὶ τῷ Χρισῷ δὲ περιτέθηκε σῶμα , appellauit. Chriftoautem cor-
ἐκ ἀνθρώπειον , ἀλλ᾽ ἐκ τῆς τῷ κόσμε pus attribuit , non humanum
fed de mundi fubftantia . Poti-
ἐσίας . 27) Πότιτος δὲ, καὶ Βλάτος, καὶ tus vero et Blaftus , et Syneros ,
Σύνερως, καὶ Πρέπων , καὶ Πίθων , δια et Prepon , et Pichon , diuerfis
omnes
φόρων διδασκαλιῶν προέζησαν . ὗτοι δὲ doëtrinis præfuerunt :
πάντες τὰς ἀφορμὰς ἐκ τῆς Μαρκίω- autem occafionem acceperunt ex
νος ἐχήκασιν βλασφημίας . πλεῖτο blafphemiis Marcionis. Pluri
μέντοι κατὰ τῆς δε τῆς ἀσεβείας συνέ. mi fane contrahanc impietatem
fcri-
26) Περὶ τα ἄλλων . Edit. rom . Εἰς ὅσα καὶ οἷα δόγματα τὸ Μαρκίωνος φρόνημα
διηρέθη . 27 ) Πότιτος κ.τ.λ. Editromn . præmittit hunc titulum , περὶ Ποτά-
τα καὶ Πρέπωνος καὶ τῶν ἄλλων
318 B. THEODORETI
fcripfere. Iuftinus enim philo γραψαν . καὶ γὰς Ἰεξῖνος ὁ φιλόσοφος

fophus et martyr , et Theophi και μάρτυς , καὶ Θεόφιλος ὁ τῆς ᾿Αν
lus antiochenus
Philippus epifcopus
Gortynenfis , et τιοχέων ἐπίσκοπος , καὶ Φίλιππος ὁ
epifcopus,
~ et Ireneus , * cuius ante memil . Γορτύνης ἐπίσκοπος , καὶ Εἰρηναῖος , ὃ
inemi-
nimus , Lugdunenfis epifcopus, et καὶ πρόσθεν ἐμνήθημεν , ἐπίσκοπος Λεγε
Modeftus, et Origenes et Rho . δένg , καὶ Μόδετος , καὶ Ωριγένης , καὶ
don , et Adamantius , et Hippo . Ρόδων , και Αδαμάντιος , καὶ Ἱππόλυ-
lytus , et Emefenus Eufebius , et τος, καὶ ὁ Ἐμεσηνὸς Εὐσέβιος , καὶ πάν
optime omnes doctiffimeque ‫اد‬
blafphemia huius rabiem con- τες ἄριξα καὶ σοφώταλα τῆς βλασφη-
futarunt. μίας τὴν λύταν διήλεγξαν . 28 )
DE MANETE. XXVI. ΠΕΡΙ ΜΑΝΕΝΤΟΣ . 5.

Perfa genere
ones vt ferunt, feruitutis
petdanidem au-
& inate Ὁ δὲσι, ἦν , ὥς φα
Μάκης Πέρσης μὲνδελείας
tem iugum diu pertulit , et Scy . πλεῖσον ελκυσε τὸν ζυγὸν , 29) Σκυθιο
thianus , cum feruus effet , voca-
batur. Qui dominæ fuæ heres νὸς δὲ δελεύων προσηγορεύετο. ὃς κλη-
factus , non fatis habuit præter ρονόμος τῆς δεσποίνης γενόμενος , ἐκ
fpem ditefcere , nec bonorum ἠγάπησε παρ' ἐλπίδα πλετήσας , ἐδὲ
largitorem laudauit , fed ad bla- ὕμνησε τὸν δοτῆρα τῶν ἀγαθῶν , ἀλλ᾿
fphemiam et ineptas fabulas lin-
εἰς βλασφημίαν καὶ δυσσεβῆ μυθολο
guam excitauit , perfectiffimum
inftrumentum factus inimici ve- γίαν τὴν γλῶταν ἐκίνησεν , ὄργαν : ν τε
ritatis . Hic duos ingenitos et λειότατον γενόμενος τῇ τῆς ἀληθείας
æternos effe dixit, Deum et Μa . ἐχθρῶ . ἔτος δύο ἀγεννήτες καὶ οϊδίες
terian , appellauitque Deumn Lu- ἔφησεν εἶναι, Θεὸν καὶ Ὕλην , καὶ προσ
cem ,materiam Tenebras , et lu- ηγόρευσε τὸν μὲν Θεὸν Φῶς , τὴν δὲ
cem Bonum , tenebras Malum ·
ὕλην Σκότος καὶ τὸ μὲν Φῶς ἀγαθὸν,
Alia quoque nonina adhibuit .
τὸ δὲ Σκότος, κακόν . ἐπιτέθεικε δὲ καὶ
Lucen enim vocauit arborem
bonam bonis refertam fructibus : ἄλλα ὀνόματα . τὸ μὲν γὰρ 30 ) φῶς
Materiam vero arboren unalam ὠνόμασε δένδρον ἀγαθὸν , ἀγαθῶν πε
fructus ferentem radici con- πληρωμένον καρπῶν · τὴν δὲ Ὕλην, δέν
gruentes . Remnotum effe a Ma-
teria Deum dixit, prorfusque δρον κακὸν, συμβαίνοντας τῇ ῥίζη φέρον
ignorariet ipfum a Materia , et καρπές , ἀφετηκέναι τῆς Ὕλης ἔφησε
ab ipfo Materiam . Tenuitie τὸν Θεὸν, καὶ παντάπασιν ἀγνοῶν, καὶ
porro Deum partes feptentrio . αὐτὸν τὴν Ὕλην , καὶ τὴν Ὕλην αὐτόν .
aa!es et orientales et occidenta . καὶχειν , τὸν μὲν Θεὸν, τά τε ἀρκτῷα
les : Materiam vero meridiona- μέρη , και τὰ ἑῶς , καὶ τὰ ἑσπέρια , τὴν
les. Multis autem poft feculis δὲ Ὕλην τὰ νότια . αἰῶσι δὲ πολλοῖς
feditionem in feipfam excitale ὕπερον διατασιάσαι πρὸς ἑαυτὴν τὴν
Materiam , eiusque fructus inter Ὕλην, καὶ τὰς ταύτης καρπὲς πρὸς ἀλ
λήλες .
28) Vid . etiam Epiphan . Hær. 44. 29) Env

Σκυθό. και προσηγ . Huic quidem
fententiæ Suidas etiam fauct , fed Manetem antiquitate longe fuperat Sey-
thianus. 30 ) φῶς , Abeft ab Edit, roam .
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB . I. 319
λήλες . τῷ δὲ πολέμε συζάντος , και fe. Cumque éceptum effet bel-

2
τῶν μὲν διωκόντων , τῶν δὲ διωκομένων , lum , et alii perfequerentur , alii
μέχρι τῶν ὅρων τῷ Φωλὸς αὐτές αφικές fines veniffe, Lucemque contem-
θαι, εἶτα τὸ Φῶς θεασαμένες , ἡθη platos , letitia fimul et admira-
να τε ἐπ᾿ αὐτῷ , καὶ θαυμάσαι , και tione affectos fuiffe , in eamque
βεληθῆναι 31 πασουδεὶ κατ᾿ αὐτῷ coniunctis vuibus irruere voluif
κρατεῦσαι , καὶ ἁρπάσαι, καὶ κερᾶσαι fe , et rapere , tenebrisque fuis

Lucem admifcere. Profecta eft
Φωτὶ τὸ ἴδιον σκότος . ὥρμησεν &ν, ergo vt ftulta et inepta nec co-
,
ὡς ὁ ἀσύτατος , και φλήναφος , και hærens fabula narrat, cum dæ-
ἀνόητος ἔφησε μῦθος , ἡ Ὕλη μετα monibus et idolis , cuinque igne
et aqua contra Lucem , quæ ap-
N δαιμόνων , καὶ τῶν εἰδώλων , και
τῶν
τῷ πυρὸς , καὶ τῷ ὕδατος , κατὰ τῇ paruerat, Materia . Deusautem
repentiam imprefionein veri-
φανέντος Φωτός. ὁ Θεὸς δὲ , τὴν
tus , ( nec enim ignem habebat,
ἀθρόαν σρατείαν ὀῤῥωδήσας , ὦ γὰρ vt fulmina et fulgura vibraret ,
εἶχε , φησί , πῦρ , ἵνα κεραυνοῖς χρή. nec aquam vt diluuium induce
σῆται , καὶ σκηπτοῖς , ἔτε ὕδωρ , ἵνα‫ اد‬ret , nec ferrum aut aliud genus
κατακλυσμὸν ἐπενέγκῃ , ἐδὲ σίδηρον , ἢ arnorum ,) tale quid maching
ἄλλο τι ὅπλον , τοιόνδέ τι μηχανᾶται. tur . Acceptam Lucis particu-
μοῖραν τινὰ τῇ Φωτὸς λαβών , ον τι lam , velut efcan et hamum in
δέλεας καὶ ἄγκιτρον τῇ Ὕλη προσέ . Materiam inraitit. Inhians illa,
πεμψε . προσκειμένη δὲ ἐκείνη , καὶ ὑπὲρ et in eum * incumbens deglu-
αὐτὸ ςρωθεῖσα , κατέπιε τὸ πεμφὲν, καὶ tiuit quod iinmittebatur , illiga-
προσεδέθη , καὶ καθάπερ τινὶ περιεπάρη ta eft , et tanquam laqueo quo-
πάγῃ . ἐντεῦθεν αναγκασθῆαἱφασι τὸν dam irretita . Hinc dicunt co-
1
Θεὸν δημιεργῆσαι τὸν κόσμον . τὰ δὲ τῇ actum fuifleDeum mundum fa-
κόσμε μέρη ἐκ αὐτῷ λέγεσιν , ἀλλὰ τῆς bricari : mundi vero partes non
Ὕλης εἶναι ποιήματα . ἐδημιέργησε δὲ, illius dicunt, fed Materiæ ope-
ra effe . Fabricatus eft autem dif
διαλύσαι
αὐτῆς τὴν σύςασιν βεληθείς , fenfionem eius tollere volens , et
καὶ εἰς εἰρήνηνἀγαγῶν τὰ μαχόμενα , ad pacein pugnantia reducere ,
ὥτε κατὰ βραχὺ καὶ τὸ ἀνακραθὲν τῇ νt paulatim Lucem Materia ad
Ὕλη Φῶς ἐλευθερῶσαι. καὶ τὸν ἄν· mixtam liberet. Et hominem
θρωπον δὲ ἐχ ὑπὸ τῷ Θεῷ πλασθῆναι rurfusnon a Deo formatum effe
λέγεσιν , ἀλλ᾽ ὑπὸ τὸ τῆς Ὕλης ἄς- dicunt , fed a principe Materie ,
ἔχοντος , Σακλᾶν δὲ τῦτον προσαγε . quemSaciam nominant. Euarn
ρεύεσιν . καὶ τὴν Εὔαν ὡσαύτως ὑπὸ fimiliter a Sacla et Nembro-
τῷ Σακλᾶ καὶ τῷ Νεξραδ γενέσθαι. do factam efie. Et Adamum
1
Hoy τὸν μὲν ᾿Αδάμ , θηριόμορφον και- quidein belluina forma crea-
Euam autem inani-
θῆναι , τὴν δὲ Εὔαν ἄψυχον καὶ ἀκί. tumn
inatam et inanobilem : mafcu-
νητον τὴν δὲ ἀῤῥενικὴν παρθένον , ἣν Iam virginem , qua
vero m
τῇ Φωτὸς ὀνομάζεσι θυγατέρα , και Lucis filiam dicunt , et Ioil
Ἰωὴλ προσαγορεύεσιν , μεταδῖναι φασὶ nominant • impertüiffe aiunt
Eue
31 ) πασσ . Edit . prior labebat πασουδί, 1
320 B. THEODORETI
Euæ et vitam et lucem . τῇ Εὔα, καὶ ζωῆς καὶ φωτός . τὴν δὲ

Euam autem Adamun a bellui- Εὔαν τῆς θηριωδίας τὸν Αδὰμ ἀπαλ-
na feritate liberafle , poftea de- λάξαι, εθ᾽ ἕτεροντῷ φωτὸς γυμνωθῆ
inde luce nudatam effe . Sa-
clam vero cum ea primum co . v . τὸν δὲ Σακλᾶν πρῶτον αὐτῇ μια
iiffe , et belluæ forma praeditum γέντα , θηριόμορφον ἐξ αὐτῆς ἐχηκέναι
ex ea filium fufcepiffe : deinde παιδίον . Εἶτα καὶ 32 ) ταύτῃ πάλιν κε-
cum ea rurfus congreffain di- κοινωνηκέναι αὐτὸν λέγεσι. ἀλλὰ γὰρ
cunt.
At enim iure me etiam ἴσως καμοὶ ἐπιμέμψαι τ᾽ἄν τις εἰκός
aliquis fortaffe reprehendat , qui
hæc fcribere non refugiamn . τως, ταῦτα συγγράφειν ἀνεχομένῳ .
Quare fabulis aliis nugisque δὴ χάριν, τὲς ἄλλες μύθες καὶ λήρες
pretermiffis , fuinina impiæ hæ . καταλιπών , συντόμως ἐρῶ τῆς δυσσε
refeos capita breuiter exponam . 68ς αἱρέσεως τὰ κεφάλαια . ὗτοι τὸν
Hifolein et lunam Deos vo- ἥλιον καὶ τὴν σελήνην. Θεὸς ὀνομάζεσι ,
cant , illum interdum appellan ποτὲ μὲν αὐτὸν ἀποκαλῶντες Χρισόν .
tes Chriftum , eiusque rei ido.
neum adferunt argumentum , καὶ τότε τεκμήριον ἱκανὸν παρέχεσι ,
quod fol Chrifto crucifixo defe- τὸ τὸν ἥλιον ἐκλέπεν ἐν τῷ τῷ ςαυρᾶ
cerit : interdum nauigia effedi καιρῷ · ποτὲ δὲ πλοῖα λέγοντες εἶναι
centes , quæ defunétorum ani- τὰς τῶν τελευτώντων ψυχὰς ἀπὸ τῆς
mas aMateria inLucem trans- Ύλης μετάγοντα πρὸς τὸ Φῶς . ἔτω
vehunt. Sic enim paulatim ,
inquiunt, liberantur amala mnix γάρ φησι κατὰ μέρος τῆς πονηρᾶς ἀ
tiane. Lunam auten cornicu- παλλάττεται κράσεως . 33) καὶ τὴν σελή-
latam et femiplenam fieri aiunt,νὴν δὲ μηνοειδῆ καὶ διχότομον γίνεται
quod exhauriatur , et lumninofas φασὶ, τῷ κενεθαι˙ καὶ τὰς φωτοειδῆς
animnas accipiat a . Materia , et ψυχὰς ἀπὸ μὲν τῆς Ὕλης λαμβάνειν,
apud Lucem deponat : et ita
ἀποτίθεσθαι δὲ εἰς τὸ Φῶς · καὶ ὅτω κα
Lucem paulatim amala mixtio .
ne liberari . Quando autem τὰ βραχὺ τῆς πονηρᾶς τὸ Φῶς ἀπαλ-
vniuerfa Lucis natura feparata λάττεσθαι κράσεως . ὅταν δὲ πᾶσα τε
fuerit a Materia , tum Deumn di. Φωτὸς ἡ φύσις τῆς Ὕλης ἀποκριθῇ ,
cunt eam igni traditurum , etin τότε φασὶ τὸν Θεὸν πυρὶ παραδώσειν
glebam vnam redacturum : cum
αὐτὴν , καὶ μίαν βῶλον ποιήσειν · σὺν
ea autem etiam animas que in
Manetem non crediderint . Dia- αυτή δὲ καὶ τὰς μὴ πεπιτευκυίας εἰς
αὐτῇ
bolum vero nunc Materiamn vo- τὸν Μάνητα ψυχάς . τὸν δὲ διάβολον
cat , nunc Materiæ principem. πολὲ μὲν Ὕλην καλῇ , πολὲ δὲτῆς Ύλης
Nuptias porro diaboli legem et ἄρχοντα · τὸν δὲ γάμον τῷ διαβόλε νο-
fe dicit . Benignitatem quæ ex .
ercetur in pauperes, reprehen. μοθεσίαν φησί. τὴν δὲ εἰς τες πένητας
γινομένην διαβάλλεσι φιλανθρωπίαν ,
dunt, Materiævenerationem effe
ν
dicentes. Dominum etiam do . τῆς Ὕλης εἶναι λέγοντες θεραπεία .
cent nec animam affumfiffe , nec τὸν δὲ Κύριον ἔτε ψυχὴν ἀνειληφέναι
corpus, fed horninem vifum effe , φασὶν , ἔτε σῶμα , ἀλλὰ φανῆναι ὡς ἄν
* cum humnanum nihil haberet : θρωπον , καὶ ἐδὲν ἀνθρώπινον ἔχοντα .
και
32) ταύτῃ . Edit. rom . τέτῳ. 33 ) καὶ τὴν σελ. κ.τ.λ. Pluribus hæc exponit
Epiphanius Hær. 66. c. 9.
HÆRETIC. FABYL . COMPEND . LIB . I. 321
καὶ τὸν σαυρὸν δὲ , καὶ τὸ πάθος , καὶ crucemque , et pafionem , et

mortem vifione fola fuiffe..
τὸν θάνατον , φαντασίᾳ γενέθαι. τὴν
δὲ τῶν σωμάτων ἀνάςασιν ὡς μῦθον Ad hæc corporum refurrectio-
nem vt fabulam reiiciunt. Nul-
ἐκβάλλεσιν . ἐδὲν γὰς τῆς Ὕλης μόριον
lam enim materie particulam
ἄξιον ὑπελήφασι σωτηρίας . 34) ψυ- falut digna exiftimant. Ani
e m
χῶν δὲ μετενσωματώσεις λέγεσι γίνε. 1nos quoque in corpora tranfire
θαι, καὶ τὰς μὲν εἰς πτηνῶν, τὰς δὲ εἰς dicunt , et has quidem in volu-
κτηνῶν , καὶ θηρίων , καὶ ἑρπετῶν 35 ) σώ . grum
feraru iume
, alias infer ntorcorp et
um ,ora
m , et pentum
ματα καταπέμπεσθαι . πάντα δὲ νομί ·
immitia Omnia autem anima..
ζεσιν ἔμψυχα ,καὶ τὸ πῦς , καὶ τὸ ὕδως ,
τα effe putant , et ignem , et
καὶ τὸν ἀέρα , καὶ τὰ φυτὰ , καὶ τὰ aquam , et aerem , et plantis, et
σπέρματα . δὴ χάριν οἱ καλέμενοι femina. Quamobrem quiapud
illos funt perfecti , nec panem
τέλειοι παρ᾽ αὐτοῖς , ὅτε ἄρτον κλῶσιν ,
frangunt , net olus fcindunt ,
ἔτε λάχανον τέμνεσιν , ἀλλὰ καὶ τοῖς 1.
quin et eos qui hoc faciunt , ves
ταῦτα δρῶτιν , ὡς μιαιφόνοις προφανῶς
lut homicidas aperte execrantur :
ἐπαίρονται . ἐσθίεσι δὲ ὅμως τὰ τεμνό- fcillis ramen er fractis vefcintur.
μένα καὶ τὰ κλώμενα . κέχρηνται δὲ Praftigiis quoque inprimis vtin-
και γοητείαις διαφερόντως , τὰ δυσαγῇ turnefariamryfteria fua peragen .
αὐτῶν ἐκτελῶντες μυτήρια . ταύτη το tes: eoque difficilius elui poteft
illorum doatrina , et qui execranes
καὶ δυσέκνιπτος αὐτῶν ἡ διδασκαλία ,
dis eorum orgiis fuerit imbutus ,
τὸν τῶν μυσαρῶν ὀργίων μετειλη- hune arduum prorfus eft dimo-
χότα
~ λίαν ἐπὶ δυχερὲς μετατιθέναι τῆς vere a corrumpentium auiinas
των ψυχοφθόρων ἐνεργείας δαιμόνων dæmonum operatione , qui per
,
τοῖς τῶν τελέντων ἐπωδαῖς τὰς ἐκεί- imitantium incantationes eorum
animas illigant. Habuit autem
των καταδεσμέντων ψυχάς . ὗτος ὁ hic Manes ab initio difcipulos
Μάνης τρεις ἔχε τὴν ἀρχὴν φοιτητὰς , tres , Aldam , Thomam , et Her
36 ) ᾿Αλδαν, καὶ Θωμᾶν, καὶ 37 ) Ἑρμᾶν. man . Er Aldam quidem ad
καὶ τὸν μὲν ᾿Αλδὰν Σύροις ἀπέςειλεκή- prædicandum mifit in Syriam ,
ρυκα , 38 ) Ἰνδοῖς δὲ τὸν Θωμᾶν. ἐπειδὴ ad Indos vero Thomam . Poft
δὲ ἐπανῆλθον ὗτοι , παντοδαπὰ λέγον . quam autem hi reuefi funt,
omnia et grauia fe
τες ὑπομεμενηκέ ναι δεινά , μηδενὸς ανε- pertuliffe referentes , cum in
χομένε τὸν Μάνητα διδάσκαλον δέξα » animum nemo induceret , vt
θαι, 39 )ἐτόλμησεν ἑαυτὸν ὁ παμπόνη . Mauerein agnofceret magi
aufus eft nequiffi-
ρος καὶ Χρισὸν προσαγορεῦσαι , καὶ mus Chriftumn fe dicere , Spiri
Πνεῦμα ἅγιον ὀνομάσαι , καὶ ἐπετάλ- tumque fenfum appellare , mis-
fum
34 ) ψυχῶν κ . τ. λ . Aninam dixerunt Dei particulam ab eo auulfam et ab
aduerfis Principibus in captiuitatem reda&tain . 35 ) σώμ . Edit. rom , σως
μάτων . ' Addäv.
36 ) ᾿Αλδ . Epiph . Αδδών. 37) Ερμ . Epiph . Ερμείαν , 38 ) Ενδοῖς .
Epiphanio tefte ( 1, c. c. 12. ) Thomas in Iudæam (iuxta c. 31. autem in
Syriam ) miffus eft. Sed ex Noftro Epiphanium emendare iam aggres
fus eft Petauius . 39) ἐτόλμ . κ. τ. λ . Chrifti quoque apoftolti fe efle ia-
Etauit , tette Epiphanio .
B. Theod . Tum . IV . X
322 B. THEODORETI
fum fe dicens iuxta Serua- θαι ἔφησε κατὰ τὴν τὸ Σωτῆρος ὑπό
toris promiffionem . Promife- χεσιν. · ἐπηγγείλατο γὰρ ὁ Κύριος .
rat enim Dominus fe alium
paracletum effe miffurum . Hiς πέμψειν ἄλλον παράκλητον. ὗτος δύο
duodecim difcipulis ad Do καίδεκα μαθητὰς κατὰ τὸν κυριακὸν
mini exemplum defignatis in ποιησάμενος τύπον , εἰς τὴν μέσην αφίς
Mefopotamiam profeftus eft , κετο τῶν ποταμῶν, ἀποδιδράσκων τὸν
fugiens regem Perfarum . Fi. Περσῶν βασιλέα . θεραπεύσειν γὰρ να
lium enim regis , morbo quo : ανιευσάμενος πάθει τινὶ περιπεσόντα
dam detentum , curaturum fe
gloriatus, grauioribusmalis im- τὸν τε βασιλέως υἱὸν , μείζοσι κακοῖς
plicuit. Poftquam vero illinc περιέβαλεν . ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐντεῦθεν ὡς
etiam tanquam manifeftus Dei προφανὴς ἀντίθεος ἐξηλάθη , καὶ τὴν
hoftis expulfus eft , et in Perfi- Περσίδα κατέλαβε, συλληφθεὶς ὑπὸ τῶ
dem rediit , a rege correptus βασιλέως τὴν, Περσικὴν ὑπέμεινε τιμως
perfico fupplicio pœnas luit , et
pelle detrada canibus expofitus ρίαν , καὶ τῷ δέρματος γυμνωθεὶς πο
eft , Talis Manetis exitus fuit, ρεδόθη κυσί. τοῦτο τῷ Μάνεντος τὸ τέ-
et hæc impiæ hærefeos funt ca- λος , ταῦτα τῆς δυσσεβες αἱρέσεως τὰ
pita . Si quis enim omnes fabu- κεφάλαια . εἰ γὰρ ἅπαντά τις τῶν μύ
iarum ineptias perfequi vellet , 9ων τὸν φλήναφον ἐθελήσοι διεξελο
plurimis libris opus effet. Ta-
lia impiorum hominummenti . θεν, παμπόλλων ἂν δεηθείη βιβλίων .
* bus dogmata * perditiffimus τοιαῦτα ταῖς τῶν ἀνοσίων ἀνθρώπων
dæmon infillauit , talibus duci. διανοίαις ὁ παμπόνηρος δαίμων ἐνήχη-
bus et ordinum præfeftis vfuseft σε δόγματα , τοιέτοις ἐχρήσατο λοχα-
bellum gerens aduerfus verita- γοῖς καὶ ταξιάρχαις , κατὰ τῆς ἀλη
tem . Sed araneæ , vt cum pro- θείας παρατατ ] όμενος. ἀλλ᾽ ἑτὸν ἀρά-
phetis loquar , telam texuit. Do-
minus enim mendacium facilli. χνης, προφητικῶς εἰπᾶν , ὕφηνε. ῥᾶτα
me arguit , et huic patrocinan- γὰρ ὁ Δεσπότης τὸ ψεῦδος διήλεγξε ,
tium turmas diftipauit. Contra καὶ τὰς συμμορίας τῶν τότε συνηγόρων
Manetis porro inpietatem fcri- διέλυσε . κατὰ δὲ τῆς τε Μάνενος δυσ
pferunt praclari veritatis defen- σεβείας συνέγραψαν οἱ ἄριτοι τῆς εὐτε·
fores , Titus et Diodorus , quo- δείας συνήγοροι ,Τίτος καὶ Διόδωρος , ὃ
rum alter Boftrenorum ecclefiæ
paftor fuit , alter Cilicum rexit μὲν τὴν Boςρηνῶν ἐκκλησίαν ποιμάνας ,
metropolin . Scripfit etiam Ge. ὁ δὲ τὴν Κιλίκων ἰθύναςμητρόπολιν . συν-
orgius Laodicenus , patronus il. έγραψε δὲ καὶ ὁ Λαοδικεὺς Γεώργιος ,
le quidem hærefeos Ariane , in ἀνὴς τῆς μὲν ᾿Αρες προτατεύων αἱρέ
philofophicis autem difciplinis σεως, τοῖς δὲ φιλοσόφοις ἐντεθραμμένος
eruditus. Præter hos Phænix μαθήμασι. πρὸς δὲ τέτοις καὶ ὁ 40) Φοί-
quoque Eufebius , cuius fupra νιξ Ευσέβιος , ᾧ καὶ πρόσθεν ἐμνήθημεν . .
ineminimus. Ego vero ad aliam ἐγὼ δὲ ἐπὶ τὴν ἑτέραν μεταβήσομαι φά
tranfibo cateruam. AIPE-
λαγγα. 41 )
40) Φοίνιξ Ευσέβιος . Idem vocatur Emefenus. Vid. pag. 257. His plures ad-
iungit Epiphanius , l . c. cap.2o. quibus tainen perperam adnumnerat Ori-
genein . Vid. Petauium ad h. 1. 41) De libris, quos Manes , vel , vt alii
inalunt, Terbinthus fiue Buddas , fcripfit , vid . Epiph . I. c. cap. 3. et 13.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. II . 323
ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑ Σ
1
ΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Σ.
HÆRETICARVM FA BVLAR V M
LIBER SECVND V S.
1) Πρόλογος . Præfario .
Περὶ Ἐβίωνος. 2 ) De Ebione.
Περὶ 3 ) Ναζωραίων.
23456 2∞
Β' De Nazarenis .
Περὶ Κηρίνθη . γ De Cerintho. 3
Περὶ ᾿Αρτέμωνος . J' De Artemnone.
Περὶ Θεοδότη . έ De Theodoro.
Περὶ Μελχισεδεκιανῶν . s' De Melchitedecianis.
Περὶ ᾿Ελκεταίων. 3 De Elcefxis . 7
Περὶ Παύλε τῇ Σαμοσατέως , ή De Paulo Sarnofateno . 8
Περὶ Σαβελία . é' De Sabellio. 9
Περὶ Μαρκέλλ { De Marcello. 10
Περὶ Φωτεινᾶ. τά De Photino. II
ΠΡΟΛΟΓΟΣ PRAEFATIO .
4 ) Περὶ τῶν ἀποςόλοις συνεκμασάντων De Hæreticis qui fuerunt tempore

αἱρετικῶν. apoftolorum .
ċ
Yuiusmodi ramos amarif.
ἵες μὲν ἡ πικροτάτη ῥίζα τε Σί-
fima Simonis radix edi-
μωνος ἐβλάτησε κλάδες , καὶ ὡς C
derit , et quam exitiales
ὀλεθρίες ἔφυσαν ὗτοι καρπες ,
hi fructus produxerint,in primo
ἐν τῷ πρώτῳ
་ βιβλίῳ σαφῶς ἐπεδείξα- oftendimus , fabula-
libro aper
* te
μεν , τὸ μὲν τῶν μύθων μῆκος ὡς ἐνῆν rum quiden prolixitatem , *
bla-
συντεμόντες , τῶν δὲ βλασφημιῶν τὰς quoad licuit , amputantes ,
fphemiarum autem maximas elo-
μεγίτας εἰπεῖν ἐῤῥωδήσαντες , τὰ δέ γε
qui formidantes , et nefandorum
τῶν μιαρωτάτων ὀργίων δυσαγέτερά τε orgiorum ea quæ nimis inpia
και μυσαρώτερα παραδεδωκότες σιγῇ . et execranda erant, filentio prae
tereuntes. Peccaturos enim nos
πλημμελῶν γὰρ ὑπελάβομεν , εἰ ταῦτα
cenfuimus , fi hæc illos qui ne-
τὲς ἀγνοῶντας διδάξαιμεν . ἐδὲ γὰρ οἱ fciunt doceremus . Namn ne iis
παντελῶς ταῖς ἡδυπαθείαις δεδελωμέ . quidem qui fe volupt tibus
omnino manciparunt , in mnen-
νοι , εἰς ἔννοιαν ἔλαβον τὰ παρ᾽ ἐκε. tem veneru
nt ea quæ illi funt
νων τολμώμενα . ταῦτα δὲ αὐτῶν τοῖς aufi patrare. Hæc autein illorum
X 2 ani-
1) Πρόλογος. Edit. rom. Περὶ διαβολικῆς κακομηχανίας . Περὶ τῶν ἀποςόλοις συν-
ακμασάντων αἱρετικῶν . Περὶ Ὑμεναίς καὶ Φιλητᾶ καὶ τῶν ἄλλων. Οτι καὶ περὶ
τῶν ἄλλων αἱρετικῶν προεῖπεν ὁ θεῖος ἀπόπολος. 2) Eß. Ibid. ab initio nouæ
lineæ fequitur , Περὶ τῆς ἄλλης τῶν Ἑβραίων ( puto legendum effe Εβιωνέων ,
vid . fequens Schol.22 .) συμμορίας. 3) Ναζ. Ibid . Ναζοραίων. 4) Περί
αἱρετ . Ibid . Τῆς αἱρετικῆς κακομυθίας τὸ δεύτερον .
B. THEODORETI
324
animnis fuggefit peffimus de . ψυχῶς ὁ παμπόνηρος ἐνήχησε δαίμων ,

mon , bello fufcepto aduer- τὸν κατὰ κηρύκων τῆς ἀληθείας ἀνα-
fus præcones veritaris , et fini-
ftram famam eorum qui diuina δεξάμενος πόλεμον, καὶ δόξαν πονηρὰν
profitentur efficere hac ratione τῶν τὰ θεῖα πρεσβευόντων διὰ τέτων
adnitens. Appellationis enim t ) κατασκεδάσαι πειρώμενος˙ τῆς γὰρ
communionem probrum omni ἐπωνυμίας τὴν κοινωνίαν πᾶσιν ὑπέλα-
bus illaturam credidit , quod δεν ἐποίσειν τὴν βλάσφημίαν. χριςια
Chriftiani tum deteftandorum
dogmatum magiftri ,tum euan . νοὶ γὰρ καὶ τῶν μυσαρῶν δογμάτων οἱ
geliorum pracones vocarentur , διδάσκαλοι, καὶ τῶν εὐαγγελικῶν οἱ κή .
et quotquot difcrimen ignora- ρυκες ὠνομάζοντο , καὶ πᾶς ἀγνοῶν τὸ
bant,fceleftos omnes exiftina- διάφορον , πάντας ἐναγῆς ὑπελάμβανε
rent vno et eodem no- τὲς τῆς μιᾶς προσηγορίας μετέχοντας.
eos, quintur.
mine
fus eftcenfeba Et hæc
nequitie inuentor au- καὶ ταῦτα τετόλμηκεν ὁ τῆς κακίας εὖ
et arti.
fex , quam primum veritatis lux ρετὴς καὶ τεχνίτης , εὐθὺς τῷ τῆς ἀλη
exorta eft , et diuinos apoftolos θείας φωτὸς ἀνατείλαντος , καὶ δίκην
radiorum inftar per orbemn ter- ἀκτίνων τὲς θείες ἀποτόλες εἰς τὴν οἷ
rarum emifit. Cum enim ad- κειμένην ἐκπέμψαντος . ἔτι γὰρ αὐτῶν
huc effent illi fuperftites , et Si: περιόντων, και Σίμων ἀνεφάνη, καὶ Μέ-
alii
νανδρος , καὶ οἱ ἄλλοι τῷ Σίμωνος φολης
Simonis difcipuli , quorum ante
meminimus . Sed etCerinthum ται , ὧν καὶ πρόθεν ἐμνήθημεν . καὶ
ferunt , cum celeberrinus Ioan- Κήρινθον δέ φασιν, Ιωάννg τ8 πανευ
nes , qui diuinum euangelium φήμε τε τὸ θεῖον συγγράψαντες εὖ
fcripfit
fuæ , adhuc viueret,
fuperfeminaff hærefeos
e zizania αγγέλιον ἔτι περιόντος , τὰ τῆς οἰκείας
:etdi
vinus Paulus in fuis ad Timo . αἱρέσεως παρασπεῖραι ζιζάνια . καὶ ὁ
theum epiftolis alios redarguit. θεσπέσιος δὲ Παῦλοςἄλλων ἐν ταῖς πρὸς
Sic autein fcribit a ) : Profanas Τιμόθεον ἐπιτολῶς καληγόρησε . λέγει
vocum nouitares deuita . Mul . δὲ ὅπως τὰς δὲ βεβήλες κενοφωνίας
proficient ad impieta · περίστασο ἐπὶ πλεῖον γὰς προκόψεσιν
tum
tem , enim
et fermo eorum vt cancer
ferpet. Ex quibus cf Hymne. ἀσεβείας , καὶ ὁ λόγοςαὐτῶν ὡς γάγ
པསྐ
næus , et Philetus , qui veritate γραινα νομὴν ἕξει. ὧν ἐςὶν Ὑμέναιος ,
exciderunt , dicentes refurrectio . καὶ Φιληθὸς , οἵ τινες περὶ τὴν ἀλήθειαν
‫اد‬
nem effe iamfactam , et fubuer- ἠςόχησαν , λέγοντες τὴν ἀνάςασιν ἤδη
tunt quorundam fidem . Dein γεγονέναι , καὶ ἀνατρέπεσι τὴν τινῶν
et foliditatem b ) . Sed firmum τίσιν εἶτα δάκνυσι τὸ τῆς ἀληθείας
fundamnentum Dei fat, habens ἑδραῖον καὶ καθῆρόν · ὁ μέντοι ςερεὶς
fignacuium hoc . Docet autem θεμέλιος τῷ Θεῷ ἔτηκεν , ἔχων τὴν
etiam quomodo Dominus σφραγίδα ταύτην. διδάσκειδὲ καὶ ὅπως
oinnium fiorum curam gerat . κήδεται τῶν οἰκείων ὅλων ὁ Κύριος ἔγνω
τὲς ἔντας αὐτῇ. ε
Gognouit
qui funt eius. Porro hortatur γάρ φησι Κύριος
enim , inquit,Dominus
fugere improborum confuetu. τα παραινεῖ φεύγαν τῶν φαύλων τὴν
dinen , Et difcedat ab iniquitate κοινωνίαν · καὶ ἀποτήτω ἀπὸ ἀδικίας
πᾶς
†) κατασκ . Mailein , κατασκευάσαι.
a) 2 Tim. 2, 15 -- 18. b) Ib . verf. 19.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB . II . 325
πᾶς ὁ ὀνομάζων τὸ ὄνομα 5 ) Κυρίε . omnis qui nominat nomen Do-

ἔπελα ἐκ παραδείγματοςἰατρεύει τις mini. Deinde exemplo mede-
δυχεραίνοντας ὅτι τοῖς ἀγαθοῖς οἱ πο: tum iis qui agre ferunt , quod
mali cum bonis verfentur. In
νηροὶ συνδιάγεσιν . ἐν μεγάλη γάρ φησιν magna enim , inquit a) , domo
οἰκίᾳ ἐκ ἔτι μόνον 6 ) χρυσᾶ σκεύη , και non folum funt vota aurea et ar-
ἀργυρᾶ , ἀλλὰ καὶ ξύλινα , καὶ ἐςςάκι. gentea , fed et lignea , et fiatilia :
να , καὶ ἃ μὲν εἰς τιμὴν , ἃ δὲ εἰς ἀτι. et * alia quidem in honorem ,
μίαν. δείκνυσι δὲ καὶ τὸ τῆς γνώμης alia aurein in contumeliam
Docet etiam noftri quoque arbi-
αὐθαίρετον , καὶ τὸν νῦν αὐτοκράτορα trii libertatem ,etmentem impe
ὄντα , καὶ ῥᾳδίως τὴν ‫ اد‬οἰκείαν μετατιθέ- rium obtinere , vt quæ propen-
ναι ξοπὴν ἐφ᾽ ὅπερ ἂν ἐθέλῃ δυνάμενον . fionem fuam facile quo velit
λέγει δὲ ὕτως · ἐάν τις ἐκαθάρῃ ἑαυ . transferre queat. Sic enim ait ,
τὸν ἀπὸ 7 ) τῶν τοιέτων , ἔται σκεῦος εἰς Si quis emundauerit fe abiftis ,
erit vas in honorem fanctifica-
τιμὴν ἡγιασμένον , καὶ δ) εὔχρησον , εἰς tum ,etvtile , ad omne opus bo-
πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἡτοιμασμένον . πο· num paratum . Scripfit autemn
~
ραπλήσια δὲ καν τῇ προτέρᾳ γέγρα- his fimilia in priore epiftola b) .
Φεν ἐπιτολῇ . ταύτην γάρ φησι την Hoc enim , inquit , praceptum
παραγγελίαν 9 ) παρατίθεμαι σοι, τέ. commendo tibi, fii Tinothee,
fecundum præcedentes in tepro-
κνον Τιμόθεε , κατὰ τὰς πραγέσας phetias , vt inilitesin illis bonam
ἐπὶ σὲ προφητείας , ἵνα τρατεύῃ ἐν αὐ- militiam , habens fidem et bo-
ταῖς τὴν καλὴν ςρατείαν , ἔχων πίτιν nam confcientiain : quam qui-
καὶ ἀγαθὴν συνείδησιν , ἥν τινες οπω. damn repellentes circa fidem nau-
σάμενοι, περὶ τὴν πίςιν ἐναυάγησαν · ὧν fragium fecerunt: ex quibus eft
Hymenaus et Alexander , quos
ἐςιν Ὑμέναιος καὶ ᾿Αλέξανδρος , ὃς πα · medidi Satana , vt difcant non
ρέδωκα τῷ Σατανᾶ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ blafphemare . Perfpicue autem
βλασφημεῖν. σαφῶς δὲ διὰ τέτωνἐδ ' per hac docuit, vitaminiquam
δαξεν, ὡς ὁ παράνομος βίος ὑποβάθρα fundamentum eite impietatis. Lo-
τῆς ἀσεβείας . τὴν γὰρ ἀγαθὴν συνεδy- nam enim confcientiam vitam pu-
TO καθαρὸν προσηγόρευσε βίον ' ram appellauit. Illos veroaitlac
σιν τὸν
ἐκάνες δὲ ἔφη ταύτην ἀπωταμένες reiecta circa fidem naufragium
ναυαγῆσαι περὶ τὴν πίτιν . καὶ πάλιν feciffe . Et rurfus c) , Protanas
τὸς δὲ βεβήλες καὶ γραώδεις μύθος autem et aniles fabulas deuita.
παραιτῇ . καὶ αὖθις˙ & τις ἑτεροδιδe- Et rurfus d ) , Si quis aliter docet ,
σκαλεῖ , καὶ μὴ προσέρχεται υγιαίνεσι et non acquiefcit fanis fermoni .
λόγοις τοῖς τε Κυρίε ἡμῶν Ἰησῦ Χριτέ , bus Domini noftri Iefu Chrifti, et
καὶ τῇ κατ᾽ εὐσέβειαν διδασκαλία , ad pietatem compofitæ doctrina ,
X 3 fuper-
5) Κυρίs . Ita quoque T. III. p. 695. legitur. Recepta lectio eft Xess. 6 ) χρ·
σκ. Inuerfus ordo verborum. Vid . 1. c. η) τ . τοιέτ. Pro τέτων , vt l. c.
p.686. iuxta rec . lect. verba exhibentur. Vid . tainen ibid . p.1o7. 8) εὔχρ .
Def . τῷ Δεσπότῃ . 9 ) παρ . Supra l. c . p . 645. παρατίθημι
4) 2 Tim. 2, 20. b) 1 Tim. 1, 18 -- 20. c) 1 Tim. 4, 7. d) I1 Tim. 6, 3. 4.

3262 B. THEODORETI
fuperbus eft , nihil fciens , fed τετύφωται μηδὲν ἐπιςάμενος , αλλά

verbis pugnans , et circa quæ ro ) λογομαχῶν , καὶ περὶ ζητήσεις να
ftiones languens , et cetera . Et
paulo pofta ). Radix omnium σῶν , καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ μετ᾿ ὀλίγα ξίζα
malorum eft argenti cupiditas , πάντων τῶν κακῶν ἐςιν ἡ φιλαργυρία ,
quam quidam appetentes aber ἧς τινὲς ὀρεγόμενοι , ἀπεπλανήθησαν
rhuerunt a fide , et feipfos con- ἀπὸ τῆς πίτεως , καὶ ἑαυτὸς περιέπει-
fixerunt doloribus multis. In
ραν ὀδύναις πολλαῖς , καὶ ἐν αὐτῷ
ร δὲ τῷ
præci τέλει παρακελευτικῶς βο · ὦ Τιμόθεε,
piens b ) : Ο Timothee , depofi.
tum cuftodi, deuitans profanas τὴν II) παρακαταθήκην φύλαξον , ἐκς
vocumnouitates , et oppofitiones τρεπόμενος τὰς βεβήλες κενοφωνίας ,
falfi nomninis fcientiæ ,quam qui καὶ ἀντιθέσεις τῆς ψευδωνύμε γνώ
dam promittentes fide excide σεως, ἣν τινες ἐπαγγελλόμενοι περὶ τὴν
runt. Haec
Hæc igitur aperte indi
πίςιν ἠςόχησαν , ταῦτα μὲν σαφῶς δη
cant , ipfis adhuc prædicantibus
exortos effe multos execranda . λοῖ, ὡς αὐτῶν ἔτι κηρυτόντων ἀνεφά
rumhærefium auctores . Pradi. νησαν πολλοὶ τῶν μυσαρῶν αἰξέσεων αρ
cit autem , etiam poft eorumex χηγοί προαγορεύει δὲ καὶ ὡς μετὰ τὴν
ceffum quosdam ex iis qui ipfis αὐτῶν ἐκδημίαν , κενά τινες τὲς σφίσα
crediderint ,inania dogmata effe πειθομένες διδάξεσι δόγματα . τὸ γὰρ
prolaturos . Spiritus enim , ins 2
quitc ) , inanifefte dicit, fore vt πνεῦμα , φησὶν , ζητῶς λέγει, ὅτι ἐν ὑςές
in nouiffimis diebus deficiant ροις καιροῖς ἀποτήσονται τινες τῆς πί
quidam a fide, attendentes fpiri. ξεως , προσέχοντες πνεύμασι 12) πλάσ
tibus erroris, et doctrinis dama νοις, καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων, ἐν ὑποκρί
niorum , in hypocrifi loquentium σε ψευδολόγων , κεκαθηριασμένων τὴν
mendacium , et cauteriaram ha-
ἰδίανσυνείδησιν , κωλυόντων γαμῶν , ἀπέ
bentium confcientiam , prohiben-
tiummatrimonium contrahere , χεθαι βρωμάτων, ἃ ὁ Θεὸς ἔκλισεν εἰς
abftinere a cibis quos Deus crea . μετάληψιν μετ᾿ εὐχαριςίας τοῖς πιτοῖς
vit ad percipiendum cum gratia . καὶ ἐπεγνωκόσι τὴν ἀλήθειαν . καν τῇ
rumactione fidelibus , et iis qui δευτέρα δὲ πολλὰς τῶν μετ᾿ αὐτὲς ἐσα
cognouerunt veritatem . In fe .
cunda etiam , cum multa eorum μένων ἀνθρώπων κατηγορίας προειπών ,
•
qui poftea futuri erant probra καὶ ταῦτα προστέθεικεν ἐκ τέτων γάς
præmififfet,hæcadiecit a ) :Exhis εἰσιν οἱ ἐνδύνοντες εἰς τὰς οἰκίας , καὶ
* funt qui ** penetrantdomos, etca- 13 ) αἰχμαλωτίζοντες γυναικάρια σεσ8-
ptiuas ducunt mulierculas onera · ρευμένα ἁμαρτίαις , ἀγόμενα 14 ) ἐπιθυ-
taspeccatis , quæ ducuntur variis μίαις ποικίλαις , πάντοτε μανθάνοντας
defideriis , quæ femper difcunt, et
nunquam adfcientiam veritatis και μηδέποτε εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας
ἐλθεῖν
10 ) λογισμόςπαροντα νοσῶν, Supra , T. III. p. 668. νοσῶν περὶ ζητήσεις καὶ λόγομαχίας ,
iuxta rec. lectionem , ii ) παρακ . Supra , 1. c. p. 673. eft παραθήκην . 12) πλ.
Supra , 1. c . p.659. eft πλάνης . Sic quoque infra , 1. 5. c. 29. 13 ) αἰχμ . γεν .
Ita quoque l . c . p . 688. Sed rec , lectio eft αἰχμαλωτεύοντες τὰ γεν . 14 ) έπεθα
Ibid. additur καὶ ἡδυναῖς.
a) 1 Tim . 6, 10. b) lb. verf. 20. 21. ) Ib. c. 42 I 3. d) 2 Tim. 3, 6--3.

HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB . II . 327
ἐλθῶν δυνάμενα · 15 ) ὃν τρόπον δὲ Ἰάν- peruenire poffunt. Quemad-

modum autem Iannes et Iam-
νης καὶ Ἰαμβρὴς ἀντέτησαν Μωυσῇ , bres reftiterunt Mofi , ita et
ἕτως καὶ ἔτοι ἀνθίςανται τῇ ἀληθείᾳ , i refidunt veritati , homines
ἄνθρωποι κατεφθαρμένοι τὸν νῦν, ἀδός corrupti mente , reprobi circa
κιμοι περὶ τὴν πίςιν . εἶτα προλέγει καὶ fidem . Deinde prædicit etiam
τὸ τῆς ψευδολογίας εὐφώρατον˙ ἀλλ᾿ fore, vt falfum facile deprehenda-
tur a) : Sed non multum pro-
ὦ προκόψεσιν ἐπὶ 16) πλεῖτον · ἡ γὰς
fciem ; infipientia enim eorum
ἄνοια αὐτῶν ἔκδηλος ἔται πᾶσιν , ὡς καὶ manifefta erit omnibus , ficut et
ἡ ἐκείνων ἐγένετο. ἐγὼ δὲ τὰς ἀποτολι- illorumfuit . Egovero apofto-
κὰς παρήγαγον μαρτυρίας , δείξαι β8. lica protuli teftimonia, vt often-
λόμενος , ὡς ἔτι γεωργέντων αὐτῶν ὁ derein , rum etiam , cum ipfi fe-
κοινὸς δυσμενὴς παρέσπειρε τῶν αἱρέ. minabant, communem inimi-
cum hærefium adfperfille ziza-
σεων τὰ ζιζάνια . ἀλλ᾿ ὁ πάνσοφος Δε- nia. At fapientiffimus Domi-
σπότης , τὴν μὲν τῶν πονηρῶν σπερμά · πus , quo minus mala femina
των καταβολὴν ἐκ ἐκώλυσε · 1 ) τὰ δὲ fpargerentur non obftitit , ziza-
πλῶςα τῶν ζιζανίων εἰς σῖτον μετέβα . niorum autem magnam partem
Et hoc
λε˙ καὶ μαρτυρῦσι καὶ πόλεις , καὶ κω- conuertit in triticum .
μαι , και τῶν Σίμωνος , καὶ τῶν Μενάν . teftantur et ciuitates et vici Si-
monis , et Menandri, et Cleobii,
δρε ,καὶ Κλεοβίε , καὶ Δοσιθές , καὶ Γορ et Dofithei, et Gorthei, et Adria-
θές, καὶ ᾿Αδριανῖ , καὶ Σατορνίλε , και ni , et Saturnili , et Bafilidis , et
· Βασιλίδα , καὶ Ἰσιδώρε , καὶ Καρποκρά- Ifidori , et Carpocratis , et Epi-
τες , καὶ Ἐπιφάνες , καὶ τῶν ἄλλων phanis , et aliorum huiusmodi
7 ἀπαξαπλῶς τῶν τοιέτων ζιζανίων α- omniumn zizaniis liberati. Qui
πηλλαγμέναι. τες γὰρ ὑπ᾽ ἐκείνων βg . enim deceptifrumenta
hos matura fuerant,
ab illis Dominus
κοληθέντας πυρὲς ὡρίμες ὁ Δεσπότης nominauit . Pauci quidam nu-

ὠνόμασεν . ὀλίγοι δέ τινες ἄγαν εὐαρί- mero , et hi per ciuitates difperfi,
θμητοι , καὶ ὗτοι σποράδες ἔν τισι τῶν Valentini , et Marcionis , Mane-
πόλεων, τὴν Βαλεντίνε, καὶ Μαρκίωνος , tisque tabe affecti remanere , ad
καὶ τῇ Μάνεντος διέμειναν περικείμενοι eos fortaffe conuincendos , qui-

λώθην˙ εἰς ἔλεγχον δὲ ἴσως τῶν νῦν τὰς bus nunc pafcendæ creditæ funt
ἐκκλησίας νέμειν πεπιςευμένων , ἐδὲ τὰ ecclefiæ , qui nec exiguas impia-
σμικρὰ τῶν δυσσεβῶν αἱρέσεων λείψανα rum hærefium reliquias conuer-
μεταβαλεῖν δυναμένων . ὁ δὲ ἀντίθεος tere valeant. Dei autem aduer-
δαίμων τῇ κατὰ τῆς εὐσεβείας πολέμε fariun dæmonem belli aduerfus
κόριν λαβεῖν ἐκ ἠθέλησεν ἀλλὰ ἄλλες pietatem fatietas non cepit : fed
πάλιν κατὰ τῆς ἀληθείας ἐςράτευσεν alios rurfus contra veritatem im-
ἄντικρυς ἐναντία τοῖς προῤῥηθεῖσι τε- mifit , contraria prædictishæreti
θρησκευκότας αἱρετικοῖς . cis aperte profitentes.
X 4 DE
15) ὃν
0 κ.τ.λ. Rec . leftio eft , ὃν τρόπον δὲ Ἰανῆς καὶ Ἰαμβρῆς ἀντέςησαν Μωϋσεῖ.
Ita fere fupra , l . c . 16 ) πλ . Loco cit. eftπλεῖν, iuxta rec . left. 17 ) τὰ δὲ
κ. τ. λ. Noftro multum laudis ob lolium illud excifum deberi, teftantur
eius Epiftolæ . Vid. Epift . 81. et 113 .
a) 2 Tin. 3, 9.
ORETI
328 B. THEOD
DE EBIONE. I, ΕΒΙΩΝΟΣ.
ΠΕΡΙ ά.
fuius autem cateruæ prin-
Hceps fuit Ebion, Hebræi ve- αυτησὶ δὲ τῆς φάλαγγος ἦρξεν
ro mendicum ita vocant. Hic Ἐθίων , τὸν πλωχὸν δὲ ὅτως Ἑβραῖοι
vium quidem , ficut et nos,in . προσαγορεύεσιν. ὗτος ἕνα μὲν2 τὸν ἀγέν-
genitum dixit, eumque inundi νητον ἔφη παραπλησίως ἡμῖν , καὶ αὖ
opisicem efie docuit , Dominum τὸν ἔδειξεν εἶναι τῷ κόσμε δημιοργόν
aurem Iefum Chriftum ex Iofe . 18 ) τὸν δὲ Κύριον Ἰησῶν Χρισὸν ἐξ Ἰω-
pho et Maria notumefle , qui
homo quidem erat , σὴφ καὶ τῆς Μαρίας ἔφησε γεγενῆθαι ,
et innocentia omnibusantecelle ἄνθρωπον μὲν ὄντα , ἀρετῇ δὲ καὶ καὶ
bat. Ex lege autem unofaica vi θαρότητι τῶν ἄλλων διαφέροντα και
tam inftituunt. Solum hi euan- τὰ δὲ τὸν μωσαϊκὸν 19 ) πολιτεύονται νέ
gelium fecundum Hebræos reci. μον. 20) μόνον δὲ τὸ κατὰ Ἑβραίες εὖ-
piunt , apoftolum vero apoftatam αγγέλων δέχονται, 21) τὸν δὲ ἀπότολον
vocant.
Ex his * erat Syanma · ἀποτάτην 22 καλᾶσι . Ἐκ τέτων ἦν
chus , qui vetus Teftamentumn
23 ) Σύμμαχος , ὁ τὴν παλαιὰν γραφὴν
ex hebraica in grecam linguam
transtulit. Aia præter hanc ἐκ τῆς Ἑβραίων μετατεθιικῶς εἰς τὴν
) clafiis fuit nominis eiusdem ; Ἑλλάδα φωνήν .῎Αλλη δὲ παρὰ ταύτην
nam 9
er Ebionei quoque να συμμορία , τὴν αὐτὴν ἐπωνυμίαν ἔχε
cantur . -
In ceteris quidemnσα ; Ἐξι ωνῆς γὰρ καὶ ἔτοι προσαγο-
omnibus cum prioribus conue- ρεύονται τὰ ἄλλα μὲν ἅπαντα συνο-
niunt : Seruatorem vero et Do. μολογῇ τοῖς προτέροις , τὸν δὲ Σωτῆρα
minum ex virgine natum di . και Κύριον ἐκ παρθένε γεγεννῆσθαι φη-
cunt. Euangelio autem fecum- σίν . εὐαγγελίῳ δὲ τῷ κατὰ Ματθαῖον
dum Matthæum folo vtuntur , κέχρηνται μόνῳ , καὶ τὸ μὲν σάββα
fabbatumque fecundum legem τον
κατὰ τὸν Ιεδαίων τιμῶσι νόμον ,
iudaicam obferuant , et domini.
τὴν δὲ κυριακὴν καθιερῶσι παραπλη
cam more noftro fanctificant. αίως ἡμῖν
ΠΕΡΙ
18 ) τὸν δὲ κ. τ. λ . Ex eius tamen difcipulis quosdam aliter ftatuiffe , teftan-

tur Eufebius , Fift. 1.3. c. 27. et Epiph . Her . 30. Ipfe vero Ebion in hoc
quidem Cerinthum eft fequutus. 13 ) πολ . Editio prior habebat ma-
λιτεύοντα . Non autern ad Chriftum , fed ad Ebionæorun ceremonias hoc lo-
co refpici, probant ea quæ fequuntur. Hinc Petauio accedere non dubita.
mus, qui in fuis ad Epiph. animaduerfionibus facem nobis prætulit. Ad
διαφέροντα Punctum adponimus. 10} δέχονται. Hoc fuiffe Euan-
20 ) μόνον
gelium Matthæi , fed mutilum , refert Epiph. 1. c. c. 13 .
21) Toy 206-
λᾶσι. Paulum fcilicet , vt diferte loquitur Ireneus 1. 1. c. 26. Adde Eufeb .
Hift . l. 3. C. 27. 22) καλ . In Ed . roun . fequitur Σύμμαχος ἑρμηνευτὺς Ἐβίωνος ἦν.
Hæc tituli loco fequentibus præmittuntur , his porro additis , Περὶ τῶν
ἄλλων Ἐβιωνέων . 23 ) Σύμμ . Hunc Samaritanum dicit Epiph. de Pond , et
menf . c. 16. Eum a Samaritanis ad Iudæos , a Iudæis ad Ebionitas trans-
iiffe , innuere videtur Hieronymus in Præf in Iobum .
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. II. 329
ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΝΑΖΩΡΑΙΩΝ . β '. DE NAZARAEIS. II.

vero Iudæi funt ,
.
Of dd 24)Ναζ
Ο Naxωρα ίοι
(weañ Ιεδα
os 25) led ῖοιs εἰσ
uto civlὶ,, N Chriftum honorantes tan-
τὸν τιμῶντες ὡς ἄνθρωπον quam hominem iuftumn , et euan-
δίκαιον , καὶ 26 ) τῷκαλεμένῳ καλὰΠέ gelio vtentes quod fecundum
τρον εὐαγγελίῳ κεχρημένοι . Ταύτας Petrum dicitur. Has hærefes
συζῆναι τὰς αἱρέσεις Δομετιανῶ βασι- imperante Domitiano confatas,
Contra
λεύοντος ὁ Εὐσέβιος ἄρηκε . κατὰ τέ . auêtor eft Eufebius.
των συνέγραψεν Ἰετῖνος ὁ φιλόσοφος quas fcripfit Iuftinus philofo-
phus et inartyr , et Irentus fue-
καὶ μάρτυς , καὶ Εἰρηναῖος ὁ τῶν ἀπο- cefior apoftolorum , et Ori-
ςόλων διάδοχος , καὶ Ωριγένης . genes .
ΠΕΡΙ 27) ΚΗΡΙΝΘΟΥ . γ. DE CERINTHO. ΠΙ.
Καλὰδὲ τὸν αὐτὸν χρόνονκαι Κήριν . Eodem temporeferinthus

θος ἑτέρας
in Aegypto plurimo tempore
D ἐν Αἰγύπλῳ πλῶςον διατρίψας χρόνον , verfatus, et in philofophicis fcien-
καὶ τὰς φιλοσόφες παιδευθεὶς ἐπιτή- tiis eruditus , venit poftea in
་ ὕτερον εἰς τὴν ᾿Ασίων ἀφίκετο , καὶ Afiam , et difcipulos fuos de
μας,
τῆς οἰκείες μαθητὰς ἐκ τῆς οἰκείας nomine fuo appellauit. Docuit
. προσηγορίας ὠνόμασεν . ἐδίδαξε δὲὗτος , is autem , vnum quidem vniuer-
ἕνα μὲν εἶναι τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, ἐκαὖ forum Deum effe ,ipfum tamen
non effe conditorem mundi, fed
τὸν δὲ εἶναι τῷ κόσμε δημιεργὸν , ἀλλὰ feparatas quasdam poteftates ,
τε
δυνάμεις τινὰς κεχωρισμένας ,και παν quæ illumn penitus ignorant.
τελῶς αὐτὸν ἀγνούσας . τὸν Ἰησῶν δὲ , Iefum vero, ficut Hebraei, fecun-
τοῖς 28) Ἑβραίοις παραπλησίως , ἔφησε dum naturain ortum effe dixit
κατὰ φύσιν ἐξ ἀνδρὸς γεγενῆσαι καὶ ex viro et femina, Iofepho mimi-
rum et Maria : temperantia au-
γυναίκες , τῷ Ἰωσὴφ καὶ τῆς Μαρίας ,
tem , et iuftitia , et aliis virtuti-
σωφροσύνῃ δὲ , καὶ δικαιοσύνη , καὶ τοῖς
bus excelluiffe . Chriftuin au-
ἄλλοις ἀγαθοῖς διαπρέψαι . 29 ) τὸν δὲ rem fuperue in eum in fpe-
Χρισὸν ἐν εἴδει περιτερᾶς ἄνωθεν εἰς αὐ- cie columba defcendiffe , ac
τὸν κατελθῶν,καὶ τηνικαῦτα τὸν ἀγνού . tunc Deum qui ignoraba.
μενον κηρύξαι Θεὸν , καὶ τὰς ἀναγρά . tur prædicafe , et quæ fcripta
πτες ἐπιτελέσαι θαυματεργίας . καλά funt miracula feciffe. Tem-
δὲ τὸν τε πάθες καιρὸν , ἀποςῆναι μὲν pore auten pafionis receffiffe

P X s Chari-
24 ) Ναζωρ . Ab his diftinguendi funt Νασσαριαῖοι. Vid . Io. Damafcenum

deHærefibus , apud Cotel. I. c . Τ. 1. p . 284. Latine fcribendum effe Na-
fachai , putauit Danæus , refutatus a Io.Guil. Baiero . 35 ) Ἰουδ, εἰσί. Vid.
Epiph . Hær. 29. C. 7. 26 26 )) τῷ
τῷ -- κεχρημ . Nazaræos Euangelio fecundum
Matthæum vfos effe refert Epiph. Hær. 29. c. 9. In eandem fententiam
trahi poffe , quæ leguntur apud Eufeb . Hift . 1. 3. c. 27 , videtur Grabio in
Not. ad Iren . 1. 1. c. 11. 27 ) Κηρ . Iuxta alios Μηίθκ , vnde Merinthiani
etiam dicuntur , qui alias Cerinthiani vocari folent. 28) ' Eßp. Legen-
dum effe videtur Εβιωνίοις. 29) τὸν δὲ κ . τ. λ . Vid , fupra , pag.301.
Schol . 64.
330 B. THEODORETI
Chriftum , · et Tefum paffionem τὸν Χρισὸν , 30) τὸ δὲ πάθος ὑπομεῖναι

fubiiffe . Idem etiam reuela- Τὸν Ἰησῶν. ἔτος 31 ) καὶ ἀποκαλύψεις
tiones quasdam confinxit , τινὰς ὡς αὐτὸς τεθεαμένος ἐπλάσατο ,
quafi eas effet contemplatus ,
et minarum quarundam do . καὶ ἀπειλῶν τινων διδασκαλίας συνέθης
dtrinas compofuit , et regnum κε, καὶ τῷ Κυρίῳ τὴν βασιλείαν ἔφησεν
Domini terrenum fore dixit , ἐπίγειον ἔσεσθαι καὶ βρῶσιν καὶ πόσιν
efumque et potumn fomniauit , et ὠνειροπόλησε , καὶ φιληδονίας ἐφαντά .
voluptates fibi firixit, et nuptias , θη,καὶ γάμος , καὶ θυσίας , καὶ ἑουλάς ,
et facrificia , et dies feftos , qui
Hierofolymis celebrentur, atque ἐν Ιερεσαλὴμ τελεμένας , καὶ ταῦτα
* * hæc mille annorum fpatio com- ἐπὶ χιλίοις ἔτεσι τελεθήσεσθαι . 31) του
plenda tamdiu enim duratu · σῶτον γὰρ ᾤετο καθέξειν τῷ Κυρίῳ τὴν
rum Donini regnum putabat . βασιλέαν . κατὰ τέτε δὲ ὦ μόνον οἱ
Contra hunc autem fcripferunt
non ii modo , quos ante diximus, προβληθέντες συνέγραψαν , ἀλλὰ σὺν
fed cum illis etiam Caius , et ἐκείνας καὶ Γάϊος , καὶ Διονύσιος ὁ τῆς
Dionyfius alexandrinus epifco . ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσκοπος . 33) τέτον, ὥς
pus , Hunc , vt fama eft , diui. φασιν , ὁ θεσπέσιος Ἰωάννης ὁ εὐαγγε‐
nus Ioannes euangelifta latrm- λιςής λεόμενον θεασάμενος · συνέβη
tem am vale γὰρ καὶ αὐτὸν δι᾽ αὐξωσίαν χρῆσθαι
accidit
vtet ipfe propter (infrin
tudinem balneo vteretur,) Fugia . τῷ βαλανείῳ · φύγωμεν εἶπεν ἐντεῦθεν ,
mus hinc, ait, ne fibalneum Ce. μὴ δι Κήρινθον τῷ βαλανείς πεσόν .
rinthi caufa ruat , eadem et nos τος , τῆς βλάβης καὶ ἡμεῖς συμμετά-
ruina opprimamnur . χωμεν.
¦ DE ARTEMONE. IV. ΠΕΡΙ ΑΡΤΕΜΩΝΟΣ. δ.
rtemon etiam quidam , quem
Α ' Artemam alii vocant , de Καὶ Ἀρτέμων δέ τις Αρτε-
, ὅν τινες τὸν
vniuerforum quidem Deo idem
quod nos fenfit , ipfum vniuerfi τῶν ὅλων Θεὸν παραπλησίως ἡμῖν ἐδό-
factorem perhibens : at Do. ξασεν , αὐτὸν εἰρηκὼς εἶναι τῷ παντὸς
minum Iefum Chriftum nu. ποιητήν 34 ) τὸν δὲ Κύριον Ἰησῶν Χρι
dum hominem effe dixit, na· τὸν ἄνθρωπον εἶπε ψιλόν , ἐκ παρθένε
tum ex virgine , prophetis au-
γεγεννημένον , τῶν δὲ προφητῶν ἀρετῇ
tem virtutepræftantiorem .Hæc
autem dicebat eriam apoftolos κράτονα . ταῦτα δὲ καὶ τὲς ἀποζόλες
. ἔλεγε κεκηρυχέναι , παρερμηνεύων τῶν
prædicaffe , diuinarum fcriptu-
rarum fenfum peruertens : ab θείων γραφῶν τὴν διάνοιαν , τὲς δὲ μετ᾿
iis autem , qui poft illos fecuti ἐκώνες 35 )Θεολογῆσαι τὸν Χρισὸν , ἐκ
funt , diuinitatem Chrifto tribu- ΠΕΡΙ
ὄντα Θεόν .
tam, cum Deus non effet.
30 ) τὸ δὲ κ. τ. λ . Negauit etiam refurreftionem Chrifti , vt refert Epiph .

Hær. 28. c. 6. 3t ) καί. Ex Edit.roin . fuppletum . 32 ) τοσᾶτον κ.τ.λ. Vid.
Eufebii Hift. eccl. 1. 3. c. 22. et 1.7. c. 20. 33 ) TXTOV 2. 7. 2. Idem de Ebio-
ne narrat Epiph. Hær. 30. fed cumn Noftro confentiunt Iren . 1. 3. C.3. et
Eufeb . Hift. 1. 3. c. 20. 34 ) τὸν δὲ κ. τ.λ. Hinc Samueli Crellio aliisque
aduerfariis doctrinæ de diuina Chrifti natura placuit, nomen Artemoni-
ftarum fibi vindicare . 35) θεολ , τ . Χρ . Similem loquendi modum vide
in loco ex Athanafio fupra p. 138. allato.
HÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB. II. 331
ΠΕΡΙ ΘΕΟΔΟΤΟΥ. έ. DE THEODOTO . V.

uidam etiam Theodotus
Καὶ
Θεόδοτος δὲ 36 )ὁΒυζάντιος ὁσκυ Byzantinus coriarius , idem
cum illo fentiens alteri fodalitio
ἑτέρας ἡγήσατο 37 ) φρατρίας. τέτον prafuit
.Hunc vero beatiffimus
δὲ ὁ τρισμακάριος Βίκτως , ὁ τῆς Ῥω- Viétor Romanorum epifcopus
μαίων ἐπίσκοπος , ἀπεκήρυξεν , ὡς πα- excommunicauit , vtqui dogina-
ραχαράξαι παραθέντα τῆς ἐκκλησίας ta ecclefiæ adulterare conatus
τα δόγματα . Κατὰ τῆς τέτων αἱρέ. effet. Contra iftorum hærefin
confcriptus eft paruus Labyrin-
σεως ὁ σμικρὸς συνεγράφη Λαβύρινθος ,
thus , quem nonnulli Origenis
†) ὅν τινες Ωριγένες ὑπολαμβάνεσι ποί- opus effe putant , fed eos qui
. ημα , ἀλλ᾿ ὁ χαρακτὴς ἐλέγχει τὲς λέ- hoc dicunt ftylus redarguit.
γοντας . εἴτε δὲ ἐκεῖνος , 2εἴτε ἄλλος συν- Siue autem ille, fiue alius con-
έγραψε , τοιόνδε ἐν αὐτῷ διηγεῖται διή- fcripfit, talis in eo exftat narra-
tio . Natalein quendam refert ,
γῆμα . Νατάλιον ἔφη τινὰ , τῶν γεν ·
ex præclar is confefloribus vnum ,
ναίων ὁμολογητῶν ἕνα γεγενημένον ,
ab Alclepiade et Theodoto alte-
ἐξαπατηθῆναι ὑπὸ ᾿Ασκληπιάδε και ro, qui eiusdem erant fe &tæ , de-
Θεοδότε ἑτέρα τῆς αὐτῆς ὄντων αιρέ . ceptum fuiffe , vt pafta mercede
σεως, ὥτε ἐπὶ μισθῷ προςατεῦσαι τῆς fodalitio , propter infignem eius
Φρα ]ρίας , διὰ τὸ τῆς ὁμολογίας ἐπίση . confeffionem , praeffe vellet.
Promittebant autem illi daturos
μον. ὑπέχοντο δὲ παρέξειν αὐτῷ πεν· fe in fingulos dies denarios cen-
τήκοντα καὶ ἑκατὸν καθ᾿ ἑκάσην ἡμέραν tumetquinquaginta . Huic fæ .
δηνάρια . τέτῳ πολλάκις ὁ τῶν ψυχῶν pe fuafit animarum medicus ,vt
ἰατρὸς παρήνεσεν ἀπαλλαγῆναι τῆς ab errore recederer , dicens il-
πλάνης , ἐχ ὑπὲρ τέτων λέγων αὐτὸν , lum non pro his , fed pro euan-
gelicis decretis * decertaffe ,
ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῶν εὐαγγελικῶν ἠθληκέναι Cum autem non acquiefceret ;
δογμάτων . ἐπειδὴ δὲ ἐχ ὑπεξε , τῇ τι· honori feruiens , quem obtinere
μῇ δεδελωμένος , ἣν ἔχειν ὑπελάμβανε fe putabat iis prafidens qui de-
τῶν ἐξηπατημένων ἡγόμενος , χαλεπὰς cepti fuerant , grauia illi verbes
2
δι᾽ ἀγγέλων ἐπήνεγκε μάτιγας , ra per angelos infixit. Expe-
τη
τῇ πείρα δὲ μαθὼν τίνων ἐςὶ πρόξενον rientia igituredoctus, Deo relu .
τὸ ἀντιτείνειν Θεῷ , κατὰ τάχος μὲν duri quales fructus adferat, ma-
ἕωθεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν ἀφίκετο τῷ ne ad ecclefiam feftinanter fe
δὲ ἀρχιερέως προκυλινδέμενος , ἐδεῖτο contulit, et pontificis genibus
πρεσβείαν ὑπὲρ αὐτῷ τῷ φιλανθρώπῳ aduolutus , preces pro fe apud
προσενεχθῆναι Δεσπότη . ὀλοφυρόμε. benigniffimum Dominum offerri
rogauit. Flentis ille et obteftan-
μενον δὲ καὶ ποτνιώμενον ᾤκτειρεν ἐκεῖ· tismifertus eft, manumque pore
νος , καὶ χεῖρα ὤρεξεν εἰς μετάνοιαν . rexit ad penitentiam . Hac de
ταῦτα περὶ τότε φήσας ὁ πριῤῥηθεὶς ifto cuni narraffet prædictus
fcris
36 ) ὁ Βυζ . ὁ σκυτ. Ita diftinguitur a Theodoto altero qui Trapezita f, argen,

rarius dicitur , eiusden erroris patrono , cuius cap. 6. mentio iniicitur.
37 ) ¢ ρατρ . Edit. prior habebat φατρίας . Sic quoque infra , in hoc ipfo
capire . * ) ν κατ.λ. Caii cie putatur , Vid . Photium Cod . 48
332 B. THEODORETI
fcriptor , hoc etiam adiecit, eos συγγραφεὺς , προστέθεικεν, ὡς οἱ τὴν

quihanc hærefin confiarunt, di αίρεσιν συντεθεικότες ξᾳδιεργῆσαι τὴν
vinam fcripturam interpolareau- θείαν γραφὴν ἐτόλμησαν , καὶ τὰ μὲν
fos effe , et quædam amputare ,
quædam adiicere , emendate fe
περικόψαι, τὰ δὲ προθεῖναι διωρθωκές
το ἐκεὖ ἔχοντα λέγοντες , και στο
dicentes quæ non bene labe- ναι τὰ
bant , et fapientiores fe Spiritu φωτέρες ἑαυτὸς τῷ παναγίε Πνεύμα-
fancto pronuntiantes. Neque τος ἀποφαίνοντες. καὶ ἐδὲ τῷτο συμβ
in hoc ipfo illos conueniffe do-
eet,fed alio modo idfecitte Theo. Φώνως αὐτὲς δεδρακέναι λέγει. ἀλλὰ
dotum , alio Afclepiadem ,et Her . ἄλλως μὲν τὸν Θεόδοτον , ἑτέρας δὲ τὸν
mophilumn aliter, aliter Apolloni. ᾿Ασκληπιάδην , καὶ Ἑρμόφιλον ἄλλως ,
dem . Quin et horum fingulos fia και τὸν ᾿Απολλωνίδην ἑτέρως . καὶ τέ
ipforum infuper correxiffe , ita vt των δὲ ἕκατον ἐπιδιορθώσεις τῶν οἰκείων
exemplarium magna fit difcie ποιήσαθαι , ὥτε πολλὴν εἶναι τῶν ἀντι-
pantia . De his ergo hæc didi . γράφων διαφωνίαν . περὶ μὲν ἐν τέτων
cimus.
ταῦτα μεμαθήκαμεν .
DE MELCHISEDE-
CIANIS. VI. ΠΕΡΙ ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚΙΑΝΩΝ . 5.
s ς
Miami pastamosatentemi , Τὰς δὲ Μελχισεδεκιανὲ , τμήμα μὲν
rum
Melchid
εἶναι τέτων φασὶ, καθ᾿ ἓν δὲ μόνον
et in vna tantum re difientire , Μελχισεδὲν δύο
quod Melchifedecum potentiam διαφωνῶν , 38 ) τὸ τὸν
quandam et diuinam et maxi. ναμιν τινὰ καὶ θείαν καὶ μεγίςην ὑπο
mameffe putent, ad eiusque ima . λαμβάνειν , κατ᾿ εἰκόνα δὲ αὐτῷ τὸν Χρι-
ginein Chriftum effe factum . τὸν γεγενῆσαι . ἦρξε δὲ τῆς αἱρέσεως
inchoauit autem hærefin iftam ταύτης ἄλλος Θεόδοτος , ἀργυραμοιδὸς
Theodotus alter , arte argen- τὴν τέχνην .
tarius.
DE ELCESAEIS. VII. ΠΕΡΙ ΕΛΚΕΣΑΙΩΝ . ζ.
lcefæi vero ab Elcefai quo. δὲ Ελκεσαῖοι, ἔκ τινος 39) Ἐλκε-
‫اد‬
dam , qui hærefin incepit , Oi cas de avres
fortiti, ex diuerfihere
nomenfabulas s
fibus mutuati errore m προσηγορίαν λαβόντες ,40 ) ἐκ διαφόρων
-
fuum concinnarunt. Ac de αἱρέσεων μύθες ἐρανισάμενοι , τὴν οἰκ
vniuerforum quidem principio κείαν συντεθήκασι πλάνην . καὶ περὶ
nobiscum fentiunt .Vnum enim μὲν τὴν τῶν ὅλων ἀρχὴν συμφωνῶσιν
dicunt ingenitum ,et hunc omni- ἡμῖν . ἕνα γὰρ ἀγέννητον λέγεσι , καὶ
um rerum creatorem vocant. τέτον τῶν ἁπάντων καλᾶσι δημιεργόν .
1
Χρισὸν
ΤΟ τὸν καὶ ὑπολ . His fere gemina funt , quæ Io. Damnafcenus de Hærefi-
38 ) τὸ
bus , c. 55. narrat. In hoc quoque confentiunt Auguft. er Philaftrius.
Sed fi Tertullianum audimus , hic eorum fuit error , vt Melchifedecum
Chrifto anteponerent. 39) Ἐλπ . Varie apud Epiph . aliosque hoc nomen
fcribitur. Vid. Cotelerium l . c. Τ. 1. p . 776. 40 ) ἐκ L · πλάνην. Io. Dae
mafcenus apud Cotel. I. c. p . 294. Elcefæos eidem cum Ebionais errori
adhæfille refert. Haud multum recedit Epiph . Her. 19. cόξο
HÆRETIC. FABVL . COMPEND. LIB. II. 333
non vnum
Χρισὸν δὲ ἐχ ἕνα λέγεσιν, ἀλλὰ τὸν μὲν Chriftum vero
effe dicunt , fedalium fupra ,
ἄνω , τὸν δὲ κάτω , καὶ τέτον πάλαι et alium infra : · et hunc olim
πολλοῖς ἐνακηκέναι , ὕτερον δὲ κατέλη . in multis habitaffe , poftea ve-
λυθέναι˙ τὸν δὲ Ἰησῶν , ποτὲμὲν ἐκ τῇ roτo defcendiffe . Iefum autem
Θεῷ εἶναι φησί, ποτὲ δὲ πνεῦμα καλε , aliquando ex Deo effe dicit , alias
ποτὲ δὲ παρθένε ἔχηκέναι μητέρα. ἐν fpiritum vocat , interdum virgi-
nem illum matrem habuiffe .
ἄλλοις δὲ συγγράμμασιν ἐδὲ τῦτο καὶ
τn * aliis vero fcriptis ne hoc
τῦτον δὲ πάλιν μετενσωματωθαι , και quidem . Ethune rurfus trans-
εἰς ἄλλα ἰέναι σώματα λέγει , καὶ καθ᾽ migrare , et in alia ire corpora
ἕκαςον καιρὸν διαφόρως δείκνυθαι. ἐπῳς dicit, diuerfisque modis vno-
δοῖς δὲ καὶ δαιμόνων ἐπικλήσεσι και quoque tempore oftendi . Car
έτοι κέχρηνται, καὶ βαπτίσμασιν ἐπὶ mini bus , damonumque inua-
cationibus ipfi quoque vtuntur ,
τῇ τῶν τοιχείων ὁμολογία . ἀτρολογία et baptifmatibus in elemento-
δὲ, καὶ μαγικὴν, καὶ μαθηματικὴν ἠσπά- rum confeffione. Aftrologiam
ζαντο πλάνην, καὶ Προγνωτικὲς ἑαυλές porro , et magicum , et inathe-
προσηγόρευον . τὸν δὲ 41 ) ἀπότολον παν maticum errorem amplecteban-
τελῶς ἠρνήθησαν · καὶ βίβλον δέ τινα tur , et Prognofticos feipfos ap-
pellabant. Apoftolum vero
συντεθείκασιν , ἣν ἐκ τῶν ἐρανῶν ἔφα- prorfus repudiarunt : er librum
σὰν πεπτωκέναι . ταύτης τὸν ἀκηκότα queudan coinpofuerunt , quem
ἄφεσιν ἁμαρτιῶν λαμβάνειν παρ᾽ ἣν ὁ de calis laptum aiebant. Hunc
qui audiuifiet, remiffionem pec
Χρισὸς ἐδωρήσατο . κατὰ ταύτης τῆς
catorum confequi , præter eam
αἱρέσεως Ωριγένης συνέγραψεν αλη- quam Chriftus dedit.
θῶς. συνεκρότησε δὲ αὐτὴν ᾿Αλκιβιά . 1us hanc hærefin vere fcripfit
Origenes . Eam autem celebra-
δης , ἐξ ᾿Απαμείας τῆς Συρίας ὁρμώ · vi Alcibiades ab Apamen Syria
μενες. oriundus.
ΠΕΡΙ ΠΑΥΛΟΥ 42) ΤΟΥ DE PAVLO SAMO-
ΣΑΜΟΣΑΤΕΩΣ . ή. SATENO. VIII .
αῦλοςδὲ ὁ Σαμοσατεὺς , τῆς μὲν vero

Παῦλος Paubiectum quidem epifco
᾿Αντιοχέων ἐπίσκοπος ἦν. Ζηνοβίας pus fuit . Zenobia autem tune
δὲ κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν τοπαρχέ- temporistoparchiam obtinente ,
σης˙ Πέρσαι γὰρ Ῥωμαίες νενικηκότες ( fiquidem Perfæ Romanis deui-
43) ταύτῃ παρέδοσαν τὴν τῆς Συρίας tisSyriam illi et Phænicen re-
καὶ Φοινίκης ἡγεμονίαν · εἰς 44 ) τὴν gendos dederant, ) in Artemonis
hærefin lapfus eft , hac ratione
Αρτέμωνος ἐξώκειλεν αἵρεσιν , ταύτῃ demereri iliam ratus, quæ ea-
νομίζων θεραπεύειν ἐκείνην τὰ Ἰεδαίων dem cum Iudais fentietat.
Φρονᾶσαν. τῷτο μαθόν]ες οἱ τὰς ἐκκλη. Quod cum comperiffent eccle-
fiarum
41 ) ἀπόσολον . Scilicet Paulum , cuius Epiftolas reiecerunt, more Ebionæorum ,

Vid . fupra , c. 1. 42 ) τῇ Σαμσ . Ηec adiicienda effe duximus. Vid . India
cetn p. 323. Παύλιανιςαì vocantur feltatores Pauli Saunofateni. . 43) ταύτῃ ,
Edit. roin . ταύτην . 44) τήν. Εx Edit.rom . fuppletum ,
334 B. THEODORETI
fiarum reftores , non vacare pe- σίας ιθύνοντες , ἐχ ὑπέλαβεν ἀκίνδυνον

riculo cenfuerunt , tantum mor-
bumnegligere , quiferpere ffe- . παριδῶν τοσαύτηννόσον ἕρπωνἐπαγο
ftinabat , et adiutricem habebat μένην , και συνεργὸν ἔχεσαν τὴν τῆς
maxime ciuitatis amplitudinem . μεγίςης πόλεως περιφάνειαν . καὶ Δια
Et Dionyfius quidein alexandri- νύσιος μὲν ὁ τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσκο
nus epifcopus , vir doctrina in- πος , ἀνὴς ἐπίσημος ἐν διδασκαλία γενό-
fignis , profectionem diftulit pro- μενος , ἀνεβάλετο μὲν τὴν ἐκδημίαν , διὸ
pter fenectutis imbecillitatem ,
per literas autem fuafit illi quæ τὴν τῷ γήρως ασθένειαν · διὰ δὲ γραμ‐
effent vtilia , et epifcopos qui μάτων ἐκείνῳ παρήνεσε τὰ προσήκοντα ,
conuenerant , ad zelum pro ve. και τες συνεληλυθότας ἐπισκόπες εἰς
vitate fufcipiendum excitauit. τὸν ὑπὲς τῆς εὐσεβείας παρέθηξε ζῆς
Inter eos autem qui conuene- λον. Τῶν δὲ συνεληλυθότων ἐπρώτευον
rant , primas tenebant Grego-
rius ille magnus et celeberi: Γρηγόριός τε ὁ μέγας, ὁ περιθρύλλητος,
mus , qui per inhabitantem in ὁ τὰς παρὰ πάντων αἰδομένας θαυμα .
eo Spiritus gratiamab omnibus τεργίας ἐπιτελέσας διὰ τῆς ἐνοικέσης
decantata miracula peregit ,et τῷ Πνεύματος χάριτος , καὶ ᾿Αθηνόδω
Athenodorus eius frater , et Fir-
milianus Cæfareæ Cappadociæ ་ ὁ ἐκείνε γε ἀδελφὸς , καὶ Φιρμίλια
gos
epifcopus , vir illuftris , et qui νὸς ὁ Καισαρέων τῆς Καππαδοκίας ἐπί
fcientia vtraque pollebat , tum σκοπός, περιφανὴς ανὴς, καὶ γνῶσιν ἕκα
externa ,tum diuina : et Hele . τέραν ἔχων , καὶ τὴν θύραθεν , καὶ τὴν
mus praterea Cilicum regens θείαν καὶ πρὸς τέτοις ῞Ελενος ὁ τὴν
metropolin . Hi , cumn inulti ef Κιλίκων ἰθύνων μητρόπολιν . ὗτοι πολ-
fent qui conuenerant , ceteris
λῶν ὄντων τῶν συνεληλυθότων ἡγενο.
præfidebant. Ac primum qui-
dem fuafionibus et confiliis co- και πρῶτον μὲν εἰσηγήσεσι και συμβε
nati * funt Paulum a praua λαῖς ἐπειράθησαν τῆς κακοδοξίας με
opinione abducere . Poftquam ταθῆναι τὸν Παῦλον . ἐπειδὴ δὲ ἠρνήθη
vero apertenegauit ille , fe tale προφανῶς ἐκεῖνος μηδὲν 45) τοιῦτο πε-
quidpiam fenfile , fed apoftoli φρονηκέναι, ἀλλὰ τοῖς ἀποτολικοῖς ἔφη ·
ca fe dogmata fequi dixit , Do-
minum pro concordia laudantes σεν ἀκολεθῶν δόγμασιν, 46) ὑμνήσανες
ad greges fuos redierunt. Pro- ἐπὶ τῇ συμφωνία τὸν Δεσπότην , τα
cedente autem tempore , fama σφέτερα κατέλαβον ποίμνια . χρόνο δὲ
iteruin orasomnes peruadens,διελθέντος, αὖθις ἡ φήμη πανταχόσε
Pauli deprauarioneri omnibus διατρέχετα , ἐμήνυεν ἅπασι τῷ Παύλg
nuntiauit . Sedne fic quidemlau . τὴν ἐκτροπήν . ἀλλ᾽ ἐδὲ ἕτως οἱ πανεύ
datiffimi patres facile ad virum
abfcindendumn procefferunt : fed Φημοι ἄνδρες προχείρως εἰς τὴν τῇ ἀν-
primo quidem morbo mederi δρὸς ἐχώρησαν ἐκτομήν. ἀλλὰ πρῶτον
per literas conati funt : vbi vero μὲν ἐπειράθησαν ἰατρεῦσαι γράμματι
inmedicabile malum effe perfpe- τὴν νόσον . ἐπειδὴ δὲ δυσίατον εἶδον τὸ
πάθος ,
45 ) τοῦτο . Scilicet, nudum hominem effe Chriftum , et in tempore demum

ex Maria initium cepiffe . Vid . fupra , p.79 . et T. III . p. 455. 46 ) ύμν.
ποίμνια . Nihil tune effecerunt Patres in Synodo antiochena II,magno
numero congregati. Vid. Eufeb. Hift. 1. 7. c. 30 .
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. II. 335
πάθος , πάλιν τὴν ᾿Αντιόχειαν προθύ . xerunt , Antiochiam iterum ala-

μως κατέλαβον , καὶ πάλιν ἥπια προσ- cri animo contenderunt , et lee
nia medicamenta adhibuerunt ,
ήνεγκαν φάρμακα , και παραινῶντες , admonentes , et exhortantes , et
καὶ παρακαλῶντες , καὶ τῶν γεγενημέ‐ pafta conuentain memoriam re-
νων ἀναμιμνήσκοντες συνθηκῶν . ὦτα vocantes. Pofthæc videntes et
ὁρῶντες τὸν μὲν ἐξαριόμενον , τὲς δὲ κα · illum inficiantem , et inftantes
τηγόρες ἐνιταμένες , καὶ διελέγχειν accufatores , et illum fe conui-
ὑπιχνεμένες , συνῆλθον εἰς τὸ συνέ . fturos pollicentes , conuenerunt
in concilium . Hic Malachione
δριον. 47) Μαλαχίωνος δέ τινος πρός quodam , qui fophifticam antea
τερον μὲν σοφιτεύσαντος , ὕτερον δὲ τῇ profeftus prefbyter poftea fuerat
τῷ πρεσβυτέρω τιμηθέντος χειροτονία ,
τε ordinatus, difputationem haben-
τὴν πρὸς τὸν Παῦλον ποιησαμένε διώ . te cumn Paulo , deprehenfus eft
Chriftum hominem dicere , di-
λέξιν , ἐφωράθη τὸν Χρισὸν ἄνθρωπον vina gratia infigniter ornatum .
λέγων , θείας χάριτος διαφερόντως Tune itaque concordi in eum
ἠξιωμένον. τότε τοίνυν αὐτὸν ἐνδίκως Iata fententia ex facris illum ca-
τῶν ἱερῶν καταλόγων ἐχώρισαν , σύμ- talogis inerito expunxerunt. Et
Φωνον ψῆφον ἐξενεγκόντες. ἐπειδὴ δὲ quoniamn refiftebat , ecclefiæque
απέτανε , καὶ τῶν τῆς ἐκκλησίας καλεῖ . principatum obtinebat , Aure-
χεν ἡγεμονίαν , Αὐρηλιανὸν τηνικαῦτα lianum , qui tuncimperabat, de
Pauli audacia edocentes, perfua-
βασιλεύον] α διδάξαντες τὴν τῷ Παύλε ferunt vt execclefia illum expel-
θρασύτητα , ἔπεισαν ἐξελᾶσαι τῆς ἐκ- leret. Idolorum enim cultui
κλησίας. καὶ γὰρ τῇ τῶν εἰδώλων θε- deditus æquum exiftimauit, eum
ραπεία δεδελωμένος , ὑπέλαβε δίκαιον , qui fidei fuæ hominum fenten-
τὸν τῇ τῶν ὁμοπίζων ἀντιλέγοντα ψή- tiæ non acquiefceret , ab eorum
φα , τῆς ἐκείνων ἀπομηθῆναι συμμορίας. confortio refecari.
DE SABELLIO. IX .
ΠΕΡΙ ΣΑΒΕΛΛΙΟΥ . θ.
C abellius vero Libycus Penta-
αβέλλιος δὲ ὁ Λίζυς ὁ Πενταπο
48 )
λίτης , τοιαύτης ἦςξεν αἱρέ- Choauit . Vnam hypoftafin effe
་
σεώς . μίαν υπόςασιν ἔφησεν εἶναι τὸν dixit Patrem , et Filium , et Spiri
Πατέρα , καὶ τὸν Υἱὸν , καὶ τὸ ἅγιον tum fanctum , et vnam triplicis
Πνεῦμα, 49 ) καὶ ἓν τριώνυμον πρόσωπον, noninis perfonam : eundemque
καὶ τὸν αὐτὸν, ποτὲ μὲν ὡςΠα ] έρα και nunc vt Patrem vocat , nunc
vt Filium , nunc vt Spiritum
λεῖ , ποτὲ δὲ ὡς Υἱὸν , ποτὲ δὲ ὡς ἅγιον fanétum . Ac in veteri quidem
Πνεῦμα , καὶ ἐν μὲν τῇ παλαιὰ ὡς Πα · teftamnento , vt Patrem , legen
τέρα νομοθετῆσαι , ἐν δὲ τῇ κοινῇ ὡς tulife : in nouo autem , vt
Filium ,
47 ) Μαλαχ . Editio rom. præm . Titulum Περὶ Μαλαχίωνος. Malchion alias

vocatur. 43 ) Σαβ. κ.τ.λ. Multa cum Noftianis ( de quibus vid . l. 3. c. 3.)
habuit communia , tefte Epiph . Hær . 62. et Ioanne Damafc . de Hæref . c. 62.
49 ) καὶ ἐν τριών. πρόσ . Perinde atque in vno homine corpus, anima et fpi-
ritus funt, aut Soli præter orbicularem figuram eft vis illuftrandi et cale-
faciendi. Vid . Epiph . 1. c.
RETI
336 B. THEODO
Filium , effe incarnatum ,et vt Spi- Υἱὸν ἐνανθρωπῆσαι˙ ὡς Πνεῦμα δὲ ἅγιον

vitum fandtum ad apoftolos ve- τοῖς ἀποτόλοις 50) ἐπιφοιτῆσαι. καὶ
niffe . Contrahunc fcripfit Dio- τὰ τέτε συνέγραψε 5ι ) Διονύσιος ὁ τῆς
nyfius alexandrinus epifcopus . ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσκοπος .
* DE MARCELLO . X. ΠΕΡΙ ΜΑΡΚΕΛΛΟΥ.
farcellus Galata , fimi-
megalite , το Μάρκελλος δὲ52)ὁ Γαλάτης ,τέτω
Mi ce ll es μὲν παραπλησίως ἠρνήθη τῶν
ftafium trinitatem . Extentio-
nem vero quandam diuinitatis ὑποτάσεωντὴν τριάδα . ἔκτασιν δέ τι
Patris in Chriftum veniffe dixit , 1 να τῆς τ8 Πατρὸς θεότητος ἔφησεν
et hanc Deumn Verbum appella . εἰς τὸν Χρισὸν ἐληλυθέναι , καὶ ταύτην
vit. Peraêta autem vniuerfa Θεὸν Λόγον ἐκάλεσε . μετὰ δὲ τὴν σύμ-
cconomia , rurfusattraftam effe, πᾶσαν οἰκονομίαν πάλιν ἀνασπαθῆναι ,
reuerfamque ad Deum , ex quo
extenta fuit. Spiritum vero fan . καὶ συναλῆναι πρὸς τὸν Θεὸν , ἐξ ἧπερ
dtum extenfionem extenfionis ἐξετάθη. τὸ δὲ πανάγιον Πνεῦμα πα
effe dicit , et hanc apoftolis da- ρέκτασιν τῆς ἐκτάσεως λέγει, καὶ ταύ-
tam fuiffe . Prorfusque exifti. την τοῖς ἀποτόλοις παραχεθῆναι . καὶ
mauit Trinitatein
extendi et άπαξαπλῶς ὑπέθετο Τριάδα ἐκτεινο-
contrahi pro æconomiarum et μένην καὶ συτελλομένην κατὰ διαφόρες
confiliorum diuerfitate. οἰκονομίας.
DE PHOTINO. XI. ΠΕΡΙ ΦΩΤΕΙΝΟΥ . ιά .
nus vero vnam effe dixit
Photi δὲ Φωτεινὸς , 53) μίαν ἐνέργειαν
operationem Patris et Fili Ὁ
Πατρὸς , καὶ Υἱῷ , καὶ ἀγίε
et Spiritus faneti , aliis nomini Πνεύματος εἴρηκεν, ἑτέροις ὀνόμασι τὴν
bus Sabellii fententiam enun- τῶν Σαβελλίδ δογμάτων κηρύτλων διά
tians . Contrahos quatuor fcri- νοιαν. Κατὰ τῶν τετάρων τέτων συνέ-
pfit diuinus Diodorus , qui Ci- γραψεν ὁ θεῖος 54 ) Διόδωρος ὁ τὴν Κα
λίκων
50) ἐπιφ . Ab his antiquioribus Sabellianis diftinguendi funt , qui hunc

errorem ,renouarunt , aiiaque , vt fieri folet , addiderunt , vt , abftinen-
dum effe a cafeo , ouo etc. Vid . Noinocan.apud Cotel. 1. c. p. 123.
gr ) Διν . Tum in Epiftolis ad Ammonem , Euphratorem , Telefphorum ,
aliosque , tum in 4. libris aduerfus Sabellium , quorum fragmenta exftant
apud Athanafium et Βafilium . 52) ὁ Γαλάτης. Ancyræ in Galatia vixit ,
vnde ancyranus dici folet. Vid . T. III. p . 459. vbi contra euin , et con-
tra alios qui Hypoftafes confundebant , difputatur. iiiramur autem ,No-
ftrum h . 1. plane nihil de caufia Marcelli , quam admodum dubian fuis-
fe conftat, attuliffe. Vid. Diatriben de cauffa Marcelli ancyrani in Mont-
fauc . Colleatione noua Patrun , Τ. II. p. 55. fqq . Prælim . Sabellianifi
anaculum ab illo abftergere videtur Io. Danafcenus 1. c. c. 72. Adde
Epiph .Hær . 72. 53 ) μία ; -- εφηκεν . Chriftum quoque nudum effe homi-
nein , et ex Maria demum initium cepiffe ftatuit , Paulum Samof. fequu-
tus , tefte Io. Damafceno 1. c. p . 28. Hinc Homuncioniftarum noinen
hefit eius fectatoribus. Damnnatus fuit in Synodo antiochena, anno 344,
fardicenfi ; a. 347, aliisque, inprinis firmienfibus. 54 ) Διόδι κ. τ. λ. In-
ΠΟ
HÆRETIC FABVL. COMPEND. LIB. II .
337
λίκων ἰθύνας μητρόπολιν , Θεὸν προαι licum rexit metropolin , often-
ώνιον τὸν Χρισὸν ἀποδείξας, ἐπ᾿ ἐχάτων dens Chriftum , Deum ante fe-
cula , in vltimis diebus homi-
τῶνἡμερῶν ἐνανθρωπήσαντα , καὶ τὴν nein factum effe , hominumque
τῶν ἀνθρώπων πραγματευσάμενον σω- ,
falutem procuraffe . Has omnes
τηρίαν . Ταύτας ἀπάσας τὰς αἱρέσεις hærel ad euertend
es am Vnige-
ἐπὶ ἀναιρέσεως τῇ Μονογενῆς θεότητος niti diuinitatem excogitauit pe-
fed
ἐπινενόηκεν ὁ τῶν ἀνθρώπων αλάτως . ftis hominum
omnes exftinxit Dem qui on:
increpar
ἀλλ᾽ ἔσθεσεν ἀπάτας ὁ ἐπιτιμῶν ἀδίσο
abyffum , etéam arefacit ; qui
σω , καὶ ξηραίνων αὐτὴν , ὁ λέγων τῇ dicit profundo a ) ,Defolare , et
ἀδύσσῳ Ἐξημωθήσῃ , καὶ τες ποταμές fumina tua erefaciam . Neque
σε ξηρανῷ . ἐδὲ γὰς βραχὺ τέτων διέ- illorum vel exigue reftant reli-
μεινε λείψανον . ἐ Κηρινθιανῶν, ἐκ quiæ:: non Cerinthianorum ,
quiz
55 ) Ἐβιωνέων , & Θεοδοτιανῶν , ἐκ Ἐλκε- uon Ebionitarum , non Theo-
dotianorum , non Elcefæorum ,
σαίων >, & Μελχισεδεκιανῶν, ἐ Σαβελλα non Melchifedecianorum , non
νῶν , 8 Παυλιανικῶν , ὦ Μαρκελλιανῶν, Sabellianorum , non aPauliani-
ἐ Φωτανιανῶν ἀλλὰ πάντα καθάπαξ ftarun , non Marcellianorum ,
τῷ ζόφῳ παρεδόθη τῆς λήθης, καὶ ἐδὲ non Photinianorum : fed omnia
τὰ τέτων ὀνόματα τοῖς πολλοῖς ἐπιγνώ . obliuionis tenebris femel tradi-
ta funt , adeo vt horum nec no-
ριμα . ἀψευδὴς γὰρ τῇ Σωτῆρος ἡμῶν
mina multis fint cognita . Ve-
οὁ λόγος, ὅτι πᾶσα φυτεία , ἣν ἐκ ἐφύ- rum enim eft quod Seruator no-
τευσεν ὁ παλής με ὁ ἐράνιος, ἐκριζωθή . fterdixitb ) , Omnis plantatio
σεται. τα
τὰ δὲ θεῖα τῶν εὐαγγελίων τέ- quam non plantauit pater meus
θηλε δόγματα , καὶ ἐξετάθη μέχρι θα. cæleftis , eradicabitur. Diuina
euangeliorum dogmata
λάτης τῶν ἀποτόλων τα κλήματα , autem
pullularunt , et ad mare vsque
καὶ αἱ παραφυάδες τὴν οἰκεμένην ἐπλή-
extenfi funt apoftolorum palint-
ζωσαν , καὶ 56 ) ἐπληρώθη ἡ σύμπασα tes , et propagines orbem terra-
γῆ τε γνῶναι τὸν Κύριον , ὡς ὕδωρ πολὺ rum impleuerunt , et impleta
κατακαλύψαι θαλάσσας , καὶ τῆς eft c) vniuerfa terra cognitione
προῤῥήσεως τὴν ἀλήθειαν ἔδειξε τῶν Domini, ita vt aquamulta ope-
riat maria . Et prædiftionis ve
· πραγμάτων ἡ μαρτυρία . ritatem rerum exitus teftatus eft.
AIPE-
mo etiam Audentius in libro de Fide aduerfus omnes Hæreticos. Sed ifte

liber intercidit . 55 ) ΕΕ . Editio rom. Ἐβιονέων . Perperam . 56 ) ἐπλης ·
κ.τ.λ. Vid. Tom .II . p. 1547.
d ) Εl. 44 , 27- b ) Matth . 15, 13 . c ) Habac . 2, 14.
B. Theod . Tom . IV . Y
TI
338 B. THEODORE
* ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ
ΛΟΓΟΣ ΤΡΙΤΟ Σ .
HÆRETICARVM FABVLAR V M
1
LIBER TERTI V S.
Præfatio . 1) Πρόλογος .
De Nicolaitis 1 Περὶ Νικολαϊτών.
De Montaniftis. 2 Περί 2) Μοντανιςῶν.
De Noëto Smyrnenfi . 3 Περὶ Νοητᾶ το Σμυρναίκ .
De Teffarefcædecatitis. 4 Περὶ τῶν Τεσσαρεσκαιδεκατιτῶν .
De Nouato. 5 Περὶ Ναυάτε .
De Nepote. 6 Περὶ Νέπωτος.
PRAEFATIO. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Quod etiam de futuris barefibus
Chriftus Dominus 3) Ὅτι καὶ περὶ τῶν ἐσομένων αἱρέσεων
pradixerit . προείρηκεν ὁ Δεσπότης Χριςός .
uoniam hærefes inter fe πειδὴ τὰς ἐναντίας ἀλλήλαις απ
contrarias in prioribus ρέσεις ἐν τοῖς προτέροις βιβλίοις
Ἐ πεποιήκαμεν δήλας ,Φέρε δὴ καὶ
libris expofuimus , age
alias etiam , quæ inter has et il-
las ortæ funt, eos qui nefciunt τὰς ἄλλας , αἳ μεταξὺ τέτων κακείνων
doceamus. Quemadmodum ἐβλάτησαν , τὲςἀγνοῶντας διδάξωμεν.
1
enim terreftres mures , ex qua- 4) καθάπερ γὰρ οἱ ἀρεταῖοι μῦες
dain aëris intemperie et fœti- τινος δυσκρασίας αέρος καὶ σηπεδόνος
da putredinis qualitate nafcun- δυσώδες ποιότητος ἐκ τῆς γῆς ἀναδί
tur e terra, et feminibus plan . δονται , καὶ λυμαίνονται μὲν σπέρματα ,
tisque noxii funt , eos vero ve-
nantur et perimunt agricole : λυμαίνονται δὲ φυτα , οἱ δὲ γηπόνοι τέ
fic maligno diaboli artificio ex- τες θηρεύοντες διαφθάρεσιν · ἔτω ἔν
ortæ funt hærefes , quæ leuio . τῆς τε διαβόλε κακοτεχνίας ἀνεφάνης
res homines ladebant : fed has σαν αἱρέσεις , αἱ τῶν ἀνθρώπων τὲς κ8-
optimi pietatis agricolæ ex di- φοτέρες ἐσίνοντο ἀλλὰ ταύτας 2 τῆς εὐ ·
vinis fegetibus exegerunt , de σεβείας οἱ ἄριτοι γεωργοὶ τῶν θείων
medioque fuftulerunt. Harum ληΐων ἐξήλασαν , καὶ φρέδεςαπέφη
autem infidias Domninus per ναν τὰς δὲ τέτων ἐπιβελᾶς , καὶ διὰ τῆς
zizaniorum quoque parabolam τῶν ζιζανίων παραβολῆς ὁ Δεσπότης
προ
1 ) Πρόλ . Edit. rom . Ὅτι καὶ περὶ τῶν ἐσομένων αἱρέσεων προείρηκεν ὁ Δεσπότης
Χριςός. ι 2) Μοντ. Ibid . fequitur ( noua linea ) Περὶ τῆς ἄλλης τέτων αἷμέ
σεως. 3) Ὅτι ο Χριςός . Edit . iom . Αίρετικῆς κακομυθίας τόμος τρίτος .
4) καθάπερ κ. τ. λ . Ita fere Epiphanius in fuis aduerfus Hærefes librispaf-
fim hoc et fimilibus comparandi modis vtitur. Vid. Har. 55. in fine aes
non Hær. 28. et 36 .
/ HÆRETIC. FABVL. COMPEND . LIB . III. 339
προέβηκε , καὶ διαβξήδην τὲς ἀπο- prædixit , et apoftolos diferte

ζόλες ἐδίδαξε, ποτὲ μὲν ἐπῶν, πολλές docuit , nunc quidem multos
dicens prodituros pfeudochri-
ψευδοχρίτες καὶ ψευδοπροφήτας και fitos , et pfeudoprophetas , et
ψευδαποτέλες φανήσεσθαι , ποτὲ δὲφυ peudoapoftolos : nunc cauere
λάτ ]εθαι τέτες παρεγγυήσας , και los præcipiens , et addens a ) ,

ἐπαγαγών , Πολλοὶ ἐλεύσονται πρὸς Multi venient ad vos in vetti-
ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων , ἔσωθεν δέ mentis ouium , intus autent
funt lupi rapaces . Deinde do •
εἰσι λύκοι ἅρπαγες. εἶτα διδάσκει, πῶς cet , quoinodo dignofcere opor
διαγνῶναι προσήκει τὴν τῷ προβάτε , teat differentiam ouis , et lupi
καὶ τὴν τῷ τὸ κώδιον περιβεβλημένο ouina pelle induti. * Ex fru-
λύκε διαφοράν . 5) ἐκ τῶν καρπῶν γὰς étibus , inquit b ) , eorum cogno-
fcetis eos. Tum per quandami
αὐτῶν , φησὶν , ἐπιγνώσεθε αὐτές .
fimilitudinem dictum fuum cla
ἔπελα διά τινος εἰκόνος σαφέτερον ἀπο-
rius explicat. Nunquid , in-
φαίνει τὸν λόγον. μήτι γάρ φησί συλ · quit c) , colligunt ex ipinis
λέγεσιν ἀπὸ ἀκανθῶν 6 ) ςαφυλάς , ἢ vuas ,vel ex tribulis ficus ? Ita
ἀπὸ τριβόλων σῦκα ; ὅτῳ πᾶν δένδρον omnis arbor bona bonos fiu-
ἀγαθὸν 7 ) ἀγαθὲς καρπὺς ποιεῖ, τὸ δὲ fus facit , mala autem arbor
8)πονηρὸν δένδρονκαρπες πονηρές ποιεί. malos fructus facit. Εt lone
gius produdio fermone fubiun-
καὶ πλατύνας τὸν λόγον ἐπήγαγεν · git d) , Igitur ex fructibus eo-
ἄρα γε 9) ἐκ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπι- rum cognofcetis eos Suffi
γνώσεθε αὐτές . ἱκανὰ μὲν ἦν καὶ αὐτ ciunt ergo ipla per fe impia et
τὰ καθ᾿ ἑαυτὰ τὰ δυσαγῆ καὶ παμε fcelefta dognata , vt parren
Ex fructu
μαρα δόγματα τὸν οἰκεῖον ἐπιδεῖξαι fun oftendant .
enim , inquit , arbor cognofcia
πατέρα . ἐκ γὰρ τὸ καρπῶ , φησὶ,τὸ tur: Sufficit et horum exitus
δένδρον γινώσκεται . ἀπόχρη δὲ καὶ τὸ ad conuincendamn falfitatem ,
τέτων τέλος διελέγξαι τὸ ψεῦδος . εὖ Quod enim falfam eft, facile de
διάλυτον γὰρ τὸ ψεῦδος , μόνιμον δὲ fruitur , firmæ autem et ftabi
τῆς ἀληθείας τὸ κράτος . διά τοί τῦτο ,と les veritatis funt vires. Quo
Φρεδοι μὲντῆς διαβολικῆς ἐνεργείας οἱ circa euanuerunt diabolice ope
rationis fabulæ : florent autem
ε
μῦθοι ἀνθῶ δὲ καὶ τέθηκ τῶν εὐαγ et vigent euangeliorum dogma-
γελίων τὰ δόγματα . καὶ πολλῶν πε ta. Et cum multi ea oppugna-
πολεμηκότων , καὶ δήμων , καὶ δημαγω- rint , et populi , et magiftratus,
γῶν, καὶ ςρατηγῶν, καὶ βασιλέων , διέξ et duces , et inperatores , man
μεινεν ἐπὶ τῆς πέτρας ἐξηρασμένα τα ferunt fupra petiam fixa ecclefiæ
τῆς ἐκκλησίας θεμέλια · οἱ δὲ τῶν δυσ · fundamenta: infauftarum autern
ωνύμων αιρέσεων κήρυκες ἔφυγεν , και hærefium præcones fugerunt, fic ,
τὰ τὸν εἰρηκότα σοφὸν , δενὸς διώ . ut Sapiens dixite ),nemine pers
fequen
1
ἐκ. Loco cit. eft ἀπὸ , fed conf. Luc . 6,44. 6) sac. Loco cit . eft , sagu
λήν . ;) ἀγ.καύπ . Ibid. eft , καρπὲς καλές. 8) πον. Ib. leg. σαπρόν . 9) ἐκε
Ibid , eft ἀπό
*) Matth. 7, 15. `b) Ib. verf. 16. 6) lb. et verf. 17. 18. d) Ib . verf. 20. e) Próv. 28, 1.
340 B. THEODORETI
fequente . Eius enim νοχ κοντος. αὐτῇ γὰρ ἐςι φωνὴ, Ανῆκά με τὰς
efta) , Immifi manus ineas , χεῖρας καὶ ἐξηράνθησαν , καὶ ἐγένοντο

et aruerunt , et facti funt tan-
ὡσεὶ χόρτος ξηρὸς ἐπὶ δωμάτων · τὸ δὲ
quam fanum ficcumn fupra do .
ριόν με εἰς τὸν αἰῶνα ἔται , καὶ ἡ
mos : falus autein mnea in æter- σωτή >
nuum erit , et iuftitia mea non δικαιοσύνη με ἐ μὴ ἐκλίπη . ἀλλ᾽ ἐπὶ
deficiet . Sed ad reliquorumdog · τὴν διήγησιν τῶν ὑπολοίπων μεταβῶμεν
matum narrationem veniamus . δογμάτων .
DE NICOLAITIS. I. ΠΕΡΙ ΝΙΚΟΛΑΙΤΩ͂Ν . ά.
icolaïtarum hærefis non for
Nicol ex amentia , verum Ἡ Νικολαϊτῶν αἵρεσις, 8 μένον
ἀνοίας , ἀλλὰ καὶ 10) ἐξ ἀκολα-
etiam ex intemperantia conflata
eft. De hac Clemens apertius σίας συνέτη. σαφέςερον δὲ τὰ περὶ
docuit. Narrat autem , Nico- ταύτης ὁ II) Κλήμης ἐδίδαξεν . ἔφη δὲ
laum vnum fuiffe ex feptem dia· τὸν Νικόλαον ἕνα γεγενῆθαι τῶν ἑπτα
conis , quos apoftolorum cho- διακόνων , ὃς ὁ χορὸς τῶν ἀποςόλων διὰ
rus elegit ad viduarum minifte-
rium . Et cum forinolamhabe. τὴν τῶν χηρῶν ἐχειςόνησε θεραπείαν .
ret vxorein , accufatum apud εὔοπλον δὲ ἐχηκότα γυναῖκα , αἰτιαθῆ .
apoftolos fuiffe , quafi zeloty . ναι παρὰ τοῖς ἀποτόλοις , ὡς ζηλοτυ
piæ morbo laboraret. Illum πίας εἰσδεξάμενον πάθος τέτον δὲ
autem , dum opinionem hanc ἀποτρέψαθαι τήνδε τὴν δόξαν πειρώ .

amouere conatur , in medium
vxorem adduxiffe , et permififfe μενον , εἰς μέσον ἀγαγῶν τὴν γυναῖκα ,
vt ea frueretur qui vellet : non καὶ ἐπιτρέψαι κοινωνῆσαι αὐτῇ τὸν β8
hoc lege aliqua decernentem , λόμενον · ἐ τῦτο νομοθετῶντα , ἀλλὰ τὴν
fed vt accufatorum calumniam τῶν κατηγορηκότων συκοφαντίαν ἐλέγε
redargueret. Inde nonnulli, id χοντα. ἐντεῦθεν τινὲς τὸ παρὰ τότε
quod ab illo praditta de caufa διὰ τὴν προἐξηθεῖσαν αἰτίαν γενόμενον
geftum fuerat peffione accipien- κάκιςα παραδεξάμενοι , κοινὰς ἔχειν τὰς
tes , communes habere vxores
γυναῖκας ἐνομοθέτησαν. 12) τὸν δὲ Ν
fanciuerunt. At Nicolaun Cle-
κόλαον ὁ Κλήμης ἔφη τῶν ἐπὶ σωφρο
mens temperantia infignem fuif-
fe , liberosque fupernaturalem σύνη λαμπρυνομένων γενέσθαι , καὶ τὰ
caftitatem docuiffe refert , ac τέκνα τὴν ὑπὲρ φύσιν αγνείαν ἐκπαι
* filium * cæliben , filias virgines δεῦσαι , καὶ τὸν μὲν υἱὸν ηΐθεον διαμεῖ.
permnanfiffe. Ex quibus liqui. ναι , τὰς δὲ θυγατέρας παρθένες , ἐξ
do conuincuntur , falfo fibi de 1 ὧν ἐχ ἥκιςα διελέγχονται ψευδῶς
huius appellatione nomen arro- σφᾶς αὐτὲς ἐκ τῆς τέδε προσηγορίας
gare , qui fupradictam intempe . ἐπονομάζοντες οἱ τὴν προβξηθᾶσαν ἀκο-
rantiam exercent. Contra hos λασίαν ἐπιτηδεύοντες. κατὰ τέτων
भय
10) ἐξ ἀκολ. Si fcilicet vera eft fabula , quam narrat Epiph . Her. 25. cui qui-
dem Clemens alex , in iis , que a Noftro recenfentur , fauere videtur, ita ta-
men vt non potuerit temperantiæ laudem Nicolao denegare . 11 ) Κλήμο
Edit . romn . Κλήμωνε. Sic quoque bis in hoc ipfo Capite. Vid . fupra p. 31 .
Schol . S. 12 ) τὸν δὲ κ. τ. λ . Vid . Photiuin , Biblioth . p . 902.
a) Pl. 79.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB . III . 341
καὶ ὁ προβξηθεὶς συνέγραψε Κλήμης , fcripfit prædiftus Clemens , et

καὶ Εἰρηναῖος, καὶ Ωριγένης, καὶ 13) 1π- Irenæus , et Οrigenes , et Hippo-
πόλυτος ὁ ἐπίσκοπος καὶ μάρτυς . lytus epifcopus et martyr.
ΠΕΡΙ ΜΟΝΤΑΝΊΣΤΩΝ . β. DE MONTANISTIS. II .
ῆς δὲ κατὰ Φρύγας καλεμένης αι Iærefin , quam κατὰ Φρύγας

Τῆς vocant , inchoauit Monta-
ρέσεως ἤρξαίο Μοντανὸς , ἀπὸ κώ nus ex regionis illius vico oriun-
μης τινὸς ἐκεῖ διακειμένης ὁρμώμενος , dus , cui nomen erat Ardabam .
Αρδαζον καλεμένης . στις οἰρηθεὶς Hic dominandi cupiditate motus
ἔρωτι φιλαρχίας 14 ) παράκλητον ἑαυ- Paracletum feipfum appellauit ,
τὸν προσηγόρευσε 9 και προφήτιδας et prophetiffas duas fecit, Prifcil
ἐποιήσατο δύο, 15) Πρίσκιλλαν και Μα- lam er Maximillam , haruinque
ξιμίλιαν , καὶ τὰ τέτων συγγράμματα fcripta libros propheticos appel-
προφητικὰς προσηγόρευσε βίβλες , louit , et Pepuzæ vico Hierofoly-
16 ) Πέπεζαν δὲ τὴν κώμην ἀνόμασεν Ἷema nomen dedit. Hic et matri.
ρεσαλήμ . Οὗτος καὶ γάμον διαλύειν monium folui conftituit, et no-
ἐνομοθέτησε , καὶ νητείας καινὰς παρὰ va ieiunia præter ecclefie confue-
τὸ τῆς ἐκκλησίας ἐπεισήγαγεν ἐθος . tudinem introduxit. Doctrinam
τὸν δὲ περὶ τῆς θείας Τριάδος ἐκ ἔλυς vero de diuina Trinitare non
μήνατο λόγον , καὶ τὰ περὶ τῆς τε κό . corrupit, et de mundi creatione
eadem nobiscum docuit. Qui
σμε δημιεργίας ὁμοίως ἡμῖν ἐδογμάτι vero huius doctrinæ adhærent ,
σεν . οἱ δὲ τῆς τότε διδασκαλίας ἐξης · ab eo quidemn Montaniftæ difti
τημένοι , καλῶνται μὲν ἀπὸ τότε Μον · funt ; fed vocantur iidem Cata-
τανιςα ) , καλῶνται δὲ 17) κατὰ Φρύγας phryges a gente , etPepuziani a
ἀπὸ τὸ ἔθνες , Πεπεζιανοὶ δὲ ἀπὸ τῆς vico , quem ille Hierofolymamm
νώμης , ἣν Ιερεσαλὴμ ἐκεῖνος ὠνόμασεν . appellauit . Prifcillæ porro et
αἱ δὲ τῆς Πρισκίλλης καὶ Μαξιμίλης Maximille prophetiæ in maiore
προφητεῖαι ὑπὲρ τὸ θεῖον εὐαγγέλιον apud illos funt honore, quam di-
τετίμηνται παρ᾽ αὐτοῖς . 18 ) περὶ δὲ vinum euangelium . De myfte .
τῶν μυτηρίων τινὲς μὲν θρυλλᾶσι τινὰ , riis vero nonnulli quadam ia-
ἐκεῖνοι δὲ ὦ συνομολογῶσιν , ἀλλὰ συ- £tant, fed ipfi non fatentur , et ac.
Y 3 cufa-
13 ) Ιππ . Hunc contra Nicolaitas fcripfiffe teftatur quoque Gobarus apud

Phot. Cod.232 . Libellus ifte videtur partem Operis contra Hærefes 32. con-
ſtituiſſe , cui ex Irenæo quædam adinixta fuiffe teftatur Photius Cod. 121.
14) παράκλ . ἑαυτ. πο. Tertullianus diftinguit Paracleturn a Montano .
15 ) Πρίσκ. Hæc ab aliis Quintilla dicitur , vnde Montanifitæ paffim Quin-
tilliani dicuntur , etfi hos ab illis diftinguat Epiph. Hær. 49. 16) Πέπ . Ρe-
puzam oppidum inter Galatam , Cappadociam et Phrygiam fitum vocat
Io. Damafcenus de Hæref. c . 49. 17 ) κατὰ Φρ . Immo quoqueΚαταφυ
γαςαὶ , Φρυγαςαί , et Φρύγες , quafi doëtrina fit κατὰ Φρύγας. 18 ) περὶ δὲ
κ. τ. λ. Ex infantis acubus compundi fanguine cumn farina mixto di-
cuntur panem oblationis feciffe. Illis quoque adnumerantur Artotyri-
tæ, fic dicti , quia ad celebranda myfteria fua panem et cafeum adhibere
folebant.
342 B. THEODORETI
cufationem illam calumniam κοφαντίαν τὴν κατηγορίαν καλᾶσι τὰ

vocant. Quidam illorum tres νὲς δὲ αὐτῶν τὰς τρεῖς ὑποτάσεις τῆς
τις
diuinitatis hypoftafes , ficut Sa-
bellius , inficiati funt , eundem θεότητος Σαβελλίῳ παραπλησίως ἠρνής
effe dicentes et Patrem ,etFilium , σαντο , τὸν αὐτὸν εἶναι λέγοντες , και
et Spiritum fanétum , quemad Πατέρα , καὶ Υἱὸν , καὶ ἅγιον Πνεῦμα ,
modum Noëtus Afianus. Cou : παραπλησίως τῷ ᾿Ασιανῷ Νοητῷ . Κα
tra hos fcripfit Apolinarius , qui τὰ τέτων συνέγραψεν 19 ) Απολινάριος ,
Hierapolis in Phrygia fuit epi . ὁ τῆς κατὰ Φρυγίαν ἱερᾶς πόλεως ἐπί
fcopus , vir laude dignus , et qui
preter rerum diuinarum cogni, σκοπος γεγονώς , ἀνὴς αξιέπαινος , καὶ
rionem , externa quoque difci: πρὸς τῇ γνώσει τῶν θείων καὶ τὴν ἔξω
plina fuit excultus . Similiter et θεν παιδείαν προσεληφός . ὡσαύτως δὲ
Miltiades , et Apollonius , aliique και 20) Μιλτιάδης,και 21 ) ᾿Απολλώνιος ,
fcriptores . Contra Proclumn au . t) καὶ ἕτεροι συγγραφεῖς κατὰ δὲ
tem , qui eidem hærefi præfuit , z2 )Πρόκλε τῆς αὐτῆς αἱρέσεως προτού
fcripfit Caius , cuius antea me. τεύσαντος συνέγραψε Γάϊος , και
minimus .
23 ) πρόσθεν ἐμνήθημεν .
DΕ ΝΟΕΤΟ
ΠΕΡΙ ΝΟΗΤΟΥ 24) ΤΟΥ
SMYRNENSI III. ΣΜΥΡΝΑΙΟΥ.
Noitusyero gencretius . Ὁ δὲ Νητὸς , 3 ) Σμυρναῖος μὲν ἐν

25)
vauit , quam Epigonus quidam, γένος, 26 )ανενείσατο τὴν
nomine in lucem primus edide- αίρεσιν , ἣν Ἐπίγονος μέν τις ἔτω καλέ
rat , Cleomenes vero fufceptam μενος 27 ) ἀπεκύησε πρῶτες , Κλεομένης
confirmarat.Harefeos autem ifta δὲ παράλαβὼν ἐβεβαίωσε . ταῦτα δέ ἐξα
funt capita. Vnum dicunt Deum τῆς αἱρέσεως τὰ κεφάλαια, ἕνα φασὶν
et Patreon effe vniuerforum 3
creatorem : non apparentem il- εἶναι Θεὸν καὶ Πατέρα , τῶν ὅλων δη .
luum quando vult , et apparentem μιεργόν ἀφανῆ μὲν ὅταν ἐθέλη , φαι
quin voluerit . Inuifibilemnque νόμενον δὲ ἡνίκα ἂν βέληται καὶ τὸν
cundem effe , et confpicuum , αὐτὸν αόρατον εἶναι καὶ ὁρώμενον , καὶ
γενε
19 ) ᾿Απολ . Idem eft qui contra Seuerianos Eneratitas fcripfit . Vid . fupra ,
pag . 313. Eius Epiftolarum contra Montaniftarum nafcentem harefin
ineininit etiain Eufebius Hift . l. IV . e. 27. et V. c. 19. 20 ) Μιλτ. Εx
eius libro aduerfus Montaniftas quædam legimus apud Eufeb.
V.•
C. 17. ( 21) ' Am . Scilicet ephefinus, tefte auctore Prædeftinati c. 26. et 27.
Vide etiain Eufeb . 1. V. c.18. t) καὶ ἔτ . συγγρ . Scilicet Afterius , Vrba.
nus , Serapion, Soter , aliique Scriptores Seculi fecundi , ne iam de Tera
tulliano quicquam dicamus . 22) Πρόκλε . Ita fcribendum efienon dubi-
tamus . Vid. Photium Cod. 48. et Eufeb . Hift . 1. II. c. 25 1. III. c. 3ra
23 ) πρόσθεν . Vid . fupra , k. II. c. 3. 24) τῇ Σμυρν . Hæc addere vifum eft ,
Vid. Indicem , p. 338. . 25) Σμυρy . Ita quoque vocatur a Ioanne Damafce
C. 57 . Epiphanius autem Hær. 57, eum ex Ephefo fuiffe refert.
26 ) άνεν . κ. τ. λ . Errauit itaque Epiph . qui l . c . de Noëta dicit , eum talia
docere aufum effe , quæ nemo ante illum ftatuerit , immo ne cogitauerie
quidem, 27) ἀπεκ πρῶτος κ. τ. λ . Praxeam quoque huius erroris fuiffe
patronum, ex Tertulliano conftat.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. III . 343
γεννητὸν καὶ ἀγέννητον˙ αγέννητον μὲν genitum et ingenitum : inge-

ἐξ ἀρχῆς , γεννητὸν δὲ ὅτε ἐκ παρθένε mitum quidem ab initio , ge
γεννηθῆναι ἠθέλησε ἀπαθῆ καὶ ἀθά- mirumvero , quandoex virgine
nafci voluit. , Impaffibilem et
νατον, καὶ πάλιν αὖ‫ اد‬παθητὸν καὶ θνη- immortalem , rurfusque patibi-
τόν. ἀπαθὴς γὰρ ὢν, φησὶ , 28) τὸ τῇ lem et mortalem . Impaffibilis
ςαυρῶ πάθος ἐθελήσας ὑπέμενε . τg . enim cum effet , crucis , inquit,
paffionem fua fponte fuftinuit .
τον καὶ Υἱὸν ὀνομάζεσι καὶ Πατέρα , Hunc et filium
appellant, et pa-
πρὸς τὰς χρείας τᾶτο κακεῖνο καλέμε . trem , prout vfus exegerit , hoc
et illud nomen fortientem . Noë-
νον . 29 )Νοητιανοὶ προσηγορεύθησαν οἱ
τήνδε τὴν αἵρεσιν 30 )ξέρξαντες . 31) Ταύ- tiani appellati funt qui hancha
της μετὰ τὸν Νοητὸν ὑπερήσπισε refin adamarunt. Eamque poft
Νottum propugnauit Calliftus,
32 ) Κάλλιτος , ἐπιθήκας τινὰς καὶ ἔτος qui et ipfe impietati dogmatis
ad-
ἐπινοήσας τῇ δυσσεβείᾳ τῷ δόγματος . ditamenta quædam adiecit .
ΠΕΡΙ ΤΕΣΣΑΡΕΣΚΑΙΔΕΚΑ . DE TESSARESCAEDE
ΤΙΤΩΝ . δε CATITIS . . . IV.
δὲτῶν Τεσσαρεσκαιδεκατιτῶν Tellarefcadecatitarum feu

Ἡ αἵρεσις ταύτην ὑπόθεσιν ἔχει .fishoe habuit argumentum .
φασὶ τὸν εὐαγγελικὴν Ἰωάννην , ἐν τῇ Ioannem euangeliftam ferunt ,
᾿Ασία κηρύξαντα , διδάξαι αὐτὲς ἐν τῇ cum in Afia prædicaret , docuif
τεσσαρεσκαιδεκάτῃ τῆς σελήνης ἐπλε . fe illos pafchate feftumn quartade-
λέσαι τῷ πάχα τὴν ἑορτήν · κακῶς δὲ cima Luna celebrare . Apoftoli-
τὴν ἀποτολικὴν νενοηκότες παράδοσιν , cam autem traditionem male in-
τὴν τῆς κυριακῆς ἀναςάσεως ἐκ ἀνα- telligentes , dominicæ refurrectio-
μένεσιν ἡμέραν , ἀλλὰ ποτὲ μὲν τρίτη , nis diem non exfpectant, fed in-
terdum feria tertia , interdum
ποτὲ δὲ πέμπτῃ , ποτὲ δὲ σαββάτῳ ,
quinta , nonnunquam fabbato,
33) ἢ ὅπως ἂν τύχη , πανηγυρίζεσι τε
vel quomodocunque acciderit,
πάθος τὴν μνήμην . κέχρηνται δὲ καὶ
pafionis memoriam celebrant
τοῖς πεπλανημένοις τῶν ἀποτόλων Vtuntur etiam erroneis Actibus
πράξεσι, καὶ τοῖς ἄλλοις νόθοις ,dμᾶλλον apoftolorum , et aliis fpuriis vel
δὲ αλλοτρίοις τῆς χάριτος , ἃ καλῆ . a gratia alienis , quæ apocrypha
σιν ἀπόκρυφα , 34) συμφέρονται δὲ vocant. Conueniunt etiam .
καὶ τοῖς Ναυάτε . καὶ ἔτοι γὰρ τὸν cumNouato : nam et ipfi quo-
Y 4 que
28) τὸ - ὑπέμ . Hinc Patripaffiani diai funt. . Monarchiani vocantur ,
quia Deum Patrem quafi monarcham conftituerunt , vt trinitatem per-
fonarum labefactarent. 29 ) Νοητιανοί. Ita refcribendum fuit . Editio
prior habebat Νοητοί. 30 ) σέρξ. Contra Noitum exftat Hippolyti
Martyris Homilia de Deo trino et vno , et de myfterio incarnationis.
Hanc Voffius latine edidit ad calcem Gregorii Thaumaturgi. Liber
ifte , ex quo Epiphanius múlta petiiffe videtur , partem fine dubio con-
ftituit Operis aduerfus Hærefes , 31) Ταύτης κ. τ. λ. Edit. rom . præant-
tit titulumn Περὶ Καλλίςε . 32) Κάλ . Sabelliani etiam dicuntur Noëti
progenies . 33) ἢ ὅπως κ.τ.λ. Vid . Epiph . Hær . 5o . et Petauium ad h . 1.
34) συμφέρονται κ.τ.λ. Ad Afiaticos hæc reftringenda efle monuit Petauius .
344 B. THEODORETI
que pcnitentiæ mentionemauer- περὶ τῆς μετανοίας ἀποτρέφονται

fantur.
λόγον.
DE NOVATO. V. ΠΕΡΙ ΝΑΥΑΤΟΥ . é.
ouatus autem romanæ ec-
Nclefia prefbyter erat. Cum δὲ 35) Ναυᾶτος τῆς Ῥωμαίων ἐκπ
Ο
autem grauiffima tempeftas ec- κλησίας πρεσβύτερος ἦν . 36) χε-
clefias inuafiffet , accidit vt qui- μῶνος δὲ σφοδροτάτε τοῖς ἐκκλησίαις
dam e pietatis alumnis poft vα προσπεσόντος , συνέβη τινὰς τῶν εὐσε .
ria tormenta defatigarentur , et βάᾳ συντεθραμμένων , μετὰ πολλὰς αἰ
βεία
negationis verba vfurparent. Ηi κίαςἀπαυδῆσαι, καὶ τοῖς τῆς ἀρνήσεως
reddita tranquillitate rogarunt καταχρήσασθαι ῥήμασιν . ὗται γαλήνης
vt penitentiæ remedia obtine- γενομένης τῶν τῆς μετανοίας φαρμά
rent. Atque optimis quidem ་
paftoribus metuenda Domini ac- κων τυχῶν ἠντιζόλησαν . καὶ δὴ τοῖς
cufatio * videbatur , quæ dicita ), ἀρίςοις ἔδοξε ποιμέσι τὴν δεσποτικὴν
Ο paftores , quod confractumn δῶσαι κατηγορίαν, τὴν λέγεσαν , Ω ο
erat non colligaftis , et quod ποιμένες , τὸ συντετριμμένον καὶ κατεδή-
aberrauerat non reduxiftis , et
quod ceciderat non erexittis σατε , καὶ τὸ πεπλανημένον ἐκ ἐπετρέ .
Immo quoque , lapfis manum ψατε, καὶ τὸ καταπεπτωκὸς ἐκ ανωρα
efie porrigendam , et hos iuxta θώσατε καὶ ὀρέξαι χεῖρα τοῖς πεπίω .
Domini præceptumn confirunan . κόσι, καὶ ςηρίξαι τέτες κατὰ τὴν δε
dos effe , Dominus enim ma- σχολικὴν ἐντολήν . πρὸς γὰρ δὴ τὸν μέ-
guo Petro dixit b) , Simon , Si-
mion , expetiuit vos Satanas , vt γαν ἔφησε Πέτρον ὁ Κύριος Σίμων , Σι
vos cribraret ficut triticum ,αμω
et ν , 37 ) ἐξητήσατο ὁ Σατανᾶς σινιά .
ego rogaui pro te , vt non defi σαι ὑμᾶς ὡς τὸν σῖτον˙ καγὼ ἐδεήθην
ciat fides tua . His confiliis No- περὶ σ8 , ἵνα μὴ ἐκλίπῃ ἡ πίτις σε
vatus non acquieuit , fed palam ταύταις ὁ Ναυᾶτος ταῖς βελαῖς ἐκ ἠρέ-
contradixit, non oportere dicens η , ἀλλ᾽ ἄντικρυς ἀντᾶπε , μὴ χρῆναι
falutem illos confequi , qui ab- λέγων τὸς ἀρνηθέντας σωτηρίας τυς
negaffent , perinde faciens vt ii χεῖν παραπλήσιον ποιῶν τοῖς τὲς ་ ἀρ
qui agrotos medicamentis vti §οςῶντας κωλύεσι τῶν ἰατρικῶν ἀποτ
prohibent . Qui veroremedium λαύειν φαρμάκων . οἱ δὲ τῆς θεραπείας
adipifci poftulabant , arguebant αντιβολῶντες τυχεν , διήλεγχον αὐτὸν ,
eum, quod fæpe rogatus , vt ad
ipfos properaret , er verbis eos πολλάκις μὲν παρακληθέντα δραμῶν παρ
confirmaret qui tyranni machi αὐτές , καὶ λόγοις γῆν ὑπερεῖσαι τοῖς
nis pulfabantur, occultans fe 38 ) τε τυράννε μηχανοῖς βαλλομένες
ipfe , et latere ftudens , prethy . τὸν δὲ κρυπτόμενον, καὶλανθάνειν πειρὼς
terum etiam fe elle negarit . μενον , ἀρνηθῆναι καὶ τὸ εἶναι πρεσβύτερον .
ἀλλ᾽
35 ) Nav . Subtilius de Nouatianorum conditore difputant Patres latini , qui
Nouatum, Epifcopum africanum, diftinguunt a Nouatiano Prefbytero ro-
mano. Vrrumque pro vno habuerunt plerique Graci . 36 ) χειμῶνος -
προσπεσ . Tempore Decii. 37) ἐξητ. κ. τ. λ. Aliae funt lectiones 1. c.
38 ) τg . Ex Edit. roin. fuppletum ,
a) Ezech. 34, 4. b) Luc. 22, 31, 32.
HÆRETIC , FABVL . COMPEND . LIB. III. 345
ἀλλ᾽ ὅμως καὶ τῶνδε τῶν λόγων ἀκέσαν. Sed tamen his quoque auditis, qui
τες οἱ συνεληλυθότες εἰς τὴν Ῥώμην Romnæ conuenerant epifcopi ,
perfundere conati funt, vt τις
ἐπίσκοποι, ἐπειράθησαν πεῖσαι συνθέ. qui recta fentiebant affentiretur.
θαι τοῖς ἄριτα δόξασιν . ἐπειδὴ δὲ εἶδον Poftquamautem illum furentem
λυτζῶντα , καὶ τὴν θεομισῆ νομοθετῶν viderunt, et Deo inuitam crude
τα ὠμότητα , τῇ τῆς ἐκκλησίας ἐχώρι- litatem fancire , ab ecclefiæ core ,
σαν σώματος , Κορνηλία τότε τὴν Ῥώ . pore illum fegregarunt, Romain
μην ἰθύνοντος . ὗτος ὁ Ναυᾶτος , ὀλί. tunc regente Cornelio . Hic No-
vatus, cum paucos admodum in
γες τινὰς καὶ λίαν εὐαριθμήτες κοινω- hæreleosfocietatein adduxiffet ,
νῆσαι τῆς αἱρέσεως πείσας , εἰς τὴν Ἰτα- abiit in Italiam , et tres oppidu
λίαν ἐξῆλθε , καὶ τρεις πολιχνίων ἐπι- lorum epifcopos decipiens duxit,
1
σκόπες ἐξαπατήσας ἦγεν , ὡς δῆθεν tanquam pro ipfo apud epifco-
πρεσβευσομένες ὑπὲρ αὐτῷ πρὸς τὸν pumromanum interceffuros : et
τῆς Ῥώμης ἐπίσκοπον . εἴς τινὰ δὲ κα κώς in vicum quendam cum eis pro-
μην σὺν αὐτοῖς ἀφικόμενος , ἠνάγκασεν feitus, coëgit vt ipfum epifco
pum ordinarent. Atque hanc
ἐπισκοπικῆς αὐτῷ μεταδῖναι χειροτο · illi
viin fibi faltam conquefti
νίας . καὶ ταύτην αὐτοὶ τὴν βίαν ὠδύ . fumt ,, cum Romam venerunt , et
ραντο , καταλαβόντες τὴν Ῥώμην, καὶ quæ facta fuerant docuerunt.

| τὰ γεγενημένα διδάξαντες . ὅτω κλέ . Sic ordinationem mifer fuffura-
ψας τὴν χειροτονίαν ὁ δείλαιος , γέγονε tus, hærefeos princeps factus eft.
τῆς αἱρέσεως ἀρχηγός . τες δὲ τῆς οἰ- Seltavero fuæ affeclas , non fo-
lum Nouatianos , fed etiam Ca-
κείας συμμορίας ε Ναυατιανὸς μόνον ,
theros appellauit . Nec Domini
39 ) αλλά
καὶ Καθαρὲς προσηγόρευσεν . Dei accutationem veritus eft,
καὶ ἐδὲ τὴν τῷ Δεσπότε Θεῷ κατηγο-
quam aduerfus quosdamn fecit ,
ρίαν ἔδεισεν , ἣν κατά τινων ἐποιήσατο
dicens a ) , Qui dicunt , mundus
λέγων · οἱ λέγοντες , Καθαρός εἰμι, μή
fun , neme tangas , et fubiun-
με ἅπτε · καὶ ἐπήγαγεν , Αὐτὸς καὶ
xit , Ipfe funus itæ meæ , ignis
πνὸς τῷ θυμῷ μ8, πῦρ καίεται ἐν αὐτῷ ardet in ipfo omnnibus diebus
.
πάσας τὰς ἡμέρας . Κύριος γὰρ ὑπερη- Dominus enin b ) fuperbis refi-"2
φάνοις ἀντιτάσσεται . 40) οἱ δὲ τότε fit. Huius autem fucceflores
διάδοχοι καὶ ἕτερα τῷ δόγματι προσ- alia etiamn dogmati adiecerunt .
τεθείκασι τὸς γὰρ δευτέροις γάμοις Eos enin qui fecundas nuptias
ὡμιληκότας τῶν ἱερῶν ἐξελαύνεσι μύτη. inierint, a facris myfteriis repele
ρίων˙
2 καὶ παντελῶς τὸν τῆς μετανοίας lunt : et pαnitentiæ inentionem
τῶν οἰκείων συλλόγων ἐξορίζεσι λόγον prorfus a fuis conuentibus ex-
καὶ τοῖς ὑπὸ σφῶν βαπτιζομένοις τὸ terminanti et iis quos baptizant
Y S fanctis-
39) ἀλλὰ καὶ κ. τ. λ. His quoque Meletiani a nonnullis adiunguntur.

40) οἱ προστεθ . Inter hæc etiam funt, quæ falfo illisimputantur ab Epi-
phanio aliisque, inprimis quod perfonarum in Trinitate discrimen impu
gnauerint, etc.
a) Ef. 65, 5, b ) 1 Petr. 5, 5+

TI
346 B. THEODORE
* fanctiffimum *chrifma non præ- πανάγιον 8 προσφέρεσι χρίσμα . διάτοι

bent. Quapropter eos, qui ex τῦτο καὶ τὲς ἐκ τῆςδε τῆς αἱρέσεως τῷ
haç hærefi corpori ecclefiæ ad-
σώματι τῆς ἐκκλησίας συναπτομένες
patres in.
iunguntur, laudatiffimi
ungi præceperunt . Aduerfus χρίειν οἱ πανεύφημοι πατέρες προσέτα-
hanc hærefin multas epiftolas ξαν κατὰταυτησὶ τῆς αἱρέσεως 41) πολ-
fcripfit Cornelius , multas etiam λὰς μὲν ἐπιτολὲς ὁ Κορνήλιος ἔγραψε,
Dionyfius alexandrinus epifco πολλὰς δὲ 42) Διονύσιος ὁ τῆς ᾿Αλεξαν
pus, et alii quoque ilius tempo- δρέων ἐπίσκοπος, 43 )καὶ ἕτεροι δὲ πολ-
ris epifcopi , per quos manifefta
λοὶ τῶν τηνικάδε ἐπισκόπων , δι᾿ὧν καὶ
ftatim omnibus facta eftNouati τάδηλες εὐθὺς ἐγένετο πᾶσιν ἡ τῇ
inhumanitas . Ναυάτε ὠμότης .
DE NEPOTE. VI . ΠΕΡΙ ΝΕΠΩΤΟΣ · ς:
Nepo s ver o , ægyptiaca id is

epifco pus , in alis qu vrbem Νέπως δὲ , τῆς αἰγυπτιακῆς ἐπίσκο
omnibus conueniebat cum dog- πος πόλεως , κατὰ μὲν τὰ ἄλλα
matibus ecclefiæ , in diuinis πάντα τοῖς τῆς ἐκκλησίας δόγμασι συν-
autem promiftionibus errabat , έφώνει , 44 ) περὶ δὲ τὰ2ς θείας ἐπαγγε
vt qui in terra has futuras cen- λίας ἡμάρτανεν , ἐν τῇγῇ ταύτας ηγέ
febat , et cibum ac potum , et μένος ἔσεσθαι , καὶ βρῶσιν , καὶ πόσιν ,
fefta iudaica , etmille annorum και τὰς ἰεδαϊκὰς ἑορτὰς , καὶ χιλίων
periodos in his infumendas.
Contra hunc rurfus fcripfit Dio . ἐτῶν περιόδες ἐν τέτοις δαπανωμένας .
nyfius Alexandrinorum vrbis 45) κατὰ τότε πάλιν συνέγραψε Διο-
epifco pus , in aliis quidem lau- νύσιος ὁ τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐπίσκοπος ,
εν δὲ τέτοις ·
dans , in his vero errorem red- ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις ἐπαινῶν , ἐν
arguens . διελέγ χων τὸν πλάνον .
Hæc igitur inter eos qui Dei Ταῦτα μὲν μεταξὺ τῶν ἀρνεμένων
et Seruatoris noftri humanita- τῷ Θεᾶ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν τὴν ἀνθρω
tem negarunt ,et cos qui inerum πότητα , καὶ τῶν ψιλὸν ἄνθρωπον ἀπο-
hominem illum appellarunt qui
etiamantefecula Deus eft, ex. καλέντων τὸν καὶ Θεὸν ὑπάρχοντα
orta funt dogmnata . Quorum προαιώνιον, ἀνεφύη τὰ δόγματα . καὶ
quidem pleraque , vt primum na. τέτων δὲ τὰ πλεῖσα , εὐθὺς βλαςήσαν-
ta funt , emarcuerunt , et arida τα ἐμαράνθη , καὶ αὖα μεμένηκε . τίς
‫اد‬
manferunt. Quis enim vllum
γὰρ οἶδε τινὰ νῦν ἀπὸ Νέπωτος , ἢ
nunc nouit , qui a Nepote , aut
Νικο-
41) πολλὰς ἔγραψε. Haruin quatuor numerat Hieronymus, tres vero Eu-
febius , qui Fragmentum epiftola ad Fabium nobis feruauit. 42 ) Διον .
Huius epiftolam vide apud Eufebium Hift . 1. VI. c . 45. Infcribitur
pro more Græcorum , qui de his nominibus diftinguendis parum fuerunt
folliciti , Διονύσιος . Νοεάτῳ . Sed Hieron , in libro de Script . ecclef. c. 69 .
habet, Dionyfius Nouaiiano. 43) καὶ ἔτι κ. τ . λ . Inprimis Cyprianus ,
Ambrofius et Eufebius emefenus. 44 ) περὶ δὲ κ . τ . λ. Cerinthi fe-
quutus eft veftigia . Vid . l . 2. C. 3. 45) κατὰ τότε κ.τ.λ. Hæc refpicere
videntur ad libros Dionyfii alex . περὶ ἐπαγγελιῶν , quorum Fragmentum
exftat apud Eufebiumn Hift, k. VII. c .15 .
HERETIC. FABVL . COMPEND. LIB . III. 347
a Nicolao , vel a Noëto , vel a

Νικολάς , ἢ Νοηᾶ , ἢ 46) Πρόκλε προσ·
Proclo cognominetur ? A Mon-
ἀγορευόμενον ; Μοντανιτῶν δὲ, καὶ
tariftis autem et Nouatianis , et
Ναυατιανῶν , καὶ Τεσσαρεσκαιδεκατι . Telaretendecati
tis liberatus eft
τῶν , ἀπήλλακται μὲν ἡ Εῷα παντά . Oriens omnni ex parte , liberatæ
πασιν , ἀπήλλακται δὲ καὶ Αἴγυπτος , funt et Aegyptus et Libya , in-
καὶ Λιβύη , ἐλευθέρα δὲ τότων καὶ ἡ munis ab iisdem etiam eft Οcci-
Ἑσπέρα . μόρια δὲ σμικρὰ τῆς ᾿Απια- dens : paruæ tantum quædamn
particula AfianæetPontica hot
νῆς, καὶ τῆς Ποντικῆς, τὰ τέτων ἔχον . rum retinent zizania. Nam ne-
τα εἰσὶ ζιζάνια . ἔτε γὰρ ὁ Πολεμωνία . que Pontus Polemoniacus , nee
κὸς Πόντος , ἔτ᾽ Ἑλεγόποντος , ἔτε αἱ Helenopontus , nec Armeniæ ,
᾿Αρμενίαι , ἔτε αἱ Καππαδοκίαι , & Λυ · nec Cappadocir , non Lycaonia ,
καονίᾳ , & Πισιδία , ἐ Παμφυλία , ἐ Λυ- non Pitidia , non Pamphylia , non
Ircia , non Caria hærefes iftas
μία , & Καρία δὲ, τάς δε τὰς αἱρέσεις ἐδές fufceperunt. Veritatem autem
ξαντο . τῶν δὲ τὴν ἀλήθειαν πρεσβευόν . colentium plenaeft terra, et ple
των πλήρεις μὲν αἱ ἤπειροι, πλήρη δὲ ni fint fines orbis terrarum ,
καὶ αὐτὰ τῆς οἰκεμένης τὰ τέρματα . Vera enim eft Dei vniuerforum
ἀληθὴς γὰρ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων ἡ πρόβ . praediatio , quam per propheti
ξησις, ἣν διὰ τῆς προφητικῆς ἐποιήσαιο cam linguam protulit, dicens
a) ,Ecce dedi te in te
γλώττης, πρὸς τὸνΣωτῆρα λέγων , ἰδὲ Seruatori
ftamentum generis , in lucem,
δέδωκά σε εἰς διαθήκην γένες , εἰς φῶς gentium , vt fis filus vsque ad
Efaia porro
ἐθνῶν, τὸ εἶναι σε σωτηρίαν ἕως ἐχάτε extremum terre.
τῆς γῆς. συνῳδοὶ δὲ τῷ Ησαΐα καὶ ὁ confona beatus quoque Dauid
μακάριος λέγει Δαβίδ . κατακυριεύσει dicitb ) , Dominabitur enim ,in-
γάρ φησιν ἀπὸ θαλάσσης ἕως θαλάσ . quit , a mari * vsque ad mare ,
et a fluuiis vsque ad fines orbis .
σης , καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως περάτων terræ. Coram eo procident Ae-
τῆς οἰκεμένης · ἐνώπιον αὐτῷ προπεσεν . thiopes , et inimici eius terram
του Αιθίοπες , καὶ οἱ ἐχθροὶ αὐτῷ χ&ν lingent. Reges Tharfis et in-
λεξεισι . βασιλεῖς Θαρσῶς καὶ νῆσοι fulæ munera offerent : reges
δῶρα προταίσεσι ·βασιλεῖς Αράβων και Αrabum et Saba dona adducenti
47 ) Σαβά δώρα 48 ) προσάξεσι καὶ et adorabunt eum omnes reges
προσκυνήσεσιν αὐτῷ πάντες οἱ βασι- terra, omnes gentes feruientipfi.
λεῖς τῆς γῆς , πάντα τὰ ἔθνη δελεύ . Hæ autem prædiciones per ee-
σεσιν αὐτῷ . αἱ δὲ προῤῥήσεις αὗται διὰ. clefiam finem accepere. Here
τῆς ἐκκλησίας τὸ πέρας ἐδέξαντο. ἡ ticorum vero doctrina partim ra-
δὲ τῶν αἱρετικῶν διδασκαλία , ἡ μὲν dicitus euulfa eft , partim a fe
πρόῤῥιζος ανεσπάθη , ἡ δὲ τῶν ἡμιξή- miaridis arboribus nihil differt ,
ρων φυτῶν ἐδὲ διενήνοχεν , ἐν πόλεσιν in paucis vrbibus et vicis re-
ὀλίγαις καὶ κώμαις μεμενηκυῖα , καὶ ftans , et eorum qui eam com-
τὸ τῶν συντεθεικότων ἀσθενὲς καὶ ψευ • pofuerunt imbecillitatem et fal-
fitae
46) Πρόκλε . Edit. prior habebat Πατρόκλυ . Vid . Schol. 22. 47 ) Σαβ . Edit.
roin . Βαβᾶ. 48 ) πρ. Ibid . προσοίσουσι
a) Ef, 49, 6 , 71, 8 ~ 11.
b). P&
348 B. THEODORETI
fitatem oftendens. Dominus δὲς ὑποφαίνεσα . 49) Κύριος γὰρ δια

enim a ) diffipat figna ven-
triloquorum , et diuinationes σκεδάζει σημεία ἐγγαςριμύθων , καὶ
a corde, et ftatuit verba fii . μαντείας ἀπὸ 50 ) καρδίας , καὶ 51 ) τα
fui , et confilium legatorum ῥήματα παιδὸς αὑτῷ, καὶ τὴν βελὴν
fuorum verum effe demonftrat τῶν ἀγγέλων αὐτῷ 52) δάκνυσιν ἀληθῆ .
Et 1) , Diffipat confilia gen . Και, Διασκεδάζει βελὰς ἐθνῶνC , 53 καὶ
tiun ,, et infrinat cogitatio . ἀθετε λογισμὸς 54 ) λαῶν , ἡ δὲ βελὴ
nes populorum , confilium au-
tem Domini in æternumn manet: τ8 Κυρίε εἰς τὸν αἰῶνα μένει˙ λογισμοὶ
cogitationes cordis eius in gene- τῆς καρδίας αὐτῷ εἰς 55) γενεὰν καὶ γε
rationem et generationem . Beata νεάν. μακάριον ἦν τὸ ἔθνος , ὁ ἐςι Κύ-
ergo gens, cuius Deus eft Domi-
nus ,populus quemn elegit in he. ριος ὁ Θεὸς αὐτῇ , λαὸς ὃν ἐξελέξατο
reditatein fuam . εἰς κληρονομίαν 56 ) ἑαυτῷ .
ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ
ΔΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Σ.
HERETICARVM FA BVLAR V M
LIBER QVARTVS.
Prafatio . 1) Πρόλογος.
De Ario. 1 Περὶ ᾿Αρεία .
De Eudoxio. 2 Περὶ Εὐδοξία . B
De Eunomio et Aëtio. 3 Περὶ Εὐνομία καὶ ᾿Αετία .
De Plathyrianis, et aliis ab Arii Περὶ Ψαθυριανῶν , 2) καὶ τῶν ἄλλων ἐκ τῆς
hærefi deriuatis. 4 ᾿Αρείς καταγομένων αἱρέσεως. δ'
De Macedonianis. 5 Περὶ Μακεδονιανῶν .
De Donatiftis. 6 Περὶ Δονατιτῶν .
De Meletianis. 7 Περὶ 3) Μελετιανῶν .
De Apolinario . 8 Περὶ " 4 ) Απολιναρία .
De Polemnianis , let aliis Apoli- Περὶ Πολεμιανῶν , 5 ) καὶ τῶν ἄλλων "Απολι
nariftis. 9 ναμιςῶν.
De Audianis. 10 Περὶ Αὐδιανῶν.
De Meffalianis , fiue Euchitis, et Περὶ Μεσσαλιανῶν , ἤγεν Εὐχιτῶν , 6) καὶ
Enthufiaftis . 11 Ἐνθεσιαςῶν.
De Neftorio . 12 Περὶ 7) Nesopis . 'B'
De Eutyche . 13 Περὶ 8) Εὐτύχεις.
1
ΠΡΟ-
49 ) Κύρ . γὰρ διασκ. Loco cit. leg. Τίς ἕτερος διασκεδάσει. 50) καρδ . Defunt
h.l. quæ 1. i . c . fequuntur . 51 ) isᾷ. Loco cit. eft ἱσῶν. 2) δείκν. ἀλ . Ibid .
ἀληθένων . 53 ) καὶ ἀθ. Loco cit. eft ἀθετεῖ δέ . 54) λαῶν, Deeft , καὶ ἀθετεῖ
βελὰς ἀρχόντων. 55) γεν. καί. Ex Edit. rom. fuppletum . 56) ἑαυτ. Loco
cit. eft ἑαυτῷ . 1) Πρόλ . Def . in Edit. rom . 2) καὶ - αἱρ . Edit. rom,
ΠερὶΚυρτιανῶν . Περὶ Δελειανῶν. 3) Μελετ. Infra præm . τῶν ἐν Αἰγύπτῳ .
4 ) ᾿Απολ . Edit, rom . Απολιναρίδων . 5) και -- Απολ . Ibid. περὶ ἄλλων ᾿Απο
λιγαρίδων, 6 ) καὶ Ἐνθ .Def. ibid . 7 ) Nes . Ibid. Νεσοριανῶν. 3) Εὐτ.Ibid .
Εὐτυχιανῶν .
α) Ief. 44 , 25, 26. b) Pf. 32, 10-12.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB . IV. 549
ΠΡΟΛΟΓΟ Σ . PRAEFATIO . ཝཱ སོ
uod infandarum hære-
τι μὲν τῶν δυσωνύμων αἱρέσεων
fium plurimæ antiquis
νοις Βα-
Ὅ αἱ ~ χεγό
πλείες τοῖς ἀρ 2 Q Valentini deis , Profun-
λεντίνε θεοῖς τῷ Βυθῷ καὶ τῇ do et Siientio , traditæ fint , in
Σιγῇ 9 ) παρεδόθησαν , ἐν τοῖς ἤδη γρα- libris iam feriptis oftenfum eft.
φᾶσι βιβλίοις δεδήλωται . μαρτυρᾶσι Verum autem effe quod dicimus ,
δὲ τῷ λόγῳ πόλεις και κῶμαι τέτων teftantur vrbes et vicii i ab his li
berati . Sed mendac parens ,
ἀπηλλαγμέναι . οκτ ἀλλ᾿ ὁντῷ ψεύδςες πά·
όνο ότω m inu s ici dam me
τῆς , ὃν ἀνθ ρωπ εἰκ ὁ Κύ . que Dom hom
rito appellauit , ( femper enim
ριος προσηγόρευσεν , αεὶ γὰρ τοῖς τῶν hominum animabus infidiatur,)
ἀνθρώπων ἐπιβελεύει ψυχαῖς , ἑτέρας alias infidiarum nachinas fabri
ἐπιβελῶν ἐτεκτήνα 1 ]ο μηχανάς . συνιδών catus eft. Animaduertens enim ,
γὰς , ὡς μυσαρὰ πᾶσιν εἶναι δοκεῖ τὰ execranda omnibus videri quæ
de Deo vniuerforum ab eius di
περὶ Θεῷ τῶν ὅλων παρὰ τῶν ἐκείνῃ
fcipulis dicta funt , et probabilia
φοιτητῶν εἰξημένα , καὶ τῆς οἰκονομίας non efie quæ de incarnaticne
οἱ λόγοι τὸ πιθανὸν ἐκ ἐχήκασιν˙οἱ μὲν proferebant , ( quidam enim nu-
γὰρ γυμνὴν ἔφασαν ἐπιφανῆναι θεότη. damn diuinitatem apparuife di-
τα , οἱ δὲ μόνην ανθρωπότητα θεότητος xerunt, alii folam humanitatem
ἔρημον τὴν οἰκονομίαν ἐργάσασθαι · ἐκέ. diuinitate deftitutam difpenfatio-
nem peregiffe, ) impietatem ab
ῥασεν ἀσέβειαν ἑκατέρας ἀπηλλαγμέ‐ vtroque excelfa remotam tein-
νην ὑπερβολῆς .. perauit.
ΠΕΡΙ ΑΡΕΙΟΥ . DE ARIO. 1.
αι
αὶ τὸν ῎Αρειον εὑρὼνἀνθρωπίνης όριο A rium enim natus ,humana
γνώμενον δόξης , καὶ τῆς ἀλαζο
νείας ἐν αὐτῷ τὸ πάθος ἐπύρσευσε , καὶ gantia morbum in eo infamma-
τῆς αἱρέσεως τὸν πλάνον ἐνέθηκεν vit , et hærefeos errorem indidit.
Hic enim cum alexandrine ec-
10) ὗτος γὰρ εἰς τῶν πρεσβυτέρων και
clefiæ pretbyter eflet, et ma
τάλογον τῆς ᾿Αλεξανδρέων ἐκκλησίας
gnum Alexandrum in pontificali
τελῶν , καὶ τὸν μέγαν Αλέξανδριν τοῖς cathedra fedentem videret , inui-
ἀρχιερατικοῖς ἐνιδρυθέντα θώκοις ἰδὼν, die fimulo percitu eft, pugne-
s
το φθόνε τὸ κέντρον ἐδέξατο. καὶ τῆς que cum eo conferendæ mate-
πρὸς αὐτὸν αψιμαχίας ἐπιζη ]ῶν ἀφος- riamn quarens ,occafionem in
μὰς, πρόφασιν εὗρε τὴν τῶν δογμάτων venit dogmatum impietatem .
ἀσέβειαν . ἐκείνε γὰρ τὴν ἀποτολικὴν Nam cum ille apoftolicam her-
πόαν τῇ ποίμνη προσφέροντος, καὶ πρὸς bam gregi praberet , et ad
τὰς εὐαγγελικὰς τὰ πρόβατα ποδη- fontes euangelicos oues duce.
γῶντος πηγὰς , ὗτος ἀντᾶπε τοῖς λε· ret , contradicebat lie eius dia
γομένοις , καὶ τῷ πανσόφε διδασκάλε atis , et fapientiffimo inagiftro
τῷ Πατρὸς τὸν Υἱὸν ὁμούσιον λέ- Filium Patri confubftantialein af-
fir-
9) παρ . Edit. rom παραδόθη . 1ο) έτοςκ . τ. λ . Pluribus Arii hiftoriam expe-
fitaira vide in Hift . ecclel. lib. I. integro.
350 B. THEODORETI
firmante repugnabat ifte , γον ]ος , ὗτος αντέλεγε, ΙΙ ) κτίσμα από

creaturam vocans quem ger καλῶν , ὃν υἱὸν γνήσιον προσηγόρευσε
manuin filium appellabat . Et
cum ille Deum Velbum Deo κακείνε τὸν Θεὸν Λόγον συναίδιον λέε
Patri contemnum effe doceret , γοντος τῷ Θεῷ καὶ Πα ]ρὸς, ὡς ἐν ἀρχῇ
vt qui erat in principio , et ὄντα, καὶ Θεὸν ὄντα Λόγον, καὶ ἀπινύ
Deus erat Verbumn , et fplen- γασμα τῆς δόξης˙ ἔτος 12 )ἐξ ἐκ ὄντων
dor gloriæ , hic ex non ex- ἔλεγε γεγενῆσαι τὸν ὄντα , καὶ τρεπλὴν
ftantibus eum qui eft , factum αὐτὸν ἔχειν ἔφησε φύσιν . καὶ μέντοι
dicebat , et inutabilem illi natii-
rain effe. Quin et incarnationis καὶ τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως ἠκρωτη .
quoque rationem mutilabat. ρίασε λόγον. σῶμα γὰρ αὐτὸνMἄψυχον
Corpus enin inaninatum af ἔφη εἰληφέναι , ἐνηργηκέναι δὲ τὰ τῆς
fumfifle illum aiebat , animæque ψυχῆς τὴν θεότητα , ὥτε ταύτῃ προσ-
partes impleuiffe diuinitatem , vt άψαι τὴν ἀπὸ τὸ σώματος ἐγγινομένην
huic quoque prodeuntem , ex
corpore contentum tribueret. συμπάθειαν. ὗτος καὶ τῆς δοξολογίας
*/
Idem gloriæ decantande * legi. τες νόμες καταλιπῶν , ὡς οἱ ἐξ ἀρχῆς
bus reliétis, quas tradiderant qui αὐτόπται καὶ ὑπηρέται τῷ Λόγε παρέ-
ab initio fpeétatores et minitii δοσαν , ἕτερον ἐπεισήγαγε τύπον , 13 ) -
Verbi fuerant, aliam formam in- ξάζειν τὲς ἐξηπατημένες διδάξας τὸν
troduxit , glorificare quos dece .
Πατέρα διὰ τῷ Υἱὲ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι
peratdocens Patrem per Filium
καὶ τὴν μὲν ἐπὶ τῇ θείε βαπτίσματος
infancio Spiritu . Et diuiniqui.
dem baptilinatis vfitatam inuo- γινομένην ἐπίκλησιν ἐναλλάξαι διὰ τὰ
cationem murare propter aper- τῆς παραβάσεως προφανὲς ἐκ ἐθάρξη-
tam transgreffionen aufus non σεν · ἀλλὰ κατὰ τὴν δεσποτικὴν ἐντο
eft : fed iuxta dominicum præ- λήν , βαπτίζειν μὲν παρέδωκεν εἰς τὸ
ceptum baptizare docuit in no- ὄνομα τῷ Πατρὸς , καὶ τῷ Υἱῶ , καὶ τὸ
mine Patris , et Filii, et Spiritus αγίg Πνεύματος · δοξάζειν δὲ κατὰ τὸν
fancti : glorificare autem iuxta
τῷ βαπτίσματος διεκώλυσε νόμον , και
baptifmatis legem vetuit , licet
Deus et Saluator nofter non τα τῷ Θεῷ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν , ἐχ
ἁπλῶς βαπτίσαι , ἀλλὰ πρότερον μο
fimpliciter baptizare , fed prius
θητεῦσαι προστελαχότος . πορευθέντες
inquit a ) , docete omnes gentes , γας , ἔφη , μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη ,

baptizantes eos in nomine Pa- βαπτίζοντες αὐτὲς εἰς τὸ ὄνομα το
tris , et Filii , et Spiritus feneti . 'Πατρὸς , καὶ τῷ Υἱε, καὶ τῷαγίω Πνεύ
Ex hac autem lege et diuiniapo . ματες . κατὰ τῦτον δὲ τὸν , νόμον καὶ οἱ
ftoli, et qui eos fecuti funt eccle· θεῖοι ἀπότολοι , καὶ οἱ μετ᾿ ἐκάνες τῆς
fiæ magiftri , docent eos qui ac- ἐκκλησίας διδάσκαλοι , μαθητεύεσι τες
προσιόν .
1
11) κτίσμα αποκ, κ. τ. λ. Hinc Ariani , qui et᾿Αρειομανῖται audiunt , Διατο
"μέτω a Ioanne Damafceno 1. c. c . 69. appellantur. 12 ) ἐξ ἐκ ὄντων
Hinc nomen Exucontiorum illis hæfit . 13) δοξάζειν κ . τ. λ. Vid. que de
Leontio antiocheno exftant in Hift , eccl. 1. 2. c. 19ο
a) Matth. 28, 19.

HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. IV. 35r
προσιόντας πιςεύειν εἰς 14 ) τὸ ὄνομα τῷ cedunt , crederein nomine Patris

Πατρὸς, καὶ τῷ Υἱῷ , καὶ τῷ αγίε Πνεύ . et Filii et Spiritus fancti, et quos
ματος , καὶ τὰς μαθητευθέντας βατί. docuerunt baptizant in nomine
βασιλι
Patris et Filii et Spiritus fanéti.
ζεσιν εἰςτὸ ὄνομα τῷ Πατρὸς , καὶ τῷ
Quocirca qui donum adeptifunt ,
Υἱ8, καὶ τῷ ἁγίε Πνεύματος . ὃ δὴ χά .. ficut edocti fuerunt et baptizati
ριν , οἱ τῆς δωρεᾶς ἀπολαύσαντες , ὡς fic glorificant Parrem et Filium
ἐμαθητεύθησαν καὶ ἐβαπτίσθησαν , δο- ec Spiritum fanctum . Αbfur
ξάζεσι τὸν Πατέρα , καὶ τὸν Υἱὸν, καὶ dum enim eft, eos qui baptifmi
τὸ ἅγιον Πνεῦμα . χέτλιον γὰρ, τὲς πα. donumn a fanéta Trinitate acce-
ρὰ τῆς ἁγίας Τριάδος κομισαμένες την perint , folam gloriam Patri of-
το βαπτίσματος δωρεάν ,, μόνῳ τὴν δο. ferre , et inhonoratum Filium ag
ξολογίαν προσενεγκῶν τῷΠατρὶ , καὶ Spiritum fanctum
Verum nos ifta in relinquere.
libris quos
ἀγέραςον καταλιπᾶν τὸν Υἱὸν , καὶ τὸ ་
πανάγιον Πνεῦμα . 15) ἀλλὰ ταῦτα μὲν contra illos faipfimus prolixe
dixi:nus :: præfentis autem ope-
ἐν οἷς κατ᾽ ἐκείνων συνεγράψαμεν δια
ris inftitutum eft, vniuscuiusque
πλάτες εἰρήκαμεν τῆς δὲ παρέσης
harefeos charaâteremn oftendere.
συγγραφῆς ὁ σκοπός , αιρέσεως ἑκάσης
Hunc igitur Arium , fic fentien-
ἐπίδειξαι τὸν χαρακλῆρα . τέτον τοίνυν
‫اد‬ tem , qui Nicææ conuenerant /
τὸν Αρειον, ταῦτα πεφρονηκότα , οἱ ἐν
fandi patres aperte abdicarunt ,
Νικαία συνεληλυθότες ἅγιοι πατέρες
vt qui a diuinis eloquiis prorfus
·ἄπικρὺς ἀπεκήρυξαν ,ὡς ἀλλότρια παν- alien et pereg
a rina dogmata in-
τελῶς τῶν θείων λογίων καὶ ἀλλόφυλα veheret. Poftea autem pœni
C/
ἐπετάγοντα δόγματα . χρόνῳ δὲ ὕσε ·
2 tentiam fimulans , eis qui apud
ρον σκηψάμενος μεταμέλειαν , τὲς τῷ magnum Imperatorem Conftan-
μεγάλῳ βασιλεῖ Κωνταντίνῳ παραδύ . tinum auctoritate valebant per-
νατεύοντας ἔπεσε χώραν αὐτῷ μετα . fuafit, vt ipfi daretur locus pæni-
νοίας δοθῆναι. δεξάμενος δὲ τὴν ἱκελείαν tentia. Precibus fufceptis Im-
ὁ βασιλεὺς , τῆς βασιλευέσης πόλεως perator regiæ vrbis epifcopum
ἐπήγγειλε τὸν ἐπίσκοπον, ὀ έξαι χεῖρα iuffit falutem defideranti manum
τῷ σωτηρίας ἐφιεμένῳ . ὁ δὲ θεῖος Αλέ. porrigere. At diuinus Alexander,
ξανδρος ·ὗτος γὰρ τῆς ἐκκλησίας έχει ( is enim ecclefiæ illius clauum
tenebat ,) primum quidemn per-
νης κατεχε τὰ πηδάλια˙ πρῶτον μὲν fuadere conatus eft Imperatori ,
ἐπειράθη πᾶσαι τὸν βασιλέα , τοῖς πε · ne fiatis Arii verbis abduceretur .
πλασμένοις ᾿Αρείς λόγοις μηδαμῶς 5 . Vbi autem agre hæc illum ferre
παχθῆναι. ἐπειδὴ δὲ δυχεραίνοντα εἶδε, animaduertit , tacitus receffit.
σιγήσας ἐξῆλθεν . ἐδέδοκ ] ο δὲ ἕωθεν εἰσ . Conftitutum porro erat vt Arius
δεχθῆναι τὸν ῎Αρειον σάββατον γὰρ ἦν, mane admitteretur. Sabbatum
enim erat quando hac dieta
ἡνίκα ταῦτα ἐῤῥέθη . ὁ τοίνυν ἀληθῶς
funt. Verus ergo ille vir " Dei, *
τῷ Θεῷ ἄνθρωπος , σὺν δύο τισὶ συνόνα cum duobus e domefticis diui-
των , εἰς τὸν θεῖον νεῶν εἰσδραμῶν , ἦν. num templumn ingreffus , eccle-
fiaruin
14 ) τό . Ex Edit. rom. fuppletum . * ις) αλλά κ.τ.λ. Conf. T. III . p. 758. fqq
. et p. 782. fqq.
TI
352 / B. THEODORE
fiarum Dominum , ante fanfa τιβόλησε τῶν ἐκκλησιῶν τὸν Δεσπότην ,

altaria humi proftratus, et lgcry- πρὸ τῶν ἱερῶν θυσιαςηρίων ἐπὶ τῆς γῆς
inas fundens , obfecrauit ne lu-
pumouibus admifceri permitte. ἐξξιμμένος , και δάκρυα προχέων , μὴ
ret , fiquidem ille, prorfus quæ συγχωρῆσαι τὸν λύκον τοῖς προβάτοις
luporum funt agere volens, oui . ἀναμιγῆναι , ἔπες αληθῶς τὰ λύκων
na fe pelle contegebat . Ferunt δράσαι βελόμενος , ἑαυτὸν συγκαλύπτει
autem hæc etiam verba precibus τῷ τῷ 16) προζάτε κωδίῳ . 17 ) φασὶ δὲ
fuis adiecife illum , Quodfi αὐτὸν καὶ τόνδε τὸν λόγον προθεῖναι
illum , quamuis talia moliatur ,
ineffabili confilio ingredi per. τῇ προσευχῆ˙ εἰ δὲ ἐνδίδως αὐτὸνεἰσελ.
mittis , ( inueftigari quippe iu- 9εῖν καὶ τοιαῦτα βεβέλευμένον διὰ τὴν
dicia tua non poffunt ,) me fa · ἄῤῥητον οἰκονομίαν · ἀνεξιχνίαςα γάς
mulum tuum ex prafenti vita σε τὰ κρίματα · ἐμὲ τὸν δελόν σε τῆς
exime. Sicexpleta Ariu
oratione n παρέσης ζωῆς ἐλευθέρωσον. ἔτω τὴν
do-
s aute
run flens rediit.
ftata fore Imperatoris promiffa εὐχὴν ποιησάμενος, εἰς τὸ δωμάτιον δα-
.
confidens , diluculo proceffit. κρύων ἀνελήλυθεν . ὁ δὲ ῎Αρείος, νομί-
Deinde cum ad egerendum ven- ζων ἐμπεδωθήσεθαι τῷ βασιλέως τὰς
ter vrgeret, publicas latrinas in ὑποσχέσεις , περὶ τὸ λυκαυγὲς προελή-
greffus eft, famulo qui fequeba-
tur foris religio : et inteftinis re λυθεν. ετα τῆς γαςρὸς πρὸς ἔκκρισιν
18) ἐπεγέσης , εἰς τὰ δημόσια εἰσελής
pente folutis ac effufis ,intus fe. λύθε λάσανα , τὸν ἑπόμενον οἰκέτην ἔξω
dens mortuus eft. Rem fpectan- καταλιπών. ἐξαπίνης δὲ τῶν σπλάγ ·
tibus qui vnd fedebant, et excla-
χνων διαλυθέντων τε καὶ ἐκκριθέντων ,
mantibus , accurrens famnulus,et ένδον καθήμενος ἐτελεύτησε . τῶν δὲ συγκ
exanimnem confpicatus, quod ac-
ciderat domnefticis renunciauit. καθημένων τὸ πάθος θεασαμένων, καὶ
Diuulgata per populofiffimam βοησάντων , ὁ παῖς εἰσδραμὼν , καὶ τε.
vrbem vniuerfam diuinitus im- θνεῶτα ἰδῶν , τὸ συμβάν τοῖς οἰκείοις
miffa plaga , in teinplum final ἐμήνυσεν. εἰς πᾶσαν δὲ τὴν πολυανθρωπ
omnes confluxere . Poftquam ποτάτην πόλιν τῆς θεηλάτε μηνυθ
autem et Imperatoris pollicita- σης πληγῆς, εἰς τὸν θεῖον νεῶνσυνέδρα
tionem , et pontificis orationem μον ἅπαντες . ἐπειδὴ δὲ καὶ τῷ βασι
cognouerunt, ecclefiarum prafi- λέως τὴν ὑπόχεσιν, καὶ τῷἱερέωςἔγνω-
dem laudarunt , hærefeosque in- σαν τὴν εὐχὴν , ὕμνησαν τῶν ἐκκλησιῶν
pietatem abominati funt. Αι τὸν προςάτην , καὶ τῆς αἱρέσεως ἐβδε
tamen , quamuis hac ita eue- λύξαντο τὴν ἀσέβειαν . ἀλλ᾽ ὅμως καὶ
nerint , et apertiilime oftenfa τέτων ὅτως γεγενημένων , καὶ λίαν
fit diuina fententia , perftite · ἐναργῶς τῆς ψήφε τῆς θείας ἐπιδει-
runt qui morbum contraxe- χθάσης , ἐπέμειναν οἱ τὴν νόσον εἰσι
rant contra Vnigenitum et δεδεγμένοι, κατὰ τῇ Μονογενῆς καὶ τῇ
fanctiffimum Spiritum linguas παναγίε Πνεύματος ἀκονῶντες τὰς
acuere. Sed cum hæc in γλώτας , ἀλλὰ ταῦτα διὰ πλάτες ἐν
τη
16) προβ . Edit. rom. προσώτες. 17) φασὶ δὲ κ.τ.λ. Vid. Hift , eccl. 1. 1. C. 13.
18) ἐπ. Edit. rom. ἐπεχάσης.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. 1 IV. 353
τῇ ἐκκλησιατικῇ ἱσορίᾳ συγγράψας , Hiftoria ecclefiaftica copiofe

περιτ ]ὸν ἡγῆμαι ταὐτὰ λέγειν . Κατα- confcripferim , fuperuacaneum
Prætermiffo
λιπὼν τοίνυν 19 Εὐσέβιον , και 20 )Θεό . puto hic dicere .
itaque Eufebio , et Theogni,
=S γνιν, [ 21) καὶ Θεόδοτον ] τὸν Περίνθιον, [ et Theodoto ] Perinthio , et
καὶ Μηνόφαντον τὸν Ἐφέσιον , καὶ τὸν Menophanto Ephefino , et Pa-
Σκυθοπολίτην Πατρόφιλον , καὶ τὸς trophilo Scythopolitano , et aliis,
ἄλλες , Εὐδοξίς μόνον μνηθήσομαι . folius Eudoxii mentionem fa
ciam. Huius enim mentionem
ἀπαιτεῖ γὰρ τότε τὴν μνήμην τα και
exigunt illa , quæ de Aitio et
τὰ Αέτιον καὶ Εὐνόμιον διηγήματα . Eunomio narranda funt.
ΠΕΡΙ ΕΥΔΟΞΙΟΥ . β '. # DE EVDOXIO . II .
udoxius hic Germaniciæ vr
ὗτος ὁ Εὐδόξιος Γερμανικείας τῆς
Οὗτος Εbis Tauro vicinæ epifcopus
τῷ Ταύρῳ γειτονεύέσης πόλεως
erat : fed contemto oppidulo ,
ἐπίσκοπος ἦν. ἀλλὰ τῆς πολίχνης και
cum Leontii mortem audiuiffet,
ν
ταφρονήσας , εἰς τὴν ᾿Αντιόχεια ὥς-
Antiochiam profeftus eft. De
μησε , τὴν Λεοντίς μεμαθηκῶς τελευ
inde fedem præter ecclefiafticas
τήν. ὦτα τὸν θρόνον παρὰ τὸς ἐκκλη . leges * rapuit. Imperatoriis
σιαςικὲς ἁρπάζει θεσμός . βασιλικοῖς porro litteris illinc eiectus, et ad
δὲ γράμμασιν ἐκεῖθεν ἐξελαθείς , και
Synodum , quæ Seleuciæ in lau
καταλαβῶν τὴν ἐν Σελευκεία τῆς Ἰσαυ-
ria cogebatur , ire iuffus , accef
βίας αθροιζομένην σύνοδον κελευσθείς ,
fit quidemvt fuerat imperatum,
ἀφίκετο μὲν ὡς προσετάχθη , 22) εἰς
τὸ fed conteffumi ingredi non eft
συνέδριον δὲ εἰσελθῶν ἐκ ἐθάῤῥησεν , aufus : Conftantinopolimque
ἀλλ᾽ εἰς τὴν Κωνταντίνε πόλιν έδραμε ,
propere contendens , et Impera
καὶ τὸς βασιλικὲς θωπεύσας θαλαμη- toris cubiculariis blandiens ,
πόλες , ἔπεσεναὐτόθι συναθροισθῆναι perfinaf vt
it ibi Synodus cogere-
τὴν σύνοδον . καὶ ἵνα μὴ πάντα λέγων tur. Ac ne omnibus dicendis
μηκύνω , 23) τέτων γὰρ πάντων ἐμνή . fim longior , ( horum enim
ὅθην ἐν ἐκείνῃ τῇ συγγραφῇ , ἔχυσε και omnium in opere illomemini,)
τὸν τῆς πόλεως ἐκείνης ἁρπάσαι θρό . illius quoque ciuitatis feden ine
νον, καὶ τῶν κηρύκων τῆς ἀληθείας τὰς vadere valuit , et veritatis prædi
ἐκκλησίας γυμνῶσαι catoribus ecclefias orbare,
DE
ty ) Ευσ . Scilicet nicomedienfem . 20) Θεyy . Edit. prior habebat Θεόγνιον ,

de quodubitari poffet,anne fit legendum Θεογόνιον . Ita enimnomen huius
epifcopi Nicææ paffim in Hift . eccl . fcribitur , vt l. I. c. 6. 18. 19. et 2o.
21 ) και Θεόδ. Def in Edit . rom . Mutauimus lectionen Edit . prioris , immo
etiam romanæ , Θεόδωρον in Θεόδοτον. Ita enim epifcopus ille Laodicea a
Noftro inHift, eccl. 1. 1. c .2o . appellatur . 22) εἰς κ.τ.λ. Edit. tom . εἰς δὲ
τὸ συνέδριον εἰσελθεῖν. 23 ) τότο – συγγρ . Vid. fupra , T. III . p. 89. fqq .
B. Theod. Tom. IV. Z

354 B. THEODORETI
DE EVNOMIO ΠΕΡΙ ΕΥΝΟΜΟΥ ΚΑΙ

ET AETIO. III. Α Ε ΤΙΟΥ. γ.
unc amoto e cyzicena vrbe
τὸνπανεύφημον Ἐλεύσιον ἐξα ·
laudatiffimo Elenfio , Eu- Τότε
nomium 1 eius loco ordinauit. γαγὼν τῆς Κυζίκῳ , τὸν 24 )Εὖνό-
Eunomius autem magiftrum ia : μιον ἐχειροτόνησεν ἀντ᾽ ἐκείνε . ὁ δὲ Εὖ
Ctabar Aëtium Syrum , cuius νόμιος ηὔχει 25 ) Αέτιον τὸν Σύρον διδά-
miferrimam vitam , et quibus σκαλον , ᾧ τὸν τρισάθλιον βίον , καὶ δ
ftudiis fe dederit , Gregorius μετῆλθεν ἐπιτηδεύματα , καὶ 26 )Γρη
Nyffenus,et Theodorus Moplue- γόριος ὁ Νύσσης , καὶ 27) Θεόδωρος28 )
ftenus , in iis quæ aduerfus Eu- Μοψεετίας , ἐν οἷς κατ᾽ Εὐνομία συνέ
nomium fcripferunt , accurate
docuerunt. Hic Arii blafphe. γραψαν , ἐδίδαξαν ἀκριβῶς . 29 ) ὗτος
mias aperte amplificauit. Quo τὰς Αράς προφανῶς ηὔξησε βλάσφη
nomine illum Conftantius in μίας. & δὴ χάριν αὐτὸν ὁ Κωνσάντιος
/ quandam Phrygiæ folitudinem εἰς ἐχατιὰν τινὰ τῆς Φρυγίας ἐξώρισε
relegauit : idque cum a refta via καὶ ταῦτα ἔτω πως ἐκ ραπεὶς τῆς ὁδὲ
iam deflexiffet , atque in alteram
declinaffet. Poftobitum enim τῆς εὐθείας , καὶ εἰς ἑτέραν ἀποκλίνας
patris feductus a quibusdam , ὁδόν. μετὰ γὰρ δὴ τὴν τῷ πατρὸς τε
qui corporis eius curam gere. λευτὴν , ὑπαχθεὶς τισὶ τὴν θεραπείαν
bant , legem tulit , ne quis eius. τ8 σώματος πεπιτευμένοις,νόμον τέθει
dem veldiuerfe fubftantiæ dice κεν ἀπαγορεύοντα μήτε ὁμούσιον , μήτε
re auderet filium Dei, (nec enim
fas effe aiebatDei hiantiam μὴν ἑτερούσιον τολμᾶν τινα λέγειν τὸν
ferutari, ) fimilem autem Patri in υἱὸν τῷ Θεῷ · ἐ γὰρ ὅσιον ἔλεγε τῷ Θεῷ
omnibus dicere iuffit : et ideo τὴν ἐσίαν ἐρευνῶν · ὅμοιον δὲ κατὰ πάν-
Aëtium , qui primus oinnium τα τῷ γεγεννηκότι λέγειν ἐκέλευσε.
dicere aufus eft Filium in omni. διά το τῦτο καὶ τὸν ᾿Αέτιον , φάναι
bus difiinilem effe Deo Patri qui πρῶτον τολμήσαντα 30) ἀνόμοιον εἶ
genuit , in fupradiétam folitu. ναι τὸν Υἱὸν κατὰ πάντα τῷ τέτον
dinem amandauit. Hæc cum γεγεννηκότι Θεῷ , ἐξέπεμψεν εἰς τὴν
fciret Eudoxius , perfuafit Euno . προειρημένην ἐχατιάν . 31 ) ταῦτ᾽ εἰδὼς
mnio , ne quod fentiebant aperi. ὁ Εὐδόξιος , ἔπεσε τὸν Εὐνόμιον μὴ γυ
rent , fed tantifper occultum te . μνῶσαι τὸ σφέτερον φρόνημα , αλλά
་
nerent , atque in tenebris tan . τέως ἐν παραδύτω κατέχειν , καὶ ἐν
quam furtiuum factum alerent , σκότῳ τρέφειν οἷόν τι λαθρίδιον κύημα ,
ἄχρις
24) Εὖν . Μutanda fuit legio firin . Ευσέβιον , etfi in ea confentiret Editio ro-
mana . Legendum effe Ευνόμων , patet tum ex fequente narratione , tum
ex Hift . ecclef . 1. 2. c 23. in fige , et c.25 . ab initio. 25 ) ᾿Αέτιον. Def. in
Edit. rom. 26) Γρ. ὁ Νύσσ. Adhuc fuperfunt eius libri XIII. aduerfus
Eunomium , quorum primus exftat in Appendice Edit. parif. a . 1618.
27) Θεόδ . ὁ Μοψς . Huius libros 25. pro Bafilio contra Eunom .communeinorat
Photius Cod. 4. et Cod . 138. 28) ὁ Μοψε . Edit. rom . ὁμόψυχος. 29 ) ὗτος.
ScilicetAëtius. 30) ὠτόμ. και τ.λ. idem cum illo ftatuit Eunomnius , tefte
Auguftino . Hinc qui a partibus Eunomii ftabant , Anomai diati funt.
31) ταῦτ᾽ εἰδὼς κτλ . His gemina vide fupra , T. III. p. 902. fqq .
HÆRETIC. FABVL . COMPEND. LIB. IV . 355
‫ار‬
ἄχρις ἂν τὴν παρὰ τῷ καιρῷ λάβωσιν donec tempus facultatem præbe-
ἐξεσίαν . τέτοις εξας ὁ Εὐνόμιος , συνε- ret. Quibus acquiefcens Euno-
σκιασμένην τοῖς πολλοῖς ἐν Κυζίκῳ διδα . mius , obumbratam multis apud
Cyzicum doctrinam tradebat.
σκαλίαν προσέφερεν . ὠδίνων δὲ τεκεῖν
Impietatem autem parere ge-
τὴν ἀσέβειαν , παρεδήλε ταύτην διαλε- ftiens , hanc inter diferendum
γόμενος , καὶ τῶν ἀκδόντων ἐτίτρωσκε iunuebat , et audientium animnas
fauciabat. Tunc diuino qui-
τὰς ψυχάς . τότε τινὲς, ζήλῳ πυρπολέ .་
μενοι θείῳ , κρύπτεσι μὲν τὸν ζῆλον , τὸ damn zelo fuccenf i, zelum occul
tantes , hærefeos perfonam in-
δὲ τῆς αἱρέσεως ὑποδύονται πρόσωπον ,
duunt , et Eunomii domum ve-
καὶ τὸ τῇ Εὐνομίε καταληφότες δω- nientes , rogabant vt veritatem
μάτιον , ἠντιζόλεν σαφῶς διδάξαι τῷ dogmatis " aperte doceret. In- *
·· δόγματος τὴν ἀλήθειαν. ὑπαχθεὶς δὲ duétus ille , eosque fibi confen-
venenum quod
ἐκεῖνος , καὶ τοπάσας εἶναι ὁμίφρονας , tientes ratus ,
hactenus celabat , euomuit . " Alli
ἤμεσε τὸν ἰὸν , ὃν τέως κατέκρυπτεν . οἱ
rurfus obnixius orarunt , vt do-
δὲ πάλιν σπεδαιότερον ἐλιπάρησαν ταύ- Etrinamn tori populo exhiberet ,
τὴν αὐτὸν παντὶ τῷ λαῷ τὴν διδασκα- et Imperatoris obferuantiæ gre-
λίαν προσενεγκεῖν ,καὶ τῆς βασιλέως gem fitum præferret , qui verita-
tem fcire defiderabat. Ita rur-
θεραπείας προτιμῆσαι τὸ ποίμνιον μα . Tum deceptus Eunomnius blafphe
θὰν τὴν ἀλήθειαν ὀριγνώμενον . ὅτω miam publice depromit . At illi
πάλιν ἐξαπατηθεὶς ὁ Εὐνόμιος , δήμο. ftatim , multis fecum eiusdem
σιεύει τὴν βλασφημίαν . οἱ δὲ παραυτί- fidei affumtis , ad comitatum
1 καὶ τῶν ὁμοπίτων παρειληφότες πολ. properarunt , et Eudoxiumn ad-
λές , εἰς τὸ ςρατόπεδον ἔδραμον , καὶ miflam blafphemiam docuerunt.
τὸν Εὐδόξιον ἐδίδαξαντὴν τολμηθῆσαν Eudoxius

Eunomium vero indoluit quidem ,
audiens pacta trans-
ἀσέβειαν . ὁ δὲ Εὐδόξιος , ἤλγησε μὲν
greffum de quibus conuenerat :
μαθὼν τὸν Εὐνόμιον παραβεζηκέναι τὰς accufatoribus autem pollicitus
συγκειμένας συνθήκας · τοῖς δὲ κατη- eft rem fibi curæ futuram , fed
γόροις ὑπισχνετο μὲν φροντίσαν , ἠμέ. ean penitus neglexit , negotio-
rum obtendens multitudinem .
λε δὲ παντελῶς ἀχελίας σκηπλόμενος . Eunomii ergo
ergo accufatores , cum
οἱ δὲ Εὐνομίς κατήγοροι , τὸν Εὐδοξίε Eudo
xii mentem perfpexiftent ,
καταληφότες σκοπὸν , τῷ βασιλῶ τὰς Eunomii blafphemiam Impera-
Ευνομία βλασφημίας ἐμήνυσαν . ὁ δὲ2 tori fignificarunt . Imperator
βασιλεὺς, τὸ μὲν πρῶτον ἐκέλευσε τῷ vero , principio quidem iuffit
Eudoxio , vtEunomium acciret,
* Εὐδοξίῳ τὸν Εὐνόμιον ἀγαγεῖν , καὶ τὴν
et prolatain accufationem exami-
· γεγενημένην βασανίσαι κατηγορίαν . naret. Vbiautem illum differre
animaduertit,
·· ἐπειδὴ δὲ ἀναβαλλόμενονἔγνω , συνεχῶς venie bantaccufa( continenter enim
tores ,)vtrumque
γὰρ προσήεσαν οἱ κατήγοροι , αμφοτέ-
in folitudinem mittirum fe ini
ρες ἠπείλησε πέμψειν εἰς ἣν Αέτιος διῆ natus eft, in qua degebat At
γεν ἐχατιάν. δείσας τοίνυν ὁ Εὐδόξιος , tius. Meruens itaque Eudoxius ,

euocauit Eunomnium : et pri-
ἤγαγε τὸν Εὐνόμιον . καὶ πρῶτον μὲν
mum quidem in memoriam re-
αὐτὸν ἀνέμνησε τῶν ὑπ᾽ αὐτῷ γεγενη- vocauit de quibus illun ad-
Zu 2 mo-
I
RET
ODO
B. THE
356
monuerat, deinde manifefto con- μένων ὑποθηκῶν , 32 ) ἔπειτα δὲ προφα
victumn depofuit, quamuis ipfe νῶς ἐλεγχθέντα καθεῖλε , καίτοι τὴν
morbo eodem laboraret . Impe αὐτὴν καὶ αὐτὸς περικείμενος νόσον .
ratoris enim umminas pertimefceτὰς γὰρ βασιλικὰς ἔδωσεν ἀπειλάς . ὁ
bat. Ceter Eunomius proti-
δέ γε Εὐνόμιος , εὐθὺς προςάτην αἱρέ-
nus fe ipfum hærefeos principem
renunciauit , idque cum in re- σεως ἑαυτὸν ἀνηγόρευσε , καὶ ταῦτα
mota quadam ora Pamphyliæ ἐχατιὰν τινὰ τῆς Παμφυλίας ἠναγ-
habitare conatus effet. Atque κασμένος οἰκεν. ἐντεῦθεν ἡ τῶν 33 ) Εὖ-
artis argutias Theo-
Hic eft νομιανῶν ἐφάνη συμμορία . έτος τὴν
rum.
logiæ adhibuit , et aduerfus Vni. Θεολογίαν τεχνολογίαν ἀπέφηνε , καὶ
genitum et fandtum Spiritum προφανῶς τὰς κατὰ τῇ Μονογενῆς
Blafphemias palam eructauit. Ac καὶ τῷ παναγίε Πνεύματος ἠρεύξατο
Filium quidem prinam creatu- βλασφημίας . καὶ τὸν μὲν Υἱὸν πρῶτον
ram Patris precipuamque efie κτίσμα τοΠατρ
· ὸς καὶ ἐξαίρετον ἔφη-
a
dixit; Spiritum vero fandum a δεν είναι 34) τὸ δὲ πανάγιον Πνεῦμα
Filio ante alia opera creatum ef. πρὸ τῶν ἄλλων παρὰ τῷ Υἱῷ δημιεργη
fe . Idem fancti etiam baptifma- θῆναι ποιημάτων . 35 ) αὐτὸς καὶ το
tis legem olim aDomino etapo- Ἁγίεςβα πτίσμ ατος ἀνέτρ εψε τὸν ἀνέ
ftolis traditameuertit , et contra κάθεν παρὰ τῷ Κυρίῳ καὶ ἀποτόλων
riam aperte fanciuit, non opor . παραδοθέντα θεσμὸν, καὶ ἄντικρυς ἀν-
1 tere dicens ter illum immergere
qui baptizatur,nec inuocare Tri τενομοθέτησε , μὴ χρῆναι λέγων τρὶς
nitatem , fed femel baptizare in καταδύειν τὸν βαπτιζόμενον , μηδὲ ποι
εἶσαι τὴν τῆς Τριάδος ἐπίκλησιν · ἀλλ᾽
· Chrifti mortem. Baptizantes
ἅπαξ βαπτίζειν εἰς τὸν θάνατον τῷ
vero vsque ad pectus aqua ma-
1 Χρισ8. και βαπτίζοντες δὲ μέχρι τῶν
defaciunt, reliquis autem corpo . 5έρνων τῷ ὕδατι δεύεσι , τοῖς δὲ ἄλλοις
ris partibus tanquam execrandis
μορίοις τῷ σώματος ὡς ἐναγέσι προσ-
* aquain adhibere prohibent . Qua
φέρειν τὸ ὕδωρ ἀπαγορεύεσιν. δ δὴ χά
de caufa , quando in folio bapti-
ety, ἡνίκα μὲν εἰς πύελον ἐβάπτιζον, ἔξω
zabant , hominem extra illud
ftatuentes , eius caput vsque τὸν ἄνδρα ταύτης ζήσαντες , 36 ) τὴν
ad pectus feinel in aquam τότε κεφαλὴν μέχρι τῷ ςήθος ἅπαξ
deprimebant . Poftquam au- eἰς τὸ ὕδωρ κατηγεν . ἐπειδὴ δέ τινα
tein contigit fauciari quempiain συνέβη τραυματίαν γενέθαι τῆς κεφα

capite ad folium illifo , aliud λῆς τῇ πυέλῳ προσαῤῥαχθάσης , ἕτερον
eidos
32) έπειτα κ.τ.λ. Supra , 1. c. refertur , Eudoxium per literas monuiffe Euno-
mium , vt fuga fibi confuleret . 33 ) Εύν . feu Anomæoruin . 34) τὸ δὲ
κ . τ . λ . Contra hunc Eunomianorum errorem pugnat Nofter Τ. III .
p. 306. Spiritun fanftum dixerunt etiam in omnibus diffimilem effe Filio .
35 ) αὐτὸςκ.τ.λ. CumMarcione duo Principia, malum et bonum , dicuntur
ftatuifle, et inferiores partes a malo Principio ortas. Hinc non totumn ho-
minem baptizandum effe putarunt. Quicquid fit, Marcioni iungitur Eu-
nomnius apud Ambrofium , de Officiis Miniftrorum , l. I. C. 29. 36 ) τὴν κι
}
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB . IV . 357
είδος βαπλίσματος ἐπενόησαν. ἐπὶ βά. genus baptifmatis excogitarunt .

θρε γάρ 37 ) τινος πρηνῆ τὸν ἄνθρωπον . In fulfellio enim quodam pro-
num hominem extendentes , et
διατείνοντες , ἔξω δὲ τότε τὴν κεφαλὴν extra illud caput erigentes ,
αἰωρῶντες , καταχέεσι τὸ ὕδωρ , ἐδενὸς aquam infundunt , quæ nullum
ἄλλες μορίς προσψαῦον . τινὲς δὲ ἐξ αὐ- aliud membrum attingit. Qui
τῶν καὶ ἕτερον τρόπον ἐξεῦρον βαπτί- dam porro illorum alium et
σματος . ταινίαν γὰρ μακροτάτην και iam baptifinatis modum inue-
nerunt. Taniam enim lon-
τασκευάσαντες , καὶ ταύτην καθιερώ- giftinam præparantes
, et hanc
σαντες , ἐλίτ ] εσι ταύτῃ τὸν ἄνθρωπον confecrantes , ea hominem vs-
μέχρι τῶν ὀνύχων , ἀπὸ τῆ ςήθος ἀρ- que ad vngues inuoluunt , a
ξάμενοι, εθ᾽ ὅτως προσφέρεσι τῷ ὕδα · pectore incipientes , atque ita
τος τὴν καλάχυσιν. ταῦτα δὲ μεμηνύκα . deinde aquam infund unt . Hac
auteinindicarunt, qui eorum im-
σιν οἱ τὴν ἐκείνωνπεφευγότες ἀσέβειαν , pietatem fugientes , Seruatoris et
καὶ τοῖς τῷ Σωτῆρος καὶ Θεῷ ἡμῶν συν- Dei noltri ouibus fe adiunxe-
αφθέντες προβάτοις . 38) καὶ ἄλλο δέ τι runt. Sed et aliud audere illos
τολμᾶθαι παρ 'αὐτῶν λέγεσιν , ὃ ἐκἂν dicunt , quod fcriptis committe-
τολμήσαιμι συγγραφῇ παραδέναι ἱκα- re non autum . Suficit enim ad
Polluendum animum vel fola rei
νη γὰρ καὶ μόνη ἡ τῇ 39 ) μύσες ακοὴ nefariæ auditio. Verum hæc an
μιάναι τὸν λογισμόν . ἀλλὰ ταῦτα μὲν ab illis perpetrentur , an fecus,
εἴτε τολμᾶται‫ ار‬παρ᾽ αὐτῶν, εἴτε καὶ μὴ , equidem affirmare nolim , audiui
ἐγὼ μὲν ἐκ ἂν ἰχυρισαίμην˙ ἀκήκοα δὲ certe ab iis qui res illorum appri-
Debacchatus in
ὅμως αὐτὰ παρ᾽ ἀνδρῶν ἀκριβῶς τὰ ἐκεί- me norunt.
hunc modum aduerfus veritatem
νων ἐπιταμένων . ὅτω λυτήσας κατὰ Eunomnius , morbum in dies au-
τῆς ἀληθείας ὁ Εὐνόμιος , αὔξειν ὁση- gere ftudebat . Aufus enim eft
μέραι τὴν νόσον ἐσπέδαζεν . 40 ) ἐτέλ- dicere , fe nihil ex rebus diui-
μησε γὰρ εἰπεῖν , ὡς ἐδὲν τῶν θείων nis ignorare , fed ipfam etiam
ἠγνόησεν , ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀκριβῶς ἐπί- Dei effentiam exacte fe noffe ,
de Deo noti-
ςαται τῷ Θεῷ τὴν ἐσίαν , καὶ τὴν αὐ- eandemque
τὴν ἔχει περὶ τῷΘεῷ
( γνῶσιν , ἣν αὐτὸς tiam habere , quam Deus ipfe
ἔχει περὶ ἑαυτῷ ὁ Θεὸς . εἰς ταύτην ὑπ᾽ habet de feipfo . Ad hunc ab
23 illo
τ.λ. Κατὰ κεφαλῆς ἄνω τις πόδας τρέφοντες τῶν βαπτιζομένων . Verba funt
Ioannis Damafceni 1. c. c . 76. His tamen additur , ὡς πολλοῖς ᾄδεται λό-
γος. Adde Epiph . Hær. 76. in fine. 37) τινος. Ita ex Edit. rom , refcri
bendumn effe putauimus. Sira . τίνες.
τίves. 38 ) καὶ ἄλλο - παραδέναι. Hoc quid
fit , non fatis liquet. Epiphanius 1. c . nefarium et fceleratum facinus di-
cit , quod aufi fint eos qui iam baptizati erant , iterum baptizare , et qui-
dem hac adhibita formula: ,, In nomine Dei increati, et in nomine Filii
1
creati , et in nomine Spiritus fanctificantis et a creato Filio procreati. ,19
Ioannes Damafc . l . c . his vtitur verbis , quæ lucem affundere videntur : τὸ
δὲ σφαλῆναι ἐν τινὶ πορνεία ἢ ἑτέρᾳ ἁμαρτίᾳ , ἐδὲν δεινὸν εἶναί φασίν . Ex loco
denique Ambrofii iam commemorato ( Schol. 35. ) hæc illuftrare aggreffi
funt Editores Bened. T.II . p . 31. 39) μέσ. Edit. romm , μίσος . 4 ) ἐτόλμ .
κ.τ.λ. Vid.Epiph . 1.c . c. 4. et fupra, T.II. p.1220 .
RETI
358 B. THEODO
illo furorem perduéti qui eius αὐτῷ τὴν μανίαν ἐκβακχευθέντες οἱ τῆς
peftem hauferunt , audent aper- ἐκείνε λώβης μετεχηκότες , τολμῶσιν
te profiteri fe ita Deum
noffe , vt ipfefeipfum . Et alia ἄντικρυς λέγειν , ὅτως εἰδέναι τὸν Θεὸν,
porro excogitauit , vt nouo- ὡς αὐτὸς ἑαυτόν. καὶ ἕτερα δὲ ἅττα
rum dogmatum inuentor habe προσεπενόησεν , ἵνα δόξη καινῶν εὑρελὴς
retur.
Hinc ariana fecta bipar· γεγενῆσθαι δογμάτων . 41) Ἐντεῖθεν ἡ
tito diuifa eft, et aliiquidem αρειανική συμμορία διηρέθη διχῆς καὶ οἱ
Ariani appellati funt , alii Euno-
miani. Ariani autem Eudoxia . μὲν ἐκλήθησαν Αρειανοί , οἱ δὲ Εὐνομία-
ni quoque vocati funt tempore νοί · οἱ δὲ᾿Αρειανοὶ καὶ Εὐδοξιανοὶ προσ
Eudoxii . Vana enimn gloriæ ωνομάσθησαν κατὰ τὸν Εὐδοξίς καιρόν ,
feruiens nomen fuum iis impo- τῇ γὰρ κενῇ δόξῃ δεδελωμένες , τὴν οἶς
nere ftuduit qui eadem fentie κείαν ἐπιθῆναι τοῖς ὁμόφρεσι προσηγο-
bant . Iidem autem ipfi etiam
:
ρίαν ἐσπέδασεν. οἱ αὐτοὶ δὲ καὶ Ἐξακισ
Exacionitæ appellantur, vocabu .
lum a locofortiti , in quo conuen- νῖται προσαγορεύονται , ἀπὸ τὸ τόπο
tus agere folebant. Eunomia.
τὴν ὀνομασίαν δεξάμενοι, ἐν ᾧ ποιείθαι
ni vero Aëtiani quoque vocaban· ειώθασι τὴν συνέλευσιν . οἱ δὲ Εὐνομιανοὶ
tur, quod Eunomius Atrium ma- και ᾿Αετιανοὶ ἐκαλῶντο , ὡς Εὐνομίς τὸν
giftrum fuum appeliarit . Iidem ᾽Αέτιον διδάσκαλον ὀνομάσαντος . οἱ δὲ
et Troglitæ feu Troglodyte no-
minantur , vt qui clanculum oc- αὐτοὶ καὶ Τρωγλῖται ἤγεν Τρωγλοδύ
cultis in domibus conuentus και ονομάζονται , ὡς ἐν οἰκίαις λανθανες
fuos celebrent . Etenim " per- σαις τὰς συνόδες ποιέμενοι . καὶ γὰρ
pauci funtnumero , auerfantibus ἄγαν εἰσὶν εὐαρίθμητοι , πάντων αὐτὲς
illos omnibus propter blafphe- βδελυτζομένων διὰ τὴν τῆς βλασφης
mte impudentiam . Atque or-
bis fanemaxima pars at horum μίας ἀναίδειαν . καὶ τὸ μὲν πλεῖτον τῆς
pernicie liberata eft, paucique οἰκεμένης τῆς τέτων λύμης ἀπήλα
adinodumn vrbes horum habent και , ὀλίγαι δὲ καὶ ἄγαν εὐαρίθμητοι
aliquos , qui et ipfi latere co- πόλεις ἔχεσιν ἐκ τέτων τινὰς , καὶ αὐτ
nantur.
τὲς πειρωμένες λανθάνειν ,
DE PSATHYRIANIS ET ΠΕΡΙ ΨΑΘΥΡΙΑΝΩΝ , ΚΑΙ ΤΩΝ
ALIIS AB ARII HAERESI 42) ΑΛΛΩΝ ΕΚ ΤΗΣ ΑΡΕΙΟΥ
DERIVATIS . IV. ΚΑΤΑΓΟΜΕΝΩΝ
ΑΙΡΕΣΕΩΣ, d
'δ.
Arii
rurfus aciem blafphemind
Exams Ἐκδὲ τῆς Ἀρες βλασφημίας πάλιν
Ἐκδὲ
cunt ,Pater Deus , femper eriam ἕτερον ἀπεῤῥάγη τμῆμα˙ ὗτοι δέ
Filius a Deo creatus. Idem φασι, Πατὴρ ὁ Θεὸς , αἰεὶ δὲ καὶ ὁ Υἱὸς
ὑπὸ τῷ Θεῷ ἐκλισμένος˙ ταὐτὸν γάρ ἐξιν
| enim eft in Deo creare et gigne- ἐπὶ τῷ Θεῷ τὸ κτίσαι καὶ τὸ γεννῆσαι.
•
re. Hos Antiocheni Prathyrianos τέτες οἱ ᾿Αντιοχῆς Ψαθυριανὲς ὀνομάς
vocant , quod harefeos auctorem ζεσι τὸν γὰρ τῆς αἱρέσεως ἄρχοντα
λέγει
41) Εντ. κ . τ. λ. Edit. rom . premittit titulum Περὶ ᾿Αρειανῶν καὶ Εὐνομιανῶν
ἤτοι Αετιανῶν. 42) ἄλλων. Ex Indice p. 348. fuppletum .
Η ARETIC. FABVL. COMPEND. LIB. IV . 359
λέγεσι τοιέτων ποπάνων γεγενῆθαιδη- huiusmodi placentarum artif-

μιεργόν . 43 ) Καὶ ἄλλοι δὲ πάλιν ἐξ αὐ . cem fuiffe ferunt. Aliique rur-
, fus ab illis feparati , a non-
τῶν χωριοθέντες , οἱ μὲν παρ᾽ ἐνίων Κυς . mullis Cyrtiani , ab aliis Pithe-
τιανοί , Πιθηκιανοὶ δὲ παρ᾽ ἄλλων ἐκλή. ciani diati funt, pufillo quodam
θησαν , σμικρᾶ τινος ἀνθρωπίσκε , και homuncione , et cui altæ erant
τὸ μετάφρενον ὑψηλὸν ἐχηκότος , σὺν fcapula , cum illis egreffo , per
ἐκείνοις ἐξεληλυθότος , καὶ ταύτην αὐ . quem faftum vt hoc eis nomen
imponeretur . Poft hæc alius.
τοῖς τὴν ἐπωνυμίαν ἐπιτεθεῖναι παρα. quoque deinceps conflatus eft
σκευάσαντος . 44) Χρόνῳ δὲ ὕπεριν καὶ cætus , ab Arianis feiun &tus ,
ἕτερος συνέςη σύλλογος, ἐκ τῶν ᾿Αρεια · nomen autem ab impietate for-
νῶν χωριθείς τὴν δὲ προσηγορίαν ἐκ titus. Duliani enim appellati
τῆς ἀσεβείας ἐχήκασι˙ Δελεανοὶ γὰρ funt , quod vnigenitum Dei
ὠνομάθησαν , τὸν μονογενῆ τῷ Θεῷ υἱὸν filium feruum Patris vocare aufi
δῆλον τῷ Πατρὸς τολμήσαντες καλέ- fint . Syllogifino autem huius-
σαι. 45) συλλογισμῷ δὲ τοιῷδε κεχρημέ‐ modi adftruunt blafphemian.
να την βλασφημίαν κατασκευάζεσι. Oinnis , inquiunt , creatura fer-
πᾶν κτίσμα φατὶ δῆλον τε κεκτικότος ' vit creatori : Patris vero crea-
κτίσμα δὲ τῷ Πατρὸς ὁ Υἱὸς. τοσαύ- tura eftFilius. Totes Arii vefa-
τας ἔλαβον ἐκ τῆς ᾿Αρές μανίας βλα . nia blafphemiarum occafiones
σφημιῶν ἀφορμάς · εἰς τοταῦτα τμή- fumfere : et in tot partes Arii
feita diuifa eft .
μάλα καὶ ἡ ᾿Αρεία διηρέθη συμμορία .
DE MACEDONIANIS . V.
ΠΕΡΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝΩΝ . έ. "
lia rurfus præter fupradictas
Kαὶ ἑτέρα δὲ πρὸς τοῖς εἰρημέναις ἐκ Α ' ex his germinauit hærefis,
τέτων ἐβλάςησεν αίρεσις , ἧπλον que minus impie fentire exifti-
δυσσεβῶν ὑπειλημμένη . 46) Παύλε γὰρ mata eft. Paulo enim celeber-
τῷ πανευφήμε , τῷ τὴν βασιλίδα πόλιν rimo , qui regiæ vrbis paftor
ποιμάναντος, παρὰ τῶν τὴν ᾿Αρείς νó- fuit , ab iis qui ariano morbo
σον εἰσδεξαμένων ἐξελαθέντες , Μακε- laborabant expullo , Macedo-
eo ecclefiæ clauum
δόνιος ἀντ᾽ ἐκείνε τὰ τῆς ἐκκλησίας nius pro
ἐκείνης ἐνεχειρίσθη πηδάλια . 47 ) ὗτος futcepit. Hic Macedonius con-
Patri
ὁ Μακεδόνιος , τὸ μὲν ὁμούσιον εἶναι τὸν fubftantialem quidem
Filium dicere omnino repu-
Υἱὸν τῷ Πατρὶ παντελῶς ἀπεκήρυξεν˙ diauit , fimilem autem per
ὅμοιον δὲ κατὰ πάντα λέγειν ἐνομοθέ. omnia dici conftituit , et ho
τησε , καὶ τὸ ὁμοιέσιον ἀντὶ τῷ ὁμοεσί8 mæufion pro homoufio ex
ΤΟ δὲ Πνεῦμα τὸ ἅ- cogitauit. Spiritum vero fan-
προσεπενόησε . 48 ) τὸ
γιον, ᾿Αρείῳ καὶ Εὐνομίῳ παραπλησίως , âtum , ficut Ariuset Eunomius ,
Z 4 blafphe-
43) Καὶ ἄλλοι κ. τ. λ. Edit. rom . præm . titulum Περὶ Κυρτιανῶν ἢ Πιθηκιανῶν.
44) Χρόνῳ κ. τ. λ. Ibid . præmn . Titulus Περὶ Δελειανῶν. 45) συλλ . κ. τ. λο
Similein paralogifmum vide T. III. p. 895. fq . . 46 ) Παύλε κ. τ. λ . Vid.
Hift. ece!af . 1. II . c. 4. 47) ὗτος κ.τ.λ. Vid . l . c . cap . 5. 48 ) τὸ δὲ κ.τ.λ.
Loco cit. hæc exftant : κτισὸν δὲ τὸ Πνεῦμα προφανῶς ὀνομάζων.
TI
360 B. THEODORE
blafphemare perftitit. Vnde qui βλασφημῶν διετέλεσεν . ὅθεν οἱ ἐκ τῆς

eius fectæ dicebantur Pneuna- τότε συμμορίας καλέμενοι 49 ) Πνευ
tomachi
cognominati ifunt. ματομάχοι ἐπωνομάσθησαν. Ὁ ἐντεῦθεν
Inde et Macedonianorum fpar . καὶ τὸ τῶν Μακεδονιανῶν παρεσπάρη
fa funt zizania . -
ζιζάνιον .
* DE DONATISTIS . VI. ΠΕΡΙ ΔΟΝΑΤΙΣΤΩΝ . ς.
νῦν δὲ
near aufficul pm Ἐν δὲ τῇ πάλαιμὲν Λιβύῃ
ty, Dona-
vacatur
tiftaruin quos vocant amentiam ᾿Αφρικῇ καλεμένη , τὴν τῶν κα
communishoftis excitauit , Hi, λεμένων Δονατιτῶν παραπληξίαν ὁ και
quod ad hærefin attinet , cum νὸς αλάτως ἔδειξεν. ὗτοι δὲ , κατὰ μὲν
Ario fentiunt,fed nouun iufi- τὴν αἵρεσιν , 50) τοῖς ᾿Αρείο συμφέρονται .
niæ genus excogitarunt. Vio- καινὸν δὲ μανίας ἐπενόησαν εἶδος . 51 ) τὸν
lentam enim mortem martyrium
vocant. ον ιον ὀνομά
Et qui appellationem γαρ βίαιον θάνατ μαρτύρ
hanc confequ i cupiunt , id lon . ζωσι καὶ οἱ τῆςδὲ τῆς προσηγ ορίας της
go ante tempore fidei fuæ fociis χῶν μειζόμενοι , πρὸ πολλῦ μὲν τῦτο
fignificant. * illi vero omni eos χρόνε μηνύεσι τοῖς ὁμόφρασιν . οἱ δὲ
cura profequuntur , et omne ci- • πᾶσαν αὐτοῖς προσφέρεσι θεραπείαν ,
borum genus adferunt, ac velut
victimas quasdam præpafcunt et καὶ παντοδαπὴν κομίζεσιν ἐδωδὴν , οἷον
pinguefaciunt . Poftquamau . ἱερεά τινὰ προσιτίζοντες καὶ πιαίνοντες .
remin his delitiis diutius verfati ἐπὶ πλᾶτον δὲ ταύτης τῆς χλιδῆς ἀπο-
fuerint , cogunt per vias quos ‫ اد‬ντες , ἀναγκάζεσιν ἐν τοῖς ὁδοῖς ,
λαύσα
ofenderintlethalia ipfis gladio ὃς ἂν εὕρωσιν , τὰς διὰ τῷ ξίφες αὐτοῖς
vulnera inferre. Et nonnulli
quidem optatis potiuntur , alii ἐπενεγκέν θανατηφόρες πληγάς , καὶ
vero fruftrantur. Quis enim τινὲς μὲν ἐπιτυγχάνεσι τῷ σκοπᾶ , τι
fanæmentismanifeftæ cadis cri- ‫] اد‬άνεσι. τίς γὰρ σωφρονῶν
νὲς δὲ διαμαρ
mnem in fe fufcipiat ? Seipfos er ανάχοιτο ἂν τῇ τῆς μιαιφονίας ἄγες
go Corybantum inftar furentes τὴν ἅλωσιν εἰσδέξασθαι ; σφᾶς αὐτὲς
ex alto deorfum pracipitant . τοίνυν κορυβαντιῶντες ῥίπτεσιν ἀφ
/ Ego vero inter arianas narratio-
nes feftiuum quiddam , quod ὕψες κατά κρημνῶν . ἐγὼ δὲ μεταξὺ
in his euenit , referre infi τῶν αρειανικῶν διηγημάτων , χαρίεν τι
tui. 1
Nam cumnorumex his per · συμβὰν ἐπὶ τέτοις διηγήσαθαι βέλο
multi phafia inftar μαι. συχνοὶ γὰρ ἐκ τέτων παραπλή .
·
adipati , in ftrenuum quen- σίως τοῖς φασιανικοῖς ὄρνισι πιανθέντες ,
dam iuuenem incidifient , et νεανία τινὶ περιτυχόντες γενναίῳ , εἶτα
γυμνὸν
9 ) Πνευμ . Strictiori fenfu ita diai Idem enim nomen Arianis omnibus
ab aliis tribuitur. Vid . Epiph . in Ancorato , c.118. 50 ) τοῖς Αρ. συμφω
Its effe, ex Donati libro de Spiritu fanéto probarunt Auguftinus et Hie-
ronymus. 5t ) τὸν γὰρ κ. τ. λ. His gemmina funt quæ de Circumcellionis
bus narrantur , qui Montenfes etiam et Scototopitæ vocantur. Alia quo-
que de Donatiftis refert Io. Damafcenus de Hæref. c. 95. ad quem locum
vid. Cotelerium 1. c. p. 789.
HERETIC. FABVL. COMPEND. LIB . IV. 361 1
γυμνὸν τὸ ξίφος ὀρέξαντες , ἐπέταξαν nudo enfe porredo vt eis

ἐπενεγκεν τὰς πληγάς , καὶ προσηπε. vulnera infigeret iuberent , iu-
λησαν κατασφάξειν , εἰ μὴ δράσαι τὸ gulaturosque minarentur , nifi
faceret quod iubebatur : ille ve-
κελευσθέν . ὁ δὲ ἔφησε δεδιέναι , μή τις reri fe dixit , ne aliquot in-
νῶν ἀναιρεθέντων , μεταμεληθέντες οἱ teremtis , penitentia dueti re-
λειπόμενοι δίκας αὐτὸν εἰσπράξωνται liqui cadis penas ab eo exige-
τῆς σφαγῆς . χρῆναι τοίνυν ἑκάτῳ πρό. rent ; oportere itaque , ligari
τερον ἐπιθεῖναι δεσμὸν , εθ᾽ ὅτως το prius vnumquemque , ac entem
ξίφος ἐπενεγκεν . εἰξάντων ἐκείνων , και poftea adigere . Cumque paruif.
τὰ δεσμὰ δεξαμένων, ῥάβδεις ἅπαντας fent illi , et vincula admiffent ,
αἰκισάμενος , ᾤχετο δεδεμένες καταλι- virgis oinnescecidit , et vinctos
πών. εἰς τοιαύτην καὶ τέτες αληθῶς relinquens abiit. In talem et
Φρενῖτιν ἐμβέβληκε νόσον ὁ πονηρὸς δαί. iftos re vera phrenefin coniecit
μων. malus drinon ,
DE MELETIANIS IN
ΠΕΡΙ 52) ΤΩΝ ΕΝ ΑΙΓΥΠΤΩ AEGYPTO . VII .
ΜΕΛΕΤΙΑΝΩΝ. .
Alexandria Aegypti , quo
Vni-
aduerfus V
Ἐν Ἀλεξανδρείᾳτῇ πρὸς Αἰγύπτῳ , Irenpare Arius efteris
καθ᾿ ὃν καιρὸν ῎Αρεις τῆς κατὰ genitum blafphemian exorfus
Μονογενῆς ἤρξαλοβλασφημίας,53 ) Με. eft , Meletius quidam epifcopus
λέτιός τις ἐπίσκοπος κατὰ τῆς ᾿Αλε- aduerfus magnum Alexandrum
feditionem inouens , multis in
ξάνδρε τῇμεγάλε πασιάσας ἡγεμονίας, vrbibus et epifcopos ordinauit ,
πολλοῖς πόλεσι καὶ ἐπισκόπες ἔχει · et prefbyteros , et diaconos ,
ρολόνησε, και πρεσβυτέρες , καὶ διακόνες , non nouam hærefin inchoans ,
8 καινῆς αἱρέσεως προςατεύων , 54 ) ἀλ- ( eadem enim cum ecclefia fen-
λὰ ταὐτὰ μὲν τῇ ἐκκλησία φρονῶν , tiebat, )fed * ambitionis mor-
τὸ δὲ τῆς φιλαρχίας εἰσδεξάμενος πά- bo laborans . Hunc qui Nicaæ
conuenerant fanctiffimi patres
9ος. τῦτονοἱ ἐν Νικαίᾳ συνεληλυθότες ab ecclefiæ gubernaculis repule-
ἁγιώτατοι πατέρες τῶν τῆς ἐκκλησίας runt,ab eoque ordinatos iis
ἀπέζησαν πηδαλίων · τὸς δὲ παρ᾽ αὖ- fpoliarunt , quæ præter leges
τῷ χειροτονηθέντας τῶν παρανόμως donata erant . Hinc Meletiano-
δοθέντων ἐγύμνωσαν . ἐντεῦθεν τὸ τῶν run fchitina in Aegypto confa-
Μελετιανῶν ἐν Αἰγύπτῳ ξῆγμα συνέτη . tum eft. Verum pietatis qui-
ἀπ' ἐκεῖνος μὲν, ἐδὲν τῶν τῆς εὐσεβείας dem dogmatum nihil ille inno-
δογμάτων· ἐκαινοτόμησεν · ὗτοι δὲ , τὴν vauit : hi vero , cum Arii ha-
αίρεσιν τὴν ᾿Αζείς παρὰ τῶν τηνικαῦτα refin abiis qui tunc imperabant
βασιλευόντων κρατυνομένην ἰδόντες, εἰς confirinari viderent, in ean decli-
ἐκείνην απέκλιναν νῦν δέ γε φασὶν αὐτὲς narunt . Nunc autem dicunt illos
effe
§2 ) τῶν ἐν Αἰγ . Hec defunt in Indice , p . 348. 33 ) Μελέτίας κ. τ . λ. Vid

T. III. p. 764. fqq . 54) ἀλλὰ - Φριτῶν. Ita quoque fentit Epiphanius ,
Har . 68. Et Ioannes Damafc . 1. c . cap . 68. his vtitur verbis ; χίσμα ὄντες
( Μελιτιανοὶ ) ἐχ αἵρεσιες
362 B. THEODORETI
effe ab hoc morbo libera- ταύτης μὲν ἀπαλλαγῆναι τῆς νόσο ,

tos : fed priuatim viuere , nolen- 55) ἰδικῶς δὲ διάγειν , ὑφ᾽ ἑτέρων μὴ βε-
tes ab aliis regi,et cum eccle- λομένες᾿θύνεσθαι, καὶ τὴν πρὸς τὰς ἐκ
fiis coniungi recufare . Hac ra- κλησίας παραιτεσαι συνάφειαν. ταύ
tione , tanquam fui iuris , ridi- τη τοι , ὡς αὐτόνομοι , καὶ τὰ καταγές
cula etiam illa excogitarunt , cor- λάτα ἐκεῖνα προσεπενόησαν , ττὸ ο παρ
pus alternis diebus aqua mun-
ἡμέραν μὲν ὕδατι τὸ σῶμα καθαίρειν ,
dare, cum plaufu manuum et
μετὰ δὲ κρότε χειρῶν , καί τινες ἐρχή .
faltatione quadam hymnos con.
σεως , τὰς ὑμνῳδίας ποιεῖται , καὶ κώς
cinere , et tintinnabula multa
δωνας πολλές κάλε τινὸς ἐξηρτημένες
τα ἄλλα ὅσα τέτοις ἐπὶ παρ
ligno appenfa agitare , et alia his κινεῖν , καὶ τὰ
fimilia . Qua de caufa anagnus ραπλήσια . ᾗ δὴ χάριν αὐτοῖς 56 ) ὁ μὲ
ille Athanafius perpetuum cum γὰς ἐκεῖνος ᾿Αθανάσιος πολεμῶν διετές
eis bellumn geffit. λεσεν.
DE APOLINARIO . VIII. ΠΕΡΙ ΑΠΟΛΙΝΑΡΙΟΥ .
A polinonuuier quaediceou 57) Απολινάριος δὲ ὁ Λαοδικεὺς

συγγράμμασι
ptis fuis doctrinam de Trinitate
non violauit , fed ficut nos , et περὶ τῆς Τριάδος ἐ παρέφθειρελόγον
vnam diuinitatis fubftantiam , et ἀλλ᾽ ὁμοίως ἡμῖν καὶ τὴν μίαν τῆς θεότ
tres hypoftafes prædicauit : in τητος ἐσίαν, καὶ τὰς τρᾶς ὑποτάσεις
dam autem gradus digni. ἐκήρυξεν˙ 59) ἐν ἐνίοις δὲ βαθμὸς ἀξιω
quibusdefiniuit
tatum , feipfum diuinæ μάτων ώρίσατο , ἑαυτὸν διανομέα τῆς
diftributionis diuiforem confti.
θείας χειροτονήσας νομῆς. αὐτῷ γάρ
tuens. Eius enim inuentun eft ,
illud , magnum , maius , maxi· ἐξιν εὕρεμα , τὸ μέγα , μᾶζον, μέγιςον .
mum : quafi inagnus quidem fit ὡς μεγάλε μὲν ὄντος τῷ Πνεύματος ,
Spiritus , maior vero Filius , na- τῷ δὲ Υἱὲ μείζονος , μεγίςε‫ اد‬δὲ τὸ Πα-
ximus Pater . Quid autem his τρός . >τί δὲ τότε γένοιτ᾽ ἂν γελοιότε
magis ridiculum effe poffit ? Si
ζον ; εἰ γὰρ μίαν εἶναι τῆς Τριάδος τὴν
enim vnam Trinitatis fubitan .
tiam reuera dicit, quo pacto ean . ἐσίαν τῷ ὄντι φησὶν, πῶς τὴν αὐτὴν καὶ
dem et paruam et magnam exi. σμικρὰν καὶ μεγάλην ὑπάληφεν ; ἐν

ftimauit ? In corporibus enim μὲν
C γὰρ τοῖς σώμασιν ἡ ποσότης και
quantitas et quantitatis modus
ἡ πηλικότης τὰ τοιαῦτα μέτρα ποιεῖ
η
eiusmodi menfuras efficiunt :
ἡ δὲ τέτων ἐλευθέρα φύσις ἐδὲ τέτων
natura vero ab his libera nec lio .
ἐπιδέχεται μέτρα . ἀλλὰ νῦν ἐκ ἀντε ·
rum menfuras admittit . Sed nos
in præfens non refellere , fed opi· πῶν ,ἀλλὰ δεῖξαι τὰς διαφόρες προς-
niones diuerfas oftendere infti. θέμεθα δόξας , ἐν ἐνίοις τοίνυν πάλιν
tuimus . In quibusdam ergo hic έτος
55 ) ἰδ , Edit. rom . ἀδεῶς, 56) ὁ μέγας κ.τ.λ. Vide eius Apologiam alteram.
२
57) Απολ . κ. τ. λ. Paucis h . 1. de Apolinarii erroribus agitur. Reliqua
iam alibi a Noftro tradita funt . Vid . initium Dial. 2. p. 73. et T. II .
P. 1045, ac 1590. 58 ) ἐν ἐνίοις, Edit. rom . ἐνίοις μέν. 59) ἐν ἐνίοις κ. τ . λ .
Vid , fupra , T. III. p . 1016 ,
HÆRETIC. FABVL, COMPEND. LIB. IV. 363
" έτος συγγράμμασι τὰς τῶνὑποτάσεων ' rurfus libris fuis perfonarum
συνέχεεν ἰδιότητας , καὶ ταὐτὸ δέδρακεν proprietates confudit , idemque
ἐπὶ τῆς Τριάδες , ὅπερ ἐπὶ τῆς οἰκονο- in Trinitate præftitit , quod
ratione incarnationis aufus fuit.
μίας ἐτόλμησεν . ὅθεν καὶ τὴν τῷ Σα- Vnde
et Sabellianifmi infinula-
βελλισμὲ κατηγορίαν ἐδέξατο , 60) σαρ- tus eft , et incarnatum Deum
καθῆναι τε τὸν Θεὸν ἔζησε Λόγον , σώσῶ . Verbum dixit corpore affumto ,
μακαὶ ψυχὴν ἀνειληφίτα , ἐ τὴν λο- et anima , non rationali , fed ra-
γικὴν, ἀλλὰ τὴν ἄλογον, ἣν 6ι) φυτικήν , tionis* experte
vam feu vitalem vegetat
, quamquidam vo-i
ἤγεν ζωτικὴν τινὲς ὀνομάζεσι · τὸν δὲ cant. Mentem quoque aliud ,
νῦν ἄλλο τι παρὰ τὴν ψυχὴν εἶναι λέ· cffe ftatuens , quam animam ,
γων , ἐκ ἔζησεν ἀνειλῆφθαι, αλλ'ἀρκές minime affuntam fuiffe ait , fed
σαι τὴν θείαν φύσιν εἰς τὸ πληρῶσαι diuinam fuffeciffe naturam ad
τῷ νῦ τὴν χρείαν . καὶ ὦ 62) συνειδεν
‫ار‬ 1 vfum mentis explendum. Nec
animaduertit fapientiffimus ,
63 ) ὁ σοφώτατος, ὡς ἐδὲ σώματος ἂν μὴ
βεληθεὶς ἐδεήθη · ἀλλ᾽ ὤφθη ἂν καὶ δι quod ne corpore quidem opus
habuiffet fi noluiffet , fed etiam
χα σώματος , ὥσπες δὴ πάλαι τοῖς πα-
fine corpore , ficut olim patriar- 1
τριάρχαις . 64 ) ἀλλὰ τὸν περὶ τῆς οἰ ·
" chis , vitus effet. Sed difputa-
κονομίας λόγον ἐν τῷ μετὰ τόπον φυ· tionem de incarnatione inlibrum
· λάξομεν λόγῳ, fequentem differenius,
ΠΕΡΙ ΠΟΛΕΜΙΑΝΩΝ , 65) ΚΑΙ ΤΩΝ DE POLEMIANIS , ET ALIIS

ΑΛΛΩΝ ΑΠΟΛΙΝΑΡΙΣΤΩΝ . θ . APOLINARISTIS. IX ,
65) Πολέμιος δέ τις, ἐκ τῶν τότε συγ. Polemius vero quidam ,ex hu
γραμμάτων τὰς ἀφορμὰς "
fubftantiarum confufionem fa-
· ἐχηκώς , 67) καὶ συνεσίωσιν λέγει γεγε-
νῆσαι, καὶ κρᾶσιν τῆς θεότητος καὶ τῷ âtam dixit, et commixtionem di-
σώματος . ἐντεῦθεν ἡ τῶν Πολεμιανῶν vinitatis et corporis . Inde Pole-
· ἐβλάτησεν αἵρεσις. 68) Καὶ ἄλλοι δέ τι· mianorum hærefisnata eft. Sed
νες ἐκ τῆς ᾿Απολιναρίς συναγωγῆς , et alii quidam ex catu Apolinarii,
* 69 ) ἐκ τῶν ἐξανῶν ἔφασαν κατεληλυθέ . corpus Domini de calis dem
fcen-
60) σαρκ . κ . τ. λ. In hoc confentiebant Apolinarifte , Chriftum anima ra

tionali caruiffe , etfi de corpore humano Chrifti diuerfo modo fentirent,
Vid . fupra , 1. c. pag . 1017. _ Ab Epiphanio vocantur Dimaritæ , ab aliis
Sarcolatrae . 61) φυτ. Edit. prior habebat φυσικήν , fed φυτικών effe legen-
|dum colligiinus ex initio Dialogi 2. Vid .fupra , p. 73. 62) συνεῖδεν . Edit,
prior habebat σύνοιδεν . Sed malumnus legere συνεῖδεν . Eadem enim verba
funt , quæ exftantin Commentario ad Ezech . c . 48. Vid. T. II. p . 1045 ,
63) ὁ σοφ, Ironice Noftrum loqui , patet ex loco iamn citato. Vid, ibid ,
P. 1590. 64 ) ἀλλὰ κ. τ . λ . Vid . fequentem librum V. c.XI. fqq . 65) κα
τ. α. ᾿Απ. Def, in Edit. romn, 66) Πολ . Idem latine dici foler Polemon ,
67 ) καὶ συνετ. κ . τ . λ . Hinc Synufiafte difti funt. 65) καὶἄλλοι κι πηλο
Edit, rom , præm. Titulum Περὶ τῶν ἄλλων ᾿Απολιναρισῶν . 69 ) και σώμα ,
Hanc Polemianorum fuiffe fententiam , nonnullis vifum eft. Alii cam
Vitalianis tribuunt , f. Vitalis antiocheni affeclis.
B. THEODORETI
364
fcendiffe dixerunt : et cum di . ναι τῷ Κυρίε τὸ σῶμα . διάφορα δὲ εὖ-

verfa inrent
eius fcriptis dogmata ρόντες ἐν τοῖς ἐκείνε συγγράμμασι δένε
offende , hæc iftis , aliis alia oi μὲν τέτοις , οἱ 1δὲ ἐκείνοις ἠρέ-
ματα , οἱ
placuerunt . Quomodo autemn •
θησαν ὅπως δὲ ὗτος τῷ τῆς ἐκκλησίας
hic ab ecclefiae corpore refecatus
diuerfas dogmatum nugas pe ἀποτμηθεὶς σώματος τὸν διάφορον
pererit, fuperuacaneum dicere ἐκύησε φλήναφον τῶν δογμάτων , πε-
exiftimaui. ριτ ]ὸν ᾠήθην εἰπᾶν .
DE AVDIANIS. Χ. ΠΕΡΙ ΑΥΔΙΑΝΩΝ . i.
udæus autem quidam , ex
70) ᾠδαῖος δέ τις , ἐκ τῆς πέραν
Syria trans Euphratem or- F
tus , Deum humanam formam · Εὐφράτε Συρίας ὁρμώμενος ,
haberedocuit , et corporis illi ανθρωπόμορφον ἔφησεN τὸν Θεὸν , καὶ
membra tribuit , ftulte intelli. τα τῷ σώματος αὐτῷ περιτέθηκε μό
gens quæ per accommodationem
ριος τὰ συγκαταβατικῶς παρὰ τῆς
in diuina Scriptura difta funt.
Hominibus' enim loquens Scri- θείας εἰρημένα γραφῆς ἀνοήτως νενοη-
κώς. καὶ γὰρ ἀνθρώποις ἡ θεία διαλέ
ptura diuina, qui ne eorum qui
γομένη γραφὴ , ἐδὲ τῶν ὁρωμένων ἀκρι-
dem quæ cernuntur naturam
exacte norunt , prout ipfis au- 6ος τὴν φύσιν ἐπιταμένοις, ὡς ἐνῆν αυτό
dire licebat doëtrinan tradidit. τοῖς ἀκέειν, τὴν διδασκαλίαν πεποίηται.
Et ideo facultatem quâ Deus vi. διά το τῦτο τὴν ὀπτικὴν τῷ Θεῷ δύνα-
det oculos appellauit , er aures ,
μιν ὀφθαλμὲς προσηγόρευσε , καὶ ὦτα
quâ audit, et inanus , qui ope.
ratur , et alias agendi potentias τὴν ἀκετικὴν, καὶ χεῖρας τὴν πρακτι·
fimiliter . Hæc amens ille plane κὴν, καὶ τὰς ἄλλας ἐνεργείας ὡσαύτως .
non intelligens, humanam Deo τέτων ἐδὲν συνεὶς ὁ ἀνόητος , τὴν ἀν-
formainimpofuit ,atque ita il θρωπείαν τῷΘεῷ μορφὴνπεριέθεικεν .
lud intellexit a ), Faciamus ho- "ὕτω γὰρ ἐνόησε καὶ τὸ , Ποιήσωμεν ἄν
minem ad imaginem et fimilitu
θρωπον κατ᾽ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿
dinem noftram : rationisque in-
ὁμοίωσιν. καὶἀλογίαν νοσῶν, τὸ μὲν τῆς
2
opia laborans , animam inuifi .
ψυχῆς ἀόρατον καὶ ἀθάνατον ἐ συνε
bilem et immortalem non per-
δε , τῷ δὲ σώματι μόνῳ τὸν λογισμὸν
fpexit , et in folocorpore cogi.
tatibnem defixit . Sed de hoc προσαπήρεσε.71) ἀλλὰ καὶ περὶ τότε
ἐν τοῖς περὶ τῆς τῶ ἀνθρώπε διαπλά
etiam Deo duce dicetur , cum
de hominis formatione differe . σεως σὺν Θεῷ φάναι λεχθήσεται.
mus. Hunc igitur Audæum 72) τῦτον τοίνυν φασὶ τὸν Αὐδαῖον , καὶ འ
* aiunt , et tenebras , * et ignem , τὸ σκότος εἰπῶν , καὶ τὸ πῦρ , καὶ τὸ
er aquam ingenita dixiffe . Qui ὕδωρ ἀγέννητα . οἱ δὲ τῆς τότε προση-
vero eius nomen gerunt , hæc γορίας μεταληχότες κατακρύπτεσι
ταῦτα .
yo) Avd . Alii feribunt Αὔδιος, vnde Αὐδιανοὶ difti , quos etiam Ωδιανὲς vocant.
Latinum Audiani nonnulli mutarunt in Vadiani. 71) αλλά κ. τ. λ. Vid .
1. V. c. 9. 72 ) τἔτον κ . τ . λ. Vid. Hift . ecclef. 1. IV. c. 9.
a) Gen. 1, 26 .
HÆRETIC. FABVL COMPEND. LIB. IV. 365
ταῦτα . 73 ) σκήπτονται δὲ φεύγων τῆς celant. Finguntautem fe com-

ἐκκλησίας τὴν κοινωνίαν , διὰ τῆς τοκο . munionem ecclefiæ vitare pro-
γλύφες , καὶ γυναιξὶ συνοικῶντας, καί. pter feneratores ,et cohabitan-
tes mulieribus , quamuis apud
το πολλῶν καὶ παρ᾽ αὐτοῖς τολμωμέ- illos multo grauiora perpetran-
νων χαλεπωτέρων . καὶ ἐ συνορῶσιν , ὡς/ tur . Neque animaduertunt ,
ἐδὲ τοῖς ἀκριβέσι τῶν ἐπισκόπων τὸ ἐκ- quod nec diligentiffimis epifco-
τέμνειν εὐπετές · ἀλλὰ χρέα μὲν κατη- porum procliue fit abfcindere ,
fed accufatoribus opus fit, et
γόρων , χρεία δὲ μαρτύρων , κατὰ τὸν
opus teftibus , fecundum legem
ἀποτολικὸν νόμον. κατηγορίαν γάρ φη- apoftolicam . Accufationem
οι κατὰ πρεσβυτέρω
‫اد‬ 74) μὴ καταδέξη enim ,inquit a) , aduerfus pre-
75 ) ἐκτὸς δύο ἢ τριῶν μαρτύρων . ὅτι δὲ fbyterum noli recipere , nifi
ad-
τὲς ἁλισκομένες οἱ ἐκκλησιαςικοὶ και fint duo aut tres teftes. Quod
vero conuictos puniant ecclefia-
λάζεσι νόμοι , μαρτυρεῖ πανταχέ γῆς nice leges , tefiantur quæ vbi-
καὶ θαλάττης τὰ γινόμενα . καὶ γὰς que terra marique aguntur .
ἐπίσκοποι, καὶ διάκονοι, καὶ πρεσβύτεροι, Nam et epifcopi , et diaconi, et
τῶν ἐκκλησιατικῶν καταλόγων χωρίς prelbyteri ex ecclefiafticis tabu-
} ζονται. ὗτοι δὲ ἄφεσιν αμαρτημάτων lis expunguntur. Hi autem
ποιεῖθαι νεανιεύονται . διχῆ γὰρ τὰς peccatorum remittionem dare fe
iactant. Duas enim in partes
ἱερὰς βίβλες μετὰ τῶν νόθων διελόντες ,
libros facro
cums adulterinis di
διαφερόντως γὰρ ταύτας νομίζεσιν videntes , ( hos enim exim
ie ar-
αποκρύφες καὶ μυςικὰς , καὶ ειχηδὸν canos et myfticos exiftimant,) et
ἔνθεν καὶ ἔνθεν τεθακότες , διαβαίνειν ordine hinc inde collocantes ,
ἕκατον μεταξὺ τέτων κελεύεσι, καὶ τὰ inter hos iubent tranfire vnum .
πλημμεληθέντα ὁμολογεῖν · εἶτα τοῖς quem que , et peccata fua confi-
teri : deinde confeffis dant ye
ὡμολογηκόσιν δωρῶνται τὴν ἄφεσιν · ἐ niam , non tempus ad pœniten--
χρόνον ὁριζόμενοι εἰς μετάνοιαν , καθὰ tiam definientes , ficut ecclefiæ
κελεύεσιν οἱ τῆς ἐκκλησίας θεσμοί, ἀλλ᾿ leges precipiunt, fed ex potefta-
ἐξεσίᾳ ποιέμενοι τὴν συγχώρησιν. εἰ- tecondonantes. Scientes autem ,
δότες δὲ οἱ διαβαίνοντες παιδιὰν τὸ για qui fic transeunt , ludum effe
νόμενον , τὰ μὲν ἀληθῆ πλημμελήματα quod agitur, vera peccata celant,
κατακρύπτεσι , σμικρὰ 2 δέ1 τινα λέγεσι, et parua quædam rifu digna di-
καὶ γέλωτος ἄξιᾳ , ἃ καὶ λέγειν ὀκνή- cunt , quæ et dicere aliquem pis
σειεν ἄν τις, εἰ μὴ τὴν τέτων ἔχοι φρε- geat , nifi eadem qua ipfi amen-
νοβλάβειαν . tia teneatur.
DE
73) cm . Edit. rom, σκέπτονται. 14) μή κατ. Loco cit. eft με παραδέχου .
75) ἐκτὸς κ.τ.λ. Ibid . ἐκτὸς εἰ μὴ ἐπὶ δὲ ἡτρ · μαρτ .
* ) 1 Tin . 5, 19 .
TI
DORE
366 B. THEO
DE MESSALIANIS , SIVE ΠΕΡΙ ΜΕΣΣΑΛΙΑΝΩΝ , ΗΓΟΥΝ

EVCHITIS , ET EN- 6 ) ΕΥ ΧΙΤΩΝ , 77) ΚΑΙ
THVSIASTIS . XI. ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΤΩΝ. iá.
eftaliani autem , quodino

Memali linguam 78)Μεσσαλιανοὶ δὲ , τὄνομα δὲ τῷ
εἰς
translatum Euchitas (feu preca- Ελλάδα φωνὴν, τὰς εὐχίτας σημαίνει ,
tores )fignificar , baptifira dicunt
79 ) τὸ μὲν βάπτισμα φασὶ μηδὲν ὀνῶν
fufcipientibusnihil prodeffe : f .
ας
quidem nouacula inftarprace τις προσιόντ · ξυρῶ γὰς δίκην ἀφαι
dentia peccata auferat , peccato ζεται τῶν ἁμαρτημάτων τὰ πρότερα ,
rrum vero radices ftirpitus non τὴν δὲ ῥίζαν ἐκ ἐκκόπτει τῆς ἁμαρτίας .
exfcindat . Perpetua autem ora-
tio , et peccati radicem funditus ἡ δὲ ἐνδελεχὴς προσευχὴ , καὶ τὴν ξέ
euellit , et malum demonen , ζαν τῆς ἁμαρτίας πρόξιζαν ἀναστά ,
qui ab initio datus eft , ab ani. καὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς συγκληρωθέντα που
ma expellit .Vnicuique enim νηρὸν δαίμενα τῆς ψυχῆς ἐξελαύνει .
homini , cum nafcitur , adette 80) ἑκάςῳ γάρ φασιν ἀνθρώπῳ τικτο-
mox dæmonem dicunt, eumque μένῳ παραυτίκα συνέπειθαι δαίμονα ,
ad abfurdes aétiones incitare . καὶ τῦτον εἰς τὰς ἀτόπες πράξεις πα
Hunc autem necbaptifma , nec ρακιάν τέτον δὲ ἔτε τὸ βάπτισμα ,
aliud quicquam poffe ab anima ἔτεἄλλο τι δύναμαι τῆς ψυχῆς ἐξελά-
exigere , præter folam precum
vim . Egredi vero inhabitan . σαι, ἀλλὰ μόνη τῆς προσευχῆς ἡ ἐνέρ
tem dæmonem dicunt per mu- γεια . 81) ἐξιέναι δέ φασι τὸν ἔνοικον δο
ά
cum et fputi excrementa . * Sic μονα διὰ κορύζης , καὶ τῶν περιτλωμ
decepti homines miferrimi , nul- των τε πτύσματος . ὅτως ἐξαπατηθέν
jum opus aggrediuntur , ( fpiri- τες οἱ τρισάθλιοι ἔργον μὲν ἐδὲν μετιᾶ ·
tuales enimfeipfos vocant ,) fed σι, πνευματικές γὰρ ἑαυτὲς ὀνομάζεσι,
vbi orationi vacarint , diei inaxi- τῇ δὲ εὐχῆ δῆθεν ἐχολακότες , τῆς ἡμέ
mam partem dormiunt. Dein . ρας τὸ πλῆτον καθεύδεσιν . εἶτα ὑπὸ
de a ditmone qui eos agitat, de- τ8 σφᾶς ἐκβακχεύσαντος δαίμονος ἐξα-
cepti , reuelationes fe vidifle per- πατηθέντες , αποκαλύψεις ἑωρακέναι
hibent , et futura prædicere co · φασὶ , καὶ τὰ ἐσόμενα προλέγειν ἐπι-
nantur : rebus autem ipfis inen- χειρῶσιν , ἐλέγχονται δὲ διὰ τῶν πραγ
dacii arguuntur. Iactant etiamn μάτων ψευδόμενοι . βρενθύονται δὲ καὶ
fe et Patrem videre , et Filium , τον Πατέρα βλέπειν , καὶ τὸν Υἱὸν , καὶ
et Spiritum fanctum oculis τὸ πανάγιον Πνεῦμα , τοῖς τῷ σώματος
ὀφθαλ-
26) Ευχ. Alii cum , effe fcribendum precipiunt . Sed vtraque fcribendi ra ·
tio olim obtinuit. 77) κ . Ἐνθ . Def. in Edit. rom . 78 ) Mer . Alii feri-
bunt Μασσαλιανοί. 79) Tτὸ μὲν κ . τ. λ. Omnino ad h . 1. conferenda funt ,
quæ in Hift . ecclef. 1. 4. c . 1o. exftant. Adde Io . Damaicenum de Hæref .
c. 80. vbi Κεφάλαια τε τῶν Μασσαλιανῶν δυσσεβῆς δόγματος exhibentur , de-
fumta ex quodam librorum huius Sectæ. 80 ) ἑκάσῳ κ.τ.λ. Hinc Σατα
νιανοὶ dicti funt, quos nonnulli minus refte a Meffalianis diftinguunt .
81) ἐξιέναι κ.τ.λ. Sinile quid de peccato per pieces , vt putabant , exftir-
pando vide apudDamafcenum 1. c.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB. IV . 367
· ὀφθαλμοῖς, καὶ τῆς γινομένης τῷ Πνεύ . corporis , Spiritusque aduentum

ματος ἐπιφοιτήσεως τὴν αἴσθησιν δέ. fenfu percipere. Parati autem funt
ad negandum , et fi vrgeantur ,
χεθαι . πρόχειρο δὲ εἰσὶν εἰς ἄρνησιν , protinus anathematizant eos qui
‫اد‬
κἂν βιαδῶσιν , ἀναθεματίζεσιν εὐπε . horum aliquid dicunt. Itaque
τῶς τὰς τέτων τι λέγοντας. αὐτίκα cum apud celeberrimum Flauia-
τοίνυν ἐπὶ τῷ πανευφήμε Φλαβιαν8 , num antiochenum epifcopum in
τῇ τῆς᾿Αντιοχέων ἐπισκόπε , κρινόμενοι, ius vocati effent, calumnias voca-
συκφαντίας ἐκάλεν τὰς γεγενημένας bantobieitas criminationes. Sed
κατηγορίας. ἀλλ᾿ ὁ πάνσοφος ἐκεῖνος vir fapientiffimus latentem hare-
ἀνὴς τὴν λανθάνεσαν ἐφώρασεν αἵρε. fin deprehendit. Cumenim ac .
σιν . ἀγανακτῶν γὰρ κατὰ τῶν κατη- cufatoribus fuccenfere vifus effet,
γόρων δόξας,καὶ χαλεπαίνειν ὡς ψευ- ac molefte fcrre quafi falfa con-
δες λόγες συντεθεικότων , παρ᾿ αὐτὸν finxiffent , affidere fibi iuffit
8 2 τὸν ᾿Αδέλφιον. αὖ- Adelphium , qui præerat iis qui

καθίσαι προσέταξε
τὸς γὰρ ἡγεῖτο τῶνἐγκαλεμένων τὴν hærefeos accufabantur , capula-
αἵρεσιν , ἀνὴς πρεσβύτης και τυμβογέ. tis fenex ,et portismortis pro-
ρων, καὶ παρ᾿ αὐτὰς λοιπὸν ἐν τῷ θα . xinus. Hunc alloquens beatif
νάτε τὰς πύλας. 82) πρὸς τῷτον ὁ fimnus Flauianus , ignorare dixit
τρισμακάριος ἔφη Φλαβιανὸς , ἀγνοεῖν accufatores , vtpote craffiores ,
τὲς κατηγόρες , ἅτε δὴ παχυτέρες , fpiritualem vitæ formam . Nos
τὴν πνευματικὴν πολιτείαν . ἡμεῖς δέ vero , aiebat , qui confenuimus,
φησιν οἱ γεγηρακότες τῷ χρόνῳ τὴν cognitionem hanc tempore per
γνῶσιν ταύτην εἰσεδεξάμεθα . ἀλλ᾽ Ε . cepimus . Verum dic inihi, aie-
πέ μοι ἔφη φιλαλήθως, τίνα ἐπὶ τὰ λε- bat , vere etingenue , quanam
fint quæ dicuntur . Delinitus
γόμενα . ἔτω καταθελχθεὶςὁ πρεσβύ . lioc modo fenex , et dogmatum
της , καὶ κοινωνὸν τῶν δογμάτων εὑρη- .focium fe inuenire ratus , accu-
κέναι νομίσας , 83) τῇ ὁμολογίᾳ τὴν κα- fationemn confeffione fua confr-
τηγορίαν ἐκράτυνε . ταῦτα τοίνυνμε mauit. His igitur cognitis vir
μαθηκὼς ὁ 84) „ θεῖος , ἀνὴς , τῶν τῆς diuinus ab Orientis finibus illos
ἑῴας αὐτὸς ὁρίων ἐξήλασε. 85) Καὶ ἀλ- expulit. Sed et alia multa fa-
τα δὲ πολλὰ φρενίτιδος ἔργα τολμᾶσι · ciunt, quæ phrenefin arguunt .
- καὶ γὰρ ἐξαπίνης 86 ) πηδῶσι, καὶ δαί Nam et repente faltant, et fuper
A
μονας ὑπερπὲπηδηκέναι νεανιεύονται˙ damonas fe faltaffeiactant, et di-
· καὶ τοῖς δακτύλοις τὸ τῆς τοξείας ἐπι- gitis fagittantium fpeciem praefe
· τελεσι χῆμα , τὲς δαίμονας τοξεύειν runt , in damonas fe iaculatiaf
· ἰχυριζόμενοι. καὶ ἕτερα ἅττα δρῶσι firmantes. Et alia pleraqueagunt
· παραπλησίω παραπληξίας μετὰ , διὸ fimili furore plena , vnde et En-
δή και τῶν Ἐνθεσιαςῶν ἐχήκασιν ὄνομα. thufiaftarum nomen fortiti funt.
Huius
82) πρὸς τέτον κ.τ.λ. Plenus de hoc fermone Flautant differitur in Hift . eccl.
1. c . 83) τῇ ὁμολ . Ibidemn paucis exhibentur potiora huius erroris capita.
84 ) θεῖος . Ex Edit. rom . fuppletumn . 85) Καὶ ἄλλα κ.τ.λ. Ibid . præin . Ti-
tulus περὶ Ἐνθεσιακῶν. 86) πηδ , κ.τ.λ. Hinc Χορευταί difti funt .
368 B. THEODORETI
Huius hærefeosprincipes fuerunt ταύτης ἡγήσατο τῆς αἱρέσεως Σάββας ,

Sabbas, et Adelphius, et Daodes , και Αδέλφιος , καὶ Διώδης , καὶ Συμεω
et Symeones , et Hermas, et alii
quidam . . Scripfit autem aduerfus νης, καὶ Ἑρμᾶς, και άλλοι τινές . 87 ) -
iftosepiftolas,cum hærefin depre. γραψε δὲ κατὰ τέτων ἐπιτολὰς , φῶς
hendiffet, celebratiflimus Letoius ράσας τὴν αἵρεσιν , ὁ πανεύφημος Λη-
Melitinesepifcopus . Accuratius τόϊος , ὁ τῆς Μελιτινῆς ἐπίσκοπος, ὁ δὲ
<
vero hærefin confoditlonge opti . πάντων άριτος 88 )᾿Αμφιλόχιος , ὁ τῷ
mus Amphilochius , qui Iconii Ικονίῳ τὴν ἐκκλησίαν ἰθύνας , ἀκριβέςε-
ecclefiam rexit, ipfa illorum ver- ρον τὴν αἵρεσιν ἐξηλίτευσε, τοῖς ὑπ᾽ ἐκε .
ba Altis a fe contectis inferens , νε πραχθεῖσιν ὑπομνήμασιν ἐνεπεικὼς
quæ dogenatis differentiam aper- αὐτῶν τὰς φωνας , ἐναργῶς δηλέσας
té declarant. τῷ δόγματος τὴν 89) διαφοράν .
* DE NESTORIO. XII. 90) ΠΕΡΙ ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ . ιβ .
oftquamautem et mundopius
ad 91) Ἐπειδὴ δὲ τῇ κόσμε κατὰ μικρὸν
ὑποῤῥέοντος,
vniuerfi diffolutionem feftinante , δε τε παντὸς ἐπεγομένεκαὶλύσιν
πρὸς πᾶς
τὴν τῆ
, τις
vnusquisque fe idoneum pietatis
magiftrumexiftimauit ,cum pro- ἑαυτὸν ἀξιόχρεων εἶναι τῆς εὐσεβείας
pter ignorantiæ fattum nemo di διδάσκαλον ᾤετο , διὰ τὸν ἐξ ἀμαθίας
fcere fuftineret , homicida dæ- τύφον ἐδενὸς μανθάνειν ἀνεχομένε ,
mon , mendacii pater , zizanio- σκέτι λοιπὸν ὁ ἀνθρωποκτόνος δαίμων ,
と
rum feminator , non amplius ὃ τῷ ψεύδες παλὴς , ὁ τῶν ζιζανίων σπο-
per externos et manifeftos ho-
ftes aduerfus ecclefiam arina ζεὺς , τοῖς ἔξωθεν καὶ φανερῶς πολε-
mouit: fed inftrumentum na μίας κατὰ τῆς ἐκκλησίας ὡπλίζετο
âtus , quod omnem , vt ita dicam, ἀλλ᾽ εὑρὼν ὄργανον πᾶσαν ὡς εἰπεῖν
αθρόως
82 ) ἔγρ. κ. τ . λ . Ad Flauianum has literas dedit. Vid. Photium Cod . 52.

Idem Letoius multa monafteria Meffalianorum deleuit , vt in Hift. ecclef
1. c. narratur. 88 ) Αμφιλ. κτλ . Synodi , quæ Side, Pamphiliæ metro-
poli , contra Mefialianos celebrata eft, neminit Photius, qui 1. c. refert,
fe legifle Asta huius Synodi , quæ vna cum Amphilochii Scriptis contra
Meffalianos exaratis perierunt. 89 ) διαφ . Cotelerio 1. c . p . 784. videtur
legendum effe διαφθοράν. Sed non opus effe putamus hac emendatione, |
9o) Περὶ Νεs. Hoc totum caput Theodoreto effe fuppofitum putauit Garne-
rius, a quo fibi imponi paffi funt Caueus et Oudinus. Sed errori occa.
fionein dedit lepida Garnerii fententia , hos omnes Hæreticarum Fabula-
rum libros eo animo a Theodoreto fuiffe compofitos , vt Cyrillun tan-
quan hæreticis confentientem tacite et callide accufaret , Neftorium vero
abfolueret. Hæc quam ieiune fint difta , dudum ab Ittigio (de Hærefiar-
chis apoftolicæ ætatis , p . 13. ) aliisque euiétum eft. Teftantur enim Pho-
tius (Cod . 56. ) et Theodorus Abbas in Argumento Synodi ephefinæ , hoc
Caput omnino a Theodoreto profectum effe. Nec obftat quicquam, quo
minus illud a Noftro poft Synodum Chalcedonenfem fcribi potuerit. Vid.
etiam Dupinii Biblioth . Aur. ecclef T. IV. p. 103. Quod reliquum eft ,
hoc Caput eiusdem eft argumenti cum initio Libri aduerfus Neftorium ,
f. Epiftolæ ad Sporacium. 91) ' Ex. Edit, rom. 'Ezsá
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB . IV . 369
αθρόως αὐτῷ τὴν τέχνην ὑποδεχόμενον , eius artem fubito fufciperet,fub

ἐν τῷ τῆς ὀρθοδοξίας προχήματι, τὴν redtæ opinion is fpecie, diuinita tis
fim ul et humanita tis Vnig eniti ne-
ἄρνησιν τῆς θεότητος 92 ) ὁμ8και Οι gationem inducit , fimplicem et
λανθρωπίας τε Μονογενῆς παρεισά-
artificio carentem fidem noftram
γε , τὸ ἁπλῶν καὶ ἀτεχνολόγητον τῆς
græcanicis conturbans argutiis .
πίςεως ἡμῶν ἑλληνικοῖς συνταράττων De Neftorio prorfus audiuiftis .
σοφίσμασι. Νετόριόν πε πάντως ἀκέε Vir enim eft inter omnes fatis
notus . Hic ex Germanicenfium
· τε καὶ γὰρ ἐπίσημος ὁ ἀνής . ὗτος
ortus oppidulo , nefcio cuius-
93)ἐκ τῆς Γερμανικέων πολίχνης ὁρμώ-
modi ab initio ftudiis educatus ,
μενος , ἐκ οἶδα ποταποῖς τὸ ἐξ ἀρχῆς
aliam ex alia regionem commu-
ἐντεθραμμένος ἐπιτηδεύμασιν , ἄλληνἐξ
tans , vt fagellum quoddam
ἄλλης ἀμείζων χώραν , καθάπερ αἰγυ- ægyptiac , in magnam An-
um
πτιακή τις μάτιξ , τῇ μεγάλῃ τῶν ᾿Αν . ti chenorumlibe ciui tate irrupit .
hac cum rali busm difcipli
τιοχέων ἐνέσκηψε πόλα . ἐν ταύτῃ λό- In -
nis medi ocriter eftet imbutus ,
ἄγων ἐλευθερίων μετρίως μετεχηκώς ,
vocemque pulcherrimnametma
φωνήν τε ὅτι καλλίτην και μεγίτην ximhain exercuiffet , in ecclefiam
ἀσκήσας , τῇ ἐκκλησίᾳ τῷ Θεῷ προϊων Dei fe ingeffit , et in numerum
ἀσεφθάρη , καὶ τῷ καταλόγῳ τῶν πρε- prefbyterorum relatus eft, do-
Ευτέρων ἐναρίθμιος γεγονώς, τόν τετε cendique populi munere impo-
Θεό λαὸν διδάσκειν πεπιςευμένος , ἔδει fito , ftatim in exordio oftendit
κ.
qualis tota vita effet futurus.
ξεν εὐθὺς ἐν προοιμίοις , οἷος παρὰ πάνε
Τὰ τὸν βίον γενήσεται . ἐ γὰρ τὸν εὐ- Ne que enim generofum et fa
lubrem , quiquehominumani-
γενῆ καὶ γόνιμον , καὶ γεωργῆσαι ψυ-
mas excolere poffet, dicendi cha-
χὰς ἀνθρώπων δυνάμενον , ἐζήλωσεχα- racterem fecutus eft.
Sed cuin i
ρακλῆρα τῶν λόγων˙ἀλλὰ πρὸς τὸ δη- ad populi deleatationem oratio-
μοτερπὲς ἀποκλίνας , καὶ τῶν εἰς αέρα
non fuam conferret , et inanes
λυομένων κρότων θηρευτής , εἰ και τις plautus vt quis maxime aucupa-
ὁ ἄλλος , γενόμενος , τὸ συρφετῶδες καὶ retur , turbulentum et inftabile
ἀπθμηλον πλῆθος πρὸς τὸν οἰκεῖον ἐξε . vulgus ad fui defiderium exci-
καλέσαλο πόθον , Φαιὸν περιβεβλημένος tauit , fufca vefte indutus , tri-
ἱμάτιον, ἐτυγνακὼς βαδίζων , τὲς ἀγο . ftis incedens , ftrepitus forenfes
ραίες ἐκκλίνων θορύβες , ὠχρότητι σώ . declinans , pallore corporis con-
' ματος τὸ δοκεῖν ἐγκρατὴς εἶναι θηρώ . tinens videri affectans , libris
μενος, οἴκοι τὰ πολλὰ βιβλίοις προσανέ . dotni vt plurimum incum-
bens m, habit
χων, καὶ καθ᾽ ἡσυχίαν ἑαυτῷ συγγινό . fecu et quiete
ac inans.otio Hoc habi-
μενος . τοιέτοις χήμασί τε καὶ πλά tu et hac fimulatione popu-
σμασι τες πολλὲς δελεάζων , μέχρι lum inefcan
s , magnam etatis
· πόῤῥω προῆλθε τῆς ἡλικίας , τὸ δοκῶν partem transegit , Chriftianus
70% videri
92) όμ . In Edit . rom . ponitur ante τῆς θεότητος . 93) ἐκ και ὁρμώμενος , Na
tione fuit Syrus .
B. Theod . Tom . IV . Aa
B. THEODORETI
370
videri potius quameffe ftudens, χρισιανὸς εἶναι πρὸ τῶ εἶναι διώκων , καὶ
et Chrifti gloriæ fuam præferens . τῆς τε Χριςὃ δόξης τὴν ἑαυτῇ προτι-
Quoniam autem , vt a Domino μῶν . ἐπεὶ δὲ, κατὰ τὸ་ εἰρημένον τῷ Δεν
dictum eft á) , nihil eft tamn oc-
cultum quodnon fciatur, neque σπότη , 94 ) Οὐδὲνκρυπτὸν ὃ ἐ γνωθή-
opertum quod in lucem μη εἰς φανε-
non ve- σεται , ἐδὲ ἀπόκρυφον ὃ ἐ μὴ
* niat, et b ) bonaopera * mani- 1ρὸν ἔλθῃ , καὶ Τὰ καλὰ ἔργα πρόδηλο
felta funt , et quæ aliter fe ha- ' ἐςι , καὶ τὰ ἄλλως ἔχοντα κρυβεται
bent celari non poffunt , per im-
perueftigabilem Dei iudiciorum δύναται, κατὰ τὴν 95 )ανιχνίασον τῶν
abyffum , Neftorius eorum qui τῷ Θεῷ κριμάτων ἄβυσσον , καὶ Νεζό-
in palatio fedibusque pontifica . ριος ψήφω τῶν περὶ τὰ βασίλεια και
libus verfabantur , et ipfius qui τες θρόνες , καὶ αὐτῷ τῷ τηνικαῦτα τῆς
orbis terrarum fceptra tunc re- οἰκομένης τὰ σκῆπτρα διέποντος , τῆς
gebat fuffragio , catholica ortho- κατά Κωνςαντινόπολιν τῶν ὀρθοδόξων
doxorum conftantinopolitana
ecclefiæorbisqueadeovniuerfi καθολικῆςἐκκλησίας τὴν προεδρίανπι
principatum adipifcitur. Ibiςεύεται, ἐδὲν δὲ ἧτ ]ον καὶ τῆς οἰκεμένης
deinceps alta funt illa , quæ ter- ἁπάσης . ἐνταῦθά μοι λοιπὸν καὶ τὰ
ram et mare propemodum im- δράματα , ὧν μικρᾶ πλήρης πᾶσα γῆ
pleuerunt. Vt enim maximam τε καὶ θάλαττα . ὡς γὰρ τὸν μέγιςον
illam fedem accepit, et pontifi· ἐκεῖνον καλέλαβε θρόνον, καθάπερ τινὰ
catus præfecturam velut tyran-
nidemquandamarripuit, impie . τυραννίδα τῆς ἀρχιερωσύνης τὴν προ-
tatem quam parturiebat amplius ςασίαν ἁρπάσας , ἐκέτι κατέχειν ἐν
continere non potuit : fed expo · ἑαυτῷ τὴν ὠδῖνα τῆς ἀσεβείας οἷός τε
teftate quam habebat folidam ἦν · ἀλλ᾿ ἀπὸ τῆς ἐξεσίας προσλαβών
fumens licentiam , profert in ἀμαθῆ παῤῥησίαν , εἰς μέσον ἄγει , και
medium , omnibusque exponit ,
quam iam olim aduerfus vni. προτίθησιν ἅπασιν, ἣν πάλαι κατὰ τῷ
genitum conceperat blafphe . Μονογενῆς συνέλαβε βλασφημίαν . καὶ 1
miam , bellumque contra dog- πόλεμον ἄντικρυς κατὰ τῶν ἀποτιλι
mata apoftolica palam gerit:et κῶν αἱρεῖται δογμάτων , καὶ τῶν ἁγίων
fanctorum patrum , qui, ex quo πατέρων , ἀφ᾽ ᾧ 96 ) κατηγγέλθη τὸ εὐ-
annunciatum eft euangelium , αγγέλιον τῆς τῶν ὀρθοδόξων καθηγη
orthodoxorum fidei præfuerant ,
diéta reiicere contendit , regis σαμένων πίςεως, ἐκβαλᾶν παρᾶται τὲς
vrbis turbans ecclefiam , orbem . λόγες , ταράτ ]ων μὲν τῆς βασιλίδες
que fimul turbans vniuerfum ;di. πόλεως τὴν ἐκκλησίαν, ταράτ ]ων δὲ καὶ
vinum Paulum nihili faciens , qui τὴν οἰκεμένην ἅπασαν . ἐδὲν τῇ θεσπέ
clamat c) , Qui autem conturbat σίε Παύλε κεκραγότος ἐπιςρεφόμενος ,
vos ,portabitiudicium , quicunque Ὁ δὲ ταράσσων ὑμᾶς βαςάσει τὸ κρῖ
fit ille. Sed fuper candelabrum μα , ὅς τις ἂν ᾖ · ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν λυχνίαν
18
94 ) Οὐδὲν κ.τ.λ. Alias leftiones vide l . c. apud Marcum. 95) άνιχν . Edit .
rom. ἀνεξίκακον. In Libro aduerfus Neftorium leg. ἀνεξιχνίασον . 96 ) κατηγγ.
Edit. rom. κατηγγέλη. Sic quoque infra , 1. c . legitur.
a) Marc. 4, 22. b) 1 Tim . 5 , 25. c) Gal. 5, 10.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. IV.
371
τῷ θεε τῶν ἀρχιερέων βήματος, ε τὸν diuini pontificum fuggeftus,non

λύχνον τῆς ἀληθείας , ἀλλὰ τὸν ζόφον lucernam veritatis, fed tenebras
τίθησι τῆς 97 ) ἀσεβίας . γίνεται δὲ αὐ . ponit impietatis . Primus
autem
τῷ πρῶτιν τῆς καινοτομίας ἐγχείρημα ,
oportere fanétam virginem , quæ
τὸ μὴ δὲν τὴν ἁγίαν παρθένον , τὴν τὸν Dei Verbumpeperir, quod ex ea
τῷ Θεῷ Λόγον τεκᾶσαν ἐξ αὐτῆς σάρκα carnem fufcepit , Deiparam con-
λαβόντα , Θεοτόκον ὁμολογεῖν, Χριτό . xat: fed Chriftiparam
fiteri, cum dunta-
tamen antiquiffimi
κον δὲ μόνον · τῶν πάλαι και πρόπαλαι
orthodoxa fidei prædicatores
τῆς ὀρθοδόξε πίτεως κηρύκων , κατὰ
iuxta traditionem apoftolicam ,
τὴν ἀποτολικὴν παράδοσιν , Θεοτόκον Deiparam docuerint nominare
διδαξάντων ὀνομάζειν , καὶ πιτεύειν την et credere Domini matremn. Age
τῷ Κυρίε μητέρα . Φέρε 98 ) δὴ ἦν μοι nunc vero blafpheinun artif
λοιπὸν τὴν βλάσφημον τεχνολογίαν καὶ ciuum , et obferuationen nulli
antea cognitam in medium pro-
99 ) παρατήρησιν , ἐδενὶ πρότερον ἔγνω . ducamus . Chrifti appellatio ,
S σμένην , εἰς τὸ μέσον ἀγάγωμεν . ἡ τῷ
inquit , duas naturas fignificat ,
a Χρισῷ προσηγορία , φησὶ , τῶν δύο φύ . diuinitatem Vnigeniti et huma
σεων ἐπὶ σημαντικὴς τῆς τε θεότη- nitatem : Dei autem vox abfo-
τος τῇ Μονογενῆς , καὶ τῆς ἀνθρωπότη. lute prolata , fimplicem et incor-
τος · ἡ δὲ τῷ Θεῷ ἀπολύτως λεγομένηN poream Dei Verbi fubftantiam
φων , τὴνἁπλῆν καὶ ἀσώμαλον τῷ Θεğ repræfentat :hominis vero , folam
naturam oftendit.
Λόγε παρίςησιν ἐσίαν · ἡ δὲ τῷ 100 ) ἀν . humanam
θρώπε , μόνην τὴν ἀνθρωπείαν ὑποδέ . Propterea Chriftiparam , inquit,
κουσι φύσιν . διὰ τῦτο Χριστοτόκον φη- et non Deiparam Virginem fa-
teri neceffe effe , ne impruden-
σὶν , ἀλλ᾽ ἐΘεοτόκον τὴν παρθένον ὁμο
tes dicamus Deum Verbum ini-
λογᾶνἀναγκαῖον
N , μήποτε λάθωμεν ἀς-
tium ex fanetavirgine funfiffe ,
χὴν τῷ εἶναι λέγοντες τὸν Θεὸν Λόγον *
atque ita antiquiorem matiem
ἐκτῆς ἁγίας ἐληφότα παρθένε , και
eo qui ex ea natus eft, ex confe-
ἔτω προγενετέραν τὴν μητέρα το γεν-
quenti confiteri cogamur. Ne
νηθέντος ἐξ αὐτῆς , κατὰ τὸTO ἀκόλυθον aute videa inani
m r bus conuitiis
ὁμολογεῖν βιαθῶμεν . ἵνα δὲ μὴ δόξω hæc in illum iaftare , illum
λοιδορίαις κεναῖς ταῦτα τῷ ἀνδρὸς καὶ ipfum fuis verbis teftem produ-
τηγορᾶν , αὐτὸν ἐκεῖνον οἷς εἶπε τῆς οὖ- cam . Apoftolicorum enim dccu-
κείας ἀσεβείαςποιήσομαι μάξυρα . τῶν mentorum , et fanctorum quo-
γὰρ ἀποτολικῶν διδαγμάτων, καὶ παν- rumcunque memoriam ex co-
τὸς ἁγίς μνήμην τῆς ἑαυτῷ διανοίας gitatione fua exterminans , in
ecclefia mul-
ὑπερορίσας , ἐν τῇ τῶν ὀρθοδόξων ἐκκλη- orthodoxorum
iftiusmodi voces edidit ,
σία 1 ) πολλὰς τοιαύτας ἐξεβόησε φωνάς, tas
Aa 2 Non
97) ἀσεβ . Edit. rom. ἀσαφείας. 98) δὴ ἦν . Abeft ab Edit. rom . 99 ) παράτ .
ἀγάγωμεν . Edit. rom . παρατήρησον , ἐδὲν πρότερον ἐγνωσμένην . Quæ in
Textu noftro fequuntur , εἰς τὸ μέσ . ἀγ . defunt in Edit. ifta . 100 ) ἄνθρα
Edit. roin. ἄνθρωπος . 1) πολλές κατα φωνάς . Edit. rom. τοιαύτας εξεβόησε φω
νὰς ἐκ ὀλίγας .
B. THEODORETI
372
Non peperit , optime vir, Maria Οὐκ ἔτεκεν ὦ βέλτιςε Μαρία Θεὸν , ἀλλ᾿
Deum , fed hominem peperit di- ἔτεκεν ἄνθρωπον θεότητος ὄργανον. καὶ
vinitatis inftrumentum . Et in ἐν ἑτέροις δὲ πάλιν φληνάφοις · ἀνέγε
aliis rurfum nugis , Culpa vacat
gentilis , qui diis matrem indu . κλητος ἕλλην μητέρα θεοῖς ἐπεισάγων .
cit. Hæc a me pauca de multis ταῦτα μὲν ὡς ἀπὸ πολλῶν ὀλίγα μοι
dicta fint , dum ad fequentiafe· τῶν ἐκείνε τέως εἰρήθω , πρὸς τὰ ἑξῆς
ftinat oratio. Vnde quoniam 2 ) ἐπειγομένε τῷ λέγε . ὅθεν ἐπειδὴ
horrenda morte peribunt impii, θανάτῳ ἐξαισίῳ ἀπολῦνται παράνομοι,
pontificatu per fanctos Ephefi
congregatos diuino fuffragio de. τῆς τε ἀρχιερωσύνης διὰ τῶν ἐν τῇ
iectus eft , et iufti Imperatoris Ἐφέσῳ συναθροισθέντων αγίων 3) ὑπὸ
Oafim habitare iuffus , futuri τῆς θείας ἐξεβάλετο ψήφε, καὶ βασι
impiorum fupplicii illinc fumfit λικῷ νεύματι τὴν Ὄασιν καταδικασθείς
exordium , fuæ ipfius amentiæ οἰκεῖν , τῆς μελλέσης τῶν ἀσεβῶν κολά-
fa &tus ludibrium , et in fe di . σεως ἐντεῦθεν ἐδέξατο τὰ προοίμια ,
âtum illud complens apoftolia ), παρανάλωμα τῆς οἰκείας Φτενιζλα .
Quorundam hominum peccata 6εας γενόμενος , καὶ ἐφ ' ἑαυτῷ πληρώ .
manifefta funt præcedentia ad σας τὸ ἀποτολικὸν ἐκεῖνο λόγιον , ὅτι τι
iudicium . Sed hæc quidem, vt νῶν ἀνθρώπων αἱ ἁμαρτίαι πρόδηλοί

quæ ab aliis multis examinata εἰσι προάγεσαι εἰς κρίσιν . ἀλλὰ ταῦτα
funt , præterire confentaneum ημὲν , ὡς καὶἄλλοις πολλοῖς ἐξητασμένα ,
eft : ad id autem quod in hifto- παραδραμεν ἀναγκαῖον , ἐπὶ δὲ τὰ ἑξῆς
ria fequitur veniamus. ἴωμεν τῆς ἱτορίας .
DE EVTYCHE. XIII. ΠΕΡΙ 4 ) ΕΥΤΥΧΕΟΣ. .
Vandam Buteytomorum me Ἐχάτην δὲ πάντωντὴν δυσώνυμου

refin inuidus dæmon introdu τῶν 5 ) Εὐτυχιανῶν ὁ βάσκανος
xit, per quam vniuerfas orbis ης τὰς
δαίμων εἰσήγαγεν αἵρεσιν, δι᾿ ἧς
ecclefias aflixit : et nequitiæ κατὰ τὴν οἰκεμένην 6 ) ἐκύκησεν ἐκκλη·
fuæ idoneum inftrumentum na. σίας˙ 7 ) καὶ ὄργανον εὑρὼν τῆς οἰκείας
dtus miferum Eutychen , iam δεκτικὸν πονηρίας τὸν δείλαιον Εὐτύχη ,
olim exoletam Valentini hærefin τὴν πρόπαλαι μαρανθᾶσαν αίρεσιν Βα-
fecit rurfus pullulare. Arius
Arius λεντίνε πάλιν ἀνθῆσαι πεποίηκεν .
enim folius corporis , Apolina- .
rius vero etiamn anime afumtio. "Αρειος μὲν γὰρ μόνον τῷ σώματος ,
nein confeffus eft : hic vero et- ᾿Απολινάριος δὲ καὶ τῆς ψυχῆς ὡμολό
iam corpus affumtum negauit. γησε τὴν ἀνάληψιν, ὗτος δὲ καὶ τῷ σών
Dicebat enim Deum Verbum μαλος ἠρνήθη τὴν πρόσληψιν . ἐδὲν γὰς
nihil humanum ex virgine fum- ἔφη τὸν Θεὸν Λόγον ἀνθρώπειον ἐκ τῆς
fitte : fed ipfum immutabiliter παρθένε λαβεῖν, 8 ) ἀλλ᾿ αὐτὸν ἀτρέπως
τραπέν
2) ἐπ . Edit . rom . ἐπειγομένῳ . 3) ὑπό . Ibid.διά. 4) Ευτ. Alii fcribunt Εὐτυ-
xšs . 5 ) Εὐτ . Ab aliis dicuntur Ευτυχιανικαί. 6) ἐκύκ . Edit. rom, ἐκύησεν .
7) καί. Def in Edit. rom . 8) αλλά ἀλλ και γενόμενον . Io. Damafcenus 1. c.
cap. 82. his vtitur verbis : ἀλά θειότερόν πως σεσαρκῶπαρα
a) 1 Tim. 5, 24.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. IV . 373
τραπέντα καὶ σάρκα γενόμενον · τοῖς conuerfum , et carnem factum ,

γὰρ καταγελάςοις αὐτῷ κέχρημαιλό. (ridiculi s enim eiusverbis vtor,)
per virginem tantummodo tra-
J. γοις · τὴν πάροδον μόνην διὰ τῆς παρθέ‐ feciffe , crucique afixam et ap-
με ποιήσαθαι καὶ τῷ 5αυρῷ προση · penfam fuiffe incircumfcriptam ,
λωθῆναι καὶ προσπαγῆναι τὴν ἀπεζί- interminatam , incomprehenfam
γραφον καὶ ἀπεριόρισον καὶ ἀχώρητον Vnigeniti diuinitatem , eandem-
θεότητα τῷ Μονογενῆς , καὶ ταύτην τῷ que tumulo inandatam refurre-
xiffe. Vt autem immanem eius
τάφῳ παραδοθεῖσαν τετυχηκέναι τῆς infanism miffam * faciamus ,
ἀνατάσεως . ἵνα δὲ τὴν τῆς μανίας ὑπερ- illud confideremus , quod nulla
βολὴν καλαλίπωμεν , ἐκεῖνο σκοπήσωμεν , nobis ex incarnatione vtilitas ex-
ὡς ἐδὲν ἡμῖν ὄφελος ἐκ τῆς ἐνανθρωπή- ftiterit, et refurrectionis noftræ
σεως γέγονε , καὶ τῆς ἡμετέρας ἀναςά . nullum pignus habeamus. Ne
σεως ἐδὲν ἐχέγγυον ἔχομεν. ἐδὲ γὰς , εἰ que enim fi Deus ex morimis re-
furrexit , homo quoque omnino
Θεὸς ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται, πάντως και refiurget : maxima quippe eftna-
ἄνθρωπος ἀναζήσεται. πάμπολυ γὰρ turarum diuerfitas . Quorfumn
τῶν φύσεων τὸ διάφορον. τί δήπε τοί. ergo diuinus apoftolus ex Chri-
νυν ὁ θεῖος ἀπόςολος ἀπὸ τῆς δεσποτι- fti refurrectione noftrnon futu
ram confirmat , et ad Corinthios
κῆς ἀνατάσεως τὸν περὶ τῆς ἡμετέρας feribens clamata ) , Si autem
ανατάσεως κρατύνει λόγον , καὶ Κοριν- Chriftus prædicatur , quod a
θίοις γράφων βοο , Εἰ δὲ Χρισὸς κηρύσ • mortuis refurrexerit , quomodo

σεται ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται , πῶς λέ- dicunt quidam inter vos , quod
non fit refurrectio mortuorum ?
γεσιν 9) ἐν ὑμῖν τινὲς , ὅτι ἀνάτασις νε-
Si autem non eft refurrectio
κρῶν ἐκ ἔξιν ; εἰ δὲ ἀνάτασις νεκρῶν ἐκ mortuorum, nec Chriftus refur-
: ἔσιν, ἐδὲ Χρισὸς ἐγήγερται. 10 ) διὰ μὲν rexit. Per id enim quod crede-
'
γὰρ τῷ πιτευομένε τὸ ἀπιζέμενον ἔδει- batur , id quodnon credebatur
~ oftendit : cum eo autem quod
ξε , τῷ δὲ ἀπικεμένῳ καὶ τὸ πιςευόμε · non credebatur etiam id quod
νον συνεξέβαλεν. εἰ γὰρ τὸ ἀναςῆναι , credebatur extrufit. Si enim ,
φησὶ , τὸν Χρισὸν ἀληθὲς , ἀληθὲς ἄρα inquit, vefum eft, Chriftum re
furrexiffe , veruin eft ergo nos
καὶ τὸ ἡμᾶς ἀναζήσεσθαι εἰ δὲ τέτο A
refurrediuros : fi autem hoc fal-
ψευδὲς , καὶ τὸ ἄναςῆναι τὸν Χρισὸν fum eft , ergo et Chriftum refur-
ἄρα ψευδές · σῶμα γὰρ κἀκεῖνο , καὶ rexifte falfum eft. Corpus enite
et illud , et ifta . Cum hoc ita
ταῦτα . ὅτω πλείοσι τῗτο κρατύνας multis argumentis comprobaf
7 fet , afirinatiue deinceps ad-
συλλογισμοῖς ,ἀποφανικῶς λοιπὸν ἐπή .
fecit b) , Nunc autem Chri-
-γαγε , Νυνὶ δὲ Χριςὸς ἐγήγερται ἐκ νε- fus refurrexit a mortuis ,pri.
κρῶν , ἀπαρχὴ τῶν II) κεκοιμημένων . mitiæ eorum qui dormierunt.
A1 3 Per
9 ) ἐν ὑμ . τιν . Recepta lectio τινὲς ἐν ὑμῖν , exftat T. III . p. 267. 10) διά . In
Edit. Sirmondi fequebatur rò , quod expungendum fuit , ad exemplum
editionis romanæ , quæ hanc voculam recte omittit. 11) κεκοιμ. Deeft
ἐγένετο , quod l. c. fequitur .
α) 1 Cor. 15, 12. 13. b ) 1b. verf . 20 .
374 B. THEODORETI
Per primitias autem maffam quo· διὰ δὲ τῆς ἀπαρχῆς σαφῶς

C καὶ τὸ φύ
que aperte oftendit: fiquidem pri- ραμα παρεδήλωσεν . ἡ γὰρ ἀπαρχὴ
mitiæ eandem habent naturam
cum eo cuius funt primitia . τὴν αὐτὴν ἔχει φύσιν ἐκείνῳ , ἐπερ ἐξὶν
Porro etiam caufam docet incar . ἀπαρχή . διδάσκει δὲ καὶ τὴν τῆς οἰκο-
nationis a) : Quoniam enim per δι᾿ ἀνθρώπε
νομίας αἰτίαν · ἐπειδὴ γὰρ δι
hominem ་ ἀνθρώπε ἀνάςασις
mors, et per hominem ὁ θάνατος , και δι᾿
/ refurre étio mortuorum . Dein-
ele a naturis tranfitad perio. νεκρῶν. Εἶταἀπὸ τῶν φύσεωνἐπὶτὰ
nas b) : Sicut enim in Adamno πρόσωπα μεταβαίνει˙ ὥσπερ γὰρ ἐν
omnes moriuntur , ita etiam in τῷ ᾿Αδάμ πάντες ἀποθνήσκεσιν , ἔτω
2
Chrifto omnes viuificabuntur. καὶ ἐν τῷ Χρισῷ πάντες ζωοποιηθήσον-
Sed cum hac de re multa fape ται. ἀλλὰ γὰρ πολλὰ πολλάκις περὶ
fcripferim , fuperuacaneum in τέτε συγγράψας , περιτλὸν ἐπὶ τῷ πα ·
præfens duxi fermonem produ- ρόντος μηκύνειν ὑπείληφα · ἄλλως τε
cere : prafertim cum in quinto μέλλων ἐν τῷ πέμπτῳ βιβλίῳ σὺν Θεῷ
libro de his etiam , fi Deus vo-
let , dicturus fim . Huic ergo καὶ περὶ τέτων ἐρῶν . 12 ) τέτῳ τοίνυν
libro quarto finem imponens , ἐπιθεὶς τῷ τετάρτῳ βιβλίῳ τὸ πέρας ,
euangelicæ doëtrina præftan . τὴν τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας εὐγέ
tiam pro viribus oftendere co- νειαν , ὡς ἔμοιγε δυνατὸν , ἐπιδεῖξαι
nabor. πειράσομαι.
* I) ΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΜΥΘΙΑΣ
Β Ι Β ΛΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ .
ΘΕΙΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ ΕΠΙΤΟΜΗ .
HÆRETICARVM FABVLARV M
LIBER. QVINTV S.
DIVINORVM DECRETORVM EPITOME.
INDEX CAPITUM . ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ .

Præfatio. Προοίμιον .
De Principio et Patre. 1 Περὶ ᾿Αρχῆς 2) καὶ Πατρός .
De Filio . 2 Περὶ Υἱε.
De fanéto Spiritu , et diuinis - Περὶ τῇ ἁγία Πνεύματος , καὶ τῶν θείων
nominibus . 3 ὀνομάτων.
Περί
12 ) τέτῳ . Edit. prior habebat τέτo Ita quoque romana. 1) Edit. rom.
præmittit titulum Κεφάλαια τg πέμπτε βιβλία . 2) καί. Ibid . περί .
a ) 1 Cor . 15 , 21. b ) Ib . verf. 22 ,
HÆRETIC, FABVL. COMPEND. LIB. V. \ · 375
Περὶ δημιεργίας. J De creatione . 4

1
Περὶ ὕλης , έ De Materia .
Περὶ αἰώνων . s' De Aeonibus.
Περὶ ἀγγέλων. 3 De Angelis . 7

3) Περὶ δαιμόνων . ή De Dæmonibus,
Περὶ ἀνθρώπε. θ ' De Homine .
Περὶ προνοίας. De Prouidentia. IO
4) Περὶ τῆς τε Σωτῆρος οικονομίας . DeSeruatoris incarnatione. 11
Ότι σῶμα ὁ Δεσπότης ἀνέλαβεν . κβ ' Quod Dominus corpus fufce-
perit . 12
1
Ὅτι καὶ ψυχὴν μετὰ τῇ σώματος ἀνέλα- Quod animam etiam cum cor-
δεν pore affumferit. 13
Οτι τελείαν τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ἀνέλα- d
Quo perf ecta m hum ana m na-
βεν . turam fufceperit. 14
* Οτι ἣν ἀνέλαβεν ἀνέκησε φύσιν . Quod quam fufcepit naturam
reftituerit . IS
*Οτις ) ὁ αὐτὸς 6 ) ἀγαθὸς καὶ δίκαιος . est Quod idem bonus fit et iuftus. 16
Ὅτι ὁ αὐτὸς καὶ τὴν παλαιὰν καὶ τὴν Quod idem nouum et vetus de-
καινὴν η ) ἔδωκε διαθήκην. derit Teftamentum. 17
Περὶ βαπτίσματος . a De baptifmate . 18
Περὶ ἀνασάσεως . 0' De refurre&
tione. 19
Περὶ κρίσεως. * Deiudicio. 20
Περὶ ἐπαγγελιῶν. De promiffionibus. 21

Περὶ τῆς δευτέρας 8) τ* Σωτῆρος ἐπιφανείας. κβ' De fecundo Chrifti aduentu . 22
Περὶ τῇ ᾿Αντιχρίσι. κγ ' De Antichrifto . 23

Περὶ παρθενίας . κδ' De virginitate . 24
Περὶ γάμε. κέ De nuptiis. 25
Περὶ δευτέρε γάμε as ' De fecundis nuptiis . 26
Περὶ πορνείας. κϚʹ * Defornicatione. 27

Περὶ μετανοίας. κή De panitentia . 28
Περὶ ἐγκρατείας. χθ De abftinentia . 29
A@ 4 PRAE .
3 ) Infra , Περὶ τῷ διαβόλε καὶ τῶν δαιμόνων . 4) Περὶ -- οἰκονομίας. Hæc fe-
paranda fuerunt a verbis Περὶ προνοίαs , quia Caput decimum vnice ex-
ponit argumentum de Prouidentia , vndecimum vero doctrinam de Ser-
vatoris incarnatione. Hinc mutari debuit numerus ad Capita fequentia
in editione priori h. 1. expreffus , quia plane diuerfus erat ab illo quem in-
fra adfcriptum videmnus . 5 ) 6. Def. in Edit. rom. 6) ay. Infra præm.
καί. 7) ἔδ . Infra , δέδωκε. 8 ) τῷ Σωτ. Infra , τε Θ : καὶ Σωτῆροςἡμῶν .
376 B. THEODORETI
PRAEFATIO.
ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ ,
ulce quidem mel effe
omnibus hominibus vi- γλυκὺ μὲν εἶναι τὸ μέλι πᾶσιν ἀνα
detur , etiamfi cum nul- θρώποις δοκεῖ , καὶ συγκρίσεως
D lo conferatur : dulcius
Γ δίχα˙ γλυκύτερον δὲ φαίνεται ,
tamen apparet, fi amara quæpiam
qualitas opponatur : et fanitatem πικρᾶς τινὸς παρα ]εθείσης ποιός
amabilem quiden ducuntomnes , τητος
o · καὶ τὴν ὑγείαν ἀξιέραςον μὲν
poft morbum tamen amabilio . ἅπαντες νομίζεσι , μετὰ δὲ νόσον, ἀξίες
rem exiftimant : et tranquilias ζαςοτέραν νομίζεσι καὶ γαλήνη δὲ θυ
quoque gratior poft tempefta- μηρετέρα μετὰ χειμῶνα , ὅτῳ καὶ τὴν
tem. ἀλήθειαν οἱ σωφρονῶντες αξιόκτητο
Sicet veritatem qui redte
fapiunt rein magni faciendam ἴσασι χρῆμα · λαμπροτέραν δὲ ὅμως
intelligunt , illuftriorem tamen αὐτὴν καὶ προτέραν παρεξεταζόμενοι
illam diuinioremque reddit com-
paratio falfitatis. Quoniam er . ἀποφαίνει τὸ ψεῦδος. ἐπειδὴ τοίνυν τὸ

go falfi turpitudinem oftendi. τε ψεύδες ἐπεδείξαμεν αἶχος , καὶ τὰς
mus , et hæreticas fabulas pate- αιρετικὲς ἐγυμνώσαμεν μύθες , καὶ δῆ
fecimus , et planum faftum eft
λον αὐτῶν γεγένηται καὶ τὸ δυσσεβές
quam fint illæ impiæ , et iniu-
cundæ , et minime probabiles , καὶ τὸ ἀτερπὲς , καὶ ἀπίθανον , Φέρει
age cum his doctrinam euange- τέτοις τὴν εὐαγγελικὴν παραθέντες
licam comparantes,oftendamus διδασκαλίαν, δείξωμεν. Φωλὸς καὶ ζόφε
quid inter fe differant lux et te διαφοράν , καὶ ὑγείας ἄκρας καὶ νόσε
nebrafum
, ma fanitas et mor- χαλεπωάτης , ἀλλὰ γὰρ ἐκ ἔξιν εὑρεῖν
bus dificillimus . Quanquam εἰκόνα τῇ προκειμένη παρεξετάσει συμ
nulla poteft inueniri fimilitudo ,
quæ propofita comparation φαίνεσαν . καὶ γὰρ καὶ τὸ σκότος , ε
conueniat. Nam et tenebræ , καὶ τῷ φωτὸς ἀπολείπεται , ἀλλ᾽ ἕν
etfi luce careant , vfum tamen χρείαν τοῖς ἀνθρώποις ἀναγκαίαν
hominibus neceitarium adfe προσφέρει. τοῖς γὰς μεθ᾽ ἡμέραν πον
runt : quoniam iis qui interdiu
laborant quietem nox conciliat. σιν τὴν ἀνάπαυλαν ἡ νυξ πραγματεύε
Et morbus quoque multis vtilis ται. καὶ ἡ νόσος δὲ πολλοῖς γέγονες
fuit. Seruatorem enim
per ὀνησιφόρος. τὸν γὰρ Σωτῆρα διὰ ταύτ
hunc et creatorem agnofcentes , της 9) καὶ δημιεργὸν ἐπιγνῶντες , καὶ
et malorum depulfionem poftu-
τῶν ἀνιαρῶν ἐπηγγείλαντο τὴν ἀπαλε
larunt,et adepti quod petebant ;
virtutis curam gefferunt . λαγὴν , καὶ τυχόνες ὧν ἤτησαν , ἐφρόν .
peffimis autem illis fabulis , ne. τισαν ἀρετῆς . ἐκ δὲ τῶν παμπονήρων
fandisque blafphemiis , nihil non
exitii redundat in eos qui fidem μύθων ἐκείνων , καὶ τῶν ἀῤῥήτων βλα
adhibent. Quare nulla inueniri σφημιῶν , πᾶσα λάθη φαίνεται τοῖς πε
poteft contrariorum fimilitudo , θομένοις. ἐκ ἦν ἔτιν εὑρῶν ἐναντίαν εἰ-
quæ contrariorum dogmatum κόνα τῇ τῶν ἐναντίων τέτων δογμάτων
iftorum difcrepantiæ refpondeat. διάφορα . μᾶλλον δὲ, μίαν εὗρον λίαν
Immo vero vnam inueni , eam-
que euidentiffimam Quantum ἐναργετάτην , ὅσον γὰρ Θεῷκαὶ διαβόλε

enim Deum inter .et diab olum
τὸ
9) και. ExEdit rom . fuppleuimus .

HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. V. 377
τὸ μέσον , τοσαύτη τῆς τῷ Θεῷ καὶ eft difcrimen , tanta eft Dei er
διαβόλε διδασκαλίας διαφορά . καὶ τῷ diaboli doctiinæ differentia .
το δείξει σαφέτερον τοῖς μύθοις ἐκεῖ . Hoc autem clarius oftendetcum
2 fabulis illis collata diuinorum
νοις παρατιθέμενον τῶν θείων λογίων eloquiorum pulchritudo , intel-
τὸ κάλλος , τὰς τῶ νοερῶ φωτὸς ἐκπέμ- lectualis lucis radios emittens.
πον μαρμαρυγάς. χρὴ δὲ καὶ πρὸ τῶν * Ante omnia verodicenda funt,
ἄλλων ἁπάντων εἰπεῖν , τίνα περὶ τῆς que de vniuerforum principio
τῶν ὅλων ἀρχῆς ἐδιδάχθημεν . didicinus .
ΠΕΡΙ Α ΡΧΗΣ 10 )ΚΑΙ DE PRINCIPIO

ΠΑΤΡΟ Σ. ά. ET PATRE. I.
num effe vniuerforum prin-
αν εἶναι τῶν ὅλων ἀρχὴν καὶ ἡ Vn cipium , et vetus et noua
Μία παλαιὰ καὶ ἡ καινὴ διδάσκει γρα · docet Scriptura , Deum vniuer-
φὴ , τὸν Θεὸν τῶν ὅλων, 11 ) καὶ πατέρα forun , et patremn Domini noftri
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησε Χριτῷ , ἀγέννητον , Iefu Chrifti , ingenitum , ab in-
ανώλεθρον , αἰώνιον , ἄπειρον, ἀπερίγρα- terituliberum ,aternum , infini-
φον, ἀπεριόριζεν, ἀσύνθετον, ἀσώμα ]εν, tum , incircumfcriptum , inter-
tum , incompofitum , incor ,
αόρατον,ἁπλῶν, ἀγαθὸν, δίκαιον, φῶς mina poreum , inuifibilem , fimplicem ,
νεερὸν , δύναμιν ἐδενὶ μέτρῳ γνωριζομέν bonum , iuftum , lucem intelli-
·νην, μόνῳ δὲ τῷ θείῳβελήματι μετρες gentem , potentiam quæ nulla
μένην. ὅσα γὰρ βέλεται, δύναται, και inenfura cognofcitur , fed fola
τέτοιμᾶς ὁ προφήτης σαφῶς ἐδίδαξε diuing voluntate menfuratur .
Omnia enim quæ vult poteft .
πάντα γάρ φησιν ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύ ·
Εt hoc nos aperte propheta do-
ριος ἐποίησεν. τῶν εἰρημένων δὲ διδάσκα : cuita ), Omnia enim, inquit ,
λος ἡ θεία γραφή . ἀκέομεν γὰρ τῷ quæcunque vult Dominus , fecit.
Θεğ λέγοντος ἐν τῇ τῆς νομοθεσίας ἀρ . Diftorum autem nobis magiftra
efe diuina Scriptura . Deum
χῇ · ἐγὼ Κύριος ὁ Θεός σε , ὁ ἐξαγαγών enim dicentem aedimus in prin-
σε ἐκ γῆς Αἰγύπτς · ἐκ ἔσονταί σοι Θεοί cipio legis b ) , Ego fumn Domi-
ἕτεροι πλὴν ἐμῶ . καὶ πάλιν ἄκεε Ισ . nus Deus tuus , qui eduxi te de
ραήλ , Κύριος ὁ Θεός σε Κύριος ἧς ἐπί terra Aegy ptii non erunt tibi
alii Dii præter me. Et rurfus c),
συνῳδὰ δὲ τέτοις καὶ δια Ἡσαΐε το Audi Ifrael, Dominus Deus tuus
dominus vnus eft. Confona
προφήτε διδάσκει. ἐγὼ γάρ φησι Θεὸς his etiam docet
per Efaiam pro-
πρῶτος , καὶ ἐγὼ μετὰ ταῦτα , καὶ
phetam , Ego enim , inquit d ),
πλὴν ἐμῶ ἐκ ἔςι Θεός. ἔμπροσθέν με ἐκ Deus prinus , et ego poft hac:
ἔτιν ἄλλος Θεὸς2 , καὶ μετ᾿ ἐμὲ ἐκ ἔξαι, et præter me non eft Deus . An
καὶ †) πλὴν ἐμῶ ἐκ ἔτι καὶ πάλιν, Ἐγὼ te mee ) non eft alius Deus ,
Et rur.
Θεὸς , καὶ μετ᾿ ἐμὲ ἐκ ἔται. καὶ πάλιν , et poft me non erit.
fus f) , Ego fum Deus , etnon
Ἐγὼ εἰμὶ Θεὸς , καὶ ἐκ ἔτιν ἕτερος πλὴν
eft alius preter me : iuftus
ἐμῶ · δίκαιος σωτὴς ἐκ ἔτι πάρεξ ἐμῶ, feruator non eft præter me,
Aa 5 Per
10) καὶΠατρός. Def. in Editrom . 1 ) και ExEdit.rom . fuppletum . f ) και
- ἐκ ἔσαι . Hæc abfunt in Verfione, et conflata videntur ex antecedentibus .
) PS, 113, 11. ) Exod. 20, 2. c) Deut. 6, 4. d) Ef, 44, 6. e) Ib. c. 43, 10. ƒ
' ) lb. e. 45; §. 6.
378 B. THEODORETI
Per hæc autem Valentini, et σαφῶς δὲ διὰ τέτων τὲς Βαλεντίνε,

Marci , et Bafilidis , et Mar-
cionis nugas aperte refellit. και Μάρκε, καὶ Βασιλίδε , καὶΜαρκίω .
Nec enim ante illum , nec poft νος διελέγχει λήρες. ἔτε γὰρ πρὸ αὐ-
illum , alium dicit effe Deum , τ8 , ἔτε μετ᾿ αὐτὸν , ἕτερον εἶναι λέγει
fed eundem effe et primum et Θεὸν,
、 ἀλλὰ τὸν αὐτὸν εἶναι καὶ πρῶτον
vltimum . Cum his autem con- καὶ ἔχατον . συμφωνεῖ δὲ τέτοις τῶν
fentit etiam diuina doctrina
euangeliorum. fa- ἱερῶν
Serua- . εὐαγγελίων ἡ θεία διδασκαλία .
crorum
tor enim et Dominus nofter . ὁ γὰς Σωτὴς καὶ Κύριος ἡμῶν πᾶσαν
omnem pro nobis implens iufi τὴν ὑπὲρ ἡμῶν δικαιοσύνην πληρῶν ,
tiam , ( fiquidem ipfe Ioanni (αὐτὸς γὰρ ἔφη πρὸς τὸν Ἰωάννην ,
ait a ) , Sine inodo , fic enim ῎Αφες ἄρτι, ὅτω γὰρ 12 ) δεῖ πληρωθῇ .
oportet impleri omnem iufti. και πᾶσαν δικαιοσύνην,
‫اد‬ ) κατεδέξατο ,
tiam ,) fufcepit, quahono erat, ἅτε δὴ ἄνθρωπος ὤν , καὶ τὴν χρείαν
vfum orationis, et Patrein vt do-
ceret apoftolos rogauit : fub τῆς προσευχῆς , καὶ τὸν Πατέρα διδά
1 orationis vero formadoëtrinam ξαι τὲςἀποτόλες ἀπήγγελεν · ἐν χή.
thieologicam tradidit apoftolis . ματι δὲ προσευχῆς τὴν τῆς θεολογίας
Hæc enim eft , inquit b) , vita διδασκαλίαν τοῖς μαθηταῖς προσενήνο-
æterna , vt cognofcant te folum
Deuin verum . χεν. αὕτη γάρ ἐςι, Φησὶν, ἡ αἰώνιος
Et rurfus c) ,
ζωή ,ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθι
Celebro te ,Pater ,domine celi
πάλιν ἐξομολογῆμαίσοι,
et terra , quia abfcondifti hæc a νὸνΘεόν. καὶ
fapie ntibu s et prud enti bus , et Πάτερ , Κύριε τῷ ἐρανῦ καὶ τῆς γῆς ,
reuelafti ea paruulis . Et diui. ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ τῶν σοφῶν
nus apoftolus * fic ait d ) , Regi καὶ συνετῶν ,? καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ
autem feculorum immortali , in- νηπίοις . καὶ ὁ θεῖος δὲ ἀπόςολος ἔτω
2
vifibili , foli Deohonoret gloria λέγει · τῷ δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων
in fecula feculorum , Amen . Et ἀφθάρτῳ , ἀοράτῳ , 13) μόνῳ Θεῷ , τιμὴ
rurfus e ) , Vnus Deus , vnus και δόξα εἰς τὰς αἰῶνας τῶν αἰώνων .
mediator Dei et hominum , ho .
ἀμήν. καὶ πάλιν εἷς Θεὸς , εἷς 14 )με
inoChriftus Iefus. Etrurfusf ),
σίτης Θεᾷ καὶ ἀνθρώπων , ἄνθρωπος
Vnus Deus Pater, ex quo omnia.
Χρισὸς Ἰησᾶς , καὶ αὖθις , Εἷς Θεὸς
Sed et alias permultas fenten .
15 ) Πατὴρ , ἐξ ξ τὰ πάντα . καὶ ἑτέρας
tias reperire eft veteris ac no-
vi (Teftamenti ) , concordiam δὲ παμπόλλας χρήσεις ἐςὶν εὑρῶν τῆς
παλαιᾶς καὶ τῆς καινῆς , δεικνύσας τὴν
oftendentes , et vnum prædi.
cantes Deum . Inuifibilem συμφωνίαν , καὶ τὸν ἕνα κηρυτλέσας Θεόν.
porro illum effe tum vetus docet καὶ ἀόρατον δὲ εἶναι. αὐτὸν, καὶ ἡ πα-
( Teftamentum ) , tum nouum . λαιὰ διδάσκει, καὶ ทἡ κοινή . ἐν μὲν γὰρ
In veteri enim Mofi dicit g) , τῇ παλαιᾷ πρὸς τὸν Μωϋσέα φησίν ·
ἐδεὶς
12 ) δεῖ πλ . Loco cit . leg. πρέπον ἐσὶν ἡμῖν πληρῶσαι. 13 ) μόνῳ . Def. σοφῷ ,
quod l. c. fequitur. Poft pauca recurrit idem locus , vbi σοφῷ additur .
14) μεσ . Loco cit. præm. και 15) Πατ . Deeft .
a ) Matth . 3; 15. b) Ioh . 17, 3. c ) Luc. 10 , 21 . d ) 1 Tim . I, 17. e) lb. c. 2, 5.
f) 1 Cor. 8, 6. g ) Exod .33, 20 ,
HÆRETIC. FABVL. COMPEND . LIB . 1 V. 379
ἐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν με , καὶ ζή . Nemo videbit faciem meam ,

.
σεται. ἐν δὲ τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίας ὁ et vinet. In facris autem eu
Κύριος ἔφη , εχ ὅτι τὸν Πατέρα τις ἑώ . angeliis Dominus aita ) , Non
181 quia Patrem vidit quisquam ,
ρακεν , εἰ μὴ ὁ ὢν 16 ) ἐκ τ8 Θεῦ , ἔτος nifi is qui eft a Deo : hic vi
ἑώρακε τὸνΠατέρα . ττό τοι καὶ ὁ θε- dit Patrem . Hoc ipfum diui-
σπέσιος εὐαγγελικὴς βια : Θεὸν ἐδεὶς nus quoque euangelifta cla-
ἑώρακε πώποτε . δείκνυσι δὲ καὶ πόθεν matb), Deum netrio vidit vn-
Oftendit autem etiam
μεμάθηκεν‫ اد‬. ἐπάγει γὰς, Ὁ μονογενὴς unde didicerit. Subiungitenim ,
Υἱὸς, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τῷ Πατρὸς , Vnigenitus Filius , qui eft in finu
ἐκεῖνος ἐξηγήσατο. βρᾷ δὲ καὶ ὁ ἀπός Patris , ipfe enarrauit. Clamat
ςολος˙ ἀφθάρτᾳ , ἀοράτῳ , μένῳ σοφῷ autem etiam apoftolus c ) , Im-
Θεῷ 17 ) δόξα καὶ τιμὴ εἰς τὰς αἰῶνας mortali, inuifibili, foli fapienti
3 τῶν αἰώνων . αμήν . καὶ πάλιν · ὃν εδεν Deo gloria et honor in fecula fes
culorum, Amen. Et rurfus d),
ἐδεὶς ἀνθρώπων , ἔτε ἰδῶν δυνήσεται. Quem nullus hominum vidit,
καὶ τὸ ἄπειρον δὲ αὐτῷ καὶ ἀπερίγρα · nec videre poterit. Immenfita-
Φον πάλιν καὶ ἐκ τῆς παλαιᾶς καὶ ἐκ tem quoque illius et incircum-
τῆς καινῆς ἐδιδάχθημεν . καὶ ἐν μὲν τῇ fcriptionem rurfus tum ex vete-
παλαιὰ φησὶν ὁ Θεὸς, Μὴ ἐχὶ τὸν ἐρα- ri , tum ex nouo ( Teftamento )
didicimus. Atque in vetere qui
νὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ πληρῷ ; λέγει Κύ- demdicit Deuse ) , Nonne ca-
ριος. καὶ πάλιν ῾Ο ἐρανός μοι θρόνος , lum et terram ego impleo ? dicit
ἡ δὲ γῆ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν με · ποῖον Dominus. Et rurfus f') , Ca-
ท
οἶκον οἰκοδομήσετέ μοι, λέγει Κύριος , ἢ lum mihi fedes eft , terra autem
fcabelluin pedum meorum.
τίς τόπος τῆς καταπαύσεώς με ἐςίν ; Quam doinum adificabitis mi
ὃ δὲ θεότατος Δαβὶδ βοᾷ , ὅτι ἐν τῇ hi? dicit Dominus , vel quis eft
χειρὶ αὐτῷ τὰ πέρατα τῆς γῆς . καὶ locusquietismeæ ? Diuiniffimus
χερα μὲν κέκληκε , τῆς οἰκονομικῆς δυ- autem Dauid clamatg ), In manu
νάμεως τὴν ἐνέργειαν . ἔδειξε δὲ ἐκ αὖ- eius funt fines terra . Et Et ma-
quide m vocau it cecono-
τὸν ἐν τοῖς πᾶσι περιγεγραμμένον , ἀλ- num
micæ potef tatis operationem :
λὰ πάντα τῆς αὐτῷ προμηθείας ἐξης oftendit aurem non ipfum in
τημένα . ἐν ἄλλῃ δὲ ὑμνῳδία πρὸς αὐ- omnibus circumfcribi , fed omnia
τὸν φησί τ8 πορευθῶ ἀπὸ τὸ πνεύμα- ab eius pendere prouidentia . In
τός σε ; καὶ ἀπὸ 18 ) το προσώπε σε alio vero Pfalmo dicit ei b ), Quo
πῶ 2φύγω ; ἐὰν ἀναδῶ εἰς τὸν ἐρανὸν, σὺ iboa fpiritu tuo ? et quo a facie
tua fugiam ? Si afcendero incæ
ἐκεῖ εἶ' καὶ ἐὰν καταδῶ εἰς τὸν ᾅδην , Ium , tu ibiest et fi defcendero
πάρει. ἐὰν ἀναλάβοιμι τὰς πτέρυγάς in infernum , ades. Si funfero
με κατ᾿ ὄρθρον , καὶ κατασκηνώσω εἰς pennasmeas diluculo , et habita-
τὰ ἔχατα τῆς θαλάσσης · καὶ γὰρ vero in finibus maris. Etenim
illuc
16 ) ix . Rec . lettio eft παρά . 17) δ. κ.τ. Rec . lectio , τιμὴ καὶ δόξα , vt in an-
tecedentibus. - 18) τã . Aberat ab Elit. priori .
*) Ioh. 6, 46. b) lb. c. 1, 18. c) 1 Tim. 1, 17. d) 1 Tim. 6, 16. e) Ier. 23, 24-
f) Ef. 66, 1. 8) Pf. 94, 4. 1 ) Pr. 138, 7 -- 10 .
380 B. THEODORETI
illucmanus tua deducet me , et ἐκεῖ ἡ χείρ σε οδηγήσει με, καὶ καθέξει

retinebit me dextera tua. Hæc με ἡ δεξιά σε. ταῦτα δὲ τὸ ἀπερίγρα
autem incircumfcriptam illius et
fubftantiam et potentiam indi. Φον αὐτῇ καὶ τῆς ἐσίας καὶ τῆς δυνά-
cant. Et Propheta Elaias ela- μεως δείκνυσι . καὶ ὁ προφήτης δὲ
mat a) , Qui continet ambitumn Ἡσαΐας βο · ὁ καλέχων τὸν γῦρον τῆς
terræ , et habitantes in ea tan- γῆς , καὶ τὲς ἐνοικῶντας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ
quam locuftas . Et rurfus ido · ἀκρίδας. καὶ πάλιν , τὴν τῶν εἰδώλων
lorum infirmitatem redarguens,
hanc nobis de Deo vniuerforum διελέγχων ἀσθένειαν , ταύτηνἡμῖν περὶ
doctrinam exhibuit, Quis , in . τg Θεό τῶν ὅλων τὴν διδασκαλίαν
quitb ), *menfus eft manu fua προσήνεγκε˙ τίς . γάς Φησιν ἐμέτρησε
aquain , et celum pugillo ? Quis τῇ χειρὶ 18 ) αὐτῷ τὸ ὕδωρ, καὶ τὸν ἐρα-
ftatuit montes trutina , et filuas vov15 ) σπιθαμῇ ; τίς ἔζησε τὰ ὄρη 5α-
lance ? Quisnouit mentem Do-
mini , et quis confiliarius eius θμῷ , καὶ τὰς νάπας ζυγῷ ; τίς ἔγνω
fuit, et ducet eun ? Quis often . νῦν Κυρίε , καὶ τίς σύμβελος αὐτῷ ‫اد‬ἐγέ-
dit ei iudicium , vel viam pruden- νετο , ὃς συμβιβάσε :‫ اد‬20 ) αὐτόν ; ἢ τίς
tiæ quis oftendit ei ? Deinde ἔδειξεν αὐτῷ κρίσιν, ἢ ὁδὸν συνέσεως τίς
quoad humanæ cogitationi et ἔδειξεν αὐτῷ ; εἶτα ὡς ἐνῆν ἀνθρωπίνη
linguæe ex luto factæ fas erat , infi . διανοία , και γλώτη πηλίνῃ , τὸ ἄπειρον
nitam potentiam oftendit . Nam δείκνυσι τῆς δυνάμεως , εἰ πάντα γάς
fi omnnes , inquit c ) , gentes ve-
lut gutta e cado , tanquam mo- φησι τὰ ἔθνη ὡς σαγὼν ἀπὸ κάδε , καὶ
mentuin trutinæ ; et tanquam ὡς ῥοπή 21 ) ζυγῆ , καὶ ὡς σίελος 22) ένα-
faliua aftimati funt et reputa . μίσθησαν καὶ λογιθήσονται, τίνι ὁμοιως
‫اد‬
buntur , cuid ) aflimilabitisDoσετε Κύριον , ἢ ท τίνι ὁμοιώματι ὁμοιώσε ]ε
af
minum , velcui fimilitudini at αὐτόν ; εἰ δὲ ἐρανὸς καὶ ἡ γῆ καὶ τῶν
firmilabitis eun ? Quod fi vero
cælumet terra , etaquarumna- υδάτων ἡ φύσις πάσης φύσεως κτιςῆς
tura , omnem creatain naturan περιεκτικὰ , τέτων δὲ πάντων μέτρον
coinprehendunt , horum vero τῆς θείας χειρὸς τὸ μέτρον , σκοπησά-
oinnium menfura eft menfurg τωσαν οἱ τὸν Θεὸν τῇ γλώτῃ μετρῶν
manusDomini , confiderent qui ἐπιχειρῶντες τῆς φύσεως ἐκείνης τὸ
Deum lingua meşiri conantur,
naturæillius immenfitatem : ma. ἄπειρον, χεῖρα νοῦντες, ε τὸ τῷ σώμα
num intelligentes , non corporis τος μόριον , ἀλλὰ τὴν πάντα τεκτήνα-
membrum , fed omnriiafabricatam μένην και κυβερνῶσαν ἐνέργειαν . ταῦ
et gubernanten operationem . τὰ μὲν ἐν περὶ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων ἡ πα ·
Hæc itaque de vniuerforum Deo
vetus docet fcriptura ,et inuenis λαιά διδάσκει γραφή . εὕροι δ ' ἄν τις
ἕτερα
18 ) αυτό . Def. fupra T. II . p. 327. . 19) σπιθ . Defunt h . l . quæ apud Efaiam
fequuntur : καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρακί. 2ο) αὐτ. Defuntquæ l.c . fequuntur :
ἢ πρὸς τίνα συνεβολεύσατο , καὶ συνεβίβασεν αὐτόν. 21 ) ζυγ. Deeft ἐλγίθησαν,
quod etiam omittitur Τ . 1. p. 995. Vide tamen T. II . p. 328. Schol. 10.
22 ) ἐν . Supra , l . c. ἐλογίσθησαν, - Idein locus pertinet ad ea quæ fequuntur
Τένε ὁμοιώσετε κατα λα
a) Ef. 49, 22. b) lb. verf. 12 - 14. ) Ib. verf. 15. d ) Ib. verf. 18.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND . LIB. V. 381
ἕτερα παραπλήσια τῶν εἰρημένων, τὸ alia poffent iis quæ difta funt
ἀπ ' ίγραφον καὶ τῆς ἐσίας , καὶ τῆς fimilia , quæ et fubftantiam ,
σοφίας , καὶ τῆς δυνάμεως τῆς θείας δι. et fapientiam , et potentiam
diuinam docent comprehendi
δάσκοντα . ἐν δὲ τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίοις non poffe . In facris autem
τὰ παραπλήσια φρονῶν ὁ Κύριος τὴν euangeliis fimilia'fentire Da
Σαμαρᾶτιν ἐδίδαξεν . ἐκείνης γὰρ το minus Samaritanam docuit.
παζέσης τόπῳ περιγεγράφθαι τὸ Nam cum illa Deum loco cir-
θεῖον, καὶ τότε χάριν εἰρηνείας , Οἱ cumfcribi exiftimaret, et pro
pterea dixiffet a ), Patres noftri
πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄρει τέτω προσε-
in hoc monte adorauerunt ,vos
κύνησαν , 23) ὑμεῖς δὲ λέγετε ὅτι ἐν Ἱε- autem dicitis quod Hierofoly-
φοσολύμοις 24) δεν προσκυνῶν , ὁ Κύριος mis oporteat adorare ; Domni
αὐτὴν τὰς ἐναντίας ἐξεπαίδευσε δόξας , nus contrariam ad fententiam
καὶ ἐδίδαξε τὸ τῆς θείας φύσεως ἀπό illam inftituit , et incircumferi-
είγραφον .ἔφη γὰρ πρὸς αὐτήν 25) deuit. Sic enim affatus eft eam b) :
μὴν λέγω σοι γύναι , ὅτι ἔρχεται ὥρα , Amen dico tibi mulier , Veniet
26 ) καὶ νῦν ἔσιν , ὅτε ἔτε 27) ἐν Ἱεροσό-
hora , etnunc eft , quando nec
λύμοις , ὅτε ἐν τῷ έτω τε διδάξας ,
2 Hierofolymis , nec in loco hos
πω &8
adorabunt Patrem . Et cuin fic
1
docuiffet non certis locis cir-
περιγεγραμμένην
τόποις τισὶ τὴν θείαν
cumfcriptam effe adorationem ,
λατρείαν , ἐπήγαγε˙ πνεῦμα ὁ Θεὸς , fubiunxit
c) , Spiritus eft Deus,
καὶ τὰς προσκυνῶντας αὐτὸν ἐν πνεύς et adorantes eum in fpiritu et
ματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. καλὰ veritate oportet adorare . Si-
ταὐτὸ δὲ καὶ τὸ ἀσώματον τῆς θείας mulque et incorpoream effe
Φύσεως, καὶ ἀπεριορίζον ἔδειξεν .. ὅτι δὲ oftendit naturam diuinam , et
infinitam . Quod vero æternus
καὶ αἰώνιος ὁ τῶν ὅλων Θεὸς , ὁ μακά . quoque fit Deus vniuerforum ,
2105 διδάσκει Δαβίδ , νῦν μὲν λέγων , beatus Dauid docet , nunc qui-
᾿Απὸ τῷ αἰῶνος καὶ ἕως 28 ) τῷ αἰῶνος dem dicens d ) , A feculo et vs-
σὺ εἶ , νῦν δὲ , Εἰσακέσεται ὁ Θεός , και que in feculumn tu es , nunc ve-
ταπεινώσει αὐτὲς ὁ ὑπάρχων πρὸ τῶν το e ) , Exaudiet Deus , et humi-
liabit illos qui eft ante fecula.
αἰώνων . διδάσκει δὲ
δε και ὁ προφήτης Docet etiam propheta Efaias cla-
Ἡσαΐας βοῶν, Ὁ Θεὸς αἰώνιος , ὁ καλά mans f ) , Deus æternus , qui *
σκευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς · ἐ πεινάσει, conftituit fines terra : non * efu
riet, neque defatigabitur, neque
ἐδὲ κοπιάσει, ἐδὲ ἔσιν ἐξεύρεσις τῆς φρο-
et inuentio prudentia eius . Di-
νήσεως αὐτῷ . ὁ δὲ θεῖος ἀπόςολος , καὶ vinusvero apoftolus conditorem
ποιητὴν αὐτὸν τῶν αἰώνων ἐπίταται . feculorum ipfum effe nouit g).
Domi-
23 ) ὑμ. δέ . Loco cit. καὶ ὑμεῖς . 24 ) δεῖ προσκ . Ibid . præm . ἐπὶν ὁ τόπος ὅπου ,
15 ) άμ . διο σε γέν. Loco cit. Γύναι , πίςευσόν μοι . 26) καὶ νῦν ἔσιν . Def. 1. c.
Videntur hæc ex verf . 23. defumta effe . 27) ἐν Πατρί . Loco cit. ἐν τῷ
ὄρει τέτῳ ὅτε ἐν Ιεροπ. προσκυνήσετε τῷ Πατρί. 28) T. Ex Edit. rom .
fuppleuimus.
a) Ioh. 4, 2C. b ) 1b. verf. 2t . c ) 1b . verf 24 d) Pf. 89, 2. *) Pf. 54, 20.
f) El. 40, 28. g ) Hebr. 1, 2.
382 B. THEODORETI
Dominus qutem non folum ὁ δὲ Κύριος , ὦ μόνον τὴν θείαν φύσιν

· diuinam naturam ante crea-
πρὸ τῆςκτίσεως εἶναι φησίν , ἀλλὰ καὶ
tionem effe dicit ,
etiam a ) fanatis paratum ante τὴν βασιλείαν τοῖς ἁγίοις εὐτρεπίθαι
conftitutionem mundi. Hæc πρὸκαταβολῆς κόσμε . ταῦτα καὶ πα
nos et ex vetere Scriptura , et e ρὰ τῆς παλαιᾶς , καὶ παρὰ τῆς καινῆς
noua , de vniuerforum principio γραφῆς περὶ τῆς τῶν ὅλων ἀρχῆς ἐδι
didicimus : non iuxta Valentini δάχθημεν · ἐ κατὰ τὸς Βαλεντίνε καὶ
et Bafilidis fabulas, mafculorum Βασιλίδε μύθες , αῤῥένων καὶ θηλειῶν
et feminarum Aeonum coniuga-
tiones , et congreffiones, etpro αιώνων συζυγίας , και μίξεις , και προ-
ductiones , neque iuxta Cerdo- βολάς , ἐδὲ κατὰ τὰς Κέρδωνος , καὶ
niset Marcionis et Manetis di. Μαρκίωνος , καὶ τῷ Μάνεντος διαφόρες
verfa et contraria principia , fed καὶ ἐναντίας ἀρχὰς, ἀλλὰ μίαν ἀρχὴν ,
vnum principium idem bonum
et iuftum , vt poftea oftende. 29 ) τὴν αὐτὴν καὶ ἀγαθὴν καὶ δικαίαν
mus. ὡς ὕφερον ἐπιδείξομεν .

DE. FILIO. II. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΥΙΟΥ. β' .
in
Ὥσπες δὲ εἰς ἕνα Θεὸν πιτεύειν με
vnum Deum credete di μαθήκαμεν , ὅτω δὴ καὶ εἰς ἕνα
dicimus , fic etiam in vnum Fi-
lium ante fecula genitum . Ne Υἱὸ πρὸ τῶν αἰώνων γεγεννημένον . καὶ
ν
que iuxta Valentini fabulas ἔτε κατὰ τὸς Βαλεντίνε μύθος ἄλλον
alium effe dicimus Vnigenitum , εἶναι φαμὲν τὸν Μονογενῆ , καὶ ἄλλον
et alium Verbum , et alium Chri- τὸν Λόγον , καὶ ἕτερον τὸν Χρισὸν , καὶ
ftum , et alium rurfus Iefum : αὖ πάλιν Ἰησῶν · ἔτε κατὰ τὴν ᾿Αράς
neque iuxta blafphemiam Arii
και Ευνομίε βλασφημίαν κτίσμα τὸν
et Eunomii , creaturam Domi.
num noftrum Iefum Chriftum Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν ὀνομάζομεν ,
appellamus . Vnigenitum enim μονογενῆ γὰρ εἶναι φησὶν ἡ θεία
diuina Scriptura efte dicit : at fi φή . εἰ δὲ κλιτός ἐςιν, ὦ μονογενής · ἀδελ-
creatus eft , vnigenitus non eft : φὴν γὰρ ἔχει τὴν κτίσιν , καὶ ἅπαντα
fororem enim habet creaturam ,
τὰ τῆς κτίσεως μόρια . εἰ δὲ μονογενής
et creaturæ partes omnes .
Quodfi vero vnigenitus eft, vt ἐξι, ὥσπερ ἐν ἐςιν , ἐδεμίαν ἄρα ἔχει
re vera eft , nullam habet cum πρὸς τὰ κλιτά κοινωνίαν . ὅτι δὲ μονογε
rebus creatis communionem . νής ἐςιν , αὐτὸς ὁ Μονογενῆς ἐδίδαξεν
Quod vero vnigenitus fit, Vni & πών · ὅτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κό-
genitus ipfe docuit dicens b ) ,
Sic Deus dilexit mundum , vt σμον , ὥστε τὸν υἱὸν αὐτῷ τὸν μονογενῆ
Filiuin fuum vnigenitum dede. ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιςεύων εἰς αὐτὸν μὴ
rit , vt omnnis qui credit in eum ἀπόληται , ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον . καὶ
mon pereat ," fed habeat vitam μετ᾿ ὀλίγα , Ὁ πιςεύων εἰς αὐτὸν &
·
æternamn . Et poft paucac ), Qui κρίνεται˙ ὁ δὲ μὴ πιςεύων ἤδη κέκρι-
credit in illum , non iudicatur :
quiautem non credit,iam iudica . ται , ὅτι 30 ) ἐ πεπίτευκεν εἰς τὸ ὄνομα
tus eft, quia non credit in nomen τῷ
29) τ. αὐτ. καὶ ἀγ. Def. in Edit. rom. 3ο) 3. Loco cit. μή.
Matth . 25, 34ο b) Ioh . 3, 16 . c) Ib. verf. 18.
HÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB. V. 383
τε μονογενῆς υἱδ τῷΘεῷ . ὁ δὲ εὐαγγε . vnigeniti filii Dei Euangeli-

λιτὴς ὕτως ἔφη · καὶ ὁ Λόγος σαρξἐγέ- fta autem fic dixita ) , Εt Ver
bum caro faftum eft , et habitae
νετο , καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν · καὶ έπεα-
vit in nobis, (et vidimus gloriam
σάμεθα τὴν δόξαν αὐτῇ, 31 ) ὡς Move- eius , tanquam Vnigeniti Pa-
a
γενῶς παρὰ Πατρός · πλήρης χάριτος tre, ) plenus gratia et veritatis.
καὶ ἀληθείας . ἐδὲ γὰρ τῆς σαρκὸς ἡ Neque enim carnisnatura diui-
φύσις ἐσμίκρυνε τῆς θεότητος τὴν nitatis dignitatem imminuit : fed
etiam carne amiætuis , paternamn
ἀξίαν · ἀλλὰ καὶ σάρκα περικείμενος , nobilitatem oftendebat . Etrur-
ἐδείκνυ τὴν πατρῴαν εὐγένειαν , και fus b ) , Vnigenitus Filius , qui
πάλιν , Ὁ μονογενὴς Υἱὸς , ὁ ἂν εἰς τὸν eft in finu Patris , ille enarrauit.
ES κόλπον τῷ Πατρὸς , ἐκεῖνος ἐξηγήσατο . Et baptifta quoque clamat c) ,
καὶ ὁ βαπτικὴς δὲ βοᾷ , Ὁ πιτεύων
. εἰς Qui credit in Filium , habet
τὸν Υἱὸν , ἔχει ζωὴν αἰώνιον · ὁ δὲ ἀπειθῶν vitam aeternam : qui autem
non credit in Filium , non vide-
τῷ Υἱῷ ,ἐκὄψεται 32) τὴν ζωὴν , ἀλλ᾽ ἡ bit vitam , fedira Deimanet fu-
ὀργὴ τῷ Θεῷ μένει ἐπ᾿ αὐτόν . καὶ πάνω
per ipfum . Et omnes quoque
τες δὲ οἱ ἀποτόλοι υἱὸν αὐτὸν καὶ γνή . apoftoli filium illum Dei et ger-
καὶ ἀληθινὸν ὀνομάζεσι το Θε8 . manum et verum nominant . Et

καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Πατὴς δὶς ἐρανόθεν Pateripfe , bis de cælo voce mif-
φθεγξάμενος , τὸ γνήσιον ἔδειξε τῆςγεν- fa , generationis veritatem often-
ait. Dixit enima ), Hic eft fi-
νήσεως . ἔφη γὰρ, Οὗτός ἐτιν ὁ υἱόςμε
lius meusdileftus ,in quocoin-
ὁ ἀγαπητὸς , ἐνᾧ 33) ηὐδόκησα . καὶ τί placui. Et quid dico baptiftam ,
λέγω τὸν βαπτιζὴν, καὶ τὸν εὐαγγελι- et euangeliftam , et alios apofto-
ςὴν , καὶ τὰς ἄλλες ἀποτόλες , καὶ τὸν. los , et Deum vniuerforum ? Nam
τῶν ὅλων Θεόν ; ἐδὲ γὰρ ὁ διάβολος , ὁ neque diabolus , mendacii pater,
ipfum aliter nominare aufus eft :
τῷ ψεύδες πατὴς, ἄλλως αὐτὸν ὀνομά· fed ante certamina quidem ,du
σαι τετόλμηκεν · ἀλλὰ πρὸ μὲν τῶν 2 bitans dicebate) , Si filius Dei
ἀγώνων ἐνδοιάζων ἔλεγεν , Εἰ υἱὸς εἶ τg es: poft victoriam vero, quinamn
Θεῷ · μετὰ δὲ τὴν νίκην , μαθὼν ὅςτις effet, edoftus, nihil hæfitans cla-
ἦν, ἀναμφιβόλως βα· τί ἡμῖν καὶ σοὶ, matf ) , Quid nobis et tibi fili
34 ) Υἱὲ τῷ Θεῷ ; 35 )ἦλθες πρὸ καιρό Dei ? Venifti ante tempus tor-
Et in vrbe Philip-
βασανίσαι ἡμᾶς. ἐν δὲ Φιλίπποις , καὶ quere nos.
Ὕψισον αὐτὸν καὶ Θεὸν προσηγόρευσεν . pis, et Excelfum illum et Deum
ὗτοι γὰρ , ἔφη , οἱ ἄνθρωποι δῆλοι τῷ Θεῷ appellauit. Ifti enim , inquitg ) ,
C homines ferui Dei excelfi funt,
τῇ Ὑψίςε εἰσὶν, οἵτινες καταγγέλλεσιν ntia nt vobiv
36 ) ὑμῖν ὁδὸν σωτηρίας . δέλες δὲ τῆς qui
qui annu
annun tiant vobissiam
viam falua
falu
tis. Seruos autem Chrifti apo-
ἀποςόλες τῷ Χριζε προσηγόρευσεν , ftolos appellauit , vt qui ab ipfis .
παρ' αὐτῶν τέτο μεμαθηκώς . τέτο met hoc didicerat . Diuinum
enim
3t) ὡς μον . Loco cit. repetitur δόξαν , ante ως . 32) τήν. Def . I. c. 33) ηὐδο
Vtroque loco, εὐδόκησα . 34 ) Υἱὲ τῷ Θεğ. Loco cit . præcedere folet' Ιησε .
35 ) ἦλθ. Deeft ὧδε , quod 1. c. fequitur. 36) ύμ . Edit. rom , ἡμῖν.
a) Ioh. I, 14. b) Ib. v. 18. c) lb. c. 3, 36. d) Matth. 3, 17. + 6. 17, 5. e) lb.
c. 4, 6. f) Ib . c. 8, 29. g) Act. 16, 17.
TI
384 B. THEODORE
enim Paulum hoc etdicentem et γὰρ τῷ θεε Παύλε καὶ λέγοντος καὶ
fcribentem audiebat. Paulus γράφοντος ἤκεε . Παῦλος γάρ φησι δε
enim , ait a) , feruus Iefu Chrifti,
vocatusApoftolus. Etb ), Pau . λος Ιησέ Χρισέ , κληθὸς ἀπότολος , καὶ
luset Timotheus feruitefiChri. ΠαῦλοςκαιΤιμόθεος C δῆλοι Ιησέ Χρι
fti. Quodfi vero ipfe magifter 58. εἰ δὲ αὐτὸς ὁ τε ψεύδες διδάσκο
mendacii, et Filium vocat , et λος , καὶ Υἱὸν ὀνομάζει , καὶ Ὕψισον ,
Altiffimum , et filium Dei , ve- καὶ υἱὸν τῷ Θεῷ , ταῖς τῆς ἀληθείας
ritatis cedens fplendoribus , pa-
tris ergo appellationem fuperare παραχωρῶν ἀτραπῶς, νικῆσαι ἄρα
nituntur , qui Filium audent ap- Φιλονεικῶσι τῷ πατρὸς τὴν προσφωνίαν
pellate creaturam . Quod vero κλίσμα τὸν Υἱὸν προσαγρεύειν τολμῶν .
Altiffimum quoque illum diuini τες. ὅτι δὲ καὶ οἱ θεῖοι ἄνδρες Ὕψισον
viri nominent , audire licet Za- αὐτὸν ὀνομάζεσιν , ἔτιν ἀκῶσαι Ζαχαρίε
chariam filio fuo dicentem c ) , πρὸς τὸν υἱὸν ἑαυτῷ λέγοντος καὶ σὺ
Et tu puer , propheta Altiffimi
vocaberis : præibis enim ante fa . παιδίον , προφήτης Ὑψίσε κληθήση
ciem Domini, parare vias eius . προπορεύσῃ γὰρ πρὸ προσώπε
1 Κυρίε ,
Præiuit autem magnus Ioannes, ἑτοιμάσαι όδες αὐτῷ . προεπορεύθη δὲ
non Deum et Patrem , fed vnige ὁ μέγας Ιωάννης , ὦ τῷ Θεῷ καὶ Πασ
nitum Filiun . Et huius rei iple τρός , αλλὰ τῷ μονογενῶς υἱδ . και το
teftis eft . Interrogatus enim ,
an effet ipfe Chriftus , hoc qui της μάρτυς αὐτός ἐρωτηθεὶς γὰρ , εἰ
dem negauit,dixit autem d ), Mif. αὐτός ἐξιν ὁ Χριτὸς , τῦτο μὲν ἠρνήθη ,
fus fum ante illum . Et diuinus ἔφη δέ · ἀπεταλμένος εἰμὶ ἔμπροσθεν
quoque Dauid ei dicite ), Cogno- ἐκείνε . καὶ ὁ θεσπέσιος δὲ Δαβὶδ πρὸς
fcantquod nommen tibi Doninus , αὐτὸν φησί · γνώτωσαν ὅτι ὄνομά σοι
tu folus Altiffimus fuper oinnen Κύριος , σὺ μόνος Ὑψιξος ἐπὶ πᾶσαν
terrain. Si enim Dominus eft
Filius, (vnus quippe Dominus τὴν γῆν , εἰ γὰς Κύριος ὁ Υἱὸς, (ες γὰρ
Iefus Chriftus , per quem omnia , Κύριος Ἰησές Χριςός , δι᾿ ὁ τὰ πάντα
fecundum diuinum apofto . κατὰ τὸν θεῖον ἀπός νιν , καὶ εἰς Κύ-
lumf ), etg ) vnusDominus, vna ριος , μία πίτις , ) Ὕψιςος ἄρα ὁ Υἱὸς ,
fides , ) Altiflimus ergoFilius , ἐπειδήπες καὶ Κύριος . ἀλλὰ περὶ μὲν
quandoquidein et Dominus eft.
Sed de his nos iniis quæ aduer. τέτων πολλὲς πρὸς Αρειον καὶ Εὐνόμιον
fus Arium et Eunomium feri . ἐν τοῖς πρὸς ἐκείνες διεξήλθομεν 37) λό-
pfimus , copiofe differuimus . γ8ς . ἐπὶ τὴν προκειμένην τοίνυν μετά-
Quare ad propofitam doctrinam ζῶμεν διδασκαλίαν , καὶ δείξωμεν , ὅτι
transeamus et oftendamnus ,
τὸν αὐτὸν καὶ Κύριον , καὶ Μονογενῆ
* quod eundem et Dominum , et
Vnigenitum , et Deum effe Ver. καὶ Θεὸν εἶναι Λόγον , καὶ Σωτῆρα, καὶ
bum , et Seruatorem , et Ie- Ἰησέν ἐδιδάχθημεν . παραγάγωμεν δὲ
fum , edoëti fimus . Produca. Πέτρον εἰς μέσον , τὸν πρῶτον τάςδε τὰς
mus vero in medium primo
loco Petrum , qui appellationes προσηγορίας συμφώνως ὁμολογήσαντα .
iftas concordi ore confeffus eft. τῶν
37 ) λόγες . Edit . priorhabebat λόγοις.

1
· *) Rom . 1, 1. b ) Philipp. 1 , 1 . c ) Luc . 1, 76 . a ) Iohi. 3, 28. e ) Pl . 82 , 19 .
f) 1 Cor. 8, 6. g ) Eph . 4, 5.
HÆRETIC . FABVE . COMPEND. LIB . V. 385
τῶν γὰρ ἀποςόλων πρῶτος ἐρωτηθεὶς Interrogatus enim a Seruatore

ὑπὸ τὸ Σωτῆρος , Ὑμεῖς δὲ τίνα μὲλέω primusapoftolorum a), Vosau-
. tein quem me effe dicitis ? re
γετε εἶναι; ἀπεκρίνατο , Σὺ εἶ ὁ Χριτὸςfpondit , Tu es Chriftus filius
ὁ υἱὸς τῷ Θεῷ τῷ ζῶντος . ὁ δὲ θεῖος Dei viui. Diuinus vero Ioan-
Ἰωάννης ὁ εὐαγγελικὴς , τὸν αὐτὸν καὶ nes euangelifta eundem et Ver
· Λόγον καλῶ προαιώνιον , καὶ μονογενῆ bum vocat ante fecula , et unige-
υἱὸν , καὶ τῶν ἁπάντων δημιεργόν , και nitum filium , et omnium condi
Iefum . In
Χριζὸν Ἰησῶν . ἐν ἀρχῇ , γάς φησιν , ἦν torem , et Chriftum
principioenim , inquit b ) , erat
ὁ Λόγος · τῦτο δὲ τῇ ἀϊδίε δηλωτικόν , Verbum hoc
: autem eternum
ὁ γὰρ ἐν ἀρχῇ ὢν, αἰεὶ ἦν δηλονότι. & effe fignificat. Qui enim in
γὰρ
~ ἐπεν Ἐν ἀρχῇ ἐγένετο , ἢ Ἐν ἀς. principio erat , femper fuit pro-
ερχῇ ἐκτίσθη , ἀλλ᾽ Ἐν ἀρχῇ ἦν . διδάσκει cul dubio . Non dixit enim ,In
principio factum eft, aut , In
δὲ καὶ τί ἦν.
ἦν. ἐπήγαγε γὰς , Καὶ ὁ Λό- principio creatum eft,fed In prin-
‫וי‬ 3
γος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν , καὶ Θεὸς ἦν ὁ cipio erat. Docet autem etiam ,
quid erat. Subiunxit enim , Et
Λόγος . ὦτα τὸ προοίμιον ἀναλαμβάνει,
Verbum erat apud Deum , et
καί φησιν˙ ὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Deus erat Verbum . Deinde
Η
Θεόν. καὶ τῷ μὲν κοινῷ τῷ ὀνόματος proæmium refumit , et ait c),
τὸ ὁμούσιον ἔδειξε ·τῷ δὲ φάναι Θεὸν Hic erat in principio apudDeum .
Et per nominis quidem commu #
πρὸς Θεὸν , τὸ διάφορον τῶν προσώπων nionem , confubftantialem effe
· ἐδήλωσε . τέτον καὶ Υἱὸν μονογενῆ , καὶ oftendit : dicens autem Deum
Ἰησῶν Χρισὸν πολλάκις ἐκάλεσε . καὶ ὁ apud Deum
rentiam ,perfonarumn
demonf trauit. diffe
Hunc
πάνσοφος δὲ Παῦλος ὅτως φησίν · ὅτε et Filium vnigenitum , et Iefum
δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τῷ χρόνε , 38) - Chriftum fepe appellauit. Sed
πέταλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτῷ , γενόμε- et fapientiflimus Paulus fic ait d),
Αt vbivenit plenitudotemporis ,
νον ἐκ γυναικὸς , γενόμενον ὑπὸ νόμον , mifit Deus filium fuum
,factum ex
ἵνα τὲς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ , ἵνα τὴν muliere , faétum fub lege , vt eos
υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν . καὶ πάλιν · ὅτε qui fub lege erant redimeret , vt
adoptionem filiorum recipere-
· δὲ εὐδόκησεν 39) ὁ ἀφαρίσας με ἐκ και
mus. Etrurfuse ), Cum autem
λίας μητρός με , καὶ καλέσας διὰ τῆς placuiffet ei quime fegregauit ex
vtero matris meæ, et vocauit per
· χάρος αὐτῷ , ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν
αὖ- fuam , vt reuelaret Filium
τῷ ἐν ἐμοί. Καὶ μυρίαςδὲ τοιαύτας gratiamfuum in ine.Etinnumerashuius-
χρήσεις ἐξὶν εὑρᾶν , δι᾽ ὧν αὐτὸν καὶ modi fententias reperire eft , per
· Χρισὸν ὀνομάζεσι ,καὶ αΐδιον Υἱὸν , και quas eundem etChriftum nomi
nant , et fempiternum Filium , et
- τῇ Πα ]ρὸς συναΐδιον. 40) τῦτο διδάσκων
Patri coaternum . Hoc docens
idem
38 ) ἀπές . Loco cit .leg .ἐξαπέτειλεν. 39 ) διάφορ . Def. ὁ Θεός , 40 ) τἔτ. κ.τ.λ.
Edit.rom . alias quidem haber lectiones , fed emendata lectio ad calcem li-
bri notata confentit cum noftra .
α) Matth . 16, 15. 16. b) Ioh. 1, 1. c) 1b. verf. 2. a ) Cal. 4, 4. 5. e) 1b. c. 1, 15, 16,
. B. Theod . Tom , IV . Вь
ORETI
386 B. THEOD
V
idem ipfe magifter, primum qui- ὗτος αὐτὸς ὁ διδάσκαλος , πρῶτον μὲν
dem ipfum feculorum condito αὐτὸν τῶν αἰώνων δείκνυσι ποιητήν. ἐπ᾿
rem oftendit ; Nouiffime enim ,
4I) ἐχάτε , γάρ φησι , τῶν ἡμερῶν τέ .
inquita ) , diebus his locutus eft
των ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν Υἱῷ , ὃν 42 ) ἔθετο
nobis in Filio ,quem conftituit
heredem vniuerforum ,per quem κληρονόμον πάντων , δι᾽ ᾧ καὶ τὲς αἰῶν
fecit et fecula . Quoniamn aurein νας ἐποίησεν . ἐπειδὴ δὲ οἱ τὰ θεῖα θεσ
qui diuina vt Deo congruit in . πρεπῶς νοῦν ἐκ ἐθέλοντες ἐκ οἴονται

telligere nolunt , fieri non poffe δυνατὸν συναΐδιον εἶναι τῷ Θεῷ τὸν ἐκ
exiftimant, vt coæternus fit Deo
qui ex Deo eft , ( humanæ enim τ8 Θεῷ τῷ νόμῳ γὰς τῆς τῶν ἀνθρώ
nature legi diuinam quoque πων φύσεως καὶ τὴν θείαν ὑποκεῖται
naturamfubeffe ftulte putantes , φύσιν ἀνοήτως νομίζοντες, πρεσβύτερον
Patremn Filio antiquiorem eΠe ὑπειλήφασιν Υἱὲ τὸν Πατέρα 43) διά
cenfuerunt,) per quandam fimi- τινος εἰκόνος ὁ θεῖοςἀπόςολος ἐναργῶς
litudinem aperte demonftrat
** diuinus apoftolus, exDeo quo . ἐπιδείκνυσιν, ὅτι καὶ ἐκτῷ Θεῷ και σύν
Θεῷ ἐςιν ὁ μονογενὴς Υἱός . ἀπαύγα-
que et cuin Deo effe vnigeni.
tum Filium. Splendorem enim σμα γὰρ αὐτὸν προσηγόρευσε δόξης.
ipfum gloriæ appellauit b ).Splen- τὸ γὰρ ἀπαύγασμα , καὶ ἐκ τῇ πυρὸς
dor enim et fiam habet ab igne ἔχει τὴν ὕπαρξιν , καὶ τῷ πυρὶ συνυπάρ .
exiftentiam , et cum igne coëxi- χε. συμπέφυκε γὰρ τῷ πυρὶ τὸ ἀπαύ
ftit. Simulenimeft natura fua ~
χασμα , καὶ ἡ ἀκτὶς τῷ ἡλίῳ . ἐξ ὧ γὰς
fplendor cum igne , et radius
ε ες ος
cum fole . Ex quo enim elt ἥλιος , ἐξ ἐκείν καὶἀκῖν , ἀλλ᾽ αἴτι
fol , ex illo et radii : fed radio. τῶν ἀκτί νων ὁ ἥλιο ς , καὶ τὸ πῦρ τῶ
rum caufa eft fol, et ignis fplen . ἀπαυγάσματος . ὦ γὰρ ἥλιος ἐξ ἀκτί-
doris : neque enim ex radiis fol, νων, ἀλλ᾿ ἀκτῖνες ἐκ τῷ ἡλίε γεννῶνται ,
fed radii gignuntur ex fole , et
καὶ τὸ ἀπαύγασμα ἐκ τῷ πυρὸς φύεται .
fplendorex igne nafcitur . Sic
ὅτως ὁ μονογενὴς Υἱὸς γεγέ ννηται μὲν
vnigenitus Filius , genitus qui. ~
dem eft exParre : finul autem ἐκ τῷ Πατρὸς , †) σύνεσι δὲ τῷ νῷ , ὡς ὁ λό-
eft cum mente , ficut Verbun γος τῷ2 γεγεννηκότι , καὶ τὸ ἀπαύγα
cum eo qui genuit , et fplendor
σμα τῷ πυρὶ , καὶ ἡ ακτὶς τῷ ἡλίῳ .
cum igne, et radius cum fole . ἀλλὰ τέτων ἕκαςον , ἐχ ὑφέςηκεν αὐτὸ
Sed horum vnumquodque non
fubfiftit ipfum per fe , fedin illo καθ᾿ ἑαυτὸ , ἀλλ᾿ ἐν ἐκείνῳ , ἐξ ἧπερ ἔφυ
ex quo produêtum eft fubftan- τὴν ὑπόςασιν ἔχει. ὁ δὲ Θεὸς Λόγος , τὸ
tiain habet. Deus auten Ver. ἀπαύγασμα τῆς δόξης , ἐκ ἐνέργειά τις
bum , fplendor gloriæ , non eft ἐςιν ἀνυπόςατος τῷ Πατρὸς , ἀλλ᾽ ὑπό
aliqua Patris operatio non fubfi-
5ασις ζῶσα ,καὶ καθ᾿ ἑαυτὴν ὑφεςῶσα .
ac per
ftens, fed fubftantia viuens
γὰρ ἁπλῶς Λόγος ὠνόμαςαι , αλλά
fe fubfiftens. Non enim Verbum &
fimpliciter diétus eft , fed Deus Θεὸς Λόγος * δὲ μόνον ἀπαύγασμα
Verbum : neque folum fplendor δόξης ,
41) ἐχάτε . Ita quoque T. II. p. 184. Sed T. III. p. 545. iuxta rec . leit . eft
ἐσχάτων . 42) ἔ9 . Sic quoque infra , c. 6. Sed T. III. 1. c. leg. ἔθηκε .
43) διά τινος εἰκόνος. Ita ex Codice Cardinalis de Saluiatis emendatur lectio
Edit. rom . διαγενόμενος ἱκανῶς. † ) Leg. efle videtur : σύνεσι δὲ τῷ γεγενν
ὡς ὁ λόγος τῷ νῷ , καὶ τὸ κ.τ.λ.
α) Hebr. 1 , 1. 2. b) Ib. verf . 3.
HÆRETIC FABVL COMPEND. LIB. V. 387
δόξης, ἀλλὰ καὶ χαρακτὴς ὑποτάσεως. gloriæ , fed et figura fubftantiæ .

σα . Quoniam enim fieri non poterat,
ἐπειδὴ γὰρ ἐχ οἷόν τε ἦν εἰκόνι μια σα
vt vna fimilitudine res diuinas
φῶς διδάξαι τὰ θεῖα , διὰ πλειόνων εἰς
κόνων ὅτω πως ταῦτα μανθάνομεν . tudines aperte doceret, per plures fimilis
vtcunque has difcimus .
καὶ τὸ μὲν ἀπαύγασμα τῆς δόξης δι- Et fplendor quidem gloriæ coæ-
δάσκει τὸ συναίδιον · ὁ δὲ χαρακτὴς τῆς ternum docet : character verd
ὑποτάσεως καὶ τὸ ἀκριβὲς τῆς ὁμοιό. fubftantia , et perfectam fimilitus
dinen : oftendit ,etperfonarum do-
τητος δείκνυσι , καὶ τὸ τῶν ὑποτάσεων
. cet differentiamn . Verbum deni-
διδάσκει διάφορον . ὁ δὲ λόγος δηλοῖ τὸ
que impatibilem fuiffe generatio-
ἀπαθὲς τῆς γεννήσεως , ἵνα γὰρ μὴ neinfignificat . Neenim Filium
Υἱὸν ἀκέοντες εἰς ἀνθρωπίνας κα]απέ . audientes in hunanas incidére-
σωμεν ὑπονοίας , καὶ νομίσωμεν παρα- mus cogitationes, et crederemus, "
πλησίως ἡμῖν γεννηθῆναι τὸν τῶν ὅλων eodem quo nos modo genitum
fuiffe vniuerforum opificem ,
δημιεργον , Λόγον αὐτὸν προσηγόρευσε˙
Verbum illum appellauit : fie
44 ) ταύτη διδάσκων , ὡς ἡ γέννησις ἐκεί . docens , generationem illam ab
νη πάθες παντὸς ἐλευθέρα . ἐδὲ γὰς ὁ omni pallione liberam fuiffe.
νὲς ὁ ἡμέτερος , ὠδίνων τὸν λόγον , δεῖ . Nec eniin mensnoftra , verbum
parturiens, opus habet coniun
και της το θήλεος κοινωνίας , ἢ τομὴν ‫ اد‬, étione feminæ , vel fectionem ,-
ἢ ῥεῦσινὑπομένει τινά ἀλλὰ τέλειος ἂν, fusion
emve aliquam patitur ,
τέλειον ἀποτελεῖ τὸν λόγον . διὰ μὲν ἐν
fed fi perfecta eft , perfeétum ef-
τέτων་ , καὶ τὸ τῆς γεννήσεως ἀπαθές , ficit verbum . Per hæc igitur
καὶ τὸ αἴδιον τὸ Μονογενῆς ἐδιδάχθη . et generationis impatibilitatem ,
μεν . ὅτι δὲ καὶ ἰσοδύναμος τῷ et Vnigeniti æternitatem didici-
γεγεννήσ inus.
κότος, καὶ κατὰ πάντα ὅμοιός τε καὶ Quod autem et viribus
par fit genitori , et in omnibus
Ἴσος, ἐκ τῆς τε Κυρίε διδασκαλίας κα- timilis
et æqualis , ex Domini
ταμαθῶν εὐπετές. ὁ Πατήρ με , γάς doctrina feiri facile poteft. Pa
φησιν, ἕως ἄξι ἐργάζεται, καγὼ ἐργά . ter enim meus, inquit a), vsque
ζομαι καὶ Ὥσπερ ὁ Πολὴς ἐγείρετες modo operatur , etego operor
es
νεκρὲς καὶ ζωοποιεῖ , ἔτωκαὶ ὁΥἱὸς ἕς et b ) Sicut Pater fulcitat mor
C
θέλει ζωοποιεῖ· καὶΠάντα ὅσα ἔχει ὁ tuos , et viuificat , fic et Filius
quos vult viuificat . Etc) Omnia
Πατὴρ ἐμά ἐξι, 45 ) καὶ Ἐγὼ ἐν τῷ Πα- quæcunque habet Pater , med
'
τρί , καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί. καὶ , Ὁ ἕω- funt , et a) Ego in Patre , et
#
ρακὼς ἐμὲ , ἑώρακε τὸν Πατέρα . ἐν δὲ Pater * in me . Et e) , Qui vi . *
dit me , vidit et Patrem Per
bilem . fimili-
τέτοις σαφῶς τὸ ἀπαράλλακτον τῆς hæe autem inuaria
ὁμοιότητος ἔδειξε . τῷ γὰρ Φιλίππε τὸν tudinem oftendit . Nam
cum
Πατέρα δειχθῆναι παρακαλέσαντος , ὁ rogaffet Philippus vt Patrem
Κύριος ἑαυτὸν ἔδειξε , ταύτη διδάσκων, oftenderet , Dominus feipfum
oftendit , eo docens , fe via
1
ὡς εἰκὼν ἔτι τῷ γεννήσαντος ζῶσα , vam ette genitoris imaginem ,
Bb 2 per-
10
‫א‬ 44 ) ταύτῃ . Ita quoque ex citatoCodice emendatur lectio Edit . rom. ταύτην
45 ) καὶ Ἐγώ . Itah . l. fcribi debuit pro καγω, vt Edit . prior habebat.
*) Ioh. 5, 17. ) Ib. verf. 21. c) Ib. c. 16, 15.8) 1bi 14, 1o. ) Ib. verf. g.
B. THEODORETI
388
perfpicue referentem charaeteres ἐναργῶς δεικνύσα τῷ γεγεννηκότος τὲς

genitoris.Dixit enim Philippon ), χαρακτῆρας. ἔφη γὰς πρὸς τὸν Φί-
Tanto tempore vobiscum fum ,
et non cognouiftime Philippe ? λιππον τοσᾶτον χρόνον μεθ᾽ ὑμῶν εἰμί,
Patrem , inquit, cupis videre καὶ ἐκἔγνωκάς με, Φίλιππε ; τὸν Πα
cum me vides ? Meigitur non τέρα φησὶν ἐπιθυμεῖς ἰδεῖν ὁρῶν ἐμέ ;
nofti. Si enim me nouifles , ἐκῶν ἐκ ἔγνως ἐμέ. εἰ γὰρ ἐγνώκεις ἐμὲ ,
non illum videre defideraffes . ἐκ ἂν ἰδεῖν ἐκεῖνον ἐπεπόθησας . ἐν ἐμοὶ
In me enim cernitur Pater.
Propterea enim fubiunxit ,Qui γὰρ ὁ Πατὴς θεωρεῖται.διὰ τέτο γὰς
vidit me , viditPatreon . vitio . ἐπήγαγεν , Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ, ἑώρακε τὸν
nem autem hoc loco fidei con- Πατέρα . ὄψιν δὲ ἐνταῦθα τῆς πίτεως
templationem appellauit. Tan- τὴν θεωρίαν ἐκάλεσε . τοσότον γάρ φη-

to enim , inquit , tempore vo- σι χρόνον μεθ᾽ ὑμῶν εἰμι , καὶ ἐκ ἔγνω
biscum fum , et non cognouiti κάς με Φίλιππε ; ἐκ ἀπεν , ἐχ ἑώρακας ,
me Philippe ? Non dixit , Non
vidifti , fed , Non cognouifti. ἀλλ᾽ ἐκ ἔγνωκας . ἑώρα γὰρ ὁ Φίλιππος
Videbat enim Philippus quod τὸ ὁρώμενον , τὴν δὲ αόρατον ἐκ ἐθεώρει
cernebatur , inuifibilem autem θεότητα . διὸ δὴ καὶ ᾐτιάθη , ὡς τὸν
non contemplabatur diuinita-
tem . Et ideo reprehenfus eft, Υἱὸν ἐκ ἐγνωκῶς ἀκριβῶς , καὶ τότε εἰ
vt qui Filium perfette non co- νεκα τὸν Πατέρα ποθήσας ἰδεῖν. ἀλλὰ
gnouiffet , et propterea Patrem
videre defideraffet. Verum f γὰρ εἰ πρὸς πᾶσαν αἵρεσιν ταῖς ἀπο
aduerfus omnes hærefes demon. δείξεσι πάσαις χρησαίμεθα , & δέκα μό-
ftrationibus omnnibus vtamur , νον, ἐδὲ ἐκοσι βίβλες τῆς κατηγορίας
libros reprehenfionis impiere . πληρώσομεν · κατὰ δὲ τέτων ἤδη δύσ
mus . Contrahos autem duo . καίδεκα πρώην συνεγράψαμεν λόγες ,

decim iam libros nuper confcii- καὶ πρὸς τέτοις νῦν καὶ τῆς ἄλλης θερ-
pfimus, et præter hos nunc alîus
etiammoralis Theologie et do . λογίας τε ἠθικῆς καὶδιδασκαλίας τὸν
arinæ fcopum oftendimus. σκοπὸν ἐπεδείξαμεν.
DE SANCTO SPIRITV , ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ,

ET DIVINIS NO- 46 ) ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΙΩΝ
MINIBVS. III. ΟΝΟΜΑΤΩΝ. γ.
Spiritum ergo fanctum ex Deo

Τὸ Πνεῦμα τοίνυν τὸἅγιον ἐκ τὸ Θεό
didicimus. Exiftentia autem μαθήκαμεν.

modus , nec creaturæ eft fimi- ~ ὁὁ δὲ τῆς ὑπάρξεως τζό
lis; increatus eft enim Spiritus πος , ἔτε τῇ κτίσει προσέοικεν · ἄκτισ น
fanetus : nec vnigenito Filio , γὰρ τὸ πανάγιον Πνεῦμα · ἔτε τῷ μο
nullus enim fanctorum genera . νογενῷ Υἱῷ . ἐδεὶς γὰρ τῶν θεοφόρων
tionem appellauit exiftentiam γέννησιν προσηγόρευσε τὴν τῷ θεία
Spiritus diuini. Ex Deo quidem Πνεύματος ὕπαρξιν . ἐκ μέντοι τῷ ร
Θεῷ
ειναι
46) κι το θ. όνομα Def in Edit . rom .
a) Ioh. 14, 9.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB . V. 389
εἶναι αὐτὸ , καὶ τὸ θεῖον εἶναι , οἱ ἱεροὶ ipfum effe , et diuinum effe ,
διδάσκεσι λόγοι . ὁ μὲν γὰρ Δεσπότης docent facræ fcripturæ . Chri-
ftus enim Dominus hæc de illo
Χρισὸςταῦταπερὶ αὐτῇφησίσυμφέ- dicit a) , Expeditvobis vt ego
ρε ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω · ἐὰν γὰρ vadamn . fi enin ego non abiero ,
47 ) ἐγὼ μὴ ἀπέλθω , ὁ παράκλητος ἐκ paracletus non veniet ad vos.
Et rurfus b) ,
48) ἔρχεται πρὸς ὑμᾶς . καὶπάλιν ,
Οταν δὲ ἔλθῃ ὁ 49 ) παράκ λητος , τὸ rit paracletus
utmaraete fpirituss veritat
tus ,, fpiritu is,,
veritatis
el
qui a Patre procedi t , deducet
Πνεῦμα τῆς ἀληθείας , ὃ παρὰ τῷ Πα2 . vos in omnem veritatem . In
τρὸς ἐκπορεύεται , 50 ) ὁδηγήσ
~ ει ὑμᾶς eo autem quod dixit , ex Patre
πρὸς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν. τῷ δὲ εἰπῶν procedit , oftendit Parrem efie
Ἐκ τῦ Πατρὸς ἐκπορεύεται , έδειξε πη . fontem Spiritus. Et non dixit
γὴν ὄντα τῷ Πνεύματος τὸν Πατέρα . Procedet , fed * Procedit, often-
καὶ ἐκ εἶπεν Ἐκπορεύσεται , ἀλλ᾽ Ἐκ- dens et natura identitatem , et
fubftantiæ indiuifibilitatem , et
πορεύεται , δεικνὺς καὶ τῆς φύσεως τὴν indiferentiam , et vnionem per-
3 ταυτότητα , καὶ τῆς ἐσίας τὸ ἄτμηλον , fonarum . Quod enim procedit ,
καὶ ἀδιάφορον , καὶ τὸ ἡνωμένον τῶν non poteft ab eo feparari a quo
ὑποτάσεων . τὸ γὰρ ἐκπορεCυόμενον , procedit . Diuinus vero apofto-
ἀχώριςον ἐξ ᾧ ἐκπορεύεται . ὁ δὲ θεῖος ius de Spiritu hæc dicit c) , Spi-
ritus autem omnia fcrutatur, et-
ἀπόςολος ταῦτα περὶ τῷ Πνεύματος iam profunda Dei. Ac ne quis
ἔφη˙ τὸ 51 ) δὲ Πνεῦμα πάντα ‫و‬ἐρευνᾶ
‫ا‬ , ignorantiain putaret effe fcruta-
καὶ τὰ βάθη τῷ Θεῷ. καὶ ὡς ἂν μή τις tionem , fubiunxit a), Nullus
ἄγνοιαν ὑπολάβοι τὴν ἔρευναν , ἐπήγα- hominum nouit quæ funt hoini-
γεν˙ 52 ) εδεὶς ἀνθρώπων οἶδε τὰ τῷ ἀν- nis , nifi fpiritushominis qui in
πρώπε , εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τῷ ἀνθρώπε ipfoeft : ita et quæ Dei funt ne-
2 mo cognouit , nifi fpiritus Dei.
τὸ ἐν αὐτῷ. ὕτω καὶ τὰ τῷ Θεῷ ἐδεις Ita cumn de eius cognitione tefti-
οἶδεν~, εἰ μη τὸ πνεῦμα τῷ Θεῷ . έτως monium tuliffet,oftendit etiam ,
αὐτῷ προσμαρτυρήσας τὴν γνῶσιν , δε . vndenamn habeat exiftentiamo
κνυσι καὶ πόθεν ἔχει τὴν ὕπαρξιν . ἡμεῖς Nos enim , inquit e) , non
་
γὰρ, ἔφη , ὦ τὸ πνεῦμα τε κόσμε ἐλά . fpiritum mundi accepimus ,
fed Spiritum qui ex Deo eft.
ζομεν, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τὸἐκ τῷ Θε8 . Hac ratione cum Patre et Filio
ταύτῃ το Πατρὶ καὶ Υἱῷ αὐτὸ διατελεῖ illum femper coniungit, cum
συντάτων , τῇ κλίσει δὲ ἐ συνέταξε πώ- creatura autem nunquam con-
ποτε . ὲέ γὰρ οἶδεν αὐτὸ τῆς κτίσεως iunxit. Non enim creature
μόριον , ἐδὲ πρῶτον ποίημα ὀνομάζει , parteinillum effe nouit,nec pri-
inam fafturam nominat , fecun-
κατὰ τὴν᾿Αρεδ , καὶ Εὐνομίες , καὶ Μα · dum Arii et Eunomii et Mace-
κεδονίς βλασφημίαν · ἀλλὰ τῆς θείας donii blafphemniam : fed diuinæ
Bb 3 gratiæ
47 ) ἐγώ . Solet abeffe a loco cit. 48 ) ἔρχ. Rec. lectio eft ἐλεύσεται. 49) πα
ράκλ. Defunt quæ 1. c. fequuntur , ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τῷ Πατρός .
50 ) ὁδ . · ἀλήθ . Hæc ex c . 16, 13. defumta funt , vbi tamen legi folet εἰς
πᾶσιν . ἀλ . 51 ) δέ . Loco cit. leg. γάρ. 52 ) ἐδεὶς κ.τ.λ. Sic quoque infra ,
Dial . r . p. 286. Garn. mutatur interrogatiua Apoftoli oratio , quam Nofter
retinuit T. III . p. 177.
a) loh. 16 , 7. b ) Ib. c. 15, 26. c) 1 Cor. 2, 10 , d ) Ib . verf . ar. e) 1b. verf. 12 .
399 B. THEODORETI
gratie dona oftendens fie ait a ), χάριτος τὰ δῶρα δεικνὺς ἔτως ἔφησε
Diuifiones miniftrationum funt , διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν , 53) ὁ δὲ αὐτὸς
' idem autem Dominus : et diui-
fionesoperationum funt , idem Κύριος , και διαιρέσεις ἐνεργημάτων εἰς
vero Deus , qui operatur omnia σιν , ὁ δὲ 54 )αὐτὸς Θεὸς , ὁ ἐνεργῶν το
in omnibus . Deinde cum often . πάντα ἐν πᾶσιν. εἶτα δεξας τὴν τῶν
diffet gratiarum donationem , χαρισμάτων δωρεάν , ἐπήγαγε πάντα
fubiunxit b), Hæc autein amnia δὲ ταῦτα ἐνεργῶ τὸ તἓν καὶ τὸ αὐτὸ
tus , diuidens fingulis proutvult. Πνεῦμα , διαιρῶν ἰδίᾳ ἑκάτῳ καθὼς βέ

Non enim feruilis , inquit, mini . λεται & γὰρ τῆς δελικῆς ἐξι, φησί, δια
αλλά
fterii, fed dominicæ auctoritatis κονίας , ἀλλὰ τῆς δεσποτικῆς ἀξίας τὸ
eft fanctiffimus Spiritus , neque πανάγιον Πνεῦμα˙ ἐδὲ ὑπεργεῖ , ἀλλὰ
fubferuit in opere, fed coopera- συνεργεί, και δεσποτικῶς ἐνεργεῖ . ὅτω
tur , et domini more agit. Sic καν τῷ τέλει τῆς πρὸς τέτος δευτέρας
et in fine pofterioris ad eosdem
epiftolæ benedictionem conte- ἐπιτολῆς, τὴν εὐλογίαν ἐξύφηνεν ἡ χά
xuit c ), Gratia Domini noftri ρις το Κυρίε ἡμῶν Ἰησε Χρισε , καὶ ἡ
Iefu Chrifti, et amor Dei , et ἀγάπη τέ Θεῷ , καὶ ἡ κοινωνία τῷ Ἁγίες
communicatio fandi Spiritus Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν , ἀμήν .
cum omnibus vobis, Amen . At καὶ ἐν μὲν τῇ προτέρᾳ ἐπιτολῇ πρῶτον
que in priore quidem epiftolad ), ἔταξε τὸ Πνεῦμα
, ἐνταῦθα δὲ τελευ
vero vltimum , docens ordinem ταῖον , διδάσκων ὡς ἐ ποιεῖ τῶν ὀνομά
nominum non facere dignitatum των ή τάξις αξιωμάτων διαφοράν. ταύ
differentiam . Hoc modoFilium τῇ τοι τὸν Υἱὸν προέταξε τοΠατρὸς
etiamPatri præpotuit , non ordi· ε τὴν τάξιν ἀνατρέπων ἣν ὁ Κύριος τές
nem euertens , quem Dominus πέκεν ,, ἀλλὰ τὸ ὁμότιμον τῆς Τριάδος
Sezer
pofuit , fed æqualitatem honoris
in Trinitate demonftrans. Hic ἐπιδεικνύς . τῦτο καὶ τοῖς ἀποςόλοις
ad apoftolos quoque vt Deum θεοπρεπῶς ἐπεφοίτησε . πρῶτον μὲν
decebatacceffite ). Prinum enim γὰρ ἔσεισε τὸν οἶκον , τὴν θείαν δηλῶν
domum concuffit , diuinum ad- ἐπιφάνειαν . περὶ γὰρ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων
ventum declarans . De Deo enim ὁ προφήτης φησίν · ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ
་
Qui refpicit fuper terram , et fa . τὴν γῆν, καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν . ἔπεις
eit
eam tremnere. Deinde lin . τα δὲ ταῖς γλώτταις ἐν εἴδει πυρὸς ἐπε·
guis fub ignis fpecie infedit , κάθισεν, ὥσπερ πάλαι ποτὲ τὸν Θεὸν
quemadmodum olim Mofes ἔφη Μωϋσῆς ἐν τῷ βάτῳ φανῆναι.
Deum in rubo apparuiffe dixit,
καὶ καθάπες ἐκεῖνοςἐκ ἐδαπανᾶτο και
Et ficut ilie ardens non confi .
mebaturg ), fic linguæ apoftolo . όμενος, ὅτως αἱ γλῶται τῶν ἀποςόλων
fum vrendi vim non fenferunt , τῆς καυτικῆς ἐνεργείας ἐκ · ἐδέχοντο πεῖς
Hæc non verbis , fed faltisedoctus ραν. ταῦτα ἐ λόγοις , ἀλλ᾽ ἔργοις μαθὼν
ο θεός
33 ) ὃ δ4. Rec. lectio , καὶ ὁ Vid. T. III . p . 242 , 54 ) αὐτός, Def, ἐπὶ , quod
1. c. fequitur .
4) 1 Cor. 12, 5. 6. b) Ib. verf. 11. e) 2 Cor. 13, 13. d) 1 Cor. 12, 4. e) Aft. 2, 2.
f) Pf. 103, 32. g) Exod . 3 2.
HÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB . V. 391
ὁ θεότατος Πέτρος, Θεὸν αὐτὸ κέκλη- diuinus Pettus , Deum illum

κε , τῷ ᾿Ανανίε τὴν κλοπὴν ἐξελέγχων. appellauit , Ananian furti ar-
Cum enim dixiffet a) ,
εἰπὼν γὰρ , 55) Ινατί ἠπάτησεν ὁ Σαλα . cur feduxit Satanas cor tuum ,
νᾶς τὴν καρδίαν σε ψεύσαδαίσε56 ) τὸ mentiri te Spiritui fandto ? fub-
πανάγιον Πνεῦμα ; ἐπήγαγεν , Οὐκ iunxit , Non es mentitus homi-
ἐψεύσω ἀνθρώποις , ἀλλὰ τῷ Θεῷ . συν- nibus , fed Deo. Conueniunt
auten etiam ea, quæ a diuino
ᾅδει δὲ καὶ τὰ παρὰ τῇ θεσπεσίε Παύ.
Paulo de Spiritu dicta funt. Dei
λε περὶ τῷ Πνεύματος εἰρημένα . τ8ς enim templavocauit eos qui cre-
γὰρ πεπιτευκότας , ναὲς Θεῷ προση- diderant, quippe qui inhabitan-
γόρευσεν , ἔνοικον ἐχηκότας τὴν χάριν rem Spiritus gratiam haberent.
τῇ Πνεύματος · ἐκ οἴδατε ; γάρ φησίν , Nefcitis enim , inquitb ), vos effe
ὅτι ναὸς Θεῷ ἐπὶ , καὶ τὸ Πνεῦμα τῆ templum Dei , et Spiritum Dei
habitare in vobis ? Et rurfus c ),
Θεῖ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν ; καὶ πάλιν , Οὐκ εἴ. An nefcitis membra veftra effe
1
δατε ὅτι 57) τὰ σώματα ὑμῶν ναὸς τῇ templumSpiritus faneti , qui in
ἐν ὑμῖν ἁγίε Πνεύματός ἐξιν , ὃ ἔχετε vobis eft , quem habetis a Deo ?
ἀπὸ τῷ Θεῷ ; ταῦτα δὲ ἄντικρυς διδά . Hæcautem aperte docent , Spi-
σκα τῆς θάας εἶναι φύσεως τὸ πανά- ritum fenatum diuinæ effe natu-
12. Nam fi Dei templum ap-
γιον Πνεῦμα . εἰ γὰρ Θεῷ ναὸς εἰ πι·
pellantur quicrediderunt , quia
ζεύσαντες χρηματίζεσιν , ἐπειδὴ τῷ Spiritus gratiam acceperunt, fe-
Πνεύματος τὴν χάριν ἐδέξαντο , ἐκ τε quitur , ex Deo effe fandtumSpi
Θεῷ ἄρα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον , τὴν γὰρ riuum . Eius enim gratiam in-
τότε χάριν ἔνοικον ἐχηκότες , Θεῖ ναὸς habitantem qui habent, Dei tem-
ὠνομάθησαν . ἐναργέτερον δὲ ἡμῖν ὁ plum appellati funt. Spiritus
Κύριος ἐπιδείκνυσι τὴν ἀξίαν τῷ Πνεύ . vero dignitatem euidentius no-
bis Dominus demonftrat. Βa-
ματος . τὸ γὰρ τῷ βαπτίσματος δι.
is enim docens myfte-
δάσκων μυτήριον , ὅτως ἔφη τοῖς μαθη . ptifmat
rium , fic difcipu los alloquitura ) :
ταῖς πορευθέντες μαθητεύσατε πάν.
Euntes docere omnes gentes , ba-
τα τὰ ἔθνη , βαπτίζοντες αὐτὲς εἰς ptizantes eos in nomine Patris,
τὸ ὄνομα τῷΠατρὸς , καὶ τῷ Υἱ8 , και et Filii, et Spiritus fanati . Quod-
τε αγίω Πνεύματος . εἰ δὲ κτιτὴν εἶχε fi
f creatam haberentnaturam fi
‫ اد‬ὁ Υἱὸς ἢ τὸ πανάγιον Πνεῦμα ,
φύσιν lius aut Spiritus fanctus , Dea
ἐκ ἂν συνηριθμήθησαν τῷ κεκλικότι Θεῷ . qui creauit adnumerarinon fuif
Arguunt enim diuina
κατηγορῇσι γὰρ οἱ θεῖοι λόγοι τῶν λε- fent.
N eloquia eos qui præter creato-
λατρευκότων τῇ κτίσει παρὰ τὸν κτί.
rem creaturam adorant . Pro
σαντα . διὸ δὴ καὶ ὁ Μονογενὴς ἐνηνθρώ .
pterea etiam Vnigenitus homo
πησεν , ὥστε ταύτῃς ἀπαλλάξαι τῆς factus eft , vt ab hoc errore ho-
πλάνης τὲς ἀνθρώπες , καὶ διδάξαι mines liberaret , Deique et crea
Θεῖ καὶ κτίσεως τὸ διάφορον . ἀνελὼν turæ difcrimen oftenderet . Qui
Bb 4 autem
55 ) Ινατί κ.τ.λ. Loco cit. leg. Διατί ἐπλήρωσεν ὁ Σατ . κ.τ.λ. 56) τὸ π . Πν. Ibid.
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον . 57) τὰ σώμ . Rec. lectio eft τὸ σῶμα . Vide T. III. p. 199.
a) Act. 5, 3. b) 1 Cor. 3, 16. e) Ib. c . 6, 19ο a ) Matth . 28,19 .
992 B. THEODORETI
autem creaturæ adorationem δὲ τῆς κτίσεως τὴν προσκύνησιν , ἐκ ἂν

fuftulit , creatam naturam non φύσει κλιςῇ πάλιν ἐκέλευσε προσκυνεῖν .
iterum iuffit adorare . Abfur-
diffimaquippe res foret, homi. τῶν γὰρ ἀτοπωτάτων , ἀφέλκαν μὲν
nes a diis qui non funt abftra- τὲς ἀνθρώπες τῶν ἐκ ὄντων θεῶν ,
here , et eosdem rurfus ad fer- προσάγειν δὲ αὐτὲς πάλιν τῇ τῶν ποιη-
viend um creaturis adducere . μάτων δελεία . δῆλον τοίνυν ὡς ἄκτιζον
Clarum eftergo , increatam na- ἔχει φύσιν καὶ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ πανάγιον
turam habere Filium et Spiritum
fanétum . Ideo enim docemur Πνεῦμα . διὰ γὰρ δὴ τέτο διδασκόμεθο
credere in Patrem etFilium et πιζεύειν εἰς τὸν Πατέρα , καὶ τὸν Υἱὸν,
Spiritum fandtum , et baptiza . καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα , καὶ βαπτιζόμε
mur in nomine Patris, et Filii, et θα εἰς τὸ ὄνομα τῷ Πατρὸς , καὶ το
Spiritusfandti. Quoniam enim Yiğ , και το αγίε Πνεύματος. ͵ ἐπειδὴ
primum hominem non folus
formauit Pater , fed * et Filius , γὰρ τὸν πρῶτον ἄνθρωπον ἐ μόνος διέ
et Spiritus faneius, ( dixitenima), πλασεν ὁΠατὴς , ἀλλὰ καὶ ὁ Υἱὸς , καὶ
Faciamus hominem ad inagi. τὸ ἅγιον Πνεῦμα · ἔφη γαρ, Ποιήσωμεν
nem et fimilitudinem noftram ,) ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ
iure vrique reformationis nouæ- καθ᾿ ὁμοίωσιν, εἰκότωςἄρα καὶ τῆς ἀνα-
que creationis quæ peragitur , πλάσεως γιγνομένης , καὶ τῆς καινῆς
particeps eft cum Patre, tum Fi-
lius , tum Spiritus lanatus , et ἐπιτελεμένης δημιεργίας , κοινωνεῖ τῷ
Trinitatis inuocatio vnumquem . Πατρὶ καὶ ὁ Υἱὸς , καὶ τὸ πανάγιον
que renouat eorum qui bapti. Πνεῦμ α · καὶ ἡ τῆς Τριάδος ἐπίκλησις
zantur. At enim de Spiritu τῶν βαπτιζομένων ἕκαζον νεργεῖ . ἀλ
faneto , aduerfus eius gratia de- λὰ γὰρ καὶ περὶ τῷ ἁγίε Πνεύματος ,
ftitutos hæreticos , tres quoque κατά τῶν τῆς 58 ) τότε χάρος ἐρήμων
libros confcripfi : et fuperuaca
neum exiftimo fermonem hoc αἱρετικῶν , τρεις συνέγραψα λόγες
loco producere , cum capita quæ και παρέλκον οἶμαι μηκύνειν ἐνταῦθα ,
reftant orationein ad fe vocent . τῶν λειπομένων κεφαλαίων πρὸς ἑαυτὰ
Quare vbi diuinorum nominum τὸν λόγον ἑλκόν ]ων . τὴν περὶ τῶν θείων
interpretationem adiecero , ad τοίνυν ὀνομάτων προστεθεικὼς ἑρμηνείαν
illa me conferam . Quoniam
enim ftolidi , Hebraicorum no- ἐπ᾿ ἐκεῖνα μεταβήσομαι . ἐπειδὴ γὰρ οἱ
minum fignificationemignoran . ἐμβρόντητοι , τῶν ἑβραϊκῶν ὀνομάτων ἐκ
tes , Adonai, et Eloi , et Sabaoth , ἐγνωκότες τὴν σημασίαν , διαφόρες ἐνό-
diuerfos effe Deos exiftimarunt , μισαν εἶναι Θεός , τὸν ᾿Αδωναί , καὶ τὸν
opera pretium duxi , quid ho-
Ἐλωΐ , καὶ τὸν Σαβαώθ , πρἔργε νομίζω
rum vnumquodque græca lin-
gua fignificet iis qui nefciunt τί σημαίνει τέτων ἕκασον κατὰ τὴν ἑλ-
oftendere. Eloth ergo nomen λάδα γλῶταν ἐπιδεῖξαι τοῖς ἀγνοῦσι .
Deus exponitur , Eloiautem eft τὸ Ἐλωθ τοίνυν ὄνομα , Θεὸς ἑρμηνεύε-

Deus meus . El vero , fi tenue . ται. τὸ δὲ Ἐλωΐ, ὁ Θεός με. τὸ δὲ Ηλ
tur , Deum quoque fignificat, fi ψιλέμενον μὲν καὶ αὐτὸ δηλοῖ τὸν Θεὸν ,
adfpiretur, fortem . Adonai autem , δασυνόμενον δὲ τὸν ἰχυρόν . τὸ δὲ ᾿Αδωναί ,
τὸν
58 ) τότε . Deeft in emendata lectione ad calcem Edit . romanæ notata .
* ) Gen. 1, 26 .
HÆRETIC. FABVL. COMPEND . LIB . V. 393
τὸν Κύριον , τὸ δὲ Κύριος Σαβαώθ , Κύ . Dominum et Dominus Sa-
ท Κύ . baoth Dominus , δυνάμεων , id

ριος τῶν δυνάμεων ἑρμηνεύεται , ἢ
ριος 5ρατιῶν. καὶ γὰρ πας Ἕλλησι τὰ · eft copiarum , exponitur , vel
Dominus exercituum. Apud
εραιωτικά τάγματα , δυνάμεις καλῶν- Græcos enim ordines militares
ται. τὸ δὲ Σαδδαΐ , τὸν ἱκανὸν
? καὶ δυο δυνάμεις appellantur. Saddai au-
νατὸν σημαίνει. 59 ) τὸ δὲ᾽Αία , τὸν ὄν ]α , ten idoneum et potentem figni-
τέτο καὶ ἀνεκφώνητον ἦνπας Ἑβραίοις . ficat. Aia vero , eum qui eft.
Hoc etiam ineffabile erat apud
Σαμαρεῖται δὲ 60) Ἰαζαὶ αὐτὸ λέγε-
Hebreos ." Samarita autemfaue
σιν , ἀγνοῦντες τὴν τε ξήματος δύναμιν .
illud dicunt,vim verbi ignoran
ταῦτα μὴ νενοηκότες οἱ παραπλῆγες , tes. Hæc ergo ftulti minime in-
θεὶς διαφόρες ἐκάλεσαν . ἡμεῖς δὲ ἐπὶ telligentes , diuerfos Deos appel-
τὰ λοιπὰ τῷ συγγράμματος βαδιέ . larunt. Nos vero ad ea quæ re-
ftant fcribenda pergemus.
μεθα .
ΠΕΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ . δ. REATION

DE CREATIO NE . IV .
nte omnia demonftrandum
Ἐπιδεῖξαιδὲ χρὴ πρὸ τῶνἁπάντων,
ὡς τῆς κτίσεως ὑπάρχει δημιες . e noneft ,illum ,qui iuxta
creationis Valen-
opificem ef-
Βα- fe ,
tini fabulam ex paffione Achae
γὸς, † ) ἐχ ὁ μορφωθείς ,κατὰτὸν Ba-
λεντίνε μῦθον , ἐκ τὸ πάθες τῆς Αχα- moth formatus eft , et poft tri-
μωθ , καὶ μετὰ πέντε καὶ τριάκοντα ginta quinque Aeonum produ
προβολὰς αἰώνων ἐξ ἐπιτροφῆς καὶ πά- åtiones, ex conuerfione et pafio-
θες γεγεννημένος . ἐδὲ ἄγγελοί τινες , nenatus : neque angelos quos-
κατὰ Βασιλίδην , καὶ Κήρινθον , καὶ τὲς piam , vt Bafilidi et Cerintha ,
ἄλλες, ὧν τὸν Ἰαδαβαώθ 61) ἄρχειν φα- aliisque vifum eft, quorum prin-
σίν . ἐδέ γε κατὰ τὸν Μαρκίωνα τὸν cipatum obtinere dicunt Iada-
βδελυρὸν , ἄλλον τινὰ παρὰ τὸν ἀγαθὸν baoth : neque vt execrandus
ποιητὴν εἶναι φαμὲν , ἀλλὰ τὸν τῶν Marcion voluit, alium quendam
ἁπάντων Θεὸν σὺν τῷ μονογενᾷ Λόγῳ , prater bonum opificem efle dici.
καὶ τῷ παναγίῳ Πνεύματι τὰ πάντα mus: fed vniuerforum Deum
δημιεργῆσαι , καὶ ἐδιδάχθημεν, καὶ δι cum vnigenito Verbo, et fanatif
fimo omnia condidif. *
δάσκομεν . τῷ λόγῳ γὰρ Κυρίε οἱ ἐρα- fe , et didicimus , et docemus a ).
νοὶ ἐξερεώθησαν , καὶ τῷ πνεύματι τῇ Verbo enin Dominiceli firmnati
ςόματος αὐτῇ 62) πᾶσαι αἱ δυνάμεις funt, et fpiritu oris eius oinnes
αὐτῶν . καὶ ἑτέρωθι δὲ, τῆς ὁρωμένης virtutes eorum . Et alibi, vifibi-
lis et inuifibilis creaturæ men-
καὶ ἀοράτε κτίσεως μνημονεύσας , και tionem cum feciffet , et auctoremn
τὸν ποιητὴν ὑμνῆσαι παρεγγυήσας , ἐπή- laudarepiæcepiffet ,fubiunxit k ),
γαγεν , Ὅτι αὐτὸς εἶπεκαὶ ἐγενήθησαν , Quoniam ipfe dixit et facta funt,
αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ ἐκτίσθησαν . καὶ ipfe mandauit et creatafunt. Et
Bbs
rurfus,
59) τὸ δὲ ᾽Αϊὰ κ.τ.λ. Vid . Quæftionem i5. in Genefin , T.1. p . 133. 6ο ) Ιαβ .
Loco cit. leg. Ἰαβέ. †) ἐχ κ.τ.λ. Vide fequens Cap . 6. et 9. 61) ἄρχειν .
Edit. rom, ἔχειν . 62 ) π. οἱ δυν . Supra, T.I. p. 807. πᾶσα ἡ δύναμις.
a) Pf. 32, 6. b) Ib. verſ, 9.
B. THEODORETI
394
rurfus e ) , Extendens calum πάλιν , Ὁ ἐκτάνων τὸν ἐρανὸν ὡσεὶ

ficut pellem , qui tegit aquis ca- 63) δέῤῥιν , ὁ σεγάζων ἐν ὕδασι τὰ ὑ
macula fua . Et paulo poft b),
Qui fundauit terram fuper ftabi περῷα αὐτῷ · καὶ μετ᾿ ὀλίγα , Ὁ θεμε‐
litatem fuam . Etrurfus c) , Qui λιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφάλειαν αὖ
fecit calos pro intelleëtu , qui fr. τῆς καὶ αὖθις , Τῷ ποιήσαντι τὲς ἐρα-
~
mauit terram fuper aquas. Εt νὲς ἐν συνέσει , τῷ τερεώσαντι τὴν γῆν
ante hunc magnus Moles certius ἐπὶ τῶν ὑδάτων . καὶ πρὸ τότε δὲ
nos docet, quod ipfe fecerit cæ- Μωϋσῆς ὁ μέγας ἀσφαλέτερον ἡμᾶς
lum et terram cum aliis elemen-
διδάσκει , ὡς αὐτὸς ἐποίησε τὸν ἐρανὸν ,
tis : quod ipfe lucis naturam
καὶ τὴν γῆν σὺν τοῖς ἄλλοις ςοιχείοις
creauerit , et ornauerit, calum
quidem luminaribus, terram ve- ὡς αὐτὸς τῇ φωτὸς τὴν φύσιν ἐδημιές-
το fluis , pratis, et fegeribus. γησε , καὶ ἐκόσμησε , τοῖς μὲν φωτῆρσι
Et aniinalium ipfe genera pro- τὸν ἐρανὸν , ἄλσεσι δὲ , καὶ λειμῶσι ,
duxit, atque auibus habitandum
και ληίοις τὴν γῆν, καὶ τῶν ζῴων αὐτὸς
aërem dedit , natantibus humi.
τα γένη προήγαγε , καὶ τοῖς μὲν πτη
dam fubftantiainattribuit, peco-
ribusautem et feris terram . Do νοῖς ἐνδιαίτημα δέδωκε τὸν αέρα , τοῖς
cet etiam , quomodo poft omnia δὲ νηκτοῖς τὴν ὑγρὰν ἐσίαν ἀπένειμε ,
humanam naturam foruauerit , κτήνεσι δὲ καὶ θηρίοις τὴν γῆν, καὶ
His congruentia omnes etiam ὅπως ἐπὶ πᾶσι τὴντῶν ἀνθρώπων διέ
prophetæ nos docent. Et Efaias
πλασε φύσιν. συμφώνως δὲ καὶ οἱ προς
quidem clamnatd ) , Creans cæ
los et extendens eos : firmans φῆται ἡμᾶς διδάσκεσιν ἅπαντες · καὶ
.
terram , et quæ funt in ea : dans βρο μὲν Ησαΐας , Ο ποιήσας τὸν ἐρα-
fatum populo qui eft fuperea , νὸν, καὶ πήξας αὐτὸν , ὁ ςερεώσας τὴν
et fpiritum calcantibus eam .Εt γῆν, καὶ τὰ ἐν αὐτῇ , ὁ διδὲς πνοὴν τῷ
rurfurse ), Qui ftatuit caelum tan . λαῷ τῷ ἐπ᾿ αὐτῆς , καὶ πνεῦμα τοῖς
quam fornicem , et extendit
ipfum tanquam tabernaculum . πατέσιν αὐτήν . καὶ πάλιν , Ὁ ζήσας
Quin etiam Deus ipfe per illum τὸν ἐρανὸν ὡσεὶ καμάραν , καὶ διατε .
νας αὐτὸν ὡς σκηνήν . καὶ αὐτὸς δὲ
dicitf ) , Extendi calum folus ,
64 ) Θεὸς δι᾽ αὐτῷ φησιν · ἐξέτεινα τὸν
Beatus autem Ieremias fic ait g ),
ἐραν ὸν μένος . ὁ δὲ μακάριος Ιερεμίας
Hic eft Deus qui præparauit ter-
ὕτως ἔφη · ὗτος ὁ Θεὸς , 65 )ὁ καταδεί .
ram , et repleuit eam pecudibus
et qua dru ped ibu s . Qui emittit ξας τὴν γῆν , ἐπλήρωσεν αὐτὴν κτηνῶν
lucem , et vadit , et vocauit illam , 66 ) καὶ τετραπόδων . ὁ ἀποτέλλων τὸ

et obediuit illi in tremore . Ve. φῶς καὶ πορεύεται , ἐκάλεσεν αὐτὸ καὶ
rum propheticis mihi non opus ὑπήκεσεν αὐτῷ τρόμῳ . ἀλλὰ γὰρ 2 ἐ δεῖ
eft vocibus . Ante legem enim μοι προφητικῶν φωνῶν . πρὸ γὰρ τῷ νόμε
-204
63) δέῤῥιν . Edit, prior hab. δέριν . Ita quoque Edit. romana. 64 ) Θεός . Edit .
romn. præm. 6 , 65 ) ὁ καταδικο πελ . Alias leftiones vide fupra , T.11. p . 640 .
66 ) και , Abeft ab Edit, rom ,
a) Pf. 103, 2.3. b) Ib. verf. 5. c) Pf. 135, 5. 6. d) Ef. 42, 5. e) Ib. c. 40, 22.
f) lb. c. 44, 24. g) Baruch . 3, 32.33.
HÆRETIC FABVE, COMPEND . LIB . V. 395
καὶ τῶν προφητῶν, ἡ φύσις ταῦτα τὲς et prophetas , natura homines hoc
ἀνθρώπες ἐπαίδευσε , καὶ Μελχισεδὲκ docuit : etMelchifedec ille anti-
quus Abrahamno benedicens fic
ἐκεῖνος ὁ παλαιὸς , ὅτως ἔφησε τὸν dixit a) , Benediftus Abraham
᾿Αβραὶμ εὐλογῶν 2 · 6η) εὐλογητὸς Deo excelfo , qui creauit calum
Sed et Patriarcha
Αβραὰμ τῷ Θεῷ τῷ ὑψίσῳ , ὃς ἔκτισε et terram .
τὸν ἐρανὸν, καὶ τὴν γῆν. 68 ) καὶ αὐτὸς eadem Sodomitis effatus eft b) ,
δὲ ὁ πατριάρχης ταὐτὰ 69) τοῖς ἀπὸ Extendam manum meam ad
Deum altiffimum , qui creauit
Σοδόμων προσείρηκεν · ἐκτενῶτὴν χεῖρά calum etterram . Et rurfus fa
με πρὸς τὸν Θεὸν τὸν Ὕψισον , ὃς ἔκτι· mulumn ad nurum petendatn mit
σε τὸν ἐρανὸν καὶ τὴν γῆν . καὶ πάλιν, tensAbraham ,Pone, inquit, ina-
τὸν οἰκέτην ἐκπέμπων πρὸς τὴν τῆς nun tuam fuper femnur meum ,
νύμφης μνητείαν ὁ ᾿Αβραάμ , Θὲς, ἔφη , vt adiurem te per Domintiri
Deum cœli et terræ. Genero
τὴν χεῖρά σε ὑπὸ τὸν μηρόν με , και
fus quoque Iobus,qui ante legem
ἐξορκιῶ σε Κύριον τὸν Θεὸν τὸ ἐρανῷ καὶ latain virtute infignis fuit, ve
τῆς γῆς. καὶ ὁ γενναῖος δὲ Ἰὼβ πρὸ τῆς rum Deum creatorem agnouitc ),
· τῷ νόμε θέσεως ἐν ἀρετῇ διαπρέψας , Qui extendit , inquit, calos fa-
τὸν ἀληθινὸν Θεὸν οἶδε δημιεργόν . lus, qui graditur fuper mare tan-
* et
κατανύσας , γάρ φησι, τὸν ἐρανὸν μόνος, ὁ quam fuper folum . Quin
· περιπατῶν ἐπὶ θαλάσσης ὡς ἐπὶ ἐδά- agonotheta ipfe victorem athle
φες. καὶ αὐτὸς δὲ ὁ ἀθλοθέτης πολ- tam de creatione inulta docet.
\ Sed ne occafionem demus iis ,
λὰ περὶ τῆς κτίσεως διδάσκει τὸν νίκη-
mentum non reci-
φόρον αγωνισήν. ἀλλ᾽ ἵνα μὴ δῶμεν qui vetustefta
piunt , cont radicendi iis quæ di-
ἀφορμὴν τοῖς τὴν παλαιὰν ἐδεχομέν Eta funt, transeam
us ad nouun,
νοῖς γραφὴν , ἀντειπῶν τοῖς εἰρημένοις, et oftendamus ab eo confona di-
εἰς τὴν καινὴν διαζῶμεν , καὶ δείξωμεν ci. Sic enim et hæc etilla fuen-
ταύτην σύμφωνα φθεγγομένην . ὅτῳ ta vno ex fonte manare videbun-
tur . Audiamus ergó diuinum
γὰρ δὴ φανήσεται μίαν ἔχοντα πηγὴν tur.
ταῦτα κἀκεῖνα τὰ νάματα . ἀκέσωμεν Ioannem omnia per Verbumfa-
τοίνυν Ἰωάννε τῷ θεσπεσίε πάντα διὰ
διαêta effedicentem ,et creaturarum ,
τῷ Λόγω γεγενῆσθαι φήσαντος , και quæ cernuntur vel intelliguntur ,
τῶν ἐν τῇ κτίσει θεωρημένων ἢ νοεμέ . nihil fineipfo factum effe . Sine
νων μηδὲν δίχα τέτε γεγενῆσαι . χω. ipfo enim , inquit a) , faftum eft
Audiamus et diuinum
· ρὶς γὰρ αὐτῷ , φησὶν , ἐγένετο ἐδὲ ἕν . nihil
ἀκέσωμεν δὲ καὶ τῇ θεε Παύλε βοῶν. Paulum clamantem e ) , In ipfo
τος , 70) ὅτι ἐν αὐτῷ ἐκλίθη τὰ πάνα , condita funt vniuerfa , vifibi-
ετε ὁρατὰ , εἴτε ἀόρατα . καὶ πάλιν · lia et inuifibilia, Et rurfus f),
Per
67 ) εὖλ. Loco cit. eft εὐλογημένος , καὶ τὴν γῆν. Hæc ad cal ,
68 ) καὶ αὐτὸς -
cem Edit. rom. e Cod . fupplentur , 69 ) τοῖς ἀπὸ Σιδ , Scilicet regi Sodas
mæ , iuxta LXX , vel potius regi vrbis Salem , iuxta Textum hebr ,
70) ὅτι ἐν αὐτῷ κ.τ.λ. Plenius hunc locuin expreffum vide infra , c. 7. Conf.
T. III. p. 478.
e) Gen. 14, 19. b) Ib. verf. 22. c) Hiob. 9,8. d) loh.1, 3. e) Col. 1, 16. f) Hebr. 1, 1.
ETI
396 B. THEODOR
Per ipfum facula fecit Pater . In ὅτι δι᾿ αὐτῷ τῆς αἰῶνας ἐποίησεν ὁ Πατ
Areopago autem concionans fic τής. καὶ ἐπὶ τῇ Αράς δὲ πάγε δημο
dixita
etomnia) ,Deus
quæ qui
in fecit mundum
eofunt, hic, γορῶν, ὅπως ἔφη · ὁ Θεὸς ὁ ποιήσαςτὸν
cali et terra cum fit dominus, κόσμον καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ , ὗτος
non in manufactis templis habi. ἐρανᾶ καὶ γῆς (I ) ὑπάρχων κύριες , ἐκ
tat , nec manibus humanis coli- ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ, ἐδὲ
tur , indigens aliquo , cum iple χειρῶν ἀνθρωπίνων θεραπεύεται 72 )ὡς
det omnibusvitam , et halitum , προσδεόμενός τινος , αὐτὸς διδὲς πᾶσι
et omnia fecitque ex vno ζωὴν καὶ πνοὴν 73 )κατὰ πάντα . ἐποίη
guine omne genus hominum vt
habitet in tota fuperficie terra . σέ τε ἐξ ἑνὸςαίματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώ
EtLyftris ad eos qui facrificare των κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν 74 ) πρόσωπον
volebant, hæc dixit b ) , Εt nos τῆς γῆς , καὶ ἐν Λύτρας δὲ τοῖς θύσαι
mortales fumus fimiles vobis ho- βεληθῶσι ταῦτα ἔφη˙ καὶ ἡμεῖς ὁμοιο-
mines, annuntiantes vobis vtab παθεῖς 75) ὑμῖν ἐσμὲν ἄθρωποι , εὐαγ
his vanis conuertatis vos ad γελιζόμενοι ὑμᾶς ἀπὸ τέτων τῶν μα
Deum viuum , qui fecit calum et ταίων ἐπιτρέφειν ἐπὶ τὸν Θεὸν 76) ζῶν-
ferram , et mare, et omnia qui in
τα, ὃς ἐποίησε τὸν ἐρανὸν καὶ τὴν γῆν ,
eis funt. Et quæ deinceps fequun- καὶ τὴν θάλασσαν , καὶ πάντα τὰ ἐν
tur , eandem habent fententiam .
αὐτοῖς . καὶ τὰ ἑξῆς δὲ τῆς αὐτῆς ἔχει
Verum fuperuacaneum eft dehis
ται διανοίας . ἀλλὰ γὰρ περιτὸν περὶ
amplius dicere ,etmulta ex facra
Scriptura teftimonia producere , τότε μηκύνειν , καὶ πολλὰς παράγειν
cum ii etiam qui apud Græcos μαρτυρίας ἐκ τῆς θείας γραφῆς , καὶ
claruerunt philofophi , Deum τῶν παρ' Ἕλλησιν ἐν Φιλοσοφίᾳ διαπρε
creatorem effe affirmarint. Nan ψάντων τὸν Θεὸν εἶναι φησάντων δη-
et Socrates filius Sophronifci, et μιεργόν. καὶ γὰς ὁ Σωφρονίσκε Σω-
Plato Ariftonis , horumque fuc · κράτης , καὶ ὁ ᾿Αρίςωνος Πλάτων , και
ceffores, aliique adeo plurimi , in οἱ τέτων διάδοχοι, καὶ μέντοι καὶ ἕτεροι
hac fuerunt fententia , creationis. πλείςοι , τῆςδε τῆς δόξης γεγένηνται ,
que anfam Deuin ex fubie &ta ma- καὶ ἐξ ὑποκειμένης δὲ ὕλης ἔφασαν τὸν
teria fumfiffe dixerunt. Ageer- Θεὸν εἰληφέναι τῆς δημιεργίας τὰς
go , in hoc etiam capite ecclefia- ἀφορμάς . Φέρε τοίνυν καν τῷδε τῷ κε ·
fticorum dogmatum praftantiain φαλαίῳ τὴν τῶν ἐκκλησιαςικῶν δογμά
oftendamus . των εὐγένειαν ἐπιδείξωμεν .
DE MATERIA . V. ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ . έ
ergo , vt ex fub-
Imamdicebant cxf ib
condita Ἐκεῖνοι μὲν ἕν , ὡςἔφην, ἐξ ὑποκειμέ
νης ὕλης τὰ πάντα δημιεργηθῆ .
voy
71 ) ὑπ . Κύρ . Inuerfus eft ordo verborum . 72) ως . Def. 1. c. 73) κατά . Rec .
lectio , καὶ τά . 74) πρόσ . Loco cit. præm . τό. 75) ὑμ , ἐσμ . Inuerfus
ordo verborum. 76) ζώντα . Loco cit. præm. τόν.
a) Act. 17, 24 -- 26. b ) Ib . c. 14 , 35 .

ναι φασὶ , καὶ συναΐδιον αὐτὴν τῷ Θεῷ effe dicunt, eamque Deo coæuam
dicentes , Deum eius auctorem
λέγοντες , αἴτιον αὐτῆς τὸν Θεὸν ὀνομά- nomninant
: non tainen malam
ζεσιν. ἐ μὴν αὐτὴν κακὴν ὁρίζονται και illamiuxtaMarcionis et Manetis
τὰ τὴν Μαρκίωνος και το Μάνεντος impietatein definiunt. Βlafphe-
ἀσέβειαν. μεγίςην γὰρ βλασφημίαν νo- miam enim maximam ducunt ,
μίζεσι τὸ φάναι τὸν Θεὸν εἶναι κακῶν Deum malorum opificem * di
ποιητήν . καὶ ἐκεῖνοι μὲν ἴσως ἔχεσι cere. Atque illis quidem fortaf-
fe aliqua danda eft venia, qui nec
συγγνώμην τινά, μήτε προφητικῶν ἐπα · prophetica dicta audierint , nec
κέσαλες λόγων, μήτε τὲς θείες ἀπος- diuinos apoftolos duêtores ha-
λες ποδηγὲς ἐχηκότες , μόνοις δὲ τοῖς buerint , fed folis ratiocinationi-
1 λογισμοῖς τὴν τῶν ὄντων τη ) ἐπιτρέ- bus rerum cognitionem permi-
ψαντες γνῶσιν . ὗτοι δὲ ποίας ἂν τίσειαν ferint. Ηi vero ecquas pro im-
δίκας τῆς ἀσεβείας αξίας , τῶν μὲν θείων pietate dignas dent penas , qui
cum diuina euangelia acceperint,
ἀπολαύσαντες εὐαγγελίων , τὸ δὲ τέ- horum lucen declinarunt, et te
τῶν ἀποδράσαντες φῶς, καὶ τὸ σκότος nebras vefpertilionum more am-
ἀσπασάμενοι ταῖς νυκτερίσι
་ παραπλη- plexi funt ? Oportebat autem il-
σίως ; ἔδει δὲ αὐτὲς τὴν γῆν τῶν Φιλο- los horum faltem philofophorum
σόφων τέτων κρατύναι δόξαν , 78 ) ἐπει. opinionem tenere , quandoqui-
dem aures obturarunt , et diuini
δὴ τὰς ἀκοὰς ἔδυσαν , καὶ τῶν τε θείς Spiritus eloquia audire nolue-
Πνεύματος ἐπακῆσαι λογίων ἐκ ἠθελή- runt, ac materiam quidem intro-
θησάν , καὶ τὴν μὲν ὕλην εἰσαγαγῶν , ducere , fed unalam non vocare .
μὴ πονηρὰν δὲ καλέσαι . καὶ τᾶτο δὲ τῆς Eft autem hoc quoque humnana-
rum rationum imbecillitatis ar-
τῶν ἀνθρωπίνων λογισμῶνἀσθενείας τεκ .
gumentum. Quoniam enim ars
τμήριον , ἐπειδὴ γὰς πᾶσατέχνη παρὰ omnis apud homines fubiecta
ἀνθρώποις ὕλης ὑποκειμένης προσδεῖ materia indiger, et figulina luto ,
ται, καὶ κεραμευτικὴ μὲν πηλῶ , οἰκοδο- et ftructoria lapidibus et lateri
μικὴ δὲ λίθων καὶ πλίνθων, ξύλων δὲ ἡ bus , lignis vero fabrilis , et na-
vium ædificatrix , et lanis texto-
τεκτονικὴ καὶ ναυπηγική , καὶ ἐρίων ή
1
tia , et pellibusfutoria ,et pin-
ὑφαντικὴ , καὶ ἡ σκυλοτομικὴ δὲ δερμά .་ gendi , gypfandique ars colori-
των , καὶ ζωγραφία και γυψοποιητικὴ bus , atque , vt feinel dicam ,ar-
χρωμάτων , καὶ συλλήβδην εἰπεῖν ἑκάτη tes fingulamateria conuenienti ,
τέχνη τῶν προσφόρων ὑλῶν , ὑπέλαβον exittimnarunt ftolidi Deum quo
que fine nareria creare non pof
οἱ ἀνόηλοι καὶ τὸν Θεὸν μὴ δύναθαιὕλης
fe : nec intellexerunt , quantum
av inter Deum et homines fit dise
δίχα δημιεργεῖν, καὶ ἐ συνεῖδον ὅσον ἀν-
θρώπε καὶ Θεῷ τὸ διάφορον , καὶ ὡς crime n , et quod fieri non pos-
fit vt omnia habeat imago
ἐχ οἷόν τε τὴν εἰκόνα πάντα ἔχειν ὅσα quæ archetypum : et quod
τὸ ἀρχέτυπον , καὶ ὅτι ἄνθρωπος μὲν, homo quidem , velut inago ,
ὡς εἰκῶν , ἐξ ὄντων δημιεργῇ , Θεὸς δὲ ex iis quæ exftant creet , Deus
vero tum ex iis quæ exftant ,
καὶ ἐξ ὄντων καὶ ἐκ μὴ ὄντων . καὶ τᾶτο tum ex non exftantibus. Quod
aperte
77 ) ἐπιτρ . Ita lectio Edit. rom. ἐπισρέψαντες emendatur ad calcem libri .
78) ix. In fine Edit. romanæ additur dé.
398 B. THEODORETI
· aperte nos Scriptura facra do- σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν ἡ θεία γραφή .
i cuit. Apoftolus enim ait a) , ὁ μὲν γὰρἀπόςολος φησί πίσει νοῦμεν
Fide intelligimus , aptata effe
fecula verbo Dei, vt ex in . κατηρτίθαι τές αἰῶνας ῥήματι Θεῷ ,
vifibilibus vifibilia fierent . Et εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὰ βλεπόμενα
rurfusb ) , Qui vocar ea quæ γεγονέναι. καὶ πάλιν · ὁ καλῶν τὰ μὴ μή
non funt, tanquam ea quæ funt. ὄντα ὡς ὄντα. ὁ δὲ τὴν κοσμογένειαν
Qui autem mundi ortum con-
συγγράψας σαφῶς ἐδίδαξε , τίνα μὲν ἐκ
fcripfit , aperte docuit , quænam μὴ ὄντων , τίνα δὲ ἐξ ὄντων ἐποίησεν ὁ
ex iis quæ non erant, et quænam
ex iis quæ erant, fecerit creator , δημιεργός , καὶ ὅτι τὸν μὲν ἐρανὸν καὶ
Ac calum quidem et terram , et τὴν γῆν καὶ τὰἄλλα τοιχεῖα ἐκ μὴ ὄν
alia elementa , ex non exftanti των πεποίηκεν . ἐν ἀρχῇ γὰρ , φησὶν ,
bus fecit. In initio enim , in . ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἐρανὸν καὶ τὴν γῆν.
quit c) , fecitDeus cælum et ter-
ram. Et lucem fimiliter ex non καὶ τὸ φῶς δὲ ὡσαύτως ἐκ μὴ ὄντων ἐδη-
exftantibus condidit. Dixit μιέργησεν . εἶπεν , γάρ φησιν , ὁ Θεὸς,
enim, inquit d ) , Deus , fiat lux , Γενηθήτω φῶς, καὶ ἐγένετο φῶς . το δὲ
et faëta eft lux. Firmamentum ςερέωμα ἐκ τῶν ἤδη γεγενημένων παρή .
autein ex iis quæ iam erant, pro γάγει γενηθήτω , γὰρ ἔφη, τερέωμα ἐν
duxit . Fiat , inquite ) , firma-
mentum in medio aquæ , et fa. μέσῳ τῷ ὕδατος , και έξω διαχωρίζον
ciat discrimen inter aquam et ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος . καὶ τὰ
aquam. Semina etiam et plan- σπέρματα δὲ καὶ τὰ φυτὰ ἐκ γῆς βλα-
tas
ex terra germinare iuffit. ςῆσαι προσέταξε , βλαςησάτω γὰρ ,
Gerininet enim ,inquitf ) , terra ἔφη , ἡ γῆ βοτάνην χόρτε , σπείρον
herbam fceni , femninans femen σπέρμα κατὰ γένος , καὶ καθ᾽ ὁμοιότη
fecundum et fecundum
fimilitudinem , et lignum fructi. τα , καὶ ξύλον κάρπιμον ποιῶντα καρ-
ferum ferens fructum , cuius fe. πὸν , δ τὸ σπέρμα αὐτῷ ἐν αὐτῷ καθ᾿
men in ipfo * fecundum fimili . ὁμοιότητα κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς , ἔτω
tudinem , fecundum genus , in καὶ τῶν ἀλόγων ζώων τὰ γένη παρή-
terra.
Sic etiam ratione caren- γαγεν ་ἐκ μὲν τῶν ὑδάτων τὰ ἀεροπό
tium animalium genera produ-
xit . Ex aquis quidemn ea quæ ζα , καὶ τὰ ἐν τοῖς ὕδασι διαιτώμενα ,
per aërem incedunt , et quæ in καὶ τὰ ἀμφίδια προσαγορευόμενα .
aquis degunt , et quæ amphibia ἐξαγαγέτω γὰρ , ἔφη , τὰ ὕδαῖα , ἑρπε
appellantur . Producant enin , τὰ ψυχῶν ζωσῶν , καὶ πετεινὰ 79 ) πε-
ait g) , aquæ reptilia animarum τόμενα κατὰ τὸ ξερέωμα τῷ ἐρανῶ. ἐκ
viaentium , et volucres volantes δὲ τῆς γῆς τὰ τετράποδα καὶ ἑρπετά .
in firmamento cæli. Ex terra
autem quadrupedia et reptilia . ἐξαγαγέτω γαρ , φησὶν , ἡ γῆ ψυ
Producat enim ,inquit b) , terra χὴν 80 ) ζῶσαν , τετράποδα , 81) e-
animam viuentem ,quadrupedia , πετὰ καὶ 82) κτήνη . τὸν δὲ ἄνθρωποι
reptilia et pecora. Hominem vero ἐξ
79) πετ. Loco cit. fequitur ἐπὶ τῆς γῆς, 80) ζῶσι Loco cit. fequitur κατά γέν
vos. δι ) ερπ . Ibid. præm. και . 82 ) κτ. Ibid . θηρία τῆς γῆς κατὰ γένος.
a ) Hebr.t1, 3. b) Romn . 4, 1. c) Gen. i, i. d ) Ib. verf. 3. e) Ib. verf. 6.

f) 1b, verf. 11. g ) Ib . verf . 20. h) lb. verf. 24.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. V. 1399
\
ἐξ ἔντων καὶ μὴ ὄντων ἐποίησε. τὸ μὲν ex iis quæ erant , et iis quæ
γὰρ σῶμα διέπλασε χῶν λαβὼν ἀπὸ non erant , fecit. Corpus enim
formauit ex limo de terra fum-
γῆς , τὴν δὲ ψυχὴν ἐκ μὴ ὄντων ἐδημι- to : animam autem ex non ex-
έργησεν. ὃ γὰρ κατὰ τὸν δυσσεβῆ Μαρ . ftantibus creauit. Neque enim ,
κίωνος λόγον ὁμούσιός ἐξιν ἡ ψυχὴ τῇ vt impius Marcion dicit, con
πεποιηκότος Θεῷ , ἀλλ᾽‫ اد‬ἐκ μὴ ὄντων ἐκλί . fubftantialis eft anima Deo , qui
eam fecit, fed ex non exftantibus
πη . βάτα γὰρ ὅσα ἂν θέλῃ δημιεργ .
3 ἐ γὰρ τοῖς ἤδη γεγενημένοις τῷ ποιητῷ creata eft : facillimeenim creat
quæ vult. Nec enim ex
τὴν δύναμιν προσήκει μετρῶν, πολλά iis quæ iam facta funt , faltoris
πλάσια γὰρ τέτων παραγαγεῖν αὐτῷ potentiammetiri conuenit. Mul-
§ ίδιον . καὶ τῦτο Δαβὶδ ὁ θεσπέσιος το enim plura hisce facile eft ipfi
παρεδήλωσε , πάντα γάρ φησιν , ὅσα producere . Quod diuinus Da-
vid demonftrauit a ) : Omnia
ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν . ἐκ είπεν , enim ,inquit , quæcunque volue-
S
+ Όσα ἴχυσεν , ἀλλ᾽ Ὅσα ηθέλησεν ,ἰσό- sit, Dominus fecit. Non dixit
μετρον γὰρ ἔχει τῇ βελήσει την δύνα . Quacunquepotuit, fed Quæcun-
Habet enim po-
μιν. ὅθεν δ μόνον ἐξ ὄντων, ἀλλὰ καὶ ἐκ que voluerit.
μὴ ὄντων δημιεργεῖ . εἰκότως τονντῶν tentiain voluntati aqualem . Vn .
μη
τῆς ἀληθείας δογμάτων ὁ περὶ τῆς denon folum ex his quæ funt ,
fed ex iis etiam quæ non funt ,
ὕλῆς ἐξελήλαται λόγος . οἱ δὲ τὴν κτί creat. lure ergo ex veritatis
σιν κακίζοντες , καὶ τὴν παναρμόνιον δη- dogmatibusmateria nomen ex-
μιεργίαν ὁ βάλλειν ἐπιχειρῶντες , καὶ trulum eft. Qui autemcreatio-
nem cauillantur, et omni ex par-
τότε χάριν τὸν περὶ τῆς ὕλης ἐπεσά. te aptum opificium calumniari
γοντες λόγον , ἀκεσάτωσαν τῶν θείων conantur , eaque de caufa ma-
βοώντων λογίων · εἶδεν ὁ Θεὸς 83) πάν] α teriæ mentionem inducunt , au-
diant diuina oracula clamantia b),
ὅσα ἐποίησε , καὶ ἰδὲ καλὰ λίαν . ἐδὲν
&δὲν Vidit Deus omnia quæ fecerat ,
γὰρ ὑπὸ τῷ Θεῷ γεγενημένον φύσει και eterant valde bona. Nihil enim
κόν. ἀλλὰ τὸν περὶ τότε λόγον ὕτερον ex iis quæ a Deo facta funt, na- .
tura malum eft. Sedhac de re
ἀναπλύξομεν. τέως δὲ περὶ τῆς τῶν ἀί. poftea differemus. Interim de
ώνων μυθολογίας μικρὰ διεξέλθωμεν . Aeonum fabulis pauca dicamus .
ΠΕΡΙ ΑΙΩΝΩΝ. 5. DE AEONIBVS. VI .
Talentinus , et Secundinus , et
Βαλεντίνος , καὶ Σεκενδρος, καὶ Μάρ Marcus , illorumque fuc
κος , καὶ οἱ ἐκείνων διάδοχοι παμ-
ceffores , Aeonas plurimos crea
πόλλες Αἰῶνας πρεσβυτέρες τῷ Δημιερ · tore antiquiores effe dicunt, quod
γῆ φασιν εἶναι , ἐκ ἐκ τῶν θείων λο- ex diuinis eloquiis non didice-
γίων τῷτο μεμαθηκότες , ἀλλ᾽ αὐτοὶ runt , fed ipfimet fabulas confia-
xerunt. Nec animaduerterunt
τὲς μύθες συμπλάσαντες , και 8
ftolidi,Aeonem (id eft , zuum aut
συνεἶδον οἱ ἐμβρόντητοι , ὡς ως ὁ αἰὼν ἐκ
fecuiuin ) non fubftantiam ali-
ἐσία τίς ἐςιν ὑφετῶσα , ἀλλὰ διάτημά quam fubfiftentem ,fed fpatium
quod-
83 ) πάντα . Loco cit . præum , τά.
α) Ρε. 113, 11. t) Genef. 1, 31.
ETI
400 B. THEODOR
quoddam effe tempus deno- τι χρόνε δηλωτικὸν , ποτὲ μὲν ἀπάρε ,

tans ,aliquando infinitum , cum ὅταν περὶ Θεῷ λέγηται , ποτὲ δὲ τῇ κλί-
de Deo ferno eft , aliquan- 2
do creature commenfuratum , σε συμμέτρε , ἄλλοτε δὲ τῇ ἀνθρωπίνη
* aliquando humanæ vita , * De ζωῇ . περὶ μὲν γὰρ 84 ) ἡμῶν φησὶν ὁ
nobis enim dicit diuinus Da- 2 φωτισμὸν
θεῖος Δαβίδ · ὁ αἰὼν ἡμῶν εἰς
vid a) , Seculuin noftrumn in il- το προσώπε σε . περὶ δὲ τῆς κτίσεως ὁ
luminatione vultus tui. De
creaturisautem Dominus d Κύριος λέγει · ἰδὲ ἐγὼ μεθ᾽ὑμῶν εἰμὶ
citb) , Ecce ego vobiscum fum πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας
omnibus diebus vsque ad con. τῷ αἰῶνος . περὶ δὲ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων πά-
fummationem feculi. Rurfus λιν ὁ μακάριος Δαβίδ · ἀπὸ τῆς αἰῶνες
de Deo vniuerforum idem bea· καὶ ἕως τῷ αἰῶνος σὺ εἶ , ἀντὶ τῇ , ἔτε
tus Dauid c ), A feculo et vsque ἀρχὴν , ἔτε πέρας ἔχεις. καὶ ἐπειδὴ ὁ
in feculum tu es : pro eo quod αλών διάσημά τι δηλοῖ , ἵνα μή τις υπο-
eft , nec principium nec finem
habes. Et quoniam Aeon fpa . λάβῃ ἀνοήτως , μὴ εἶναι πρὸ τῶν αἰώνων
с
tium aliquod fignificat , ne quis τὸν τῶν ὅλων Θεὸν , ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ
ftulte exiftimarer , ante fecula αὐτὸς ἔφη προφήτης˙ εισακέσεται ὁ
non effe Deum vniuerforumn , in Θεὸς , καὶ ταπεινώσει αὐτὲς ὁ ὑπάρ
alio Pfalmo dicit idem prophe-
ta d ), Exaudiet Deus, et humi χων πρὸ τῶν αἰώνων . ἐκῶν ὁ τῶν ὅλων
liabit eos qui eft ante fecula . Θεὸς , ὁ τῶν ἁπάντων δημιεργὸς , ἐ μετὰ
Vniuerforum itaque Deus ,. qui πέντε καὶ τριάκοντα Αἰῶνας ἐν τῷ πά
omnium eft conditor , non poft 9ες ἔφυ τῆς ᾿Αχαμωθ μετὰ τὴν ὀγ
triginta et quinque Aeonas ex δοάδα , καὶ τὴν δεκάδα , καὶ τὴν δωδεκά-
paltioneAchamnoth natus eftpoft δα , καὶ τὴν ᾿Αχαμωθ , καὶ τὸν ὅρον ,
ogdoadem, et denarium , et duo-
denarium , et Achamoth , et ter . καὶ τὸν υἱὸν , καὶ τὸ πνεῦμα ἀλλὰ
i minum , et filium , et fpiritum : πρὸ πάντ ων ἐςὶ τῶν αἰών ων , ὦ τῶν αἰ
fed omnnes æones antecedit , non χρῶν τέτων κατὰ συζυγίαν μεμυθ ολο
hos turpes per copulationem γημένων , ἀλλὰ τῶν πᾶν ὁτιῶν διάσημα
confiitos , fed eos qui quantum . σημαινόντων. διά τα τῦτο καὶ τῶν αἰώ
cunque fpatium fignificant . Pro-
pterea feculorum quoque facto- νων εἶναι ποιητὴν τὸν Πατέρα καὶ τὸν
rem efte Patremn et Filium beq. Υἱὸν ὁ μακάριος εἴρηκε Παῦλες · ἐλά-
tus Paulus dixit. Locutus enim λησε γάς ἡμῖν ἐν Υἱῷ , φησὶν , ὃν 85) ἔ-
eft nobiscum , inquite ) , per θετο κληρονόμον πάντων , δι᾽ ᾧκαὶ τὸς
Filium , quem fecit heredem
omnium , per quem fecit et fecu- αίωνας ἐποίησε . τὸ δὲ ἐποίησεν , ἐκ ἐσίαν
la . Illud autem fecit , non fub . τῶν αἰώνων δηλοῖ, ἀλλ᾿ ὅτι ἐδεὶς τῷ Θεῷ
2
ftantiam feculorum defignat , τῶν ὅλων πρεσβύτερος . καὶ ἐν ἑτέρῳ δὲ
fed quod Deo vniuerforum nul-
lus fit antiquior . Et alio in lo . χωρίῳ φησί˙ τῷ δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων
codicitf ), Regi feculorum im- ἀφθάρτῳ , 85 ) ἀοράτῳ , μόνῳ 87 ) Θεῷ ,

mortali , inuifibili , foli Deo τιμή
84 ) ἡμ . Sic lectio Edit. rom. σφῶν emendatur ad calcem libri. 85) ἔ9 . Vid.
p. 386. Schol. 4.2 . 86 ) dog . Ex Edit. roin . fuppletum . 87 ) Θεῷ. Deeft
σοφῷ , quod l . c. et alibi apudNoftrum præmittitur. Vid. p. 378. Sch . 13.
*)Pf. 89,8. b) Matth. 28, 20, c) Pf. 89, 2. d) Pf. 54, 20. e) Hebr. 1, 1.2. f) 1 Tim. 1, 17.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB . V.
401
τιμὴ καὶ δόξα εἰς τὲς αἰῶνας τῶν αἰώ- honor et gloria in fecula feculo-
νων, ἀμήν. ἐκ ἐνυποτάτες δή τινας e . rum , Amen . Non fubfiftentes
και διδάσκων Αἰῶνας , ἀλλ᾽ αἰώνιον τῷ aliquos Aeonas effe docens , fed
æternum Dei regnum prædicans.
Θεᾶ κηρύτων τὴν βασιλείαν . καὶ πά-
λιν ὁ αὐτὸς ἀπότολος˙ σοφίαν δὲ λα- Εt rurfus idem apoftolus a ) : Sa-
pientiam autem loquimur inter
λῶμεν • ἐν τοῖς τελείοις , σοφίαν δὲ ἐτε perfect
os : fapientiam veronon
"
αἰῶνος τέτε ,ἐδὲ τῶν ἀρχόντων τῷ αἰῶ . feculi huius , neque principum
νος τέτε , τῶν καταργεμένων ·ἀλλὰ λα- huius feculi qui deftruuntur :
fed loquimur Dei fapientiam in
λῆμεν σοφίαν Θεῷ ἐν μυτηρίῳ τὴν ἀπο-
myfterio que abfcondita eft ,
κεκρυμμένην , ἣν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ
quam pradeftinouit Deus ante
τῶν αἰώνων . εἰ δὲ τὸ τῆς οἰκονομίας μυ- fecula . Quodfi difpenfationis
τήριον τῶν αἰώνων , κατὰ τὸν θεῖον ὅρον , myfterium , Aeonibus , vt defi-
niuntfacrelitera , antiquius eft,
πρεσβύτερον , ασεβείας ἐχάτης , τὸν τῶν
extremnæ eft impietatis , vniuerfo-
ὅλων Θεὸν νεώτερον τῶν αἰώνων ἀποκο .
rum Deum Aeonibus iuniorem
λεν. καὶ ὁo προφήτης δὲ Ἡσαΐας βοᾷ · dicere . Sed et Efaias propheta
ὁ Θεὸς ὁ αἰώνιος , ὁ κατασκευάσας τὰ
creauit terminos terra . Εt rur-
ἄκρα τῆς γῆς . καὶ πάλιν , ᾿Απὸ τῷ αἰῶ-
fus c ), A feculo non audiuinus ,
1 νος ἐκ ἠκέσαμεν , ἐδὲ οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν neque oculi noftri viderunt
εἶδον Θεὸν πλήν σε. πρὸ τῶν αἰώνων Deum præter te. Ante fecula
ergo eft Deus , qui vniuerforum
τοίνυν ὁ Θεὸς , ὁ τῶν ὅλων δημιεργός . eft opifex .
ΠΕΡΙ ΑΓΓΕΛΩΝ. 8. DE ANGELIS . VII.
Tes δὲ αγγέλ
ὲς Ελλήν ες , ἔτε
ων ποιητὰ κατὰ
ς καὶ φιλοσ τῶν Angel
τὲς όφες os vero
Deos facimu , nec
s ,nec ficutGre
incorpo ream
θεοποιῶμεν , καὶ εἰς θῆλυ καὶ ἄῤῥεν τὴν * naturam in marem et feminan
ἀσώματον διακρίνομενφύσιν , καὶ μίξεις diftinguiinus , et intemperantes
ἀκολάτες τῶν ἀοράτων κατηγορῶμεν coitus inuifibilium poteftatum
De 1
δυνάμεων. ἐδὲ κατὰ τὲς τῶν αἱρετικῶν criminamur :neque vt hæretico-
μύθοςποιητὰς τῆς κτίσεως οριζόμεθα , rum fabulae
auctor es illosftatuun
defini creatio
t ,mus , neqnis
ue
ἔτε μὴν συναϊδίες εἶναι φαμὲν τῷ τῶν
coæternos Deo vniu erforum eſſe
- ὅλων Θεῷ , τοῖς μὲν γὰρ ἀνθρώποις τὸ
afirmamus Nam hominibus
θῆλυ χρήσιμον διὰ τὴν αὔξησιν τε γέ-
vfui eft femina ad generis incre-
185. τῦτο γὰς προορῶν ὁ τῶν ὅλων mentum . Hoc enim prouidens
Θεὸς , ὅτω τήνδε τὴν φύσιν διέπλασε . Deus vniuerforum , naturam
διὸ δὴ καὶ ταύτην τῷ γένει τὴν εὐλο- hanc fic formauit.
diétione Vnde et bene-
m hanc generi præ buit,
γίαν προσήνεγκεν , επάν · αὐξάνεσθε ,
dicens d ) , Crefcite , et multipli
καὶ πληθύνεσθε , καὶ πληρώσατε τὴν
camini , etreplete terram , et do-
γῆν , καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς . ἐπε mini eius fitis. Quoniam enim
δὴ γὰρ ὁ θάνατος ληίζεται τῶν ἀνθρώ- mors hominum naturam depræ-
datur ,
a) 1 Cor. 2, 6. 7. b) Ef. 40, 28. c) Ib. c. 64, 4. d) Gen, 1, 28.
B. Theod . Tom . IV . Cc
402 B. THEODORETI
datur, et velut meffor quispiam , πων τὴν φύσιν ,καὶ οἷόν τις θερικής,
non
venesfolum fenes:, fed
exfcindit iu- πρεσβύτας μόνον , ἀλλὰ καὶ νέες ἐκτές
etiamiis ne-
natura
ceffario opus habuit, quiterram μνε , ἀναγκαίως ἡ φύσις ἐδῶ τὸ τῶν
colerent , et feminarent, fpicas . γεωργέντων , καὶ σπειρόντων , καὶ ἀντὶ
quealias pro eis quæ fecabantur τεμνομένων ἑτέρες τάχυς ἀντεισαγόν-
fubftituerent, mefforisque ma- των , καὶ νικώνων τῇ

2 γεωργίᾳ τῶ ἀμῶν
nus agricultura vincerent. In . τος τὰς χεῖρας. τῇ. δὲ ἀθανάτῳ φύσει
mortali vero naturæ otiofa eft
περιτὴ τῷ γένες ἡ διαίρεσις . ἔτεγὰρ
fexus diftinatio . Nequeenim αὐξήσεως δέονται μὴ μειέμενοι , ἔτε μία
opushabentincremento quinon
ξεως σωμάτων ἀπηλλαγμένοι. καὶ τε
iimminuuntur, neque coitu , qui .
corporibus funt liberi. Et hoc τε διδάσκαλος ἡ θεία γραφή . ᾿Αγγέ
nos docet fcriptura facra . An λες μὲν γὰρ ἐ δύο κατ᾽ ἀρχὰς καθά
gelos enim non duos ab initio , πες τὲς ἀνθρώπες ἐδημιέργησε μόνες,
( -. ficuthomines , folos creauit, fed ἀλλ᾿ ὅσας ἠθέλησε μυριάδας ἐπήγαγεν .
quotquot voluit myriadas pro- .
duxit. Corruptionis enim ex . ἡ γὰρ φθορᾶς ἐλευθέρα φύσις αὐξή-
pers natura incremento non eget. σεως ἀπροσδεής . οἱ δὲ ἄνθρωποι θνητὸν
Homines vero mortale corpus ἐχηκότες σῶμα, καὶ ὑπὸ τῷ θανάτω τε
fortiti , mortique obnoxii , femi- λέντες , τῷ θήλεος ἀναγκαίως προσδέον-
na prorfus indigent. Nemo
autem eorum qui libidini funt ται. μηδεὶς δὲ τῶν φιληδόνων ἐξαγνοίας
dediti, angelos per ignorantiam τῶν ἀγγέλων ποιησάθω κατηγορίαν ,
accufet , ad maledicentiæ præ ἀφορμὴν λαβὼν εἰς βλασφημίαν τὸ
textum id fumens ,quod fapien- παρὰ τῷ πανσόφε ἱςορηθὲν Μωϋσέως ·
tiffimus Mofes narrata) , quod ὅτι ἰδόντες οἱ 88) υἱοὶ τῷ Θεῷ τὰς θυγα-
videntes filii Dei filias hominum , τέρας τῶν ἀνθρώπων ὅτι καλοί εἰσιν ,
quod effent pulchræ , acceperint
fibi vxores ex ipfis . Extremæ ἔλαβον ἐξ αὐτῶν εἰς γυναῖκας . παρα-
enim eft dementiæ hominum in- πληξίας γὰρ ἐχάτης τὸ τοῖς ἀγγέλοις
continentiam angelis tribuere. προσάψαι τὴν τῶν ἀνθρώπων ακολα-
Duæ enim tunc erant profapia , σίαν . δύο γὰρ ἦν γένη τηνικαῦτα , το
vna Caini , altera Sethi , et Caini το Κάϊν , καὶ τὸ τῷ Σήθ , καὶ τὸ μὲν τὸ
quidem genus maledictum erat , Κάϊν ἐπάρατον ἦν , τὸ δὲ τῷΣὴθ εὐσε
Sethi vero pium et religiofun . δείας ἐπεμέλε ]ο. Ἐνῶς γὰρ ὁ τέτε υἱὸς,
Enos enim b) eius filius fperauit
inuocare nomen Domini Dei. 89) ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυ
Inde qui abhoc genus ducebant, ρίε τε Θε8. ἐντεῦθεν οἱ ἐκ τέτε φύν.
flii Dei appellati, cun genere τες υἱοὶΘε χρηματίζοντες , ἔφυγον τὴν
Caini mifceri refugiebant. Mul. πρὸς τὸ γένος τῷΚάϊν ἐπιμιξίαν . πολ-
tis exactis poft annis , elegantes λῶν δὲ διεληλυθότων ἐτῶν, ἐπιτερπες
et venuftas illorum filias contem · τὰς ἐκείνων θεασάμενοι θυγατέρας οἱ
plati piorum nepotes, vifti funta τῶν εὐσεβῶν ἀπόγονοι, ἡτλήθησαν τῷ
κάλλες ,
88 ) υἱοί. Alii 1. c. legunt ἄγγελοι. Lefionem υἱοὶ Nofter etiam fequitur in

Quæft . 47. in Genefin . 89 ) ἤλπ . Eandem leftionem vide fupra , 1. c.
T.I. p. 59.
a ) Gen. 6, 2. b) 1b . G. 4, 26 .
HARETIC . FABVE . COMPEND . LIB. V. 403
κάλλες , καὶ τὸν πατρῷον παρέβησαν pulchritudine , et legem pater

νόμον , καὶ τὸ πρὸς ἐκείνες ἠσπάσαντο nam transgreffi funt, et cum
eis affinitatein ambierunt. De-
κῆδος . εἶτα ἡ ἐπιμιξία τὴν πονηρίαν inde improbitatem inuexit com-
εισήγαγεν . ὅταν ἦν ἀκέσωμεν τῆς θείας mixtio . * Quando ergo facram *
λεγέσης γραφῆς˙ εἰσῆλθον οἱ υἱοὶ τῷ fcripturam dicentem audieri-
Θεῷ πρὸς τὰς θυγατέρας τῶν ἀνθρώ- mus a), Ingreffi funt filiiDei ad
πων , μὴ τῶν ἀσωμάτων ἀγγέλων καλη . filias hominum , necorporis ex-
pertes angelos accufemus . Ho-
γορῶμεν , ἄνθρωποι γὰρ τὴν παρανο . mines enim iniquitatem illam
μίαν ἐτόλμησαν υἱοὶ Θεῷ προσαγορευό‐ aufi funt , qui filii Dei appella-
μενοι. καὶ ὅτι ταῦθ᾽ ὅτως ἔχει, μάθυς bantur. Quodque hæc ita fe
αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς , ἑτωσὶ λέγων˙ habeant , teftis eft ipfe vniuerfo-
કે μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά με ἐν τοῖς rum Deus , fic dicens b ) , Non
permanebitfpiritus meus in ho
ανθρώποις 90) τέτοις, διὰ τὸ εἶναι αὐ . minibus his, quia caro funt. Et
· τὲς σάρκας , καὶ πάλιν ἱςοριογράφος " rurfus hiftoriæ fcriptore ), Et vie
καὶ εἶδε 9ι) Κύριος τὴν γῆν , καὶ ἦν και dit Dominus terram , et erat cor-
τεφθαρμένη , ὅτι κατέφθειρε πᾶσα rupta : quia omnis caro corru-
σὰρξ τὴν ὁδὸν αὐτῷ perat viain fuam in terra. Et
་ ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ Noscho quoque dixit vniuerfo-
πρὸς τὸν Νῶε δὲ ὁ τῶν ὅλων ἔφηΘεός
rum Deus d ) , Ecce ego difper-
εἰδὲ , ἐγὼ καλαφθείρω 92 )πᾶσαν σάρκα . dam omnem carnem . Et cum
καὶ κελεύσας κατασκευάσαι κιβωτὸν , iulfiffet conftruere arcam , fub .
ἐπήγαγεν · ὅτι σε 93 iunxite) , Quia te inueni iuftum
‫ ) ار‬εὗρον δίκαιον ἐν τῇ
γενεᾷ ταύτῃ . ἐκἂν δὲ ἀγγέλων ἡμας . in generatione hac. Neque ve-
τηκότων ἀνθρώπες ἐκόλασε τῆς δικαιο . ro fi angeli peccaffent , homines
puniiffet iuftitiæ legislator , et
σύνης ὁ νομοθέτης , καὶ ανθρώπες , & hominesnon decem ,et viginti,
· δέκα , καὶ εἴκοσι , καὶ ἑκατὸν , ἀλλὰ μυ et centum , fed myriadas innu-
ριάδας ἀπείρες . ἔτε αὐξήσεως τοίνυν meras. Neque ergo incrementi
ἔτε μίξεως χάριν , δεῖται τὸ θήλεως neque mixtionis gratia feminam
exigit angelorum natura. Mul-
τῶν ἀγγέλων ἡ φύσις . πολλὰς δὲ μυ
tas porro angelorum effe myria-
ριάδας εἶναι ἀγγέλων ἡ θεία διδάσκει das diuinadocet fcriptura. Mil-
γραφή. χίλια , γάρ φησι , χιλιάδες lia enim ,inquit f ), millium mi-
ἢ ἐλατέργεν αὐτῷ , καὶ μύριαι μυριάδες niftrabant ei , et decies millies
παρεισήκεισαν αὐτῷ . λειτεργία δὲ τῶν centena mnillia adfiftebant ei. Mi-
nifterium autem angelorum eft
ἀγγέλων ἡ ὑμνῳδία . περὶ μὲν γὰρ τῶν hymnorun decantatio . De Se
Σεραφὶμ ὁ μακάριός φησιν Ἡσαΐας , raplinis quippe beatus Elias
dicit, quod clamauerint, et dixe-
ὅτι ἐκέκραγον , καὶ ἔλεγον , "Αγιος ,
rints ,Santus, fanetus, fanatus
ἅγιος , ἅγιος , Κύριος Σαβαώθ ' πλήρης DoininusDeusZebaoth : plenum
Cc 2 eft
90) τέτ. Deeft εἰς τὸν αἰῶνα , quod 1. c. fequitur . 91) Κύρ . Lococit. addittar
2
ὁ Θεός. 92 ) πᾶπ. σ. Hæc ex verf.17. l . c. defumta funt. 93 ) εὗg . Loco cit.
eft dev. Ibid . poft δίκαιον fequitur ἐναντίον μου,
* ) Gen. 6 , 4. b) 1bid . verf. 3. e ) 1bid . verfia d } 1b. verf. 13.17. e) Ibid .

e. 7, I.: f) Dan. 7,10, g) Εl. 6, 3.
B. THEODORETI
404
eft calum et terra gloria 94 )ὁ ἐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτῇ .
eins.
xit diuinusEzechiel, autem
De Cherubinisquod di- περὶ δὲ τῶν Χερεβὶμὁ θεῖος εἶπεν Ἐζε
audi.
veritcumdicerenta ) ,Celebra . κιήλ , ως ἤκεσε λεγόντων , Εὐλογημένη
ta fit gloriaDomini e loco fuo . ή δόξα Κυρίε ἐκ τῷ τόπε 95) αὐτῆς .
Non folum autem hymnos de- & μόνον δὲ ὑμνῶσιν, ἀλλὰ καὶ τοῖς θείαις
cantant, fed diuinis etiam difpen- οἰκονομίαις διακονῶσι. καὶ τῦτο ἡμᾶς ὁ
fationibus miniftrant. Et hoc πάνσοφος ἐδίδαξε Παῦλος , εἰπών · ἐχὶ
fapientiffimus Paulus nos docuit,
dicensb) , Nonneomnesfunt πάντες εἰσὶ λειτεργικὰ πνεύματα εἰς
adminiftratorii fpiritus , in mimi. διακονίαν ἀποτελλόμενα διὰ τὸς μέλη
fterium miffi propter eos qui he. λοντας κληρονομῶν σωτηρίαν; καὶ αὐ
reditaturi funt falutem ? Ipfe τὸς δὲ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐαγγε
quoque Dominus dixit in facris λίοις ἔφη · ὁρᾶτε μὴ καταφρονήσητε
euangeliis c ) ,. Videte , ne con- ἑνὸς τῶν μικρῶν 96 ) τέτων τῶν ἐλαχί
temnatis vnum ex his pufillis vel
minimis qui credunt in me, ςων τῶν πιςευόντων εἰς ἐμέ . ἀμὴν γὰρ
Amen enim dico vobis , angelos λέγω ὑμῖν , καθ᾽ ἡμέραν οἱ ἄγγελοι αὖ-
eorum femper videre faciemPa· τῶν ὁρῶσι τὸ πρόσωπον τῷ Πατρός με ,
tris mei qui in cælis eft. Diui- τῷ ἐν ἐρανοῖς . ὁ δὲ θεσπέσιος Δανιὴλ ὁ
nus vero principes
gentium Daniel prophe taefte
dixit , etiam
ali προφήτης , καὶ ἐθνῶν ἄρχοντας εἶναι
quos. Immo vero non ipfe, fed λέγει τινάς. μᾶλλον δὲ ἐκ αὐτὸς, ἀλλ᾿
angelus qui cum eo loquebatur . 97 ) ἐκείνῳ προσδιαλεγόμενος ἄγγελος .
Reftitit enim mihi , inquita ) , 98 ) ἔφη , γάρ φησιν , ἐξεναντίας με ὁ
princeps Perfarum . Meminit ἄρχων Περσῶν. μέμνηται δὲ 99) τῷ ἄς-
etiam
adiecit ,principis Græcorum , et χοντος τῶν Ἑλλήνων, καὶ προστέθηκεν,
tuliffe pronullum alium libertate
Iudaorum opem ei ὡς ἐδεὶς ἕτερος αὐτῷ συνέπραξεν ὑπὲρ
apudDeum intercedenti,præter τῆς Ἰεδαίων ἐλευθερίας πρεσβευομέν

( ῳ
Μιχαὴλὁ ἄρχων
* Michaëlem * principem eorum . πρὸς τὸν Θεὸν , εἰ μὴ
Magnus quoque Mofes in Can · αὐτῶν . καὶ ὁ μέγας δὲ Μωϋσῆς ἐν τῇ
tico aite ), Quando diuidebat Al ᾠδῇ ἔφη · ὅτε διεμέριζεν ὁ Ὕψισος ἔθνη,
term too ) ὃςδιέσπειρεν υἱὲς Αδάμ , ἔζησεν
bat filiosAdam ,conftituit
nos gentium fecundum nume . ὅρια ἐθνῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων Θεῷ2.
rum angelorum Dei. Exhis au- τεκμηριοῖ δὲ καὶ ταῦτα , καὶ τὰ ἐν τῷ
tem ,et ex iis quæ a Daniele, quæ. Δανιὴλ εἰρημένα , καὶ τὰ ὑπὸ τὸ Κυρίε
quea Domino dieta funt, colligi λεχθέντα , τινὰς μὲν τῶν ἀγγέλων
tur,et angelos quosdam gentibus ἐθνῶν προτατεύειν, τινὰς δὲ ἑνὸς ἑκάτε
præeffe , et quibusdam fingulo- τῶν
94 ) ὃ -γῆ . Vid . fupra , T. II . p . 208. 95) αΰτ . Supra , T. II . p. 702. leg.

αὐτῇ. 96) τέτο Edit. rom. » , fed ad calcem refcribi iubetur τέτων . Sic
quoquedeinde τ* Πατρὸς ἡμῶν mutatur in τῇ Πατρός με. Magna efth . 1.
varietas lectionis. Vid. etiam T. II. p. 1262. 97) ix. Edit. rom . pram. 6.
98) * sn . Supra , T. II. p. 1261. εἷςήκει. 99) τ . Edit. rom . pram. και
100) s. Supra, T. II. p. 1262. leg. ús.
a) Ezech. 3, 12. b) Hebr. 1, 14. ) Matth. 18, 10. d) Dan. 10, 13. e) Deut. 32, 8.
HÆRETIC. FABVL, COMPEND. LIB. V. 405
τῶν ἀνθρώπων πεπιςεῦθαι τὴν ἐπιμέ . rum hominum creditam cu-

2, ram effe , ne eos lædant damno-
λεων , ὥστε μὴ σίνεθαι αὐτὲς καὶ πη- veafficiant infefti damones. Fa
-
μαίνειν τὲς ἀλάτορας δαίμονας. πεποι· dios autem effe ab vntuerforum
ῆσθαι δὲ ὑπὸ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων τες αγ · Deo angelos , credimus ,fic enim
edotti fumus . Pfalmifta enim
ε γέλες πιτεύομεν , ὅτω γὰρ ἐδιδάχθη-
μεν. ὁ μὲν γὰρ ὑμνοποιὸς Δαβίδ , ὑμνῆ . Dauid , cum angelos et caleftes
σαι παρεγγυήσας τοῖς ἀγγέλοις καὶ poteftates ad Deum laudandum
ipfe
τοῖς ἐπερανίαις δυνάμεσι τὸν τῶν ὅλων excitaffet, fubiunxita ), Quia
dixit , et facti funt , ipfe manda-
Θεὸν , ἐπήγαγεν , Ὅτι αὐτὸς εἶπε και vit, et creati funt. Et rurfus b),
ἐγενήθησαν , αὐτὸς ἐνετάλατο , καὶ་ ἐκλί- Qui facit angelos fuos fpiritus ,
θήσαν . καὶ πάλιν ὁ ποιῶν τὲς ἀγ. et miniftros fuos flammam ignis .
· γέλες αὐτῷ πνεύματα , καὶ τὲς λείες . Tres autem pueri Deum in for-
nace celebrantes, creaturam qui-
γὸς αὑτῷ 1) πυρὸς φλόγα . οἱ δὲ τρεις dem omnem ad laudum focieta-
παῖδες ἐν τῇ καμίνῳ τὸν Θεὸν εὐλογῶν tem vocarunt, primos autem
τες , πᾶσαν μὲν τὴν κτίσιν εἰς κοινωνίαν omniumn angelos . Sic vero fe
κ τῆς ὑμνῳδίας ἐκάλεσαν, πρώτες δὲ τὸς habet laudationis exordiumc) :
ἀγγέλες . ἔχει δὲ ὅτως τὸ τῆς ὑμνῳ- Benedicite omnia opera Domi-
· δίας προοίμιον · εὐλογεῖτε 2 )πάντα τὰ ni Domino , laudate , et valde
exaltate eum in fecula . Dein-
Σ᾽ ἔργα Κυρίε τὸν Κύριον˙ ὑμνεῖτε , καὶ de protinus fubiungunt a ) , Be-
· ὑπερυψᾶτε αὐτὸν εἰς τὲς αἰῶνας , ετ᾿ nedicite angeli Domini Domi-
εὐθὺς ἐπισυνάπτεσιν˙ εὐλογᾶτε ἄγγε- no , docentes , divinorum ope-
λα Κυρίg τὸν Κύριον˙ διδάσκοντες , ὡς rum partem quoque ipfos effe .
μέρος καὶ ὗτοι τῶν θείων ἔργων εἰσίν. ὁ Sed diuinus apoftolus hoc aper-
tius nos docuit . Chrifti enim
δὲθεῖος ἀπότολος τῦτο σαφέςερον ἡμᾶς tela Donini noftri
mentionem
· ἐξεπαίδευσε. τῷ γὰρ Κυρίε ἡμῶν Ἰησ& cum feciffet , fubiunxite ), Quo-
Χριτᾷ μνημονεύσας , ἐπήγαγεν , 3 ) Ὅτι niam in ipfo condita funt vni-
ἐν αὐτῷ ἐκτίθη πάντα τὰ ἐν ἐρανοῖς verfa in caliset in terra , vifi-
καὶ τὰ ἐπὶ γῆς, εἴτε ὁρατὰ , εἴτε ἀόρα · bilia et inuifibilia . Et iis quæ
cernuntur , tanquam manife-
τα καὶ ὡς δῆλα καταλιπὼν τὰ ὁρώμε·
fis, prætermiftis , ordines in-
να , τῶν ἀοράτων λέγει τὰ τάγματα˙ vifibilium recenfet : Siue throni,
εἴτε θρόνοι , εἴτε κυριότητες , ὔτε ἀρ- fiue dominationes , fiue principa-
χα , εἴτε ἐξεσίαι , πάντα δι᾽ αὐτῷ καὶ tus , fiue poteftates : omnia per
ipfum et in ipfum creata funt.
εἰς αὐτὸν ἔκτιςαι. ταῦτα καὶ περὶ τῶν Hæc etiam de angelisfentire di-
ἀγγέλων φρονῶν ἐδιδάχθημεν . dicimus.
Cc 3 DE
1) πυρ . φλ . Supra , T.1. p.1333 . leg. πῦρ φλέγον . 2 ) πάντα . Vid . fupra , Τ . 11 .
p. 1123. Sch. 48. 3) ῞Οτι κ .τ . λ. Satis diuerfæ funt huius loci lectiones apud
Noftrum. Vid fupra, p. 395. Sch. 70.
« ) Pf. 148 , 5. b ) Pf. 103, 4. 1c ) Dani 3, 57. (apud Νoftrum .) a ) 15. verf. 58 .
e ) Coloff. 1, 16.
406 B. THEODORETI
DE DIABOLO ET ΠΕΡΙ 4 ) ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ ΚΑΙ

DAEMONIBVS , VIII, ΤΩΝ ΔΑΙΜΟΝΩΝ.
iabolum autem , et qui illi ὸν δὲ διάβολον καὶ τὲς ὑπ᾽ ἐκείνῳ

b
Diafubfunt demones , non vt Tov
τελῶντας δαίμονας , κατὰ τῆς
Marcion , et Cerdon , et Manes fa-
bulantur,non factos dicimus. Si Μαρκίωνος, καὶ Κέρδωνος, καὶ τὲς Μά
enim nonfunt facti,honorequo . νεντος μύθος , ἐκ ἀγενήτες είναι φα
que funt æquales cum vniuerfo . μέν , εἰ γὰρ ἀγένητοι, ὁμότιμοι ἄρα
rum Deo, Quodfi vero honore τῷ τῶν ὅλων Θεῷ · εἰ δὲ ὁμότιμοι , δη .
illi funt aquales , pares etiam λον ὅτι καὶ ἰσοδύναμαι · εἰ δὲ ἰσοδύνα-
haud dubie funt poteftate . At
μοι , πῶς ὑπὸ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων
‫ار‬
fi pares funt poteftate , quomo.
creatos f ) δημιεργηθῆναι φαμέν; πῶς γὰρ
dicinus illos ? quoinodo enim κολαθείεν ἐνδίκως οἱ τοιαύτην φύσιν
iufte punirentur , qui talem ab ἐξ ἀρχῆς εἰληχότες ; ὅτι δὲ κολασθή .
* initio naturam fortiti funt ? σονται, διαρξήδην εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἐξ
Quodenim puniendi fint,aperte εὐωνύμων · πορεύεσθε ἀπ᾿ἐμὲ οἱ κατη
diéturus eft Dominus iis qui ραμένοι εἰς τὸ πῦς τὸ αἰώνιον ,τὸ ἡτο
erunt a finiftrisa ) , Difcedite a 2
meanaledicti in ignem eternum , μασμένον τῷ διαβόλῳ , καὶ τοῖς ἀγγέ‐
qui paratus eft diabalo , et ange- λοις αὐτῇ. τῦτο δὲ καὶ αὐτοὶ σαφῶς οἱ
lis eius. Hoc vero ipfi quoque δαίμονες ἴσασιν . ὅθεν ἐζόων , Τί ἡμῖν καὶ
dæmones certo fciunt. Vnde σοὶ Υἱὲ Θεğ 5) τε Ὑψίςε ; ἦλθες πρὸ
clamaban ), Qui ettibi, καιρᾶ βασανίσαι ἡμᾶς ; καὶ πάλιν, Ος

Fili Dei taltiff imi ?dnobis
venifti ante
tempus torquere nos ? Et rur- κίζω 6 ) σε , μή με βασανίσης , ὅτι μὲν ἐν
fus c) , Adiuro te , ne me tor κολασθήσονται , σαφῶς ἐδιδάχθημεν .
queas. Quod igitur penas da- σκοπήσωμεν δὲ λοιπὸν , εἰ δικαίως τέτο
turi fint, aperte didicimus . *De πείσοντα φύσιν τοιαύτην παρὰ τῷ πε
ι
inceps confideremus , an hoc iu- ‫اد‬
fte paffuri fint , qui talem natu- ποιηκότος δεξάμενοι , πῶς δ᾽ ἂν ἀγαθὸς
ram a creatore fortiti funt. εἰκότως κληθείη τῆς κακίας ὁ ποιητὴς ,
Quomodo autem bonus iure vo . πῶς δὲ δίκαιος ὁ φύσιν κολάζων ἀγα-
caretur auctor vitii ? quomodo θόν τι δράσαι μὴ δυναμένην , ἀλλὰ τοῖς
iuftus , naturam puniens , que πεπεδημένην δεσμοῖς; ἀλλὰ
boni agere nihil poteft , fed vitii τῆς κακίας ;
vinculis eft adftriata ? Atqui iu- δίκαιον ἴσμεν τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, καὶ δια
ftum effe fcimus Deum vniuer- καιοσύνης πηγήν · ἔκεναδίκως κολάσει
forum , et fontem iuftitia :non τὲς δαίμονας , καὶ τὸν ἐκείνων ἡγέμενεν .
ergo iniufte dæmonas punier , et
illorum ducem . Et bonorum καὶ ἀγαθῶν ἐπιτάμεθα δημιεργὸν τὸν
conditorem fcimusbonumDeum ἀγαθὸν Θεὸν παρὰ τῶν εὖ φρονέντων
ab omnibus redte fentientibus ἅπάντων ὀνομαζόμενον . ἔκεν ἐδημιές
appellari, Non igitur creauit
naturam , quæ nihil boni poffet γησε φύσιν , δράσαι μὲν ἐδὲν ἀγαθὸν
δυνατ
4 ) τῇ διαβ . καί , Def. in Indice, p . 375. †) δημ . Aut h . 1. κολαθῆναι, aut
deinde πῶς τε καὶ κολασθεῖεν , legendumn eft, 5) τῇ Ὑψ , Def, fupra , c. 1 ,
6 )' σε Deeft τὸν Θεόν.
4) Matth. 25, 41. *) Ib. c. 8, 29. e) Marc, 5, 7-
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB. V. 407
η δυναμένην , κακίαν δὲ μόνην παρὰ γνώ- facere, folum autem vitium inui-
ὠδίνεσαν . εἰ δὲ μήτε φύσιν πονηράν ta pareret. Quodfivero nec ma-
lam naturam creauit Deus, fiqui-
ἐδημιέργησεν ὁ Θεὸς, ἀγαθῶν γάρ ἐσιν dem bonorum ,vt bonus , eft
ὡς ἀγαθὸς ποιητής , μήτε ἀδίκως και conditor ,nec iniufte punire fufti-
et iuſtitiæ
λάζειν ἀνέχεται , δίκαιος γάρ ἐςι καὶ δι ner : iuftus enim eft ,
καιοσύνης νομοθέτης , 7) κολάζει δὲ τὸν legislator , punit autem diabo-
· διάβολον καὶ τῆς ὑπ᾽ ἐκείνῳ τελῶντας , Ium , et illi fubditos , voluntate
vtique nalus eft diabolus , et qui
γνώμη ἄρα πονηρὸς ὁ διάβολος καὶ οἱ
eius funt partium. Sicut enim
τῆς ἐκείνεσυμμορίας , ὥσπερ γὰρ τὸν hominem bonum ab initio bo- 1
ἄνθρωπον ἀγαθὸν ἐξ ἀρχῆς 8 ) ἀγαθὸς nus creauit Deus , libero autem
ἐδημιέργησεν ὁ Θεὸς,αὖθαιρέτῳ તδὲ γνώ- mentis arbitrio,incorruptam alii
μη oi
οἱ μὲν ἐφύλαξαν ἀκήρατον ἣν ἔλα . quam acceperant feruarunt na-
6ον φύσιν · οἱ δὲ ἐπὶ τὸ χῶρον ἀπέκλι · turam , alii in peius declinarunt,
ναν , καὶ τὸς θείες χαρακτῆρας διέ- et diuinos charaêteres corrupe-
-- runt , atque ex diuinis belluinog
φθέραν, καὶ τὲς θεοειδες θηριώδεις
ἀπέφηναν · ὅτως ὁ διάβολος καὶ τῶν fecerunt :fic diabolus et demo-
δαιμόνων τὸ ξίφος σὺν τοῖς ἄλλοις ἀσω- nuin caterua , cum aliis incorpo-
reis conditi , illorum quidem er-
μάτοις γενόμενοι , τὴν μὲν ἐκείνων περὶ Deum Dominum beneuolen-
τὸν Δεσπότην Θεὸν ἐν ἐζήλωσαν εὔ- iam emulatinon funt, fed faftus
νοιαν , τὸ δὲ τῷ τύφε καὶ τῆς ἀλαζο- et arrogantiæ morbo correpti, in
νείας εἰσδεξάμενοι πάθος, ἐπὶ τὸ χῶρον deterius conuerfi funt , et priori
ἐτράπησαν , καὶ τῆς προτέρας ἐξέπεσον forte exciderunt . Quod decla-
.
λήξεως . καὶ τῦτο δεδήλωκεν ὁ θεῖος rauit diuinus apoftolus , deepi-
λήξεως. fcopali ordinatione legem fe-
ἀπότολος, περὶ τῆς ἐπισκοπικῆς χειρο rens a), Non neophytum , ne in
τονίας νομοθετῶν · μὴ νεόφυτον , ἵνα μὴ fuperbiam elatus in iudicium in-
τυφωθεὶς εἰςκρῖμα ἐμπέσῃ τῷ διαβόλε . cidat diaboli. His enim verbis
διὰ2 γὰρ τῶνδε τῶν2 λόγων αινίττεται, ὡς innuit , quod diabolo labendi
τῆς ἐκπτώσεως τῷ διαβόλῳ τύφος ἐγέ- caufa fuerit fuperbia . Ephefiis
νετο πρόξενος . καὶ Ἐφεσίοις δὲ γράφων, vero fcribens , oftendit quod
παρεδήλωσεν 9) ὡς πρὶν ἐπὶ τὸ χῶρον priusquam in deterius conuerte-
τραπῆναι, τὴν τῇ αέρος οἰκονομίαν ἐπε. retur , credita ei fuerit aëris ad-
ininiftratio . Secundum princi-
πίςευτο . κατὰ τὸν ἄρχοντα , γάς pem , inquitb ), poteftatis atris ,
φησι, τῆς ἐξεσίας τῇ ἀέρος, το πνεύμα . fpiritus , qui *nunc operatur in
τος τῷ νῦν ἐνεργῶντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆς filiis difidentia . A priori au-
ἀπειθείας . τῆς δὲ προέρας τάξεως ἐκ- tem ordine lapfus, miniftros ha-
πεσων, ὑπεργὲς ἔχει τὲς ἀντιλέγοντας bet eos qui Deo contradicunt,
τῷ Θεῷ· καὶ ὁ Κύριος δὲ ἐν τοῖς ἱεροῖς Et Dominus in facris euange-
εὐαγγελίας ἔφη · 1Ο ) εἶδον τὸν Σατανᾶν liis dixitc) , Videbam Satanam
Cc 4 ficut
7) κολ . Edit. rom . κατάξει. 8) αγ. Editrom .ἀγαθόν . 9 ) ως ἐπεπίςευτο.

Ita lectio corrupta Edit. rom. emendata eft ad calcem libri. 1ο ) εἶδ. Loco
cit. leg . ἐθεώρεν .
a) 1 Tim. 3, 6. b) Ephef. 2, 2. c) Luc. 10, 18.
408 B. THEODORETI
ficut fulgur de cælo cadentem . ὡς ἀτραπὴν 11 ) πεσόντα ἐκ τῇ ἐρανε .

Et alioin loco a ), Ille , inquit , καὶ ἐν ἑτέρῳ χωρίω , Ἐκεῖνος , φησίν, ἀν
homicida erat ab initio , et in ve-
ritate non fecit. Hoc vero de. θρωποκτόνος ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς , καὶ ἐν τῇ
monftrat, quod a veritate auer. ἀληθείᾳ & χ ἕτηκε . τῦτο δὲ παραδηλοῖς
fus , veritati contraria elegerit. ὡς τῆς ἀληθείας ἐκτραπείς , τἀναντία
Beatiquoque propheta Elaias et τῇ ἀληθείᾳ προείλετο . καὶ ci οἱ μακάριοι
Ezechiel fimilibus vfifunt anig . δὲ προφῆται Ἡσαΐας καὶ Ἰεζεκιὴλ πα-
rnatibus . Hoc enim fignificat
b) , Super aftra ponam fo . ραπλησίοις αινίγμασι κέχρηνται . τῦτο
illud
liummeum ,et erofimilis Altif γὰρ σημαίνει τὸ , Ἐπάνω τῶν ἄτρων
fimo , et comprehendam orbem θήσ
~ ω τὸν θρόνον με , καὶ ἔσομαι ὅμοιες
terræ tanquam nidum, et tan- τῷ Ὑψίσῳ , καὶ καταλήψομαι τὴν οἰ
quam derelifta oua tollem .Εt κειμένην ὡς νοσσιάν, καὶ ὡς καταλελειμ
Ezechiel per principem Tyriapo : μένα καὶ
aa ἀρῶ . καὶ ὁ Ἰεζεκιὴλ διὰ τὸ
ftatam principem defignat , qui
illi operarus eft . Sic autem di. ἄρχοντος Τύρε τὸν ἀποξάτην ἄρχονται
cit : Hæc dicit dominus Ado . αινίττεται τὸν ἐνεργήσαντα ἐκείνῳ . λέ
nai c) , Tu fignaculum fimilitu- γε δὲ ὅτως τάδε λέγει Κύριος Αδωναΐ
dinis ,plenus fapientia , etcoro- σὺ 12 ) ἐκσφράγισμα ὁμοιώσεως, πλήξης
na pulchritudinis , et in deliciis σοφίας , καὶ ςέφανος κάλλες , καὶ ἐντῇ
paradifi Dei fuifti , omnem laph τρυφῆ τε παραδείσε τῷ Θεῷ ἐγενήθης ,
cum
lapidum : fpecies enumeraffet , πάντα 13 ) λίθον ἐνδέδυσαι . εἶτα τῶν λί
fubiunxit a ), A quo diecondi. 9ων ἀπαριθμήσας τὰ εἴδη , ἐπήγαγεν
tus es cum Cherubinis, inundus ἀφ᾿ ἧς ἡμέρας κατεσκευάσθης μετὰ τῷ
yaDeo ,93 in tabernaculo habi · Χερεζεμ κεχρισμένος 14 ) »παρὰ Θε8 ,
tante , et pofui te in monte fan-
&
to Dei. Genitus es in medio τῷ κατασκηνῶντος , καὶ ἔθηκά σε ἐν ὄρε
ögen
lapidum ignitorum , ambulafti ἁγίῳ Θεğ . ἐγεννήθης ἐν μέσῳ λίθων που
irreprehenfibilis in diebus tuis , είνων , ἐπορεύθης ἄμωμος σὺ ἐν ταῖς
ex quo creatus es, donec inuen- ἡμέραις σε , ἀφ᾿ ἧς ἡμέρας ἐκτίθης σὺ
tæ funt iniquitates in te. Mul . ἕως 8 εὑρέθη τὰ ἀδικήματα ἐν σοί. ἀπὸ
ritudiné enim circumcurfationis γὰρ πλήθες περιδρομῆς σε , ἔπλησας
tuæ impleuifti promptuaria tua
iniqu es. , A
ratusitate et mont
peccantiDei
e , etdedu
vulnxit τα ταμε
e. και ία σε
15) ἐτρα ἀνομίας. , καὶ
υματ ίδης ἀπὸ ἥμαρ
ὄροςτες
τῷ,
te Cherubim adumbrans ex me. Θεğ κατήγαγε σε τὸ Χερεδεμ τὸ συ-

dio lapidum ignitorum . Exal- σκιάζον ἐκ μέσε λίθων πυρίνων . ὑψώθη
tatum eft cor tuum ob pulchri. ἡ καρδία σε ἐπὶ τῷ κάλλει σε . διεφθά
tudinem tuam , Corrupta eft ที
fcientia tua cum pulchritudi . en ἡ ἐπιςήμη σε μετὰ τῷ κάλλες σε .
ne tua. Propter multitudi- διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν σε , ἐπὶ
mem peccatorum tuorum in
τὴν
11) πεσ . Ibid. poft τῷ ἐρ . ponitur. 12) ἐκσφρ. Supra , T. II. p. 913. εἶ ἀπό
σφράγισμα . 13 ) λίθον. Supra 1. c. leg. λίθον τίμιον . Ad eundem locum
vid. reliqua iam notata. 14 ) παρὰ Θε. Hæc fupplenda fuerunt , vt fenfus
conftaret. Eadem verba leguntur fupra , 1. c. 19) έτρ. Huic voci adden-
dum-fuit Pun & tum, quod in Edit. priori ad fequens * * adfcriptum erat.
a) Ioh. 8, 44. b) Ef. 14, 13. 14. coll. c. 10, 14. c) Ez. 28, 12. 13,
d) Ib. verf. 14 -- 18.
HERETIC . FABVL . COMPEND . LIB. V. 409
τὴν γῆν ἔῤῥιψάσε , ἐναντίον βασιλέων aduerfa-

terram proieci te
. vt
ἔδωκά σε 16) παραδειγματισθῆναι,διὰ rium regibus dedi te
traducereris
τὸ πλῆθος τῶν ἀνομιῶν σε , καὶ τῶν dinem . Propter multitu-
iniquitatum tuarum
ἀδικῶν τῆς ἐμπορίας σε , ἐβεβήλωσα et iniuftitiarum negotiationis
•
ἁγιασμόν σε . ἐξάγω πῦρ ἐν μέσῳ σε tue , profanaui fanatificationem
τέτο καταφάγεται σε . 17) ὗτος ὁ προ- tuam, educo ignem in medio tuis
φητικὸς λόγος ἔδειξε τὸν διάξολον ἐξ hic te deuorat. Hac propheta
ἀρχῆς μὲν ἀγαθὸν γεγενημένον , ἐκδ . verba oftendunt ab initio qui-
dem bonum factum fuiffe dia-
σίως δὲ τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον ξοπὴν εἰσδε·
bolum , fed fponte fua eum in
ξάμενον, ταῖς δὲ κακομηχανίαις τὴν πο- deterius ruiffe , improbisque
νηρίαν αὐξήσαντα . τὴν γὰρ περιδρο . adtionibus malitiam auxiffe .
μὴν , καὶ τὴν ἐμπορίαν , τὰς τῆς πονη . Circumcurfationem enim et nego-
ρίας ἐπινοίας ἐκάλεσε. τέτον παρεδειγ . tiationem ,improbitatis cogitatio-
nes vocauit. Hunc traduxit ,
μάτισεν , ἐλέγξας αὐτῇ τὴν ἀσθένειαν , eius imbecillitatem patefaciens ,
καὶ πατεθαι ὑπὸ τῶν πάλαι προσκυ- et ab iis quiolim adorabant con.
culcari iuffit. Eius enim vox
νέντων ἐκέλευσεν . αὐτῷ γὰρ ἐπὶ φωνή˙ H «) , Ecce dedi vobis potefta-
18 ) ἰδὲ δέδωκα ὑμῖν ἐξεσίαν πατεν ἐπά- tem calcandi fuper ferpentes et
νω ὄφεων καὶ σκορπίων , καὶ ἐπὶ πᾶσαν fcorpiones , et fuper omnem vir-
τὴν δύναμιν τῷ ἐχθρῶ . καὶ ἄλλα δὲ tutem inimici. Sed et alia plu
rima inuenire * licet , ex quibus
πάμπολλα ἐςὶν εὑρεῖν , δι᾿ ὧν ξάδιον μα-
facile fit intelligere , quod diabo-
θῶν ὡς ἀγαθὸς δημιεργηθεὶς ὁ διάβο- lus bonus creatus fit , volens au-
tem ad vitium deflexerit. Suf-
λος, ἑκὼν εἰς πονηρίαν ἀπέκλινεν , ἀρκεῖ
fciunt autemminæ ipfi intenta-
δὲ καὶ ἡ ἀπειληθεῖσα κόλασις αὐτῷ tæ fupplicii , vt improbitatem
δεῖξαι τὸ τῆς κακίας αὐθαίρετον. fponte fua illum elegiffe often-

dant. Iufti enim Dei proprium
γὰρ ἐξὶν ἴδιον δικαίε Θεῷ , κολάσαι τὸν
non eft ,eum punire qui necef-
ἀνάγκῃ γενόμενον πονηρόν . fitate malus fit .
1
ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ . 0'. DE HOMINE. IX .
[ominem vero formatum di-
Tov de γε
Τὸνδέ ye ἄνθρω πονrδιαπλ
avJewze adivo
danασθῆν αι,
φαμὲν, ὑπ᾽ ἀγγέλων τινῶν κα · Heimus , non ab angelisqui
τὰ τῆς Βασιλίδε καὶ Κηρίνθε μύθος , busdam docent
fabulæ , vt Bafilidis
, nequeet Cerinthi
ab Ial-
ἐδὲ ὑπὸ τῷ Ἰαλδαβαώθ κατὰ τὴν τῶν dabaoth iuxta Sethianorum
2
Σηθιανῶν ἐμφροντησίαν , ἐδέ γε ὑπὸ τῇ ftupiditatem , neque a Sacla ,
Σακλᾶ κατὰ τὴν τῇ Μάνεντος παρα- vt Manetis vult amentia : fed
πληξίαν ἀλλ᾽ ὑπὸ τῆς θείας καὶ πανα- a diuina et fanétiffima Trini
γίας Τριάδος τῆς πάντα τεκτηναμένης , tate qua omnia fabricata eft.
Ces Audi-
16 ) παραδ . Deerat Punctum in Edit. priori. - 17) έτος κ. τ.λ. Pluribus hanc
Allegoriam perfequutus eft Nofter , T. II. loc. cit. 18) ἰδὲ κ.τ.λ. Loco
cit . leg . ἰδὲ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξεα · τῷ πατεῖν κ. τ. λ.
a ) Luc. 19, 19 .
B. THEODORETI
410
Audiuimus enim fcripturam di ἠκέσαμεν γὰρ τῆς θείας λεγέσηςγρα

vinam dicentein , quod dixerit φῆς , ὡς ὁ τῶν ὅλων ἔφη Θεὸς , Ποιήσως
vniuerforum Deus a), Faciamus μεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾽
hominem ad imaginem et fimili.
tudinem noftram . Confona au- ὁμοίωσιν ἡμετέραν, συνῳδα δὲ καὶ ὁ μα
tein dixit etiamn beatus Dauid b ), κάριος ἔφη Δαβίδ · αἱ χερές σε , γάρ φη-
Manus enim tue , inquit , fece . σιν, ἐποίησάν με ,καὶἔπλασάν με˙ συνέ-
runt me , et formarunt me : do- τισόν με, καὶ μαθήσομαι τὰς ἐνολάς σε .
ce me , et difcam mandara tua . 19 ) χείρας τε Θεῦ νοῦμεν, ὦ σωματικὰ
Manus porro Dei intelligimus ,
τινὰ μόρια , ἀλλὰ τὴν δημιεργικὴν αὐτῶ
non corporales aliquas partes ,
fed creatricem eius potentiam . δύναμιν . ὃ γὰρ σύνθετος ἡ ἀσώματος
Non enim compofita eft natura καὶ ἀπερίγραφος φύσις κατὰ τὴν
incorporea et incircunfcripta , 20 ) Αὐδαίς φρενοβλάβειαν , ἀλλ᾽ ἁπλῆ
iuxta Audai delirium , fed fim-
भव्यं ἀνεδεος καὶ ἀχημάτισες, καὶ περι-
plex,, etfornæque
pers et figuræ ns
omnia comprehende ex-, ληπτικὴ τῶν ὅλων. ἀκέοντες τοίνυν τῆς
Cum itaquemofaicam hiftoriam μωσαϊκῆς ἑτορίας διηγεμένης , ὅτι ἔλα-
narrantem audimus c ), Deum e δεν ὁ Θεὸς χῶν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἔπλα-
terra limum fumfiffe ,hominem- σε τὸν ἄνθρωπον , τὴν τὸ γράμματος
que formafle , litteræ fenfum in- ἐπιζητῶμεν διάνοιαν , καὶ νοῦμεν , ἣν ἔχει
quirimus erga διαφερόντως περὶτὴν ἀνθρωπείαν φύσ
verforum ,intelligimu
etinfignem
naturaDei vni-
ms huma-
. Hoc σιν διάθεσιν ὁ τῶν ὅλων Θεός, τέτο
nam
enimaffectum
magnus propheta fignif . γὰρ ὁ μέγας προφήτης δηλῶν , τἄλλα
cans , alia quidem verbo feciffe μὲν ἀπε λόγῳ πεποιηκέναι τὸν τῶν ὅλων
dicitDeum vniuerforum , homi- Θεὸν , τὸν δὲ ἄνθρωπον , ταῖς χερσὶ δια-
nein autem fuis formaffe mani. πλᾶσαι. ἔτε δὲ ἐν ἐκείνοις ῥῆμα νοῦμεν
bus. Neque vero verbum in il . τὸ πρόσταγμα, ἀλλὰ βέλημάτε καὶ θέ-
lis præceptum intelligimus , fed λημα · ἔτε ἐνταῦθα χειρῶν ἐργασίαν
folam voluntatein : neque hic τῷ σώματος τὴν διάπλασιν , ἀλλὰ τὴν
corporis formationem manuum πλείονα περὶ τὸ ποίημα τῦτο διάθεσιν,
operationem , fed maiorem ergo ὥσπερ γὰρ νῦν βεληθέντος αὐτῷ τὸ
hoc opus affectionem . Sicut
enim nunc ipfo volente foetus in ἔμβρυον ἐν τῇ μήτρα δημιεργεῖται , καὶ
ἡ φύσις τοῖς ἐξ ἀρχῆς παρ᾽ αὐτῇ τε
vterocreatur , et ab eo pofitis θεσιν ὅροις ακολεθε , ὅτως τότε ἀν
ab initio legibusnatura obfequi θρώπινον ἐκ τῆς γῆς ἐθελήσαντος αὐ
ex ter-.
ra corpus ipfo volente compa · τῷ συνεπάγῃ σῶμα , καὶ ὁ πηλὸς ἐγένε-
dtum eft , et limus caro factus , το σαρξ , καὶ αἷμα , καὶ δέρμα , καὶ πι
etfanguis , et cutis , et adeps , et μελή , καὶ νεῦρα , καὶ φλέβες , καὶ ἀξη-
nerui , et venæ , et arteriæ , et ρίαι , καὶ ἐγκέφαλος , καὶ μυελός, καὶ
cerebrum , et medulla , et offium τὰ τῶν ὀςῶν ὑπεράσματα , καὶ τῶν
fuftentacula , et oculorum tuni- ὀφθαλμῶν οἱ χιτῶνες , καὶ τῆς γλήνης
ca , et pupilla nitor, et aurium fle . ή καθαρότης , καὶ τῶν ἀκοῶν οἱ ἑλικες-
δεῖς
19 ) χεῖρ . Edit. rom. addit δέ. 20 ) Αύδ. Ibid. Αὐδέκ .

Gen. 1, 26. b) Pf. 118, 73. e ) Gen. 2, 70
HERETIC. FABVL, COMPEND . LIB . V. 411
*
δεῖς πόροι, καὶ τῶν ὀδμῶν ἡ ἀντίληψις, xuofi meatus , et odorum ap *
καὶ τὸ λογικὸν τῷ κύματος ὄργανον , ἐν prehenfio , et orisad loquendum
organum , in quo dentes chor
ὦ οἱ μὲν ὀδόντες τῶν χορδῶν πληρῶσι
darum vfum praftant , lingua
τὴν χρείαν , .ἡ δὲ γλῶτα μιμᾶται τὸ pleatrum imitatur ,mens verd
πλήκτρον , ὁ δὲ νὲς τὴν τὸ μεσικῶ δε- dextram mufici. Sed quis pro
ξιάν. ἀλλὰ τίς γὰρ ἱκανὸς ἀξίως θαυ- dignitate fatis mitari poffit vita
μάσαι τὴν τῷ ζωτικέ τότε ζώε διά- praditi animalis formationem ?
πλασιν ; ἣν πολλοὶ μὲν καὶ ἄλλοι δια- quam et alii quidem multi ca-
lumniari conantur , in primis
βάλλειν ἐπιχειρῶσιν , εχ ἥκιτα δὲ οἱ τῷ
τε autem Manetis fucceffores . Vn-
Μάνεντος διάδοχοι, ᾗ δὴ χάριν, ἐε τὸν de hoc formafle dicunt non
Θεὸν τῦτο διαπλᾶσαι φασὶν , ἀλλὰ τὸν Deum , fed Saclam principem
Græcorum vero fa-
Σακλᾶν , τῆς ὕλης τὸν ἄρχοντα . Ἑλλή . materiæ .
νὼν δὲ οἱ σοφοὶ, Σωκράτης , καὶ Ἱππο- pientes Socrates , Hippocrates ,
et Plato , et Xenophon , et Ari-
κράτης,καὶ Πλάτων, καὶΞενοφῶν , καὶ Roteles, etGalenus , et alii innu-
᾿Αριτοτέλης , καὶ Γαληνός , και μυρίοι merabiles , humani corporis
ἕτεροι, ὑπεράγανται μὲν τὴν τῇ ἄνθρω . aptain compofitionem fufpi
πίνε σώματος ἁρμονίαν , θαυμάζεσι δὲ ciunt , et fingulorum membro-
ἑκάτε μορίες τὴν χρείαν , καὶ ὁμολογg . rum vfun admirantur , fatentur-
que inferiorem effe laudantis
σιν ἡτ] ᾶσθαι τὸν ἐπαινῶντα λόγον τῆς tionem præclari vniuerforumora- ar-
ἐν τῷδε τῷ ζώῳ θεωρεμένης τε τῶν tificis fapientia , quæ inhoc ani-
ὅλωναριςοτέχνες σοφίας , τοσέτῳ κρατ · mali cernitur . Tanto infandis
τες τῶν δυσωνύμων αἱρετικῶν , οἱ μήτε hæreticis meliores fuerunt ii ,
προφητικὴν δεξάμενοι γεωργίαν , μήτε qui neque propheticam agricul
turam fufceperant , neque apofito-
ἀποτολικῆς ἀπολαύσαντες ποδηγίας , licam inftitutionem ducem ha-
τῷ λογισμῷ δὲ μόνῳ τὴν τῶν θείων ἐπι- buerant , fed foli ratiocinationi
τρέψαντες γνῶσιν . καὶ ταῦτα φημί, diuinarum rerum cognitionem
permiferant. Quæ quidem non
ἐχ ὑπὲρ τῆς πολυθές πλάνης τῶν καὶ ἐδ dico , vt ab errore multorum
λεμένων φιλοσόφων ἀπολογέμενος, ἀλ- deorum philofophos qui dicun-
tur defendam , fed vt oftendam ,
λὰ δεικνὺς τὰς ἐπὶ τῇ Χριςῷ προσηγο-
eos qui de Chrifti appellatione
βίᾳ σεμνυνομένες , 8μόνων τῶν Φιλοσό, gloriantur , non folum philofd-
φων, ἀλλὰ καὶ τῶν δαιμόνων δυσσεβεσέ. phis , fed eriam damonibus ma-
ρες . τί γὰρ ἀνοσιώτερον τέτων , οἳ πᾶν his
gis impios effe. Quid enim
impium magis, qui ex re quali-
ὁτιῶν ἀφορμὴν ποιῶνται τῆς κατὰ τῷ bet blafphemiæ occafionem ca-
Δημιεργῇ βλασφημίας ; ἡμᾶς δὲ ἐπὶ piuntaduerfus Creatorem ?Nog
πᾶσιν ὑμνῶν ἐδιδάχθημεν · ἐ μόνον ἐπὶ vero in omnibus laudare didici-
mus, non in iis inodo quæ iu-
τοῖς δοκῶσι τερπνοῖς, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῖς
3 cunda videntur , fed in iis etiam
νομιζομένοις ἀνιαρτῖς , ἀλλ᾿ ἔπω περὶ τέ- quæ acerba putantur . Sed non-
τε διαληπτέον · τὴν γὰρ τῆς συντά , dum de his tractandum eft :
compofitionis conuenientiam
ξεως ἁρμονίαν προσήκει φυλάξαι τὸν feruere oportet orationem no
· λόγον , φαμὲν τοίνυν , απὸ μὲν τῶν τεστ ftram . Dicinus ergo ex qua-
tuor
ORETI
412 B. THEOD
tuorelementis formatum effe cor- σάρων 5υχείων διαπλασθῆναι τὸ σῶμα .

pus. Habetenim ab igne calidita / ἔχει γὰρ ἀπὸ μὲν τῇ πυρὸς τὴν θερα
tem, ab aëre frigiditatem , a terra
ficcitatem , ab aqua humidita . μότητα , ἀπὸ δὲ τῇ αέρος τὴν ψυχρό.
tem. Animnam autem fim . τητα , τὴν ξηρότητα δὲ ἀπὸ τῆς γῆς ,
plicem effe dicimus, et ratione καὶ ἐκ τῷ ὕδαῖος τὴν ὑγρότητα . τὴν δὲ
præditam , et immortalem , non ψυχὴν , ἁπλῆν εἶναι φαμὲν καὶ λογια
tainen ante corpus exiftere . Py· τὴν καὶ αἰθάνατον, εἰ μὴν προϋπάρχειν
thagoras enim , et Plato , et Plo- τῷ σώματος . 21 ) Πυθαγόρας μὲν γὰρ
tinus, et qui illius funt feltz , καὶ Πλάτων, καὶ Πλωτῖνος , બે
καὶ વર્ષ
οἱ τῆς
cum immortales effe animas con-
fiteantur , ante corpora exiftere ἐκείνε συμμορίας, ἀθανάτες εἶναι συνο
illas dixerunt , et agmen quafi μολογήσαντες τὰς ψυχὰς , προϋπάρ
effe innumerabilium animarum , χειν ταύτας ἔφασαν τῶν σωμάτων , καὶ
et in corpora mitti eas quæ pec . δῆμον εἶναι τινὰ ψυχῶν ἀναρίθμων ,
cant , vt tali purgatæ difciplina , καὶ τὰς πλημμελέσας εἰς σώματα και
in proprium locum reuertantur , ταπέμπεθαι , ὥστε τῇ τοιάδε καθαρ-
quæ vero etiam in corporibus θείσας παιδεία , πάλιν ἐπανελθεν εἰς
iniquam vitam duxerint , in ani-
maliaratione carentia demitti: τὸν ἴδιον χῶρον, τὰς δὲ καν τοῖς σώμασι
eosquidem qui ainari et virulen . παράνομον βίον ἀσπασαμένας , εἰς τὰ
ti fuerint , in reptilia , rapaces ἄλογα καταπέμπεθαι ζῶα · τὲς μὲν
vero in lupos, audaces in leones, πικρές , καὶἰζόλες, εἰς ἑρπετα , τὰς δὲ
in vulpes fraudulentos : et ine-
αρπακτικὲς εἰς λυκες , τὲς δὲ θρασεῖς
ptas smodi fabulas confit
xere . huiu
Peripateticos autem aiunt εἰς λέοντας , εἰς ἀλώπεκας δὲ τὲς δολε-
etiam immortalitatem animarum ρές ' καὶ τοιέτες ληρώδεις τινὰς ἀνέ
fcriptis fuis tollere. Doëtifimi πλασαν μύθος. τὲς δὲ Περιπατητικές
vero medici bonam corporis tem . φασι καὶ τὴν ἀθανασίαν τῶν ψυχῶν
peraturam animam appellarunt , ἀφαιρεῖσθαι τῷ λόγῳ . οἱ δὲ σοφώτατοι
ex affectionibus quæ corpori ac τῶν ἰατρῶν, τὴν τῷ σώματος εὐκρασίαν
cidunt , comitiali videlicet mor-
ψυχὴν προσηγόρευσαν , ἐκ τῶν συμβαι
bo ,apoplexia ,et phrenefi , opi.
nionem hanc depromentes. Quia νέντων τῷ σώματι παθημάτων , ἐπιλη
enim affectionum iftarum vna. ψίας φημὶ, καὶ ἀποπληξίας , καὶ Φρε
quæque rationemlædit, eamque νίτιδος , ταύτην ειληφότες τὴν δόξαν.
exhaurit , ideo animam exiftima ἐπειδὴ γὰρ τῶνδε
2 τῶν παθημάτων ἕκα
runt bonam effe corporis tem- 5ον λωβᾶται τῷ λογικῷ , καὶ φρῶδον τε
peraturam . Οportebat autem το ποιεῖ ,ὑπέλαβον τῷ σώματος τὴν εὖ-
illos confiderare , eum quoque κρασίαν εἶναι ψυχήν . ἔδει δὲ αὐτὲς συν-
quilyra canit , fi lyranon reête ιδεῖν , ὡς καὶ ὁ λυρῳδὸς , τῆς λύρας ἐκ
aptata fit, artem fuam non often . εὖ ήσκημένης , τὴν οἰκείαν ἐκ ἐπιδείκνυ-
dere. Nam fi vel nimis inten- σιν ἐπιςήμην . ὑπερταθεῖσαι γὰρ αἱ
fæ fint chordæ , vel remiffe , χορδαὶ , καὶ μέντοι καὶ χαλαραὶ γινό-
concentum impediunt . Quodfi μενοι , τὴν ἁρμονίαν λυμαίνονται. εἰ δὲ
G
21 ) Πυθαγ . κ . τ. λ. Antiquiorum Philofophorum de anima fententias pluri-

bus expofitas vide infra , in libro de cur. Græc. affect . Sermone V.
HÆRETIC, FABVL. COMPEND. LIB. V. 413
καὶ διατμηθῶσί τινες , ἀργὸν παντελῶς distectæ aliquæ fuerint , penitus

τὸν μεσικὸν ἀποφαίνεσι. τῦτο καὶ ἐπὶ otiofum reddunt muficum . Hoc
αὐλῶν ἐςὶν ἰδῶν, καὶ ἐπὶ ἄλλων ὀργάνων . ipfum in tibiis videre eft , et in
ὅτως σκάφος διάβροχον , ἢ παρὰ τὸν ba madefaëta , vel præter artis
λόγον κατεσκευασμένον τῆς τέχνης , rationemconftruéta , gubernato-
πημαίνει τε κυβερνήτε τὴν τέχνην. και ris artem euertit. Et equi clau-
ἵπποι χωλεύοντες , ἢ φύσει βραδες , dicantes , vel natura tardi, aut
καὶ μέντοι τῶν ἁρμάτων τὰ πάθη , τοῖς curruum etiam vitia , aurigæ of
ficiunt. Sic et animam nonnul-
ἡνιόχεις λυμαίνεται . ὅτω δῆτα καὶ τὴν iæ corporumaffectiones rationis
ψυχὴν ἔνια τῶν σωματικῶν παθημά- operationem exferere non finunt.
των ἐκ ἐὰ δεῖξαι τῇ λογικὲ τὴν ἐνέρ- Sed fi in lingua fuerit affectio ,
γειαν . ἀλλὰ ἐν μὲν τῇ γλώτῃ γενομένες fermo inhibetur : fi in -oculis ,
τῇ πάθες , ὁ λόγος ἐπέχεται, ἐν δὲ τοῖς videndi facultas per membrum
.
ὀφθαλμοῖς τῆς ὀπτικῆς ἐνεργείας ἡ δύ . non amplius procedit. Quodfi
ναμις ἐκέτι διὰ τῷ μορίῳ χωρεῖ. 1 εἰ δὲ in meningem membranam mor-
τῇ μήνιγγε προσπέσοι τὸ νόσημα , σίνε- bus incubuerit, vaporum fucco-
ται μὲν τὸν ἐγκέφαλον ἡ τῶν ἀτμῶν tumquemalignitas cerebrum lg-
་
καὶ τῶν χυμῶν μοχθηρία , ὑπὸ δὲ τέ . dit, et his obrutum animæ ope-
rationem non recipit : fed fimile
των περικλυζόμενος , εκ δέχεται τῆς ψυ- fubmerfocuipiam , qui pedes
eft
χῆς τὴν ἐνέργειαν , ἀλλ᾽ ἔοικεν ὑποβρυ
et manus et reliqua membra te-
χίῳ τινὶ γενομένῳ , καὶ ὡς ἔτυχε καὶ mere mouet . Non eft igitur
wi χερας κινῶντι και πόδας , καὶ τὰ ἄλλα
bona corporis temperatura ani-
τῷ σώματος μόρια . ἐ τοίνυν ἐσία τῆς mæ fubftantia , fed in bona cor-
ψυχῆς ἡ τῷ σώματος εὐκρασία , ἀλλ᾽ ἐν poris temperatura fapientiam
τῇ τῇ σώματος εὐκρασία τῆς ψυχῆς ἡ fuam oftendit animæ fubftantia .
ἐσία δείκνυσι τὴν οἰκείαν σοφίαν . ὗτοι Hi ergo in hanc abfurdam opi- \
μὲν ἦν εἰς ταύτην τὴν ἀλογίαν ἐξέπε · nionem lapfi funt. Impii vero
σον . οἱ 22) δὲ δυσσεβεῖς αἱρετικοί , Καρ- hæretici , Carpocrates ,et Epipha-
ποκράτης , καὶ Ἐπιφάνης , καὶ Πρόδιο nes , et Prodicus , et Caiani, et
κος , καὶ Καϊανοὶ, καὶ ᾿Αντιτάκται , καὶ Antita &tæ , et Eutychita , longe
23) Εὐτυχίται, πολὺ τέτων ἀνοσιώτερον his abfurdiores nugas amplexi
ἐκτήσαντοφλήναφον. ἔφασαν γὰρ εἰς funt. Dixerunt enim, ideo in
σώματα καταπέμπεθαι τὰς ψυχὰς , corpora mitti animas, vt omnem
ὥστε πᾶσαν ἐν τέτοις ἀκολασίαν καὶ in his incontinentiam et ini-
παρανομίαν ἐργασαμένας , τὸς κοσμο: quitatem exercentes , impieta-
ποιὲς ἀγγέλως θεραπεῦσαι τοῖς τῆς tis ftudiis mundi * creatores
Ecclefia au
ἀσεβείας ἐπιτηδεύμασιν . ἡ δὲ ἐκκλησία , angelos colant.
5 τοῖς θείοις πειθομένη λόγοις , τὸν μὲν tem, diuinis verbis obtemperans,
horum
22) δέ . Def in Edit. rom . vna cum Pundto quod ad ἐξέπεσον præcedit.
23) Εὐτυχ. Ita ex Edit. romana emendanda fuit le& tio Ευχίται, quam ex-
1. Vide
* prefferat Sirmondus . Legi etiam poffet Εὐτυχηταί iuxta h. 1. G.1 .
Cotelerium 1.c . T.III. p.640.
1
TI
DORE
414 B. THEO
horum doctrinam fummope : τέτων διαφερόντως μυσάτζεται λόγον, καὶ

re dereftatur , et aliorumn quo: ἀποτρέφεται δὲ καὶ τῶν ἄλλων τὲς μύ-
que fabulas auerfatur : diui-
næ vero fcripturæ fidem præ . θες˙ τῇ δὲ θεία πειθομένη γραφῇ λέ-
bens , animam dicit vna cum yes, τὴν ψυχὴνσυνδημιεργείται τῷ σώ-
corpore creari , non quæ εκ ex ματι , ἐκ ἐκ τῆς ὕλης τῷ σπέρματος
femninis materia caufam habeat ἔχεσαν τῆς δημιεργίας 24 )„ τὰς α
creationis
luntate pot, fed quæ auftoris
corporis vo-
exiftat for Φορμάς , ἀλλὰ τῇ βελήσει τε ποιητές
mationem . Etenim diuiniti. μετὰ τὴν τῷ σώματος συνισαμένην διά
mus Mofes , prius Adami forina- πλασιν . καὶ γὰρ ὁ θειότατος Μωϋσῆς
tum effe corpus dixit , deinde πρότερον ἔφησε τῷ ᾿Αδὰμ διαπλαθῆ
animam a Deo infpiratam a ) . ναι τὸ σῶμα , εθ᾽ ὅτως ἐμφυσῆσαι τὸν
Sumfitenim Deus linum de ter- Θεὸν τὴν ψυχήν. ἔλαβε γὰρ ὁ Θεὸς χεν
ra , et formnauit hominem , et χῶν
infpirauit in faciemn eius fpiri απο τῆς γῆς , καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον ,
tumn vitæ , et faftuseft honioani. καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωποναὐτῷ
ma viuens . Infpirationem por- πνοὴν ζωῆς , καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς
το illam non diuinæ fubftantiæ ψυχὴν ζῶσαν. ἐκεῖνο δὲ τὸ ἐμφύσημα ,
partem aliquam fuifle dicimus , 8 μέρος τι τῆς θείας ἐσίας φαμὲν ,κα
iuxta Cerdonis et Marcionis in- τὰ τὴν Κέρδωνες καὶ Μαρκίωνος λύτζαν
faniam : fed animæ naturam hoc
verbofignificari dicimus , quod ἀλλὰ τῆς ψυχῆς τὴν φύσιν διὰ τότε
fcilicetanimafpiritus fit ratione σημαίνεθαι λέγομεν , ὅτι πνεῦμα ἐςὶν ἡ
præditus et intelligens. Idem ψυχή , λογικόν τε καὶ νοερόν. 25 ) καν
etiam rurfus propheta inlegibus τοῖς νόμοις δὲ πάλιν ὁ αὐτὸς προφήτης
manifeftius nos docuit , prius σαφέτερον ἡμᾶς ἐδίδαξεν , ὡς πρότερον
quiden formari corpus , dein-
de fic animam infundi. De τὸ σῶμα διαμορφῆται, εἶθ᾽ ὕτωςἐμφύε
eo enim qui prægnantem per. τε τὴν ἐγκύμο-
ται ἡ ψυχή . περὶ γὰρ τῷ
cuffit loquens b ) , Si egreffus , in- να τετυπτηκότος ἔφη , 26 ) ἐὰν ἐξέλθῃ
quit , fueritformnatus fœtus , red- ἐξεικονισμένον τὸ ἔμβρυον , ἀποτίσει
det oculum pro oculo , dentem ὀφθαλμὸν αντὶ ὀφθαλμέ , ὀδόντα ἀντὶ
pro dente , et quæ fequuntur . ὀδόντος, καὶ τὰ ἑξῆς . ἐὰν δὲ μὴ ἐξέλθῃ
Sin autem non formatus exierit,
multabitur. Hac ratione do . ἐξεικονισμένον , ἐπιζήμιον ἔσαι˙ ταύτῃ δι
cens, id quod formatum fit, ani- δάσκων , ὡς τὸ μὲν διαμεμορφωμένον
.
matum effe , quod non formna . ἔμψυχον , τὸ δὲ μὴ μορφωθὲν ἄψυχον .
tum autem , inanimatum . Sed καὶ ὁ πανεύφημος δὲ Ἰὼβ ὕτως ἔφη
et celeberrimus Iobus Domi,
num fic affitus eft c) , Με πρὸς τὸν Κύριον˙ 27 ) μνήθητι ὅτι πρ
mento te lutum me formas . λόν με ἔπλασας , εἰς δὲ γῆν με πάλιν
1
* fe , et interram me rurfus con- ' ἀποτρέφεις . ἢ ἐχὶ ὡς γάλα με ἤμελ-
vertis. Nonne ficut lac mulfifti ξας ,
24 ) τάς. Εx Edit. rom. fuppletum . 25) καν τοῖς κ . τ . λ. Eodem argumenta

Nofter vtitur in Sermone quinto de cur. Græc. affe &t . 26 ) ἐὰν κ.τ.λ. Vid.
1.1. p. 156. Quæft .48. in Exedum . 27 ) μνήθητι κ.τ.λ. Alias lectiones vi-
de infra , in Libro de cur. Græc. aff . 1. c.
a) Gen. 2, 7. b) Exod . 21, 22 - 24. c) Iob. 10, 9 -- 1fa

HÆRETIC.. FABVL. COMPEND. LIB. V. 415
πξας , ἔπηξας δέ με ἶσα τυρῷ ; δέρμα me , et velut cafeum me co.

καὶκρέας με ἐνέδυσας , ὀςέοις δὲ καὶ νεύ- agulafti ? Pelleet carne in-
duiftime , offibus et nervis
ροις ἐναράς με . και δείξας διὰ τέτων compegifti me. Et cum his
προτέραν τῷ σώματος τὴν διάπλασιν , verbis priorem corporis forma
ἕτως τὴν περὶ τῆς ψυχώσεως προστέ- tionem oftendiffet,animationis
θεκεν ὑμνῳδίαν . ζωὴν , γάρ φησί, καὶ laudationen hanc adiecit. Vi
ἔλεον ἔθε παρ᾽ ἐμοί. μέμνηται. δὲ καὶ tam enim , inquit a ),. et miferi-
cordiam apud me pofuifti. Me-
τῆς μετὰ ταῦτα κηδεμονίας · ἡ δὲ ἐπι· minit autem etiam cura , quam
σκοπή σε ἐφύλατ ]έ με τὸ πνεῦμα . & pofthæc gerit : Speculatio autem
τα κηρύτζα τὸ τῷ Θεῷ παντοδύναμον˙ tua cuftodinit fpiritum meum .
ταῦτα ἔχων ἐν 28 ) σεαυτῷ , οἶδα ὅτι Deinde prædicat Dei otnnipo-
πάντα δύνασαι , ἀδυνατῇ δέ σοι ἐδέν. tentiam b ) : Hæc habens in te
iplo, fcio quod omnia poffis , et
Τοῖς δὲ τῷ χρόνῳ πρεσβείες τὸ σῶμα nihil fit tibi impoffibile . Tem-
τετίμηκεν ὁ Θεὸς , τὴν ἰσότητα πρυτα- poris autem prærogatiua Deus
νεύων. ἐπειδὴ γὰρ ἀθάνατον ἐποίησε corpus honorauit,vt æqualitatem
conciliaret. Namn quia imninor-
τὴν ψυχὴν , τὸ δὲ σῶμα θνητὸν, ἀπένα- talem creauit animam , corpus
με τῷ σώματι τὰ τῷ χρίνε προνόμια , vero mortale, temporis prærogg-
ἵνα ἡ ψυχὴ μὴ μεγαλαυχῇ κατὰ τέ . tiuam corpori attribuit , ne ani
1 ma infulentius in * corpus fe
τε , καὶ κατὰ τὴν φύσιν , καὶ κατὰ efferret, fi etnatura et tempore
τὸν χρόνον πλεονεκτᾶσα . fuperior effet .
ΠΕΡΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ. 1. DE PROVIDENTIA. X.

anc ecclefia de anima et
ἡ
· Ταύτην ἡἐκκλησία περὶ ψυχῆς καὶ Η corpore e diuinis eloquiis
σώματος παρὰ τῶν θείων λογίων didicit opinionem . Non folum
ἐδιδάχθη τὴν δόξαν. ἐ μένον δὲ δημιερ autem creatorem nouit vniuer-
γὸν οἶδε τὸν τῶν ὅλων Θεὸν , ἀλλὰ καὶ forum Deum , verum etiam cu-
κηδεμόνα καὶ πρύτανιν , καὶ κυβερνήτην ratorem , et adminiftratoremn ,
τῶν ὅλων. τῶν γὰρ ἄγαν ἀτοπωλάτων, gubernatoremnque vniuerforum ,
Abfurdiffimum enim foret, creaf-
πεποιηκέναι μὲν αὐτὸν τὰ σύμπαντα fe quidem
illum omnia dicere ,
λέγειν , ὦ διὰ χρείαν οἰκείαν , ἀλλὰ μό. non ob vllam vtilitatem fuam ,
την Φιλανθρωπίαν , ἀμελῶν δὲ ὧν ἐποίη- fed ob folam benignitatem , eos
rum autem quæ fecit nullam
σε , καὶ περιορᾶν τὴν κτίσιν , οἷόν τι σκά . curam gerere , et creaturam
φος ανερμάτισόν τε καὶ ἀκυβέρνητον negligere , velut cymbam ali-
ὑπὸ τῶν ἐναντίων ανέμων τῇδε κακεῖσε quam fine clauo et guber
natore a contrariis ventis huc
ἐπεμπόμενον , καὶ σκοπέλοις καὶ 29) ξά .
illucque impulfam , fcopulisque
χεσι προσρηγνύμενον . 30 ) μυσατλέμεθα et rupibus illifan . Exfecramnur
enim
28 ) σεαυτῷ . Edit. prior habebat ἑαυτῷ . 2 ?) ῥάχεσι. Ita legendum effe vide.
tur. Sirm. βράχεσι . Sic quoque Ed . rom. 30 ) μυσαττ . κατ. λ. Ad hung
locum conf. initium Serm . VI, de cur. Græc. adfe &t .
a) lob. 10, 12. 6 ) Ib . verf . 13. 1
ETI
O DOR
416 B. THE
enim impium Diagoram , ab- γὰρ τῶν περὶ Διαγόραν τὸ ἄθεον , βδε
horremus etiam ab Epicuro , λιτόμεθα δὲ καὶ τὸν Ἐπίκερον , εἶναι
qui Deum quidem effe con-
čedit , fed hunc in feipfum con- μὲν Θεὸν συγχωρῶντα , τῦτον δὲ 31 ) ἐ-
verfum ait ,nihil eorum fen . πετράφθαι πρὸς ἑαυτὸν λέγοντα , καὶ
tire quæ in rebus creatis fiunt. μηδενὸς τῶν ἐν τῇ κτίσει γινομένων αἰ
Et Ariftotelis quoque prouiden- θάνεσθαι. καὶ τῆς ᾿Αριςοτέλες δὲ προ-
tiam reprehendimus , qui limi νοίας κατηγορεμεν . ὅρον γὰρ αὐτῇ
tem illi lunam conftituit , duo- ‫ اد‬τέ
rum altero, vel impotentiam eius θεικε τὴν σελήνην , δυοῖν θάτερον,ἢ ἀδυ
νομίαν αὐτῆς, ἢ ท ὄκνον κατηγορῶν. ἢ
accufans , vel focordiam . Aut
enim potentiam non habet vni. γὰρ ἐκ ἔχει δύναμιν πρὸς
‫ اد‬τὴν τῶν ὅλων
verforumcura fufficientem , aut ἐπιμέλειανἐξαρτᾶσαν,
2 ἢ δυναμένη , ὀκν8 .
cum habeat , per focordiam res
σα δὲ τὰ καθ᾿ ἡμᾶς ἀκυβέρνητα καλ
noftras fine gubernatione reli-
1 λέλοιπεν . ἀλλ᾿ ἑκάτερον βλασφημίας
quit. Sed vtrumque plenum eft
blafphemia . Qui enim vel mi. μεσόν. ὁ γὰρ καὶ τὰ σμικρότατα τῆς
nimas creationis partes condere κτίσεως μόρια δημιεργῆσαι θελήσας‫ او‬,
voluit,impotens qui vocari que. πῶς ἂν ἀδύνατος κληθείη ; πῶς δ᾽ ἂν

ar ? Qui vero per focordiam hæc ἀμελήσοι δι᾽ ὄκνον τέτων , ἃ πεποίηκε
negligat, quæ per bonitatis abyl- διὰ τὴν τῆς ἀγαθότητος ἄβυσσον ; ἀλλ᾽
fun creauit ? Verumabunde ho-
rum amentiamPlatonis proui. ἱκανῶς τὴν τέτων ἄνοιαν διελέγχειἡή
dentia redarguit . Onnium Πλάτωνος πρόνοια . πάντων γὰρ ἔφη .
enim dixit ille , et qui eadem σεν ἐκεῖνος , καὶ μὲν δὴ καὶ οἱ τὰ ἐκάνε
cum ilio fentiunt, curam gerere φρονῶντες, προμηθεῖσθαι τὸν τῶν ὅλων
Deum vniuerforum . Deo au- Θεόν . Θεῷ δὲ προμηθεμένε , τῆς εμας .
1
tem prouidente , fati et Parca-
rum cum ftaminibus fabula ex- μένης ὁ μῦθος μετὰ τῶν μοιρῶν καὶ τῶν
plofa eft. Summæ enim amen- νημάτων ἐλήλατα !. ἀνοίας γὰρ ἐχά-
tiæ fuerit , Deo gubernante or - της , τῷ Θεῷ κυβερνῶντος , ἕτερον τῷ
bis terrarum naui alterum gu : σκάφει τῆς οἰκεμένης ἐπεισαγαγεῖν κυ .
bernatorem inducere . Ceterum βερνήτην . χρὴ δὲ διαιρεθῆναι τῷ λό-
diftingui orationeconuenit , quæ-
γῷ , τίνα μὲν τῶν τῆς προνοίαςπηδα
nam a prouidentiæ gubernacu-
lis pendeant , quanam animæ λίων ἐξήρτηται , τίνα δὲ τῷ τῆς ψυ
ratiocinationiattributa fint,et χῆς ἀπονενέμηται λογικῷ , καὶ τίνα
quanam fint naturalia mala , μὲν Φυσικά , τίνα δὲ ὁμωνύμως καλῶς
quænam fimiliter talia vocen- ται , ἐκ ὄντα μὲν , νομιζόμενα δὲ εἶναι
tur , cummala non fint, fed eife κακά . τῶν ἀνθρωπίνων τοίνυν πραγ-
exiftimentur . In rebus itaque
* humanis , natura * quidem bo- μάτων , φύσει μὲν ἀγαθὰ , φρόνησις ,
na funt , prudentia , et tempe- καισωφροσύνη , καὶ δικαιοσύνης καὶ ἄν
rantia , et iuftitia , et animi ma . δρεία , καὶ τὰ ἄλλα μόρια τῆς ἀρετῆς
gnitudo , et aliae partes virtutis : κακὰ δὲ, ἀφροσύνη , καὶ ἀκολασία , καὶ
mala autem , imprudentia , et ἀδικία , και δειλία , καὶ τὰ ἄλλα , ὅσα
intemperantia , et iniuftitia , et
τέτοις προσόμοια . πλᾶτος δὲ, καὶ πε
Diuitiæ vero , et paupertas , νία , καὶ δελεία , καὶ δεσποτεία , καὶ
et feruitus , et dominium , et υγεία ,
31) ἐπase . Loco iam citate leg . απετράφθαι .
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. " V. 417
1
et morbus > et ce-
υγεία , καὶ νόσος , καὶ αἱ ἄλλαι τῷ ἀν- fanitas
θρωπίνε βίε ευκληρίαι τε καί δυσκλη- teræ vitæ humanæ profperi-
tates et aduerfitates , mediam
εἶαι, μέσοντινὰ ἔχεσι κλῆρον . οἷον γάς quandam fortem obtinent . Sunt
τινα ὄργανα πρόκειται τοῖς ἀνθρώποις , enimvelut inftrumenta quæ-
καὶ οἱ μὲν ἄριζοι τῶν ἀνθρώπων , τὴν dam hominibus propofita : et
ἀρετὴν 32 ) δι᾿ ἑκάτε τῶν εἰρημένων καlα . qui ex hominibus optimi funt,
σκευάζεσιν . ἔξι γὰρ εὑρεῖν , καὶ πλύ . per fingula illorum virtutem fibi
τῷ κομῶντας, καὶ πενία συζῶντας, αρe- comparant..Videre enim licet ,
τῆςἐπιμελεμένες, καὶ ἐν ὑγείατὸν εὐερ . qui vel diuitiisafluentes ,vel
γέτην ἀνυμνέντας , καὶ ἐν νόσῳ καρτερῶν- virtutis curam gerant , quique
τας, καὶ δέλες σωφροσύνῃ καὶ δικαιοσύ- et in fanitate benefactorem lau-

νη λαμπρυνομένες , καὶ αὖ πάλιν ἄλλες , dent, etin morbo fortiter ferant ;
et feruos temperantia
praftantes iuftitiaque
τὲς μὲν ἐν πενία τὴν κακίαν ἀσπαζο ;etalios
μένες, καὶ ὦ μόνον λωποδυτῶντας, ἀλλὰ rurfus ,q
praftantes , et alios rurfus , ui
qui
in paupertate improbitatem am-
9 καὶ νεκροσυλίαν καὶ ἱεροσυλίαν τολμῶν · pleëtuntur , et non folum furan-
τας , τὲς δὲ τὸν πλῦτον ἀποφαίνοντας tur , fed fepulcra etiam et facra
ὄργανον ἀδικίας , καὶ ἐνὑγεία μὲν ὑπερ- diripiunt, vel quidiuitias inftru-
οψία κεχρημένες καὶ τύφω , ἐν δὲ νός mentum faciunt iniuftitia , qui-
que in fanitate quidem fuper-
στις βλασφήμες ἐρυγγάνοντας λόγες . biam et infolentiam oftendunt ,
δι᾽ ὧν καταμαθεῖν εὐπετὲς , ὡς τῶν με- in morbis vero blafphemas vo-
ces erutant.
τιόντων τῇ χρήσει , πλᾶτος καὶ πενία , Ex quibus fa-
cile eft intelligere, quod pro vfur
καὶ δελεία καὶ δεσποτεία , καὶ τὰ γέ .
eorum qui habent , diuitiæ et
τοῖς προσόμοια , νῦν μὲν ἐπαινετά , νῦν
δὲ ψεκτά . ὥσπες δὲ καὶ τὸν σίδηρον paupertas, et feruituset domi-
nunc
νῦν μὲν συνεργὸν ἀποκαλῶμεν τῆς τῶν laudanda fint , nunc vituperan-
ἀνθρώπων ζωῆς , διὰ μὲν ἀρότρε , καὶ da : quemadmodum et ferrum
σκαπάνης , καὶ δικέλλης , γεωργῶντα , nunc quidem humanæ vitæ ad-
τὴν γῆν , διὰ δὲ δρεπάνε καθαίροντα iutorem vocamus, quippe quod
τὰ φυτὰ , διὰ σκεπάρνε καὶ πρίονος per aratrum , bipalium et ligo-
nem terram colat per falcem
, dolabram
καὶ οἰκιῶν καὶ σκευῶν διαφόρων κατα- arbores putet, per et
σκευὰς παρέχοντα . νῦν δέ τινες ἐπί68 . ferram et domorum et diuerfo-
λον ὀνομάζεσι , τὸ ξίφος ὁρῶντες , καὶ rum inftrumentorum fabricam
τὰς διὰ τότε γεγενημένας σφαγάς . præftet , nunc vero infidiatorem
ἀλλ᾽ ἐδὲ τὸ ξίφος αἴτιον τῶν σφαγῶν , appellant quidam, dum enfem vi-
dent ,et cedes quæ per eum fiunt .
ἀπ᾿ ὁ κακῶς τῷ ξίφα χρησάμενος , Sed nequeenfis caufa eft
cædium ,
ἔτε ὁ πλῶτος καὶ ἡ πενία , καὶ ἡ ἄλλη fed qui enfe male vfus eft : neque
diuitiæ et paupertas , et alia vitæ
τῇ βίε εὐποτμία τε καὶ δυσποτμία ,
profperitas vel aduerfitas repre-
κατηγορίας ἄξιοι, ἀλλ᾿ οἱ παρὰ τες νό . hendimerentur, fed quipræter le-
ges
32 ) δι᾽ ἐκ . τ. εἰς . Ita ad calcem Edit.com . emendatur leftio τὴν ἀρετὴν τῶν ἄγω
θρώπων κατασκ .
B. Theod . Tom . IV . Da
418 B. THEODORETI
ges horum quolibet vfi funt. μὲς ἑκάτῳ τέτων χρησάμενοι. εἰ γὰς
Nam fi natura nalumn effet τέτων ἕκαςον φύσει πονηρὸν ἐτύγχα-
horum vnumquodque , bono- ‫اد‬
rum occafio quibusdamnon ef νεν , ἐκ ἂν ἀγαθῶν τισὶν ἐγένετο πρόξε
fet. At multos cernimus , qui vov. εύξίσκομεν δὲ ὅμως πολλὲς διὰ τέ
per hæcperfectam virtutem exhi των κατωρθωκότας τὴν ἀρετήν . ἔτε
buerunt. Nec igiturmalum eft, & ν κακὸν
ร τὸ ἀγαθῶ γιγνόμενον ὄργανον ,
quod inftrumentum fit boni : ἔτ᾽ αὖ πάλιν ἀγαθὸν τὸ ἐργαλεῖον ἑτέ
nec honum rurfus , quod alteri
ad vitium eft inttrumentum . ρῳ πρὸς πονηρίαν γιγνόμενον . τὴν μέσην
Mediumigitur ordinem tenent , τοίνυν ἔχει τάξιν,καθάπες་ τὰ φάρμα-
ficut et medicamenta. * Nam κα και. καὶ γὰρ τὸ ὅπιον , καὶ τὸ κώνειον ,
,
opium , et cicuta, fi a medicis εἰ ἄριςα κριθείη παρὰ τῶν ἰατρῶν, αλε
reto iudicio adhibeantur, mor- ξιφάρμακα γίγνεται˙ εἰ δὲ παρὰ τὸν
borum fiunt remnedia : fi vero τῆς τέχνης ληφθῇ λόγον , δηλητήρια
præter artis rationein fumta fue-
rint, venena fiunt exitialia . In. καὶ ὀλέθρια . ἔτι δὲ ὅτε ἄρτος καὶ οἶνος
terdum etiam panis et vinum νόσον τοῖς χρωμένοις ἐπάγεσι. λώβην
morbum vtentibus afferunt : da- γὰρ ἡ ἀμετρία γεννᾷ . ὕτω δὴ καὶ τὴν
mnum enim procreat immodera- εὐπραξίαν, καὶ τὴν δυσπραγίαν, οἱ μὲν
tio. Sic vtiqueet profperitatem σοφῶς κυβερνῶντες σωτήρια κατασκευά
et aduerfitatem , qui redte guber-
nant , falutaria eficiunt medica . ζεσι φάρμακα˙ οἱ δὲ ἀφρόνως καὶ ἀσυ-
menta : qui ftulte et impruden . νέτως , ἀφορμὰς ὀλέθρ8 διὰ τέτων εἰς .
ter , exitii occafionem ex iisdem δέχονται. ταῦτα μὲν ἦν, καὶ ὅσα τέτοις
fumunt. Hacigitur, ct quæcun προσόμοια , ευκαρπία γῆς , καὶ ἀκαρπία ,
quehis fimilia, fertilitas et fterili- εὔπλοιά τε καὶ ναυαγία , τῆς θείας
tas terræ , fecunda nauigatio et
naufragium , a diuina pendent προνοίας ἐξήρτηται. διὸ δὴ τέργειν
prouidentia. Quare in iis quæ ἅπανλας χρὴ τὰ παρ' 33) αὐτῆς γιγνό
ab ea fiunt acquiefcere omnes μενα , καὶ μὴ πολυπραγμονεῖν
་ τὰς αἰ
oportet, nec caufas curiofius in- τίας · ἀνέφικτες γὰρ τῶν θείων πηδα-
quirere :incomprehenfibilisenin λίων ὁ λόγος · ἐπιμελεῖσθαι δὲ τῶν ἐφ᾽
eft diuinæ
eorum autem funt: ἡμῖν , καὶ τὴν μὲν κακίαν πάμπανἀπο
quæ in noftraratio
gubernationis
curamgerere ,ac vitium σκευάζεσθαι, εισοικίζεσθαι δὲ τὴν ἀρετήν,

poteftate
quidem penitus expellere , virtu καὶ τοῖς ταύτης μορίοις φαιδρύνεται
rem autem introducere , et huius και καθάπες αἱ φιλόκοσμοι γυναίκες
partibus fplendefcere : et quen- κομμωτικῇ τέχνῃ τὸ σῶμα λαμπρύνε
admodum mulieres ornatus ftu-
diofæ comendi arte corpus expo . σιν , ὅτω τῆς ψυχῆς καλλωπίζειν τὴν
liunt, fic animæ decorem tempe- ὥραν τοῖς τῆς σωφροσύνης , καὶ δικαιο-
rantiæ , et iuftitia , et fortitudinis , σύνης , καὶ ἀνδρείας , καὶ φρονήσεως ἄν
et prudentiæ floribus ornare. In
noftra enimpoteftate horum eft θεσιν . ἐφ᾽ ἡμῖν γὰρ τέτων ἡ κτῆσις .
acquifitio
ftultitia , .eorum
Extremæe autem
quidem quæ eft
in αβελτηρίας δὲ ἐχάτης , τῶν μὲνἐκ ἐφ᾿
noftra poteftate non fint poffet ἡμῖν τὴν κτῆσιν ἐπιζητεῖν , καὶ ταῦτα
fionem quærere , idquecum citif μεταβολαῖς ὀξυῤῥόποις ὑποκειμένην, τῶν
fimis,mutationibus obnoxia fit : δ
33 ) αὐτ. Siiim . αὐτῶν. Sequimur autem Edit. romanam.

ΗÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. V. 419
δὲ ὑπὸ τὴν ἡμετέραν ἐξεσίαν τελέντων, que autem in noftra funt potefta-
εὐκλεῶν τε ὄντων , και
ὄντων , καὶ τὸ διαρκὲς ἐχόν- te , gloriofa illa , et perfeuerantia
των , καὶ μόνιμον , ὡς εὐώνων τινῶν , καὶ ac ftabilia, tanquam vilia et nihili
facienda negligere . Si hanc re-
ἐδενὸς λόγε ἀξίων καταφρονῶν. εἰ
ταύτην τῶν ἀνθρωπίνων γνοίημεν τὴν rum humanarum diftintionem
1 perfpetam habuerimus , diuinæ
διαίρεσιν , ςέρξομεν τὰ τῶν θείων οἰά . gubernationis ruribus acquiefce-
κων κινήματα , καὶ περὶ τῆς τὰ πάντα inus , et de omnia gubernante
κυβερνώσης προνοίας ἐκ ἐνδοιάσομεν . prouidentia non ambigemus.
ὁρῶμεν γὰρ κατὰ τὴν τάξιν ἐναλλάτ]ο . Videmus enim anni tempeftates
·
μέγας τῷ ἔτες τὰς ὥρας , εἰς καιρὸν δὲ ordine mutari , et in tempore
πάντ φυόμενα , καὶ κατὰ omnia produci , fierique in rem-
καιρον για
Ne-
γνόμενον ἕκασον . ὦ γὰρ κατὰ τὲς Μά . pore vnumquodque.
γεντος ἀσελγεςάτες μύθος , οἱ τῆς ὕλης que enim iuxta obfccniffimas
Manetis fabulas , materiæ princi-
ἄρχοντες , τῆς τῦ φωτὸς ἱμειζόμενοι pes lucis filiam concupifcentes ,
θυγατρὸς , καὶ ταύτην καταδιώκοντες , eamque perfequentes , fadant , et
ἱδρῶσι, καὶ τὸνὑετὸν χορηγῆσιν ἀλλ᾽ ὁ pluuiam fuppeditant :fed vniuer-
τῶν ὅλων δημιεργὸς νεύει, καὶ τὰ νέφη forum opifexinnuit , et nubes
συνίταται . καὶ τᾶτο σαφῶς ἡ θεία δια coguntur. Et hoc aperte diuina
docet) ,Scriptura
δάσκει γραφή . ἀνάγων , γάρ φησι , ve- quita nubes ab Educensterra
. extremo , in-
Φέλας ἐξ 34 ) ἐχάτων τῆς γῆς, ἀτρα- fulgura in pluuiam fecit . Qui

πὰς εἰς ὑετὸν 35) πεποίηκεν , ὁ ἐξάγων producit ventos e thefauris fuis .
ἀνέμες ἐκ θησαυρῶν αὐτῶν καὶ πάλιν , Et rurfus b) , Qui vocat aquam
Ὁ
προσκαλέμενος τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσ . maris, et effundit ipfaminfaciem
σης , καὶ ἐκχέων αὐτὸ ἐπὶ 36) πρόσωπον Et ,rurf
ritus eius c ) , Flab
et usAuent it fpi-.
* aquæ
τῆς γῆς . καὶ αὖθις , Πνεύσει τὸ πνεῦ- Et alibi d ), Rigans montes e cæ-
μα αὐτῷ , καὶ ξυήσεται ὕδατα . καὶ ἑτέ- naculis fuis , de fructu operum
ρωθι˙ποτίζων ὄρη ἐκ τῶν ὑπερῴων αὐ- tuorum fatiabitur terra . Produ-
τε , ἀπὸ καρπῶ τῶν ἔργων σε χορτα . cens fænu
feruituti m iumentis,
hominum et herbpa-
, vteducas am
θήσεται ἡ γῆ . ὁ ἐξανατέλλων χόρτον nem de terra .
τοῖς κτήνεσι , καὶ χλόην τῇ δελείᾳ τῶν innumerabilia inPoffu
diuina et alia
ntScriptu-
ἀνθρώπων , τῷ ἐξαγαγεῖν ἄρτον ἐκ τῆς ra inueniri , quæ Dei prouiden-

καὶ μυρία δέ ἐςιν εὑρεῖν ἕτερα tiam oftendunt .
γῆς . Sed cum de
παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ , το Θεο δεικνύον- prouidentia decem iam libros
- τα τὴν πρόνοιαν . ἀλλὰ περὶ προνοίας fcripferim
> fuperuacaneum
δέκα λόγες ἤδη συγγράψας , περιτὸν puto de ea nunc fermonem
οἶμαι νῦν τῦτον εὐρύναι τὸν λόγον . producere.
Dd 2 DE
34 ) έχ . Supra , Τ . Ι. p. 156. leg . ἐσχάτε . 35) πεπ . Ibid. ἐποίησεν . 36 ) πρόσο

Supra , T. II. p. 1444. leg . προσώπε .
α ) ΡS . 134 , 2- b) Amol. 9, 5. 6) Pf. 147, 18. d) Pf. 103, 13. 14.

THEODORETI
B.
420
7
DE SER V Α Τ Ο R IS ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
INCARNATIONE. XI. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ . 106.
De diuina aurem incarnatione Περὶ τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως τίνα

φρονῶμεν πρέργε δεῖξαι . σαφές
tium eft oftendere . . Apertius
enim Dei vniuerforum prouiden . ξερον γὰρ ὗτος ὁ λόγος τῷ Θεῷ τῶν
tiam prædicat hæc difputatio . ὅλων κηρύτlα τὴν προμήθειαν . ὁ μὲν ἐν
Valentinus ergo in fabulis quas Βαλεντῖνος ἐν οἷς ἀνέπλασε μύθοις , ἄλ
finxit; alium dixit effe Vnigeni- λον μὲν ἔφη τὸν Μονογενῆ , ἄλλον δὲ τὸν
tum , alium Verbum , et alium Λόγον , καὶ ἄλλον τὸν Χρισὸν τὸν ἐντὸς
Chriftum qui intra pleroma , et τῷ πληρώματος,καὶ ἕτερον τὸν Ἰησῶν ,
alium Iefum, et alium rurfus, qui
extra , Chriftum . Incarnatum καὶ ἄλλον πάλιν τὸν ἔξω Χριςόν . ἐναν
θρωπῆσαι δὲ τὸν Ἰησῶν ἔφη , τὸν ἔξω
autein dixit effe Iefum , Chrifto
qui extra eft indutum , et corpore Χρισὸν ἐνδυσάμενον , καὶ σῶμα ἐκ τῆς
affumto ex animæ fubftantia , per ψυχικῆς ἐσίας ἀνειληφότα · πάροδον
virginem tantum traieciffe , nec δὲ μόνην διὰ τῆς παρθένε ποιήσασθαι ,
ex humana natura quicquam ac-
ἐδὲν ἐκ τῆς ἀνθρωπείας φύσεως είλη .
cepiffe . Bafilides quoque fimili- φότα. καὶ Βασιλίδης δὲ ὡσαύτως ἄλ
ter alium Vnigenitum , alium
λον τὸν Μονογενῆ , καὶ ἄλλον τὸν Λόγον ,
Verbum , et aliam dixit effe Sa-
pientiam . Cerdon autem ,et Mar. καὶ ἑτέραν εἴρηκε τὴν Σοφίαν . Κέρδων δὲ ,
cion , et Manes,Chriftumn vt ho . και Μαρκίων , καὶ Μάνης , ὡς ἄνθρωπον
minem
humanum apparuiffe dixerunt, cum φανῆναι τὸν Χρισὸν ἔφασαν , ἐδὲν ἀν
nihil haberet.
θρώπειον ἔχοντα . ὁ δὲΚήρινθος 37 ) τὸν
rinthusvero , Iefum quidemex
μὲν Ἰησὲν ἐξ Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας ἔφη-
Iofepho et Maria coininuni ho .
minum lege genitum dixit, Chri- σε γεννηθῆναι κατὰ τὸν κοινὸν τῶν ἀν
ftum autem e fuperis in Iefum θρώπων νόμον , ἄνωθεν δὲ τὸν Χρισὸν
defcendiffe . Ebionæi rürfus , et κατεληλυθότα ἐπὶ τὸν Ἰησῶν . Ἐδιω
Theodotiani, et Artemoniani, et
ναῖοι δὲ, καὶ Θεοδοτιανοὶ, καὶ ᾿Αρτεμω
Photiniani, nudumhominem di.
νιανοὶ , καὶ Φωτεινιανοὶ , ψιλὸν ἄνθρω
xerunt ex virgine natum effe
Chriftum . Arius vero , et Euno- ' πον εἰρήκασιν ἐκ τῆς παρθένε τὸν Χρι-
mius , corpus quidem affumfiffe τὸν γεγεννῆθαι. ῎Αρειος δὲ καὶ Εὐνόμιος ,

illum dicunt , fed diuinitatem σῶμα μὲν αὐτὸν ἔφασαν εἰληφέναι
animæ vfum exercuiffe . Apoli . τὴν θεότητα δὲ τῆς
ψυχῆς ἐνηργηκές
narius porro Seruatoris corpus
animatum quidem effe aiebat, ναι τὴν χρείαν . ὁ δὲ ᾿Απολινάριος , ἔμε
fed animam ratione praditam ψυχον μὲν ἔφησεν εἶναι τῷ Σωτῆρος τὸ

non habuiffe . Mens enim fu · σῶμα , & μὴν τὴν λογικὴν ἐχηκέναι ψυ-
peruacanea , inquit , vbi Deus χήν . περιτὸς γὰρ ἦν, φησὶν, ὁ νᾶς, τῷ
Verbum adeft. Multarum autem Θεğ Λόγε παρόντος . τὰς δὲ τῶν πλειό .
hærefium opiniones pofui , veri- νων αἱρέσεων τέθεικα δόξας, δεῖξαι βε
tatem ecclefiæ oftendere volens. λόμενος τὴν τῆς ἐκκλησίας ἀλήθειαν .
τὸν
37 ) τὸν κ. τ. λ. Eundem errorem nonnulli Marcofiis tribuunt. Vid. P. 301.

et 329.
HERETIC. FABVL . COMPEND . LIB . V. 421
τὸν γὰρ αὐτὸν ἡ ἐκκλησία , καὶ Υἱὸν , Ecclefia enim eundem et Fi

. καὶ Μονογενῆ , καὶ Θεὸν Λόγον ,καὶ Σως lium , et Vnigenitum , et Deum
Verbum , et Seruatorem Domi-
τῆρα Κύριον , καὶ Ἰησῶν Χρισὸν ὀνομά. num , et Jefum Chriftum nomi-
ζει. ἀλλ᾽ Υἱὸς 38 ) „ μὲν μονογενῆς , καὶ nat Sed Filius quidem vnige-
Θεὸς Λόγος , καὶ Κύριος καὶ πρὸ τῆς nitus , * et Deus Verbum , et
ἐνανθρωπήσεως ὠνομάζετο , καὶ μετὰ Dominus etiam ante incarnatio-
τὴν ἐνανθρώπησιν ὡσαύτως καλεῖται. nem appellabatur , et poft incar-
nationem fimiliter vocatur. Ie-
Ἰησὲς δὲ Χριςὸς μετὰ τὴν ἐνανθρώπη- fus vero Chriftus poft incarna-
σιν ὁ αὐτὸς ὠνομάθη , ἀπὸ τῶν πράγ- tionem idem nominatus eft , ex
μάτων τὰς προσηγορίαςδεξάμενος. rebus ipfisfumtis vocabulis . Ie-
Ἰησῶς μὲν γὰρ ὁ σωτὴς ἑρμηνεύεται , fus enim explicatur Saluator , rei-
και τότε μάρτυς ὁ Γαβριὴλ , πρὸς τὴν que teftisGabriel virginem allo-
παρθένον ἐπών˙καλέσεις τὸ ὄνομα αὐ . quens a) , Vocabis nomen eius
Iefum , quia ipfe faluum faciet
τῷ Ἰησῶν , 39 ) ὅτι αὐτὸς σώσει τὸν λαὸν populum fuum a peccatis eius.
αὐτῷ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν 40) αὐτῇ. Chriftus autem appellatus eft ,
propter vnétionemSpiritus. Di.
Χρισὸς δὲ προσηγορεύθη , διὰ τὸ χρίσμα
cit enim pfalmifta Dauid by, Pro-
τῷ Πνεύματος . ὁ μὲν γὰρ ὑμνοποιὸς Δα-
βὶδλέγει,Διὰ τότε ἔχριτέ σε ὁ Θεὸς,ὁ ptereavnxit te Deus,Deustuus,
oleo lætitiæ præ confortibus tuis.
· Θεός σε , ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρατὲς PerEfaire autem prophetæ lin-
μετόχες σε . δια δὲ τῆς Ἡσαΐς τε προ· guam Dominus iple dixit c) ,
φήτε γλώτης αὐτὸς ὁ Δεσπότης ἔφη˙ Spiritus Domini fuper me , qua
Πνεῦμα Κυρίε ἐπ᾿ ἐμέ ' ᾧ εἵνεκεν ἔχρι- de caufa vuxit me Dominus.
σέ με Κύριος . ὅτῳ δὲ τὴν προφητείαν Prophetiam autem fic intelligere
νοῦν αὐτὸς ἡμᾶς ὁ Δεσπότης ἐδίδαξεν . docuit nos ipfe Dominus. Syn-
enim ingreffus , cum
εἰς γὰρ τὴν συναγωγὴν εἰσελθὼν , καὶ agogam
propheticum librum accepiflet ,
τὸ προφητικὸν βιβλίον λαβῶν , ἀνέγνω
prædictum locum legit, et is qu
μὲν τὸ εἰρημένον χωρίον ,ἔφη δὲ πρὸς aderant dixit d ), Hodie impleta
τὲς παρόντας · σήμερον 41 ἐπληρώθη eft fcriptura hac in auribus ve-
ἡ γραφὴαὕτη ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν. συνῳ- atris . Confona etiamn prophetis
δὰ δὲ τοῖς προφήταις καὶ ὁ μέγας ἐκή. prædicauit et magnus Petrus.
ρυξε Πέτρος . τοῖς γὰς περὶ τὸν Κορνή- Cornelio enim myfterium expo-
λιον ἐπιδεικνὺς τὸ μυςήριον ὕτως ἔφη · nens fic dixit e) , Vos fcitis ver
ὑμεῖς οἴδατε 42 ) τὸ ῥῆμα τὸ γενόμενον bum quod faétum eft per vni-
καθ᾽ ὅλης τῆς Ἰεδαίας, ἀρξάμενον ἀπὸત verfam Iudæam , incipiens a Ga-
τῆς Γαλιλαίας μετὰ τὸ βάπτισμα ὃ lilæa poft baptifinum quein præ-
ἐκήρυξεν Ἰωάννης , Ἰησᾶν τὸν ἀπὸ Να- dicauit Ioannes , Iefum a Naza-
ζαρέτ , 43 ) ὡς ἔχρισεν αὐτὸν ὁ Θεὸς ret , quomodo vnxit eum Deus
" Dd 3 Spiritu
38 ) μέν . Ex Edit. rom . fuppletum . 39 ) ὅτι αὐτός . Loco cit . leg . αὐτὸς γάρ.
40 ) αὐτ. Loco cit. eft αὐτῶν. · 41 ) έπλ . Loco cit. leg. πεπλήρωται .
42 ) Loco cit. leg. τὸ γενόμενον ῥῆμα . 43) ὡς ἔχρ . Edit . rom . ἐπέχρισεν.
a ) Matth . 1, 21. b) Pf. 44,8. c) Ef. 61, 1. d ) Luc. 4, 21. e) Act. 10, 37. 38.
422 B. THEODORETI
Spiritu fan&to et virtute.

Ex Πνεύματι ἁγίῳ καὶ δυνάμει. δῆλον τοίς
his ergo inanifeftum eft , quod νυν ἐκ τῶν εἰρημένων , ὡς διὰ τὸ χρίσμα
propter vnationem Spiritusap- τῷΠνεύματος ὠνομάθη Χριτός. ἐχεί
pellatus fit Chriftus. Vnetus
auten eft, non vt Deus , fed vt η δὲ, ἐχ ὡς Θεὸς , ἀλλ᾿ ὡς ἄνθρωπος .
homo. Quodfi fecundum hu. εἰ δὲ κατὰ τὸ ἀνθρώπειον κέχριται, με
ananam naturam eft vnitus , et- τὰ τὴν ἐνανθρώπησιν καὶ Χρισὸς ὤνος
iam poft incarnationem Chriftus μάθη . ἀλλ᾽ ὅμως ἐκ ἄλλος ὁ Θεὸς Λό
appellatus eft. Attamen non
alius Deus verbum ,et alius Chri- γος, καὶ ἄλλος ὁ Χριςός . ὁ γὰρ Θεὸς Λό-
ftus. Deus enim Verbum ho . γος ἐνανθρωπήσας ὠνομάσθη Χρισὸς Ἰη-
mo faftus , Chriftus Iefus nomi- σῆς · ἐνηνθρώπησε δὲ , ἵνα τὴν ὑπὸ τῆς
natus eft. Hoino autem factus αμαρτίας διαφθαρεῖσαν νεεργήσῃ φύ-
eft , vt corruptam a peccato na- σιν . διὰ τῦτο πᾶσαν τὴν ἡμαρτηκυῖαν
turam renouaret. Propterea to· ἔλαβεν , ἵνα πᾶσαν ἰάσηται. 8 γὰρ προ
tam quæ peccarat affumfit , vt
toti mederetur. Non enim ad καλύμματι τῆς θεότητος χρώμενος ἀνέ
diuinitatis integumentum cor . λαβε τὴν τῷ σώματος φύσιν , κατὰ τὴν
poris naturam affumfit, iuxta de . ᾿Αρεί8 καὶ Εὐνομίε φρενοβλάβειαν. ξά-
\ firium Arii et Eunomii. Facile διον γὰρ ἦν αὐτῷ καὶ δίχα σώματος
enimipfi erateficere vt etiam fine ὀφθῆναι, καθάπες πάλαιτῷ Αβρααμ ,
corpore confpiceretur , quemad-
modum olim confpectus eft ab καὶ τῷ Ἰακὼς , καὶ τοῖς ἄλλοις ἀγίοις
Abrahamo , et Iacobo , et aliis ἑωράθη . αλλ ' ἠβελήθη αὐτὴν τὴν ἧτη
fanctis : fed voluit vt natura ipfa , θᾶσαν φύσιν καταγωνίσασθαι τὸν ἀν
quæ vifta fuerat , debellaret ad τίπαλον, καὶ τὴν νίκην ἀπολαβεῖν τὸ
verfarium ,et victoriam referret : τεδὴ χάριν, καὶ σῶμα καὶ ψυχὴν ἀνέ
δή
eamque ob caufamet corpuset λαβέλογικήν. ἐ γὰρ τριχῆ διαιρεῖ τὸν
animam ratione præditam affum-
fit . Neque *enim tres in par. ἄνθρωπον ท์ἡ θεία γραφὴ ,ἀλλ᾽ ἐκ ψυ
tes hominem diuina Scriptura χῆς καὶ σώματος τόδε τὸ ζῶον συνετά-
diuidit, fed ex anima et corpore ναι φησίν. ὁ γὰρ Θεὸς ἐκ τῆ χρὸς τὸ
conftarehoc animaldicit . Deus σῶμα διαπλάσας ἐνεφύσησε τὴν ψυ
enim , cum ex limo corpus for-
maffet, animam infpirauit , et χῂν , καὶ δύο φύσεις ἔδειξεν , ὦ τρῶς . ὁ δὲ
duas naturas oftendit effe , non αὐτὸς Δεσπότης ἐν τοῖς εὐαγγελίοις
tres. Ipfe autem Dominus in Φησί 44) μὴ φοβεῖθε ἀπὸ τῶν ἀποκλε
euangeliis ait a ) , Nolite timnere νόντων τὸ σῶμα , τὴν δὲ ψυχὴν ἀπο-
eos qui occidunt corpus, animam . κτῆναι μὴ δυναμένων . καὶ πολλὰ δὲ τοι
vero non pofunt occidere . Et αῦτα ἐξὶν εὑρῶν παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ .
multa huiusmodi in diuina Scri-
ptura reperire licet. Quod au- ὅτι δὲ 8 προκάλυμμα τῇ θεότηι μηχα-
tem nondiuinitati integumen . νώμενος, κατὰ τὲς τῶν αἱρετικῶν μύθες ,
tum adftruens , iuxta hæretico . ἀλλὰ διὰ τῆς ἀπαρχῆς παντὶ τῷ γένε
rum fabulas , fed vt vniuerfo ge- τὴν νίκην πραγματευόμενος , τελείαν
neri per primitias viftoriamn præ · τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ἀνέλαβε, μάξυς
ftaret , perfectam humanam na- 1
turam affumferit , verus teftis , et ἀληθὴς , καὶ διδάσκαλος ἀκριβὴς , ὁ θεῖος
doctor abfolutus eft diuinus
ἀπό
44) μή φοβ . κι το λ. Aliter 1. c. legitur.
α) Matth . 10 , 28 .
HÆRETIC . FABVL . COMPEND . LIB. V. 423
ἀπότολος , ἐν γὰρ τῇ πρὸς Ῥωμαίες apoftolus. In epiftola enim ad

ἐπιτολῇ τὸ τῆς οἰκονομίας ἀποκαλύπλων Romanos incarnationis referans
μυτήριον ἔτως ἔφη · διὰ τῦτο ὥσπερ δι᾿ myfterium fic loquitura ) : Pro-
ἑνὸς ἀνθρώπε ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κό. pterea ficut per vnum hominem
σμον εἰσῆλθε , καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας peccatum in mundum intra-
ὁ
vit , et per peccatum mors , et
ο θάνατος , καὶ ὅτως εἰς πάντας ἀνθρώ- ita in oinnes homines mors per-
πες διῆλθεν ὁ θάνατος , ἐφ᾽ ᾧ πάντες tranfiit, fiquidem omnes pec-
ἥμαρτον. δείξας δὲ διὰ τέτων τὴν τῆς cauerunt. Cum autem his ver-
ἁμαρτίας ἀρχὴν, καὶ τὸν ἐκ ταύτης βε- bis oftendiffet , quid fuerit ini-
* βλαζηκότα καρπὸν, καὶ τὸν ταύτην ἐξ tium peccati , et quis ex eo fru-
ἀρχῆς εἰσδεξάμενον , ἐπιδείκνυσι ταύτης âtus germinarit, et quis hoc pri-
τὸ τέλος . ἄχρι γὰς νόμε , φησὶν, άμαρ- mus adiniferit , huius quoque
Γατία ἦν ἐν τῷ κόσμῳ , ἁμαρτία δὲ ἐκ ἔλλο. finem oftendit. Vsque ad le
γειταιμὴ ὄντος νόμε · ἀλλ᾿ ἐβασίλευσεν ὁ gem enim , inquit b) , peccatum
erat in mundo: peccatum autem
θάνατος ἀπὸ Ἀδὰμ , μέχρι Μωϋσέως , καὶ non imparatur , cum lex non
· ἐπὶ τὲς μὴἁμαρτήσαντας ἐν τῷ ὁμοιώς eft : fed regnauit mors ab Ada-
mo vsque ad Mofen , etiam in
μαζι τῆς παραβάσεως Αδάμ , ὅς ἐξι τύ-
eos quinon peccauerunt in fimi-
πος το μέλλονλος . 45) Μωϋσέα δὲ τὸν νό-
litudinem præuaricationis Ada-
μου καλεῖ, μέχρι δὲ τῆς τῷ Σω ]ῆρος ἐπι-
* mi, qui eft fermafuturi. Mofen
Φανείας ἡ καλὰ τῦτον ἐκράτει πολλεία .
autem vocat legem : vsque ad
τι παραβαινόντων δὲ καὶ τῶν ὑπὸ τέτον Seruatoris porro aduentum vige-
πολιτευομένων , καὶ τῶν ὑπὸ τῷ νόμῳ bar huius obferuatio . Trans.
τελόντων τῆς φύσεως , ἐβασίλευσεν2 εἶ- gredientibus autem , et iis qui
་
κότως ὁ θάνατος , κρα ]υνέσης αὐτῷ τὴν fub hac viuebant , et iis qui fub
iure mors
· δυναςείαν τῆς ἁμαρτίας , καταδίκη γὰρ lege agebant naturae ,
regnauit, confirmante eius poten-
5 ἦν τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος . ὅτω διδά . tium peccato . Morsenim pana
ξας πόθεν τε ἡ ἁμαρτία τὴν ἀρχὴν εἴ erat peccati. Ad hunc modum
· ληφε , καὶ μέχρι τίνος ὁ θάνατος ἐζα- cum docuiffet , vnde peccatum
σίλευσε , δείκνυσι πῶς κατελύθη τέτων fumferit initium , et quousque
- τὸ κράτος , καὶ τὴν ἀμέτρητον τῷ Θεῷ mors regnarit, oftendit quomo-
· do confracta fit horum potentia,
φιλανθρωπίαν ὑμνεῖ, λέγων ὅτως ἀλλ᾽ et immenfam Dei benignitatem
· ἐχ ὡς τὸ παράπλωμα , ἔτω καὶ τὸ χά- laudat dicens c) , Sed non ficut
ρισμα. εἰ γὰρ τῷ τῷ ἑνὸς παραπλώμα ]ι deliatum , ita et donum. Si enin
· οἱ πολλοὶ ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χά- vnius delicto multi mortui funt,
ρις τῷ Θεῷ, καὶ ἡ δωρεάὶ ἐν χάριτι multo inagis gratia Dei, et do-
46) τῷ ἑνὸς ἀνθρώπε Ιησέ Χρισ8 ες τὲς num in gratia vnius hominis
Iefu Chrifti in multos abunda-
- πολλὲς ἐπερίσσευσεν . ὑπερβαίνει φησὶν
vit. Superat , inquit , benignita-
ἡ τῆς φιλανθρωπίας φιλοτιμία τὸ δί- tis munificentia iuftitiam . lu-
καιον . ὁ μὲν γὰς τῆς δικαιοσύνης ὅρος ftitiæ enim decretum , cum
Dd 4 vnus
45) Μωϋσ . Edit. rom .Μωσέα . 46) τ . Def τῇ , quod I. c. et apud Noftrum
T. II1. p. 58. præcedit .
a) Rou, 5, 12. b) Ib. verſ. 13. 14. c) Ib . verf . af.
424 B. THEODORETI
vnus peccaffet, huius vniuerfum ἑνὸς ἡμαρτηκότος ἅπαν τὸ τότε γένος

genusmorti tradidit : diuina au-
tem mifericordia, cum omnes ho . τῷ θανάτῳ παρέδωκεν · ὁ δὲ θεῖοςἔλεος ,
mines effent fub maledicto , et πάντων ανθρώπων ὑπὸ τὴν ἀρὰν γεγε
* * peccati laqueis effentirretiti,pro : νημένων , καὶ ταῖς τῆς ἁμαρτίας
, πά
pter vnius iuftitiam dedit omni. γαῖς ἐμπεπαρμένων , δι᾿ ἑνὸς δικαιοσύ
bus falutem . Seruatorem autem νην πᾶσι τὴν σωτηρίαν δεδώρηται . ἄνα
hominemappellauit ,non eius ne- θρωπον δὲ τὸν Σωτῆρα προσηγόρευσεν ,
gans diuinitatem ; fciebat enim
illum Deum effe ,Deumqueho . ἐκ ἀρνέμενος αὐτῷ τὴν θεότητα · Θεὸν
norepatri æqualem : fed docens , γὰρ οἶδεν αὐτὸν , καὶ Θεὸν τῷ γεγεννη
fimile fimili curatum effe , et to . κότος ὁμότιμον · ἀλλὰ διδάσκων , ὡς τῷ
tum per primitias fanétificatum . ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον ἐξιάθη , καὶ τῇ ἀπαρ ་
Cum enim fecundum humanita- χῇ τὸ ὅλον ἡγιάθη . κατὰ γὰρ τὸ ἀν-
tem fubditus effetlegi, legemque θρώπειον ὑπὸ νόμον γενόμενος , καὶ τὸν
impleuiffet, eos qui legem trans-
grelli erant , a maledi& to liberauit. νόμον πεπληρωκῶς , τὸς παραβεβηκό-
Deinde rurfus eandem oratio . τας τὸν νόμον τῆς ἀρᾶς ἠλευθέρωσεν .
nein aliter verfata ) : Etnon ficut είτα πάλιν τὸν αὐτὸν λόγον ἑτέρως
per vnum qui peccauit, donum. ἀνακυκλοῖ˙ καὶ & χ ὡς δι᾽ ἑνὸς 47 ) -
Nan indicium quidem ex vno μαρτήσαντος τὸ δώρημα . τὸ μὲν γὰρ
in condemnationem : gratia au- ་
tem ex multis delictis iniudif . κρῖμα , ἐξ ἑνὸς εἰς καλάκριμα . τὸ δὲ χά
cationem . Quando , inquit , ξισμα , ἐκ πολλῶν παραπτωμάτων εἰς
vnus peccauit, omnes condemna. δικαίωμα . ὅτε, φησὶν , εἷς ἥμαρτε , καλε-
ti funt: nunc autein , cum omnes κρίθησαν ἅπαντες νῦν δὲ πάντων ήμαρ .
peccauerint , omnibus volenti τηκότων , ἅπασι τοῖς βελομένοις ἡ διὰ
bus falus propofita eftper fidem . πίςεως πρόκειται σωτηρία . ὅτως δείξας
Cum fic oftendiffet , vnius iufti-
tiam communis peccati reme τῆς κοινῆς ἁμαρτίας τὴν τῷ ἑνὸς δικαιο-
dium exftitiffe , oftendit per σύνην ἀλεξίκακον γενομένην , δείκνυσι δι
ipfum nortis quoque perditamn αὐτῇ καὶ τὴν τῷ θανάτε τελεθεῖσαν
effe deftructionem . Si b ) enim κατάλυσιν . εἰ γὰρ τῷ τῷ ἑνὸς παρά
vnius delato mors regnauit per πτώματι ὁ θάνατος ἐβασίλευσε διὰ τῶ
vnum , multo magis abundai-
tiam gratia etdonationis et iu. ἑνὸς , πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν περίσσειαν
ftitiæ accipientes in vita regna. τῆς χάριτος , καὶ τῆς δωρεᾶς , καὶ τῆς
bunt per vnum Iefum Chriftum . δικαιοσύνης λαμβάνοντες , ἐν ζωή βασι
Mortem , inquit , conciliauit pec- λεύσεσι δια τῷ ἑνὸς Ἰησῦ Χριτῷ . τῷ θα
catum : vitam autem in regno νάτε πρόξενος , φησὶν , ἡ. ἁμαρτία , τῆς
vnius hominis iuftitia .Salua . δὲ ἐν βασιλεία ζωῆς 48 ) ἢ τῷ ἑνὸς δια
2
mur ,non lege , fed mifericor- καιοσύνη . σωζόμεθα , ὦ νόμῳ , ἀλλὰ τῷ
dia Dei falutem adipifcentes . οἴκτῳ τῷ θείῳ τῆς σωτηρίας τυγχά
Lex enim iuftitiæ omnes ad νοντές , ὁ γὰρ τῷ δικαίς νόμος πάνας εἰς
Τ
47) άμ . Supra , T. III. l.c. leg. ἁμαρτήματος . 48) ἡ τῇ ἕνα δικ . Ed. rom. habet
μετὰ τῆς τῇ ἑγὸς δικαιοσύνης .
e ) Rom . 5 , 16 . b) Ib. verf. 17.

* τιμωρίαν ἦγε. πάντες γὰρ τῆς ἁμας. fupplicium ducebat :omnes enim
τίας ἐργάται κατέςημεν. & γὰρ ἑνὸς peccatores conftituti fumus. Si
enim cum vnus ' peccaffet, con-
κι ἡμαρτηκότος κατεκρίθη τὸ γένος , πάν . demnatum eft genus ,muito vti-
τως δήπεθεν δικαιότερον τὲς ὑπὸ τὴν
que iuftius erat, eos qui peccato
ἁμαρτίαν τελέσαντας , τὴν κόλασιν δέ- fubditi erant, fupplicium fubire .
ξαθαι. ἀλλ᾿ ὁ θεῖος ἔλεος ὑπερέβη τῷ Sedmifericordia diuina iuftitize
δικαίε τὲς ὅρες , καὶ ἡ Φιλανθρωπία limites transgreffa eft, et aquali-
νενίκηκε τὴν ἰσότητα , καὶ ἑνὸς τὸν νό . tatem vicit benignitas , er cum
vnus legem impleuerit , falute
μον πεπληρωκότος , πάντας τες τέτῳ omnibusei credere volentibus
πιτεῦσαι βελομένες ἀπολαύειν τῆς σω- frui licet. Oftenfa autem in his
τηρίας ἔξεςι. δείξαςδὲ ἐν τέτοις τὸ τῆς benignitatis inæqualitate, rurfus
:: Φιλανθρωπίας ἀτάθμητον , πάλιν ἐπὶ ad difti fui rationem fe con-
#2
τὸν τῷ λόγω μεταβαίνει λόγον. ἆραὖν fert . Igitur a ) ficut per vnius
ὡς δι᾿ ἑνὸς παραπτώματος εἰς πάντας condemnationem , fic et per
· 49 τὲς ἀνθρώπες εἰς κατάκριμα , ἔτω vnius iuftitiamn in omnes homi-
καὶ δι᾿ ἑνὸς δικαιώματος , εἰς πάντας nes iniuftificationem vita . De-
ανθρώπες, εἰς δικαίωσιν ζωῆς. Εἶταἀπὸ inde a rebus tranfit ad perfonas .
τῶν πραγμάτων ἐπὶ τὰ πρόσωπα με Sicut b) per inobedientiam
vnius hominis peccatores confti
καταβαίνει . ὥσπερ διὰ τῆς παρακοῆς τῶ
" tuti funt multi: ita et per vnius
ἑνὸς ἀνθρώπε ἁμαρτωλοὶ κατετάθησαν obeditionem iufti conftituentur
οἱ πολλοὶ , ὅτω καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τῇ multi. Valde autem appofite in
ἑνὸς , δίκαιοι κατακαθήσονται οἱ πολλοί. vtroque pofuit Multi. Etenim
σφόδρα δὲ ἀναγκαίως ἐφ᾽ ἑκα ]έρε τὸ οἱ cum Adam peccaflet , * et pluri-
πολλοὶ τέθεικε . καὶ γὰρ τῷ Αδὰμ ἡμας . mi diuinas transgreffi effent le-
τηκότος , καὶ τῶν πλείζων τὸς θείες ges , permanferunt in naturæ
'παραβεβηκότων νόμες , διέμειναν τινὲς finibus nonnulli , et virtutis cu-
ἐπὶ τῶν ὅρων τῆς φύσεως , καὶ τῆς ἀρε . tam gefferunt,ficutAbel, Enoch ,
τῆςἐγένοντο φροντιςαι , ὡς Αβελ ,καὶ et Νot ,et patriarchæ , et pro-
phetæ, et alii plurini, non folum
Ενώχ , καὶ Νῶε , καὶ οἱ πατριάρχαι ,
apud Iudzos , fed etiam apud
5 καὶ οἱ προφῆται , καὶ ἕτεροι πλᾶτοι , alias gentes , de quibus dixit di-
τα μόνον παρὰ Ἰεδαίοις , ἀλλὰ καὶ παρὰ
vinus apoftolus c ), Cum enim
τοῖςἄλλοις ἔθνεσι, περὶ ὧν ὁ θεῖος &
• gentes que legem non habent ,
σεν ἀπόςολος · ὅταν γὰρ ἔθνη , τὰ μὴ natur
aliter ea quæ legia funt fa-
καὶ νόμον ἔχοντα \ , φύσει τὰ τῇ νόμε ποιῇ , ciant , eiusmodi lege non ha-
m
ὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες , ἑαυτοῖς εἰσι νό- bentes ipfi fibi funt lex. Et
μος. καὶ μετὰ τὴν τῷ Σωτῆρος ἐπιφά- poft Seruatoris aduentum , non
νειαν ἐχ ἅπαντες ἀπολαύεσι τῆς σω- omnnes falutem affequuntur ,
· τηρίας , ἀλλ᾿ οἱ πιςεύοντες , καὶ κατὰ fed qui credunt , et vitam
τες θείες αὐτῷ πολιτευόμενοι νόμες , ex diuinis eius legibus ducunt.
τότε δὴ χάριν, καὶ ἐπὶ τῆς εἰκόνος , καὶ Propterea et in imagine et
Dd s
49 ) vs. Abeffe folet a loco citato , Deeft etiam T. III. p. 59.

«) Rom. 5, 18. b ) 1b. verf.19. <) Ib. c. 2, 14.
TI
426 B. THEODORE
in archetypo illud Multi po- ἐπὶ τῷ ἀρχετύπε , τὸ πολλοὶ τέθεικεν .

fuit. Sed videamnus , qua de ἀλλ᾽ ἴδωμεν τίνος χάριν ἐνηνθρώπησεν ὁ
caufa incarnatus fit vnigeni
μονογενὴς υἱὸς τῷ Θεῷ , καὶ ἀνθρωπείαν
tus filius Dei , affumntaque na-
tura humana homo appellatus Φύσιν λαβών , ἄνθρωπος ἐχρημάτισε .
fit . Εandem auten nobis do . τὴν αὐτὴν δὲ ἡμῖν διδασκαλίαν προσε-
Ctrinamn protulit etiain in epifto- νήνοχε καν τῇ πρὸς Κορινθίες ἐπιτο
laad Corinthios . Sic enim di. λῇ. λέγει δὲ ὅτως · νυνὶ δὲ Χρισὸς ἐγή-
cita ) , Nunc autem Chriftus re-
furrexita mortuis primitie dor γερται ἐκ νεκρῶν ἀπαρχὴ> τῶν 50 ) και
mientiuin : quoniam enim per κοιμημένων. ἐπειδὴ γὰρ δι᾽ ἀνθρώπε ὁ
hominem inors , per hominem θάνατος, καὶ δι᾿ ἀνθρώπε ἀνάτασις νε1
etiam refurreatio mortuorum . κρῶν . ὦτα ἀπὸ τῆς φύσεως ἐπὶ τὰ
·
Deinde a natura tranfit ad per- πρόσωπα μεταβαίνει, καίφησιν ὥσπερ
fonas , et ait b) , Sicut enim in γὰρ ἐν τῷ ᾽Αδὰμ πάντες ἀποθνήσκε
Adamo omnes moriuntur, ita et
in Chrifto oinnes viuificabuntur. σιν , ὅτω καὶ ἐν τῷ Χρισῷ πάντες ζωσ
Et non dixit , faluabuntur , fed ποιηθήσονται. καὶ ἐκ εἶπε σωθήσονται,
viuificabuntur , quia communis ἀλλὰ ζωοποιηθήσονται. κοινὴ μὲν γὰρ
eft quidem refurrectio : poft re- ἡ ἀνάτασις , μετὰ δὲ τὴν ἀνάςασιν γε-
furreationem vero fiet diftinctio . νήσεται ἡ διάκρισις · καὶ τῷτο δεδήλω
Et hoc declarauit fubiungens c),
Vnusquisque autem in fuo ordi. κεν , ἐπαγαγών ἕκαςος δὲ ἐν τῷ ἰδίῳ
ne. Multi enim et eorum qui τάγματι. πολλὰ γὰρ καὶ κολαζομένων
puniuntur, et eorum qui faluan και σωζομένων τάγματα : κατὰ γὰρ
tur , funt ordines . Nam pro τὴν τῆς δικαιοσύνης καὶ ποιότητα καὶ
qualitate et quantitate iuftitia ποσότητα , αἱ τῶν δωρεῶν ἀντιδόσεις
donorum fient remunerationes. παραχεθήσο νται. ὡσαύτως δὲ καὶ κα
1
Similique modo pro differentia τὰ τὴν αμαρτημάτων διαφορὰν αἱτι ·
peccatorum erunt et fupplicia . μωρίας γενήσονται.
QVOD DOMINVS CORPVS ΟΤΙ ΣΩΜΑ Ο ΔΕΣΠΟΤΗΣ

ASSVMSERIT. XII, ΑΝΕΛΑΒΕΝ . B'.
uoniam ergodiacicamnationis Ἐπειδὴ τοίνυντὴν τῆς θείας ἐναν

caufam
oftendamus ex diuinorum elo-
Φέρε δείξωμεν , τοῖς τῶν θείων λογίων
quiorum teftimoniis , quod ho.
χρώμενοι μαρτυρίαις , ὅτι τὸ σῶμα τὸ
mo faftus Deus Verbum corpus
humanum fufceperit. Primum ανθρώπειον ἐνανθρωπήσας ὁ Θεὸς Λό-
quidem fafciæ corporis erant , γος ἀνέλαβε . πρῶτον μὲν γὰρ τὰ

non diuinitatis. Deinde buty . ὑπάργανα σώματος & θεότητος ἦν, ἔπε-
rum et mel , quod propheta mul- τα δὲ τὸ βέτυρον , καὶ τὸ μέλι, ὃ προ-
φήτης πόῤῥωθεν προαγορεύει , καὶ τὸ
to ante prædicitd ) , et lac mater-
num , et cibus alius potusque , μητρῷον γάλα , καὶἡ ἐδωδὴ ἡ ἄλλη
naturain horum fufceptricem καὶ ἡ πόσις , τὴν τέτων δεκτικὴν ἐπι-
δείκνυσι
50) κεκ . Deeft ἐγένετο quod I. c. fequitur.

α ) 1 Cor.15, 20. 21. b ) Ib . verf. 22. c) Ib . verf. 23. d) Ef. 7, t5.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB .. V. 427
δείκνυσι φύσιν. εἰ δέ τις ἀνοηταίνων αν- oftendunt. Siquis autem ftulte

τιθείη τὴν ἐν τῇ σκηνῇ τῷ ᾽Αβραὰμ γε . opponat cibum in Abrahæ taber-
γενημένην τροφὴν, ἴσω λίαν ἀναβαίνων . naculo oblatum a ), is valde ftulte
fe loqui intelligat. Illa enim
ἐκεῖνα γὰρ ἐδόκει γίγνεθαι , καθ᾿ ἕτε- fieri videbantur : alio autem
*
ρον ἁλισκόμενα
· τρόπον , ὃν οἶδεν ὁ δα- confumta fantmodo , quem no-
πανήσας . εἰ δὲ καὶ δοίη τιςἀνοήτως με vit quiconfumfit. Quod fi quis
ταλαβῶν ἐκείνων τὴνἀσώματον φύσιν, etiam ftolide concefferitincorpo
ἀλλ᾽ ἐ πείναν εὑρήσεις καὶ δίψος ἐκεῖ ream naturam illorum partici
pem fuiffe, ibi certe nec famem ,
ἐνταῦθα δὲ ἡ χρεία τοιαῦτα παρεκίνει necfitim inuenies . Hic vero
πάθη , ἐχ ὡς μὴ δυναμένης τῆς ἡνωμέ. pafiones huiusnodi excitabat
νης θεότητος ἀνενδεὲς καταςῆσαι τὸ indigentia : non quodnon pof-
σῶμα . ὁ γὰρ μικρὸν ὕπερον πᾶσι τοῖς fet vnita diuinitas efficere, vt cor-
σώμασι τὴν ἀθανασίαν δωρησάμενος , pus non indigeret : qui enim
ᾶον ἂν τὸ οἰκεῖον σῶμα κράτ ]ιν ἐνδείας paulo s corporibns
immortpoftomnibu
alitatem largitus eft , fa
ἀπέφηνεν . ἀλλὰ παρεχώρει τότῳ τὴν cilius proprium corpus inui&tum
οἰκείαν ἐπιδεῖξαι φύσιν, ὥστε τὰς τότε abegeftate reddidiffet . Sed huic
.
τὴν πρόσληψιν αρνησαμένας αἱρέσεις permittebat , vt naturam fuam
ἐναργῶς ψευδομένας ἐλέγχεθαι. ὥσπερ patefaceret , vt falfi aperte con-
γὰρ κρῶτον ἀποφῆναι δυνάμενος θα vinceret hæreles quæ illud af
negarent. Queinad-
νάτε : τῦτο γὰρ δὴ καὶ μετὰ τρεῖς
modum enim ,cum morte poten-
ἡμέρας εργάσατο · καὶ παθῶν , καὶ tius reddere id poffet, (poft tres
ἀποθανῶν συνεχώρησεν , ἵνα πληρώσῃ enim dieshoc fecit,) pati tamen
τὸ τῆς οἰκονομίαςμυςήριον, ὅπως ἐνεδίδε et mori perinifit , vt difpenfatio-
nis myfterium implerer : fic et-
καὶ πεινῆν , καὶ διψῆν , καὶ κοπιῶν , καὶ
iam efurire , et fitire , et defati
ὑπνῶν , ἵνα μηδεμίαν λάβωσιν ἀφορμὴν
gari , et dormire conceffit , ne
οἱ Δοκῖται , κρατύναι τῇ ψεύδες τὴν αἴ. quam haberent occafionem Do-
ζεσιν . τοιγαρῶν καὶ ἡ πεῖνα , καὶ τὸ δί. cetæ , qua hærefis fuæ falfitatem
ψος , καὶ πρὸς τέτοις ὁ κόπος , καὶ ὁ confirmarent . Fames ergo , et
fitis , defatigatio
ὕπνος , σῶμα ἀνθρώπινον προσμαρτυρ8 . fomnus , humanumn Dominicor
σιν εἶναι τ8 Κυρίε τὸ σῶμα . καὶ τῦτον fuiffe teftantur. Quodcon-
μὲν βεβαιῶν τὸν λόγον ὁ θεῖος ἀπόςο- firmans diuinus apoftolus cla-
λος, βοᾷ λέγων · ἐπεὶ ἦν τὰ παιδία κε- mat, et dicit b) , Quia ergo pue-
κοινώνηκε σαρκὸς καὶ αἵματος , 5I) πα- ri participes facti funt carnis
ραπλησίως καὶ αὐτὸς μετέχε τῶν αὐ . et fanguinis , et ipfe fimiliter
τῶν,ἵνα διὰ τῷ θανάτε καταργήσῃ τὸν participat eisdem : vt per mor-
tem deftrueret eum qui ha-
τὸ κράτος ἔχοντα τῷ 52 ) θανάτε , και bebat mortis imperium , et libe-
ἀπαλλάξῃ τέτες , ὅσοι φόβῳ θανάτε raret eos qui timore mortis per
διὰ παντὸς τῷ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν 53) θα·totainvitamobnoxii erantmor-
ti.
51) παρ . κ.αυτ . Verba funt transpofita . 52 ) θαν . Defunt quæ fequuntur 1.c .
τουτέσι , τὸν διάβολον . 53 ) θαν . Rec. lectio δελείας exftat T. III. p. 560 .
Gen. 18 , 3. b) Hebr. 2, 14. 15.
TI
428 B. THEODORE
ti Aperte autem his verbis νάτῳ . ἄντικρυς δὲ διὰ τύτων ἐδήλωσεν,

declarauit eandem quam nos ὡς τὴν αὐτὴν ἡμῖν περιεβάλετο φύσιν.
naturam induiffe illum . Si
quis autem agre fert indumen . εἰ δέ τις τὴν περιβολὴν δυσχεραίνει ,
audiat patriarcham Ia ἀκεσάτω τῷ πατριάρχε προλέγοντες
cobum vaticinantem a ), La. Ἰακὼς , Πλυνᾶ ἐν οἴνῳ τὴν ςόλην αὐτῷ ,
vabit in vino ftolam fuam , et καὶ ἐν αἵματι ςαφυλῆς τὴν περιβολὴν
in fanguine
fuum. vuæ
Audiat indumentum
et diuinu m Pau- αὐτῇ . ἀκεσάτω δὲ καὶ τῷ θείε Παύλε
lum clamantem b ), Habentes ita. βοῶντος˙ ἔχοντες ὧν ἀδελφοὶ παρξη
que fratres fiduciam in introitu σίαν 54) πρὸς τὴν εἴσοδον τῶν ἁγίων ἐν
fanctorum in fanguine Iefu , τῷ αἵματι Ιησέ , ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν
quam initiauit nobis vigin no- ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν διὰ τῇ καὶ
vam et viuentem per velamen , ταπετάσματος, τετέςι τῆς σαρκὸςαὐ
id eft , carnen fuam , et facer. τῷ , καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τῶ
dotem magnum fuper domum
Dei, accedamus cum vero corde Θεğ , 1 προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς
in plenitudinefidei; et quæ fe. καρδίας ἐν πληροφορία 55 ) τῆς πίςεως ,
quuntur . Velainen enim eius καὶ τὰ ἑξῆς. 56 ) καταπέτασμα γὰρ
carnem appellauit,
cha Iacob ftolam ficut patriarn-
et indume τὴν σάρκα αὐτῷ προσηγόρευσεν , ὡς ὁ
πατριάρχης Ἰακὼβ τολὴν καὶ περισο-
tum . Verum fuperuacaneum
λήν. ἀλλὰ γὰρ περιτλὸν τὸνπερὶ τότε
eft hac dere prolixius loqui ,
cum et nouum et vetus teftamen . λόγον εὐρύνειν , καὶ τῆς καινῆς καὶ τῆς
tum Domini corpus aperte de- παλαιᾶς διαθήκης σαφῶς ἐπιδεικνυς .
monftrent. σης τῷ Κυρίῳ τὸ σῶμα ,
QVOD ANIMAM ETIAM OΤΙ ΚΑΙ ΨΥΧΗΝ ΜΕΤΑ ΤΟΥ

CVM CORPORE AS- ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΝΕΛΑΒΕΝ .
SVMSEKIT. XIII.
uod autem animam quoque Ὅτι
δὲ καὶ ψυχὴν ἀνέλαβε λογικὴν
rationalem vnigenitus Dei ἐνανθρωπήσας ὁ μονογενὴς Υἱὸς
filius homo factus affumferit , τῷ Θε8 , διδάσκει ὁ εὐαγγελικὴς Λεκᾶς
euangeliftaLucas docet dicensc) , λέγων, Ἰησᾶς δὲ προέκοπτεν 57 ) ἡλικία
Jefus autem proficiebat ætate et
gratia apud Deum et homines. καὶ χάριτι παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις .
"
Proficit autem ætate quidem cor- προκόπτει δὲ ἡλικίᾳ μὲν σῶμα , σοφία
pus , fapientia vero anima. Di- δὲ ψυχή . θεότης γὰρ ἐδετέραν ἐπίδο
vinitas enim neutrum recipit in- σιν ἐπιδέχεται˙ παντέλειος γὰρ ὁ τε
crementum :omni enim ex parte Θεξ Λόγος , εἰκότως δὲ συνέζευξε τῇ
perfectumn eftDei Verbum . Iu-
re autem cum ætatis augmento τῆς ἡλικίας αὐξήσει τὴν τῆς σοφίας
coniunxit incrementum fapien- ἐπίδοσιν. πρὸς γὰρ τὸ μέτρον τῆς τε
tia. Pro menfura enim ætatis σώματος ἡλικίας ἀπεκάλυπτεν ἡ θεία
corporis, diuina natura fapien- φύσις τὴν οἰκείαν σοφίαν . σαφέτερον δὲ
tiam fuam reuelabat. Anima τῆς
54) πρός. Rec. leftio eis exftat T. III . p. 607. 55 ) τῆς. Def. 1. c. 56) και
σαπ . κ.τ.λ. Plura vide T. III.1. c. 57) ἧλ. Deeft σοφία , qucd 1. c. præcedit.
Quæ h . 1. fequuntur, probant, Noftrum in Codice fuo legiffe hanc vocem .
a ) Gen. 49 , 11. b) Hebr. 10, 19 - 22. c) Luc. 2, 52.
τῆς ψυχῆς τὴν πρόσληψιν ὁ Δεσπότης porro afumtionem Dominus

lis enim qui
διδάσκει . τοῖς γὰρ τοπάζεσιν ἀκέσιον apertius docet.
3. paffionem inuoluntariam effe
εἶναι τὸ πάθος , ἔλεγε πρὸ τὸ πάθες · coniiciebant , dicebat ante pafio-
58 ) ἐξεσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχήν με , nemn a ), Poteftatem habeo po-
καὶ ἐξεσίαν ἔχω πάλιν λαβειν αὐτήν. nendi animam meam , et potefta-
ἐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμῶ . ἐγὼ τίθημι tem habeo iterum fumendi eam.
αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμαυτῷ , ἵνα πάλιν λάβω Nemo tollit eam ame : ego po-
no eam a meipfo , vt iterum fu-
αὐτήν · ἐναργῶς δὲ διὰ τέτων δεδήλω mam eam. Perfpicue
autem per
κεν , ὡς ἄλλη μὲν ἡ τιθεμένη καὶ λαμ- hæc docuit , quod alia fit anima
βανομένη ψυχὴ, ἄλλη δὲ ἡ τιθεῖσα και quæ ponitur et fumitur , alia di-
λαμβάνεσα θεότης . ἄλλην δὲ καὶ ἄλλην vinitas quæ ponit et fumite
ἔφην, ἐκ εἰς δύο πρόσωπα διαιρῶν , ἀλλὰ Aliam autem etaliam dixi, non
in duas perfonas diuidens , fed
τῶν φύσεων δεικνὺς τὸ διάφορον . ἔτω naturarum oftendens differen-
καὶ ἑτέρωθι ἔφη ·διὰ τῦτο ὁ Πατήρ με tiam." Sic et alibi dixit b), Pro-
ἀγαπᾷ , ὅτι ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν με pterea mediligit Pater, quia ego
59) ὑπὲρ τῶν προβάτων . ἐν ἄλλῳ δὲ χῳ· ponoanimam meampro ouibus .
ρίῳ , καὶ ἣν ὑπέμεινεν ἡ ψυχὴ ταραχὴν In alio vero loco turbationem
παρὰ τὸν τῷ πάθες καιρὸν διαξήδην etiamquam anima paffionis tem-
ἐπέδειξεν . ἔφη γάρ ·νῦν ἡ ψυχή μετε : pore fuftinuit, aperte declarauit
τάρακται˙ καὶ τί επω ; Πάτερ , σῶσόν Dixit enim c),Nunc anima inea
turbata eft ; et quid dicam ? Pa
με ἐκ τῆς ὥρας ταύτης , ἀλλὰ διὰ τῦτο
ter, faluifica me ex hac hora, fed
60) ἐλήλυθα εἰς τὴν ὥραν ταύτην . διὰ propterea veni in horam hanc .
δὲ τέτων τῶν λογισμῶν ἐδήλωσεν ἀγω- His autem ratiocinationibus ,
νίαν , 1νῦν μὲν τὸ πάθος ὑφορωμένων , νῦν nunc paffionem reformidantis ,
δὲ τὸ δέος ἀπωθεμένων . σαφέτερον δὲ nunc metum abiicientis ango-
Metum vero
τῦτο τὸ δέος ·ἐδίδαξεν ὁ Λεκᾶς . έτω rem oftendit .
γὰρ αὐτὸν ἔφησεν ἀγωνιάσαι τὸ πά . hunc Lucas apertius docuit. In
tanta enim mortis agonia eum
9ος , ὥς ὕφαιμον γενέσθαι τὸν ἱδρῶταC fuiffe ait , vt cruentus corporis
τῷ σώματος . ἐγένετο , γάρ φησιν , ὁ ludor effer. Faftuseft , inquitd ),
ἱδρὼς αὐτῷ , 61) ὡς θρόμβοι αἵματος . fudor eius ficut guttæ fanguinis .
προστέθηκε δὲ καὶ τῦτο , ὡς ἄγγελος Hoc etiam adiecit, quod ange-
ἐλθὼν ὑπετήρισεν αὐτόν. διὰ πάντων lus veniens confortauerit eum .
δέ μοι ὅρα τῆς ἀνθρωπείας φύσεως τὴν Per omnia porro humanæ mih
ἀσθένειαν . ἀνθ᾽ ὅτε γὰρ καὶ τῆς τῷ natura infirmitatem confidera-
Cur enim etiam vnita diuinita-
Μονογενῆς ἡνωμένης θεότητος , καὶ ὡς te Vnigeniti , et vnctionis in-
χρίσματος παρόντος τῷ Πνεύματος , far aditante Spiritu , angelus
ἄγγελος ὑπερείδει καὶ τῆς ψυχῆςκαὶ et animæ et corporis imbecilli-
τῷ σώματος τὴν ἀσθένειαν ; ἢ δῆλον , ὅτι tatein fuftentat ? An clarum eft
quod
58 ) ἐξεσ . κ. τ . λ . Mutatus eft h. 1. ordo verborum . 59) ύπ.τ. προβ . Hæc ex

verf. 15. fubiiciuntur. 6ο ) ἐλ. Loco cit. eft ἦλθεν . 61 ) ώς. Loco cit, eft
ουσείο
a ) Ioh . 10 , 18. b ) 1b . verf. 17. c) lb. c. 12, 27. d) Luc. 28, 44.
430 B. THEODO RETΙ
quod diuina permittente na · τῆς θείας φύσεως συγχωρέσης ταῦτα .

2
tura hac omnia facta fint , vt πάντα ἐγένετο , ὥστε τῶν ὕφερον ἐσο
* pofterorum deinceps , ii qui μένων, τὲς μὲν πιςεύοντας τῇ προσλή
anima corporisque affumtio-
nem crederent,demonftratio . ψει τῆς ψυχῆς καὶ τὸ σώματος , Be-
nibus confirmarentur , qui con . βαιωθῆναι τοῖς ἀποδείξεσι, τὸς δὲ ἀντι-
tradicerent . euidentibus teftimo- λέγοντας τῶς ἐναργέσι μαρτυρίοις ,
niis conuincerentur. ἐλεγχθῆναι.
QVOD PERFECTAM HVMA- ΟΤΙ ΤΕΛΕΙΑΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩ .

NAM NATVRAM AS. ΠΕΙΑΝ ΦΥΣΙΝ
SVMSERIT . XIV . ANEAABEN. δ.
feipfum et filium hominis Διὰ δὲ τετο, καὶ ἄνθρωπον ἑαυτὸν ,

vocat . – Apoftolis enim fæpenu- - καὶ υἱὸν ανθρώπε προσαγορεύει . τοῖς
mero dixit a) , Tradetur filius μὲν γὰρ ἀποτόλοις πολλάκις ἔφη · μέλη
hominis in manus hominum , et λε ὁυἱὸς τῷ ἀνθρώπε παραδίδοθαι εἰς
occident eum , et tertio die refur- χώρας ανθρώπων , καὶ ἀποκτενῶσιν
get. Ei autein qui fequi vole- αὐτὸν , καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναζήσεται
bat b ) , Vulpes , ait , foueas ha-
bent, et volucres celi nidos . τῷ δὲ ἀκολεθῆσαι βεληθέντι αἱ ἄλ
filius autem honinis non habet πεκες , ἔφη , Φωλεὺς ἔχεσι , καὶ τὰ πε
vbi caput reclinet . Iudais vero τενὰ τῇ ἐρανῷ κατασκηνώσεις · ὁ δὲ
aperte dixit c) , Quid me quæri- υἱὸς τῇ ἀνθρώπε ἐκ ἔχει πᾶ τὴν κεφά-
tis interficere , hominem qui ve ; λὴν 62 )κλῖναι . τοῖς δὲ Ἰεδαίοις ἄντι-
ritatem dixi vobis , quam audiui N
a Patre meo ? Diuinus autein κρυς εἴρηκε , 63) Τί με ζητᾶτε ἀποκλε
apoftolus clammata ), Vnus Deus, ναι ,
ἄνθρωπονd , ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν
λελά ληκα , ἣν ἤμεσα 64 ) παρὰ τῷ
vnus etmediator Dei et homi
nuin. Et rurfus e ), Quoniam 65)Πατρός με ; ὁ 66 ), δὲν θεῖος ἀπό
5ολος βοᾷ εἷς Θεὸς , εἷς καὶ μεσίτης
per hominem mors, et per homi.
nem refurrectio mortuorum . Θεᾶ καὶ ἀνθρώπων . καὶ πάλιν · ἐπειδὴ
Hac decaufa et femen Abrahæ , γὰρ δι᾿ ἀνθρώπε ὁ θάνατος , καὶ δὲ
et filius Dauidis appellatus eft. ἀνθρώπε ανάςασις νεκρῶν . τέτε δὴ
Quoniam enim pollicitus eft χάριν , και σπέρμα ᾿Αβρααμ , καὶ υἱὸς
. Abrahæ vniuerforum Deus , fe Δαβὶδ ὠνομάθη . N
ἐπειδὴ γὰρ ὑπέχετο
in feinine illius benediaturum τῷ ᾽Αβραὰμ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς , ἐν τῷ
omnibus gentibus , et promis . σπέρματι αὐτῇ εὐλογῶν πάντα τὰ
fionem dedit et Ifaaco et Ia- ἔθνη , 2καὶ τὴν ὑπόχεσιν καὶ τῷ Ἰσαὰκ
cobo , iure diuinus apoftolus. καὶ τῷ Ἰακὼς δέδωκεν , εἰκότως ὁ θεῖος
ad Galatas fcribens dixit f ) , ἀπόςολος Γαλάταις ἐπιτέλλων ἔφη τῷ
δ
62) κλ . Rec. leétio eft κλίνῃ . 63) Τί κ.τ.λ. Loco cit. eft Νῦν δέ ζητεῖτέ με
ἀποκτ. 64) παρά . Sic leétio Edit. rom . περὶ emendatur ad calcem libri.
65) Πατρ . με. Loco cit. eft Θε. 66) δέ . Ex Edit . rom . infertum .
a) Luc, 9, 44. b) Ib. verf. 58. c) Ioh. 8, 40. d) 1 Tim. 2, 5. e) 1 Cor. 15, 21.
f) Gal. 3, 16.
δὲ ᾽Αβραὰμ ἐῤῥέθησαν αἱ ἐπαγγελίαι , Abrahæ autem diftæ funt pro-

καὶ τῷ σπέρματι αὐτῇ . καὶ διδάσκων miffiones , et fernini eius. Et
docens quemnam femen vo-
τίνα προσηγόρευσε σπέρμα , ἐπήγαγεν , carit , fubiungit , Non dicit et
Οὐ λέγει καὶ τοῖς σπέρμασιν , ~ὡς ἐπὶ femninibus vt in multis , fed vt
πολλῶν ἀλλ᾿ ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς , καὶ τῷ σπέρ- in vno , Et fernini tuo, quod
ματί σε , 67 ) ὃ ἐςιν ὁ Χριςός. *καὶ eft Chriftus . Et ad Hebræos
Ἑβραίοις γράφων ὕτως ἔφη · ὦ γὰρ δή . fcribens fic ait a ) , Non enim
πε ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται , ἀλλὰ angelos vtique afumit, fed fe
men Abrahæ affumit . Vnde de-
σπέρματος ᾽Αβραὰμ ἐπιλαμβάνεται , buit in omnibus fratribus affi-
ὅθεν ὤφειλε κατὰ πάντα τοῖς ἀδελ- nilari, vt mifericors effet et fide-
φοῖς ὁμοιωθῆναι , ἵνα ἐλεήμων γένηται lis facerdos in iis quæ ad Deum
καὶ πισὸς ἀρχιερεὺς
~) τὰ πρὸς τὸν Θεόν . pertinent. Quia vero etiam Iu-
ἐπειδὴ δὲ καὶ τῷ Ιέδα ἣν παρὰτῷ Θεῷ da , quam ab vniuerforum Deo
τῶν ὅλων ἔλαβεν Ἰακὼβ ὁ πατριάρχης acceperat , Iacobus patriarcha
benedictionem tribuit, dicensb ),
εὐλογίαν ἀπένειμεν , εἰρηκώς˙ ἐκ ἐκλεί-
Non deficiet princeps ex Iuda ,
ψε ἄρχων ἐξ Ιέδα , καὶ ἡγέμενος ἐκ et dux ex femoribus tuis donec
,
τῶν μητῶν 68 ) σε་ , ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπό- venerit cui repofitum eft,
et ipfe
κείται, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν ἔςαι · erit exfpectatio gentium . Iam
καὶ Μιχαίας δὲ Οὁ προφήτης ἀνανεῖται vero Michæas quoque propheta
τὴν πρόῤῥησιν , εἰπών · καὶ σὺ Βηθλεὲμ prædictionem renouat, dicens c ),
yn Ἰέδα ἐδαμῶς ἐλαχίση εἶ ἐν τοῖς ἡγε. Et tu Bethleen terra Iuda , ne
μασιν Ἰέδα . ἐκσὲ γὰρ ἐξελεύσεται μοι quaquam es minima in principi-
ἡγόμενες , καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτῷ ἀπ᾿ αρ bus Iudz . Ex te enim egredie-
χῆς ἀφ᾽ ἡμερῶν αἰῶνος. καὶ πάλιν ὁ tur mihi dux , etegreffus
initio a diebus feculi. eius ab /
Et ite-
θεῖος ἀπόςολος δέδειχε τὸ τῶν πραξή . rum diuinus apoftolus prædi-
σεων τέλος , καὶ ἐπήγαγε πρόδηλον ationum finem oftendit, et ait a ):
γὰρ ὅτι ἐξ Ιέδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος Manifeftum enim eft , quod ex
ἡμῶν . ταύτας δὲ τὰς ἐπαγγελίας και Iuda exortus fit * Dominus no-
Δαβὶδ ὁ βασιλεὺς καὶ προφήτης fter. Has autem promiffiones
69 ) παρὰ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων ἐδέξατο. Dauid quoque rex et propheta

ἔφη γὰρ πρὸς αὐτόν · ἕως τῷ αἰῶνος ab vniuerforumDeo accepit. Di
ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα 70) αὐτῷ , καὶ οἶ. xit enim illi e ), Vsque in feculum
κοδομήσω εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν τὸν θρό- parabo femen eius, et adificabo
νον σε. καὶ πάλιν και θήσομαι Nεἰς τὸν in generationes thronum tuum .
Et rurfus
fecutif ), Et ponam
femen eius, et fecu-
in thro-
αἰῶνα τῷ αἰῶνος τὸ σπέρμα αὐτῇ , καὶ tum
τὸν θρόνον αὐτῷ , ὡς τὰς ἡμέρας τῆ num eius vt dies cæli. Et pau-
ἐρανῶ . καὶ μετ᾿ ὀλίγα˙ ἅπαξ ὤμεσα ἐν lo poft g ) , Semel iuraui in
fan-
67 ) %. Receptamleftionem ὃs alibi Nofter fequitur, vt T. III . p. 376. 68 ) σε

Rec. le &tio eft , αὐτῇ . 69 ) παρά . Sic emendatur leftio περὶ ad calcem
Edit. roin. 70) αὐτ. Rec. lectio eft rx .
«) Hebr. 2, 16. 17. b ) Gen. 49 , 11. c ) Mich . 5, 2. coll. Matth. 2, 6. 4 ) Hebr,
7, 14. e) Pl. 88, 5. ^^ƒ) Ib. verf. 30. ›g) Ib. verf. 36 - 38.
RETI
432 B. THEODO
2
fanttomeo , fi Dauidi mentier. τῷ ἁγίῳμε , εἰ τῷΔαβὶδψεύσομαι τὸ
Semnem eius in feculum manet, et σπέρμα αὐτῷ εἰς τὸν αἰῶνα 71) μένει ,
thronus eius tanquam fol coram
και ο θρόνος αὐτῷὡς ἥλιοςἐναντίον μ8 ,
me, et tanquam lunaperfetta in
perpetuum , et teftis in calofide. και ὡς ἡ σελήνη κατηρτισμένη~ εἰς τὸν
lis. Has porro promiffiones per αἰῶνα , καὶ ὁ μάρτυς ἐν ἐρανῷ πιςός .
Elaiam prophetan rurfus verax ταύτας δὲ τὰς ὑποχέσεις διὰ Ἡσαΐε
L
Dominus renouauita ). Egredie. το προφήτε πάλιν ὁ ἀψευδὴς Δεσπό
tur enim , inquit, virga deradice
Teffe, et fios de radice ( eius) ad . της ἀνενεώσατο. ἐξελεύσεται , γάρ φης ‫اد‬
fcendet . Et requiefcet fuper σι , ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ , καὶ να
eum fpiritus Dei, fpiritus fapien- 9ος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται . καὶ ἐπα
tiæ et prudentiæ , fpiritus con- ναπαύσεται ἐπ᾿ αὐτὸν πνεῦμα τῷ Θεῷ ,
πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως , πνεῦμα
filiiet fortitudinis,fpiritus cogni-
βελῆς καὶ ἰχύος ,πνεῦμα γνώσεως καὶ
tionis et pietatis, fpiritus timoris
Dei implebit ipfum ; et quæ fe-
quuntureiusden fententia . Et εὐσεβείας , πνεῦμα φόζε Θεῷ ἐμπλήσει
iterum b ) ,. Erit radix Ieffe , et αὐτόν καὶ τὰ ἑξῆς τῆς αὐτῆς ἐχόμενα
exfurgens ad imperandum gen . διανοίας, καὶ πάλιν ' ἔςαι ἡ ῥίζα τε Ιεσ .
eritipfam
tibus.etIn
bunt, gentes
requies fpena .. σαι, καὶ ὁ ἀνιτάμενος ἄρχειν ἐθνῶν ἐπ᾿
eius honor
Et in alio loco . Et difponam αὐτῷ ἔθνη ἐλπιᾶσι, καὶ ἔσαι ἡ ἀνάπαυ
vobis , inquit c) , teftamentum σις αὐτῇ τιμή . καὶ ἐν ἑτέρῳ χωρίῳ , Καὶ
nouum , fineta Dauidis fidelia. διαθήσομαι , φησὶν , 72 ) ὑμῖν διαθήκην
Quæ enim promifi illi implebo , αἰώνιον , τὰ ὅσια Δαβὶδ τὰ πισά. α
et per femen illius feruabo or- γὰρ ὑπεχόμην. ἐκείνῳ πληρώσω , καὶ
bem terra . Eft enim mihi fide- διὰ τῇ σπέρματος ἐκείνε σώσω τὴν οἰ
lis et vera proiniffio. Harum κεμένην. πιςὴ γάρ μοι καὶ ἀψευδὴς ἡ
promiffionum veritatem often . ὑπόχεσις. τύτων τῶν ὑποχέσεων ἐπι
dens euangelifta Matthæus in
iplo proemio libri fui annuntiat δεικνὺς τὴν ἀλήθειαν ὁ εὐαγγελικὴς
orbi terrarum , quod efloruerit Ματθαίος , ἐν τῷ προοιμίῳ αὐτῷ τῆς
exfpeftatio gentium . Liber enim, συγγραφῆς εὐαγγελίζεται τῇ οἰκεμέ-
inquit d ), generationis Jefu Chri- v , ὡς ἡ τῶν ἐθνῶν ἤνθησε προσδοκία .
fti, filii Dauidis, filii Abrahami. βίβλος γὰρ ἔφη γενέσεως Ἰησῆ Χριςᾷ ,
Virique enim promifiones de fe- υἱ8 Δαβίδ, υἱδ Αβραάμ . πρὸς ἀμφιλές
mine facta erant. Quin et diui 98ς γὰρ αἱ περὶ τῷ σπέρματος ὑποχές
nus apoftolus ad Romanos fcri- σεις ἐγένοντο, καὶ μέντοι καὶ ὁ θεῖος
bens , in principio epiftolæ pro- ἀπόςολος ἐπιςέλλων ῾Ρωμαίοις , ἐν τῇ
millionis falta Dauidi finen τῆς ἐπιτολῆς ἀρχῇ , τῆς πρὸς τὸν Δα-
oftendit. Paulus , inquite), fer- βὶδ ἐπαγγελίας τὸ τέλος ἐπέδειξε.
vus Iefu Chrifti, vocatus apofto- Παῦλος , γάρ φησι, δῆλος Ἰησᾶ Χρι58,
lus , fegregatus ad euangelium κλητὸς ἀπόςολος , αφωρισμένος εἰς εὐς
Dei , quod ante promiferat per αγγέλιον Θεῷ , ὃ προεπηγγείλατο διο
τῶν
ηι) μένει. T. I. p . 1243. eft μενεῖ . 72 ) ὑμ . Infia, c. 17. leg . αὐτοῖς.
Ef. 11, 1 -- 3. b) lb. verf. 10. c) Ef. 55, 3. d) Matth. 1, 1. e) Rom. 1, 1 ~3.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. V.
433
τῶν προφητῶν αὐτῷ ἐν 73) γραφαῖς , prophetas fuos in fcripturis , de

περὶ τῷ υἱῷ αὐτῷ τῷ γενομένε ἐκ σπές. filio fuo nato ex femine Danidis
fecundum carnem . Cum autem .
ματος Δαβὶδ κατὰ σάρκα. τὸ δὲ κατὰ adiecerit fecundum carnem , de-
.
σάρκα προστεθεικώς , δεδήλωκεν ὡς ὁ monftrauit quod Dominus no-
Κύριος ἡμῶν Ἰησῆς Χριτὸς , καὶ Θεὸς ἦν fter IefusChriftus Deus etiam
προαιώνιος . υἱὸς δὲ Δαβὶδ καλὰ τὴν ἀν . fuerit ante fecula : filius autein
θρωπείαν φύσιν ἐχρημάτισε . καὶ τῷτο Dauidis fecundum humanam
διδάσκων σαφέτερον ἐπήγαγε 74 ) τε naturam appellatus eft. Quod
apertius docens fubiunxit a ) ,
υἱὲ τῷ Θεῷ ἐν δυνάμει κατὰ πνεῦμα
FiliiDei in virtute fecundum fpis
ἁγιωσύνης , ἐξ ἀναςάσεως νεκρῶν 75) τε ritum fanétificationis ex refurre
Κυρίε ἡμῶν Ἰησῦ Χρισῦ . ἀναςάς , γάρ âtione a mortuisDomini noftri
Φησιν , ἐκ νεκρῶν , καὶ τῆς τῷ Πνεύματος Iefu Chrifti. Cum enin amor
χάριτος τες αποτόλες ἐμπλήσας , διὰ tuis , inquit , refurrexiffet , et
Spiritus gratia * repleuiffet apo-
τῶν ὑπ᾽ ἐκείνων γενομένων θαυμάτων
folos , per patrata ab ipfis mira-
ἀπεφάνθη Θεός. · ἐν τῷ ὀνόματι γὰρ cula Deus manifeftatus eft. In
1 αὐτῷ τὰς μεγίσας ἐπετέλεν θαυμα- nomine enim illius maxima per-
τεργίας. ἐν δέ γε τῷ μέσῳ τῆς ἐπιτο- agebant miracula . In medio
λῆς , τῶν πάλαι δεδομένων τοῖς Ιεδαίοις autem epiftoledatoru
olim Iudæis , cummbonor um.
mentio
ἀγαθῶν μνημονεύσας , ἐπήγαγεν ὧν οἱ
nemfeciffet , fubiecit b ), Quorum
πατέρες , καὶ ἐξ ὧν ὁ Χρισὸς τὸ κατά patres, et ex quibusChriftus fe-
σάρκα , ὁ ὢν ἐπὶ πάντων ( 6 ) Θεός · καὶ omni
cundu m carnenEt, in
qui eft fuper
perf
a Deus. vna ona
ἐν τῷ ἑνὶ προσώπῳ τῶν δύο φύσεων τὸ
duarum naturarum differentiam
διάφορον ἔδειξεν . ἐξ Ἰεδαίων μὲν κατὰ oftendit : ex Iudais quidem na-
fecundum carnem , fuper
σάρκα γεγενημένον , 77 ) ἐπὶ πάντων rain
ournia autem Deum , vt Deuin ,
· Θεὸν ὡς Θεὸν , καὶ εἰς τὰς αἰῶνας εὐλο-
et in fecula benedictum .
γητόν. τῷ δὲ μακαρίῳ Τιμοθέῳ παρεγ- rurfus Timotheo præcipit di
γυᾷ , λέγων · μνημόνευε Ἰησῦν Χριςόν censc ), Memnento , fetumn Chris
ftum refurrexiffe a mortuis ex
ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν ἐκ σπέρματος femnine Dauidis fecundum euan-
Δαβὶδ κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν με , ἐν ᾧ gelium meum , in quo mala fug

tineo vsque ad vincula quafi
κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακέργος . maleficus.
Et alia quoque
καὶ ἄλλας δὲ παμπόλλας ἐςὶν εὑρᾶν plurimna in vtroque teftamen-
to reperire licet teftimonia ,
μαρτυρίας ἐν ἑκατέρᾳ γραφῇ , τὴν καὶ
τὰ σάρκα τῇ Σωτῆρος ἡμῶν κηρυτ ] ς . cognationem noftram cum Sale
uatore fecundum carnem præ-
σας συγγένειαν . ἀπόχρη δὲ καὶ ταῦτα dicantia . Hæc autem fufficiunt
ad
73 ) γραφ . Deeft αγίαις , quod 1. c. fequitur . 74) rg. Decft ὁριθέντος , quod
1. c . fequitur . 75) τ. Κυρ . ήμ. Loco citato ponitur polt Xpisi. 76) Θεός
Poft pauca fupplentur quæ h. 1. defunt , εὐλογητὸς εἰς τὰς αἰῶνας . 77 ) ἐπίσ
Ita fcribere vifum eft pro και, vt Edit . prior habebat .
a ) Rom . 1 , 4. b ) 1b . c. 9, 5. ) 2 Tim. 2, 8. 9.
B. Theod . Tom . IV . Ee
434 B. THEODORETI
ad oftendendum
lum ,perfectam
naturam human il- διδάξαιὡς τελείαν τὴν ἀνθρωπείαν φύ
am affum-
fife , ideoque et filium Daui. σιν ἀνέλαβε, καὶ τότε χάριν καὶ υἱὸς
dis et filium Abrahe , et filium Δαβίδ , καὶ υἱὸς ᾿Αβραάμ , καὶ υἱὸς ἀν
hominis, ethominem , etAda θρώπε , καὶ ἄνθρωπος , καὶ Αδάμ ,
mum et Iacobum et Ifraëlem καὶ
બ Ἰακὼς , καὶ Ἰσραὴλ ὠνομάθη .
effe appellatum . Sicut enim ὥσπερ γὰρ τέλειος ἦν Θεὸς , ὅτω δὴ
perfectus erat Deus : ita et per και τέλειος ἄνθρωπος τελείαν τοῖςἀν
featushomo perfeétam homini θρώποις 78 ) παρέχεν τὴν σωτηρίαν .
bus falutem præbuit.
QVOD QVAM ASSVMSIT ΟΤΙ ΗΝ ΑΝΕΛΑΒΕΝ ΑΝΕΣΤΗΣΕ
NATVRAM SVSCI- ΦΥΣΙΝ . ιέ ,
TAVERIT. XV .
Quod autem quam fufcepit Ὅτι δὲ καὶ ἣν ἀνέλαβεν ἀνέτησε φύ
α σιν , μαρτυρεῖ μὲν αὐτὸς , καὶ τὰς
teftatur ipfe apoftolis et manus χεῖρας τοῖς ἀποςόλοις , καὶ τὲς πόδας
et pedes oftendens : teftantur et ἐπιδεικνύς˙ μαρτυρᾶσι δὲ καὶ οἱ τῇ Θω
Thomæ digiti , qui vulnera con- μᾶ δάκτυλοι τῶν ὠτελῶν ἁψάμενοι.
trectarunt ;quod reliqui etiam καὶ τῦτο δὲ καὶ οἱ λοιποὶ δεδράκασιν
fecerunt apofoli Domino praci- ἀπόςολοι τ8 Κυρίε προστεταχότος .
piente. Palpate enim , ait a) , b
etvidete , quoniam fpiritus car . ψηλαφήσατε , γὰρ ἔφη , καὶ ἴδετε ὅτι
nem et offa non habet , ficut me πνεῦμα σάρκα καὶ ὀξέα ἐκ ἔχει , καθὼς
videtis habere . Clamnat vero et- ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα . βοᾷ δὲ καὶ ὁ
iam diuinus Ioannes apoftolus θεῖος ἀπόςολος Ιωάννης ἐν τῇ τῆς ἐπι
in principio epiftola b ), Quod ξολῆς ἀρχῆ · ὃ ἐθεασάμεθα , καὶ αἱ
vidimus , et manus noftræ con-
trectauerunt . Magnus autem χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν . ὁ δὲ μέγας
Petrus apud Iudzos concionans , Πέτρος ἐν Ιεδαίοις δημηγορῶν , εἶτα τῆς
cum mentionem feciffet prædi τῷ Δαβὶδ ἀναμνήσας προῤῥήσεως , ἣν
Elionis Dauidis ,quam de douni περὶ τῆς δεσπολικῆς προεθέσπισεν ἀνα-
nica refurrectione vaticinatus eft, ςάσεως , καὶ ταῦτα ἔφη · ἄνδρες αδελ-
hæc etiam dixi t c) , Viri fratres
liceat audenter dicere ad vos de, φοὶ , ἐξὸν εἰπᾶν μετὰ παρξησίας πρὸς
patriarcha Dauide , quoniam de . ὑμᾶς περὶ τῷ πατριάρχε Δαβὶδ , ὅτι
funêtus eft , et fepultus eft, et fe . καὶ ἐτελεύτησε , καὶἐτάφη , καὶ τὸ μνῆ .
pulchrum eius eft apud nos vs- μα αὐτῷ ἐξιν ἐν ἡμῖν ἄχρι τῆς 79 ) ση
que in hodiernum diem. Pro-
pheta igitur cum effet ,et fcirer , μερον , προφήτης ὖν ὑπάρχω
2 ν , καὶ εἰς
pheta igitur cum effet ,et fciret , δὼς ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ ὁ Θεὸς , ἐκ
* * quod iureiurando iuraffet illi
Deus fe defructu lumbi eius fe. καρπᾶ τῆς ὀσφύος αὐτῷ τὸ κατὰ σάρ-
cundum carnem fufcitaturum ef και ἀναζήσειν τὸν Χρισὸν , καθίσαι ἐπὶ •
fe Chriftum ,vt federet fuperthro- τεθρόνε αὐτῇ , 80) προεδήλωσεν ἀπὼν
no eius , prouidens locutus eft de περὶ τῆς ἀνατάσεως αὐτῷ , ὅτι ἐκ ἐγ-
refurrectione eius , quod non de-
relicta fit ininferno anima eius , κατελείφθη εἰς ᾅδε ἡ ψυχὴ αὐτῇ ,
ἐδ
28 ) Edit. rom . παρέχων . 79 ) σήμ . Loco cit. eft ἡμέρας ταύτης . 8ο ) προεδ
διαφ9 . Aliæ" funt le &tiones 1. 6.
a) Luc. 24, 39. b) r Ioh . 1, 1. 6) Act. 2, 29 -- 31.
HARETIC . FABVL . COMPEND. LIB. V. 435
ἐδὲ ἡ σαρξ αὐτῷ εἶδε διαφθοράν . δύο nec caro eius viderit corru-
τοίνυν κατὰ ταὐτὸν ἡμᾶς διδάσκεσι ptionem . Duo ergo fimul nos
teftes docent , alter apoftolus
μάρτυρες , ὁ μὲν ἀπότολος , ὁ δὲ προφή .
efterpropheta , hic prædicens ,
της , ὁ μὲν προαγορεύων , ὁ δὲ μετὰ τὸ
ille predictionem poft euenram
τέλος ἑρμηνεύων τὴν πρόβῥησιν , ὅτι & exponens , quod non diuini
θεότητος
. ,αλλά σώματός ἐς , καὶ ψυχῆς tatis , fed corporis et animæ fit
ἡ ἀνάτασις . ὧν δὲ ἡ ἀνάτασις , τέτων refurreatio . Quorum auten eft
ἄρα και τὸ πάθος ἦν ,· ὦ τῆς ψυχῆς refurrectio ,horum vtique erat et
συναναιρεθάσης τῷ σώματι · ἀθάνατοι paffio , non exftincta anima cum
γὰρ καὶ αἱ τῶν ανθρώπων ψυχαί ἀλλ᾽ corpore , ( immortales enim et-
ὡς τῷ χωρισμῷ τῆς ψυχῆς το σώμα . ign hominum funt animæ ,) led
τος δεξαμένες τὴν τελευτήν. ἡ δὲ θεό . quod animæ feparatione corpus
mortein fubiit. Diuinitas au-
της ὦ κεχώρισαι
2 μὲν τῆς ἀνθρωπότη- tein ab humanitate feparata noma
τος , ἔτε ἐν τῷ ςαυρῷ , ἔτε ἐν τῷ τάφῳ ° eft , nec in cruce , nec in fepul-
αθάνατος δὲ ἦσα , καὶ ἄτρεπτος , ἔτε cluo : fed cum fit imnortalis et
θάνατον , ἔτε πάθος ὑπέμεινεν . εἰ γὰρ immutabilis , nec mortem nec
pulfionem fuftinuit. Nam fi
ἡ ψυχὴ διὰ τὴν ἔμφυτον ἀθανασίαν ἐ
κεκοινώνηκε τῆς τῷ σώματος τελευτῆς , anima , propter infitam fibi im-
πῶς οἷόν τε ἦν τὴν ἀπερίγραφον Φύσιν, mortalitatem , mortis corporis
particepsincircumfcrip
non fuit , quîta fieri po-
ἢ ξύλῳ προσηλωθῆναι , ἢ τάφῳ παρα- terat , vt natura
δοθῆναι ; τῦτο δηλῶντες οἱ τέσσαρες εύ- aut cruci affigeretur , aut fepul-
αγγελικαί , Ἰωσὴφ τῷ ἀπὸ ᾿Αριμαθίας chro mandaretur ? Hoc fignif
μέμνηνται, καί φασιν αὐτὸν προσελη . cantes quatuor euangelifta , Io-
λυθέναι τῷ Πιλάτῳ ,καὶ κτηκέναι τὸ fephi ab Arimathia meminere ,
σῶμα τῷ Ἰησῦ , καὶ τῷ Πιλάτε δεδωκό . illumque ad Pilatum veniffe
τος , καθελῶν ἀπὸ τῶ ξύλῳ τὸ σῶμα , aiunt, et petiiffe corpus Iefu, et
καὶ ἐναλῆσαι σινδόνι , καὶ παραδέναι cum Pilatus dediffet , corpus de
σῶμα τῷ τάφῳ , καὶ πολλάκις τὸ το ligno depotuiffe , et findonein-
voluiffe , et fepulchro corpus
σώματος τεθέκασιν ὄνομα , τὸ ἀναί-
tradidiffe . Et corporis nomen
χυντον τῶν βλασφημέντων ταῖς ἐνας. fapius pofuerunt , impudens os
γέσι καὶ προφανέσι μαρτυρίαις ἐμφράν . blafphemantium apertis et eui
ποντες τόμα . dentibus teftimoniis obftruentes.
ΟΤΙ Ο ΑΥΤΟΣ 81) ΚΑΙ ΑΓΑΘΟΣ QVOD IDEM SIT ET BO-

ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ Σ . ις. NVS ET IVSTVS . XVI .
Ἐπειδὴ δὲ Μαρκίων ὁ βδελυρὸς ἔτε @ uoniam autem exfecrandus

ρον λέγει τὸν δίκαιον , ὃν καὶ δημοι fum , quem etiam creatorema
εργὸν ὀνομάζει , ἕτερον δὲ τὸν ἀγαθὸν , vocat, alium bonum , quem
dicit effe Chriftum Iefum , age
ἂν Χρισὸν Ἰησῶν εἶναι φησί , Φέρε και
de hoc quoque pauca cifera-
περὶ τότε μικρὸν διεξέλθωμεν , καὶ δεν
mus , et oftendamus , Domi
ξωμεν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησῶν Χρισὸν num noftrum Iefum Chriftum
Ee 2
81) καί . Def in Indice p.371 .
I
RET
ODO
B. THE
436
et creatorem , et feruatorem , et και δημιεργὸν καὶ σωτῆρα , καὶ ἀγα

bonum eundem ac iuftum effe . Τὸν τὸν αὐτὸν καὶ δίκαιον. 82) ἐπειδὴ
Quia enim audiuit fceleftiffi-
mus legem pronuntiantem e) , γὰρ ἤκεσεν ὁ παμμίαρος τῷ νόμε δια
Oculum pro oculo , et den. γορεύοντος, ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμῶ ,
tem pro dente , aduftionem καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος , κατάκαυμα
pro aduftione , liuorem pro li- ἀντὶ καλακαύματος , μώλωπα ἀντὶ 2 μώ-
vore , Dominus autem b ) iubet λωπος , τῷ δὲ Κυρίε ἐγγυῶντος τῷ παί
percutienti dextram maxillam οντι
τὴν σιαγόνα τὴν δεξιὰν ςρέψαι καὶ
obuertere et alteram , volentique
iudicio contendere et tunicam τὴν ἄλλην , καὶ τῷ βελομένῳ κριθῆναι
tollere , * dare etiam pallium , καὶ τὸν χιτῶνα λαβεῖν, προσδῆναι καὶ
exiftimauit ftolidus illum effe τὸ ἱμάτιον, ὑπέλαβεν ὁ ἐμβρόντητος , δια
iuftum , hunc vero bonum. Nec καιὸν μὲν ἐκεῖνον , ἀγαθὸν δὲ ττον. καὶ
animaduertit, quod legum euan· ἐ συνείδεν , ὡς ἡ τῶν εὐαγγελικῶν νόμων
gelicarum perfectio legibus mo-
faicisfit terribilior. Lex enim ἀκρίβεια τῆς μωσαϊκῆς ἐπὶ φοβεροτέρα
ilacadem prohibet c) :lexvero νομοθεσίας . ἐκεῖνος μὲν γὰρ ὁ νόμος
euangelica etiam illi, qui fratrem ἀπαγορεύει τὸν φόνον , ὁ δὲ τῶν εὐαγ
ftultum vocat, gehennam mina- γελικῶν , καὶ τῷ μωρὸν καλῶντι τὸν
tur. Quicunque enim , inquitd ) , ἀδελφὸν τὴν γέενναν ἀπειλεῖ. πᾶς, γάς
φησιν , ὁ λέγων τῷ ἀδελφῷ αὐτῷ μωρὲς
fratri fuo dicit ftulte , reus eft ge.
hennæ ignis. Sic rurfus lex an-
tiqua damnat adulterium e) , ἔνοχός ἐςιν εἰς τὴν γέενναν τῷ πυρός .
euangelica vero etiam turpem ὕτω πάλιν ὁ παλαιὸς νόμος τῆς μοι-
.
concupifcentiam per lafciuum χείας κατηγορᾶ , ὁ εὐαγγελικὸς δὲ καὶ
adfpe&tum ingredientem , adulte. τὴν αἰχρὰν ἐπιθυμίαν , τὴν δι᾽ ὄψεως
rium vocatf ). Et antiqua item ἀσελγῆς εἰσδυομένην , μοιχείαν καλεῖ.
periurium vetat g) , noua vero
etiam iusiurandum b ). Anti. καὶ ὁ μὲν παλαιὸς ἀπαγορεύει τὸ ψεῦ
quaeum , qui vxorem odio ha- δος , ὁ δέ γε νέος καὶ τὸν ὅρκον. καὶ ὁ
beat, dimnittere illain iuffiti) : μὲν παλαιὸς τὸν ἀπεχθανόμενον πρὸς
noua autem adulterium appellat τὴν γυναῖκα , ταύτην ἀπολύειν ἐκέλευ-
repudiumn citra fornicationem . σεν · ὁ δὲ νέος μοιχείαν καλῶ τὴν δίχα
Qui enim , inquit k) , vxorem
πορνείας ἀπόλυσιν . πᾶς, γάρ φησιν , ὁ
fuam dimittitexceptafornicatio . ἀπολύων τὴν γυναῖκα αὑτῷ παρεκτὸς
nis caufa , mæchari eam facit , et
qui dimiffam ducit , mæchatur , λόγω πορνείας, ποιᾶ αὐτὴν 83 ) μοιχευ ·
Adhæc porro etiam de verbo θῆναι , καὶ ὁ ἀπολελυμένην γαμῶν μοι·

otiofo fe rationem exa &turum χᾶται. πρὸς δὲ τέτοις καὶ ὑπὲρ ἀργε
minatus eft, et fupplicium æter- λόγω λόγον ἀπαιτήσειν ἠπείλησε , καὶ
num , et tenebras exteriores , et κόλασιν αἰώνιον , καὶ σκότος ἐξώτερον ,
gehennam ignis , et alia eiusmodi και γέενναν πυρὸς , καὶ ἕτερα τοιαῦτα
πολλά
82 ) ἐπειδὴ κ.τ.λ. His gemina vide l. r. C. 24. 83) μοιχ . Loco cit, eft μοιχᾶ ·
παρ . Ibid. καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελ. γαμήσῃ .
* ) Εxod. 21, 24. b) Matth. 5, 38. fqq . c ) Exod. 20, 13. d ) Matth . 5, 22. e ) Exod . 20, 14,
f) Matth . 5, 28. g ) Exod.20,7. h ) Matth. 5,34 % i ) Deut. 24. 1. k ) Matth . 5, 32 .
1
πολλά . ἐκ 2 δὲ τέτων, εὑρεθήσεται ὁ μὲν multa. Ex his autem , et qui
παρ᾽ αὐτῷ καλέμενος δίκαιος ἀγαθὸς , ab eo iuftus appellatur bonus
· deprehendetur, et qui bonus di-
ὃ δὲ ἀγαθὸς ὀνομαζόμενος δίκαιος . και citur, iuftus.Legesenimfeue-
γὰς νόμες ἀκριβετέρες τέθεικε , και τις riores conftituit, et grauiora fup-
μωρίας χαλεπωτέρας ἠπείλησεν . ἀλλὰ pliciaminatus eft. Verum hae
και τὸ ταῦτα λέγειν, μανία σαφής. ὁ etiam dicere aperta eft infania .
γὰρ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις διαγορεύσας Qui enim in euangeliis præcepit
~ inimicos diligere, in veteri etiam
τὲς ἐχθρὸς ἀγαπᾶν , καὶ ἐν τῷ πα lege iuffit non defpicere iumen-
λαιῷ προσέταξε νόμῳ μὴ περιϊδείν τε tuminimici , quod oneri fuccu-
ἐχθρῶ τὸ κτῆνος πεπλωκὸς ὑπὸ τὸν γό- buerit,fed opem ferre , et non
~ καὶ μὴ μνησθῆναι meminiffe inimicitiarum in tem-
μον , ἀλλ᾽ ἐπαμύναι ,
N δυσμενείας ἐν τῷ τῆς χρείας και pore neceffitatis . Sic rurfus ini-
τῆς
ρῷ. ὅτω πάλιν τῷ ἐχθρᾷ τὸν βὲν πλα · mici bouem errantem iubet re-
νώμενον ἐπανάγειν κελεύει , καὶ ἀποδι- ducere, et reddere domino. Ne-
δόναι τῷ κεκτημένῳ . & μόνον δὲ τὴν πε . que vero erga homines tantum
ρὶ ἀνθρώπες ὁ παλαιὸς νόμος διδάσκει ex vetus humanitatem docet :
Φιλανθρωπίαν , ἀλλ᾽ ἤδη καὶ τῶν ἀλό . verum et rationis expertium
γων ζῴων οἶκτον ποιεῖσθαι προστάττει. præcipit mifereri. Non obtura-
bis enim , inquita) , os boui tri-
8 φιμώσεις , γάς φησι , βὲν ἀλοῶντα , turanti. Et b) Non coques
καὶ Οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μὴ , agnum in laâte matris fuæ . Et
τρὸς αὑτῷ . καὶ τοῖς ὀρνίθων τινῶν εὑρί-
iis qui auium quarundam pullos
σκεσι νεοτὲς ἀπαγορεύει τὲς ἐκείνων
inueniunt , illorumfimul paren-
συνθηρεύειν τοκέας · καὶ τὴν ἑβδόμην δὲ tes aucupari
vetat c ). Sed et
ἡμέραν ἀργεν παρηγγύησεν , ἵνα μὴ diem feptimum feriari iuffit a) ,
μόνον ὁ παῖς καὶ ἡ παιδίσκηδιαναπαύ‐ vt non folum feruus et ancilla
σων]αι, ἀλλὰ καὶ ὁ βᾶς καὶ τὸ ὑποζύ- requiefcant, verum etiam bos et
γιον. τοσαύτην ποιεῖται καὶ τῶν ἀλό . iumentum : tantam vel bruto-
ἔγων κηδεμονίαν. ἔτι δὲ εὑρῶν καὶ τὲς rum animalium curam gerit.
περὶ τῶν προσηλύτων γεγραμμένες νό- Exftant porro et de profelytis
μες , πάσης φιλανθρωπίας μετές , & fcriptæ leges, plenæ omni huma-
κακώσετε , γάρ φησι, τὸν προσήλυτον , nitate . Non affligetis , inquite ),
ὅτι προσήλυτοι ἦτε ἐν τῇ Αἰγύπτῳ . aduenam , quia fuiftis aduenæin
1*
καὶ ἀμῶντας δὲ προσέταξε τὸς ἐκπί- * Aegypto . Eos quoque quime-
πτοντας τάχυας καταλιπεν τῷ προσ . tunt, fpicas quæ excidunt , adue-
ηλύτῳ, καὶ τῷ ὀρφανῷ , καὶ τῇ χήρα . ne et pupillo et viduæ relinque-
ὅτως καὶ τὰς τρυγῶντας τὰς ἐκπιπ ]3 . re iuffitf ) . Sic et eos qui vinde:
σας ξάγας , καὶ τὰς διαλανθάνοντας miant, vuas quæ excidunt , et la
βότρυς , 84 ) δις συλλέγειν ἀπαγορεύει . terates racemos bis colligere vetat
Ee 3 Idem-
84 ) δis. Sic emendatur leétio δεῖν ad calcem Edit , rom .
a ) 1 Cor. 9, 9. b ) Exod. 23, 19. c ) Deut. 22, 6. 7. . d ) Exod. 23, 12, e ) Exod .
22, 21. f) Deut. 24, 19.
TI
438 B. THEODORE
Idemque ipfum quoad cæteros ταὐτὸ δὲ τέτο καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων κε
fructus fieri iubet. Non re- λεύει γίγνεσθαι καρπῶν, ἐκ ἐπανατρυ-
vindeniabis , inquit a ) , vincam " γήσεις, γάρ φησι, τὸνἀμπελῶνα σε, ἐδὲ
tuam ,nec iterum decerpes oleam , καλαμήσῃτὴν ἐλαίαν σε , ἀλλ᾽ ἔσαι τῷ
fed relinques aduene , et pupillo , προσηλύτα , καὶ τῷὀρφανῷ , καὶ τῇ χή
etviduæ , et volucribus cæli , et
fᾳ , καὶ τοῖς μετανοῖς τὸ ἐρανέ , και
beftiis terra . Captiuab itidem
maximam curam impertit, nec τοῖς θηρίοις τῆς γῆς , καὶ μέντοι καὶ τὴν
libidinoforum contumelie per. δορυάλωτον πλείτηςαξιοῖ προμηθείας .
mittit ; fed ei primum concedi & γὰρ ἐκδίδωσιν εἰς ὕβριν τοῖς φιληδός
iubet vt fuos lugeat , deinde vt νοις , ἀλλὰ πρῶτον ἐπιτραπῆναι κελεύει
rondeatur , ac tum demum con-
θρήνῳ τὸς οἰκείες τιμῆσαι , εἶτα απο
iungatur . Quod fi voluptate κείρασθαι , καὶ τηνικαῦτασυναφθῆναι εἰ
Dominus fuerit exfatiatus , ne- δὲ καὶ διακορὴς ὁ Δεσπότης γένοιο τῆς
que vendi permittit , nec feruire ἡδονῆς ,ὅτε ἀποδίδοσθαι συγχωρῇ , ἔτε
patitur , fed liberam dimitti iu- δελεύειν ἐᾷ, ἀλλ᾽ ἐλευθέραν ἀφιέναι
bet , ita vt pretii loco ducat con-
fuetudinem quam cum ille ne διαγορεύει, τὴν γεγενημένην κοινωνία ,
buit. Ecquas ergo et quo ge. ἀντὶ τῆς τιμῆς ὑπολογιζόμενον. ποίαν
mere fupplicii blafphemiæ fuæ τοίνυν τίσαντες τιμωρίαν αξίαν δώσεσι
pares pænas luent , qui adeo re- δίκην τῆς βλασφημίας , οἱ τὸν ἕτως
ipfa bonum legislatorem non fa- ἀγαθὸν νομοθέτην ὦ μόνον ἐ δίκαιον ,
lum non iuftum , fed etiam ma · ἀλλὰ καὶ πονηρὸν ὀνομάσαι τετολμή-
lum vocare aufi funt? κότες .
QVOD IDEM ET VETVS OΤΙ Ο ΑΥΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑ-

ET NOVVM DEDERIT
ΛΑΙΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΙΝΗ͂Ν
TESTAMENTUM . XVII .
85 ) ΔΕΔΩΚΕ ΔΙΑΘΗΚΗΝ . ζ.
Jos autem fcimus et veteris et
tamen Ἡμεῖς δὲἕνα ἴσμεν καὶ παλαιᾶς καὶ
wuum effe , quod ipfum per Ie- καινῆς διαθήκης δοτῆρα , καὶ τὸ
remain prophetam aperte do . το αὐτὸ διὰ Ἱερεμίς τῷ προφήτε διδά
cet c ). Difponamn enim , inquit, σκει σαφῶς . διαθήσομαι , γάς φησι, τῷ
domui Iliailis et( domui) Iuda , οἴκῳ Ἰσραὴλ , καὶ τῷ Ιέδα , διαθήκην
reftamentumnouum , nonfecun-
difpofiti καινὴν , & κατὰ τὴν διαθήκην ἣν διεθές
dum teftamentum quod
patribus eorum , die quo appre- μην τοῖς πατράσιν αὐτῶν , ἐν ἡμέρᾳ ἐπι
hendi manum ipforum ,ad du- λαβομένε με τῆς χειρὸς αὐτῶν , ἐξα
cendos eos de terra Aegypti : γαγεν αὐτὲς ἐκ γῆς Αἰγύπτε ἀλλὰ
fed difponam eis teftamentumn διαθήσομαιαὐτοῖς διαθήκην καινήν , δια
nouum , dans leges meas in men- δες νόμες με εἰς διάνοιαν αὐτῶν , καὶ
tem eorum, et in cordibus illo-
rum fcribam eas. Quibus ver- ἐπὶ καρδίας αὐτῶν γράψω αὐτές . στ
his aperte docuit , quod qui ve . Φῶς διὰ τῶν εἰρημένων ἐδίδαξεν , ὡς ὁ
tus dedit , nouum etiam exhibi. τὴν παλαιὰν δεδωκῶς , καὶ τὴν κοινὴν
παρέξει
85 ) δέδ . Supra , p . 375. leg. ἔδωκε .
a ) Deut. 24 , 21. b ) Ib . c. 2J, 10. fqq . c ) ler . 34, 31 - 33. vel iuxta LXX . cap.38 .
HERETIC . FABVL . COMPEND . LIB . V. 439
παρέξει. διαθήσομαι γὰρ, ἔφη , ὦ κατὰ turus fit. Difponam enim , in-
τὴν διαθήκην ἣν διεθέμην . καὶ διæ quit , non fecundum teftamen-
tum quod difpofui. Et per
Ἡσαΐε προφήτε ἔφη και διαθήσομαι Elaiam prophetam dicit a ), Et
αὐτοῖς διαθήκην αἰώνιον , τὰ ὅσια Δαβὶδ difponam eis teftamentum æter-
τὰ πιςά . καὶ Δαβὶδ ὡσαύτως ὁ προφή- num , faneta Dauidis fidelia . Et
της βοᾷ ἀνάσηθι Κύριε , μὴ κραταιέ . Dauid propheta fimiliter cla-
θω ἄνθρωπος , κριθήτωσαν ἔθνη ἐνώ . mat b ) , Exfurge Domine , ne
πιόν σε κατάτησεν Κύριε νομοθέτην roboretur homo, iudicentur gen-
tes coram te , conftitue Domine
ἐπ᾿ αὐτές . εἰ δὲ ἀπιςῦσι τῆς προφη- legislatorem fuper ipfos . Quod-
καὶ τείαις , ἀκεσάτωσαν τῷ νομοθετῶντος , fi prophetiis fidem non habent ,
καὶ τὰς παλαιὲς ἐκ ἀνατρέποντος , audiant legislatorem , leges anti-
ἀλλ᾽ ἐπισφίγγοντος νόμες. ανατρέπον . quas non fubuertentem , fed ad-
ftringentem . Subuertentis enim
τος γὰρ ἦν ἐπεν , Ἐξέθη τοῖς ἀς- effetdicere,Diatum eft antiquis ,
· χαίοις , Οὐ μοιχεύσεις , ἐγὼ δὲ λέγω Non machaberis , * ego vero
ὑμῖν , μοίχευσον,˚ καὶ ἐῤῥέθη τοῖς ἀρ . dico vobis,Machare : et dictum
: χαίοις ,Οὐ φονεύσεις ,ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν , eft antiquis , Non occides , ego
· φόνευσον . τῦτο γὰρ οἱ συγγενεῖς Μαρ . vero dico vobis , Occide. Hoc
μίωνος 86 ) ᾿Αντιτάκται ποιῶσιν. ὁ δὲ Κύ . enim faciunt Antitatæ , cognati
δι᾿ ὧν νομοθετεῖ διαῤῥήδην διδά-
ξιος δι Marcionis . Dominus autem in
σκει, ὡς ἐκ ἀναιρέπει τα παλαιὰ , ἀλλ᾽ legibus quas fancir, aperte do-
cet c) , fe non fubuertere anti-
#
κι qua , fed perfectiorem vitæ ratio-
ἀκρίδεςέραν πολιτείαν εἰσάγει. καὶ κα ·
θάπες ὁ γραμματικὴς , τὲς μὲντῆςμα- nem inducere. Et quemadmo-
θήσεως ἀρχομένες , τῶν ςοιχείων διδά- dum litterator , eos qui difcere
σκα τὲς χαρακτῆρας˙ τοῖς δὲ ταῦτα incipiunt, litterarum characteres
μεμαθηκόσι τῶν συλλαβῶν προσφέρει docet; iis vero quihos didice-
rint, fyllabarum connexiones
τὰς συμπλοκάς · ἄλλες δὲ τὴν τῶν ὀνο- tradit; alios autem docens quo-
μάτων ἐκπαιδεύων συνθήκην , καὶ ἑτέ- modo coniungenda fint nomina ,
ρες τὴν τῆς ἀναγνώσεως ἁρμονίαν , ἐκ et alios quæ fit lectionis concin-
ἐναντίες νόμες διδασκαλίας εἰσφέρει , nitas , non contrarias doftring
ἀλλὰ σύμμετρα ταῖς ἡλικίαις προσφέ . legesprofert , fed congrua ætati
documenta præbet : fic Chriftus
ρε παιδεύματα · ὅτως ὁ Δεσπότης Χρι- Dominus conuenientes vnicui
τὸς ἑκάτῃ γενεᾷ τὸς ἁρμοδίες ἔδωκε νό . que generationi leges dedit .
μες. τὲς μὲν γὰρ ἀναγκαίες καὶ πρώ- Neceffarias enim et primas ho-
τες , ἐν τῇ φύσει τῶν ἀνθρώπων ἀνές minum naturæ infcripfit. Va
γραψεν . ἔχει γὰρ ἕκαςος ἀγαθῷ d καὶ let enim vnusquisque bonum
κακῶ τὴν διάκρισιν˙ καὶ δρῶντες ἃ πά . etmalum diiudicare , et dum fa-
χαν ὦ θέλομεν , ταύτῃ κηρύτζομεν ὡς cimus quæ pati nolumnus , eo
ipfo malum effe quod a no-
ἴσμεν ,ὅτι κακὸν τὸ γιγνόμενον . τοιγάρ- bisit pradicamus . Quare qui
τοι φονεύων τις ἢ μοιχεύων , οἶδεν ὅτι occidit , aut mechatur , fcie
Ee 4 malum
86 ) ᾿Αντιτ . De his vide 1.1. cap.16 .
β ) Εδο 55,3- b) Pf. 9, 20. 21. c ) Matth . 5 , 17. 19.

440 B. THEODORETI
malum id effe quod facit. κακὸν τὸ γιγνόμενον . σφαγῆναι γὰρ ἐ

Occidi enim non modo non μόνον ἐξ βέλεται , ἀλλὰ καὶ πάντα μη-
vult , fed omnia molitur , ne
id pati contingat : et fupra χανᾶται τρόπον ὥστε μὴ τῷτο παθῶν .
ta vxore , eum qui cubile vio καὶ τῆς γυναικὸς δὲ μοιχευθείσης , τε
Jauit accufat : et conuitiis af. τὴν εὐνὴν σεσυληκότος κατηγορᾷ , καὶ
featus reum agit iniuriarum . λοιδορίας δεξάμενος ὕβρεως εἰσφέρει
Eodem modo fi cetera exa-
minaueque
rimus,inueniemus omnes γραφήν. καὶ τἄλλα δὲ τῦτον ἐξετά
homines fcire , id malum effe σαντες τρόπον , εὑρήσομεν πάντας αν
quodmalum eft. Has ergo na . θρώπες εἰδότας , ὅτι κακὸν τὸ κακόν .
turæ indidit qui creauit nos τότεςμὲν ἐν ἐν τῇ φύσει τέθεικενὁδη
Deus : alias autem diuerfis mo- μιεργήσας ἡμᾶς Θεός τὲς δὲ ἄλλες δια
dis dedit in vnaquaque genera φόρως ἐν ἑκάτῃ δέδωκε γενεᾷ . τῷ μὲν
tione. Adamo enim legem de.
arbore impofuit , Noacho vero γὰρ ᾽Αδαμ
~ τὸν περὶ τῷ φυτῷ τέθεικε
de eft carnium :patriarchæ au . νόμον , τῷ δὲ Νᾶε, τὸν περὶ τῆς χρεω
tem de circumcifione legem tu . Φαγίας · τὴν δὲ περιτομὴν τῷ πατριάρ
lit , alias per Mofen magnum 'χη νενομοθέτηκε, τὲς δὲ ἄλλες διὰ Μωϋς
prophetamn confcripfit . In diui. σῆ τε μεγάλε προφήτε συνέγραψεν.
nis autem euangeliis , de paruis ἐνδέ γετοῖς θείοις εὐαγγελίας , τὰς πε
rebus latas leges velut elemen-
torum quorundam exercitatio . ρὶ τῶν μικρῶν πραγμάτων νομοθεσίας
nem ceffare faciens , leges dedit οἷόν τινων τοιχείων καταπαύσας μελέ
perfectiffimnas, Et quemadmo- την, τές τελεωτάτες ἔδωκε νόμες, καὶ
dum matres recens natis infan · καθάπερ αἱ μητέρες τοῖς μὲν ἀρτιτό .
tibus mammam
ea cibum præben
dentib , poft.
us tcommi. κοις προσφέρεσι βρέφεσι τὴν θηλὴν ,
nutum , deinde , cum pueri et μετ᾿ ὀλίγον δὲ τὴν τοῖς ὀδῶσι λεπτυνο
adolefcentes euaferint, folidum . μένην τροφήν, εἶτα παιδίαις καὶ μετρά
fic vniuerforum Deus , iis qui κίοις γεγενημένοις τὴν ςεγανήν ἑτως ὁ
illa didicerint, perfectiorem præ . τῶν ὅλων Θεὸς , τοῖς ἐκεῖνα παιδειθεῖσι
bet doëtrinam , Vetus tainen τα τελεώτερα προσφέρει μαθήματα.
teftamentumn , velut maternam περιέπομεν δὲ ὅμως καὶ τὴν παλαιὰν
mammam veneramur , fed lac διαθήκην, ὡςμηρῴαν θηλήν˙ τῷ δὲ γά-
non fumimus . Perfectis enim λακτος 3 μεταλαμβάνομεν . περιτλὸν
fuperuacaneum eft lac eius quæ
* nutrit : nutricem *tamen hono . γὰρ τοῖς τελάοις τῆς θρεψαμένης τὸ
rant, vt qui alti ab ea fuerint. γάλα˙ τιμῶσι δὲ ὅμως τὴν τιθην, ὡς ὑπ᾿
Sic et nos circumcifionen qui ἐκείνης τραφέντες , ὕτω δὴ καὶ ἡμᾶς ,
dem , et fabbatum , et facrificia , τὴν μὲν περιτομὴν , καὶ τὸ σάββατον ,
et adfperfiones feruare non pati. καὶ τὰς θυσίας , καὶ τὰ περιῤῥαντήριο
mur : alias autem veteris tefta . Φυλάτταν ἐκ ἀνεχόμεθα , τὴν δ᾽ ἄλ
menti vtilitates carpimus. Nam λην ὠφέλειαν τῆς παλαιᾶς διαθήκης
et pietatem , et fidem in Deum , καρπέμεθα . καὶ γὰρ εὐσέβειαν , καὶ τὴν
et dilectionem erga proximum , εἰς Θεὸν πίςιν , καὶ τὴν περὶ τὸν πέλας
et temperantiam , et iuftitiam , ἀγάπην, καὶ σωφροσύνην, καὶ δικαιοσύνην ,
et fortitudinem exacte docet , et καὶ ἀνδρείαν , ἀκριβῶς ἐκπαιδεύει , καὶ
προτά
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB. V.
441 .
προτίθησιν εἰς μίμησιν τὰ τῶν παλαιῶν veterum Sandtorum exempla

ἁγίων ἀρχέτυπα . imitanda proponit.
'
ΠΕΡΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ . 4. DE BAPTISMATE . XVIII .

• ντὶ δὲτῶν περιβξαντηρίων ἐκείνων pro illis autem adfperfionibus
ἀπόχρη τοῖς πιτεύεσιν ἡ τῷ πα-
fanctiffimi baptifinatis.
ναγίε βαπτίσματος δωρεά . & γὰρ με Non folum enim remiftionem
νον τῶν παλαιῶν ἁμαρτημάτων δωρε- \ lonat veterum peccatorum , fed
ται τὴν ἄφεσιν , ἀλλὰ καὶ τὴν ἐλπίδα fpem etiam ingerit promifforum
τῶν ἐπηγγελμένων ἐντίθησιν ἀγαθῶν , bonorum , mortisque dominicæ ,
καὶ τῷ δεσπολικῶ θανάτε , καὶ τῆς ἀνα- et refurreétionis efficit partici-
κάσεως καθίτησι κοινωνὲς , καὶ τῆς τg pes , et doni Spiritus participa-
Πνεύματος δωρεᾶς τὴν μετεσίαν χαρί . tionem largitur , et filios Dei
ζεται , καὶ υἱὸς ἀποφαίνει Θεῷ , καὶ ἐ reddit , nec filios folum , fed et
μόνον υἱὲς , ἀλλὰ καὶ κληρονόμες Θεῷ , heredes Dei , et coheredes Chri-
fti . Non enim, vt amentes pu-
και συγκληρονόμες Χρις . & γάρ ; tan Meffal
t iani , nouaculam tan-
87) ὡς οἱ φρενοβλαβείς Μεσσαλιανοὶ tum initatur baptifmus , præ-
88) νομίζεσι , ξυρὸν μόνον μιμεῖται τὸ cedentia auferens peccata : hoc
- βάπτισμα , τὰς προγεγενημένας ἀφαι- enim ex fuperabundanti largi-
ρέμενον ἁμαρτίας . τῦτο γὰρ ἐκ περι8- tur. Si enim hoc folum opus
σίας χαρίζεται . εἰ γὰρ τῦτο μόνον ἔς: erat baptifinatis , quorfum infan-
γον ἦν τῷ βαπτίσματος , ἀνθ᾽ ὅτε τὰ tes baptizamus , qui peccatuma
βρέφη βαπτίζομεν ἐδέπω τῆς ἁμαρ- nondum guftarunt ? Non enima
τίας γευσάμενα ; ἐδὲ γὰρ τέτο μόνον hoc folum pollicetur facramen-
ἐπαγγέλλεται τὸ μυςήριον , ἀλλὰ τὰ τε tum , Eft his inaarrha
fed enim perfeitio
iora etfuturo rum-
των μείζω καὶ τελεώτερα . ἀἐξασὼν bonorum , et typus future re
γάρ ἐξι τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ,καὶ furrectionis ,et dominicæ pallio-
τῆς ἐσομένης ἀνατάσεως τύπος , και και nis communicatio , et dominicæ
νωνία τῶν δεσποτικῶν παθημάτων , καὶ refurrectionis participatio , et pal-
μετεσία τῆς δεσποτικῆς ἀνατάσεως , lium falutis , et tunica latitia , et
καὶ ἱμάτιον σωτηρίε , καὶ χιτῶν εὐφρο· ftola luminofa , vel potius lux
σύνης , καὶ ςολὴ φωτοειδὴς , μᾶλλον δὲ ipfa . Quicunquea) enim inChri-
αὐτὸ φῶς, ὅσοι γὰρ εἰς Χρισὸνἐβαπτί- fium baptizati eftis, Chriftum in-
θητε, Χρισὸν ἐνεδύσασθε . και, Ὅσοι εἰς duiftis. Etb ),Quicunque baptiza-
89) Χρισὸν ἐβαπτίσθημεν , εἰς τὸν θανά . ti fumus in Chriftum , in mortem
τον αὐτῇ ἐβαπτίσθημεν˙ 90) ἵνα ὥσπερ ipfius baptizatifumus : vt quomo-
ἠγέρθη 91 ) Χρισὸς διὰ τῆς δόξης τῷ do Chriftus furrexit pergloriama
Ees
Patris ,
37 ) ὡς κ. τ. λ . Vid . fupra 1. 4. c. 11. 83 ) νομ . Ita ad finem Edit, rom . emen

datur leftio ὀνομάζεσι . 89 ) Χρ . Deeft Inawv, quod l. c. fequitur. 90) ἵνα
κ . τ. λ. Defunt quæ l . c. ab initio verf. 4. præcedunt Συνετάφημεν
νατον . 91) Χρ. Def . fequens ἐκ νεκρῶν .
•) Gal. 3, 27. b ) Rom . 6 , 3-- 5 .
1
B. THEODORETI
442
Patris , ita et nos in nouita- Πατρὸς , ὅτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι

te vitæ ambulemus . Si enim 92 ), ζωῆς , περιπατήσωμεν . εἰ γὰς
cun illo plantati fumus fimili- σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τ
tudine mortis eius , fimul et re-
furrectionis participes erimus. θανάτε αὐτῷ , ἀλλὰ καὶ τῆς. ἀνατάσεως
Hæc nos de fanetifimo bapti- ἐσόμεθα . Ταῦτα φρονῶν ἡμᾶς περὶ. τῇ
fino fentire docuit diuinus apo- παναγίε βαπλίσματος ἐδίδαξεν ὁ θεῖος
ftolus, fore vt fepulti cumChri ἀπόςολος , ὅτι συνθαπτόμενοι τῷ Χρι
fto refurrectionis participes fi-
mus. Verum hic magis myli 5ῷ τῆς ἀνατάσεως κοινωνήσομεν . ἀλλὰ
co fermone opus eft : et cum γὰρ μυςικωτέρων δε λόγωνἐνταῦθα
alioqui myfticos duodecim li- ἄλλως τε δέκα και δύο λόγες συγγρά .
bros confcripferimus , ftudiofos ψαντες μυσικές , εἰς ἐκεῖνα τὰς φιλο-
ad eos remittemus. Nos autem μαθᾶς ἀναπέμψομεν, ἡμεῖς δὲ τῶν λε
quæ reftant capita examina- πομένων κεφαλαίων ποιησόμεθα τὴν
bimus. ἐξέτασιν .
*DE RESVRRECTIONE . XIX. ΠΕΡΙ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ . εθ .
ta baptifmi facramentum pera- ὕτω τελῶντες τὸ μυτήριον τῇ βα-

I gentes , fpem refurrectionis ω
Οὕτπτίσματος , τὴν περὶ τῆς ἀναςά-
accipimus, et corporum refurre-
σεως ἐλπίδα δεχόμεθα , ἀνάςασιν δὲ
ftionem exfpectamnus. Hoc enim
σωμάτων περιμένομεν . τέτο γὰρ καὶ ἡ
ipfum quoque vocabulum decla .
rat. Ανάςασις enim eft ftatus προσηγορία δηλοῖ. ἀνάτασις γὰρ ἡ
priftini reftitutio . Corpus por- ἄνωθεν ςάσις. τὸ σῶμα δέ ἐξι τὸ φθει-
ro
το eft quod corrumpituretdif. ρόμενον καὶ διαλυόμενον , καὶ εἰς χν
foluitur , et in puluerem conur-
a), μεταβαλλόμενον, ἐξελεύσεται, γάς φη-
titur . Exibit enim , inquit
fpiritus eius, et reuertetur inpul. σε, τὸ πνεῦμα αὐτῷ , καὶ ἐπιτρέψει εἰς
verem fuum. Et rurfus b ) , 93 ) τὸν χῶν αὐτῷ. καὶ πάλιν · ἀντανε
Auferes fpiritum eorum , et de . λεῖς τὸ πνεῦμα αὐτῶν, καὶ ἐκλείψεσιν
ficient et in pulueremfuum re· καὶ εἰς τὸν χῶν αὐτῶνἐπιτρέψεσι, καὶ
vertentur. Et Creator ipfe Ada αὐτὸς δὲ οὁ ποιητὴς πρὸς τὸν Ἀδὰμ ἔφη ,
mo dixit c) , Terra es, et in ter-
ramreuerteris. Huius igiturin ὅτι γῆ εἶ ,καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ , τότε
priftinum reftitatio iure vocatur τοίνυν ἡ ἄνωθεν σύςασις , εἰκότως κα
ἀνάσασις. Immortalis enim ani- λεῖται ἀνάτασις. τῆς γὰρ δὴ ἀθανάτε
mæ non fit refurreétio , fed redi- ψυχῆς ἐκ ανάςασις , ἀλλ᾿ ἐπάνοδος για
tus ad corpus . Marcion autem , γνεται πρὸς τὸ σῶμα . 94 )Μαρκίων δὲ ,
etCerdon ,etManes ,et quotquot καὶ Κέρδων,καὶ ὁ Μάνης , καὶ ὅσοι τῶν
refurrectionem corporum non
admiferunt , hunc invitam re- σωμάτων ἐκ ἐδέξαντο τὴν ἀνάτασιν , ὡς
greffum , vt qui omnino fieri ne: ἀδύνατον παντελῶς τόνδε τὸν βίον ἐξέ
queat , reiecerunt. Quemadino- βαλον. ὥσπερ γὰρ ᾠήθησαν ὕλης δίχα
dumenim exiftimarunt Deum μὴ δύνασθαι δημιεργᾶν τὸν Θεὸν , ὅτως
fine materia creare non poffe, fic αὐτὸν
92 ) ζωής . Ex Ed . rom . fuppletum . 93 ) τ. xv.

χεν . Τ. 1. p.1566. leg . τὴν γῆν .
94) Μαρκ . κ.τ.λ. Vid. fupra , l . 1. C. 24. et 26 .
7 a ) Ρδ. 145 , 4- b ) Pr. 103, 29 . c) Gen. 3, 19 .
αὐτὸν ἐνόμισαν ἥκισα δύνασθαι τὸ και ipfum putarunt minime poffe

θάπαξ διαλυθὲν , καὶ εἰς κόνιν ὀλίγην id quod eft penitus difolu-
μεταβληθέν , καὶ τῷ χρόνῳ δαπανη- tum et min ,exiguum
conu,erfu et temppuluerem
ore con-
1 θὲν, εἰς τὴν προτέραν ἐπαναγαγεν αὖ- fumtum ,in priorem rurfus for-
Τις ἰδέαν . καὶ μὴν καὶ αὐτοί φασι μίαν mam reducere. Attamen ipfi
βῶλον ἐκ τῆς γῆς τὸν Θεὸν εἰληφότα quoque fatentur , Deum fumto
διαπλᾶσαι τὸν ἄνθρωπον. καὶ ἐχρῆν e terra cefpite hominem formaf-
συνιδεῖν , ὅτι καθάπες τότε τὴν βῶλον fe. Et confiderare oportebat ,
quemadmodum cefpitem illum
ἐκείνηνῥᾶτα εἰς σῶμα μεέβαλεν ὁ τῶν tunc in corpus facillime conuer-
ὅλων Θεὸς , καὶ πολλὰ καὶ διάφορα πε · tit vniuerforum Deus , et multa
ποίηκε μόρια , ὅπωςαὐτῷ ξάδιον ἐκ τῶν ac diuerfamembra condidit, fie
ὀλίγων τέτων λειψάνων τὴν ἐσίαν κα- facile illi effe , ex paucis his reli-
τασκευάσαι τὸ σώματος. τῦτο γὰρ δὴ quiis corporis fubftantiam con-
καὶ νῦν κατὰ παλαιὰν δημιεργίαν ὁρῶ ficut in prima creatione , fieri
μεν ἐν τῇ μήτρα γιγνόμενον , ἐκ γὰρ cernimnus in matrice , vt ex par-
τῆςὀλίγης ὕλης τῷ σπέρματος , καὶ ὀτᾶ va materia feminis et offa pro-
φύεται, καὶ ὑμένες, καὶνεῦρα ,καὶ φλέ . ducantur , etmembranæ ; etner-
δες,καὶ ἀρτηρίας, καὶ δέρμα , και πιμε . vi, et venæ , etarteriæ ,et pellis ,
λή , και σάρκες , καὶ τἄλλα πάντα ἐξ et adeps , et caro , et alia omnia
ex quibus corpus componitur.
ὧν τὸ σῶμα συνέτηκε . καλὰ γὰρ δὴ τὸν Namiuxta diuinum faturum
θεῖον ὅρον ἡ φύσις ὁδεύει , καὶ εἷόν τις natura procedit , et velut ftatua-
ἀγαλματοποιὸς, τὸ ἔμψυχον ἄγαλμα rius quispiam , animatam fta-
διαπλάτε , καὶ ἔτε ἡ τῆς ὕλης σμικρό . tuameffingit : et neque modici-
ท τῷχωρίς ςενότης , ἔτε ὁ πε tas materiæ , neque loci angu-
της , ἔτε ἡ
ftiæ , nec terebræ circumfuf
ρικείμενος ζόφος τὴν δημιεργίαν περιέ‐ fabricationem prohibent. Ex-
χει . ἀνοίας τοίνυν ἐχάτης τὸ τοῖς ὁξω- tremæ igitur dementiæ eft, .
iis
μένοις διαπιςεῖν , καὶ μάλιτα ὑπιχνεμέ‐ quæcernuntur fidem non habe-
νε Θεῷ . αὐτὸς γὰρ εἴρηκεν ὁ Χρισὸς , re , Deo præfertim pollicente .
ὅτι ἀκέσονται οἱἐν τοῖς μνημείοις τῆς Chriftus enim ipfe dixita ), Qui
funt in monumentis , audient vo-
φωνῆς 95) „τε , υἱὲ τῷ Θεῷ , καὶ96 ) ἐξ- cem filii Dei , et procedent qui
ἐλεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες ἐς bona fecerunt in refurrectionem
ανάτασιν ζωῆς · οἱ δὲ τὰφαῦλα πρά- * vitæ , qui autem mala fecerunt ,
ξαντες εἰς ἀνάςασιν κρίσεως . ἐν δὲ τοῖς in refurreltionem iudicii. In
μνημείοις ε τὰς ψυχὰς διάγειν εἴποι monimentis autem degere ani-
τις ἂν εὖ φρονῶν . τὰ σώματαγὰρἐν mas nemodixerit composmen ,
τέτοις κατάκεινται. καὶ τοῖς Σαδδε . tis : corpora enim in his fita
funt. Sadducæos quoque re-
καίοις δὲ ὦ προσιεμένοις τὸν περὶ τῆς furrectionis mentionem re
ἀνατάσεως λόγον ἐπιτιμῶν ὁ Κύριος , fpuentes increpans Dominus ,
hæc
95 ) τg . Inferendum fuit. Sed 1. c. legi folet τῆς φωνῆς αὐτῆς 96 ) ἐξυλο

Rec . leftio eft έκπορεύσονται .
§. 28-29.
*) Ioh. So
B. THEODORETI
444
hæc ait a ) , De refurrectio · ἔφη ταῦτα · 97 ) περὶ τῆς ἀνατάσεως

ne autem mortuorum non le-
τῶν νεκρῶν ἐκ ἀνέγνωτε τὸ 98 ) ῥηθὲν
giftis quod diatumn eft a Deo, ὑπὸ τῷΘεῷ , λέγοντος · ἐγώ εἰμι ὁ Θεὸς
dicente , Ego fum Deus Abra-
hami , et Deus Ifaaci,et Deus ᾿Αβραάμ , καὶ ὁ Θεὸς Ἰσαάκ , καὶ ὁ Θεὸς
Iacobi ? et fubiunxit : Deus Ἰακώβ ; καὶ ἐπήγαγεν ἐκ ἔτιν ὁ Θεὸς ,
non eft Deus mortuorum , fed Θεὸς νεκρῶν, ἀλλὰ ζών]ων. καὶ τῇ Μάρ-
viuentium . Εt Marthædixitb ) , θα δὲ ἔφη · ἀναζήσεται ὁ ἀδελφός 08 .
Refurget frater tuus. Et illa
quod ex vetere fcriptura didice. ἐκείνη δὲ, ἐκ τῆς παλαιᾶς τῦτο δεδιδαγ
rat, refpondit c ), Scio fore vt re . μένη γραφῆς, ἀπεκρίνατο · οἶδα~ὅτι ἀνα-
1
furgat frater meusin refurrectio- ςήσεται 99 ) ὁ ἀδελφός με ἐν τῇ ἀνατά-
ne die nouiffimo , " Deindeex- σει, ἐν τῇ ἐχάτῃ ἡμέρᾳ . εἶτα ὑπολαβὼν
cipiens Doininus dixit d), Ego ὁ. Κύριος, εἶπεν · ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάςασις
‫اد‬ καὶ
fum refurrectio et vita; qui cre-
ท ζωὴ , ὁ πιτεύων εἰς ἐμὲ κον ἀποθάνῃ ,
dit in me , etiamfi mortuus fue . ἡ
ζήσεται. ὥσπερ τοίνυν τηνικαῦτα εἰπὼν
rit, viuet. Quenadmodum er. ζήσεται . ὥσπερ
go qui tunc dixit , Refurget fra . ᾿Αναςήσεται ὁ ἀδελφός σε , 8 τὴν ψυ
ter tuus , non folam Lazari ani- χὴν μόνην ἀνέςησε τῦ Λαζάρε , αλλά
mam fufcitauit , fedhancquidemn ταύτην μὲν ἐπανήγαγε , τὸ δὲ σῶμα δυσ-
redu xit , corpusautem fatidum ῶδες και διαλελυμένον ἀνέζησεν ὅτω
et diffolutum fufcitauit : ita et-
iam qui communem refurrectio . δὴ καὶ τὴν κοινὴν ἀνάςασιν ὑποχόμενος ,
nem eft pollicitus , diffoluta cor . τὰ διαλυθέντα σώματα συνεςῶτα πά
pora iterum compofita reddet λιν ταῖς ψυχαῖς ἀποδώσει , ἐλεύθερα
animabus , amorte et corruptio- θανάτε καὶ φθορᾶς ἀποφήνας , καὶ
ne libera efficiens . Ethoc aper- τῦτο διαβξήδην ἐδίδαξεν ὁ θεῖος ἀπό5ο-
te docuitdiuinus apoftolue) s , λος · δεῖγὰρ τὸ φθαρτὸν τῦτο ἐνδύσα
Oportet enim corruptibile hoc
induere incorr upt ion em . Εἴθαι ἀφθαρσίαν . καὶ πάλιν · ἐφ᾽ ᾧ0 ἐ
rurfusf ), Eoquod nolumus ex · θέλομεν ἐκδύσασθαι ,ἀλλ᾽ ἐπενδύσαθαι ,
fpoliari , fed fuperueftiri , vt ab- ἵνα καλαποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς ζωῆς .
forbeatur quod mortale eft, a vi- και αὖθις σπάρεται ἐν φθορᾷ , ἐγείρε
ta . Etiterumg ) , Seminatur in
corruptione , refurgit in incor- ται ἐναφθαρσία , ιοοὶ σπείρεται ἐν ι) ἀ
ruptione . Seminatur in infr- Θενεία , ἐγείρεται ἐν δυνάμει , σπείρεται
mitate , refurgit in virtute. Se-
ἐν ἀτιμία , ἐγείρεται ἐν δόξῃ . σπείρεται
minatur in ignominia , refurgit in
gloria. Seininatur corpus anima . σῶμα ψυχικὸν , ἐγείρεται σῶμα πνευ-
Ie , refurgit corpus fpirituale . ματικόν . καὶ πάλιν˙ σαλπίσει γὰρ, καὶ
Et rurf
mor tuirefurg entet
us b), Can eni
inco m tub
rrup a, et. οἱ νεκροὶ 2 ) ἐγερθήσονται ἄφθαρτοι . τέ
ti .1ο
Jeine
97 ) περί. Deeft δὲ , quod 1. c. fequiturt . 98 ) §η9 . Loco cit . fequitur ὑμῖν .

99 ) ὁ ἀδ. μου . Hæc defunt 1. c. 100) σπείρεται - ἐν δόξῃ . Inuerfa eft Pro-
pofitionum feries. 1) ἀπ. Edit. rom . habet δυνάμει , fed ad calcem libri
ponitur ἀθενείας . 2) ἐγερθ . Supra, Τ.ΙΙ. p.995. leg. ἀνασήσονται.
α ) Matth . 22, 31. 32. b ) Ioh. 11, 23. c) ib. verf.24. ) 1b. verf. 25. * ) iCor .
15,53. f) 2 Cor.5, 4.5. g) 1 Cor. 15, 42-44. h) Ib. verf. 52.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND. LIB. V. 445
θεκε δὲ τὴν τῶν ἀπιτέντων ἀντίθεσιν fuit autem fimul ea quæ a

credentibus obiiciuntur
ἀλλ᾽ ἐρῶτις , Πῶς ἐγείρονται οι νεκροί ; sed dicet quispiam , Quomo-
ποίῳ δὲ σώματιἔρχονται ; καὶ πρῶτον do refurgunt mortui : quali
μὲν ἄφρονας αὐτὲς προσηγόρευσεν, ὡς autem corpore venient ? Acpri-
ὁρῶντας ἐν τοῖς σπέρμασι τὸν τῶν ἀνα- mum quidem ftultos illosappel-
τάσεων τύπον , καὶ μὴ ποδηγεμένες lauit , vt qui viderent in fernini-
ἐντεῦθεν εἰς τὴν τῶν σωμάτων ἀνάκα- bus typum refurrectionis , et ex
eo
σιν .ἄφρον, γὰρ ἔφη ,σὺ ὃ σπείρειςε fonon inducerenturad creden-
dam corporum refurrectionem.
ζωοποιεῖται ἐὰν μὴ ἀποθάνῃ , καὶ ὃ σπε · Infipiensenim ,inquite),tu quid
ρεις , 8
ἐ το
τὸ σῶμα τὸ γενησόμενον σπέ . feminas non viuificatur , nifi mor-
ρεις, ἀλλὰ γυμνὸν κόκκον εἰ τύχοι σίτε , tuum fuerit, et quod feminas ,
ἢ τινὸς τῶν λοιπῶν . ἀπόβλεψον , φησὶν , non corpus quod futurum eft
εἰς τὰ καθ᾽ ἡμέραν γιγνόμενα . ἐδὲν feminas, fednudum granum , vt
γὰρ διενηνόχασι τῶν τάφων αἱ αὔλα . puta tritici, aut alicuius cetero-
rum. Refpice , inquit, ea quæ
κες . ἐν γὰρ ταύταις ὡς ἐν τάφοις τὰ fiunt quotidie . Sulci enim nihil
In his
σπέρματα καταχώννυνται , ὁ δὲ τῶν differunt a fepulcris .
ὅλων δημιεργὸς τὸν ὑετὸν χορηγῶν, καὶ enim tanquam in fepulcris , fen
mina defodiuntur , * vniuerfo-
ῥίζας ταῦτα φῦσαι παρασκευάζει , και
autem conditor pluuiam
φύλλα , καὶ καλάμην , καὶ τεςαθέρας, fuppeditans facitvtradices pro-
καὶ τὰς ἀτάχυς˙ καὶ τῶν γηπόνων ἐδὲν ducant et folia, et culmos , et
ἕτερον δρώντων ἢ θαπλόντων τὰ σπέρ· ftipulas, et ariftas : et agricolis
ματα , ὁ τῷ τα πάντα τεκτηναμένε aliud nihil præftantibus nifi
ὅρος ἐργάζεται τὰ λοιπά . τέτο γὰρ καὶ quod femina fepeliant,eius qui
~ ἀπόπολος · ὁ δὲ Θεὸς3 ) δι- /reliqua efficit . Hoc enim etiam
ὁθεῖος εἶπεν
δωσιν αὐτῷ σῶμα καθώς 4 ) ἠθέλησε . dixit diuinusspoftolus a ), Deus
καὶ ἵνα μή τιςὑπολάζῃ ἕτερον διαπλάτ‐ autem dat illi corpus ficut vult ,
τεθαι σῶμα, ἀναγκαίως προστέθεικε " At ne quis exiftimaret , aliud
καὶ ἑκάτῳ τῶν σπερμάτων τὸ ἴδιον σῶμα . corpus fingi, neceffarioadiecit b ),
~. Et vnicuique femini proprium
καὶ Φιλιππησίοις δὲ ἐπιτέλλων βιο ·ἡμῶν
corpus . Et ad Philippenfes fcri
γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν ἐρανοῖς ὑπάς · bens diferte dicit c) , Conuerfa-
·
ટું ᾧકે καὶ Σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα
χει , ἐξ tio enim noftra incaliseft , vn-
Κύριον 5 ) Ἰησῶν ,ὃς μεταχηματίσει τὸ de etiam Seruatcrem exfpe &ta-
σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν , εἰς τὸ γέ . mus Dominum Iefum , qui trans-
~ formabit corpus humilitatis no-
νέοθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς fra , vt fitipfam conforme corpo-
δόξης αὐτῷ. μεταχηματισμὸν δὲ κέ . ri eius gloriofo . Transformatio-
κληκεν , ὦ τὴν εἰς ἕτερον εἶδος ἐναλ- nem autem appellauit , non mu-
λαγὴν , ἀλλὰ τὴν ἐκ φθορᾶς εἰς α . tationem in aliam formam , fed
mutationem ex corruptioné in
φθαρσίαν μεταβολήν . και Θεσσαλο- incorruptionem . Et Theffalo
nicen-
3) δίδ . αὐτ . Rec . leftio 1. c . eft αὐτῷ δίδωσι. 4) 39. T. III. p. 177 % ( vbi pro
αὐτὸ leg. αὐτῷ ) eft ἤθελε. 5 ) Ἰησ. Deeft Χρισόν , quod l. c. fequitur,
e ) 1 Cor. 15, 36. 37. b ) Ib . verf. 38 . c ) Phil. 3 , 20. 21.
ETI
O DOR
B. THE
446
nicenfes , qui mortuorum cau- νικεῦσι δὲ λίαν ἐπὶ τοῖς τελευτῶσιν ἀθυ
fa nimium dolorem capiebant , μέσι ψυχαγωγῶν , τὸν περὶ τῆς ἀνας
confolans , refurrectionis iniecit ζάσεως αὐτῶς προσενήνοχε λόγον . &
mentionem. Nolo enim , in-
quit a) , vos ignorare fratres de 6) θέλω , γάρ φησιν, ὑμᾶς ἀγνοεῖν , ἀ
dormientibus ,ne contriftenini, δελφοί, περὶ τῶν κεκοιμημένων , ἵνα μὴ
vt ceteri qui fpem non habent. λυπῆσθε , ὡς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες
Si enim credimus quad Ielus ἐλπίδα · εἰ
γὰρ πιτεύομεν ὅτι Ἰησᾶς
mortuus fit et refurrexerit : ita απέθανε καὶ ἀνέτη , ὅτως ὁ Θεὸς καὶ
Deus etiam eos qui dormierunt
per Iefum ducet cum ipfo . Et τὲς κοιμηθέντας διὰ τῷ Ἰησῷ ἄξει σὺν
ne quis exiftimaret illum ex fuo αὐτῷ , · καὶ ἵνα μή τις αὐτὸν ὑπολάβῃ
fenfu hæc dicere ,fubiunxit b) : ταῦτα λέγειν οἰκείοις χρώμενον λογι-
1 Hoc enim vobis dicimnus in ver- σμοῖς , ἐπήγαγε τῦτο γὰρ ὑμῖν λέγοι
bo Donini , fore vt nos qui vi-
μεν ἐν λόγῳ Κυρίε , ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες
vimus ,quirefidui fumus in ad .
ventu Domini, non præueniamus οἱ περιλεπόμενοι ἐν τῇ παρεσίᾳ τῷ Κυ
eos qui dormierunt. Alia quo- ρίε , ὦ μὴ φθάσωμεν τὲς κοιμηθέντας .
que innumerabilia apud eum te- και μυρίας δὲ ἑτέρας ἐπὶν εὑρῶν παρὰ
ftimonia reperire licet , quæ re- τέτῳ μαρτυρίας ἐναργῶς τὴν ανάτα
furrectionem aperte prædicant.
σιν κηρυτλέσας . καν τοῖς ῾Ιεροσολύμοις
Hierofolymnis quoque , cum ac-
cufaretur quod legem transgre- δὲ ὡς παραβάτης τε νόμε κρινόμενες
deretur , clamabate) , De refur . ἐβόα˙ 7) ὑπὲρ ἀνατάσεως νεκρῶν ἐγὼ
rectione mortuorum egoiudicor κρίνομαι σήμερον. καὶ τί λέγω τὲς ἀπο
hodie. Et quid dico apoftolos , ςόλες , τὲς σαφετέραν παρὰ τῷ Κυρίῳ
qui manifeftiorem de refurretio περὶ τῆς ἀνατάσεως δεξαμένες διδα
ne doctrinam a Domino accepe-
σκαλίαν ; καὶ γὰρ οἱ θεσπέσιοι προφῆ
rant ? Nam diuini etiamn pro-
phetæ hanc fpem perpetuo ha . ται ταύτην ἔχοντες διετέλεσαν τὴν ἐλ-
buere. Audimus enim diuinif. πίδα . ακέομεν γὰρ τῷ θειοτάτε Δα-
fimum Dauidem ad Deum fic βὶδ πρὸς τὸν Θεὸν λέγοντος˙ ἀντανε-
loquentem d ) , Auferesfpiritum λᾶς τὸ πνεῦμα αὐτῶν καὶ ἐκλείψεσι ,
eorum et deficient , et in terram
भव्य εἰς τὸν χῶν αὐτῶν ἐπιτρέψεσιν
fuam reuertentur. Emittes fpi-
ritum tuum , et creabuntur , et ἐξαποτελῶς τὸ πνεῦμά σε καὶ κτιθής
renouabis faciem terræ. Audi. σονται , καὶ ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσωπον
mus et diuinum Elaiam claman- τῆς γῆς, ἀκέομεν δὲ καὶ Ἡσαΐς τῷ θε
tem e ) , Refurgent mortui , et oi νεκροὶ,
σπεσίε βοῶντος˙ ἀναζήσονται οἱ
fufcitabuntur qui funt in monu-
mentis . Beatifimus autem Eze καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις
chiel ipfum etiam refurrectio . ὁ δὲ τρισμακάριος Ἰεζεκιήλ , καὶ αὐτὸν
nis modum fe vidiffe dixit. εἶπεν ἑωρακέναι τὸν τρόπον τῆς ἀνατά
Offa enim plurima cum vi- σεως. παμπόλλια γὰρὁτᾶ θεασάμενος ,
diffet, præcipere illis iufus eft , αὐτὸς ἐκελεύθη παρεγγυῆσαι τέτοις ,
και
6 ) θέλω κ.τ.λ. Alias leftiones vide T. III . pag. 518. fq . 7 ) ὑπέρ . Loco cit.
eft περίο
« } I1 Theff. 5, 12. 13, b ) Ib . verf. 14 » c) Act. 24, 21. d) PL. 103, 29. 30
e) EL 26, 19.
HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB. V. 447
καὶ σάρκα φῦσαι , καὶ νεῦρα , καὶ δέρ- ~ vt * carnem producerent , et ner-
ματα . καὶ 8 ) ἐγένετο, φησὶν, ἐν τῷ vos, et pellem . Et factum eft,in-
9 )ἐμὲ προφητεῦσαι, καὶ ἰδεσεισμός, και quita) cum prophetarem ,et ec-
, motus,
ce terræ et attulit offa, os
το ) προσήγαγεν ὀςᾶ ,ἐξέον πρὸς ὀξέον , ad os, vnumquodque ad iunétu-
ἕκασον πρὸς αρμονίαν αὐτῇ . καὶ εἶδον , ram fuam . Etvidi et ecce fuper iis
καὶ ἰδὲ II) ἐπεγένοντο αὐτοῖς νεῦρα , καὶ erantnerui, et carnes nafceban-
σάρκες ἀνεφύοντο , καὶ 12) ἀνέβαινον ἐπ᾿ tur et excreuerunt fuper eis , et
αὐτὰ , καὶ 13 ) περιελάθη ἐπ᾿ αὐτοῖς δές- pellis fuperen extenfaeftdera-
per . . Deinde docet , quomodo
μα ἐπάνωθεν . εἶτα διδάσκει , πῶς καὶ
iutti vndique reuerfi funt fpiri-
λευθέντα , πανταχόθεν ἐπανῆλθε τὰ tus , et quod his cum illis con-
πνεύματα ,καὶ ὡς τέτων τέτοις συνα- iunétis , refurrectionis futuræ ty-
φθέντων , ὁ τῆς μελλέσης ανατάσεως pus defignatus
fit. Quodfi et-
προδιεγράφη τύπος . εἰ δὲ καὶ πρὸ τῆς iam ante Seruatoris aduentum
14 ) „ τ8 , Σωτῆρος ἐπιφανείας ταῦτα hæc vaticinabantur prophetæ ,
πρἔλεγον οἱ προφῆται, ποίαν ἐκ ἂν εἰς quo non digni fint fupplicio
κότως τίσαιεν δίκην οἱ μετὰ τὴν τῷ Σω- qui poft Seruatoris refurreatio
τῆρος ἀνάτασιν, καὶ τὰ τῶν ἀποτόλων nem , apoftolorumque prædica-
κηρύγματα , διαπισῶντες τῷ λόγῳ tionem , iis quæ de refurre& ione
15 ) „ τῆς ἀνατάσεως ; docentur non credunt ?
ΠΕΡΙ ΚΡΙΣΕΩΣ . x. DE IVDICIO . XX .

ως
Πᾶςδὲκαὶ ἡ κρίσιςἐνδίκως γενήσεται, Οuomodo autemiufte fiet
ἥκιτα μὲν τῶν σωμάτων κατὰ τὸν
τῶνἀπίτων λόγον ἀνισαμένων, μόνων δὲ infideles dicunt , minime refur-
τῶν ψυχῶν εἰσπρατζομένων τὰς τῶν gant, eta folis animabus pecca-
torum ratio exigatur ? Neque
πεπλημμελημένων εὐθύνας ; ἐδὲ γὰρ δί
enim iuftum eft, vt anima , quæ
καιον , τὴν μετὰ σώματος ἡμαρτηκυῖαν cum corpore peccauit et per
,
ψυχὴν , καὶ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν καὶ oculos inuidi
am et improba de-
φθόνον , καὶ πόθες ἐκτόπες εἰς δεξαμέ . fideria fufcepit , per aures ver-
νην , διὰ δὲ τῶν οἰκοῶν λόγοις παρα νό‐ bis nefariis delinita eft , et per
,
μοις καταθελχθεῖσαν , καὶ δι᾿ ἑκάς & fingula corporis membraille-
μορίς τῇ σώματος ἐρεθισμὲς τινὰς ἐκ cebras quasdam non bonas
ἀγαθὲς δεξαμένην , μένην εισπράτλεθαι admifit › peccatorum pœnas
τὴνὑπὲρ τῶν πεπλημμελημένων ποινήν , fola luat , et hoc fuftineat
καὶ τῦτο ὑπομένειν , ἐκ ἐν σμικρῷ τιν non breui aliquo tempore
χρόνῳ , ἀλλ᾽ ἐν ἀπείροις αἰῶσιν ; τέτο fed feculis infinitis ? Hoc enim
diuina fcriptura
ε didici-
γὰρ ὑπὸ τῆς θείας γραφῆς ἐδιδάχθη-
mus.
8) ἐγ. Deeft φωνή , quod l. c. fequitur. 9 ) ἐμέ. Ibid . eft μὲ , Τ.II. p. 996.
προ. Ibid . προσήγαγον . 11) ἐπεγ . Ibid . ἐπεγένετο . 12) ἀν . Ibid . ἀνέβαινεν .
10) mp
13) περ . Ibid. περιεσάθη . 14 ) τ . Εx Edit. rom . fuppletum . 15 ) τῆς Εx
eadem Edit. infertum .
4) Ezech . 37, 7. 8,
448 B. THEODORETI
mus . Hi enim , inquit a ) , μεν. ὗτοι γὰρ ἀπελεύσονται, φησὶν, εἰς

ibunt , in vitam æternam , hi ζωὴν αἰώνιον , καὶ ὗτοι εἰς κόλασιν 16 ) καὶ
vero in fupplicium et ignomi αιχύνην αἰώνιον . πῶς δ᾽ αὖ αυ πάλιν ὅσιον,
niam fempiternam . Quomodo
rurfus fas fenatumque fit , vt τὰς τῶν ἁγίωνψυχὰς μόνας τῶν ἐπηγ-
Sandtorum animæ promiffis bo- γελμένων ἀγαθῶν ἀπολαύειν μετὰ
nis folæ fruantur , quæ vndcum τῶν σώματων κατωρθωκυίας τὴν ἀρε-
corporibus recte fe gefferunt ? τήν ; ὀφθαλμοὶ μὲν γὰρ τὰ τῆςκατα
Oculi enim compunétionis la-
crymas fundunt , aures diuina νύξεως προχέεσι δάκρυα , αἱ δὲ ἀκοαὶ
eloquiaad animam transmittunt, τα θεία λόγια διαπορθμεύεσι τῇ ψυ
lingua et benefactorem laudat , χῇ , ἡ δὲ γλῶτα καὶ ὑμνεῖ τὸν εὐεργέ
et affidue offert orationem , ma. την , καὶ διηνεκῶς προσφέρει τὴν προσ
nus egentiuminferuiunt fubuen ευχὴν, αἱ δὲ χεῖρες ὑπεργῶσι τῇ θερα
tioni, pedes nunc ad oratoria πείᾳ τῶν δεομένων , καὶ οἱ πόδες νῦν μὲν
currunt , nunc inter orandum
ftant, et plurimum laborem per εἰς εὐκτηρίες θέασιν οἴκες , νῦν δὲ ςάσιν
ferunt. Quomodo ergo iuftum ἐν προσευχαῖς 2, καὶ πλεῖσον ὅσον ὑπομέ-
fit , vt corpus , quod vna cum νεσι πόνον. πῶς ἐν δίκαιον , τὸ σῶμα με
anina virtutis opes comparauit, τὰ τῆς ψυχῆς συναθροῖσαν τὸν πλῶς
puluis fit et abiiciatur , fola au-
τον τῆς ἀρετῆς , κόνιν εἶναι καὶ παρεξ .
rem animna vt vitris præconium . ξίφθαι, μόνην δὲ τὴν ψυχὴν ὡς νικηφό-
laudis
fi abfurdum hoc eft ,iuftum er- ρον ανακηρύττεσθαι ; εἰ δὲ τῦτο χέτλιον,
go ,vt refurgant priuscorpora , δίκαιον ἄρα πρότερον ἀναξῆναι
2 τὰ σώ
* deinde vt geftorum in vita va- ματα , εθ᾽ ἕτως κοινῇ δῆναι τὰς τῶν
tionem vna reddant. Hocenim πεπολιτευμένων εὐθύνας. τῦτο γὰρ καὶ
diuinus quoque dicit apoftolus . ὁ θεῖος εἶπεν ἀπόςολος . 17 ) πάντες ,
Nam omnes , inquit b ), admoue-
bimur tribunali Chrifti,vt refe. γάρ φησι , παρατησόμεθα τῷ βήματι
vat vnusquisque ea quæ geffit τg Χρισ8 , ἵνα κομίσηται ἕκαςος τὰ διὰ
per corpus , prout fecerit , fiue τε σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγα-
bonum , fiue malum . His por 9ὸν , εἴτε κακόν. συνῳδὰ δὲ λέγει καὶ ὁ
ro confentanea dicit et beatus
Dauid c) , Quoniam tu reddes μακάριος Δαβὶδ, ὅτι σὺ ἀποδώσειςκα
vnicuique fecundum opera fua. 5ῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτῇ . Πυθαγόρας
Pythagoras ergo animarum in μὲν ἦν τὰς μετενσωματώσεις ἐμυθολό.
corpora tranfitus fabulatus eft , γησε τῶν ψυχῶν , ἐκ εἰς ἀλόγων σώμα .
dicens eas non folum in corpora τα μόνον , ἀλλὰ καὶ εἰς φυτὰ μεταβαί.
brutorum , fed etiam in arbores
tranfire .Et hanc fabulamnefcio ναν ταύτας εἰπών . ἠκολέθησε δὲ ἔτω
quo palto fecutuseft etiam Pla . πως καὶ ὁ Πλάτων τῷδε τῷ μύθῳ. ἐνα
το . Hinc Manes,et ante huncim . τεῦθεν ὁ Μάνης , καὶ πρό γε τέτε , ὁ
pia Gnofticorum quos vocant τῶν καλεμένων Γνωςικῶν δυσσεβὴς όρο
caterua , occafionein fumentes , μαθὸς, τὰς ἀφορμὰς εἰληφότες , ταύ ·
την
16 ) κ. αἶχ . Hæc defunt 1. c. Exftant etiam infra , c . 21. 17) πάντες - Χρις .
Hæc ex loco ad Rom. c. 14, 10. reliqua ex 2 Cor. 5, 10. defumta funt,
Vtrumque locum coniungit Nofter in fine Orat. 9. de Prouid.
4) Matth. 25, 46. b) 2 Cor. 5, 10. coll. Rom. 14, 10. c) PL. 61, 13.
HÆRETIC . FABVL . COMPEND. LIB. V. 449
την ἔφασαν εἶναι κόλασιν . οἱ δὲ παμ- hoc fupplicium effe dixerunt.

η μίαροι, Καρποκράτης , καὶ Ἐπιφάνης , Scelerati autem Carpocrates ,
και Πρόδικος , καὶ οἱ 18) Καΐηνοί , τὸν εt Epiphanes , et Prodicus , et
Caïeni , fuillam plane vitam
' συώδη βίον νομοθετῶντες , επον εἰς σώ- inftituentes , ideo animas in
' μα ]α μεταπέμπεσθαι τὰς ψυχὰς , ὥστε corpora transmitti dixerunt, vt
διὰ λαγνείας , καὶ πάσης ἀκολασίας , per libidinem , omnemque in-
τῶν κοσμοποιῶν ἀγγέλων ἕκατον θερα . temperantiain , vnumquemque
mundi conditorum angelorum
πεῦσαι. ἡ δὲ τῶν εὐσεβῶν ἐκκλησία το demererentur. Piorum autem
τες μὲν καὶ τὸς τοιέτες μύθες μυσάτ . ecclefia has et fimiles fabulas
τεται , τῆς δὲ θείοις ἑπομένη λόγοις , exfecratur : diuinis autem elo-
· ἀνίσασθαι πιτεύει τα σώματα , καὶ σὺν quiis obfequens , credit corpora
τέτοις κρίνεθαι τὰς ψυχὰς , καὶ τὰς refurgere , et cum his iudicari
οι μὲν κακία συνεζηκότας κολάζεθαι, τὲς animas , et eos qui vitiofe vixe
rint puniri , qui virtutis ſtudiofi
δὲ ἀρετῆς πεφροντικότας τυγχάνειν fuerint promnida præmia
. con-
τῶν ἀναῤῥήσεων. fequi.
ΠΕΡΙ ΕΠΑΓΓΕΛΙΩΝ. κά. DE PROMISSIONIBVS . XXI.
· Ἐπηγγείλατο δὲ δώσειν ὁ μεγαλόδω- proinifit autemmunificus do-

nator, fe
φος , ἐπίκηρον μὲν ἐδὲν ἐδὲπρόσω
ducum aut temporaneum
quid
δὲ ἀπόλαυσιν τῶνἀγώ . fed eternamnhonorum fruitio-,
καιρον , αἰώνιον
θῶν · ἐ γὰρ κατὰ τὴν Κηρίνθε , καὶ τῶν nem . Non enim fecundum Ce
ἐκείνῳ παραπλησίων , ἐπίγειος ἔται το> rinthi , et fimiliumn eius hærefin ,
Θεῷ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἡ βασιλεία , & terrenum eritDei et Seruatoris
χρόνῳ περιγεγραμμένη ξητῷ . ἐκεῖνοι noftri regnum , non certo tem-
γὰρ φανταζέθωσαν τῶν χιλίων ἐτῶν pore circumfcriptum . Fingant
illi fibi mille annorum curricu
τὴν περίοδον ,καὶ τὴν φθειρομένην χλι. lum ,et interituras delicias , et
δὴν, καὶ τὰς ἄλλας ἡδυπαθείας , και alias voluptates , ac præterea fa-
· πρὸς τύτοις τὰς θυσίας , καὶ τὰς ἰ8 . crificia et iudaicas folemnitates .
δαϊκὰς πανηγύρεις. ἡμεῖς γὰρ τὴν ἀγή . Nos vitam fenii expertem exfpem
ζω προσμένομεν βιοτήν. ὗτοι, γάρ φη- dtamus. Hi enim ,inquitDomi
nus a), refurgent in vitan æter-
σιν ὁ Κύριος ,τοαναςήσονται εἰς ζωὴν nam , hivero infupplicium et
αἰώνιον , καὶ ἔτοι εἰς κόλασιν καὶ αἰχύ- ignominiam fempiternam . Et
τὴν αἰώνιον . καὶ πάλιν , Δεῦτε οἱ εὐλο- rurfusb) , Venite benediéti Pa
γημένοι τῷ Πατρός με , κληρονομήσα- tris mei , heredes eftote regni
τε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν vobis parati ante conftitutio-
20 ) πρὸ καταβολῆς κόσμε . και, Μακά · nem mundi. Etc ) , Beati pau-
ριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι , ὅτι αὐτῶν peres fpiritu , quoniam ipforum
eft
18) Καϊηνοί. Vid . p. 289. Schol , iq. 19) άνας. Loco cit. eft ἀπελεύσονται.
Reliqua refpondent leétionibus iftis pag. præced. 20 ) πρό, Loco cit.eft από
a ) Matth . 25, 46. b) Ib. verf. 34. 6) lb. c. 5, 3.
B. Theod . Tom . IV . F£
B. THEODORETI
450
eft regnum calorum . Et a ), Ben- ἐςιν ἡ βασιλεία τῶν ἐρανῶν . καὶ,Μακά-

ti qui perfecutionem patiuntur ριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι
propter iuftitiam , quoniam ipfo . αὐτῶν ἐτιν ἡ βασιλεία τῶν ἐρανῶν . καὶ
rum eft regnum cælorum . Et ท
1 diuinis apoftolis prædicantibus τοῖς θέσεις δὲ ἀποτόλοις κηρύττεσι λέω
* dicere * præcepit b) , Appropin- γειν ἐκέλευσεν , Ἤγγικεν ηἡ βασιλεία
quauit regnum cælorum . Ετ 2Ι) τῶν ἐρανῶν. καὶ ἑτέρωθι πρὸς αὐτὲς
alio loco eis dixit c ),Cum exal, εἴρηκεν · 22) ὅταν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς ,
tatus fuero de terra , omnes tra- πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν˙καὶ αὖτ
ham ad meipfum. Et rurfus d ) ,
Multæ funt manfiones apud Pa- Pá . 9ις , 23)Πολλοὶ μοναὶ παρὰ τῷΠατρί
‫اد‬
trem meum . Sinminus , dixif. με˙ εἰ δὲ μή γε , &πον ἂν ὑμῖν ὅτι που
fem vobis, quia vado , et parabo ρεύσομαι καὶ ἑτοιμάσω τόπον ὑμῖν . καὶ ,
vobis locum. Et e), Iterum ve- Πάλιν 24 )ἐλεύσομαι , καὶ παραλήψο
niam , et accipiam vos ad me- μαι ὑμᾶς πρὸς ἐμαυτὸν , ἵν᾿ ὅπε ἐγώ εἰ
ipfum , vt vbi ego fun , fitis et
Et rurfus f ), Quimandu . μι , ἦτε καὶ ὑμεῖς . καὶ πάλιν , Ὁ
VOS.
cat meancarnem ,et bibitmeum 25) ἐσθίωνμε την σάρκα , καὶ πίνων με τὸ
fanguinem , habet vitam ater. αἷμα , ἔχει ζωὴν αἰώνιον . καὶ μέντα καὶ
nam . Patrem quoquealloquens πρὸς τὸν Πατέρα διαλεγόμενος , έτως
fic dixit g) , Pater , quos dedifti ἔφη · 26) Πάτερ , ὃς ἔδωκάς μοι , θέλω
mihi , volo vt vbi ego fum , et 3
illi fintmecum , vt videant gloἵν᾿ ὅπε ἐγώ εἰμι , καὶ ἐκεῖνοι ὦσιμετ᾿
riam meam , quain dedifti mihi, ἐμῶ , ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν
quia dilexifti ine ante conftitu- ἔδωκάς μοι , ὅτι ἠγάπησάς με πρὸ καὶ
tionem mundi. Quæ cum di. ταβολῆς κόσμε , ταῦτα μεμαθηκὼς ὁ
diciffet diuinus apoftolus , dice- θεῖος ἀπόςολος , ἔλεγεν˙ἁρπαγησόμε
bat b), Rapiemur in nubibus in θα ἐν νεφέλαις ὡς ἀπάθησιν τ827 ) Κυ
DomiDomini
occurfum
cum et ita femper
no erim,us. gig ,καὶ ἔτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμε
fusi) , Fidelis fermo : nam fi θα . και πάλιν , Πισὸς ὁ λόγος , εἰ γὰρ
vna mortui fumus, vnà quoque συναπεθάνομεν , καὶ συζήσομεν , εἰ ὑπὸ
viuemus, fifuftinebimus , et funul μένομεν , καὶ 28 ) συμβασιλεύσομεν . καὶ
regnabimus . Et ad Romanos Ρωμαίοις δὲ ἐπιτέλλων ἔφη · α τῷ τῷ
fcribens ait k) , Si vnius deliâto ἑνὸς παραπλώματι ὁ θάνατος ἐβασίλευ-
mors regnauit per vnum ,multo σε διὰ τῷ ἑνὸς , πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν πετ
inagis abundantiam gratiæetdo . ρισσείαν τῆς χάριτος καὶ τῆς δωρέας
nationis et iuftitiæ accipientes in 29 ) καὶ τῆς δικαιοσύνης λαμβάνοντες , ἐν
ζω
2:) τ . οὐρ. Loco cit. leg . τοῦΘεοῦ . 22 ) ὅτ. Loco cit. eft , ἐάν 23 ) Πολλα
- ἑτ . τ. ὑμῖν . Aliæ funt lectiones 1. c. 24) ἐλ. Ibid .ἔρχομαι . In iis quæ
fequuntur , verba funt transpofita. 25 ) ἐπ . Loco cit. eft, τρώγων. 26) Πάτ.
κ.τ.λ. Paullo aliter leg. 1. c . 27) τῷ Κυρ . Deeft εἰς ἀέρα , quod fequitur l.c.
28) συμβ . Edit. Sirm . et rom . συμβασιλεύομεν , fed fequinur lectionem
emnendatam ad calcem Edit. rom . notatam, 29 ) και Abeffe folet ab h. 1.
Exftat etiam hæc Particula T.III. p. 98.
α ) Matth .5, 10 . b) Luc . 10, 9. c) loh . 12, 32 . d ) Ib . c. 14 , 2. e) 1b. verf. 3.

f) Ib. c. 6,54. g) lb. c. 17, 24. h) 1 Theff. 4, 17. i) 2 Tim . 2, 11. 12. k) Rom. 5, 17.
•
ζωῇ βασιλεύσεσι διὰ τῷ ἑνὸς Ἰησᾷ Χρι· vira Chri
regnabunt per vnum Ie-
fum ftum. Et iterum a ),
ς. καὶ πάλιν , Τὸ γὰρ παραυτίκα Quodenim in prafenti eft mo-
ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν , καθ᾿ mentaneum et leue tribulationis
ὑπερβολὴν εἰς ὑπερβολὴν αἰώνιον βά. noftræ , fupra modum in fubli-
ρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν , μὴ mitate æternun gloriæ pondus
σκοπέντων ἡμῶν τὰ βλεπόμενα , ἀλ. operatur in nobis, non contemn-
plantibus nobis quæ cernuntur,
κὰτὰ μὴ βλεπόμενα . τὰ γὰς βλε · fed quænon cernuntur . Quæ
πόμενα , πρόσκαιρα , τὰ δὲ μὴ βλε· enincernuntur , temporalia funt;
πόμενα ,αἰώνια . ὁ δὲ τῶν ἀγαθῶν κολο- quæ autem non cernuntur , ater-
φων, τὸ ἁμαρτίας ἐλευθέραν εἶναι τὴν na funt. Bonorum autem colo-

ἐπηγγελμένην ζωήν. ἀφθάρτων γὰς Phoneft,quod immunis fit a pec-
τῶν σωμάτων ἀνιςαμένων , καὶ τῶν ψυ .cato vita promifta . Cum enim re-
furgant corpora immortalia , et
χῶν τὸ ἄτρεπτον δεχομένων , ἐδὲ μίαν animarum immutabilitatem adi-
λοιπὸν ἕξει χώραν ἡ ἁμαρτία . τῆς δὲ pifcantur, nullus de cetero locus
ἁμαρτίας ἐκποδὼν γενομένης ,καὶ το erit peccato . Sublato autern pec-
διαβόλε μετὰ τῶν δαιμόνων τῇ γεέννη catopet diabolo cum damonibus
παραδοθέντος , παυθήσονται καὶ τῶν geltennæ tradito , ceffabunt etiam
labores certaininum , et fuccum-
- ἀγώνων οἱ πόνοι , καὶ τῆς ἧτλης τὸ δέος ,
bendi metus , et follicitudo de
καὶ ἡ περὶ τῆς νίκης φροντίς . ἄλυπος δὲ viatoria . Vita autem iucunda et
Βίος καὶ θυμήρης τοῖς ἀξίας δοθήσεται, triftitiæ expers dabitur iis qui
καὶ φωτὸς ἀπολαύσεσι νεερῷ τε και digni erunt, et luce fruentur in-
θείε , μᾶλλον δὲ αὐτοὶ φωτοειδεῖς γενή . tellectualiluminof
et diuina , vel ipfi po-
i . Tunc enim ,
tius fient
σονται . τότε, γάρ φησιν ὁ Κύριος , ἐκ-
ait Dominus b) , fulgebunt iufti
λάμψεσιν οἱ δίκαιοι ὡς ὁ ἥλιος. ficut fol.
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ 30) ΤΟΥ DE SECVNDO DEI ET

ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ SERVATORIS NOSTRI
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ Σ. • xß'. ADVENTV. XXII .
504 runt autem hæc poft fecun-

ταῦτα τὴν δευτέραν τῷ
"ἜEsoy de Taura μετὰ
Herà Thy deuligar e E dum Seruatoris noftri ad-
σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν . ἔτω
γὰρ καὶ τοῖς ἀποςόλοις ὑπέχειο, Ὑπά. ventum . Sic enim apoftolis pro-
εγω καὶ ἔρχομαι πρὸς ὑμᾶς . καὶ αὖθις , mifitc ) , Reuertor , etvenio ad
vos. Ec rurfusd ) , * Veniamad
· Πάλιν ἐλεύσομαι πρὸς ὑμᾶς , καὶ πα
· ραλήψομαι ὑμᾶς πρὸς ἐμαυτόν . καὶ ἐν νos, et accipiam vos ad meipfum .
ἑτέρῳ χωρίῳ , 31 ) Τότε ὄψεσθε τὸν υἱὸν Et alio loco e ) , Tunc videbitis
2
* τῇ ἀνθρώπε ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφε . filium hominis venientem in nu-
λῶντῷ ἐρανῶ ἐν τῇ δόξῃ αὐτῷ, καὶ bibus cali ingloria fua, et omnes
πάνες οἱ ἅγιοι ἄγγελοιμετ᾿αὐτῇ . τό- fanati angeli cum ipfo . Tune
τε 32 ) καθίσει ἐπὶ θρόνες δόξης αὐτῷ , fedebit in throno gloriæ fuæ ,
Ff 2 er
30) τῇ - ἡμῶν. Supra , p. 375. τῷ Σωτῆρος. 31 ) Τότε και- έρανέ . Aliter 1. c.

leg . 32) κα9 . Edit. prior habebat καθίσῃ .
(a) 2 Cor. 4, 17.18. b) Matth. 13, 43. c) Ioh, 14, 18. d ) Ib. verf. 3. 4) Matth. 25, 31 -- 33.
B. THEODORETI
452
et congregabuntur ante ipfum και συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτῷ πάν
onnes gentes , et feparabit illos τα τὰ ἔθνη , καὶ 33 )αφορίσει αὐτὲς ἀπ
abinuicem , ficutpaftor feparat ἀλλήλων , ὥσπερὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ
oues ab hædis, et ftatuet quidem
πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων , καὶ ζήσει
oues a dextris fuis , hædos au-
tem a fini ftri s . Hu nc aut em τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτῷ , τὰ δὲ
eius aduentum diuinus quoque ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων . ταύτην δὲ αὐτῷ

Daniel confpexit. Adfpicie · τὴν ἐπιφάνειαν καὶ ὁ θεῖος ἐθεάσατο
bam , inquit a ), donec throni po- Δανιήλ . ἐθεώρων , 1 φησὶν
. , 34 ) ἕως δ
fiti funt , et antiquus dierum fe-
dit. Veftimentum eius candidum θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ ὁ παλαιὸς ἡμερῶν
·
quafi nix, et capillus capitis eius ἐκάθισέ τὸ ἔνδυμα αὐτῷ λευκὸν ὡσεὶ
quafi lana munda. Thronus χιῶν , καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτῷ
eius flamma ignis , rotæ eius ὥσε ἔριον καθαρόν · ὁ θρόνος αὐτῷ φλὸξ
t us γον, που
prori accenf
ignispieba fefe ante πυρὸς , οἱ τροχοὶ αὐτῇ πῦςφλέ
egrediensigneus
, fuuius
ipfum . millia millium mini. ταμὸς πυρὸς πορευόμενος εἷλκεν ἔμπρο-
firabantipfi , et decies centena θεν αὐτῇ . χίλιαι χιλιάδες ἐλελέςγεν
millia amittebantipf . Iudicium αὐτῷ ,καὶ μύριαι μυριάδες παραιτήσεις
fedit, et libri aperti funt. Etl ), σαν αὐτῷ . κριτήριον ἐκάθισε , καὶ
2 βία
Ecce in nubibus cæliquafi filius βλοιἠνεώχθησαν ,καὶ, Ἰδὲἐπὶ τῶν νε
antiquumdierumperuenit. Εt Φελῶν τε έρανε ἤρχετοὡς υἱὸς ἀνθρώ
data eft illi poteftas et regnum . π8 , και ἕως τῷ παλαις τῶν ἡμερῶν 35 ) ἐ-
Poteftas eius poteftas æterna , et φθασε , καὶ αὐτῷ ἐδόθη 36 ) ἡ ἐξεσία
regnum eiusin æternum erit. καὶ ἡ βασιλεία . ἡ ἐξεσία αὐτῷ ἐξεσία
αιώνιος , καὶ ἡ βασιλεία αὐτῇ 37) εἰς
Er c) , Translatum eft imperium
um , mi.
beftiarAltifli
fandtis etdatu
Tanta eft con-m
m regnu τὸν αἰῶνα ἔσαι. καὶ, Μετεσάθηἡ ἀρχὴ
τῶν θηρίων , καὶ ἐδόθη ἡ βασιλεία
cordia prædicationis euangelicæ,
ἁγίοις Ὑψί58 . τοσαύτη συμφωνία τῶν
et propheticarum prædictionum .
Vnius enim Deifunt hæc et illa εὐαγγελικῶνκηρυγμάτων , καὶ τῶν προ-
Φητικῶν θεσπισμάτων . ἑνὸς γὰρ Θε
oracula . De hoc igne loquitur
ταῦτα κακεῖνα τὰ λόγια. περὶ τότε
etiam Efaias propheta d ). Quis
annuntiabit vobis locum æter- τῷ πυρὸς καὶ Ἡσαΐας ὁ προφήτης φη-
num ? Et in fine prophetiæ σί ' τίς ἀναγγελεῖ ὑμῖν τὸν τόπον τὸν
aite) , Vermis eorum non mo- αἰώνιον ; καὶἐν τῷτέλει τῆς προφητείας
rietur , et ignis eorum non ex- Φησὶν, Ὁ σκώληξ αὐτῶν ἐ τελευτήσει ,
ftinguetur . Hunc ipfum adven- καὶ τὸ πῦρ αὐτῶν ἐ σβεθήσεται . ταύ
tum vaticinans diuinus Dauid , την καὶ ὁ θεῖος Δαβὶδ προθεσπίζων τὴν
έπια
33 ) ὠφ . Ibid . eft ἀφοριεῖ. 34 ) ἕως κ . τ. λ . Alias leétiones vide T. II. p. 1197 .

35 ) ἔφθ . Defunt ea quæ loc. cit. fequuntur , καὶ ἐνώπιον αὐτῇ προσηνέχθει
36 ) ἡ ἐξουσ . Supra T. II. pag. 12oo. leg . ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἀρχή . Omiffa etiam
funt quæ 1. c . fequunturpoft καὶ ἡ βασιλεία . 37 ) εἰς τ .αἰῶνα ἐς. Rec.lectio
eft , καὶ διαφθαρήσεται.
a ) Dan. 7, 9. 10 . b ) 1b . verf. 13. 14. c) Ib . verf. 17. 18. d) Ef. 41, 26.
e) 1b . c. 66 , 24.
HARETIC. FABVL. COMPEND . LIB. V. 453
ἐπιφάνειαν , ἔφη˙ Θεὸς , θεῶν Κύριος , dixita ),Deus, deorum Dominus ,

ἐλάλησε , καὶ ἐκάλεσε τὴν γῆν , ἀπὸ locutus eft , et vocauit terram a
folis ortu vsque ad occafum. Ex
ἀνατολῶν ἡλίε μέχρι δυσμῶν . ἐκ Σιων 1 zione fpecies decoris eius. Deus
ἡ εὐπρέπεια τῆς ὡραιότητος αὐτῷ. inanifefte veniet,
Deusnofter, et
ὁ Θεὸς ἐμφανῶς ἥξει , ὁ Θεὸς ἡμῶν , non tacebit. Ignis in confpe-
καὶ ἐ παρασιωπήσεται. πῶς ἐνώπιον ftu eius exardefcet ,etin circui-

αὐτῷ καυθήσεται , καὶ κύκλῳ αὐτῷ tu eius tempeftas valida . In alio
Pfalmo b), Nubes et ca-
καταιγὶς σφοδρά . καὶ ἐν ἑτέρῳ δὲ τῷ ligo in circuitu eius ,iuftitia et
ψαλμῷ νεφέλη καὶ γνόφοςκύκλῳ αὖ iudicium correatio fedis eius.
τῇ , δικαιοσύνη καὶ κρῖμα κατόρθωσις τ8 Ignis ante ipfum præcedet , in-
θρόνε αὐτῷ · πῦς 38 )ἐναντίον αὐτῇ προ- flammabit in circuitu inimicos
πορεύσεται , καὶ φλογια κύκλῳ τὲς eius . Et iterum c) , Quoniam
ἐχθρὸς αὐτῷ . καὶ πάλιν · ὅτι ἥκει κρῖ. venit iudicare terrain , vt iudicet
orbem terrarum in iuftitia , et
και τὴν γῆν , 39 ) κρῖναι τὴν οἰκεμένην ἐν populos in æquitate. Et per
δικαιοσύνη , καὶ λαὸς ἐνεὐθύτητι καὶ Malachiam prophetam ipfe vni-
διὰ Μαλαχίε τε προφήτε αὐτὸς ὁ τῶν verforum Deusa ),Ecceego mit-
ὅλων Θεός · ἰδὲ ἐγὼ ἀποτέλλω ὑμῖν το vobis Eliam Thesbitain , ne
veniens percutiam terram fundi-
Ἠλίαν τὸν Θεσβίτην , ἵνα μὴ ἐλθὼν πα
τάξω τὴν γῆν ἄρδην. καὶ ὁ θεῖος ἀπό- tus. Et diuinus apoftolus beg-
~ το Tito fcribens , cuin priore Ser-
ςολος τῷ μακαρίῳ Τίτῳ γράφων , τῇ vatoris noftri aduentu pofterio-
προτέρα τῷ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφανεία rem * etiam coniunxit c ). Ap
καὶ τὴν δευτέραν συνέταξεν . ἐπεφάνη, paruit enim, inquit, gratia Dei
γάς φησιν, ἡ χάρις τῷ Θεῷ ἡ σωτήριος falutaris omnibus hominibus ,
πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύεσαἡμᾶς, ἵνα erudiensmnos ,vtabnega ntes in-
pietate , et fecularia defideria ,
ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν , καὶ τὰς κο-
fobrie , etiufte, et pie viuamus in
σμικὰς ἐπιθυμίας , σωφρόνως καὶ δι- hocfeculo , exfpeftantes beatam
καίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν fpem , et aduentum gloriæ magni
αἰῶνι , προσδεχόμενοι τὴνμακαρίαν ἐλ . Dei et Saluatoris noftrirefu Chri
fti Oftendit autem his verbis,
πίδα , καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τῷ με ·
priorem aduentum pofterioris
γάλε Θεῷ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησῶ Χρι-
gratia factum effe. Propterea
58. ἔδειξε δὲ διὰ τέτων καὶ τὴνπρολέ-
enim , inquit , apparuit ,vtab im-
ραν ἐπιφάνειαν διὰ τὴν δευτέραν γεγε · pieta nos et iniqu
te itate liberans,
νημένην . τότε γὰρ ἕνεκά φησιν ἐπεφά . et omnem virtutem docens , effi-
νή , ἵνα ἀσεβείας ἡμᾶς καὶ παρανομίας ceret vt læto et alacri animo ſe-
ἐλευθερώσας , καὶ πᾶσαν ἀρετὴν ἐκπαι- cundum aduentum exfpe &tare-
εδεύσας , μετὰ θυμηδίας τὴν δευτέραν mus. Et Theffalonicenfes quo-
† ἐπιφάνειαν προσμένειν παρασκευάσῃ . quelaudat, quod conuerfi effent
καὶ Θεσσαλονικέας δὲ θαυμάζει , ὅτι ád Deum a funulacris f') ,
τῆς τῶν εἰδώλων πλάνης ἀπαλλαγέντες F f 3 fer-
38 ) ἐν. αὐτ . προπ . T. II. p. 1296. leg. ἐνώπιον αὐτῷ καυθήσεται. 39) κρ . Legen-
dum effe videtur κρινεῖ .
a) Pf. 49,1--3. b) Pl. 96, 2. 3. c) Pf. 97, 9. d) Mal . 4, 5. e) Tit. 2, 11-13-
f ) i Theff . 1, 9. 10 .
'454 B. THEODORETI
et feruire voluerintDeo viuentiet ἕλοντο δελεύειν Θεῷ ζῶντι καὶἀληθι

~
vero,etexfpectare filium eius ecæ- νῷ , καὶ ἀναμένειν τὸν υἱὸν αὐτῷ ἐκ τῶν
lis, quein fufcitauit a mortuis, le-
fum quiliberatnos ab ira ventur. ἐρανῶν, ὃν ἤγειρεν ἐκ 40 )νεκρῶν, Ἰησῶν
2
ra . Et ad Hebræos fcribenshunc τὸν ξυόμενον ἡμᾶς ἀπὸ τῆς ὀργῆς τῆς
aduentum fignificauit prophetico ἐρχομένης , καὶ ῾Εβραίοις δὲ γράφων ,
vtensteftimonio Adhuc enim ,in- τήνδε τὴν παρεσίαν ἐμήνυσε προφητι
quita ), modicum aliquantulum , νῇ χρησάμενος μαρτυρίᾳ . ἔτι, γάρ φη
qui venturus eft veniet , et non
tardabit. Hæc autem etiam Phi. σιν , 41 ) ὅσον ὅσον, ὁ ἐρχόμενος ἥξει, καὶ
lippenfes docuit. Noftra enim , &8 χρονιε . ταῦτα δὲ καὶ Φιλιππησίες
inquith ), conuerfatio eftin calis , ἐδίδαξεν . ἡμῶν γὰρ ἔφη τὸ πολίτευμα ,
vnde etiamSaluatorem exfpe &ta ἐν ἐρανοῖς ὑπάρχει , ἐξ 6000
ὗ καὶ Σωτῆρα
mus Dominum Ielum . Similiter ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ιησεν . ὡσαύτως
et Theffalonicenfes . Ipfe enim , δὲ καὶ Θεσσαλονικέας , αὐτὸς , γάρ φη
inquit c), Dominus cum claffico ,
cum voce archangeli , et cum tu- σιν , ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι , ἐν φωνῇ
ba Dei , defcendet de calo , et ἀρχαγγέλε καὶ 42 ) ἐν σάλπιγγι Θε
mortui in Chrifto refurgent pri. καταθήσεται ἀπ ' ἐρανῷ , καὶ οἱ νεκροὶ ἐν
mi , et quæ fequuntur . Facile Χρισῷ 43 ) ἀναςήσονται πρῶτοι , καὶ τὰ
autem effet alia quoque proferre ἑξῆς. ῥᾴδιον δὲ καὶ ἄλλας παραγαγῶν
tettimonia , fecundumn Seruatoris μαρτυρίας , τὴν δευτέραν τῷ Σωτῆρος
noftri aduentum prædicantia : ἡμῶν ἐπιφάνειαν κηρυτζέσας , αλλ ' απο
a fed fufficiunt hæc ad perfuaden- χρῶσι καὶ αὗται πᾶῖσαι καὶ τὰς λίαν
dum vel maxime contentiofis . ἐριτικές ,
DE ANTICHRISTO. XXIII.
ΠΕΡΙ 44 ) ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ . γι
llud fane quæ
Iaadimeade ya
neceffe eft , diafan t Ἐκεῖνο μέντοι ἀναγκαῖον προσθεῖναι
aduen-
tum dominicum venturum , in- τοῖς εἰρημένοις , ὡς πρὸ τῆς δεσπο-
duta humana natura, hominibus τικῆς ἐπιφανείας , ἥξει φύσιν άνθρωπ
infeftum , Dei aduerfarium de πείαν ὑποδὺς ὁ τῶν ἀνθρώπων αλάτως ,
monem , diuini nominis prædo- ὁ ἀντίθεος δαίμων , ὁ τῆς θείας προση
nein , Et quemadmodum olim γορίας λητής. καὶ καθάπερ πάλαι τὸ
Dei nomen raptum fibi impa. Θεὸς ὄνομα κεκλοφὼς ἐπιτέθεικεν ἑαυ
fuit , et nequitiæ fuæ admini. τῷ , καὶ τοῖς τῆς πονηρίας αὐτῷ συνερὸ
ftris ,perfuafitque hominibus vt γοῖς , καὶ πέπεικε τὲς ἀνθρώπες δια
per manu factas ftatuas diuinum τῶν χαροτμήτων ξοάνων τὸ θεῖον αὐ
ipfi cultum exhiberent : ita Chri- τῷ σέβας προσενεγκεν , ὅτω τὴν τῇ Δε
fti Domini appellatione vfurpata , σπότε Χρισε προσηγορίαν σφετερισά
omnes vt femel dicam deci- μενος , πάντας μὲν ὡς ἔπος εἰπᾶν ἐξας
πατή
40) vexp . Def, τῶν , quod l. c . præcedit. 41) ὅσον, Deeft μικρὸν , quod 1. c .
præcedit. 42) ἐν σάλπ . Sic quoque T. II . p . 12or. leg . Sed T. III. p. 519.
deeft ἐν. 43) άνως. πρ . Τ. II. 1. c . leg. ἐγερθήσονται ἄφθαρτοι, T. III . 1. c.
ἐγερθήσονται πρῶτον. 44) ἀντ . In Indice p.375. præm . τ,
⚫) Hebr. 10, 37. b ) Phil. 3, 20. c) r Theff. 4, 16 .
HÆRETIC. FABVL . COMPEND: LIB . V. 455
πατήσει , φενακίσει δὲ καὶ τῶν σεπὸν piet, imponetquemultis eorum

ὄνομα περικειμένων πολλές , ἑαυτὸν εἶ . qui venerandumnomen fufcepe-
καιλέγων Χρισὸν, ὃν
ον οἱ θεῖοι χρησμῳδέν . tunt, dicens fe Chriftum effe ,
quem vaticinantes diuini prophe-
*
τες προφῆται ἐπιφανήσεσθαι προὔλε- τα * venturum prædixerunt. In-
γον. δελεάσει δὲ καὶ τὸς εὐαλώτες, efcabit vero etiam fimpliciores ,
θαυματεργίαις τισὶν ἀπατηλαῖς κε- fraudulentis quibusdam miracu-
χρημένος . καὶ τᾶτο πολλοὶ μὲν τῶν προ- lis vtens ; quod multi ex pro-
s in veteri anigmatice præ-
φητῶν ἀνιγματωδῶς προειπον ἐν τῇ pheti dixerunt. Prolixius autem et
παλαιᾷ . εὐρύτερον δὲ καὶ σαφέςερον apertius de hoc vaticinatus eft
τὰ περὶ τότε τεθέσπικεν ὁ θεῖος Δα- diuinus Daniel a ). Quodfi ali-
νιήλ . εἰ δέ τινα τέτων καὶ σαφηνίσαι qua ex his declaranda funt, es
δεῖ , προανεπτύξαμεν ταῦτα , πᾶσαν etiam ante explicauimus , qui to-
tam eius prophetiam interpretati
κατὰ λέξιν ἡρμηνευκότες τὴν προφη-་ fumnus
. Sed etque ad Thefta-
τείαν . καὶ τὰ Θεσσαλονικεῦσι δὲ ὑπὸ ionicenfes diuino Paulo fcripta
a
τῷ θες Παύλε γραφέντα μετὰ τῶν funt , cum reliquis epiftolis in-
ἄλλων ἐπιτολῶν ἑρμηνεύσαντες , μακρο- terpretantes , prolixiori quam
τέροις ἢ
ή κατὰ τὸ εἰωθὸς ἐχρησάμεθα pro confuetudine noftra vfi ora-
λόγοις τὸ περὶ τῷ ᾿Αντιχρίσε χωρίον tione fumus , eum locumquida
Antichrifto agit b) excutientes .
· διερευνώμενοι . τινος γὰρ ὑπειληφότας Quosdam enim , qui dominici
τὸν τῆς δεσποτικῆς παρεσίας πελάσαι aduentus inftare tempus exifti-
καιρὸν , ἀναγκαίως ὁ θεῖος ἀπόςολος mabant,neceffario docuit diui-
ἐξεπαίδευσεν , ὡς χρὴ πρότερον ταῖς nus apoftolus , oportere diuinæ
τῆς θεογνωσίας ἀκτῖσι καταυγασθῆναι cogniti onis radiis illuftrari or-
bem terræ , et manifeftos fieri
τὴν οἰκεμένην , καὶ δήλες γενέθαι τὲς
alumnos fidei , et fecerni a cre-
τροφίμες τῆς πίτεως , καὶ ἀποκριθῆναι +
dentibus eos qui contradicunt ,
τῶν πεπιτευκότων τὲς ἀντιλέγοντας ,
etum prius apparere arti-
εθ᾽ ὅτω πρότερον ἐπιφανῆναι τὸν τῇ deind ficem inendacii , ad conuincen-
και ψεύδες τεχνίτην , εἰς ἔλεγχον τῶν τῆς dos eos qui veritatis prædicatio-
ἀληθείας μὴ δεξαμένων τὸ κήρυγμα . nemnon admiferint. Hoc enim
τῦτο γὰρ 45) , καὶ ὁ Κύριος ~ἔφη τοῖς etiam Dominus Iudæis dixit c ),
Ιεδαίοις˙ 46) ἐγὼ ἦλθον ἐν τῷ ὀνόματι Ego veni in nomine Patris
τῷ Πατρός με , καὶ N 8 λαμβάνετέ με. mei , et non affumitis me : ve-
ἔρχεται ἄλλος ἐν τῷ ἰδίῳ ὀνόματι , κα . nit alius in proprio nomine, et
κεῖνον λήψεθε. ταὐτὸ δὲ τῦτο καὶ ὁ illum afiumetis. Quod ipfum
dixit etiam diuinus apofto-
θεῖος ἀπόςολος ἔφη · ἀνθ ' ὧν τὴν ἀγάπus . ) , Ed quod amorem ve-
Eo
την τῆς ἀληθείας ἐκ ἐδέξαντο εἰς τὸ ritatis non fufceperunt , vt ipfi
σωθῆναι αὐτές . καὶ διὰ τῦτο πέμψα falui fierent : ideo mitet illis
αὐτοῖς ὁΘεὸς ἐνέργειαν πλάνης εἰς τὸ Deus operationem erroris ,vt
πιτεῦσαι αὐτὸς τῷ ψεύδει, ἵνα κριθῶσι credant mendacio , etiudicentur
Ff 4 omnes
45 ) και. Ex Edit. rom. infertum . 46) ἐγὼ κκ.τ.λ.

. τ. λ. Aliter leg. 1. c.
a ) Dan. 7. b ) 2 Theff . c. 2. e } Ioh. 5, 43. d ) 2 Theff. 2, 10, 11.

456 B. THEODORETI
omnes qui non crediderunt πάντες οἱ μὴ 47) πιτεύσαντες τῇἀλη

veritati , fed confenferunt ini θεία , ἀλλ᾿ εὐδοκήσαντες 48) τῇ ἀδικίας
quitati ad reprobationem . Eo-
rum ergo , qui veritatis pre . 49 ) εἰς ἔλεγχον . τοιγαςῶν τῶν ἠπιτ
dicationi non crediderunt, ne . κότων τῷ τῆς ἀληθείας κηρύγματι ἥξει
quitiæ pater et magifter veniet. τῆς πονηρίας ὁ πατὴς καὶ διδάσκαλος .
Quia enin Iudai,pro Deo vide. ἐπειδὴ γὰς Ἰυδαῖοι, τῷ Θεῷ δῆθεν ὑπερ-
licet pugnantes , Dominum tan . μαχῶντες , ὡς ἀντίθεον τῷ ςαυρῷ τὸν
quam Dei aduerfarium cruci af-
fixerunt , maximum eorum im- Δεσπότην προσήλωσαν , μέγιςος αὐτῶν
pietatis argumentum erit præ. ἔλεγχος τῆςἀσεβείας γενήσεται τῷ ᾿Αν-
fentia Antichrifti. Chriftus τιχρίς8 ἡ παρεσία . ὁ μὲν γὰρ Δεσπό-
enim Dominus, cum verusDeus της Χρισὸς , Θεὸς ὢν ἀληθινὸς , καὶ τῷ
effet , verique Dei filius , filium ἀληθινῷ Θεῷ υἱὸς , υἱὸν ἀνθρώπε ἑαυτὸν
hominis et hominem feipfum προσηγόρευσεν , ἀπὸ τῆς
appellauit , a natura quæ cerne- καὶ ἄνθρωπον
baturnomina imponens , raro ὁρωμένης φύσεως τὰς προσηγορίας τι
autem feipfumDei filium nomi . θεὶς , ὀλιγάκις δὲ Θεῷ υἱὸν ὠνόμασεν
nauit. Sceleftiffimusautem dæ- ἑαυτόν. ὁ δὲ παμπόνηρος δαίμων , Θεὸν
mon Deum maximum feipfum μέγισον ἑαυτὸν ὀνομάσει . τῦτο γὰρ καὶ
appellabit. Hoc enim Danielem
prophetam docuit fanétus ange- ὁ ἅγιος ἄγγελος τὸν προφήτην ἐδίδαξε
Δανιήλ . ἐπὶ Θεὸς γὰρ ἔφη τῶν πατέ
ius. Super Deos, inquit a), pa-
trum fuorum non intelliget , et ζων αὐτῷ ἐ συνήσει , καὶ Θεὸν 50 ) · Μα
DeumMazurim in locofuo glo. ζερὶμ ἐπὶ 5 !) τόπῳ ἑαυτῶ δοξάσει τη
rificabit ,hoc eft, fortem et po- τέξιν , ἐχυρὸν καὶ δυνατὸν ἑαυτὸν προσα
tentem fe ipfum vocabit Deum.
Et tamen qui * Dominum cru- χορεύσει Θεόν. ἀλλ᾽ ὅμως οἱ τὸν Δεσπό-
cifixerunt , quod fe Dei filium την εταυρωκότες , ὡς υἱὸν Θεῷ ἑαυτὸν
nominaffet ,huic cum apparebit ὀνομάσαντα , τέτῳ φανησομένῳ πιτεύε
credent : vel hoc ipfo oftenden . σεσι, καὶ ταύτῃ δεικνύντες ,ὡς ἔχθιτοι
tes , quod veritati fint infeftiffi . μὲν εἰσὶ τῆς ἀληθείας , ἐργάται δὲ τῇ
mi, et mendacii operarii. Hanc ψεύδες . τέτε δὴ χάριν ἐνδίδωσιν ὁ πάνω
ob caufampermittet fapientifti . ἐπιφανῆναι τὸν ἀλιτήριον . εὔδη-
σοφος
‫اد‬
claraınenimeft, quod fiDeus λονγὰρ ὡς ἐκ ἂν ὤφθη μὴ βελομένε
mollet, nonveniret . Non tamen Θεῷ. 8 ὦ μὴνἐνέργειαν καλῶμεν τὴν β΄ .
operationem vocamus volunta- λησιν . κακῶν γὰρ ἀναίτιος ὁ Θεὸς , καὶ
་
tem Deus enim inalorum caufa κατά τὲς ἔξωσοφές. ἐδὲ γὰρ τὸν Κάϊν
noneft, fecundumexteros quo- αὐτὸς ἀνδροφόνονἀπέφηνεν , ἐπειδὴ βε
que philofophos. Neque enim
Cainum ipfe fecit homicidam , ληθέντα τὸν ἀδελφὸν ἀνελεῖν ἐκ ἐκώ
non cum frantem vellet occidere λυσεν. ἐδὲ τῷ Ἰακὼβ τες παίδας αὐτ
quiaprohibuit.Neque vtfiiilaco τὸς ἀποδόθαι τὸν Ἰωσὴφ παρεσκεύα
bi venderent Iofephum , ipfe per .
σεν ,
47 ) mis . Supra, T. III. p. 536. eft πιςεύοντες. 48) τῇ ἀδ . Loco eit. præm. ἐν ,
iuxta rec. lect . 49) εἰς ἔλ . Hæc folent abeffe a loco cit. Defunt etiam
T. II . 1. c. 50 ) Μαζ. Supra, Τ. ΙΙ. p. 189. et T. II. p. 533. leg . Μαωζείμε
33 ) τόπῳ . Τ. II . I. c. eft τόπο.
a ) Dan . II , 37-38
HERETIC. FABVL. COMPEND . LIB. V. 457
σεν, ἐπειδήπεςαὐτῶν ἐκ ἔπαυσε τὴν ἐγ . fecit, quia illorum conatum non

Inuenire enim eft
χείρησιν . ἔτι γὰρ εὑρεῖν , κακείνες μὲν repreftit .
illos male vfos libero mentis
κακῶς χρησαμένες τῷ αὐθαιρέτῳ τῆς arbitrio , et fapientiffimum Do-
γνώμης , τὸν δὲ πάνσοφον Δεσπότην δια minum per illorum improbita-
τῆς ἐκείνων πονηρίαςδείξαντα τὴν τῶν tem fomniorumveritatem often-
τῷ ὀνείρων ἀλήθειαν . ταγαρῶν καὶ diffe. Sic ergo et hunc venire
ὅτω
τέτον συγχωρεῖ φανῆναι , τὴν ἐκείνε permittit, vt et illius malitiama
πονηρίαν γυμνῶν , καὶ τὴν τῶν Ἰεδαίων patefaciat , et Iudæorum inali-
· μοχθηρίαν ἐλέγχων . ἐπιφέρει δὲ ὅτι tiam conuincat. Affert autem
· τάχιτα , τέτῳ μὲν πανωλεθρίαν , Ig. quamprimum huic quidem exi-
tium , Iudais vero remedium .
· δαίοις δὲ θεραπείαν . ἀποτελεῖ γὰρ τὸν
Mittet a ) enim Eliam Thefbitain ,
Θεσβίτην Ἠλίαν , καὶ ἐξαπάτην διελέγ ·
qui et illius fraudem redarguat ,
χοντα τὴν ἐκείνε , καὶ τὴν σωτήριον αὖ- et falutarem eiusaduentum præ-
το προμηνύοντα παρεσίαν. ὁ μέντοι τῆς nuncier. Hic autem veritatis
ἀληθείας ἀντίπαλος , τὴν δεσποτικήν aduerfarius domninicum aduen-
* ὡς ἐπίπαν μιμήσεται παρεσίαν , και tum omni ex parte imitabitur ,
σκεῦος ἀνθρώπειον ἐκλεξάμενος τῆς οἰ. delettoque humano inftrumento
κρας ἄξιον ἐνεργείας , ἔτω παραχρή- fic
hominibus abutetur, falfis vtens
σεται τοῖς ἀνθρώποις , τοῖς ψευδέσι κε · mirac
ulis. Quod aperte docuit
χρημένος τεραμεργίαις , καὶ τῦτο διας- ad Theffalonicenfes fcribens di-
· ῥήδην ἐδίδαξεν ὁ θεῖος ἀπόςολος δι᾿ ὧν vinus apoftolus. Sic autem
Θεσσαλονικεῦσιν ἐπέςειλε . λέγει δὲ aitb) : Rogamus auten vos, fra-
ἕτως ἐρωτῶμεν δὲ ὑμᾶς , 52) ὦ ἀδελ- aduentum Domini no-
2 fres , per Chrif
φοὶ , ὑπὲρ τῆς παρεσίας τῷ Κυρίῳἡμῶν ftri Iefu ti, et noftræ con-
gregationisad ipfum , vt nonci-
Ιησέ Χρισέ , και
ἡμῶν ἐπισυναγωγῆς to moueamini a veftro fenfu ,
ἐπ᾿ αὐτὸν , εἰς τὸ μὴ ταχέως σαλευθη-
neque terreamini, neque per fpi-
ναι ὑμᾶς ἀπὸ τῇ νοὸς , 53 )μηδὲ θροε . ritum , neque per ferm
ones , ne-
παι ,μήτε διὰ πνεύματος , μήτε διὰ que per epiftolam tanquam per
* 54 ) λόγων , μήτε δι᾽ ἐπιτολῆς ὡς δι᾽ γ. nosmiffam ,quafi inftet dies Do-
mini . Per hæc autem oftendit ,
μῶν ,ὡς ὅτι ἐνέτηκεν ἡ ἡμέρα 55 ) Κυρίg .
διὰ δὲ τύτων δεδήλωκεν , ὡς τινὲς αὐτὲς quod deceperint illos quidam ,
affirmantes apoftolum dixiffe
· ἐξηπάτησαν , εἰρηκότες τὸν ἀπόςολον inftar adue Doni
e ntum ni. Vn-
· Φάναι πελάσαι τῷ Κυρίῳ τὴν παρεσίαν. de non folum deceptionem pra-
ὅθεν ὦ μόνον τὴν διὰ ῥημάτων καὶ διὰ hibuit ,quæ verbis fit et fcri
γραμμάτων ἀπηγόρευσεν ἀπάτην , ἀλ . Ptis, fed etiam eam quæ per pro-
λά και δια τῆς νομιζομένης προφητικής pheticam , vt videbatur , prædi-
& tionem Gebat . Hoc enim eft
- προβξήσεως. τῦτο γὰρ εἶπε, Μήτε διὰ
quodait, Nequeper fpiritum .
πνεύματος . ὦτα ἐπάγει, 56) Μή τις Deinde fubiungit c ), Ne quis
Ffs VOS
52 ) ὦ. Deeft T. III. p. 531 . 53 ) μηδέ . Ibid. μήτε . 34) λόγ. Ibid . λόγε .
55 ) Kυρ . Ibid , præm . τ%. Rec. le &tio eft τg Χριστ . 56) Μή τις κατίλο
Alias lectiones vid. fupra, T. II . p. 196. fq . et T. III. p. 532.
a) Mal. 4, S. b) 2 Theff. 2, 1. 2. c ) Ib . verf . 3. 4 .
458 B. THEODORETI
vos feducat vllo modo: quoniam ὑμᾶς ἐξαπατήσῃ κατὰ μηδένα τρόπον ,
nifi venerit difceffio primum, et ὅτι ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀποςασία πρῶτον ,
reuelatus fuerit homo peccati , C
filius perditionis , qui aduerfatur , καὶ ἀποκαλυφθῇ ὁ0 ἄνθρωπος τῆς ἀμαρ
et extollitur fupra omne quod τίας , ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας , ὁ ἀντικες-
dicitur Deus , aut quod colitur , μενος, καὶ ὑπεραιρόμεν
‫اد‬ ος ἐπὶ πάλα λε·
ita vt * quoque in templo Dei γόμενον Θεὸν , ἢ σέβασμα , ὥστε αὐτὸν
fedeat , oftendens fe tanquam fit καὶ εἰς τὸν ναὸν τῷ Θεῷ ὡς Θεὸν καθ
Deus. Defectionem appellat
go , αποδεικνύοντα ἑαυτὸν ὅτι ἔτι Θεός .
ipfam antichrifti prafentiam . 2
Multi enim per futura iniracula ἀποςασίαν αὐτὴν τῷ ἀντιχρίςε καλά
decepti a veritate deficient , et τὴν παρεσίαν. πολλοὶ γὰρ ὑπὸ τῶν ἐσο-
mendacium amplectentur . Ho- μένων τεράτων ἐξαπατώμενοι τῆςἀλη
minem vero peccari, et filium per- θείας ἀποτήσονται , καὶ τὸ ψεῦδος α
σπάσονται . ἄνθρωπον δὲ αὐτὸν ἁμαρ-
turam oculis expofitam indicans ,
et omnis generis peccati opera- τίας , καὶ υἱὸν ἀπωλείας ἐκάλεσε , καὶ
tionem reuelans . * Oftendit au. τὴν ὁρωμένην φύσιν ἐπιδεικνὺς , καὶ τὴν
tem quoque eiusdem tyranni- παντοδαπὴν τῆς ἁμαρτίας ἀποκαλύ .
dem , et faftum , et arrogantiam , πτων ἐνέργειαν . ἐδήλωσε δὲ αὐτῷ καὶ
eum qui aduerfatur etqui extollis τὴν τυραννίδα , καὶ τὸν τύφον , καὶ τὴν
tur appellans, eroftenden's fore vt
non folum falfis Diis fuperiorem ἀλαζονείαν , ἀντικείμενον καὶ ὑπεραιρό-
fe noninet , fed et in Dei tenplo μενον καλέσας , καὶ δείξας , ὡς ἐ μόνον
tanquainDeus fedeat . Dei vero τῶν ψευδωνύμων θεῶν ἑαυτὸν ὑπέρτ 2 ε
templum ecclefias vocat. Dein- ρον ὀνομάσει , ἀλλὰ κάν τῷ θείῳ νεῷνεῳ ως
de in memoriam eis reuocans Θεὸς προσεδρεύσει. θεῖον δὲ νεὼν τὰς
quæ fæpe docuerat , Anne memi .
ἐκκλησίας καλῇ . εἶτα αὐτὲς ἀναμιμνή .
niftis, inquit a ), me, cum adhuc
effem apud vos , hoc dixiffe vo- σκων ἃ πολλάκις ἐδίδαξεν ,‫ اد‬Οὐ μνημο
bis ? etnuncquiddetineat , fci: νεύετε 57 )„ Φησὶ , ὅτι ἔτι ὢν πρὸς ὑμᾶς
tis , vt reueletur ille fuo tempore . ταῦτα ἔλεγον ὑμῖν ; καὶ νῦν τὸ κα ]έχον
Iam , inquit , apparuiffet ,nifi di: οἴδατε , εἰς τὸ ἀποκαλυφθῆναι αὐτὸν
2 ‫اد‬
vina eum gratia prohibuiffet , 58 ) τῷ ἑαυτῷ καιρῷ , ἤδη ἂν ἄφθη τη
congruentique eius aduentum ‫اد‬
tempori deftinaffet. Nam b ) σὶν , ἄπες αὐτὸν μὴ 59 ) ἡ θεία διεκώ
nyfterium iam operatur ini. λυσε χάρις , καὶ τῷ αρμοδίῳ τὴν ἐκείνε
quitatis . His autem verbis παρεσίαν ἀπεκλήρω καιρῷ . τὸ γὰρμυ
hærefes tunc exortas fignifieat. ςήριον 60 ) ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας .
Vsque dum qui nunc detinet διὰ δὲ τέτων αινίττεται τὰς τηνικαῦτα
e medio discefferit. Diuinum , Φυείσας αἱρέσεις . μόνον ὁ κατέχων ἄξι,
inquit , decretum prohibet il. ἕως ἐκ μέσε γένηται. ὁ θεῖος αὐτόν
lum ne appareat . Oportet enim φησιν ὅρος ἐπέχει φανῆναι . δεῖ γὰρ
κατά
57 ) φησί. Supplendum fuit h . l. 3) τῷ . Loco cit. præcedit ἐν. 59 ) ή

ἡ θεία
κ. τ.λ. Decretumn diuinum effe τὸ κατέχον , docetur pluribus in Commentario
ad l. c. T. III. 60) ἤδη · ἀνομ . Ita fert recepta lectio . Sed mutatur ver-
borum pofitus T. III. p. 534-
@) 2 Theff. 2,5. 6. • b) Ib. verf. 7.
HÆRETIC: FABVL . COMPEND . LIB. V. 459
κατὰ τὴν θείαν πρόῤῥησιν , εἰς πάντα iuxta diuinam prædictionem per
τὰ ἔθνη κηρυχθῆναι τὸ εὐαγγέλιον , εθ᾽ omnes prius gentes prædicari eu-
ὅτως ἐκεῖνον ὀφθῆναι. καὶ τότε ἀποκα . angelium , ac tum demum appar
rere. Et a) tunc reuelabitur ille
λυφθήσεται ὁ ἄνομος
2 , ὃν ὁ Κύριος Ἰη- iniquus ,quem
Dominusinterf
σᾶς 61 ) ἀνελᾶ τῷ πνεύματι τῷ ςόματος ciet fpiritu oris fui , et deftruet
αὑτῷ , καὶ καταργήσει τῇ ἐπιφανεία illuftratione aduentus fui. Aperte
τῆς παρεσίας αὐτῇ . σαφῶς ἔδειξεν , ὡς oftendit , fore vt cum primum
· εὐθὺς ὁ Δεσπότης ἐπιφανείς , φρεδον apparuerit Dominus , fceleratum
iiumeuanefcere faciat ,tradatque
ἀποφανεῖ τὸν ἀλάτορα , καὶ τοῖς αἰω- æternis fuppliciis
illum ,cuius eft
νίοις παραδώσει κολαςηρίοις , ᾧ ἐξιν ἡ prafentia fecundum operationem
παρεσία κατ᾽ ἐνέργειαν τῷ Σατανᾶ ἐν Satana , in omni virtute ,et fignis,
πάσῃ δυνάμει, και σημείοις, καὶ τέρασι et prodigiis falfitatis , et in omni
καψεύδες , καὶ ἐν πάσῃ ἀπάτῃ ἀδικίας ἐν deceptione iniquitatis in iis qui
· pereunt. Non enim omnes ve-
τοῖς ἀπολλυμένοις . 8 γὰς πάντας αο. habitur interitum
ad ,fed eos qui
· γρεύσει πρὸς ὄλεθρον , ἀλλὰ τὸς εὐρί- mobilem et fraudibus expofitam
πιςον καὶ εὐεξαπάτητον κεκλημένες τὴν mentem habent. Docuit porro,
γνώμην. ἐδίδαξε δὲ, ὡς καὶ 62 ) Σατᾶν fore vt Satanae quoque diabol
τῷ διαβόλε τὴν ἐνέργειαν δέξεται. και operationem fufcipiat. Quem
admodum enim vnigenitus Dei
· θάπες γὰρ ὁ μονογενὴς τῷ Θεῷ υἱὸς ,
filius fanatis quidem prophetis, et
τοῖς μὲν ἁγίοις προφήταις , καὶ τοῖς ε- facris apoftolis ,aliisque adeo fan-
·ι ροῖς ἀποςόλοις , καὶ μέντοι καὶ τοῖς ἄλ- Etis, fanctiffimi Spiritus dona di-
λοις ἁγίοις , διένειμε το παναγίε Πνεύ- ftribuit: homoautem faltus ,non
ματος τὰ χαρίσματα , ἐνανθρωπήσας particularem aliquam affumtæ
δὲ ἐ μερικήν τινα τῇ ληφθάση φύσει natura gratiam dedit,fedomnem
diuinitatis
δέδωκε χάριν , ἀλλὰ πᾶν τὸ πλήρωμα quitur apoftolus plenitudinem , vt lo
, vifum *
τῆς θεότητος , κατὰ τὸν ἀπόςολον , η ipfi
2 eft in eo habitare: fic diabolus
δόκησεν ἐν αὐτῷ κατοικῆσαι ὅπως ὁ διά aliis quidem hominibus , quot-
- βολος , τοῖς μὲν ἄλλοις ἀνθρώποις , ὅσοις quot perfuafit operarios effe ini-
ἔπεσεν ἐργάτας γενέθαι πονηρίας , & quitatis non omnes indidit fpe-
,
πάσας ἐντέθηκε τὰς τῆς κακίας ἰδέας ' cies prauitatis huic autem to-
:
* τέτῳ δὲ 63 ) ὅλος αὐτὸς συναφθεὶς ,τὰς tus ipfe coniunctus , omnes per
παντοδαπὰς αὐτῷ τῆς πονηρίας δι᾽ αὖ illum nequitiæ fuæ machinas
τῷ μηχανὰς ἐπιδείξει . ὦτα λέγει και oftendet . Deinde permiffionis
τῆς συγχωρήσεως τὴν αἰτίαν · ἀνθ' ὧν quoque caufam exponit b) , Ea
τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας ἐκ ἐδέξαντο, quod amorem veritatis non re-
εἰς τὸ σωθῆναι αὐτές . καὶ διὰ τῦτο ceperunt , vt falui fierent. Ideo
πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλά- ιnittet illis Deus operationem era
νής , εἰς τὸ πιςεῦσαιαὐτὲς τῷ ψεύδει roris , vt credant mendacio ,
vt
61 ) ἀν. Rec. leftio eft ἀναλώσει, 62) Σατ. Legendum effe videtur τ $ Σατανά
63 ) ὅλος. Sic lectio Ed. rom. ὁ λόγος emendatur ad calcem libri,
a) 2 Theff. 2, 8. b) Ib. verf . 10. 11.

B. THEODORETI
460
vt iudicentur omnes qui non cre- ἵνα κριθῶσι πάντες οἱ μὴ μη 64 ) πιςεύσαν-

dideru
runt nt veritati
iniquitati. , fedde confenf
Hæc antichiie-- τες τῇ ἀληθείᾳ , ἀλλ᾿ εὐδοκήσαντες
..
fto e diuina Scriptura didicimus. 65) τῇ εἰδικία . ταῦτα καὶ περὶτῷ Αν
Summatimautem quæ ad illum τιχρίς8 παρὰ τῆς θείας γραφῆς ἐδια
fpeftant fcripfimus , quoniamet δάχθημεν . ἐν κεφαλαίῳ δὲ καὶ τὰ πε
Danielem prophetam ,et apofto . ρι τότε γεγράφαμεν, ἐπειδήπερ καὶ τὸν
lum interpretantes , prolixius de προφήτην Δανιὴλ , καὶ τὸν ἀπόςολον
eius aduentu locuti fumus, etfa: ἑρμηνεύοντες , μακροτέροις τοῖς περὶ τῆς
cile eft Commentarios illos alire, τότε παρεσίας ἐχρησάμεθα λόγοις .
fi quis volet, in iisque reperire fi καὶ ξάδιον τῷ βελομένῳ τοῖς ὑποδείγ
quid hoc loco prætermifimus.
Hæc a diuinis viris , prophetas μασιν ἐντυχεῖνἐκείνοις, καὶ εἴ τι παρα-
dico et apoftolos, eorumquefuc . λελοίπαμεν ἐν τέτοις , ἐνἐκείνοιςεὑρεῖν.
ταῦτα παρὰ τῶν θεοφόρων ἀνδρῶν ,
ceffores, dogmataaccepit eccle . προφητῶν φημὶ, καὶ ἀποςόλων ,καὶ τῶν
fia , non impias confingens fabu- C
ἐκείνες διαδεξαμένων , παρείληφεν ἡ ἐκ-
las, nec humanas fecuta rationes,
κλησία τὰ δόγματα , ἐ δυσσεβείς δια
fed diuinis credens eloquiis .
πλάσασα μύθες , ἐδὲ ἀνθρωπίνοις ἀκο-
Quoniam autein moralem quo·
λεθήσασα λογισμοῖς , ἀλλὰ θείοις λό-
que doctrinam impuriffimi cor-
γεις πιςεύσασα . ἐπειδὴ δὲ καὶ τὴν ἠθι-
ruperunt , et contrarias inuicem
κὴν διδασκαλίαν διέφθειραν οἱ παμμία
femitas excogitarunt , ( alii enim
όησαν
matrimonium fornicationem ap- ροι , καὶ ἐναντίας ἀλλήλοις ἐπεν
pellarunt , alii omnem illicitam ἀτρ απέ ς · οἱ μὲν γὰρ τὸν γάμο ν περ-
et nefariam libidinem amplexi νέαν ὠνόμ ασαν , οἱ δὲ πᾶσ αν ἔκθε σμον
ν ο
funt , ) age quid etiam in mo . καὶ ἀθέμιτον ἀκολασία ἠσπάσαντ
ralibus fentiat ecclefia , often- φέρε καὶ τὸ ἐν τοῖς ἠθικοῖς τῆς ἐκκλη-
damus. σίας ἐπιδείξωμεν φρόνημα .
DE VIRGINITATE . XXIV . ΠΕΡΙ ΠΑΡΘΕΝΙΑΣ . κδ.
Verdon itaque , et Marcion ,

tem lege fancing
Cerdo n ita
virgin Κα ρδ
Κέ δω
έρμ
ων νὲμὲ
ν ν ἦν, ὶ Μαρκίων , τὴν
ὄν , καὶ
runt , aduerfus Creatorem bel- παρθενίαν ἐνομοθέτησαν τῷN Δη-
lum gerentes , ne per matrimo . μιεργῷ πολεμῶντες , ἵνα μὴ διὰ τῇ γά-
nium illius augerent opificium . με τὴν ἐκείνῃ δημιεργίαν αὐξήσωσιν.
Manes autem nuptias dixit ad . ὁ δὲ Μάνης τὸν γάμον τῆς ὕλης ὠνόμα-
iutrices effe materiæ , et hac de σε συνεργὸν , καὶ τότε χάριν παρθε‐
caufa virginitatem obferuari iuf. νεύειν ἐκέλευσε . Σατορνῖλος δὲ, και Τα
fit . Saturnilus vero, et Tatianus,
nuptias aperte nominarunt dia. τιανὸς, προφανῶς τὸν γάμοντῷ διαδό
bolicas . Deus autemDominus, λε ὠνόμασαν. ὁ Δεσπότης δὲ Θεὸς , νό-
leges quidem devirginitatenon μες μὲν περὶ παρθενίας & τέθεικεν , οἶ-
tulit , rem enim fupra naturam δε γὰρ ὑπὲρ φύσιν τὸ χρῆμα , τοῖς δὲ
efte intellexit : eam autein lau- ταύτης εὐφημίαις ἐπὶ τὸν ἀγῶνα τές
dibus profequens , ad certamen βελο
64) πις . Ita quoque fupra . Vid. pag. 456. Schol . 47. 65 ) τῇ ἀδ . Pra
mitti folet iv.
HERETIC . FABVL. COMPEND . LIB. V. 461
βελομένες προέτρεψεν . εἰρηκότων γὰρ eos qui vellent hortatus eft.

τῶν ἀποτόλων , ὦ ὅτως ἐξὶν ἡC αἰτία Cum enim dixifent apoftoli a )
Si ita eft caufa hominis cum vxo-
66 ) τῷ ἀνδρὶς μετὰ γυναικὸς , 8 συμ- re, non expedit vxorem ducere ,
φέρει γῆμαι, ὑπολαβὼν ὁ Κύριος επεν , refpondens Dominus dixit b ),
ὦ πάνες χωρᾶσι τὸν λόγον τέτον, ἀλλ᾿ Non omnes capiunt verbum
οἷς δέδεται. 67 )εἰσὶ γὰρ εὐνῶχοι, οἵτινες iftud , fed quibus datum eft.
εὐνεχίσθησαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων , καί Sunt enim eunuchi, * qui facti *
· funt tales ab hominibus , et funt
εἰσιν εὐνέχοι , οἵτινες εὐνέχισαν ἑαυτες eunuchiqui feipfos caftrauerunt ,
· διὰ τὴν βασιλείαν 68) τῷ Θεῷ . τετο δὲ propter regnum Dei. Hoc vero
· ἐ περὶ τῆς τῶν μορίων , ἀλλὰ περὶ τῆς nonde teftium , fed de prauarum
ν τῶν ἀτόπων λογισμῶν ἄρηκεν ἐκτομῆς . cogitationum amputatione dixit.
ὦτα ἐπήγαγεν , Ὁ δυνάμενος χωρῶν , Deinde fubiunxit, Qui poteft
C capere , capiat. Qua de caufa
χωράτω . ᾗ δὴ χάριν καὶ ὁ θεῖος ἀπό
diuinus etiam apoftolus de vir-
5ολος περὶ παρθενίας εἰσφέρων φησὶν, ginitate loquens ait c ) , Prace.
* · Επλαγὴν Κυρίῳ ἐκ ἔχω˙ νόμον γὰς πε- pium Domini non habeo , ( legem
· εὶ παρθενίαςὁ Κύριος ἐα τέθεικε · γνώ . enim de virginitate Dominus
μην δὲ δίδωμι ὡς ἠλεημένος ὑπὸ Κυρίg non tulit,)confilium autem do ,
πιζὸς εἶναι. συμβελεύω δὲ , φησὶν, ε νο- tanquam mifericordiam a Domi
no confecutus , vt fim fidelis .
μοθετῶ , καὶ τῦτο , ἐ θρασύτητι χρώ . Confulo autem , inquit,non les
μενες , ἀλλὰ ψήφῳ θείᾳ τὴν τῷ κηρύγ · gen fero , idquenon abutens au-
ματος ὑπεργίαν δεξάμενος . νομίζω ἐν dacia, fed ad prædicationis mini-
fterium diuino elatus fuffragio.
Τῦτο καλὸν ὑπάρχειν 69 ) ἀνθρώπῳ , τὸ Exiftimod ) igitur bonum homi-
ἔτως εἶναι. τὸ δὲ νομίζω τέθεικεν , ἐκ mi hoc effe vt ita fit. Exiftimno
autem dixit , non ambigens de
ἐνδοιάζων περὶ ὧν συνεβέλευεν, ἀλλὰ κοι
quibus confilium dabat, fed ora-
λάζων τὸν λόγον, ἵνα μὴ γένηται νόμος. tionem caftigans , ne lex effet.
ὁ γὰρ νόμος καὶ παράβασιν ἔχει , ἡ δὲ Lex enim transgreffionem quo-
παράβασις ἐπιφέρει καὶ τιμωρίαν . τέ . que habet, transgreffio autem in-
ducit fupplicium . Propterea 1
τε δὲ ἕνεκα τὸ νομίζω προστέθεικεν , ἵνα igitur adiecit exiftimo , vt often-
δείξῃ συμβολὴν , ἀλλ᾽ ἐ νόμον, ὄντα τὸν deret confilium effe quod dice-
λόγον . εἶτα δείκνυσι, τί καλὸν προση- bat, non legem . Deinde often
dit , quid bonum appellarit e ),
γόρευσεν · δέδεσαι γυναικί ; μὴ ζήτει λύ-
Alligatuses vxori ? noli quære-
σιν λέλυσαι ἀπὸ γυναικός ; μὴ ζήτει re folutionem . Solutus es ab
γυναῖκα . τῶν γὰρ αἱρετικῶν τὰ δηλη . vxore ? noli quærere vxorem .
Præuidens enim lethalia hæreti-
τήρια φάρμακα προορῶν, κατασκευάζει corum venena præferuatiuam .
τὴν προφυλακτικὴν θεραπείαν . διὸ δὴ medicinam conftituit. Ideonu-
ptia
66 ) τι κ . τ. λ. Rec. leétio eft , τῷ ἀνθρώπε μετὰ τῆς γεν . ἐ συμφ . γαμῆσαι,

67 ) εἰσὶ γὰρ κ.τ.λ. Defunt quæ l . c. præcedunt εἰσὶ ὅτω . 68) τ. Θεῖ ,
Loco cit. leg. τῶν ἐρανῶν . 69 ) ἀνθρ. Defunt h. 1. nonnulla ex verf26.
«) Matth. 19, 10. b) lb. verf. 11,12. c) 1 Cor. 7, 25. d) .lb . verf. 26. e) Ib . verf. 27.
ETI
462 B. THEODOR
ptiarum legem prius ftabiliuit , πρότερον ἐβεβαίωσε το γάμε τὸν νόμον ,

rum de virginitate monita intu- εθ᾽ ὅπως τὰς περὶ τῆς παρθενίας ὑπὸ
lit.
eumnuptias damnando de cafti. θήκας εισήνεγκεν. ἵνα γὰρ μή τις αὐ
tate legem ferre , matrimonii le- τὸν ὑπολάζῃ τῇ 70 γάμε κατηγορεντα
gem neceffario confirmauit , di-
τὴν ἀγνείαν νομοθετῶν , ἀναγκαίως τῷ
cens , Noli quarere folutionem .
Hoc idemautem de caftitate cum γάμε τὸν νόμον ἐκράτυνεν , εἰπὼν , Μὴ
pofuiffet , dixiffetque , Noli que . ζήτε λύσιν . ταὐτὸ δὲ τῷτο τεθεικὼς

rereuxorem , non perftitit in de· ἐπὶ τῆς ἁγνείας , καὶ εἰπὼν, Μὴ ζήτες
creto, fed fubiunxit a), Si autem
duxeris vxorem , non peccafti, γυναῖκα , ἐκ ἐνέμεινε τῷ ὅρῳ , ἀλλ᾽ ἐπή .
·
et fi mupferit virgo , non pecca- γαγεν ἐὰν δὲ καὶ γήμῃς , ἐχ ἥμαρτες ,
vit . Non enim tanquam ini-
quitatem fuadeo fugere matri. καὶ ἐὰν γήμῃ ἡ παρθένος , ἐχἥμαρτεν,
monium , fed tanquam ad me- & γὰρ ὡς παρανομίαν παραινῶ φεύγειν
lioremvitam adhortans. Often- τὸν γάμον , ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ κράτονα βίον
dit autem etiam lucrum virgini
tatis. De iis enim qui matrimo . προρέπων. ἐπιδείκνυσι δὲ καὶ τὸ κέρδος
nio iunguntur , dicit b) , Tribu- τῆς παρθενίας. περὶ γὰρ τῶν γαμένων
lationem tamen carnis habebunt ἔφη , Θλίψιν δὲ τῇ σαρκὶ ἕξεσιν οἱ τοι·
tales. In multas enim follicitu-
dines diftrahitur qui vxorem du : τοι. 71) εἰς πολλὰς γὰς ὁ γεγαμηκὼς
xit, non folum vxoris, fed etiam περισπᾶται φροντίδας , ὦ μόνον γυναι
filiorum , et famulorum , et an- κός , ἀλλὰ καὶ παίδων, καὶ οἰκετῶν, καὶ
cillarum curam gerens. Et hoc
fignificansdixit,Tribulationem θεραπαινίδων ἐπιμελέμενος · καὶ τῷτο
tamen carnis habebunt tales . σημαίνων ἔφη , Θλίψιν δὲ τῇ σαρκὶ
Suam etiam beneuolentiamn decla- ἕξεσιν οἱ τοιέτοι . γυμνοῖ δὲ καὶ τὴν οἷς
rat. Ait enim c), Ego autem vo-
bis parco. Erpaulo pofta ) , Volo κείαν φιλοςοργίαν. ἔφη γὰρ , Ἐγὼ δὲ
autem vos effe fine follicitudine . ὑμῶν φείδομαι. καὶ μετ᾿ ὀλίγα , Θέλω
**Deinde contentionem quandam δὲ 72) ἀμερίμνες ὑμᾶς εἶναι· εἶτα σύγ
et comparationem inftituit eius
quivxorem duxit , cum eo qui κρισιν ποιεῖ καὶ παρεξέτασιν τῷ γεγά-
cælibatum amplexus eft. Qui μηκότος καὶ τῷ τὴν ἀγαμίαν ἀσπάζο
fine a) vxore eft, follicitus eft de μένε . . ὁ ἄγαμος μεριμνᾶ τὰ τῷ Κυ
illis quæ Domini funt , quomo- .
1 do placeatDomino . Quiauten ρίδ , πῶς αρέσει τῷ Κυρίῳ · ὁ δὲ You
cum vxore eft, follicitus eft de μήσας , μεριμνᾶ τὰ τε κόσμε , πῶς
illis quæmundifunt , quomodo αρέσει τῇ γυναικί . μεμέρισαι καὶ ἡ γυνὴ
placeat vxori. Diuifa eftet vxor , N
et virgo . Quæ innupta eft , co . καὶ ἡ παρθένος . ἡ ἄγαμος μεριμνά
τὰ
70 ) γάμο Edit. rom . νόμο . - φιλοςοργίαν. ἔφη γάρ. Edit. rom,

71) εἰς και
-- Φροντίδας. Hæc ftatim exci-
haber tantum hæc pauca εἰς πολλὰς
piunt ifta ἐγὼ δὲ ὑμῶν φείδομαι. Sed ad calcem libri poft οἱ τοῦτοι fcriben-
dum effe iubetur : γυμνοῖ δὲ καὶ τὴν οἰκείαν φιλοςοργίαν; ἔφη γὰρ ἐγὼ δέκα ταλα
72) ἀμ.ὑμ . Transpofita funt hac verba.
a) 1 Cor. 7, 28. - b) Ibid. c) Ibid. d) Ib . verf. 32. e)` Ib. verſ. 32 -- 34.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB . V.
LÍB. V. 463
τὰ τῇ Κυρίε, 73) πῶς ἀρέσει τῷ Κυρίῳ , gitat quæ Domini funt;quomo-

ἵνα ἡη ἁγία καὶ σώματι καὶ πνεύματι. do placeat Domino , vt fit fanta
ἡ δὲ γαμήσασα μεριμνὰ τὰ τε κόσμε , et corpore et fpiritu . Quæ au
πῶς ἀρέσει τῷ ἀνδρί. διαῤῥήδην δὲ ἐδί᾿ tem nupta eft, cogitat quæ funt
δαξεν ἐν τέτοις τῆς παρθενίας την Diferte autem in his docet vti-
χρείαν. ε γὰρ ὡς παράνομον κελεύει litatem virginitatis . Non enim
φεύγειν τὸν γάμον , ἀλλ᾿ as
ὡς φροντίδων tanquam illicitum fugere iubet
· ἐλευθέραν μετιέναι τὴν παρθενίαν. εἰς matrimonium ,fed vt curis libe-
ram fectari virginitatem. Eo-
πολλὰγὰρ ἡ τῶν γεγαμηκότων μεριζο- rum enim qui matrimonio iun-
μένη διάνοια , τὸν ἀκριβῆ καὶ τέλειον ati funt in multa diuifa cogita-
κατορθῶσαι βίον κωλύεται˙ οἱ δὲ τὴν τio exactam et perfectamn vitami
μοναδικὴν ζωὴν προελόμενοι, πᾶσαν ducere vetat. Qui vero folita-
riam vitam elegerunt, omnem
ἀπονέμεσι τοῖς θεοις τὴν μέριμναν. in res diuinas curam conferunt .
ἐπιμένει δὲ , καὶ τὸ συμφέρον ἐπιδες- Pergit autem et vtilitatem often-
κοὺς , καὶ τὴν νομικὴνἀνάγκην ἐκβαλών dere , et legis neceffitatem a ver
་
τῷ λόγε˙ τῦτο δὲ πρὸς τὸ ὑμῶν αὐτῶν bis fuis amouere a) : Porro hoc
· συμφέρον λέγω , & χ ἵνα βρόχον ὑμῖν advtilitatem veftram dico , non
ἐπιβάλω . ἐ γὰρ ἀνάγκῃ τὸν ἐ βελό. vt laqueum vobis iniiciam .Ne
μενον ἕλκω , ἀλλὰ τὴν φυομένην ὄνησιν que enim nolentem vi traho , fed
quæ hinc oritur vtilitatem cften-
ἐπιδάκνυμι. διὰ τῦτο γὰρ ἐπήγαγεν˙ ἶo. Propterea fubiungit b),
ἀλλὰ πρὸς τὸ εὔχημον και εὐπάρεδρον Sed ad id quod honeftumeft, et
* τῷ Κυρίῳ ἀπερισπάσως . ὁ γὰρ τῆς quod facultatem præbeat fine im-
γαμικῆς ζεύγλης ἐλεύθερος , εὐπετῶς pedimento Dominum obfecran-
di. Qui enim a vinculo matri-
ἕλκει τὸν τότε ζυγὸν , δενὸς αὐτὸν
moni liber eft ,iugum eius fa-
ἑτέρῳ τῆς ἀγαθῆς προσεδρείας ἀφέλ- cile trahit,nemine illum alio ab
κοντος. καὶ ἐπιμένει τὴν τῶν δυσωνύ- affidua attentione abducente .
μων αἱρετικῶν διελέγχων νομοθεσίαν. Et infandorum hæreticorum
Φησὶ γάρ · εἰ δέ τις ἀχημονεν ἐπὶ legem pergit refellere , fic di-
cens c) , Si quis autem turpen
παρθένον αὑτῷ νομίζει , ἐὰν ᾗ
74 ) τὴν fe videri exiftimat fuper virgi-
ὑπέρακμος , καὶ ὅτως ὀφείλει 75) γίγνε- ne fua quod fit fuperadulta , et
θαι, ὃ θέλει ποιείτω , ἐχ ἁμαρτάνει , ita oportet fieri, quod vult faciat :
γαμάτωσαν. τῦτο δὲ λέγε περὶ τῶν non peccar ; nubant. Hoc au-
μηδέπω τὰς περὶ τῆς παρθενίας πε- tem deiis dicit quæ de virgini
ποιημένων συνθήκας · ὃς δὲ ἕξηκεν tate pactanon fecerunt. Namd)
\
76) ἑδραῖος ἐν τῇ καρδίᾳ , μὴ ἔχων ἀνάγ . qui ftatuit in corde fuo firmus,
non habens neceffitatem , pote-
κην, ἐξεσίαν δὲ ἔχει περὶ τῇ ἰδίε θελή . ftatem autem habens fuæ volun .
tatis,
73 ) πῶς ἀρ. τῷ Κύρ . Hæc folent abeffe a loco cit . Defunt etiamn T. III. p. 215 .
74) τ. παρ9 . αΰτ . T. III. p . 2. leg . τὴν ἑαυτῆ παρθένον. 75 ) γίγν . Rec . lectio
eft γίνεθαι . 76) ἕδρ , ἐν τι καρδ. A recepta hac leftione receffit Nofter
T. III . 1. c .
a) 1 Cor. 7, 35. b ) Ibid. e ) 1b. verf . 36, i) Ib . verf. 37 .

464 B. THEODORETI
tatis , et hoc iudicauit in corde ματος , καὶ τῦτο κέκρικεν ἐν τῇ καρδίᾳ

fuo feruare virginem fuam , bene αὑτῷ τηρῶν τὴν ἑαυτῶ παρθένον , και
facit. Non habens neceffitatim ἕως ποιεῖ . τὸ ἐν ἔχων ἀνάγκην , ἀντὶ
idem eft quod , qui non eft in πλῶς
alteriuspoteftate. * Servios enim , τῷ μὴ ὑπ᾿ ἄλλῳτελῶν ἐξεσίαν.τῆς γὰρ
quo minus faciant quæ velint , οἰκέτας δρᾶν ἃ θέλεσιν οἱ δεσπόται
domini prohibent . Ita tum ei κωλύεσιν . ἔτω καὶ τῷ κατεγγυἂν βg-
qui defpondere vult, tumn ei qui λομένῳ , καὶ τῷ φυλάττειν ἁγνὴν τὴν
caftam feruare cupit filiamfuam , θυγατέραπροθυμεμένῳ δεδωκὼς ἐξε
-fafta poteftate fubiunxit a) , Igi-
tur et qui matrimonio iungit vit. σίαν, ἐπήγαγεν · ὥστε καὶ ὁ 77 ) ἐκγα
ginem fuam bene facit , et qui μίζων καλῶς ποιεῖ , ὁ δὲ μὴ ἐκγαμίζων ,
non iungitmelius facit. Huius. κρᾶσσον ποιεῖ. τοιέτες περὶ παρθενίας
snodi de virginitate fanctiones a ὅρες παρὰ τῶν N θεολόγων ἀνδρῶν ἐδε-
rerum diuinarum magiftris ac- ξάμεθα , & τῷ γάμε κατηγορῶντας .
cepimus , quæ non matrimonium ε
ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸν ἀφρόντιδα βίον τὲς βελο .
accufent , * fed vitam curarun
expertem volentes hortentur . μένες προτρέποντας .
3 IO
DE MATR IMON . XXV. ΠΕΡΙ ΓΑΜΟΥ . κέ .
peræ autem pretium exifti-
Πρἔργε͵ δὲ οἶμαι , καὶ τὰς περὶ τῇ γά
Oper imoamatrimonii quoque le-
ges perfequi , et eorum qui illud με νόμες διεξελθεῖν , καὶ τῶν τέ
accufant audaciam retundere τε κατηγορέντων διελέγξαι το θράσος .
Sufficit autem vel fexus differen · ἀπόχρη δὲ καὶ ἡ τε γένες διαφορά ,
tia , vt creationis caufam often- δεῖξαι τὴν τῆς δημιεργίας αἰτίαν . τέ
B
dat. Huius enim gratia femi- τε γὰρ δὴ χάριν γυναῖκα διέπλασε τῶν
nam formauit vniuerforum opi- ὅλων ὁ ποιητὴς , ἀνθ᾽ ὅτε καὶ αὐτὴν
fex , vnde et illam adiutricem
vocauit. Faciamus enim , in . βοηθὸν προσηγόρευσεν . ποιήσωμεν γὰρ ,
quitb ) , Adamo adiutorium fi. ἔφη , τῷ Ἀδὰμ βοηθὸν κατ᾿ αὐτόν . ἐ
mile illi. Non folum autem μόνον δὲ διέπλασεν , ἀλλὰ καὶ συνέζευξε
formnauit, fed etiam viro coniun- τῷ ἀνδρὶ , 78) καὶ κατὰ τὸν νῦν πολι-
xit , et iuxta morem qui nunc τευόμενον νόμον, ἀπήγαγε πρὸς τὸνἄν
obtinet , advirum deduxit , et δρα , καὶ αὐτὸς ἐγένετο νυμφοςόλος καὶ
ipfemet fuit paranymphus ac
pronubus , ipfe velut donum νυμφευτής , αὐτὸς οἷόν τι δῶρον τῷ γὰ
quoddam matrimoniohanc be- μῷ τήνδε τὴν εὐλογίαν προσήνεγκεν ,

nedictionem impertiit c) , Cre- Αὐξάνεσθε λέγων , καὶ πληθύνεσθε , καὶ
fcite, dicens,et multiplicamini , et πληρώσατε τὴν γῆν , καὶ κατακυριεύς
replete terram , et dominamini
ipfi . Hancprimum hominum σατε αὐτῆς . ταύτην πρώτην τῶν ἀν
genus ab vniuerforum Deo be. θρώπων τὸ γένος παρὰ τῷ Θεῷ τῶν
nedictionem accepit. Multis ὅλων τὴν εὐλογίαν ἐδέξατο. καὶ πολλοῖς
autein poft annis , cum diluuii δὲ ὕφερον χρόνοις , τῷ κατακλυσμᾶ τὴν
πανω-
77 ) ἐκγαμ . T. III. 1. c. eft ἐγγαμίζων. Sicque etiam poft pauca. 78 ) καί . Sup-
pletur, ad calcem Edit. rom.
a) 1 Cor. 7, 38. . b) Gen. 2, 18. c) lb. c. 1, 28.
πανωλεθρίαν ἐπαγαγὼν , ἐκ ἄνδρας μό . excidium induceret , non virog

νες, ἀλλὰ καὶ γυναῖκας ἰσαρίθμες τοῖς folos , fed vxores etiam numero
· ἀνδράσιν εἰσελθεῖν εἰς τὴν κιβωτόν πα . pares arcam ingredi iuffit , et
cum pœna ceffaffet , priorem be-
ρηγγύησε , καὶ μετὰ τὴν παύλαν τῆς neditionem renouauit. Nam
η τιμωρίας , την προτέραν εὐλογίαν ἀνε. et his quoquedixita ), Grefeite
νεώσατο . καὶ τέτοις γὰρ ἀπεν αὐξά . et multiplicamini , et replete ter-
Et cum Abrahamum pa-
νεοθε ,καὶ πληθύνεσθε, καὶ πληρώσατε triarcham ex paterna terra edu
τὴνγῆν . καὶ ᾿Αβραὰμ δὲ τὸν πατριάς- xiffet , cali Rellas intueri iuftit ,
χην ἐκ τῆς πατρῴας ἐξαγαγὼν γῆς , et pares illis numero produttus
ἐκέλευσεν ἰδεῖν τὸς ἀςέρας τῷ ἐρανᾶ , rum fe homines promifit . Fa
καὶ ὑπέχετο τέτων ἰσαρίθμες ἀποφῇ- ciam enim , inquit b ) , fernen
tuum ficut ftellas cæli multitu-
ναι τες ανθρώπες . 79) ποιήσω γὰρ ,
ἔφη, τὸ σπέρμα σε , ὡς τὲς ἀτέρας τῇ dine , et ficut arenam quæ eft in
littore maris. Si autem malum
ἐρανῶ τῷ πλήθει , καὶ ὡς τὴν ἄμμον effet matrimonium , minime il-
τὴν παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης . lud a principio conftituiffet Do.
éi dé πονηρὸς ἦν ὁ γάμος , ἐκ ἂν τῦτον minus Deus , nec liberorum fuse
ἐξαρχῆ ἐνομοθέτησεν ὁ Δεσπότης Θεὸς , ceptionem benediétionem vocaf
Propterea enim veteres
ἐκ ἂν εὐλογίαν τὴν παιδογονίαν ἐκάλε. fet.
σε . διὰ γὰρ δὴ τῦτο καὶ πλέως ἔχειν plures habere vxores non vetuit ,
vt genus humanum augeretur.
γυναῖκας τῆς παλαιὲς ἐκ ἐκώλυσεν , Eaque de caufa etiam viri reli-
ἵνα αὐξηθῇ τῶν ἀνθρώπων τὸ γένος . gioti, cum plurium filiorum pa-
ταύτης ἕνεκα τῆς αἰτίας , καὶ οἱ θεο- tres effe cuperent , duabus , et
Φιλεῖς ἄνδρες , καὶ δυσὶ , καὶ τρισὶ, καὶ tribus , et pluribus vxoribus
πλείοσι συνήπτοντο γυναιξί , πλειόνων iungebantur . Quod enim non
voluptati feruientes , plurium
γενέθαι πατέρες παίδων ἐπιθυμῶντες . vxorum confuetudinem fere-
ὅτι γὰρ ἐχ ἡδυπαθείᾳ δελεύοντες τῆς bant , teftatur Abrahamnus c ) pa-
τῶν πλειόνων γυναικῶν ὁμιλίας ἠνεί- triarcha , qui poft multas Sarz
χοντο , μαρτυρᾷ μὲν᾽Αβραὰμ ὁ πας adhortationes cumHagare con-
· Τριάρχης μετὰ τὰς πολλὰς τῆς Σας- greffus eft , et poft eius partum
δας παρακλήσεις τῇ Αγας ὠμιληκὼς , ad eam non ampliusacceffit. Te
ὦτα μετὰ τὸν τόκον ἐκ ἔτι ταύτῃ πε ftatur, et fapientiffimus Iacob d),
λάσας . μαρτυρᾷ δὲ καὶ ὁ πάνσοφος qui præter fententiam quidem
Ἰακώβ , ὁ παρὰ γνώμην μὲν τὴν Λείαν Leam accepit, * propter vxorum *
λαβὼν , διὰ δὲ τὴν τῶν ὁμοζύγων ζηλο- autem zelotypiam cum ancillis
τυπίαν , τῆς τῶν παιδισκῶν ἀνεχόμενος coire fuftinuit. Et illæ porro ,
κοινωνίας . κἀκεῖναι δὲ , & χ ἡδονῇ δε . non voluptati feruientes , fed
λεύεσαι , ἀλλὰ πλειόνων παίδων ἐπιθυ · quod plurium liberorum matres
μέσαι γενέσθαι μητέρες , τὴν ἔριν πρὸς fieri cuperent , inter fe conten-
ἀλλήλας ἐχήκασιν. τὲς μὲν ἐν τροφίμες derunt . Fidei ergo alumnos ,
quis
29 ) ποιήτω . Loco cit. eft πληθύνων πληθυνῶ .
b ) Ib . C. 22, 17. 6 ) Ib. c. 16 , 2. d) Ib. c. 29, 33.
a) Gen. 9, 1.
Gg
TI
DORE
B. THEO
466
quis fcopus fit matrimonii , ve τῆς πίςεως καὶ ἡ παλαιὰ διδάσκει

γραφὴ τῷ γάμε τὸν σκοπόν . οἱδὲ τῆς
Qui
autemantiquasleges non admit
tunt , fimilia difcant ex nouo te- παλαιὲς & δεχόμενοι νόμες , ἐκ τῆςκαι
αν τὰ ὅμοια . πάντως
ftamento . Prorfus enim hic et- νῆς διδασκέπωσ
iam laudatur matrimonium . γὰρ κανταῦθα τῶν ἐπαινεμένων ὁ γά
Apoftolorum enim primus ex μος. τῶν γὰρ ἀποτόλων ὁ πρῶτος ἐκ
coniugatorum claffe vocatus eft. τῆς τῶν γεγαμηκότων ἐκλήθη συμμο
Eiusdem rei teftes funt euange-
ρίας . και μάρτυρες οἱ εὐαγγελιςαὶ ,
liftæa ), qui diferte narrant eius
διαρρήδην διδάσκοντες ὡς τὴν τότε περ
focrum febricitantem a Domnino
curatam effe. Ipfe autem Do- θερὰν πυρέτλεσαν ὁ Δεσπότης ἰάσατο .
minus non folum non prohibuit αὐτὸς δὲ ὁ Κύριος , & μόνον ἐκ ἀπηγό-
ζευσε γάμον , ἀλλὰκαὶ εἰσιάθη ἐν γάμῳ ,
conuiuatus eft, et vinum fing
καὶ τὸν ἀγεώργητον οἶνον δῶρον τῷ γά
cultura productum nuptiis do . μῳ προσήνεγκεν
. ὅτω δὲ τῷ γάμε τὸν
num dedit b ). Legem porro ma .
ον άτυ νεν , ὅτι καὶ τὸν διαλῦσαι
trimonii adeo confirmauit , vt νόμ ἐκρ
eum qui excepta fornicationis τὸν γάμον δίχα πορνείας βελόμενον
caufa matriinonium foluere ve- ἑτέρῳ νόμῳ κωλύει. 80) πᾶς γὰρ, φη-
lit , alia lege inhibeat . Quicun- σὶν , ὁ ἀπολύων τὴν γυναῖκα αὑτῷ πα
'que enim , inquit c) , vxorem
ρεκτὸς λόγε πορνείας , ποιῶ αὐτὴν μοι-
fuam dimittit , nifi ob fornica .
tionem ,faciteam mcchari. De . χᾶσθαι . ετατῶν Φαρισαίων εἰρηκότων
inde , cum dixiffentPharifi ve- τὸν παλαιὸν προστεταχέναι νόμον δε-
terem legem iuffiffe dari libel. ναι βιβλίον ἀποςασίε , ἡρμήνευσεν αὐ
lum repudii , interpretatus eft τοῖς τὸν τῷ νόμε σκοπόν . ἔφη γὰρ ,
illis fcopum legis . Dixit ་
enim d ), Ob duritiem cordis ve- Πρὸς τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἔγρ
་ αψεν
ὑμῖν τὴν ἐντολὴν ταύτην · ἀπὸ δὲ ἀρ-
ftri legem hanc fcripfit vobis :
ab initio autem creationis , ma- χῆς κτίσεως ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν
fculum et feminam fecit illos αὐτὲς ὁ Θεός · ἕνεκεν τότε καλαλείψει
Deus . Propter e ) hoc dimittet ἄνθρωπος τὸν πατέρα 81) αὐτῷ , καὶ
homopatrem fuum et matrem ,
et adhærebit vxori fuæ, et erunt τὴν μητέρα , καὶ προσκολληθήσεται
duo illi caro vna. Ita cumpri. 82 )πρὸς τὴν γυναῖκα αὑτῷ , καὶ ἔσονται
mam legiffet legem quam ipfe οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν . ἔτω πρῶτον τὸν
"
dederat, fubiunxit f ), Itaque iam νόμον ἀναγνὲς ὃν αὐτὸς ἐδεδώκει
el , ἐπή-
non funtduo . Quodergo Deus γαγεν ὥστε ἐκέτι εἰσὶ δύο. ὃ ἐν ὁ Θεὸς
coniunxit , homo ne feparet .
συνέζευξεν , ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω .
Hæc autem omnia oftendunt lici
δὲ πάντα τῷ γάμε τὸ ἔννομον
tum et legitimum effe matrimo . ταῦτα
nium . Sed et magnusPetrusg ) δείκνυσι. καὶ ὁ μέγας δὲ Πέτρος τὸν
Anamiam et Sapphiram coniun- ᾿Ανανίαν καὶ τὴν Σάπφεραν, συνημμέ
185
80) πᾶς ὁ ἀπολ. Loco cit. leg . ὃς ἂν ἀπολέσῃ · gi ) αΰτ . Aleffe folet1. c .
§2) πρ . τ. γυν. Loco cit. eft τῇ γυναικί.
a) Matth . 8, 14. Luc.4 , 38. b ) Ioh. 2, 2. fqq . c ) Matth . 5, 32. d ) 1b. c. 19, 8 .
e) Ib. verf. 5. f) ib. verf. 6. g ) Act . 5, 1. fqq .
· HÆRETIC . FABVL. COMPEND . LIB . V. 467
8
νες μὲν ὦ διέςησε , κεκλοφότας δὲ θες- ftos quidem non feparauit, de fux-
μῶς ἄγαν διήλεγξε . τὸ μὲν γὰρ ἔννομον to autem vehementer reprehen-
dit . Illud enim licitum erat, hoc
-ἦν , τὸ δὲ λίαν παράνομον. ὁ δὲ θεῖος vero valde iniquum . Diuinus ve-
1 ἀπότολος Παῦλος, τῷ Φιλήμονι καὶ τῇ ro apoftolus Paulus Philemoni et
Απφία , νόμῳ γάμε συνεζευγμένοις , Apphiæmatrimonii lege coniun-

ἔγραψε τελείαν ἐπιςολήν . Κορινθίας δὲ atis integram fcripfit epiftolam .
· μαθεῖν θελήσασιν, εἰ
δε δὲ τὸς τῷ Κυρίῳ Corinthiis autem fcire volentis
πεπιτευκότας προτιμῆσαι τὴν ἀγνείαν derunt præferre oporteat cælis
τῷ γάμε , ταῦτα δεδήλωκε · περὶ δὲ ὧν barum matrimonio , hæc expo-
· ἐγράψατέ μοι , καλὸν ἀνθρώπῳ γυναι- fuit a ) , De quibusautem feri-
κὸς μὴ ἅπτεσθαι · διὰ δὲ τὰς πορνείας pfiftis mihi , bonum eft homini
ἕκαςος τὴν 83) ἑαυτῷ γυναίκα ἐχέτω , mulierem non tangere : propter
· καὶ ἑκάτη τὸν ἴδιον ἄνδρα ἐχέτω . ὅτω fornicationem autem vnusquis-
ταῦτα νομοθετήσας , τὴν περὶ ἀλλήλες quefuam vxorem habeat , et
vnaquæque fuum virum habeat.
εὔνοιαν βεβαίαν ἔχειν παρεγγυᾷ τῇ His ita conftitutis, mutuam illos
γυναικὶ ὁ ἀνὴς τὴν ὀφειλομένην εὔνοιαν beneuolentiam firmam * habere *
ἀποδιδότω , ὁμοίως δὲ καὶ ἡ γυνὴ τῷ αν · præcepit b) : Vir
beneuolentiam vxori debitam
exhibeat , fiinili-
‫اد‬ ‫اد‬
δρί. ἐπειδὴ δὲ εἰκὸς ἦν, ἢ τὸν ἄνδρα , ἢ ter et vxor viro . Et quia verifi
τὴν γυναῖκα , τῆς συναφείας τὴν ἐγκρά . mileerat, futurum
tus vel vxor vt vel mari-
continentiam con-
τειαν προτιμῆσαι , τότε δὲ συμφώνως iundtioni præferret , quod nifi
ὦ γιγνομένε , εἰς πορνείαν συνέβαινεν ex mutuo confenfu fieret ,eue-
ἐκπεσῶν τὸν καρτερεῖν ἐ δυνάμενον , niebat vt in fcorrationem is la-
qui continere non po
ἀπαγορεύει τὴν δίχα συμφωνίας ἐγκρά . beretur ,continentiam
terar , prohibet ,
κατααν , καί φησιν · ἡ γυνὴ τῷ ἰδίῳ σώμα . quæfat absque confenfu ,et di
..
τος ἐκ ἐξεσιάζει, ἀλλ᾿ ὁ ἀνὴς, καὶ ὁ ἀνὴς cit
teftarem fui corporis po
c) , Mulierhabet
non , fed vir , et
τῷ ἰδίῳ σώματος ἐκ ἐξεσιάζει , ἀλλ᾿ ἡ
vir corporis fui poteftatem hour
γυνή . ὑπὸ τὴν ἀλλήλων, φησὶν, ἐξεσίαν habet, fed mulier . Eftis , inquit ,
τελεῖτε . 8 δύνασαι δρᾶν ὃ βέλα, δίχα alter in aiterius poteftate . Non
potes facere quod vis, absque eo
τῷ συνέλκοντος τὸν ζυγόν . καὶ κρατύ-
quiiugum recum vnd trahit. Et
νων τὸν νόμον , ἐπήγαγε˙ μὴ ἀποτερᾷ . confirmans legem fubiunxit a) ,
‫اد‬
τε ἀλλήλες , εἰ μή τι ἂν ἐκ συμφώνει fort Nolitefiaudare vos inuicem , nifi
e ex confenfu ad tempus , vt
84 ) πρὸς καιρὸν , ἵνα χολάζητε τῇ νη . vacetisieiunio et orationi , etire-
δείᾳ καὶ τῇ προσευχῇ , καὶ πάλιν ἐπὶ rum reuertimini in idipfum .
τὸ αὐτὸ συνέρχεσθε. ςέρησιν δὲ κέκληκε , Fraudationem autem appellauit
ceffationem a coniunctione
τὴν 85 ) παρὰ γνώμην γιγνομένην παύλαν
quæ fiat præter voluntatem.
τῆς ὁμιλίας . θαλές γὰρ ἐγκραλευομένε Dum enim pars vna fe continet,
Gg 2 alte-
83 ) ἑαυτ . Loco cit. leg. ἰδίαν . 84) Edit vom .πρόσκαιρον . 85 ) παρά . Ita lectio
Edit. rom. περὶ emendatur ad calcem libri.
@) 1 Cor. 7, 1. 3. b) Ib. verf. 3. E) Ib. verf. 4. d) Ib, verfs.
I
DO RET
B. T HEO
468
altera putat fe coniunctione pri- θάτερον νομίζει μέρος ἀποτελεῖθαι

vatain . Docet autem et qua de τῆς κοινωνίας . διδάσκει δε καὶ τίνος
caufa poft orationem et ieiunium ἕνεκαμετὰ τὴν προσευχὴν καὶ τὴν νη-
iufferit iterum conuenire. Sub-
iunxit enim a ),Ne tentet vos Sa. ςείαν συνελθεν πάλιν ἐκέλευσεν . ἐπή .
2
tanas. Etoftendensillum ex no. γαγε γάρ · ἵνα μὴ πειράζῃ て ὑμᾶς2 ὁ Σα-
bis belli occafiones fumere , appo- τανᾶς . καὶ δεικνὺς ὡς ἐξ ἡμῶν ἐκεῖ
fite addidit, Propter incontinen- νος τῷ πολέμε λαμβάνει τὰς ἀφορμας ,
tiam
tantibus , inqu.it ,Vobis
veftrain enimviri
nihil ille um: «ἀναγκαίως προστέθεικε, Διὰ τὴν οἰκρα
cer
habebit. Deinde ad præftantio . σίαν ὑμῶν . ὑμῶν γὰς , φησὶν, ἀγωνιζο-
ra inuitans ait b) , Hoc autem di. μένων , ἐδαμῶς ἐκεῖνος ἰχύσει. είται
Στα
co fecundum indulgentiam , non προτρέπων ἐπὶ τὰ κράτονα , φησί τῶ
fecundum imperium . Volo enim το δε λέγω κατὰ συγγνώμην , & κατ᾿
omnes effe inftar mei ( in conti· ἐπιταγήν. θέλω γὰρ πάντας ανθρώ
nentia
prium )donumhabet
: fed vnusquisque pro- πες εἶναι , ὡς καὶ ἐμαυτὸν , 86 ) ἐν ἐγε
aDeo ,alius
,
quidem fic,alius vero fic . Siau κρατείᾳ ,ἀλλ᾿ ἕκαςος ἴδιον χάρισμα
tem beatiffimus Paulus donum ἔχει ἐκ 87 ) τῷ Θεῷ , ὃς μὲν ἔτως , ὃς
Dei vocauit matriinonium cum δὲ ἕτως . & δὲ ὁ τρισμακάριος Παῦ
temperantia coniun &tum , clarum λος Θεῷ χάρισμα τὸν μετὰ σωφρο-
veticorumleges latas(aduerfus σύνης ὠνόμασε γάμον , δῆλοι τῶν δύο
matrimonium) . Et quæ dein- ωνύμων αἱρετικῶν οἱ παράνομοι νόμοι .
.
ceps fequuntur eiusdem funtfen . καὶ τὰ ἑξῆς δὲ τῆς αὐτῆς ἔχεται
tentia . Iis c ) autem , qui matri- διανοίας˙ τοῖς δὲ γεγαμηκόσι , φησὶ ,
γυ-
monio iuncti funt, præcipio non παραγγέλλω ἐκ ἐγώ , ἀλλ᾽ ὁ Κύριος, για
ego, fed Dominus, vxoremavico ναῖκα ἀπὸ ἀνδρὸς μὴ χωρισθῆναι ἐὰν
non difcedere : quodfi vero dis . δὲ καὶ χωρισθῇ ,μενέτω ἄγαμος , ἢ τῷ
cefferit , manere innuptam , aut
viro fuo reconciliari,et virum ἀνδρὶ καταλλαγήτω · καὶ ἄνδρα γυναίκα
vxoremfuam non dimittere . Tan- μὴ ἀφιέναι. τοσῶτονἀπέχει το κωλύ
quin abeft vt prohibeat matrimo- σαι τὸν γάμον , ὅτι καὶ τὸν διασπώμε ·
nium ,vt etiam eum qui diffoluit, νον δεσποτικοῖς νόμοις συνέχει. 8 γὰρ
dominicis legibus cohibeat. Non
enim ego ,inquit, hanc legem feriἐγώ , φησὶ ,τῦτον τὸν νόμον γράφω ,
bo , fed Dominus Deus , qui in ἀλλ᾽ ὁ Δεσπότης Θεὸς , ὃς ἐν τοῖς εὐαγ-
euangeliis diuinis adiecit , et eam γελίοις προστέθηκε τοῖς θείοις , καὶ τὴν
quæ feparata fuerit innuptamma- χωριθεῖσαν δὲ μεῖναι ἄγαμον διηγόρευ
*
nere iuffit , hac ratione cogens σε , ταύτη βιαζόμενος ἀνελθεν πρὸς
*redire ad virum . Quinetiaint iiss τὸν ἄνδρα . καὶ μὴν καὶ ταῖς ἀπίτες
quæ infideles habent viros, e ii
qui infidelibus iunéti funt vxori . ἐχέσαις ἄνδρας , καὶ τὰς ἀπίςοις για
bus ,præcipit non foluerematri .. ναιξὶ συνημμένες , παραγγέλλει μὴ δια
monium . Si quis enim, inquita ) , λύσαι τὸν 88) γάμον . εἴ τις, γάρ φησιν ,
frater vxorem habet infidelem , et αδελφὸς γυναῖκα ἔχει ἄπιςον , καὶ αὐτ
τη
86) ἐν ἐγκρ . Hæc diftingue a verbis Textus. 87) τg. Def. 1. c. 88) γάμον .
Edit. roin. νόμον. Vid. Schol. 70. p. 462.
a) 1 Cor. 7 , 5. b) 1b. verf . 6. 7. c) Ib . verf. 10. xi. d) 1b , verf. 12. 13.
· τὴ συνευδοκεῖ οἰκεῖν μετ᾿ αὐτῇ

οἰκῶν μετ᾿ ἀφιές illa confentit habitare cum eo ,
μὴ ἀφιέ-
αὐτῷ,, μὴ
τω αὐτὴν , καὶ γυνὴ , 89 ) ὦτιςἔχει ἀν. non dimittat illam , etfi qua mu
lier habet virum infidelem , et hic
δρα ἄπιτον , καὶ αὐτὸς συνευδοκεῖ οἰκεῖν contentichabitare cum illa, non
μετ᾿ αὐτῆς , μὴ ἀφιέτω αὐτόν . εἰ δὲ τὸν dimittatillum . Quodfi non fol-
ἐκ ἔχοντα τὴν τῆς πίςεως συμφωνίαν vit coniugium , quod fidei con-
cordiam non habeat , clarum eft
ἐ διέλυσε γάμον , δῆλον ὅτι τὸν γάμον quod matrimonium legitimum
ἔννομον, ἀλλ᾽ ὦ παράνομον οἶδεν .. effe nouerit, non legi contrarium .
ΠΕΡΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΓΑΜΟΥ . 25 . DE SECVNDIS NV-

PTIIS. XXVI.
Καιδευτέραν
τί λέγω τὸνπρῶτον
ἐνομοθέτησε γάμον ;καὶ Etquid dico primum matrimo-
συνάφειαν.
Ε
Dico
λέγω γὰρ, ἔφη , τοῖς ἀγάμοις, καὶ ταῖς creuit coniun& tionem .
χήραις , καλὸν αὐτοῖς ἐςιν ἐὰν μείνωσιν enim , ait a ), non nuptis et viduis :
ὡς καγώ · εἰ δὲ ἐκ ἐγκρατεύονται , γα- bonum eft illis fi fic permaneant
ficut et ego. Quodfinon fe con-
μησάτωσαν
‫اد‬ · κρεσσον γάρ 90 ) ἐςι γα- tinent ,nubant . Melius eft enim
μῆσαι, ἢ πυρῆσθαι
2 . πύρωσιν δὲ, ἐ τὴν nubere, quam vri. Vftionem au-
ἐνόχλησιν τῆς ἐπιθυμίας. , 91 ) ἀλλὰ τὴν tem vocat, non cupiditatis vexa-
ἧτ]αν ὠνόμασε. καὶ μετ᾿ ὀλίγα δὲ βε- tionem , fed ab ea vinci. Et Et pau-
βαιοῖ τὸν νόμον , λέγει δὲ ἕτως · γυνὴ δέ . lo poft legem confirmat , fic di-
་
δεται νόμῳ ἐφ᾽ ὅσον χρόνον ζῇ ὁ ἀνὴς cens ) : Mulier alligata eft legi,
αὐτῆς · ἐὰν δὲ 92) καὶ κοιμηθῇὁ ἀνὴρ αὖ Quodfivero obdormiuerit vir, li-
τῆς, ἐλευθέρα ἐξὶν ᾧ θέλει γαμηθῆναι , bera eft, cui vultnubat, tantum
μόνον ἐνΚυρίῳ˙ τετέςι σωφρόνως τε καὶ in Domino , hoc eft modefte et le-
ἐννόμως , εὐσεβεῖ ἀνδρὶ καὶ πιτῷ . καὶ πε. gitime , pio viro et fideli. Con-
fulit autem etiam continentiam.
οἱ ἐγκρατείας συμβελεύει μακαριωτέ · Beatiore ) autem erit , fi fic per-
ρα δέ ἐξιν , ἐὰν ἕτως μείνῃ , κατὰ τὴν manferit , fecundum meum confi .
ἐμὴνγνώμην. καὶ τῇ ἐπαγωγῇ δείκνυ · lium . Et induftioneoftenditle-
σι τῷ νόμε τὸ ἀξιόπισον . δοκῶ γὰρ , gem fide dignam effe d) : Puto
* ἔφη , καγὼ πνεῦμα Θεῷ ἔχειν · ἐ τοῖς enim ,inquit,me quoque fpiritum
λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις κεχρημένος νo- Deihabere. Non humanis ratio-
nibus hæc decerno ,fed vt diuini
μεθετῶ , ἀλλ᾽ ὄργανον τῷ θες γιγνόμε.
Spiritus inftrumentum. Notan-
μενος Πνεύμαλος . ἐπισημήναθαι δὲ dum eft autem ,quod non beatam ,
χρὴ ,ὡς & μακαρίαν , ἀλλὰ μακαριωτέ‐fedbeatioremeam dicat, quæ fe
continet: ita docens, non omni-
ραν ἀπε τὴν ἐγκρατευομένην , ταύτῃ δι-
δάσκων , ὡς καὶ ἡ τὸν δεύτερον γάμονno beatitudine effe deftitutam ,
›
quæ fecundum etiam matri
ἀσπαζομένη , ὦ παντάπασι τῆς μακα-
monium amplectitur , fi iuxta
ριότητος ἔρημος , ἐπες ἄρα κατὰ τὸν Gg 3 pofitam
89 ) εἴτις . Legehdumn effe videtur ἥτις iuxta rec. leftionem . 90 ) ἐςι. T. III .
p . 203. præm. αὐτοῖς , 9ι) ἀλλὰ τ. ἧττ . T. III. 1. c. hæc ita fonant : ἀλλὰ τὴν
δέλωσιν τῆς ψυχῆς καὶ τὴν πρὸς τὸ χεῖρον ῥοπήν . 92) και et fequens αὐτῆς
defunt T. III. P. 212.
a) 1 Cor. 7, 8. 9. b) 1b. verf. 39 . c ) ib , verf. 40. a ) Ibid.
470 B. THEOD
ORETI
pofitam hic legem iugum fubeat. κείμενον νόμον δέξαιτο τὸνζυγόν , και
Et adRomanos fcribens, tegisque Ῥωμαίοις δὲ γράφων, καὶ νόμο και χά
et gratiæ difcrimen docens , fe-
cundimatrimoniivfus eft exem . ριτος διδάσκων διαφορὰν , τῷ δευτέρε
plo. An ignoratis fratres , in γάμε τέθηκε τὸ παράδειγμα . Ἢ ἀ
quit a) , (fcientibus enimn legemn γνοῦτε , γάρ φησιν, ἀδελφοί, γινώσκεσι
loquor ,) legem homini domina . γὰρ νόμον λαλῶ , ὅτι ὁ νόμος κυριεύει
vi quanto tempore viuit ? Dein- τῷ ἀνθρώπε ἐφ᾽ ὅσον χρόνον ζῇ · εἶτα
ele exemplum b ), Nam quæ τὸ παράδειγμα . ἡ γὰρ ὕπανδρος γυνή
fub viro eft mulier, viuente viro N
alligata eft legi. Si autem mor . τῷ ζῶντι ἀνδρὶ δέδεται νόμῳ , ἐὰν δὲ
tuus fuerit vir eius , libera eft a ἀποθάνῃ ὁ ἀνὴς , κατήργηται ἀπὸ τὸ
lege viri . Viuente igitur viro vo- νόμε τῷ ἀνδρός . ἄρα ἐν ζῶντος τῷ ἀν
cabitur adultera , fi fuerit cum δρός , μοιχαλίς 93 ) χρηματίσει ἐὰν γέ
alioviro : fiautem mortuus fuerit
vireius,liberataeft a lege (viri,) νηται ἀνδρὶἑτέρῳ . ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ ὁ
vt non fit adultera fi fuerit cum ἀνὴς , ἐλευθέρα ἐςὶν ἀπὸ τῶ νόμο , τῷ
alio viro . Ethic ergo * aliud ad. μὴ εἶναι αὐτὴν μοιχαλίδα γενομένην
ftruens , fecundas nuptias often. ἀνδρὶ ἑτέρῳ. κανταῦθα τοίνυν κατα
dit non effe reiiciendas . Beato σκευάζων ἕτερον, ἔδειξε τὸν δεύτερον ἐκ
quoque Timotheo fcribens , et de ἀπόβλητον γάμον. καὶ τῷ μακαρίῳ δὲ
ecclefiafticis ordinibus leges tra-
elens , cumde viduarum ordine Τιμοθέω γράφων , καὶ περὶ τῶν ἐκκλη .
σιαςικῶν ταγμάτων νομοθετῶν , πολλά
multa differuiffet , fubiunxitc) , περὶ τῷ τῶν χηρῶν καταλόγε διεξελ-
Adolefcentiores autem viduas θῶν , ἐπήγαγε
' νεωτέρας δὲ χήρας
devita. Et cum caufas dixiffet ,
adiecit a) : Volo ergo iuniores παραιτε . καὶ τὰς αἰτίας δὲ εἰπὼν ,
re ἐπάγει ˙ βέλομ αι ὖν 94) νεωτέρας γα
nubere , filios procrea , matres
familias effe , nullam occafio . μεν , τεκνογονεν , οἰκοδεσποτῶν , μήδε .
nem dare aduerfario maledicti μίαν ἀφορμὴν διδόναι τῷ ἀντικειμένῳ
gratia. Sed Paulo dicente Vo . λοιδορίας χάριν. ἀλλὰ Παύλε λέγοντος
Zo , Nauatus audet dicere Nolo. Βέλομαι , Ναύατος τολμά λέγειν , Οὐ
At nos Pauli leges fequamur , βέλομαι . ἀλλ᾿ ἡμεῖς τοῖς Παύλο νό
et Nauati arrogantiam valere μοις ἀκολεθῶμεν , Ναυάτε δὲ τὴν ἀλα-
iubeanus . ζονείαν οἰμώζειν ἐῶμεν .
DE FORNICATIONE . XXVII . ΠΕΡΙ ΠΟΡΝΕΙΑΣ. · κζ '.
ornicationem autem > et
omnem intemperantiain , tan-
Τὴν δὲ πορνείαν ,καὶ πᾶσαν ἀκολα
quam illegitimas actiones prohi σίαν , ὡς παρανόμες ἀπαγορεύς-
bemus. Audimus enim diui-
μεν πράξεις . ἀκέομεν γὰρ τῇ θειοτά-
niffimum Paulum clamanteme ), τε Παύλε βοῶντος˙ πορνεία δὲ , καὶ
Fornicatio autem , et immun-
elitia ,nec nominetur inter vos, 95 ) ἀκαθαρσία , μηδὲ ὀνομαζέσθω ἐνὑμῖν,
καθώς
93) χρ . T. III. p. 68. eft χρηματίζει, contra rec . leftionem . 94) νέωτ . T. III .
p.665 . fequitur χήρας. 95 ) ἀκαθ . Rec. lectio πᾶσα ἀκαθαρσία ἢ πλεονεξία
exftat T. III. p . 430 .
e) Rom . 7, 1. ° b) Ib. verf. 2. 3. c) 1 Tim . 5, ix . d) Ib. verf. 14. e ) Eph . 5,3 .
HÆRETIC . FABVL COMPEND . LIB. V. 471
καθὼς πρέπει αγίοις . καὶ πάλιν , Μή ficut decet fantos . Etrürfusa ),

‫اد‬ Ne quis fornicator aut profanus,
τις πόρνος , ἢท βέβηλος ὡς Ἠσαῦ C. και vt Efauus. Et b ) , Honorabile
Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι , καὶ ἡ ท κοίτη connubium in omnibus , et cubile
ἀμίαντος˙ πόρνες δὲ καὶ μοιχὲς κρινει immaculatum . Fornicatores au-
ὁ Θεὸς . καὶ ἐν τῇ πρὸς Κορινθίες ἐπιςο- tem et adulteros iudicabit Deus .
λῇ ἐάν τις ἀδελφὸς ὀνομαζόμενος 96 ) ᾖEt in epiftolaad Corinthios c) :
Siis qui frater nominatur, eft for
πόρνος , ἢ πλεονέκτης , ἢ εἰδωλολάτρης ,
‫اد‬ nicator , aut auarus , aut idolis
ἢ λοίδορος , ἢ μέθυσος , ἢ ἅρπαξ ,τῷ feruiens ,aut maledicus ,aut: ebrio-
τούτῳ μηδὲ συνεθίειν . διὰ τήνδε τὴν fus, autrapax , cum eiusmodi nec
ἀκολασίαν , καὶ τὸν πεπορνευκότα πα- cibum fumere . Propter lianc
ξέδωκε τῷ Σατανά . και διαρξήδην βο · intemperantiam , eum etiam qui
εἴτις τὸν ναὸν τῷ Θεῷ φθείρει,φθερα fornicatuseft tradidit Satanæ , et
τέτον ὁ Θεός. ὁ γὰρ ναὸς τῷΘεῷ ἁγιός clamat aperted ), Si quis tem-
plum Dei violauerit, difperdet il-
ἐσιν , οἵτινες ἐςὲ ὑμᾶς. ταύτητοι καὶ umDeus. Templum enim Dei
προςοπάδην ἀποπιδράσκειν τὴν ἀκόλα- fanctum eft,quod eftis vos. Hoc
σίαν κελεύει. ἐκ οἴδατε , γὰρ φησιν , ὅτι modo omnem intemperantiain
ὁ κολλώμενος τῇ πόρνη , ἓν σῶμα ἐξίν ; penitus vitare iubet. An enim
ἔσονται , γάρ φησιν , οἱ δύο εἰς σάρκα nefcitis,inquite ), eum qui adha-
ret meretrici, vnum effe corpus ?
μίαν. ὁ δὲ κολλώμενος τῷ Κυρίῳ , ἓν πνεῦ · Erunt enim , inquit , duo caro
μα ἐςί. φεύγετε τὴν πορνείαν . πᾶν vna . Qui autem adhæretDomi
- ἁμάρτημα , ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος , no , vnusfpiritus eft . . Fugite for-
Omne peccatum
ἐκτὸς τῷ σώματός ἐξιν · ὁ δὲ πορνεύων nicationem .
εἰς τὸ• ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. καὶ Γα- quodcunque fecerit homo, extra
corpus eft : qui autem fornica-
λάταις δὲ τὴν αὐτὴν διδασκαλίαν προσ · tur, in corpus fuum peccat. Scri-
ήνεγκε. φανερὰ γὰρ ἐτι τὰ ἔργα τῆς bensetiam ad Galatas eandemdo-

σαρκὸς , ἅτινά ἐςι μοιχεία , πορνεία , âtrinam protulit f ). Manifefta
ἀκαθαρσία , ασέλγεια , εἰδωλολατρεία , funt opera carnis, quæ funt adul-
φαρμακεία , ἔχθραι, ἔρις , ζῆλοι, θυμοι, terium , fornicatio, immunditia ,
luxuria, idolorum feruitus , vene-
ἐριθεῖαι , διχοτασίαι , αιρέσει ς , 97 )φό. fcia , inimicitia , "contentio ,
A
νοι, μέθαι, κῶμοι, καὶ τὰ ὅμοια τέτοις. æmulationes , iræ ,rixa , diffenfio
ἃ προλέγω ὑμῖν , καθὼς καὶ προεπον , nes , fedtæ , homicidia , ebrietates ,
comellationes , ethis fimilia .Quæ
ὅτι οἱ τὰτοιαῦτα πράσσοντες , βασί . prædico vobis, ficut prædixi, quo-
λείαν Θεῷ ἐ κληρονομήσεσι . ταῦτα δὲ niam quitalia agunt , regnum
Βασιλίδης, καὶ Καρποκράτης , καὶ Ἐπι· Deinon confequentur. Hæc ve-
ro Bafilides, * et Carpocrates, et *
φάνης, καὶ Πρόδικος , καὶ οἱ λοιποὶτῆς Epiphanes,etProdicus ,etreliqui
ἀσελγείας καὶ τῆς παρανομίας διδά- intemperantiæet iniquitatisma-
Gg 4 giftri,
96 ) ᾖ. Recepta quidem lectio eft m , fed ᾖ exftat etiam T.1. Quæft. 16. et17.
p.194. et T. III . p. 194. 97) φόνοι. Def . φθόνοι , quod 1. c. præcedit.
4) Hebr.12 ,16. . b) 1b . c. 13, 4. c ) 1 Cor.5 , 11. 4 ) 1 Cor . 3, 17. e) 1Cor . 6 , 16-18 .

f) Gal. 5, 19 - 21.
472 B. THEODORETI
giftri, legerunt quidem , fed con- σκαλοι , ἀνέγνωσαν μὲν , ἐναντίαν δὲ νο-
mrariam eis legem introduxerunt ,
legibus Spiritus manifefte repu μοθεσίαν εἰσήνεγκαν , ἀναφανδὸν ἀντι-
gnantes .Confona etiam hisferi ταξάμενοι τοῖς νόμοις τῷΠνεύματος
pfit ad Ephefios . Dico enim , in- συνῳδαὶ δὲ καὶ Ἐφεσίοις ἐπέσειλε λέ
quit a ), etteftificor in Domino ,vt γω γάς , ἔφη , καὶ 98 ) διαμαρτύρομαι ἐν
iain non aanbuletis , ficut et reli- Κυρίῳ , μηκέτι ὑμᾶς περιπατῶν, καθώς
quæ gentes ambulant in vanitate καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη περιπατῶ ἐν μαλαιό
fenfus fui, tenebris obfcuratum
habentes intelleftum ,alienati a vi- τῇτῇ νοὸς αὐτῶν , ἐσκελισμένοι 99 ) τὴν
τοDei per ignorantiam queeftin διάνοιαν ὄντες , ἀπηλλοτριωμένοι τῆς
illis propter cæcitatem cordis ipfo ζωῆς τῷ Θεῷ , διὰ τὴν ἄγνοιαν τὴν ἦσαν
rum , qui omnem fenfum exuen- ἐν αὐτοῖς , διὰ τὴν πώρωσιν τῆς καρδίας
tesfe tradiderunt impudicitia , in αὐτῶν. οἵτινες ἀπηλγηκότες , ἑαυτὸς
operationem immunditiæ in aua .
vitiam . Vos autem non ita didi- παρέδωκαν τῇ ἀσελγείᾳ εἰς ἐργασίαν
ciftis Chriftum , fi tamen illum 100) ακαθαρσίας ἐν πλεονεξία . ὑμᾶς
audiiftis , et in ipfo edocti eftis , έχ
δὲ ἐχ ὅτως ἐμάθετε τὸν Χρισόν , εἴ γε
ficut eft veritas in Iefu , deponere αὐτὸν ἠκέσατε καὶ ἐν αὐτῷ ἐδιδάχθηκε
vos fecundum priftinam conuer καθώς ἐςιν ἀλήθεια ἐν τῷ Ἰησᾶ , ἀπο
fationem veterem hominem , qui
corrumpitur fecundum defideria θέθαι ὑμᾶς κατὰ τὴν προτέραν ἀνα
erroris , et quæ fequuntur . Ε τροφὴν τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον , τὸν

paulo poft b) , Hoc enim fcitote φθειρόμενον κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς
intelligentes quod omnis forni . ἀπάτης˙ καὶ τὰ τέτων ακόλεθα . καὶ
cator, aut immundus, autauaius , μετ᾿ ὀλίγα˙ τῦτο γάρ ἐςε Ι) γιγνώσκον .
qui eftidolorum mancipium , ‫اد‬
τες , ὅτι πᾶς πόρνος , ἢ ἀκάθαρτος , ἢ
non habeat hereditateminregno
Chrifti et Dei . Ad Philippen- πλεονέκτης , 2) ὃς ἐςιν εἰδωλολάτρης , ένα
fes quoque hæc fcripfit c) , De ἔχει κληρονομίαν ἐν τῷ βασιλείᾳ τε

catero , fratres , quæcunque funt Χρισ8 καὶ Θεῷ . ταῦτα καὶ Φιλίππη .
vera , quæcunque honefta , quæ- σίοις ἐπέςειλε˙ τὸ λοιπὸν ἀδελφοὶ, ὅσα
cunquebona, quæcunque iufta , ἐςὶν ἀληθῆ , ὅσα σεμνὰ , 3 ) ὅσα ἀγαθὰ
quæcunque cafta , quæcunque
ὅσα δίκαια , ὅσα ἀγνὰ , ὅσα προσφιλῆ ,
amabilia, quæcunque bonæfama ,
ὅσα εὔφημα , εἴ τις ἀρετὴ , καὶ ἐ τις
cogitate , quæ etdidiciftis , et acce . ἔπαινος , ταῦτα λογίζεσθε , ἃ καὶ ἐμάτ
piftis , et vidiftis in me. Similiter θετε , καὶ παρελάβετε , 4) καὶ εἴδετε ἐν
autem fcribit etiam ad Colofen- ἐμοί ὡσαύτως δὲ καὶΚολοσσικεῦσι γρά
fes d ). Mortificate ergo membra νεκρώσατε ἦν τὰ ἀκα
φει μέλη ὑμῶν πά
veftraquæ funt fuper terra, fornt- ἐπὶ τῆς γῆς , πορνεί αν, θαρσία ν , το
cationem , immunditiam , paffio .
nem, cupiditatem malam, et aua- 9ος , ἐπιθυμίαν κακὴν , καὶ τὴν πλεονε
ξίαν,
98 ) διακ . Rec. lectio μαρτύρομαι exftat T. III, p. 426. 99) τ . διάν. Rec. leftio
τῇ διανοίας exftat T.III. 1. c. 100 ) ἀκαθ . Deeft πάσης quod 1. c. fequitur,
1 ) γίγν. Loco cit . leg. γινώσκοντες . 2 ) äs, Edit. Rom. pram, ἤ. 3 ) ὅσα ἀγα
Hæc abeffe folent a loco cit. 4 ) κι είδ . Defunt h. 1. verba ea καὶ ἠκέσατε
quæ i. c. præcedunt.
4) Ephef. 4, 17 - 22. b) Ib . c. , s. ) Philipp. 4, 8.9. d) Coloff. 3, 5.6.
HERETIC. FABVL . COMPEND. LIB . V. 473
ξίαν, ἥτις ἐξὶν εἰδωλολατρεία , δι᾽ ἃ ερ

ἔρ2 . ritiam , quæ eft idolorum ferui.
χεται ἡ ὀργὴ τῷ Θεῷ ἐπὶ τὸς υἱὲς τῆς tus , propter quæ venit ira Dei
ἀπειθείας . καὶ ἡ παλαιὰ δὲ γραφὴ fuper filios
quoque diffidentia ,ea ftatuit
teftamentum Vetus
συνῳδὰ νενομοθέτηκε τῇ κοινῇ . καὶ γὰρ quænouo confentiunt . Dicit
αὐτός φησιν ὁ Θεὸς, Αγιοι γίγνεσθε και enim Deus ipfe a ) , Sanati efto-
πὼς καγὼ ἄγιός εἰμι καὶ, Μὴ πρόσε- te , ficut et ego fanetus fum .
χε φαύλη γυναικί. μέλι γὰρ ἀποςά . Et b ) ,Ne attendas mala mulie-
ri. Mel enim diftillat a labiis
ζει ἀπὸ χειλέων γυναικὸς πόρνης , 5 )
meretricis , quæ ad tempus qui-
πρὸς καιρὸν μὲν γλυκαίνει τὸν σὸν
dem delinit guttur tuum ,poftea
φάρυγγα , ἕτερον δὲ πικρότερον χολῆς autem inuenies felle amarius.
· εὑρήσεις . καὶ ἄλλα δὲ μύρια ἐςὶν εὑρεῖν Poffunt et alia innumerabilia in-
ταυτησὶ τῆς ἀκολασίας κατηγορεντα . veniri , quæ intemperantiam
οἱ δὲ παμμίαροι καὶ δυσώνυμοι , και μυ- iftam accufant. Impuri autem
iii et infandi etiam myfticam
δικὴν κοινωνίαν ὠνόμασαν τὴν ἀσέλ- communionemn impudicitiam ap-
γειαν . pellarunt.
ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ. κή. DE POENITENTIA . XXVIII .
δὲ θεία γραφὴ ἐ μόνον ἀπαγο-
Diuium Viniquitates prohibet,
ρεύει παρανομίας , ἀλλὰ καὶ θε
ραπεύει τὲς τὰ τύτων τραύματα δεξα . fe diiset
nus
iam medetur , qui vul
acceperunt. Nauati enim
μένες . τὴν γὰρΝαυάτε θηριωδίαν βδε- atr
ocitatem deteftatur , paftores-
λύτζεται ,καὶ κατηγορᾶ τῶν ποιμένων , que reprehend ,qui hanc ouium
it
ὅσοι ταύτην ἐκ ἐποιήσαντο τῶν προβά . curam non gefferint . Et dicit
των τὴνจἐπιμέλειαν . καί φησιν αὐτὸς ὁ ipfe Deus c) , Ο paftores , quod
ω
Θεὸς˙ ὦ οἱ ποιμένες , τὸ ἠθενηκὸς ἐκ ένι. infimum fuit non confirmatis,
et quod agrum , non curaftis ,
χύσατε , καὶ τὸ ἄῤῥωςιν ἐκ ἰάσασθε , et quod male habebat non refe
6 ) καὶ τὸ κακῶς ἔχον ἐκ ἐσωματοποιή • cilis , et quod aberrabat non
6
σατε , καὶ τὸ πλανώμενον ἐκ ἐπετρέ · reduxiftis , et quod perierat non
ψατε , καὶ τὸ ἀπολωλὸς ἐκ ἐπεζητή- requifiuiftis . Qui autem eos
σατε . ὁ δὲ τῶν ταύτην μὴ πεποιημένων accufat , qui hanc curam non
τὴν προμήθειαν κατηγορῶν , δῆλον ὅτι gefferunt , clarum eft eum vel-
βέλεται θεραπείας ἀξιῶθαι τὰ ἀσθενῆ le infirunas oues curari. Pro-
τῶν προβάτων . διάτοι τέτο πρὸς τὸν pterea dicit eidem prophetæ d),
αὐτὸν ἔφη προφήτην˙ σκοπὸν δέδωκά Speculatorem dedi te do-
σε 7 ) τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ · καὶ ἀκέσῃ ἐκ mui Ifiaëlis , et audies ex
το ςόμαλός 8 ) με λόγον , 9 )καὶ προφυ‐ ore meo verbum , et præmu
Gg s nies
5) ἣ πρ . καιρ . Ita emendatur ledio Edit. rom, ä ὃ πρόσκαιρον ad calcem libri,

6 ) καὶ τὸ κ.τ.λ. Defunt quæ l . c . præcedunt , καὶ τὰ συντετριμμένον καὶ κατε ·
δήσατε , 7) τῷ , Deeft iv , quod fæpius a Noftro omnittitur, fi hunc locum
allegat. Vid . Τ. Ι . p . 7ο4 . Sch . 33. 8 ) με. Def.in Edit. rom, fed ad cal»
cem libri fuppletur , 9) κ . πριφ . αὐτ , Supra , T, II. p.704 . leg . και διαπεσ
λήσῃ αὐτοῖς .
✔) Leuit, 11, 45. b) Prou. 5, 3. c) Ezech. 34, 4, (d) Ib. 6, 3, 17, 18.
474
' B. THEODORETI
nies illummeo nomine . Cum λάξεις αὐτὸν παρ᾽ ἐμῶ . 10) ἐν τῷ ἀπῶν
} dixero peccatori , Morte morie-
ris , et non annunciaueris με τῷ ἁμαρτωλῷ , NΘανάτῳ ἀποθανῇ ,
καὶ μὴδιατελῃ τῷ ἁμαρτωλῷ τῷ φύ
tori vt curam habeas impi , vt fe
auertat a via fua mala , vt ipfe λάξαθαι τὸν ἀσεβῇ , τῷ ἀποστρέψαι απ
viuat : ipfe quidem impius ino- τὸν ἀπὸ τῆς ὁδὲ αὐτῷ τῆς πονηρᾶς τὸ
rietur in iniquitate fuá , fangui-ζῆσαι αὐτὸν, αὐτὸς ὁ ἄνομος ἐν τῇ ἀνο-
nem autem eius ex manu tua re- μία
Nαὐτῷ ἀποθανεῖται , τὸ δὲ αἷμα
quiram . Et paulo pofta ), Viuo αὐτῷ ἐκ τῆς χειρός σε ἐκζητήσω .
ego , dicit Adonai Dominus, No-
καὶμετ᾿ ὀλίγα˙ ζῶ ἐγώ , λέγει Αδωναὶ
1o mortem peccatoris , fed vt fe
conuertat a via fua mala , et vi . Κύριος , ὅτι 8 θέλομαι τὸν θάνατον τε
vat . Deinde fuaforie by , Con- αμαρτωλῆ , ὡς τὸ 11) ἐπιτρέψαι αὐτὸν
verfione conuerrinini a via ve- ἀπὸ τῆς ἐδῶ αὐτῇ 12 ) πονηρᾶς , καὶ ζῆν
ftra mala , cur enim moriemini, αὐτόν . εἶτα παραινετικῶς , Ἐπι2 τροφῆ
domus Ifraël ? Deinde iubetpro- ἐπιτρέψατε ἀπὸ τῆς ὁδὲ ὑμῶν τῆς πο
phetæ , vt hæc quoque ad illos νηρᾶς, καὶ ἱνατί ἀποθνήσκετε οἶκος Ιστ
verbaperferat c) : Et tu, fili ho- ραήλ᾽ ἔπειτα κελεύει τῷ προφήτη , και
minis , dic filiis populi tui , Iu- τῦτον πρὸς αὐτὲς διαπορθμεῦσαι τὸν
ftitia iufti non eximet ipfum λόγον · καὶ σὺ υἱὲ ἀνθρώπε , εἰπὲ πρὸς
die quo errauerit : et iniuftitia
Y τὸς υἱὸς τῷ λαῷ σε, Δικαιοσύνη δικαίε
⚫ iniufti non interficiet ipfum die > ‫اد‬
quo conuerfus fuerit a fua ini- 8 μὴ ἐξέληται αὐτὸν ἐν ᾗ ἂν ἡμέρᾳ
8
quitate , et fecerit iudicium et བ ία ἀνόμε ἐ μὴ ἀπο-
πλανηθῇ , καὶ ἀνομ
κτεί νῃ ν η
αὐτὸ ἐν ᾗ 13 ) ἂν ἡμέρ ἀποςρές
ᾳ
iuftitiam , et pignus debitorired-
ψῃ ἀπὸ τῆς ἀνομίας αὑτῷ , καὶ 14 ) ποι
diderit , et quod raptum fuerat
ήσῃ κρίμα καὶ δικαιοσύνην , καὶ ἐνεχυ-
reftituerit. Si (qui fuit) iniuftus
βιασ μὸν ὀφείλοντος ἀποδῷ , καὶ ἅρπαγ‐
in præceptis vitæ ambulauerit , vt
μα ἀποτίσει. 15 ) εἰ ὁ ἄνομος ἐν τοῖς
non faciat id quod iniuftum eft,
προστάγμασι τῆς ζωῆς διαπεπόρευται
vita viuet, et non morietur ,
et omnia peccata eius quæ τῇ μὴ ποιῆσαι ἄδικον , ζωῇ ζήσεται , καὶ
commifit obliuioni mandabun . 8 μὴ ἀποθάνῃ , πᾶσαι αἱ αμαρτίαι αὖ
tur , quia iudicium et iufti. τῷ ἃς ἥμαρτεν 16 ) ὦ μὴ μνηθήσονται
tiam fecit , in eis viuet. Εἰ αὐτῷ , ὅτι κρίμα καὶ δικαιοσύνην ἐποίη-
Nabuchodonofori beatus Da- σεν, ἐν αὐτοῖς ζήσεται . καὶ τῷ Ναβg
niel penitentiæ medicamenta χοδονόσος ὁ μακάριος Δανιὴλ τὰ τῆς
fuggeffit d ) , Et nunc , inquit , μετανοίας προσενήνοχε φάρμακα . και
o rex , confilium meum tibi νῦν , γάρ φησι , βασιλεῦ , ἡ βελή με
placeat : et per eleemofynam ἀρεσάτω σοι · 17) καὶ ἐν ἐλεημοσύνη
ἀπό
10 ) ἐν τῷ εἰπ . κ.τ.λ. Magna eft leftionis varietas T. II. 1. c . 11) ἐπιςg . Ibid ,
eftἀποτρέψαι . 12) πον .Def. ibid. 13) ἄν. Defl. c. 14) ποιήσ. Loco cit.
eft ποιήσει. Sed deeft h. 1. verf. 13. cum initio verf. 14. 15) ei. Def. 1. c.
16 ) καὶ μὴ μν. αὐτ . Loco cit . leg . ἐμνημονευθήσονται αὐτῷ . 17) και - άνομο
σκ, Alias lectiones vide T.I. p.1449 . et T.II. p.1149 · 1
a) Ez. 33, II. b ) Ibid . c ) Ib. verf. 12. 14 - 16. d) Dan. 4, 24.
HÆRETIC. FABVL, COMPEND. LIB. V. 475
ἀπόλεσαι τὰς ἀνομίας σε , καὶ τὰς ἀδι- elue iniquitates tuas , et iniufti-
μίας σε ἐν οἰκτιρμοῖς πενήτων. ἡ δὲ τῷ tias tuas in miferationibu s pau-
Sacri autem Ieremiæ
θες Ἱερεμία προφητεία ταυτησὶ τῆς prophetia hac doétrina plena eft.
διδασκαλίας ἀνάπλεως . νῦν μὲν γάς Nunc enimdicit a) , Conuerti-
φησιν · ἐπιτράφητε υἱοὶ ἀφετηκότες, καὶ mini filii qui defeciftis , et con-
ἐπιτραφήσομαι πρὸς ὑμᾶς , λέγει Κύ . vertar ad vos , dieit Dominus
ριος ὁ Θεός · νῦν δὲ , ᾿Απόπλυνε ἀπὸ και Deus. Nunc autem b) , Ablue
a vitio cor tuum, Ifraël, vt falue-
μίας τὴν καρδίαν σε Ἰσραὴλ ἵνα σωθῆς ,
tis, neforte inueniantur in te co-
μήποτε εὑρεθῶσιν ἐν σοὶ διαλογισμοὶ gitationes laborum tuorum . Et
πίπτων ἐκ rurfus c) , Num qui cadit non
πόνων σε . καὶ، πάλιν˙ μὴ ὁ
ἀνίςαται, ἢ ὁ ἀποτρέφων ἐκ ἐπιτρέφει ; refurgit , vel qui auertitur non
καὶ ἄλλας δὲ πλέτας ἐςὶν εὑρεῖν τοιαύ. conuertitur ? Et plurimas alias
τας παρ᾿ αὐτῷ νεθεσίας . καὶ ὁ πάν- huiusmodi admonitionesapud il-
lum reperire licet. Sapientiffimus
1
σοφος δὲ Ἡσαΐας βο · 18 )ὅταν ἀπο- * vero Efaias clamata ), Quan-
ὁ γραφείς σενάξης , τότε σωθήσῃ , καὶ doauertus ingemueris, tunc fal-
γνώσῃ πῶ ἦρθα ὅτε ἐπεποίθειςἐπὶ ταῖς vaberis , et cognofces vbi eras
ματαίοις . καν τῷ προοιμίῳ δὲ παμπόλ. quando confidebas in vanis.
λας τῷ λαῷ παρανομίας διεξελθών , Quin et in exordio , cum pluri-
mas populi iniquitates comme-
καὶ δείξας τὸ τῆς νόσε δυσίατον , Οὐκ morefiet etmorbum curatu dif-
,
ἔτι γὰρ , ἔφη , μάλαγμα ἐπιθεῖναι, ἔτε ficilem oftendiffete ),Non eft ,in-
- ἔλαιον , ἔτε καταδέσμες , μετ᾿ ὀλίγα τὴν quit , imponere malagma , nec
τῆς μετανοίαςαὐτοῖςπροσήγαγε θερα . oleum ,nec ligamenta , poft pauca
πείαν, πρὸς ἣν ἔλεγε · λέσασθε, καθα- panitentia remediumillis adhi-
buit, dicens f ) : Laugmini , mun-
ροὶ γίνεθε, ἀφέλειε τὰς πονηρίας ὑμῶν
di eftote , auferte iniquitates ve-
ἀπὸ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ftras ab animabus veftris coram
ὀφθαλμῶν με . παύσασθε ἀπὸ τῶν πο- oculis meis : ceffare a malis ve-
νησιῶν ὑμῶν , μάθετε καλὸν ποιεῖν , ἐκ- ftris, difcite bonuın facere ; quæ-
ζητήσατε κρίσιν , ξύσασθε ἀδικέμενον rite iudicium , liberate eum qui
iniuria afficitur a manu eius qui
19 ) ἐκ χειρὸςἀδικῶν ]ος αὐτόν . εἶτα ὑπι-
iniuria aficiteum . Deinde pol
ἀνεῖται ἐρίω λευκῷ καὶ χιόνι παρα · licetur g ) fe eos lanæ albæ et niui
πλησίες αὐτὲς ἀποφαίνειν , εἰ καὶ κόκ- fimiles redditurum , etiamfi coc-
κινον καὶ Φοινικὴν ἔχοιεν χροιάν . τῦτο cineum et purpureum colorem
δὲ μόνῳ τῷ Θεῷ δυνατόν. οἱ γὰρ δευσο- Imbuerint. Hoc vero praftare
folus Deus poteft . Tinctores
ποιοι, εἰς μὲν ἄλλα χρώματα τὸ λευκὸν
enim in alios quidem colores
μεταβάλλεσιν , ἄλλο δέ τι τῶν χρωμά‐ album mutant : in album vero
των μεταβαλεῖν εἰς λευκὸν ἐκ ἰχύεσι, mutare alios colores non pof
τῷ δὲ ποιητῇ πάντα ῥᾴδια . ἀλλὰ γὰρ fint. Creatori autem facilia
funt omnia . Sed orationemri
πέρα τῷ μέτρα μηκυνῶμεν τὸν λόγον , extra modum extendemus
.
18 ) ὅταν και σενάξῃς . Sic quoque T.II. p. 306. leg . Sed T.I. p . 1458. alia eft
le &tio . 19) ἐκ χ. ἀδ. αὐτ. Hæc aliena funt ab ifto loco.
a ) Ier. 3 , 14. b) Ib. c. 4, 14. c) lb. c. 8, 4. d) Ef. 30, 15. e) Ib. c. 1, 6.
f) Ib. verf. 16. 17. 3) Ib .verf. 18 .
ORETI
476 B. THEOD
fi omnes prophetarum adhorta · εἰ πάσας τὰς τῶν προφητῶν παραινέ-

tionescollegerimus. Plena enim σεις συλλέξαιμεν . πλήρης γὰρ τέτων
his funt et
aliorum prophetica cantica,
prophetarum oraculg.et καὶ ἡ προφητικὴ μελῳδία , καὶτῶν ἄλ
Sed qui Nauati faftum haufe. λων προφητῶν τὰ θεσπίσματα , ἀλλ᾿
runt , poft baptifira dicunt non οἱ τὸν Ναυάτε διαδεξάμενοι τύφον , με-
oporteremedicinam peccantibus τὰ τὸ βάπτισμα φασὶ μὴ χρῆναι τοῖς
præbere . Confiderare autemn il ἁμαρτάνεσι θεραπείαν προσφέρειν .
ios conueniebat , veteres etiam ἔδει δὲ αὐτὲς συνιδῶν , ὡς καὶ οἱ παλαιοὶ
facrorum myfteriorum typum
habuiffe , adiperfiones et diuing τύπον εἶχον τῶν ἱερῶν μυτηρίων τὰ πε
facrificia. Vt autem ex abun- ριξαντήρια , καὶ τὰς θείας ἱερεργίας.
danti amentiain illain conuinca- ἵνα δὲ ἐκ πολλῦ τῷ περιόντος τὴν ἄνοιαν
· mus , Aaronein inmedium pro- αὐτὴν διελέγξωμεν , τὸν Ααρὼν εἰς μέ
ducamus . Hic enim cum vn- σον αγάγωμεν . ὗτος γὰρ χρισθεὶς , και
&tus et primus pontifex creatus
πρῶτος ἀρχιερεὺς χειροτονηθείς , και
effer, diuinique Spiritus gratiam
το θες πνεύματος τὴν χάριν δεξάμε .
percepiffet , impiis quidem ini.
qui populi poftulationibus cef. vos , εξε μὲν τοῖς δυσσεβέσινσε αἰτήσεσι
fit , et vituli effigiem erexit a ), το παρανόμε λαῷ , κατεσκεύα δὲ τὴν

atque hoftias cum aliis Leuitis εἰκόνα τε μόχε , καὶ θυσίας μετὰ τῶν
obtulit . Attamen veniam con-
ν ενήνοχεΛευϊτῶν ἀλλ᾽ ὅμως
fecutus eft , et in pontificatu ad ἄλλω προσ
συγγνώμη ς τετύχηκε , καὶ ἀρχιερα
mortem vsque permanfit . Εt
magnus Dauid ,propheta cum τεύω μέχρ τελευτῆς διετέλεσ‫اد‬ε . καὶ ὁ
ν ι
effet ,diuinique Spiritus gratiam μέγας δὲ Δαβίδ , προφήτης ὢν καὶ τὸ
inhabitantem haberet , duo gra. θες πνεύματος τὴν χάριν ἔνοικον κε
via peccata commifit b ), fed vul. κτημένος , δύο χαλεπὰς παρανομίας εἰς-
nera per penitentiam curauit , γάσατο ,ἀλλὰ τὰ τραύματα διὰ μέλα-
nec Spiritus gratia priuatus eft , νοίας , ἰάσατο , καὶ ἐκ ἐγυμνώθη τῆς
fed etiam poft peccatum multa
futura vaticinatus eft. DeDe eoeo 20 )„ τε , Πνεύματος χάριτος , ἀλλὰ
autem c) , qui Corinthii fornica . καὶ μετὰ τὴνἁμαρτίαν πολλὰ τῶν ἐσο-
~
tus eft, quid dicent ? qui non fo · μένων ἐθέσπισε . περὶ
‫اد‬ τῷ ἐν Κορίνθῳ πε-
lum diuinis facramentis dignus πορνευκότος τί ἂν ἄποιεν ; ὃς ἐ μόνον
eft habitus , fed docendi quoque θείων μυτηρίων ἠξίωτο , ἀλλὰ καὶ διδα
gratiam affecutus eft. Quare σκαλικῷ ἐτετύχηκεν χαρίσματος . ᾗ δὴ
cum tanquam de viro docto et χάριν ὡς ἐπὶ σοφῷ καὶ πεπαιδευμένῳ
fapiente fe iactarent qui fub
eo erant , diuinus apoftolus ii. μέγα φρονέντων τῶν ὑπ᾽ ἐκείνῳ τελών .
a ), Είνος των, ὁ θεῖος ἀπόςολος κατηγόρησεν εἰς
losreprehendit dicens
infati eftis, et non potius luctum πών · καὶ ὑμεῖς πεφυσιωμένοι ἐςὶ , καὶ
habuiftis , vt tollatur de medio &χὶ μᾶλλον ἐπενθήσατε , ἵνα ἐξαρθῇ ἐκ
veftrum qui hoc fecit. Verunta- μέσω ὑμῶν ὁ τὸ ἔργον τέτο ποιήσας .
men, cum eum qui doctor erat, et ἀλλ᾽ ὅμως καὶ διδάσκαλον ὄντα , καὶ
· με
20 ) τg , Ex Edit, rom . infertum ,
: a) Exod. 32, 2. fqq. b) 2 Reg. (iuxta LXX) 11. c) 1 Cor. 5. d) Ib. verf. 2.
HÆRETIC. FABVL, COMPEND . LIB . V. 477
K μεγίςην παρανομίαν τετολμηκότα πα- maximum flagitium patrare au-

ραδὲς τῷ Σατανᾶ , πάλιν αὐτὸν ἐξής- fus fus fuerat, Satanæ tradidifer, rur
illum ex eius inanibus eri-
πασε τῶν ἐκείνῃ χειρῶν , καὶ τῷ τῆς ἐκ- puit , et corpori ecclefiæ reddi-
κλησίας ἀποδέδωκε σώματι . γράφει δὲ dit. Ita autem fcribit in fecun-
ὅτως ἐν τῇ δευτέρᾳ ἐπιτολῇ ᾧ ་ δέ τι da epiftolaa ) : Cui autem ali-

χαρίζεσθε , καὶ ἐγώ . καὶ γὰρ ἐγὼ εἴ τι quid donatis , et ego . Nam et
κεχάρισμαι , 21) ᾧ κεχάρι ego fi quid donaui, cui donaui,
་ σμαι, δι᾿ ὑμᾶς . Et ne quis exifti-
καὶ ἵνα μή. τις αὐτὸν ὑπολάβῃ πρὸς Propter vos .
maret illum in gratiam hominum
χάριν ἀνθρώπων τῷτο πεποιηκέναι , id feciffe, fubiunxit b ), In perfo-
προστέθεικεν , Ἐν προσώπῳ Χριςδ τε· na Chrifti, hoc eft, tanquam vi-
τέςιν ὡς ὁρῶντος τῷ Δεσπότε τῶν ὅλων, dente vniuerforun Domino , vt
ὡς ἐπιτάμενος , ὅτι καὶ αὐτῷ ἀρέσκει qui fcirem illi placere quod fe
bat. Vnde et caufam addit c ) ,
τῦτο γιγνόμενον . ὅθεν καὶ τὴν αἰτίαν bat.
Vt non circumueniamur a Sata-
ἐπάγει˙ ἵνα μὴ πλεονεκτηθῶμεν ὑπὸ τῶ na : non enim ignoramus cogit
Σαλανᾶ · ἐ γὰρ αὐτῷ τὰ νοήματὰ ἀγνο · tationes eius . Vt a) magis do-
N α-
μεν · ὥστε 22 ) ὑμᾶς μᾶλλον χαρίσ netis , et confolemini : ne forte 受
αι, καὶ παρακαλέσαι , μήπως C τῇ πε-abundantiori triftitia abforbea-
ρισσοτέρα λύπη καταποθῇ ὁ τοῦτος . tur qui eiusmodi eft. Huius-
τοιαύτην εἶχον εὐσπλαγχνίαν οἱ τῆς modi habebant commiferatio-
ἐκκλησίας διδάσκαλοι. ἰατροὶ γὰρ ἦσαν nem ecclefiæ magiftri. Erant
enim inedici fpirituales , fana-
πνευματικοὶ , τῶν μὲν ἐδωμένων τὴν rum quidem valetudinem con-
ὑγείαν φυλάτ]οντες , τῶν δὲ κακῶς δια- feruantes , male autem affetto-
κειμένων τὰς νόσες ἐλαύνοντες . τ8το rum morbos profligantes . Hoc
πραγματευόμενος , καὶ ταῦτα τοῖς πρὸς procurans hæc quoque litte-
τέτοις ἐντέθηκε γράμμασι˙ μὴ πάλιν ris ad eos fcriptis indidite ), Ne
cum rurfus venero, humiliet me
ἐλθόντα με ταπεινώσῃ ὁ Θεός με πρὸς
Deus meus apud vos , et lugeam
ὑμᾶς , καὶ πενθήσω πολλὲς τῶν προς
multos eorum quiprius pecca-
επ verunt , et poenitentiam non ege
ημαρτηκότων , καὶ μὴ μετανοησάντων ἐπὶ
γεία , αργία , και πορνεία , και ἀσελ · runt de immunditia , et fornicat
γεία , ᾗ ἔπραξαν . ὅτως Γαλάτας πα- tione , et intemperantia , quam
ρατραπέντας τῆς πίτεως , καὶ μετὰ τὴν commiferunt . Sic etiam Gala-
κλῆσιν τῆς χάριτος καὶ τὴν τῶν θείων tas, qui a fide defciuerant , et poft
μυτηρίων ἀπόλαυσιν , τὴν περιτομὴν δε . vocationem gratia , et diuino
rum myfteriorum perceptionem,
ξαμένες ,καὶ τῶν νομικῶν παρατηρή- circu
mncifionem fufceperant,et
σεῶν ἀσπασαμένες τὴν φυλακὴν , ἐπα- legalium obferuationemn ample-
νάγει πρὸς τὴν σωτηρίαν , καὶ τὰ τῆς xi fuerant , reducit ad falutem ,
μετανοίας 23 ) αὐτοῖς ἐπιτίθησι φάρμα- et penitentiæ illis apponit reme
dia,
21) ᾧκεχ . Def . in Edit. rom . 22 ) ὑμ . Deeft τεναντίον , quod l. c.præcedit.

Rec . leftio μᾶλλον ὑμᾶς exftat T. III. p.297. fed ὑμ μᾶλλον leg . etiam apud
Noftrum in Epift . 77. 23) αὐτ. Edit. rom . αὐτῶν.
4) 2 Cor. 2, 10. b) Ibid. c) Ib. verf. 11. d) Ib. verf. 7. e) Ib. c. 12, 21,
478 B. THEODORETI
dia , et piæ matris vocem emnit- κα , καὶ ἀφίησι μητρὸς φιλοςόργες φω

tira ) , Filioli mei , quas ego ite- νήν : τεκνία με , ὃς πάλιν ὠδίνω ἄχρις
rum parturio , donec formetur ὦ μορφωθῇ Χρισὸς ἐν ὑμῖν . ταύτην δὲ
nobis doëtrinam Dominus quo . ἡμῖν τὴν διδασκαλίαν καὶ ὁ Δεσπότης
que Chriftus per parabolas fuas Χριςὸς διὰ τῶν οἰκείων παραβολῶν
tradidit b ). Nam et ouis quæ pe . προσενήνοχε . καὶ γὰρ τὸ ἀπολωλὸς
rierat, et drachma amiffa , curam πρόβατον , καὶ ἡ ἐκπεσᾶσα δραχμὴ ,
1
nos eorum agere docent quipec. τῶν ἡμαρτηκότων ἐπιμέλεσθαι διδάσκε
carunt. Prodigus vero filius σιν. ὁ δὲ ἄσωτος υἱὸς ἄντικρυς τὴν με 1
transgreffionem poft baptifmum τὰ τὸ βάπτισμα γεγενημένην παράδα-
factam aperte fignificat c ). Ac- σιν δηλοῖ . τῆς γὰρ πατρῴας ἐσίας τὴν
cepta enim paternarum faculta- προσήκεσαν μοῖραν λαβῶν, καὶ ταύτην
tum parte , quæ ipfi compete ασώτωςκατεδηδοκως , ἐπανῆλθεν ἀλλ᾽
bat , eaque intemperanter con-
fumta , reuerfuseft. Et tamnen ὅμως τῆς πρώτης ἠξιώθη τολῆς , καὶ
optima ftola ornatus eft, et per διὰ τῷ δακτυλίε τὴν εἰκόνα τὴν θείαν
2
annulum diuinam imaginem ἀπέλαβε , καὶ τε σιτευτε ἀπήλαυσε
recepit , * et faginatum vitu μόχε, καὶ ἑορτὴν μεγίτην ἐχεδίασε τῷ
lum comedit, et feftum na- πατρί. καὶ πᾶσα δὲ τῷ Κυρίε διδασκα-
ximum patri attulit. Sed et
omnis Domini doëtrina et adtioλία και πρᾶξις , τὴν τῶν་ ἁμαρτωλῶν
peccatorum curationem docent, ἰατρείαν διδάσκεσι , καὶ οἱ κληθέντες
etvocati publicani , et meretrix τελῶνα , καὶ ἡ προσελθᾶσα πόρνη , καὶ
accedens ,et latro credens , et be . ὁ πιςεύσας λητὴς , καὶ τῆς φιλανθρω-
nignitatis fermones al),Non ve- πίας οἱ λόγοι , Οὐκ ἦλθον καλέσαι δια
ni vocare iuftos , fed peccatores καίες , ἀλλὰ ἁμαρτωλὲς εἰς μελάνειαν.
ad panitentiam . Non enim
opus habentfani medico , fed & γὰρ χρείαν ἔχεσιν οἱ ἰχύοντες ἰατρῶ ,
qui male habent. Quodfi hæc ἀλλ᾽ οἱ κακῶς ἔχοντες . εἰ δὲ ταῦτα πρὸ
ante baptifmum falta dicunt , τῷ βαπτίσματος λέγεσι γεγενῆσθαι ,
primum ecclefiæ fundamentum τὸν πρῶτον τῆς ἐκκλησίας θεμέλιον και
concuffum fuifle fciant , et di. ταμάθωσι κλονέμενον , καὶ ὑπὸ τῆς
vinagratia confirmatum . Qui θείας χάριτοςβεζαιέμενον . τρὶς γὰρ ὁ
enim ter negauerat magnus Pe- 2
trus , primus manfit ,fuis la . μέγας αρνησάμενος Πέτρος, ἔμεινε πρῶ
crimis curatus . Hanc etiam τος τοῖς δάκρυσι τοῖς οἰκείοις θεραπευ-
vt fratribus medicinam adhi θείς . ταύτην αὐτῷ καὶ τοῖς ἀδελφοῖς
beret præcepit illi Dominus . προσφέρειν τὴν θεραπείαν ὁ Δεσπότης
Et tu , enim inquit e), conuerfus ἐκέλευσε . καὶ σὺ , γάς φησιν , 24) ἐπι-
confirma fratres tuos. Et cum ςρέψας τήριξον τὲς ἀδελφές σε . καὶ
difcipulis orandi formam da- προσευχῆς δὲ τύπον τοῖς μαθηταῖς δε
δωκώς ,
24 ) ἐπ. σήρ. Edit. prior habebat ἐπιτρέψας, σήρισιν. Deeft ποτὲ, quod l. c. po-
nitur ante επισρέψας .
a) Gal. 4, 19. b) Luc. 15, 4. 8. c) Ib . verf . m . fqq . d) Matth. 9, 12. 13.

e) Luc. 22, 32.
HÆRETIC. FABVL. COMPEND. LIB . V. 479
δωκώς, προσέταξε λέγαν ἄφεςἡμῖντα ret, iuffit vt dicerent a) , Remit-

ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίε. te nobis debitanoftra ,ficut et
nos remittimus debitoribus no-
μεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν . ταύτην δὲ ftris. Hanc porro orationem
τὴν προσευχὴν & τὲς ἀμυήτες , ἀλλὰ nos non initiatos non docemus,
τὲς μυξαγωγεμένες διδάσκομεν . ἐδεὶς fedinitiatos , Nullus enim eo
γὰρ τῶν ἀμυήτων
( λέγειν τολμᾷ , Πά . rum qui initiati non funt dicere
τερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς ἐρανοῖς, μήπω δεξά . audet , Pater nofter qui es in
μενος τῆς υἱοθεσίας τὸ 25) χάρισμα . ὁ falis ,cum adoptionis filiorum
donum nondum fufceperit. Qui
δὲ τῆς τῷ βαπτίσματος τευχηκὼς δω- autein baptifinatis donum eft af
ρεᾶς, πατέρα καλῶ τὸν Θεὸν , ὡς εἰς fecutus , Deum patrem vocat ,
τὸς υἱὸς τελέσας τῆς χάριτος. ἔτοι tanquam in gratia filios allectus .
1 τοίνυν προσετάχθησαν λέγων , ῎Αφες Hiergo iuffi funt dicere, Remit-
te nobis debita noftra . Hinc me-
ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν , ἰάσιμα τοι dicabilia funt etiam quæ poft
γαρῶν καὶ τὰ μετὰ τὸ βάπτισμα γε . baptifmum fiunt vulnera : me-
νόμενα τραύματα . ἰάσιμα δὲ , ἐχ ὡς dicabilia autem , non vt olim
πάλαι διὰ πίτεως μόνης τῆς ἀφέσεως
per folam fidem data remiffio-
δεδομένης · ἀλλὰ διὰ δακρύων πολλῶν ,
ne , fed per inultas lacrimas ,
διά τε
ὀδυρμῶν , καὶκλαυθμᾶν , και νη-
et fetus , et luctus , et ieiunia;
ζέας , καὶ προσευχῆς , καὶ πόνε τῇ πο-et orationen , et laborem com-
σότητι τῆς γεγεννίας ἁμαρτίας συμμε . miffi peccati magnitudini re-
τρεμένε . ἔτε γὰρ 26) ἀπαγορεύειν ἐδι- fpondentem . Quienim fic af-
δάχθημεν τες 27 ) μὲν ἔτω διακειμένες, fecti funt , de iis nec defpera-
προχείρως μεταδιδόναι τῶν re doëti fumus , nec illis faci-
28 ) ἔτε
θείων . μὴ 29 )βάλλετε, γάρ φησι, ἅγιον le facra impertiri. Nolite, in-
τοῖς κυσὶ, μηδὲ 30) ξίψητε τες μαργα- quit b) , dare fantum canibus,
ρίτας ἔμπροσθεν τῶν χοίρων. τέτες ἡ ἐκ- nec proiiciatis margaritas ante
κλησία καὶ περὶ μετανοίας ἔχει τὲς porcos . Has ecclefia de pani-
νόμος . tentia leges habet .
ΠΕΡΙ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ . κθ. DE ABSTINENTIA . XXIX .

1
bftinentiam autem a vino
ἴνε δὲ καὶ κρεωφαγίας ἀποχὴν, Α
efiuque carnium , et reli
quam continentiam , non fimi-
· αἱρετικοῖς παραπλησίως ἀσπάζεται . οἱ liter ac hæretici ampieftitur .
μὲν γὰρ ὡς βδελυκτῶν τέτων νομοθε- Hi enim ab his tanquam ab-
abftinere præci-
τᾶσιν ἀπέχεθαι. ἡ δὲ ἐκκλησία , ἐδὲν omninandis
piunt ecclefia vero de his
περὶ τέτων νενομοθέτηκεν . ἐδὲ γὰρ
nihil præcipit. Neque enim
ἀπαγορεύει τὴν τέτων μετάληψιν. τέ. horum vfum interdicit . Ideo
25) χάρ . Edit. rom . χρίσμα . 26 ) ἀπαγ . Ita ad calcem Edit.rom . emendatur
lectio δέχεθαι. 27 ) μέν . Abeft ab emendata lectione , Editioni romn. fub-
iunéta , cuius Textus habet μή. 28) ἔτεκαθείων. Edit. romn . habebat ἔτε
δεῖ αὐτοῖς διὰ χειρὸς μεταδίδ . τ . θείων . 9 ) βάλλ . Loco cit . eft δῶτε . 30 ) δια
Ibid. elt βάλητε .
a) Matth . 6, 12. b ) Matth . 7, 6.
ETI
480 B. THEODOR
alii quidem permittis voluptati- τε χάριν ἀδεῶς , οἱ μὲν τῶν νενομισμέ-

bus fecuri fruuntur , alii * vero
abftinent. Etnemno qui recte fa- νων ἡδέωνἀπολαύεσιν, οἱ δὲ ἀπέχονται
piat condemnat eum qui come . κατακρίνει δὲ ἐδεὶς τῶν εὖ φρονόντων
dit. Nam etabftinentia et parti. τὸν ἐσθίοντα . καὶ ἡ ἀποχὴ γὰρ , καὶ ἡ
cipatio funt in mentis poteftate . μετάληψις , ὑπὸ τὴν ἐξεσίαν τελῶσι
Monaftica porro vita neceffitate τῆς γνώμης , καὶ ὁ μονήρης δὲ βίος ἐκ
nonfufcipitur, fed libera volunta . ἀναγκαζικός , ἀλλ᾿ αὐθαίρετος . και το
te. Hoc autem ex apoftolicis le .
gibus didicimus. Is qui mandu . το δὲ παρὰ τῶν ἀποτολικῶν ἐδιδάχθη .
cat, inquita ), non manducantem μεν νόμων. ὅ ἐθίων, γάρ φησι , τὸν μὴ
ne fpernat, et qui non manducat, ἐσθίοντα μὴ ἐξεθενείτω , καὶ ὁ μὴ ἐσθίων
manducantem non iudicet. Εt τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω . καὶ πάλιν
rurfus b) , Omnia quidem funt 3r) πάντα καθαρά , ἀλλὰ κακὸν τῷ ἀν-
munda : fed malum eft homini,
θρώπῳ τῷ διαὶ προσκόμματος ἐδοντι .
qui peroffendiculum inanducat,
Iraque impios ipfos reprehendens και τῦτο δὲ αὐτῶν τῶν ἀνοσίων κατη-
in epiftola ad Timotheum fic fcri. γορῶν ἐν τῇ πρὸς Τιμόθεον ἐπιςολῆ
pfitc) : Spiritus auten manifefte ταῦτα γέγραφε˙ τὸ δὲ Πνεῦμα ξητῶς,
dicit,fore vt in nouiffinis tempo . λέγει , ὅτι ἐν 32 ) ἐχάτοις καιροῖς 33 ) d
ribus difcedant quidamafide, at. ποπλανηθῶσί τινες τῆς πίςεως , προσέ
tendentes ad fpiritus erroris , et
χοντες πνεύμασι 34 ) πλάνης , καὶ διδά-
doëtrinas dæmoniorum , in hypo .
crifi loquentium mendacium , et σκαλίας 35 ) δαιμόνων , ἐν ὑποκρίσει ψευ
cauteriatam habentium confcien- δολόγων , 36) κεκαυτηριασμένων τὴν ἰδίαν
tiam fuam , prohibentium nube- συνείδησιν , κωλυόντων γαμεῖν , ἀπέχε
re , abftinere a cibis quos Deus και βρωμάτων , ἃ ὁ Θεὸς ἔκτισεν εἰς
creauit ad percipiendum cum
μετάληψιν μετ᾿ εὐχαριτίας τοῖς πιςοῖς
gratiarum actionefidelibus, etiis
σι τὴν ἀλήθειαν . ὅτι πᾶν
qui cognoueruntveritatem .Quia καὶ ἐπεγνωκό
omnis creatura Dei bona eft , et κτίσμα Θεῷ καλὸν , καὶ ἐδὲν ἀπόβλη
nihil reiiciendum quod cumgra τον μετ᾿ εὐχαριτίας λαμβανόμενον ·
riarum actionepercipitur : faneti . ἁγιάζεται γὰρ διὰ λόγε Θεῖ καὶ ἐν] εύ
ficatur enim per verbum Dei et
orationem . Et Corinthiis quoque ξεως . καὶ Κορινθίοις δὲ προσέταξε πᾶν
precipita ) omne quod in macel- τὸ ἐν μακέλλῳ πωλέμενον ἐσθίειν , μηδὲν
lo venit manducare, nihil interro-
gantes propter confcientiam . Εt ἀνακρίνοντας διὰ τὴνσυνείδησιν . καὶ τὸν
eum quiab aliquo infideli vocatur ὑπό τινος τῶν ἀπίζων καλέμενον εἰς ἑξία ·
ad conuiuium , ea quæ apponun . σιν τῶν παρατιθεμένων αδεῶς μετά

tur fecure manducare iuffit , ni.
fi forte indicarit quispiamaliqua λαμβάνειν ἐκέλευσεν , εἰ μή τις ἄραμη .
ex obfoniis efle idolis immolata . νύσῃ εἰδωλόθυτα εἶναι τῶν ὄψαν τινά
31) πάντα . Deeft μὲν , quod l . c. fequitur . 32) ἐχ . Supra , p . 326. et T. III .
p. 659. erat ὑςέροις . 33) ἀποπλ . Vtroque loco eft ἀποςήσονται. 34) πλ . Ita
quoque T. III . 1. c . leg . Sed aliam leftionem vid. fupra , p. 326. 35) δαιμόν
Vtroque loco eft δαιμονίων . 36) κεκ. Edit. prior habebat κεκαυτηριασμένων ,
fed alibi femper leg. κεκαυτηριασμένων .
a) Rom. 14 , 3. b ) Ib . verf. 20. c ) 1 Τim. 4, 15. d ) 1 Cor.10.95.
HÆRETIC. FABVL . COMPEND . LIB . V.
48 r
τισῦτον ἀπέχετο ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ Tantum abfuit diuinus ille vir,
κωλύσαι τῶν κρεῶν τὴν μετάληψιν . vtcarnium vfun prohiberet. Iam
καὶ αὐτὸς. δὲ ὁ Κύριος ἔφη περὶ ἑαυτῷ · vero etDominus ipfe de feipfa
dixit a) , Venit filius hominis
ἦλθεν ὁ υἱὸς τῷ ἀνθρώπε ἐθίων καὶ
comedens etbibens ,et dicunt ,
πίνων, καὶ λέγεσιν , Ἰδὲ ἄνθρωπος φάς
Ecce homo vorax , et potator via
γος, καὶ οἰνοπότης , τελωνῶν φίλος , και ni, publicanorum et peccatorum
ἁμαρτωλῶν . καὶ τὸ πάχα δὲ ἐπιτελέ . amicus. Et cum patcha celebra-
σας , τὸν ἀμνὸν ἔφαγε , δηλονότι μετὰ ret , agnum comedit , cum ditci-
pulis videlicet : et ad nuptias
τῶν μαθητῶν · καὶ εἰς τὸν γάμον κλη-
vocatus , non folum bibere non
θεὶς , ὦ μόνον ἐκ ἀπηγόρευσε τὸ πίνειν , vetuit , fed vinum etiam conui-
ἀλλὰ καὶ οἶνον τοῖς ἑξιωμένοις παραδό- vantibus admirabiliter produxit .
ἕως ἐδημιέργησε . τοιγαρῶν καὶ τῶν
Encratitarum ergo (fiue Abati-
Ἐγκρατιτῶν τὴν πλάνην τὰ θεῖα δόγ .nentiumn ) etiam errorem , diuina
ματα λαμπρῶς ἀπελέγχεσιν · ἡ δὲ τῷ dogmataclare conuincunt. Dei
M autem ecclefia , et fabulis hære-
Θεᾶ ἐκκλησία , τοῖς μὲν τῶν αἱρετικῶν
ticorum aduerfatur , et diuina
ἀντιτάτζεται μύθοις , τοῖς δὲ θέοις δόγ-
dogmata fequitur. Rogo igitur
μασιν ἐπακολεθε . Παρακαλῶ τοίνυν eos qui in hanc fcriptionen in-
τὲς ἐντευξομένες τῇδε τῇ συγγραφῇ , ciderint, vt cum vnoquoque pra-
vorum illorum dogmatum diui-
ἑνάςῳ τῶν πονηρῶν ἐκείνων δογμάτων na conferant , et ex collatione
· παραθεῖναι τὰ θεῖα , καὶ τῇ παρεξε , cognofcant , quantum fit difcri
τάσει καλαμαθῶν , ὅσον τῇ ψεύδες και mnen inter veritatein et inenda-
τῆς ἀληθείας τὸ μέσον. τίς γὰρκοινωνία cium. Quæ eft enim ( ) focietas *
φωτὶ πρὸς σκότες ; τίς δὲ συμφώνησις luci cum tenebris ? quæ autem
Χρισῷ πρὸς 37) Βελίαν ; τῷ ὄντι γὰρ conuentio
vera enimChrifti ad Belial?
illa diabolicæ Re-
mali-
ἐκεῖνα μὲν τῆς διαβολικῆς κακοτεχνίας gnitatis funtinuenta , hæc vero
· εὑρέματα · ταῦτα δὲ τῇ θείε Πνεύμα . diuiniSpiritus decreta : quæ af
τος δόγματα . οἷς ἔπεθαι προσήκει διη- fidue feétari oportet , et imma-
νεκῶς , καὶ τὸν τέτων ἀκλινῆ φυλάττειν bilem horum regulam feruare ,
κανόνα , καὶ τέτῳ τὴν οἰκείαν διευθύ . ad eanque animam fuam diri
νειν ψυχήν, ἐν Χρισῷ Ἰησε τῷ 2Κυρίῳ gere, in Chrifto Iefu Domino
noftro , cum quo Patri cum fan-
ἡμῶν , μεθ᾿ ἑ τῷ Πατρὶ σὺν τῷ πανο .
Eto Spiritu gloria conuenit , ho-
Ἁγίῳ Πνεύματι δόξα πρέπει , τιμὴ , καὶ nor et magnificentia nunc et
,
μεγαλοπρέπεια , νῦν καὶ ἀεὶ , καὶ εἰς femper , et in fecula feculorum .
τὲς αἰῶνας τῶν αἰώνων . ἀμήν . Amen .
ΤΟΥ
37 ) Βελ . Alibi apud Noftrum legi folet Βελίας . Vid . T. III. p . 321 .
a ) Matth . 11, 19 . b ) 2 Gor. 6, 14. 150
B. Theod. Tom. IV, Hh

482 B. THEODORETI
ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ

ΠΕΡΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ
ΛΟΓΟΙ ΔΕ Κ Α.
BEATI THEODORETI
1 EPISCOPI CYRI
DE PROVIDENTIA
ORATIONES DECEM.
Demonftratio Prouidentia excalo, 1 ) ᾿Απόδειξις ἀπὸ ἐρανῖ , καὶ ἡλίε , 24

καὶ
fole , luna , et reliquis ftellis. σελήνης , καὶ τῶν λοιπῶν ἀςέρων ,
Ο R ΑΤΙΟ 1. ΛΟΓΟΣ Α΄.

atura hanc mortalibus le-
gem pofuit , vt filii pa- όμος ἐπὶ τοῖς ἀνθρώποις ὑπὸ
rentibus illatam iniu- τῆς φύσεως κείμενος , 2 ) καὶ
Ν riam vindicent, etferui Ν παῖδας πατέρων αδικεμένων
dominorum caufam afferant , et ὑπερμαχῶν , καὶ δεσποτῶν
cum ciuitates ab hoftibus oppu · οἰκέτας , καὶ πόλεων πολεμεμένων
gnantur , ciues patriæ periculis πολίτας προκινδυνεύειν , καὶ ἅπαξα-
fefe opponant : vt denique qui πλῶς τὰς εὖ πεπονθότας εἰς δύναμιν
cunque beneficia ab aliis accepe-
runt , dignas benefactoribus fuis τες εὐεργέτας ἀμείζεθαι. ἴδοι δ᾽ ἄν
gratias pro virili fua retribuant. τις καὶ βασιλέως ὀρθῶς καὶ δικαίως
Sed et reges videre licet, qui vbi τὲς ἀρχεμένες ἰθύνοντος , καὶ ἡμερό
commiffum
iufteq fibiant,
ue gubern populum recte.
et potefta τητι κεραννῦντος τὴν ἐξεσίαν , ἄσπι
iuftequ e gubern ant , etpot efta . διφόρες καὶ δορυφόρες ἐν πολέμοις
tem clementia temperant, in bel-
Hisper feutigeros etfatellitesacri προθύμωςὑπερασπίζοντας . Καὶ μή
ter defenduntur . Nec eft quod μοί τις εὐθὺς ἀντιλεγέτω , καὶ ψεῦ
hicmihimox quispiam obftrepat, δος τε λόγε κατηγορείτω , τὰς παι
et parricidas , nebulones , prodi τραλοίας , καὶ 3) μαςιγίας , και προ
tores, atque tyrannos obiiciens , δότας , καὶ τυράννες εἰς μέσον παρά
fermonem mendacii arguat. De
iuftis enim et legum cultori. γων. περὶ γὰρ τῶν τῷ νόμε φυλά-
κων
1 ) ᾿Απόδ . Editio parifina mere græca , quæ a. 1569. in 8. prodiit , habet Απο-
δείξεις . Verfio latina , quam Sirinondus adiecit, eadem eft cum Gualtheri
interpretatione in Edit . inere latina parif. quæ Lutetiæ a. 1571. in . lucem
vidit. 2) καί . Def . in Edit . parif. græca . 3 ) μασιγ . Loco cit. eft ματιχίας.
DE PROVIDENTIA ORATIO I 483
κων ὁ λόγος , ἐκάνες δὲ ἀχαρίτες καὶ busnobis fermoeft: alterosvero *

illos et ingr
παραβάτας προσαγορεύειν ειώθαμεν . nominare atos et transgre
confueuimus , quiffor
pe-es
τίνεσι δὲ καὶ δίκας τῶν τολμημάτων
nas quoque fuis facinoribus di- !
αξίας . Εἰ δὲ καὶ παῖδας πατέρων , gnas perfoluunt . Quodfi vero
καὶ δεσποτῶν οἰκέτας , καὶ πόλεων pro parentibusliberos ,pro domi-
πολίτας , καὶ βασιλέων "δορυφόρες nis feruos, pro ciuitatibus ciues,
προκινδυνεύειν ἡ φύσις διαγορεύει , pro regibus fatellites regiique
πολλῷ μᾶλλον ὁσιώτερόν τε καὶ δικαιό . corporis cuftodes natura pugna-
re iubet : multo vtique fanctius
τερον τῷ Θεῷ , τὲς ὑπὸ τῷ Θεῷ καὶ
et iutius eft, vt quia Deo et con-
γεγενημένες καὶ σεσωσμένες μὴ λό-
diti et faluati funt, pro Deo non
γῳ μόνον ὑπερμαχῶν , ἀλλὰ καὶ θά . verbis mnodo pugnent , fed et mor-
νατον αἱρεῖσθαι τὸν ἔχατον . καὶ γὰς tem extremam eligant. Hic enim
πατέρων ἡμῖν πλησιώτερος · δι᾽ αὐτῷ et parentibus propinquior eftno-
bis ; ( huius enim beneficium eft ,
γὰρ κακεῖνοι πατέρες καλῶνται . και
quod illi parentes vocantur , ) et
δεσποτῶν κυριώτερος · ἐνταῦθα γὰς
dominis præftantior , (hic enim
κατὰ φύσιν , ἀλλ᾽ ἐ κατὰ συμφορὰν, ipla natura , non cafus aut cala-
οἰκετῶν ἡ δεσποτεία , και τείχες mitas, illum conftituit feruorum
παντὸς ἀσφαλέτερος · τὸ μὲν γας , dominum ,) et omni muroturior ,
Chic enim etfi adamantinus fue
κἂν ἀδαμάντινον
2 ᾖ , χειροποίητον ὅμως
vir, honinutam men manibus fa-
ἐςὶ, καν τῶν μηχανημάτων τὴν ἰχὺν
ëtus eft, licetque machinarum
διαφύγη , τῷ χρόνε τὰς χεῖρας ὦ
vim et robur effugiat , temporis
διαφεύξεται . ὁ δὲ αΐδιός τε ἐξὶ καὶ tainenmanu non vnquam eff
s u-
αἰώνιος, καὶ πρὸς πᾶσαν ἀρχῶν φυλα . gere poteft : illeaurein æternus
· κὴν καὶ ἀσφάλειαν. καὶ βασιλέων fto et perpetuuseft, et ad omnem cu-
‫اد‬ diam ac tutelam fufficit, ) tum
- τοσέτῳ βασιλικώτερος , ὅσῳ τὸ ἀεὶ
ὂν regibus tantoregalior eft , quan-
τῷ γενητῷ καὶ φθαρτῷ παραβαλλόμε- το excellentius apparetquodeter-
TO
νον , τὸ ἀμέτρητον τῆς ὑπερβολῆς ὑπο- num eft, fi cum eo , quod et fa-
* ftum eft et corrumpi folet , confe-
δείκνυσιν . ὁ μὲν γὰρ ἀεί τε ἐπὶ ,
ratur . Deus quippe æternus eft,
καὶ αὐτῷ τῷ εἶναι συμπεφυκὸς ἔχει et cognatum ( æternæ fuæ effen-
imperium obtinet : rex autem
τὸ κράτος · ὁ δὲ παρ᾽ ἐκείνε καὶ τὸ tiæ
tam idipfum quodeft , quam im-
εἶναι λαβὼν ἔχει , καὶ τὸ κρατῶν.
perium a Deo acceptum habet ;
καὶ τῦτο πρὸς ὀλίγον καὶ ὀλίγων , et quidem ad breue temporis fpa-
ἐδὲ παρὰ πάντων τῶν τὴν αὐτὴν φύ . tium pauciff duntax ,non
omnibu s quiimis
eiusde m natat
uræ par-
1 σιν ειληχότων . Επειδὴ τοίνυν καὶ πα-
ticipes funt,imperat. Quando-
τέρων ἡμῖν οἰκειότερος , καὶ δεσποτῶν quidem ergo Deus et parentibus
κυριώτερος , καὶ πάντων εὐεργετῶν nobis propinquior eft, et dominis
προμηθέτερος , καὶ τάχες παντὸς
ἑtoribus magis prouidens , tum
ἀσφαλέτερος , καὶ βασιλέων απάντων omni muro tutior , cunétisque re-
gibus in immenfum excellentior,
· ἀμέτρως βασιλικώτερος , δίκαιον ἡμᾶς ,
decet omnino , vtnosquiethos
,
τὲς καὶ τὸ εἶναι παρ᾽ αὐτῷ λαζόν-
ipfum quod fumus, et quod falui
Hh fumus ,
B. THEODORETI
484
fumus, abipfo accepimus,impiis τας , καὶ τὸ εὖ εἶναι προσειληφότας ,

quæ illum conuiciari audent ταῖς βλασφημεῖν αὐτὸν τολμώσαις
linguis
piis rationibus opponamus
noftras impios , et γλώτταις τὰς οἰκείας ἀντιτάξαι, καὶ
illorum
fernonesretundamus : non qui- λόγοις εὐσεβέσι τῆς δυσσεβεῖς λόγες
dem vt tanquam indigo noftri κατακοντίσαι . ἐχ ἵνα δεομένῳ τὴν
opem feramus, (nullius enim rei παρ᾿ ἡμῶν ἐπικερίαν προσάξωμεν˙
indiget qui omnium creatoreft,et 4 ) ἀπροσδεὺς γὰρ ὁ τῶν ἁπάντων
lute:huius atque terrena linguæ ποιητής , και πηλίνης γλώτης εἰς ἐπι-
patrocinio non habet opus : ean-
demtamnen fuas laudes celebran . κυρίαν ὦ δεῖται , ὑμνᾶσαν δὲ ἀποδέχε
tem probat, et pro fe pugnantem ται , καὶ ὑπερμαχᾶσαν ἀμείζεται , καὶ
dignis præmiis remunerat , et τὸ ψεῦδος ἐλέγχεσαν ξεφανοῖ ἀλλ᾽
mendacium confutantem coro- ἵνα καὶ τὴν περὶ αὐτὸν εὔνοιαν δεί
nat , ) fed
ftemnur vt noftram m
beneuolentia , et hunc
erga te- ξωμεν , καὶ τῶν ὁμοδέλων τὸ θράσος ,
confer 1
* vorum * audaciam ,fi quidem id eἰ μὲν δυνατὸν , καταλύσωμεν · εἰ δὲ

fieri poteft , diffoluamus : vel fi μὴ , διελέγξωμεν γῆν , καὶ δῆλον τοῖς
minus , arguamus faltem , et iis ἀγνοῶσι ποιήσωμεν . Πολλὰ μὲν ἦν καὶ
quoque fpeëtandam exhibeamus , πάντοδαπὰ τῶν δυσσεβῶν αἱρεμένων
qui ipfam ignorauerunt hacte- τὰ ςίφη , καὶ διάφορα τῆς βλασφη
nus. Atqui valde multi et varii
eorum qui impietatioperam dare μίας τὰ βέλη˙ 5 ) πολυχιδὲς γὰρ καὶ
ftudent , funt cunei , et diuerfa ποικίλον τὸ ψεῦδος , ἁπλῆ δὲ τῆς
blafphemiarum iacula . Menda . ἀληθείας ἡ χάρις. Ἡ μὲν γὰρ

cium enim multiplex et varium, τὸ
fed veritatis gratia fimplex eft ποιητικὴ φάλαγξ , 6 ) εἰς πολλὰ
Siquidem poëtarum phalanx , θεῖον τῷ λόγῳ καταμερίσασα , καὶ
duin diuinum it , etverbisqua-
numen τὸ ψεῦδος τῷ τερπνῷ τῷ μυθώδες
fi in parte s diuid mendacia
fabularum voluptate condit , ex κεράσασα , καὶ οἷόν τινα κυκεῶνα καὶ
multis quodammodo et diuerfis τασκευάσασα , τῆς πολυθές πλάνης
fcens,eoerrorequi deorum mul. 7 ) τὴν μέθην τοῖς ἀνθρώποις προσή-

titudinem docet, hominum men- νεγκεν. Ἡ δὲ ἐν τρίβωνι λευκῷ, καὶ
tes inebriauit. Altera autem illa , πώγων μακρῷ , καὶ κόμῃ κεφαλῆς
quæ, pallio
tate albo,capillitio
et capitis prolixi-. τὴν φιλοσοφίαν ὁριζομένη , τῆςποιη-
et barbæ philofo
phiam inetitur , poëticætheologia τικῆς θεολογίας τὸ καταγέλαςον

iudicrun figmentum cernens, ὁρῶσα , ἑτέρας πλάνης ἐπενόησεν
alioserrorum femitasexcogitauit , ἀτραπές, εἰς αὐτὸ τὸ ποιητικὸν ἐκεῖ.
que
exitiumnhominesdeduxere . Qui. νο βάραθρον ἀπαγέσας. οἱ μὲν γὰρ ,
dam
dnt enim illorum faftuofo ora- τῇ κομψείᾳ τῷ λόγε , καὶ τῇ τῶν
tionis
rum ornatu , atque
fortiflimis copiis ,argumento-
turpeillud ἐνθυμημάτων δεινότητι, τὴν ποιητι
Potiarum de diis commentumve- κὴν περὶ τῶν θεῶν αἰχρολογίαν ἐκά-
λυψαν .
4) ἀπροσδ . Editio prior habebat ἀπροδεής . 3 ) πολ . Edit. parif πολυσχιδές,

6 } εis. Def. l . c . 7 ) Loco cit. leg . τοῖς ἀνθρ . τ. μέθηνα
DE PROVIDENTIA ORATIO 1. 485
κάλυψαν. οἱ δὲ , τοῖς πάθεσι τὴν θείαν lauerunt . Aliivero ipfis hominum

affectibus Dei nomina tribuere
προσηγορίαν ἀνέθεσαν , καὶ τὴν μὲν aufifunt . Ervoluptatem quidem
ἡδονὴν , Αφροδίτην ὠνόμασαν . ῎Αρεα Veneris , iram veroMartis , ebrie-
δὲ , τὸν θυμόν . τὴν δὲ μέθην , Διό- tatem Bacchi , furtum Mercurii ,
νυσον. Ἑρμῆν δὲ , τὴν κλοπήν . τὴν prudentiam Minerua nominibus
δὲ φρόνησιν , ᾿Αθηνᾶν. καὶ τοιαῦτα appellauerunt. Ac dum huius-
τινὰ μετὰ ἀλαζονικῆς ὀφρύος , καὶ modi quadam admodum fuper-
τῆς ἀτικῆς ςωμυλίας τερατευόμενοι , bo fupercilio , et attica facundia ,
( non fine fummaauditorun ad-
τὲς πολλὲς τῶν ἀνθρώπων εἰς ἑτέ miratione ) effundunt, complures
ξαν εἴδες ἀπάτην μετήγαγον. Καὶ hominum
in aliam traduxerunt
οἱ τὸ φιλοσοφῶν ὑπιχνέμενοι , καὶ erroris fpeciem : adeo vt qui phi-
τὴν ἀπὸ τὸ χήματος τιμὴν παρὰ lofophiam profeffi , et eo qui ab
πάντων δρεπόμενοι, καὶ τῶν παθῶν externo habitu prouenit honore
ab omnibus condecorati , homi-
κρατῶν 8) ἐπαγγελλόμενοι ,9 προσκυ- nes affectibusdominari iufferunt,
νᾶν τὰ πάθη τὲς ἀνθρώπες ἐποίη- iisdem vt affectus colerent audio-
σαν , καὶ τὸν αὐτοκράτορα νῦν τῶν res fuerint,mentemque
hominis
liberam , cui affectuum habenæ
παθῶν ἡνίοχον , θύειν ἐπιθυμία , και
commiffa funt , concupifcentiæ et
θυμῷ , καὶ κλοπῇ , καὶ μέθη , καὶ iræ , furto et ebrietati, aliisque af-
τοῖς ἄλλοις πάθεσιν ἀνοήτως πεπέ : fedtibus facrificare imprudenter
perfuaferint . Alii rurfus , cum
κασιν . ῎Αλλοι δὲ πάλιν , ἐδὲν ὑπὲρ nihilpreter eaquæ oculi cern
s un-
τὰ ὁρώμενα νοῆσαι δυνηθέντες , ἀλλὰ tur ,mente concipere poffent, fed
τοῖς αἰσθητοῖς τὸν νῦν ἐγκαθείρξαν. fenfi bilium duntaxat confidera-
tione mentem conftringerent, res
τες , τὰ τοῖς ὀφθαλμοῖς εἰς θεωρίαν iftasexternas et vifibiles Deos di-
προκείμενα , θεὸς προσηγόρευσαν . καὶ xerunt . Etauguftum illud quod
τὸ σεπτὸν ὄνομα , φρίκην ἐμποιῶν horrore hominum aures concutit
nomen, alii quidem elementis, alii
τοῖς ἀκέεσιν , οἱ μὲν τοῖς ςοιχείοις , veroeorundem partibusaffignare *
οἱ δὲ μέρεσι τέτων ἐπέθεσαν. καὶ οἱ dignati funt. Et hiquidemmun-

dum per fe temere factum effe, alii
μὲν , ἀπὸ ταυτομάτε γεγενῆσθαι τὸν
pro vno plures ftulta quadam
κόσμον · οἱ δὲ , πολλὲς ἀνθ᾿ ἑνὸς ἐφαν- imaginatione fomniauerunt. Alii
τάθησαν. καὶ οἱ εἶναι item Deum omnino nullum effe,
μὲν , μηδὲ
παντελῶς τὸ θεῖον · οἱ δὲ , εἶναι μὲν , aliivero , effe quidem , fed nullam
eorum quæ in reru m natura funt,
ἐδενὸς δὲ τῶν ὄντων ἐπιμελεῖσθαι ' οἱ curam gerere : alii rurfus, illum
δὲ , ἐπιμελεῖσθαι μὲν ἔφασαν , σμικρο- quidem res mundi curare dixe-
* λόγως δὲ τῦτο ποιεῖν , καὶ τῇ σελήνη negligente facer
r e , et lunæ fini-
περιορίζειν τὴν πρόνοιαν , τὸ δὲ λοιπὸν bus prouidentiam terminare, reli-
τε κόσμε μέρος ὡς ἔτυχε φέρεθαι, τῇ quam vero mundi partem fati ne-
ceffitati feruire coactam fortuito
τῆς ειμαρμένης ἀνάγκη δελεύειν ἠναγ.
ferri tradiderunt. Sunt preterea
κασμένον. Εἰσὶ δέ τινες, οἳ καὶ Χρισιανῶν alii quidam , qui Chriftianorum
Hh 3 qui-
9) ἐπ . Loco cit. eff ἐπειγόμενοι .
TI
DORE
486 B. THEO
quidem nomine gloriantur, veri . μὲν προσηγορίαν ἔχεσιν , ἀντικρὺς δὲ

tatis autem dogmata palam op ; τοῖς τῆς ἀληθείας δόγμασι πολεμᾶσιν .
pugnant. Hi enim illud , quod
increatum dicimus, in tria fecant ,
οἱ μὲν χὰρ τὸ ἀγέννητον εἰς τρία τέμν8-
ethoc quidem Bonum , illud vero σι·καὶ τὸ μὲν καλᾶσιν ἀγαθόν · τὸ δὲ ,
Malum, tertium autem Iuftum κακόν˙ τὸ τὸ δὲδὲ ,, δίκαιον
δίκαιον .. οἱ δὲ δύο
2
appellant. Alii duoingenita prin ἀρχὰς ἀγεννήτες ζωγραφᾶσι τῷ λό-
cipia fibique inuicem ex diame-
tro pugnantia verbis depingunt γῳ , ἀλλήλαις ἐναντίας ἐκ διαμέτρε .
tro pugnantia verbis depingunt . ἄλλοι δὲ , τοῖς μὲν ἀσεβέσι τέτοις πο
Alii rurfus , dum fe impia hæc
dogmata oppugnare policentur, λεμεῖν ἐπαγγέλλονται δόγμασιν , ἑτέ-
aliamimpietatis viam excogitant. ραν δὲ δυσσεβείας ἐπινοῦσιν ὁδέν. τὸν
Nam licet vnigenitum illudDei γὰρ μονογενῇ τῷ Θεῷ Λόγον ὁμολο-
Verbum , Filium fcilicet , confi· γέντες Υἱὸν , ὡς ποίημα τῇ κτίσει
teantur , ipfum tamen quafi fa-
dtum rebus creatis adnumerant, συναριθμῶσι , καὶ τὸν κτίςην ζῶσι
et Creatorem rei creatæ parem μετὰ τῆς κτίσεως. καὶ τὸ Πνεῦμα
conftituunt. Sed et Spiritum τὸ ἅγιον τῷ δυσσεβει λόγῳ τῆς
fanctum impia fua difputatione
a diuina natura excludere nitunt 9 ) θείας ἐξορίζεσι φύσεως. ἄλλοι δὲ
tur. per multos et ἄλλως τὴν εὐθείαν ὁδὸν ἀπολέσαντες ,
Aliiquoque
diuerfos errores amiffa refta via, καὶ τοῖς τῶν προωδευκέτων ἴχνεσιν
dum præeuntium veftigiis infifte- ἀκολουθῆσαι μὴ βεληθέντες , πόξω
re nolunt, quam longiffine a ve-
ritatedefexerunt. Equibusalii πε τῆς ἀληθείας ἐγένοντο . καὶ οἱ
quidem incarnationem quæ pro μὲν , τὴν ὑπὲρ ἡμῶν γεγενημένην εἰς
nobisfacta eft,penitus abnegaue κονομίαν παντελῶς ἀπηρνήσαντο˙ οἱ
bum hominem factum effe faten . δὲ , ὁμολογῶσι μὲν ΙΟ) ἐνανθρωπῆσαι

tur , fed folum corpus ab hocaf. τὸν Θεὸν Λόγον , σῶμα δὲ μόνον ἀνει-
fumtum effe contendunt. Rurfus
alii carnem ,quæ affumta eft,ani. ληφέναι. οἱ δὲ , ἔμψυχον μὲν καλέσι
matamquidem vocant, atveroia- τὴν ληφθεῖσαν σάρκα , 8 τὴν λογι
tionalem et intelleêtiuam in ea κὴν δὲ καὶ νοερὰν ἐν ταύτῃ γεγε-
animam fuiffe negant : fuam for-
taffe propriam intaniam huius νῆσθαι ψυχήν · ἴσως τὴν οἰκείαν ἄνοιαν
opinionis fuæ argumentum ha . τέτε τεκμήριον ἔχοντες . ἡμεῖς δὲ ἀν
bentes. Nos yero hominis ani- θρώπε ψυχὴν ἐδεμίαν ἴσμεν ἑτέραν ,
mam nullam præter eam, quæ et ‫اد‬
rationalis et immortalised nou . ἢ τὴν λογικὴν καὶ ἀθάνατον . ἀλλὰ
mus. Caterum alios quidem τὲς μὲν ἄλλες ἅπανταςἐπὶ τῷ παρόν.
omnes nunc omittamus : nec τος καλαλίπωμεν · 8 γὰρ δύναται κατὰ
enimfieri poteft,vt fermo nofter , πάντων ὁ λόγος κατὰ ταὐτὸν ἀφιέναι
ceu in acie confiftens , contra
omnes hofce fimul argumento- τῶν ἐλέγχων τὰ βέλη ὡς ἐν παρατά
rumiacula , emittat. Quapropter τοιγαρῶν τὰ μὲν ἄλλα πάντα εί-
ξε.
omnes aliæ impiorum turmæ fa . φη τῶν δυσσεβῶν ἡσυχίαν ἀγέτω , τῶν
cellant , * nos vero eorumquiDei δὲ τῇ τῷ Θεῷ προνοίᾳ πολεμέντων
prouidentiam negare audent ,
εἰς
9 ) ϑείας . Loco cit. leg . ἀληθινῆς. 1ο ) Ibid . leg. ἐνανθρωπίσαι .

DE PROVIDENTIA ORATIO I. 487
εἰς μέσον ἀγαγόντες τὴν φάλαγγα , acie in medium protradta,eandem

ξήξωμέν τε αὐτὴν τοῖς ἐλέγχοις , argumentorum vi perrumpere ,
καὶ διασπάσωμεν , καὶ τὴν πυκνότη . tis iuorum cohortibus diffolutis
τα διαλύσωμεν , καὶ δορυαλώτες ἀγά- ipfos captiuos ducere conemur,
γωμεν , καὶ ἑλκύσωμεν πᾶν νόημα omnemque intelle &tum in Chrifti
Re-
εἰς τὴνὑπακοὴν τῷ Χρισ8 . ὁ δὲ λοι· pertrahamus obedientiam .
πὸς τῶν δυσσεβέν]ων ὅμιλος , θεωρῶν liqua vero impiorum turba fpe-
τάξιν ἐχέτω, καὶ τὸν ἀγῶνα τι) θεα . ftatorum vices agat , et pugna
certamen fpeétet . Nam verifi-
σάξω. εἰκὸς γὰρ κακείνων ἕκαςον τῶν mile eft , nequaquam opus fore ,
ταγμάτων συμπλοκῆς ἰδίας μὴ δεηθῆ . vt cum fingulis priuatim congref
ναι , ἀλλ᾽ αὐτομολῆσαι πρὸς τὴν ἀλή . fidecerremnus: fed ipfefuafpon-
θεμαν , τὴν τέτων ἧταν θεασαμένες , te ad veritatis caftra confugient,
καὶ λογισαμένες τῆς ἀληθείας τὴν δύο vbi deuiftorum ftragem viderint,
et veritatis vim ac potentiam con-
ναμιν . ἀλλὰ γὰρ ἴσως μέλλων ὁ λόγος , fiderarint . Quin fequens quo-
και χολαιότερον ὁδεύων , ἀποκναίσει que oratio , etiamfi tardior ince-
d
καὶ τὰς νῦν ἀκροωμένες , καὶ τὸς ὕse- dat, eos tamen fortaffe qui nunc
ρον ἐντευξομένες . 12 ) περιθέμενοι τοι- audiunt, et qui poft in ipfiusle-
γαρῶν τὴν πανοπλίαν τῷ πνεύματος , ftionem inciderint, aliquo modo
τε
τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης , τὸν θυ ram fpiritus , thoracem iuftitia ,
ρεὸν τῆς πίςεως , τὴν περικεφαλαίαν fcutum fidei , galeam falutis , et
τῷ σωτηρίε , καὶ περιζωσάμενοι τὴν circumcinati lumbis balteo per
ὀσφὺν ἐν ἀληθείᾳ , καὶ 13 ) ὑποδυσάμε . veritatein , et calceatipedibus in
νοι τὲς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τῇ εὐαγγε‐ præparatione euangelii pacis : fu ,
λίε τῆς εἰρήνης , καὶ ἐπὶ πᾶσιν ἀναλά . per omnia autem arrepto gladio
ζόντες τὴν μάχαιραν τῷ πνεύματος , οὅ Spiritus,qui eft verbum Dei, pu-
gnam capeffamus : diuina autem
ἐςι ῥῆμα Θε8 , τῶν ἀγώνων ἐφαψώμε · tuba noftram infirmitatem ful-
コン ciens fuccinat. Nos vero in ipfo
θα ,καὶ ὑπηχείτω μὲν ἡ θεία σάλπιγξ ,
τὴν ἡμετέραν ἀσθένειαν ὑπερεδεσα . ftatim limine aduerfarios interro-
ἡμᾶς δὲ ἐξ αὐτῆς τῆς βαλβίδος τῶν gemus , quam ob caufam prouti-
dentiæ verbo contradicant, arque
ἀντιπάλων πυθώμεθα , τί δήποτε τῷ hoc, cum creatorem fuum effe fa-
τῆς προνοίας ἀντιλέγεσι λόγῳ , καὶ teantur. Ad hos enim nobis in
ταῦτα ποιητὴν αὐτῶν εἶναι φάσκονες . præfentia fermo fit. Vnde ad
πρὸς γὰρ τέτες ἡμῖν ὁ λόγος ἐπὶ τῇ hanc impietatemtanto proruiftis
παρόντος γινέθω . πόθεν ἐπὶ ταύτην impetu ? Quidex omnibus , quæ
oculisexpofita funt , inornatum
ὡρμήθητε τὴν ἀσέβειαν ; τί τῶν ὁρωμέ . vobis videtur ? Quid in toto re-
νων ὑμῖν ἄκοσμον διαφαίνεται ; τί τῶν rum creatarum numero inordi-
γενομένων ἄτακτον καθορᾶται ; ποῖον \ natum cernitis ?Etquænam ciea-

turæ totius pars iufta proportio-
τῆς κλίσεως μέρος ἐνδεὲς ἁρμονίας ; ποῖον ne caret ? Quænam vel formæ vel
‫ار‬
κάλλες , ἢ μεγέθες προσδεῖται ; ποῖον quantitatis defectu laborat ? Aut
Hh 4 quæ
orum ordo,
11 ) θεασ . Ibid . θεάπω. 12) περιθ . κ. τ . λ. Alius eft 1. c . verb
13 ) ύποδ . Ita quoque T. III.p . 440. leg. Sed recep ta leftio eft ὑποδη σάμενοι ,
a) Ephef . 6 , 11 -- 17ο
488 B. THEODORETI
quæ res nonrite et concinne mo · ἐκ εὐαρμόςως κινέμενον ταύτην 14 ) ἐν

ta hanc nobis impietatem pepe- ἡμῖν ἐγέννησε τὴν ἀσέβειαν ; ἐπισκέψα
Tit ? Infpicite ergo nunc , ( fiqui . Θε νῦν γῆν , εἰ καὶ μὴ πρότερον , τῶν
dem hactenus noluiftis, ) viſibi,
lium omnium naturam , fitum , ὁρωμένων τὴν φύσιν , τὴν θέσιν , τὴν
ordinem , ftatum , motum , pro τάξιν , τὴν ςάσιν , τὴν κίνησιν , τὸν ξυ
portionem , confonantiam , deco . θμὸν , τὴν ἁρμονίαν, τὴν ὥραν , τὸ κάλ-
rem ,pulchritudinem , quantita- λος , τὸ μέγεθος , τὴν χρείαν , τὴν τές-
tem , vfun, dele&tationem , varie-
tatem , immutationem ,et σψιν , τὴν ποικιλίαν , τὴν ἀλλοίωσιν , τὴν
qui fubindein idem fit regreffum , εἰς τὸ αὐτὸ πάλιν ἐπάνοδον , τὴν ἐν
imino et eam, quæ in corruptibi. φθαρτοῖς διαμονήν . βλέπετε αὐτὴν τῷ
fibuseft , durationem . Cernite Θεğ τὴν πρόνοιαν , δι᾿ ἑκάτε μορίῳ τῆς
( inquam ) ipfam Dei prouiden κτίσεως διακύπλεσαν , καὶ φαινομένην ,
tiam , quæ per fingulas mundi και φθεγγομένην , καὶ δι᾿ αὐτῶν τῶν
partes profpicit , apparet , et lo .,
quitur , tum etiam per ipfas res πραγμάτων μονονεχὶ βοῶσαν , καὶ τὰ
tantum non clamitans indomita αθύρωτα ὑμῶν ἐπιςομίζεσαν ςόματα ,
veftra obturat ora , eteffienes lin . καὶ τὰς ἀχαλινώτες ὑμῶν χαλινᾶσαν
guas veftras * freno coërcet. Vi γλώττας . βλέπετε αὐτὴν ἐν ἐρανῷ ,
dete eam incælo etin luminibus , καὶ τοῖς κατ᾽ ἐρανὸν φωςῆρσιν ,ἡλίῳ
quæ in cælo funt, fole nimirum,
Juna , et ftellis : in aire et nubi. Φημί, και σελήνῃ , καὶ ἄρασιν. ἐν αέ
bus , in terra et mari, in omnibus ζι, καὶ ἐν νέφεσιν, ἐν γῇ , καὶ ἐν θαλάσ‐
item quæ in terra funt, in plantis σῃ , καὶ τοῖς περὶ τὴν γῆν ἅπασιν · ἐν
vetherbis, in feminibus, in anima- φυτοῖς καὶ βοτάναις , καὶ σπέρμασιν
Jibustam rationalibus quambruἐν ζώοις λογικοῖς καὶ ἀλόγοις , πεζοῖς
ais , pedeftribus, volatilibus , aqua-
zilibus, reptilibus et amphibiis , και πτηνοῖς , καὶ νηκτοῖς , καὶ ἑρπετοῖς,
smanfuetis et feris, cicuribus etin . καὶ ἀμφιβίοις , ἡμέροις τε καὶ ἀγρίας ,
«domnitis. Ipfivobifcum perpen- χειροήθεσί τε καὶ ἀτιθασσεύτοις . σκο .
elite,quisnam ille fit, qui caleftes πήσατε παρ᾽ ὑμῖν αὐτοῖς , τίς ὁ συνέ-
orbes continet, vt in tot annorum
millibus calum nec confenuerit, χων τὰς ἐρανίες ἀψίδας . πῶς ἐν τι
nec aliquam e temporis diuturni. σαύταις ἐτῶν χιλιάσιν ἀγήρως ἔμεινεν
tate fubieritmutationem , idque ὁ ἐρανὸς , ἐδεμίαν μεταβολὴν ἐκ τῇ
cum naturâ patiendi neceffitati
obnoxiâ conftet, ficut beatus ille χρόνε δεξάμενος , καὶ ταῦτα παθητὴν
« Dauid docet a) : Ipfi, (cali) in- ἔχων τὴν φύσιν , ὡς ὁ μακάριος διδάσκει
quit, peribunt, tu vero permanes, Δαβίδ αὐτοί φησιν ἀπολῦνται , σὺ δὲ
et omnesficut veftimentum vete- διαμένεις , καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον πα
rafcent, et quafi pallium inuolues
ipfos , et mutabantur. " Tu autem λαιωθήσονται , καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον
vnus et idem es, et anni tui non ἑλίξειςαὐτὸς , καὶ ἀλλαγήσονται, σὺ δὲ
deficient. Veruntamen cum et ὁ αὐτὸς εἶ , καὶ τὰ ἔτη σε ἐκ ἐκλείψε-
paffibili et corruptibili fubftan-
tia" conftet , integrum tamen σιν . ἀλλ᾽ ὅμως καὶ παθητὴν ἔχων καὶ
et faluum permanfit hactenus , φθαρτὴν τὴν ἐσίαν, ἔμεινεν οἷόςπες ἦν ,
τῷ
14 ) ἐν ἡμ . Edit. parif , ὑμῖν , omiffo ἐν
4) PS, 101, 27. 28.
DE PROVIDENTIA ORATIO L 489
τῷ τῷ πεποιηκότος κατεχόμενος λόγῳ . non alia re , quam Creatoris fui

verbo conferuatum. Quod enim
γὰρ δημιεργήσας αὐτὸν λόγος , συν hoc condidit verbom , ipfum
· έχει και κατέχει , καὶ τὸ ςαθερὸν αὐ quoque conferuat, et firmitatemi
τῷ καὶ ἑδραῖον μέχρις ἂν ἐθέλῃ χαρία fimulfoliditatemque illi , quosd
ζεται . τότε χάριν , τοσέτε περὶ αὖ- voluerit, largitur . Hanc ergo
τὸν πυρὸς ὀχεμένε , ἡλίε φημὶ , καὶ σε . ob caufam , cum tantus circa hoc
· λήνης , καὶ τῶν ἄλλων φωτήρων , ἐν το . ignis voluetur , folis nimirum ,
σέτοις ἐνιαυτῶν κύκλοις & τήκεται, & tamen
lunæ , etreliquorum fiderum ,tot
annorum euolutionibus
ξηραίνεται , ἐκ ἐμπίπραται . ταύτας nee liquefactum funditur , nec
γὰρ τῇ πυρὸς ἡ φύσις τὰς ἐνεργείας arefcit, necincenfum ardet. Has-
ὑπὸ τῇ πεποιηκότος ἐδέξατο . χρυσὸν te enim vires ignis natura a Crea-
μὲν γὰρ , καὶ ἄργυρον, καὶ σίδηρον , καὶ tore acceptas habet. Aurum
1 et argentum , ferrum item ,
χαλκὸν, καὶ μέλιδεν , καὶ κασσίτερον , quippe
et æs, plumbum et ftannum , ce-
καὶ κηρὸν , καὶ πίσσαν , καὶ ὅσα τοιαῦ . ram et picem , et quæcunque alia
τα , τήκει καὶ διαλύει , καὶ εἰς τὴν ξοώ . funt huius generis , liquefacta dif-
δη μεταφέρει φύσιν. πηλὸν δὲ, καὶ τὰ foluit, et in fuxamnaturam trans-
2
· τελματώδη τῶν ὑδάτων , ξηραίνει , τὸ mutat. Lutum vero , et paluftria
aquisque cœnofa loca humore
ὑγρὸν δαπανῶσο . λίθες δὲ ἕψει , καὶ
contumto arere facit. Lapides
τὸ ςερέμνιον αὐτῶν ἀφαιρεῖται , καὶ autem excoquit , et omni duritie
τὴν ςεῤῥοτάτην φύσιν ἀποδείκνυσι κό- exuit, quinfolidiffimam horum
νιν. ξύλα δὲ, καὶ χόρτον , καὶ καλά . naturam in puluerem redigit. Li-
μην μάλα ξαδίως ἐμπίπρησιν. ἀλλ ἐδὲν gnum vero et fcenum et ftipulam
τέτων ὁἐρανὸς ὑπομένει. ἐ τήκει γὰρ ocyus etfacillime incendit . At
qui nihil horum cali natura pa-
αὐτῷ τὸ κρυςαλλῶδες τοσαύτη ὅσα το
πυρὸς ἡ ἐσία, ἐδὲ λυμαίνεται τῇ λαό · glaciale apparet , liquefactum fun-
τητι , ἐδε χαλαρὸν ποιεῖ τὸ σφαιροε-
ditur , cum tanta adfit illi ignis
δὲς αὐτῷ χῆμα˙ ἀλλ᾽ ἣν ἐξ ἀρχῆς ἔλα- copia , nec eadem illius lauitati
χε τάσιν , ταύτην εἰς τέλος διαφυλάτ- nocet,nec fpharicamquæ in eo
eft figuram inæqualem reddit :
τε , ὁ γὰρ ζήσας αὐτὸν ὡσεὶ καμάραν ,
fed quem primo fitum accepit,
και διατείνας αὐτὸν ὡς σκηνὴν κατὸ eundemnin finem vsque confer-
κεθαι , τὰς ἐναντίας φύσεις εἰς φι- vat . Quienim hoc ceu fornicem
λίαν συνήγαγε . καὶ ἔτε τῷ πυρὸς ἡ T conftituit , et idem quafi tento-
rium ad inhabitandum extendit,
φύσις ὑπὸ τῶ πλήθες σβέννυται τῶν * contrariasfibiinuicem naturas *
ὑδάτων , ἔτε τὸ κρυςαλλῶδες , ἢ ἀερῶ ~· amicitiæ legibusconftrinxit.Nec
δες , ἢ νεφελῶδες ἐράνιον σῶμα , τῇ τε1 ignis naturam aquarum copia ex
ftinguit , nec glaciale illud vel
πυρὸς ἐσίᾳ πλάτῃ ἔσῃ τήκεται και
atrium et nubilum celi corpus
φθάρεται ἀλλ᾽ ἐκ γειτόνων αλλήλοιν οἶ- nimioillo et ardenti ignis ardore
κῶντες , τὰς 15 ) πολεμίας κρύπτεσιν liquefcit aut perit. Sedlicet vi-
ἐνεργείας , καὶ τῷ τῷ πεποιηκότος λό- cina fibi cohabitent, celanttamen
hoftiles vires , et Creatoris fui ver-
γῳ πειθέντες , τὴν δι᾽ αἰῶνος Φιλίαν bo perfuafa perpetuam fanciue-
Hh 5 runt
15 ) πολ . Edit. parif. habet πολεμικάς.

TI
199 B. THEODORE
runt amicitiam, idque cum inani- ἐσπάσαντο . καὶ ταῦτα ἄψυχα ὄντα ,
marafint , et mente gubernatrice καὶ νῦν κυβερνήτην ἐκ ἔχοντα , ἀλλ᾿
careant : manent tamen , et eum ,
qui ab initio ipfis conftitutus eft, ὅμως μένει τὸν ἐξ ἀρχῆς ὅριν φυλάτ-
terminum cuftodiunt. Creatu . τοντά . κυβερνᾷ γὰρ τὴν κτίσιν ὁ ποιη
ram enim ipfe Creator regit, nec της , και 8 κατέλιπεν ἀκυβέρνητον
‫اد‬
nauim ,quam ipfe conftruxit, gu πεποίηκε σκάφος , ἀλλ᾿ αὐτὸς ὢν καὶ
bernatore deftitui patitur . Sed ναυπηγὸς , καὶ τῆςὕλης φυτεργὸς
cum idem ipfe nauim fabricarit ,
et materiam e qua conftat plan . και κατά ταὐτὸν τήν τε ὕλην δημιερ-
materiam ciea .
zauerit , fimulque
γήσας, καὶ τὸ σκάφος ὑφάνας , κατέ-
rit, nauimque exftruxerit ,9 cla ~ διατελεῖ τὰ πηδάλια . καὶ μαρτ

χων υ-
vumn quoque eiusdein conftanter eᾷ τῶν τοσέτων ἐνιαυτῶν ὁ κύκλος ,
tenet. Teftantur hoc ipfum tot
annorum circuli,et longilimum καὶ ὁ μακρότατος χρόνος, μὴ διαφθε
temporis fpatium , quod nauim ρας τὸ σκάφος , σῷον δὲ αὐτὸ , καὶ
hanc non corrupit, fed faluam et ἀκραιφνὲς , ἐ μόνον τοῖς πρώτοις , ἀλλὰ
nibus, fedpofferitati quoque fpe καὶ τοῖς ὀψιγόνοις ἐπιδεικνύς . Ἐπειδὴ
Qtandamexhibet. Poftquamer . τοίνυν είδες , ὦ φίλος , ἐν ἐρανῷ τὴν τῶ
go Deiprouidentiam in calo ap- Θεğ πρόνοιαν φαινομένην , φέρε σε ξε-
parere vidifti, o amice, age nunc ναγήσωμεν ἐπὶ τὰ λοιπὰ τῆς κτίσεως
ad alias naturæ creatæ partes te
deducamus , et vt in pueris feri μέρη˙ καὶ καθάπες τὰ βρέφη 16 ) τὸ
confueuit, qui primos greffus fi. πρῶτον τῷ βαδίζειν ἀρξάμενα , τῆς δε

gere incipiunt , dextera tua ap . ξιᾶς σε λαβόμενοι , κατὰ βραχὺ τὴν
prehenfa , te pedetentim omnem
hanc totius creaturæ machinam κτίσιν περινοτῆσαι παρασκευάσωμεν .
obambulare et luftrare docea. Κατάβηθι τοίνυν ἀπὸ τῶν ἐρανῶν , οἷον
mus. A cælis itaque in folem εiς τινὰ βαθμὸν πρῶτον τὸν ἥλιον , καὶ
ceu in gradum primum defcen- εἴς
dito , nec incendium metuas , fed μὴ δάσῃς τὸν ἐμπρησμὸν , ἀλλ᾽ ἐπίβηθε
ipfum confcende , et diligentervn . καὶ περισκόπησον . & γὰρ ἐμπρήσει σε
diquaque infpice: nec enim adu
ret te, fi animustibi erga Creato . εὐγνωμόνως περὶ τὸν ποιητὴν διακείμε .
rem candidus fit : quin potius vov , ἀλλ᾽ ὑποδείξει σοι τὸν δημιεργόν ,
opificem illum tibi monftrabit , ἐναντίως κεχρῆθαι τῇ τῆς φύσεως
qui ipfum naturæ fuæ viribus in
contrarium vtiiuffit . Ignis enim ἐνεργείακελεύοντα . φιλῶ μὲν γὰρ
naturalimotu in altum ferricon . τὸ πῦρ κατὰ φύσιν τὴν ἐπὶ τὰ ἄνω
fueuit , quemadmodum aqua fu- φορὰν , ὥσπερ τὸ ὕδωρ τὸν ἐπὶ τὸ

xu deorfum vergente labitur.
Nec faseft aquam ,vt a montis πρανὲς δρόμον . καὶ ἔτετῦτο ἐξ ὑπω
radice exorta cacumen verfus fur. ζεας εἰς ἀκρώρειαν ἀνάγειν δυνα
fum feratur, dirigere, vel igni vt τὸν , ἔτε ἐκεῖνο πᾶσαι κάτω πέμψαι
flammam fuam deorfum emittat τὴν φλόγα · ἀλλὰ καν μυριάκις τις
perfuadere. Quinfi quis lampa-
tenensillam ma . φιλονεικήσει , λαμπάδα κατέχων , ἢ δο
dem aut facem
nu deorfum deprimere velmillies δα , κάτω ταύτην μετενεγκεν τῇ χειρὶ,
ἡ φλὸξ
16 ) τό . Edit. prior habet τά
ἡ φλὸξ ἐπὶ τὰ ἄγω πάλιν χωρᾷ , και contendat, famna tamen in al-
tum fertur , manumque qua fax
κατὰ τῆς κατεχέσης ἄτλει χειρὸς , καὶ
ἣν ἔλαχεν ἐξ ἀρχῆς ὁρμὴν ἐκ έα , ἀλλ᾽ tenetur imperit , et motum fibi
~ naturalem non relinquit, fed intra
ἐπὶ τῶν ὅρων τῆς φύσεως ἕτηκε . τῷ δὲ natura fines confiftit . Creatori
* ποιητῇ πάντα ξᾴδια . τὸ γὰρ τῇ σῇ μὴ autem facilia factu funt omnia .
* πειθόμενον δεξιᾷ , τοῖς τῷ Δημιεργέ Nam * quod tuæ dextra parere
recufat , Creatoris nutibus facile
νεύμασιν εκα . καὶ ἔτιν ἰδεῖν, ἥλιον καὶ
cedit . Et quidem folen et luy
σελήνην καὶ τὸν τῶν ἀτέρων χορὸν , τῷ nam , vna cum toto illo ftellarun
μὲν ἐρανῷ τὰ νῶτα διδόντας , κάτω δὲ 1 catu , calo terga vertiffe , et ra-
τὰς ἀκτῖνας ἀφιέντας. δῆλα γάρ ἐπι diosfuos deorfum emittere vide-
mus . Creatori enimferuiunt, et
τῷ κεκτικότος , καὶ φύσις αὐτοῖς ὁ τε natura illis eft , quem Creator
ποιήσαντος ὅρος . σοὶ μὲν γὰρ ἐ πάθε . conftituit, terminus . Tibi qui-
ται τῷ πυρὸς ἡ φύσις , ἐδὲ τῆς οἰκείας dem minime parebit ignis natu-
3 ra, nec a propria fua potentia re-
ἐνεργείας ἐξίταται , ὁμόδελος γὰρ ceder , conferuus enim tibi eft ,
ὑπάρχει, τοῖς δὲ τῷ ποιης νεύμασι πει- Creatoris autem nucibus fefe ac-
commodans immutatur, et cuius
θομένη , 17) μεταῤῥυθμίζεται , καὶ κα natura erat furfum tendendo in
τωφερὴς ἡ ἀνωφερὴς γίγνεται φύσις . altum ferri, deorfumferri incipit.
ὕτω τῶν ὑδάτων τὴν φύσιν , ῥοώδη τε Similiter et aquarum naturam ,
cum fluida et laxa fit, fublimem
καὶ χαύνην ἦσαν , ἄγει καὶ φέρει μελέω
tamen in altum euehit (idem opi-
ρον, બે
καὶ κάτωθεν ἀνέλκων , μέσην δρα- fex ,)etex imismundi partibus in a
νῦ καὶ γῆς ἕξησιν, ἐπ᾿ ἐδενὸς ἐρηρεισμέ . altum fubductam , mediam inter
νην , ἀλλὰ λόγῳ μόνῳ ἠωρημένην καὶ calum et terram conftituit, non
aliquo fuffultam præfidio , fed fo-
κρεμαμένην . ᾿Αλλὰ τέως περὶ τῶν νε- lo 1o verboin altum fubueétam fi-
φῶν μηδὲν ἀκᾶσαι ποθήσῃς , μηδὲ δρα- mul et fufpenfam . Interea nihil
de nubibus audire defideres, nec
μεν ἐθελήσης , ἐδέπω βαδίζειν μεμα- currere velis prius quam ingredi
θηκῶς , ἀλλὰ κατὰ βραχὺ τὴν κτίσιν poflis:fed pedetentim circa mun-
ὁδεύων, μάθε τῆς εὐσεβείας τὸν δρόμον . dimachinam obambulans, pieta-
βλέπε τοιγαρῶν κανταῦθα τῷΘεῷ τὴν tis curfum perdifcito . Verun-
tamen hîc quoque Dei prouiden-
πρόνοιαν , ἐφετῶσαν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ tiamcontemplare
,quæ foliet la-
καὶ τοῖς ἄλλοις φωςῆρσι , καὶ οἷόν τινι · næ et reliquis ftellis infiftit, et has
φωνῇ παρακελευομένην δαδεχῶν τοῖς ceu voce quadam hominibus fa-
ces præferre iubet : nec fimplici-
ἀνθρώποις , καὶ ἐχ ἁπλῶς δαδεχῶν , ter modo faces præferre , fed et
ἀλλὰ κατὰ χρόνε διανομήν. ανίχων μὲν temporis diuifiones et fpatia ab-
γὰρ ὁ ἥλιος τὴν ἡμέραν ποιε , δυόμενος foluere. Exoriens enim fol diei
δὲ καὶ οἱονεὶ κρυπτόμενος , παραχωρεί autor eft : occidens vero ,et fe
veluti occultans , nofti cedit , cu-
τῇ νυκὶ, ἧς τὸζοφῶδες δια σελήνης καὶ iuscaliginofas tenebras lunæ et
ftella-
17 ) μετ. Edit. parif. μεταρυθμίζεται.

492 B. THEODORE TI
ftellarum beneficio ille rerum ἀφέρων ὁ δημιεργὸς 18 ) κεράννυσι.

Conditor temperat. Et fane diem
etnodtein veluti forores quasdam καὶ ἔςιν ἰδεῖν οἷόν τινας ἀδελφὰς , τὴν
videre eft, quætemporis fpatia ad ἡμέραν φημὶ καὶ τὴν νύκτα , παρ
hominum vfus inuicem mutuan · ἀλλήλων δανειζομένας εἰς χρείαν
tur, fimul et beneuole reddunt. 19 ) τῶν ἀνθρώπων τὸν χρόνον , καὶ πά
Deficiente enimiam hieme, etno- λιν εὐγνωμόνως ἀποδιδέσας. τῷ μὲν γὰρ
uo illucefcente vere, quando mul- χειμῶνος λήγοντος , καὶ τῷ ἔαρος ὑπὸ
ti admodum hominibus circa fue
λάμποντος , ἡνίκα πλείες τῶν ἀνθρώ
opera labores exoriuntur, vtpote
profectiones et peregrinationes , πων οἱ περὶ τὴν ἐργασίαν πόνοι , ὁδοι
mauiumque e portu deductiones , πορία τε , καὶ ἐκδημίαι , καὶ ἀπὸ λιμέ
quando et mare ftratum et hiber- νων ἀναγωγα , καὶ θάλαττα ἐςορεσμέ
nifrigoris rigore liberum eft, ter-
raque fegetibus fuperbiens agri. vn , καὶ τῆς χειμερινῆς ἀπηλλαγμένη
colam ad culturam vocat, et plan- τραχύτητος , καὶ ἡ γῆ τοῖς ληΐοις και
tæhortulanum ad putationem , μῶσα τὸν γηπόνον εἰς ἐπιμέλειαν και
purgationem , rigationem et far λε , καὶ τὰ φυτὰ τὸν φυτεργὸν εἰς
ritionem inuitant : tunc, inquam,
dies operationis tempus homini. τομὴν καὶ κάθαρσιν καὶ ἀρδείαν , καὶ
bus augens a nocte horas mutuo τὴν διὰ σκαπάνης ἐπιμέλειαν , τηνικαῦ-
fumit, et paulatim quidem eas τα δανείζεται παρὰ τῆς νυκτὸς ἡ ἡμέ
reddit , ne nimio augmentoiis no-
ceat , qui eius operaadresfuas ρα , αὔξεσα τοῖς ἀνθρώποις τὸν τῆς ἐρ-
conficiendas vtuntur. Nimius γασίας καιρόν . κατὰ βραχὺ δὲ κομίζε-
* enim * labor , fi fubitus incidat ,
corporibus non mediocriterno . ται , ἵνα μὴ τῷ ἀθρόῳ τοῖς χρωμένοις
cet, quæ nullos aliquamdit labo · λυμήνηται. πλείων γὰρ ἐξαίφνης ὁ
res exercuerunt. Quapropter πόνος γιγνόμενος , λωβᾶται λίαν τοῖς
paulatim fuum illud incremen-
( dies). Vbiveroad αργοῖς ἐπὶ πλῶςον διαμείνασι σώμα .
tum recipit
medium aftatis peruentum eft , σ τότε χάριν κατὰ βραχὺ προσ-
definit quidem mutuo fumere , λαμβάνει τὴν αὔξησιν. τῷ δὲ θέρες
mox vero debiti folutionem ag : ἤδη μεσῦντος , παύεται μὲν δανειζομένη ,
greditur, adeo vt hanc ne vel in
vnius dieimoramprocraftinan- παραυτίκα δὲ τῆς ἐκτίσεως ἅπτεται ,
ado reiiciat. Paulatim autem et ἐδὲ μίαν ἡμέραν ἀναβαλλομένη τὴν ἔκ
fenfim , quemadmodum ante ac- κατὰ βραχὺ δὲ ὅμως , καθάπες
ceperat, ita acceptum reddit . De-
inde vbi autumni tempore nofti ἔλαβεν , ἀποδίδωσιν ὅπες ἔλαβεν. ετα
æqualis faftus eft , fe hac mino- κατὰ τὸ μετόπωρον ἰσόμετρος γιγνομέ .
rem fieri non
coniugem pudet,
debito nec fororem
fraudare fufi νη , ἐκ αιχύνεται μειωμένη , ἐδὲ πλεονε
net, feddeficere non ceffat,prius . κτεν ανέχεται τὴν ὁμόζυγα , ἀλλ᾿ ἕως
quam debitum omne perfoluerit, ἂν ἅπαν ἐκτίσῃ τὸ ὄφλημα , 8 παύε
et tunc quoque longam quie- ται λήγεσα , καὶ τοῖς ἀνθρώποις μά
tis , qua homines curari pos-
fint, opportunitatem fuppeditat. κρὰν πραγματευομένη τὴν θεραπείαν .
οἴκοι
18 ) κεράννυσι . Sequimur Edit. parir, cuius leftionem etiam Gualtherus expreffit
per temperat . Sirm . legitσκεδάννυσι. 19 ) τῶν. Def in Edit, parif.
οἴκοι γὰρ μένειν κρυμῷ χάριν , καὶ ὑε. Cum enim frigoris , pluuiarum
τε , καὶ πηλῶ , καὶ τελμάτων ἀναγ2 . item ,luti et cæni moleftia doni
defidere cogimur , nox ipfo die
καζόμενοι , θυμηρετέραν ἔχομεν τῆς nobismulto iucundior eft. Quin
· ἡμέρας τὴν νύκτα . εἰσὶ δὲ 20) οἳ και tales quoqueeft inuenire homi-
μακιᾶς ὅτω τῆς νυκτὸς γιγνομένης , nes, qui ne fic quidem in tantum
τῆς ἀναπαύλης & λαμβάνεσι κόρον , extento noftis fpatio , quietis et
ἀλλὰ τὸν ὄρθρον βλέποντες ὑπε . fomni fatieratem capiunt, fed di
luculi orientis fulgorem moleftif-
λάμποντα , δυχεραίνεσιν . ὅτω πά fimeferunt. Porro vbi debitum
λιν ἡ νὺξ ἀπολαβέσα τὸ χρέος , ἐπα . omne nox recepit , idem diei mu-
· ραιτεῖται τὸ δάνεισμα . ἕτως ἅπας tuo reddere non recufet. Εt Et
fie
ἡμῶν ὁ βίος διὰ τέτων ὁδεύει , και quidem omnis vitæ noftræ curfus
χρείαν ἐκ ἐλάτω τῆς ἡμέρας ἡ νὺξ his fpatiis abfoluitur ,nec mina-
τοῖς ἀνθρώποις παρέχει . Πρῶτον μὲν rem , quam dies, nox vtilitatema
hominibus adfert . Primo ete-
1 γὰρ τῷ σκότες καὶ τῷ φωτὸς τὸ διά- nim tenebrarumn lucisque varie-
φορον τερπνότερον ἡμῖν καὶ χαριέτερον tas , nobis iucundiorem magis-
τὸ φῶς ὑποδείκνυσι. διὸ ποθεινότερος que gratam reddit lucem . Vnde
2 μεσημβρίας ὁ ὄρθρος. κόρον aurora meridie multo defiderabi-
ἡμῖν τῆς
γὰρ τῷ φωτὸς μεθημέραν λαμβάνον. lior eft . Vbi enim nos lacis fa
tietas interdiu cepit , nocturna
τες , τῆς νυκτερινῆς ἀναπαύλης δεόμε · quiete nobis opus eft. Hanc au-
θα . ετα ταύτης τυχόντες , τὸν μὲν ten affecuti , fatietatis faftidium
κόρον ἀποτιθέμεθα , ἐπέρατον δὲ ἡμῖν deponimus , et denuo lux nobis
αὖθις γίνεται τὸ φῶς. ἔτω καὶ τῶν gratifima oritur. Similiter la-
πόνων κοξενούμενοι μεθημέραν , 21) και borum quoque diurnorum tadio
κοπέμενεν τὸ σῶμα νύκτως διαναπαύο . capri, fatigatum operibus corpus
noctu quieti tradimus : et vbi hoc
μεν · καὶ κλίνῃ , καὶ ὕπνῳ , καὶ ἧσυ · lecto fimul et fomnno atquequiete
· χίᾳ τῷτο καλῶς θεραπεύσαντες , αὖθις probecuratum eft, idemfub au-
αὐτὸ νέον τοῖς ἔργοις ὑπὸ τὴν ἕω προσ … timus . Tante nobis et talis vti
roram
· τοταύτην ἡμῖν καὶ τοιαύτην litatisnox aultor eft. Huiusbe
φέρομεν .
χρείαν. neficio mercenarius requiefcit, et
την μιθωτὸς ἀναπαύεται , καὶ οἰκέτης feruuslaborum finem et quietem
παῦλαν λαμβάνει τῶν πόνων. παύει inuenit. Nodtis enim tenebræ
γὰς καὶ τὰς λίαν φιλοπονωτάτες τῆς vellaboriofiffimos quosque a la-
ἐργασίας τῆς νυκτὸς τὸ ζοφῶδες . ταύ . boribus ceffare cogunt. Hane
την ηδέθησαν πολλάκις καὶ πολεμῶν . ipfam belligerantes quoque et
· τες ἄνθρωποι , καὶ νικῶντες, καὶ τὰς pugnantes fapius optaverunt, hi
hoftes
ἀντιπάλες διώκοντες · καὶ θεασάμε- fugientes perfecuti funt : et hane
νοι παραγενομένην , τῷ μὲν διώκειν aduentantem * confpicati, perfe-
ἐπαύσαντο , ξολαιότερον δὲ φεύ . quendi finem fecerunt, fugienti-
γὰν τὲς δραπετεύοντας ἐασαν . αΰ av.. bus vero fugam conceffere fecu-
riorem et magis tutam. Eadem
τη , τὲς μὲν ἀνθρώπες οἴκαδε συνάγει , homine domum congregat et
s ,
καὶ γλυκὺν αὐτοῖς ἐπιφέρει τὸν ὕπνον , dulcem fomnum illis conciliat :
feras
20 ) οἳ καί. Edit. parif. καὶ οἷ 21 ) καί. Def. ibid.
B. THEODORETI
494
feras autemad paftum educit,

et ἐξάγει δὲ πρὸς νομὴν τὰ θηρία , καὶ
liberum tutumnque pafcenditem- παῤῥησίαν αὐτοῖς τῷ νέμεσθαι δίδωσιν .
pus exhibet. Quapropter ma-
gnus ille Dauid ,Deum omnium ἐπὶ τέτοις ὑμνῶν τὸν τῶν ὅλων Θεὸν ,
dominum celebrans, exciamnata ): ὁ μέγας ἐβόα Δαβίδ ' ἐποίησε σε
Fecit lunam pro temporibus , et λήνην εἰς καιρες , ὁ ἥλιος ἔγνω τὴν
folcognouivoccatum fuum . Po- δύσιν αὑτῷ . ἔθε σκότος , καὶ ἐγένετ
fuifti tenebras,etfacta eftnox : in το νύξ · ἐν αὐτῇ διελεύσονται πάνω
ipfa tranfibunt omnes feræ filue-
fires . Catulileonum rugientes τα τὰ θηρία τῷ δρυμῶ , σκύμνοι
vtr: apiant,et quærante Desefcam ὠρυόμενοι τῷ ἁρπάται , καὶ ζητῆσαι
fibi. * Oreus eft fol, etcongregati παρὰ 22) τῷ Θεῷ βρῶσιν αὐτοῖς . ανέ
funt, et in cubilibus collocabun- ταλεν ὁ ἥλιος , και συνήχθησαν , καὶ
tur . Exibit homo ad opus fuum , εἰς τὰς μάνδρας αὐτῶν κοιτασθήσονται.
etac operationem fuamn
A vefperum . Quare vsquead
hanc etiam ἐξελεύσεται ἄνθρωπος ἐπὶ τὸ ἔργον
commoditatem nox praftat, vtet αὑτῷ , καὶ ἐπὶ τὴν ἐργασίαν αὑτῷ ἕως
honines quiete foueat , et feris ἑσπέρας . ὥστε καὶ ταύτην παρέχει
efcain fuam tuto quærendi occa- τὴν χρείαν ἡ νύξ , καὶ τὸς ἀνθρώπες
fionem præbeat. Sed obiiciat διαναπαύεσα , ἀδεῶς 23) τὴν τροφὴν
forte aliquis exeorum quiproui παρέχει τοῖς θηρίοις πορίζεθαι.
dentiam negant numero , Curau- ἴσως αν τις ἄποι τῶν τὴν πρόνοιάν και
ἀς-
tem feras creauit Dominus ? et
quænam ab hisad homines redit νεμένων , τί δήποτε γὰρ ἐδημιεργήθη
vtilitas ? Sed obiettionis huius τὰ θηρία ; ποίαν δὲ τοῖς ἀνθρώποις
dilutionem exfpectet , donec ad χρείαν πληροῖ ; ἀλλὰ τὴν περὶ τέτων
feras deueniat oratio noftrá : in- 2
terea fuum inftitutum perfeque ἀπολογίαν ἐν τῷ περὶ τῶν θηρίων ἀνα-
<
tur: oratio. Atqui noëtis vium μενέτω λόγῳ˙ τέως δὲ ὁ λόγος ὁδῷ βα-
hominibus neceffarium et cum διζέτω . Οτι τοίνυν ἀναγκαία , καὶ λίαν
primis vtilem effe , fufficienter
τοῖς ἀνθρώποις ὠφέλιμος τῆς νυκτὸς ἡ
meo quidem iudicio ea, quæ mo-
do diximus , docere poffunt : ad χρεία , ἀπόχρη μὲν ὡς οἶμαι καὶ τὰ
demus tamen et alia quædam , εἰρημένα διδάξαι. προσθήσει δὲ ὅμως ὁ
quæ priora ifta fuo reftimonio λόγος ἕτερα , τοῖς προτέροις συμμας-
confirment. Quoniam enim na-
tura nobismortalis eft , certisque τυρῶντα ἐπειδὴ γὰρ θνητὴν εἴχομεν
circumfcriptam fpatiis vitam vi- τὴν φύσιν , καὶ περιωρισμένην ζῶμεν
vimus
tem por, um
oportebat
quoque vtique nos
menfur as ζωὴν , ἐχρῆν ἡμᾶς μαθῶν καὶ τῷ χρό.
edoceri. Nox itaque, diebus vg τὰ μέτρα . 24) ἡ νὺξ τοιγαρένN,
media intercedens , temporis μέση τῶν ἡμερῶν 25 ) γινομένη , μετρ
menfuras conftituit . Nam fi θαι τὸν χρόνον ποιεῖ. εἰ γὰρ ἀδιάδο
lux quædam perpetuanullo alio χον 26 ) ἐμεμενήκει τὸ φῶς , ἐκ ἂν

intercedente medio permanfiffet ,
Certe nec annorum orbes , ἐνιαυτῶν 27 ) ἐμεμαθήκειμεν κύκλες ,
ἐκ
22) τῷ Θεῷ . Supra , T. I. p . 1337. leg. τῷ Θεῷ. 23) τήν . Edit. parif. τε μένο
24 ) ή . Def . in Edit. parif. 25) γιν. Ibid. γιγνομένη. 26 ) ἐμ . 1b, μερσενήκει
+27 ) ἐμ . Ibid. μεμαθήκειμεν.
a) PL. 103, 19 -- 23.
‫ار‬
‫ ا‬μηνῶν ἐδιδάχθημεν ἀριθμὸν, μία nec menfiumpotuiffemus
ἐκ ‫د‬ἂν numerum difcere
vel edoceri : fed vni-
δ᾽ ἂν ἔδοξεν ἡμέραπαντὸς εἶναι τεπα- ca illa dies continua totius præfen-
ρόντος αἰῶνος τὸ μέτρον , 28) ὅπερ ἕξων
tis feculi menfura fuiflet: qua-
τὸν προσδοκώμενον αἰῶνα πιτεύομεν lem nimirum futuri illius feculi
· ἀνέσπερον γὰρ τὴν ἡμέραν ἐκείνην καὶ conditionem fore credimus. II-
παντελῶς ἀδιάδοχον ἔσεσθαι δεδιδάγ . lum quippe diem fine vefpero fo-
μεθα . τοῦτος γὰρ τοῖς ἀθανάτοις re, et omnialia fucceffionecaritu-
ἑ ἐσομένοις͵ καὶ ὁ αἰων αρμότ ]α . ἐπὶ δὲ tum effe edotti fumus . Etenim
huiusmodi feculum iis , qui im-
- τῷ παρόντος πολλῶν ἐνδεᾶς ὄντας διὰ mortales futuri funt, conuenit .
་
· τὸ τῆς φύσεως θνητὸν καὶ ἐπίκηρον , Cum vero in hoc auo propter na
! ἔδει τῷ χρόνε τὰ μέτρα γινώσκειν , ἵνα turam noftram mortalem fato-
29 )παραῤῥέοντα τῶτιν ἡμᾶς ὁρῶντες , que obnoxiam multa nobis de-
ἡμῶν αὐτῶν ἐπιμελώμεθα , καὶ πρὸς necef fint, temporis menfuras * nouiffe
farium eft : vt dum tempus
· τὴν ἀποδημίαν ἑτοίμες παρέχωμεν . hoc elabi cernimus noftri curam
,
διαδεχομένη τοιγαρῶν ἡ νὺξ τὴν ἡμέ habeainus , nosque ad difceffim
π ραν , μέτρον γίνεται τῷ χρόνῳ, καὶ τg . ex hoc feculopræparemus. Nox
* το ἑπτάκις γιγνόμενον τὴν ἑβδομάδα itaque diei fuccedens , temporis
ι ποιεῖ . Τῖ δὲ μηνὸς ἐκ τῆς σελήνης τὸ menfuraeft. Et cumhæc fepties
diem excepit , hebdomadis fpa-
μέτρον
2 λαμβάνομεν , ἐντεῦθεν γὰς καὶ
tium complet . Mentis vero fpa-
· τῆς προσηγορίας μετέλαχε˙ μήνην tium ex luna colligimus , vnde
: γὰρ ὀνομάζεσι τὴν σελήνην . αὕτη γὰρ nomen etiam illi inditum eft.
αὐξεμένη καὶ φθίνεσα , καὶ μηνοειδής Nam (Græci ) lunam μήνην nomi-
nare confueuerunt. Hæc enim
· γιγνομένη , καὶ διχότομος , αμφίκυς- crefcens fimuletdeficiens,vbi fal-
τός τε καὶ πλησιφαὴς , καὶ πάλιν εἰς cataet diuidua, deinde vtrinque
τὸ ἀμφίκυρτον μεταβαίνεσα χῆμα , gibbofa, tandemnque plena pleno
lumine fulferit, indeque in gibbo-
· Στα ἐκεῖθεν εἰς τὸ διχότομον , καὶ εἰς
tam figuram denuo tranfiens, rur-
τὸ μηνοειδές , αὖθις τὸν τῶν τριάκοντα fusquoque diuidue et falcata ap-
· ἡμερῶν ὀλίγων ὡρῶν δεόμενον ἀριθμὸν paruerit, triginta dierum , paucis
duntaxat horis demptis , nume-
· πληροῖ. Τὸν ἐνιαύσιον δὲ κύκλον, ἐκ ἐκ rum abfoluit ." Anni verocircu
τῶν μηνῶν 30) μόνον , ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν lum, non ex menfibusmodo , fed
* ἡμερῶν διδασκόμεθα . ἔαρος γὰρ ὑπο- ex dierum quoque numero didi-
cinus. Ineunte enim vere me
λάμποντος , μέσον τὸν ἐρανὸν ὁδεύων ὁ dium cælum fol tranfiens ,æquale
ἥλιος , ἡμέρᾳ καὶ νυκτὶ τὴν ἰσότητα

diei et noftis fpatium conftituit .
πραγμαλεύεται. ἐκεῖθεν τὰ βορειότερα Hinc vero eam , quæ magis ad
Septentrionem vergit ,Orientis
· τῶν ἑῴων καταλαμβάνων, κακεῖθεν ἀν . partem occupans , et inde orient
·· χων , σμικρύνει μὲν τὰς νύκλας
2 , αὔξα δὲ notes breuiores, diesque lon
θερμότερος giores reddit : immo et terræ
· τὰς ἡμέρας . δὲ τῇ γῇ προσ- feruentior inmnirens illius fru-
· βάλλων, τὲς ταύτης πεπαίνει καρπές . âtus ad maturitatem excoquit :
Vbi
28 ) ὅπ . Ib. ὥσπερ . 29 ) παρ . Edit parif παραθέοντα , 30 ) μόν. Edit. prior

hab . μόνων.
7
ETI
O DOR
496 B. THE
Vbi vero ad folitos vsque termi- μέχρι δὲ τῶν εἰωθότων ὅρων ὁδεύσας ,
nos peruenerit , a Septentrione ἐπάνεισιν ἀπὸ τῶν ἀρκτῴων ἐπὶ τὰ
in auftralesmundi partes reuerti νότια . καὶ πάλιν ἐν τῷ μετοπώρᾳ νυ
tur , rurfusque circa autumnale
tempusaquinoftiuin afferensau- κτὶ καὶ ἡμέρᾳ τὴν ἰσότητα πρυτα
ftraltor fit, etnoftibus horas red. νεύσας , νοτιώτερος γίνεται , καὶ τοῖς
dit , quas ab illis acceptas diebus μὲν νυξὶν ἀποδίδωσιν , ἅπερ αὐτῶν λα-
antetradiderat : aërein vero con- ζων δέδωκε τοῖς ἡμέραις˙ παραχωρε
denfari permittit ,vt nubibus ob- δὲ τῷ αέρι πυκνέθαι, καὶ νεφῶν πλη-
ductus vniuerfam tellurem irri-
get. Inde vero ad æquinoatia . ρᾶσθαι , καὶ πᾶσαν ἄρδειν τὴν ἤπειρον .
fem circulum reuerfus,annicom- ἐκεῖθεν ἐπὶ τὴν ἰσημερινὴνἐπανιὼν τρο-
plet circulum . Poftquam igitur πὴν, πληροῖ τὸν ἐνιαύσιον κύκλον. Ἐπε
folis et lunæ vfum , fimulque no- δὴ τοίνυν εἶδες ἡλίε καὶ σελήνης τὴν
Etis et diei æquales fucceffiones χρέαν , καὶ νυκτὸς καὶ ἡμέρας τὰς
vnà cum fructu , qui inde ad ho-
ἰσομέτρες διαδοχὰς , καὶ τὴν ἐντεῦθεν
mines redit , cognouifti , nunc
quoque quatuor (anni ) partium τοῖς ἀνθρώποις προσφερομένην ὠφέ
iucundifiunam fimul vtiliffimam- λειαν , βλέπε μοι καὶ τῶν ὡρῶν τε ἔτες
que fucceffionemconfidera. Nec τὴν τερπνοβάτην και χρειωδεκάτην χο
enim bifariam auui circulum di- ρεαν. ἔτε γὰρ διχῇτὸν ἐνιαύσιον κύ-
vifit rerum opifex , nec æftatem
duntaxat dedit et hiemem ,necab κλον ἐμέρισεν ὁ ποιητὴς, ἔτε θέρος ἡμῖν
extremis finemedio ad extrema ἁπλῶς δέδωκε καὶ χειμῶνα , ἐδὲ ἀπὸ
tranfimus , fed ver et autumnus , τῶν ἄκρων ἀμέσως ἐπὶ τὰ ἄκρα μετα-
το
quibus medium quoddam tem- βαίνομεν , ἀλλὰ τὸ ἔας καὶ τὸ μετόπω
peramentum ineft , inter frigus et ρον μέσην λαχόντα τὴν κράσιν , τῷ
zftum media funt. Et quidem 3r) κρυμᾶ καὶ τῷ φλογμε μέσα γίγνε
extreme humidam et frigidam ‫اد‬
hiemem non eftas extreme ficca ται. καὶ τὸν ἄκρως ὑγρὸν καὶ ψυχρὸν
etcalida excipit,fed vernuin tem . χειμῶνα , & τὸ ἄκρως ξηρὸν καὶ θερμὸν
pus, quod dum huius quidem ca- διαδέχεται θέρος , ἀλλὰ τὸ ἔας , ὃ καὶ
Tori et illius frigori * participat, τῆς 32) τότε μετέχον θερμότητος , καὶ
optimum inter extremas hasce τῆς ἐκείνε ψυχρότητος , μίξιν ἀρίσην
anni qualitates temperament um
conftituit ,et ab iis quæ fibiinui. τῶν ἀφετηκότων ἐργάζεται , καὶ οἷόν
cem contrariæ funt,ceu manibus τισι χερσὶ τῶν ἐναντίων ἐπειλημμένον ,2
quibusdam apprehenfum , nempe τῇ μὲν ψυχρότητι τῷ χειμῶνος , τῇ
hiemisfrigore et æftatis calore, in δὲ θερμότητι τε θέρες , εἰς σύμβασιν
confortium et amicitiam pertra- ἄγε καὶ φιλίαν τὰ κομιδῇ πολέμια .
hit, quæ alioqui hoftiliter pu- διά τῦτο ἀπὸ τῷ χειμῶνος ἐπὶ τὸ
gnant. Quapropter dum ab hie-
θέρος ὁδεύοντες , ἀλύπως ὁδεύομεν.
mead aftatem progredimur , fine
omnimoleftia id facimus . Nam κατὰ βραχὺ γὰς τῆς τότε ψυ
dum pedetentim illius frigus de- χρότητος ἀφισάμενοι , καὶ τῇ ἐκεί.
ferimus , et huius calori appropin- με θερμότητι πλησιάζοντες , ἐδεμίαν
quamus , nan yllum damnum ob βλάβην ἐκ τῆς ἀθρόας μεταβολῆς
mimiain mutationem fubirecogi. ὑφιτάμεθα . έτως ἀπὸ τὸ θέρες
mur. Similiter ab æftate quoque
ἐπὶ
31 ) κρ. Edit. parif. habet κρυμνᾶ . Minus kefte 32 ) τέτο Ibid , τέτων ,
ἐπὶ τὸν χειμῶνα μεταβαίνομεν , μέσε adhiemem tranfimus,medio rur-
πάλιν τῇ μετοπώρς γιγνομένε , καὶ fusintercedente

extreme autumno
contrariis non,qui
ἐν ἐῶντος ἡμᾶς εὐθὺς τοῖς ἄκρως τοnosappelli paritur fubi-
, fed fummum
-V πάλιν ἐναντίος προσψαῦσαι , ἀλλὰ calorem fummo frigori mifcens ,
- κεραννῦντος τὴν ἄκραν θερμότητα τῇ et aliud quoddam temperamen-
ἄκρα ψυχρότητι , καὶ κράσιν ἑτέραν tum conftituens ,paulatim ad il-
ἐργαζομένε , καὶ κατὰ σμικρὸν ἡμᾶς lud quoque extremnum nos dedu-
cit. Tantam curam gerit
noft Conditor
ἐπ ' ἐκεῖνο 33 ) ξεναγωγῶντος τὸ ἄκρον . Jammus ille rerum ri , qui
τοσαύτη περὶ ἡμᾶς ἡ τε πεποίηκότος hocmodo per anni partium fuc-
κηδεμονία . Οὕτω 34 ) καὶ ἐν ταῖς τῶν ceffiones non moleftia modo nos
· ὡρῶν μεταβολαῖς , ὦ μόνον ἡμῖν τὸ liberat,fed voluptate quoque de-
ἅλυπον , ἀλλὰ καὶ τὸ τερπνὸν πραγ le&tat . Sed exfurgat fortaffe in-
· ματεύεται . Καὶ ἴσως ἄν τις των gratus quispiam , qui ea quoque
ἀχαρίζων τοῖς εὖ καὶ καλῶς γεγενη- quæ bene et pulchre facta funt ,
- fimulque fapienter et commode
μένοις , καὶ σοφῶς καὶ συμφερόντως οἶς adininiftrantur , reprehendere vo-
κονομωμένοις ἐπιμεμφόμενος εποι , τί lens dicat, Cur fodes iftæ ( anni )
δήποτε αἱ τροπαὶ γίγνονται ; ποίαν δὲ conuerfiones fiunt ? et quænam
χρείαν ἡμῖν αἱ τῶν ὡρῶν μεταβάσεις bushifceanni
ex partium fucceffioni-
redit
ad nos vtilitas ? Sed ohe
ποιᾶσι ; ποίων δὲ ἀγαθῶν , ὦ σοφώ- fapientiffimefortiffimneque proui-
τατε καὶ δεινότατε τῆς προνοίας dentiæ accufator , quænam bona
κατήγορο , ὦ διὰ τέτων τυγχάνομεν ; non harum beneficio nobis con-
1 ἀρχομένῃ μὲν
γὰρ χειμῶνος , σπές . tingunt ? Initiumenimfumente
ματα καταβάλλομεν , ὁ δὲ ταύτην hiene fenina terris mandamus :
|
ἡμᾶς διδάξας τὴν τέχνην , τρέφει qui vero eam nobis artem tradi-
ταῦτα , ὕων ἐκ νεφῶν , καὶ τὸ θα . nutrit ac fouet , etmarinas aquas
~
λάτιον ὕδωρ ἀνέλκων τῷ λόγῳ , καὶ verbo in altum fubuehens , atque
μετέωρον ἄγων , καὶ τὴν ἁλμυρὰν fublimnes ferens , falfas illas duice-
ἐκείνην εἰς γλυκεῖαν μεταβάλλων ποιό- dine conditas transmutat , et im
- τητα , καὶ τὰς ψεκάδας διακρίνων , guttas difcernit,
dem paruu quas
las demit tit,nunc
nuncqui-
ve-
καὶ νῦν μὲν σμικρὰς ἀφιεὶς , νῦν δὲ maio torre
το res , et ntis inftar
μεγάλας καὶ κρενηδὸν φερομένας , και ruentes , perinde ac fi cribro ali-
οἷόν τινι κοσκίνῳ διαιρῶν τῶν νεφῶν quo holce nubium foetus difcer-
τὰς ὠδῖνας . διὰ τῦτο ἡ χειμέριος nat. . In hunc ergo vfum hiber ~
num tempus conditum eft, vt te
- ὥρα , ἵνα σε τὸν ἀχάρισον διαθρέψῃ ,
ingratiftinum alat , vt tibi ini-
ἵνα σοι τῷ ἀγνώμονι παράχη τῶν quiffimo beneficiorum cæleftium
ἀναγκαίων τὴν χρείαν. "Eagos de cenfori neceffarium viétum fup-
peditet. Nouo autem ineunte
πάλιν ἀρχομένε , εἰ μὲν τῶν γηπό
vere, alii quidem ex agricolis vi-
νων τέμνεσι τὰς ἀμπέλες , οἱ δὲ ἑτέ-
tes putare incipiunt, alii vero no-
vas
33) ξεναγ. Edit. parif . ξεναγῶντος . 34 ) καὶ ἐν. Ibid. κανο
B. Theod . Tom . 17 . Ii
B. THEODORETI
498
vas alias conferunt , aërisque ca- ρας φυτεύεσι. χαυνέμενα δὲ τῇ τε
lore relaxati palmites gemmare ἀέρος θερμότητι τὰ κλήματα , πρὸς
**
** coguntur . Deinde vbi aftas ὠδῖνας ἐπάγεται . Τῷ δὲ θέρες ἀκ
viguerit , et folares radii aërem ve-
hementiori calore incenderint, μάζοντος , καὶ τῇ ἡλίε σφόδρα τὸν ἀέ-
triticum agricolamad ineffem ρα θερμαίνοντος , ὁ μὲν σῖτος εἰς ἀμη-
vocat, vuæ nigrefcunt , oleæ τὸν τὸν γηπόνον καλεῖ , περνῶσι δὲ
enutrito iam fructu turgent , et σαφυλα , βρίθεσι δὲ ἐλαίαι τε καρ-
maturefcunt pomorum gene. πῶ τρεφομένε , πεπαίνεται δὲ τῶν ὀπω-
ra. . His fuperueniens autumnus ζῶν τὰ γένη . Εἶτα τὸ μετόπωρον ἐπι
hæc permatura cultoribus fuis
γενόμενον , ταῦτα τελείως πέπονα
exhibet : qui vbi fru & us oinnes
τοῖς φυτεργοῖς παραδίδωσιν . οἱ δὲ τὴν
collegerunt ad fementem facien-
dam denuo accinguntur . Defi- συλλογὴν ποιησάμενοι , πάλιν ἅπτον] αι
ne igitur ingratus effe : define τῶν σπερμάτων . παῦσαι τοίνυν ἀχα-
illi prouid
ipfiusias
per calumn entiæ
truere munera
: define in . βιζῶν , καὶ τοῖς τῆς προνοίας δώροις
quam bona, quæe tibi data funt, τὴν πρόνοιαν διαβάλλειν ἐπιχειρῶν , καὶ
contra largitorem eorum ceu τοῖς δοθεῖσιν ἀγαθοῖς τὸν τέτων δοτῇ .
tela eiaculari . Quin potius in ρα τοξεύων. ἐν ἅπασι τοῖς εἰρημένοις
omnibus , quæ hactenus difta τὴν τῷ Θεῷ κατάμαθε πρόνοιαν , ἰθύ-
funt, Dei prouid entiam agnofce- νεσάν 35 ) σε καὶ κυβερνῶταν , και πάν
re difcito , quæ ( omnia) regit et
gubernat, fimulque omnium bo. των σοι τῶν ἀγαθῶν πραγματευομένην
norum copiam tibi liberaliterpa . τὴν ἀφθονίαν. Βλέπε καὶ τῶν αἰτέ·
rat . i Sed ftellarum quoque na. ρων τὴν φύσιν , τὴν θέσιν , τὴν τάξιν,
turam , earundem fitus, ordinem , 36) τῶν χημάτων τὴν ποικιλίαν , τὴν
figuras varias, iucunditatem ,vti τέρψιν , τὴν χρείαν , τὴν χορείαν , τὰς
litatem , motum
infpice. , ortus et occafus
Has enimfummu s ille ἐπιτολὰς , τὰς δύσεις . τέτες ὁ τῶν
rerumopifexnonin hunc modo ὅλων δημιεργὸς πεποίηκεν , ἐχ ἵνα μό-
finem condidit , vt noctis tenebras νον τὸ ζοφῶδες τῆς νυκτὸς φωτίζωσι ,
fuo fulgore illuminent , et luna καὶ ἐν ἀσελήνῳ νυκτὶ τῷ φωτὸς τοῖς
non fulgententlucis vfum homi ni
busexhibea : fedvtiter faciem ανθρώποις τὴν χρείαν παρέχωσιν,
bus exhibea : fed vtiter facien · αλλ᾽ ἵνα καὶ ὁδίτην παραπέμπωσι , καὶ
nt
tes deducant , et nauigantibus
τες πλέοντας ξεναγῶσιν . εἰς γὰρ τῇ
viam monftrent . In has enim
λόμενοι , τὴν
refpicientes naute nullis tritas τες ἀφορῶντες οἱ ναυτιλ
veftigiis aquarunfemitas fecant , ἀτριβῆ τρίβον ὁδεύεσ ι , καὶ τῇ τέτων
etharum fitus obferuantes nauim θέσει προσέχοντες , τὸ σκάφος ἐθύνε
regunt, et ad quoscunque volue- σι , καὶ πρὸς ὃς ἂν ἐθέλωσιν ἀπευθύ
rint portus appellunt. Quando-
quidem enim aquarum natura νεσι λιμένας . . Ἐπειδὴ γὰρ ἐ δέχεται
nec equorum , nec afinorum, nec τῶν ὑδάτων ἡ φύσις ἵππων37 ) καὶ ἔνων
mulorum , nec viatorum vefti .
gia admittit, nec curruumn rotis καὶ ἡμιόνων καὶ ὁδοιπόρων ἔχνη , καὶ
percurri , nec etiam aliquibus ἁμαξῶν καὶ 38 )ὀχημάτων γραμμάς ,
dis
indiciis notisque fignari poteft,
35 ) σε. Legendumn effe videtur τε 36 ) τ. χημ . τ. ποικ . Edit. parif. τὴν ποι
κιλίαν τῶν οχημάτων. 37) καὶ ὄν. Def in Ed. parif. 38) όχημIb.χημάτων .
DE PROVIDENTIA ORATIO I.
1. 499
οἷς οἱ ὁδῖται προσέχοντες , ἀναμφιβό . in quæ viatores refpicere , et iter
λως τὴν πορείαν ποιῶνται , δέδωκε τῶν certum percurrere queant, aftro-
rum fitus ceu veftigia quædam
ὅλων ὁ Δεσπότης τοῖς τὰ μακρὰ πελά-
2 marinorum itinerum per alta
γη διαπερῶσιν , οἷον ἴχνη τινὰ τῶν θα- maria nauigantibus conftituere
λαττίων
‫اد‬ τρίβων, τῶν ἀτέρων τὴν θέσιν. fummoilli
eft. rerum Domino vifum
‫اد‬ O amorem erga homines
τῆς ἀῤῥήτε φιλανθρωπίας. ὦ τῆς
‫ار‬ ineffabilem ! o fapientiam inenat-
ἀφράσε σοφίας . τίς ἂν ἀξίως θαυ- rabilem ! Quis vtiquediuinæ pro-
μάσειε τῆς τῷ Θεῷ προνοίας τὸ ἀγα- videntia bonitatem , porentiam ,
dubiis
θὸν , τὸ δυνατὸν , τὸ ἐν ἀπόροις εὔπο ·
facilitatem , operum aragnitudi-
ρον , τὸ ἐν ἀμηχάνοις εὐμήχανον , τὴν nem , diuitias , pro dignitate ad-
μεγαλεργίαν , τὴν εὐπορίαν ; ἀληθῶς miretur? Reuera a )mirabilis fa-
- εθαυματώθη ἡ γνωσίς σε ἐξ ἐμᾶ , Eta eft fcientia tua ex me , con-
ἐκραταιώθη , ἐ μὴ δύνωμαι πρὸς αὐ- forata eft , non potero ad eam
( vertingere . ) Idem etego cla-
τήν, βιῶ καγώ . εἰ εἰ δὲ ἐμοὶ πείθοι
δὲ ἐμοὶ πείθοιοο ,, mo . Quodfi vero mihi parue-
ταύτην σὺν ἐμοὶ καὶ σὺ τὴν φωνὴν ris, eandem necum vocem edes ,
. ἀφήσεις , καὶ τὸν εὐεργέτην εἰς δύνα- etbenefatorem pro virili lauda
μιν ὑμνήσεις , καὶ μυρίοις ἔργοις εὖες- bis, etinfinitis beneficiis affâtus
γετέμενος , λόγες εὐγνώμονας ἀποδώ . gratos fermnones illi referes. Por-
σεις . ἵνα δέ σε νῦν τῷ βαδίζειν ἀρξά · ro ne tibi nunc primum greffus
figere incipienti longioris vine
μενον , μὴ μακρὰν ὁδὸν ὁδεῦσαι παρα- *
fpatio moleftiam pariamus , hic
σκευάσαντες , πόνον σοι προξενήσωμεν , te quiefcere iubentes , vt Dei pro-
· ἐνταῦθα σε τέως διαναπαύσομεν , και videntiam , quæ in calo et cæle-
τὴν ἐν ἐρανῷ , καὶ τοῖς κατ᾽ ἐρανὸν ftibus luminibus apparet , con-
templeris , relinquenus . Credo
φωςῆρσι , πρόνοιαν τῷΘεδ φαινομένην
enim fore , vt qui hucusque de-
θεωρεῖν καταλείψομεν . εἰκὸς γάρ σε ductus es, contemplationem hanc
ποδηγηθέντα , καὶ καθ᾿ ἑαυτὸν τὴν ipfe augeas, etquæ breuitatis ftu-
dio in hac oratione noftra omiſſa
θεωρίαν αὐξῆσαι , καὶ τὰ συντομίας
funt , ex iis quæ diximus facile
χάριν ὑπὸ τῷ λόγῳ καταλαφθέντα ,
colligas , tandemque cum pro-
ἐκ τῶν εἰρημένων εὑρεῖν , καὶ μετὰ τῇ pheta exclamesb ) : Quam ma-
· προφήτε βοῆσαι˙ ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ gnificata funt opera tua Domi-
ἔργα σε Κύριε , πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίη . ne ! omniafapienter fecifti, Ti-
σας . σοὶ δόξα , 39 ) καὶ τιμὴ , καὶ bi fitgloria , honor et adoratio in
προσκύνησις , εἰς τὲς αἰῶνας . ἀμήν . æternum. Amen.
Ii 2 Demone
39) κ. τ. κ. προσκ . Def in Edit. parif.
❝) Pf. 138, 6. b) Pf. 103, 24.

B. THEODORETI
500
Demonftratio ( Prouidentia ) ex ᾿Απόδειξις ἀπὸ ἀέρος , καὶ γῆς , καὶ θα

aëre, terra , mari, fluuiis, λάτης , καὶ ποταμῶν , καὶ πηγῶν.
etfontibus .
ΛΟΓΟΣ Β.
ORATIO II.
ui prouidentiæ habenis ὶ ταῖς τῆς προνοίας ἡνίαις ἀπι
fidem habere nolunt , et
Gimundum τέντες , καὶ τὸν ἐρανᾶ καὶ γῆς
Q hunc ,qui calo Ο κόσμον ἡνιόχε δίχα μετά το
a cum to-
etterr
re tanta conſonantia et ordi- σαύτης αρμονίας καὶ τάξεως φέρεσθαι
conftat,fineguberna
ne ferri , nimium imprudenter λίαν ἀνοήτως ἰχυριζόμενοι , ἐοικέναι μοι
affeuerant , perinde mihi facere δοκῶσιν , ὥσπερ ἄν τις ἐν νηὶ καθήμενος , I
videntur , ac fi quis innaui fedens καὶ τὸ πέλαγος διαπεραιέμενος , καὶ

pontumque traiiciens , guberna- τὸν κυβερνήτην ὁρῶν τῶν οἰάκων ἐπε
torem quidem clauum tenere, et λημμένον , καὶ τὰ πηδάλια πρὸς τὴν
gubernacula prout opus eft mo-
vere , et nunc quidem in dexte- χρείαν κινδντα , καὶ νῦν μὲν τὸ δεξιὸν
rum , nunc vero in finiftrumi la. Φέροντα , νῦν δὲ τὸ εὐώνυμον μεταφέ-
tus declinare , nauimque ad quos- ροντα , καὶ τὸ σκάφος πρὸς ὃς ἂν ἐθέ-
cunque velit portus appellere vi- λη λιμένας ἰθύνοντα , ἀρνοῖτο , προφα
deat , interim tamen manifefte
νῶς ὅτω ψευδόμενος , καὶ ἄντικρυς τῇ
mendax veritatem oppugnare
ftudens, gubernatorem puppiin . ἀληθείᾳ μαχόμενος , ι ) μήτε κυβερνή-
fiftere neget, tum ipfam nauim την ἐπὶ 2 ) τῆς πρύμνης ἑξᾶναι , μήτε
nec remis inftructameffe , nec cla- πηδάλια τὸ σκάφος ἔχειν , μήτε τῇ
vi motu dirigi, fed fua fponte fer- κινήσει τῶν οἰάκων ἰθύνεσθαι , ἀλλ᾽ αὖ
ri, etreper fe fuetuu mtor
que ven procell as fu-
um incu r- τόματον φέρεθαι , καὶ τῆς τῶν κυμά
pera , cum
fionibus decertaredicat, imonec των 3 ) έτω περιγίνεθαι ξύμης , καὶ τῇ
nautarum auxilio, nec nauclero , τῶν πνευμάτων ἐμβολῇ διαμάχεθαι ,
quiin commune confulens nautis καὶ μήτε ναὐτῶν ἐπικέρων δεῖσθαι , μή-
quæ facienda fint , imperet, opus τε κυβερνήτε τὸ κοινῇ συμφέρον τοῖς
effe contendat . Hi enim cum ἐρέταις προστάττοντος . ἐναργῶς γὰρ
palam et luceclarius omnium re· 9 καὶ ὗτοι , καὶ λίαν προφανῶς , τὸν
rum Dominum , mundum , quem
condidit , gubernare , et oinnia απάντων Δεσπότην ὁρῶντες ἣν ἐποίησεν
conuenienter et iufto ordine de· 4 )ἰθύνοντα κτίσιν , καὶ πάντα ἐν ᾧυ.
ducereomn
quein ibusre
etmoue videant,conu
quæ e- 9μῷ καὶ τάξει ἄγοντά τε καὶ Φέρενα ,
fimul.
m
niente proport ionem , ac tum καὶ τὴν ἁρμονίαν ἑκάτῳ τῶν γινομένων
in tota hac mundi machina pul- ἐμπρέπεσαν , κάλλος ὁμῶ καὶ χρείαν
chritudinem vfumque commo- ἐν ἁπάσῃ θεωρῶντες τῇ κτίσει , καὶ ἐν
dum , tum in fingulis huius parti-
bus vtraquehæc euidenter appa · ἑκάτῳ δὲ μορίῳ ταύτης ἄμφω ταῦτα
rere cernant, volentes tamen cœ- διαλάμποντα , ἑκόντες τυφλώττεσι ,
cutiunt , imo videntibus oculis
inpudentiam fuam produnt . μᾶλλον δὲ ὁρῶντες ἀναιχυντῶσι , καὶ
Et cumprouidentiæ munera per τὰ δῶρα τῆς προνοίας λαμβάνει .
τες ,
1) μήτε . Edit . parif præm . καί. 2 ) τῆς. Def. ibid. 3 ) ὅτω . Def. ibid.
4) 9. κτ. Ibid. κτίσιν ἐθύνονται
DE PROVIDENTIA ORATIO II. 501
~ λοιδορῶνται, καὶ δι᾿ cipiant, illa ipfa tamen quæ per-

τες , οἷς λαμβάνεσι
ὧν ἀπολαύεσι , τῷ κηδεμόνι πολεμῶσιν • cipiunt, conuiciis lacerant, et per
ea quibus fruuntur , gubernato-
Ἤρκε μὲν ἔν , ἐπες ἤθελον εὐγνωμό . rem fuum oppugnant. Poffent
νῶς ἀκέειν , καὶ τὰ χθὲς 5 ) ἡμῖν εἰρημέ‐ autem quæ heride calo, fole , lu-
να περὶ ἐρανε , 6 )καὶ ἡλίε , καὶ σελή- na , et reliquis ftellis dicta funt,
νης , καὶ τῶν ἄλλων Φωτήρων , πᾶσαι gratis et beneuolis auditoribus
αὐτὲς σωφρονεῖν , καὶ τὸν εὐεργέτην Tufficienter perfuadere , vt et fa-
καὶ ὑμνεῖν. ἵνα δὲ μή τις τῶν τὴν σελή . pientius iudicarent, et benefalto-
rem dignis celebrarent laudibus.
νην ὅρον τῇ προνοίᾳ τεθεικότων , και Porro ne quis illorum , quilu
· μέχρι ταύτῃς αὐτὴν διήκειν εἰρηκότων , nam prouidentiæ terminum con-
καὶ λίαν αὐτὴν σμικρολόγον ἀποφηνα . ftituentes , huius vires ad illius
μένων , ἐφόδιον εἰς βλασφημίαν λάβῃ orbem vsque extendi dixerunt,
τῶν λόγων τὴν συμμετρίαν , δεῦρο δή eamque nimis exilem finxerunt,
ex fermonis noftri breuitate bla-
σε πάλιν , ὦ φιλότης , ἐκεῖθεν διὰ τῷ fphemie anfam arripiat; hinc rur-
μα αέρος ἐπὶ τὴν γῆν καταβιβάσωμεν , και fus te , o amice, per aërem ad ter-
· κατὰ βραχύ σε πάλιν καθάπερ τῇ ram vsque deducemus , et vt he-
.
pede-
προτεραίᾳ ποδηγήσαντες , ὑποδείξωμεν fterno die, ita nunc quoque
καὶ ἐν τοῖς βραχυτάτοις τῆς κτίσεως prouidentiainin minimis quoque

de-
μορίας φαινομένην ταύτην καὶ δεικνυμέ. mundi partibus fefe exferere
monftrabimus iis qui animum
νην τοῖς προσέχειν ἐθέλεσι , καὶ ἁπα- aduerterevoluerint :quin fimpli
ξαπλῶς τοῖς γεννητὴν λαχῶσι φύσιν , citer omnibus iis , quæ facta vel
,tam communiter
· κοινῇ καὶ ἰδίᾳ συμπαρομαρτᾶσαν αεί genita funt
quam priuatim acteffe femperet
ὁδῷ τοίνυν βαδίζοντες , ἐξετάσωμεντῷ obfequi oftendemus. Rectà er-
... αέρος τὴν φύσιν , πῶς λεπτοτάτη μέν go progreffi aerisnaturam inqui-
ramus, vt nimirum hæc tenuiffi-
ἐξι, καὶ διολισθαίνεσα , καὶ ῥᾳδίως δια . ma fit , et labilis , adeo vt facilli-
φεύγεσα , καὶ τῶν συνεχόντων δεομένη . me euanefcens aliis ipfum cohi.

διὸ τῶν ὅλων ὁ ποιητὴς , ἐρανὸν καὶ bentibus mediis opus habeat.
Quapropter rerum opifex , cum /
- γῆν δημιεργήσας , ἐν μέσῳ 7) τετον calum et terram perfeciffet , at-
- διέχεε , καὶ τύτῳ τεχος ἀῤῥαγὲς διὰ rem inter hæcmedium diffundi
τῶν δύο τέτων σωμάτων μηχανησάμε . voluit : adeo vt illi per duoifta
corpora validiffimum murum
νος , καὶ αὐτὸν τοῖς ἐν μέσῳ τύτων ἐμ- adificarit , illumque fimul cun-
s
· ψύχοις σώμασι ζωῆς συνεργὸν ἀποφή . Etis quæ inter illa funt animati
corporibus vitæ opitulatorem fe-
νας . τῦτον γὰρ καὶ ἡμᾶς ἀναπνέ οντες cerit. Hunc enim refpirando ,
ζῶμεν οἱ ἄνθρωποι , καὶ τῶν ἀλόγων tum nos homines viuimus ; tum
bruta quoque omnia , tam volati-
δὲ ζώων ὅσα πτηνὰ , καὶ ἑρπετὰ , καὶ
lia quam reptilia et amphibia , hoc
ἀμφίβια , τέτον ἔχει τῆς ζωῆς συνεργόν . ceu vitæ fuæ opitulatore vtuntur .
Ii 3 , Idem
ἡμ . Def. in Edit . parif. 6 ) καὶ ἧλ . Ib . ponitur poft και σελήνης. η) εἔτι

Ibid. τέτω .
502 . B. THEODORETI
Idem commotus ventorum auras ὗτος κινέμενος , 8 ) τῶν ἀνέμων ἡμῖν

nobis præbet : denfatus idemnu- παρέχει τὰς αὔρας · ὗτος πυκνέμε-
bium irrigationibus terram hu-
mectat; eodem fol inftar vehi, vos , τὴν ἀπὸ τῶν νεφῶν ἀρδείαν παι
culi vfus videntium oculos fuo ραπέμπει τῇ γῇ . τέτῳ τὸ φῶς
lumine pafcit. Idem mediusin . ὀχήματι κεχρημένον, ἑξιᾷ τῶν ὁρώντων
τer folem terramque diffufus, ra- τὰς ὄψεις . ὗτος ἡλίῳ καὶ γῇ μεσι-
diorum vehementein vim tempe- τεύων , τὸ σφοδρὸν τῆς ἀκτῖνοςκεράν
var, et naturali fuo humore er fri-
gore illius ficcam et calidamna. νυσι , καὶ τῇ οἰκεία υγρότητι και ψυ
turam mitigans , vt lucefinemo . χρότητι , τὴν ἐκείνε καταπραΰνων ξη-
leftia et dolore frui poffimnus, ef ρότητα και θερμότητα , ἄλυπον ἡμῖν
ficit. Et ne aërem tanti boni πραγματεύεται τῷ φωτὸς τὴν ἀπό
( primnarium ) auctoren effe putes , λαυσιν . ἵνα δὲ μὴ νομίσῃς αἴτιον τ8
vide vt etfol eum , fi temperamen- τωνὶ τῶν ἀγαθῶν τὸν αέρα , μάθε ὡς
to opus habet, fuo * calore fouens
reprimat. Atris enim iminen . και τότε τὴν ἀμετρίαν ἡ τῇ ἡλίε και
fum frigus , fi omni temperamen . μίζει θερμότης. ἀκραιφνῆ γὰρ ἐδεὶς
το careat , nemo ferret:quod ἂν ἤνεγκε τὴν τῷ αέρος ψυχρότητα .
ipfum hibernum tempus abunde και μάρτυς ἡ χειμέριος ὥρα . ἐν ταύτῃ
teftatur . Tuncenim ad auftra . γὰρ ἐπὶ τὰ νοτιώτερα τῇ πόλυ διαφές
les poli partes fol transcurrens , et
borealesmediasquecali regiones χων ὁ ἥλιος , καὶ τὰ βορειότερα καὶ
deferens , quafi iimpunitatem aëri τὰ μέσα καταλιμπάνων , ἄδειαν δίδω
præbet, vt fua natura liberius vta- σι τῷ ἀέρι κεχρῆθαι τῇ φύσει. ὦ χάς
tur . Quapropter quia tunc fo . ριν , μηκέτι ὁμοίως δαπανώμενος ὑπὸ
lis calore non confumitur , fed τῆς τῇ ἡλία θερμότητος , πυκνέμενος
( frigore ) adftriftus conftipatur , δὲ καὶ συχνὸς γινόμενος , καὶ ὑετὸν
largiffimas quoque pluuias diftil-
lat, quas vehementioribus vento- ἀφίησι 9 )λαῦρον , καὶ τῇ σφοδροτέρα
rum procellis exafperans in ni. τῶν ἀνέμων προσβολῇ τῦτον ἐξαφείο
vem et grandinem condenfat : ζων, εἰς νιφετὸν μεταπήγεσι και χάρ
tum rorem quoque fereno calo λαζαν , καὶ τὴν ἐν ταῖςκαθαραῖς αἰ
‫اد‬
diftillantem aura conftipgns fri. θρίαις ἀποτάζεσαν δρόσον τῇ 1ο) αὔτ
gore in pruinam conuertit. Et
hæc quidem cum fol longius ab . ρα πηγνύς ·, ψυχρότητι τὴν πάχνην
eft, licet adhuc illius calorem et ἐργάζεται καὶ ταῦτα εἰ καὶ πόῤῥως
vires nonnihil fentiat, parere con- θεν ,ἀλλ᾽ ὅμως τῷ ἡλίῳ θερμαινόμενος
fueuit . Cæterum hinc quoque ἀποβάλλει . ἔτι δὲ καὶ ἐντεῦθεν ἀκρί-
Dei prouidentiam euidenter con- ζῶς καταμαθεν τῷ Θεῷ τὴν προμή-
fpicere licet . Cum eninmagna θείαν . ἐπειδὴ γὰρ πολλὴ και μεγάλη
multaque elementis vtilitas infit,
et eorundem eximius fitvfus, ad τῶν ςοιχείων ἡ χρεία , καὶ πρὸς τῇ
hæc infigni quoque pulchritudi. χρεία , πολὺ τὸ κάλλος , καὶ ἄῤῥητος
ne et fpecie ineffabili luceant , ἡ ὥρα , τὰ δοκῶντα λυπηρὰ γίνεθαι
Deus ea quoque , quæ nobis ad- διὰ τέτων ὁ πάνσοφος ᾠκονόμησεν , ἵνα
verfa videntur , ideo condidit, ne
μή
8 ) τῶν και πυκν . Def. ibid. 9) λαῦρον . Ita habetEdit. parif. quam fequimur.
Sirm . λάβρον. 10 ) αὔρα . Sivm . ἄκρο. Sed aptior huic loco videtur lectio
Edit. parif quam exprimimus , pofito Commate ad πηγνύς ,
DE PROVIDENTIA ORATIO II 503
μὴ θεός , ἀλλὰ Θεῷ ποιήματα ταῦτα res creatas pro Diis haberemus,
fed Dei opera crederemus effe,
εἶναι πιςεύωμεν
ค ‫ اد‬, ἰθυνόμενά τε καὶ κυ quæ nutu eius et regantur et gu-
τα βερνώμενα ᾗ ἂνἐκεῖνος ἐθύνῃ . τέτε bernentur. Quapropter hic vi-
ό tæ noftræ adiutor aër, cuius re
χάριν ὁ τῆς ζωῆς ἡμῶν συνεργὸς ἀής ,
ὃν ἀναπνέοντες διαζῶμεν ἅπαντες , ὁ fpiratione omnes nos viuinus ,
·1 κοινὸς ὗτος θησαυρὸς , καὶ πενομένων hic , inquam , communis paupe-
καὶ ἐπὶ πλέτῳ βρενθυομένων , οἰκετῶν rum fimul et opibus fuperbien-
καὶ δεσποτῶν , ἰδιωτῶν καὶ βασιλέων , tium , feruorum et dominorum ,
priuatorum regumque thefaurus,
ὃν ἐ μᾶλλον τῷ πένητος ἀναπνέεσιν οἱ cuius refpiratione non magis ,
τῇ αλεργίδι κοσμέμενοι , ἀλλὰ τῇ ἰσο- quam pauper aliquis , fruuntur
μοιρίᾳ κατὰ τὴν τότε χρείαν ἅπασα . quipurpura ornati funt : fed qui
τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις τετίμηται , & æqualiter diftributus vniuerfau
hominum naturam , quoad fingu-
μόνον ἡμᾶς εὐφραίνει ταῖς αναπνοαῖς ,
[is neceflarius eft , honorat, non
καὶ ταῖςαὔραις , καὶ τῇ τῇ ὑετᾶχρ · modo iucundis aurærefpirationi
ρηγία , ἀλλὰ καὶ ἀνιῷ τῷ κρυμῷ , διδά- bus, et pluuiarum generatione
σκων ἡμᾶς , ὡς ἐκ ἀρκεῖ μόνος εἰς ζωο- nos deletat, verum etiam frigore
γονίαν ,καὶ τῶν ζώντων τὴν θεραπείαν. 2 nobis moleftior eft : hoc ipfo ni
Οὕτως ὁ ἥλιος & μόνον εὐφραίνει τῇ mirum nos docens, quod folus ad
vitæ generationem et viuentium
προσβολῇ τῶν ἀκτίνων ἡμᾶς , καὶ τὴν falutem minime fufficiat . Simi-
διαφορὰν Ir) ἡμᾶς τῶν ὁρωμένων διδά- liter et folis radiinon modo nos
σκει σωμάτων , όγκων τε καὶ χρωμά. deleftant, etvifibilium corporum
των των , ἀλλὰ καὶ ἀνιᾳ τῇ 12) θερμοτέρα tum quantitatis tumcoloris dife-
κ ' προσβολῇ τῶν ἀκτίνων · καν μὴ τὸν δέ . rentiam oftendunt , fed iidem
quoque fi vehementius in nos ir-
Ξε ρα κινήσας ὁ τῷ παντὸς ἡνίοχος αὔρας ruunt , contriftant quoque : et
ρα
ἡμῖν ψυχρὰς προσενέγκη , ὁ προσκυνη- nififummus ille rerum guberna-
θεὶς ὗτος ὑπὸ τῶν ἀνοήτων ἥλιος ἄρδην του aëris inotu auras frigidulas
ἐμπίπρησιν ἅπαντα , καὶ τὸ ζῆν ἀφαι- nobis cieret; iden ille fol, quem
ftulti adorare folent , vno omnia
ρεται τῶν προσκυνένων. ἐδὲν τοιγαρῶν incendio fimul mifcens , cultori,
τῶν τοιχείων αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ τῆς bus quoque fuis vitam eriperet.
Zans τυγχάνει παρεκτικὸν , ἔτε μὴν *Nullum itaqueex elementorum
ἅπαντα κοινῇ κεραννύμενα , δίχα τῆς numero folum per fe vitam largi-
τὰ πάντα κυβερνώσης δυνάμεως, αγα . tipoteft , imo nec omnia fimu
teinperata , fine fuprema illa, qua
· 98
θῷ τινος αἴτια γίνεται. ἔςι γὰρ πάλιν omnia gubernantur , potentia ,
· ἰδεῖν , εἰς εὔκρατον μὲν τὸν ἀέρα γεγε- alicuius boni caufa effe poffunt.
Nam videre licet, etiam cum aër
νημένον , ἐπὶ καιρὸν δὲ τὸν ὑετὸν 13 ) πα ·
et temperarifimus , cum tempe-
ραχεθέντα τῇ γῇ , ἀλύπως τὸν ἥλιον fiuis imbribus terras rigat,. fol
τοῖς ἀκτῖσι χρησάμενον , τὰς τῶν ανέ- item radiorum viribus clemnen-
ter vtitur , cum ventorum auræ
μων αὔρας κινηθείσας ἐν τάξει , τες convenienterfpirant, cum agri
· γηπόνες ἐπιμελῶς τὴν γῆν Ι4 ) γεωργή . colæ etiam terram ftudiofe co.
Ii 4 lunt,
1 ) ἡμῖ τ . δρ . διδ. Edit. parif. διδάσκει τῶν ὁρωμένων , omiffo ἡμᾶς. 12) θερμό.
Def. ibid . 13 ) παρ . Ibid . ponitur ante τὸν ὑετόν , 14) γεωργ . Ib . γεωργῶντας .
504 B. THEODORETI
lunt, et fementem rire faciunt, ta- σαντας , συνήθως 15 ) καταβαλόντας

men nec terram fructus liberaliter τὰ σπέρματα , καὶ ἔτε τὴν γῆν εὐγνω
grateque perfoluere , nec huina-
num genusa morbis eft liberum . μόνως ἐκτίσασαντες καρπες , ἔτε τῶν
Horum autem fummus ille re- . ἀνθρώπων τὴν φύσιν ἄνοσον διαμείνα-
rum adminiftrator aultor eft : σαν. ταῦτα δὲ ποιεῖ τῶν ὅλων ὁ πρύ-
hocnirnirum argumento nobis Tavis , πείθων ἡμᾶς μὴ τῇ κτίσει θα-
perfuadere volens , ne creatis re- }εν ,, μήδ᾽ εἰςαὐτὴν ἀναφέρειν τῶν
bus fidamus, neque iis , fed earum ῥεῖν
ἀγαθῶν τὴν αἰτίαν , ἀλλὰ τῷ ταύτης
opifici , bona hæc feramus acce-
pia . Quoniamn ergo ipfumatrem δημιεργῷ 16 ) πιςεύειν . Ἐπειδὴ τοίνυν
quoque diuinæprouidentiæ gu. εἶδες , καὶ τὸν αέρα τῆς τῷ Θεῷ ἀπο
bernatione frui,et eundemnillum λαύοντα προμηθείας , καὶ δι᾽ ἐκεῖνον
huius beneficioper tot iam anno- τοσαύταις ἐτῶν χιλιάσιν αρκέσαντα
rum millia fuffeciffe vidifti, adeo
και μήτε ὑπὸ τῶν ἀναπνεόντων ζώων
vt necanimalium refpirationibus
abfumtus fit , nec fe extra fines δαπανηθέντα , μήτε ἐκτὸς τῶν συνε ·
corporum quibus continetur , χόντων αὐτὸν σωμάτων ἐκρεύσαντα ,
eiecerit, agedum , ad terram quo- δεῦρό σε πρὸς τὴν γῆν ἀγάγωμεν , τὴν
quecommunem omnium nutri κοινὴν τροφὸν , καὶ" μητέρα , καὶ τὰ
cem ,matrem ,ac fepulchrum ,te φον · ἐξ ἧς σε τὸ σῶμα τὸ πήλινον ,
ducamus : e qua corpus tibi eft
καὶ τὸ ςόμα τὸ κατὰ τῷ πλάς λα
Iuteum , et os illud , quod contra
creatorem fuum , iuxta Danielis λέν μεγάλα κατὰ τὴν τῷ Δανιὴλ
vifionem , tam grandia loquitur. ὀπτασίαν. βλέπε τοιγαρῶν ταύτης
Ante omnnia autem huius fitum πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων τὴν θέσιν , καὶ
confidera , et multiformem eius τῶν χημάτων τὴν ποικιλίαν . ἔτε γὰρ
fpeciem. Nec enim omnia vel
fupina, vel plana aut etiam ardua ὑπτία πᾶσα , ἔτε προσάντης ,ἀλλ᾽ εἰς
funt : fedin montes , valles nemo . ὄρη καὶ 1νάπας καὶ πεδία διήρηται.
rofas,et campos,tota terra diuifa ἴδοι δ᾽ ἄν τις πεδίων ἐν μέσῳ μεγάλων
eft. Videas enim in parentifi. λόφες εἰς ὕψος ἐγηγερμένες , και με
mis campiscolles in altum furge- ταξὺ τῶν ὀρῶν , πρηνᾶς τινας τόπος
re, inter montes autem medios lo-
ca prona et planamaris finus for . και λάες , ἐν κόλπων τινῶν θαλατ .
mafuâ referre. Sed etipfosmon . τίων χήματι. καὶ τὰ ὄρη δὲ αὐτὰ
tes in hominum vfuset vtilitatem πρὸς 17 τὴν χρείαν τῶν ἀνθρώπων διε
rerum conditor diftribuit : quos λεν ὁ ποιητὴς , καὶ εἰς κρημνὲς διαςή .
dum vallium præcipitiis difcreuit, σας βαθεῖς , τοῖς χειμερίοις ὕδασι τὰς
(etniuaiibus ) aquis inea πορείας ἐμηχανήσατο , καὶ τοῖς ἀνθρώ
hibernis
tus ftruxit, tum hominibus
quein iniquis et afperis locis fa- ποις εὐπόρες ἐν ταῖς δυχωρίαις τὰς
ciles viarum femitas extendit . ὁδὲς ἐτεκτήνατο καὶ τὰ μὲν ὄρη πα-
Præterea montes quidemædium ξέχει τῇ τῶν οἰκοδόμων τέχνῃ τὰς
exftruendarum arti materiamn ex- ύλας , τὰ δὲ πεδία τοῖς ἐν τοῖς ὄρεσι
hibent, campi vero montium cu !- διαιτωμένοις ἀντιδίδωσι τῶν πυρῶν τὴν
toribus frumenti copiam retri-
Buunt. Sed etfitus ille varius αφθονίαν, καὶ τὸ ποικίλον τῆς θέσεως
ἐ τρέ-
15 ) κατ . Ibid . καταβάλλοντας . 16 ) πις . Ibid. προσφέρειν . 12 ) τήν . Def. ibid .

δ΄ 2 τρέφει μόνον , ἀλλὰ καὶ τέρπει non alit modo , verum etiam ii-
τῶν ἀνθρώπων τὰς ὄψεις. φιλεῖ γὰρ tuentium oculosmirificedelectat.
τὰμονοεδῆταχὺν ἐπάγειν τὸν κόρον . Quæenim vnam eteandemfor
mam habent, mox fatietatem fui
επέ
μοι , τίς ὁ ταῦθ᾽ ὕτω διακοσμή . pa re re fo nt .
le Dic ergo mihi
σας ; τίς ὁ τοσαύτην αὐτοῖς ἐναποθέ . quisnam fit , qui hæc tam pulchre
μενος δύναμιν , ὥστε 18) τοσέτες ἐνι- difpofuit ? qui tantis * facultati- *
αυτῶν κύκλες μὴ\ δαπανῆσαι τὸν θη . rum bus læc inftruxit , ut tot anno-
euolutiones thefaurum hunc
σαυρόν ; τίς ὁ τὰ ὄντα διαφυλάττων non potuerint confumere ? quis
ἀκίνητα ; τίς ἐπάγει τῶν ποταμῶν irem ille, qui ea quæ in rerum na-
τὰ ῥεύματα ; τίς ὠθῶ τῶν πηγῶν tura funt, firma et immota con-
τὰς ὠδῖνας ; βλέπε ταύτας ὧδε μὲν, feruat ? Quis fluuiorum fluenta
ἐν ταῖς τῶν ὀρῶν κορυφαῖς ἀναβλυ- vrget ? quis fontium venas im-
ζέτας , 19 ) καὶ ἄνωθεν κάτω προ- dempellit ? Ecce enim , vt illi hic qui-
infummis fcateant montium
χεέσας τὰ ρεύματα · ἐκεῖ δὲ , ἐδ᾽ ἐν verticibus, et aquas deorfum ex
τῶς ὑπωρείαις φαινομένας , ἀλλ᾽ ἐκ fuperioribus effundant, alibi ve-
- βαθυτάτων φρεάτων \ παρεχέσας rone fub imis quidem montium
τοῖς ἀνθρώποις τὰ νάματα . ἵνα γὰρ radicibus vlli appareant , fed e
‫اد‬
μὴ νομίσῃς αὐτόματον ἄταν ἄνω profundiffimi s puteis aquarum
vfum hominibus offerant. Ne
τῶν ὑδάτων τὴν φύσιν , διδάσκει σε enim hancaquarum naturam ef-
ὁ ποιητὴς διὰ τῶν πραγμάτων , ὡς fe arbitreris , vt fua fponte in al-
τῷ θείῳ λόγῳ πειθόμενον τὸ ὕδωρ , tumtendant ,reipfa contrarium
te docet mundi conditor : adeo vt
καὶ τὰς ἀκρωρείας ἀπόνως κατα- aqua Dei verbo obediens , fum-
λαμβάνον , ἐδὲ βιαζόμενον ὑπὸ τῆς mos montium vertices facile oc-
σῆς τέχνης , εἰς τὴν τῶν πεδίων ἄνει- cupet, nec fi arte tua eam cogere
velis, vnquam in camporum pla-
σιν ἐπιφάνειαν. ἀλλ᾽ ὀρύτλεις μὲν καὶ nitiem redeat: fed illic effodien-
βαθύνεις τὰ φρέατα , ἀπολαύεις δὲ do et terræ profundarimando pu-
τῶν ὑδάτων κάτωθεν ἀνιμώμενος · ὁμό- teos conftruis, vt aquise profun-
do exhauftis fruiqueas. Elemen-
δόλος γὰρ , ἀλλ᾽ ἐ ποιητὴς τῶν 50- torum enimn conferuus , non crea-
χείων ὑπάρχεις . '

τῷ δὲ ποιητῇ ξά· tor es. Creatori autemfacilli
διον ,ἐκ εἰς ἀκρώρειαν μόνον , ἀλλὰ mum eftfactu , aquarum naturam
non modo in montium vertices,
καὶ εἰς αέρα μέσον ἀνασπᾶσαι τῶν fed in medium quoque airema
ὑδάτων τὴν φύσιν , καὶ τὴν πικρὰν fubuehere, et amaram dulcedine
γλυκᾶναι , καὶ πῆξαι τὴν λελυμένην, condire , liquidam condenfare ,
καὶ λύσαι τὴν δεδεμένην , καὶ τὴν gelu adftrictam foluere , conti
2
nuam difcernere , fiuidam fifte-
re , eamque , cuius naturalis
συνεχῆ διακρῖναι , καὶ τὴν ξοώδη 20 ) sn .
σαι , καὶ τὴν κάτω φέρεθαι πεφυ . motus deorfum fertur , fur-#et
κυῖαν ἀνατρέχεσαν δεῖξαι , καὶ τὴν ψυ- fum
frigore torpentem fine ignis ad-
χρὰν δίχα πυρὸς 21 ) θερμῖναι. καὶ ταῦτα miniculo calefacere. Et hæc
Ii 5 qui-
18 ) τοσ . Edit . parif. τοσέτων . 19 ) καὶ —ῥεύματα . Def. ibid. 2ο ) εῆσ . Ibid .
σῆναι . 21 ) θερμ . Ibid. θερμανθῆναι.
TI
DORE
506 B. THEO
quidem propter te ingratifimum ποιεῖ διὰ σὲ τὸν ἀχάριςον , ἵν᾿ ἔχῃς

facit , vt illarum quoque benefi-
ἀπολαύειν καὶ θερμῶν ἀχειροποιήτων ,
cio, quæ citra omnem hominum
operam calefaétæ funt, frui poffis , ἵνα τὰ τῷ σώματος θεραπεύσης παθή-
vt nimirum
per has medecorporum morbis
ri liceat. Sed eas μαζα. καὶ ταῦτα δὲ πάλιν ποικίλα σοι
ipfas varias tibi exhibuit, et quæ προώθηκεν , καὶ εἰς ἐναντίας χρείας
diuerfis quoque et contrariis vti- ἁρμόζοντα . τὰ μὲν γὰρ, χαυνοῖ τὰ τε
bus conueniant . Aliæ enim ner- ταμένα τῶν νεύρων · τὰ δὲ , σφίγγει
vos rigentes laxant, aliæ vero la-
xatos adftringunt et roborant. καὶ τονοῖ τὰ λελυμένα˙ καὶ τὰ μὲν ,
Rurfus hæ quidem phlegmata in- φλέγματι πολεμᾶ , τὰ δὲ , μελαίνῃ
feftant, aliæ autem melancholia
medentur,etalia vlcera exficcant χολῇ · τὰ δὲ , ἕλκη ξηραίνει. τισαύ
Tantam in calentibus quoque την καὶ ἐν τοῖς θερμοῖς ὕδασι χρείαν
aquis commoditatem rerum gu· ὁ κηδεμών σοι 22) προτέθεικε · σὲ δὲ
bernator tibi contulit. Τe vero δὲν πείθει μὴ βλασφημῶν , ἀλλὰ
nihil horum mouere poteft, quo
minus blafphemnus fis : fedingra μένεις άχαριςῶν , καὶ λοιδορέμενος ,
tus effe pergis, conuitia exfpuis, καὶ τὰ Μανιχαίε νοσῶν , 23) ὃς σιτίων
etManichæimorbo laboras , qui καὶ ποτῶν ἀπολαύων , λοιδορεῖται τοῖς
cum cibo et potu fruatur , eos
conuitiis lacerat, qui hac ipfi ex . χορηγῶσι , καὶ θεριταῖς ὁμῶ καὶ 24 )ἀρ
hibent : immo meftiores quoque τοποιοῖς , καὶ τοῖς τὸν ἄρτον διχῇ τέ
etpiftores impetit, et illos qui pa-
μνεσιν ἐπαρᾶται ,αὐτὸς τέμνειν μὲν
nem ** diffecant execratur , ipfe
ἐκ ανεχόμενος , ἐθίων δὲ τὸ τεμνόμε
quidem fecare non aufus, fed fe-
catum comedere minime veritus. yov. Οὕτω καὶ σὺ , μυρίων ὅσων ἀγα-
Similimodo et tu , cum infinita 9ῶν ἀπολαύων , ὧν ὁ δημιεργές σοι
hæc et innumera bona percipias,
προσφέρει καθεκάςην ἡμέραν διὰ τῆς
quæ rerum conditor tibiquotidie
per ipfam creaturam offert , tuo κτίσεως , ἀχαριτες τῷ προσφέροντι ,
tamen largitorite ingratum præ- καὶ λοιδορῇ , καὶ βλασφημεῖς , λέ .
bes , nec a conuitiis et blafphe-
miis abftines ,dum illum iis pro. γων αὐτὸν μὴ προνοῶν ὧν πεποίηκεν .
videre negas , quæ ipfe condidit. ὅρα δὲ πόσην ἀδικίαν αὐτῷ κατα·
Vide autem quantæ illum iniqui-
tatis accufes , dum has illi inten . ψηφίζη , τοιαῦτα συκοφαντῶν. τί
dis calumnias . Cur enim hac δήποτε γὰρ καὶ πεποίηκε , τέτων
creauit , fi eorundem curam ha- ἐπιμελεῖσθαι μὴ θέλων ; τίνος δὲ χά-
bere noluit ? Quam vero ob cau-
fam horum curam detrectat ? ριν ὦ κήδεται ; ὡς δυνάμενος μὲν , ε
Num quod illam quidem gerere βελόμενος δέ ; ἢ βέλεται μὲν , ४ ὦ
poffet, fed id facere nolit, aut velit
quidem , fednon pofit ? Atqui δύναται δέ ; ἀλλ᾽ ὅτι μὲν δύνα-
hoc illum poffe, omnia hæc quæ μαρτυρᾶ τὰ γεγονότα ' πῶς
ται ,
facta funt , teftantur . Quomodo
γὰρ
1
22 ) προτ . Ibid. προστέθεικε . 23) ὃς κ.τ.λ. Vid. Hær. Fab . 1. 1. c. 26. p.32I.
24) ἀρτ . Edit. parif. ἀρτοποίοις ,
γὰρ ἂν ἐποίησε τῶν ὁρωμένων 25) τα enim vifibilium horum magnitu

μεγέθη , τὰ κάλλη , τὴν ἁρμονίαν , δύο dinem , pulchritudinem , et pro-
portionem condidit, potentiain
ναμιν ἐκ ἔχων ἀρκᾶσαν τῇ 26 ) γνώμη ;
‫اد‬ menti refpondentem fi
non habet ?
πῶς δ᾽ ἂν εἰς κοινωνίαν καὶ χέσιν τὰ Quomodo item in confortium et
διεςῶτα συνήγαγεν , ὕδωρ καὶ πῦς , habitum vnum redegit quæ inter
ἡμέραν καὶ νύκτα , καὶ μίαν ἐκ πάν- fe diuerfa funt, nempe aquam , et
των αρμονίαν καὶ συμφωνίαν εἰργά . ignem , diemet noftein , vnamque
ex omnibus iftis harmoniam et
σατο , ὃ προνοεῖν ἐ δυνάμενος ; μεζον confonantiam conftituit , quini-
γὰρ πολλῷ τῷ μέτρῳ , τὸ ἐκ μὴ ὄν : hil prouidere poteft ? Multoma-
των εἰς τὸ εἶναι παραγαγεῖν , τε iusenim eft, iis quæ non funtexi-
τῶν ὄντων προνοεῖν . ἀλλ᾽ ὅτι μὲν δύοftentiam dare, quam iis quæ funt
ναται , μάρτυς ἡ κτίσις · ὅτι δὲ καὶ prouidere . Veruntamen , quod
βέλεται , πάλιν αὐτὴ μαρτυρεί . u hæc poffit,mundus ipfe teftiseft :
ἐ
γὰς ἄλε τινὸς ἀναγκάζοντοςἐπὶ τὴν quod vero etvelit, idem ipfe locu-
ali
. δημιεργίαν ἐλήλυθεν , ἔτε μὴν ὡς δεό- quo cogente inundi opificiumn ag-
μενος τὴν κτίσιν παρήγαγεν · ἀλλὰ greffus eft, nec quafi rerum indi
ἀγαθὸς ὤν , καὶ ἀγαθότηταἔχων μέ- gus mundum introduxit,fed
τρε παντὸς μείζονα , ἠθέλησε καὶ quia bonus eft, et bonitatem omni
τοῖς μὴ ὦσι τὸ εἶναι δωρήσασθαι . menfura maiorem poffidet , iis
quæ non erant ipfum Eſſe dare
δὲ τοσαύτῃ περὶ τὰ μὴ ὄντα ‫اد‬ χρη- voluit . Qui autemtanta erga ea
σάμενος ἀγαθότητι , πῶς ἂν γεγονό- que non erantbonitate vfuseft;
τῶν ἀμελήσειεν ; ἔτε γάρ ἐςιν εἰπεῖν, quarationeea quæ iam facta fun
ὡς ἐφθόνησε͵ γεγονόσιν · ἄφθονον γὰρ negligeret? Nec enim dicere pof
ἔχει τὴν φύσιν , καὶ πάθες παντὸς
minus inuideat. Natura enim ab
ἐλευθέραν . ἵνα δὲ ἐκ πολλῷ τῷ πε· inuidia et omnni affectu liberapræ-
ριόντος 27 ) γυμνώσωμεν τὴν τῆς ἀσε· ditus eft. Porro vt quam abun-
Γείας ἀσθένειαν , σμικρόν τι αὐτὲς dantifime impietatis imbecillita-
tein demonftremus , de paucis
προσεξωτήσωμεν. τί δήποτε γὰρ
επατε , τῇ 28 ) τὸ εἶναι παρ' αὐτῇ quibusdam eos percontemur .
Quam ob caufam , cedo, Deum '
λαθέσῃ ἐφθόνησε κτίσει ; διὰ τὸ μέ. mundo , quiipfum Efe ab ipfo ac-
γεθος ; ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀκτιςός ἐςι καὶ cepit , inuidife dicitis ? Num
αίριτος , ἔτε ἀρχὴν ἐχηκώς , ἔτε τέ propter magnitudinem ? Atqui
ipfe et increatus et infinitus eft,
λος δεξάμενος πώποτε , πάντα περιέ‐
quinec initium habuit vnquam ,
χων , ὑπ᾿ ἐδενὸς 29) δὲ περιγραφό . nec finem quoque habiturus eft,
μενος ἐν τῇ χειρὶ γὰρ αὐτῷ τὰ πέ- omnia complectitur , ipfe vero a
nullo circumfcriptus eft ; nam in
ρατα τῆς γῆς , καὶ αὐτὸς ἐμέτρησε manu eius funt fines terra , etipfe
τῇ χειρὶ αὐτῷ τὸ ὕδωρ , καὶ τὸν ἐρα· manu fua dimenfus eft aquas, et
cælum fpithama , omnemque ter-
νὸν σπιθαμῇ , καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρα
ram pugno . Numn vero propter
κι'. ἀλλὰ διὰ τὸ κάλλος ; ἀλλ᾽ ὑπ᾽ αὐτῇ * pulchritudinem ? Atquiab ipfo
factus
rà κάλλη ponitur .
25 ) τὰ μεγ . In Edit. parif poft τὰ 26) γν. Ibid. γλώττη .
27 ) γυμν, Ib. γυμνάσωμεν. 28 ) τό. Ibid . τῷ . 29)
1 δέ. Def. ibid.
508 B. THEODORETI
faftus eft. Atquinemo vel inui. γεγένηται. ἐδεὶς δὲ, ἐδὲ τῶν ἄγαν φθο-
diffimorum hominum, fi domum
elegantem etfplendidamedifica νερωτάτων ανθρώπων , οἰκίαν εὐπρεπῆ
rit, illi inuidet vnquam : quin και λαμπρὰν διμάμενος , ἐφθόνησε
potius voluptatem indecapit , de. ταύτῃ πώποτε , ἀλλ᾽ ἐναβρύνεται , καὶ
σεμνύνεται , καὶ ἔτος τὲ γάννυται , καὶ
iectatur , gaudet , et fi quieam non
το
viderunt ante , iisdem illam fpe- τοῖς ἀγνοῶσιν ὑποδέκνυσιν . ὅσιν δὲ τὸ
âta nda m monf trat . Quæaut en ς
τῆς κτίσεω κάλλος τῷ νερῶ φωτ ός
hominis oratio vnquam digntex : τῷ πεποιηκότος ἀφέτηκε , τίς ἂν με
pendet , quanto omnem mundi
huius formain et pulchritudinem τρήσειε λόγος ; ὁρᾶτε τοιγαρῖν πε
intelligibilis illius lucis , cuius vir. τὰ τῆς ἀσεβείας κεχώρηκε . τῶν γὰρ
tute omnia haec condita funt, pul- πονηροτάτων ἀνθρώπων , ἐ μόνον ἐ
chritudo exfuperet ? Videte ergo , φθονέντων ταῖς ὑπ᾽ αὐτῶν οἰκοδομε
quorfum tandem euadat impie-
μέναις οἰκίαις , ἀλλὰ καὶ λίαν ἐπ᾽ αυτ
tas. Cum enimn peflimi quique
homines domnibus a feextruétis ταῖς λαμπρυνομένων , τὴν τῆς ἀγα
non modo non inuideant ,fed illis θότητος πηγὴν , καὶ ὑπ ἐδενὸς πά
vel maximne fuperbiant , vos in 9ες θολᾶθαι πεφυκυῖαν , φθόνω βάλ .
omnis bonitatis fontem ,cuius na-
tura eft nullo affe &tu turbari , in. λεθαι λέγειν , ποίας ἀσεβείας ὑπερ-
vidiæaffeftum cadere fi dicitis , βολὴν καταλέπει ; εἰ τοίνυν καὶ δύο

quisnam impietatis gradus hoc
fublimiot nobis reliftuseft ? Quo . ναται κατέχειν τὲς τῆς κτίσεως οἴα-
niam ergomundihuius guberna . κας , και βέλεται αὐτὴν πάντων

culaDeus adminiftrare poteft, et ἀγαθὼν ἀπολαύειν , δῆλον ὅτι καὶ
eundem bonis omnibus frui vult,
κήδεται , καὶ ἐφέτηκε , καὶ τῶν ἡνίων
manifefte vtique conftat , quod
eumn curet fimul et illi præfit : ἐπαλημμένος , τὴν γενητὴν ἅπασαν
quin apprehenfis habenis eius , φύσιν ἡνιοχεῖ , καὶ ἐδὲν ἀτημέλητον
ceu peritus aliquis auriga,omnem καταλείπει . Καὶ ὅτι ταῦθ᾽ ὅτως
naturam a fe creatam regit , nihil-
ἔχει , 30 ) μετάβηθι πάλιν ἐπὶ τὴν
que incuratum relinquit . Porro ,
vt hæc tibi plenius conftent , ad θάλατταν , καὶ βλέπε ταύτης τὰ
mare rurfus te transfer , et illius
κύτη , τὰ μεγέθη , τὴν εἰς πελάγη
profunditatem , amplitudinem ,
fretorum interftitia , littora , por- διαίρεσιν , τὰς ἀκτὰς, τὲς ὅρμες , τὰς ἐν
tus, et in medio eius fitas infulas, μέσω νήσες , τῶν ἰχθύων τὰ γένη , τὰ
pifciumitem genera ,fpecies ,for είδη , τὰ χήματα , τὴν ποικιλίαν , τὴν
mas, varietatem , et amorem, quo
terras appetunt, confidera . Si. πρὸς τὴν χέρσον φιλίαν , τὰ τῶν κυμά
dentiæ frenum , quod iiigini e
et proui των σκιρτήματα , τὸν ἐπικείμενον αὐ
illis
Qtum eft, infpice , quo nimirum τοῖς τῆς προνοίας χαλινὸν , δι᾿ ὃν τὴν
impediti terras inundare neque- ἤπειρον ἐπικλύζειν ἐ δύναται , ἀλλ᾽ ὁρ
unt: fed dum contra arenam im- μῶντα κατὰ τῆς ψάμμε φιλεται τὲς
petuofe feruntur , pofitos fibi ter-
mninospertimefcunt , et dum le . ὅρες , καὶ τὸν θεῖον ἐκεῖ νόμον γεγραμ
gem a Deo fibi latam illic infcri- μένον
30 ) μετ. Edit parif. κατάβηθι

μένον ὁρῶντα , οἷόν τις γαῦρος ἵππος ptam vident, inftar contumacis
ἀγχόμενος ὑπὸ πωλοδάμνε , ἀνα equi, qui afettore freno retraitus
κλᾷ τὸν αὐχένα , καὶ εἰς τεπίσω collum refettit , retroquecedit,
refugiunt, quafi et eius facti illos
- χωρᾷ
~ ,ὥσπερ μεταμελόμενα ὅτι καὶ pæniteat , quod arenis appellere
τῇ ψάμμα προσέψαυσε . διὰ ταύ · aufi funt. Ad hæc permareter-
της ἔτιν ἰδεῖν τὰς μεμερισμένας ἠπε . ras diuifas videmus , quo etiama
ρες , καὶ πόῤῥωθεν ἀλλήλων καθημέ . ceu fequeftroquæ procul inter fe
diftant in amicitiam coierunt.
νας , εἰς φιλίαν συναγομένας. ὁμό-
Concordiam enim humanogene-
νοιαν γὰρ ἐνθεῖναι τῇ φύσει τῶν ἀν ·
vi inferere volensDominus , mu-
θρώπων ὁ ποιητὴς ἐθελήσας , ταῖς tuis illos operis etauxiliorum ne-
· χρείαις αὐτὲς ἀλλήλοις συνέδησε. διὰ ceffitate conftrinxit. Per mare
ταύτης τὰς μακρὰς ἀποδημίας ποιέ . longinquas peregrinationes faci-
· μεθα , καὶ τὰς χρείας παρ᾽ ἀλλήλων mus , et ea quibus indigemus a
nobis inuicem petimus, fimulque
τ ἐφανιζόμεθα , καὶτῶν ἀναγκαίων τὰς
aliis, quæipfis neceffariafunt,re-
ὕλας 31) ἀντιδιδόαμεν . ἔτε γὰρ εἴα · pendimus. Nec * enim aliquam
σεν ὁ κηδεμὼν ἕκαςον τμῆμα τῆς γῆς terrae partem fummus ille rerum
ἅπασαν τοῖς ἀνθρώποις 32 )φέρειν τὴν adminiftrator cultoribus fuis
χρέαν , ἵνα μὴ τὸ ἀνενδεὶς τῇ φιλία omnia fimul ad vfum vifumque
* λυμήνηται . ὑβριτὴς γὰρ ὁ κόρος ,, neceflaria proferre paffus eft , ne
nullius indigens copia mutuæ
· καὶ ἀταξίας πατήρ . πρόκειται 33 ) τοι- amnicitiæ noceret. Iniuriis enim
· γαρῶν ἡ θάλασσα μέση τῆς οἰκεμέ· gaudet rerum faturitas, et turba-
νης , εἰς κόλπες μυρίες διηρημένη , rumn parens eft Vnde in medium
οἷόν τις πόλεως μεγίτης ἀγορὰ , πᾶ . telluris mare prominet , quod in
σαν τῶν ἀναγκαίων τὴν ἀφθονίαν plurinos finusdiuifum , ingentis
alicuius ciuitatis forum repræfen-
παρέχεσα , καὶ πολλές πρατῆρας
tat, omnem neceffariorum co-
καὶ ὠνητὰς δεχομένη , καὶ τές τε piam liberaliter exhibens , mul-
34) ἐντεῦθεν ἐκεῖσε παραπέμπεσα , καὶ tosque tam venditores quam emt-
τὲς ἐκεῖθεν ἄγεσα τῇδε . ἐπειδὴ γὰρ tores capiens , quos hinc inde di-
. mittit fimul et adducit. Quia
· ἐπίπονος ทἡ διὰ τῆς ἠπερε πορεία
enim profectiones quæ per terrain
# 35) ἐκ ἐπίπονον δὲ μόνον ἦν , ἀλλὰ καὶ fiunt, plenæ laborum funt, quin
ἀδύνατον , διὰ ταύτης πᾶσαν ἀνα- nonmodo laboriofum , verum et-
iam impoffibile erat , vt per has
πληρῶσαι τὴν ἔνδειαν , πρόκειται τῆς omnis inopia farciretur , maris
θαλάττης τὰ νῶτα , σκάφη καὶ σμι· dorfum paratum eft , quod tam
κρὰ καὶ μεγάλα δεχόμενα , καὶ φόρ- magnarum quam paruerum na-
capax eft, quæ inultam ne-
τον πολὺν καὶ ἀναγκαῖον τῆς δεομέ. ceffariarum rerum copiamindie
νοις κομίζοντα . ἔςι γὰς ἰδεῖν μιᾶς gis hominibus aduehunt. Nam
vnius nauis onera vix aliquot mil-
ὁλκάδος φορτία πολλὰς κτηνῶν χι
iibus iumentorum vehi poffe vi-
-λιάδας ἀχθοφορέσας . ἵνα δὲ μὴ δυσ- demus
. Ne vero qui per mare
iter
gt) αντιδ. Ibid .præm . ἀλλήλες . 32 ) φέρ . Ibid . παρέχειν. 33) τογ . Ibid . γάρ .
34 ) ἐντ. ἐκ . Ibid . ἐκεῖθεν ἐντεῦθεν . 35) και Ibid .
510 / B. THEODORE ΤΙ
iter faciunt, nimia afficerentur χεραίνωσιν οἱ ταύτης ὁδῖται , οἷόν τι

moleftia , infulas veluti ftationes νας ςαθμὸς κατέπηξε τὰς νήσες ὁ
quasdam rerum conditor infixit,
in quas delati, refectis corpori ποιητής , ἐν οἷς καταγόμενοι , 36) καὶ
bus et emtisneceffariis,rurfus eo διαναπαυόμενοι , καὶ τὰς χρείας ὠν- ‫اد‬
foluant quo illis curfus eft. Re- μενοι , πάλιν 37) ἀπαίρεσιν ἔνθα ἂν
verere ergo beneficiorum multi · τὴν ὁρμὴν ἔχωσιν. αιχύνθητι το
tudinem ,dixit mare . Magis ete-
γαρῶν τῶν εὐεργεσιῶν τὸ πλῆθος ,
nin tibi quam Sidoni , hac pro-
εἶπεν ἡ θάλασσα . αρμότα σοι γὰρ
pheta verba conueniunt . Hæc
enim , cum mundi Creatorem μᾶλλον , ἢ τῇ Σιδῶν , τῷ προφήτε
ignoraret , ipfum numen inmul. τὰ ξήματα . ἡ μὲν γὰρ ἀγνοῦσα τὸν
tos Deos diftraxit , et vnicum il- ποιητήν , εἰς πολλὲς τὸ θεῖον διήρε
lumn cultum diffecans , iis illum θεός , καὶ τὴν μίαν προσκύνησιν και
quiDii non erant impendit: pro- τατέμνεσα , τοῖς μὴ ὦσι ταύτην προσ-
videntiam interim non negans ,
fed illis hanc tribuens. Nec έφερεν , ἐκ ἀρνεμένη τὴν πρόνοιαν ,
enim facra feciffet iis, quos Deos ἀλλὰ τέτοις αὐτὴν προσάπτεσα . 8
γὰρ ἂν ἔθυσεν οἷς ἐνόμιζε θεοῖς , é
efte putabat, nifi plenefibiperfua
fiffet , quod et vtilitatem confer-
μὴ λίαν ἑαυτὴν ἔπειθεν , ὡς καὶ ὠφέ
rent, et damnum auerterent. Tu
autem eo errore , qui Deorum λειαν πορίζεσι, καὶ βλάβην ἀποτρέ‐
πεσι. σὺ δὲ τῆς πολυθές πλάνης
inultitudinem fingit , liberatus ,
cumvifibilia hæc omnia facta effe ἀπηλλαγμένος καὶ πάντα τὰ ὁρώμε .
fatearis, et horum creatorem ado- να έμολογῶν εἶναι ποιήματα , καὶ τὸν
eundem tamen ab operibus τέτων ποιητὴν προσκυνῶν , ἐκβάλλεις
fuis eiicis , et quam longiffime a αὐτὸν ὧν ἐποίησε , καὶ πόξω πε και
creatura collocas , hancque tan .
9ίζεις τῆς κτίσεως , καὶ τὸν τοσᾶτον
tam mundimachinam guberna .
tore carere , et ceu nauim quan- κόσμον ἀκυβέρνητον εἶναι λέγεις , καὶ
dam omni prafidio deftitutam , οἷόν τι σκάφος ἀνερμάτισον ὡς ἔτυχε
fortuitis cafibus ferri contendis.
φέρεσθαι . αιχύνθητι τοιγαρῶν τὰς
Reuerereergoea, quæ exmariac:
cipis beneficia : tum et illa, quæ διά θαλάττης εὐεργεσίας , τὰς ἐκ γῆς,
ex terra , ex aire , ex fole tibi τὰς ἐξ ἀέρος , τὰς ἐξ ἡλίε , ἐρανὸν
proueniunt . Reuerere et cali, τὸν ἐπικείμενον ὄροφον. αἰδέθητι τὸν
quod tibi incumbit , faftigium .
Reuereretributum ,quodex crea- δασμ ὸν , ὃν λαμβ άνει ς παρ ὰ τῆς κτί-
turis percipis . Singula enim σεως. δασμοφορᾶ γάς σοι τῶν εἰρη .
* horum quæ * inodo recenfuimus ,
μένων ἕκασον , καὶ οἷόν τινα φόρον
tibi quafi tributaria funt, et fui
vfum ceu reditus quosdam et προσφέρει τὴν χρείαν . ἥλιος μὲν ,
vectigal tibi offerunt. Et fol φωτίζει , θερμαίνε , τὲς ἐκ γῆς πε-
quidem illuminat , calefacit , 1 et
e terra prognatos fructus exco- παίνει καρπές˙ σελήνη , δαδεχε σοι
quit : Luna noctu prælucet :ftel. νύκτως · ἀτέρες , ἐπὶ γῆς μένοντί σοι
iæ tibi in terris verfanti nostur- τὸν νυκτερινὸν δηλᾶσι καιρὸν , καὶ τῶν
num teinpus indicant , et tem-
porum vicifitudinem fignant : ὡρῶν τὰς μεταβολὰς προσημαίνεσι ,
θαλατ .
36 ) καί. Def. ibid. 37 ) ἀπ . Ibid. ἀπαίρωσιν .

DE .PROVIDENTIA ORATIO II. 511
θαλαττίῳ δὲ 38) γινομένῳ ποδηγοί γι'' per mare autemnauiganti via

ad terram duces funt. Aër
νονται πρὸς τὴν ἤπειρον . αὴς , ἀνα- item abs re hautus , eum ,
πνεόμενος μὲν , τὴν ἔμφυτόν
c/ σε κατα- qui tibi ingenitus eft , calorem
ψύχει ας
γεωργί ἐκτρέφει· καρπός τ8ς της
θερμότητα recreat. Pluuie agriculturæ
enutriunt. Et dum fii-
ἐργαζόμενος , παύει μὲν τὴν ἐπὶ τὰ gora ciet ( naturæ conditor , )
plantas fimul et femina in al-
ἄνω βλάτην , καὶ φυτῶν , καὶ σπερ .
tumn germinare praliber ,etvege-
μάτων , εἰς δὲ τὰς ῥίζας ἐκπέμπει τὴν tatiuam vim in radices diftribuit ,
αὐξητικὴν δύναμιν , καὶ οἷόν τινι μάτι eanque in altum obluétantem
γι τῷ κρυμῷ , τὴν ἄνω φερομένην ἐπὶ frigore , ceu fagello quodam , ad
τὰ κάτω διώκει . διαφθείρει τῶν ἔρπε· inferiora compellit. idemrepti-
τῶν τὰ σώματα , καὶ φυτοῖς καὶ σπέρ . lium quoque , quæ et plantis et fe-
μασι λυμαινόμενα . χορηγε σοι 39 ) των minibus nocent, corpora perdit :
fimulque tibi alumnarum auium
τροφίμων ὀρνίθων τὰ γένη . καὶ τί δεῖ genera exhibet. Quid vero hîc
λέγειν τὲς ἀπὸ γῆς καρπες , τὸς ἐκ fru &tus, quieterra, e fontibus, e
πηγῶν , τὸς ἐκ ποταμῶν , τὲς ἐκ θα. fuuiis, et mari proueniunt, enu-
λάτης ; τέτων ἀπολαύων ἀμνημονες merare attinet ? His ergo cum
fruaris omnibus , largitoris ta-
τῷ δοτῆρος ; καὶ τὴν κτίσιν τρυγῶν , men obliuifceris ? Et cum crea-
κατὰ τῷ κτίςε λυτᾶς , καὶ μέμηνας , tarum rerum fructus percipias ,
καὶ παραπαίεις ; καὶ ἐκ αἰθάνῃ τῶν aduerfus creatorem tamen infa-
δωρεῶν , ταύτας ἐν ταῖς χερσὶ περι- nis , furis , et defipis ? Immo et
Φέρων , ἀλλ᾽ ὠδίνεις τὴν ἀντίῤῥησιν ; dona ,quæ manibus geftas ,non
οἶδα γάρ σε τὰς 40 ) αντιθέσεις , ἐγώ fentis,fed contradicendi rabiela-
boras ? Noui enim obiectiones
δὲ ἔτε ταύτας τῷδε τῷ λόγῳ προθή- tuas : fed nec illas ipfis huic fer-
ιnoni adiungere , nec earundem
σω, ἔτε τὰς λύσεις προσαρμόσω . έτε ·
folutiones fubtexere inftitui. Sed
ρον δὲ λόγον συνεργὸν ἔχων , τὴνὑπὸ
cum alter mihi fermo quo iuuari
σε πολεμεμένην προμήθειαν ὑφῆναι poffum , reftet, prouidentiam ,
διὰ τέτων βεβέλευμαι. ἐνταῦθά σε quam tu oppugnas, hifce rationi-
bus fulcire volui. Interea tehic
τοίνυν καταλιπῶν , καὶ τῇ τῶν εἰρη . dimiffum in eorum quæ dicta
μένων ἐντρυφῆσαι θεωρίᾳ παρακαλέ- funt confideratione cum volupta-
σας , καὶ πανταχόθεν ἑλκύσαι τὴν te verfari , et vndiquaque falu-
ὠφέλειαν , τὸν τῷ παντὸς κυβερνήτην • tem tuam venari iubens , ipfe
omnium gubernatorem laudibus
ὑμνήσω . ᾧ πρέπει δόξα εἰς τὲς αἰῶ · decantabo, cui debetur gloria in
νας τῶν αἰώνων . ᾿Αμήν . zternum . Amen.
Demon-
34 ) γιν. Edit. parif, prammoi. 39) τῶν τροφ . Ibid , τῷ τροφόμῳ . 40 ) αντος .
Ibid. ἀντιῤῥήσεις .
RETI
B. THEODO
512
Demonftratio ( prouidentia ) ex * Απόδειξις ἀπὸ τῆς τες ανθρωπείες σώματος
κατασκευῆς .
bumani corporis fabrica.
ORATIO III. ΛΟΓΟΣ Γ.
ui corporibus valent , iis εὖ μάλα πως τὸ σῶμα δια

2
medicorum curâ minime κείμενοι , τῆς ἀπὸ τῶν ἰατρῶν
Q opus eft : valetudo enim Ο θεραπείας & δέονται ἀκραιφνὴς
falua et incolumnis pharmacorum γὰρ ὑγεία τῆς τῶν φαρμάκων ἐπικε
ope non indiget. Qui autem
ρίας ἐκ ἐνδεής · οἱ δ᾽ ὑπὸ νόσες πολεμές
morboaliquo infeftantur, inedi-
cos in * auxilium vocare confue- μενοι , καλῶν εἰώθασι τὲς ἰατρὲς εἰς
verunt , quorum arte et armis βοήθειαν , καὶ τοῖς ὅπλοις τῆς τέχνης
contra morbos auxiliariis vfi, il- κατὰ τῶν παθῶν χρώμενοι συνεργοῖς ,
los quafi hoftes quosdam e cor-
ὥσπές τινας πολεμίες ἐκ τῶν σωμάτων
poribus propulfare conantur.
Medica enim ars corporibus au- διώκειν ἐπιχειρῶσιν . ἰατρικὴ γὰρ τέ-
xilium præbet , et morbis infidias χνη σωμάτων ἐπίκερος , καὶ παθῶν
ftruit. Similiter qui aninabus ἐπίβελος . καὶ τὰς ψυχὰς τοίνυν οἱ μὲν
fuis valent , et illas pietate lana et ἐῤῥωμένας ἔχοντες , καὶ τῇ τῆς εὐσε
integra exornatas habent, nullis Cείας ὑγεία λαμπρυνομένας , τῶν δι
doctrinæ pharinacis indigent :
qui autem praua aliqua opinione δασκαλικῶν φαρμάκων ἐ χρήζεσιν · οἱ
tenentur , quique profanorum δὲ προλήψει πονηρᾷ κατεχόμενοι , καὶ
dogmatum morbos contraxere , τῶν βδελυρῶν δογμάτων τὴν νόσον δε
et temporis diuturnitate ex affe- ξάμενοι , καὶ τῷ χρόνῳ τὴν διάθεσιν
Etionehabitun morbinafti funt, ἕξιν ἐργασάμενοι , πολλῶν μὲν δέονται
multis purgationibus opus ha- καθα
ρτηρίων , τὴν μοχθηρὰν ἐκείνην
bent , quæ inimicam illain mate-
riam repellere , animasque purio · ὕλην ἀναμοχλεῦσαι δυναμένων• , καὶ
res reddere queant . Sed et mul . τὰς ψυχὰς καθαρὰς ἀποφῆναι πολύ
tis aliis pharmacis indigent , quæ λῶν δὲ φαρμάκων , τες γεννητικὲς ἐκε
genit
tus fuaalesvittu ce ntis
pecca udanriæ
occlmate t etmea-
ob της πόρες τῷ δρατηρίῳ κλώντων τε
ftruant,atque noxios dolores fe. καὶ Φρατζόντων , καὶ τὰς πονηρὰς ὠδῖ
dent. Quoniam itaque pericu- νας παυόντων . ἐπειδὴ τοίνυν παγχά-
lofus adinodum et difficilis illo- λεπος καὶ δυστράπελος τῶν τὴν κτίσιν
rum morbus eft,quimundo pro- προνοίας αποτερῶν ἐπιχειρόντων ἡ νό-
videntiæ curam auferre conan σος , δύο μὲν αὐτοῖς ἤδη φάρμακα προ
tur , duo quidem pharmnaca , ex
+ ηνέγκαμεν ,ἐκ τῶν τῆς κτίσεως μορίων
mundi partibus temperata , iain ταῦτα κεράσαντες . ͵ ἵνα δὲ πξόξιζαν
illis obtulimus : vt vero oinnem ανασπάσωμεν τὴν νόσον , καὶ τέλειν
morbum radicitus euellamnus , et
ν
illos amolefta et dificili hac in . αὐτὲς τῆς χαλεπῆς ἀπαλλάξωμε αξ
firmitate omnino liberemnus , ter- §ωτίας , καὶ τρίτον αὐτοῖς κατασκευά
tium quoque illis parare et offer- σαι τε καὶ προσενεγκεῖν πειρασόμεθα .
re aggrediemur. Huius autem
τῆς δὲ κατασκευῆς τὰς ὕλας ἐκ ἐξ
parandi materiam , nec e calo ,
ὐρανῶ καὶ γῆς καὶ θαλάττης , ἐδ᾽
velterra ,vel mari , nec ex fole ,
ε ήνης καὶ τῶν ἄλλων φω-
vel luna, aut reliquis ftellis , nec ἐξ ἡλί καὶ σελ
item ex aëre , vel nubibus , aut sή ρω ν , δ᾽ ἐξ ἀέρος καὶ νεφῶν καὶ
πνευμα .
DE PROVIDENTIA ORATIO III. 513
πνευμάτων , ὦ δ᾽ ἐκ ποταμῶν καὶ2 πη- ventis , nec etiam ex fluminibus

γῶν καὶ φρεάτων , ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῶν τῶν vel fontibus aut pureis ,fed ab illis
ipfis, qui blafphemias huiusmodi
βλασφημῶν ἐπιχειρέντων ληψόμεθα .
effundere ftudent ,peremus . Cum
ςόμα γὰρ εἰληφότες παρὰ τῷ κτίσαν- enim illis es aCreatore donatum
σαντος , ἵν᾿ ὑπὲς ὧν ἀπολαύεσιν ἀγα- fir, vt pro acceptis ab illo bonis
θῶν τῷ δοτῆρι τὸν ὕμνον προσφέρωσιν , largitori laudem offerant , nom
* 8 μόνον ὑμνῶν ἐκ ἐθέλεσιν , ἀλλὰ καὶ modo illum laudare recufant, fed
&
blafphemiis quoque linguam pol-
1 ) βλασφημίαις τὴν γλῶσσαν μιαίνεσι ,
luunt , et nobile illud orationis
καὶ τὸ λογικὸν ἀτιμάζεσιν ὄργανον . inftrumentum ignominiofiffime
ἀρκεῖ δὲ καὶ τᾶτο μόνον τὸ μόριον δε · tractant. Atquivnicum illud ho-
ξαι τῷ πεποιηκότος , ὦ τὴν σοφίαν μό. minis membrum , Creatoris nome
νον, ἀλλὰ καὶ τὴν 2) ἄπλητον φιλαν. modo fapientiam ,fed immenfam
θρωπίαν. ὀργάνῳ γὰρ ἔοικενἀπὸ χαλ . quoqueerga nos bonitatem falti-
cienti demonftratione teftari po-
κῶν συγκειμένῳ καλάμων , καὶ ὑπ teft . Organo enim mufico , quod
· ἀσκῶν ἐκφυσεμένῳ , καὶ κινεμένῳ ὑπὸ Ἐneis fiftulis conftat , et follium
τῶν τῷ τεχνίτε δακτύλων , καὶ ἀπο- flatuvel aura infpiratum , artificis-
τελῶντι τὴν ἐναρμόνιον ἐκείνην ἠχήν . que digitis motum, foni concin-
C
ἀλλ᾽ ἐχ ἡ φύσις παρὰ τῆς τέχνης , ἡ pamlanc vocem edit; plane fimil
τέχνη δὲ παρὰ τῆς φύσεως ἐδιδάχθη natura principium duxit, fed arg
τῆς τερπνῆς ἐκείνης ἠχῆς τὸ μηχάνη- a natura iucundi illius et fuauis
μου . ἀρχέτυπον γὰρ τῆς τέχνης ἡ concentus organum fabricare dis
· φύσις, ἴνδαλμα
ἄθρει τοιγαρῶν δὲ τῆς φύσεως ἡ τέχνη
ὁ λόγω μὲν τε]υχηκὼς,. tura
dicit. Exemplar enim artis na
eft , fimulacrum vero natu-
ræ ars . Ecce * igitur , o homo , *
' ατιμάζων δὲ τῇ τιμῇ τὸν τιμήσαντα , qui cum loquendi donum diui.
- πῶς ὑπόκειται μὲν ὁ πνεύμων δίκην nitus acceperis , eum tamen , qui
· ἀσκῶ , ἀποθλίβεσι δὲ αὐτὸν , & πόδες te tantohondre dignatus eft , me-
2
ανθρώπε , ἀλλ᾽ οἱ περικείμενοι τῷ θώ- rito fuo honorefpolias, vrpulmo
quidem inftar follis vel vtris fitus
ζακι μύες , συςέλλοντες αὐτὸν καὶ δια . fit : quemn non hominis alicuius
τέλλοντες . ἀναπέμπει δὲ ἑτοσὶ διὰ τῆς pedes , fed thoraci adiacentes mu-
τραχείας αρτηρίας τὸ πνεῦμα , τὸ δὲ iculi ipfum contrahentes finut
et dilatantes exprimunt . Hic ve-
συνωθέμενον , ἀνοίγει μὲν τὴν ἐπιγλωτ-
ro per arteriam afperam fpiritum
- πίδα , φέρεται δὲ διὰ τῷ φάρυγγος ἐπὶ emnittit , qui expulfus gutturis
Εν τὸ ςόμα . ὁ δὲ λόγος , τῆς γλώττης opercuium aperit , et per iptum
guttur ad os vsque effertur.
* 3 ) οἷόν τινος δεξιᾶς ἐπειλημμένος , ταύ. Ratio autein lingua quafi dexte-
την τοῖς ὀδῶσι καθάπες τοῖς χαλκοῖς re manus officio vtens , ipfam
ἐκείνοις προσφέρει καλάμοις , καὶ ἄνω dentibus ceu aneis quibusdam
καὶ κάτω διαθέειν καὶ διολισθαίνειν εὐ- fiftulis infert , facitque , vt furfum
et deorfum difcurrere , et expedie
πετῶς καὶ μάλα ξᾳδίως κατασκευάζει . te finul et facile elabi queat .
Simul
1) βλ. Edit. pavil. βλασφημίας, Minus redte. 2) ἄπλ . Edit . prior habebat
ἄπλετον . Parifina , ἄπλησον. 3 ) οἷον Edit. parifiofa . Sic quoque poft pauca .
B. Theod . Tom . IV . Kk
314 B. THEODORETI
Simul autem huic motus facilitati συνεργεῖ δὲ αὐτῇ πρὸς τὴν εὐκολίαν τε
fubiacens illa glandula opitula δρόμε , ὁ ὑποκείμενος αδὴν , οἷόν τις λι-
tur , quæ fontis inftar perpetuo τὰς ἀναβλύζων νοτίδα , ἐπειδὴ γὰς
humore fcatet . Cum enim af.
fiduus ille motus linguam exfic . αὐτὴν ὁ συχνὸς καταξηραίνει δρόμος ,
cet , iufto vtique et modico hu . ἐδεῖτο μετρίας υγρότητος , τεγγέσης
more opus erat, qui ipfam et hu- αὐτὴν καὶ λεαινέσης , καὶ τὴν κίνησιν
mectaret, et leuiorem redderet, ξάτην ἐργαζομένης. ὅτω τοιγαρῶν διὰ
motumque præberet facilem.
hominisferno τῆς γλώττης τοῖςὀδῶσι τῷ λόγωπροσ-
Poftquam
per linguamergo
dentibus illifus eft , ομιλῶντος , καὶ τῷ πνεύματος ὡς ἔφην
fpiritu fimul, vt dixi, emiffo , et φερομένε , καὶ τῶν χειλέων πτύσσο-
labiis contractis , et aëre fpiritus μένων , καὶ τῷ ἀέρος τῇ φορᾷ τῷ. πνεύ-
emiffione confonanter percuffo , ματος ἐναρμονίως πληττομένε , ἡ ἔνας-
articularis illa vox perficitur , et
θρος ἀποτελεῖται φωνὴ , καὶ γίνεται
fermonis vehiculum fit fpiritus, ἔχημα τῷ λόγε
τὸ ἔνδοθεν ἐκφερόμε
qui ex interioribus effertur, na-
turâ nimirum fuliginofum tan- νον πνεῦμα , καὶ ὡς περιτ ]ὸν ἀπωθεί
quam fuperfluum expellente. ται τὸ λιγνυῶδες ἡ φύσις . ἐπειδὴ γὰρ
Cum enim cor naturalis calo- τῷ ἐμφύτε θερμῶ πηγὴν τὴν καρδίαν
ris fontem rerum opifex fecerit, ὁ πλάτης πεποίηκε , καὶ ἐκ τῇδε τῇ
et ex hoc totum corpus calo : μορίςπᾶν τὸ σῶμα τῆς θερμῆς μετά-
ris qualitatem hauriat , tum
ipfum quoque cor tanto ca- λαμβάνει ποιότητος , ἐδῶτο δὲ καὶ μι·
lore occupatum refrigerio opus κρᾶς τινος ἀναψύξεως πολλῷ τῷ θερ-
haberet, pulmonis refpiratione μῷ συνεχομένη , καταπνεῖσθαι αὐτὴν δια
illud recreari curauit natura τg πνεύμονος πεποίηκεν ὁ τῆς φύσεως
conditor . Hic enim purum , qui ποιητής
. ὗτος γὰρ διὰ μὲν τῆς τρα-
extranoseft ,atrem per afperam ἀρτηρίας
arteriam fufcipit , per læuem ve- χείας τὸ καθαρὸν ἔξωθεν δέ
ro illum ipfum ad finiftrum cor . χεται πνεῦμα , διὰ δὲ τῆς λείας τῦτο
dis finum transmittit:indeenim, παραπέμπει τῇ εὐωνύμῳ τῆς καρδίας
quemadmodum vadunt, qui de κοιλίᾳ , ἐκεῖθεν γὰς , ὥς φασιν, οἱ τα
his diligentius perfcripfere , illa τοιαῦτα ἀκριβῶς ἱςορήσαλες , αὕτη τὴν
principium ducit. Pulino au-
tem purum illumn aërem ( cordi ) ἔκφυσιν ἔχει . παραπέμπων δὲ ὗτος ὁ
transmittens , alterum illum , qui πνεύμων τὸ καθαρὸν πνεῦμα ,9 τὸ λιο
iam ( cordis calore feruens ) fuli- γνυῶδες ἀντιλαμβάνει, καὶ τῦτο ὡς περ
ginofus eft, recipit , et eundem ριτλὸν διὰ τῆς τραχείας ἀρτηρίας ἐπὶ
ceufuperfluum per afperam ar · τὰ ἔξω πάλιν ὠθῶ . καὶ γίνεται τὸ πε
teriamfuperiuus
vrqui rurfus forasetexpellit
omnino : adeo
int . ριτ ]ὸν καὶ ἄχρηςον παντελῶς , τὸν
tilis videbatur, mentehominis fic βεληθέντος , καὶ τὴν γλῶταν ἐν ξυ-
volente, quæ et linguamn concin . 9μῷ καὶ ἁρμονία κινήσαντος , ὄχημα
ne et decenter mouet , fermnonis τε λόγω. καὶ 4 ) τὸ ὡς βλαβερὸν
vehiculum fiat:et ( fpiritus ille,) ὑπὸ τῆς καρδίας ἐκφορέμενον , καὶ ὑπὸ
quem ceu noxium pulmo a cor-
de euexitet expulit, articulata τε πνεύμονος ὠθέμενον , τῆς ἐνάρθρο ‫اد‬
* vocis eft adiutor . Vere ergo Φωνῆς γίνεται συνεργόν . ἀληθῶς ὦ βά-
exclainare licet a) : Ο profundi- πος
4) τό. Ex Edit. parif . fuppletum .
a )Rom. 11, 33 .
· DE PROVIDENTIA ORATIO III.
515
9ος πλέτε καὶ σοφίας καὶ γνώσεως tatem diuitiarum et fapientiæ et
τῷ Θεῷ . ἀληθῶς τίς λαλήσει τὰς δυ . fcientiæ Dei ! Verea )Quis enar
ναςείας τῷ Κυρίε , ἀκεςὰς ποιήσει πά . tabit omnes laudes eiusauditas
faciet potentiasDomnint, ? Vere
σας τὰς αἰνέσεις αὐτῇ ; ἀληθῶς ὡς ἐμε ·
inquam dicimus b ): Quam na-
- γαλύνθη τὰ ἔργα σε Κύριε πάντα ἐν
Κύριε ,, πάντα ἐν gnificata funt
gnificata operatua Domine !
σοφίᾳ ἐποίησας . ποῖος ἀπόχρη λόγος omnia fapienter fecifti. Et quæ-
εἰς ὑμνῳδίαν τῷ κτίσαντος ; ποῖος ἀρ . nam oratio
fufficiet creatoris
? Quibus laudibus
verbis corpo-
καὶ λόγος εἰς τὴν τῆς οἰκείας δημιες . tis
· κεῖ
γίας διήγησιν ; τίς ἱκανὸς ἑρμηνεῦσαι noftri fabricadigne enarrari
poterit ? Quisferino , vt fermnonis
λόγος τῷ λόγῳ τὰ ὄργανα ; τίς εἰς τοῦ
organa exponat , erit fufficiens ?
σὗτον σοφίας ἀφίκετο , ὡς τῷ πλάς8 Quis ad tantam peruenit fapien-
τὴν σοφίαν ἀκριβῶς θεωρῆσαι ; σὺ δὲ tiam , vt Creatoris fapientiam ple-
ταῦτα βλέπων,καὶ τέτων ἀπολαύων , ne perfpexerit ? Tu vero , cum
ἐδ᾽ ὑμνεῖν ἐθέλεις τὸν τέτων αἴτιόν σοι
ris ,horum tamen audiorem cele-
γεγενημένον , αλλ᾽ ἀμέλειαν κατηγορᾷς
brare detreitas ,immo negligen-
τῷ πᾶσαν ἐπιμέλειαν ὧν πεποίηκε ποις . tiæ illum accufas , qui omnium
μένε . καὶ μὴν ἤρκει τῦτο μόνον τὸ μό . quæ fecit curam gerit diligentif-
ριον δεῖξαι τῷ ποιητῆ τὴν περὶ τὸ ζῶον fimam . Εt fane vnica hac (hu-
κηδεμονίαν. λογικὸν γὰρ ἐργασάμενος , mani corporis) pars Creatoris ftu-
diumn , quoerga viuentem hanc
πεποίηκε πρόσφορα τῷ λόγῳ τὰ ὄργα-
creaturam fuam tenetur , pleniffi-
να. ἐντεῦθεν ἡ τέχνη τὴν μίμησιν ἐρα- me demonftrare poteft. Cum
νισαμένη , καὶ αὐλὲς ἐτεκτήνατο , και enim fermonisvfu nos donauerit,
.
' λύρας καὶ κιθάρας συνέθηκε · καὶ ἀντὶ ea etiam quæ fermoni conue-
niunt, dedit organa . A quibus
κ ' μὲν τῶν ὀδόντων , διέτεινε τὰς χορδὰς ,
imitationis anfam accipiens ars
ἀντὶ δὲ τῶν χειλέων ἐνέθηκε τὸν χαλ. tibias fecit , immo et lyras et éi-
κόν · γλῶτα δὲ ταῖς χορδοῖς γίνεται tharas compofuit . : Nam den-
C εuin loco chordæ extenfa funt ,
τὸ πλῆκτρον . ἡ δὲ διὰτῆς χειρὸς
labiorum autem vfum as implet ,
ἐπὶ τὴν ὀξείαν καὶ βαρείαν διάβασις , et linguæ officium ipfis chordis
‫اد‬
μιμεῖται τὸν λόγον, ἄνω καὶ κάτω δια- pleftrum exhibet : manus autem
dum ab acuto fono ad gra uem
τρέχειν τὴν γλῶταν παρασκευάζο ντα .
2 tranfit , hominisrationem imita-
ἀλλ᾽ ὅμως καὶ τοσαύτης ἀκριβείας ἐν tur,quæ linguam furfumetdeor-
τῇ τέχνῃ φαινομένης , τὸν μὲν ξυθμὸν fum currentem inoderatur. Ve
runtamen tanta licet arti diligen-
καὶ τὴν ἁρμονίαν τῷ μέλες θαυμάζεσιν
tia infit , numerum quidem et
οἱ ακέοντες , ἐνάρθρων δὲ τῶν λόγων confonantiam carminis homines
ἐκ ἐπακέεσι · μίμημα . γὰς τῆς φύ- admirantur , nullam vero articu-
. latam vocem vel fermonem au-
σεως ἡ τέχνη , ἡ δὲ φύσις ἔναρθρον diunt. Naturæ enim æmulatrix
91 ἀποτελεῖ τὴν φωνήν . Θεὃ γὰρ αΰ . eftars , articulatam vero vocem
natura perficit, vtpote quæ a Deo
τη ποίημα , το τῶν ἁπάντων δη omnium creatore fit condita. Et
μιεργέ . καὶ καθάπες ἡ τέχνη μιμε- quemadmodum ars animalis fi-
Kk a
guram
a ) Pl. 105 , 2, b ) P. 103 , 24 %
B. THEODORETI
516
guram imitari confueuit , et vel ται τὸ ζῶον , καὶ τὸν χαλκὸν ἢ τὸν
æream maffam vel lapideminhu · λίθον εἰς ἀνθρωπείαν ἐντυποῖ μορ-
manæ formæ fpeciem effingit ,
φὴν , καὶ ὀφθαλμές , και 5) εἶναι,
fimulque etcculosetnares ,os de
και ςόμα , καὶ ἀκοὰς , τράχηλόν το
nique , aures, collum ,manus , pe
dtus , ventr ein ra
, femno et crura καὶ χέρας , καὶ ςήθη καὶ κοιλίαν , μη-
pedesque addit , fenfum vero ac ρός τε και σκέλη καὶ πόδας περιτίθη .
rationem , motusque voluntarii
σιν , αἴσθησιν δὲ καὶ λογισμὸν , καὶ τὴν
facultarem largirinon poteft :fic ἑκέσιον κίνησιν ἐκέτι ἰχύει χαρίσαθαι
lyra quoque et cithara, et quod ex
eneis fiftulis conftat organum , ὕτω λύρα καὶ κιθάρα , καὶ τὸ ἐκ τῶν
fonum quidem concinnum , et χαλκῶν καλάμων ὄργανον , ἐναρμόνιον
fuis conftantem numeris per in. μὲν ἠχὴν καὶ ῥυθμὸν διὰ τῶν ἔμφυση .
fpirationes vel pulfationes red . μάτων ἢ κρεσμάτων ἀποτελεῖ , ἔνας-
dunt, vocem vero articulatam fo- αρ
lum illud viuum ,quod horum ϑρον δὲ φωνὴν μόνον ἀποτελεῖ τὸ ἀρ
exemplar * eft , organum edit. χέτυπον ὄργανον . τῦτο μὲν γὰρ αὖ
Hoc enim ipfius creatoris opus τε τῷ δημιεργῇ ποίημα , ἐκεῖνα δὲ
eft: illa vero omnia ab eo falta πάντα τῆς τῇ δημιεργῇ εἰκόνος . ὡς
0
funt, qui creatoris imago eft : ποιητῷ γὰρ εἰκὼν ὁ ἄνθρωπος , τὸν
~ adeo vt homo,qui creatoris ina ποιητὴν μιμεῖσθαι φιλονεικε . καὶ ἔοι·
go eft , ipfum creatorem imitari
κε τὰ γινόμενα σκιαῖς πρὸς ἀλήθειαν
contendat. Et fane quæcunque
fic fiunt, vmbris cumipla rerum αμιλλωμέναις , αἳ τὸν μὲν τύπον ἔχ8-
verit ate pugn anti bus fimi llim a σι , τῆς δὲ ἐνεργείας ἐςέρηνται . τοσαύ‐
videntur , quæ formam quidem την τοιγαρῶν ὁρῶν ἐν τοῖς ὀργάνοις τῇ
rerum referunt , ipfa autem ope- δημιεργῇ τὴν πρόνοιαν , παῦσαι του
randi virtute carent. Tantam er-
go in hisce organis Dei omnium τη ξαθυμίαν ἐγκαλῶν . Ἵνα δὲ μά ·
creatoris prouidentiam cernens , 9ης καὶ ἐκ τῶν ἄλλων μελῶν τὴν περὶ
define , quæfo ,illi negligentiæ cri. ἡμᾶς τῷ πεποιηκότος κηδεμονίαν , δεῦ
men obiicere . Porro , vt ex aliis eo πάλιν πρὸς αὐτήν σε τὴν καρδίαν
membris quoque creatoris ,quam ἀγάγωμεν . ταύτην τοίνυν κυριώτατον
de nobisgerit, curam cognofcas , ἦσαν μόριον , καὶ τὴν ἡγεμονίαν τε
'agedum ad ipfum cor te reduca-
mus. Hoc ergo , quia præftan . σώματος πεπιςευμένην , καθάπερ τινὰ
tiffima (humani corporis ) pars βασιλέα πάντοθεν περιφράττει , καὶ
eft, ettotius imperium fibi com- περίβολον αὐτῇ ἰχυρὸν τὸν θώρακα πε
miffum habet , ceu regein quen-
damvndiquemunit , et thoracis ζιτίθησιν , ἵνα μηδὲν αὐτὴν ῥᾳδίως τῶν
fortiffimo vallo circumfepfit, ne ἔξωθεν προσπιπλόντων λυπῇ . Ἐπειδὴ
quid eorumquæ extrinfecus in . δὲ διηνεκῶς κινεῖται , ἀρτηριῶν γὰρ αὖ
·cidun t , cor facilius lædere queat
Quoniam vero idem hoc afidue. τη πηγή , κάτωθεν μὲν ὑπέτρωσεν
mouetur , nam arteriarum fons "6 )αὐτῇ οἷόν τινα ςρωμνὴν μαλακὴν , τὸ
eft , inferius quidem inftar mol- μανὸν καὶ σπογγοειδὲς καὶ πολύπορον
fum i, rarum
lis ftrat , isfpong iofumn
poro et arter plenum ,, καὶ ἀρτηριῶδες τῷ πνεύμονος σῶμα ·
pulmonis corpus illi fubfternere ἄνωθεν
5) ξἵνα . Edit. prior , είναι 6 ) αὐτῇ . Edit . parif prem. ἐν.

ἄνωθεν δὲ , τό τε κωνοειδὲς αὐτῆς ἰχυ . placuit : fuperius vero conum

ρὸν ἀπεργάσατο , καὶ χιτῶνα ὑμενώ . ipfius robuftiorem fecit,
cam inembranaceam quidem, fed
δη μὲν , σεγανὸν δὲ καὶ ἰχυρὸν 2περιτέ‐ denfam validamque circumpo-
θεικεν. ὕλην δὲ τροφῆς αὐτῇ χορη . fuit. Alimenti autem materiam
γεῖ , ἐ τὸ πνεῦμα μόνον , ἀλλὰ καὶ τὸ ( cordi )non fpiritus modo , fed
αἷμα · ἕλκει δὲ τῦτο , οἷον διά τινος όλ . etiam fanguis exhibet , quema
2
κε τῆς κοίλης φλεβός , ἀπὸ τῶν τῷ iecinoris partibus pervenem ca
vam ceu canalem quendam attra-
ἥπατος μορίων. τὸ δὲ ἧπαρ ἐκ ἐκ τῆς hit.
hit Carerum iecur ex ventre
γατρὸς ταύτην ἀνιμᾶ~ ται τὴν ὕλην. ἡ η eandem illam haurit materiam .
δὲ γατὴς , διὰ τῇ ςομάχε τὴν ὑπὸ Venter vero ftomachi opera ci
τῶν ὀδόντων τεμνομένην , καὶ ὑπὸ τῶν bum dentibus confciffum et mon
μυλῶν λεπτυνομένην τε καὶ 7 )λεαινο- larium vi comminutum attrahit,
μένην ἕλκει τροφήν · ἕλκεσα δὲ , πρό- et attractum primo quidem fer-
vat , in fuccum redigit , alterat , et
τερον κατέχει καὶ χυλοῖ , καὶ ἀλλοιοῖ , transmutat,fibique fimilem efie
καὶ μεταβάλλει , καὶ πρὸς ἑαυτήν cit : deinde concoëtum probe et
ὁμοιοῖ · εἶτα διαπεφθασαν καλῶς καὶ mutatum rite et æqualiter difcere
ἀλλοιωθεῖσαν , ἀποκρίνει δικαίως , και nit , et purifimam quidem illius
partem iecinori colandam attra
παραχωρεῖ μὲν τῷ ὅπατι διηθῶν καὶ hendamque concedit : quod ve-
ἕλκειν ταύτης τὸ καθαρὸν , τὸ δὲ πε- τo ro in eodem fuperduumeft, ex-
ριτλὸν ἀπωθεῖται, καὶ τοῖς ἐντέροις pulforia virtute inteftinis transe
παραπέμπει , τῇ 8 ) προωτικῇ δυνάμει miffum eiicit. Similiter et iecur;
συνεργῷ κεχρημένη . ὅτω TO τὸ ἧπας τὸ vbi puram illam et finceriorem
alimenti partem fufcepit, purga-
καθαρὸν τῆς2 τροφῆς ὑποδεξάμενον ,ἐκ
tioneetdifcretione ea, quem mo-
ἀρκεῖται τῇ γενομένη καθάρσει και δια- do expofuimus, minime conten »
κρίσει , ἀλλ᾽ οἷόν τισι πάλιν ἠθμοῖς , tum eft, fed eandem denuo quafi
ταύτην διαιρεῖ καὶ καθαίρει , καὶ τὴν per cola quædam iterum difcer
μὲν οἷον ὑποτάθμην καὶ παχυτάτην nitet purgat : cuius denfiorem
τρύγα , διά τινων αἰτιῶν ἕλκων ὁ σπλὴν, feculentamque partem per mea
ταύτην ποιεῖται τροφήν τὸ δὲπέρα tus quosdam lien ad fe trahens ,
eas fibi alimentum facit: alteram
τῷ μέτρο πεφθέν , καὶ τὴν χολώδη με- vero eius* partem , quæ vltra mo- *
ταλαβὸν ποιότητα , καὶ εἰς τὸ ὠχρὸν dum excolta biliofam qualitatemm
μεταπεσὸν σῶμα , λαμβάνει τὸ χολη . contraxit ,pallidiorquefacta eft,
" δέχον ἀγγεῖον τὸ δὲ ξοῶδες καὶ λίαν bilis in vefica recipit. Quod ve
λεπτὸν , καὶ τροφῆς ἄμοιρον , εἰς τὸ τoin eadem fluxum nimisque te-
nue eft , nec quicquam alere po-
λωμάτων δοχεῖον χῳ· teft ,in receptaculum humidisex
~ ὑγρῶν περιπ
τῶν
ρε . ἔτως ἀκραιφνῶς καθαρὰν τὴν crementis deftinatum ( in vefi
-. τροφὴν ἐκείνην γενομένην , καὶ ὁμοιω- " cam ) fecedit. Εt fic quidem , vbi
θᾶσαν τῷ ἥπατι , καὶ εἰς αίματος με alimentum hoc plene purgatum
etiecinori conforme infanguinis
ταδᾶσαν φύσιν, ἡ κοίλη παραλαβέσα naturam tranfiit, mox illum caua
φλέψ , χορηγεῖ μὲν τῇ καρδίᾳ τὴν vena excipiens , cordi quidem
Kk 3 aquan-
η) λεαιν. Ibid . λεικινομένην . 8 ) προως . Edit. prior habebat προσωπική

518 B. THEODORETI
quantum opus eft confert, fimul χρείαν , ἄνεισι δὲ ἄνω , καὶ εἰς πολλὰς
quein fuperiores corporispartes διασχιζομένη φλέβας , τρέφει μὲν τὸν
transmittit : tum in plures vena-
rum ramos diffeête thoracem θώρακα , τρέφει δὲ ὤμες , καὶ χει
quoque nutrit, humerosque et ρας , ἀφικνεῖται δὲ μέχρις ὀνύχων ,
manus, quin ad ipfos quoquevn . περιπλέκεται τῷ τραχήλῳ , καταλαμ-
gues peruenit , collum amplecti βάνει τὴν κεφαλὴν , κάτεισιν εἰς γλ
tur, caput occupat , in clunes de τες , και μηρὲς , καὶ γόνατα , καὶ σκέ
nique, femora , genua , tibias pes
desque defcendit : imo omnes λη , καὶ πόδας , καὶ ἀπαξαπλῶς ,
corporis partesambit, nec vllum ἅπαν τὸ τῇ σώματος περινοσεῖ μόριον ,
membrorum viuentiumhac irri. ~ τῶν ζώντων μελῶν ταύτης
καὶ ἐδὲν
gationedeftituitur . Venæenim ἀποςερᾷ τῆς ἀρδείας . ὁλκοῖς γάς τισι
Canales et aqueduétus fimilitu καὶ ὀχετοῖς ἐοίκασιν αἱ φλέβες , ἄρδειν
dine referunt , quibus corporis
irrigandi officium concreditum σὸ σῶμα πεπιςευμέναι . διὸ καὶ λεπὸν
eft . Quapropter tenuti quoque ως τε
καὶ μανὸν ἔχεσι τὸν χιτῶνα , ὥς
et rara tunica conftant, vt quæil- ξαδίως τὰ παρακείμενα μόρια τὴν τρο
lis adiacent partes alimentum ex φὴν ἐκεῖθεν ἀρύεσθαι αἱ δ᾽ ἀρτηρίας ,
illis facilius haurire poffint. Ar . 8 ςεγανὲς μόνον , ἀλλὰ καὶ διπλῶς
teriis autein et denfiores et dupli-
funt:nonenimian .
fan- ἔχεσι τες χιτῶνας . πνεύματος γὰρ ,
cestunicæ
guinis vafa funt, fed fpiritus , qui ἀλλ᾽ ἐχ αἵματός εἰσι δοχεία λεπίομε.
ettenuior eft , et facilius quam φῶς δὲ καὶ ῥᾳδίως ἐκρέει τὸ πνεῦμα .
fanguis effluit. Quamobremvel βλέπε τοιγαρῶν κανταῦθα τῷ ποιητῆ
hincquoque Creatoris prouiden τὴν προμήθειαν . τὰς μὲν γὰρ Φλέ
tiam agnofcito . Venas etenim , ζας , ἅτε δὴ αἷμα τοῖς μορίοις τῷ σώ
quæ corporis noftri membris fan-
guinem aduehunt, ex tenuiffimis ματος κομιζέσας , ἀπὸ λεπλῶν ὑμένων
membranis compofuit , et illo . πεποίηκε , καὶ οἷον ἀραιά τινα τῇ τρυ-
rumporis quafi fungofa quædam μαλιᾷ αὐτῇ περιβόλαια περιτέθηκε .
palliola circumdedit . Sanguis παχυμερὲς γὰρ τὸ 9) αἷμα , καὶ με
enimcraffus eft, et maioribus ad γάλων εἰς ἔκκρισιν δεόμενον πόραν . ἵνα
excretionem poris indiget. Ne
iraque totus fimul effueret , fed τοίνυν καὶ μὴ ἅπαν ἐκρέῃ , καὶ οἷόν τι
modo quafi humorem aliquem να νοτίδα τοῖς παρακειμένοις παρέχῃ
vicinis nembris exhiberet, hu · μορίοις , τοιαύτην τοῖς ἀγγείοις τὴν
fusmodi vaforum naturam con- φύσιν πεποίηκε . τὰς δὲ ἀρτηρίας τὸ
ftituit. Arterias autem , quibus πνεῦμα πανταχῆ κομιζέσας˙ λεπτο ·
vitalis ille fpiritus per totum cor-
pus vehitur ,qui et tenuiffimus μερὲς δὲ τῦτο , καὶ ῥᾳδίως φρέδον για
éft , et facillime euacuari poteft, νόμενον , καὶ διὰ τῶν σμικροτάτων με
vtpote qui per minimos
meatus mox effuit , non fimili ζῶν 1ο) εὐπετῶς ἐκκρινόμενον · ἐκέθ᾽ ὁ-
modo contexuit fummus ille re · μοίως ὁ πλάτης ἐξύφηνεν , ἐδὲ ἐξ ἑνὸς
rum opifex , nec vnâ duntaxat αὐτὰς μόνε χιτῶνος ἐποίησεν , ἀλλ᾽ ἐκ
tunica, fed duabus, iisque denfis
fimul et folidis conftare voluit. δύο 5εγανῶν καὶ λίαν συχνῶν . παρέ
Venis autem arterias circumpo- θηκε δὲ τοῖς φλεψὶ τὰς ἀρτηρίας ,
ἵνα
9) αἷμα , Edit. parif. σῶμα. 1ο ) εὐπ . Ibid . εὐχερῶς .
ἵνα τῇ κινήσει το θερμᾶ πνεύμαλος τὸ fuit , vt fanguis calidi fpiritus

i
αἷμα νυτόμενον , πανταχε διατρέχη . commotione excitatus vndequa
que difcurrat . Hic enim, fi im-
οἶδεγὰρ ἡ ξάσις τὴν πῇξιν ἐργάσασθαι . motusconfiftat, condenfari con-
τέτε χάριν ἔν τισι μορίοις ἐνέφυσε ταύ- fueuit. Quam ob caufam in
τας ἀλλήλαις διὰ σμικροτάτων τινῶν membris quibusdam has fibi in-
· πόρων , ὅπως καὶ τὸ αἷμα βραχέος τι- vicem minutifimis poris vel
* meatibus inferuit , vt nimirum
νὸς μεταλαμβάνη πνεύματος , ὠθῶντος
αὐτὸ καὶ κινεῖθαι βιαζομένε ,καὶ τὸ fanguis fpiritum paulifper fufci-
piat , quo impulfus moueatur,
πνεῦμα νοτίδος ἀπολαύῃ , τέγγοντος fpiritus vero humore aliquo hu-
αὐτὸ καὶ ὑγραίνοντος , καὶ ξηραίνεθαι mectetur er madefiat , qui ipfum
II) , αὐτὸ και παντελῶς ἐκ ἐῶντος . τίς non patiatur in vniuerfum exa-
τῶν Φιλοτίμων πώποτε , καὶ λίαν εὖ refcere . Et quis fodes eorum,
πόρων , οἰκίαν δειμάμενος , ὅτως όλ . qui et ambitiofiffimi et opulen .
tiffimi funt , domum ædificans
κῶν ὑδραγωγῶν προμηθεῖται , καὶ κρ8 tanta prouidentia aquæ ductus
νοῖς ἀφθονίαν ἐπινοῦ , καὶ κρήνας και difponit , fcaturigines illorum
ληνὲς εἰς τέρψιν παρασκευάζει , ὡς ὁ tamn fufficienti aquarum copia
δημιεργὸς τῶν ὅλων τὴν λογικὴν ταύ- inftruit, et fontes ac phialas ad
tantam delectationem adificat, vt
τὴν οἰκίαν τεκτηνάμενος , τοσέτοις αὖ fummus ille omnium architectus
τὴν καὶ τηλικέτοις περιετοίχισιν ἀγ rationalem hanc domum adifi-

γείοις χορηγᾶσι τὴν care volens ,ipfam tot ac tantis
‫ اد‬χρείαν ; τίς δὲ
ὕτως ἀρχιτ έκτων ὤν , Ζεφύρε μενος circumfepfit vafculis , quæ illi ad
καταπνεῖσθαι τὰς οἰκίας μηχανώ πνοοῖs, omnem neceffitatem inferuiunt ?
Quis item tam peritus faber , qui
εὐρύνει τὰς εἰσόδες τῷ πνεύματος , ὡς Zephyri flatibus domum perflari
ὁ ἀριςοτέχνης Θεὸς , καὶ τὸ καπνῶδες volens,ventorum vias ita dilatet,

καὶ λιγνυῶδες ἐκ τῷ σώματος ἐξιέναι quemadmod
um fapientiffimus
ille architectus Deus ifta , difpo-
πνεῦμα , καὶ τὸ καθαρὸν εἰσρῶν καὶ fuit, vt fpiritus qui ( cordis calore
διατρέχειν εἰς ἁπάσας τὰς ἀρτηρίας aduftus ) fumidus et fuliginofus
ur
ἐμηχανήσατο ; τίς δὲ φυτεργῶν ἔτως eft, corpore egrediat ,purior au-
tem et fincerior ingreffus omnes
ὀχετηγεῖ τῶν ὑδάτων τὴν φύσιν , καὶ arteriaspercurrat ? Quis item vel
ταῖς ῥίζαις τῶν φυτῶν 12) „ τὴν „ herbas vel arbores plantans ,
aquas tanto ftudio deducit , et
ἀρδείαν προσφέρει , ὡς ὁ τὸ ζῶον plantarum radices tam diligenter
τῦτο φυτεύσας , καὶ τὴν κτίσιν ἅπα- irrigat, vt qui viuam hanc plan-
σαν δημιεργήσας , ἀῤῥήτως ἐπιφέρει tam infeuit, et omnem creaturam
idit , arcano quodam modo
διὰ τῶν Φλεβῶν τὴν ἀρδείαν τοῖς cond
humani corporis membra per ve-
τῷ σώματος μέλεσιν ; τῶν γὰρ ἀψύ nas irrigare folet? Nam quod ad
χων δένδρων 13) ἐδὲν κατὰ τὴν τρο- alimentum attinet, homines ab
arboribusnihildiffe .
Τὴν οἱ ἄνθρωποι διαφέρομεν · ὁμοίως inaninatis
γὰρ ἐκείνοις ταύτης ὑπάρχομεν ἐνδεεῖς . nobis quoque alimento opus eft.
Kk 4 Arbor
.: 11 ) αὐτό . Ex Edit . parif. fuppletum . . 12 ) τήν . Εx eadem Edit . infertum .

13 ) ἐδέν . Edit. parif. ἐδέ
520 B. THEODORETI
Arbor quippe nifi nutriatur, are- τό , τε γὰρ δένδρον μὴ τρεφόμενον αὖον

« fcit: et homo famepreffus, fimi γίνεται καὶ ξηρὸν , καὶ ὁ ἄνθρωπος δια
liter omni exhaufta humorum co-
pia morti traditur . Quemadmo . μῷ πιεζόμενος , ὡσαύτως πᾶν τὸ ὑγρὸν
dumigitur arbores, vbivel e nu . αποτίθεται , καὶ τῷ θανάτῳ παρα
bibus demiffas pluuias, velfiuuio . πέμπε
‫اد‬ ται. καθάπες τοίνυν
‫اد‬ τὰ δένδρα ,
rum aut fontium latices fufcepe- ἢ τὸν ἐκ νεφῶν ὑετὸν , ἢ τὰ ἐκ ποτα-
runt, per radices quidem humo- μῶν καὶ πηγῶν δεχόμενα νάματα ,
rem attrahunt, hoc modo autem
etcorticem ,et medul. ἕλκει μὲνδιὰ τῶν ῥιζῶν τὴν νοτίδα , τρέ-
etramos ,
damn enutriunt , qui fimul folia Qe 14 ) δὲ τὲς κλάδες , καὶ τὸν φλοιόν,
producit , et fiore enato fru& us καὶ τὴν ἔντεριώνην , τίκτει 15 ) τε φύλ .
tandem admaturitatem exco- λα , καὶ ἄνθος φύει, καὶ πεπαίνει
quuntur : fic et animal hoc , ci καρπές · ἔτω τόδε τὸ ζῶον , δέχεται
2
bum quidem orefufcipit, qui illi μὲν ἐν τῷ ςόματι τὴν τροφὴν , καὶγι
inftar fontis eft , canalein vero -
fophagus , quem dicimus ftoma . νεται 16 ) τῦτο πηγὴ , ὁλκὸν δὲ ὁ εἶσα
cimum , refert: at venter ceu radix φάγος μιμεῖται , ὃν ςόμαχον ὀνομο .
quadam hunc fufceptam , tan . ζειν ειώθαμεν · ἡ δὲ γατὴς , οἷόν τις
quam per fcalam quandamrano- ξίζα , ταύτην ὑποδεχομένη , καθάπες
rum iecinori transmittit: iecurau- τινὶ τῶν κλάδων ὑποβάθρα , παραπέμ-
zem, non fibi modo neceffarium
alimentum indedecerpit ,fedeius. πᾳ τῷ ἥπατι.
πε τὸ δὲ , ἐκ ἀνέχεται
dem irrigatione omnia corporis μόνον τῆς χρείας απολαύειν , ἀλλὰ
membra per venas reficit . Et cor · πᾶσι τοῖς μορίοις τῷ σώματος ταύτην
pus quidem hoc modo enutritum διὰ τῶν φλεβῶν τὴν ἀρδείαν προσφέρει.
in pueris crefcit, et in longitudi· ὅτω τὸ σῶμα τρεφόμενον , ἐν μὲν τοῖς
nem et latitudinem extenditur ,
magnitudinis βρέφεσιν αὔξεται , καὶ μηκύνεται,καὶ
*ac breui ad iuftæ
menfuram peruenit : vbi vero εὐρύνεται , καὶ πρόσφορον κατὰ βρα-
conftitutum fibi attigerit limi. χὺ προσλαμβάνει τὸν ὄγκον · ὅταν
tem , tune quidem augeri definit, δὲ εἰς τὸ ὡρισμένον ἀφίκηται μέτρον ,
et nutritur folummodo . Tanta τηνικαῦτα τῆς μὲν αὔξης παύεται ,
diligentia naturæ noftræ Creator
omnium profpicit , etnon modo τρέφεται δὲμόνον · ὅπως ὁ τῶν ἁπάν
format , verum etiamn nutriens των ποιητὴς τῆς ἡμετέρας φύσεως
conferuat : nec id duntaxat , fed προμηθεῖται , καὶ ὦ διαπλάτες μέ
et omnem aliam , qua nobisopus vov, ἀλλὰ καὶ διατρέφων διατελᾷ ,
eft, curam adhibet. At vero vix και & διατρέφει μόνον , ἀλλὰ καὶ τὴν
video, quo pacto fummum illum
creatorem meritis laudibus cele- ἄλλην ἅπασαν ἡμῶν κηδεμονίαν ποιεῖ
· Trare poffim . Omnem enim ται. άλλὰ γὰρ ἀπορῶ , πῶς ὑμνή
mentis cogitationem tanta pro- σω τὸν ποιητήν · νικῷ γὰρ τὴν διά
videntiæ , quam circa nos gerit ,
varietas exfuperat : omnis ratiο νοιαν τῆς περὶ ἡμᾶς προνοίας ἡ που
tartæ creationis fapientia cedit, κιλία , παραχωρῇ πᾶς λόγος τῇ τῆς
mec vlla tain admirabilem corpo . δημιεργίας σοφίᾳ , ἐδεὶς ἐξικνεῖται δια
γνω
14 ) δέ . Sequimur Edit. parif. Sirm. habebat τε 15) Te. Ita h. 1. legendum

effe videtur . Editio prior habebat δί. 16 ) τέτο . Edit. parif, τέτο .
DE PROVIDENTIA 7 ORATIO III. 521
γνῶναι τὴν τῶν σωμάτων κατασκευήν . rum noftrorum fabricam digne

μ' ἀπόχρη σοι καὶ τᾶτο μόνον εἰς ὑμνῳ . enarrare poterit. Suficiat ta
δίαν τ8 κτίσαντος. ἐκ εἰς γῆν διά- men vel hoc vtDeum conditorem
celebres. Non terram verfus vt
κύπτεις τοῖς ἀλόγοις παραπλησίως , bruta animalia vultum dimittis ,
ἐδ᾽ εἰς γατέρα διανεύεις κατὰ τῆς nec inftar porcorum pronus in
το χοίρες 17)ἀνάβλεψον μόνον, καὶ βλέ. ventrem nutas. Sufpice faltem ,
· πε τὴν πρόνοιαν . ὄρθιόν σε μόνον et Deiprouidentiam cernito . So.
lum te ex animalibus erectum
τῶν ζώων ἐδημιέργησεν , ἐπὶ δύο πο·
condidit ,et binis pedibus incede-
δῶν ὀχέμενον , καὶ τέτων δὲ ἕκασον , refecit. Sed et crura fingula non
ἐκ ἐξ ἑνὸς πεποίηκε κώλε , ἀλλ᾽ ἐκ ex vno duntaxat , fed ex tribus
· τριῶν συνέθηκε , καὶ ὡς τρεῖς ἁρμο- partibus compofuit , et per tres
Ξανίας͵ ἐνέδησε καὶ τὴν μὲν τῷ ἰχίῳ compages colligauit. Et hane
συνήρμοσε , τὴν δὲ τοῖς γόνασι συνέ . quidem coxendici coaptauit , al-
teram vero genubus conferuit ,
φυσέ , τὴν ἑτέραν δὲ τοῖς ἀφραγά- tertiam talis commifit . Praterea
λοις ἐπίςευσε. καὶ νεύροις ἰχυροῖς compages hafce neruorum vin-
τὰς ἁρμονίας συνέσφιγξε , καὶ μυσὶ culis validiffine conftrinxit , et
τὰς ἑκεσίες κινήσεις ἐνέφυσε · καὶ ἔτε mufculis voluntariimotus facul-
tatem indidit. Vincula quoque
χαλαρὰ λίαν, ἔτε πάλιν κομιδῇ τε nec laxa nimis fecit, nec nimium
ταμένα κεποίηκε τὰ δεσμά · τὰ μὲν intendit : plusæquo enim inten-
1 ' γὰρ , παντάπασιν ἀφηρετο τὴν κα- a omnem mouendi facultatem

νησιν , τὰ δὲ , διαφεύγειν και διολι- impedirent , illa vero luxatasarti-
θαίνειν αλλήλων ἐποίει τὰ ἄρθρα . culorum compages dilabi pate
διὰ ταύτην αὐτῷ τὴν προμήθειαν , ·rentur. Eiusdem ergo prouiden-
καὶ βαδίζεις , καὶ τρέχεις ὅταν θέ. tia Dei beneficio ingrederis , cur-
risque quolibet , et ftandi fimul
λης , καὶ τάσεως καὶ καθέδρας τὴν fedendique libera tibi poteftas eft.
ἐξεσίαν ἔχεις . Ὅρα δὲ καὶ ἕτερον Simul tamen hic aliud quoque
κηδεμονίας εἶδος. Ἵνα γὰρ μὴ δυχεραί. huius curæ fpecimen confidera .
νης ἐπὶ γυμνῶν τῶν ἄρθρων καθήμε- - Neenim nuda illi offium com-
νος , ἀλλ᾽ ἐπ᾿ ἐδάφες και λίθε τὴν pagi infidere coactus aliqua afi-
cereris moleftia, fed citra omnem
τα καθέδραν ποιόμενος ἄλυπος διαμένης , dolorem velnudo folo vel etiam
. 18 ) οἷόν τινά σοι ςρωμνὴν αὐτοφυῆ τὸ faxo infidere poffes , nates quaf
τῶν γλετῶν περιτέθηκε σῶμα · σὺ connatum tibi puluinar fubftra-
δὲ ὁμοίως ἀχαριτες , ὦ γὰρ αἰσθάνῃ vit. Tu tamen ingratus effe per
τῶν δωρεῶν , ἀλλὰ μέμηνας καὶ λυτ . gis , et dona hæcne fentirequi
τὰς κατὰ τῆς ὕτω προμηθεμένης σε dem vis , quininfanis et furis con-
tra illam , quæ tam benigne tibi
σοφίας . καὶ ὁ μὲν κύων ἐπιγινώσκει prouidit , fapientiam . Atquica-
τὸν τρέφοντα , καὶ παρόντι 19) πρόσ . nis nutritorem fuum agnofcit, et
εδρεύει, καὶ ἀπόντα ποθεῖ , καὶ ἐπα- prafenti conftanter affidet,abfen-
νιόντε δέκνυσι τὴν ἡδονὴν , χαλῶν tem defiderat, redeunti denilfis
auribus et cauda * hinc inde ia-
τὰ ὦτα , καὶ τὴν κέρκον σείων , καὶ
atata gaudium fuum teftatur ,obe-
τὴν ὑποταγὴν σημαίνων , καὶ τὴν δε . Kk s dientiam
17 ) ἄν. Edit pavil. ανάβλεπε. 18 ) οἷον . Ibid. οἷκ . 19 ) mg . Ibid . συνεδρεύει,

582 B. THEODORETI
dientiam promittit , feruitutem λείαν ὁμολογῶν , καὶ τὴν εὐεργεσίαν

faretur , et beneficentiam eui-
παραδηλῶν , καὶ ταῦτα αλογία δεν
dentifime prodit : hæc autem
cit, cum et ratione careat,et fer . λεύων , καὶ λέγε παν2 τὸς ἐςερημένος ,
monis vfu deftitutus , non nifi τῷ δὲ χρόνῳ , καὶ τῷ ἔθει, και συχνος
temporis diuturnitate ex confue . εὐεργεσίας , ἀγνῶτος και γνωρίμε ,
tudine et affiduis beneficiis inter και φίλε καὶ ἐπιβέλε τὸ διάφορον
ignotum et notumn , interque ani- μανθάνων . σὺ δὲ , λόγω μετέχων ,
cum et hoftem difcernere didice-
και νεν ἡγεμόνα λαβὼν , 20) τὸν ὑπό
rit. Τu vero fermonis viu in .
πτερον , τὸν καὶ τῶν ὁρωμένων ἁπάν
ftructus , et inente præditus es vo-
latili ,qua nihil in tota vifibilium των οξύτερον : ἥλιος μὲν γὰρ ἐν ἡμέ-
natura velocius eft. Sol etenim ρα μια τῆς οἰκεμένης διατρέχει τὸν
vno quidem die totius orbis fta δίαυλον , ὁ δὲ , ἅμα τε νεύει καὶ τὴν
dium percurrit , hæcvero vnonu οἰκεμένην περινοςῇῖ , καὶ 21 ) τῶν ἐρα
tu totum terrarum orbem obam-
, και
bulat, et phantafiæ curfu in cæ . νῶν ἐφικνεῖται τῇ φαντασία
lum tendit , et hoc ipfum tran . 22 ) τέτες ὑπερβαίνει , καὶ Θεὸν ὡς
fcendens ,Deum quoque , quoad δύναται κατοπτρίζεται , καὶ τῶν ἀγ
fieri poteft , confpicatur , infinitas γέλων τὰς ἀπερες θεωρεῖ μυριάδας,
angelorum myriades cernit , et καὶ τῶν ἀρχαγγέλων τὰς χιλιάδας,
archangelorum millia luftrat ,
πολυπραγμονᾶ τὰ ὑπὸ γῆν , ἐπέκει.
imo quæ fub terra funt curiofe
inquirit , dum videlicet hæc quo . να τέτων υπερβαίνειν φιλονεικεῖ μὲν ,
que fuperare conatur quidem , fed & δύναταιd δὲ · ὅρον γὰρ ἔχει
જૂલ τῆς φαν-
2
non poteft, vtpote cum phanta- τασίας δ μεμάθηκεν εἶναι. τότον
fiæ quafi terminus fit eorum quæ ἔχων ἡγεμόνα , καὶ κυβερνήτην , και
effe didicit notitia . Hunc , in ἡνίοχον , τῶν θείων δωρεῶν ἐκ αἰσθά
quam, talem tantumque ducem ,
gubernatorem et veétorem ha . v . 8 λογίζῃ τῶν εὐεργεσιῶν τὸ πλῆ .
bens,diuina tamen beneficia non 9ος , ἀλλ᾽ ἐπιμένεις ἀχαριςῶν καὶ
fentis , nec beneficiorum multi-
τοσέτων σοι διδασκάλων προκειμένων ,
tudinem confideras , fed ingrati-
tudinisvitiopertinaciter inhares. μαθεῖν ἐκ ἐθέλεις τὰ τῆς προνοίας
Et cum tot tibi magiftri adfint, ςοιχεία ὅρα μή σε παντελῶς
2 ἀτη ·
prouidentia tamen elementa di μέλητον καταλίπῃ
, καὶ τῇπάρα μά
ifcere non vis. Caue ergo, ne te
prorfus neglectum ille deferat , 9ης προνοίας , καὶ κηδεμονίας , καὶ
et experimentodifcas, quantum ἐρημίας διαφοράν . Δεῦρο τοιγαρῶν, ὦ
interfit inter prouidentiæ tute. Φιλότης , ἐφ᾿ ἕτερόν σε μεταγάγω
lam ac curam , eiusque priuatio-
μεν τῷ σώματος μέρος .
βλέπε δή μοι
nem . Denuo igitur adefto , ο
amice , adaliam enimcorporis τὴν ξάχιν , ἀπὸ μὲν τῷ πλατέος ος
partem te ducemus . Dorfi fpi- τοῖς γλετοῖς ἐπικειμένῳ τὴν ἀρχὴν
nam confidera , quæ vbi a facro , ἔχεσαν , μέχρι δὲ τραχήλε διήκεσαν,
vt dicunt, offe , quod natibus ad- και · κίονι παραπλησίως ςεγανῷ , καὶ
iacer , exorta eft , pertingit ad col-
lum vsque , et inftar fortis colu- σπονδύλων 23 ) πολλῶν συγκειμέ
imnæ ex multis vertebris compe- γά ,
20 ) τὸν --- ὀξύτερον . Edit . parif τῶν ὁρωμένων καὶ τῶν ὑποπτέρων ἁπάντων ὀξύτερον.
21 ) τ . ἐρ . Edit. parif. εἰς ἐρανόν. 22 ) τότ . Ibid . τέτον. 13 ) πολ . Def. ibid .
DE PROVIDENTIA ORATIO III 523
νῷ · τήν τε κοιλίαν φέρεσαν , και fitæ , et ventrem , et humeros ,

et manus , et ceruicem , et caput
ὤμες , καὶ χεῖρας , καὶ αὐχένα , καὶ fuftinet
. Quoniam enim nihi
· κεφαλήν . ἐπειδὴ γὰρ ἐδὲν ἔξωθεν ofei roboris rerum conditor ex-
· ὀςῶν ὁ ποιητὴς τῇ κοιλίᾳ περιτέθει terioriventris parti addidit , vt
κ κεν , ἵνα τὴν τροφὴν ὑποδεχομένη εὖ videlicetcibo fumto facilius fefe
* ρύνηται ξαδίως , καὶ τὸν ἀρκῶντα τοῖς extendere poffet et dilatare , at-
* σιτίοις ὄγκον ἐργάζηται , ὄπισθεν αὖ que fufficiente tumore ad cibos
capiendos extolleretur , eundem
· τὴν ἡ ράχις ὑπερείδει. ἐκ πλειόνων
in pofteriori corporis parte dorfi
δὲ αὐτὴν 24) όςῶν ὁ ποιητὴς συνέθη- fulcro fuftineri voluit. Huius
κεν ,
ὅπως καὶ κάμπτηται ῥᾳδίως , autem fpinam e pluribus offibus
* κύπταν τῷ ζώς βελομένες , καὶ τῇ Deus conftruxit , vt cum homo
· κάμψα μὴ θρύπτηται. τρέφει δὲ incuruare fefe vult,et faciliusin-
Alectatur, et inflexio eandem non
· ταύτην ὁ νωτιαίος μυελός , πηγὴν τὸν infringat. Alimentum vero huic
· ἐγκέφαλον ἔχων . Τί με δεῖδε λέγων πε- * dortalis medulla exhibet,cuius
καὶ χειρῶν , ὧν τὴν χρείαν αἱ παντοδα- origo ex cerebra ducitur. Ce-
· καὶ κηρύτεσι τέχναι ; ἀλλ᾽ ἐκείνων rerum quid hic demanibus di .
π τὴν μνήμην ἐν τῷ μετὰ ταῦτα 25 ) ποιη- cere attinet , quarum vtilitatem
· σόμεθα λόγῳ · ἐκῶν καὶ τῆς τῶν χει. multiplices artesprædicant? Sed
earum mentio in fequenti oratio-
* ςῶν χρέας τὴν ἐξήγησιν ἐκείνῳ φυλά ne fiet : vnde vfum illarum eius-
ι ξωμεν . Ανάβηθι τοίνυν ἐπὶ τὸν τρά- que expofitionem in illain vsque
Η χηλον , καὶ θεώρησον τὴν τότε διά . referuemus . Hinc ergo ad col-
πλασιν καὶ ἀναμνήθητί μοι τῶν κιό- lum adfcendito , et illius forma-
νων , τῶν κάτωθεν ἄνω διατετρημέ . tionem confidera. Et hic aquæ
in
νων , καὶ πολλὰς τοιαύτας διατρήσεις vocabis , quæ ab infima parte
· ἐχόντων , καὶ μίαν μέσην μεγίτην , δι’furfum perforata multis forami-
nibus patent, vnum tamen, quod
ἧς οἱ τῶν ὑδάτων ὀχετοὶ πλῶτον μὲν medium eft, maximum amplif
* ἀνάγεσιν ὕδωρ , διανέμοντες δὲ τέτo , fimumque recipiunt, per quod
* κατιέναι διὰ τῶν ἄλλων παρακελεύον- aquaruin canales plurimum qui-
dem aquæ attrahunt, eandem ve-
ται , καὶ τὸ μὲν εἰς τὸ νότιον μέρος τῆς ro per alias et diuerfas fiftulas
$
Η πόλεως παραπέμπεσι , τὸ δὲ εἰς τὸ diftributam emittunt , et hanc
ἑῷν, ἄλλο δὲ εἰς τὸ ἑσπέριον , ἕτερον quidem in auftralem ciuitatis
partem, illam vero Orientem ver-
δὲ εἰς τὸ βόρειον. ταύτην ὁ τράχη- fus , in Occafum alian , et aliam
λος τὴν χρείαν παρέχει τῷ σώμα . in Septentrionem transuehunt.

τι μιμεῖται γὰς , ὡς ἔφην ἤδη , Eundem vfum humano corpori
τὴν φύσιν ἡ τέχνη , καὶ ἐξομοιοῖ τὰ ἱupra diximus , naturam imitari
οἰκεῖα μηχανήματα τοῖς ἐκείνης ποιή- confuenit, et fua illa figmenta ad
μασιν . ὁ τράχηλος ταγαςῶν , ἔχει huius operum fimilitudinem
effingit. Collum quippe ad fto-
μὲν τῇ σομάχε τὸ ςόμα , παραπέμ- machi os ysqueporredam venai
πα δὲ τῇ γατρὶ τὰ σιτία καὶ ποτά. cibum potumque transmittit.
Haber
24 ) ós . Ibid . poft ὁ ποιητὴς ponitur . 25) ποιησ . Edit. parif. ποιησώμεθα . - -

524 B. THEODORETI
Habet præterea arteriam afperam ἔχει δὲ τὴν τραχεῖαν ἀρτηρίαν ἀπὸ τῆ

a pumone ad larynga vsque ad- πνεύμονος μέχρι τῷ λάρυγγος ἀφικνε
fcendentem: et præter hanc ve-
μένην · ἔχει δὲ καὶ τὰς φλέβας , καὶ
nas quoque et læues arterias, per
quas cerebrum fanguinem et τὰς λείας ἀρτηρίας , δι᾽ ὧν ὁ ἐγκέφα
fpiritum recipit , atque illis nu- λος δέχεται μὲν αἷμα καὶ πνεῦμα ·
rritum et auctum , per connexa τρεφόμενος δὲ καὶ αὐξόμενος , διὰ τῶν
fibiofa dorfalem medullam fpi- συμπεφυκότων ὀςῶν , τὸν νωτιαίον μυε·
næ dorfi transmittit : quâ tota λὸν παραπέμπει τῇ ράχε ἀφ ' ἑ τρέ
offium natura alitur , fimulque
nerufenafcuntur firmifimi, crat. φεται μὲν ἅπασα τῶν ὀξῶν ἡ φύσις ,
fiet tenues, lati et rotundi, quo · ἀποφύεται δὲ νεῦρα τὰ ἰχυρότατα ,
rum vinculis articuli ligantur et τά τε παχέα καὶ τὰ λεπτὰ , τά τε
mmufculi motus vim fufcipiant. πλατέα καὶ τὰ ςρογγύλα , δι᾿ ὧν τὰ
Poftquam vero ad ipfum caput τε ἄρθρα δεσμεῖται , καὶ οἱ μύες τὴν
peruentum eft , illud arcis inftar
in fummo ciuitatis huius ,huma . κινητικὴν ἐνέργειαν δέχονται. Ἐπειδὴ
ni nimirum corporis, faftigio fi. δὲ εἰς αὐτὴν 26 ) ἥκομεν τὴν κεφαλὴν ,
tum confpice , in quo opulentif. βλέπε αὐτὴν ὥσπερ ἀκρόπολίν τινα
finusquoque hoministhefaurus , τῆς τ8 σώματος
་ πόλεως ἐν ὕψει και
nempecerebrum, quafiin muni- θημένην , καὶ οἷόν τινα πλᾶτον καὶ θη
riffimno caftro cuftoditur . Cra-
nium enim inftar valli vel galer σαυρὸν ἐν ἰχυροτάτῳ Φρερίῳ φυλάτ.
eft: vnde etgaleamn Græci κράνος τεσαν τὸν ἐγκέφαλον . τὸ γὰρ κρα
nominant , eo quod adhuius fi- νίον οἷον ἕρκος καὶ κράνος᾽ ἐπώνυμον γὰς
militudinem fabricari foleat. Et τότε τὸ κράνος , πρὸς τὴν τότε μίμη .
cranium quidem , cerebrum am- σιν κατεσκευασμένον · τῷ ἐγκεφάλῳ
biens, omne extrinfecus illi in : περικείμενον , τὴν ἔξωθεν ἐπερχομένην
cidens malum pro virili arcere
confueuit. Ne vero cerebrumn , βλάβην εἰς δύναμιν ἀπέργει. ἵνα δὲ
quod natura molliusetlaxiuseft, μὴ ὑπὸ τῶν ὀτῶν , σκληρῶν ὄντων καὶ
ab offibus , quæ dura et folida ἀντιτύπων , μαλακὸς ὢν λίαν ὗτος ,
funt,quaffatum læderetur , dua · καὶ κομιδῇ χαῦνος , λώβην τινὰ νυτό-
bus illud inuoluit tunicis rerum
opifex ,quas membranas medico- μενος δέξηται , δύο αὐτῷ περιέθηκε χι
rum difcipuli nominant . Et
eam quidein * quæ tenuiffimaeft , σι παῖδες.͵ ἀλλὰ τὴν μὲν λεπτοτά
quamque ( a fecundarum feu ex- την και 27 ) χοροειδῆ καλεμένην , συνέ-
"
timifretus inuolucri forma) Græ- φυσεν αὐτῷ , καὶ λίαν αὐτῷ προς ·
ci χοροειδῆ dicunt , ipfi connatain ψαύειν πεποίηκε , καὶ συνέχειν αὐτὸν
et propiusconiun &tam effe voluit , δυναμένην , καὶ πληκτικὴν ἐκ ἔχεσαν
poflet, interimvero fumma illaet δύναμιν διὰ τὴν ἄγαν λεπτότητα
fubtiliffima tenuitate non quic. τὴν δὲ ἑτέραν ςεγανὴν μὲν καὶ ἰχυρὰν
quam læderet. Alteram vero den- ἐποίησεν , ἐγκεφάλε δὲ αὕτηκαὶ κρα-
fiorem et robuftiorem fecit, quæ vis τὴν μέσην ἀπεκλήρωσε χώραν, ἵνα
media inter cerebrum et cranium
duriori μήτε λυπῇ τὸν ἐγκέφαλον σκληροτέραν
extenditur , ne velcerebro
ἔχεσα
26 ) ἥκ . Ibid . αφικόμεθα . 27) χορ. Edit. parif. χωροειδή .

1
ἔχεσα τὴν ἐσίαν , μήτε ὑπὸ τῶν ὀςῶν fua fubftantia noceat , vel ipfa
λυπῆται , μαλακωτέραν ἐκείνων ἔχε . ab offibus cranii aliquid da-
mni accipiat , ipfis mollior exi-
σα φύσιν . " Ὁ μὲν ἐν ἐγκέφαλος , οἷόν Hens. Cerebrum ergoinftar the-
τις πλᾶτος , ὡς ἔφην , ἐν τῇ κεφαλῇ fauri, vt diximus, in capite tant-
καθάπερ ἐν ἀκροπόλει Φυλάτζεται. quam in arce cuftoditur. Quan-
ἐπειδὴ δὲ ἔδει τῷ Φρεράρχῳ ἐνῷ καὶ doquidem autem arcis præfecto ,
κατασκόπων , τά τε πολέμια καὶ τὰ 1 menti fcilicet , fpeculatoribus
Φίλια προορώντων , δέδωκε και τέτες quoque opus erat, qui ea quæ ho-
ftilia forent et amica profpicerent,
ὁ ποιητὴς , καὶ ἐχ ἑνὶ ταύτην τὴν πε- fimul et hos addidit rerum con
ριωπὴν ἐνεχείρισεν , ἀλλὰ δύο φύλα . ditor : nec vni folummodo fpe-
κας ἔζησε , καὶ τῷ μὲν τὰ δεξιὰ , τῷ culam iftam concredidit , fed bi-
δὲ τὰ εὐώνυμα καραδοκῶν καὶ περί- nos excubitores conftituit, et
hunc quidem ea quæ ad finiftram ,
σκοπῶν ἐνομοθέτησεν. Επειδὴ δὲ καὶ alterum vero quæ a dextera funt,
ὗτοι φυλάκων ἐδέοντο , καὶ ἐπάλξεων , obferuare et fpeculari iuffit.
καὶ προμαχώνων καὶ χαρακώματος , Quia vero iidem illi cuftodibus
ἐδὲ τέτων ὁ τῆς πόλεως ταύτης ᾐμέ . fimul et pinnis atque propugna-
λησε ποιητής · ἀλλ᾽ ἐπέθηκε τοῖς ὀφθαλ- culis ac vallo opus habebant ,nec
· μοῖς , οἷς τὴν ὀπτικὴν ἐνεχείρισεν αἴθη . in his conftituendis vrbis huius
conditor negligentior vifus eft.
σιν ; οἷόν τινας ἐπάλξεις καὶ προμα‐ Sedoculis, quibus videndi fenfus
χῶνας , τῶν ὀφρύων τὰς προβολὰς , commiffus erat, pinnarum et pro-
· ὑφ᾽ ἃς κρυπτόμενοι περισκοπῶν ἀσφα · pugnaculi loco fuperciliorum ca-
λῶς τὰ πόῤῥωθεν δύνανται. ταύταις ftella impofuit; quibus hi prote-
δ' δὲ ταῖς ἐπάλξεσιν , οἷόν τινά ὄροφον Eti ea quoque , quæ longiusIllisdi-
ftant , tuto profpiciunt.
τῶν ἄνωθεν ἐπιπεμπομένων ὑετῶν , ipfis autem propugnaculis , teai
ἐνέφυσε τρίχας 28 ) τινὰς λεπτὰς , καὶ ioco , quod fuperne delabentes
ἐπὶ 29 ) τὸ ἔξω τ8 προσώπε νενευκυίας , pluuias arceat, tenues quosdam ,
τὸν ἐκ 30) τῷ μετώπε καταῤῥεόμενον et ad exteriores faciei partes ver-
ἱδρῶτα δεχομένας , ἀλλήλαις δὲ παρα . gentespilos indidit, qui a fronte
defluentem fudorem excipiant, et
πεμπέσας , καὶ διὰ τῶν κροτάφων inter fe diuifum per tempora de-
ἀποταζέσας ,9 καὶ τὲς ὀφθαλμὲς Hillantes , hoc quoque damno
ταύτης ἐλευθερώσας τῆς λώδης . Ἐπε· oculos liberent. Porro cum ar-
δὴ δὲ καὶ πανοπλίας οἱ φύλακες ἐδέον- matura quoquemuniendi efient
το , περιτίθησι μὲν αὐτοῖς τὲς τῶν illi cuftodes , palpebrarum tuni-
βλεφάρων χιτῶνας, καθάπες δὲ δό- cis illos induit, illisque ceu hafi-
lia cilia : (
ρατα καὶ βέλη τὰς βλεφαρίδας συν- quæ nequaquam vt fupercilio-
τίθησιν , ἐκέτι ὁμοίως ταῖς ὀφρύσικε · rum pili indexa funt,ne ex pro-
εκλιμένας , ἵνα μὴ μη ἀντὶ προμάχων ἐπί pugnaroribus hoftes reddentur,
βελοι γίνωνται ἔτε μὴν κατ᾽ εὐθείαν nec etiamn fecundum reftam li-
γραμμὴν τεταμένας , ἵνα μὴ ἀλλήλαις neam extenduntur , ne in palpe
ἐν τῇ μύσα τῶν βλεφάρων προστρί. brarum compreffione fefe inuis
cem atterant : fed foras nonnihil
ζωνται , ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ ἔξω βραχύ τι νε- exten-
28 ) τινάς. Ibid . poft λεπτὰςponitur . 29 ) τέ . Ibid. τώ , 30 ) τα μετά Ibid.

τῶν μετώπων.
ORETI
526 B. THEOD
extenduntur , vt ea quoque quæ νευκυίας , ἵνα τῶν λεπτοτάτων σωμά- Τ

ex tenuiffimis corporibus damna των ἀπωθῶται τὴν βλάβην . ἀνέμε Τ
accidunt, oculis arcerent. Cum
enim ventus vehementiori fatu γὰρ σφοδρότερον πνέοντος , καὶ κόνις
fpirat,non tenuior modo , fed et 8 λεπλὴ μόνον , ἀλλὰ καὶ παχυτέρα με
craffior puluis , tumn feftucæ et- κινεται , καὶ κάρφη , καὶ ἕτερα τοιαῦ . β
#iam , et * fi quæ funt alia huius τα 3I) ἐπιᾶσι δὲ καὶ κώνωπες , και
modi , excitantur. Imo culices ὅσα τοιαῦτα ζωύφια , καὶ τὰς βλέ
his
fimilia animalcula , in oculos in . Φαρίδας ὁρῶντα καθάπερ σκόλοπας ,
volant : vbi vero cilia inftar pa- δραπετεύει. ὕτω καὶ τῆς ἀτάχυας
lorum et fudium præfixa confpe- καθώπλισεν ὁ τῶν ἁπάντων δημιες .
xerint , retro fugiunt . Simili- γός˙ ταῖς γὰρ θήκαις τῶν 2πυρῶν ~
ter fpicas quoque fummus ille ἐπιθεὶς τὸς 32 )ἀνθέρικας , ἐκ ἐὰ τὰ
omnium conditor armauit . Nam
triticifolliculisariftasimponens, σπερμολόγατῶν ὀρνίθων σφόδρα λυ-
triticifollic ulis ariftas imponitns , μαίνεθαι τῷ καρπῷ ἀλλ᾽ οἷόν τίσιν
minoruin auium , quæfeininibus
infidiantur ,morfum hoc ceu val. αἰχμος δοράτωνδεδίτλεται , ‫اد‬και δρά
1o a frugibus prohibet , et his ceu πετεύειν ποε . ἀλλ᾽ ἴσως ἂν ἔποις
haftarum cufpidibus territas fu · αχαρισίαν νοσῶν , τί τοίνυν μοι πλέον

gat. Sed dices fortaffis ,oingra · τῶν ασαχύων κεχάριται ; ἀλλὰ καὶ A
1 tiffime, Quid ergo mihi amplius
quam fpicis largitus eft ? Sed et. τῶν ἀσαχύων τὴν φύσιν , ἐμβρόντη-
fpicas , o ftupidiffime, in vfus τε , διὰ τὴν σὴν χρείαν πεποίηκε.
tuos condidit. Quid ergo in- τί τοίνυν ἀχαριςες , εἰ καὶ τὰ σὰ
gratus es , fi quæ tua funt, propter διὰ σὲ τοῖς σοῖς ὅπλοις καθώπλισε ;
tetuis armismuniuit ? Tuingra σὺ σπάρεις τὲς 33) πυρες , ἀχαρι
tiffime , frugum femina telluri
ςότατε · αὐτὸς ἄρδα καὶ θερμαίνει
mandas , ipfe autein irrigat , ca-
lore fouet,nutrit, cuttodit, et tibi καὶ τρέφει καὶ φρερὰ καὶ φυλάτ
maturas offert . Tu , vbi meffe τε , και πέπονά σου προτίθησι. σὺ
2
peracta in aream fruges intulifti, 34 ) δὲ ἀμήσας , καὶ τῇ ἅλῳ παρα
et artificiofe diflectas a paleis re δες , και τεμὼν τῇ τέχνῃ , καὶ τῶν
purgauifti , mola contrit as tuis
furfure difcretas manibus et a ἀχύρων ἀποκρίνας , καιμύλη λεπτό .
fubigis, et in clibano vel fornace νας , καὶ τῶν πιτύρων χωρίσας , καὶ
excoetis panibus cum voluptate ταῖς χερσὶ μάξας , καὶ κλιβάνῳ ἢ
frueris, et tamen horum largito- ἰπνῷ παραδὲς , ἐντρυφᾷς τοῖς ἄρτοις ,
rem ignoras. Sed ad oculum καὶ τὸν χορηγὸν ἀγνοεῖς . ᾿Αλλ᾽ ἐπὶ
reuertamur. 1 Huius ergo natu τὸν ὀφθαλμὸν ἐπανέλθωμεν . κατα ·
ram contemplare. quot
ille tunicis munitus fit,videquanνόησον αὐτῷ τὴν φύσιν , βλέπε πό
τα fit huius exterior pulchritudo . σὃς ἔχει χιτῶνας , βλέπε τὴν ἔξω-
Vide infuper pupillæ tenuitaten , δεν εύμορφίαν , βλέπε τὴν τῆς κό
huic circumfulam iriden, quam ξης λεπτότητα , τὴν περικειμένην

nos σεφάνην feu coronam nomi- ἦριν, ἣν ςεφάνην ὀνομάζομεν , τὸν κε
nare folemus.
tunicam , ρατοειδῆ κύκλον , τὸνξαγοειδῆ χιτῶνα ,
neum circulum , vueam τὴν
- 31 ) ἐπ . Edit. parif. ἐπίασιο 32 ) ἀνθ . Ibid . ἀθέρας. 33 ) πυρ . Ibid . καρπές.

34 ) δέ . Def . ibid .
DE PROVIDENTIA ORATIO III. $27.
* τὴν κρυςαλλοειδῆ σφαῖραν τὴν ὑπὸ cryftallinam fphæram , qtiæ huic

2 τέτῳ κειμένην , και διά μέσω δια- fubiacet et per medium eius
profpicit præterea qui circa
· κύπτεσαν , τὸ περὶ ταύτην διακεχυ- hanc diffufus eft , humorem vi-
- μένον 35 ) ὑελοειδὲς ὑγρὸν , τὸ ἀμφι· treum , immo et alteram tuni-
βλητροειδὲς περιβόλαιον , τὴν ἀδενώδη cam , quæ a retis pifcatorii figura
ἕδραν , ἐφ᾽ ἧς ἅπας ἐξήρεται , τὴν nomnen traxit . Infpice item glan-
· ἐκ τῶ ἐγκεφάλε δι᾿ ἀγγες λεπτο . dulofam eius fedem , cui totus in-
- τάτε χορηγημένην τροφὴν , τὴν διὰ nititur , et alimentum , quod ex
cerebro per tenuiffimum vafcu-
- τῶν 36 ) κανθῶν τῷ περιπλώματος lum illi exhibetur , et fuperfui
· ἐκροήν. Σκόπησον εἰς πόσα τὸ αἷμα humorisper oculi angulos efflu-
· μεταχηματίζεται χρώματα . τᾶτο xum . Vide præterea in quot
τι πρῶτον μὲν ἦν σιτίον · τοῖς ὀδῶσι δὲ colorum fpecies fanguis mutetur .
Hic enim primo cibus erat, qui
- λεπ ] υνθὲν , τῇ γαςρὶ παρεπέμφθη . dentium vi contritusventri trans-
- ἐκείνη πρὸς τὴν οἰκείαν χρόαν τέτομε miffuseft . Hic fibi concolorem
: τέβαλε , καὶ λευκὸν ἀπειργάσατο . efficiens album reddidit : eun-
' τῦτο τὸ ἧπαρ δεξάμενον, πάλιν εἰς τὸ dem autein fufcipiens iecur, rur-
· οἰκεῖον μετατίθησι χρῶμα . ὕτω γενο- fus in propriumcolorem trans-
μένη τῇ αἵματος ἡ φύσις , εἰς ἐγκέ- mutauit . Poftquam vero fangui-
nis natura hoc modo abfoluta eft,
φαλον χωρῦσα , πάλιν λευκαίνεται , pars huius in cerebrum confcen
-καὶ εἰς ὀτᾶ μεταπήγνυται, καὶ εἰς νεῦ . dens denuoalbefcit , etin offa
ρα σεγανὰ μὲν , εὐκαμπῆ δὲ μετατί. condenfatur, et in neruosdenfos
θεται . ἀλλὰ γὰρ ἴσως ὅμοιον ποιῶ τοῖς quidem et firmos , fed flexibiles
* Sed
τὴν ψάμμον ἀριθμῶν πειρωμένοις , τὴν lentosque conuertitur.
idem fortaffis fecero, quod íi qui
ἐν τῷ σώματι φαινομένην τῷ ποιητῆ arenas numerare conantur , fi
· προμήθειαν ἐρευνῆσαι φιλονεικῶν. και omnem quæ in corporibus no-
· τὰ σαυτὸν τοιγαρῶν πάσας τῇ θεωρία ftris apparet , Dei prouidentiam
περινότησον τὰς αἰσθήσεις , τὴν γεῦσιν , exponere velim. Ipfe igitur pri-
τὴν ὄσφρησιν , τὴν ἀκοήν · ὅπως ἡ μὲν vatim omnes reliquos fenfus, gu-
τῶν ὀσμῶν τὴν ἀντίληψιν ἔχει , καὶ τὸ ftum nempe , olfactum , et audi-
tum , mentis contemplatione per-
·μὲν ἡδὺ προσίεται , τὸ δὲ δυσῶδες ἀπω . currito . Vt nimirum olfactus
θεῖται , καὶ τῶν τῆς κεφαλῆς περιτ . odores percipiat , et fuaues qui-
dem admittat , fætidos autem
τωμάτων τὰς ἐκκρίσεις πεπίςευται .
lat et quæex capite excer-
ἐπειδὴ γὰρ τὸς κάτωθεν ἅπαντας nuntur ,
repel
fuo ductu eiiciat. Cum
ἀναπεμπομένες ἀτμὲς ὡςὑπερκειμένη enim ipfe in fuperiori corporis
parte conftitutus , omnes ab
τῇ σώματος 37 )ὑποδέχεται , ἡ δὲ τέ . imo adfcendentes vapores ex-
των πλημμύρα πολλὴν ἂν εἰργάσατο cipiat , horum autem inundatio
τῷ κυριωτάτῳ μορίῳ , φημὶ δὴ τῷ ἐγ- præftantiffimæ corporis parti,cea
rebro
35 ) ύελ. Ibid . ὑμνοειδές , forfan pro ύμενοειδές . 36) κανθῶν . Ita emendanda
fuit le &tio Edit . prioris ἀκανθῶν . Gualtheri interpretatio habebat „ et fuper-
,,flui humoris per bircos effluxum. ,, Scribi debuiffet hirquos. Sed vt omnis
ambiguitas tolleretur , inaluimus fcribere oculi anguloi. 37 ) ὑποδ . Edit.
parif. ἀναδέχεται .
ORETI
B. THEOD :
528
rebro nempe , cumprinis no- κεφάλῳ , τὴν λώβην , ἐδὲ τότε κατημέ-
xia fit, in hoc quoque non ne- λησεν ὁ τῶν ὅλων ποιητὴς , ἀλλὰ πότ
gligens funt , rerum conditor :
ρες τινὰς ἐν αὐτοῖς ἐργασάμενος , καὶ
fed meatus quosdamn fungo .
fos et fiftulares fabricauit , per σπογγοειδες και σηραγγοειδεις πεποιή .
quos humida et crafta illa ex κως , τὰ ὑγρὰ καὶ τὰ παχέα τῶν προ
crementa adpalatum naresque ριτλωμάτων ἐπὶ τὴν ὑπερῷαν καὶ τὲς
deduxit : fimulque duo hifce μυκτῆρας ὡδήγησε , καὶ δύο τέτοις ἐκ-
excernendis meinbra defignauit, κρίσεων ἀπένειμε μόρια , ἵνα συντόμως
quo facilius , quod in his no-
xium eft , eftitueret. Vaporum τὸ βλαβερὸν ἐκφορῆται. τὸ δὲ ἀτμῶ
δες και λιγνυῶδες περίπλωμα ἄνωθεν
veroexcrementa et fuliginofailla des
furfum per cranii futuras efferri διὰ τῶν τῷ κρανίς ξαφῶν διαφορεῖαι
et expelli fecit. Sed et auditus και διεξωθείται πεποίηκε . θεώρησον
potentiain contemplare . Hunc δὲ καὶ τῆς ἀκοῆς τὴν ἐνέργειαν βλέπε
enim videbis , qui licet infinitas
voces excipiat, tamen non fatura. πῶς μυρίας δεχομένη Φωνὰς ἐ κορένα
C
tur ,nec etiam impletur, tum nec νυται , & πληρᾶται , ἐκ ἴσως ἅπαντα
fimili rationeomnes excipit : 1ed δέχεται , ἀλλ᾽ οἶδεν ὀξείας καὶ βαρείας
acutæ et grauis vocis differentian φωνῆς τὸ διάφορον˙ εὐφωνία τέρπεται,
nouit , vocis concinna modula καὶ κακοφωνίαν ἀποτρέφεται δια
tione delectatur , et diffonantem
ταύτης τῶν θείων ἐπαΐομεν λογίων , διὰ
refpuit. Huius beneficio diuina
oracula percipimus:per eundem ταύτης πᾶσαν 38) ἀνθρωπείαν ἡ φύσις
omnem humnanamfcientiamn na . παιδεύεται παίδευσιν , γραμματικὴν ,
tura tradit , nempe Gramninati. ξητορικὴν , σοφιτικὴν , ἀριθμητικὴν ,
cam , Rhetorican , Sophiftican , ἰατρικὴν , μηχανικὴν , καὶ εἴ τινα ἑτέ-
Arithmeticam , Medicinam , Me-
chanicam ,et fi quæ alia huinano ζαντῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις ἐξεῦρε .
ingenio vnquan inuenta eft. ταύτην ὑπόθες τοῖς ἡμετέροις λόγοις
Hunc ipfum auditum noftris his. τὴν ἀκοὴν , δέξαι Φάρμακον τὴν ψυ
ceverbis fubiice : per hunc phar . χὴν 39 ) καθαῖρον , καὶ τῆς πονηρᾶς αὐτ
macum quod animam tuam pur τὴν βλασφημίας ἐλευθερῶν . ἐπίθες
get, et eandem abinpia illa bla ταύτῃ πύλας , τὸν λόγον , καὶ πυλω
fphemia liberet , fufcipe . Huic
portas impone , rationem :eriani ρὸν , τὸν τῷ Θεῷ φόβον , καὶ τῶν
torem adde, timorem Dei. Tum 40 ) προσφερομένων σοι λόγων γίνε και
fermones qui afferuntur , iuftoiu- 1 τῆς , καὶ τοῖς μὲν εὐσεβέσιν ὁ πυλωρὸς
dicio examnina : et piis quidemn ἀνοιγέτω τὰς πύλας , τὲς δὲ βλασφή-
ianitor fores patefaciat, blafphe- μες και βδελυρὲς καὶ 41) θεομισῶς
mos autem , profanos , et Deo ad-
verfos amandet, ac claufis portis , ἀποπεμπέτω , καὶ τὰςπύλας κλειέτω ,
fideirobur ,ceu infractum veftem και οἷόν 42) τινα μοχλὸν ἀῤῥαγῆ , τὸ
obiiciat . Sic enim fieri poteft vt σεῤῥὸν ἐπιτιθέτω τῆς πίτεως . έτω γὰρ
hoftibus liberentur , et anima- δυνατόν , τῶν τε πολεμίων ἀπαλλάτε
xam faluti confulant , qui ami- θαι , καὶ τὲς φίλες καὶ εὐεργέτας
των
4
38 ) άνθρ.- παίδ . Ibid . ἐπισήμην ἀνθρωπείαν ἡ φύσις παιδεύεται. 39 ) καθ. Ib .

fequitur διὰ ταύτης. 40) προσφ . Ib. προφερομένων . 41) θεομ . Ibid. θεομίς
τες , 42) τινά . Ibid . τίς
-DE PROVIDENTIA ORATIO IV . 529
τῶν λόγων 43 ) ἐπακέοντας , τὰς ψυ- cos et vtiles fermones admittunt,

χὰςὑγιαίνειν · ε κνηθομένες κατὰ τὸν quibus et aures , vtPaulus in-
quit a ) , non pruriunt , nec eas
θεον Παῦλον τὴν ἀκοὴν , ἐδὲ τοῖς τές · fuauibus quidem ,fed rationi no-
- πεσι μὲν , βλάπτεσι δὲ τὸ λογικὸν λό- xiis fermonibus præbent : quia
γοις ταύτην ὑποτιθέντας ἀλλὰ καλὰς potius * eorum quæ dicuntur ,
ὀρθὲς καὶ δικαίες τῶν 44 ) λεγομένων veros iuftosque iudices agunt, et
γιγνομένες , καὶ τὸς ὄνησιν φέροντας non nifi falutares deligunt , et
ἐκλεγομένες , καὶ τὸν Θεὸν κατὰ τὸν 44vtiles : qui denique noêtes dies-
προφήτην διὰ παντὸς προερωμένες , καὶ que , fiue deambulent fiue fe-
νύκτως καὶ μεθ᾿ ἡμέραν , καὶ βαδίζεν.‫ داد‬deant, et quidquid vel faciant vel
τας καὶ καθημένες
‫اد‬ , καὶ πᾶν ὁτιῶν
C ἢ patiantur , Deum , vt propheta
δρῶντας ἢ πάχοντας . αὐτῷ ἡ δόξα , inquit b) , femper coram adipi-
45 )καὶ ἡ τιμὴ , καὶ ἡ προσκύνησις εἰς ciunt. Illi fit gloria , honor ,et
τὲς αἰῶνας. ἀμήν · adoratio in æternum . Amen.
*Απόδειξις ἀπὸ τῶν χειρῶν τῶν ἀνθρωπείων Demonftratio ( Prouidentia ) ex

manibus humanis et inuentis
καὶ τῶν ἐφευρεθειτῶν τεχνῶν.
· artibus.
ΛΟΓΟΣ Δ. ORATIO IV.
μεσα τῆς προφητικῆς φωνῆς , ropheticam illam vocem au-
οδότης καὶ βοώσης · οἱ ἐρανοὶ diui , quæ canit et clamnatc ):
PCali enarrant gloriam Dei,
διηγῶνται δόξαν Θεῷ , ποίησιν
δὲ χειρῶν αὐτῷ ἀναγγέλλει τὸ Ξερέω- opusvero mauuumipfius annun-
tiat firmainentur . Atqui vo-
μαι ἀλλὰ φωνῆς μὲν ἐκεῖθεν φερομέ‐ cemiftiusmodi quam fpiritusper
,
νης , ἣν ποιεῖ πνεῦμα διὰ τῆς ἀρτηρίας arteriam ad os delatus ,et femno
ὠθέμενον ἐπὶ τὸ ςόμα , και λόγος linguamn concinne Hentibus ap-
γλῶταν ἐναρμονίως τῆς ὀδῶσι προσ . plicans , labiorum item contra-
φέρων , καὶ χείλη πτυσσόμενα , καὶ Etio et aeris percumfi repercuffio
edit , nemo vnquam hominum
τὴς πλησσόμενος , καὶ τὴν ἀντιτυπίαν terreftrium audiuit calitus defer-
·ἐργαζόμενος , ἐδεὶς τῶν καθ᾿ ἡμᾶς ἀκή- ri. Sed dum(celum )oculis no-
και πώποτε ἀνθρώπων. Φαινόμενος δε, ftris expofitumi , magnitudinem
καὶ τό , τε μέγεθος , τό ,τε κάλλος fimul et pulchritudinen fuam
ὑποδεικνὺς , καὶ τῆς ὀροφῆς τοῖς ἀν. fpeétandamn præbet, et hominibus
θρώποις παρέχων τὴν χρείαν , σιγῶν tetti vfum exhibet, tacens quo-
t
κηρύτlα τὸν ποιητὴν , καὶ τὰς ἀπάν . que factorem fuum prædica , et
omnium linguas ad laudis de-
των γλώτας εἰς ὑμνῳδίαν κινᾶ. καὶ cantationem inuitar. Et veluti,
καθαπερ οἰκίαν ὁρῶντες τεχνικῶς μά · cum domum aliquam , quæ fum-
1010
43) ἐπ. Edit.parif. δεχομένους. 41) λεγ . Ib . additur καὶ γενομένων . 45) και
στο πρόσκ . Def . in Edit . parif.
a) 2 Tim. 4, 3. b ) Pf. 15, 8 . *) Pf. 18 , 2.
530 B. THEODORETI
mo artificio exftru & ta , et ftabili ' λα γεγενημένην , καὶ ἐπὶ κεῤῥᾶς κρη .
fundamento innixg, angulis quo πῖδος 1 ) ἐρηρεισμένην , καὶ γωνίας εὐ
que rečtiffime coaptata , latitudi
ne et longitudine, altitudineque θείαις συνηρμοσμένην , εὖρος τε καὶ μῆ
iuftæ proportioni per omnia re- κος ἔχεσαν , καὶ ὕψος , τὴν πρὸς ταῦ
fponder , rum feneftris etiam pro- τα διασῶζον ἀναλογίαν , καὶ φωταγώ
be et ordine difpoficisilluftratur,
et omnibus iis quæ ad ædificio . γὲς ἐν ῥυθμῷ καὶ τάξει γεγενημένας ,
rum fplendorem faciunt ornata καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τὰς τοιαύτας οἰκίας
eft, confpicinus , mox ipfum ar· λαμπρύνειν φιλᾶ , εὐθὺς τὸν τεχνί
chitectum admiramur , et abfen-
tis imaginein animo concipimus , την θαυμάζομεν , καὶ τὸν ὦ παρέντα
omnemnque proportionis quæ in ζωγραφÃμεν τῇ διανοίᾳ , καὶ εἰς τὴν
artemcernitur,
ædificio
lius ad il- . ἐκείνε τέχνην πᾶσαν ἐκείνης τῆς εἰς
referre,ausic
folemusformam
etiamcum calum intuemur , et πρεπείας ἀναφέρομεν τὴν εὐμορφίαν.
wtiles illos coinmodosque cæle- έτως ἐρανὸν ὁρῶντες , καὶ τῶν κατ᾿
ftiuin fiderum motus , nequa- ἐρανὸν φωςήρων τὴν χρειώδη χορείαν,
quam hæc adoramus, fed horum
ὲ ταῦτα προσκυνῶμεν , ἀλλὰ τὸν τέ
opificem encomniis pro virili no-
ftra euelimus, etex operum ma · των ποιητὴν ταῖς δυναταῖς ὑμνῳδίαις
gnitudine et pulchritudine aucto μεγέθες καὶ καλ
rem illorum iufta animi contem- γεραίρομεν , καὶ ἐκ
platione ættimamus. Vere enim λονῆς κτισμάτων ἀναλόγως τὸν γει
*
et* merito ratiocinamur, fi tanta σιεργὸν θεωρεμεν. λογιζόμεθα γιὰ
eftoperum magnitudo et præftan- ὀρθῶς καὶ δικαίως , εἰ τηλικᾶτον τῶν
tia, quantus eft ipfe operum con-
ditor ? et fi tantainenrebus con- ποιημάτων τὸ μέγεθος , πηλίκος
ditis elegantia , quantam fapien · ποιητής ; καὶ εἰ τοιαύτη τῶν γενη .

tiffimi illius artificis et omnium τῶν ἡ ὥρα , οἷον τῇ ἀριςοτέχνε καὶ
creatoris pulchritudinem effe
conuenit ? Sic , inquamn , Calia ) ποιητῷ τῶν ὅλων τὸ κάλλος ; ὅτως εἱ
enarrantgloriam Dei, opus vero ἐρανοὶ διηγῶνται δόξαν Θεῷ , ποίηση
ananuum ipfius annuntiat firma- δὲ χειρῶν αὐτῷ ἀναγγέλλει τὸ τερέω
mentum . Sic b) Dies diei eructat
μου . ὅτως 2 )ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρεύγε.
verbum , et nox nocti annuntiat
ται ξῆμα , καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει
fcientiam . Non quidem aliqua
γνῶσιν ἐ φωνὴν ἀφιᾶσαι , έδε διά
æ
vocis emifione , vel lingu lo .
, ἀλλὰ διηνεκῶ
quela , fed mutua illa , qua fe γλώτης φθεγγόμεναι
e
inuicem excipiunt , fucceffion et ἀλλήλας διαδεχόμεναι , καὶ πρὸς τὴ
vicifitudine , qua hominum vti τῶν ἀνθρώπων χρείαν ὑπ᾿ ἀλλήλων
litati inferuiunt : qua tan alte
καὶ τοσέτον πως έχ
πλεονεκτέμεναι.
quodammodo exclamant , vt vni.
6ῶσιν , ὡς ἁπάντων ἀνθρώπων τὸ
verfum hominum genus illorumn
vocem exaudiat. Νec enim funt γένος τῆς τέτων ἐπαΐον φωνῆς . ἐκ
loquele, inquit c ), neque fer- εἰσὶ, γάρ φησι, λαλιαί , ἐδὲ λόγοι,
v) ἐρης. Edit. parif. ἐρειρισμένην . 2) ἡμ . Edit. parif. præm ,

a) Pf. 18, 2. b ) Ib . verf. 3 . c) Ib. verf. 4.
DE PROVIDENTIA ORATIO IV 531
ὧν 3) ὐχὶ ἀκέονται αἱ φωναὶ αὐτῶν . mones , quorum non audiantur

ἅπαν γὰρ ἔθνος , καὶ ἅπασα γλῶσ‐ yoces. Omnes quippe gentes et
σα τῶν τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυκτὸς linguæ diei et noetis præconia
percipiunt. Nam linguæ qui-
κηρυγμάτων ἀκές . αἱ μὲν γὰρ γλῶτ· dem aliquo inter fe difcrimine
ται τὸ διάφορον ἔχεσι , μία δὲ φύσις differunt : vna autein omnium
τὴν αὐτὴν παρὰ τέτων διέπεται natura eademexhis vtilitate frui-
χρείαν , ὅτω πάλιν ὁ ταῦτα εἰρη . tur. Vnde idem ille, qui hæc la-
κῶς , ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ τὸν δημιεργὸν Creatorein pfalmo
alio etiamdixit
cutus eft , incelebrans a) :
ἀνυμνῶν ἔλεγεν · ἐθαυματώθη ἡ γνῶ- Mirabilis facta eft fcientia tua ex
σίς σε ἐξ ἐμέ , ἐκραταιώθη , ε μὴ δύο me,confortata eft, non potero ad

χωμαι πρὸς αὐτήν . εἰς ἐμαυτόν , γάρ ean (pertingere ). In meipfum
enim , inquit, conuerfus , dum
φησι , τραφείς , καὶ ἐν ἐμαυτῷ γενό-
penes me ab omni externorum
μενος , καὶ τῶν ἔξωθεν ἁπάντων θα 9 cura liberatus verfor , propriam
ξύδων απαλλαγείς , ἐν θεωρίᾳ τῆς mei ipfius naturam contemplari ,
et rationalem illam animæ poten-
ἐμαυτῷ γενέθαι φύσεως ἠβελήθην ,
tiam diligentius infpicere volui,
καὶ τὴν λογικὴν τῆς ψυχῆς ἀκρι- fcientias nempe , quarum ipfa ca-
Εῶς δύναμιν κατιδεῖν , τὰς ἐπισήμως , pax eft , et artes, quibus vitam
omnem repleuit , quarum etiam
ὧν ἐξι δεκτικὴ , τὰς τέχνας , ὧν τὸν
benefcio vitam fuauiorem et in-
βίον ἐνέπλησε , δι᾿ ὧν ἥδιον καὶ θυ- cundiorein tranfigit , tum immen-
μηδέτερον βιοτεύει , ὧν ὠδίνει λόγων fam illam , quam tum ipfa parit ,
tum fimul capit , verborum co-
τὸ πλῆθος , ὧν δέχεται τὴν ἀμετρίαν˙
piam , vt denique eadem recon-
πῶς ἀποτίθεται ταῦτα , καὶ διακε- dat , et diftinéte fingula cufto-
2
κριμένως φυλάτε˙ πῶς πςιφέρει ξα diat , quam facile vnumquodque
illorum quæ ipfi commiffa funt
δίως τῶν 4 ) ἀποκειμένων ὃ βέλεται . profuo arbitrio proferat :vt cor-
πῶς ἐθύνει τὸ σῶμα , καὶ ὀφθαλμοῖς pus totumdirigat, vt eadem ocu-
lis quidem quantitatis et coloris
μὲν , ὄγκων καὶ χρωμάτων ἐγχειρίζει difcern
endi iudicium commife-
διάκρισιν · γλώτη δὲ , χυμὲς δικάζειν sit, lingue autem humorum dis-
ἐπίτευσε , καὶ διάκονον τῶν οἰκείων ὠδία crimina concrediderit , eandem-
δὲ κριτήριον que ceu miniftrum aliquem fuo-
νων ἐχειροτόνησεν. ὀσμῶν δὲ
rum fctuum , ( fermonum fcili
ἀπέφηνε τὰς ξῖνας , καὶ λόγοις ἔξω-
cet,) delegerit ,naresitem odo-
δεν φερομένοις τὰς ἀκοὰς ἀνεπέτασε . rum examine donarit , et aures ,
τῷ δὲ λοιπῷ σώματι τὴν ἁπτὴν ἐνε vt ferinones quiextrinfecus adue-
huntur, capiant , patefecerit , per
χείρησε δύναμιν . καὶ παρέχει μὲν
reliquum autem corpus tactum
τέτοις τὴν αἰσθητικὴν ἐνέργειαν , ἀν- extenderit, et vt his quidemn fen-
τιλαμβάνει δὲ παρὰ τέτων καὶ λύ. tiendi vim largiatur , ipfa autem
ab iisdem vel doloris vel lætitiæ
πην καὶ εὐφροσύνην . ταῦτα καὶ ὅσα
affectum percipiat : hæc, inquam ,
L1 2
3 ) ἐχί. Supra , Τ . 1. p . 79 , erat ἐκ 4) αποκ . Edit parif . ὑποκειμένων .

a) Pl. 138; 6.
B. THEODORETI
532
* et * quæcunquetalia funt animo τοιαῦτα φησὶ λογιζόμενος , καὶ ὁρῶν

voluens, et horumomnnium ,quæ τὴν τῶν ἐναντίων τέτων συνδρομὴν εἰς
fibi aliquo modo contraria funt, ἑνὸς ζώςκατασκευὴν , καὶ τῷ θνητῶ
in vnius animalis fabrica concur-
fum videns, vna cum mortalis et καὶ ἀθανάτε συμφυΐαν 5 ) καὶ συζύ
imrnortalis naturæ coniunétione, γίαν , νικῶμαι τῷ θαύματι , καὶ τῆς
tanto miraculo vincor , et con- θεωρίας ἐκ ἐφικνέμενος , τὴν ἧτ ]αν
templationis huius myfterium ὁμολογῷ , καὶ τῆς τὸ δημιεργῆ σοφίας
minus, affequens,
fiteor meCreatoris
et fapientie viétumn con-
vi. ἀνακηρύττων τὴν νίκην , καὶ τὸν ποίη
ftoriam pradicans , ipfumque τὴν ἀνυμνῶν , βοῶ ἐθαυμαςώθη ή
Creatorem celebrans, exclamoa ): γνωσίς σε ἐξ ἐμῶ , ἐκραταιώθη , ε μὴ
Mirabilis fa &ta eft fcientia tua ex δύνωμαι πρὸς αὐτήν . καὶ ταῦτα 6) και
me, confortata eft,non potero ad ἡμῖν ἐπὶ τῇ παρόντος ἁρμότα τὰ ξή
ipfam (pertingere.
dem verba nobis in ) prafentine
Et hæc qui-. ματα , τὴν φαινομένην ἐν τοῖς τῷ ἀν
gotio conueniunt , qui eam quæ θρωπες σώματος μορίοις σοφίαν κατι-
in humani corporis meinbris ap- δεῖν ἐθελήσασι μὲν , τῇ δὲ πάρα τὴν
paret , fapientiam infpicere qui- ἀσθένειαν διδαχθεῖσιν . & μικρὰ δὲ ὅμως
dem conamur, infirinitatem vero
noftram reipfa experimur. Non ἐκ τῆς ἀμυδρᾶς κεκερδήναμεν θεωρίας.
parum tamen einolumenti ex illa ἐθεασάμεθα γὰρ καὶ ἐν τῷ βραχυτά-
quoque fubobfcura contempla.

in τῷ μορίῳ τῷ σώματος τὴν τῷ Θεό δια
nima quoque corporis particula λάμπεσαν προμήθειαν . τί γὰρ τρι
· Dei prouidentiam clariffime elu- χῶν εὐτελέτερον ; τί δὲ ἑτως ἐν τοῖς τε
centem fpeftauimus. Quid enim σώματος μορίας αἰσθήσεως ἄμοιρον ;
pilis vilius ? quid in cunétis cor-
poris partibus omnis fenfus per- ἀλλ᾽ ὅμως καὶ τύτων τὴν χρείαν ἀναγ
inde experseft ?Nihilominusta. καίαν ἔδειξεν ὁ λόγος · καὶ μαρτυρᾶσιν
men horum quoque necellarium ὀφρύες καὶ βλεφαρίδες , μαρτυρᾶσι
vfum fermo nofter oftendit. Te-
δὲ καὶ αἱ τὴν κεφαλὴν κοσμᾶσαι τε
ftantur hunc fupercilia et palpe .
brarum pili : teftantur eundem , ὁμῶ καὶκαλύπτεσαι καὶ γὰρ καὶ τέ
qui .caput
pilli Quæornant
enim teguntque
horumf , ca- των τὴν χρείαν οἱ τύτων ἐψιλωμένοι
fit vti-
iitas et vius , caluimanifefte do. διδάσκεσι πρῶτον μὲν γὰρ ἐρυθρ
cent . Primo enim quafi decore σιν ὡς κάλλες ἐξερημένοι, ἔπειτα δὲ καὶ
fuo fpoligti erubefcunt : deinde ἕτερα ἄτα ἐπινεῦσι καλύμματα , τὴν
alia quædam velamenta commi-
nifcuntur, quæ horum vfumillis ἐκείνων χρείαν ἀποπληρῶντα . καὶ ὡς
expleant. Et fane hanc ob cau- ἔοικε , τότε χάριν καὶ γυμνωθῆναι

fam vt milividetur, rerum opi- τέτων ἐνίας κεφαλὰς ὁ δημιεργὸς
fex quorundam capita pilorum
velamento deftitui permifit, vt συνεχώρησεν , ἵνα μάθωμεν ὅπως καὶ
difcamus , quod et horum cura τύτων προμηθέμενος ὁ ποιητὴς , ὅτω
‫اد‬
habita hominem hoc modo for- τὸ ζῶον διέπλασεν . ὅτω τὲς εἰς ἄνω
mauerit. Sic eos qui virilem
δρας
5) και συζυγ . Def. in Edit. parif 6 ) καί . Def. ibid.
a) Pf. 138, 6.
DE PROVIDENTIA ORATIO IV . 533
δρας λοιπὸν τελῶντας , καὶ τὴν με-~ ætatemn ingrediuntur, et pueriles

annos transierunt, barbâ exornat ,
ρακιώδη ὑπερβαίνοντας ἡλικίαν , τῷ
quæ genasaliqua exparte cum
γενείῳ κατακοσμῶν , καὶ μοῖραν τινὰ mento inferiori veftit. Et primum
τῶν παρειῶν σὺν τῷ ἀνθερεῶν . πρό- lanugine forent mala :deinde
τέρον μὲν 7) πγὰρ , ἴελος ἀνθε, με modicum pilorum velamen eas-
a τὰ δὲ ταῦτα κόμη μετρία καλύπα , dem regit,vt augmentohoc ætatis
ἵνα་ τῇ προθήκη διδάξῃ τῶν ἡλικιῶν 1 discrimen doceat , et ipfa vultus
figura homini perfuadeat , vt re
τὸ διάφορον , καὶ πάσῃ διὰ τῇ χή . res
ματος , τῶν παιδικῶν μὲν αθυρμάτων viasaccingatur . Quoniam vero
ἀπέχεθαι , τὰ δὲ σπεδαῖα τῶν ἔρ pariendi dolores muliebri fexui
γων προσίεσθαι. ἐπειδὴ δὲ γυναιξὶν ad hanc doctrinam fufficere pof
αἱ ὠδῖνες εἰς τοιαύτην διδασκαλίαν ἀρ
αξ . funt, non nifi virorum genas hoc
modo coronauit. Quodfi vero
κέσι, μόνων ὅτω τὰς τῶν ἀνδρῶν πα-
· ρας ἐτεφάνωσεν . εἰ δέ τις μόνον dy. quis ex eorum numero, qui non
nifi veritati obftrepere didice-
τιλέγειν τῇ ἀληθείᾳ δεδιδαγμένος , runt, eos hic nobispilos obiiciat,
τὰς ἐν ἄλλοις μορίοις τῷ σώματος qui in aliis quibusdam corporis
* enafcuntur , is fe circa
τῶν τριχῶν ἐκφύσεις προβάλλοιτο , hos quoque ingratitudinem fuaun
μανθανέτω καὶ περὶ τέτων μάτην immerito teftari fciat. Velamen-
ἀχαριτῶν. αὐτοφυὲς γὰρ ἡ φύσις to enim fponte enato eas par-
tes natura contexit, quas nos ma-
περιτέθηκε κάλυμμα , οἷς τὰ χειρο- nu factis tegumentis velare ftu-
ποίητα περιτιθέναι σπεδάζομεν. διὰ demus. Quapropter iis ,· quo-
τῦτο , οἷς μὲν τὸ λογικὸν ἐδέπω δια- rum ratio adhuc infirmior inter
κρίνειν ἀρετὴν καὶ κακίαν ἐπίταται , virtutem et vitium difcernere ne-
quit,hæc pilorum velamina natu-
8 περιτέθεικεν ἡ φύσις τὸ ἐκ τρι· τα ra non appofuit : eos vero , qui-
χῶν περιβόλαιον˙ τὲς δὲ ἤδη τῆς γνώ- bus iam frinior effeincipit rerum
σεως αρξαμένες , καὶ τῶν μελῶν ἑκά- cognitio , quique fingulorum
membrorum vfum edoëti funt,
58 τὴν χρείαν δεδιδαγμένες , εὖ μάλα
2 bene et honefte hoc cingulo orna-
καὶ λίαν καλῶς τέτῳ τῷ διαζώματι νἱ ,quafitegere volens erubefcen-
κατεκόσμησεν , ὥσπερ ἐρυθριῶντας ἐφ᾿ tes propter ea quorum adfpe &tus
οἷς ἐκ ἔδει καλύπτεσα . ταύτην γὰρ neminem pudore fuffundere de-
ἐκ εἶχεν ἐν τῷ παραδείσῳ τὴν αἰ. heret. Hunccerte pudoris affe-
&tum Adamus humani generis
χύνην ὁ γενάρχης ᾿Αδάμ . ἦσαν , γάς conditor in paradifo minime fen-
φησιν , οἱ δύο γυμνοὶ , ὅ , τε Ἀδὰμ καὶ fit. Erantenim , inquit fcriptu-
ἡ γυνὴ αὐτῷ , καὶ ἐκ ἠχύνοντο . με . ra a) , ambo nudi , tam Adam,
quain vxor ipfius, et non erube-
τὰ δὲ τὴν τῇ νόμε παράξασιν , εἰς α . fcebant. Vbi vero legem trans-
φησιν ἐλθόντες τῶν ἐπταισμένων , και greffi , deliétorum fuorum vim
fenferant , etDei vocem auribus
τῆς θείας φωνῆς ἀκέσαντες , ἔξαψαν ficus folia confue-
percepere ,
φύλλα συκῆς, καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς πε- funt i) , et fecerunt fibi cin-
Ll 3 Єto-
η) γάρ. Ex Edit. parif. fuppletum .

a ) Gen. 2, 25. b) Ib . c. 3,7%
534 B. THEODORETI
dtoria . Quamobrem vel in his ριζώματα , ἄθρει τοιγαρῶν , ὦ πικρὲ

quoque(corporis) partibus Crea-
toris circa te curam adfpice , ο τῆς δημιεργίας ὁμῶ καὶ τῆς προνοίας
amarulentiffime creationis et pro- κατήγορε , καὶ ἐν τέτοις τοῖς μέλεσι
videntiæ accufator . Deiis , qua- τὴν τῷ ποιητῷ κηδεμονίαν . περὶ ὧν σὺ
rumnvelfola mentiopudorem tibi μὲν καὶ ακέων ἐρυθριᾶς , ὁ δὲ δημιερ
iniicit , Deus creator et opifex γὸς καὶ διαπλάτων αγάλλεται, εἶδε,
gloriaturer exultat . Viditenin , γάρ φησιν , ὁ Θεὸς 8) πάντα ὅσῳ
nquit a ), Deus omnia quæcun- ἐποίησε , καὶ ἰδὲ καλὰ λίαν καὶ , Ποιής
que fecit, etecce valde bona erant.
i Faciamus, ait b ) , illi adiutorem σωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ ' αὐτόν. και
finitem ipfi. Etprima hac eft πρώτη εὐλογία Θεξ , Αὐξάνεσθε καὶ
Dei benediatio c) : Crefcite, et πληθύνεσθε , καὶ πληρώσατε τὴν γῆν ,
multiplicamini , et implete ter- και κατακυριεύσατε αὐτῆς, ἐπειδὴ
ram , et dominaminifuper illam . δ᾽ ὁ λόγος εἰς τὰ δοκῶντα μέλη τῇ
Quoniam autem oratio ad ea cor-
poris membra , quæ diuinopau . σώματος κατὰ τὸν θεῖον Παῦλον ἀπ
To tefte d ) inhoneftiora centen . μότερα ὑπάρχειν , ἐκ οἶδ᾽ ὅπως ἐξελ-
tur, nefcio quo pacto ceu viqua . θεῖν ἐδιάση ,βλέπ
2 ε πάλιν τὴν ἄξη-
damn delata eft , denuo in his inef. τον τῷ ποιητῇ φιλανθρωπίαν . τὸ μὲν
fabilem Creatoris erga huma- γὰρ ςόμα , καὶ λόγῳ διακονεῖν , καὶ
num genus amorem confidera. વે
- Os enim, cuius officium eft fei τροφὴν ὑποδέχεθαι , καὶ παραπέμ
moniferuire ,cibum excipere ,et πειν τῇ γατρὶ πεπιτευμένον , πλησίον
fufceptum ventri transmittere , ἔθηκε τῶν ὀμμάτων · τὸν δὲ τῶν ἐκκρί-
eculis vicinum conftituit : excre- σεων πόρον ,ἀποκναίειν τὰς ὄψεις δυνά-
mentorum autem feceffum ,qui μενον , καὶ τροφῆς ἀποτρέπειν , καὶ
parereac naufeam mouere poflet, βδελυγμίας αναπιμπλᾶναι , ε μόνον

mon longo duntaxat ab his inter πόῤῥω πε τέτων πεποίηκεν , ἀλλὰ καὶ
vallo diftare fecit , fed ex oculo . παντελῶς ἀφανῆ τέτοις κατέςησεν ,
rum confpectu omnino remouit, εἰς τεπίσω τὸ ἀπευθυσμένον ἔντερον
rectum videlicet inteftinum in po-
fteriores corporis partes defe . ἀποκλίνας , μεταξὺ δὲ τῶν γλετῶν
~
ftens , etinter nates meatum ape- τὸν πόρον ἀνοίξας , καὶ τῇ τέτων προ-
riens , horum quoque egeftioni βολῆ πάλιν αὐτοφυὲς αὐτῷ μηχανη .
naturale quoddam velamentum
conftruxit. Tantum itaque Dei σάμενος κάλυμμα . αιχύνθητι του
erga nos gmorei reuerer . Inef Φιλανθρωπίας των
fabilem eius curnam cum etremore γαρῶν τῆς θείας
* fufpice, dum hane Feafatiore ἀμετρίαν˙ Φρίξον αὐτῆς τὴν ἄῤῥητο
/ yides,quæ velnominarete pudet: κηδεμονίαν , ὁρῶν αὐτὴν δημιεργῆσαν ,

dum , inquam , eandem illam fua d σὺ λέγειν αἰσχύνῃ , ὁρῶν αὐτὴν προ
prouidentia curare illa cernis , μηθεμένην , ὧν καὶ τὴν μνήμην ἐξυ
quorum mentio tibi pudorem of
fundit. Cumenim omne illud , θριᾷς . ἐπειδὴ γὰρ θνητόν ἐςι τὸ
quod in animali cernitur , mor . ὁρώμενον τῷ ζώς , καὶ τροφῆς ἅτε
vale fit , et aliinento , vrpote
δε
πάντα. Loco cit. præmittitur τα
«) Gen. c. 1, 31. b) Ib, c, 2, 18. e) Ib. c. 1,28. d) 1 Cor. 12, 22,

DE PROVIDENTIA ORATIO IV . 535
δὴ θνητὸν ἐνδεὲς , ἀναγκαίως αὐτῷ mortale exiftens , opus habeat ,

καὶ ςόμα ἐνέφυσε , και πόρες ἐκκρί. necellario vtique et os et excre-
σεων , καὶ κύκλος ἐντέρων πολυελί. mentorum feceffum addidit , ac
tortuofos inteftinorum orbes con-
κτες ἐδημιέργησε , τὸ ἰλυῶδες τῆς didit, qui feculentam alinenti
τροφῆς ὑποδεχομένων , καὶ ἐκ εὐθὺς partem exciperent , non autem
προϊεμένων , ὅπως μὴ συνεχῶς ἡμῖν recto ftatim ductu egererent , ne
·· ἡ χρεία τῶν σιτίων παρενοχλῇ , τῆς ciborum neceffitas continua no-
bis molefta effet, euacuatione im-
κειώσεως ἀεὶ τὴν πλήρωσιν ἀπαιτέ . pletionem femper poftulante. Et
σης. καὶ τί δεῖ πάντα καταλέγειν
quid hic omnia naturæ miracula
τὰ τῆς φύσεως θαύματα ; καιρὸς dicere attinet ? Tempus enim
γὰρ ἤδη λοιπὸν ἐπὶ τὰς χεῖρας ἐλ- nunc eft admanus tranfire , qua-
θεῖν , ὧν τὴν μνήμην τῇ προτεραίᾳ rummentionem hefterno die præ-
παραλιπόντες , ὑπεχόμεθα σήμερον hodie expofituros effe promifi.
τέτων ἑρμηνεῖται τὴν χρέαν. βλέ- mus. Has ergo infpice, vt non
πε τοίνυν αὐτὰς , ἔτε πέρα τῆς longius quam opus eft extenfa
χρέας ἐκτεταμένας , ἵνα μὴ φορτίον funt, ne videlicet corpus reli-
περιπὸν τῷ λοιπῷ γένωνται ‫ ار‬σώματι, quum onere fuo aggrauent,
nec etiam minori quam. vfus po-
· ἔτε αὖ πάλιν ἐνδεέτερον ἢ ἔδει τὸ
ftulat fpatio contraétæ , fed ope-
· 9 ) μῆκος ἐχέσας , ἀλλὰ τοῖς ἔργοις ὧν ribus , quorum executio ipfis
ο χάριν ἐγένοντο ἀναλογῶν δεξαμένας deftinataeft, conuenientem mer
· τὸ μέτρον. τέτε χάριν αὐτὰς καὶ furam fortitæ funt. Quapropter
trifariam quoque illas diuifit re-
τριχῇ διελεν ὁ πλάτης , καὶ τὴν μὲν
rum conditor . Et primam qui-
πρώτην ἁρμονίαν τοῖς ὤμοις ἐντέθει- dem compagem humeris infe-
κεν , ἀγκῶνι δὲ βραχίονα καὶ πῆχυν ruit : cubito autem brachium et
viuam coinmifit , brachiali reli-
συνήρμοσε, τῷ δὲ καρπῷ τὴν ἑτέραν quam vinæ extremitatem com-
τῷ πήχεως συναρθρώσας ἀρχὴν , καὶ pingens , et huic poftbrachiale
τέτῳ τὸ μετακάρπιον ἐπιθεὶς , τὲς fubiungens, quinque illi digitos
inferuit. Singulos autem horum
πέντε τέτῳ δακτύλες ἐνέφυσε. καὶ ex tribus internodiis vel radiis
ἕκατον δὲ τέτων ἐκ τριῶν σκυταλί- compofuit, quorun extremitates
δων. συνέθηκε˙ καὶ τῶν μὲν τὰς ἀρ. alias quidem finubus excauatas ,
alias autem fphæricas fabricans,
χὰς κοιλάνας , τῶν δὲ σφαιροειδες deinde excauato finui rotundem
τεκτῃνάμενος , καὶ τῷ κοίλῳ τὸ σφαι- alterius extremitatem inferens ,
ροειδὲς ἐμβαλων , νεύροις τε ἐνέδησε neruis fimul validis conftrinxit,
et circumpofitis mufculis volun-
ξεγανοῖς , καὶ μυσὶ τὴν ἑκέσιον κίνησιν tarii motus facultatem largitus ,
ἐγχειρίτας , μαλακῷ ἠμφίεσε δέρμα- eosdemn tenui mollique cuticula
τι, ἵνα συναγομένοις ἐμποδὼν ἡ σκλη- veftiuit, nedigirorum contractio-
ni impedimento effet durities.
ρότης2 μὴ γίγνηται. καὶ τὰ ἄκρα Preterea , cum digirorum extre-
δὲ τῶν δακτύλων ἔνδοθεν χαῦνα δη- mas partes interius molliores fe-
μιεργήσας , ἔξωθεν τῆς ἀσφαλείας cerit ,foris tamen eorum incolu-
L14 mita-
9) μῆκος . Edit . parif. μέτρον.

536 B. THEODORETI
mmitati et fecuritati confuluit. Vn- ἐφρόντισεν .

ἐφρόντισεν . ὄνυχας γὰρ αὐτοῖς λε-
gues nempe renuesipfis latosque πτὲς καὶ πλατῶς ἐπέθηκε , περι-
impofuit , quorun exterior eini-
nentia rotundior eft Et tenues Φερεῖς ἔξωθεν τὰς προβολὰς ἔχοντας .
quidem fecit, ne molliorem illam, και λεπτὲς μὲν πεποίηκεν , ἵνα μὴ
quæ in fuminis digitis eft, carnem τὴν μαλακὴν τῶν ἄκρων βαρῶσι σάρ-
aggrauent, fr onus fint nimium : κα , περιτ ]ὸν φορτίον γινόμενοι πλα
Jatos vero , vt in moleftis labo- τῆς δὲ , ὅπως ἐν τῶς 10) ἐπιπόνοις
ribus fubeundis reniti poffent , ἐργασίας ἀντέχωσιν , ἔξωθεν τὸ χαῦς
dum mollem quæ illis prominet
carnem fuffulciunt : * eminen νον τῆς ἔξω κειμένης σαρκὸς ὑπερεί .
tias autem eorundem rotundasfe . δοντες . περιφερῶς δὲ τέτων τὰς προ
cit , hac nimirum figura eos , ne βολὰς ἐτεκτήνατο , τὸ δυσπαθὲς αὐ
facile laderentur, munirevolens . τοῖς διὰ τῇδε τῇ χήματος μηχανώμε
Angulos enim in triangulis et
quadrangulis tenuium corpo- νος . εὔθρατοι γὰρ τῶν τριγώνων και
rum figuris fragiles effe conftat. τετραγώνων χημάτων ἐν τοῖς λεπτοῖς
Leonibus quidem , vrfis, pardis, et σώμασιν αἱ γωνίας. λέεσι μὲν γὰρ
allis feris, acutos , craffos, pralon- καὶ ἄρκτος καὶ παρδάλεσι καὶ τοῖς
gos et validos vngues rerum con- ἄλλοις θηρίοις , ὀξῆς καὶ πυχῆς καὶ
ditor inferuit , ac armatura illas
μακρὲς καὶ μάλα ἰχυρὲς ἐξέφυσεν ὁ
inftruxit naturali , eoquod ratio.
nis vfu deftitutæ , non aliquo ab ποιητὴς ὄνυχας , καὶ φυσικὴν αὐτοῖς
arte excogitato auxilio fibi con- περιτέθεικε πανοπλίαν , ἐπειδὴ τῆς
fulere poffunt. Hominen vero , τεχνικῆς αὐτὲς μεταλαχεν βοηθείας
quem rationalem fecit, et mente ἡ ἀλογία κωλύει. τὸν δὲ ἄνθρωπον
quæ plurium fcientiarum et ar- λογικὸν δημιεργήσας , καὶ νῦν αὐτῷ
rium inuentrix eft , inftruxit, na-
turali armatura deftitutum crea- μυρίων ἐπιτημῶν καὶ τεχνῶν εὑρετὴν
vit , nec ferinos illi vngues tri. ἐμφύσας , γυμνὸν τῆς φυσικῆς πανο-
buit ,nec etiam vngulis aut che . πλίας ἐδημιέργησε · καὶ ἔτε ὄνυχας
lis pedes illius contexit. Quo . αὐτῷ θηριώδεις ἔδωκεν , ἔτε ὁπλαῖς ท
modo enim , fi his armatus effet, χηλας τες τότε πόδας ἐκάλυψε .
per fcalas afcenderet ? quomodo πῶς γὰρ ἂν ἐπέδη κλιμάκων ; πῶς δὲ
item tenuiori murorum fuperfi-
ciei infifteret, dumlapidesautla . ἂν ἐπὶ τοίχων ἔτη λεπτῶν , λίθες καὶ
teres contexensdomum adificat ? πλίνθες ὑφαίνων , καὶ οἰκίαν κατα-
Quomodoetiam vngulis autche. σκευάζων ; πῶς δ᾽ ἂν ἐπ᾽ ἄκρων ἔτη
lis inftruftusinfummis domuum δωμάτων ὁπλαῖς ἢ‫ ار‬χηλοῖς κεχρημέ
faftigiis tuto ftare poffet ? Nunc
autem tenerior illaetin longum νος ; νῦν δὲ τὸ μαλακὸν καὶ πρόμηνες
extenfa pedum forma , et digito . τῶν ποδῶν , καὶ τῶν δακτύλων τὸ εὖ
rum flexibilitas , homintet mo . καμπές , ξαδίαν αὐτῷ τὴν κίνησιν , καὶ
tus facilitatem et ftationem ma- ἀσφαλῆ τὴν τάσιν ποιε . καὶ γυμνεῖς
gis tutam exhibet . Et fane cum μὲν τοῖς ποσὶ κεχρημένος , εὐπετῶς μας
nudis pedibus homo vtitur , expe- λα καὶ ἐπὶ ξύλων βαδίζει , καὶ λεπτῶν
ditefuper fignum incedit, et fca-
lis mininis infiftere audet, etin . κλιμάκων κατατολμῷ , καὶ μυρία ἄτ
T∞
10 ) ἐπιπ . Edit. prior habebat ἐπιτόνοις , fed fequimur parifinan

DE PROVIDENTIA ORATIO IV. 537
τα δρα μετὰ πολλῆς εὐκολίας. τὴν δὲ finita huius generis multa cum
: τῶν ὁπλῶν ἢ τῶν χηλῶν χρείαν ἐπείσ . agilitate peragit. Vngularum
vero et chelarum vfum aliunde
ακτον ἔχει. ἐκ γὰρ τῶν ὑπηκόων adfcifcit homo . Ex pecudum
θρεμμάτων δέρμα λαβών , βυρσοδεψι- enin ,illius imperio fubiectarum ,
κῇ καὶ σκυτοτομικῇ τέχνῃ χρησάμε . genere pelles accipit , et coriaria
νος συνεργῷ , μιμεῖται τῶν ποδῶν καὶ atque futoria artibus ceu adiutri-
-την θέσιν καὶ ὄγκον , μῆκός τε καὶ εὖρος‫اد‬, cibus vtens , in iis formandis pe-
dum formam et magnitudinem ,
· καὶ ὅτως αὐτὲς ἀμφιένυσιν , ὡς ~ ἂν longitudinem et latitudinem ex-
καὶ τῶν ἀντιλύπων σωμάτων ἐν τῷ βα- primit , eteosden ita veftit, vt et
δίζειν τὴν βλάβην ἀπέργωσι, καὶ τῶν periculum , quod a duris corpo-
κρυμῶν ἀμβλύνωσι τὴν ἀκμήν~, τότε ribus inter eundum imminet, ar-
χάριν ὁင် ποιητὴςμόνῳ τῷδε τῷ ζάῳ τὰ ceant, et frigoris vehementiam re-
τι
· τῶν χειρῶν ἐχαρίσατο μόρια , οἷν ὄρ . tundant. Et hanc quidem ob
: caufam rerum conditor foli ho-
· γανάτινα λογικῷ πρέποντα . διὰ τέ- minimanus ,ceu organa rationali
των γὰρ οἱ ἄνθρωποι , καὶ γῆν ἀρᾶσι , naturæ congrua , largitus eft.
· καὶ II ) αὔλακας τέμνεσι , καὶ σπέρμα . Manibus enim homines et terram
· τὰ καταβάλλεσι , καὶ σκαπάνην ἢ δί- arant , etfulcum exfcindunt, et fe-
· κελλαν μεταχειριζόμενοι , βόθρες ὀρύτ . mina telluri mandant , et farcu-
τ : τεσι , καὶ δένδρα φυτεύεσι , καὶ διέ. lum et ligonen trattantes foffas
agunt , arbores plantant , et vbi
πανά θήγοντες , νῦν τὰς ἀμπέλες falces exacuerunt, nuncquas vi-
· πρὸς ὠδῖνας ἐπεγομένας ὁρῶντες τέ- dent ad germinationem feftinan-
μνεσι, καὶ τῶν περιτ ]ῶνἀπαλλάτεσι tes , vites putant, et fuperfuam
νῦν δὲ τὰ λήϊα κείρεσι, καὶ δρέπονται palmitum partem auferunt: nunc
vero fruges demetunt, et laborum
τῶν πόνων τὰ ἐπίχειρα χερσὶ χρώμε-
premiamanuum beneficio decer-
ναι , ἀμαλλοδετῆρες δεσμῶσι , καὶ εἰς punt, et manipulos colligant, et !
τὰς ἅλως τὰ φορτία κομίζεσι , καὶ eosdemn in areasdeferunt, paleas-
τῶν ἀχύρων τὲς πυρὲς ἀποκρίνεσι. que * a tritico fecernunt,inani-
καὶ τὸ μὲν , ταῖς ἀχυρμιας παραπέμ- busque ceu cooperariis vfi , illas
πεσι , τὲς δὲ , τοῖς δοχείοις ἐναποτί. quidem ( paleas ) ad fuosaceruos .
transmittunt, hoc vero in horreis
θενται , χερσὶ χρώμενοι συνεργοῖς . και etgranariis recondunt. Simul
ἄμπελον τρυγῶσι, καὶ ἐλαίαν συλλέ- autem iisdem manibus et vinde-
γεσι , καὶ οἶνον ἀποθλίβεσι , καὶ λα- miam peragunt, et oleas legunt,
vinum exprimunt , olerum
χάνων γένη παντοδαπα γεωργῶσι , καὶ
ὀπωρῶν εἴδη μυρία τους φιλοτεχνίαις omnia genera plantan t, et innu-
meras fructuum fpecies artis và-
ἐπινοῦντες , δρέπονταί τε καὶ προσφέ.
rietate excogitantes , eas et decer-
ρεσι τοῖς ἀπολαύειν ἐθέλεσι . διά punt, et his frui cupientibus offe-
χειρῶν ὁ ἀνθρώπειος νῆς & μόνον τὴν runt. Manuum operâ humana
ἤπειρον εὐανθέσι λειμῶσι , καὶ κυμαί. inens non terram modo floridis
νεσι ληΐοις , καὶ ἀμφιλαφέσιν ἄλ- pratis, luxuriantibus aruis, etim-
σεσι καλλωπίζει , ἀλλὰ καὶ τὴν θά- menfisnemoribus exornat, fed et
λασσαν πολλοῖς ὁδοῖς κατεκόσμησε , ipfum mare pluribus viis inftru-
xit,
w) αὔλ . Edit . parif. αὔλακα .
4
538 . B. THEODORETI
xit , et quod pedeftribus cunâtis καὶ τὴν πᾶσιν ἄβατον τοῖς φύσιν λα-
inuium
pluresviatores capiat. Cum enim χᾶσι πεζήν , πολλὲς ἔχειν ὁδίτας ἐμη .
fapientiæ do . χανήσατο. τῇ γὰρ θεοσδότῳσοφία
diuinitus conceffo
nonaues fabricandi arteminue. τὴν ναυπηγικὴν εὐράμενος τέχνην , πα
niffet , a ferrariis fabris, quorum ρὰ τῆς χαλκευτικῆς , ἣν πρὸ ταύτης
artem ante excogitauerat, fecu · ἐμηχανήσατο
• , πέλεκυν λαβών , προ-
\ rim , ferram , afcian , et quæcun . νά τε , καὶ σκέπαρνον , καὶ ὅσα τεκλο-
que alia funt huius artis inftru-
menta accipiens, tum a fenioriiil- νικῆς ὄργανα , καὶ παρὰ τῆς πρεσβυ
liusforore ,agricultura ninirum , τέρας αὐτῆς ἀδελφῆς τῆς γεωργίας
arbores infrugiferas mutuans τῶν ξύλων τὰ ἄκαρπα τοῖς ὀργάνοις
easdemn . inttrumnentis hiscefabri : ἐκείνος τεμῶν , καὶ τὴν μὲν τρόπιν
libus excidit : et carinamquidem οἷόν τινα θεμέλιον ὑπόθες , στα ἐπὶ
ceu fundamentum quoddamn ia ταύτης καθάπερ τινὰς τοίχες τὰς
ciens, fuper hanc vero afferes mu-
ri inftar contexens, clauisque σανίδας ὑφήνας , καὶ τοῖς γόμφοις ἄρι
oinnia apte coinpingens, et picis sα συναρμόσας, τῇ δὲ τῆς πίσσης ἀλοιο
pinguedine inungens , huius ni. φῇ καταχρίσας , καὶ τέτῳ τῷ τρό-
mirum præfidio aquarum infu- πῳ τοῖς ὕδασι τὴν εἰσρὴν ἀποδειχίσας ,
xum arcere ftudens, marinum ve- ὄχημα θαλάτιον τὸ σκάφος ἀπέφῃ .
hiculum , nauem , conftruxit. νε. Ἐπειδὴ 2
δὲ ἔδει καὶ ἵππων καὶ ἡμιό
Quoniam vero equis et mulis ad νων τῷδε τῷ ζεύγει , φέραν δὲ τέτες
currum hunc opus erat, eos au· ἐκ ἴχυεν ἡ ῥοώδης ἐσία , μηχανᾶται
tem non ferebat fuida aquarum καὶ τῦτο σοφῶς , ταῖς χερσὶ πάλιν
fubftantia , huic quoque nauis
gubernator fapienter admodum χρησάμενος ὑπεργοῖς, ὁ τῷ πλοίς κυ
confulit, manuum nimirum mini. 6ερνήτης, αντὶ ῥυμῖ γὰρ τὸν ὁδὸν ἀνορ-
fterio vfus. Nam temonis loco θώσας , καὶ τὰ ἑξία ζυγῶ δίκην αὐτῷ
malum erigit ,cui vela inftar iugi συνάψας , ταῖς τῶν ἀνέμων αὔρας
appendit , et immiffis ventorum προσβαλλέσαις , ἀντὶ ἵππων καὶ ἡμιό-
faribus, ceu equis aut mulis vti. νων κέχρηται , καὶ ταύτας ὥσπες τι
tur, eosque ceu equos iugoadmo νὰς πώλες ὑπάγει 12 ) ταῖς ζεύγλαις .
vet. Porro cum naui habenis Ἐπειδὴ δὲ ἔδει καὶ ἡνίας ἔχειν τὸ σκά-
quoque opus effet, gubernacula φος , τὰ πηδάλια ταύτας μιμάτη ,

has imitantur : quibus arreptis καὶ τῶν οἰάκων ἐπειλημμένος ὁ κυβερ-
gubernator inftar aurigæ alicu . νήτης , οἷά τις ἡνίοχος , καθάπες ἴτυν
ius , puppi tanquam currus cir-
cumferentia infidens, nauem fq
fa-. άρματος τὴν 13 ) πρύμναν ἔχων , με
cili motu hinc inde transfert. ταφέρει 、 ξαδίως τῇδε κακεῖσε τὸ σκά .
Nec fecundis modo ventisfpiran- Φος και ε μόνονΦιλίς πνεύματος ῥέον
tibus nauem fcientei regere , fed τος οἶδεν ἐπιςημόνως ἰθύνειν , ἀλλὰ και
et turbulentas ventorum procel. τὰς τῶν ἀνέμων ἀτάκτες προσβολὰς
las diffoluere , et ceu equos indo- διαλύειν , καὶ οἷόν τινὰς πώλες άδα
μάζες
12 ) το ζεύγλ . Zeugla iugi partes funt , quæ a iugo propendentes hinc inde
boum colla amplexantur. Ita ad h. 1. fcripfit Rud .Gualtherus in Edit. me-
re latina, Tiguri 1546. §. 13 ) πρ . Edit. parif. πρύμνην .
DE PROVIDENTIA ORATIO IV. 539
μάτες καὶ δυσηνίες ἀνέχειν τῷ χαλι. mitos et effrenes freno cohibere

νῷ , καὶ ταῦτα ὁ ἀνθρώπειος νῆς nouit . Et hac quidem omnia
manuum miniſterio vſa hominis
μηχανᾶται , χερσὶ διακόνοις χρώμε . miens inftituit . Earundem * ope-
Nyos. δια τέτων καὶ ναύτης ἐρέτει , râ nauta remigat , nauclerus gu-
·
· καὶ κυβερνήτης ἰθύνει , καὶ ἔμπορος ὃν bernat , mercator emtas unerces
· ἐπρίατο ἀποτίθεται φόρτον , καὶ πᾶς exponit , pifcator omnis artein i
ἁλιευτὴς ἀγρεύει , καὶ τὴν μὴ φαινο. fuain exercet, etnon apparentein
μένην θήραν τῇ εὐμηχάνω τῶν δικτύων prædam ingeniofo retium con-
textu venatur . Sed agedum e
θηρεύει πλοκή . ᾿Αλλὰ δεῦρο κατα- mari tandem in terram defcenda-
χθῶμεν ἀπὸ τῆς θαλάτης ες την mnus. Tempus enim ad exactam
·· ηπειρον . ἐκ ἀρχῇ γὰρ ὁ χρόνος εἰς vniuscuiusqueexpofitionem non
: ἀκριβῆ τέχνης ἑκάτης διήγησιν . βλέπε fufficit. Infpice igitur , vt artes
τοίνυν τὰς τέχνας ἁπάσας παρ ' αλλή- lis vtileaeft accipiant . Aedifica-
·
λων ἐφανιζομένας τὸ χρήσιμον˙ οἰκοδος toria enim a ferraria inftrumen-
·μικὴν μὲν , παρὰ τῆς χαλκευτικῆς τὰ torum vfum perit : hæc autem
ὄργανα˙ χαλκευτικὴν δὲ , παρὰ τῆς viciffim ab illa domum accipit :
· εἰκοδομικῆς τὴν οἰκίαν · ἀμφοτέρας δὲ , vtrisque autem fimul agricultura
-- παρὰ τῆς γεωργικῆς τὴν τροφήν. και alimentum miniftrat. Sed et hæc
ab illis domuum ædificia , et alia,
τὴν γεωργικὴν αὖ , παρὰ τέτων τήν τε quæ ad terræ cultum facere pof-
· τῶν οἰκιῶν κατασκευὴν , καὶ τὰ συνερ- funt , mutuatur. Quin potius
γεν εἰς γεωργίαν δυνάμενα . μᾶλλον δὲ ipfa rerum primordia perpendito ,
2 σκόπησον ἐξ ἀρχῆς πῶς ὑπέδειξεν ὁ νt nimirum omnium conditor
· ποιητὴς τῷδε τῷ ζώω τὰς ἀναγκαίας neceffarios rerum vfus homini
oftenderit. Vnde enim ferrum
χρείας . πόθεν γὰρ ἔγνω μεταλλεύειν etæs , plumbum , ftannum inter
*
σίδηρον καὶ χαλκὸν καὶ μόλυβδονκαὶ terræ vifcera fcrutari didicit ?
κατ] ίτερον ; τίς δὲ αὐτῷ τὰς ἀργυρίτι- Quis illi argenti venas monftra-
δας ὑπέδειξε Φλέβας ; τίς δὲ τὴν νit ? quis auri feracem terrain ef-
- 14 ) χρυσῖτιν γῆν ὀρύτων ἐδίδαξε , και fodere , et minuta auri ramenta
τὰ μικρὰ ψήγματα τῷχρυσίε συλλέγειν colligere docuit ? vnde vitrinatu-
ram cognouit ? quis illum in are-
ὑπέδειξε ; πόθεν ἔμαθε Φύσιν 15) ὑέλε ; ne difcrimine cognofcendo infti-
τίς αὐτὸν τῆς ψάμμε τὴν διαφορὰν tuit ? Quis præterea docuit, qua-
ἐπαίδευσε ; τίς αὐτὸν ἐδίδαξε τὴν τοι. lis arena igni committenda fit ,
ἀνδε ψάμμον τῷ πυρὶ παραδίδοθαι, καὶ quo pacto item et quamdiu id fie-
ὅπως ,καὶ ἐπὶ πόσον ; καὶ τὴν συνεχῆ videbeat?Etrurfusquopado
hæc quidem continua feparanda
μὲν 16 ) χωρίζειν , τὴν χωριςὴν δὲ εἰς fint, illa vero in continuitatem in-
συνεχὲς ἀχώριζον 17) μεταβάλλειν ; feparabilem transmutanda ? Quo
πῶς ἔγνω διαπλάταν ἐκ ταύτης, πυρὶ palto ex hac matta , ignis et fpi
· καὶ πνεύματι συνεργῷ κεχρημένος , ἐκ . ritus minifterio vfus , varias po-
πωμάτων εἴδη μυρία , φιάλας , και κύ . culorum formas , nempe phia-
λίκας , και 18 ) βομβύλες , καὶ ἀμφορί. las, calices , ampullas , ampho
ras,
14) χρ . Ed . parif. χρυσίτην . 15 ) υέλ . Ib . υάλε . 16 ) χωρ . τήν. Def. ib . 17) μελωδ
Ibid, μεταβάλλει, 18) βομβ . Ita Edit. parit , habet. Sirma, κομβύλασο
TI
540 B. THEODORE
2 ἔπιπλα , καὶ ἕτερα σκεύη

ras , fupellettilia denique plu. `σκες , καὶ
rima
omnem, tumcibi ac potus vfum πρὸς πᾶσαν χρέαν βρωτῶν καὶ τοῦ
ως
idonea Gingere didicit ? Con . τῶν ἐπιτήδεια ; δῆλον τοιγαρῶν , ὡς
ftat itaque quod omnium ho- τέτων ἁπάντων τὴν γνῶσιν παρὰ τῷ
rum cognitionem a conditore πεποιηκότος ἐδέξατο , καὶ τῶν ἐπινειῶν
fuo acceperit, et quodrerum opi . τὰς δυνάμεις , καὶ τῶν τεχνῶν τὰς
fex , tam confiderationis faculta- εὑρέσεις , τῇ φύσει ὁ δημιεργήσας ἐγ
tem , quain artium inuentiones , κατεβάλετο . διὸ καὶ τῷ μεγάλῳ 126
humanæ naturæ indiderit. Vn-
de cummagno illo Iobo collo. προσδιαλεγόμενος ἔλεγε · τίς ἔδωκε για
quens dixit a) : Quis dedit mu- ναιξὶν ὑφάσματος σοφίαν , καὶ ποικιλ-
N
OV-
lieribus texture tapientiain , etτικὴν ἐπιτήμην ; θεόσδοτον γὰρ τῷ
variegandi fcientiain ? Reuera τι~ καὶ τᾶτο τῆς τέχνης τὸ χρῶμα.
enim et huius artis decor diuinæ
τῷ χρόνῳ μὲν γὰς εὐκαταφρόνητον γέ-
bonitatis munus eft . Et tempo-
γονε , καὶ ἡ γνῶσις τῆς ἐργασίας ἀφή.
ris quidem diuturnitate viie fa- 2
εὑρηκότων τὴν εὐφημίαν . εἰ
Etum eft, operisque iam vulgaris ζηται τῶν
cognitio inuentorum famam eri- δέ τις ἀκριβῶς ἕκαςον σκοπῆται θελή-
puit. Si quis autem fingulas σεε, σφόδρα ἂν καὶ ταύτην τὴν τέχνην I
huius partesdiligentius infpicere θαυμάσειεν . τὰ γὰρ ἔρια κερόμενα ,
velit , hanc quoque artein pluri-
καὶ τοῖς ὕδασι καθαιρόμενα , διαξαίνει
mum admirabitur. Laneenin ,
vbidetonfæ et aquis abluræ funt, ται μὲν πρῶτον , καὶ εἰς λεπτὰ διαι-
pectuntur primo , etminutin dis- ρεται , ετα τὸ κάταγμα μήρυμα για
trahuntur : deinde quod diftra-
νεται. ἔπειτα , ἡ ταλασιεργία λα-
atumeft, * in orbes glomneratur .
Poftea qui lanificiumn exercet, id Ε8σα , τὸ μὲν ἀκραιφνὲς καὶ εἶcveὶ
quod purum eft, et quafi redte εὐθείας ἔχον τὰς 19) ἶας , τῶν λοι-
protenfis fibris diftinguitur, a re-
πῶν ἀποκρίνει˙ καὶ τὰ λοιπὰ δὲ συν-
liquis fecernit . Alteram vero
eiusdem partem colligens ftami- τιθεῖσα , κρόκην κατασκευάζει τῷ τῆς
ni fubteginen parar. Vbi autem μουσ. ὦτα γυναικῶν χερες λαξεται,
paratas iam lanas mulierum ma-
nus acceperunt,tenuiffimaex iis τὰ λεπτὰ νήθεσι νήματα , καὶ ταῦ
fila ducunt : er hæc primo qui. τα πρότερον, οἷόν τινας χορδάς, και
dem veluti chordas quasdam or ; τὰ τάξιν ἐν τοῖς ἱςοῖς διατείνασαι ,
dine in telis extendunt , et quod
fubteginini deftinatum eft, fecer. 20 ) ἐμβάλλεσι μὲν τὴν κρόκην , ταῖς
nunt : radiis autem intermediis δὲ κερκίσι τὲς ςήμονας διακρίνασαι ,

qui illis innexi funt , alios qui καὶ τῶν ἐμβεβλημένων 21) μηρίνθων ,
dem laxant, alios vero inten . τὰς μὲν χαλῶσαι , τὰς δὲ τείνεσαι ,
dunt fimulque inftrumentis εἶτα τοῖς εἰς τῦτο συντεθημένοις ἐξ-
fant , in fubtegmen propellunt γάνοις οἷον ὠθῶσαι καὶ πιλῆσαι τὴν
et conftringunt , omnemque κρόκην , ὅπως ἀποτελῶσι τὸ ὕφασμα

hoc modo texturam abfoluunt. τις
19)ἶναs .Ed . prior hab.tas. 20 ) ἐμβ.Ed. parif. ἐκβάλλεσι. 21) μηρ. Ib. μυρίνθωνο
a) Iob. 38, 36.
DE PROVIDENTIA ORATIO IV. # 54%
τίς ἂν πρὸς ἀξίαν τὴν δοθῆσαν σο .. Quis ergo traditam , huic , ani-
Φίαν τῷ ζώῳ θαυμάστε ; πῶς ἑνὶ unali fapientiam digne admire-
Satur ? Quo pafto vni eteidem lana-
χρώματι τῶν ὑποκειμένων , ἐρίων ἢ rum aut filorum fericorum colori
τι 22 σηρικῶν νημάτων , παντοδαπῶν omnisgenerisanimalium
forma
ζώων ἐνυφαίνονται τύποι , καὶ ἀνθρώ- intexantur , cum his hoininum
πων ἰνδάλματα , τῶν μὲν , θηρευόν . quaque inagines , quorum aliæ
των , τῶν δὲ , προσευχομένων , καὶ δέν quidem venantium , aliæ vera
e tium fpeciem reprafen-
δρων εἰκόνες , καὶ ἕτερα ἄλλα μυρία . adoran
tant, tum et arborum forma, et
· ἀληθῶς , αἰνεῖτε τὸν Κύριον πάντα alia huius generis infinita. ,Be-
τὰ ἔθνη , 23) τὰ τοσαύτης ἀξιωθέν- vera igitur laudate Dominum
τα σοφίας , τὰ τοσέτος ἀγαθοῖς ἐν omnes gentes, quas tanta fapien-
τρυφῶντα . τίς τὸν θαλάττιον ἰχθῦν tia dignatus eft, et quæ in tantis
βαφὴν τοῖς ἐρίοις ἀπέφηνε; τίς πά bonis enutrimini. Quis fodes
marinum pifcem lanis tincturam
λιν ταύτης τῆς τέχνης εὑρετῆς ἐγέ- prabere decreuit Quisitem eius
?
ι'νετο , καὶ εἰς μυρία χρωμάτων εἴδη artis inuentor prodiit , quæ lana-
μα μεταμφιέννυσι τῶν ἐρίων τὸ εἶδος ; rum fpecies infinitis colorum ge-
ἀλλ᾽ ἴτως ἀχαριτίαν νοσῶν φήσεις , neribus veftire folet ? Fortaflis
* λεπτότερα νήθεν τῶν ἀνθρώπων καὶ ingratitudinis vitio laborans, ver-
σκώληκας νήματα . ἀλλὰ καὶ τότο uniculos quoque inueniri dices ,
qui tenuiora quam , homines fila,
τῆς θείας ἔργον κηδεμονίας. ἵνα γας ducere foleant. Sed ethoc ipfum
μὴ μεγαλοφρονῆς ἐπὶ τῇ τῶν παντο- diuinæ ergatecuræ opus eft. Ne
δαπῶν τεχνῶν σοφίᾳ , μηδὲ νεανιεύῃ enim ob multifariam artium
τῷ πλήθει τε πλέτε , διὰ σκωλή . fcientiam anino extollereris , ne
- κων ὁο κηδεμών σε παιδεύει , ὡςἐ τῆς diuitiarumcopia iuuenilius exul-
tares, tui curam gerens rerum
σῆς ἐπὶ ταῦτα δυνάμεως , ἀλλὰ τῆς opifex per vermiculos docet, hæc
: θείας φιλανθρωπίας τὰ δῶρα · ἔτω δέ nequaquam tuæ virtutis opera ,
σε παιδαγωγῶν,
2 παραμυθείται πάλιν , fed diuina ,qua erga nos vtitur,
- ἵνα μὴ ἀλγῆς ὑπ᾽ ἐκείνων νικώμενος , beneficentia donaeffe . Licet ve
ro te hoc modo erudiat, fimul ta-
· σοὶ προσφέρων ἐκεῖνα τὰ νήματα , καὶ menconfolatur,ne, dum te ab il-
ι τοῖς σοῖς ὑποτάτων ζυγοῖς τὸν ἐκεί- lis vinci vides , ( grauius æquo )
ενων ἐργάτην. σὺ μένος ἐξ ἁπάντων doleas: cum videlicet illorumn
penta tibi offert, ethorum quo-
τῶν ζώων πόλεις εἰς κάλλος ᾠκοδό . que artifices tuis imperiis fubii
μησας , καὶ πύργοις , καὶ περιβόλοις cit. Τu folus ex omnium ani-
ὠχύρωσας , καταγωγίων δὲ καὶ 24) c- malium numero vrbes cum fplen-
dore edificauifti , turribus et val-
κητηρίων ἐδομήσω κάλλη ,9 καὶ
καὶ τοῖς lis muniuifti , diuerforiorum , cæ-
25 ) λιμέσι θάλατίαν τῇ ἡπέρῳ συνέ· naculorumque elegantes formas
ζευξας. Ἐπειδὴ δὲ θνητὸν ὁ ποιητής exftruxifti , et portubus ipfum
mare continenti iunxiſti, Quia
σε κατὰ τὸν παρόντα βίον πεποιη-
vero Deus ,quite mortalemin hac
κως , ᾔδει σε καὶ ἀῤξωτίαις περιπέ‐ vita condidit, fciuir te morbis
quo-
22 ) σης. Ed. parif. συρικῶν . 23) τά Def. ibid. - 24 ) οἰκ . Ibid . ἐνηδητηρίων ,
25) λιμ . Ibid. λειμώσι,
542 B. THEODORETI
i quoqueexercendum fore, (quod . σόμενον , τὸ γὰρ θνητὸν πάθεσι συγ

enim mortale eft, agrotationibust
fubiacet, )fimul et mnedi. κεκλήρωται , ἐδίδαξέ σε καὶ τέχνην α
quoque
cam artem te docuit, cuius fcien- τριμὴν , καὶ τήνδε τὴν ἐπιτήμην τῶ
tiam inorborum incurfionibus πάθεσιν ἀντεςράτευσεν . ἐντεῦθεν με
oppofuit . Hinc didiciftimorbo μάθημας τῶν μὴ φαινομένων παθημά
rum ,qui non apparent , differen- τῶν εἰδέναι διαφορὰν , καὶ τῇ κινήσει
& tidin nouifle , et pulfuum motu fe τῶν σφυγμῶν , πυρετῶν ἐπιτάσεις καὶ
brium intenfiones et remiſſiones ་
cognofcere , et morbi aduentum , ανέσεις γνωρίζειν , καὶ εἰσβολῆς , καὶ
eiusdemque quo maxime feruet ακμης , καὶ παρακμῆς ἐπιγινάσκει
to elremittitur tempus diiudicare , καιρὸν , καὶ θανάτε προορῶν γνωρίσμα
et mortis indicia præuidere : præ- τα , καὶ τῆς ἐνοχλέσης ὕλης τὸ ενός
« terea turbantis ( vel peccantis ) γνωρίζειν , καὶ ταύτῃ προσφέρειν τα
materia fpeciem deprehendere , et πολεμεῖν πεφυκότα , καὶ τὴν μὲν υγρών
ponere , humidam exficcare , cali. ξηραίνων , τὴν δὲ θερμὴν καταψύχει ,

dam reftinguere , frigidamn conci· ἐκπυρῶνδὲ καὶ ἐκθερμαίνειν τὴν ἐψυγ
το calore fouere , fuperfuam vel μένην , ἐκφορῶν
‫اد‬ δὲ τὴν πλημμυρᾶσαι ,
vomitoriis vel expulforiis phar ἢ ἐμετικοῖς , ἢ πριωτικῖς φαρμάκοις ,
macis , aut etiam venarum incifio-
neexhaurire didicifti . Porroquis ἢ τῇ τομῇ τῶν φλεβῶν . καὶ τίς ἐ
ferino vel morborum vel reine- ἐφίκοιτο λόγες , ἢ τῷ πλήθες τῶν τα
diorum copiam digne explicet ? θημάτων , ἢ τῷ πλήθος τῶν ἰαμάτων ;
Multa enim funt corporun fa-
turæ vel incolumitati contraria , πολλὰ μὲν γὰς τὰ τῇ φύσει τῇ σώμα.
fimul autem plurima et varia τος πολεμέντα , πολλαπλάσια δὲ τὰ
fint ,quibus illa arceri poffunt , τέτων αλεξιφάρμακα . πολλὰ γὰξ
plrarinaca . Multa enim ars in-
venit , quæ fingulos morbos op. ἐφεῦρεν ἡ τέχνη ἑκάςῳ πάθει πολεμῶν
pugnare folent. Quapropter πεφυκότα . τότε χάριν ὁ ποιητὴς, καὶ
Creator terram quoque inultas βοτάνας πολλὰς , ἐκ ἐδωδίμες μένον ,
herbarum fpecies , non ad vefcen-
dum modo , fed et eas quæ elii ἀλλὰ καὶ ἀχρήτες εἰς ἐδωδήν , τῇ
inutiles funt , producere iuffit : βλαςῆσαι προσέταξεν , ἐπειδήπες
quandoquidem non alimento
modo , verum etiam valetudinis μόνης τροφῆς , ἀλλὰ καὶ θεραπείας ἐν .
curanobis opus eft. Ethas qui. δεεῖς ἐσμὲν οἱ ἄνθρωποι. τέτων τοιγα .
dem nos in cibum paramus , illas˙ ρῶν τὰς μὲν , ἡμεῖς ὀψοποιέμεθα , τὰ
vero animalia herbiuora depa · δὲ , τῶν ἀλόγων 26) ἐσθίει τὰ πηφά .
fcuntur , alias item medicorum
colligunt difcipuli,et ex illismor- γα , τὰς δὲ , ἰατρῶν συλλέγοντες παῖ.
bos arcentia pharmaca compo · δες , τὰ ἀλεξίκακα κατασκευάζετ
nunt ,adeo vt ,quod comefum per-
niciem affert , pharmacum fiat, φάρμακα , καὶ τὸ εἰς ἐδωδὴν ὀλέθρια ,
quo corporis morbi depellun · ἀλεξίκακον γίνεται φάρμακον . μηδὲ
tur. Quare non eft , quod hæc ταῦτά σε τοιγαρῶν εἰς κατηγορίαν τῆς
te ad Prouidentia accufatio-
nem excitent. Singula enim hac προνοίας κινέτω . τέτων γὰρ ἕνας
26) ἐπ . Edit. parife εθέσιο

DE PROVIDENTIA ORATIO IV.
543
εἰς εὐφημίαν τῶν εὐγνωμόνων τὴν γλῶτ· gratorum hominum linguam ad

ταν καλά . ἀλλὰ γὰρ ἔοικα τοῖς ἐν gratulationen inuitant. Sed per-
inde mihi facere videor , quod ii
πελάγει νηχομένοις , καὶ πανταχόθεν
qui in mari natant ,et vndique ir-
περικλυζομένοις τοῖς κύμασι , καὶ τὴν
ruentibusfultuum procellis , ter-
ἤπειρον καταλαβῶν ἐπιθυμᾶσι , τῷ πε· ram contingere cupiunt , dum vi-
λάγες τῆς τῶν τεχνῶν σοφίας κατα . delicetimmenfum fapientia , quæ
τολμήσας ; Φιλινεκῶν μὲν διαφυγεῖν circa artes verfatur ,pelagus ag-
τῶν ἐπιόντων ἐνθυμημάτων οἷον τινων gredi aufus, et vndique acceden-
rium argumentorumcopiam ceu
κυμάτων τὴν προσβολήν , ἐπὶ δὲ τὸ τέ· Auctuum incurfus effugere
ftu-
λος δραμῶν , καὶ ὡς ἀκτὴν θαλατίαν dens , ad ipfum finem percurrere ,
καταλαβεῖν . τὰς ἄλλας τοίνυν ἀπά- et hunc ceumarinum quoddam
σας καταλιπῶν , ἐπὶ τὴν γραμματι litrus attingere cupio. Quam-
s ad
κὴν βαδιῦμαι 37 ) τέχνην τῷ λόγῳ , ἣ obrem relictis aliis omnibunofter
τῶν ἄλλων ἐπὶ λογικωτέρα , καὶ ἐμ- * transear, quæ omnium maxine
πρέπεσα τῷ ζώῳ τῷ λογικῷ . αὕτη fermnoni propinquaeft,et homini,
τοίνυν ἐξεῦρε μὲν τοιχεῖα , καὶ αρι- ceu creaturæ fermnone pradite,
θμῷ περιώρισε , συνέζευξε δὲ ταῦτα cum prinis conuenit .Hæc itaque
litterarum elementa inuenit , ea-
28 ) πρὸς ἄλληλα , καὶ συλλαβῶν συ ·
dem certonumero circumfcripfit,
π ·ζυγίας εἰργάσατο. εἶτα δύο καὶ τρεις
tum coniunata inuicem in fylla
κατὰ 29 ) ταυτὸν συνάψασα συλλα- bascolligauit : deindeduabus tri-
βὰς , τῶν ὀνομάτων ἐδίδαξε τὴν ἀνά- buloru
busve fyllabis compofi tis :woca-
m lection em docuit tum
γνωσιν. συνθεῖσα δὲ ταῦτα καὶ ἐξυ-
endem illa componens et conte-
φήνασα , μίαν τῷ λόγῳ τὴν ἁρμο- xens,vnam continuamqueoratio- 4
ἐνίαν εἰργάσατο . ἐντεῦθεν βίβλοι μυρίαι nis confonantiameffecit. Huius

-: λόγων ἀρχαίων ἐπλήθησαν · αἱ μὲν , igiturbenefic io innume
terum dictis reple ri libri ve-
ti funt, quorum
· ἱερῶν καὶ θείων καὶ μυςικῶν , αἱ δὲ , hi quidem religionis , oraculo
-
τῆς ἔξωθεν παιδείας˙ ἣ ποικιλία με- rum ,etcæleftium rerum myfteria
continent, alii vero profanas di- -
· τρῶν , καὶ ὀνομάτων κάλλει , καὶ συν
fciplinas explicant. Quæ quidem
3 θήκης ἁρμονία τὸ μυθῶδες συγκαλύ- metrorum varietate ,nominuin
πτεσα , τέρπει μὲν τὴν ἀκοὴν , ὅπλον elegantia , et compofitionis con-
* δὲ τοῖς εὐσεβέσι κατὰ τῶν τῆς ἀσε. ciuna ftruttura fabulofas narra-
tiones obuelans , tum aures de-
δείας γίνεται τροφίμων . διὰ ταύτης
mulcet ,tum piis quoque contra
τῆς ἐπιςήμης ἀπόντες ὁμιλῶμεν ἀλ- impietatis alumnnos arina inini-
λήλοις , καὶ οἱ πολλῶν ἡμερῶν ὁδὸν ftrat. Eius beneficio cumabfenti-

bus conuerfamur , et qui multo-
ἀφετηκότες , καὶ πολλὲς ςαθμὸς ἐν rum dierum itinere diftamus, at-
μέσῳ διατειχίζοντας ἔχοντες , πέμπο · que iminenfismanfionum fpatiia
μεν ἀλλήλοις διὰ χειρῶν τὰ τῆς ἐννοίας tias feiungimur , animorum fenten-
nobis inuicem per manus
30 )κυήματα . καὶ ἀργὰ μὲν ἡ γλῶτ · transmittimus
. Et lingua qui-
dem,
27) τέχν. Def. in Ed . parif. 28) Loco cit. eft προσάληλα . 39 ) Ibid , ταυτό .
30) κυήμ . Ibid . κινήματα ,
B. THEODORETI
544
dem , quæ primarium orationis τα , τὸ πρῶτον ὄργανον τῷ λόγε ,

organum eft, oriatur , fermnoni ὑπεργεῖ δὲ τῷ λόγῳ ἡ δεξιὰ , καὶ
autem dextera ancillatur, quæ μεταχειριζομένη τὸν κάλαμον , ἐγ
calamo arrepto, quod nobis cuma
amico tranfigendum erat nego . χαράτε τῷ χάρτῃ τὴν πρὸς τὸν
tium , charræinfcribit, et ferino- φίλον διάλεξιν · καὶ γίνεται ὄχημα
nis vehiculum eft non os nec τῷ λόγε , ἐκέτι 31) γλῶτ]α και τόμο,
lingua , fedmanus , quæ longi ἀλλὰ χεὶς ἀσκήσασα τῷ χρόνῳ τὴν
elementorum compofitionem feu τέχνην , καὶ τῶν τοιχείων τὴν συνθή
ftruituram probeedofta eft. Hac την ἀκριβῶς ἐκμαθῦσα . τότε χάριν
decaufa tales nobismanus fabri. ὁ ποιητὴς τοιαύτας ἡμῖν ἐτεκτήνατο
cauit rerum opifex , quas inquin . τὰς χεῖρας , εἰς πέντε δακτύλες διε-
que diuifit digitos , e quibusma- χισμένας , ἀντέταξε δὲ τοῖς τέτρατι
χισμένας
ioremreliquis quatuor oppofuit. τὸν μέγαν. ἔτε γὰρ οἷόν τε ἦν 32 ) ἐν
Nec enim poffibile fuiffet, vtquis ὤτοις διακειμένοις δακτύλοις , παντο
omnis generis opera , digitis δαπὴν ἐνέργειαν ἐνεργεῖσθαι . νῦν δὲ
æquali modo fitis, exequeretur.
Nunc vero , cuin pollicen reli- τε μεγάλε τοῖς ἄλλοις ἀντικειμένε ,
:quis oppolitum habeamus, etfi και γραφίδα μάλα ξαδίως κατέχο

Tum , etfarculum ,et ligonem ,fer- μεν , καὶ σκαπάνην , καὶ δίκελλαν , πρίο-
ram denique , afciam , malleum , νά τε , καὶ σκέπαρνον , καὶ σφύραν ,
forcipem , etquæcunque alia funt
artis inftrumenta, firmiter et ex- καὶ πυράγραν, καὶ πάντα ὅτα τέχνης
pedite tenemus. Quoniam ergo ἐπὶν ὄργανα . Θεωρήσας τοιγαρῶν διὰ
vidifti exfermone hoc , quantos τῷ λόγε , ὅσης περὶ τὴν δημιεργίαν
circa corporis tui fabricam ex τῆς προνοίας ἀπήλαυσας , ὁπόσας
prouidentia fructus perceperis , σοι τέχνας καὶ ἐπιτήμας ᾖ μόνον εἰς
quot iremartes etfcientias rerum τὸ ζῆν , ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ εὖ ζῆν ἐδω
conditor non ad viuendum mo.
do, fed etiain ad bene viuendum ζήσατο , πολλῇ φιλοτιμία περὶ τὴν
tibi donauerit,tanto circa tui cu- σὴν χρησάμενος θεραπείαν , ὅσην σοι
ram ftudio vfus , quantam pre- κεχάριται φορὰν ἀγαθῶν , ὅπως θυ
terea bonorum copiam gratuito μήρη σοι τὸν βίον ταῖς ἀπὸ τῶν τε
* effuderit , vt vitain tibi artium
vfu iucundiorem redderet , quo . χνῶν πραγματεύεται χρείαις , ὅτι σοι
niam non modo neceffaria, fed et & μόνον τὴν χρείαν , ἀλλὰ καὶ τὰ πέτ
ea quæ communein vfun exce- ρα τῆς χρέας ἐπιῤῥῶν πανταχόθεν
dunt , copiofe et abundanter vn- ἐμηχανήσατο , ἔκβαλε τὴν ἀχαριτίαν
dique effudit , ingrati animi vi- τῆς γλώτης ,δίδαξον αὐτὴν εὐφημῶν,
tium e lingua eiice, ipfam laudi. ὑποτάγηθι τῷ Κύριῳ , καὶ ἱκέτευσον
bus inftrue, Dominote fubmitte , αὐτόν . μάθε βοᾶν μετὰ τῷ προφήτε ,
et illi fupplex effe ftudeto. Quin
etiam cum propheta exclamare Εθαυμαςώθη ἡ γνωσίς σε ἐξ ἐμῶ>,
αὐ
~ ,C ε μὴ δύνωμαι πρὸς
difce a) : Mirabilis facta eft fcien . ἐκραταιώθη
tia tuaex ine, confortata eft,non τήν . αὐτῷ ἡ δόξα 33)νῦν καὶ ἀεὶ , εἰς
potero ad eam ( pertingere). Ipfi τὲς αἰῶνας . ᾿Αμήν .
fit gloria nunc et femper, et in ᾿Απέρα
fecula . Amen.
¿v και δακτ . Ibid , ενὶς
31) γλ . κ . σόμα. Edit. parif. sόμα καὶ γλῶττα . 32) ἐν évì, ἴσας
διακειμένες δακτύλες . 33) νῦνκαὶ κεί, Del. in Edit, parif
a) PL. 138, 6.
DE PROVIDENTIA ORATIO V.
545
*Απόδειξις ἐκ τῆς τῶν ἀλόγων ζώων Demonftratio ( Prouidentia ) ex
ὑποταγῆς. imperio quod homini in bruta
commiffum eft.
ΛΟΓΟΣ Ε. ORATIO V.
ση T uanta Creatoris et omni
ποιητῇ τῶν ὅλων ἡ περὶ
um opificis circa noftram
Ὅ τὴν ἡμετέραν φύσιν κηδεμονία
མ ,
Q naturam cura fit , vobis
ὑμεῖς μὲν ἄξε σαφῶς , ὦ φίλοι vuique probe perfpečtum eft , ο
καὶ πιασῶται , καὶ τῆς τῶν λόγων δια amici et focii,nec vlla verborum
δασκαλίας & δεῖθε . τὰς γὰρ πηγὰς doëtrina indigetis . Cum enima
τῶν εὐεργεσιῶν διηνεκῶς
2 ἐκαθεν δεχό. beneficiorum fontes illinc afidue
perfpiciatis , horum
μενοι , εἰς δύναμιν τῷ χωρηγῷ τον despro virili offertislargitori lau-
. Quia ve-
ὕμνον προσφέρετε . ἐπειδὴ δέ τινες τα nonnullos inuenire licer, qui
πολλὴν ἀναλγησίαν νοσῶντες , τῶν magna ftupiditate correpti diui
θέων ἐκ ἐπαιθάνονται δωρεῶν , ἀλλὰ nahæcmunera non fentiunt, fed
τοῖς θεοσδότοις ἀγαθοῖς ἐντρυφῶντες , cum inbonisdiuinitus conceffis
ἀχαρίτες κατὰ τῷ πεποιηκότος φω- luxurientur, ingratiffimas tamen
contra Creatorem voces eructant,
νὰς ἐρυγγάνεσιν , ἀναγκαίως ὁ λόγος , neceffarium omnino fuit , vt ora-
καὶ τὴν κτίσιν σὺν τάχει πολλῷ περινο · tio nofiramundum hunc omnema
ζήσας , καὶ τὴν φύσιν τὴν 1) ανθρω- celeri curfupercurrens , ethuma-
πείαν εἰς μέσον παραγαγῶν , ὑπέδειξεν nam naturam in medium fta
2 ) ἐν ἑκάτῳ μορίῳ , καὶ τῆς κτίσεως , tuens, Dei prouidentiam in fin-
καὶ τῆς ἡμετέρας φύσεως , τῷ Θεῷ τὴν gulis tam
nature partibus quam noftræ
mundieuidenter
et pa-
πρόνοιαν ἐναργῶς μάλα προφαινομένην .
lam apparere demonftraret . Εa-
και τεχνῶν δὲ ὀλίγων τὴν σοφίαν ὁμε dem quoque fimul nonnullarum
καὶ τὴν χρείαν δήλην πεποίηκεν , ὧν ὁ artiumn ,quæ humanæmentis in-
νες ὁ ανθρώπειος εὑρετὴς ἐγένετο . duftria inuente funt, fapientiam
τὰς δὲ , φιλοτιμίας ἕνεκεν και τρυφῆς fimul et vfum declarauit . - Eas
vero , quas ambitionis et volupta-
εὑρημένας , ζωγραφικὴν Φημί , καὶ tis ftudium inuenit , nempepifto-
πλατικὴν , αγαλματεργικήν τε και riam , plafticen , fculptoriam , au-
χρυσοχοϊκὴν , ὀψαρτυλικήν τε καὶποπά . rariam , culinariam , et innumera
νων μυρίων εὑρήματα , ἑκὼν παραλέ . placentarum inuenta ,volens pre
λοιπε. πρὸς δὲ τέτοις , καὶ τὰς πέρα termifit : fimulque cum his eas
etiam ,quarum curiofitasmodum
τῷ μέτρε πολυπραγμοσύνας , ατρονο-
excedit ,aftronomicam nimirum ,
μικὴν λέγω , καὶ γεωμετρικὴν , αριθμη-
geometricam , arithmeticam , et
τικήν τε καὶ μεσικὴν , ἧς ἔργιν 3 )κα ]α . muficam , (cuius officium eft
κηλῶν τὴν ἀκοὴν καὶ μεταφέρειν , καὶ aurem demulcere et mouere ,
τὰς τῆς ψυχῆς διαθέσεις 4 ) πρὸς δ ' animæ affectiones pro fuo ar-
βέλεται μεταβάλλειν , καὶ τὴν μὲν bitrio mutare , et triftein qui-
ἀθυμᾶσαν εἰς θυμηδίαν χαλῶν , dem in lætitiam refoluere ,
diffo
i) άνθρ . Edit parif. ἀνθρωπίνην. 2) ἐν . Def. ibid . 3 ) κατ ' Ibid . κατακηλᾶν .
4 ) πρός. Ibid. εiς .
B. Theod. Tom. IV.
TI
DORE
B. THEO
546
diffolutam vero fortiorem et vi- τὴν δὲ κεχαλασμένην, σύντονον καὶ ἀν-
rilem reddere ,) has inquam , δρείαν ἐργάζεσθαι ; ταύτας καὶ τὰς
* * et quæ harumfimiles funt, τοιαύτας ἑκὼν ὁ λόγος παρέλιπε , και
fponte tacuit , dum et nimiæ ver-
bofitatis fugitvitium , et bre . 5 ) τὸ μῆκος φεύγων , καὶ συντομίας
vitati ftuder , et auditorum men- Φροντίζων , καὶ τῇ διανοίᾳ τῶν ἀκεόν-
tibus fingularum artium ex των τὴν 6 ) τέχνης ἑκάτης θεωρίαν ἐπι
altiorem contemplationem per- τρέπων . ξάδιον γὰρ ἐκ τῶν παραλε
εἰρημένων
mittit. Facilimum enim eft, ἀφορμὰς εἰς κατανόησιν τῶν
occafione
cepta ab iis quæ
, inearum quasdiximus ac φθέντων παραλαβείν. Αλλ᾽ ἴσως , ἂν
omifimus
confiderationem peruenire , E. εποιεν οἱ τὸν εὐεργέτην ὑμνᾶν ἐκ εἰδό
\runt autem fortaffis aliqui exeo- τες , συκοφαντῶν δὲ μεμαθηκότες , ὡς
rum numero, qui cumDeum ce· ὦ μόνον τῇ φύσει τῶν ἀνθρώπων τῶν .
lebrare nefciant , eundem calu · τεχνῶν τὴν εὕρεσιν ὁ ποιητὴς ἐδωρήσα ·
mniis profcindere probe noue- Το. ἔςι γὰς ἰδεῖν καὶ τῶν πτηνῶν τὸ
runt, qui Deum artium inuentio-
nem non folihominum naturæet σμικρότατον γένος , τὰς μελίττας , που
ingenio tradidiffe dicent. Nam λιτικὸν καὶ κοινωνικὸν αίρεμένας βίον ,
minimum illud, inquiunt , volu : διὰ δὲ τὴν ἀσθένειαν τῷ κέντρῳ καθως
crum genus, apes nimirum , vide. πλισμένας , ἀμοιβαδὸν δὲ καὶ κατὰ
re licet, quæpolitice et fociæ vi. τάξιν ἐκ τῶν σίμβλων απαιρέσας , και
tæ leges ftudiofe fe&tantur , pro-
pter imbecillitatem autem aculeo τὸν αέρα διαπερώσας , καὶ ἄλση και
armata , per vices et ordines ex λειμῶνας καὶ λήϊα 7) περιπετομένας ,
aluearibus auolant , et aëre traie · καὶ ἄνθεσι καὶ φύλλοις καὶ καρποῖς
Eto nemora et prata camposque ἐφιζανέσας , καὶ τὸ χνοῶδες και
circumuolant,et
acfructibus floribus,et
infident, foliis ,
et quod χρειώδες συλλεγέσας , καὶ σφᾶς αὖ
in
his lanuginofum ipfisquevtileeft τὰς Φορτιζέσας , καὶ τοῖς τε ἀγκύ
colligunt, et feipfas onerant, at λαις τῷ τε αὐχένι τὰ φορτία περιτι
que vinis hæc fua onera et cerui θείσας , καὶ ὅτως εἰς τὸς σίμβλες
cibus imponunt,deinde fic onu· ἐπανιέσας · εἶτα οἰκοδομέσας τὰ κη
fta in aluearia reuertuntur. Præ . ρία , μήτε κανόνος μήτε γνώμονος δὲς
terea fauos adificant,
nec gnomone nec,regula
indigentes et an . μένας , καὶ τάς τεγωνίας ἴσας ἀλλή
gulos coæquales omnimathema . λαις ὑπὲρ πᾶσαν γραμμικὴν ἐπιτήμην
tica fcientia præftantiores effi- ἐργάζεθαι , τά , τε τῶν τοίχων ὑφά
ciunt. Sed et parietumn texturas, σματα , καὶ τὰ τῷ μέλιτος διαφράγ
etmellisinterftitia, tenuiaadmo . ματα , λεπτὰ μάλα καὶ ἤτρια και
dum , veluti ex filis et membranu- ὑμενώδη δομεῖσθαι , καὶ τὴν ὑγρὰν τῷ
lis quibusdam contexunt, humi- μέλιτος φύσιν τοῖς λεπλοῖς τέτοις καὶ
damque mellis naturam tenuibus
iftis, fed crebris tabulatis probe συχνοῖς διατειχίσμασιν εὖ μάλα συνέ
cohibentes, hocmodo dulcimmis χειν , εθ᾽ ὅτω τῶν γλυκέων τῷ μέλι.
mellis liquoribus vafa replere τος ναμάτων τὰ δοχεῖα ἀνάπλεα
ποιεῖν .
5) τό. Def . in Edit. parif. 6 ) τέχν . ἐκ . θεωρ . Ibid. τέχνην ἑκάκης θεωρίας , 7) και
ριπο κατα καρπ . Defi ibid.
DE PROVIDENTIA ORATIO V. 547
1
ποιεῖν. τί τοῦτον , φασὶν , ἐτεχνά . confueuerunt. Et quid vnquam,
σατο τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις, εἰς φοι- aiunt, huic fimile ab humanoge
τητὰς καὶ διδασκάλες διῃρημένη , και nere,quod in difcipulos et doeio-
res diftributum multo labore et
ἢ πόνῳ πολλῷ καὶ χρόνῳ κατορθῦσε τὴν tempore artis cognitionem plene
τέχνην, οἷα τῶν μελιτ ]ῶν τὸ φιλόπονον correxit , excogitatum effe con-
και φιλόκαλον γένος , ἐκ εἰς διδασκά- ftat,quale laboriofum illud et ho-
λες και φοιτητὰς μεμερισμένον , ἐδὲ neftatis amans apum genus eftin-
· ἱμάτι καὶ ῥάβδοις τὴν τέχνην δεδίδαγ . xit, quod necdo &torum et difci
pulorum ordinibus diftin&tum
μένον , ἀλλ᾽ ἔμφυτον ἔχον καὶ αὐτοδί. eft, nec per lora et ferulas artein
δακτον τὴν ἀμήχανον ἐργασίαν ," ὑφαί‐ didicit,fed connatam fibi et a na-
να τε τὰ κηρία , καὶ πληρεῖ τὰ δοχεῖα , tura infitamhabens tamdifficilis
8 μέτρων , ὦκέντρων, & γωνιῶν δεομένη ; operis conftruendi fcientiam , fa-
· καὶ τὰ δοχεῖα πληροῖ, ἐκ ἀποθλίβεσα vos contexit, et necmenfuris ,nec
· centris, nec angulis indigens, va-
· βότρυας , δ᾽ ἑτέρῳ καρπῷ λυμαινομένη , fa fua complet? Vafa ,inquam ,
ἀλλὰ τῆς δρόσο τὸ λεπτὸν ἀρυομένη , complet, cum nec botros expri-
· καὶ τῷ μέλιτος φιλοτεχνᾶσα τὴν φύ- mat , nec vllis frugibus noceat ,
σιν. Φέρε τοίνυν ἐξ αὐτῆς τῆς κατη . fed tenuiorem duntaxat roris par-
tem hauriens, mellis fubftantiam
γορίας τὴν ἀπολογίαν ὑφαίνωμεν , και
agedum
· μιδῆ γὰρ εὐπετῶς ὑφ᾽ ἑαυτῆς λυθή · *ex hac ipfa accufatione defenfio- κ *
σεται. αἱ γὰρ μέλιτται τὸν πολὺν ἐκεῖ . nis argumenta contexamus : fa-
νον καὶ εὐφυῆ πόνον , καὶ τὸν ἄριζον δὲ
cillimeenim per feipfam difolut
· καὶ ἥδιον τῷ πόνε καρπὸν , τῇ φύσει poterit. Apes enim copiofum
· τῶν ἀνθρώπων προσφέρεσι, καὶ οἷόν
illumingeniofumque laborem , et
optimum atque dulciffimum la-
Τίνεςοἰκέται ὑπὸ τὸ νόμο τῆς δεσπο · boris frudum humano generi of
τείας αναγκαζόμεναι , καὶ τῶν οἰκή- ferunt. Et tanquam verna , iufti
σεων ἐξίωσι , καὶ τὸ χρειῶδες συλλέγε .
dominii lege coadtæ , domibus
σι , καὶ ἀχθοφορᾶσαι διατελῶσι , καὶ
fuis exeunt , quod illorum operi
σπεδαίως οἰκοδομῶσι , καὶ τῷ μέλιτος
conducit colligunt, oneribus fe-
ἐνιεσαι τὰ νάματα , ὥσπερ τινὶ θησαυ .
rendis fatagunt , ftudiofe adif-
cant , et mellis quod intulerunt
τῷ σήμαντρα καὶ σφραγῖδας ἐπιζάλ- liquori tanquam thefauro figna-
λεσι , καὶ οἷόν τινα δασμὸν καὶ φόρον, cula et figilla imprimunt, illum-
ὡς βασιλεῦσι διηνεκῶς τοῖς ἀνθρώποις quehominibus , ceu regibus fuis ,
χορηγᾶσι. τί ἐν ὦ ταλαίπωρε συκο- inftar tributiet veftigalis affidue
i perfoluünt. Quid ergo, o mifer,
ε φαντῶς ; καὶ τὸν φόρον καρπέμενος , calumniaris ? et cum vedigali
τῇ φόρε τὸν πράκτορα βλασφημᾶς; hoc fruaris, huius exaltorem con-
* καὶ τοῖς ἀλλοτρίοις πόνοις ἐπεντρυφῶν , vitiis laceras ? erqui alienis labo-
κ . Τὸν τέτων χορηγὸν λόγοις ἀχαρίζεις eorundem largitorem ingratus
κατατοξεύεις ; & μόνον δὲ τὲς τῆς φι. hisce petis fermonum iaculis
λοπονίας αὐτῶν δρέπῃ καρπες , ἀλλὰ Nec laborum modo fru &tus ab
hisce percipis , fed aliud quoque
καὶ ἑτέραν ὠφέλειαν ἐντεῦθεν τρυγος, hinc mnetiscommodum . Prino
πρῶτον μὲν γὰρ μανθάνεις , ὅσαν ἀγαθῶν enim quanta bona hominibus
Mm 2 con-
548 B. THEODORETI
concordia conferat, et quamdul- ἡ ท ὁμόνοια πρόξενος , καὶ ἡλίκων καρὰ

ces illius fructus fint, difcis . Po- πῶν τυγχάνα δημιεργός . πολιτικὸν
liticam enim vitam apum exami-
na imitantur. Nec quicquam γὰρ βίον μιμᾶται τὰ σμήνη τῶν με
2
apudillas priuatum eft (outpro. λιτῶν. ἐδὲν πας᾽ ἐκείναις ἴδιον , ἀλ
prium ), fed communis opum λὰ κοινὸς ὁ πλῶτος , ἀμέριτος ἡ κτῇ-
thefaurus , et indiuifa rerum pof . σις . ἐκ ἔχεσι δίκας , ἔτε δικαςήρια .
feffio . Non liteshabent ,nec fo- ἐδὲ γὰρ ἀδικῶσιν ἀλλήλας , ἐκ ἐφίενε
ra: nec enim fe mutuis afficiunt
iniuriis , necquod plus eftappe . ται το πλείονος , πρὸς μόνην ἐπιμόνως
tunt: operi faciendo afidue in- διάκεινται τὴν ἐργασίαν . διὸ καὶ τὲς
cumbunt, vnde fucos a præfepi : κηφῆνας ἔξω τῶν πυλῶν ἀπελαύνεσιν ,
2
busarcent ,(ceuignauum pecus ,
ὡς πονῶν ἐκ ἀνεχομένες , ἀργῶς δὲ τὸν
qui cum laborare non poffint ,
otiofr tamen alienos labores de ἀλλότριον ἀναλίσκοντας πόνον . μισᾶσι
Vorant. Conful πολυαρχίαν καὶ δημοκρατίαν. ἕνα ἔχε
am inter multos
poteftatem et democratiam odio
habent, vnum ducem obferuant , σιν ἡγεμόνα , ἐκάνῳ πείθεσθαι φίλον
huic parere illis gratiffimum eft. αὐταῖς . καὶ τέτων ἕκαςον ἢ δρῶσιν ἢ
Et hæc quidem fingula faciunt πάχεσιν, ὦ λόγων ἐπαΐεσαι , ἐδὲ νόμες
fimul et patiuntur , cum nec alio-
rum fermones audiant,nec legum αναγινώσκεσαι , ἐδὲ πρὸς διδασκάλες
volumina euoluant , nec doâto- φοιτῶσαι . ἐδεμία γὰρ παρ᾽ ἐκείναις
rum fcholas frequenrent . Nec σοφωτέρα τῆς ἑτέρας , ἐδὲ πλείονα οἶδε
enim aliqua illarum alia fapien-
tior eft, nec quæ fenior eft iu . τῆς νεωτέρας ἡ πρεσβυτέρα . πᾶσαι δὲ
niore plus nouit aut intelligit . ὁμοίως ἕκατα τῶν εἰρημένων μετίασιν ,
Omnes vero fimul ea quæ dixi- &κ ἐν λογικῇ γνώσει , ἀλλ᾿ ἐν τῇ φύσει
mus exfequuntur , cum non in ra-
tionali fcientia , fed in natura fcri. 8 ) λαβῆσαι παρὰ τῷ ποιητῇ τῶν ὅλων
niis a communi omnium Creato- τὴν φιλόπονον ἐκείνην καὶ Φιλόκαλον

re laboriofum illud et honeftif
finum operis fui faciundi fu . ἐργασίαν . σοὶ δὲ τέτων ἕκαςον ὠφε
dium acceperint . Ad te vero λείας ὑπόθεσις . μανθάνεις γὰς παρὰ
omnium horum omnisque com- τῶν ἀλόγων ὁ λογικὸς , τὸν μὲν ἀργὸν
modi materia redit. A brutis ὡς βλαβερὸν βδελύττεσθαι βίον , τὲς δὲ
enim et irrationabilibus tu , qui
ratione praditus es , difcis otio. τῆς ἀρετῆς πόνες προθύμως μεταδιώ .
* fam vitam ceu noxiam abomina- κεν , καὶ πανταχόθεν τὴν ταύτης ἐρα-
ri, virtutis " laboresalacri animo νίζεθαι κτῆσιν ἀρχὴν , τὴν μὲν ἐ
perfequi, eiusdem thefaurum vn-
dequaque conquirere , principa- 9 ) προσήκεσαν , ἥκισα ζητῶν , τὴν δὲ
tum adre non pertinentem mini. προσγινομένην , ὀρθῶς καὶ δικαίως
ine ainbire, ad te vero deuenien- ro ) οικονομῶν · κοινὰ τὰ ὄντα νομίζειν ,
tem recte et iufte adminiftrare :
opes communes aftimare ,et ea . προτιθέναι τοῖς δεομένοις τὴν τέτων
rum fruitionem indigentibus per- ἀπόλαυσιν . τοῖς μὲν γὰρ εὖ φρονῶσι ,

mittere. Illis enini, qui vera fa-
και
ϋ8 ) λαβ . Edit . parif . λαβέσα . Μinus redte. 9) προσήκ . ( Edit. prior hab .
-Fi προσήκησαν .) Edit. parif. προσᾶσαν, 1ο ) οἰκ . Ibid . οἰκοδομεῖν .
καὶ τὸν χαρακτῆρα τῆς φύσεως ακή . pientia praditi naturæ fuæ chara-
Îterem integrum conferuant , in-
ρατον διασώζεσι , ἀρκεῖ πρὸς δίδασκα-
nata ratio ad eruditionem et do-
λίαν ὁ ἔμφυτος λόγος , τοῖς δὲ τέτον
@trinam fufficit : · eos vero , qui
διαφθείρεσι , καὶ θηριώδη βίον προς- hanc corruperunt , vitamque fe
λομένοις , τὸν ἁρπακτικόν τε και II ) ὦ- quuntur belluinam ,rapacem ni.
μεθόρον , ἔλεγχος ἀληθὴς πρόκειται mirum et fanguinariam , bene or-
τῶν ἀλόγων ἡ εὔτακτος πολιτεία τῆς dinata illa brutorum animalium
τῆς τοιγαρῶν προμηθέμενος ὠφελείας Politia vere arguit. Tuæ ergo
vtilitati profpiciens rerum opi-
ὁ ποιητὴς , φυσικοῖς τισι πλεονεκτήμα , fex ,naturalibus hisce prærogati-
σι διεκόσμησε τῶν αλόγων τὰ γένη , ἵν᾿ vis brutas animantes ornauit , vt
ἔχῃς καντεῦθεν τὴν ὠφέλειαν καρπg . ab iis quoque aliquam vtilitatem
παι. και τότε μάρτυς ὁ Σολομῶν , percipere poffes . Et huius rei
Salomon teftis eft, qui tibi accla-
παρακελευόμενός σοι καὶ λέγων · ἴθε mat dicens a) : Abiad formicam ,
πρὸς τὸν μύρμηκα ὦ ὀκνηρέ, και ζήλωσον ο piger ,et amulare vias eius
12) τὰς ὁδὲς αὐτῇ . ἢ πορεύθητι πρὸς Aut b) proficifcere ad apiculain ,
τὴν μέλιτζαν , καὶ μάθε ὡς ἐργάτις ἐςὶ, et cognofce , vt operaria eft , et
τήν τε ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται opus fuum ceu honeftum facit :
cuíus labores tam reges quam
ἧς τες πόνες βασιλεῖς τε καὶ ἰδιῶται priuati ad valetudinemconfer:
13 ) πρὸς ὑγίειαν προσφέρονται . μαρτυ . vandam adhibent. Teftis eft fi-
ρε δὲ καὶ αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, διὰ mul communis ille omnium
Deus, per prophetam dicens c) :
το προφήτε λέγων 14) τρυγὼνκαὶ τέτο Turtur et cicada ethirundo ac
τιξ καὶ χελιδὼν , ἀγρᾶ ερεθία, ἔγνω- pafferes agri cognouerunt tem-
σαν καιρὲς εἰσόδων αὐτῶν · ὁ δὲ λαός pora aduentus fui : populus au-
་ tem meus non cognouit iudicia
με ἐκ ἔγνω τὰ κρίματα Κυρίε . και Domini . EtrurfusperEfaiam d ),
πάλιν διὰ Ἠσαΐε ἔγνω βᾶς τὸν Agnouit bos poffefforem fuum ,
κτησάμενον , καὶ ὄνος τὴν φάτνην τῷ et afinus præfepe domini fui
Ifraël autem me non cognouit, et
κυρίε αὐτῷ · Ἰσραὴλ δέ με ἐκ ἔγνω , populusmeusme non intellexit .
ων γο . Homines ergo , quos ratione do-
και ὁ λαός με ἐμὲ & συνῆκε .μένκατη
ω ι μ η
nauit Dominus , hæc brutorum
εγ
ρεῖ τοίνυν τῶν τετ τὰ animantium circa res fuas ad-
φυσικὰ τῶν ἀλόγων πλεονεκτήματα . miniftrandas ftudia accufant.
τότε χάριν ὀλοφυρόμενος ὁ προφή. Quamobrem dolore correptus
Propheta, ethominum ad irratio
της , καὶ τραγῳδῶν τῶν ἀνθρώπων nalem conditionem relapfum tra-
τὴν εἰς ἀλογίαν μετάπτωσιν , ἐξέα · gice exagitans clamauit e) : Ho
‫اد‬
ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν ὦ συνῆκε, πα- mo in honore exiftens non in-
tellexit, comparatus eft iumentis
ρασυνεβλήθη τοῖς κλήνεσι τοῖς ἀνοήτοις , infipientibus, et fimilis factus eft
καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς . διὰ τῦτο τὲς μὲν, illis. Quapropter alios quidem
Mm 3 lio-
11) ὠμοβ.Ed.parif αιμοβόρον. 12 ) τάς . Loco cit.præcedit ἰδών . 13 ) πρὸς κ.τ.λ.

Loco cit. leg . πρὸς ὑγείαν φέρονται . 14 ) τρυγ . κ.τ.λ. Conf T.II . p . 456.
a ) Prou . 6, 6. b) Ib. verf . 8. * c) Ier . 8 , 7. d ) ib. c. 1, 3. e) P. 48, 13 .
550 B. THEODORETI
homines, lupos, alios vero leones λύκος 15 ) οἱ προφῆται προσαγορεύε

infidiantes , alios canes nutrito- σι , τὲς δὲ , λέοντας ἐνεδρεύοντας , τες
ribus fuis oblatrantes , alios ceftro
concitas vaccas, alios rurfus fer. δὲ , κύνας τῷ τροφέως καθυλακτῶν
pentes et viperarumproles, alios τας , τὲς δὲ , δαμάλεις παρατρώσας ,
efpides , quæ auribus fuis obtu τὲς δὲ , ὄφεις , καὶ ἐχιδνῶν γεννή-
ratis incantationes audirenolunt, ματα , τὲς δὲ , ἀσπίδας βυέσας τα
nominare folent. Et quemad . ὦτα , καὶ ἐπῳδῶν ἐκ ακέσας . ὥσπες
modum corruptis hominun mo-
ribus ferarum nomina impofue- δὲ τοῖς πονηροῖς ἤθεσι τὰς τῶν θηρίων
runt : ita fimplices et malitia προσηγορίας ἐπέθεσαν ὕτω "ταῖς
omni carentes animas laudato- ἁπλοῖς καὶ ἀκακοήθεσι ψυχαῖς ἐκ τῶν
run animalium nominibus or- ἐπαινεμένων ζώων τὰς προσηγορίας τε
nouerunt. Nam inuenire licet θάκασιν. ἔτι γὰρ εὑρεῖν καὶ περιςερὰν
~
fidei fimplicitate ornatain ani και τρυγόνα τῇ ἁπλότητιπίτεως και
inam , * quæ columbæ et turturis
nomine appellatur . Quonomi . κοσμημ
Nένην προσαγορεύειν ψυχήν. τέ
ne fponfus quoque in 1 inyftico τῷ τῷ προσχήματι
~ καὶ τὴν ἐκκλησίαν
illoCanticorum libello dignatur ὁ νυμφίες ἐν τῷ μυτικῷ τῶν ασμάτων
ecclefiamn . Tum morigerasquo προσαγορεύει βιβλίᾳ , καὶ πρόβατα δὲ
queet paftoris amantes , ouesno-
minare confueuit. Oues enim τὰς
S εὐπεθῶς καὶ τῷ ποιμένος ἐράσας
meæ , inquit a ), vocem meain au- ὀνομάζει ψυχάς . τὰ πρόβαλα , γάρ φη-
diunt, et cognofco ouesmeas , et σι, τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς με ακέει , καὶ
cognofcor a8meis . Et rurfusb ) : γινώσκω τὰ ἐμὰ , καὶ γινώσκομαι ὑπὸ
Ego fum paftor ille bonus : bo- τῶν ἐμῶν . καὶ πάλιν , Ἐγώ εἰμι ὁ ποι
nus paltor animam fuam ponit μὴν ὁ καλός · ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυ
pro ouibus. Et alibi c) : Statuet
agnos a dextris, hædos autem a χὴν αὐτῷ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων .
finiftris. Similimodo altiuolan . και ετέρωθι , Στήσει 16 ) τὲς ἀμνὸς ἐκ
.tes illos ,qui omnibus terreftrium δεξιῶν , τες δὲ ἐρίφες ἐξ εὐωνύμων . καὶ
curis liberati , anini oculum in. ἀετὲς δὲ πάλιν , τὲς ὑψιπετῆς , καὶ
corruptum habent , et myfticum τῶν γηίνων ἀπηλλαγμένες , καὶ τὸ τῆς
corpus contingere defiderant ,in ψυχῆς ὄμμα καθαρὸν κεκτημένες , και
facrofanctis euangeliis aquilarum
ornauit nomine , De fanctis τε μυτικό σώματος ἐφιεμένες , ἐν τοῖς
enim , qui refurreétionis temnpore ἱεροῖς εὐαγγελίοιςὠνόμασε , περὶ γὰρ
in calos rapiendi funt, differens, τῶν κατὰ τὸν τῆς ἀνατάσεως καιρὸν
tandeminferrd ) : Vbicunquecs- εἰς τὲς ἐρανὲς ἁρπαζομένων ἁγίων δια
dauer fuerit , ibi congregabuntur λεγόμενος , ἐπήγαγε λέγων · ὅπῃ τὸ
aquila . Conftatergo ex iis quæ πλῶμα , ἐκεῖ συναχθήσονται οἱ αετοί .
hactenus dicta funt, quod rerum
conditor tumapibus , tum reli. εὔδηλον τοίνυν ἐκ τῶν εἰρημένων , ὡς

quis brutis oinnibus, naturalemn ἡμῶν χάριν ὁ ποιητὴς καὶ ταῖς μελίτ ·
quandam operis faciendi indu- ταις , καὶ τοῖς ἄλλοις ἀλόγοις ἅπασι ,
ftriam propter nos dederit φυσικά τινα πλεονεκτήματα δέδωκε
જે
15) οἱ προφ . Def in Edit . parif. ' 16) τ. άμν . Loco cit . leg. τὰ πρόβατα , et
deinde τὰ ἐρίφια .
a ) Ioh . 10 , 14. b )Ib. verf . m. c) Matth . 25 , 33. a ) Matth . 24 , 28.
DE PROVIDENTIA ORATIO V. -551
καὶ διένειμεν , ὡς ἂν ἡμᾶς πανταχό . et diftribuerit, vt nimirum vndi-

δεν τὴν ὠφέλειαν συλλέγωμεν . αὐτίκα quaque quæ ad noftram vtilita-
τοίνυν 17 ) παρὰ τῶν μελιτζῶν καὶ ἕτε . tem faciuntpercipere poffemus .
Nam præter hæc aliud quoque
ρον δρεπό μεθα κέρδος . διδασκ όμεθα ad nos lucrum redit ab opibus .
2
γὰρ τῇ τῶν ἐπιτημῶν καὶ τεχνῶν εὑρέα Scientiarumenim et artium in-
σε μὴ νεανιεύεσθαι , μηδὲ μέγα φρονεν, ventione non iuuenilius gloriari,
μηδὲ τὴν φύσιν ἀγνοεῖν · ἀλλὰ γινώ- necaltum fapere, et naturæ no-
σκεν τὸν ποιητὴν , καὶ εἰς ἐκεῖνον ἀνα . ftræ obliuifci, fed Creatorem no-
ftrumagnofcere , et in illumn cau-
φέρειν τῶν ἀγαθῶν 18 ) τὰς αἰτίας. ἵνα fam bonorum referre difcimus .
δὲ μὴ ἀλύωμὲν καὶ δυχεραίνωμεν , ὡς Nevero obhæc animis confterna-
κοινωνὲς ἔχοντες τῆς τέχνης , καὶ μη- ti toti deiiceremur , vt qui bruta
δὲν τῶν ἀλόγων διαφέροντες , ἡμῖν ἔδω- animalia artis confortia habentes ,
κενὁ ποιητὴς τὸν τῆς μελιττεργικῆς a brutis nihil differremus , Deus
φιλοπονίας καρπόν ἵν᾿ ἅμα καὶ τὸν tionis fruitum nobis tradidit : vt
γαῦρον ἡμῶν αὐχένα τῆς κοινωνία fimul contumacem noftram cer-
19 ) ταπανώσῃ τῆς τέχνης , καὶ τῇ τῶν vicemartis confortio reprimeret ,
κοινωνῶν δελείᾳ ψυχαγωγήσας , ἀπο- et fociorum feruitio nos confo
σκευάσηται τὸ λυπῶν . τί τοίνυν ἀλ- lans dolorem depelleret . Quid
ergo doles, o homo, quod apes
γῆς, ἄνθρωπε, τὰς μελίτας Φιλοτε- hæc tanto artificio perficere cer-
χνέσας ὁρῶν ; 20) ὁ γὰς ἐκείνων πόνος , nis ? Etenim illarum quidem la-
σὸς ὑπάρχει καρπός . καὶ αἱ μὲν που bor, tuusvero frutus eft. Et hæ
νεσι , σὺ δὲ τῆς ἀπὸ τῶν πόνων ἀπο- quidem labores fuftinent , tu au-
λαύεις χλιδῆς . Καὶ 21 ) ἀράχνῃ δὲ τῶν temn laborum voluptate frueris .
Quin araneam tenuia et inuifibi-
λεπτῶν ἐκείνων καὶ ἀφανῶν νημάτων is fere fiaduceredocuitidem re-
ἐνέφυσε τὴν τέχνην ὁ ποιητὴς , ἵνα σε rum opifex , vtte quo pafto volu-
διδάξῃ πῶς δεῖ θηρεύειν τῶν ὀρνίθων crescapi poffent edoceret . Hæc
τα γένη . καὶ ἐκεῖνος μὲν γὰρ πλέκει enim non verbis aut ratione ar-
τὰ θήρατρα , ἐχ ὑπὸ λόγε τὴν τέχνην tem edofta , fed natura magiftra
δεδιδαγμένος , ἀλλὰ τὴν φύσιν ἔχων δι. vtens retia contexit. Τu vero
rationem tibi familiarem habens,
δάσκαλον · σὺ δὲ λόγον ἔνοικον ἔχων , et exemplar ob oculos pofitum
καὶ τὸ παράδειγμα προκείμενον θεω- cernens , infinitas retium fpecies
ρῶν , εἴδη μυρία δικτύων ἐμηχανήσω . parauifti . Atqui faftum tuum
και κωλύει μέν σε τὸν τύφον καὶ τὴν et infolentiam* minimum hoc *
ἀλαζονείαν τὸ σμικρότατον ἐκεῖνο ζωΰ-animalculum, quod cum ratione
deftitutum fit , exempli tamen
φιον , λόγε δίχα σοὶ παρεχηκὸς τὴν νfum tibi exhibuit , prohibet .
τῷ παραδείγματος χρείαν . ψυχα- Rurfus vero ex retium varietate
γωγᾷ δέ σε πάλιν τὸ τῶν θηράτρων folatium percipis . Ipfum enim
ποικίλον . τὸ μὲν γὰρ ἀρχέτυπον ἓν , exemplar vel archetypum vni-
f cum, eiusdem vero imitatio infi-
μυρία δὲ τὰ μιμήματα . πτηνοῖς μὲν nita eft et multiplex . Volatilibus
Mm 4 i enim
17) παρά . Edit. parif .περί. 18 ) τ. αέτ . Ibid . τὴν αἰτίαν. 19) ταπ Ibid. τι
πώτῃ . 20 ) ὁ γάρ . Ibid . καὶ γὰρ δ. 21) αρ . Ibid . ἀράχνης.
B. THEODORETI
552
enim nebulofa quadam et at γὰρ 22 ) νεφελώδη τινὰ καὶ ἀερώδη ἐμης

via ftruxifti, quæ locis arduis et χανήσω , καὶ 23 ) ταῦτα ἐν ἀμφιλαφέ
colorem imitantium dolo auibus σε χωρίς πηγνύς , τῇ πρὸς τὸν αέρα
vifum quodammodo fuffuraris, των θηράτρων ὁμοιώσει κλέπτεις τῶν
Aucupium autem hoc perfecu- ἐρνίθων τὴν αἴσθησιν . λαμβάνεις δὲ συν-
tionis timor adiuuat. Excitata εργὸν εἰς ἄγραν τὸν τῆς διώξεως φό-
enimquas captas auicula , et vn- - 6ον. ἐξελαυνόμενα γὰρ τὰ θηρευόμενος
diquaque
infecutores retia compulfe
in fuos duin τῶν ὀρνίθων , καὶ ἐντεῦθεν κακεῖθεν
metuunt, ,coram
expanfaminus exade perfpicere εἰς τὰ θήρατρα συνωθέμενα , δειμαί
poffunt : deinde clanculumn ex . νοντα τὲς διώκοντας , κατιδεῖν ༣ ἀκρι-
renfa retia contingentes in ia , ῶς ἐκ ἰσχύει τὰ 24 ) πρόσω . εἶτα τοῖς
queos incidunt . Et his quidem 25 ) αφανῶς τεταμένοις ἐφιπτάμενα δι
in aërem fufpenfis auiculasvenari κτύοις , περιπίπτει τοῖς βρόχοις , καὶ
foles. Rurfusautem aliahis fir. ταῦτα μὲνἀέρι κρεμαννύς , θηρεύεις
aniora tibi excogitata funt ad eo-
rundem animantium capturam ; τὸς ὄρνιθας . Ἕτερα δέ σοι τέτων πά
quæ fuper terram quidem expan . λιν ςεγανώτερα μεμηχάνηται πρὸς
dis , foueam vero in hunc vfum τὴν αὐτὴν τέτων τῶν ζώων ἄγραν , ἃ
effoffam aqua adimples , auesque τῇ γῇ μὲν ἐφαπλοῖς , βόθρον δὲ ὀρύτε
cicures retibus imponis , vt fuo των , ὕδατος τῦτον πληροῖς , χειρες-
confpectu fimul et cantu cognatas 9εις δὲ ὄρνιθας 26 ) ἐφιτᾷς τοῖς δικλύοις ,
auiculas alliciant. Deinde vbi ἵνα τῇ ὄψε καὶ τῇ φωνῇ τὲς ὁμογενῆς
illæ aquamconfpiciunt , altera au- ἐφελκύσωνται . εἶτα τῷ μὲν ὕδατος
zem illa cantillansauditur et vi ὁρωμένε , τῷ δὲ ὄρνιθος φθεγγομένε τε
detur, illæ quidem aduolant, tu
καὶ φαινομένε , οἱ μὲν ἐφίπλανται, σὶ
vero arte vfus intra retium plagas δὲ τῇ τέχνη χρώμενος , ἐντὸς αὐτὲς
pertractas comprehendis. Alia
item ad quadrupedes captandas των δικτύων ποιεῖς . Ἑτέρα σοι πάλιν
ingenita eft machina . Laqueis ἐξεύρηται μηχανὴ πρὸς τετραπόδων
enim , compedibus , etpedicis cer- θήραν . αρπεδόναι μὲν γὰρ , καὶ πο
vi capiuntur : apris autem , da- δάγρα και 2η) ποδοςράδαι, τὲς ἐλά
mnis , et leporibus extenduntur φές θηρεύεσιν , ἄρκυες δὲ, συάγρες
caffes . Foueæ vero, et aliæ huius και 28 ) δορκάδας καὶ λαγωές · βάρος
generis machinæ , immaniffimis
feris ftrui confueuerunt. Nec 9ρα δε , καὶ τὰ τοιαῦτα μηχανήματα ,
tamen volatilium et terreftrium τῶν θηρίων τὰ ἀγριώταλα . Οὐκ ἤρκεσε
genera tibi ad pra dam fuficiunt : δέ σοι τῶν πετεινῶν καὶ κληνῶν ἡ φύσις
fed marina quoque animalia εἰς θήραν, ἀλλ᾽ ἤδη καὶ τῶν θαλαττίων
κατε-
22 ) νεφ . και αερώδη . Edit. parif. habet νεφελοθηρίαν . In Edit lat . tigurina
quæ a . 1546. in 8. prodiit , hæc ad calcem libri notantur : Eft autem aucu +
pii vel etiam retis genus, quo in altum aërem fufpenfo capiuntur volucrés.
23) ταῦτα . Edit. parif. ταύτην . 24) πρ . Ib. πρόσωπα . 25 ) ἀφ. Ibid . συνε-
χῶς. Gualtherus in Verfione fcripfit, continuo ordine . 26 ) ἐφ . Edit. parif
ἐφισης. 27 ) ποδ. Edit. prior habebat ποδοσρίβα , Edit. parif ποδοσρόβαρο
28 ) δορx . Edit. parif . δορκάς.
· κατετόλμησας ζώων , καὶ κύρτες , καὶ audacter aggrederis, erinaffas, ver-

ricula , retia , fagenas , et fi que
πάναγρα , καὶ ἀμφίβλητρα , καὶ σαν
alia funt huius generis inftra-
* γήνας , καὶ ὅσα τοιαῦτα κατασκευά-
menta , contexens, natatiliunge-
σας , τὴν 29 )νηκτὴν φύσιν ἀγρεύεις , nus perfequeris , arque eos quos
natura fub aquis vitam tranfige-
καὶ τὴν ὑποβρύχιον τῇ τέχνῃ μετέωρον
rę voluit, tu artis opera in altum
φέρεις , καὶ τὰς τῶν ὑδάτων τροφίμες aërem fubducis , et venaris aqua-
θηρεύεις , καὶ χερσαῖος ὢν ἀνάγεις πα- rum alumnos : cumque ipfe ter-
ρὰ σαυτὸν τὲς τὸν βυθὸν ἔχοντας ἐν- reftris fis , eos ad te pertractos ca-
διαίτημα . καὶ τὰ μυρία τῶν ἰχθύων pis , quibus domicilium maris
profunditas exhibet . Atqui in-
γ. γένη σοὶ πρόκειται εἰς ἀπόλαυσιν , τῆς numera pifcium genera cibi vt
- ἁλιευτικῆς σοι τέχνης τέτων παρεχέ- illis fruaris proponuntur , pifch-
toria arte horum vfum tibi offe-
σης τὴν χρείαν . μὴ τοίνυν δυχεραίνης rente. Non igitureft ,quod ara-
- 30) ἰδὼν ἀράχνην τὰ λεπτὰ 31 )ὑφαί- neamtenui um filorum textricem
νοντα νήματα , κερδαίνεις μὲν γὰρ moleftius feras : * hinc enim i
σ' 32 ) παρ᾽ ἐκείνῳ , τὸ μὴ μέγα φρονεῖν , lud lucri percipis , me animo ef-
· ἀλλὰ τὸν κοινὸν δημιεργὸν ἀνυμνεῖν . feraris, fed communem omnium
opificem laudibus celebres. Rur-
με ψυχαγωγῇ δὲ πάλιν , ὁρῶν μὲν ἐκεῖνον fuis autem folatio hoc tibi eft; cum
ἐμπίδας καὶ κώνωπας αγρεύοντα , και araneum quidem culices et mu-

generis animal-
τὰ τοιαῦτα ζωύφια , σεαυτὸν δὲ καὶ fcas aliaque huius
cula venari, tum autem induftria
πληνῶν τῶν ὀξυλάτων τῇ σοφία περιγε· velo
ciffimnas aues vinci,et aquatile
νόμενον , καὶ τὴν νηκὴν καὶ ὑποβρύχιον illud natantium genus tuis ma-
φύσιν τοῖς σοῖς μηχανήμασιν εκεy chinis cedere , et pedeftria anima-
ἠναγκασμένην , καὶ τῶν πεζῶν τὰ γένη lia tuis legibus fubiici videas.
τοῖς σοῖς νόμοις πειθόμενα . μὴ τοίνυν δύο Non igiturdolendum eft ribi ,
quod alis deftitutus fis : fapien-
χεραίνης , ὡς πλερῶν ἐςερημένος . ελη- tis enim donumnatus quæ
es ,
χας γὰρ σοφίαν ὑποχείριόν 33) σοι τὴν alatas volucres tibi poteft fubii-
cere. Sed et mentem cunctis vo-
ὑπόπτερον φύσιν ἐργαζομένην . ἔχεις δὲ iatilibus,imoetipfis ventis veto-
καὶ νῦν , πληνῶν ἁπάντων , μᾶλλον δὲ ciorem pofides . Pro tuo enim
καὶ αὐτῶν
‫اد‬ τῶν ἀνέμων ὀξύτερον. ἔνθα nutu quocunque volueris pene-
κ γὰρ ἂν νεύσῃ , ἐκεῖσε παραχρῆμα γίνει trat,etlicet corporis carcere clau- +
fa detineatur et ferræ alligata fit,
καὶ ἐν τῷ σώματι καθειργμένος , calum tamen obambulat , erquæ-
καὶ τῇ γῇ προσδεδεμένος , έρανόν τε πε- cunque in calo pulchra funt,

immo et ipfum cælum , tranfcen-
ριπολεῖ , καὶ τὰ ἐν ἐρανῷ κάλλη , καὶτὸν
dit,et quæcunque calo fublimio-
ἐρανὸν ὑπερβαίνει , καὶ τὰ ὑπὲς ἐκεῖνον va funt, animi imaginatione com-
φαντάζεται , καὶ τὴν οἰκεμένην περινο- plectitur : orbem terrarum vn
verfum luftrat , cum plurimis
σε , καὶ ἔθνεσι μυρίοις συγγίνεται , και
gentibus conuerfatur , et cum
καὶ τοῖς πόῤῥωθεν ἔσι τῶν φίλων προσδια- amicis , qui procul abfunt, colla-
Mm 5 quitur.
29 ) νηκτ. Edit. parif, νηκτῶν. 30) id . Ibid . ὁρῶν . 31) ὑφ . νύμ . Ibid . κήματα
ὑφαίνοντα . 32 ) παρ'. Def in Edit. parif. 33 ) σοι. Def. ibid .
$5754 CY . B. THEODOREΤΙ
quitur. Quid ergo de vifibilium λέγεται. τί τοίνυνἀλγύνει σε καὶ ἀνια

salarum inopiadoles et triftaris ,
s alas τῶν ὁρωμένων πλερῶν ἡ τέρησις , τοιαῦ
qui tales mentis et intellectu
νοητά κεκλημένονἔτω2 ξαδίως
polides, quævolatiliaram facile ταπερὰ
fuperant ? Corpus quidem ala- τῶν ὑποπλέρων περιγινόμενα ; & πλερω
tumn tibi deeft,aues autem aëreas τὸν ἔχεις τὸ σῶμα , ἀλλὰ τὲς ἀεροπό-
fapientiæ viribusaffequeris. Eius- ρ8ς ὄρνιθας τῇ σοφίᾳ θηρεύεις . ταύτῃ
dem (fapientia ) auxilio vfus tau- συνεργῷ κεχρημένος , ταῦρον ἰχύϊ και
rum robore et cornibus aring-
-tum fub iugum mittis , feruire κέρασιν ωπλισμένον ὑπὸ ζυγὸν ἄγεις ,
cagis , et afliduis laboribus fut . και δελεύειν αναγκάζεις , καὶ πόνοις διη .
aedium exerces : vt nimirum ter- νεκέσιν ὑποβάλλεις ,ἄφεραν τέμνειν ,
ram aratro fcindat , curruin tra- ἅμαξαν σύραν , τὰ τοῖς ἀχθοφορῶσι
. hat, et quæ aliis tunentis intole· τῶν κτηνῶν ἀδύνατα μεταφέρειν , οἶκος
-rabilia funt onera transuehat , δόμοις μετακομίζειν τὰς ὕλας. καὶ σὺ
-tum ædificantibus quoque fuain
afferat inateriam . Et tu quidemn μὲν κελεύεις , ὁ δὲ τὸν ζυγὸν ὑπέρχεται,
fubit, et καὶ τῆς ζεύγλης ἀνέχεται, καὶ τῆς τῶν
iubes , ille autem iuguin
hocfe adftringi patitur, cornuum κεράτων ἐπιλανθάνεται χρείας , καὶ
tvfus obliuifcitur tuginquevocen τὴν σὴν δειμαίνει φωνὴν, καὶ τῆς ἰχύος
- pertimefcit , et quantumn inter
τὸ διάφορον ἐκ ἐπίςαται , ἀλλὰ τῷ
ruum et ipfius robur difcritnen
fit non nouit ,fed snitnali fe inui . λίαν ασθενεστέρω ζώῳ δελεύειν ἀνέχεται.
tumn infriniori feruire fuftinet. 34) τοσέτον ῥώμης σωμάτων ἀμείνων
In tantum humani ingenii ratio λόγος . Στις 35 )καὶ ὄνον καὶ ἡμίονον
corporis viribus præftantior eft. και κάμηλον ἀχθοφορῶν κελεύει , και
Hæc afinum , mutuin ,et camelun κάθηται μὲν ἐπιτρεπόμενον τῶν εἰρημέ
onera vehere iubet, et finguli ho-
rum cum iubentur , fubidendo νων ἕκασον , ἀνίκαται δὲ κελευόμενον
fubmittuntfefe , rurfus vero iufti καὶ τοῖς φορτίοις βαρυνόμενον . καὶ
et onerati furgunt : prætereacum ταῖς μακροῖς ὁδοιπορίαις τρυχόμενον ,
- longis itineribus feffi funt, laden. ανέχεται τῶν ἀλγυνόντων , καὶ τοῖς
tes fe patiuntur , grauantibus fe βαρύνεσι πάθεται , καὶ προσφερόμε
parent
piunt , ,etfame
oblatum pabulum acci-
affitti poffefiori νον μὲν δέχεται τὸν χιλὸν , λιμῷ δὲ
bus fuis nonocclamant. Qui πιεζόμενον, ε καταξιᾷτῶν κεκλημένων.
enim feruitutis limites vel leges τίς γὰς ὁ τῆς δελείας ὅρος , παρὰ τῆς
fint, natura magiftra* didicerunt. φύσεως ἔμαθε . διὰ τῦτο καὶ μόνη τῶν
Hanc itaque ob caufam fola do . κηδεμόνων ἡ φωνὴ καὶ τὰ λίαν ἰχυρὰ τῶν
minorum vox animalium fortif ζώων δεδίτζεται. σὺ δὲ τῷ τῆς κλίσεως
fima terret. Tu vero totius na-
ἁπάσης δεσπότε καταφρονεῖς , καὶ
turæ dominum contemnis , et
λαμβάνων ἐκ τῆς τῶν ἀλόγων εἰκόνος
cum ex brutorum imagine tui
ἀφορμὴν ὠφελείας ,
commodi adeoque falutis occa- ἀφορμὴν ὠφελείας , ἐδὲ θέλεις ὑπο-
.fionen percipias , tamen nec Do. τάτ]εθαι τῷ Κυρίῳ , καὶ ἱκετεύειν αὐτ
mino fubiici, et illi fupplex fieri τὸν , ἐδὲ φέρεις εὐτάκτως τῆς ἀρετῆς
dignaris , virtutis onera decenter
τὰ φορτία · ταῦτα γάρ σοι ὁ Δεσπό
fuftinens , ( hæc enim Dominus a
της
34) του . Edit. parif τοσέτῳ . 35 ) και . Def. ibid .

τῆς ἐπέθηκεν · ἀλλὰ σκιρτᾶς , καὶ τυ- tibiferenda impofuit,) fed calci-
· ραννεῖς, καὶ φεύγεις τὸν ζυγὸν ὡς ως tras,et tyrannidem fpiras, et iu-
/ gum inftar indomiti vituli fugis ,
ἀπερόζυγος , μόχος , καὶ ἐκ ἀνέχη nec frenuun pateris , fed hoc etiam
τῶν χαλινῶν , ἀλλὰ τέτες ἀποῤῥη disrupto in fugam verteris , et
· γνὺς , δραπετεύεις καὶ φέρῃ κατὰ per præcipitia ruens, innarun ti-
: κρημνῶν , καὶ τὸν ἔμφυτον ἡνίοχον και bi rectoremn laceras . Quotquot
τασύρεις . ὅσοι δὲ τὴν καλὴν ταύτην vero honeftiffimam hanc ferui-
2 tutem amauerunt , et herili hoc
:: δελείαν ἠγάπησαν , καὶ τῷ δεσποτικῷ
amore, feruido et generofo , vul-
- 36 ) θερμος καὶ γενναίως ἐτρώθησαν nerati funt , plurimum vtilitatis
ἐρωτι , πολλὴν καὶ ἀπὸ τῶν ἀλόγων ab ipfis quoque brutis animam-
· ἕλκυσαν τὴν ὠφέλειαν . dro • no ev tibus perceperunt. Quapropter
- ψαλμοῖς δι᾿ ἑνὸς βοῶσιν ἅπαντες , in plalmis pervnius vocem omnes
exclamant
Κτηνώδης 37 ) ἐγενόμην παρὰ σοὶ , κα . factus fumn apud re , et ego fein-
γὼ διὰ παντὸς μετὰ σῶ . τῷ γὰρ κλή . per tecumn . Iumento enim , quod
νει παραπλησίως ἡγεμένῳ 'σοί φησιν ab alio regitur ,inquit, ficilis te
ἕπομαι, ὦ πολυπραγμονῶν εἰς ποίαν fequor,minine curiofus in quam
me viam perducas , nec etiam
ἄγεις ὁδὸν ,ἐδὲ περιεργαζόμενος ταύ . quam illa vel breuis , vel longa ,
της τὸ 38 ) βραχὺ καὶ μακρὸν καὶ ἐπί vel laboriofa fit , curiofius per-
πονον , ἐδὲ δυχεραίνω ταύτης τὸ κενὸν cunétor, nec illius anguftias, ar-
癌
καὶ πρίσαντες καὶ ἀμφίκρημνον. πέ. duum adfcenfum et pracipitia
iniquius fero . Nam inihi per-
. πεικα γὰρ ἐμαυτὸν , ὡς ἀγαθὸς ὤν , fuafum eft, te , cumnbonus fis ,vice
-· ἀγαθῶς ὁδηγήσεις . τότε χάριν ἐν quoque ducem fore optimum .
τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἐξετατικός τις ε . idcirco in alia quidem omnia in-
· μὶ , καὶ λογικὸς , καὶ κρίνειν τὸ δέον quiro et rationalis rerum iudex
fum, et quod opus eft diiudicare
ἐπίταμαι , καὶ φεύγειν τὸ λυπῶν οἶδα noui, immo quodmihi nocer, ef.
σαφῶς · σὲ δὲ ἄγοντος , ἐῤῥῶθαι φρά- fugere plane fcio : cum vero tu
ducis , rationis iudicia valedicens ,
σας ἐκείνῳ τῷ λογικῷ , τῇ κτήνες με
1 iumenti morigeram et obedien-
μᾶμαι τὸ εὐπειθὲς , καὶ τοῖς ἄλλοις ὢν tein naturam imitor, et qui aliis
·λογικός , κληνώδης γίνομαι παρὰ σοί. rationalis fun , inftar iunen-
* διὰ τῦτο τῆς σῆς ὦ χωρίζομαι συνδ . ti corain te confifta. Quapro-
A
σίας , ἀλλὰ διαπαντός εἰμι μετά σε · pter a tua conuerfatione non fe-
paror , fed femper tecum fumm :
· ἐπειδὴ τοῖς σοῖς ἔχνεσιν ἕπομαι , καὶ τῷ quoniam tuis veftigiis infifto ,fre-
χαλινῷ πείθομαι , καὶ ‫ اد‬ὡς ἂν ἄγης no obfequor , et vicunque duxe-

ἄγομαι , ἢν διὰ‫ اد‬λείας, ἢν διὰ τραχείας, ris mne, duci patior, fiue per pla-
. namn , fiue per afperain , fiue per
ἢν διὰ ξενῆς , ἢν διὰ πλατείας μὲ ξε · anguftam
, fiueper latam viain me
ναγῆς , · θαῤῥῶ γάρ σε τῇ σοφία , velisingredi. Tuæ enim fapientiæ
con-
36 ) θερμ . Edit. parif. præm. και 37 ) ἐγεν . Τ . Ι. pag . mac . leg . ἐγενήθην .
38) βραχύ . Ita fcribere vifum eft, ob fequens μακρόν . Εandem le &tionem
expreffit Gualtherus in Verfione , Editio Sirn . habebat τραχύ.
a) Pf. 72, 22. 23.
356 B. THEODORETI
confido , bonitati credo. Quod πιτεύω τῇ ἀγαθότητι. οἶδα γὰρ τῷ ὄντι

cunqueenim tu volueris ,idipfum τῦτο καλόν τε καὶ ἀγαθὸν , ὅπες ἂν
reuera et honeſtum et bonum ef- αὐτὸς ἐθελήσῃς . τοσαύτην οἱ κερδαί
fe noui. Tanitam , inquam , ex
capiunt, νειν εἰδότες καὶ ἐκ τῆς ἀλόγε φύσεως
Brutisquoque vtilitatem
qui illam lucrarinouerunt. Τα ἔχεσιν ὠφέλειαν . ὁρῶν καὶ σὺ τοιγαρὲν
itaque , cum animalium genera πειθόμενά σοι 39) τῶν ἀλόγων τὰ γέ-
tibi parere videas , illi parere ftu- νη , πείθε τῷ δῆλά σοιταῦτα πεποιη-
de,
Idemquiillehæc tuo imperio
equorum fubiecit.
armenta tibi κότι , αὐτός σοι τῶν ἵππων ὑπέταξε
fabdidit , et cum ferocientem τὰς ἀγέλας , καὶ γαυριῶντα τὸν ἵπ
*equum nadus es , qui fefforem που λαμβάνων , καὶ φέρειν ἐπιβάτην
admittere nondum nouit , mox ἐκ ἐπιτάμενον , τῇ τέχνη μεταξυ-
arte domitum commodiorem θμίζεις , 40) τῷ τε θράσες ἐλευθε
reddis, audaciam eximis ,faltuum
infolentiain reprimis, et fublime fois , τά τε σκιρτήματα παύεις ,
illudcollum inftar arcus defeftis, τὸν εἰς ὕψος τεταμένον αὐχένα ,
vt facies terram verfus defpiciat : καμπυλοειδῶς ἐπικάμπεις , καὶ κάτω
præterea greffusmodum , vngu . νεύειν παρασκευάζεις τὸ πρόσωπον ,
Tarumque concinnam transpofi. καὶ ῥυθμὸν διδάσκεις βαδίσματος
tionem, et currendi cum opus eft
celeritatem edoces,eum denique, καὶ ἁπλῶν μετάθεσιν εὔτακτον , καὶ
affuetusfuerat ,ci δρόμονὀξὺν ὅταν δέῃ , καὶ χειροήθη
qui armentis
curem reddis , et vt manus tuæ τὸν ἀγελαῖον ποιᾶς , καὶ τῆς σῆς
imperium ferat,vocique obtem. ἀνέχεθαι 41) φωνῆς καὶ χειρὸς ἀνα
peret , efficis . Hinc fagelli tui πάθεις . ἀνέχεται σε και μαζίγων
iftus patitur, qui et robore et ce-
leritate re multumfuperat. Με πολλῷ σε κράτων καὶ ῥώμῃ καὶτά
Mi-
nas tuasferr et metuit,et iis ipfis χει. φέρει σε τὰς ἀπειλάς , καὶ δέο
quæ facit , feruitutem fatetur. διε , και δι᾽ ὧν δρᾶ τὴν δελείαν ὁμο
idem venantete tecum venatur, λογῇ . ξτός σοι καὶ θηρῶντι συνθη-
pugnantem te adiuuat, et in ho- ρεύει , καὶ πολεμῶντι συναγωνίζεται ,
ftes cum impetu fertur. Vbi ve- καὶ κατὰ τῶν ἀντιπάλων μετὰ ξύ
το fuga tibi confulere volueris ,
μης χωρεί. καν φεύγειν . ἐθελήσῃς ,
mox et ipfe timore perculfus au .
daces animos ponit, conuerfus δειλιῶν μεταβάλλει τὸ θράσος , καὶ
fugam arripit,reque ingenti cur- τρέπεται , καὶ φεύγει , καὶ σὺν τά
fus celeritate e perfequentium χαι φερόμενος , τῶν διωκόντων ἐλευ .
manibus liberat. Praterea , Γι
vel contra hoftilis aciei frontem θεροῖ καὶ ἔτε κατὰ μετώπε φά
ruere
neq iubeatu
uaq r , immori
uam exhi gerum
bet , nec fi λαγγος ὁρμον κελευόμενος ἀπαθῇ ,
etiamfe
ἔτε δραπετεύειν ἐπιτατζόμενος ἀντί
fugam illi iniungas , obloquitur ,"
fedinfefforis fui legem , vnicum λέγει. ἀλλ᾿ ἕνα 42 ) οἶδεν ὅρον σωτηρίας,
agnofcit falutis terminum . Por τῷ ἐπιδάτε τὸν νόμον . καὶ τί λέγω
so
lumquid equum
comme ,afinum
moro? ,etenim
Iam came-
et ἵππον , καὶ ὄνον , καὶ κάμηλον ;ἤδη γάρ
elephas , terreftrium animalium σοι καὶ ἐλέφας , τῶν χερσαίων ζώων
τό
39 ) τ. ἀλόγ . Def. in Edit. parif. 40 ) rg . Edit . parif. præm . και . . 41) φων.
κι χειρ . Ibid . χειρὸς καὶ φωνῆς . 42) οἶδ . Ibid. εἶδεν .
τὸ μέγιςον , ὑπακέειν ἐθέλει , ὁ longe maximum , qui probofci-

καὶ τὰ μέγιτα τῶν δένδρων . ἀνα- dis viribus ingentes quoque ar-
bores radicitus euellere poteft ,
σπᾶσαι πρόβξιζα τῇ προνομαία δυ tibi parere dignatur, nec robur
νάμενος . καὶ ἐ λογίζεται τὴν ἰχὺν, fuum quantum fit expendit, nec
ἐκ ἐνθυμεῖται τὴν ῥώμηνd , ἐχ ὁρᾷ vires animo confiderat , nec va-
2 τῷ σώματος , ὃς γηλόφες
τὸν ὄγκον ftam corporis molem , qua collea
τινὰς τῷ μεγέθει μιμεῖται ἀλλὰ τῆς etiam imitari videtur , fed ruum
imperium fuftinet. Et tu qui-
σῆς δεσποτείαςἀνέχεται . καὶ σὺ μὲν
dem, ( te fiquidem naturam vo-
καθήμενος ἐπιτάτ] εις , σὲ γὰρ καλῶ co , ) infidens
agenda præcipis, ille
τὴν φύσιν , ὁ δὲ ποιεῖ τὸ κελευόμενον . vero quod iufifti exfequitur : ac
καν τὸν μισθὸν δὲ τῆς θεωρίας παρὰ fi fpettaculi mercedem a fpectato-
τῶν θεωρέντων δέξηται , σοὶ τᾶτον τῇ ribus acceperit, eandem tibipro-
bofcide forcipis loco vtens porri
προνομαία οἷόν τινι λαβίδι κεχρημένος · git.Idemtibi belligeranti auxi-
' ὀρέγει. τέτό σοι καὶ πολεμῶντι συν · lium praftat , et tergo plurimos
- αγωνίζεται, καὶ πολλὲς τοξότας ἐπὶ fagittarios fufcipiens, facit ,vtho-
τῇ νώτε δεχόμενον , οἷον ἀπό τινος ftes quafi e turri aliqua fagittis
- πύργο βάλλειν τὲς ἐναντίες παρά- petere liceat , et eorundem pha-
- σκευάζει , καὶ ταῖς φάλαγξιν 43 ἐ- langes aggreffus, easfacile terret
ac perrumpit , arinatosque diffi-
πιὸν , δεδίττεται καὶ ξήγνυσι ῥᾳδίως , pat. Ne igitur doleas , quod
καὶ τὲς ὁπλίτας σκεδάννυσι . μὴ τοί
corpore paruo præditus es : quin
νυν δυχεραίνης μικρὸν ἔχων τὸ σῶ- potiusquanta huic animalia fer-
1 μα , ἀλλὰ σκόπησον ἡλίκα τέτῳ ζῶα vire dignentur confidera , eum-
δελεύειν ἀνέχεται , καὶ τὸν ὑποτά- que quihæc tuo imperio * fubie .
ξαντα προθύμως ανύμνησον , καὶ δι᾽ cit, prompto animocelebra , ac
2 per hoc ipfum gratitudinem Crea-
αὐτὸ δὲ τῷτοχάριν ὁμολόγησον τῷ tori tuo reftare. Animæ enim
ποιητῇ . τῆς γὰρ ψυχικῆς σε προμη. tuæ faluti profpiciens , nequa-
θέμενος σωτηρίας , μέγα σοι λίαν & quam inagno vaftoque corpore
· περιτέθηκε σῶμα , ἵνα μὴ κατ᾽ ἄμφω te onerare voluit : ne videlicet
πλεονεκτῶν , εἰς τὴν διαβολικὴν ἁλα- vtraque parte præftantior exiftena
in diabolicam infolentiam prola
ζονείαν ἐκπέσῃς . εἰ γὰς καὶ μικρᾶ σε bereris . Cum enim paruo hoc
τῷ σώματος ὄντος , μέμηνας καὶ λυτ- ‫ ار‬corpufculo præditus , infanire et
τᾶς κατὰ τῇ κτίσαντος , τί ἐκ ἂν contra creatorem furere foleas ,
τὸ μέγεθος quid non facturus effes, fi ethos
ἔδρασας , 2 εἰ καὶ. τῦτο
ἔλαβες ; νῦν δὲ , ἡ μὲν βραχύτης διδά . vaftum et magnum accepiffes ?
Nunc vero hæc mediocris ftatu
σκει σε σωφρονεῖν , καὶ γνωρίζειν τὸν ra te fapere, et factorem agnofce
ποιητὴν , τῷ δὲ λόγε τὸ δῶρον , τὸ re docet : ratio autem diuinitus
· βραχὺ παραμυθεῖται τὸ σώματος. διὰ concefacorporis exilitatem com-
pentat. Per hanc enim omnem
τότε γὰρ ἄγες καὶ φέρεις τῶν αλό . brutor
um animalium naturam
γων τὴν φύσιν , τὰ ποίμνια , τὰ αὐπό- ducis et regis ,ouium , caprarum ,
λια , τὰ συφόρβια , τῶν ἵππων τὰς et porcorumgreges, equorum ar-
ἀγέλας , καμήλες νομάδας άχθος menta , camelos pafcentes fimul,
et
43 ) ir . Edit. prior labebat ἐπιών.
ETI
B. THEODOR !
558
et onerarios, etmixtam vetauium ρέσας , τὴν μικτὴν τῶν 44 ) ὀρνέων καὶ

vel mulorum naturam , ἡμιόνων φύσιν. καὶ τὰ μὲν εἰς θοίνη
rumaliqua quidem in efcamtibi
σοι πρόκειται , καὶ πολυτελῆ σοι ποιές
propofita funt , menfamque tibi
fautiorem reddunt, et omnige. τὴν τράπεζαν , 45 )καὶ παντοδαπήν σοι
nam voluptatem exhibent , dum πραγματεύεται τὴν χλιδὴν , 2καὶ παν
variis eduliis materiam fuppedi- τοίων ἐθημάτων 46 ) χορηγῶ σοι τὰς
tant : alia vero frumentiset li- ύλας˙ τὰ δὲ , σιτηγεῖ καὶ ξυλοφορεί ,
gnis vehendis deftinantur, et alio-
καὶ τῶν ἄλλων ἀναγκαίων μετακομίζει
rum quæ neceffaria funt vium ex .
τὰς χρείας . κύνες οἱ μὲν συνθηρῶσιν, οἱ δὲ
plent. Inter canes quidem , alii
venantibus auxilio funt, alii fimul συμποιμαίνεσιν , οἱ δὲ φύλακες γίνονται
pafcunt , alii domus cuftodian τῆς οἰκίας, τῇ τέτων ἀγρυπνία θαῤῥῶν
tenent , et horumn vigiliis confifi τες οἱ ποιμένες , ὕπνε μεταλαγχάνεσι˙
paftores fomno fecuro fruuntur, τέτες ἔχοντες συνεργὲς , ὀλίγοι πολλὰ
et eisdem auxiliaribus vfi pau-
ciores multis ouibus pafcendis νέμειν ἀνέχονται πρόβαλα . προκινδυνεύειν
fufficiunt. Nec enim pro domi. γὰρ , & μόνον τῶν δεσποτῶν , ἀλλὰ καὶ
nis modo , veruin etiam pro ipfis τῶν προβάτων ἀνέχονται, καὶ τῶν παι
ouibus periclitari folent , pro pa · μένων ὑπερμαχῶσι , καὶ τοῖς λύκος
foribus pugnant, et cumtupis
fortiter dimicant : immo nec vul- διαμάχονται προθύμως ,καὶ τιτρωσκός
nerati etiam ignaua fuga fibi con- μενοι Φεύγειν ἀγεννῶς ἐκἀνέχονται τα
fulere volunt : quin potius latra- δὲ ὑλακῇ τὲς ποιμένας εἰς ἐπικερίαν
tu paftores in auxilium vocant. καλᾶσι. καὶ ταῦτα ὁ κύων δεᾶ , ἐκ
Et hæc canis facit , non ratione ἔχων λόγον διδάσκαλον , ἀλλὰ φυσικῇ
ceu magiftro vtens, fed hocquafi τιν πλεονεξία κεκοσμημένος . ὗτος
natural priuilegio praditus . ἰχνεῦσαι θήραν ὑπὸ τῇ κυνηγέτε κε
Idem feram inueftigare a vena-
tore iufius, odores percipit, et his λευόμενος , καὶ τῶν ὀσμῶν ἀντιλαμ᾽
ceu veftigiis quibusdam ftudiofe Κάνεται , καὶ ταύταις οἷον ἴχνεσί τισι
infiftens, non ante defiftit, quam κατ᾽ ἀκρίβειαν ἑπόμενος , ο πρότερο
feram inuenerit . Inuentain ve ἀφίταται, ἕως ᾧ εὕρῃ τὸ θήραμα εὖ
ro dentibus et vnguibus con-
deuorar,fed ζὼν δὲ , καὶ τοῖς ὀδᾶσι καὶτοῖς ἔνυξι
ftringit ,nec captam
integram ei , a quo emifius eft , δήσας , ἐ μεταλαμβάνει τῆς θήρας ,
conferuat : atque licetrationede . ἀλλὰ σῶον φυλάτ]ει τῷ πέμψαντι, καὶ
ftitutus fit , dominium tamen ἀλογία δελεύων , γνωρίζει τὴν δεσπο-
agnofcit , nec in captam feram τείαν ,~ καὶ ἐκ ἀνέχεται συνδιανείμα
participandam fe cum domino θαιτῷκεκτημένῳ τὸ θήραμα . εἰ δὲ
vero maiorem feram inuenerit , καὶ μάζον ὅροι θηρίον , καὶ τὴν οἰκείαν
quæ illius vires longe fupe . ὑπερβαῖνον ἰσχὺν , οἷον σύαγρον , ἢ ἄρ
ret, vtpote aprum aut vrfum , κτον , ἤ τι τῶν τούτων , φυλάτζεται
aut aliam huiusmodi , exferto . μὲν τῶν χαυλιοδόντων τὴν προσβολήν ,
fum dentium ictus ftudiofe cauet, μα
44 ) ἐρν . Haud inuenufta quidem eft Cotelerii (Monum . Ecclef, grac .

T. II . p. 623.) conie &tura , legendum effe ὀρέων. Sed obftare videtur fequens
ἡμιόνων . 45) καί . Def. in Edit . parifina. Ita quoque deinde poft χλιδήν .
46 ) χορ . Ibid. χορηγῖντα .
* fortiffime
* μάχεται δὲ καρτερῶς · κατὰ δὲ τῶν pugnat . autem
νώτων συνεχῶς μεταβαίνων , παρᾶται atque dorfo affidue inhians , fe-
ram tuto retinere tentat , et
-κατέχειν σὺν ασφαλεία τὸ θήραμα , vehementi fua dimicatione fu ,
· καὶ τῇ σφοδρᾷ διαμάχη 47)Φεύγαν giendi copiam illi non permit
· ἐκ ἐᾷ . τῇ γὰρ συνεχει προσβολήtit. Hanc enim affiduo - in-
* μετατρέφεθαι συνεχῶς curfu fatigans , erin orbem agi.
τὸ θηρίον
· ἀναγκάζων , μένειν κατὰ χώραν ποιεῖ,
tans , in vio loco permanere, et
venatoris aduentum exfpectare
· καὶ τὸν θηρευτὴν ἀναμένειν . εἶτα cogit . Hic tandem fuperueniens ,
· ἐκεῖνος ἐπελθων , τοῖς ἀπὸ τῆς τέ- artisetarmorum auxilio vfus , fes
χνης ὅπλοις συνεργοῖς κεχρημένος , ram celeriter et facile comprehen-
εὐπετῶς μάλα καὶ ῥᾳδίως λαμβάνει dit. Neque hic mihi aliquis ex
τὴν θήραν . Καὶ μή μοί τις τῶν εὖ eorum qui contradicere folent
κόλων εἰς ἀντιλογίας , τῆς λυτλῶν. numero , rabiofos canes, et calci-
trantes afinos , vel inordaces ca-
* τας κύνας ἐνταῦθ᾽ εἰς μέσον ἀγαγέ- melos, taurosque cornupetas , in
· τω , καὶ τὰς λακτίζοντας ὄνες , καὶ medium producat vel obiiciat.

τὰς δακνέσας καμήλες , καὶ τὸς κε . Pauciffimienim ex tanto numero
· ρατίζοντας ταύρες . ὀλίγα γὰρ ἐκ hisce vitiis laborant , et ne quidem
ὀλίγα
fine magna aliqua neceffitate .
· πολλῶν τέτοις περιπίπτει τοῖς πάθε Hoc enim argumento intelligere
· σι , καὶ λίαν ἀναγκαίως . γνωρίζεις licet, quod horum natura , non
1
γὰρ διὰ τότε , ὡς ἐκ αὐτόματός σοι voluntarie per fe ,fed Creatoria
ἡ τέτων ὑπόκειται φύσις , ἀλλὰ τοῖς nutibus obtemperans, tibi fubias
τε ποιητῶ νεύμασι πειθομένη . και ceat. Et quæ tuoimperio repu-
¦ μαρτυρῶ τὰ τῆς σῆς ἡγεμονίας ἀφη . gnant , vtpote camelusmordax ,
cornupeta taurus, et quæcunque
- νιῶντα , κάμηλος δάκνεσα , καὶ ταῦ · aliahis fimilia funt, inanifeftiati-
·ρος 48) κερατῶν ‫ اد‬, καὶ ὅσα τοιαῦτα . mum eius reiteftimonium exhi-
πάντα γὰρ ἂν ὁμοίως τὴν σὴν διέ- bent. Similiter enim omnia illa
Whe Φυγε δεσποτείαν , εἰ μὴ ὁ θεῖος ἐκώ- tuum dominium effugerent, nifi
r
λυε νόμος . ὥστε ἡη τέτων ἀταξία diuinalegeimpedirentu . Vnde
illorum rebellio iufti ordinis tibi
· εὐταξίας σοι γίνεται πρόξενος , καὶ auftor eft, et horum faltus info-
τὰ τέτων σκιρτήματα , τὰ σὰ παύει lentiores tuos illos faltus compe
σκιρτήματα , καὶ τυραννύμενος ὑπὸ fcunt,tuque illorum exercitatus
· τέτων , μανθάνεις μὴ τυραννᾶν , αλ ' ferocia , et tyrannidem vitare , et
λὰ τὸν Δεσπότην γνωρίζειν . τέτε dominum tuum agnofcere difcis .
Eandem ob caufam feras quoque
χάριν καὶ θῆρας ἀγρίες , καὶ ἕρπε belluas atquereptilium genera
et
τῶν ὁ ποιητὴς ἐδημιέργητε˙ γένη , rerum opifex condidit , vt tuum
ὅπως σε τὸ νεανικὸν καὶ θρασὺ παι- illum iuueniliter infolefcentem
δαγωγήσῃ πρὸς ἀρετὴν , καὶ τῷ φό. et audacem animum ad virtutem
Εῳ τῶν θηρίων , εἰς χρέαν σε κατα , erudiret,ac ferarum terrore te di-
vini auxilii indigum faceret.
ζήσῃ τῆς θείας ἐπικερίας . τὸ γὰρ Horumenim timor tibi imini .
τέτων δέος ἐπικείμενον , καὶ νύτλον σε nens , teque affiduo dolore pun-
1
διηνεκῶς , καὶ κεντῶν , ὡς προσευχὴν gens ac ftimulans , ad preces
exci-
47) φούγ . Edit. parif. φυγεῖν, 48 ) κερ. Ibid . κερατίζων.

A
B. THEODORETI
360
* excitare folet,et auxiliatoris opemni διεγείρει , καὶ καλῶν εἰς συμμαχίαν

implorare cogit. Cum vero au- τὸν ἐπίκερονἀναγκάζει. αἰτῶν δὲ τὴν
xilium petere iubet fatagis,
neceffitas , ἐπικερίαν ὑπὸ τῆς χρείας κελευόμενος,
tum quoque colere illum
qui auxilium ferrepoteft, et ei. θεραπεύειν σπεδάζεις τὸν ἐπαμῦναι
dem affidere cogeris , vt infidian- δυνάμενον˙ προσεδρεύειν ἀναγκάζη , ἵνα
tium damna effugias . Tum enim τῶν ἐπιβέλων διαφύγῃς τὴν λώβην .
animo in altum refpiciens vindi- ανανεύεις 49 ) γὰρ , καὶ ζητῆς τὸν κη
cem quæris , ab iis quæ ladunt; δεμόνα , τῶν λυπέντων τὴν ἀπαλλα
liberari cupiens. Vnde timor
hic te ad Deum deducit. Ne ve. γὴν ἐπιποθῶν . καὶ γίνεται σε έτος
τoindefinenter hoc timore per- ὁ φόβος ποδηγὸς πρὸς Θεόν. ἵνα δὲ μὴ
culfus , vitam triftitia plenam age διηνεκῶς τῷ δέει τέτῳ βαλλόμενος , λυ
ves, eademhæc longiori abstefpa- πηρὰν βιώσης ζωὴν , πόῤῥω σε ταῦτα
tio renouit. Venenata enimnan- κατώκισε . τῶν μὲν γὰρ ἰοβόλων τὴν
tris quibusdam * abfcondit , et
in fubterraneis cauernis vitam Φύσι» χηραμοῖς τισιν ἐγκατέκρυψε ,
tranfigere iuffit,nequaquam illis καὶ τοῖς ὑπὸ γῆν καταδύσεσιν ἐνδίαι.
liberum faciens , vt audaeter ho- τᾶθαι πεποίηκεν , ἐκ ἐπιτρέψας αὐ
mines inuadant , fed femper oc- τοῖς ἀδεῶς κατὰ τῶν ἀνθρώπων χω
cultari , et raro admodum coin-
parere , vifaque hominum con- ρεῖν , ἀλλὰ κρύπτεσθαι μὲν αἰεὶ , φαίνε
αι δὲ ὀλιγάκις κελεύσας , καὶ φαινό
fpetum ( vtpote dominorum fuo .
μενα φεύγειν τῶν ἀνθρώπων τὴν θέαν,
rum ) fugere voluit, legemque il.
lis ftatuit, vt pauciflimos et non καθάπερ τινῶν δεσποτῶν , νομοθετή
nifi raro ladant, idque dum non σας , λωβᾶσθαι δὲ μάλα ὀλίγες καὶ
ipla pugnam exoriuntur ,fed la- ὀλιγάκις , ἐκ ἄρχοντα μάχης , ἀλλ
cellita fefe defendunt . Nec enim ἀμυνόμενα . ἐδὲ γὰρ ἂν ἐδείσαμεν , εἰ
aliquis horum timor vnquam nos
παντελῶς ἀπέραςος αὐτῶν ἡ ἡμετέ
affeciffet ,fiillorum vires humana
natura nunquam fuiffet experta. ρα φύσις μεμενήκει. τῶν δὲ τετραπός
Quadrupedum vero generi filuas δων θηρίων τὰ γένη λόχμας οἰκεῖν, καὶ
er cautes et antris plena loca ab
ξαχίας, καὶ50) χώρες ἀντρώδεις , καὶ
hominum confuetudine remotif-
παντελῶς ἀνθρώπων ἐρήμες •
fima , fummus ille omnium gu . παντὸς 51) προσέταξε κηδεμών · εἰς να
bernator ad inhabitandum de-
ereuit. Ad pattum vero certum μὴν δὲ αὐτοῖς καιρὸν ἀπένειμε τὴν νύ
illis tempus conftituit, noctem vi- κτα . ἔθε , γάρ φησι, σκότος , καὶ ἐγέ
delicet. * Potuifti enin, inquita ) νετο νύξ · ἐν αὐτῇ52 ) διελεύσεται πάν
(fcriptura ),tenebras, et falta eft τα τὰ θηρία το δρυμῇ . σκύμνοι ὠρυ
nox: in ipfa pertranfibunt omnes
feræ filueftres. Catuli leonum μενοι τῇ ἁρπάσαι, καὶ ζητῆσαι παρὰ
rugientes vt rapiant, et querant 53) τῷ Θεῷ βρῶσιν αὐτοῖς , ἀνέτειλεν
a Deo efcam fibi. Oitus eft ὁ ἥλιος , καὶ συνήχθησαν , καὶ εἰς τὰς
fol,et congregati funt, etincubi μάνδρας αὑτῶν κοιτασθήσονται. ἐξε
libus fuis collocabuntur. Exi- λεύσεις
49) γάρ . Def. inEdit.parif. 50 ) χώρ. Ibid . χώρας . 51 ) πρ. Ibid .προσέθηκε
.. 51) διελ . Τ . Ι. p. 1337. leg . διελεύσονται . 53 ) τῷΘεῷ . Ibid . eft τῇ Θεῖ .
a) Pf. 103, 20 • 23.

DE PROVIDENTIA ORATIO V.
564
ελεύσεται ἄνθρωπος ἐπὶ τὸ ἔργον αὖ- bit homo ad opus fuum ,et ad ope
τε , καὶ ἐπὶ τὴν ἐργασίαν αὑτῷ ἕως rationem fuam vsque ad vefpe
ram . Deinde hanc Dei difpenfa-
ἑσπέρας . ὦτα θαυμάσας τὴν θείαν
tionem admiratus propheta excla-
· οἰκονομίαν ὁ προφήτης βιο˙ ὡς ἐμεγα ·
mat a ):Quammagnificata funt
λύνθη τὰ ἔργα σε Κύριε , πάντα ἐν σο .
opera tua Domine , omnia fecifti
φίᾳ ἐποίησας . Οτι δὲ μετὰ τὴν τῆς fapienter . Quod vero poft peccati
- ἁμαρτίας παράσδυσιν , καὶ ταῦτα τὴν ingreffum , hæc quoque homi-
τῶν ἀνθρώπων ἠρνήσαντο δεσποτείαν , num imperium reiecerint , antea
vero fubiecta fuerint , et feruitu-
πάλαι δὲ ὑπέκειτο , καὶ τὴν δελείαν
temn agnouerint , Adamhumani
ἠπίςατο , μαρτυρεῖ μὲν ᾿Αδὰμ ὁ γενε ·
generis conditor abunde teftatur,
άρχης , ἅπασι τὰς προσηγορίας θέμε · qui omni
busnomina indidit , nes
νος , καὶ μήτε δείσας , μήτε φυγῶν , timoreillorum perculfus, nec fu
μήτε βλάβην τινὰ παρὰ τέτων δεξά . nocume
gamarrip iens ,nec eft. o ab illisr
aliquTeftatu
nto lafus
μενος . μαρτυρεῖ δὲ καὶ ὁ δεύτερος τῶν
C idein fecundusille homi num ge
ἀνθρώπων φύλαρχος , ὁ παντὸς τῷ
neris princeps, totius humani ge
γένες σπινθῆς , ὁ μακάριος Νᾶε , ὦ
ἐ μό- neris feintilla et fomes , beatus
νον τῶν ἡμέρων ζώων , ἀλλὰ καὶ τῶν fcilicetNoë , qui non mittun tno-
λίαν αγριωτάτων νομεὺς ἐν τῇ νιδωτῷ · do , verum etian ferocifimorum
animalium paftor in arca fuit, et
γενόμενος, καὶ ἐνιαυτὸν 54) ὅλον καὶ
per integrum anni fpatium ta m
ταῦτα κεκεῖνα κατὰ ταὐτὸ ποιμάνας ,
hæc quam illa vno loco pafcens ,
καὶ τὰ σαρκοφάγα ποηφαγῶν ἀναγ- carni
uora herbarum pabulo vefci
κάσας . καὶ μαρτυρά 55) σῷος καὶ ἄρ . cogit. Teftaturid ipfum faluus
τιος Φυλαχθεὶς ὁ τῶν καθαρῶν ἀρὶ. anim etintanti cufto
eger um ditus mundorum
nume rus. Teft ia
θμός . μαρτυρῶ δὲ καὶ ὁ μέγας Δα- monium quoque
nobis fert ina »
νιὴλ , λέεσι μὲν θοίνη παραδοθείς , και gnus ille Daniel,qui leonibus in
ταπλήξας δὲ αὐτὸς τῇ τῆς ἀρετῆς efcam appofitus , iplos virtutis
ἀτραπῇ , καὶ τῷ τῆς θείας εἰκόνος fulgore perterruit , et diuinæ ima
χαρακτῆρι λίαν ἐκδειματώσας , έπει ginischaractere perculit. Poft.
δὴ γὰρ εἶδον ἐν τῇ εἰκόνι τῷ
τε ἀρχετύπε quam enim in imagine archety-
τὸ μίμημα λίαν ἀκραιφνὲς 56 ) καιn
integrumconfpexere, feruitutem
πεφυλαγμένον , ὡμολόγησαν τὴν δε
confetti funt , et ferociam omnnema
λείαν, καὶ τὴν θηριωδίαν ἀπέθεντο, καὶ depofuerunt , * Adamum illum *
τὸν ᾿Αδὰμ ἐκεῖνον ὁρᾶν ὑπελάμβανον , fe videre putantes , qui ante pec-
τὸν πρὸ τῆς ἁμαρτίας τὰς προσηγο catum nomina ipfis impofuerat.
Simile item Paulo apoftolo con-
ρίας 57) ἐπιτιθέντα . έτω το μακαρίς
Παύλε τῶν ξύλων τὸν φάκελον τρο- tigit b). Cum enim hic ligno
rum fafciculum accenfiæ py-
φὴν προσφέρον] ος τῇ πυρᾷ , καὶ τὸ τῇ ræ alimenti loco inferret ,
aëris
54 ) ὅλ. Edit. parif.μόνον . 55 ) σῷος. Ιb. σῶς. 56 ) και. Ex Ed. parif. fuppletum .
37) ἐπιτ. Edit. parif . ἐπιθέντα .
a ) Pf . 103 , 24. b) Act. 28.
76
B. Theod . Tom . IV . NA
ETI
B. THEODOR
562
πυ-
aeris rigorem ignis auxilio tem- αέρος κρυμῶδες κεραννύντος τῇ τῇ πι
peraret , in lignis delitefcens vi-
pera ignem quidem vtpotefibi πρὸς ἐπικερία , ὁ τοῖς ξύλοις ἐγκεκρυμ
noxium fugit, Apoſtoli vero μένος ἔχις ἔφυγε μὲν τὸ πῦρ ὡς ὀλέ
manum corripuit , tanquam θριον , ἥψατο δὲ τῆς ἀποτολικῆς χε ·
in illo vindiatam fumtura , ab ρὸς , ὥσπερ ἀμυνόμενος ὑπὲς ὧν ἔμελ-
iis a quibus perdenda fuerat : λε 58) πείσεσθαι˙ ἐχ εὑρὼν δὲ τῆς
vbi vero
leuem
nit , quin natura
peccati m 1mollemque
non m et in .
ἁμαρτίαςτὸ χαλαρὸν καὶ ὑπῆκον
potius in forte ἀλλὰ τῆς ἀρετῆς τὸ ςεγανὸν ὅπλον καὶ
fractam virtutis armaturamimpe αξξαγὲς , ἀπεπήδησε μὲν παραυτίκα ,
git , illico refiliit inftar iaculi , οἷόν τι βέλος κατ᾿ ἀντιτύπων ακοντι.
quod in folidum quippiam emnif. δὲν , καὶ πρὸς τὸν ἀκοντίσαντα πάλιν
fum ad eiaculantem refilirefolet : ἐπανελθὸν , ἐχώρησε δὲ κάτω τῆς πυ
m itatims ardeama
in pyra
quafi temeraute pan ntem ftiple
abiit, ρᾷς , ὥσπες δίκας τῆς τόλμης ἑαυτὸν
ns
exige , quod videl icet domini εισπρατόμενος , ὅτι κατὰ δεσποτικῆς
fui manum furore fuo impetiif χειρὸς ἐχρήσατο τῷ θυμῷ , τῶν θη
fet . Feræ ergo loris, feruis , et ρίων τοιγαρῶν τὰ γένη , ἱμάσι καὶ ξά
padagogicis caftigationibus ffi. Οδοις και παιδαγωγικαῖς ἔοικε παι
miles videntur. He enim ab iis δείαις . αὗται δὲ τοῖς μὲν ἤδη τελειω-
qui iam perfecti funt, et puerilem θεσι , καὶ τὴν παιδικὴν ὑπεξελθέσιν
ætatem tranfierunt , facile con-
temnuntur : iis vero qui mente ἡλικίαν , λίαν εἰσὶν εὐκαλαφρόνητοι , τοῖς
adhuc paruuli funt , cumprimis δὲ νηπίοις ἔτι τὰς φρένας , ἄγαν εἰσὶν
neceffariæ et vtiles exiftunt . Et αναγκαῖαι και χρήσιμοι . και καθό
quemadmo
niapoft dum ntiam
oli fente iufto ,aiuxta diui-
) , none t πες δικαίῳ νόμος 8 κεῖται , κατὰ τὸν
lexpofita , iniuftis vero et immo . θεῖον ἀπόςολον , ἀνόμοις δὲ καὶ ἀνυπο-
rigeris , impiis et peccatoribus , τάκτοις , ασεβέσι καὶ ἁμαρτωλοῖς , ἀνα-
impuria et profanis , parricidis , σίοις καὶ βεβήλοις , πατραλοίαις , καὶ
et horum fiinilibus : ita feræ in- τοῖς τοιέτοις · ὅτω καὶ τῶν θηρίων ἡ
ftar caftigationis alicuiushomi φύσις οἷόν τις παιδεία πρόκειται τοῖς
nibus impofitæ funt, quæ eosqui ἀνθρώποις , τὲς μὲν εὐκόλες πρὸς
dem qui ad peccandum proni
funt,timore percellit , et territat , ἁμαρτίαν ἐκδειματᾶσα καὶ δεδιτομένη ,
a virtutis autem alumnis tan . ὑπὸ δὲ τῶν τῆς ἀρετῆς τροφίμων , και
quam ludus quispiam contemni . θάπες τις παιδιὰ καταφρονᾶται . καν
tur . Quapropter cumhinc quo. τεῦθεν τοιγαρὲν τὴν τῷ Θεῷ κηδεμο
que Dei erga te curam deprehen- νίαν εὑρῶν , καὶ τὴν παντοδαπὴν αὐτῆ
deris , et vniuerfalem eius proui. προμήθειαν καταμαθὼν , παῦσαι μὲν ,
dentiam cognoueris , define tan-
dem , ο amice, calumniari , etlau . ὦ Φίλος , συκοφαντῶν , ὕμνοις δὲ τὸν
des dignas benefactori perfolui- εὐεργέτην ἀμείζω . πῶς μὲν γὰρ ἐκ

to . Quomodo enimnon abfur . άτοπον , τὸν μὲν γραμματικὴν ἐπαι
dum fuerit , literatorem quidem, νεῖν , εἰς καιρὸν μαςιγῶντα τὲς παῖ
qui ad tempus pueros cedit , et das , καὶ τῇ ῥάβδῳ τὴν ξαθυμίαν ἐξε-
ferula ignauia torporem excu-
λαύνον
58) πείσ . Mallem legere πείρεσθαι.

a) 1 Tim. 1, 9.
: λαύνοντα , καὶ τῷ ἱμάντι παγίαν τῶν tiens, loris firmam literarum me-
*· ςοιχείων ἐντιθέντα τὴν μνήμην , καὶ moriam infigit, collaudare, et me-
dico gratias agere , non modo
-: ἰατρῷ δὲ χάριν ὁμολογεῖν , ὦ μόνον ὅταν
cum cibum potumque laboranti
··· σιτία καὶ ποτὰ προσφέρῃ τῷ κάμνονι ,
præbet, verum etiam cum fecat ,
· ἀλλ᾽ ἡνίκα ἂν τέμνῃ καὶ καίῃ , καὶ πο- vrit, et morbo fefe hoftiliter op-
· λεμῇ τῇ νόσῳ , καὶ τὴν ἐπὶ τὸ πρόσω ponit, ne ille vlterius ferpat, pro-
· Φορὰν ἐπέχη τὸν δὲ Θεὸν βλασφη- hibens : Deum vero ,qui vberiore
μῶν , μετὰ πλείονος σοφίας καὶ μείζο. fapientia et diligentiori cura ani-
νος ἐπιμελείας τῶν ψυχῶν προμηθέ- rum m faluti profp
marulargitione icit , et bona-
fagrorumque
μενον , καὶ τῇ χορηγίᾳ τῶν ἀγαθῶν , metu virtutis elementa nos edo-
- καὶ τῷ δέει τῶν μασίγων , τά τε 50. cet, ac malitiæ morbum radicitus
* · χεῖα τῆς ἀρετῆς ἐκπαιδεύοντα , και euellit , folidamque animæ falu-
τὴν νόσον τῆς κακίας πρόῤῥιζον ανα- rem operatur, conuiciis profcin-
3
· σπῶντα , καὶ ἀκραιφνῆ τῆς ψυχῆς τὴν dere ? Prohibe * ergo linguam
· ὑγείαν πραγματευόμενον ; παῦσον το tuam a malo , et labia tua ne lo-
νυν τὴν γλῶσσαν σε ἀπὸ κακῖ, καὶ quantur blafphemiam a). Di
verte a malo, et fac bonum. Cu-
-χάλη σε τῷ μὴ λαλῆσαι βλασφημίαν.
· ἔκκλινον ἀπὸ κακῶ , καὶ ποίησον αγα ram quam de te habet contempla-
- θόν . βλέπε τὴν περί σε κηδεμονίαν , re , et eum qui fua prouidentia
tibi profpicit , collauda , vt tuam
καὶ τὸν προμηθέμενον ὕμνησον , ἵνα σε
circa beneficia in te collata gra-
· τὸ εὔγνωμον περὶ τὰς χάρας θεασά- ritu
dinen confpicatus , et nune
μενος , καὶ νῦν ἐπικλύσῃ σε τοῖς εὐερ- bene
ficiis te plene affundat , et
- γεσίαις , καὶ τῶν ἐπηγγελμένων ἀγα
promiffis bonis dignum iudicet :
θῶν ἀξιώσῃ , ὧν καὶ ἡμᾶς τύχοιμεν ἐν
quæ vtinam et nos confequamur
Χρισῷ Ἰησε τῷΚυρίῳ ἡμῶν , ᾧ ἡ δόξα in Chrifto Iefu Domino noftro ,
εἰς τὰς αἰῶνας τῶν αἰώνων . Αμήν . cui fit gloria in æternum, Amen.
Οτι καὶ πλᾶτος καὶ πενία τῷ βίῳ Quod er diuitiae et paupertas

χρήσιμοι . bumanæ vitæ vtilesfint.
ΛΟΓΟΣ . ORATIO VI.
ολλάκις μὲν ἤδη μετὰ τῷ προφή . epe quidem iam cum pro-
phera iniquis dixi b) : No-
Π τε τοῖς παρανομῶσιν & πον , Μὴ S Pire inique agere , et delin-
παρανομεῖτε , καὶ τοῖς ἁμαρ ·
quentibus, Nolite exaltare cornu ,
τάνεσι , Μὴ ὑψᾶτε κέρας , μὴ ἐπαίρε · nolite extollere in altum cornu
· τε εἰς ὕψος τὸ κέρας ὑμῶν, καὶ μὴ λα- veftrum , et nolite loqui aduerfus
· λᾶτε κατὰ τῷ Θεῷ ἀδικίαν, ἀκυβέρνη- Deum iniquitatem , dum videli-
τον καταλιπᾶν αὐτὸν φάσκοντες ἣν cetmundum , quem ille condidit,
omni gubernatione deftitutum
· πεποίηκε κτίσιν . ἀλλὰ τὰς 1 ) λίαν
ab ipfa effe dicitia . Sed adeo
Nn a in-
t } λίαν. Defin Edit , parif .
*) Pf. 33, 15. b ) ΡΓ. 74 , f . 6. . :
564 B. THEODORETI
ingratis hominibus nec cali per- ἀγνώμονας , ἔτε ἐρανοὶ πάθεσι διηγές
fuadere poffunt, qui Dei gloriam μενει 2 )κατὰ τὸν προφήτην τὴν δόξαν
enarrant , tefte propheta a) , nec
fol , qui ceu fponfuse thalamo τε Θεό , ἔτε ἥλιος ἐκπορευόμενος ἐκ
fuo egreditur, etad terminos fuos πατῇ αὐτῇ ὡς νυμφίος , καὶ τῶν τερ .
fplendore fimul atque calore pe- μάτων ἐφικνέμενος καὶ λαμπρότητι
netrat : nec luna , quæ alternis και θερμότητι , ἔτε σελήνη ἀλλοι μέ
fuis figuris radiat , et temporis vn , καὶ τὰ μέτρα το χρόνε τεκταινο-
fpatia metitur : nec ortus et oc- μένη , ἔτε αςέρες ἀνέχοντες καὶ δυόμε
cafus ftellarum ,quæ nauiganti.
vot , καὶ τὲς μὲν τῆς θαλάτης ξενα-
busitineris duces funt,etagrico .
las ad meffem etfementem facien . γέντες ὁδίτας , τὲς δὲ γηπόνες διεγεί.
damexcitant : nec anni partium ροντες εἰς ἀμητὸν καὶ σπερμάτων > και
vicifitudines, nec folfitiorum ταβολὴν , ἐχ ὡρῶν 3 )διαδοχαὶ, ἐ τρο
mutationes , nec tempeftiui et al- πῶν μεταβολαὶ , 8 νεφῶν ὠδῖνες εὔκαι
terni nubium partus , nec terræ
marisque concordia , nec fuuio . goι καὶ κατάλληλοι, ε γῆς καὶ θαλάτ .
rum fluxus, nec fontiumlatices, της ὁμόνοια , ὦ ποταμῶν ῥεύματα , 8

nec fruftuum vberrimus prouen- πηγῶν νάματα , & καρπῶν ἀφθονία , 8
tus , nec animalium varietas et
ζώων ποικιλία καὶ χρεία , ὦ σώματος
commodus vfus, necrationi con-
veniens corporis huius fabrica , δημιεργία λογικῷ πρέπεσα , ἐψυχῆς
nec animæ immortalitas et fa- ἀθανασία καὶ σοφία τὸ σῶμα κυβερ-
pientia corpus gubernans , nec
artes varia fimul et infinitæ , quæ νῶσα , δ τέχναι παντοδαπαὶ καὶ μύ
non neceffariamodo , fed et ea ρίαι , ἐ τὰ ἀναγκαῖα μόνον , ἀλλὰ καὶ
quæ a neceffario vfu aliena funt , τὰ 4 ) πέρα τῆς χρείας πορίζεσαι , ἔτ᾽
fuppeditant, necvlla alia munera , ἄλλα ὅσα ὁ μεγαλόδωρος τῇ φύσει τῶν
quæcunque magnificus ille largi-
for hominum generi quotidie ανθρώπων ὁσημέραι προσφέρει. ἀλλὰ
confert.
ce fruantuSed cum omnibus
r , furunt tamen ethis.
in- καὶ τέτων ἁπάντων ἀπολαύοντες ,
faniunt, et fedulam hane *Dei λυτ]ῶσι καὶ μεμήνασι , καὶ τὴν πολύ
curam negligentiæ titulo infa- λὴν ἐπιμέλειαν ἀμέλειαν ὀνομάζεσι ,

mant, et diuitias ac paupertatem καὶ τὸν πλᾶτον ἡμῖν καὶ τὴν πενίαν εἰς
nobis obiiciendo , vitæ inæquali-
tatemaccufant. Agedum ergo , μέσον προβάλλονται , καὶ τῆς ἀνωμα .
fummumillum Dominum , nauisλίας τῷ βίῳ κατηγορᾶσι. Φέρε τοίνυν,
huius, mundi videlicet , fapientif τὸν σοφῶς ἐθύνοντα τῆς οἰκεμένης 5) τὸ
fimum gubernatorem in fermo-
nis auxilium affumentes , obie σκάφος ἐπίκερον τῷ λόγω λαβόντες ,
Etionibus illorum obuian ea . τοῖς τε προβλήμασιν ἀπαντήσωμεν ,

mus , oppofitas nobis rationes καὶ τὰς ἀντιθέσεις διαλύσωμεν , καὶ
diffoluamus , et accufationem , 1
την ὑπ᾽ αὐτῶν πλεκομένην κατηγορίαν,
quæ ab ipfis contexta eft, araneæ
telam effe demnonftremus . Cur, τὸν ἀράχνης 6 ) ἀποφήνωμεν . Τί δή .
ποτέ
κατὰ το πρφ. Def in Edit . parif . 3) διαδ. Ib . διαδοχή . 4 ) πέρα . Ibid.

πόῤῥω . 5) τὸ σκ. Ibid . ponitur ante τῆς οἰκεμένης, 6 ) ἀποφ . Ib. ἀποδείξωμεν.
a ) Pl. 18, 2. .
DE PROVIDENTIA ORATIO VI. 565
ποτέ φασι, πλετῶσι μὲν τῶν ἀνθρώ . inquiunt , qui hominum peffimni
πων οἱ πονηρότατοι, καὶμυρίοις πάντο- funt, diuitiis abundant et infini-
tis vndique bonis affluunt, fecun-
- θεν ἀγαθοῖς περιῤῥέονται , καὶ ἐξ ἐρίων ais ventis vitæ huius nauigatio-
· τὸν βίον ὁδεύεσι , καὶ λαμβάνεσιν ἀδι- nem abfoluunt , et diuitiarum
κίας ἐφόδιον τε πλέτε τὰ ξεύματα ; abundantiam iniquitatis viati
ὕλη γὰρ ἡ εὐπορία γίνεται τῇ τῆς ་ cum recipiunt ? Diuitiarum enim
πλεονεξίας φλιγὶ , καὶ συνεργὸν τὸν affluentia auaritiafacimateriam
1 miniftrat , et malitia , fi opes ad-
πλᾶτον ἡ πονηρία λαμβάνεσα , μέγις
utricesnaëta fuerit, ingentem
5ον ἀνάπτει πυρσὸν , καὶ ἡ δύναμις τῇ 2 fammam incendit , dumque vo-
βελήσει προσγινομένη , ἀφόρητον
2 ποια luntati vires accedunt, malum
τὸ κακόν · οἱ δὲ τῆς ἀρετῆς φροντιςαὶ , reddunt intolerabile : virtutis au-
tem cultores in paupertate vi.
πενία συζῶσι , καὶ ἐν δυσκληρίαις τα .
λαιπωρῖσι, καὶ αὐτῶν τῶν ἀναγκαίων vunt, aerumnis mifere iactantur,
neceffariorum quoque penuria
· σπανίζεσιν , 7) αὐχμῶσι , ξυπῶσιν , εἰς laborant, fquallent , fordent, in
γῆν κεκύφασι , παρανῶνται , προπη- terram deprimuntur , aliorum pe-
λακίζονται , μυρία ὅσα ὑπομένεσιν αλ · tulantia fubiacent , conuitiis la-
γενά . ἐκῶν πρῶτον αὐτὲς ἐρωτήσω- cerantur , et infinitas noleftias
fuftinent . Quapropter hoc pri-
μεν , τίνα ὅρον εὐδαιμονίας εἶναι φασι .
mo illos interrogabimus , quem-
καὶ εἰ μὲν τὸν πλᾶτον φαῖεν , παραυ- nam felicitatis finem ipfi ftatuant.
τίκα τὸ ψεῦδος αὐτῶν διελέγξομεν . Quodfi diuitias dixerint , mox
mendacium illorum arguemus.
πῶς γὰρ εὐδαιμονίας δημιεργὸς ὁ τῆς
Quo palto enim felicitatem pro-
ἀδικίας , ὡς 8) ἔφασαν , συνεργός ; εἰ mouerent( diuitiæ ) , quæ vt ipfi
1 γὰρ διὰ τότε οἱ πονηρία συζῶντες τὰς aiunt, iniquitatemadiuuant ? Si
enim propter has mali fupercilia
ὀφοῦς ἀνασπῶσι , καὶ τὰς γνάθες φυ- attollunt,buccas infant,et equis
σῶσι, καὶ ἐφ᾽ ἵππων καὶ ὀχημάτων φε- ac curribus vefti forum fuperbe
ρόμενοι , σοθῶσι τὴν ἀγορὰν , τοσᾶτον ingrediuntur , in tantum alios
fe contemnentes , quantum
τὲς ἄλλες ὑπερφρονῶντες , ὅσον αὐτὲς ipfos prorfus defpicere conuenit :
ὑπερορᾶθαι προσήκει , ἀδικῶσι , πλεο- fi denique propter has inique
νελῶσι , τὰ ἀλλότρια σφετερίζονται , agunt, defraudant, aliena fibi vin-
, dicant, adfe non pertinentia con-
τῶν ἐ προσηκόντων ἐφίενται , 9 ) τὰ τε cupifcunt quæ funt proximiau
,
πέλας ἀφαιρῶνται , τοῖς ἀλλοτρίοις ferunt , aliorum bonis delectan-
ἀγαθοῖς ἐντρυφῶσι , τὰς τῶν πενήτων tur , ex pauperum ærumnis quæ-
ἐμπορεύονται συμφορὰς , καὶ ταῦτα ftuin faciunt, et hæc omnia diui-
tiarum ope et auxilio faciunt ,
*· δρῶσι , τῇ δυνάμει
( τῷ πλέτε χρώμενοι quo palio felicitatis finem et
συνεργῷ , πῶς ὁ πλᾶτος ὅρος εὐδαιμο- beatitudinis materiam diuitias
Quodfi vero
νίας ,καὶ εὐκληρίας ὑπόθεσις ; εἰ δὲ τὴν effe dicemus ?
virtutem bonorum pulcherri-
ἀρετὴν φαῖεν τῶν ἀγαθῶν τὸ κάλλιςον, mum optimumque dixerint ,
Nn 3 et
7) αὐχμ . Ita iuxta Edit. parif. emendande fuit lectio Edit. firm . ἀχμῶσι
8) ἔφ. Edit. pari! φασί. 9) τὰ τιπέλι ἀφαιρ . Def. ibid ,
366 B. THEODORETI
et huius amatorem fagrentifi. καὶ τὸν ταύτης θερμὸν ἐρατὴν , καὶ

mtm ,atquecultorem diligentem , σπεδαῖον ἐργάτην , ἐν τῇ ἀκροτάτη
in fummo bonorum faftigio con- τῶν ἀγαθῶνεἶναι λέγεσικορυφῆ ,τί
ftitutum effe fatentur,cur diuitias
admirantur, et diuites beatos no. δήποτε 10) πρὸς τὸν πλῶτον ἀποβλέ-
minant ? Nam ex diametro inter π8σι , καὶ τῆς πλετῶντας ζηλωτὲς
fepugnant opum abundantia ,et ἀποκαλῶσιν ; ἐναντία γὰρ ἐκ διαμέ
* egregie geftorum copia . Por τρε χρημάτων εὐπορία , καὶ ἀρετῆς
hic quafti
to communemauxiliante onem κατορθωμάτων περιεσία Εξετάσω
excutientes , nobis ve-
ritatisluce, inquiramus quotnam μεν δὲ , κοινὴν ποιέμενοι ζήτησιν , ἐπί-
fint virtutis fpecies, et quo palto κερον λαβόντες τῆς ἀληθείας τὸ φῶς,
illarum poffettio alicui facile con- ὁποῖα τῆς ἀρετῆς τὰ εἴδη , καὶ πῶς
1 tingere poffit Quapropter .
. vir· ἄν τινι ξαδίως ἡ τέτων κτῆσις προσ-
tutis nominedefininus , Pruden- γένοιτο . ἐκῶν ἀρετὴν μὲν ὁριζόμεθα ,
tiam, Temperantiam , Fortitudie
neon, Iuftitiam , et quæ ex his na- Φρόνησιν , σωφροσύνην, ἀνδρίαν , δικαιο-
fcuntur , aut in his continentur σύνην
‫ار‬ , καὶ τὰ ἀπὸ τέτων γεννώμενα ,
philofophiæ partes , Inquiramus ἢ ἐν τέτοις περιεχόμενα τῆς φιλο ·
igitur quidnam fingulahæc figni. σοφίας μόρια . ἐξετάσωμεν τοιγαρέν ,
ficent , quis item illorum fenfus, τί δηλοῖ τῶν εἰρημένων ἕκατον , καὶ
qua fit interpretatio autvis . Pru· ὁποίανἔχει διάνοιαν , ἢ ἑρμηνείαν , ἢ
elentia fane eftrationis, qua predi . δύναμιν . Οὐκῶν φρόνησις μέν ἐξι τε
dum videlicet defipientia , velim . ἐν ἡμῖν λογικῶ ἡ ἐγρήγορσις , ὥσπερ

prudentia ,eiusdem quafieftebri. ἀμέλες παραφροσύνη καὶ ἀφροσύνη
etas, quæ ex affectibus genita , et πάλιν , ἡ τότε μέθη ἐκ τῶν πα ·
quafi in nubem quandam con- 9ῶν τικτομένη , καὶ οἷόν τις νεφέλη
denfata , rationem obfcurat, eam-
que quod illi opus eft videre non γενομένη , καὶ πυκνεμένη , καὶ ἐπιπρεσ-
permittit. Vnde eiusdem fani. θέσα , καὶ συνορᾷν αὐτὸν ἐκ ἐῶσα
tas prudentia nominari confue . τὸ δέον , τῷ λογικό τοιγαρῶν II ) ἡ
vit. Temperantiam vero ab af. ὑγεία φρόνησις ὀνομάζεται . Και σα
fectibus liberam rationis confti.
tutionem dicimus. Cumnoni Φροσύνην δὲ πάλιν προσαγορεύομεν ,
huius fenfus faluus et integereft, τὴν τῶν παθῶν ἐλευθερίαν. 12 ) σῷον
affectus quidemremitti langue . γὰρ πάλιν καὶ ἄρτιον τῷ λογικᾶ τὸ
fcunt, difluunt et diffipantur ,ac Φρόνημα κεκτημένε , χαλᾷ μὲν τὰ
quod in illis feruore tumnet diftot. πάθη ,1 καὶ ὑποδεῖ , καὶ σκεδάννυται ,
vitur , mens autem hominis gu · καὶ τὸ φλεγμαῖνον αὐτῶν διαλύεται ,
bernatrix conuenienter quafi ve-
hitur equis fuis . Iuftam ergo Φέρεται δὲ εὐτάκτως ἐπὶ τῶν ἵππων
affectuum conftitutionen , et gu- ἡνίοχος νᾶς , τὴν τῶν παθῶν τοίς
N
bernatricis mentis incolumita . νυν ευταξίαν , καὶ τῷ ἡνιοχε τὴν
tem , Temperantiam vocamus. υγείαν , σωφροσύνην ὀνομάζομεν . ᾿Αν
Fortitudinem vero dicimus, iu δρίαν δὲ καλῦμεν , τὴν δικαίαν τε θυ
ftam illam iræ commotionein :
quemadmodum ex altera parte μοειδές κίνησιν · ὥσπερ αὖ πάλιν θρα

eiusdem motus , fi iniuftus etin . σύτητα , τὴν ἀδικόν τε καὶ ἄτακτον.
ordinatus fuerit , audacia dicitur.
Δικαιο
vo ) πρός. Def . in Edit . parif . 1 ) v. Def . ibid . 12 ) σῷον. Ibid , σῶν .
· Δικαιοσύνην δὲ, τὴν ὀρθὴν τῆς ψυχῆς Iuftitiam autem appellamus legi.
imperium , et con-
ἡγεμονίαν , καὶ τῶν ὑπηκόων παθών timum animæ
venientem affectuum , qui huic
τὴν συμμετρίαν. <τῷ γὰρ ἐπιθυμητι · fubieati funt , conftitutionem .
κε καὶ θυμοειδῆς ἡ πρὸς τὸ λογικὸν Concupifcentiæ enim et animofi.
· εὐαρμονία , καὶ ἡ πρὸς ἄλληλα εὐκρα- tatis cumratione confenfus , et
σία , τὴν τὴς δικαιοσύνης ἡμῖν πραγ- mutuum iuftumque inter hæc
ματεύεται κτῆσιν . Ἐπειδὴ τοίνυν τί. temperamentum , iuftitiæ thefau-
*
να τε τὰ τῆς ἀρετῆς μόρια μεμαθή . tum nobis perficiunt. Quoniam
igitur quænam virtutis partes
καμεν , καὶ ποίαν ἕκαςον ἔννοιαν ἔχει fint, quis iremfingularum fenfus
τ καὶ δύναμιν , φέρε πάλιν ζητήσωμεν, fitaut vis , didicimus , agedum
πῶς ταῦτα τὸν βελόμενον δυνατὸν nunc illud quoque excutiamus ,
κατορθῶσαι ,πλέτῳ χρώμενον συνερ . quaratione ,fi quis velit,has re-
te affequi poffit , fi vel diuitiis
&
γῷ , ἢ τὴν πενίαν ἐπίκερον εἰς τὴν vtatur adiutricibus , vel pauper-
χτῆσιν λαμβάνοντα . ἀλλ᾿ ὁ μὲν πλᾶ · tatem fibi auxiliantem habeat.
τος , πολλὲς ἔχων θορύβες , και φρον- Atqui diuitiæ quidem , quæ mul-
τίδας παντοδαπὰς , καὶ τρικυμιῶν εἴδη tas turbas curasque, immo infint-
μυρία , ἐπίβελός ἐςιν , ἀλλ᾽ ἐκ ἐπίκε . tas fuctuum et tempeftatum fpe-
cies habent, virtutis infidiatrices
ρος ἀρετῆς . πῶς γὰρ ἄν τις κατος . ethoftesfant,nonauxiliarrieen .
θώσειε σωφροσύνην διηνεκῶς γαςριζό- Quomodo enim temperantiam
μενος , καὶ συμποσίας προστετηκὼς , * rite confequatur, qui ventri af- *
καὶ συσσίτια κατασκευάζων , καὶ 5.- fidue inferuit , et compotationi-
6άτι καὶ τραπέζαις ἐναχολύμενος , και bus intabefcit , et conuiuia in-
σιτοποιες , καὶ ὀψοποιὲς , καὶ ποπά . ftruit, lectis item etmenfis occu-
patus, piftores , popinatores, far-
νων δημιεργές , καὶ οἴνες ἀνθοσμίας , tores et cupediarios , vina odora-·
καὶ φιάλας , καὶ κύλικας , καὶ ἐκπω · ta, phialas, calices , et varia pocu-
μάτων εἴδη παντοδαπὰ , καὶ ὄψων ποι- lorum genera , et obfoniorum va-
κιλίαν ἐν τῇ διανοίᾳ περιφέρων , και riosapparatus animo fuocircum-
χανδὸν τὸν ἄκρατον πίνων , καὶ πέρα fert , merum auide bibit , ven- 1
tremque plusquam natura ferre
τῷ μέτρω τὴν γαςέρα φορτίζων ; καὶ
poffit , onerat ? Qui denique ra-
τῷ μὲν λογικῇ 13 )τὸν σπινθῆρα κατά · tionis fcintillam exftinguit, affe-
σβεννύς , αὔξων δὲ τῇ ὕλῃ τῶν παθῶν âtuum vero pyramhac materia
τὴν πυράν ; καὶ τὴν μὲν ἀκόλαςον ἡδο magis incendit ? atque intempe-
νὴν ἐπὶ πλεῖσον ἐξάπτων , τὸν δὲ θυ . rans voluptatis ftudium quam
maxime inflammans , iram per
μὲν κατὰ τῶν διακινόντων εἰς ἀκμὴν ea , quæ illius feruori feruiunt,
παραθήγων , καὶ δῆλον τῶν παθῶν τὸν exacuit, et rationem hominis gu-
ἡγεμόνα ποιῶν , καὶ τῆς γατρὸς ὑπη . bernatricem affectuum feruitio
ρέτην τὸν δεσπότην ἐργαζόμενος , καὶ fubiicit , eamque quæ domina
εἰς ἀνδραποδώδεις κατασύρων ἐπιθυ- conftituta eft, ventris famulam
μίας τὸν το ζώε τὴν ἡγεμονίαν παρὰ reddit : et eam quæ hominis prin-
cipatum aconditoreaccepit, ad
το πεποιηκότος δεξάμενον , καὶ αἰχμά . mancipiorum cupiditates detra-
λώτον παραδιδὲς τοῖς ὑπηκόοις τὸν ἄς · hit,principem fubditis captiuum
Nn 4 tra-
13) τ.σπινθ . Edit. parif. τὴν ἐγρήγορσιν .

RETI
568 B. THEODO
tradit , aurigam equis diftrohen- χοντα , καὶ κατασύρεσθαι τὸν ἡνίοχον

dum præber, facitque vt guberna- παρὰ τῶνἵππων παρασκευάζων , καὶ
tor clauuin non amplius tenere ; τὸν κυβερνήτην τῶν οἰάκων ἐκ ἔτι ἔχε
nec nauem totam regere poffit ,
fedaffectuum procellis , quæ na : θαι , καὶ ἅπαν τὸ σκάφος ἰθύνειν ,
vemperpræceps abripiunt et fu . ἀλλὰ τοῖς τῶν παθῶν τρικυμίαις ἐνδι-
ftibus mergunt, permittat ? Qui δόναι βαπλιζεσαις τὸ σκάφος , καὶ αὐ
igitur talis fuerit ,non prudentiæ τὸ ὑποβρύχιον ἐργαζομέναις ; ἐκῶν ὁ
modo expers, verum etiain omnis
generis intemperantiæ eft addi- τοιῶτος ἐ μόνον φρονήσεως ἄμειρος ,
ëtus . Neque tantum fortitudi . ἀλλὰ καὶ παντοδαπαῖς ἀκολασίας
nefpoliatus, fed et ab iniinicis af προσκείμενος , 14 ) ὦ μόνον ανδρίας γε
fealibus in feruitutem redaétus γυμνωμένος , ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν πολε-
eft, De iuftitia vero quidhic μίων παθῶν ἐξηνδραποδισμένος . Περὶ
dicere attinef, cum et ipfi aduer
farii fateantur , eumqui vt multa γὰρ δικαιοσύνης τί δῶ καὶ λέγειν , καὶ
poffideat concupifcit ,iniufti et αὐτῶν τῶν ἀντιλεγόντων συνομολογές
iufti difcrimen non velle agno- των, ὡς ὁ τῆς πλείονος ἐφιέμενος κτή-
fcere ? Qui enim tales fint , iis σεως , ἀδίκω καὶ δικαίας διαφορὰν ἐκ
inordinata , infinita , et indiferera ἐθέλει γνωρίζειν , ἀλλὰ τοῖς τοιέτεις ,
fant omnia . Quod ergo qui di · ἄτακτα , αόριτα , αδιάκριτα πάντα .
vitiarum auxilio vtuntur , virtu- Ὅτι μὲν ἦν ἐ ξάδιον πλέτῳ συνεργ
tem difficulter confequi poffint,
vel contentiofiffimis quibusvis ex κεχρημένες κατορθῶσαι τὴν ἀρετήν ,
iis quæ modo dicta funt perdifce- ' καὶ τοῖς λίαν ἐριτικοῖς ῥᾴδιον ἐκ τῶν εἰ
re licet . Paupertatem vero phi. ρημένων καταμαθεν . ὅτι δὲ ἡ πενία
lofophiæ adiutricem effe , et non φιλοσοφίας ἐπὶ συνεργὸς , καὶ ἐδ᾽ ἂν
aliter quenquam perfectam virtu-
tem confequi pofe , mox difce: ἄλλως τις τὴν τελεωτάτην κατορθώ .
mus,
Priinoenim neceffario . σειεν ἀρετὴν , αὐτίκαμαθησόμεθα . πρῶ
rum penuria affectus rationi fub . τον μὲν γὰρ τῶν ἀναγκαίων ἡ σπάνις
iici cogit, et illosnec intuinefee-ὑποκατακλίνεθαι τῷ λογικῷ τὰ πάθη
t καταναγκάζει , καὶ φλεγμαίνειν ἐκ ἐᾷ ,
re,nec menti gubernatrici recal-
citrare permittit , quod delicatis ་ cl
et ventri feruientibus plerumque καὶ κατὰ τὸ ἡνιόχε σκιρτῶν , ὃ τοῖς
contingit . Deinde anima , cum τρυφῶσι καὶ γαςριζομένοις συμβαίνει.
fuperfuis liberata oneribus , et a ἔπειτα , ἡ ψυχὴ τῶν περιτῶν φορτίων
curis externis expedita , quiete et ἀπαλλαττομένη , καὶ τῶν ἔξωθεν 15 ) 9c-
tranquillitate fumma fruitur , in
ρύδων ἐλευθέρα τυγχάνεσα , και ήσυ
refpiciens
feipfam digni , prop
cont riam
fuam * tatem empl a- χίας απάσης και γαλήνης ἀπολαύεσα ,
tur, et fubditorum fibiaffequum εἰς ἑαυτὴν νενευκυῖα , τό , τε οἰκεῖον
feruitutemagnofcit :tumetiam αξίωμα καθαρό , καὶ τῶν ὑπηκόων πα-
imperium tenens , fubditis ordi. 9ῶν τὴν δελείαν γνωρίζει˙ καὶ τῆς ἡγε
mis leges præfcribit, et vtriusque , μονίας ἐχομένη , νομοθετεῖ τοῖς ὑπῆς
( tam iræ quam cupiditatis ,)re κόεις τὴν εὐταξίαν , καὶ κολάζει δι
bellionem alternis earundem vi. ἀλλήλων ἀμφοτέρων τὴν ἀταξίαν . καὶ
eibus punit et reprimit. Et nunc
quidem iræ affectu intumefcente νῦν μὲν ἐπανίςησι τὴν ἐπιθυμίαν φλεγ
μαζα
14 ) ἐ και ἐξηνδραποδ . Def in Edit . parif . 15 ) θορ . Ibid . φροντίδων .
· μαίνοντι τῷ θυμῷ , καὶ τὸ τότε σύντο . concupifcentiam excitat, et illius

νον τῇ ταύτης μαλακότητι διαλύει vehementiam huiusmollitia dif
foluit : nunc vero translato pus
νῦν δὲ μετατίθησι κατὰ ταύτης τὴν niendi officio , ire affeau aduer-
* τῆς τιμωρίας οἰκονομίαν , καὶ τῇ μάζι. fus ianc vtitur , etfagello vehe-
γι τῷ θυμῷ συτέλλει ταύτης τὴν ἐπὶ mentiorem concupifcentia mo-
· τὸ πρόσω Φοράν. συνεργῶσι δὲ πάλιν tum coërcet. Rurfus autem la-
τῷ λογικῷ πρὸς τὴν τῶν παθῶν εὐτα . bores quoque rationi ad affe
Auúm moderationem fubfer-
- ξίαν οἱ πόνοι᾽ ἡ γὰρ τῆς ἐνδείας ἀνάγ · Viunt. Inopiæenim neceffitas
κη , πρὸς φιλοπονίαν ἐγείρει , καὶ τῶν ad laborum ftudiaexcitar , et ne-
« μὲν ἀναγκαίων ἡ σπάνις προσφέρει τὲς ceffariorum penuria labores pro-
: πόνες , ἡ δὲ τῶν πόνων ταλαιπωρία , ducit : laborum vero arumna af-
τὰ πάθη μαραίνεσα , φλεγμαίνειν ἐκ featus tabefaciens , et materiam
- ἐᾷ , δαπανῶσα τὰς ὕλας, τί τοίνυν illorum confumens, eos intume-
fcere non permittit. Cur ergo
ἀχαριτες τοῖς δικαίοις τὴν πενίαν συν- ingratumn re praftas , cum pau-
- εξευγμένην ὁρῶν , καὶ τὸ τῆς ἀρετῆς pertatein iuftis coniunctam effe
π ὄργανον διαβάλλεις ; ὅμοιον ποιῶν , ὥσε vides , et virtutis inftrumentum
κ πες ἂν & τις θρόνες μὲν 16) ἐπαινοίη , conuitiis laceras ? perinde fa-
- και βάθρα , καὶ κλίνας , καὶ θύρας , ciens, ac fiquis thronos , et gra-
· καὶ οἰκοδομημάτων κάλη , τὰ δὲ τῷ οίκος dus , et leitos , ianuas item et
omnem ædificiorum elegantiam
δόμε καὶ τέκτονες ἔργανα 17) σκώπλοι , collaudet , fabri autemet archi-
τι καὶ μέμφοιτο τῷ σκεπάρνῳ , καὶ τῷ τε · tefti inftrumenta vituperer, et fe-
· ξέτρῳ , καὶ τοῖς ἄλλοις , δι᾿ ὧν ἐκείνων curi , terebro , aliisque , quorum
ἕκασον γίνεται . Ὅτι δὲ ῥᾷιν διὰ πε- opera omnis illaftructura confi-
νίας μᾶλλον , ἢ πλέτε , τὴν ἀρετὴν καὶ citur, conuitia ingerat. Porro
quod virtus per paupertatem faci-
τορθῶσαι , μαρτυρῶσι μὲν τῆς †) ασε; liusquam per diuitias comparari
Εύας οἱ τρόφιμοι , μαρτυρῶσι δὲ καὶ οἱ pollit , ipfi etiamn impietatis alu-
παρ᾽ Ἕλλησι σοφίας 18 ) ἐραθέντες , mni teftantur. Teftanturidem
τι καὶ τῷ τῆς φύσεως νόμῳ μόνῳ διδα- quotquot apud Gracos fapientiæ
cultores fuerunt , et naturæ lege
σκάλῳ χρησάμενοι · διὰ πενίας γὰρ vnice v fi funt . Per paupertatein
· ἅπαντες τὴν ἠθικὴν κατώρθωσαν ἀρε· enim omnes ifti moralem virtu-
· τὴν , καὶ ταῦτα τῶν θείων ἐκ ἐπακέ · rem comparauerunt , idque cum
σαντες λογίων , τῶν ἄντικρυς βοώντων , diuina oracula non audierint ,
Ἐὰν μή τις ἀποτάξηται πᾶσι τοῖς quæ palemn clamanta ) : Si quis
ὑπάρχεσιν αὐτῷ , ἐ δύναται με είναι non
fidet, nonpoteft meuseffe difci
μαθητής . ἀλλ᾿ ὅμως ἤρκεσεν αὐτοῖς εἰς pulus . Ad do&rinam tamen
διδασκαλίαν ἡ φύσις. καὶ γὰρ ὁ θεῖος natura ipfis fuffecit. Diuina
λόγος & καινὰ προσφέρει παιδεύματα , enim lex non nouos traditiones
affert, fed naturæ leges inmemo
' ἀλλὰ τῶν τῆς φύσεως νόμων αναμιμνή- riam
reuocat , et naturæ fcriptu-
σκει , καὶ ἃ διέφθειρεν ὁ χρόνος δια ras , quas temporis diuturnitas
Nns homi-
16) ἐπαιν. Edit. parif. ἐπαινῶν . 17) σκ.κ. μέμφ . Ibid . σκώπτωνκαὶ μεμφόμενος
†) ασεβ . Editio prior hab . Ευσεβείας. 18) ἐρ . Ibid . ἐραςαί.
4) Luc. 14.
B. • THEODORE ΤΙ
570
hominum negligentiâ corrupit, τὴν τῶν ἀνθρώπων ξαςώνην τῆς Φύσ

natura conditor perpræcones σεως γράμματα , ταῦτα ὁ τῆς φύσεως
fuos refcribit. Cum ergo
tes , Diogenes , Anaxarchus , et ποιητὴς διὰ τῶν οἰκείων ἀναγράφει κη
quihorum fuerunt fimiles ,mora . ρύκων. εἰ τοίνυν καὶ Σωκράτης , καὶ
lis virtutis defiderio moti , opes Διογένης , καὶ Ανάξαρχος , καὶ οἱ τέ
quas poffidebant reiecerint, et τοις παραπλήσιοι , τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς
paupertate ad præftantiffimam τὴν κτῆσιν ποθήσαντες , τῷ πλέτε
virtutis
fint poffeffionem
, idque cun circaadiutrice vfi τὴν κτῆσιν ἀπώσαντο , καὶ πενίαν τῆς
veritatein
et regnum αγαθῆς κτήσεως ἔλαβον συνεργὸν , καὶ
doëtrinæcaci fuerint,
calorum non exfpectarint , nec ταῦτα τυφλώτ ]οντες περὶ τὴν τῶν
# * veri illius (er furnmi) boni te- δογμάτων ἀλήθειαν , και βασιλείαν
>
nuerint notitiam , quid tu pau- ἐρανῶν & προσμένοντες , καὶ τὸ ὂν αγα-
pertatein accufas , o amice , Pet 9ὸν ἀκριβῶς ἐκ εἰδότες , τί τῆς πενίας
afpera illa ac ardua via per eam ὦ φιλότης κατηγορείς , δι᾿ ἣν εὔπορος
incedentibus expedita et plana τῆς ἀρετῆς 19) ὁ δρόμος , καὶ ἡ τρα
redditur? Hæc autem dicimus , χεία καὶ προσάντης ὁδὸς εὐπετὴς καὶ
non quod diuitias accufemus , ξαδία τοῖς ἀνύεσι γίνεται ; καὶ ταῦτα
velmalum
mus, ( fi enim repellere ftudea
malodiuitiæ ina-. φαμὲν
‫اد‬ , ἐ τῷ πλέτε κατηγορῶντες ,
pe
læ dicantur , blafphemia r inille . ἔτε κακῷ τὸ κακὸν ἰώμενοι · εἰ γὰρ πο
rum largitorem redundat,) fed νηρὸς ὁ πλᾶτος , ἡ βλασφημία κατὰ
diuitias fimul et paupertatem , τῷ δεδωκότος χωρῇ · ἀλλὰ πλῶτον‫او‬ μὲν
tanquammateriam quandamn vel καὶ πενίαν , οἷον ὕλας τινάς , ἢ ὄργα
inftrumenta , a rerum opifice ho-
να , τοῖς ἀνθρώποις παρὰ τῷ πεποιη-
minibus propofita effe dicimus ;
κότος προκεῖθαι φαμὲν , διὰ δὲ τέτων
homines vero , ceu fabros quos-
dam , perhac autvirtutis fimula . τες ανθρώπες , οἷόν τινας δημιεργές ,
‫اد‬
crumn effingere , aut malitia fta .
ἢ τὸ τῆς ἀρετῆς ἄγαλμα διαπλάττειν ,
‫اد‬
tuam exfculpere . Caterum per ἢ τὸν τῆς κακίας ἐκτυπῶν ἀνδριάντα .
diuitias vix aliquis pauculaquæ- ἀλλὰ διὰ μὲν πλέτε μόλιςἂν ὀλίγα
dam virtutis membra eleganter 20 ) τὶς ἀρετῆς εἰς κάλλος διαγλύψεις
exfculpet: multi vero pauperta-
te adiuti omniafimul fabricare μόρια , διὰ δὲ πενίας καὶ πολλοῖς καὶ
poffunt. Ne ergo paupertatem πάντα δημιεργῶν ἐςι δυνατόν . μὴ τοῖ
diateriis profcindamus , quæ vir- νυν σκώπτωμεν τὴν πενίαν τῆς ἀρετῆς
tutis parens eft : nec etiam opes τὴν μητέρα , μήτε 2
μὴν τὸν πλᾶτον δια-
conuitiis laceremus , fed eos
his perperam vtuntur , accufe- qui βάλωμεν , ἀλλὰ τῶν ἐκ εἰς δέον τέτῳ
mus . Nam et ferrum homini. κεχρημένων κατηγορήσωμεν . ἐπεὶ καὶ
bus datum eft, vtadificantibus, ὁ σίδηρος ἐδόθη μὲν τοῖς ἀνθρώποις ,ο
agricolis , etnauium fabricatori. κοδομίας , καὶ γηπονίας , καὶ ναυτιλίας
bus cooperetur, et alias humanæ συνεργὸς , καὶ τῶν ἄλλων τεχνῶν τῶν
^ vitæ artes adiuuet. Qui vero in κατὰ τὸν βίονἐπίκερος . οἱ δὲ κατ᾿ ἀλ
fe mutuo graffantur , illud necef. λήλων λυτ ]ῶντες , ἐκ ἐῶσι τῦτον μόνον
ταῖς
12 ) 6. In Edit . parif ponitur ante τῆς ἀρετῆς. 20 ) τίς και μόρια . Ibid . τῆς
ἀρετῆς εἰς κάλλες διαγλύψεται μόρια .
DE PROVIDENTIA ORATIO VI.- 571
τοῖςἀναγκαίαις χρείαις ὑπηρετῶν , αλ- fariisduntaxat vfibus feruire nom

λὰ καὶ τὴν ἀλλήλων σφαγὴν δι᾽ αὐτῷ permitt unt, fed mutuaseriam ca-
des per illud perpetrant. Non
μηχανῶνται. ἐ μὴν διὰ τῦτο τῷ σιδήρε tamen idcirco ferrum culpamus,
κατηγορῶμεν , ἀλλὰ τῶν κακῶς 21) κε· fedeorumqui hoc abutuntur, de-
χρημένων τὴν πονηρίαν διαβάλλομεν . teftamur malitiamn . Similiter
Οὕτως ἡ τῷ οἴνε χρῆσις ἐδόθη μὲν τοῖς vinivfus hominibus ad latitiam
κ ἀνθρώποις εἰς εὐφροσύνην , ἀλλ᾽ ἐ πα- cordis , non ad defipientiam da
tus eft . Qui vero intemperan-
ραφροσύνην καρδίας · οἱ δὲ τὴν ἀμετρίαν
tie fudent , et ebrietati dediti
τιμῶντες , καὶ οἰνοφλυγία προστετηκό- funt, latitiæ genitorem defipien-
τες , τὸν εὐφροσύνης γεννήτορα , παρα- tiæ caufam faciunt. Caterum
· Φροσύνης ποιᾶσι πατέρα . ἀλλ᾿ ἡμεῖς nos rite calculum fubducentes ,
τῇ δικαίᾳ ψήφῳ δικάζοντες , τὲς μὲν eos quidem qui diuino munere
abutuntur , vinofos , ebrios , et
κακῶς τῷ θείῳ δώρῳ 22 ) χρωμένες , οἶ-
malos nominamus : vinum vero
νέφλυγας , καὶ μεθύσες , καὶ πονηρὲς ceu diuinitus collatum munus
1
ἀποκαλῶμεν , τὸν δὲ οἶνον ὡς θεόσδοτον adiniramur . Idem de diuitiis
π δῶρον θαυμάζομεν. Οὕτω ταγαρῶν τῷ harumque poffefforibus iudi-
πλύτῳ καὶ τοῖς χρωμένοις δικάζωμεν , cium feramus, et diuitias quidem
Α καὶ τὸν μὲν , τῆςκατηγορίας ἐξέλω omni crimine liberemus, illos
vero , fi quidem harum difpen
μεν , τὲς δὲ , εἰ μὲν εἰκονόμοι τότε δι' fatores iufti fuerint , maximis
καιοι γένοιντο, ταῖς μεγάλαις ςεφανώ . præconiis ornemus : fi autem ,
σωμεν εὐφημίαις˙ εἰ δὲ τὴν τάξιν ἀμε . inuerfo rerum ordine , ipfi diuis
" ψαντες , δῆλα τῷ πλέτε φαν& εν , πᾶν tiisferuierint , illarum nimirum
τὸ κελευόμενον δρῶντες , καὶ πᾶσαν iuffa in omnibus exfequendo , et
omne feruitium malum fubeun-
πονηρὰν διακονίαν μετιόντες , τὴν πονη-
do , iniquitatis illos aecufemus :
ρίας γραφὴν κατ᾿ αὐτῶν εἰσενέγκωμεν , quod nimirum , cum domini con-
ὅτι δεσπόται χειροτονηθέντες , τὴν ἡγε- ftituti fint , doininium illi corru-
μονίαν διέφθειραν, καὶ τὴν δελείαν τῆς perunt, et herilem poteftatem
δεσποτείας ἠλλάξαντο . ᾿Αλλ᾽ ἴσως ἄν cum feruitute permutarunt. Sed
dicat forfitan aliquis illorum ,
τις εἴποι τῶν μόνον τοῖς καλῶς λεγομέ ·
qui nihil *aliud quam bene di-
νοις ἀντιλέγαν ἐπιταμένων , τίνος χά · εtis obftrepere norunt , Quare
ριν ἐ πᾶσιν ἀνθρώποις τῷ πλέτε non cunâtis hominibus diuitias
τὴν κτῆσιν ὁ ποιητὴς ἐδωρήσατο , ἀλλὰ poffidendas rerum conditor lar-
gitus eft, fed his quidem diuitias
τοῖς μὲν πλῶτον συνέζευξε , τοῖς δὲ πε cumulavit , illis vero pauperta-
νίαν συνεκλήρωσε , καὶ πολλῆς ἀνωμα- tem quafi forte addixit , vitam-
λίας πλήρη τὸν βίον πεποίηκεν, ὃν γ. que hanc admodum imparibus
conditionibus difpofuit ? Quem
δέως ἂν ἐροίμην , τί δήποτε τοῖς τῷ σώ · εἴ ego lubens interrogauerim ,
et
ματος μέλεσιν , ὦ τὴν αὐτὴν ἅπασι δέ . cur non omnibus corporis noftri
δωκεν ὁ δημιεργήσας ἐνέργειαν , αλλ ' membrisvnam et eandem vim
rerum opifex indiderit : fed ocu-
ὀφθαλμοῖς μὲν χρωμάτων καὶ χημάτων iis quidem colorum et figurarum
iudi-
21 ) κεχρ. Edit parif, αὐτῷ χρωμένων . 22 ) χρωμ . Ibid. κεχρημένες.

572 * : B. THEODORETI :
iudicium commifit, auditum ve- διάκρισιν ἐνεχείρισεν , ἀκοῖς δὲ φωνῶν

་ ξί
ro vocum et fonorum diferimi- καὶ ψόφων εἰδέναι διαφορὰν , τὰς δὲ
na cognofcere voluit , nares au-
νας ἀτμῶν ἀντιλαμβάνεθαι , καὶ τ
tem vt vapores excipiant , et fig .
ς
vem odorem a fctore difcernant, ἡδέω τὸ δυσῶδες διακρίνειν , τὴν δὲ
ling uam u
item vt guft fapor es γλῶ ταν ταῖς τῶν γεύσεων ποιότησι δι-
diiudicet , dulcis et acerbi ,seris κάζειν , καὶ γλυκέος καὶ ὀξέος , δειμέες
et ainariet pinguioris difcrimen τε καὶ πικρέ , καὶ πιμελώδες τὸ διά
deprehendat , inftituit : et pedi-
φορον εἰδέναι . καὶ τοῖς μὲν ποσὶ τὴν
bus quidem inceffus potentisin
conceffit ,manibusvero multi . βαδιτικὴν δέδωκε δύναμιν , τοῖς δὲ χερ-
plicem operationem ceu forte σὶ τὴν πανοδαπὴν ἀπένειμεν ἐργασίαν˙
diftribuit. Ventrein alimenti re- και γατέρα μὲν τροφῆς δοχεῖον , ἅπας
ceptaculum , iecur vero eiusdem δὲ τροφῆς καθαρτήριον, ἐγκέφαλον δὲ
purgatorium , cerebrum nedul . μυελῶν θησαυρὸν , πηγὴν δὲ θερμότη
larum thefaurum , caloris autem
fontem cor conftituit . Arteriis τος τὴν καρδίαν · καὶ ταῖς μὲν ἀρτη-
porro fpiritum inclufit , venas ρίαις ἐναπέκλεισε τὸ πνεῦμα , τὰς δὲ
A autem fanguinis canales fecit , φλέβας ἀγωγὲς ἀπέφηνεν αίματος ,
et alii membro aliud operatio. καὶ ἄλλῳ ἄλλην ἐνέργειαν 23) ἐνέφυσε
num ingenerauit officiumn . At
qui omnia quæ modo difta funt, μορίῳ . καὶ μὴν ἅπαντα τὰ εἰρημένα ,
immo et ea quæ filentio præteri. καὶ ὅσα σεσίγηται , εἰς ἑνὸς σώματος
vimus , ad vnius corporis perfe . συντελε τελειότητα · ἀλλ᾽ ὅμως 24 ) ἕ
Stam fabricam pertinent : inte- κατον καὶ ἴδιόν τι πεπίςευται , καὶ τῷ
rim tamen fingulis aliquid pro- κοινῷ συντελεῖ ὄψις γὰς ποδηγε
priæ funftionis cominiffum eft, 25 ) μὲν τες πόδας , καὶ τὸ λεον αὐτοῖς
et in commune illud fingulacon . ὑποδείκνυσι , καὶ τῶν τραχυτέρων ἀπο
ferunt. Vifus quidem pedes
ducit, et viæplanitiem illis mon . τρέπει χωρίων , φέρεται δὲ ὑπὸ ποδῶν .
ftrat , et ab afperioribus locis καὶ ἀκοὴ δὲ κλύπες δεχομένη , διεγείρε
i auertit ,ipfe autem a pedibus fer- τὴν ὄψιν εἰς θεωρίαν , διὰ δὲ τῆς ὄψεως
tur . percipit,vifum
nos Auditus quoque dum fo- μανθάνει τῶν κύπων τὲς ποιητάς .
ad videndum
excitar , idem autem per vifum καὶ ἵνα τῇ ἀποςολικῇ μαρτυρίᾳ τῆς εἶ
fonorumauftores cognofcit. Et ρημένες βεβαιώσωμεν λόγες, ὦ δύναται
vt apoftolico teftimonio quæ mo-
do difta funt confirmeinus n ) , ὀφθαλμὸς εἰπᾶν τῇ χειρὶ , χρείαν σε
ท κεφαλὴ τοῖς ποσὶ,
ท πάλιν ἡ
non poteft oculus dicere manui, ἐκ ἔχω , ἢ
Non eft mihi opus te : et rurfus χρείαν ὑμῶν ἐκ ἔχω˙ ἀλλὰ πολλῷ μᾶλ .
caputpedibus, Non eftmihi opus
vobis, immo potius quæ videntur λον τὰ δοκῶν ]α μέλη τῷ σώματος
imbecilliora effe membra corpo- ασθενέτερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖα ἐξις
ris , neceffaria funt: et quæ puta- καὶ ἃ δοκῶμεν ἀτιμότερα εἶναι, τέτοις
mus minus honefta effe , his ho-
norem vberiorem exhibemus . 26 ) περισσοτέραν τιμὴν περιτίθεμεν.
καὶ
23) ἐνέφ . Edit.parif .ανέφυσε . 24 ) ἕκ . Ibid. ἕκασόν τι καὶ ἴδιον πεπίς . 25) μένο
Ibid .ponitur poft ὄψις. 26 ) περισσ . Ibid. præm. μᾶλλον.
α ) 1 Cor . 12, 21 - 23.
· καὶ ἐδεὶς ἐδιχέρανε πώποτε , διάφορον Nec vnquam aliquis indignatur

βλέπων ἐν τοῖς μέλεσι τὴν ἐνέργειαν , diuerfam in membris operatio-
nem cernens, nifi valde defipiat :
εἰ μὴ κομιδῇ παραπαίει ' ἀλλὰ καὶ ξέρ- quin potius Creatorem amar et
γει καὶ θαυμάζει τὸν ποιητὴν, ὅτω admiratur,qui tam fapienter fin-
σοφῶς ἕκατα διακρίναντα , καὶ ἑκάτῳ gula difcreuit, et fingulis com-
τὴν ἁρμότλεσαν ἀπονέμαντα χρέαν, modam etidoneam alicuius offi
τι καὶ τὴν ἰδίαν κοινὴν ποιησάμενον . ἔτε cii functionem cominifit, eamque
་
γὰρ ὄψις μόνη τῶν ὁρατῶν ἀπολαύει , quæ fingulis propria erat, toti
Nec
ἔτε ἀκοὴ τῶν ἀκεςῶν , ἔτε τὸ ςόμα enim vifus folus vifibilium fenfu
τῶν γεύσεων , ἔτε ἡ ξὶν τῶν
‫ اد‬ὀσφρήσεων , fruitur , nec folus auditus fonis
ἔτε οἱ πόδες βαδίσεως , ἔτε 27 C ) έργο- iuuatur, nec folam os fapores
nec folus nafus odores , nec foli
σίας ai
αἱ χεῖρες , ἔτε τροφῆς ἡ γαςὴς ,
ἔτε θερμότητος ἡ καρδία , ἔτι αιθή . pedes inceffum ; nec folæmanus
operationes, nec folus venter ali-
σεως ὁ ἐγκέφαλος · ἀλλ᾿ ἰδιάζεσαν μὲν mentum ,nec folum cor calorem ,
ἕκαςον ἔχει τὴν ἐνέργειαν , τῷ δὲ κοι. necfolum cerebrum fentiendi af
Γνῷ συνεισφέρει τὴν ὠφέλειαν . καὶ τὸ fectionem percipit : fed peculia-
* μὲν , ἅπαν θερμαίνει τὸ σῶμα , τὸ δὲ , rem vim fingula habent , vtilita-
rem vero omnem in commune
2
ἅπαν τρέφει · τὸ δὲ , ἄλλον τινὰ φό. conferunt . Et hoc quidem to
ρον 28) παντὶ προσφέρει τῷ ζώῳ . και tum corpus calore fouet, hoc to-
τὸ ποικίλον τῆς ἐνεργείας , εἰς ἅπαν . tum nutrit,illud veroaliud com-
modum , quafi tributum , aniina-
τα μὲν τὰ τῷ σώματος μεμέριται το corpori affert. Et operationis
μόρια , ἀπολαύει δὲ ἀλλήλων πάντα , varietas in omnia quidem corpo

καὶ γίνεται ἡ χρεία κοινή. καὶ ἔτε ris membra diuifa eft, fingula ve-
1 ro mutuum afe inuicem fructum
ἀκοὴἀγανακτεῖ μη
μὴ ὁρῶσα , ἔτε ὀφθαλ- percipiunt , et communis omni-
μὸς δυχεραίνει τῷ μὴ ἀκέειν ,ἀλλ᾿ ἕκα- um vfus eft. Nec auditus indi-
5ον ςέργα τὲς ὅρες τῆς φύσεως , καὶ gnatur quod non videt, nec ocum
lus audiendi fenfu deftitutus do-
τὴν εἰσφορὰν ἀποδίδωσιν , ἣν ἐξ ἀρχῆς jet: fed fingulahæc naturæ limi
· φέρειν ἐτάχθη . σὺ δὲ λίαν ἀγανα- tes ftudiofeobferuant, et tribue
κτᾶς , ὅτι μὴ πάντες οἱ ἄνθρωποι tum , quod ab initio ipfis iniune
Etum eft , perfoluunt. Tu vero
τοῖς τε πλέτε ξεύμασι περικλύζονται , multum indignaris
, quod non
· καὶ οἰκίας οἰκῇσι λαμπράς , και χι omneshomines diuitiarum vndis
τώνων καὶ ἐφεςρίδων περιφανεία και afluunt, et domos fplendidas in-
, habitant, et tunicarum pallio-
σμᾶσι τὸ σῶμα , καὶ ἐφ᾿ ἵππων και
rumque fplendore corpus exor-
ἡμιόνων ὀχέμενοι , πολλὲς ἔχεσι τὲς nant , et equis mulisque vefti
ἡγεμένες , 29) καὶ ἑπομένες , καὶ θε- magna præcurforum et aflecla-
ραπόντων ἐσμὸν ταῖς θεραπείαις δια- rum ac famulorum turba mini-
fteriis addicta gaudent , tum
κονῶντα , καὶ κλίνας χρυσοπάσες, etiamauro intertextas fpondas,
le &tumn-
.27 ) έργασ . Editio parif. ἐνεργείας, 28 ) παντί. Def . ibid . 29 ) και

Ibid, τές
574 B. THEODORETI
teftumque mollem et fluxum , et καὶ ςρωμνὴν μαλακὴν καὶ διαῤῥέεσαν ,

nitidos obtoniorum apparatus , et καὶ οψοποιῶν μαγγανείας , καὶ ἡδο
varia voluptatum inuenta , ac vn- N
dique affluentes atque volupta- νῶν ἐπινοίας , καὶ χλιδὴν πανταχό
tem incendentes delicias poffi. δεν προσφερομένην , καὶ τὰς ἡδυνος
dent . At quo pacto aliquis tempe- ἐξάπτεσαν. καὶ πῶς ἄν τις ἐκτήσαλο
rantiam conferuet, qui tot contra σωφροσύνην τοσέτες 30) αὐτῇ πολε-
ipfam hoftes concitat ? quiillam
μίες ἐγάρων ; ἐξ ἁπάντων αὐτὴν τῶν
omnibus tam animæ quam cor-
τῆς ψυχῆς καὶ τῷ σώματος ἐξελαύ
poris partibus expellit ? Quo-
modo prudentiæ habitum con- νων μορίων ; πῶς‫اد‬ δ᾽ ἂν φρονήσεως ἐν
quirathomo , qui tot farcinis ra- ἕξει γένοιτ᾽ ἂν ἄνθρωπος , τοσέτοις
tionem obruit ? Sed quid hic φορτίοις τὸ λογικὸν καταχωννύς ; καὶ
temperantiain , iuftitiam ,fortitu . τί δε λέγειν σωφροσύνην , καὶ δικαιο-
dinem , et prudentiam dicere atti- σύνην , και 31) ανδρείαν , καὶ φρόνησιν ,
net , quarun ne nomina quidem ὧν ἐδὲ τὰς προσηγορίας ἀκέειν ἀνέχον
ifti audire poffunt? Quomodo
item omnes fimul diuitiarum pof : ται ; πῶς ἂν ὁ πλᾶτος ὑφ᾽ ἁπάντων
felfione fruantur, fi eiusdemn con- ἐκτήθη , πάντων ὁμοτιμία τετιμημέ .
ditionis et fortis fuerint ? Quo νων ; πῶς δ᾽ ἂν ἰσονομίας ἔσης , καὶ χρη-
palto denique, fi æquales omnes μάτων ὁμοίως ἅπαντες εὐπορῶντες ,
fint , et omnes opibus fimiliter
abundent , neceffariorum ino τῶν ἀναγκαίων ἀπήλαυσαν ; ἢ τίς ἀν
piam homines fupplerent ? Aut διακονῶν ἠνέχετο, τὴν αὐτὴν ἔχων πε
quis , fi eadem cumreliquis ab ριεσίαν ; τίς ἐχάρᾳ προσεδρεύειν , καὶ
undantiâ inftructus fit, alterifer- ὄψα κατασκευάζειν , ἐκ ἀναγκαζέσης
‫ار‬
vire volet ? Quis , inquam , foco ἐνδείας ; τίς ἀρτοποιεν , ἢ μύλῃ τὸν
effidere , obfonia parare : quis σῖτον ἀλήθειν , καὶ διακρίνειν κοσκίνῳ
irem panes coquere , aut mola
*
triticum conterere, et farinas τὰ ἄλευρα , και 32) μάττειν , καὶ
cribro difcernere , pinfere, coque- 33) πέπτειν , καὶ πυρὸς ἀνέχεθαι
re, et ignis calorem ferre, nifi in . 34 ) φλέγοντος ; τίς δ᾽ ἂν βᾶς ἀρ
opia cogatur , fuftinebit ? Quis τῆρας ὑπὸ ζυγὸν ἤγαγε , καὶ γῆν
vero boues aratores fub iugumn ἐνεργησε , καὶ 35 ) σπέρματα κατέ
mifit , et terram nouis fulcis fe .
cuit, fementem fecit, eandemque βαλε , καὶ βλαςήσαντα καὶ ἀκμά .
vbi gerninauit etexcreuit falce σαντα τεμῶν , τῇ ὅλῳ παρέδωκε ,
amputatam in aream transuexit, καὶ τῶν ἀχύρων ἀπέκρινε , μὴ τῆς
et a paleis feparauit , quem non πενίας ἐπὶ τῆς πόνες ὠθέσης ; τίς
paupertasad laboresfuftinendos ἂν λιθοτομίαις προσήδρευσε , καὶ τῶν
compulerit ? Quis porro lapicidi λίθων τὰς ὕλας ταῖς οἰκοδομίαις
nis affedit vnquam , et lapidumn
materiam adificiis ftruendis ex . προσήνεγκε , καὶ εὖ καὶ καλῶς συν
hibuit, doinusque bene et ele. αρμόσας τὰς οἰκίας ἐτεκτήνατο , με
ganter concinnatas exftruxit , τῆς ἐνδείας νυτ ]έσης‫اد‬, καὶ πρὸς ἐργα
nifi qui paupertate exftimulatus σίαν κινέσης ; τίς ἂν ναυτικὴν μετε ·
opus facere coactus eft ? Quis λήλυθε τέχνην ; τίς δὲ κυβερνητικὴν
nauticam artem ? quis marinam
έμπου
yo ) αὐτῇ. Edit. parif . αὐτῷ. 31 ) ανδ. Ibid . ανδρίαν . 32 ) μάττ . Ibid .

μύττειν . 33 ) πέπτ. Ib . πέττειν . 34 ) φλέγ .Def . ib . 35 ) σκ . Ib . σπέρμα .
· ἐμπορίαν , καὶ ναυτικὴν φιλοπονίαν ; negotiationem ? quis nauticam in

* τίς ὑφαντικὴν καὶ σκυτοτομικήν ; τίς laboribus afiduitatem ?quis tex-
toriam ? quis furoriam ? quis figu-
36 ) κεραμευτικὴ
‫اد‬ ν , καὶ χαλκευτικήν ; linam et ferrariam exercuit ? si
&
γὰς ἴση ἦν τῶν χρημάτων ἡ κτῆ- enim æqualiseffet opum poffet
σις , ἐκ εἴα διακονῶν ἑτέρῳ τὸν ἕτε fio , nequaquam illa alium alii in-
Τιτ ρον · ἀλλὰ δυοῖν θάτερον ἀνάγκη , ἢ ท feruire permitteret, fed inter duo
hæc alterutrum contingeret pe
τῶν ἀνθρώπων ἕκαςος πᾶσαν 37) με- ceffario . Nam aut fingulis
· τὰ σπεδῆς μετῄει διὰ τὴν χρείαν oinnes artes tenend et abeundz
‫اد‬ æ
τέχνην , ἢ ἅπαντες ἂν κατὰ ταὐτὸ effent , aut nobis omnibus fimul
τῇ σπάνει τῶν ἀναγκαίων διεφθάρη . neceffariorum penuria foret peri-
υδή μεν. ὅτι δὲ πάσας ἄνθρωπον ἕνα clitandum . Quod vero vnum
μετελθεῖν τέχνας τῶν ἀδυνάτων , ὦ aliquem omnes honinum artes
δε λόγων , μαρτυρέσης τῆς πέρας. addifce re impoffibile fit, non vti
qué multis rationibus demon-
δύο γὰρ εἴ τις κατὰ ταὐτὸ μαθεν ftrare opus eft : nam ipfa expe-
π ἐθελήσειεν , ἀμφοτέρας ἀπόλλυσι , θα rientia teftis eft. Si quis enim
Η τέρας τῇ ἑτέρα λυμαινομένης . εἰς vel duo tantum fimuldifcere in-
ftituat, vtrunque perdit , cum al-
· ἄμφω γὰρ ἡ διάνοια μεριζομένη , και terum alteri noceat. Mens enim
་
ἀμφοτέρων ἐπιλαβέσθαι μὴ δυναμένη , in diuerfarum partium ftudia dis.
τινὰ μὲν ἐξ ἀμφοῖν ἐκμάττεται μό . tracta , cum vtrumque fimul ap-
prehendere non poffit, particulas
ρια , ἀκριβῆ δὲ καὶ τελείαν ἐδὲ μιᾶς quidem aliquotex vtroque elicit ,
τὴν γνῶσιν εἰσδέχεται . ὑπελάπετο exaftam vero et perfeftain cogni-
tionem nec vnius quidem affequi-
τοίνυν ἅπαντας πανολεθρίαν ὑπομεῖ. tur. Reliquum ergo eft, fi omnes
ναι, διὰ τὴν ἴσην τῶν χρημάτων εὖ . aquali opum abundantia donati
πορίαν , καὶ συμβῆναι ταὐτὸν τοῖς τῷ fuiffent, eadem illainteritus cau
fam fieri debuiffe , idemque no
κόρῳ τῶν σιτίων τὴν ἡδονὴν ἀφανί-
bis contigiffe , quodiisqui eden-
ζεσι.
2 καὶ γὰρ ἐκεῖνοι τῇ συνεχείᾳ di voluptatem nimia faturitate
τῶν ὄψων τὰς ὀρέξεις ἀμβλύνεσι · perdunt. Nam etilli obfonio
rum affiduo efu appetitum mi-
καὶ "ἔτοι , διὰ τὸν τῶν χρημάτων nuunt, et hipropter opum amo
· ἔρωτα , καὶ τῶν ἀναγκαίων ἐνδεῶς γι- ren , neceffarioruin quoque pe
νεοθαι ποθῶσι , καὶ τὸν μετὰ χρημά- nuriam fibi adfcifcere concupi
fcunt, et diuitiis iun &tum interi-
των ὄλεθρον τῆς μετὰ πενίας προτι- tum præferunt
vitæ cum pauper-
μῶσι ζωῆς. ἀλλὰ τέτες μὲν ληρεν rate coniun& tæ . Sed hos quidem
καταλίπωμεν , ἡμᾶς δὲ κανταῦθα τὴν delirare finamus : nos vero hine
Dei erga nos curam de-
Τῷ Θεῷ κηδεμονίαν ἐπιδείξωμεν , καὶ monftremus
, et quam ipfi inæ-
τὴν καλεμένην παρ᾽ αὐτῶν ἀνωμα- qualitatein vocant, iucundiffimæ
λίαν , ζωῆς θυμήρες ἀφορμὴν , και vitæ caufam , et optimæ politiæ
fundamentum effe oftendamus .
πολιτείας αρίτης ὑπόθεσιν ἀποφήνω . Demonftrabitur
enim , funmum
μεν. ὃ γὰρ τῶν ὅλων πρύτανις ἰσό- illum* omnium principem hic
quoque
36 ) κερ . Edit. parif. κεραμικήν . 37 ) μετὰ σπ . Defibid ,
TI
DORE
576 B. THEO
quoque
maxi me rerum aqualitati
confuluiff e. quam τητα κανταῦθα πρυτανεύων δειχθή
etenim terrain commun e omni . σεται. πρῶτον μὲν γὰρ κοινὸν ἅπασι
bus folum dedit, commune do . τὴν γῆν 38) ἔδαφος ἔδωκε , κοινὴν ἑξίαν ,
micilium , et nutricem , et ma . και τροφὸν , καὶ μητέρα , καὶ τάφον ,
trem , et fepulchrum : vnum μίαν διαπλάσεως ἀφορμὴν , τὸν χῶν
item creationis principium ,pu ! τὸν προπάτορα , κοινὸν ὄροφιν τὸν ἐρα
verem nempe omnium progeni
torem , et calum commune omnni. νὸν ἐξέτεινεν˙ ἥλιον , καὶ σελήνην , καὶ
bus tectum extendit. Solem τὲς ἄλλες φωτῆρας , οἷόν τινας λαμ
quoque et lunam , vna cum reli. παδηφόρες , κοινὲς ἐδωρήσατο ἀέρα

quis ftellis , cru communes lam-
padumn gerulos omnibus dona- μέσον ἐξέχεε , κοινόν τινα καὶ τῷτον
vit ; airein medium effudit, hunc πλᾶτον πᾶσιν ὁμοίως προτεθεικώς .
quoque fimiliter communem ὔτε γὰρ σπῶσιν 39) αὐτὸν πλέον τῶν
omnibus thefaurum proponens .
Nec enim ex eo plus pauperio . πενήτων οἱ πλέσιοι , ἀλλὰ τὴν ἴσην
ribusdiuitesattrahunt ,fedaqua μοίραν κανταῦθα ἡ πενία λαμβάνει,
lem ex hoc quoque partem pau- μᾶλλον δὲ πλείονα˙ πλείες γὰρ ταύ .
quoque , vtpote cum longe plu. της οἱ τρόφιμοι , καὶ τὰς αἰσθήσεις
res huius alumni fint , quibus ἐῤῥωμενεςέρας ἔχοντες , καὶ τῶν πε
corporis fenfus et validioresfunt, ριτ ] ῶν φορτίων ἀπηλλαγμένας . TC-
et a fuperfluis illis oneribus ma-
gis liberi. Fluuii itein et fontes ταμοὶ καὶ πηγαί , κοινὰ πάλιν ἅπα
omnibus comnnunes latices ebul- σιν ἀναβλύζεσι νάματα . καὶ τὰ σώ
liunt. Quin etcorpora tampau-
peribus quam opulentis fimilis ματα δὲ πάλιν , ἴσα καὶ τέτοις κα
condidit, imnino in his etiam præ . κάνοις ἐδημιέργησε · μᾶλλον δὲ καν
ftantiori conditione funt paupe · ταῦθα πλεονεκτᾶσιν οἱ πένητες · ἐξα
res : ra
lidio horu m quip
funt. pea corpo
inopi ra va- ξωμενέςερα γὰρ τὰ τέτων .
enim bone ἔνδεια
valetudinis mater eft, vt fapien- γὰρ μήτης ὑγείας , κατὰ τὸν σοφώ
tiffimus medicorum dixit : tum τατον τῶν ἰατρῶν · καὶ πόνοι, και για
labores et exercitia , iuxta eius-
dem doctoris fententiam , maxi μνασίαι , συνεργοὶ ὑγείας , κατὰ τὸ
mumad valetudinem tuendamn αὐτὸν τέτον διδάσκαλον . καὶ αἱ ψυ
momentuin conferunt. Prete- χαὶ δὲ καὶ τέτων κακείνων , τὴν αὖ
rea animæ etiam , tam horum ‫اد‬
quam illorum , eandem habent τὴν φύσιν ἂν ἔχεσι. μία κυήσεως
naturam . Vna et eadem con- ἀφορμὴ καὶ τέτοις κακείνοις , μιᾶς
ceptionis origo tamn his quam δημιεργίας ὁ γάμος ὑπόθεσις ίσοι
illis , eiusdem generationis fco- τῆς κυήσεως οἱ μῆνες . ἐ γὰρ αἰδεῖ.
pus in vtrorumque nuptiis , pa-
tes conceptionis mentes. Nec ται τῶν χρημάτων τὴν περιεσίαν
enim pecuniarum copiam tem- χρόνος , ἐδὲ ος ἀνέχεται , τὸν πλῆ .
pus veretur , nec diuitias cum τον αιχυνόμεν , πρὸ τῶν κειμέ
pudore fufcipit , vt vel ante præ-
fcriptos limites fctum emittat , νων ὅρων παραπέμψαι τὸ βρέφος ,
ἢ πλείο
33 ) ἔδ . ἔδ . Edit parif. δέδωκεν ἔδαφος. 39 ) αὐτ . Ibid ,αὐτᾶ .
πλείονα χρόνον ἐγκαθῆρξαι τῇ μή . auteundem diutius in vterodeti

τρα˙ ἀλλ᾽ ὁμοίως καὶ τὸ τῷ πλέ. neat, fed finiimodo tam diuitis
་ quam pauperis fœtus prodeunt.
τέντος καὶ τὸ τῷ πενομένες προέρχεται . Dolores et hunc et illum in in-
ὠδῖνες ἡγῆνται καὶ τότε κακεν8 , cem emittunt, immo, fi experien-
μᾶλλον δὲ 2, εἰ τῇ πείρα πιτεύεις , ξόων tiæ fidemhabes, paupercus para
ὁ τόκος τῆς πενομένης , καὶ μείες ai tus longe facilior eft, et dolores
ὠδῖνες . ἡ γὰρ περὶ τὸ ποιεῖν συνήθειά pauciores . Laboruin enim con-
δωρεῖται τὴν εὐκολίαν . διὸ καὶ ταῖς fuetud o facilitatem parit. Quamn-
obrem delicatioribus quoque fœ
τρυφώσαις ἰατρῶν παῖδες ἐν ταῖς πρὸ minis medici, prius quam parien-
τῆς κυήσεως ἡμέραις ἀναγκαῖον ἐπιφέ‐ di tempus adueniat , laborem vt
ρεσι πόνον . ἐκῶν ὁμοίως μὲν κύεσιν , neceflarium iniungunt . Proinde
ἐχ ὁμοίως δὲ τίκτεσιν , ἀλλ᾽ ἔνθα μὲν fimili modo imprægnantur , non
· ἡ τῷ πλέτε παραμυθία , πλείων ἡที δυσ . autem fimiliter pariunt : fed illic
quidem diuitiarum fiducia fola-
κολία , ἔνθα δὲ τῶν ἀναγκαίων ἡ ἔν · rium præbet , etmaior difficultas
-δεία , ἡ φύσις ἐπικερῇ τῇ 40 ) εὐκολίᾳ cruciat , hic vero neceffariorum
ψυχαγωγῆσα . μᾶλλον δὲ , ὁ τῆς φύ . penuria et natura confolatrix
σεως ποιητὴς ὅτω κεράσας τὰ ἄνισα , infirmitati fuccurrit. Quin * po- *
καὶ τῇ μὲν ἐξ εὐπραγίας γινομένῃ περὶ tius
hanc naturæ condito r difparen
vitæ cond itionem tempe-
τὸν τόκον δυσκολία , τὴν ἐκ τῶν ἰατρῶν rans partus difficultari
, , quæ ex
καὶ τῶν φαρμάκων παραμυθίαν προσ- delicatioris vitæ ratione oborta
Εν φέρων , τῇ δὲ διὰ τὴν πενίαν τῆς ἐπι- eft, medicorum et pharmacorum
: κυρίας ταύτης σπανιζέση , παρέχων folatia adhibet : ei vero , quæ pro-
: τῆς φύσεως τὴν βοήθειαν . βλέπετε pter inopiam hac ope deftituitur, 1
naturæ auxilium confert. Cer-
· δικαίς κριτῶ τὰ ζυγὰ , καὶ κίνησον εἰς ne iuftiffimi iudicis trutinam , et
· εὐφημίαν τὴν γλῶτ ]αν . ' βλέπε δὲ καὶ linguam ad laudes commove .
· τὰ τικτόμενα , ὁμοίως γυμνὰ προϊόντα Sed et ipfos fatus infpice , qui
fimiliter omnes nudi in lucem
· ἐγὰρ τὸ τῷ πλεσίε βρέφος 41) αλεργί. prodeunt . Nec enim diuitis fa-
δα περιβέβληται , τὸ δὲ τῷ πένητος ξά . tus purpurâ veftitur , nec paupe-
ris pannis laceris inuolutus eft :
- μια περίκειται , ἀλλ᾽ ἄμφω γυμνὰ προ-
fed vterque nudus in lucem edi-
·ἔρχεται , τῷ δημιεργῆ κηρύσσοντας τὴν tur , iplo Creatore æqualitatem
· ἰσότητα . ὁμοίως σπᾷ τὸν αέρα, ὁμοίως prædicante . Simili modo refpi-
rans aërem attrahit, fimili modo
ἕλκει τὴν θηλήν . ἐχ ἑτέρῳ γάλακτι
mamillam fugendo trahit , non
· τὸ τῷ πένητος τρέφεται , ἕτερον δὲ τῷ alio lacte pauperis infans nutri-
τῷ πλεσία προσφέρεται , ἀλλ᾽ ἴσης και tur, necaliud diuitis infanti præ
α · τῦτο κακεῖνο καὶ τῆς αὐτῆς ἀπολαύει betur : fed tam hic quam ille
vnum idemque alimentum perci-
τροφῆς . Οὐ μόνον δὲ τὴν εἰς τὸν βίον piunt. Necvero ingreffum inodo
in
40 ) εὐκ . Edit . parif . ἀσθενείᾳ . 41) άλι κατά περίκ . Ibid. αλεργίδι περίκειται ,
ἐδὲ τὸ τῇ πένητος ῥάκια περιβέβλητα
B. Theod . Tom . IV . Oo
B. THEODORETI
578
in vitam hanc vnum et eun . εἴσοδον μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἔχομεν
oinnes habemus,
dem omnibus
tus Vna et ἅπαντες , ἀλλὰκαὶ τὴν ἔξοδον ἴσην · εἰς
vnus eft.fedetexi
eadem mors omnes excipit. Nec γὰρ ἡμᾶς ὑποδέχεται θάνατος . ὃ γὰρ
enim diuitiasmors metuit , nec φοβεῖται τὸν πλᾶτον ὁ θάνατος , ἐδὲ
lancearios fatellites tinet , nec δειμαίνει τὲς δορυφόρες , & φρίτ] ε τὴν
purpuram horret : quin etmu- αλεργίδα , καταφρονῶ καὶ τεχες ,
ros , turres , regumque palatia καὶ πύργων , καὶ βασιλείων , καὶ ἐν~
contemnit , et in ipfos thalamos રહ્ય
τὸς τῶν θαλάμων γίνεται , ἐκ ἐλε
penetrat : lacrimantis non mife .
δακρύοντα , ἐκ οἰκτήρα παρακαλῶν .
retur,orantis precibus non me .
vetur , donis non corrumpitur , τα , & διαφθείρεται δώροις , τῆς ἰα .
medicam artem non moratur , τρικῆς ἐκ ἀνέχεται τέχνης ἀργὰς
pharmacorum vires inefficaces δείκνυσι τὰς τῶν φαρμάκων δυνάμεις ,
efte oftendit . Sapius etiam nec ἐδὲ ἐπισκῆψαι πολλάκις συγχωρεῖ , καὶ
vltima mandata dare, nec
heredem fcribere permittit , fed δῆλον ποιῆσαι τὸν τε κλήρε διάδοχον ,
rapit , trahit , animamque a cor ἀλλ᾿ ἁρπάζει , σύρα , χωρίζει τῷ σώ
pore feparat . Finem ergo (vita ) ματος τὴν ψυχήν. καὶ τὸ τέλος του
communem habent ethi qui di γαρῶν κοινὸν ἔχεσιν οἱπλέτῳ κομῶν
vitiis fuperbiunt , et hi quicum τες ,καὶ οἱ πενία συζῶντες , καὶ 42 ) τὰ
paupertate conflictantur. Tum
μετὰ τὸ τέλος δὲ καὶ τὴν ἐντεῦθεν ἐκε
vbi vita egreffi funt , eandem et-
iam e mundo hoc peregrinatio . δημίαν . ὁμοίως γὰρ σηπεδὼν ἕπεται ,
nemfuftinent. Simili enim mo- και χὼς καταῤξει , καὶ σκώληκες

do putredo fequitur , et fanies de- ἀποτίκτονται, καὶ τὸ βλοσυρὸν ὄμμα
fuit , et vermes enafcuntur , et σβέννυταί τε καὶ διατήκεται , καὶ τὸ
terribilis
et ille vifus
contabefcit exftinguitur ακόρεςον ςόμα , καὶ ἡ λυτλῶσα γλῶσ
: tum infatiabile
illud os et lingua rabida vermi. σα , σκωλήκων γίνεται παρανάλωμα .
bus arrodenda datur . Ad hæc καὶ ὁ γαυριῶν τράχηλος 8 κάμπτεται
elatum collum nonmodo infecti. μόνον , ἀλλὰ καὶ διαλύεται και ή φυ
tur, fed et diffoluitur : inflata illa σωμένη γνάθος , ὦ συτέλλεται μόνον ,
buccanon modo diffoluitur , fed ἀλλὰ καὶ εἰς ὀλίγην κόνιν συνίταται
etiam in tenuem puluerem abit:
genarum fos languefcit et eua- καὶ ττὸ ο τῆς παρειᾶς ἄνθος μαραίνεται,
1
nefcit prorfus , tum qui malitiam καὶ Φρῗδον παντάπασι γίνεται · καὶ οἱ
fcripferunt, digiti tota compage γράφοντες τὴν πονηρίαν δάκτυλοι ,
diffipata iacent.
Hæc itaque κεῖνται τῆς ἁρμονίας παντελῶς ἐσκε·
omnia diuitibus fimul et egenis δασμένοι. ἐκῶν ταῦτα μὲν 43) ἅπαν
communia funt. Reftat ergo ,
* ipfas quoque diuitias * fimul et τα κοινά και πλεσίοις καὶ πένησι πρό-
paupertatein , quas tu quidem κειται. ὑπολείπεται τοίνυν και πε
proprias quorundam hominum νίᾳ καὶ πλᾶτος , ἃ σὺ μὲν νομίζεις
effe arbitraris, omnibus commu- ἴδια , δείξει δὲ ὁ λόγος σὺν Θεῷ φά ·
nes effe ,id quod fermo nofter, di
vinofauente numine , demnontia και κοινά. ὁμοίως γὰρ τῆς τῶν πλε
bit. Diuitum quippe opibuspa- σίων περιεσίας οἱ πενία συζῶντες
riter et ii qui in paupertate victi- συγ
42) τά. Def in Edit. parif. 43) ἅπ . Ibid . πάντα .

τυγχάνεσιν. ὁ γὰρ τέτων κακείνων \ tant, fruuntur . Communis enim

δημιερ γὸς , τέχναις παντοδαπῶς τὴν vtrorumque conditor multifariis
artibus paupertatem excoluit,
πενίαν ἐκόσμησε , δι᾽ ἃς παρὰ τὰς
propter quas diuites ad paupe
τῶν πενήτων θύρας φοιτῶσιν οἱ πλέ . rum fores veniunt , et pro pecu-
σιοι , καὶ χρήματα διδόντες , τὰς niis , quæ fibineceffaria funt ab

· ἀναγκαίας παρ᾿ αὐτῶν κομίζονται illis recipiunt : et dum pluribus
, χρείας , καὶ πλαόνων διὰ τὸν πλᾶ. propter opes indigent , omnium
τον δεόμενοι , πάσης σπανίζεσι χρείας . nece ffariorum penuria laborant.

Et ab his quidem panes , ab illis
καὶ παρὰ μὲν τέτων , ἄρτες , παρὰ obfonia emunt : alii pedibus cal-
δὲ ἐκείνων , ὄψα ὠνῶνται . ὑποδήμα- ceos conficiunt , alii tunicas ,et
τα ἕτεροι τοῖς ποσὶ προσαρμότωσιν , togas, et pallia parant : alii tape-
ἄλλοι χιτῶνας , καὶ ἀμπεχόνας, καὶ hitia, vittas , et amicula texunt :et
rurfus domos ac thronos ædi
ἐφεςρίδας κατασκευάζεσιν . ἄλλοι τά
ficant , illi vero olerum et fru-
πητας , καὶ ξέμματα , καὶ περιδό. auum innumeras fpecies : ali
λαια · καὶ οἱ μὲν οἰκίας, 44 ) οἱ δὲ triticum , hordeum , et reliquas
κλίνας καὶ θρόνες , οἱ δὲ , λαχάνων agriculturæ diuitias proferunt ,
γένη , καὶ ὀπωρῶν εἴδη μυρία , οἱ δὲ , fine quibus vitam tranfigere im-
poffibile eft , licet vel Cræfi vel
πυρὸς καὶ κριθάς ,καὶ τὰ ἐκ γεως Mide aurum aliquis poffideat .
γίας ἀγαθὰ , ὧν δίχα διαδιῶναι τῶν Pauperivero panis ex milio con-
ἀδυνάτων , κἂν ἔχῃ τις τὸν Κροίσω featus vel etiam furfuraceus fuf
καὶ Μίδε χρυσόν . τῷ δὲ πένητι , ficit , et vulgari obfonio conten-
καὶ ἄρτος ἀπόχρη κεγχριδίας , και tus eft. Quem ergo , fiquidem
πιτυρίας , καὶ τὸ τυχὸν ὄψον ἀρκεῖ . refte et iufte pronunciare voles ,
τίνα ἐν ὀρθῶς καὶ δικαίως δικάζων indigum vel egenum vocabis
autquem pauperem effe , et necef
καλέσεις ἐνδεῆ καὶ πένητα , καὶ τῶν fariis carere dices ? eumne qui
amn , vel potius il-
‫ اد‬οντα , τὸν τῶν ὀλί· paucis quibusd
ἀναγκαίων σπανίζ
γων δεόμενον , ἢ τὸν παμπόλλων ; τὸν lum qui pluribusindiget ? Eum-
ἐν ταῖν χεροῖν ἔχοντα τῆς ζωῆς τὰς ne, inquam , qui ea , per quæ vita
ἀφορμὰς , ἢ τὸν χρυσῷ τῷ ἀπίσῳ noftra confiftit, manibus tener,
vel eum qui auro infido confidit,
πιςεύοντα ; ὃς 45 )και σφραγίδας quod feras atque fignaculavincit,
ὑπερβαίνει καὶ σήμαντρα , 46 ) και et clauftris ac foribus valere ius
κλείθροις και θύραις ἐῤῥῶθαι φρά . fis , perfofforum parietum , fu-
σας , ταῖς τῶν τοιχωρύχων χερσὶν ruinque manibus raptum aufu
ἐναπέρχεται. καὶ τὴν μὲν τέχνην git : Atqui pauperis artem nul-
lus prædo eripiet : opulentos
τῷ πένητος ἐδεὶς 47) ἂν λάζοι λη- autem non prædo duntaxat ,
ζῆς , τὸν δὲ πλῦτον , & ληξὴς μόνον , fed fycophanta quoque diui
ἀλλά καί συκοφάντης ἀφαιρεῖται tiis fpoliare poteft. Et pauper
τὲς κεκτημένες. καὶ ὃ μὲν πένης quidem ad forum afider, vel
ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς κάθηται , σκυτοτο- futoriam exercens , vel aurumn
‫اد‬ vel argentiam ,
ท ἄργυρον ,
μῶν , ἢ χρυσὸν ἐλαύνων , ἢ elaborans , aut
44 ) οἱ δὲ κλ . Def. in Edit. parif. 45 ) καί . Ibid. præmittitur κλεῖθρα . 46 ) καὶ

πλ. Defibid. 47 ) ἂν λάβ . Ibid . ἀναλάβοι,
580 B. THEODORETI
aut veftem , aliudre quippiamne . ἢ ἐθῆτα , ἤ ἄλλο . τι τῶν ἀναγκαίων

ceffariorumdiuendens. Qui vero , ἀποδιδόμενος , ὁ δὲ ἐπὶ τῷ πλέτῳ
diuitiis fuperbit, qui corpus vltrá
capitis quoque verticem attollit,et γαυριῶν , καὶ τὸ σῶμα ὑπὲρ τὴν κε
manus circumferens,magna fatel- φαλὴν αἴρων, καὶ τὰς χεῖρας περι-
litumcaterua ftipatus,adhuncve- Φέρων , μετὰ τῶν πολλῶν δορυφόρων
nit. Et hic quidem ,vt pareft fedet, παρὰ τ8τον Φοιτα · καὶ ὁ μὲν , ὡς
velcorium confuens, vel argen- εἰκός , κάθηται , ท ἢ τὰ δέρματα ξά
‫ار‬
tum exfculpens , vel aliud quip-
πτων , ἢ διαγλύφων τὸν ἄργυρον , ἢ
piam artis,quam profitetur , opus ἄλλο τι δρῶν ἧς μετέρχεται τέχνης
mones mifcens, et præfentia * fua ὁ δὲ ἕτηκε προσδιαλεγόμενος , καὶ
neceffitatein et vfum indicans ad- τὴν χρείαν τῇ παρεσίᾳ σημαίνων . τί
ftat. Quid ergo indignaris , et τοίνυν ἀγανακτῇς , καὶ τῆς πενίας
paupertatem accufas , cum diui
tiasquoque huiusopera cumpri κατηγορεῖς , ὁρῶν τὸν πλῶτον 48ταύ )
mis indigere , eosque qui diui. της μάλα δεόμενον , καὶ τὰς τῶτιν
tiis afluunt,fine hac viuere non ἔχοντας ταύτης 49) ἄνευ διαβιῶναι με
poffe videas ? Quin illum adini- δυναμένες ; θαύμασον τὸν ὅτῳ ταῦτα
rare, qui hæc tam fapienterintti σοφῶς πρυτανεύσαντα , καὶ τέτοις
tuit: qui his quidem pecunias , μὲν χρήματα , τέτοις δὲ τέχνας ὀξέ
illis vero artes largitur , et mu-
tuam concordiam amicitiamque χοντα , καὶ εἰς ὁμόνοιαν καὶ φιλία ,
hac neceffitate conciliat. Nam διὰ τῆς χρείας συνάγοντα . οἱ μὲν γὰρ
hi quidem pecunias largiuntur , χορηγᾶσι χρήματα , οἱ δὲ παρέχεσι
illi vero artis fuæ opera profe . τὰ τῆς τέχνης βλαςήματα . ἀντιῷι
runt. Paupertas enim de hono- λοτιμεῖται γὰρ ἡ πενία , καὶ νικᾶ τοῖς
re contendit, et diuitias fuis mu-
neribus fuperat. Quæenim di. δώροις τὸνπλᾶτον . ὃ γὰρ ἐκεῖνος ὡς
ves ceu inutilia poffidet,ea pau- ἄχρητα ἔχει ,ταῦτα διὰ τῆς τέχνης
pertas arte transmutans, neceffa- αὕτη μεταποιῆσα , ἀναγκαῖα δάκνυσι,
ria etad omnem vfumidonea ex- καὶ πρὸς πᾶσαν ἐπιτήδεια χρείαν. εἰ
hibet. Quin etiam, fi quis rem δέ τις ἀκριβῶς καταμάθε , καὶ αὐ
omnem exafte cognofcat, ipfam τὰς τε πλέτε τὰς ὕλας ἡ πενία συλ-
quoque diuitiarum materiam
paupertas colligit. Ipfa enim λέγει, αὕτη γὰρ 50 ) μεταλλεύει τὸν
surum , argentum , as, et ferrum , χρυσὸν , καὶ τὸν ἄργυρον , χαλκόν τε
quibus diuitiæ conftant, effodit. και σίδηρον , δι᾿ ὧν ὁ πλᾶτος συνίςαται.
Ét diuitiæ quidem ex omnibus ar · ἐκ πάσης γὰρ τέχνης ἐφανιζόμενος για
tibus aliquid erogantes nafcun- νεται , αἱ δὲ τέχναι τῆς πενίας ἴδιαι.
tur : artes vero paupertatis pro-
priæ funt. Sed et hanc ipfam και ταύτας δὲ πάλιν τὰς ἀμόρφες
informem diuitiarum materiam ὕλας ἡ πενία λαβέσα , εἰδοποιεῖ καὶ
paupertas funens effingit et for · μορφον , καὶ κατασκευάζει δακτυλίες ,
mat, et ex hac annulos, inaures, ἕρματα , περιδέραια , ἔπιπλα , κύκλες ,
monilia, calices , torques, pocula, ἐκπώματα , καὶ τὰ ἄλλα πάντα , ὅσα
et quæcunque alia diuitum buc· τῶν πλεσίων τὴν γνάθον φυσά. e το
cas inflare folent, fabricat. Qua- u
48) τ. μάλα. Editio parif. μάλα ταύτης . 49 ) ἄν διαβ . Ibid . δίχα βιῶναι
50 ) μετ . Ibid . μεταβάλλει.
' DE PROVIDENTIA ORATIO VI. 581
νυν καὶ ὁ πλᾶτος διὰ τῆς πενίας συνί . propter cum diuitiarum thefau
καται , καὶ ἡ πενία τὸν πλῦτον ἔχει ruspauper tate conftet , et pauper-
tas viciffim diuitiarum auxilio
·· τῶν τεχνῶν ἐπίκερον , τί ἀνισότητα fubleuata artes obeat , quid ta
κ ' κατηγορᾶς τῆς ἰσότητος ; τί δὲ ἐναν · æqualitatis tanta inequalitatein
* τία τα φίλα προσαγορεύεις ; τί δὲ πο- accufas ? Cur quæ fibiinuicem
:: λιτείαν διαβάλλεις , δι᾿ ἧς καὶ τοῖς πέ- amiciffima funt, contraria nomi-
m iofe
Ξ νησι καὶ τοῖς πλεσίοις ὁ βίος ἐπὶ θυμη . nas ? Cur politia calumnn
carpis , cuius beneficio et paupe-
· φέτερος ; παρ᾽ ἀλλήλων γὰρ καὶ ἔτσι ribus et diuitibus vita eft fuauior?
ε · κακεναι τὸ ἐνδέον λαμβάνοντες , ανα- Dum enim tam hi quam illi res
- πληρῶσι τὴν χρείαν . ᾿Αλλ᾽ ἴσως ἂν ᾖ · neceffarias a femutuo recipiunt ,
* ποις , τί δήποτε τῶν εὐπόρων οἱ πλείες omnem neceffitatem farciunt.
- αδικία συζῶσι ; διὰ τί δὲ ἐχ ἅπαντες Sed dicasfortaffe ,Cur autem plu-
δικαιοσύνης ὑπάρχεσι τρόφιμοι ; ἀλλὰ tes diuitum iniufte viuunt ? cur
non omnes iuftitiæ funt cultores ?
πάλιν κανταῦθα τὸ αὐτεξέσιον 51 )d- verum hic denuo liberam homi
· φαιρῇ , καὶ ἀποτερεῖς τὸ ζῶον τιμῆς , ni voluntatem eripis, et praftan-
· ἣν παρὰ τῷ πεποιηκότος ἐδέξατο. ἄλ- tiffimum hoc animal honore ,
η λως τε δὲ καὶ πολλὴν ἂν χώραν ἀπο- quem a conditore fuo accepit ,
- λογίας ἔλαβον οἱ τῆς κακίας ἐργάται , fpolias. Praterea apertiffimum
defenfionis campum haberent
εἰ κατὰ τὸν παρόντα βίον μόνοις τοῖς malitiæ operarii, fi in hac vita fa-
δικαίοις τὸν πλῦτον ἀπέναμεν. ὁ κριτής . lis iuftis thefauros iudex ille dis-
εἶπον γὰρ ἂν , ἅπερ αὐτῶν ὁ διδάσκα- tribuiffet. Eadem enim , quæ
λος κατὰ τῷ Ἰὼβ ἐφθέγξατο · ὅτι σὺ ipforum magifter contra Iobum
locutus eft , dicerenta ) : Quia tu
περιέφραξας τὰ ἔσωθεν καὶ τὰ ἔξω . circumuallauifti interiora et ex-
θεν τῆς οἰκίας αὐτῶν πάντα , 52 ) σῖτον terioradomus ipforum , frunen-
καὶ οἶνον ἐπλήθυνας αὐτοῖς · ἀλλ᾽ ἀπό- tum et vinum multiplicauifti eis :
ξελον τὴν χερά ‫اد‬σε , καὶ ἅψαι πάν . fed emitte manum * tuain , et tan-
των ὧν ἔχεσιν , ἢ μὴν εἰς πρόσωπόν gequæcunquehabent ,anne in fa-
σε εὐλογήσεσι . Ταῦτα ἂν ἐπον οἱ of ciein tibi valedixerint . Hæc ,
inquam , dicerent homines impro-
τῇ κακίᾳ συζῶντες , e t) μόνοι οἱ bitfimi , fi foli virtutis cultores 1
καὶ τῆς ἀρετῆς τρόφιμοι τῷ πλέτε τὸ divitiarum munera accepiffent .
Poftquam vero paupertatem et
· δῶρον ἐδέξαντο . ἐπειδὴ δὲ πρέθηκε diuitias, quafi materias quasdam,
μὲν πενίαν καὶ πλῦτον εἰς μέσον , in mediumpropofuit rerum con-
οἷόν τινας ὕλας , ὁ ποιητὴς , χρῶνται ditor, his vero quidam ad virtu-
tem comparandam vtuntur , alii
δὲ τέτοις τινὲς μὲν εἰς ἀρετῆς κτῆ . vero easdem malitiæ fuæ ma-
σιν ,τινὲς δὲ εἰς κακίας ὑπόθεσιν , teriam habent, ian nec paupe-
ἔτε πλεσίοις , ἔτε πένησι κακίᾳ συ . ribus nec diuitibus , qui in
malitia vitam tranfigunt , ex-
· ζῶσιν ὑπολείπεται συγγνώμης πρό- cutationis vel venia locus re
- φασις . οἵ , τε γὰρ τὸν πλῦτον εὖ linquitur . Qui enim diuitias bene
003 ėt
51) ἀφ . Edit.parif. ἀφαιρεῖς. 52) σῖτον αὐτοῖς. Hæc defunt apud Iobum l.c.
† ) μόν. Edit . parit. μόνον .
a ) Iob . 1, 10. Ib i
ETI
582 B. THEODOR
et honefte adminiftrant , nec καὶ καλῶς οἰκονομήσαντες , 53 ) „, καὶ

aliorum ærumnis has augent μήτε συμφοραῖς ἀλλοτρίαις τgτον
"
opulentiæ fuæ confortes
adhibent egenos , ii in illo- 99 αὐξήσαντες , καὶ κοινωνὲς τῆς εὐ-
rum accufationen iuftam fufi. πορίας τὲς δεομένες λαβόντες , ἀπο
ciunt, qui diuitiis male vtuntur, χρῶσιν εἰς κατηγορίαν τῶν ἀδίκως
et auaritiæ ftudent. Qui item και πλεονεκτικῶς χρησαμένων τῷ
paupertatem · οἵ, τε τὴν
fapientiæ ftudio πλέτῳκεράσαντες πενίαν φιλοσό-
temperant, et illius infultus forti Φία , και καρτερικῶς
et generofo animo fuftinent, eo-
rum iufti accufatores erunt, qui αὐτῆς καὶ γενναίως τὰς προσβολὰς
analitiam inpaupertate imbibere . ἐνεγκόντες , ἀληθες κατήγοροι τῶν
Simul autem aliam quoque fum . ἐν πενία τὴν κακεργίαν μεμαθηκό-
mi illius gubernatoris difpenfa- των γενήσονται . Βλέπε δὲ καὶ τὴν
tionem contemplare , vt eo ala-
crius illius gloriam decantes, ἄλλην τῷ κυβερνήτε οἰκονομίαν , ἵνα
Poftquam enim multam circa di θερμότερον αὐτῷ προσενέγκῃς τὴν

vites curam vidit, corporis vale· ὑμνῳδίαν , ἐπειδὴ γὰρ πολλὴν εἶδε
rudinem integram paupertaticeu περὶ τῆς πλετῶντας τὴν θεραπείαν,

forte attribuit. Et diues qui· ὑγείαν συνεκλήρωσε τῇ πενία .
भव्य
dein magno cum ftudio geftatur , .
pauper vero alienis pedibus ne . ὁ μὲν , φέρετ αι φοράδη ν , ὁ δὲ , βα ·
quaquam opus habens incedit. δίζει ποδῶν ἀλλοτρίων μὴ δεόμενος ,
Et hic quidem pauperis valetudi . καὶ ὁ μὲν , ἐπιθυμεῖ τῆς τε πένητος
nem optat, ille vero diuitis infir· ὑγείας , ὁ δὲ , ἐλεε τῷ πλέτε τὴν
mitatem miferatur . Sed in ipfis αξξωτίαν . ἔτι δὲ ἰδὲν καὶ ἐν ταῖς
quoque morbis videre eft, hunc νόσοις ,τὸν μὲν , ὑπὸ μυρίων θερα-
quidem multorum cura foueri ,
interim vero acerrimis doloribus πευόμενον , καὶ πικρῶς αλγυνόμενον ,
excruciari , et morbi vehemen . καὶ φέρειν ἐ δυνάμενον τὴν τῇ νοσή.
tiam fuftinere non poffe. Et hi. ματος προσβολήν . καὶ ἐν ὥρᾳ μὲν
berno quidem tempore in tepidis χειμῶνος , 54 ) ἐν ἀλεεινοῖς οἴκοις καὶ
iacer,veftibus multiset calidisin . τάκειται , ἐπὶ ςρωμνῆς μαλακῆς και
voluitur ,focos vndique circum . λινδέμενος , ίματίοις πολλοῖς καὶ θερα
ftantes habet, qui frigoris vimnar- μοῖς ἐνειλημμένος , ἐχάρας ἔχων πε
ceant , pharmaca itein innumera ,
quæ cum morbis certent, medi. ρικειμένας , καὶ τῷ κρυμῷ πολεμέ .
corum quoque pollicitationes σας , φάρμακα μυρία τῇ νόσῳ μα
confolationis plenas audit , et χόμενα , ἰα ςῶν ὑποχέσεις ψυχαγωγό .
amicorum præfentia fruitur, qui
morbi vires fuauibus colloquiis σας , φίλες παρόντας , καὶ τῶν παθῶν
infringunt vel fallunt. Quodfi τὰς ἀκίδας τῇ διαλέξει συλῶντας , εἰ
δὲ
53 ) καὶ - αυξήσ. Ex Edit. parif. fuppleuimus . 45) ἐν άλι όχι . Ibid.

ἐλεεινῶς οἶκοι. Hanc le& tionem in verfione fuaGualtherus fic exprefferat ,
miferabiliter domi (defider). Sed lectionis noftræ mutandæ neceffitatem
b. l. non videmus.
δὲ θέρες ἐη καιρὸς , ἕτεροι τῦτον vero æftiuum aduenerit tempus ,

οἶκοι πάλιν ὑποδέχονται , ἀναπεπτα . mox aliæillum domus fufcipiunt ,
μένοι , καὶ τὰς τῶν ἀνέμων αὔρας patentiores nimirum , quæ vento
rum auras facile admittant , et vbi
ῥᾳδίως ὑποδεχόμενοι · εἰ δὲ καὶ αὖ hæ ceffauerint , famuli fabellis
ται λήξαιεν , σοφίζονται ταῖς ξιπίσι motis ventulum ftudiofe faciunt .
τὸν ἄνεμον οἱ θεράποντες . κλάδοι Rami circumquaque fixi adftant ,
πανταχόθεν περίκεινται , κῆπον χε· quihorum ex tempore referant ,
tum
διάζοντες , καὶ ἄλσος τὴν οἰκίαν απο dom * nemori fimilem red
et
dant. Fontes quoque infummis
Φαίνοντες . ὕδατος μηχανῶνται κρ8 . adium faftigiis ingeniofe paran-
νὲς ἐν τριωρόφοις , τὸν ὕπνον αὐτῆ tur , quorum ftrepitu palpebris
τῆς βλεφάροις ἐπιθεῖναι βελόμενοι . ipfius fomnnum conciliare ftu .
και τοσαύτης 55) πανταχόθεν θερα . dent . Tanta licet vndique cura
πείας προσφερομένης , ἐδὲν ἧτίον ἐκεῖ . adhibeatur , nihilominus ille nu-
dus huc et illuc fefe circumuolu.
νος αλγύνεται , γυμνόμενος , περιτρg- tans cruciatur , et manuum iacta-
φόμενος , τῇ κινήσει τῶν χειρῶν τὴν tione latentem morbicalorem in-
κεκρυμμένην σημαίνων πυράν . ὁ δὲ dicat . Pauper vero vnicam do-
πένης , ἕνα μὲν οἰκίσκον ἔχει , καὶ τῇ . munculam , eanque fæpe merce-
τον 56) πολλάκις ἐπὶ μιθῷ . εἰσὶ δὲ , de conduftam inhabitat . Imino
eos etiam inuenire licet, qui cum
οἳ μισ θὸν παρ έχε ιν 57 ) ὦ δυν άμε νοι , mercedem exfoluere non poffint ,
τὴν ἀγορὰν ἔχεσιν οἰκίαν , καὶ κλί- foro pro domo vtuntur , quibus
την τὸ ἔδαφος , καὶ ςρωμνὴν τὸν φο- letti loco folum eft, et fraguli
φυτόν · καὶ ἔτε ἰατρὸς περίζεται , mollioris vfum ftored exhibet , il-
ἔτε ὀψοποιὸς τοῖς τῷ ἰατρῶ διακο . lisque necmedicus adftat ,nec ca-
νῶν ἐπιτάγμασιν , ἐκ οἰκέτης , ε θε. quusmedici mandatis fubferui-
ράπαινα , τυχὸν δὲ ἐδὲ γυνὴ σύνευν ens,non famulus,non fomnula ,et
nonnumquam nec femina con-
yos. πάντα δὲ αὐτῷ γίνεται ἡ τῷ iux . Ad omnia autein ipfi Dei
Θεῷ προμήθεια , ἀμβλύνεσα μὲν τῶν prouidentia fufficit, quæ inorbo-
παθῶν τὰς ἀκίδας , ἀμαυρῶσα δὲ rumftimuloshebetat, dolores mi-
τὰς ὀδύνας , σβεννῦσα δὲ φαρμάκε tigat,caloris aftum citra omnem
δίχα τὴν τῇ πυρὸς φλόγα , ἀπείρ. Pharmaciopem exftinguit ,fimul-
que omne quod vel ex frigore vel
γέσα δὲ τὴν βλάβην , τὴν ἀπὸ κρυ- κâu vel inhærente humore detri-
με , τὴν ἀπὸ φλογμᾶ , τὴν ἀπὸ τῆς mentum oboritur , arcet. Ne..
ὑποκειμένης νοτίδες. ἐδεὶς ἐκεῖνον δι. moillum docet, quinam cibimor-
δάσκει , τίνα τῶν ἐδεσμάτων τρέ. vires alant, qui item valetudini
bi
et fanitati auxilium ferant. Sed
Φει τὴν νόσον , τίνα τῇ ὑγεία συν · nullum horum difcrimen obfer-
αγωνίζεται ,ἀλλὰ ἀδιορίτως καὶ αδι- vans , indifferenter quodcunque
ακρίτως τὸ τυχὸν ἐπία , καὶ forte naëtus fuerit comedit , er
τὸ
quod per fe noxium erat , ipfi pro-
βλαβερὸν ὠφέλιμον γίνεται , καὶ ficuum redditur : tum etiam fri-
τὸ ψυχρὸν ὕδωρ πινόμενον φάρ- gidæaquæ hauftus illi loco phar.
00 4 maci
55) πάντ . θεραπ . Inuerfo ordine legitur in Edit. parif. 56 ) πολ . Def . 1. c.
57) 3. Ibid , μή.
584 B. THEODORETI
maci effe confpicitur, et aridus μακον ἀναφαίνεται , καὶ ὁ ξηρὸς ἄς

panis morbi æftum ac flammam
τος τὴν φλόγα κατασβέννυσιν . ἐ
exftinguit. Non indiget iis quæ δεῖται τῶν ἄνωθεν 58) μαλατζόντων ,
per os fumuntur pharmacis, nec ‫اد‬
qui inferius immittuntur clyfte . ἢ τῶν κάτωθεν ἐνιεμένων 59 ) ύπηλα-
ribus . Natura inopiam fupplet, τῶν. ἀναπληροῖ γὰρ ἡ φύσις τὴν
et medicam opem ipfa laboranti ἔνδειαν , καὶ τὴν ἀπὸ τῶν ἰατρῶν
affert . Et fane videre licet eum βοήθειαν 6ο) αὕτη προσφέρει τῷ κα
quiin nudofolo proftratus iacet,
faciliusmorbum fuftinere , quat μνοντι, καὶ ἔςιν ἰδῶν τὸν ἐπὶ ἐδά
ii qui omni illa , quain ante com- φες ἐῤῥιμμένον , ῥᾷον φέροντα τὴν
memorauimus , cura fouen νόσον , ἐκείνων 61 ) τῶν προειρημένης θε-
tur. Quapropter, cum in omni ραπείας ἀπολαυόντων . ὁρῶν τοιγαρῶν
bus quæfunt,Dei curam videas, ἐν ἑκάσῳ τῶν γινομένων τῷ Θεῷ τὴν
ne tu curiofius fingula quæ fiunt κηδεμονίαν , μὴ πολυπραγμένα τῶν
inquiras. Quodfi vero curio-
fius aliquid inquirere libet, cirio . γινομένων ἕκασον . 62) εἰ δὲ καὶ τῷ
fitatis tuæ fociam et adiutricem το θέλεις ποιείν , λάβε τῆς πολυο
fume pietatem . Hæc tuum iter πραγμοσύνης συνεργὸν τὴν εὐσέβειαν.
deducat, hac ad eorum quæ in- αυτή σε τῆς πορείας ἡγείθω , αὕτη
quirenda, funt inueftigationem
te deducat. Huic obtemperans σε πρὸς τὴν τῶν 63) ζητεμένων ἔρευ
omnem occafionem ad Creatoris έναν ποδηγείτω . ταύτῃ πειθόμενος ,
1 laudem
celebrandam arripe λάβε πᾶσαν ἀφορμὴν εἰς ὑμνῳδίαν
Tres illos pueros imitare , qui ca- τ8 κτίσαντος . μίμησαι τὲς τρεις
l
mino inclufi, * inanimatamquo · ἐκείνες παῖδας , οἳ καμίνῳ παραδο
que creaturam ad gloriæ diuinæ θέντες , καὶ τὴν ἄψυχο ν κτίσιν 64 ) εἰς
celebrationem (et confeffionem ) κοινωνίαν τῆς δοξολογίας ἐκάλεσαν ,
inuitauerunt , ac tyrannum , qui
illos crudeli fententia camino tra . καὶ τὸν ὠμῶς τῇ καμίνῳ παραδεδώ
diderat , ad miraculi contempla- κότα τύραννον , εἰς θεωρίαν τῷ θαύ
rionem pertraxerunt, et vt illum ματος εἵλκυσαν , καὶ τὸν πολεμή-
Deum , quem ipfe oppugnabat , θέντα Θεὸν προσκυνῆσαι τῇ θαυμα-
adoraret, fuo illo miraculo com-
pulere. Illos quidem nec ca- τεργί
έν τε κατηνάγκασ
α κάμινο ς εἰς αν .
βλασφ ημίανμὲν
ἐκείνες κι
minus linguas fuas ad blafphe-
miam commouere coëgit , fed νῆσαι τὴν γλῶταν ἠνάγκασεν , ἀλλὰ
tanto flammarum ardore circum . και τοσαύτῃ παραδοθέντες φλογί ,
fepti, hymnis benefactorem vene · ὕμνοις τὸν εὐεργέτην ἐγέραιςον˙ σὲ δὲ
rabantur : te vero nec caminus, ἔτε κάμινος , ἔτε λέοντες βλασφη-
nec leones blafphemare cogunt,
fed cum in donis, quæ tibi diui. μὲν ἀναγκάζεσιν , ἀλλὰ τοῖς θεος .
naconceffit liberalitas , luxuriani δότοις ἀγαθοῖς ἐντρυφῶν , ἐκ αἰσθά
confueueris,dona tamen non fen . v τῶν δωρεῶν , εἰ δέ
tis. Quodfi mihi obedire volueris, εἰ δέ μοι πάθοιο ,
την
58 ) μαλ . Edit . parii . λαμπάδων . 59 ) ὑπ . Ibid.ὑπηλάτων . 6ο) αὕτη προσφο

Ibid. αντιπροσφέρει. 61) τῶν . Ibid. fequitur τῆς . 62)εἰ--- εὐσέβειαν. Ibid . et
δὲ θέλεις καὶ πολυπραγμονεῖν , ταύτης σε τῆς πολυπραγμοσύνης σύνοδος ἔσω
ὑμνῳδία . 63) ζητ. Ibid. γινομένων . 64) εἰς και δοξολ . Ibid ,εἰς δοξολογίαν καὶ
ἐξομολόγησιν .
DE PROVIDENTIA ORATIO VII. 585
τὴν γλῶταν εὐσεβεία κοσμήσεις , καὶ linguam pietate exornabis , et

τὴν μὲν κτίσιν ἐπαινέσεις , τὸν δὲ κτίσην creaturamquidem laudibus pro-
fequéris , Creatorem : vero hy
τηὑμνήσεις , καὶ τὴν παρᾶσαν αὐτῷ παν-
mnis coles , et vbique præfentem
μεταχῦ προμήθειαν προσκυνήσεις, 65 )ὅτι illius prouidentiam adorabis.
* αὐτῷ ἡ δόξα 66 ) καὶ τὸ κράτος , νῦν καὶ Ipfi fitgloria et imperium , nunc
ἀεὶ , καὶ εἰς τὲς αἰῶνας. Αμήν . et femper , et in æternum. Amen .
Οτι δελεία καὶ δεσποτεία πρόσφοροι Quod feruitus et berilis poteftas

ad humanam vitam vtiliter
TW Biw.
conftituta funt .
ΛΟΓΟΣ . Ζ. ORATIO VII.
on humana quidem lin-
ὦ δεῖται τῆς μὲν ἀνθρωπίνης gua ad laudes fuas cele-
Ο γλώτης εἰς ὕμνων χορηγίαν N brandas fummus ille
τῶν ὅλων ὁ ποιητής · ἐδὲ γὰρ omnium conditor opus habet:
τὴν τῶν ἀγγέλων δοξολογίαν
་ ὡς δεό- nam nec eam , quæ ab angelis
μενος δέχεται , ἀλλὰ τὴν εὔνοιαν ὁρῶν , ipfi confertur , gloriæ fuæ enarra-
τὸ εὔγνωμον ἀποδέχεται. καὶ τὰς tionem quafi indigus huius reci-
θυσίας δὲ τὰς νομικὰς ἡνίκα προσέ . pit , fed illorum beneuolentiam
cernens , gratitudinem probat :
Φερον οἱ προσφέροντες , ἐχ᾿ὡςχρείαν etcumlegales victimas olim of
δήπεθεν ι ) αναπληρῶντες ἔφερον, ferrent , non tanquam ( Deo ) ne-
· ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῶν μυρίων εὐεργεσιῶν , ὧν ceffarias offerebant, fed pro in-
* ἐδέχοντο , τὴν δυνατὴν χάριν ἐκτίνειν numeris , quæab illo percipie-
bant , beneficiis , quam poterant
- πειρώμενοι . αὐτίκα τοίνυν ἔτιν ἰδῶν ,
gratiam referre conabantur . Qua-
ἐδὲ πάντας μίαν καὶ τὴν αὐτὴν propter nec vnam et eandem vi-
2) θυσίαν προσφέροντας. &timamenimomnes obtuliffe
vitulum , ille videmus.
agnum ,
ὁ μὲν γὰς , Hic
έθυε μόσχον , ὃ δὲ , ἀμνὸν , ὁ δὲ χίμα- alius hædum facrificabat . Et
· ρον καὶ ὁ μὲν, 3) πλείω τὰ θύματα , alius quidemplures , alius pau-
ciores victimas : cui vero pau-
τὃ δὲ , ἐλάττω · ὁ δὲ τέτων ἀπορῶν ,
κ pertate preffo hæc omnia deerant,
καὶ πενίᾳ συζῶν , ζεῦγος τρυγόνων , illipar turturumautpulli
‫اد‬ colum-
ἢ νεοτὲς περιτερῶν ·ὁ δὲ καὶ τέτων barun ad oblationem fufficere
σπανίζων, σεμίδαλιν ὀλίγην,καὶ4 ) βρα- poteran t. Quiautemetiam illis
carebat, fimnila parua, et aliquan-
χύ τι λιβανωτῇ . ποιότητι τοιγαρέν το thure rem diuinam faciebat .
γνώμης , ἐχὶ ποσότητι δώρων προσέ- Vnde iuftum illum iudicem ani-
χειν τὸν δίκαιον κριτὴν ἐντεῦθεν δήπε . mi qualitatem , non donorum
quantitatem refpicere * difci-
δεν διδασκόμεθα . καὶ τὰς 5) εὐτελεῖς mus. Similiter et nos tenues
005 hofce
65) ὅτι. Def . in Edit, parif . 66 ) καί -

ἀεί, καί. Def. ibid . 1) ἀναπλ . ἔφ . Ib .
τῷ Θεῷ προσέφερον, 2) 9υσ. Def. ibid . 3) πλτά . Ibid ,πλεῖσα . 4 ) βρο
τι λιβ . Ibid. λιβανωτᾶ χρείαν τινά . ς) εὐτ . Ib . εὐσεβεῖς
TI
DORE
586 B. THEO
·
hofce fermones noftros offe · ἡμῶν προσφέρομεν λόγες , & χ ἵνα τῇ
rimus : non equidem , vt hac βραχυτάτη σαγόνι την ἄφυσσον τῆς
ceu minima
fapientie gutta augeamus
: abyffum immenfam, σοφίας αυξήσωμεν , 6) ἀλλὰ τὴν οἰκές
fed famulis conuenientem ani ταις 7 ) πρέπεσαν εὔνοιαν ἐπιδεῖξαι

mi noftri gratitudinem tefta- πειρώμενοι , και τῶν ὁμοδέλων διελέγ
ri , et conferuorum temerita. ξαι τὸ θράσος , καὶ τὸν δεσποτικὸν
tem arguere, et eosdem heri- αὐτοῖς 8) ἐπιθᾶῖναι ζυγὸν προμηθέμε
li iugo fubiicere inftituimus.
Magnus enim et acerbus dolor vo. κομιδῆ γὰς ἀγαλλομεν τὴν 9 ) τὰ
nos excruciat , cum , quæ omnia πάντα κυβερνῶσαν τῷ Θεῷ σοφίαν ὑπ᾽
gubernat , Dei fapientiam illo αὐτῶν συκοφαλεμένην ὁρῶντες · ᾧ χά-
rum calumniis profcindi vide. ριν καὶ τὸν παρόντα τῷ λόγω πόνον
mus , cuius gratia et prafenten ἐδεξάμεθα , καὶ παῦσαι τοῖς ἐλέγχοις
hunc dicendi laborem fufcepi · τὴν βλασφημίαν πειρώμεθα . Ὅτι
mus , et blafphemias voces argu-
mentis • compefcere conamur . μὲν ἐν λίαν ἀνοήτως καταιτιῶνται τὴν
Quod veronimium imprudenter δοκᾶσαν ἀνωμαλίαν τ8 βίε , και πα
eam, quæ effe videtur , vitæ in ραπαίοντες τὸ δέον ὦ συνορῶσιν , ἱκα
æqualitatem accufent, et defipien-
tes id quod opus eft non perfpi- νῶς ὁ πρὸ τότε λόγος ἐδίδαξε , και
cient, abundeproximo ferinone τῆς πενίας ὑποδείξας τὸ χρήσιμον ,
docuimus, qui et paupertatis
lem vfumdemonftrauit, vti- και το πλέτε διελέγξας τὴν ἔνδειαν
et diui
tiarum inopiam euidentifimear . Ἐπειδὴ δὲ δ μόνον τῆς πενίας κατηγο-
guit. Quoniam vero non modo ρεσιν , ἀλλὰ καὶ τὴν δελείαν ὀλοφύ ·
paupertatem
iam accufant
feruitutem , verum
deplorant, et-
et οἷ ζονται , καὶ τὲς βασιλικὲς ἀποδύρον .
ob
exactionem ται φόρες , καὶ ἕτερα τὰ τῷδε τῷ βίῳ
regalium tributorum
lamentantur , tum ob alia quoque λίαν αρμότλοντα , Φέρε καὶ περὶ τέ
innumera, quæ vitæ noftræ cum των μικρὰ διεξέλθωμεν , καὶ τὲς ἀρί-
primis conueniunt : agedum illa
quoque paucis percurramus , et 58ς τῶν ἰατρῶν το ) μιμησώμεθα ,
præftantiffimos medicos imite- τὲς ἀῤῥώτες ἀπεσίτες ὁρῶντες , καὶ
mur , qui vbi agrotos cibis ab- τὰ προσφερόμενα σιτία πάντα βδε
ftinere , et omnia fibi oblata edu-
liafaftidirevident,medicis qui λυτζομένες , τέχναις τισὶν ἰατρικαῖς
busdam artibus illorum morofi. τὸ δυσάρεσον αὐτῶν εὖ μάλα κατάσα.
tatem callide admodum eludunt. φίζονται . τὰ γὰρ ξηρότερα καὶ του.
Quæ enim aridiora et acerbiora
funt , dulcioribus condimentis Ονότερα τῶν ἡδυσμάτων παραμιγνῦν.
2
temperant, et gratiffimum efti τες , τὸ βδελυκτὸν τῷ αὐξώτῳ φαινό-
ciunt,quodægroto naufeam mo- μενον ἥδιςον ἀπεργάζονται. και έτοι
vere videbatur. Et hi fane, per- δὲ ὁμοίως ἐκείνοις , πᾶσι τοῖς ὁρωμέ
inde vt illi, omnia quæ vident, et
quæ fiunt reprehendunt. Verum νοις καὶ γινομένοις ἐπιμέμφονται . ἀλλ᾽
ἐκεί .
6) ἀλλά . Deleuimus και quod in Edit . priori fequebatur . 7) πρέπ . Def.

in Edit. parif. J 8) ἐπιθ . Ibid . ὑποθεῖναι. 9) τά . Def . ibid . 1ο) μιμ . Ibid.
μιμησόμεθα
DE 'PROVIDENTIA ORATIO VII. 5.87
ἐκείνοις μὲν ἡ νόσος παρὰ γνώμην συμ- illis quidem morbus præter ant-
βαίνει , καὶ ἀλγυνόμενοι λίαν τῶν σι. mi fententiam contingit , etacer-
bis cruciati doloribus a cibis
τίων ἀπέχονται , καὶ μεταλαβῶν που abftinent , cunque illis vefci cu
θῦντες ὑπὸ τῆς νόσο κωλύονται " τέ. piant ,morbi tamen vi prohiben-
τοῖς δὲ ἑκέσια καὶ αὐθαίρετα πολεμᾶ tur : hos vero voluntariæ animi
AL τὰ πάθη , καὶ τὸ δυσάρετον ἔχεσιν, perturbationes oppugnant, et fa-
& περὶ σιτία καὶ ὄψα , ἀλλὰ περὶ πάν . fidio laborant , non cibi autob-
foniorum , fed eorum omnium ,
τὰ τὰ σοφῶς καὶ δικαίως ὑπὸ τῆς quæ et fapienter et iufte a diuina
θέας προμηθείας οἰκονομέμενα . και prouidentia difpenfantur .* - Et
σπάροντες μὲν II) τῶν ὄμβρων ἐπιθυμῷ . dum fementem faciunt , iinbres
σιν, ὁδοιπορῶντες δὲ τῶν ὄμβρων κατηγο. defiderant: iter vero facientes eos-
dem accufant. Præterea vt fe-
ρεσι. χρήζεσι δὲ θερμοτέρας τῆς ἡλία- dem accufant .
e minum fructus ad maturitatem
κῆς ἀκτῖνος , ἵνα πέπονας τῶν σπερμά excoquantur , feruentiori radio-
των τες καρπὸς ἀπεργάσηται και rum folarium eftu opus habent :
δυχεραίνεσι πάλιν, καὶ τὸν φλογμὸν eosdem tamen inoleftius quoque
αἰτιῶνται · πάντα · πόνον ὑπὲρ τῆς ferunt , et aftum vituperant .
s
γαςρὸςκαταδέχονται , και γητονίας , Omne labores ventris caufa fus-
cipiunt , nempe agrorum cultui-
καὶ ναυτιλίας , καὶ μακρὰς ὁδοιπορίας της,na
ras, uigationes , tum etiampro-
καὶ πάλιν αὐτῆς πικροὶ κατήγοροι γι- fectioneslongiffimas : * et rur
ntiffimi eius accufa-
νονται˙ ὥσπερ ἐ δελεύειν τοῖς τῆς ψυ . fus amarule
tores fiunt: quafi is non in hoc
χῆς νεύμασιν , ἀλλ᾽ ἄρχειν τεταγμέ. ordinatus fit , vt animæ nuttibus
νης. μέμφονται σκηπτοῖς , καὶ χα- feruiat , fed vt eidem imperet .
Fulinina , grandines , et fi quæ
λάζαις , καὶ ταῖς τοιαύταις 12) παι-
eiusmodi funt caftigationes cul-
δείαις , καὶ πάλιν τῆς τε Θεδ μα . pant: e contra autem Dei longa-
κροθυμίας κατηγορῶσι. nimitatem reprehendunt , et nec
καὶ ἔτε τὸ
iuftitiæ (Dei),nec longanimita-
δίκαιον αὐτὸς , ἔτε τὸ μακρόθυμον κα- tis reuerentia tanguntur. Sed
παιδε . ἀλλ᾽ αὐτοὶ μὲν τῆς μακροθυ- ipfi quidem , fi vel maxima coin-
μίας ἀπολαύειν , καὶ μεγάλα πλημ- mittant fagitia , precantur tamen ,

μελῶντες , προσεύχονται˙ τὲς δὲ σφᾶς vtDeilonganimitate frui poflint :
αὐτὲς λελυπηκότας ἄκρατον δέχεθαι in eos vero , a quibus ipfi offenfi
funt, abfoluto iuftitiæ rigore
θέλεσι τῷ δικαίε τὴν προσβολήν. εἶδον animaduerti volunt. Vident
13 ) πένητα , εὐθὺς τὴν γλῶταν κατὰ pauperem , et mox linguam con-
τῆς προνοίας ἐκίνησαν , καὶ πολλοῖς τὴν wra prouidentian mouent, et
πενίαν κατέχωσαν σκώμμασιν . ἐθεά paupertatem plurimis obruunt
Vt autem e contra ,
σαντο πλέσιον ἐπ᾽ ἄκρων ὀνύχων βα- conuitiis.
' diuitem fummis pedum digitis 1
δίζοντα , λεόντειον βλέποντα , τῇδε incedere , leoninum tueri, hinc
‫اد‬
κακεῖσε τὸς ὤμες περιφέροντα , ἢ inde humeros circumferre , aut
vehi-
.1.
11) τῶν ὄμβρ . Edit. parif. τὸν ὄμβρον . . 12 ) παιδ . Ibid . ἐνδείαις, 13) πέν . Ibid.
πένητας .
588 B. THEODORETI
vehiculis inuehi , famulorum et ἐπ᾽ ὀχημάτων φερόμενον , καὶ πολλοῖς

fatellitum multitudine ftipari οἰκέταις καὶ ῥαβδοφόροις κυκλέμενον ,
confpexerunt , mox contra opes
blafphemiam fuam proferunt. μεταφέρεσι κατὰ τῶν χρηματων τὴν
Vitam quafi inæqualitatis plenam βλασφημίαν . δυχεραίνεσι τὸν βίον ,
moleftiffime ferunt ; mortem ve ὡς άνωμαλίας ἀνάπλεω , και μιαᾶσι
ro , quæ inæqualitatem tollit , et τὸν θάνατον , τὸν τὴν ἀνωμαλίαν
τὸν θάνατον
parein omnium corporibus con · παύοντα , και την Ισοτιμίαν τοῖς σε
σώ
ditionen affert , odio profequun-
τὸν
tur. Atqui vitam eos amnare de , μασιν ἀπονέμοντα , N ἔδει
καὶ μὴν
cebat, qui mortem vituperant : βίον θαυμάζειν ‫اد‬ τὲς 14 ) τῷ θανάτω
aut mortem laudare eos qui de μεμφομένες , ἢ τὸν θάνατον εὐφημῶν
vita quiritantur. Ex diamnetro τες τὸν βίον αιτιωμένες . ἐναντία γὰρ
et vita fibi inuicemn ἐκ διαμέτρε θάνατος καὶ ζωή . οἱ δὲ ,
enim morsfunt.
contraria Sed hi confufe
omnia fimul conuitiis profcin . Φύρδην ἅπαντα βλασφημῶσι , καὶ
dunt , et omnia fimiliter vitupe πάντων ὁμοίως κατηγορᾶσι· καὶ παῖ
rant. Et cum pueri funt , viros δες μὲν ὄντες , μακαρίζεσι τὲς ἄνδρας,
felices iudicant:virilem vero ara- ἄνδρες δὲ γενόμενοι , ζηλωτὲςἀποκα
tem ingreffi , pueros beatos di- λᾶσι τὰς παῖδας , καὶ τί δε δὲ πάντα
cunt. Sed quorfum opus eft.
omnes, quas prauus ifte morbus λέγειν , τὰ ὑπὸ τῆς πονηρᾶς ταύτης
gignit, enumerare calunnias ? νόσε συκοφαντέμενα ; ἐδὲν γάρ ἐξι
Nihil enim eft ex omnium quæ των γινομένων , ὃ μη
μὴ δέχεται λοιδο
fiunt numero, quod non aliquod ρίας βέλος ὑπὸ τῆς τέτων γλώτης
ab illorum lingua emiffum con- πεμπόμενον . φέρε τοίνυν , ταῖς ἰατςι-
vitii telum excipiat . Age igi καῖς μεθόδοις χρησάμενοι , δείξωμεν
tur , medicis compendiis vfi , ea
αὐτοῖς ἥδιςα τὰ τέως αὐτὲς ἀποκναί.
ipfis iucundiffima demonftre-
mus , quæ ipfos hactenus offen . οντα . Περὶ μὲν ἦν πλέτε καὶ πενίας ,
derunt. Atqui de diuitiis et pau. καὶ τῆς ἐν τέτοις δοκέσης ἀνωμαλίας ,
pertare , de inæqualitate item quæ ἀποχρών ]ως ἐν τῷ πρὸ τῗδε λόγῳ διεξ-
in illis effe videtur, fufficienter in ήλθομεν , καὶ ταύτης καὶ τότε δρο
priori oratione differuimus, tam
huiusquam illarum vtilem vfum κνύντες τὸ χρήσιμον . Ὅτι δὲ εἰς δε
<
demonftrantes . Quod vero ho . λείαν καὶ δεσποτείαν 15) ἐχ αὐτὸς
minum genusnon ab initio re. ποιητὴς ἐξ ἀρχῆς τὴν φύσιν διέκρινεν ,
rum conditor in feruitutem et
herilem poteftatem diftinxerit , αὐτίκα δηλώσομεν . Δεῦρο τοίνυν
mox oftendemus. Huc ergoad 16 ) παρὰ ταύτην ἡμῶν τὴν πρώτην
primam noftri generis creatio- διάπλασιν , καὶ βλέπε ἕνα μὲν ἄν
nem accedito , et vide , vt vnus
quidem homoe terra conditus, δρα πλαττόμενον ἀπὸ γῆς , γυναί
mulier vero ipfi fimilis non fimi- κα δὲ 17 ) ὁμοίαν ἐκέτι ὁμοίως ἀπὸ γῆς .
liter e terra formata fit.Coftam πλευρὰν γὰρ 18 ) „μίαν κἐξ ἐκείνε λα
enim vnam ex illo rerum condi.
* tor accipiens , * fic fexum illum 6ὼν ὁ ποιητὴς , ὕτω τὸ γένος τέτο
διές
14 ) τῷ θαν . Edit. parif . τὸν θάνατον. 15) ἐχ αὑτ . Def. ibid . 16 ) παρά . Ibid .
περί. 17) όμ . Ita ex Edit. parif. emendare vifum eft leftionem firmond .
μίαν. 18 ) μίαν. Εx Edit. parif. infertum .
μ διέπλασεν , ὅπως μὴ φύσεως 19 ) ἑτέ- creauit, ne illa alterius cuiusdam

naturæ propter formæ diuerfita-
ρας αὐτὴ νομίζηται διὰ τὸ τῷ χήμα- tem effe videretur. Vnus itaque
τὸς ἑτεροῖον . ὡς τοιγαρῶν ἀπὸ γῆς e terra creatus eft, et ex viro mu-
διεπλάθη , καὶ ἐξ ἀνδρὸς ἡ γυνὴ , καὶ lier , et ex duobus hisce vniuer-
ἐς ἀμφοῖν ἅπασα τῶν ἀνθρώπων 6 ἡ fun genus mortalium . Non e
Ελα φύσις . 8 γὰρ ἐξ ἀρχῆς ὁ ποιητὴς , niin ab initio ftatim rerum opifex
τοῖς μὲν δελάαν , τοῖς δὲ δεσποτείαν his quidem feruitutis iugum , illis
vero herilem poteftatem diftri-
ἀπένειμεν , αλλ' ἓν απάντων ἐδημιέργη-
buit , fed vnum omnium noftram
σε γένος. καὶ τῷ Νῶς δὲ κιβωτὸν καὶ genus creauit, Præterea cum
κελεύσας , και μισθὸν Noacho arcam parare iuffiffet , et
κατασκευάσαι κελεύσας ་
20 ) αὐτῷ τῆς δικαιοσύνης τὴν σωτη . falutem ipfi iuftitiæ mercedem
μια ρίαν πορίσας , αὐτὸν καὶ τὴν ὁμόζυγα tribuiffet, ipfum et vxorem , vnd
cum filiis et eorundem nuptis, ex-
σὺν τοῖς υἱέσι , καὶ ταῖς ἐκείνων γαμε ·
fruftam arcam ingredi præcepit ,
ταῖς , εἰς τὴν κατασκευασθῆσαν εἰσελ ·
nec quisquam feruus ingreffus
θᾶν προσέταξε κιβωτον , καὶ δῆλος eft. Nondum enim hominum
ἐδεὶς εἰσελήλυθε. ἐδέπω γὰς
γὰρ ἡ φύ
φύ- natura illam diuifionem fufcepe-
A σις ταύτην 2ι ) ἐδέδεκτο τὴν 22) διαίρε . rat, fed ea folummodo quæ vere
σιν ἀλλὰ μόνα τὰ τῷ ὄντι δῆλα , ferua funt , brutorum videlicet
τῶν ἀλόγων τὰ γένη , ἃ τότε χάριν co animalium genera, quæ et idcir-
vniuerfalis rerum conditor in
τῶν ὅλων ὁ ποιητὴς εἰς τόνδε τὸν βίον hanc vitam induxerat. Poft .
παρήγαγεν. Ἐπειδὴ δὲ πολλὴν ἐν τοῖς quam vero in iis quæ poftea con-
τα μετὰ ταῦτα τὴν ἀκοσμίαν εἶδεν ἐκ τῆς tigerunt, multa indecenter ex ho-
ἀναρχίας γεγενημένην , καὶ πᾶσαν minum licentia , nullo magiftra-
tuum metu coërcita , prodiiffe
ἀδεῶς παρανομίαν ἐκτελεμένην , εἰς ἄξ·
vidit , omnemque iniquitatem
χόντας καὶ1 ἀρχομένες διελε τῶν ἀν- citra omnem titnorem patrari, in
θρώπων τὸ γένος , ἵνα τῶν αρχόντων magiftratus et fubditos huma-
τὸ δέος σμικρύνῃ τῶν ἁμαρτημάτων τὸ num genus diuifit , vt nimirum
πλῆθος . magiftratuum metus peccatorum
οἶδε γὰρ φόβος χαλινῶν τῶν
multitudinem imminueret. Ti
ἀλόγων παθῶν τὰς ἀφορμὰς , καὶ
mor enimrationi obftrepentium
τῆς ψυχῆς τὴν πρὸς τὸ χεῖρον ἀμβλύ . affectuum motus frenare, et ani-
ναν ῥοπήν . καὶ πολλάκις α
ἃ λόγος ἐκ mæ ad malum propenfionem
coërcere confueuit : fæpe etiam
ὤνησεν , ὁ φόβος κατώρθωσεν . ἐπειδὴ
quæ ratio minus efficere potuit,
γὰρ ἡ φύσις 23 ) πρὸς τὸ χεῖρον ἐξώ . timor egregie præftitit. Poft-
quam enim natura in malumim-
κελε , καὶ ὁ νῆς τοῖς πάθεσι περικλυ-
pegit , etmens affectibusimpetita
θεὶς , ὑποβρύχιός τε γενόμενος , οἷόν atque fubuerfa , ipfum corp
us
τι σκάφος ἀνερμάτιζον , ατάκτως φέ . absque omniordine, ceu nauem
faburra carentem , abripiendum .
ί ρέθαι τὸ σῶμα κατέλιπεν , ἀναγκαίως
deftituit, neceffario nobis legibus
ἐδεήθημεν νόμων , καθάπες τινὸς ἀγ opus fuit, quæ anchoræ in-
ftar
19 ) έτ . Edit . parif. δευτέρας. 20 ) αὐτῷ τῆς. Def. ibid . 21 ) ἐδέδ . Ibid . εἰσε
δέδεκτο . 22) διαίρ . Ibid . προαίρεσιν , 23) πρός . Ibid . είε .
I
ET
D OR
EO
590 B. TH
ftar effent, quæ et nauem fifteret, κύρας , ίςώσης τὸ σκάφος , καὶ τὴν ἐπὶ
pronumque eius impetum inhi
beret , ac gubernatorem denuo 24 ) πρόσω φορὰν κωλυέσης , καὶ συγ
emergere , clauumque arripere χωρέσης αναδύναι τὸν κυβερνήτην , και
permitteret. Atqui in eadein et τῶν οἰάκων ἐπιλαβέθαι. τέτων δὲ
2
pari poteftate omnibus conftitu · τῶν νόμων γενέσθαι τὴν θέσιν ἐχ ον
tis ,et æqualitate regnante ,harum τε ἦν , ἰσοκρατίας ἔσης , καὶ πολιτευ-
legum promulgationem fieri im- μένης ισονομίας . ἐδὲ γὰρ ἐν ταῖς δη
poffibile erat. Nam nec in iis
vrbibus, quæ democratia regun . μοκρατεμέναις πόλεσιν , ἔνθα ὃ δη
tur, vbi rerumagendarum audio . 1μος ἔχε τῶν πρατλομένων τὸ κῦρος
ritas penes populum eft , plane τῶν ἴσων ἅπαντες μετελάγχανον · ἀλλ᾽
eadem erat omnium conditio : οἱ μὲν ἦσαν θεσμοθέται, οἱ δὲ νομοθέται,
fed alii quidem thefmothetæ, alii οἱ δὲ ςρατηγοί,οἱ δὲ τῶν ἀρχομένων ἐπλή-
vero legislatores
ercituum , alii autemfubdi
duceserant,alii ex- ξεν τὴν τάξιν. ὁ δὲ δημαγωγὸς , καὶτῶν
torum numerum implebant: De ἀρχόντων ἐκράτει , καὶ τῶν ἀρχηγῶν.

magogus autem tanmagiftrati καὶ ἐν τοῖς ὀλιγαρχεμέναις δὲ πόλε-
bus quam primatibusinperabat. σιν , οἱ μὲν πολλοὶ , τὸν τῶν ὑπηκόων
In
turiisvero
, * plurequæ oligarchia
s quid em ad fubdi to-. ἐπλήρων κατάλογον· οἱ δὲ ὀλίγοι , καὶ
regun
rum catalogum pertinent, pauci Φρονήσει πρέχοντες , καὶ ἀρετῇ διά
vero, quiet prudentia excellunt, λάμποντες , τά τε κοινὰ διακονῶν ,
et virtutibus infignes habentur , καὶ τὰς ἡγεμονίας διελάγχανον˙ καὶ
rerum publicaruin adminiſtra
tionem et imperium obtinent. 1 ναύαρχοι , οἱ δὲ ἀρ ·
οἱ μὲν ἔφοροι , οἱ δὲ
‫اد‬
Et hi quidem Ephori , alii vero μοςαί . καὶ ἦγον τὸ πλῆθος ᾗ ἂν αὖ
Nauarchi, alii rurfus gubernato · τοῖς ἄριτα 25) ἐδόκει . ἐκῶν ἡ μὲν ἁμαρ
res fuerunt, et populum prout τία τῶν νόμων τὴν χρείαν εἰσήγαγεν
illis vtiliffimum effe vifum eft ,
gubernauerunt. Proinde pec. οἱ δὲ νόμοι τῆς τῶν τιθέντων ἐξεσίας
cato legum neceffitas introducta ἐδέοντο. 8 μόνον δὲ τῶν τιθέντων,
eft. Leges vero legislatorum po- ἀλλὰ καὶ τῶν κολάζειν τὲς παραβαί
teftate opus habebant, immo non
legislatorummodo , fed illorum νοντας δυναμένων. καὶ ἡ μὲν. ἁμαρτία
quoquequi transgreffores punire τὴν ἀταξίαν εἰσήγαγεν · ὁ δὲ τῶν
poffent. Et peccatum quidem ὅλων πρύτανις τῇ ἀταξίᾳ τὴν τάξιν
inordinatam rerum confufionem
introduxit : huic vero fummus ἐπέθηκε , καὶ τῆς ἁμαρτίας τὴν ξύ-
ille rerum omnium gubernator μην , οἷόν τινι χαλινῷ , τοῖς νόμοις ἀνέ
ordinem præfcripfit , et peccati ζειλε . τότε δὲ τῷ χαλινᾶ τὰς ἡνίας ,
impetum legibus quafi freno quo-
damcohibuit, atque freni huius καθάπερ ηνιόχοις , τοῖς ἄρχεσιν ἐνε
\ habenas magiftratibus , tanquam χείρισεν . ὑπὸ 26) τέτων καὶ πόλεις
aurigis , commifit. Ab his et
Ab his et κοσμῶνται , καὶ κῶμαι , καὶ ἐρατείαι
ciuitates rite reguntur , et pagi, τίς γὰρ 27) ἂν ἤνεγκε τῶν ἀδί
et militiæ . Quis enim iniufto-
rum manusferre poffet, nificupi- κων τὰς χεῖρας , εἰ μὴ τῆς πλεονε .
κτικῆς
34 ) πρόσω . Edit. parif præm. τό . 25) ἐδ Ibid. δοκῇ . 26 ) τέτ . Ibid . τέτει
27 ) ἂν ἤν . Ibid . ἀνήνεγκε .
νεκτικῆς αὐτῶν φλογὸς τὴν ἐπὶ τὸ ditatis et auaritiæ illorum fiam-

πρόσω φορὰν ἐπεχε τῶν νόμων τὸ mam et impetum legum metus
coërcerer ? Nam perinde vt pi-
δέος ; δίκην γὰς ἰχθύων κατέφαγον fees folent, magni minores deuo-
- 28 ) ἂν οἱ μείζες τὲς ἐλάτες , ὦ μὴ rarent , nifi gladiuin acutum , ar-
τὸ ξίφος ὁ νόμος τεθηγμένον ἐδείκνυε , dentem rogum , et quæcunque
καὶ τὴν πυρὰν ἀπτομένην , καὶ τὰ ἄλ. alia in malorum fupplicium a
λα 29 ), ὅσα , πρὸς τιμωρίαν τῶν και magiftratibus excogitata funt ,
ag- lex oftenderet ? Sienim
minitentur, , cum
etfceler et
um pœ-
κεργία σεζόντων ἐπενοήθη τοῖς ἄρ. leges
χεσιν. Εἰ γὰρ καὶ τῶν νόμων ἀπε- nas magiftratus exigant , adhuc
λέντων , καὶ τῶν ἀρχόντων κολαζόν- tainen nonnulli funt , qui omni
των , εἰσί τινες , οἱ θηρίε παντὸς ἀγριώ . fera crudeliores animnos contra
* τεροι περὶ τὸς πέλας διάκεινται , καὶ proxinos gerunt, et vt fcorpii in
illos irruunt , vt ferpentes mor-
ε ἄτλεσιν ὡς σκουπίσι , καὶ δάκνεσιν ὡς
dent, vt canes rabidi furunt , et
ὄφεις , και λυτλῶσιν ὡς κύνες, καὶ erga eiusdem generis confortes ,
· βρύχονται κατὰ τῶν ὁμοφύλων , ὥσ · quemnadinodum leones aduerfus
: περ κατὰ
‫اد‬ τῶν ἀλλογενῶν οἱ λέοντες , diuerfi generis animalia rugiunt ,
ι τί ἐκ ἂν ἔδρασαν νόμων 30) ἐκ ὄντων , quid non facerent iili, fi nec le-
καὶ ἀρχόντων μὴ κολαζόντων ; νῦν δὲ, ges effent , nec vlli magiftratus
pœnas exigerent ? Nunc vero
τολμῶνται μὲν 31) ὑπ᾽• ἐνίων παρανο‐
audentquidem nonnulli iniquius
μίαι , λανθάνειν δὲ ὅμως οἱ τολμῶντες agere, iidemn tamnenilli latere ftu-
πειρῶνται , τὲς νόμες δειμαίνοντες , dent, quia leges metuunt, et iniu-
καὶ τὴν ἀδικίαν τῇ δανότητι τῶν λό . ftitiam fuam verborum viribus
velare conantur . Et qui iniu-
γων συγκαλύπτειν ἐπιχεις έσι καὶ
riam paffus eft, intrepi de iudicem
· αδικέμενος ἀδεῶς πρόσεισι τοῖς δικά . adit , er iniuriarum adiionem infti-
ζεσι , καὶ τὴν τῆς ἀδικίας εισάγει tuit, atqueiniurii in fe hominis
γραφὴν , καὶ τὴν τῷ ἠδικηκότος 8 δέ· nec potentiam metuit, nec diui-
δοικε δυναςείαν , ἐδὲ Φρίτ ] ει τῷ πλέτε tiarum ipfius fplendorem horret.
τὴν περιφάνειαν ' ἀλλ᾿ ὡς εἰς λιμένα Sed in forum ,ceu in portum ali-
εἰς τὸ δικατήριον τρέχει , καὶ τῆς ἀδι. quem feftinat , iniuria fpecies
enumerat, et vt leges in medium
μίας διηγεῖται τὰ εἴδη , καὶ τὰς νόμες adducantur
orat, iudicemque , vt
· εἰς μέσον ἀχθῆναι παρακαλεῖ , και fecundumn has fententiam ferat,
τ' κατὰ τέτες δικάζειν τὸν δικασὴν ἱκες precatur . Hic vero calculum
· τεύει. ὁ δὲ , τὴν ψῆφον ‫او‬ἐκφέρει , και iuum profert,et ereptain domum,

· τὴν ἁρπαγεῖσαν οἰκίαν , ἢ τὸν ἀγρὸν , aut agrum , aut fupellectilem ei
ἢ το σκεῦος ἀποδοθῆναι τῷ ἠδικημένῳ * qui iniuriam poftus eft, reddi e
· etiam
κελεύει˙ κολάζει δὲ πολλάκις και ζη . riam mulatam ab eo qui alteri in-
μία χρημάτων τὸν τὴν ἀδικίαν τετολ- iuriam inferre aufus eft , exigit.
μηκότα. διὰ τῦτο τὸ δέος , καὶ τοι . Hoc timore et murorum perfot
χωρύχοι , καὶ λωποδύται , ὦ προφα . fores et fures coërciti, non palam ,
νῶς , ἀλλὰ κρύβδην τὴν ἀδικίαν μετίασι, fed occulte delicta fua patrant ,
et
28 ) ἄν. Def. in Edit. parif . 29 ) ὅσα , Ex Edit. parif. infertum . 30) ἐκ . Ibid,
μή. 31) ὑπ'. Ibid . παρ.
1
592 B. THEODORETI
et eo ipfo quod latere conantur , καὶ τῷ πειρᾶσθαι

‫اد‬ λανθάνειν , τὸ δέος
timorem fuum prædicant:alioqui κηρύττεσιν . ἢ γὰρ ἂν , ἐγχειρίδια λα
enim pugionibus arreptis omnes ζόντες , ἅπαντας τὲς προστυχόντας
fibi obuiamn faltos iugularent, et
illorum opes diriperent. Quo . κατέσφαξαν , καὶ τὰς ἐκείνων κτήσεις
nianvero tinent, multi quidem διείλοντο . ἐπειδὴ δὲ δειμαίνεσιν , οἱ
omnino abftinent : quivero ma- πολλοὶ μὲν ἡσυχάζεσιν , οἱ‫ ار‬δὲ τῆς πο
litiam ‫اد‬
defertapatrareaudent, aut no. νηρίας κατατολμῶντες , ἢ τῶν ὁδῶν
vel viarum
infidiofe obfident,
Qtu invrbibus nequitiam fuam τὰς ἐρημοτέρας καταλοχῶσιν , ἢ νύ-
exercent, tenebrarum nimirum , κτως ἐν ταῖς πόλεσι κακεργεσι , τὸ
et fomnni et quietis, cui binnes in . σκότος , καὶ τὸν ὕπνον , καὶ τὴν ἁπάν
dulgent, auxilio adiuti . Quodfi των ἡσυχίαν , 32 ) εἰς συμμαχίαν τῆς
autem duo aut tres ex illorum ληςείας λαμβάνοντες. καὶ δύο δὲ τέ
numero deprehenfi fecundum le-
των ἢ τρεις φωραθέντες , καὶ κολα
ges puniantur , illi faficiens ad
modum ad falutem exemplum θέντες ὑπὸ τῶν νόμων , ἱκανὸν τοῖς ἄλ
fiunt reliquis :qui vbi fociorum λοις ὠφελείας ὑπόδειγμα γίνονται , καὶ
fupplicia vident,malitiam , vtpo- τῶν ὁμοτρόπων τὴν τιμωρίαν ὁρῶντες ,
te fuppliciorum huiusmodi ina- μισῶσι τὴν πονηρίαν ,ὡς θανάτων το
trem , odio profequuntur. At-
των μητέρα . Αλλὰ γὰρ ἐκ οἶδ᾽ ὅπως
qui nefcio quo pacto in hæc ver. εἰς τέτες ἐξέβην τες λόγες
ba digreffus fim , qui feruitutis , τὴν τῆς
caufam exponere inftitueram : δελεας αἰτίαν διεξελθῶν ἐθελήσας .
quare eo vnde digreffus fum red- ἐπανελθεῖν ἐν ὅθεν ἐξέβην καιρός . Ὅτι
ire tempus poftulat. Quod ita- μὲν ἦν ἐξ ἀρχῆς ὁ τῶν ὅλων δημιεργός,
que fummus ille omnium rerum μίαν εἰργάσατο πάντων τῶν ἀνθρώ-
opifex vnam omnium hominum
naturam fecerit, et ex vno viro et πων τὴν φύσιν , καὶ ἐξ ἑνὸς ἀνδρὸς
vnamulierevniuerfumorbem καὶ μιαςγυναικὸς ἅπασαν τὴν οἰκεμέ
habitatum hoc honinum gene- μένην τῇδε τῇ γένες ἐπλήρωσε , μάρ~
re compleuerit , diuina Scriptu- τυς ή θεία γραφή : 33) μαρτυρᾷ δὲ
ra teftatur : fed et natura diuinæ καὶ ἡท φύσις τῇ θείᾳ γραφῇ . ο, τε
Scripturæ teftimonium dicit.
Quicunque enim vel Orientem , γὰς τὰ πρὸς ἥλιον ἀνέχοντα καὶ δυό
velOccidentem ,vel auftrales, vel μενον , οἵ , τε τὰ νότια καὶ τὰ βόρεια
boreales mundi partes accepe . μέρη διειληχότες 2 καὶ οἱ τὰ μέσα δὲ
runt , quicunque itein medium ταύτης οἰκῶντες , ὃν ἔχεσι τὸ τῆς δια
terrarum orbem inhabitant , πλάσεως εἶδος , τὸν αὐτὸν τῶν αίσθη
vnam obtinent formationis fpe τηρίων ἀριθμὸν ἐν μόνοις ἤθεσι
ciem , eundem fenforiorum nu-
merum , folismoribusetcolorum ἀλλὰ
και χρώμασι 1 διαφέροντες.
diuerfitate differentes. Mores τὰ μὲν ἤθη τὰ ἔθη ποιεῖ , καὶ τὸ τῆς
autema diuerfi viuendi confue. ψυχῆς αὐτεξέσιον. ταύτην δὲ καὶ
rudine pendent. Eandem vero πας ἡμῖν αὐτοῖς ἐσιν εὑρεῖν τὴν
apud nos ipfos differentiam re- διαφοράν . τὸ δὲ τῶν χρωμάτων ἑτε
perire licet . Porro colorum di-
verfitatem locorum fitus inducit. ροῖον ἡ τῶν χωρίων ἀπεργάζεται θέσις .
ο
32 ) εἰς και· λαμβ . Edit parif τῆς λῃσείας λαμβάνοντες συνεργόν , 33 ) μαρτ , και
γραφῇ . Def . ibid .
DE PROVIDENTIA ORATIO VII.
593
οἱ μὲν γὰρ πόῤξω τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος Qui enim a folaribus radiis re-
! οἰκῶντες , λευκοτέραν ἔχεσι τὴν τῷ motiores habitant , corporis fue
perficiem candidiorem habent.
σώματος ἐπιφάνειαν . δὲ δὲ τοῖς ἑῴοις Qui vero in Oriente vel Occiden-
μα καὶ ἑσπερίοις τμήμασι κατὰ τὸ νότιον te auftraliorem poli plagam in-
· τῷ πόλε μέρος ἐνδιαιτᾶσαι λαχόντες , colunt , cum radiis hisce magis
vicini fint , corporibus nigredi-
34 ) πλησιέτεροι τῆς ἀκτῖνος γενόμενοι , nem contrahunt , perinde vt ligna
μελαίνονται τὸ σῶμα , ξύλων τινῶν δι- quædam , quæ affidua ignis in-
κην τῇ πλείονι το πυρὸς ὁμιλίᾳ ἐπαν- faminatione contacta carbones

referre , nigrumque colorem in-
θρωκεμένων , καὶ τὴν μέλαιναν χροιαν
duere confueuerunt . Proinde
ἐνδυομένων . ἐκῶν μία μὲν τῶν ἀνθρώ- vna quidem hominumnatura eft ,
· πων ἡ φύσις , καὶ ἀρχόντων καὶ ἀρ. tam magiftratuum quam * fub-
ditorum , tam regum quam illo-
χομένων , καὶ ὑπηκόων καὶ βασιλέων ,
rum imperio fubiectorum homi-
καὶ δέλων καὶ δεσποτῶν . μία δὲ ὅσα num, feruorum item et domino-
Vna autem hæc et eadem
· ἡ φύσις , τῷ δημιεργῆ κηρύττε τὸ δί. rum .
καιον, διαιρεθεῖσα δὲ τῷ χρόνῳ εἰς natura opificis iuftitiam pradi
δελείαν καὶ δεσποτείαν , καὶ τέτοις greffu in feruos et dominos diui-
κακείνοις τὸν αὐτὸν φυλάξασα χαρα- [a , interim tam in his et in illis

eundem characterem integrum
κτῆρα , κατηγορᾶ μὲν τῆς ἁμαρτίας ,
conferuans , peccatum accufat ,
ταύτην εισαγέσης τὴν χρείαν , τῷ δὲ quod iftiusmodi neceffitatem in-
ποιητῶ καὶ ἐνταῦθα τὴν ἰσότητα δεί vexit. Simulautem et hocloca
Creatoris æquitas demonftratur.
·κνυσιν. ἐφύλαξε γὰς μέχρι τέλες τὴν Namn vnamn illam eteandem fub-
τῆς ἐσίας ταυτότητα , τὴν δὲ αταξίαν ftantiaconditionem in finem vs-

que
τῆς ἁμαρτίας τῇ τάξει τῆς ἡγεμονίας vero , quæ per peccatum inno-
ducta eft, magiftratus ordinatio-
35) ἐξέλασε , καὶ τὴν ἐκείνης πλεονε-
ne expulit , et illius cupiditatem
ξίαν τῷ κανόνι τῆς νομοθεσίας ἐξξύ . nimiam legum regula moderatus
ο θμισεν , οἷόν τις ναυπηγὸς 36 ) σπας . eft , perinde
bulas amutti vt faber,et
dirigit nauiun ta-
quod im
i
τίῳ τινὶ σανίδας ἀπευθύνων , καὶ τὸ illis fipertiuum eft refecat. Qua-
περιπὸν ἀφαιρέμενος . μὴ τοίνυν τῷ propter cum feruitutemvides,ne-
δημιεργῆ κατηγόρει τὴν δελείαν θεό quaquam rerum opificem accu-
fabis : quin potius peccatum et
μενος , ·ἀλλὰ τὴν ἁμαρτίαν καὶ βλα- blafphemniæ criinen fugito , pro-
σφημίαν φεῦγε , δι᾿ ἣν εἰς δελείαν καὶ pterquæ humanum genus in fere
· δεσποτείαν διηρέθη τῶν ἀνθρώπων τὸ vilemetherilem conditionen di
vifum eft. Atqui tu , cumni nae
ἐγένος . σὺ δὲ, σκάφος μὲν ὁρῶν ἐξ ὀρίων vim fecundis ventorum fatibus
ferri,!
34 ) πλησ. Edit. parif.πλησιώτεροι. 35) ἐξέλ . Ibid . ἐξέβαλε 36 ) σπιτι Ibid .

σπάρτη .
B. Theod . Tom . 11 . PP
B. THEODORETI
594
*
ferri, et vectores tutos et quietos φερόμενον , καὶ τὰς μὲν ་ πλωτῆρας
federe, nautasverovel remos age: ἡσυχῇ καθημένες , τὲς δὲ ναύτας ,
re, vel rudentes trahere, vel aliud ‫او‬
quidpiam eorum quæ iubentur ἢ τοῖς κώπαις ἐρέττοντας , η τὰς
ἢ
‫اد‬
exfequi, prora autem rectorem προτόνες ἕλκοντας , ἢ ἄλλο τι τῶνκα
fcopulos , fyrtes , et faxa obfer- λευομένων ἐργαζομένες , τὸν δὲ πρω-
uare , et gubernatori oftendere , ρέα σκοπέλες καὶ βράχη καὶ σπιλά .
hunc vero omnibus praeeffe et δας περισκοπῶντα , καὶ τῷ κυβερνή
clauo
dine m nauim dirigere
huncadm iraris vides , or-
,nec iube s τη μηνύοντα , τὸν δὲ κυβερνήτην πᾶ
σιν ἐπιςατῶντα , καὶ τοῖς πηδαλίοις τὸ
vt omnes gubernatores fint, nec
omnibus nauis imperiumdecer σκάφος ἰθύνοντα , θαυμάζεις τὴν τά
nis : et dum hos quidem quietos ξιν , καὶ ὦ κελεύεις εἶναι πάντας κυ
federe ,illos vero iuffa exfequi , Φερνήτας , ἐδὲ πᾶσι τὴν τῆς νηὸς ἡγε
aliumque quod vidit prædicere , μονίαν 37 ) πιςεύεις · καὶ τὸς μὲν , ἡσυ
illum vero omnibus fimul præef- χάζοντας βλέπων , τὰς δὲ τὸ κελευό .
fecernis , nequaquam hoc indi.
gniusfers , nechancnanis guber μενενδρῶντας , τὸν δὲ προλέγοντα τὸ
nationem ceu inordinatam vitu φαινόμενον , τὸν δὲ πάντων ὁμῶ προ
peras , quin potius talem ordinem ςατεύοντα , ἐκ ἀγανακτῶς , ἐδὲ καὶ
fummaadmiratione profequeris : τηγορῶς ἀκοσμίαν , ἀλλὰ 38 ) μάλα
θαυμάζων τὴν τάξιν διατελεῖς ·τὰς
nari non vis, fedinique fers,dum
δὲ οἰκίας ἐκ ἐθέλεις ταῖς ὁλκάσι πα ·
alium quidem totam domum re-
gere, alios autem omnes ab hoc ραπλησίως κυβερνᾶθαι , ἀλλὰ δυχε
regi confpicis . Atqui quod ad ραίνεις , τὸν μὲν ἡγόμενον βλέπων τῆς
adininiftrationem attinet, magna οἰκίας , τὰς δὲ ἀγομένες . καὶ μὴν οἰ
admodum inter nauii domum . κία καὶ ναῦς κατὰ τὴν οἰκονομίαν λίαν
que fimilitudo eft. Dominus
enim , tanquam gubernator ali ἀλλήλαις ἐρίκασιν . ὁ μὲν γὰρ δεσπό .
quis, arreptofamiliæ clauo omni- της , καθάπες τὶς κυβερνήτης , τῶν
bus præeft . Qui vero inter ver- τῆς οἰκίας οἰάκων ἐπειλημμένος , τοῖς
nas primatum obtinet , cuique πᾶσιν ἐφέτηκεν · ὁ δὲ τῶν οἰκετῶν πρω ·
aliorum omnium cura commiffa τεύων , ὁ τῶν ἄλλων ἀπάντων τὴν κη .
eft , proræ rectorem imitatus , do.
minum ea docet,quæilli erefu δεμονίαν πεπιτευμένος , τὸν πρωρέα μι·
tura videntur. In reliqua verò μέμενος , διδάσκει τὸν δεσπότην ανα
domnefticorum turba , alii quidem μίζει συμφέρειν . τῶν δὲ ἄλλων εἰκε·
*
tanquam nautæ * curis inter fe τῶν , οἱ μὲν ναύταις παραπλησίως ,
diftributis iuffa exfequuntur, reli μερικὰς ἐγκεχειρισμένοι φροντίδας , τὰ
qui vero tanquam vectores in me-
dio horum confident , quietabii κελευόμενα πράτλεσιν · οἱ δὲλοιποί ,
lis diriguntur ,et illorum opera fi. δίκην πλωτήρων , ἐν μέσῳ τέτων εἰσὶν ,
bineceffaria acquirunt . Quidigi . ὑπὸ τέτων ἰθυνόμενα , καὶ τῶν ἀναγ .
tur nauim ,quæ hoc modoguber . καίων διὰ τέτων τυγχάνοντες . τί δή.
natui,collaudas :domumverocui ποτε τοίνυν σκάφος μὲν ἔτω κυβερνών
eadein omnino adminiftrationis μενον ἐπαινες , οἰκίαν δὲ τὴν αὐτὴν δεν
ratiocontig1 it , vituperare pergis ? χομένην οἰκονομίαν σκώπτων διατελες ;
έγι
37 ) πιs . Edit . parif. κελεύεις . 38 ) μάλα . Ibid . μᾶλλον
i
ἡ ἐγὼ δὲ ἡγῆμαι και 39 ) ςρατιάν Ego fane te exercitus quoque

ἐπαινεῖν , ἧς ἡγεῖται μὲν ὁ σρατηγὸς , rationem probare arbitror cue
τus dux fuminus imperator, eft,
· Φυλάτζεσι δὲ τὲς λόχες οἱ λοχαγοί,
manipulos autem manipulares
τὸν ἐν κόσμῳ δὲ τὰς τάξεις ἄγεσιν οἱ τα duces feruant , decenter vero
ι ξιάρχαι ἑκατόνταρχοι δὲ , και χι a duêtoribus ducuntur ordis
· λίαρχοι τὰ παρὰ τὸ ςρατηγῇ συνθή . nes ; centuriones autem et tri
buni a fupremo duce acceptas
αματα τέτοις διαπορθμεύεσι , καὶ νῦν
tefferas ipfis transmittunt. Et
m μὲν , εἰς φάλαγγα καθιζῶσι τὴν 5ρα-
nuncquidem phalangem confti-
ἐδ τιὰν , νῦν δὲ ἐν πλινθίω , ἄλλοτε ἐπὶ tuunt, nune vero in forma later-
TO
κέρας ἄγεσιν . ἔτι δὲ ὅτε κέρας ἑκά . culorum ,alias etiam quafi in fi-
gura cornu disponunt exerci-
τερον ἐπὶ πλῶ ςον ἐκτάναντες , κυκλ8-
tum . Firetiamvt vtroque cornu
σι μὲν τὰς πολ εμίες , ἐδὲ φυγῶν ἐπι- quam , latiffime extenfo hoftes
concludant , nec aliquam fugæ
τρέποντες , ἀλλὰ πάντοθεν ὁμοίως copiam perm ittant, quin fimul
ἀφιέντες τὰ βέλη , καὶ ἄρδην ἅπαντας vndique immiffis telis omnes con-
· ἀναιρῶντες . τέτων δὲ ἐδὲν ἐγεγόνει , ficiant prorfus . Atqui nihil ho-
itus in due
μὴ τῆς τρατιᾶς εἰς ἄρχοντας καὶ αρ . rum fieret , nifi exerc
ces , eosque qui horumn iuffis obe-
χομένες διηρημένης . πολυαρχία γὰρ diunt, diuifus effet. Nam quæ
ἐν ςρατιᾷ 40 ) πάντων μάλιςα βλαβε . penes multos eft rerumagenda
ζώτατον , εἰς πολλὰ κατατέμνεσα , fum poteftus , in bellis malumn
omnium nocentiffimum eft, quæ
καὶ τὴν ὁμόνοιαν διασπῶσα , καὶ πολ- exercitumn in partes fecat, et con-
λαῖς βελαῖς ἰθύνειν μὲν πειρωμένη , cordiam distrahit . Nam pluri-

‫ار‬ bus quidem confiliis exercitum
βλάπτεσα δὲ μᾶλλον ἢ κυβερνῶσα . ducere conantur , quibus tamen
πῶς τοίνυν ἐκ ἄτοπον , καὶ ἐν νηΐ σε ille laditur magis quam guber-
κ θαυμάζοντα τὴν τῇ ἑνὸς προτασίαν , natur. Quomodo igitur non al

furdum fuerit , te qui et in naui
· καὶ ςρατιᾶς ἐπαινῶντα τὴν τάξιν , ἣν vnius primarum laudas , et exer-
οἱ τῶν ςρατηγῶν ἐργάζονται νόμοι , citus ordinem , quem imperata-
μέμφεθαι σε οἰκίαν τῦτον ἀγομένην rum leges inftruunt , probas, do-
τὸν τρόπον ; ἀλλὰ πικρόν φησι τὸ δε . mum culpare quæ eodemmodo
regitur ? Sed durum et amarum
λεύειν , καν τῇ ἐξεσία τῶν δεσποτῶν eft inquiunt , feruire, pro domi-
ἔχειν τὴν τῶν ἀναγκαίων ἀπόλαυσιν , notum arbitrio dimenfun fuum
accipere, affiduisque vexari labo-
· καὶ πόνοις διηνεχέσι ταλαιπωρείσθαι .
Tibus. Ceterum ,fi cum veritatis
Ἡ ἀλλ᾽ εἰ Φιλαλήθως τῶν εἰρημένων ἕκd . ftudio fingula quæ diximus , in-
5ον σκοπῆσαι θελήσειας , ἐξῶθαι fpicere velis, contentiofis illis va-
ledicens fermonibus, herilem po-
φράσας τοῖς ἐριτικοῖς λόγοις , εὑρήσεις , teftatem triftitia feruilem autem
,
τὰ μὲν 4I) αθυμίας , τὰ δὲ πολλῆς conditionem vtilitatis plenam
Pp 2 in-
39) sp . Edit. parif. sρατείαν. Sic quoque poft pauca , et deinde ερατείας ae
ερατεία . 40 ) π . μάλ . Ibid . inuerfo ordine leg. μάλιςα πάντων. 4i ) άθυμο
Ita ex Edit. parif. ernendanda fuit lectio . Sirm . θυμηδίας.
ETI
596 B. THEODOR
inuenies. Paterfamilias enim ὠφελείας μετά . ὁ μὲν γὰρ τῆς οἰκίας

!
plurimis curis oppugnatur, mul- δεσπότης , πολλοῖς πολιορκεῖται φρον-
tum nimirum cogitans , vt do
τίσι , σκοπέμενος ὅπως τοῖς οἰκείοις που
mefticis neceffaria fuppeditet ,
ρίσῃ τὰς χρέας , ὅπως βασιλεῦσι τὴν
regibus conftitutum tributum
exfoluat , vt quæ ex reditibus fu- τεταγμένην εἰσφορὰν εἰσενέγκη , ὅπως
perfua fant diuendat , ea vero ἀποδῷται μὲν τῶν προσόδων τὰ περιτ
quæ ipfi defunt coëinat. Quodfi τὰ , ὠνήσηται δὲ τὰ ἐνδέοντα. ἀγνώ
terra agricolas ingrata fefellerit ,
μων ἡ γῆ περὶ τὲς γηπόνες ἐγένετο ,
hominum fcilicet erga creato
rem fuum ingratitudinem imita . τὴν τῶν ἀνθρώπων περὶ τὸν ποιητὴν
ta , ille mcrore conficitur, credi- αγνωμοσύνην έτω πως μιμεμένη ; ὁ δὲ
tores circumfpicit, fyngraphas ἀνιᾶται , καὶ δάνειςὰς περισκοπᾶ , καὶ
* * confcribit , et voluntariam fibi 42 ) γραμματεία διαγράφει , καὶ τὴν
feruitutem contrahit. Quodfi
ἐπισπᾶται δελείαν,ἤνεγ
eadem fructusprotulerit , fi , in . αὐθαίρετον
quam, frugibus tota oneretur, fe . κεν ἡ γῆ τὲς καρπὸς , καὶ βρίθει ταῖς
getibus luxuriet , fi denique ar- ὠδῖσι , καὶ τοῖς
2 ληίοις καλύπτεται ,
borum ramos fructuum copia καὶ βαρᾶσα τῷ πλήθα τε καρπῶ τῶν
oneratos deorfum nutare cogat, δένδρων τὲς κλάδες πρὸς ἑαυτὴν νεύειν
ille nouis rurfus vrgetur ftimu . καταναγκάζει ; ὁ δὲπάλιν ἑτέρως κεν
lis : nam prouentuum emtores
τεται. τῶν καρπῶν43 ) γὰρ τὰς ὠνη-
follicite quærens nullos inuenit ,
et fertilitatis abundantiaipfinon . τὰς περισκοπῶν ἐχ εὑρίσκει , και για
nihil fit intolera bilior. Nec in. νεται ~ αὐτῷ τῆς εὐκαρπίας ἡ εὐθηνία
terdiu folum modo curæ illis ob. μικρῷ τιν ἀφορητοτέρα . ἐ μόνον δὲ
verfantur , animumque circum · αὐτοῖς μεθ᾽ ἡμέραν αἱ φροντίδες ἐπία ·
ftipantes affligunt , fed noctu
σι , καὶ τὴν ψυχὴν περιτοιχίζεσι καὶ
quoque eo grauius oppugnant.
44 ) κυκῶσιν , ἀλλὰ καὶ νύκτως χαλε-
Anima enim externis negotiis ii.
berata , quietem agens, domefti πώτερον πολεμᾶσιν . ἡσυχάζεσα γὰς
carum rerum , fiue illa bonæ , ἡ ψυχὴ , καὶ τῶν ἔξωθεν πραγμάτων
fiue mala fint,fenfu acrius tan ἀπηλλαγμένη , ἀκριβέςερον τῶν οἰκείων ,
gitur. Seruus autem corpore ἢ ἀγαθῶν , ἢ κακῶν ἐπαισθάνεται . ὁ
feruiens animam liberam et
omnium iftiusmodi expertem δὲ οἰκέτης τῷ σώματι δελεύων , ἐλευ-
poffidet . Nec enim ob terræ θέραν ἔχει τὴν ψυχὴν , 45 ) καὶ τέτων
fterilitatem dolet, nec eorum qui ἁπάντωνἀπηλλαγμένην. 8 γὰς ὀδύ .
res venum expofitas cotinere ve- ρεται γῆς ακαρπίαν , ἐδὲ ὠνίων ἀπρα-
lint , penuriam queritur , nec in σίαν ὀλοφύρεται · ἐκ ἀλγύνεται τὸν
creditoris confpe& tum cum mæ- δανειςὴν θεωρῶν , 46 ) & δέδιε προ-
rore incidit , nec exaltorum tur-
bainformidat, nec foro affidere κτόρων ἐσμόν. δικαςηρίοις προσεδρεύειν
cogitur, nec praconisvocem ,nec ἐκ ἀναγκάζεται , ἐδὲδειμαίνει τῇ μή
iudicem terribili fe vultu often . guκος τὴν φωνὴν , ἐδὲ δικασὴν βλοσύ
tamtein inetuit. Dimenfum fuum ρὸν δεικνύντα τὸ ὄμμα . μέτρῳ λαμ
βάνες
42) χρό Edit. parif γραμματεῖς. 44 ) κυκ. Ibid.

43 ) γάρ . Def. ibid. 1. 44
-κακῶσι, fine dubio pro κακᾶσι. 45 ) καί. Def. ibid . 46) και δίδι πρακτ . Ibid.
ἐδὲ διαπρακτόρων .
βάνει τὸ σιτηρέσιον , ἀλλὰ φροντίδος iuxtamenfuram quidem fed abs-

ἀπηλλαγμένον . ἐπ᾿ ἐδάφες καθεύδει , que omni cura accipit. In folo
1 proftratus dormit, fed nulla cura
ἀλλ᾽ ἐ μέριμνα τὸν ὕπνον ἐξελαύνει , fomnum excutit : quin potius
ἀλλὰ γλυκὺς αὐτῷ τοῖς βλεφάροις ἐπι· hic dulcis admodum palpebris
χεόμενος ἐκ ἐῷ τῆς τε ἐδάφες ἀντιτύ . ipfius infufus foli duritiem tene
πίας αἰσθάνεθαι . καὶ τότο φυσιολ ο- tire non permittit . Idipfum Sa
C
γῶν ὁ σοφὸς ἔλεγε · γλυκὺς ὁ ὕπνος piens quoque iuxta naturæ ratio-
2 nes pronuntiauit a) , Dulcis fo-
47) τῷ δέλῳ . ἑνὶ χιτωνίῳ τὸ σῶμα mnus ferui. Vnica vefte corpus
καλύπτε , ἀλλὰ ῥωμαλεώτερον ἔχει το tegit, fed corporis viribus herum
δεσπότε τὸ σῶμα. ἄρτον ἐσθίει πιτυ- longe fuperat . Furfuraceo pane
ρίαν , ἐδὲ μικρῶ προσοψήματος ἀπο- vtens,nullo infuper obfonio ve-
λαύων · ἀλλ᾽ ἥδιον τῷ δεσπότε τῆς τρο- fcitur , fed fuauius multo quam
Hic
φῆς ἀπολαύει . ὁ μὲν γὰρ διηνεκῶς ipfe dominus epulatur.
enim
γαςριζόμενος , καὶ τῷ κόρε τὲς ὅρες et fatietatis limites tranfcendens,
ὑπερβαίνων , ὠθεῖ τὰ σιτία , και κατ' cibos vrget,ac vi quadam ventri
ἀνάγκην τῇ γατρὶ παραπέμπει. ὁ δὲ transmittit. Hic vero manu di-
τῇ χρεία μετρῶν τὴν μετάληψιν , καὶ 2menfum fummetiens, etdatum
chanicen apte ac rite diftribuens,
τὸν χοίνικα τὸν διδόμενον 48) οικονομι- quide et cum appetitu cibum fu .
κῶς διαιρῶν , ὀρεγόμενος τὴν τροφὴν mit, eundemque facilius conco-
49 ) ὑποδέχεται , καὶ πέτλει ξαδίως , quit,laborem fcilicet fibi adiuro-
συνεργὸν λαβὼν τὸν πόνον. σὺ δὲ, τὴν rem habens. Caterum tu ferui-
μὲν δελείαν βλέπεις , τὴν δὲ ὑγείαν ὦ tutemquidein vides,valetudinein
autem corporis integram nonvi-
βλέπεις · καὶ τὴν μὲν διακονίαν ὁρᾷς , des ; etminifterium quidem cer-
τὴν δὲ θυμηδίαν ἐ θεωρεῖς · καὶ τὸ μὲν nis , fed quod huic fubeft folg
πόνε κατηγορεῖς , τὸν δὲ ἀφρόντιδα tium , non perfpicis , et laborem
quidem damnas , vitam vero fe-
βίον ὦ μακαρίζεις˙ καὶ τὴν μὲν ὑπες. curam non laudas : fed feruitium
γίαν διαβάλλεις , τὸν δὲ ἥδιον ὕπνον & calumniofe carpis,fomnuin vero
fimum non animad-
βλέπεις . καὶμὴν ἔδει καντεῦθεν τὴν illum dulcif
vertis. Arqui hinc quoque Dei
τῷ Θεῷ πρόνοιαν κατιδεῖν, καὶ τὴν τῆς prouidentiam videre et guberna-
εἰκονομίας ἰσότητα θεωρῆσαι ἐπειδὴ tionis ipfius æqualitatem perfpi-
γὰρ ἡ τῆς ἁμαρτίας ἀνάγκη , εἰς ἡγε . cere oportebat . Quandoquidem
* enim peccari neceffitas in heri- *
μονίαν καὶ δελείαν τῶν ἀνθρώπων τὴν reinetferuilem conditionem hu
φύσιν διένεμε , τῇ μὲν μετὰ τῆς ἡγε- manum genus diuifit, illis qui-
μονίας καὶ τὰς φροντίδας συνέζευξε , dem tum imperio curas quoque
coniunxit , et vigiliarumn mole-
καὶ ἀγρυπνίας συνεκλήρωσε , και νό- niam tradidit , immo et plures
σες πλείες ἀπένειμε τῇ δὲ δελείᾳ , morbos in illos coniecit : his ve-
ro
Pp 3
47 ) τῷ δέλῳ . Edit. parif. τε δέλα . 48 ) οίκον. Ib . 3 μόνον νομικῶς. 49 ) υποδο

Ibid. διαδέχεται. Sequitur ἀλλὰ κατα
a) Eccl. 5, II.
598 B. THEODORETI
τo corporum valetudinem præ πλέονα

δέδωκε τὴν ὑγείαν , και ήδίσο
ftantiorem , et fuauiorein cibi τῆς τροφῆς τὴν ἀπόλαυσιν , καὶ ὑπνον
efum , fomnum item dulciorem ἡδὺν καὶ μακρότερον , λῦσαι τῷ κόπε
τε
Boribus recreet , et illud ipfum τὸ σῶμα δυνάμενον , καὶ πρὸς τῆς πό
ad craftintdiei labores robuftius νες αὐτὸ τῆς ὑπεραίας ἐξωμενέτερον
་
reddat, conceffit. Quapropter ἀποφῆναι . μὴ τοίνυν μόνες ὅρα τὲς
non labores duntaxat , fed etiam πόνες , ἀλλὰ καὶ τὰς τῶν πόνων
laborum folatia infpice , et com :
munem omnium gubernatorem 5ο ) θεώρει παραμυθίας , καὶ τὸν τῶν
Hymnnis celebra . Quid vero la. ὅλων πρύτανιν διὰ πάντων ἀνύμνει. τί
bores carpis , tu quiomnia calu . δήποτε δὲ διαβάλλεις τες πόνες ὁ πάν-
mmniis facile appetis ? Et quodnam τα ῥᾳδίως συκοφαντῶν ; τί τῶν ἀνθρω ·
ex omnibus , quæ homini con- πίνων ἀγαθῶν δίχα πόνε κατορθᾶται ;
ringunt , bonis, citra laborem re- ποίαν εὐκληρίαν τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσ
cte peragitur ?Quamfelicitatem
hominum natura citra laborem σις 8 διὰ πόνων καρπᾶται ; τὰ ἐκ γῆ .
percipit .Agriculturebonis , et πονίας ἀγαθὰ διὰ πόνων καρπέμεθα ,

mercaturæ fructibus per labores * 5I) και τὲς τῆς 52 ) ἐμπορίας καρπός
fruimur . Vrbes adificamus cum πόλεις οἰκοδομῶμεν , μετὰ πόνε ταύ-
labore ens exftruentes . Labore τας κατασκευάζοντες · πόνων ἡγεμέ
duce domus incolimus , vefte cor-
pusvelamus , calceamenta pedi. νων , οἰκιῶν ἀπολαύομεν , ἐσθῆτι τὸ σῶ
bus inducimus , et variis cibis μα καλύπτομεν , ὑποδήματα τοῖς ποσὶ
vefcimur. Et quid attinet omnes περιτίθεμεν , σιτία παντοδαπὰ προσ-
rerum neceffarios vfus exponere , φερόμεθα . καὶ τί δε πάσας καταλέ-
quorum vtilitas nobis per labores - γειν τῶν ἀνθρώπων τὰς χρέας , ὧν οἱ
conftat ? Sed fucus quidam otio πόνοι δημιεργοί ; ἀλλ᾽ ἔοικας κηφήν τις
*innutritus effe videris , qui ex alie-
nis laboribus frnatus percipis , εἶναι , καὶ αργία συντεθραμμένος , καὶ
ipfe vero nihil, præter folumn lin . τῶν ἀλλοτρίων πόνων δρεπόμενος τὲς2
guam , quæ omnia carperenouit, καρπὸς , ἐδὲν δὲ αὐτὸς συνεισφέρων τῷ
ad communem vitam confers . βίῳ , ἀλλὰ γλῶταν μόνην , πάντα
Atquinugas iftas et garrulitatem σκώπτειν πεπιτευμένην . 53 )ἀλλὰ καὶ
hanc nimiam otii abundantia pe. τῦτον τὸν ὅθλον , καὶ τὴν πολλὴν οδο·
perit. Qui enim laboribus dat
operam , pauca quidem loquitur, λεχίαν , ἡ ἀργία γεγέννηκεν . ὁ γὰρ
plurima autem opera peragit. - πόνοις ἐχολακῶς , ὀλίγα μὲν φθέγγε
Cum itaque per labores fingula ται , πολλὰ δὲ λίαν ἐργάζεται , ε τοί
bona redte riteque perficiantur , νυν πόνῳ τῶν ἀγαθῶν ἕκασον κατος-
bores feruitutem vituperaueris θεται , μὴ διαβάλλῃς διὰ τῆς πόνες
Quin potius vide,vt plures domi τὴν δελεαν , ὦ φίλος . σκόπησον δὲ
ni non minus quam ferui labo . ως καὶ πολλοὶ τῶν δεσποτῶν ἐκ ἔλατ
rent ,immo multomagis, fi curas τον πονέσι τῶν οἰκετῶν ἢ μᾶλλον δὲ καὶ
quoque illorum laboribus ad. πολλῷ πλείω , εἰ καὶ τοῖς ἔργοις
numeraueris .
Et tu quidemn τὰς φροντίδας συναριθμήσεις , σὺ μὲν
&#
go ) θεώρει. Edit. parif. ὅρα , 51) και , Def. ibid . 52) ἐμπ . Ibid . εὐπορίας.
ςι)
53 ) άλλο κατά ΰθλον . Def. ibid .
DE PROVIDENTIA ORATIO VII . 59.9
ἐν τῶν νῦν ὄντων τὲς σπεδαίες θεώρη . eos, qui nuncinduftrii habentur ,
σον , ἐγὼ δέ σοι τὲς παλαιὸς ὑποδείξω infpice : ego autem veteres illos,
1 qui plus quam ferui laboraue-
πλείω τῶν οἰκετῶν πεπονηκότας . Βλέ . runt , tibi demonftrabo. Noa-
πε τὸν μὲν μακάριον Νῶε , ξύλα τέ- chum illum beatum fpectato , qui
μνοντα , καὶ ταῦτα τῷ σκεπάρνῳ καὶ et ligna fecat, et eadem afcia dolat,
θαίροντά τε , καὶ πρὸς γωνίαν εὐθεῖαν et ad angulos reftos exaquat,
ἐξομαλίζοντα ,καὶ τὴν κιβωτὸν ὡς arcam quemadmodumiuffus erat
ex lignis quadratis exftruit a),
προσετάχθη ἐκ ξύλων τεξαγώνων και
clauis compages conftringit, hoc
8: τασκευάζοντ α , καὶ γόμφοις τὰς ας . deniquemodo totam illam adi-
1
μονίας συνδέοντα , καὶ τέτῳ τῷ τρό- ficat, bitumine fimul et pice illi.
πω πᾶσαν ὑφαίνοντα , καὶ τῇ ἀσφάλ ; nit , et aquarum influxum hisce
πῳ
· τῷ καὶ τῇ πίσσῃ καταχρίοντα , και arcet. Praterea magnum Abra-
t
τοῖς ὕδασι τὴν εἰσροὴν ἀποταχίζονται . hamum patriarcham , ofodecim
τὸν δὲ μέγαν᾽Αβραὰμ τὸν πατριάς · * et trecentorum vernarum do- •
χην , τὸν ὀκτωκαίδεκα καὶ τριακοσίων minum , ipfum opus aggredien-
οἰκογενῶν δεσπότην , αὐτεργῶντα , καὶ tem, hofpitibus miniftrantem , ad
τοῖς ξένοις διακονῶντα , καὶ εἰς τὰ β8- armenta currentem , vitulum at-
κόλιατρέχοντα , καὶ τὸ μοχάριον ἕλ- tralientem , vxorem ad panes con-
κοντα, καὶ τὴν ὁμόζυγα πρὸς τὴν ἀρ · ficiendos vigentem , er eandem il-
τοποιΐαν ἐπείγοντα . κακείνην δὲ ὡσαύ . lam fimiliter farinam fubigen-
τως μάτλεσαν τὰ ἄλευρα , καὶ τὲς tem , fubcineritios panes coquen-
ἐγκρυφίας ὀπτῶσαν, καὶ τοῖς θερα . tem, nec ancillis ninifterium hoc
παίναις τὴν διακονίαν ἐκ ἐπιτρέπεσαν · iniungentem : ipfum vero adini-
αὐτὸν δὲ τὸν θαυματὸν ἐκεῖνον πρεσβύ . randum illum fenem hofpitibus
την παρεςῶτα τοῖς ξένοις , καὶ τραπέ. adftantem , et ad menfam quidem
ζης μὲν ὦ κοινωνῶντα , τὴν δὲ διακονίαν non accumbentem , eius veromi-
nifterium omne exfequentem
πληρῶντα . Βλέπε τὴν Ῥεβέκκαν , τὴν
contemplareb ). Similiter Rebec
τῷ Βαθεὴλ θυγατέρα , τῷ Ναχωρ τὴν cam , Bathuelis filiam , Nachoris
ἔγγονον , ἡλικίαν μὲν ἔχεσαν γάμος
neptem , nubilem iam et forma
ὥρᾳ δὲ λάμπεσαν , καὶ θαλάμοις ἐμ᾿
præftantem vide c) : quæ nequa-
φιλοχωρεῖν ἐκ ἀνεχομένην , 54) ἀλλ᾽ αὖ quam in thalamis defidere fufi-
τεργῦσαν καὶ ὑδροφορᾶσαν , καὶ εἰς
net,fedmanum operi admouet ,
τὴν πρὸ τῆς πόλεως πηγὴν διαθέσσαν · et aquam geftat , et ad fontem ex-
καὶ ὦ μόνον οἴκαδε τὸ 55 ) ὕδωρ κομίζε tra vrbem excurrit : nec aquam
σαν , ἀλλὰ καὶ τοῖς ἀφικνεμένοις τὴν modo domum defert , fed et ho-
αὐτεργίαν παρέχεσαν ,καὶ ἀνιμωμέ‐ fpitibus officium præftat: quæ et
νην τὸ ὕδωρ , καὶ αὐτοῖς τε καὶ τοῖς aquam haurit, et tam ipfis quam
καμήλοις προσφέρεσαν , καὶ τῆς σω- camelis affert,et pulchrum illud
Φροσύνης τὸ καλὸν κτῆμα σῷον διαφύ- continentia donum incolume cu-
λάτθεσαν , καὶ τὴν παρθενίαν ἀκήραλον ftodit, et virginitatem illibatam
Pp 4 con-
54 ) ἀλλ᾿ αὐτ. Edit. parif. αλεργῆσαν . 55 ) ᾅδ Ibid . πῦρ.

a) Gen. 6, 14. 22. b) Ib. c. 18, 6. fqq. 6) lb. c. 24, 16. fqq.
讲
600 B. THEODORETI
conferuat: interim vero labori. διασώζεσαν , καὶ τὲς πόνες μετὰ πά

bus omni alacritate ftuder , his po- σης αἱρεμένην προθυμίας · καὶ τέτοις
tius confpicua effe, quam formæ
dono fplendere defiderans. Τη ωραϊζομένην μᾶλλον , ἢ τῷ κάλλει λαμ
his et eius filius , tanquam eius πρυνομένην . ἐν τέτοις ὁ ταύτης υἱὸς ,
1 filius , magnus Iacob , viginti an- ἅτε δὴ ταύτης υἱὸς , ὁ μέγας Ἰακώβ ,
nos transegita ) , quibus et gre- η
εἴκοσι διετέλεσεν ἔτη , ποιμα ίνων καὶ
ges pauit , etcum feris colluétatus θηρίοις παλαίων , καὶ τῶν τῆς ἀκτῖνος
eft, aftusque moleftias fuftinuit :
qui fomno faturarine noluqui . λυπηρῶν ἀνεχόμενος , καὶ ὕπνε κόρον
dem potuit. Simul autemneius . λαβεῖν ἐδὲ νύκτως δυνάμενος καὶ τὰς
dem vxores , propter quas labo. τότε δὲ γαμετάς , δι᾽ ἃς καὶ τῶν πότ
res hosce perpeffus eft , oues pa · νων ἠνέχετο , πρόβαλα νεμέσας ἐν ταῖς
ville in hiftoriis legimus . Sedet ἱτορίαις εὑρίσκομεν . καὶ οἱ τέτε δὲ
huius filiigreges aluerunt, palto- παίδες , κτηνοτρόφοι τε ἦσαν , καὶ αὐ
res ac operarii fuerunt , multifa-
vium feruorum laborem futti. τεργοὶ, καὶποιμένες , καὶ πολλαπλάσιον
nentes.
Ad hac diuiniflimusτῶν οἰκετῶν ὑπομένοντες πόνον . καὶ ὁ
Mofes quadraginta vitæ annos θειότατος δὲ Μωϋσῆς τεσσαράκοντα
hoc modo abfoluit h ) . Et huius ἔτη τέτον διετέλεσε βιοτεύων τὸν τρό
coniux , cum facerdotis filia ef-που.
καὶ ἡ τότε δὲ γαμετὴς ἱερέως
fet , oues pauit , et ab improbis θυγ
paftoribus huius auxilio libera- ὅσα άτης, πρόβατα νέμεσα , καὶ
ta , ipfi matrimonio iungia eft. τῶν ἀδί κων ποιμένων διὰ τῆς τότεβοη
Atqui fuperuacaneum foret fer. θείας ἀπαλλαγῆσα , τὴν μνηςείαν ἐδέ
monent longius extendere , ξατο . ἀλλὰ γὰρ περιτ ] ὸν μηκύνειν τὸν
omnesque eos e facra Scriptura λόγον , καὶ πάντας εἰς μέσον ἄγαν τῆς
producere , qui inter labores vi
θείας γραφῆς τὰς μετὰ πόνων τῇ βίε
tahuius ftadium emenfi funt : διαδραμόντας τὸν δίαυλον. Εἰ τοίνυν
Quodfi ergo non feruorum mo
do , fed et dominorum proprium & κ οἰκετῶν μόνον , ἀλλὰ καὶ δεσποτῶν
eft laborare , quam ob caufam fer- ἴδιον τὸ πονεν, τίνος χάριν τῆς δελέας
vitutem propter laboresaccufas ? διὰ τὲς πόνες κατηγορεῖς ; τῶν μὲν γὰρ
Serui enim ipfos heros laborum πόνων οἱ δῆλοι κοινωνὲς ἔχεσι τὲς δε
focios habent, ipfi vero domino-
rum curas minime participant σπότας , τῶν δὲφροντίδων τοῖς δεσπό
Quodfi autem labor quidem fer . ταις & κοινωνᾶσιν . εἰ δ᾽ ὁ < μὲν πόνος κοινὸς
vorum et dominorum communis δέλων καὶ δεσποτῶν , ἡ δὲ φροντὶς ἰδία
eft, cura autem dominorum pro- τῶν δεσποιῶν , πῶς δહું μακαρίες κρίνομεν
pria, qua ratione mouebimur, ne
beatos iudicemus eos qui a cu- τὲς τῶν φροντίδων ἀπηλλαγμένες , αλ
ris liberi funt , fed eosdem mife . λὰ τοῖς ἀθλίοις ἐγκαταλέγομεν ; Ἐπε
rorum
numero adfcribimus ? δὴ τοίνυν ἄντικρυς ἐδείχθη κανταῦθα
* Quoniamn itaque etiam hinc
fumini illius omnium gubernato- τῷ τῶν ὅλων κηδεμόνος ἡ πρόνοια , φέρε
ris prouidentia demonftrata eft, τῶν εἰρημένων ἕκατον εἰς ἓν συναγά-
agedum fingula , quæ difta funt, γόντες , ἀνακεφαλαιωσώμεθά τε , καὶ
in vnum colle&ta fummatim repe-
tamus,et clariorem faciamus illo σαφετέραν αὐτῶν τὴν καλανόησιν ποιη .
n) Gen. 29 , 18. b) A&. 7, 30.

* σώμεθα . ἀπεδείξαμεν τοίνυν , ὡς μίαν rum confiderationem . Demon-

κι ἐξ ἀρχῆς ὁ ποιητὴς ἐδημιέργησε φύ . ftratum ergo eft, vtvnam ab ini
tio naturam Creator condiderit,
κσιν , καὶ ταύτην 56) αυτεξεσίας λόγω et eandem ratione libero
arbitrio
ἐντετίμηκεν
1 . εἶτα ὅτι εἰς 57 ) & δέον αὖ predita dignatus fit. Deinde ,
τη τῷ αὐθαιρέτῳ τῆς γνώμης χρησα- quod hæc fibero mentis arbitrio
μένη ἔβδεψεν ἐπὶ τὸ χεῖρον , εἰς μυρία . fecus quam oportuit vfain peius
τε πλημμελημάτων ἐξώκειλεν εἴδη . declinarit , et in infinitas delido-
· ἔδει τοιγαρῶν νόμοις ἀναχαιτίσαι τῆς rumfpecies impegerit . Legibus
ergo peccati impetum refrenare
· ἁμαρτίας τὴν ξύμην , οἱ δὲ νόμοι τῶν oportebat , hæ vero legislatores
ντιθέντων ἐδέοντο . διηρέθη τοίνυν ἀναγ- poftulabant. : Vnde necefario
›
· καίως διχῆ τῶν ἀνθρώπων ή ἡ φύσις
" humanum genus bifariam diui .
καὶ οἱ μὲν ἄρχειν ἐτάχθησαν , οἱ οι δὲ fum eft, et hi quidem vt impe
τοῖςἄρχεσιν ὑπακέειν · ἵνα τῶν νόμων rarent, alii vero vt magiftratibus
obedirent, ordinati funt: vt fcili
κ ὁ φόβος , καὶ τῶν ἀρχόντων τὸ δέος ,
cet legum metus , et magiftra-
κ τὴν πολλὴν τῆς κακίας καταπαύσῃ tuum timor , nimios peccati pro-
1 φοράν . ἄρχεσι τοιγαρῶν πόλεων μὲν , greffus fifteret. Ciuitatibus er

ἄρχοντες ·κωμῶν δὲ, κηδεμόνες spa- go prafidem, vicis vero curatores,
τηγοὶ , ςρατείας · καὶ τέτων δὲ κακεί . exercitibus duces , his autem et
illis reges , naui nauclerus, athite
νων οἱ βασιλῶς · τῆς νηὸς , ὁ κυβερνή . tis
τiς pedottibæ præfunt : pueris
της τῶν ἀθλητῶν , οἱ παιδοτρίβαι ὁ etiam literator , fuis quoque difer-
και γραμματικὴς , τῶν μερακίων · ὁ σκυ . puliscoriarius, fimiliter et faber
τοτόμος , τῶν φοιτητῶν ὁ0 χαλκοτύ- ferrarius iis qui abipfo artem per-
πος ὡσαύτως τῶν παρ' αὐτῷ μαθῶν β8 . difcere volunt. Quapropter do-
mui quoque paterfamilias præeft.
λομένων τὴν τέχνην . ἄρχει τοιγαρέν Nec enim fieri poteft , vt domus
καὶ τῆς οἰκίας ὁ δεσπότης. ἔτε γὰρ aliqua fine patrefamilias falua fit
οἷόν τε δεσπότε δίχα πράτεν καλῶς et incolumis : quod hæ ipfæ re-
οἰκίαν˙ καὶ μαρτυρᾶσιν αἱ τέτων ἐτερη- ftantur , quæ cum his deftituun-
μέναι , παντάπασιν ἐρημέμεναι. ταύ. turtantum non prorfus defolitæ
την τὴν ἡγεμονίαν ἔχεσι καὶ τῶν ἀγ . videntur. Simile imperium art-
་
καὶ γέλων οἱ δῆμοι. διδασκόμεθα γὰρ ὑπὸ gelorum quoquepopulihabent.
Nam quodfupra caput noftrum
μα τῆς θείας γραφῆς , ὡς ἐκ ἀγγέλες eft calum , non angelos modo ,
τ ἔχει μόνες , ἀλλὰ καὶ ἀρχαγγέλες verum etiam archangelos habere
O incolas, e factis Scripturis didici.
οἰκήτορας ὁ ὑπὲς κεφαλῆς ἡμῶν ἐρα . mus. , Et hi quidem præfunt, illi
'
* νός καὶ οἱ μὲν προσατεύεσιν , οἱ vero obediunt. Quodfi et omnis
δὲ ὑπακέεσιν . 58) εἰ δὲ καὶ τὸ πα · iniquitatis expers locus , et (ange-
* ρανομίας ἐλεύθερον 59 ) χωρίον , καὶ Jorum ) natura , que vt corportun
conditione præftat , ita affectibus
ἡ σωμάτων καὶ παθῶν ὑπερτέρα quoque cunctis fuperior eft, hunc
φύσις , ταύτην ἐκ ἠρνήθη τὴν τάξιν , ordinemn nequaquamn derredat:
ἀλλ᾿ οἱ μὲν εὐπειθῶς ὑπακέεσιν , fed hi quidem obedienter parent,
Pp s illi
57 ) και δέον . Ibid . εδέν . - 38 ) εἰ.

εἶν Ibid , ο
56 ) αύτεξ. Edit . parif. αὐτεξεσίῳ .
59 ) χωρ . Ibid . præmm . οἰκ σι
602 B. THEODORETI
illivero rite et decenter imperant : οἱ δὲκοσμίως ἡγεμονεύεσι, τί δυχεραίνεις

quid ergo ftoinacharis ,o homo, ἄνθρωπε, παρ' ανθρώποις βλέπων, ἔν
cum interhomines, vbi plurimna θα πολλὴ περὶ τὸχεῖρον ἡ ῥοπή , τὸ
eft ad malum propenfio , et inagi-
ftratuum poteftatem ,et huic pa . ἄρχον καὶ τὸ ἀρχόμενον ; οἷον γάρ τι
rentes fubditos effe vides ? Ma φάρμακον αλεξίκακον ταῖς τῆς ονο
giftratuum enim gubernatio- μίας ἕλκεσι , τὴν τῶν ἀρχόντων εἰκονο-
nem ,
tanquatn pharmacum μίαν ὁ ποιητὴς ἐπιτέθεικεν . ἄρχει και
quoddamn depulforium peccati παίδων πατὴς , καὶ παιδεύειτες παι
vlceribus , rerum creator impo- δας ἄκολαταίνοντας , καὶ ἐπαινεῖ σω
fuit . Præterea pater liberis im-
perat , et eosdem petulantius vi φρονῶντας . ἄρχει καὶ παιδίων ὁ διδά .
ventes corrigit , et modeftia ftu- σκαλος , καὶ τῆς ὁμόζυγος ὁ ἀνὴς, καὶ
diofos " collaudat. Pueris item τῶν οἰκετῶν ὁ δεσπότης , τὲς μὲν εὐνε .
preceptor praeft , et vir coniugi sέρες ἀποδεχόμενος , καὶ τιμῆς ἀξιῶν ,
quis obedientiores , magisquein . 60 ) και θεραπείας , καὶ ἐλευθερίας
duftrios probat ,ethonoribus , et πολλάκις · τὲς δὲ νωθείς και κακερ .
officiis,ac libertate fæpius inper γῶν αἰθισμένες παιδεύων , καὶ καλό.
tit : ignauos vero et improbosca καγαθίαν διδάσκων. ταύτην τὴν τά
tuit. t, etEundem
ftiga præceptis inter
honeftis ordinem infti ξιν καὶ τοῖς ἱερεῦ
་ σι δέδωκεν ὁ τῶν ὅλων
facerdotes quoque communis Θεός και τὲς μὲν ἱερωσύνης ἠξίωσεν ,
omnium Deus efte voluit : ethos τοῖς δὲ τὴντέτων ἡγεμονίαν ἐπίςευσε
quidem facerdotio dignos iudica καὶ ἄλλα δὲ εἴδη ταγμάτων ὑπ᾽ ἐκείνες
vit , aliis vero horum imperium πεποίηκεν . Εἰ δὲ βλέπων ἐνίες τῶν δε
concr edidit : quin alios quoque σποτῶν , ἄγαν ὠμές , καὶ λίαν ἀκολά
his inferiores ordines inftituit.
Quodfi vero dominos aliquos ni. 585 , και τινὰς τῶν ἀρχόντων δώροις
anium crudeles et infolentes ad ἀπεμπολένας τὸ δίκαιον , προσπλαίεις ,
modum effe, fimiliter etmagiftra . καὶ τὴν ἀντιλογίαν ὠδίνεις , ἐγώ σε
tus aliquot ius muneribus vende-
re videris,etideo mihi contradice- προλαμβάνω τὸν πονηρὸν τῆς διανοίας
re volueris , ego prauum illum τόκον , καὶ φημὶ , ὡς τοῖς τοιέτοις ἐχ
mentis foetum præripiens dico, ὁ Θεὸς τὴν ἡγεμονίαν ἐπίςευσεν , ἀλλ᾿
quod iftiusmodi hominibus non
Deus imperium commiferit , fed ἡ τῶν ἀρχομένων πονηρία τὴν τέτων
fubditorum nequitia horum im- ἀρχὴν ἐπεσπάσατο . ὄνησιν γὰρ ἐδε
perium fibi ipfi contraxerit. Cum μίαν παρὰ τῶν εὖ καὶ καλῶς εἰση
enim fructum aliquem ab iis, qui
bene et honefte rempublicamn ad- γησαμένων ἑλκῦσαι θελήσαντες , ἀλλὰ
miniftrauerunt , percipere nolue . τῇ μοχθηρίᾳ τῷ τρόπῳ τὴν ἐκείνων
rint, fed improbiffimis fuis mori. διδασκαλίαν υβρίσαντες , τῆς θείας
bus oinnenillorum difciplinam ἐπιμελείας σφᾶς αὐτὲς ἀπετέρη .
contumeliofe tractarint , diuina σαν · ετα τῆς θείας γυμνωθέντες οἶ·
cura feipfos fpoliauerunt : dein-
de huius gubernatione deftituti, κονομίας , τῶν τοιύτων ἡγεμόνων ἀπό
et principes re . λαυσαν ,ἵνα τῇ πάρᾳ τῶνχειρόνων εἰς
iftiusmodiduces
ceperunt , vt peiores experti me- μνήμην ἔλθωσι τῶν κρειτόνων , καὶ τῆς
liorum recordarentur , etillorum ጸሎ
60 ) καὶ θεραπ . Def. in Ed. parif.

DE PROVIDENTIA ORATIO VII, 603
καλῆς καὶ ἀγαθῆς ἐκείνων ἀναμνησθῷ . honeftam , bonamque difcipli

σεπαιδαγωγίας. εὑρίσκομεν δὲ τὸν nam • in memoriam reuocarent.
τῶν ὅλων Θεὸν , δι᾿ ὑπερβολὴν τῆς τῶν Sed et Deum illum fummum
propter immenfam hominum
* ἀνθρώπων πονηρίας τὰς ἡνίας ἐῶντα improbitatem habenas fapius
πολλάκις καὶ φέρεσθαι τῶν ἀνθρώ-
‫ار‬ laxare inuenimus , et vt huma-
πων ὡς ἂν θέλωσι συγχωρῶντα τὸ γέ- numgenus pro fuo feratur ar-
νος. καὶ τῦτο ἡμᾶς αὐτὸς διὰ το προ- bitrio, permittere. Quod ipfum
Φήτε διδάσκων , καὶ πρὸςτὸνἸσραὴλ per prophetam docens adirae
* lem dixit a) : Etdixi , Non pafcam
ἔλεγε · Καὶ εἶπον : ἐ ποιμανῶ ὑμᾶς vos : quod moritur moriatur, et
τὸ ἀποθνῆσιν ἀποθνησκέτω , καὶ τὸ quod perit pereat, et ex reliquis
" ἀπολλύμενον ἀπολλύω , καὶ τὰ κατά- deuoret vnusquisque carnem
λοιπα κατεθιέτω ἕκαςοςτὰς σάρκας proximi fui. Cum ergo magi-
τῷ πλησίον αὑτῷ . χρὴ τοιγαρῶν , ας . fratus improbi rebusprafident
et heri immanes ac diri domus
χόντων πονηρῶν ἡγεμένων , και δεσπο gubernant ,fummo illi rerum gu
τῶν ὠμῶν καὶ πικρῶν οἰκίας κυβερνών- bernatori fupplicesnos fieriopor
των , τὸν τῶν ὅλων πρύτανιν ἱκετεύειν , tet , et vitæ conuerfione , morum-
καὶ τῇ τῇ βίε μεταβολῇ , καὶ τῇ τῶν que mutatione placidiorem efti
τρόπων ἐναλλαγῆ , ὅλεώ τε ποιεῖν , καὶ cere , ac in auxilium nobis exci-
tare, feruentibusque precibus, vt
61 ) εἰς ἐπικερίαν ἐγείρειν , καὶ θερμῶς temporis dificultatem in melius
τὸ ἱκετεύειν τὴν τῷ καιρῷ δυσκολίαν μετα- transinutet infiftere Quod
, .
· Γλῶν . Ὅτι γὰρ 62 ) ὑπακέει ῥᾳδίως enim ipfe, qui bonus eft, et mife-
τοῖς εἰλικρινῶς αντιβολῦσιν , ἀγαθός τε reri naturaliter nouit, inimo mi-
ὤν , καὶ ἐλεῶν πεφυκώς , μᾶλλον δὲ fericordiæ fons eft, eos, qui fince-
ἐλέες τυγχάνων πηγή , αὐτὸς μάρτυς audire ris precibus ipfi occurrunt , ex-
facile velit , ipfe teftis eft,
ος
τοῖ , ὅτως ἱκετεύεσινὑπιχνέμεν , και qui ita fupplicantibus auxilium
λέγων · ὅτι καλέσεις , ἐγὼ δέ σε ὑπα · * fuumpollicetur,hæc dicens b):
κέσομαι · ἔτι λαλῶντός σε ἐρῶ , Ἰδε Tu vocabis , egovero te exau-
πάρειμι. Ὅτι δὲ ἐδὲ οἱ λίαν παράνο . diam : adhuc loquentete dicam,
Ecce adfum. Quod vero nec ii
μοι, καὶ δυσσεβεία πάντας ἀποκρύ .
quoque , qui iniquifimi funt , et
ψαι φιλονεικήσαντες , οἷόν τε λωβα . impietate fua omnesfuperare co-
και τὲς τὸ λογικὸν ἐῤῥωμένες , καὶ nantur, eos ledere poffint, qui ra-
tione fana vtuntur, et pietatis ftu-
τῆς εὐσεβείας ὑπάρχοντας ἐρατὰς , diofi cultores funt
, in fequenti
διὰ τῷ μετὰ ταῦτα λέγε , σὺν Θεῷ oratione ,Deo adiuuante, demon-
φάναι , δηλώσομεν . ftrabinus. Nunc autem eum,
ἐπὶ δὲ τῇ παρόν . frabimus.
τος τὸν καὶ κοινὰς καὶ ἰδίας τοῖς ἀν . qui publica et priuata munera
hominibus largitur , et infinitis
θρώποις δωρεάς χορηγῶντα , καὶ μυ- quodammodo bonis genus no
ρίοις ὅσοις ἀγαθοῖς τὸ ἡμέτερον περὶ ἀrum abunde cumulat,decan-
μακλύζοντα γένος , ὑμνήσωμεν . αὐτῷ ἡ temus . Ipfi fit gloria in ater-
num . Athen .
· δόξα εἰς τὰς αἰῶνας . αμήν ,
Quod
61 ) ais. Edit. parif. ὡς , ( 2 ) ὑπακ . Ibid . ὑπακέειν,
a ) Zach . 11, 9 . ~ b) El. 65, 24.
604 B. THEODOR
ETI
Quod hi qui fane et bonæ mentis Ὅτι τὲς εὖ φρονῶντας ἐδὲ τὸ πονηροῖς
Junt,nihil ex eo laedantur , quod δελεύειν δεσπόταις λυμαίνεται.
prauis dominisferuiant.
Ο RATIO VIII. ΛΟΓΟΣ Η΄.
on equidem me latet , ma- εγάλης μὲν , εὖ οἶδα σαφῶς ,
gnis admodum tam lin-
N ° guæ quam ingenii viribus ι δεῖ καὶ γλώτης και διανοίας ,
Μ N
τῷ μεγάλην ἔτω λόγων ὑπό
illi opus effe , qui tantum oratio-
nis argumentum fufcipere infti. 1 θεσιν ἀναδέχεθαι πειρωμένῳ πέφυ·
tuit : quoniam ita fere natura κε γάρ πως κινδυνεύειν ἐν τοῖς λόγοις
comparatumn eft, vt in verbis re . τῶν πραγμάτων ἡ δόξα · τῇ γὰρ τέ
ruminaieftas periclitetur . Iux-
tahorum enim infirmitatem , vel των ασθενείᾳ καὶ ῥώμη φιλᾶσι κρίνειν
vim, de rebus iudicare confueue . τὰ πράγματα , οἱ μὴ τῇ φύσει τέ
•
runt , qui non rerum naturam , των , ἀλλὰ τῇ δεινότητι τῶν λόγων
fed verborum vim obferuant. προσέχειν ἐθέλοντες . ἐγὼ δὲ τῇ τῆς
Ego vero argumenti viribus con- ὑποθέσεως δυνάμει θαῤῥήσας , ἐκ ἐμέ-
fifus mentis conceptus nequa-
quam, iuxta hoc metirivolui, nec τρησα ταύτῃ τὰ τῆς ἐννοίας κυήμα .
huius paruos et exiles partus ex . τα , ἐδ᾽ ἐλογισάμην τὰς μικρὰς αὐ
pendi : fed id duntaxat apud τῆς καὶ ἐξιτήλες ὠδῖνας , ἀλλ᾽ ἐσκό.
mereputaui ,veritatis lucem iis , πησα μόνον , 2) ὡς δῆλόν ἐςι τοῖς εἰδέ
qui ipfam videre cupiunt, mani . ναι θέλεσι τῆς ἀληθείας τὸ φῶς , καὶ
m
feftam
iis, quorum oculi integri et etfol
effe, quemadmodu fani θάπες ἥλιος τοῖς ἐῤῥωμένοις τὰς ὄψεις.
funt. Et fane licet nemo defen . και μηδενὸς γὰρ συνηγορῶντος , βοᾷ
dat, clamat tamenipfa Creatoris τῷ ποιητῇ καὶ σωτῆρος ἡμῶν ἡ πρόσ
et Saluatoris prouidentia . Nihil voιο . ἐδὲν ἔν 3) ἀπεικὸς δρᾶν ᾠήθην ,
ergo abfurdum vel reprehenfio-
nedignum me facturum putaui, ἐδὲ μέμψεως ἄξιον, παραχὼν εἰς ὑπερ.
fi linguæmeæ officium huic quæ γίαν τὴν γλῶταν , τῇ πάντοθεν φε-
vndique perfonat voci præfta · ρομένη φωνῇ , καὶ ταύτην ἐνηχῶν τοῖς
rem ,ipfamque obturatis ingra-
torum hominum infonaremauri βεβυσμένοις τῶν ἀχαρίζων ωσίν. Ὅτι
bus. Atqui paupertatemetopu · μὲν ἦν καὶ πενία καὶ πλῶτος ἀναγκαῖα
lentiam vitæ noftræ neceffariam τῷ βίῳ καὶ χρήσιμα , καὶ δελείαν δέ
et vtilem effe , tum feruitutem et
herilem poteftatem ,ceu pharma . τινα καὶ δεσποτείαν , καθάπερ τινὰ
ca quædam , peccati viceribus Φάρμακα , τοῖς ἕλκεσι τῆς ἁμαρτίας
animarum medicum impofuiffe, ὁ τῶν ψυχῶν προσήνεγκεν ἰατρὸς τὴν
abunde fatis diuinæ gratia bene θείαν χάριν συνεργὸν ἐχηκότες ,ἱκα
ficio adiuti demonftrauimus. 2
Quod autem feruitusiis, quihu . νῶς ἀπεδείξαμεν. Ὅτιδὲ ἐ λωβάται
* iusiugo fubiacent, nihil * damni δελεία τοῖς χρωμένοις , ἀλλὰ καὶ λίαν
afferat , quin potius iis qui volunt τὲς βελομένες εὐεργετᾶ , αὐτίκα ,
plurimum profit , moxDeo fic
volente demonftrabitur : hoc σὺν Θεῷ φάναι , δειχθήσεται τέτο
γὰρ
1 ) δεῖκαὶ γλ . Edit. parif. καὶ γλώττης χρεία . 2 ) ὡς Ibid . ᾧ . 3 ) ἀπ ' Ita ha
bet Editio parifina . Sirmondus ἀπελακός .
DE PROVIDENTIA ORATIO VIII. 605
γὰρ χθὲς ἐρῶν ὑπεχόμεθα . Δυνατὸν enim heri difturos nos effe pro-
mus . Atqui poterit quis ,
μὲν γὰρ τῷ βελομένῳ , καὶ δίχα τῶν mili
fiqu idem velit etiam omifis vete
παλαιῶν παραδειγμάτων τὲς συνδέ . rum exemplis, conferuos exami-
λεύοντας ἐξετάσαι , και θεωρῆσαι πολ- nare , et multos virtutis ftudiofos
· λὲς ἀρετῆς φροντικὰς , καὶ τὴν δε . cernere , qui teruitutem beneuole
: λείαν εὐνοία κοσμῶντας , καὶ τῆς μὲν et prompte obeunt ,nec vlla ne-
· ἀνάγκης & δεομένες , γνώμη δὲ τὸ δέον ceflitate compulfi ex animo quod
decer faciunt, et dominorum cu-
ἐργαζομένες , καὶ τῶν δεσπατῶν τὴν
ram fponte capeffunt : quos ideo
θεραπείαν προαιρεμένες, και τότε χά- etiam libertate donari , et opum
· ριν καὶ ἐλευθερίας αξισμένες , και χρη- maximarum dominos fieri , et fi-
· μάτων πολλῶν κυρίως γινομένες , καὶ deliter peraâtæ feruitutis præmia
· τῆς καλῆς δελείας τὰ ἐπίχειρα δρε . percipere videmus . Non tamen
tuto noftro alienum fue-
· πομένως . & παρέλκον δὲ ἴσως καὶ τῶν ab infti
rit, quosdam eorum qui olim fer-
πάλαι δε ελευκότων ὀλίγες εἰς μέσον vierunt in medium producere ,
παραγαγῶν , καὶ γυμνῶσαι τῆς εὐσε- et pietatis thefaurum detegere ,
Εύας τὸν θησαυρὸν , ὃν ἐκεῖνοι συνήγα- quem illi congregauerunt, ad eos
- γον , εἰς ἔλεγχον τῶν τὴν δελείαν δια- reprehendendos , qui feruitutem
: Κάλλεν ἐπιχειρέντων , καὶ τῆς μείζονος vituperare phem
conantur ,ethanc ma-
iæ caufam faciunt ,
ioris blaf
βλασφημίας ταύτην ἀφορμὴν ποιεμέ‐
dum hinc contra Dei protiden
νων, καὶ κατὰ τῆς τῷ Θεῷ προνοίας ἐν- tiam iacula emittere audent . Pri
τεῦθεν ἀφιέναι τὰ βέλη τολμώντων. mus ergo omnium prodeat pri-
Παρίτω τοιγαρῶν πρῶτος ἀπάντων , ὁ marius ille Abrahami patriarchz
πρῶτος Αβρααμ τῷ πατριάρχε θερά . famulus a). Hic enim ,cum fe
nio iam correptus patriarcha, ac
πων . ὗτος τοίνυν , ἡνίκα γεγηρακὼς naturæ terminum vitæque finem
πατριάρχης ἄφθη , τῆς φύσεως τὸν ( fenectus enim mortis prælu-
ὅρον είδως , καὶ τῷ βίε τὸ τέλος ὁρῶν, dium eft) coramn cernens,de filio
γῆρας γὰρ θανάτε προοίμιον , περὶ τῷ ipfi mandaret,et veterum execra-
tionums et benedictionum verbis
· υἱέος ἐνετέλλετο , καὶ φέρειν αὐτῷ γυ- confitu , illi e propria (aut pater-
· ναῖκα προτέτατ ]εν ἐκ τῆς οἰκείας φυ- na )gente vxorem adducere , et
κλῆς , και φεύγειν τὴν τῶν 4 ) Χαναναίων Chananeorum cognationem fu-
η συγγένειαν παρηγγύα, ταῖς παλαιαῖς gere hortaretur : tunc ille , in-
5) αρος καὶ εὐλογίαις πιτεύων˙ την.- quam ,gdiniratione dignus famu-
καῦτα ὁ θαυματὸς ὗτος οἰκέτης, πρῶ. lus , primo quidem diligenter fin-
τον μὲν, ἀκριβῶς ἅπαν]α βασανίζει το gula heri verba examinat , et iu-
δεσπότε τα ξήματα , καὶ τὸν προσφε · ramenti , quo obftrictus erat, re-
་ ligionem metuens , fummumque
ρόμενον δεδιὼς ὅρκον , καὶ τὸν τῶν ἁπάν· illumomnium infpettorem ocu-
· τῶν ἐπόπτην ὀῤῥωδῶνὀφθαλμὸν , πυν- lum reueritus, primonum filium
de muliere profeftionem detrettan-
ο θάνεται πρῶτον, εἰ δεν τον υἷον εἰς τὴν
ν πατρῴαν ἀπαγαγεν οἰκίαν, τῆς γυναί. te ad patrium folumreducere de-
bear,
4 ) Χαναν. (Edit, prior habebat Καναναίων) Edit . parif. ἀναγκαίων. 5 ) ἀρι καί.
Def . ibid,
* ) Gen. 24 , 1. fqq .
606 B. THEODO
RETI
beat, quarita ). Cumque id ne- κὸς τὴν ἐκδημίαν παραιτεμένης . τῷ δὲ
garet Abraham , et puerum non
Αβρααμ απαγορεύσαντος , καὶ φήσαν .
abducendum ,quin potius Deo,
ειν , ἀλλὰ τῷ Θεῷ τῷ
qui ipfum vocauerat , confiden . τος μὴ δὲν ἀπάγ
dum , et illiusgube rnat ioni cre- κεκλ ηκότ ι θαῤῥ ῶν , καὶ τοῖς ἐκείνε πη .
dendum effe diceret: foluit qui- δαλίοις πιτεύειν˙ ἀπαίρει μὲν ὁ παῖς ἐκ
dem ex heriti domo famulus , et τῆς δεσποτικῆς εἰκίας , πολλὰς δὲ κα
multas ftationes emenfus , tan- 9μὸς ὁδεύσας , εἰς τὴν Χαρξὰν ὀψὲ τῆς
dem fub feram vefperam Char-
ras peruenit : vbicamelos qui ἡμέρας παρεγένετο . καὶ τὰς μὲν καὶ
dem recumbere finit, quieteni μήλες καθίζει , φάρμακον τῶν πόνων
mirum illorum laboribus inederi τὴν ἀνάπαυλαν προσφέρων , αὐτὸς δὲ
volens : ipfe vero donis, quæ fe. μακρὰ χαίρειν εἰπὼν οἷς ἐκόμιζε δώ
cum ferebat , et omnidiuitiarum ροις , καὶ πάσῃ τῇ τῇ πλέτε περιφα
fplendori longumn valere renun-
cians , manibus in cælumn exten- νείᾳ , εἰς ἐρανὸν τὰς χεῖρας ἐκτείνας ,
fisDeo fupplicat , vt is herii τὸν Θεὸν ἱκετεύει , προμνήτορα τῷ τρο
flio pronubus efle , et illi puel- Φίμε γενέσθαι , καὶ κατεγγυῆσαι κόρην
lam , quæ heri * moribus conue- αὐτῷ τοῖς δεσπολικοῖς συμβαίνεσαν ἤθε
niat, defpondere dignetur . Di- σιν. ἄξιον δὲ καὶ αὐτῶν ἐκείνων τῶν
gnum vero eft, vt hæc fupplicis 6 ) εὐσεβῶν ἀκῶσαι ῥημάτων . κύριε , γὰρ
verba audiamus . Domine , in-
quit b ), Deus domini meiAbra . Φησιν , 7 )ὁ Θεὸςτῷ κυρίε με ᾿Αβραάμ ,
hami , ecce ego fto ad fontem ἰδὲ ἐγὼ ἕζηκα ἐπὶ τῆς πηγῆς τῷ ὕδα
aquæ : filiæ autem habitatorum τος , αἱ δὲ θυγατέρες τῶν εἰκόντων τὴν
vrbis egrediuntur ad haurien . πόλιν 8) ἐκπορεύονται ἀντλ ཞ ‫اد‬
ῆσαι ὕδωρ ,
dam aquam : et erit virgo , cui καὶ ἔσαι ἡ παρθένος ᾗ ἂν ἐγὼ ἔπω ,
dixero , Inclina hydrian tuam vt Ἐπίκλινον τὴν ὑδρίαν σε , ἵνα πίω , καὶ
bibam , et dixerit nihi , Bibe ,
quin eticamnelis tuis hauriam , do . & πη μοι 9 ) Πίε, καὶ ταῖς καμήλοις σε
nec bibere definant, hanc præ . υδρεύσομαι ἕως ἂν παύσωνται πίνς .
parauifti feruo tuo Ifaaco . Et ex σαι, ταύτην ἡτοίμασας τῷ παιδί σε
hoc cognofcam quod feceris mi- Ἰσαάκ · καὶ ἐν τέτῳ γνώσομαι , ὅτι
fericordiam domino meo Abra-
hamo. Etquis non obhanc pie : ἐποίησας ἔλεος τῷ κυρίῳ με ᾿Αβραάμ .
tatem virum admiretur ? Quin τίς ἐκ ἂν ἀγαθέη τῆς εὐσεβείας τὸν
‫ار‬
potius quis fingula , quæ dixit , ἄνδρα ; μᾶλλον δὲ τίς ἂν ἀξίως τῶν εἰ
digne collauder ? Precationem ρημένων ἕκαςον 10 )εὐφημήσειεν ; ἔξι
enim videre eft fide fimul et fa- γὰρ ἰδεῖν κατὰ ταὐτὸν πίσει και το
pientia et pietate ornatam . Quod φίᾳ καὶ εὐσεβεία τὴν εὐχὴν κοσμ8μέ .
enim omnnibus renunciet , et νην. τὸ γὰρ πᾶσιν ἐῤῥῶθαι φράσαν-
profectionis caufam diuinæ τα και II) τῇ τῷ Θεῷ προμηθείας τὴν
prouidentiæ committat , quis τῆς ἐκδημίας ὑπόθεσιν ἀναστῆσαι , πῶς
8
6 ) εὖσ . Edit. parif. ἱκετιπῶν . 7 ) ὁ Θεός . Def . ibid . δ ) ἐκπ. Ibid . ἐκπορεύσον.
ται . 9) πίε . Loco cit. additur σύ. Deinde fequitur , καὶ τὰς καμήλες σε
ποτιῶ . 1ο) εὐφ. Edit .parif . εὐφημήσαιεν. 11 ) τῇ . Ibid. τῆς, et deinde προ
μηθείας
a) Gen. 24, 5. b) Ibid . verf. 13. 14ο
ἐκ εὐσεβείας ἐπὶ καὶ σοφίας τῆς ἀνω- non et pietatis et fupernæ fa-
Στάτω ; τὸ δὲ τῇ τῷ δεσπότε θαῤῥῆσαι pientiæ opus effe dicat ? Quod
vero domini fui iuftitiæ con
* δικαιοσύνη , και 12) τότε καλέσαι Θεὸν hdat , et eum , qui communis
τὸν κοινὸν ἁπάντων Θεὸν , καὶ δι᾽ ἐκεῖ . omnium Deus eft , huius Deum
νον ἐλπίσαι τέλος πάντως λήψεθαι vocet, et propter hunc preces
latum finem accepturas , et pe-
τὴν εὐχήν, καὶ τὴν αἴτησιν εἰς πέρας titionem ratam fore fperet , an-
ἀχθήσεθαι , ποίαν πίςεως ὑπερβολὴν ne fidei excellentiffimnum gra
;; καταλείπει ; τετυχηκὼς δὲ ὧν ἤτησε , dumteftatur ? Quod vero iis quæ
‫ار‬ petiit potitus fit, Dei amicum fuif-
· Θεοφιλὴς ἀποδέδεικται . ἐ γὰρ ἂν ὕτω te demnonftrat . Nec enim tam
e μὴ λίαν
ῥᾳδίως ἔτυχεν, εἰ facile iis potiri potuiffet , nifi in
ἦν εὔνες τῷ
· δεδωκότι · τὴν εὔνοιαν δὲ ἡ τῆς ψυχῆς largitorein fuiffet gratiffimus .
Gratitudinem vero hanc animæ
κ ἐδημιέργησεν ἀρετή . ὅτι δὲ 13) τετύχη . virtus produxit . Atqui hunc
· κε , καὶ παραυτίκα τετύχηκεν , ἡ iso- ftatim voti compotem factum ef
ρία διδάσκει. εἰς γὰρ τῆς εὐχῆς τὸ τέ. fe , docet hiftoria. Priusquam
enim finirentur preces , Rebecca
λος ἔφθασεν ἡ Ῥεβέκκα , καὶ τὸ τῆς aduenit, et holpitalitatis fignum
31
Φιλοξενίας 14) ἐπιδείκνυσι σημεῖον καὶ exhibet. Nam cum pauxillum
Ἡ σμικρὸν ὕδωρ αιτηθῆσα , και τὰς καμή . aqua abipfa peteretur ,fe omnes
camelos adaquaturam effe pro-
λες ἁπάσας ποτίζειν ἐπάγεται · καὶ mittit : etnon finelabore aquam
μετὰ πόνε τὸ ὕδωρ ἀνιμωμένη, λογικῶν hauriens iumentorum fimul et
καὶ ἀλόγων θεραπεύει το δίψος , αν hominum fitim reftinguit : quo
facto et fortitudinis et humanita-
δρίαν ὁμῶ καὶ φιλανθρωπίαν ἐπιδεικνυ . tisfpecimen prabens , eius puel
· μένη , καὶ τῆς ἐν τῷ λόγῳ τῆς εὐχῆς la , quam precationis verba de-
ζωγραφηθείσης κόρης ἀρχέτυπον φαι pinxerant, exemplum plene ex-
1 preffit, et fe Abrahamica domo
νομένη , καὶ τῆς ἀδραμιαίας οἰκίας αξία dignam demonftrauit , vipote
δεικνυμένη , καὶ τῷ φιλοξένῳ κηδεςῇ συν- quæ mentem hofpitali focero

: ομολογᾶσαν κεκτημένη τὴν γνώμην. optime conuenientem poffidear.
Hæc enim fidelis ille farnulus pe
τῦτο γὰρ καὶ ὁ πιτὸς ἐκεῖνος οἰκέτης
tierat : non formain , non corpo-
· ᾔτησεν ἱκετεύων , ἐκ εἶδος , & μέγεθος , ris ftaturam ,non genarum fo-
ὦ παρειῶν ἄνθος , ἐκ ὀφθαλμῶν κάλ- rem , non oculorum venuftatem ,
nonelegantes fuperciliorum li-
λος , ἐκ ὀφρύων εὐθέτες γραμμὰς , & neas , non generis fplendorem ,
5 γένες περιφάνειαν , ὦ πλέτε περιεσίαν, non diuitiarum abundantiam :
ἀλλὰ φιλόξενον γνώμην , ἤπιον τρόπον , fed mentem hofpitalem , mores
placidos , manfuetam et mode.
φθέγμα προιν καὶ μέτριον , ἦθος ἐπίε
ftain facundiam , æquum et hu-
κὲς καὶ φιλάνθρωπον , ἄξιον τῆς δεσπο- nanumanimihabitum ,et herili
τικῆς οἰκίας , τῆς πᾶσι ξένοις ἠνεωγ . domo dignum ,quæ ad * omnem
hofpitum aduentum parebat, va-
μένης , τῆς εδη ποικίλα δεχομένης , rias excipiebathominum formas ,
et
11 ) τότε . Edit. parif . præm. τό . 13) τετ . καί . Def. ibid . 14 ) ἐπιδ . Ibid . ἐπι
δείκνυ .
608 B. THEODOR
ETI
1
et omnibus , prout commodum καὶ πᾶσι προσφερέσης τὰ πρόσφορα
erat , miniftrabat . Hæc petit , ταῦτα ᾔτησε , ταῦτα ἔλαβε καὶ ἐδὲ T
hæc accepit. Nec ftatim fine
vllo examinearripuit, fed finguli εὐθὺς ἀβασανίςως ἔλαβεν , αλλ' 15) ἐξε- λ
eorum quæ fiebant expendens , τάζων τῶν γινομένων ἕκαςον , ἰδῶν φη .
videre volebat , num doininus σὶν ἐξέλετο
‫ اد او‬, εἰ εὐώδωκε κύριος τὴν ὁδὸν
profperauiffet viain ipfius , feumi- αὐτῇ , ἢ ἔ . ἐπειδὴ δὲ ἅπαντα εἶδεν ἃ
nus. Poftquam verofigna quæ ᾔτησε σημεῖα , ἐδὲ ὅτως ἔδωκε πρὸ τῆς ἐ
petierat, viditomnia,ne tuncqui υμνωδίας τῆς μνητείας τὰ σύμβολα ,
dem ante gratiarum actionem de-
fponfationis fymbola dedit, nec ἐδὲ ὑφ᾽ ἡδονῆς ἡτληθεὶς
• , ἐπελήφθη τῇ
voluptate victus largitoris oblitus δεδωκότος . ἀλλὰ τὸ δῶρον βλέπων , βλέ .
eft. Sed donum coram videns , παν ἐπίτευε καὶ τὸν τῷ δώρε δοτῆρα ,
fe doni quoquelargitorein videre καὶ πρότερον ἐκεῖνον εἰς δύναμιν ὕμνης
credidit, et prius pro virili ipfum
collaudauit , deinde hoc modo σεν, εἶθ᾽ ὅτως τὸ δῶρον ἐδέξατο. πυθό .
munus oblatum fufcepit. Sci. μενος γὰρ τίς τε εἴη , καὶ ἐκ τίνος ἔφυ 2
fcitatus enim quæ effet, et quibus και μαθὼν ὅτι Βαθεὴλ μέν ἐξι θυ
progenitaparentibus, cumn et Ba · γάτης , ἔχει δὲ καὶ καταγωγὴν καὶ
thuelis filiam effe, et diuerforium χιλὸν ταῖς καμήλοις ἀρκῶν] α , 16 ) σπεύ
pabulumque camelis fufficiens
habere cognouifet a ), Feftinans, σας , 17 ) φησὶν , ὁ παῖς προσεκύνησε ,
inquit , feruus adorauit, et dixit : καὶ εἶπεν · εὐλογητὸς Κύριος ὁ Θεὸς
Benediâtus dominus Deus domi το κυρίε με ᾽Αβραὰμ , ὃς ἐκ ἐγκατέ‐
nimei Abrahami , qui non dere- λιπε τὴν δικαιοσύνην αὐτῷ , καὶ τὴν
liquit iuftitiain fuam etveritatem ἀλήθειαν ἀπὸ τῷ κυρίε με , ἐμέ τε εὖ-
a domino ineo , et me profperavia έδωκεν εἰς οἶκον τῷ ἀδελφῶ τῷ κυρίε
deduxit in domum fratris domi-
ni mei. Poftquam enim plura με ἐπειδὴ γὰρ ὧν ἤτησεν ἔλαβε
quain poftulauerat, accepit, (nec πλείονα , 8 18) γὰρ μόνον 19) ὕδωρ ἔδω
enim potum folummodo puella
κεν ἡ κόρη , ἀλλὰ καὶ καταγώγιον δώ
dederat, verum etiam hofpitium
vltro pollicita erat , cibumque σαν αὐτομάτως ἐπηγγέλατο , καὶ
tam ipfi quam camelis fe exhibi . τροφὴν καὶ αὐτῷ καὶ ταῖς καμήλοις
turam effe promiferat , immo et παρέξεινυπέχετο, καὶ τὴν συγγένειαν,
cognationem omnem, quod non
petierat , vna cum iis quæ inter ἣν ἐκ ᾔτησε, μεθ᾽ ὧν ἤτησεν εἶδε παρα- ρ
rogarat , expofitam cognouit,) χθῆσαν , ὕμνοις οἷς ἠδύνατο , τὸν τῆς 2
quantis potuitlaudibus beneficii χάριτος ἠμείβετο χορηγὸν , καὶ ταῖς 7
huiusauctori gratias retulit b ), θείαις ἐπαγγελίαις τὸ ἀψευδὲς ἐμαρτύ
et diuinarum promiffionum veri-
fatem teftatus eft. Béneditus pe. εὐλογητὸς , γάρ φησιν, ὁ Κύριος , ὁ T
enin , inquit , dominus Deus do · Θεὸς τῷ κυρίε με᾿Αβραάμ ,20 ) ὃς ἐκ ἐγε

, qui non de-
mini inei Abrahamnfuam
reliquitiuftitiam et verita . κατέλιπε τὴν δικαιοσύνην αὐτῷ , καὶ τὴν
7
tem a domnino meo Abrahamo. ἀλήθειαν ἀπὸ τὸ κυρίε με ᾿Αβραάμ
δίκαιος
15 ) ἐξετ . Ed. parif. ἐτάζων . 16) σπεύσας. Gen. 1. c. leg. εὐδοκήσας. 17) φησ .
Def in Edit. parif. 18) γάρ. Ibid . poft μόνον ponitur, 19) ὕδ. Def. ibid.
20 ) δε Αβραάμ . Defibid .
a) Gen. 24, 26. 27. b) Ibid,
DE PROVIDENTIA ORATIO VIII 609
δίκαιος μὲν , γὰρ φησιν , ὑπάρχεις , Iuftus equidem , ait , exiftis, qui
πλείονα τῶν εὐσεβῶν ποιέμενος ἐπιμέ . plurimam piorum curam ge
ris, et tuum promtiffimum fer-
λειαν , καὶ τὸν σὸν μὲν εὔνεν οἰκέτην , vum ,meum videlicet benignum
μ 'ἐμὸν δὲ χρητὸν δεσπότην πάσης dominum , omni cura dignaris .
ἀξιῶν θεραπείας . τὴν δὲ ἀλήθειαν Veritatem vero verborum tuo-
σε τῶν λόγων κηρύττει τὰ πράγματα . rum res ipfæ prædicant. In libe-
ἐνel παισὶ γὰρ τὰς ὑποσχέσεις βεβαιοῖς , ris enim promiffiones confirmas ,
ἃς τῷ κυρίῳμε δέδωκας . ὅτως ὑμνή ·
poftquam hoc modo munificen-
σας τὸν μεγαλόδωρον , προσφέρει τῇ tiffimum Deum celebrauit , puel-
κόρῃ τῆς μνητείας τὰ σύμβολα . και læ defponfationis fymbola offert
.
κοσμεῖ μὲν χρυσῷ τὰ ὦτα , ὡς εὐπε » Et aures quidem , νtpote quæ ho-
τῶς καὶ μάλα ταχέως τῶν ξένων τὰς fpitum petitiones facile excipie-
αἰτήσεις δεχόμενα . κοσμεῖ δὲ τὰς bant , auro exornat : fimiliter et
manus , vtpote aniinæ magnani-
χεῖρας ωσαύτως , ὡς καλῶς ὑπεργέ-
mitatipulchre fubferuientes , eo-
σας τῇ μεγαλοψυχία τῆς γνώμης . dem veftit . Poftquam autem
Ἐπειδὴ δὲ εἰς τὴν οἰκίαν εἰσελήλυθε , domum * ingreffus parentes illius
καὶ τὲς ἐκείνης γεννήτορας ἐθεάσατο , vidit, et domini fuimandata ex-
καὶ τῷ δεσπότε τὰς ἐντολὰς ἀπεκά . pofuit , Dei item auxilium præ-
λυψε, καὶ τῷ Θεῷ τὴνἐπικερίανἐγνώ . fensfenfit , etfeipfumhumaniter
et ftudiofe , vtpote notum iam ,
ρισε , καὶ θεραπείας , ἅτε δὴ γνώρι · tractari confpexit , num domini
μος , πλάςης ὅσης ἀπήλαυσεν , ἆρα fui oblitus eft, et a curis ftimula- /
ἐπελάθετο τῷ δεσπότε , καὶ κεντέμε . tus dominum neglexit ? num
νος ὑπὸ φροντίδων τὸν δεσπότην παρεῖ. propriam quietem feruitio, quod
δε , καὶ τὴν οἰκείαν ανάπαυλαν τῆς
quam . Sed cum et pater et ma-
ἐκάνε προτετίμηκε θεραπείας ; εδα- ter virginis , tumille etiam , qui
μῶς . ἀλλὰ καὶ τῷ τὴν κόρην φύσαν- omnium dolorum cum his parti-
τος , καὶ τῆς γεννησαμένης , καὶ τῷ τῶν . ceps fuerat, illum vt maneret eni-
ὠδίνων κοινωνήσαντος μένειν ἀντιβολέν · xe rogarent, vt puella mox pere-
των , ἵν᾿ ὡς ἐκδημέσης τῆς κόρης πρὸς gre
busabitura paucis
fiui poffent duntaxat
, dixitillea ) : die-
Ne
ὀλίγας γῆν αὐτῆς ἀπολαύσωσιν ἡμέ‐ detineatisme, quoniam Dominus
ρας , ὗτος ἔλεγε , Μὴ κατέχετέ με , profperam fecit viam meam : d
N# 21) ὅτι Κύριος εὐώδωκε τὴν ὁδόν με · ἐκ- mittite me , vt abeam ad domi-
πέμψατέ με , ἵνα ἀπέλθω πρὸς τὸν num meum . Et fermones fuos
κύριόν με . καὶ πανταχῆ τες λόγες vbique diuini nominis mentio-
ne exornat , et bonorum lara
τῇ θείᾳ προσηγορία κοσμῇ , καὶ τῶν gitionem inde trahit , atque
ἀγαθῶν ἐκᾶθεν ἕλκα τὴν χορηγίαν , ea quæ ad fe pertinere putabat ,
καὶ τὰ καθ᾽ αὑτὸν ἐκείνης ἀνάπλα τῆς adiillius prouidentiam re-
προμηθείας , τί τῦτον εἰπέ μοι παρέ . fert. Quid hunc , dic mihi , lz-
fit
31) ὅτι Κύρ . εὐώδ . Loco cit. leg. καὶ Κύριος εξώδωσε
a ) Gen. 24, 56.
B. Theod . Tom . 17 .
Q9
610 B. THEODORETI
fit feruitus ? An quisquam βλαψεν ἡ δελεία ; τίς δὲ τῶν 22 ) ἐν

eorum qui in libertate enutri . ἐλευθερία τεθραμμένων , καὶ ἐπ᾿ ἐλευ
ti funt , et liberis parentibus
gloriantur , tam exinium de θέροις γαυριώντων προγόνοις , τοσαύ
fe virtutis fpecimen præbuit ? της ἀρετῆς ἐπίδειξιν ἐποιήσατο ; ποίαν
Quem , inquam , hic fummæpie δὲ τῆς
ἄκρας εὐσεβείας
> ὑπερβολὴν
·
tatis graduin non attigit ? Porro 23 )καταλίποι ; Αλλ᾽ ἴσως ἄν τις εποι
dicat fortaffe aliquis eorum , qui τῶν συκοφαντίας ξάπτειν ἐπιξαμένων
calunnias texere, et optimaquæ-
que reprehendere norunt , quod καὶ τὰ καλὰ διαβάλλειν δεδιδαγμέ
heri philofophia hunc apuero fic νων , ὡς ἡ τε δεσπότε φιλοσοφία τη
inftituerit,et quod in hunc ceu τον έτως ἐπαιδοτρίβησε , καὶ πρὸς ἐκεῖ
fpeculum quoddam refpiciens , νον ὁρῶν οἷόν τι κάτοπτρον , ελκυσεν
inde virtutis charaêteres contra . ἐκεῖθεν τὲς τῆς ἀρετῆς χαρακτῆρας
xerit. Quibus vero mali funt
οἱ δὲ πονηρὲς ἐχηκότες δεσπότας , ἐκ-
domini , inquiunt ,ii fui quoque μάτ] ονται πάλινἐκ τῶ ἀρχετύπε τὸ
exemplaris formam exprimunt ,
et malitiæ primordiis inde de- μίμημα , καὶ τὰς τῆς πονηρίας 24 ) d
* fumtis ,malitiæ etiniquitatis ope- παρχὰς ἐκεῖθεν λαμβάνοντες , ἐργά
rarii fiunt, dum in feipfis docto : ται γίνονται κακίας , ἐν ἑαυτοῖς τὲς διδα-
· res quoque fuos exprimunt. Sed σκάλες δεικνύντες . Φέρε τοίνυν , τὸ
agedum, horum mendacium ar-
guamus, et tam virtutis quam ψεῦδος αὐτῶν διελέγξωμεν , καὶ δείξω
malitiæ poffeffionem noftri arbi. μεν ὡς αὐθαίρετος καὶ τῆς ἀρετῆς καὶ
trii effe ,famulumque , fi in mnali τῆς κακίας ἡ κτῆσις , καὶ τὸν ἐβε
‫ اد‬λό-
tia vitam fuam tranfigere nolit , μενον οἰκέτην κακία συζῆν , ἐδεὶς ἂν που
nullismali dominiexemplis aut νηρὸς ἀναγκάσειε δεσπότης . ἀγέθω δὲ
viribus cogipoffe demonftremus .
Inmedium vero producatur di. εἰς μέσον ὁ θειότατος Ἰωσὴφ, ὁ τῆς
viniffimus Iofeph ,mulieris iftius μὲν γυναικὸς ἐκείνης ἔκγονος , τῷ δὲ πα-
nepos , et Abrahami patriarchæ τριάρχε ᾽Αβραὰμ ἀπόγονος , ἐν ἦρι, ἐν
pronepos , qui invere, in vigore, ἀκμῇ , ἐν ὥρα , (τῶν γὰρ ὡρῶν ἡ ἀκμαιο-
in temporis parte vegetiffima , τέρα τὸ ἔας τυγχάνει, ) ἐν ἦρι μὲν ἦν
(nam anni partium vegetiffima τῆς ἡλικίας , εἶχε δὲ τὸ ἄνθοςτε χρό-
ver eft, ) qui, inquain, in vereæta-
tis, et in temporis fore, corporis v8 , ὥρᾳ δὲ λάμπων κατὰ τὸ σῶμα ,
quidem forinain fplendidam , ani- . λαμπροτέραν εἶχε τῷ σώματος τὴν
mam vero longe fplendidiorem ψυχήν . ἐπέρατος δὲ ἦν τῷ πατρὶ , καὶ
habuit. Patri autein carifimus λίαν ἐράσμιος, ἐχ ὡς ὀψίγονος μόνον ,
et vnice dilectus fuit, non modo
quod in feneta natus effet, fed ἀλλ᾿ ὡς καὶ τοῖς τρόποις συμβαίνων ,
quod et moribus illius maxime καὶ τῆς πατρῴας ἀρετῆς ἐκμαγεῖον
conueniens,patria* virtuteffe
is t + ὑπάρχων . ἔτος ἐπειδὴ τὲς ὀνείρες ε
effigies. Hic poftquam fomnia
illa vidita ), et audientibus fratri
δεν ἐκείνες , καὶ τῷ πατρὶ διηγήσατο
bus patri narrauit, mox ab inui- τῶν ἀδελφῶν ἀκυόντων , πολεμεῖται μὲν
εὐθὺς
22) ἐν. Def. in Edit. parif . 23) κατ . Ibid. καταλελοίπει. 24 ) ἀπαρχάς . Se-
quimus Edit. parifinam . Sirm. ἀφορμάς .
a) Gen. 37, 8. fqq.
' DE PROVIDENTIA ORATIO VIII . 615
εὐθὺς ὑπὸ τῶ φθόνε , καὶ δέχεται λοι. dia oppugnatur , et conuitiorum

ε δορίας , ἃς ὁ φθόνος ἐγέννησε . χρόνε tur.
telis, quæ
Non inuidia
inulto pepererat,
poft amareinpeti
, vt
π δὲ ὀλίγε διελθόντος , οἱ τῶν ὀνείρων τὴν ad fe venientem puerumconfpi-
· εὐκληρίαν ἐκ ἐνεγκόντες , ἀφικνέμενον cati funt, qui fomniorum felices
πρὸς αὐτὲς τὸ μειράκιον θεασάμενοι , pollicitationes minus ferre pote
κι ἐπιτρέχεσι μὲν ὡς θῆρες ἀρνίῳ ποίμνης rant, vt fere in agnum , quia gre
κεχωρισμένῳ , καὶ τῆς τῷ ποιμένος κη. gefeparatus paftoris ope deftituis .
τα δεμονίας γεγυμνωμένῳκαὶμήτετε πο .་ ་ tur, irruunt, et nec patriscanos
reueriti, nec eiusdem fenectutem
· τρὸς τὴν πολιὰν αἰδεθέντες , μήτε τὸ
puero hoc ceu fcipione fuffultam
γῆρας οἰκτάραντες , καθάπερ τινὶ βα-
miferti,nec naturæ legem , nec
Η κτηρία τῷ νέῳ σκηριπτόμενον , μὴ τὴν cogna
tionisius,nec eanden illam
τῆς φύσεως οικονομίαν , μὴ τῆς συγγε- fraternitatis radicem, nec ætatem .
νείας τὸ δίκαιον , μὴ τὴν τῆς ῥίζης
teneram et omnnis analitiæ expet
ι ταυτότητα , μὴ τῆς ἡλικίας τὸ ἄωρον , tem , necinuitum , vtpote in fom-
· καὶ κακίας ἀπείρατον , μὴ τὴν ἀκέσιον niis oblatum, et quauis tunc vme
ὡς ἐν ὀνείροις ἡγεμονίαν , καὶ τῆς σκιᾶς
bra incertius , imperium refpi-
ἁπάσης ἀδρανετέραν τέως ἀρχὴν , ἐπε · cientes, tunc quidem ipfum per
χείρησαν μὲν αὐτὸν 25 ) εὐθὺς παρα . imere , manusque fraterno ma-
*" δείναι σφαγή; καὶ μιᾶναι τὰς χεῖρας culare fanguine conati funt . At
αἵματι 26) συγγενε · εἶτα τῷ 27) Ῥεβὴν cum Ruben cadem detretaret ,
et tantæ infamiæ notam effugere
· ἀπαγορεύσαντος τὴν σφαγὴν , καὶ φυ.
' γῆν τὴν κηλῖδα ταύτην παρακελεύ . hortaretur, ipfam in cifterna qua-
σαντός , ἐν λάκκῳ τινὶ βραχὺν αὐτὸν dam paulifper abfconditum pau-
κατακρύψαντες χρόνον, ἀπεμπολᾶσι lo poft Imaëlitis mercatoribus
*
μικρὸν ὕπερον Ἰσμαηλίταις ἐμπόροις , vendunt , et venditione cadem
mitigant, cum in fomniis regnan-
· καὶ θεραπεύεσι τῇ πράσα τὸν φόνον , temne adfpectu quidem dignari
ἐδὲ βλέπειν 28 ) ἀναχόμενοι τὸν κατ᾿
poffent. Tales ergo pro fomniis
· ὄναρ ἡγεμονεύσαντα . τοιαύτας ταγα-
pænas exfoluens Iofeph , in Aegy
ρῶν δίκας ὑπὲς ἐνυπνίων τίσας ὁ Ἰω- ptum deducitur , vbi fecundo
σὴφ , ἄγεται μὲν εἰς τὴν Αἴγυπτον , ἀπο- venditu Potipha
s ri, qui regiorum
- δίδοται δὲ πάλιν τῷ Πεντεφρῇ , ἀρχι coquorum princeps erat, traditur .
μάγειρος δὲ ἦν ἔτος τῇ βασιλέως. αλ- Sed in ea quoque conditione
·· λὰ κανταῦθα γενόμενος , τὴν πατρῴαν agens patriam libertatem cufto-
ἐλευθερίαν ἐφύλαξε , καὶ τὴν τῶν προ- diuit, et maiorum nobilitatem re-
γόνων εὐγένειαν ἀκήρατον διετήρησε , tinuit, nec animum cum tempore
καὶ ἐ συμμετέβαλε τῷ καιρῷ τὴν γνώ- mutauit , necmorum mutatio ca-
μην , ἐδὲ ταῖς συμφοραῖς ἠκολέθει ἡ lamitates hasce fecuta eft, nec
τῶν τρόπων ἐναλλαγὴ , ἐδὲ καθάπες mentis voluntatem inftar coloris
'' χρόαν ἐνήλλαξε τὴν προαίρεσιν , ἀλλὰ mutauit . Sed licet vitæ condi-
· καὶ τὸν βίον ἀμείψας , καὶ ἐξ ἐλευθε . tionen fubiiffetaliam ,et ex liber-
Qq 2 tate
25 ) εύθ. Edit.parif. τέως. 26) συγγ . Ibid . συγγενικῷ . 27 ) Ῥεβ. Ibid, Ῥεβίμα
28 ) ἀν . Ibid. ἀνεχόμενοι .
612 B. THEODORETI
1
eate in feruitutem effet prolapfus , ρίας εἰς δελείαν μεταπεσών , ἐπὶ τῆς
priftinæ tamen fententiæ firmiter
inhafit,etinomnibus tamdiatis προτέρας 29 )ἠρήρειςο γνώμης , καὶ λέ-
quamfaltis fuis,pudorem fronti γων ὁτιῶν καὶ πράτων, προλάμπεσαν
prelucentem habuit. Quapro- εἶχε τὴν αἰδῶ τῷ μετώπῳ . τότε χά-
pter mox omni honore dignus ριν καὶ παραυτίκα τιμῆς ἁπάσης ἀξίδ
iudicatur, et herilis doinus admi.
niftrationem fuæ commiftam ται, καὶ τῆς δεσποτικῆς οἰκίας τὲς οἴα-
fidei regit.Etheris quidem be. και ἐγχειρίζεται. καὶ τοῖς μὲν δεσπό-
neuolentiam , conferuis æquita- ταις τὴν εὔνοιαν , τοῖς δὲ ὁμοδέλοις τὴν
tem fedulo preftat. Ad hæc er- ἐπιάκειαν διετέλει προσφέρων . καὶ περὶ
ga eos ,qui honore illum donaue- τές τετιμηκότας εὐγνώμων γινόμενος ,
rant, gratus exiftens, eorum quo-
que conuenientem curam gere- τῶν ἰθυνομένων ἐποιᾶτο τὴν προσήκε-
bat , qui ipfius confilio regendi σαν ἐπιμέλειαν . καὶ ἦν τέτοις κακεί-
erant. Vnde tam his , quam il-
νοις ἐπέραςος . σύμμετρον γὰρ τῇ ἀρε
Lis carus habebatur . Gratiam τῇ τὴν χάριν θεόθεν ἐδέχετο , μᾶλλον
enim virtuti fuæ refpondentem
diuinitus acceperat, immo mul. δὲ πολλαπλασίες τῶν πόνων ἐδρέπετο
tifarios laborum fructus perci τες καρπές . διὰ τῦτο ὅσα αὐτὸς
piebat. * Quamobrem quæcun- ἐποίε , Κύριος εὐώδε ἐν ταῖς χερσὶν
que faciebat, Dominus profpera
reddebat in manibus ipfius. αὐτ8. ἀλλὰ πάλιν αὐτὸν ἐντεῦθεν
Caterum mox inde alia illum ἕτερος διεδέξατο κλύδων , καὶ τὴν τῆς
tempeftas excepit , et feruitutis
fluctum alia difficilior procella δουλείας τρικυμίαν χαλεπωτέρα πάλιν
fecuta eft : et hic quidem illum 30 ) ἐξεδέξατο ζάλη · καὶ τὸ μὲν ἔλιπεν
deferuit fluctus , ille vero appre- αὐτὸν κῦμα , τὸ δὲ κατέλαβε . καὶ διὰ
hendit. Interim per tantas flu.
&tuum ventorumque procellas τοσέτων 31 ) κυμάτων καὶ πνευμάτων
iter faciens , nauim ab omni fu . ὁδεύων , ἀβάπτιςον τὸ σκάφος διέσωσεν .
diuum inundatione liberam con- 32 ) ἦν ὡς εἴρηται νέος, τῇ ἀκμῇ τῆς ἡλι
feruauit . Iuuenis enim , vt ino-
do diftum eft , erat, atatis vigore κίας κοσμέμενος , οἷόν τι ἄνθος 33) ἄρτι
fplendens, etceu fios quispiamne τῶν καλύκων προκύψαν , τὲς ·ἰέλες
calicibus aut folliculis primum ἔχων ἐπὶ τὴν γένυν 34) καθέρποντας ,
prominens , cuius genas prima
lanugo obrepens , et coronæ in . και ξεφάνε δίκην παρειὰν ταινιῶντας,
ftar ambiens veftiebat , et facies αἴγλην ὥρας ἀφιες , κοσμιότητιμεμιγ .
formæ fplendorem decore mix- μένην , ἐλευθερίακεκραμένην ·αἰδῶ τοῖς
tum, ac ingenuitate temperatum
~ emnitrens,pudorein fronti,fuade. μετώποις . ἔχων ἐγκαθημένην , πειθῶ
lam labiis infidentem geftabat. τοῖς χάλεσιν ἐφιζάνεσαν. ταῦθ᾽ ἡ δέ
Hæc quotidie videns hera , cum σποινα διηνεκῶς ὁρῶσα , δέον ὠφέλειαν
inde vtilitatem aliquam haurire . ἐντεῦθεν ἀρύσασθαι , εἰς τὸ τῆς ἀκολα
deberet , in intemperantiæ fo
veam incidit. Vbi vero per ad- σίας βάραθρον ἐνέπεσεν. ὡς δὲ τῇ ὕλῃ
της
29 ) ἠρ . Edit. parif. ἐρήσειςο . 30 ) ἐξεδ . Ibid . ἐδέξατο. 31 ) κυμ . κ . πν . Ibid .

καὶ πνευμάτων καὶ κυμάτων. 32) ἦν. Ibid . fequitur γάρ. 33 ) ἄρτι, Def. ib .
34 ) καθ . Ibid. καθάπερ βαδίζοντας.
τῆς θεωρίας ἔνδοθεν τῆς ἐπιθυμίας ή fpectus materiam concupifcentiæ

Aamma intrinfecus in altum ex-
φλὸξ εἰς ὕψος ἠγείρετο , καὶ ὁ λογι ·
citata eft, nec ratio fcintillam fta-
σμὸςπαραυτίκα τὸν σπινθῆρᾳ μὴ κα · tim exftinxit ignem qui poftea
,
τασβέσας , μεγίτην ὕςερον τὴν πυρὰν in immenfum excreuerat ,non
γενομένην ἐκέτι ἴχυε σβέσαι, τηνικαῦτα amplius exftinguerepotuit.Tune
σύμμαχον τὴν ἀναίδειαν 35 ) ἐκείνη λα- impudentiam conatus fui fociam
Εῦσα , σαγηνεύειν λόγοις ἐπειράθη τὸν affimens , iuuenem verbis irre-
Vbi autem quo-
νέον. ὡς
͵ δὲ κρᾶτλον ἐφάνη τῶν διαλύων tire tentauit.
vis reti fortior fuit fera hæc , et
τὸ θήραμα ,καὶ ῥᾳδίως τὲς παγέντας fixam fibiretium indaginem fa-
ὑπερεπήδησε ςάλικας , καὶ ὃς ποτνιως cite tranfiliit , ac fermones , quos
μένη προσήνεγκε λόγες ἑταιρικὲς καὶ non fine obreftationibus mere-
ἡδονῆ κεχρωσμένες , ἀπῆλθον ἄπρα . tricios et voluptatum illecebris
κτοι καὶ ανόνητοι , τηνικαῦτα λοιπὸν coloratos protulerat , irriti et in-
‫رد‬ utiles abierunt, tunc verbis vale
τοῖς λόγοις ἐῤῥῶθαι φράσασα , ἔργῳ renuncians ipfa re negotium ex-
προσφέρει τὴν πεῖραν. και σύμμαχον periri ftudet. Et thalami folitu-
λαβῖσα τῶν θαλάμων τὴν ἐρημίαν , κα- dinem in facti auxilium arripiens ,
τέχε τὸν νέον, δῆλον αὐτὸν τῶν πα- iuuenem , quem affectuum fer-
1
θῶν , ἀλλὰ ἐહું δεσπότην νομίσασα . ὁ δὲ vumnon dominum putabat, cor-
2 ripit. Hic vero hominum ab-
τῇ μὲν τῶν ἀνθρώπων ἐκ ἐθάῤῥησεν ἐρη- fentia nonconffus eft, fed Dei
Σ
μία , τὸν δὲ πανταχῆ παρόντα ὀφθαλ- vbique præfentemnoculum con-

μὸν 36 ) ἐθεάσατο. καὶ ἔτε τὴν δελείαν templabatur, etnec feruilem con-
ἐπὶ νῦν ἔλαβεν , ἔτε τὴν ἐκείνης ἔδεισε ditionem animo fuo voluit , nec
δεσποείαν , ἔτε τῆς συμφορᾶς τὸ μέγε . illius imperium timuit, nec cala-
θος , ἧς ὑπέμεινε , λογισάμενος , 37) . mitatis quam fuftinebat atrocita-
tem expendens , affe &tibus habe-
φῆναι τὰς τῶν παθῶν ἠθέλησεν ἡνίας, naslaxare voluit , quafi videlicet
ὡς ἐδενὸς ἐφορῶντος τὰ ἀνθρώπινα , neminem effe putaret , qui res hu-
καὶ ποινὴν ἀπαιτῶντος τὲς ἀδικῶν προ- manas infpiciat ,et iniufte agen-
αιρεμένες , ἀλλ᾽ ἀντέταξε τὸν λογι- tes puniat : fed feruituti et herili
σμὸν καὶ δελεία , καὶ δεσποτεία , καὶ poteftati, vitæ mutationi , concu-
βίε μεταβολῇ , καὶ ἐπιθυμίας ὁρμῇ , καὶ pifcentiæ viribus , ætatis ardori ,
το ἡλικία πυρπολεμένῃ , καὶ λόγοις πιθα . ferinonibus perfuaforiis et blane
νοῖς καὶ 38) κωτίλοις δέλῳ παρὰ δε . dis , quos feruo adhibebat domi-
σποίνης προσφερομένοις , καὶ κατηγό . na , accufatorum abfentia , ca-
lumniæ item , quæ exfpectanda
ζων ἐρημίᾳ , καὶ προσδοκωμένη συκο-
erat, aliisque innumeris , quæ in-
φαντία , και μυρίαις ἐντεῦθεν συμ-
deenafcipoterant, calamitatibus
φοραῖς φυομέναις . καὶ πρῶτον τοῖς rationem oppofuit. Et prino
τῆς δελείας νόμοις χαίρειν απῶν , καὶ feruitutis * fegibus valere iuffis,
τὴν τὸ συμβέλε καὶ διδασκάλε τάξιν confiliarii et doloris officium
ἀναλαβὼν , γίνεται σωφροσύνης συνή. fubit, temperantiæ defenfor et in-
γορος , καὶ ἀκολασίας κατήγορος . καὶ temperantiæ accufator fit. Ad
Q4 3 hæc
35) ἐκ. Def. in Edit. parif. 36 ) 9. Ibid, ἐθεώρει. 37) ἐφ. Ibid . ἀφεῖναι .
38 ) κωτ. Ibid. κατέλθες.
614 B. THEODOR
ETI
hæc iuuenis feniori, heræferuus, τῇ πρεσβυτέρᾳ ὁ νέος , καὶ τῇ δεσποί

nupræ item , quæ concupifcen- vg 39 ) δῆλος , καὶ τῇ ἀνδρὶ συνέζευγ
tia ardorem legitimo toro exple-
re poterat, cælebs adhuc,fed gra . μένη , καὶ τὴν ἐπιθυμίαν 40 ) ἐννόμως
vibus iainconcupifcentiæ incur. ἀναπιμπλᾶναι δυναμένη , ὁ γάμες ζυ
fionibus exercitatus , admonitio- γὸν ἐδέπω δεξάμενος , ἀλλὰ σφοδρὰς
nem de temperantia inftitutam δεχόμενος τῆς ἐπιθυμίας τὰς προσ-
adhibet . Dignum vero eft , vt βολάς , περὶ σωφροσύνης προσφέρει
hæc quoque fanctiffima cafti il-
lius iuuenis verba audiamus παραίνεσιν. ἄξιον δὲ καὶ αὐτῶν ἐκε .
Sidominus meus, inquita ), ni. νων τῶν ἱερῶν τε σώφρονος 41 ) ἀκ .
hil fcit propter me in domo fua , σαι ῥημάτων. Εἰ‫ י‬ὁ κύριός με , ~φη-
et quæcunque habet, inineasma- σιν , ὦ γινώσκει ἐδὲν δι᾿ἐμὲ ἐν τῷ οἴ
nus tradidit , et nihil eft in doino . κῳ αὐτῷ , καὶ πάντα ὅσα ἐξὶν αὐτῷ δέ
hac quoda me excipitur præter δώκεν εἰς τὰς χεῖράς με , καὶ ἐχὑπάρ
te, eo quod vxor illius fis , quo
pactofaciamrem iftam nefariam ? χει ἐν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ , ἐδὲ 42)ύφεξαν
peccabo coram Deo. Non vides, ρεῖται ἐδὲν ἐμὲ πλὴν σε , διὰ τὸ σὲ γυ-
inquit, quem ipfe video . Namn ναΐκα αὐτῷ εἶναι , καὶ πῶς ποιήσω τὸ
tu quidem affeétu ebriaes , ego ῥῆμα τὸ πονηρὸν τῦτο ; ἡμαρηκὼς ἔσο ·
veroebrietatem illam non admifi, μαι ἐναντίον τῷ Θεῷ. ἐ βλέπεις , φη
qui totius huius machinæ gu- σιν , ὃν βλέπω , σὺ μὲν γὰρ μεθύεις τῷ
bernatorem video , qui fingula πάθει , ἐγὼ δὲ ταύτην ἐκ ἐδεξάμην
quæ fiunt perfpicit. Nec enim ~
huius oculi aciem ab iis , quæ in .κυβερνήτην
μέθην , ἀλλ᾽ ὁρῶ τὸν τέδε τὸ παντὸς
huiusoculi aciemab iis , quæin , ὁρῶντα τῶν γινομένων ἕκα
fpicere vult , velteftum ,vel mu-
rus, vel occlufæ fores prohibent . 5ον. ἐ γὰρ ἐπέχεσιν ἐκεῖνον τὸν ὀφθαλ-
nec etiam nolistenebra illius μὸν ἃ βέλεται θεωρεῖν ὄροφος καὶ τοῖ
vifum impediunt. Hic mentis χος , και θύραι κεκλεισμέναι ἐδὲ τῆς
quoque cogitationes probeintel- νυκτὸς τὸ ζοφῶδες ἐμπόδιον γίνεται τῇ
ligit , et animo adhuc conceptos θεωρία . οἶδεν ὗτος σαφῶς καὶ τὰ
fermones , priusquam edantur ,
exatte perfpicit . Hunc ego vi- τῆς διανοίας κυήματα , καὶ πρὸ τῶν
dens timore et metu tangor , et ὠδίνων τες λόγες ἔτι κυομένες ἀκριβῶς
matrimonium generisnoftri ion . θεωρεῖ . τᾶτον ὁρῶν δειμαίνω καὶ δέδοικα ,
tem , et viæ ad vitam hanc dedu . καὶ ὑβρίσαι τὸν γάμον ἐκ ἀνέχομαι ,
centis ianuamn , violare non au- τῆς φύσεως τὴν πηγὴν , τῆς εἰς τὸν
fim : cuius beneficium eft quod βίον εἰσόδε τὴν θύραν , δι᾿ ὃν ત
43 ) εκ
humanum genus non deficit , ἐπέλιπε τῶν ἀνθρώπων τὸ γένος , ὃς ἐκ
quod idem naturam hanc morte
abolerinon permittit, fed plan . ἐᾷ σβεσθῆναι τῷ θανάτῳ τὴν φύσιν ,
tatione fua fecantismanumvin . αλλά 44 ) νικὰ τῇ φυτεργίᾳ τὰς τῷ τέ
tit, et germinationemerentis fal. μνοντος χεῖρας , καὶ περιγίνεται τῇ
βλά
39) δλ . Edit, parif præm . f. 40 ) iv. Ibid . εὐνόμως. 4i) &n . Ibid . ἐποχῆς·
σαι. 42 ) ύφεξ . Ibid . ὑφαιρεῖται . 43 ) ἐκ ἐπ . Ibid. ἐα κατέλιπε . 44 ) ν
κα . Ibid . poft φυτεργία ponitur .
a ) Gen. 39 •
DE PROVIDENTIA ORATIO VIII. 615-
βλάςῃ
\ τῆς τῷ ἀμῶντος δρεπάνης · ὃς cem fuperat : quod verni tempo-
ris naturam imitatur, quod poft
τὸ ἔας μιμεῖται μετὰοντὴν
ληςείαν ἀναφαινόμεν τῇ χειμῶνος
, καὶ τὰ ὑπὸ eam , quæ hieme fata eft, præ-
dationem apparens, ?uæ per hie-
ἐκείνε γυμνόμενα
5 πάλιν ἀμφιεννύντα . mem fpoliata
funt,denuo veftit .
ἐδέξω ζυγὸν , ὦ γῦναι˙ ςέργε τὸν ζυγόν, Iugum fubiifti, o hera : iugum
μὴ διαῤῥήξης τὴν ζεύγλην , μηδὲ τὰ ergo ftudiofe ama . Lora ne dis-
ἐκτὸς περισκόπει , ἀλλὰ τῷ ὁμόζυγι tumpas ,nec ea quæ foris funt
πρόσεχε. σὺν ἐκείνῳτῆς γεωργίας ἕλ. refpice, fed coniugi adharere fu-
deto. Vt cum illo 1 agriculturæ
καν ἐτάχθης τὸ ἄροτρον. μὴ ἀτιμά . aratrum trahas , deftinata es.
σης γαμηλίες νόμες , καὶ φύσεως ὅρεs , Connubiales leges et naturæ ter-
μηδὲ 45 ) ὑβρίσῃ εὐνὴν ὑπὸ Θεῷ τετι. minos ne dehoneftes , nec torum
μημένην. ἑτέρων δεσπόζειν ἐτάχθης , aDeo honoratum contumelia af-
μὴ γένῃ δέλη τῶν ἡδονῶν , μὴ καθυβρί. ficito . Vt in aliosdominium ob-
tineas ordinata es : ne ergo vo-
σης τῇ πονηρᾷ ταύτῃ δελεία τὴν δε luptatum feruam te facias , nec
σποτείαν · μὴ τὰς ἀνδραποδώδεις ἐπι- herilis poteftatis iushac tam ne-
θυμίας κυρίας τῆς ψυχῆς ἀποφήνῃς , faria feruitute violes , nec ferui-
μηδὲ ἐναλλάξῃς τὴν τάξιν, μηδὲ ἀφέλῃ les concupifcentias animæ domi-
τὴν ἡγεμονίαν τῶν λογισμῶν ,μηδὲ τὰς nas conftitue : ordinem ne in-
vertas , rationis * imperium ne
ἡνίας ἐγχειρίσῃς τοῖς πάθεσιν. ἐγὼ μὲν auferas , nec affectibus habenas
ἦν καὶ σὲ βέλομαι τῷ πάθες ἐλευθέ . tradito . Ego fane te quoque af-
ραν γενέσθαι. εἰ δὲ ε πείθῃ , ἐδὲ θέλεις fe &tu hoc liberari cupio . Quodfi
ἀπαλλαγῆνα ι τῆς μέθης , ἀλλ᾽ ἐγὼ πα · non parueris , nec ab ebrietate
2
ξανομῶν ἐκ ἀνέξομαι. τὸ σῶμα γὰρ hac liberari vis, ego tamen ali-
quid hic iniquius agere nolo.
δῆλος , ἀλλ᾽ ἐ τὴν ψυχὴν ἐγενόμην . Corpore enim ,non anima, feruus
μυσάττομαι δὲ 46 ) καὶ ἄλλως τὸ τg factusfum . Sed alias quoque
πράγματος ἄδικον . πολλὰς ὑμῖν εὐερ · nefariæ rei iniuftitiam abominor.
Cumque multa vobis, ο hera, be-
γεσίας ὀφάλων , ὦ κεκτημένη, ἐκ ανέξο- neficia debeam , nunquam certe
μαι τοῖς ἐναντίοις τὸν δεσπότην ἀμέ-
herum contrariis remunerare fu-
ψαθαι. ἀργυρώνητος γὰρ ὠν, τῶν οἶ- ftinebo . Nam cum pecunia emn-
tus fim , domi veftræ natis præla-
κογενῶν προτετίμημαι και χθὲς καὶ
tus fum: et qui heri vel paulo
πρώην εἰσελθὼν εἰς τὴν ὑμετέραν οἶ- ante domum veftram fum ingref
κίαν , ἁπάντων τὰς ἡνίας ἐδεξάμηνο fus ,nunc omnium adminiftratio-
ἁπάντων με τῶν κατὰ τὴν οἰκίαν κηδε- nem fufcepi. Me omnium quæ
in domo funt curatorem domi-
μόνα κεχειροτόνηκεν ὁ δεσπότης , και nus conftituit , etnuperemtum ,
τὸν νεώνητον ἄνδρα ἡγεμονεύειν ἀπάν. nouitiumque omnibus praefe
των ἐκέλευσε · σὲ μόνην εἴσω τῶν ὅρων iuffit. Tefolam , matrimonii le-
ges reueritus , intra fui iuris li
τῆς δεσποτείας πεποίηκε , τῷ γάμε mites confiftere voluit. Quibus
τὲς νόμες αἰδέμενος . ποίοις τοίνυν ergo oculis tanti honoris aucto-
ὀφθαλμοῖς ἴδω τὸν ἔτω τετιμηκότα , rem adfpiciam , fi hanc illi gra-
τούτοις αὐτὸν ἀμειψάμενος ; βδελυρὸν tiam retulero ? Abominabilis ,
29 4 ο hea
45) ύβρ. Edit. parif . ὑβρίσῃς . 46 ) καί . Def. ibid .

616 B. ΤHEODORETI
3
o hera , eftacceptæ gratia obliuio , ὦ κεκτημένη , καὶ λίαν βδελυρὸν , λήθη
et beneficiorum immemor ani-
mus. Grauior autem his, immo χαρίτων και εὐεργεσιῶν ἀμνημοσύνη .
9
longe grauiffima eft iniuftitia , χαλεπώτερον δὲ τέτων καὶ λίαν παγ
et ea cum primis , quæ aduerfis χάλεπον ἀδικία , καὶ ἀδικία τοιαύτη
benefaëtorem committitur. Heri κατ᾽ εὐεργέτε γινομένη . φυλάττειν , ἐ
opes etbona cuftodire , non fuf. κλέπλειν ἐτάχθην τῷ δεσπότε τὰ κτή-
furari iuffus fum . ' Minime igi-
turpradonem pro fidelicuftodie ματα . ὦ γίνομαιλῃςὴςἀντὶ φύλακες
me efici patiar. Quæ a me of ἀσφαλῶς . &χ ἅπτομαι τῶν ἔξω τῆς
ficii iure excepta funt ,non tan . ἐμῆς δεσποτείας μεμενηκότων , οὐδὲ με 1
go : nec Adamum progenitorem μᾶμαι Αδὰμ τὸν προπάτορα , ὃς τῶν
imitor , qui cum omnium planta- φυτῶν λαβὼν ἀπάν ]ων τὴν ἐξεσίαν, εἰς
rum et arborum poteftatem ac- ἐκεῖνο τὴν χεῖρα ἐξέτεινεν , ὅπες ἐκτὸς
cepiffet , in eam tamen manum
extendit , quæ ipfius iuris et do . τῆς αὐτῷ δεσποτείας ἐτύγχανε , καὶ
minii nonerat , et dum vnicam τῇ ἑνὸς ἐπιθυμήσας τῶν ἁπάντων ἐξέ
illam appetit , omnibus fimul ex- πεσε. Τοιαῦτα ὁ δῆλος ἐκεῖνος πρὸς
cidit. Huiusmodiverbis feruus τὴν πονηρὰν δέσποιναν ἐκείνην διέξεισι
ille apudmalam illam herain per. καὶ ἔτε ἡ δελεία αὐτὸν ἐλωθήσατο ,
orauit . Nec illi vel feruitus vel ἔτε τῆς δεσποίνης ἡ πονηρία . μᾶλλον
heræ malitia aliquid damni attu
lit : quin potius feipfum velut δὲ καὶ ἔδειξεν ἑαυτὸν , ὥσπερ χρυσὸν ἢ
aurum aut gemmam aliquam λίθον λαμπρότερον . Επειδὴ δὲ λέγων
fplendidiorem exhibuit. Poft . ἐκ ἔπεσε, καὶ βιαθεὶς ἀπέφυγε , καὶ
quam vero dicendo non perfua- τὸ ἱμάτιον ῥίψας γυμνὸς ἀπεπήδησε ,
fit , et vi petitus aufugit , et pal. μόνην ἔχων τῆς σωφροσύνης τὴνἀμπε
folo
temperantia vel caftitatis veln. χόνην. &
ἐ γὰρ ἠχύνετο , καθάπες
mento amidus. Nec enim , vt Αδαμ μετὰ τὴν παράβασιν , ἀλλ᾿ ἣν
Adam poft transgreffionem , pu- & χεν ἐκεῖνος πρὸ τῆς παραβάσεως
dore fuffufus eft : fed qualiter 47) διάθεσιν περὶ τὴν γύμνωσιν τῶ σώ
hic ante delictum circa corporis ματος , ταύτην ἔχων ὗτος ἐξελήλυθε
nuditatem affectus fuit , taliter
hic quoque affeatus exiuit. Tuncτην καῦτα συκοφαντεῖ μὲν ἐκείνη , καὶ
illa quidem calumnias molitur , πάθει τὸν ἄνδρα , καὶ σωφροσύνης ἐπί
et viro perfuadet, et caftitatis infi-
σελιν καλῶ τὸν 48) τῆς σωφροσύνης
diatorem vocat eum , qui eiusde-πρόμαχον ὁ δὲ σιγῶν δέχεται τε δε
fenforfuerat. Hic vero herifen- σπότε τὴν ψῆφον , καὶ ἐκ ἀνέχεται
τῆς δεσποίνης γυμνᾶσαι τὴν πονηρίας
tentiam tacitus fufcipit, nechera
improbitatem prodere vult :quin ἀλλ᾽ ἅλετο βεβαιῶσαι τῇ σιγῇ τὴν
potius calumniam filentio con.
‫او‬
firmare mauult , quam infidia . συκοφαντίαν , ἢ τὴν τῆς ἐπιβελῆς
rum tragœdiam omnem expone. ἐξηγήσασθαι τραγῳδίαν , καὶ δεσπο
heræ intemperantiam pa- τικὴν προφανῶς ἀκολασίαν ἐλέγξαι .
Jam arguere. Nam confilium
quidem quod decebat adhibuit, συμβολὴν μὲν γὰρ , ἣν ἔδει, πρισή-
litem autem quam poterat non νεγκε " 49 ) γραφὴν δὲ τὴν ἔσαν ἐκ
ειση-
47 ) διάθ . In Edit . parif . poft σώματος ponitur . 48 ) τ. σωφρ . Ibid . ταύτης
49 ) γραφὴν κατι εἰσήν , Def. ibid .
ἢ εἰσήνεγκεν . αλλ᾿ ὥσπερ ἐρήμην ἀλες , intendit: fed tanquam vadimo-

ἢ καὶ τῷ δικάζοντι μὴ συμπαρων , μηδὲ mii deferti reus damnatus , nec
iudici præfens, nec accufationem
· τῆς κατηγορίας ἀκέων , τὴν ἐξενεχθεῖ . audiens , latam contra fe fenten-
σαν τιμωρίαν ἐδέξατο , καὶ τὸ δεσμωτή- tiam fufcepit, carcerem incoluit ,
* ριον ᾤκει , καὶ τοῖς κακέργοις συνεδε- et cum maleficis vinctus eft:
επισμᾶῖτο , καὶπάντα γενναίως ἔφερε τα omnia tamen aduerfa generofo
λαε δεινά , καὶ τὸ πυκνὸν τῶν συμφορῶν Nam affidua
animo fuftinuit .
καὶ ἐπάλληλον , τὴν τῆς ψυχῆς ἐκ ille , et altenis fe vicibus exci-
piens , variarum calamitatum
· ἐλήτευσε ῥώμην , ἐδὲ τὴν 50 ) ἀνδρείαν tempeftas ,necanimniroburabse
· αὐτῆς εἰς δειλίαν μετέβαλε . τοσαύτην tulit, nec fortitudinem eius in
αν δὲ εἶχε καν τοῖς δεινοῖς εὐφροσύνην και timiditatem conuertit . Tanta
·· θυμηδίαν , ὡς καὶ τὰς ἄλλες δεσμώτας autem in aduerfis quoque lætitia
· ψυχαγωγῶν , καὶ εἰ ἀδημονῶντας ἑώ · et confolatione inftructus fuit ,
ρα, παραμυθέμενος διετέλει . τεκμη- vt et aliis vinctis folatio effet, et fi
· ριοῖ γὰρ πολλάκις τὴν τῆς ψυχῆς διά- quando animo dolentes videbat,
θεσιν τῶν προσώπων ἡ θέσις , καὶ συν- confolatione fedula recrearet.
* διατίθεται τοῖς τῆς ἐννοίας κινήμασιν , Sape enim animæ affe&tio vultu
& χρόα μόνον προσώπε , ἀλλὰ καὶ κίνη- proditur, et animi motibus noi
σηςὀφθαλμῶν, καὶ ὀφρύων συναγωγή inodo faciei color , fedet ocula-
τε καὶ ἄνεσις . καὶ τὴν μὲν τῇ θυμο- rum motus , et fuperciliorum
1 ειδὲς ἐπανάτασιν , τὸ βλοσυρὸν τῶν contractio remifioque refpon-
ὀφθαλμῶν ἐπισημαίνει , τὸ δὲ 51) χα- dent. Et iræ quidem infolen-
· λαρὸν τῆς ἀθυμίας, αἱ τῶν βλεφάρων tiam oculorum terribilis vifus
- παραδηλᾶσι ςολίδες , ἐργαζόμεναι τὸ notat , eiusdem vero gratiofam
· μειδίαμα . τὰς δὲ φροντίδας , ἡ τῶν remiffionen palpebrarum ruge
κ ὀφρύων κατὰ τὸ μέσοναινίττεται σύνο- rifum fimulantes arguunt : curas
δος · τὸν δὲ τύφον , ἡ τέτων αὐτῶν ἐπὶ autem fuperciliorum in medio
τὸ ἄνω καμπυλοειδής αναχώρησις . coitus prodit, eteorundeminai-
Ἐπειδὴ τοίνυν τὰ πλεῖσα τῶν τῆς ψυ . tum reflexus faftum oftendit.
χῆς κινημάτων ἐν τοῖς προσώποις πα- Quoniam ergo plerique anima
ρᾳδηλῖται, ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνες ἀθλη . motus in vultu prodi confueue
·
· τὴς , οἷόν τισιν αγγέλοις τῆς ψυχῆς runt, admirabilisille athleta vu-
tus mutationibus, tanquam qui-
χρώμενος τοῖς προσώποις , τὲς ἀθυμῶν · busdam anima nuntiis vfus, tri-
τὰς διετέλει ψυχαγωγῶν καί ποτε ftes confolari fatagebat . Et cum
θεασάμενος δύο τῷ βασιλέως οἰκέτας aliquando duos regios famulos
ἀθύμως διακειμένες , τόν τε ἀρχιονο- mælto
s videret , pincernarum
χόον , καὶ τὸν ἀρχισιτοποιόν αμαξη- nempe et piftorum principes ,
μάτων γὰρ 52) τινῶν ἕνεκεν ἐκεῖσε και (propter commifla enim facinora
θάρχθησαν ἀμφοῖν πρόσεισι,καὶ πυν- illic detinebantur,)ad ambos ac-
θάνεται, καὶ τῆς ἀθυμίας τὴν αἰτίαν cedit, interrogat, et triftitiæ cau-
Q9 5 fam
50 ) ανδ . Edit. parif ανδρίαν. 51 ) χαλ. Ibid . χαροπόν . 52 ) τω. Def. ibid .
618 B. THEODORETI
fam inquirit . Homo tantis ca- ἀνερευνᾷ , ἄνθρωπος τοσαύταις περι-

lamitatum vndis obrutus, pro- κλυζόμενος συμφοραῖς , ἀπόγονος μὲν
nepos quidemn Abraha , Ilaaciau-
tem nepos , et Iacobi filius , qui το Αβρααμ , ἔκγονος δὲ τῷ Ἰσαάκ , υἱὸς
illi omnium cariffimus inftaria . δὲ τῇ Ἰακὼ6 , πάντων 53) αὐτῶν προσ-
minis habitus,vnica lætitiæ caufa Φιλέςαλος , φωλὸς δίκην ἑξώμενος, ἀφορ
fuerat : nunc autem feruus fa . μὴ θυμηδίας ὑπάρχων , εἰς δελείαν με
dtus tantam calamitatem paffus ταπεσὼν , καὶ ταύτην ὑπομένας τὴν
erat , non quidem, a ferocibus
barbaris bello captus , fed fra . συμφοράν , 8 βαρβάρων τινῶν ἀγρίων
truminuidia in feruitutem ven . δορυάλωτον εἰληχότων, ἀλλὰ αδελφῶν
ditus , qui illum nullius fceleris φθόνῳ δεδελευκότων , καὶ ἐδὲ ἀδικίαν
conuicerant , fed fola infomnnia τινὰ δεικνύντων , ἀλλὰ τὲς ὀνερες ἐφό-
inimicitiæ fuæ caufam arripue διον εἰς δυσμένειαν εἰληφότων, ἐδὲν τέ
rant : is , inquam , nihil horum
mente verfans , nec feruitutem των εἰς διάνοιαν 54 ) λαμβάνων , ἐδὲ τὰ
confequentia incommoda , nec μετὰ τὴν δελείαν συμβεβηκότα , και τὲς
certamnina , quæ caftitatis caufa 55 ) ὑπὲρ σωφροσύνης 56)ἀγῶνας , καὶ
fubierat , nec damnationem poft τὴν μετὰ 57 ) νίκην καταδίκην , καὶ τὴν
vidtoriam , * nec ponam fibipro ἀντὶ ςεφάνων τιμωρίαν , καὶ ἀντὶ ἀναβ ·
coronis impofitam , nec carcerem
prolaudispræconioredditum : ῥήσεων δεσμωτήριον, προσῄει τὲς ἄλλες
ille , inquam , alios animi dolore ἀθυμῶντας παρηγορῶν , καὶ τῶν • συνδέ ·
confectos confolaturus accedit , σμωτῶν ἐπυνθάνετο , λέγων · τί ὅτι τὰ
et captiuitatis fuæ focios interro-
gat, dicens a ): Cur vultus veftri πρόσωπα ὑμῶν σκυθρωπα σήμερον ;
tetrici funt hodie ? Cumque illi τῶν δὲ φησάντων ὀνείρες ἑωρακέναι, καὶ
fe infomnia vidiffe , et interpre . τῇ τῆς ἑρμηνείας 58) ἀγνοία κυκᾶπαι
tationis ignorantia animo turbari
dicerent :non in miferabilemniu . τὸν λογισμὸν, ἐκ ἐθρήνησεν ὁ θεῖοςἐκεῖ.
&tum diuinus ille vir erupit, vbi vos ἀνὴρ τῶν ὀνείρων ακέσας , ἐδὲ ολο
fomniorum mentio facta eft, nec φύρατο τῶν οἰκείων ἀναμνησθεὶς συμ·
propriæ calamitatis recordatus
plorauit, nec ignobiles emi. φορῶν ,ἐδὲ ἀφῆκε δάκρυον ἀγεννὲς , ἐδὲ
fit lacrimas, nec eiulauit,nec af. ανώμοξε , καὶ τῶν παθῶν τὴν τραγῳ
feftuumn tragoediam in medium δίαν εἰς μέσιν παρήγαγε . μᾶλλον δὲ ἐκ
produxit : immo nec immenfum
rifit,poftquamde fomniis illidi. ἐγέλασε μέγα , ὀνείρων ακέσας , ὧν τὸ
xerunt, quorum vanitatem antea ψεῦδος τέως 59) προφανὲς ἐθεώρε , ἐδὲ
manifeftam perfpexerat , nec ca- ἔφησε πρὸς τὰς δεσμώτας 60) ἐκείνες ,
ptiuis dixit, Ignoratis , vt videtur , ᾿Αγνοεῖτε τῶν ὀνείρων ὡς ἔοικεν , ὦ
0 φί
o amici , quæ fit fomniorum va-
nitas ,et horum dolos antehac , λοι, 61 ) τὸ ψεῦδος , 62 ) ἀπείρατοι τῆς
quantum coniicio , non experti, τέτων ἀπάτης , ὡς εἰκὸς , ὑπάρχοντες,
την
53 ) αὐτ . Edit. parif. αὐτῷ . 54 ) λαμβ . Ibid . εἰληφότων . 55) ὑπ . Ibid . περί
56 ) ἀγ . Ibid. λόγες. 57 ) νίκ . Ibid . præm . τήν. 58 ) ἀγν. Ibid . ἐ
νοία . 59) προφ . Ibid. προφανῶς . 6ο ) ἐκ . Def. ibid. 6ι) τό . Ibid . και.
62) ἀπ . Ibid . ἀπείρωτοι .
a ) Gen. 40 , 7.
ἂν illorum interpretationem defide-

τὴν τέτων ἑρμηνείαν ποθεῖτε · ἐγὼ δὲ
ratis ; ego autem , experientia
κι' τὴν πείραν ἔχων διδάσκαλον , καταγε
magiftra edoctus, vos hæc ridere
λον ὑμᾶς τότων παρεγγυῶ . ἐδὲν γὰρ iubeo : nihil enim veri illa præ-
κι ὗτοι μηνύεσιν ἀληθὲς , ἀλλὰ τἀναντία dicant, fed omnia veritati contra-
πάντα τῇ ἀληθείᾳ προλέγεσιν. ἤλπι· ria nunciare folent. Olim equi-
κασα τῶν ἀδελφῶν 63 ) ἡγεμονεύσειν , καὶ dem , fomniis fidem habens , me
· τῆς πατρῴας ἄρξειν οἰκίας , ὀνείροις fratribus imperaturum , et pater-
næ domus principem futurum
64 ) πολὲ πιτεύσας ἐγώ καὶ ἐ μόνον τῆς fperaui : atnon modo imperium
- ἡγεμονίας ἐκ ἔτυχον , ἀλλὰ καὶ τῆς ἐλευ- non affecutus, verum etiam liber-
* θερίας ἐκπεσὼν , δῆλος ὁ ταλαίπωρος tate fpoliatus in miferam feruitu-
δ' ἐγενόμην . καὶ ἐδὲ δελεύων ἐξ ἐρίων tem reda &tus fum . Et ne feruus
·ἠνέχθην , ἀλλὰ κάνταῦθα μυρίαις πε . quidem fecundis fatibusfortuna
vettus fum ,fed et illic infinitis
· · ριπεσὼν τρικυμίαις , δεσμωτήριον οἰκεῖν implicitus calamitatum procellis
ἀναγκάζομαι . μὴ τοίνυν ὑμᾶς ταρατ- carcerem inhabitare cogor. Ne
· τέτωσαν αἱ νυκτερινοὶ φανλασίαι. ἀλή. quaquam ergo vos noëturnæ vi-
θείας πόῤῥω τυγχάνει τῶν ὀνείρων τὸ fiones pertu
rbent . Infomnio-
γένος . ἐδὲν τέτων ἐκ εἶπεν , ἐκ ἐνενόη . rum genu s a verit ate alienifi-
1 σεν ὁ Nihil horum dixit ,
γενναῖος ἐκεῖνος ἀνὴς , ἀλλὰ φησὶ mumoeft.
imm nec cogitauit genero-
πρὸς αὐτές · ἐχὶ διὰ τῷ Θεῷ ἡ διασά- fus ille vir , qui fic ait illis a )
. φησις αὐτῶν ἐςιν ; †) ἀπαγγείλατε ὖν Nonneper Deum horum mani-
feftatio eft ? Annuntiare ergo
ἡ· μοι. καὶ πανταχῆ τὸ θεῖον ὄνομα πε- 2 mihi . Et vbique Dei nomen
· ριφέρει,καὶ τέτῳ τήν τε ψυχὴν ὁμὲ circumfert, ethoc animam fimul
καὶ τες λόγες κατακοσμεῖ. καὶ Θεῷ atque fermones fuos exornat .
ϋ λέγων εἶναι τὴν ἑρμηνείαν , καταθαῤῥεῖ Atcuminterpretationem Dei effe
‫ ار‬ταύτης , ἅτε δὴ θεῖον ἑαυ ]ὸν κατασκευά . dicit, aliquid in hac audet, vt qui
C fe diuinum quoddam templum
σας νεών . 65 ) ἀπήγγελλον ἦν, ὁ δὲ ἧς- effecerat . Narrabant igitur, ipfe
vero interpretabatur , et quæ æ-
μήνευε , καὶ τὰ αἰνιγματώδη καὶ συνε-
nigmati s fpeciem præ fe ferebant ,
σκιασμένα ἐγύμνε . καὶ μετὰ τὸ τέλος
ac obfcuriora erant , explicabat .
τῆς ἑρμηνείας , τῷ ἀρχιοινοχόῳ φησίν˙ Poftquam vero interpretationem
ἀλλὰ μνήθητί με , ὅταν εὖ σοι γένηται, abfoluit , pincernæ dicitb ) : Ca-
terum memento mei , cum bene
ὅτι κλοπῇ ἐκλάπην ἐκ γῆς Ἑβραίων , tibi erit : quoniam furto fublatus
καὶ ὧδε ἐκ ἐποίησα ἐδὲν κακὸν, καὶ ἐνέ- fun de terra Hebræorum , et hic
βαλόν με εἰς τὸν λάκκον τῷ οἴκε τέτε, nihil mali commifi , et in lacum
domus huius coniecerunt me.
καὶ ἐδὲ τῆς ἀνάγκης 66) καλεσάσης , Nec ipfa neceffitate iubente fra
*
τὴν τῶν ἀδελφῶν ἐγύμνωσε πονηρίαν , trun malitiam detegit ,
fed
63 ) ήγ . Edit. pavil .ἡγεμονεύειν . 64 ) ποτέ . Ibid . poft πιτεύσας ponitur , omif-

fo ἐγώ . †) ἀπ . Loc. cit. leg . διηγήσασθε. 65 ) ἀπ' ἦν, Del. in Ed . par. 66 ) καλο
Ibid . ἐγκαλεσάσης .
Gen. 40 , 8. b) Ib . verf . 14. 15 .

620 B. THEODORETI
fed furti prætextum infert, aceos, ἀλλὰ πρόσωπον ὑποδεικνύειτὸ τῆς κλο .
quiipfum feruitutis iugo fubiece · πῆς δρῶμα , καὶ τὸς ἔργῳ δῆλον πεποιη-
rant,ne verbis quidem infectatur,
fed ingenito fibi pudore iniufti. κότας , λόγῳ παροινεῖν ἐκ ἀνέχεται,
viam ipforum tegit: nec fratres ἀλλ᾽ αἰδοῖ τῆς φύσεως συγκαλύπτει τὴν
folummodo accufare non vult , αδικίαν . & μόνον δὲ τὴν τῶν ἀδελφῶν
fed nec heræ fuæ nequitiam hu- γραφὴν εἰσενεγκῶν ἐκ ἠθέλησεν , ἀλλ᾿
ius ignaris manifeftauit , et cum ἐδὲ τῆς δεσποίνης τὴν πονηρίαν τοῖς
tantam illius petulantiam , lafci-
ἀγνοῦσι δήλην πεποίηκε . καὶ τοσαύτην
viam, mendacium, calumnias , et
infidias probe perfpectashaberet, αὐτῇ συνειδὼς λαγνείαν , ἀκολασίαν ,
nihil quidem horum , fed fimpli. ψεῦδος , συκοφαντίαν , ἐπιβολὴν , τέτων
cem duntaxat fui excufationem μὲν ἐδὲν εἰς μέσον παρήγαγεν , ἁπλῆν
protulit. Quoniamfurtium ,in δὲ μόνην 67)ὑπὲς ἑαυὲ τὴν ἀπολογία ,
quit a), raptus fun de terra He · εἰσήνεγκεν ὅτι κλοπῇ; φησὶν , ἐκλά
bræorum , et hic nihil inali feci , et
coniecerunt me in lacuin carce . πην ἐκ γῆς Ἑβραίων , καὶὧδε ἐδὲν κακὸν
ris huius . Infpice verborum ἐποίησα , καὶ ἐνέβαλόν με εἰς τὸν λάκκον
prudentiam , infpice mentis ma· τῷ ὀχυρώμαλος τέτε . βλέπε ῥημάτων
gnanimitatem ,infpice liberam et φιλοσοφίαν , βλέπε διανοίας μεγαλο.
imperterritam fapientiam , infpi- ψυχίαν, βλέπε φρόνημα ἀδέλωτον καὶ
ce animam femper fibi fimilem , ἀκατάπληκλον , βλέπε ψυχὴν τὴν αὐ
quæ nec profperitate effertur, nec
infortuniis deiicitur , fed omniaτὴν ἀεὶ , καὶ μήτε ἐν εὐημερίαις ἐπαι·
fimul tam triftia quam iucunda ρομένην , μήτε ἐν δυσκληρίαις ταπεινε-
vitæ huius deridet , folam vero μένην, ἀλλὰ πάντα γελῶσαν καὶ τὰ λυ
virtutem miratur , et hanc exfe. πηρὰ τῷ βίε , καὶ τὰ τερπνὰ, μόνην δὲ
qui ftudet. Quid huic abomi-
nabilis nocuit here improbitas ; ἀρετὴν θαυμάζεσαν, καὶταύτης μελιέναι
Quidillumeiusdem nequitialzlæ- . σπεδάζεσαν . τί 68 ) τῦτον ἡ τῆς δεσποί
fit ? Minime ergo pronunties do- νης ἐλυμήνατο βδελυρία ; τί δὲ αὐτὸν ἡ
minorum iniquitatem feruis no- ἐκείνης έβλαψε πονηρία ; μὴ τοίνυν ὁρίο
cere. Nam fieri poteft , vt qui ζε βλάβην εἶναι δέλων τῶν δεσποτῶν
malis heris feruit , malitiæ imita-
τὴν μοχθηρίαν˙ δυνατὸν γὰρ καὶ πονη .
tionem pro virili effugiat. Vt
ροῖςδεσπόταις δελεύοντα ,φυγῆν παν
vero intelligas , necherilem po. ♡
teftatein malitiæ magiftram , nec τὶ δένει τῆς πονηρίας τὴν μίμησιν . Οτι
diuitias vitiorum auétores effe , δὲ ἐ δεσποτεία πονηρίας διδάσκαλος ,
illum ipfum manumiffum iam , ἔτε πλᾶτος κακίας δημιεργὸς , βλέπε
et fecundum a rege factum con- τέτον αὐτὸν , τῆς μὲν δελείας ἀπαλ
templare, qui throni maieftate
λατζόμενον, καὶ τῆς βασιλείας τὰ δεύ
non effertur , fed principatum
τερα λαμβάνοντα , καὶ τοῖς θρόνοις ἐν
manfuetudine temperat, et im.
perium non nifi curam effe do- ἐπαιρόμενον , ἀλλὰ τὴν ἀρχὴν ἠπιότηι
! cet. Qui, inquam , fratres mor. κεραννύντα , καὶ τὴν ἡγεμονίαν κηδεμο
tem fibi molitos coram vi- νίαν δεικνύν ]α . καὶ τῆς ἀδελφὲς ὁρῶντα
det , non tamen interficit , et μὲν φόνον ἀρτύοντας, & φονῶντα δέ · καὶ
των
67 ) ὑπ . ἑαυτ . Edit. parif. περὶ αὐτῇ. 68 ) τἔτ . Ibid . τοίνυν .

a ) Gen. 40 , 15ο
τῶν μὲν ὀνείρων ἀναμιμνησκόμενον , τῷ fomniorum quidem recordatur ,

· δὲ φθόνε τῶν ἐνείρων ἐπιλανθανόμενον . inuidiæ autem inde exorta obliui
fcitur . Fames enim fratres in Ae-
ὁ μὲν γὰρ λιμὸς τῆς ἀδελφὲς εἰς τὴν gyptum traxit, et neceffitas quem
· Αἴγυπον εἵλκυσεν , ἡ δὲ χρεᾳ προσκυ- ignorabantadorare coëgit: tune
- νεῖν ἠνάγκαζεν ἀγνοῶντας τὸν προσκυ : ( illorum conatibus ) oppugnata
νέμενον . οἱ δὲ πολεμηθέντες ὄνειροι, διὰ infoinnia per eosdem infidiatores
* τῶν ἐπιβελευσάντων τὸ πέρας ἐλάμβα . impleta funt. Quique fratrem :
νον . καὶ οἱ τῶν ὀνείρων χάριν τὸν ἀδελ- propter fomma vendiderant , ne
ipfum aliquando , vt fomniis præ-
· φὸν ἀποδόμενοι , ἵνα μὴ προσκυνήσωσιν diaum erat, adorarent, venditio-
· ὡς προῶπιν οἱ ὄνειροι, τῇ πράσει τὴν ne fua adorationem promoue-
Venditus enim feruiuit :
προσκύνησιν κατεσκεύασαν . πραθεὶς runt.
γὰς , ἐδέλευσε˙ δελεύσας , 69 ) τὴν τῆς feruum agens doininæ fuæ in-
· δεσποίνης ἀκολασίαν ἐμίσησε , μισήσας temperantiam abominatus eft:
hanc cum abominatus effet, ca-
· συκοφαντίαν ὑπέμεινε˙ συκοφαντηθείς , lumniis acculatus carcerem inha-
- 70) δεσμωτήριον ᾤκησε καθαρχθείς , bitauit: in carcere detentus au-
· τοῖς τῷ βασιλέως οἰκέταις τὲς ὀνείρες licis fomnia expofuit. Hincre-
· ἡρμήνευσεν. · ἐκεῖθεν γίνεται 71 ) γνώρι. gi notus fit, quem fomnniis tur-
εἴ μες τῷ βασιλᾶ , ἀπαλλάττει θορυβέμε batum oinnicura liberat. * Cum-
que ea euidenter interpretatus
τ· τον ὑπ᾽ ὀνείρων . καὶ σαφῶς ἑρμηνεύσας , effet, et quod faciendum erat
· καὶ τὸ πρακτέον συμβελεύσας , χειρο. confuluiffet , eorum quæ confu-
: τονεῖται λοιπὸν ὧν συνεβέλευσεν οἶκονό . Iuerat adminiftrator electus eft .
*μες . κεράννυσι τῇ φορᾷ τῶν καρπῶν Ibi frugum abundantia futuram
* τὴν προσδοκωμένην τῆς γῆς ακαρπίαν , terra fterilitatem temperat, et
- καὶ τὴν εὐετηρίαν φυλάτλα φάρμακον fertilitatem in famis remedium
τῷ λιμῷ. καὶ γίνεται τροφεὺς , ἐκ Α. referuat : et non Aegyptiorum
γυπτίων μόνεν , ἀλλὰ καὶ τῶν ἀδελφῶν, modo, fedet fratrum nutritor fit,
· ο τροφὴν αὐτὸν ἐποιήσαντο. προσκυ . qui ipfum aliis deuorandum ex-
· νᾶσι τοιγαρῶν αὐτὸν ἀληθῶς οἱ τῶν pofuerant. Vere itaque illum
adora nt , quosfomniorum inui-
- ὀνείρων φθονήσαντες , καὶ οἱ τὴν ἐν ὀν .
tauerat , quique in fo-
- ζῳ προσκύνησιν 72) & δεξάμενοι , τὴν dia exagi
mniis faltam adorationem admit-
· ἀληθῆ προσκύνησιν ἐποιήσαντο. ὁ δὲ
tere noluerant , veram adoratio .
τὴν μὲν προσκύνησιν δέχεται , τοῖς δὲ
‫او‬ nem perficiunt. Hic vero ado-
ἴσοις τὲς ἀδελφὲς ἐκ ἀμείβεται , αλ '
rari quidem fe patitur, fratribus
λὰ 73) καὶ τρέφει, καὶ θεραπεύει , καὶ autem non paria refert, fed alit,
· προῖκα τὸν σῖτον δωρεῖται . και τὸ τε· curat , et frumentum gratis larat
λευταῖον , τὸν ὁμογάτορα θεασάμενος · gitur. Poftremo vterinum fra-
ἀδελφὸν , καὶ τὸ δρᾶμα τῆς ἐπιβελῆς trem confpicatus , et infidiarum
ὑφήνας,ὡς εἶδεν αὐτὲς ὑπερμαχῶντας fabulam texens , vbi illos pro
τῇ νέε , καὶ τὴν τῷ πρεσβύτε πατρὸς puero decertare ,et vetuli patris
falu-
69 ) τὴν --
ἐμίσησε . Def. in Ed . paril . 7ο) δεσμ . ᾤκ . Ibid.inuerfo ordine le-
gitur . 71) γ.. Ibid . poft τῷβασιλεῖ ponitur. 72) *, Ibid. μή. '73 ) καλο
· Def. ibid.
622 B. THEODORETI
falutem propria libertati præferre θεραπείαν τῆς σφῶν αὐτῶν προτιμῶν ]ας
vidit, depofita ninarum perfona, ἐλευθερίας , τὸ προσωπεῖον 74 ) τῆς
omnibusque prætorio exire iuf-
ἀπειλῆς ἀφελόμενος , καὶ πάντας ἔξω
fis , Ego , inquit a) , fum Iofeph
frater vefter , quem vendidiftis in 75 ) γενέσθαι τῷ δικαςηρίε κελεύσας ,
Aegyptum . Et ne fubito timo- ἐγώ , φησὶν , εἰμὶ ᾿Ιωσὴφ ὁ ἀδελφὸς
re perculfi apoplexiæ difcrimen ὑμῶν, ὃν εἰς Αἴγυπτον
~ ἀπέδοσθε καὶ
fubirent, moxinfert b) : Etnunc ἵνα μὴ παραυτίκα τῷ δέε καταπλα .
me timeatis , nec id vobis durum γέντες , τὸν τῆς ἀποπληξίαςὑπομείνω .
videatur : in vitam enim mifit
σιν ὄλεθρον , εὐθὺς ἐπήγαγε λέγων ·
me Deusante
meDeus ante vos.
vos. Quis enim
Quia enim 76) φοβεῖθε , μηδὲ σκληρὸν
illos omni excufatione deftitutos, καὶ νῦν μὴ
ὑμῖν φανήτω · εἰς γὰρ ζωὴν 77 ) ἀπό
et linguam ipforum peccati con
fcientiaadftriaam nouerat, ipfe ςαλκέ με ὁ Θεὸς ἔμπροσθεν ὑμῶν.
/ infinitas hasce aduerfitates par 78) ἐπειδὴ γὰρ ἤδε 79) πάσης αὐτὲς
fus ; accufationen quidem omit. ἀπολογίας γεγυμνωμένες , καὶ τὴν
tit , excufationem vero infert. γλῶταν αὐτῶν ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας πε
Inc ) vitam enim inifit ine Deus πεδημένην , αὐτὸς ὁ τὰ μυρία ἐκεῖνα πε
ante vos , vt aleretur populus πονθὼς δεινὰ , τὴν μὲν κατηγορίαν ἐα ,
. multus. Non veftrum , inquit, τὴν δὲ ἀπολογίαν εἰσφέρει. εἰς γὰρ ζωὴν
fedDei hoc opus eft. Nec mea απέσαλκέ με ὁ Θεὸς ἔμπροσθεν ὑμῶν, ἵνα
vobis doleat feruitus , quæ Dei διατραφῆ λαὸς πολύς . ἐχὑμῶν , φησὶ,
eft adminiftratio. Timorem de.
τὸ ἔργον , ἀλλὰ τῷ Θε8 . μὴ δυχεραίνε ]έ
\ ponite , nihil hinc difficultatis με τὴν δελείαν , θεῖαν ἦσαν οἰκονομίαν .
euenit. Per feruitutem totius απόθεσε τὸ δέος · ἐδὲν ἐντεῦθεν γεγέ
Aegypti imperium confecutus
νηται χαλεπόν . πάσης τῆς Αἰγύπτο
fum : per hanc fecundum a rege τὴν ἡγεμονίαν ἐδεξάμην διὰ δελείας
locuin teneo , etmihitanta gen . δια ταύτης ἔχω τῆς βασιλείας τὰ δεύτ
tis habenæ commiffe funt. Ta
τερα , καὶ τὰς ἡνίας καλέχειν ἔθνες του
lis hic fuit et feruiens et regnans :
σέτε πεπίςευμαι . τοῦτος ὗτος , καὶ
talis in profpera et aduerfa for .
δελεύων , καὶ βασιλεύων˙ τοῦτος ἐν εὐ .
tuna: talis cum affligeretur et
profpere ageret . Proinde nec κληρίᾳ καὶ δυσκληρίᾳ˙ τοιῦτος κακο-1
opes , nec imperium , nec pau- πραγῶν καὶ λίαν εὐημερῶν . ἐκῶν ἐ
pertas , nec feruitus malitiam pa- πλᾶτος , ἐδὲ δεσποεία , ὦ πενία , ἐδὲ δὲ
* fiunt , fed vbique mentis arbi · λεία τὴν κακίαν γεννῶσιν , ἀλλὰ παν ·
triumregnat. Quod vero fer . ταχῆ κρατεῖ τὸ τῆς γνώμης αὐθαίρετον .
vorum virtuti doininorum ma. Οτι δὲ οἰκετῶν ἀρετὴν δεσποτῶν ἐ
litia mihil noceat , ex aliis quo- λυμαίνεται πονηρία , καὶ ἀφ ' ἑτέρων
que exemplis facile difci poteft. παραδειγμάτων καταμαθεῖν εὐπετές .
τις
74 ) τ . ἀπ. Defin Edit . parif. ' 75) γεν. Ib. poft τῇ δικας . ponitur . 76) φοβ .
Loco cit. apud LXX. eft λυπεῖθε. 77) ἀπ . Ibid . ἀπέσειλει 78 ) ἐπι Edit.
parit . ἵνα δή . 79 ) πάσης. Ibid . poft αὐτὲς ponitur.
«) Gen. 45, 3. 4. b ) Ibid. verf. 5. c) Ibid .

· τίς ἀγνοεῖ τῶν τὰ θεῖα πεπαιδευμένων , Quis eorum , qui facris litteris
τῷ ᾿Αχαὰζ τὴν πονηρίαν , καὶ τῆς Ἰel ' inftituri funt ,Achabi malitiam ,
et lefabelis * impietatem , adeo-
ζάβελ τὴν δυσσέβειαν , και τὴν κατὰ
que contra Deum conceptam ra-›
τῷ Θεῷ λύτ] αν ; ἀλλ᾽ ὅμως τέτοις Αβdis
Αβδι biem ignorat ? Nihilominus ta-
δελεύων , καὶ παρὰ τύτων οἰκονομίαν τι- men iisdem illis Abdias feruiens,
νὰ πεπιτευμένος , ἐ μόνον τοῖς δεσποτι- et officium quoddam ab illis
commiffum adminiftrans , non
κοῖς ἐκ ἠκολέθησεν ἴχνεσιν , ἀλλὰ καὶ
modo herilia veftigia non fecu-
* τὴν ἐναντίαν ἐκείνοις ὁδεύων διετέλεσεν .
tus eft , fed plane aliam viam
Ja οἱ μὲν γὰρ κατὰ τῶν 80) τῷ Θεῷ προ ·
eft ingreffus . Nam hi quidem
φητῶν μεμηνότες , ἅπαντας ἠπείγοντο contra Dei prophetas infanien-
81) παραδιδόναι σφαγῇ , καὶ τρυφήν tes, omnes maltari præceperant,
οἱ ἡγῆντο τῶν τῷ Θεῷ 82) θεραπευ ]ῶν τὴν et feruorum Dei internecionem
ἀναίρεσιν , παντελῶς τὸν τῆς εὐσεβείας voluptatis loco ducebant , inhoc
incumbendo , fi pietatis forte
σπινθηρα κατασβέσαι φιλονεικέντες . ὁ
fcintillam exftinguere poffent.
δὲ , ταῖς τῶν δεσποτῶν ἀνυσιεργίαις ἀν- Hic vero profanos dominorum
τηγωνίζετο , καὶ τῆς εὐσεβείας τὸν πυρ- conatus oppugnabat , et in hoc
σὸν σῷον φυλάτλαν ἐσπέδαζε, καὶ προ- erat vt pietatis fiammam faltair
feruare poffet , centumnque pro-
φήτας ἑκατὸν ἐν δύο σπηλαίοις κατα-
phetas in duabus fpeluncis abs-
κρύψας ἔτρεφε , λιμᾶ χαλεπέ 83) τη ·
conditos alebat, cum interea
νικαῦτα τὴν οἰκεμένην κατέχοντος , ὃν
grauiftira tum temporis fames ,
ὁ μέγας Ἠλίας ἐπεςράτευσε τοῖς ἀν- quam Elias hominibus induxe-
θρώποις , δίκας 84 ) αὐτὲς τῆς ἀσεβείας rat , impietatis panas ab ipfis
εἰσπρατλόμενος . και ἔτε τῶν δεσποτῶν exigens ,reliquam terram omnem
αὐτὸν ἡ θηριώδης 85 ) ἐφόβησεν γνώμη , occupauiffet. Atqui illum nec
velluina dominorum mens per-
ἔτε τῶν εὐσεβῶν ἐξεδειμάτωσεν ἡ σφα-
2 terruit , nec piorum cades ti-
γή . ἔτε ἡ τε λιμᾶ τυραννὶς , καὶ τῶν more perculit , nec famis tyran-
ἀναγκαίων ἡท σπάνις, μικρολόγον αὐτὸν nis , et alimentorum penuria
περὶ τὴν τῶν ἁγίων προφητῶν θερα- eum circa prophetarumcuram
πείαν ἀπέφηνεν . αλλ᾽ ἐκείνες μὲν τῆς parciorem reddidit : fed illorum
quidem crudelitatem abomina-
ὠμότητος ἐβδελύτετο , τέτοις δὲ τὴν
tus , fuficientem his viâtum af-
αὐτάρκη προσέφερε χρείαν , τῆς οἰκείας ferebat, illorum falutem propriæ
ἀσφαλείας τὴν ἐκείνων προαιρέμενος fecuritati præferens ,et vitam ,
σωτηρίαν , καὶ θάνατον ἡγόμενος τὴν quæ fine illis tranfigenda effet ,
ἄνευ ἐκείνων ζωήν. καὶ ἐν οἷς μὲν ἐκἐπο . mortis loco ducens . Et in his
λεμεῖτο Θεὸς , εδαμῶς τὴν πρέπεσαν quidein , in quibus Deus nequa
quam oppugnabatur , debitum
διακονίαν τοῖς δεσπόταις προσέφερε˙ officiumn heris fuis detulit : leges
τὲς δὲ κατὰ τῷ πάντα πεποιηκότος vero contravniuerfalem omnium

τιθεμένες νόμες καταγελάτες ηγέμε- creatorem promulgatas ridendas
putans , harum quidem audto-
ος, τὲς μὲν 86 ) τιθέντας ἐμίσει , τὲς δὲ resodio habebat, eorum vero
quis
go) τ * Θ. In Edit. parif. poft προφητῶν ponitur. 8ι) παρ. Ibid . παραδέναι.
§2) θερ . Ibid . θεραπόντων . 83) την . Deli ibid . 84) αὐτ . Ibid. αὐτοῖς ,
85) ἐφ . Ibid . poft γνώμη ponitur. 86 ) τιθ . Ibid . τιθεμένων .
B. THEODORETI
624
quiiuffa exfequi cogebantur,mi- δρᾶν τὸ κελευόμενον ἀναγκαζομένες

ferebatur : et cum iftud obfe · ἠλέει. ὀλεθρίαν δὲ τὴν τοιαύτην διακο-
+ quium fumman putaret perni νίαν ηγέμενος , τὰς ἀναιρεῖθαι κελευο-
ciem , quos perdere iuffus erat
falute dignabatur :mortem vi- μένες σωληρίας ἠξίε , τὴνμετ᾿ εὐσεβείας
delicet pietati iunctam vita im. τελευτὴν τῆς σὺν ἀσεβεία ζωῆς τιμίω .
pia honeftiorem iudicans. Pro- τέραν
. ἡγόμενος . ἐκῶν ἐκ ἔβλαψεν αὐτὸν
inde nequaquam illi abomina- ἡ τῶν δεσποτῶν βδελυρία , ἀλλ᾽ ἐπίση-
bilis herorum impietas nocuit ,
fed eorundemn malitia infignem μου ἀπέφηνε καὶ περίβλεπτον τῶν κα
omnibusque confpicuum reddi ρίων ἡ πονηρία . ἐδὲν γὰρ γνώμης προ
dit. Nihil enim animo pietatis αιρεμένης εὐσεβεῖν ἰχυρότερον , ἐδὲν δυ
ftudio deftinato firmius , nihil νατώτερον ψυχῆς κακία δελεύειν ἐβε.
anina
vult , ,robuftius
quæ vitiis
. feruire non λομένης.
Sed nefcio ᾿Αλλὰ ἀνδρῶν
τῆς τῶν ἀρίζων γὰρ ἐκ ἀρετῆς
οἶδα τί πάθω
βιαζο,
quid mihi accidat , dum viro-
rum optimorum virtus fermo . μένης τὸν λόγον , καὶ πέρα τῷ μέτρ
nem vrgens, illum æquo longius μηκύνειν αναγκαζέσης . Φέρε 87 ) το
extendere cogit. Agedum er- νυν τέτον ἑλκύσαν ]ες , ἐφ᾽ ἕτερον μετα-
go , vlterius hunc protrahentes , ζῶμεν παράδειγμα . Σεδεκίας τις ἔχα ·
ad aliud exemplum transeamus . τος ἐγένετο βασιλεὺς 88 ) τῶν Ἰεδαίων,
Sedecias quidam vltimus Iudæo-
rum* rex fuit, qui et ipfe graui πολλὴν καὶ αὐτὸς νοσήσας ἀσέβειαν ,
inpietatis morbo laborauit , et καὶ τῶν θείων χρησμῶν ἐπαΐειν ἐκ ἀνέ
diuini verbi oracula audire non χόμενος . ὗτος τὸν θειότατον Ἱερεμίαν,
fuftinuit. Hic diuiniffimum Ie- τηνικαῦτα προφητεύοντα , καὶ διαπορ.
remiam qui tunc temporis pro θμεύοντα τοῖς ἀνθρώποις τῷ Θεῷ τὰ
phetam, agens Dei oracula ho-
minibus reddebat, in cifternam θεσπίσματα , εἰς λάκκον καθῆκε δυσ
graueolenti cenofctidam de. δη βόρβορον ἔχοντα , ὅτι λυπηρὰ λίαν
mifit ,eo quod trittia valde et καὶ ἀλγεινὰ προηγόρευσεν . ᾿Αβδεμέλεχ
molefta fata prædiceret. Sed δέ τις οἰκέτης Αιθίοψ ἐκτομίας , 8 τῆς
Abdemelech quidam famulus βασιλείας τὸν ὄγκον εἰς νἓν λαβὼν , ἐ
N
Aethiops eunuchus , nec aulæ
regie faftum ,nec regnantem in τὴν κρατᾶσαν ασέβειαν, ἐτὴνκατὰ τὸ
hac impietatem , nec contra pro- προφήτε μανίαν , ἐ τῆς δελείας τὴν
phetaun conceptum furorem , nec συμφορὰν , ἐλέγχει μὲν τῷ βασιλέως
feruitutis miferain conditionem
aniino voluens,iniuftamregis τὴν ἄδικον ψῆφον, καληγορεῖ δὲ τῆς καὶ
/ fententiam reprehendit , iniquif. τὰ τε προφήτε τολμηθείσης παρανο
fimum vero in prophetam pa- μίας , καὶ τὸν τῶν γινομένων ἔφορον ὑπο-
tratum facinus accufat , et fum-
mum rerum omnnium infpetο δείκνυσι , καὶτῇ δικαία τιμωρία τὸν
rem monftrat , regemqueiufta βασιλέαδεδίτζεται. καὶ γίνεται σύμ
pœna perterret. Atque regis β8λος τῷ βασιλέως ὁ οἰκέτης , τῷ ἀν
eunuchus , inquilini alienigena, δρὸς ὁ εὐνῆχος , τῷ ἡμεδαπῷ ὁ ὀθνεῖος,
Ifraelitæ Aethiops , quique ἐ τῷ Ἰσραηλίτε ὁ Αἰθίοψ , ὃ ἐκ τῷ
Χρέμ
87 ) τοίν. Def in Ed. parif. 88) τῶν Def, ibid .

Χαμ τε ἐκ τῷ Σὴμ τὸ γένος κατάγον . Cham oriundus erat, eius qui ge-
τος . καὶ πείθει τοῖς εὐσεβέσι λόγοις τὸν nus ex Semo deducebat. Sed
τὰ βασιλέα , καὶ ἀνάγει τὸν προφήτην ἐκ et regi piis fermonibus perfua-
det , prophetamque ex iniucun-
τῆς πικρᾶς ἐκείνηςκαι ζοφώδες και δυσ-
do itto , obfcuro et graueolenti
ώδες αρκτῆς , καὶ τὴν ἀναγκαίαν αὖ carcere
liberat , actoto obfidio-
τῷ χορηγεῖ τροφὴν πάντα τῆς πόλιος , nis tempore fufficientem illi vis
κίας τὸν χρόνον . καὶ λαμβάνει παρὰ dtum largitur. Tum a Deo be
τῷ Θεῷ μισθὸν τῆς εὐσεβείας , τὴν εὐλο nedictionem pietatis præmium
γίαν · καὶ τῆς πόλεως αλέσης , καὶ τῶν accipit
οἱomnes cum capta, vrbe
, etcederentur auli
hic iuxta
οἰκέντων τὰ βασίλεια καλασφαγέντων; Dei promiffionen falute fruitur .
ὗτος ἀπολαύει τῆς σωτηρίας κατὰ τὴν Conftat ergoex iis quæ dia
θείαν ὑπόχεσιν εὔδηλοντοίνυν ἐκ τῶν funt , quod bonis famulis nom
- εἰρημένων , ὡς ἐξ λυμαίνονται μόνον τοῖς modo non noceant mali domi
ἀγαθοῖς οἰκέταις οἱ πονηροὶ δεσπόται , ni , fed quod illimagnain quo-
ἀλλὰ καὶ πολλὴν ἐξ ἐκείνων ὠφέλειαν que ex iis vtilitatem percipiant ,
καρπῶνται. καὶ τῦτο πάλιν καὶ ἑτέρω . Et hoc aliunde quoque videre
θέν ἐσι καταμαθείν. Ἐπειδὴ γὰρ αναἀνά , licet . Poftquam enim vrbs ille
κατος ἡ πόλις ἐκείνη διὰ τὴν πολλήν propter inultam iniquitatem va-
παρανομίαν ἐγένετο , 89) καὶ πολλὲς μὲν ftata eft, inultisque bello abfum *
λιμὸς ἐδαπάνησε , πολλὲς δὲ ὁ πόλε. tis , et multis fame necatis , reli-
μος θανάτῳ παρέπεμψε , τὲς δ᾽ ὑπο- quos in Babylonem captiuos
Chaldæorum rex abduxit : tum
λοίπες εἰς Βαβυλῶνα δορυαλώτες ὁ
deinde felec
τῶν Χαλδαίων ἀπήγαγε βασιλεύς lioribus nati,toscorporis
eos , quiforma
e nobiet
εἶτα τὲς ἐξ εὐγενῶν πεφυκότας , καὶ atatis fore fplendebant , intra

ὥρᾳ ~σώματος λάμποντας , καὶ ἡλικίας regiam habitare iuffit ,regiis nis
ἀκμῇ νεανιευομένες ἀποκρίνας , ἔνδον mirum obfequiis exfequendis de .
90 ) ἐν τοῖς βασιλέως διάγειν ἐκέλευσε , ftinatos a) . Prius vero corpo
τὴν βασιλικὴν διακονίαν πληρῶντας . rum valetudinem infirmiorem , 1
πρότερον δὲ αὐτὲς ἐκέλευσε τὴν ἐκ τῆς quam ex obfidione et profectio-
πολιορκίας καὶ τῆς ὁδοιπορίας ἀποδύ- ne contraxerant , lautiori vifta ,
- σαθαι κακεχίαν , διαίτῃ λαμπρᾷ , και cibis item et obfoniis a regia
· 91) σιτίοις , καὶ ὄψοις ἐκ τῆς βασιλικῆς menfa fumtis , exuere præcepit .
· προσφερομένοις τραπέζης . Ἐνταῦθά . Hic mihi diuinorum illorum iu-
· μοι βλέπε τὴν τῶν θείων μειρακίων venum generofitatem infpice .
ἐκείνων εὐγένειαν. ὔτε γὰρ ἡ τῆς πό . Nec enim vrbis excidium , nec
.
λεως ἅλωσις , & χ ὁ τῷ θείε νεὼ ἐμπρη .> diuini templi incendium , nee
σμὸς , εχ ἡ τῶν ἀδύτων καὶ ἀψαύτων adytorum et fanctiffimorum loo
ἐρημία , ἐ τὰ θεῖα σκεύη λάφυρα τῶν corum vaftitas , nec facra vafa ,
bar
- 89 ) και- έδαπ . Def in Ed .parif go ) iv, Defibid . gt) σιτ. Ib. σιτηρεσίου ,
« ) Dan . 1, 1 -·4.
B. Theod . Tom . IV . Rr
TI
O RE
E OD
626 B, TH
= * barbarorum manibus direpta , βαρβάρων γεγενημένα , ἐχἡ τῶν βασι

necregum cædes , non facerdo . λέων ἀναίρεσις , ἐχ ἡ τῶν 92) ἱερέων
tummactatio ,non tam procula πόῤῥωθεν τῶν ἁγίων οὔ
fanctis remota fedes , non pere- σφαγὴ , εχ. ἡ
κησις , ἐχ ἡ ἐν τῇ ἀλλοτρίᾳ διατριβὴ ,
grinatio in aliena terra ,non do
ftoruminopia , non dominorum & χ ἡ ἐρημία τῶν διδασκόντων, & χ ἡ τῶν
impietas , non feruitutis neceffi- κρατέντων ἀσέβεια. , ἐχ ἡ τῆς δελείας
tas , ætas
non tenera
graue, regis iugum ἀνάγκη , ἐχ ὁ βαρὺς τῷ βασιλέως ζυ
non non vitæ defi,.
γὸς , ἐ τὸ τῆς ἡλικίας ἄωρον , ὦ πόθος
derium , non mortis metus, non
ζωῆς , & φόβος τελευτῆς , ἐν ἄλλο τῶν
quicquam horum aliud perfua.
fit , vt vel paululum delinquere , τοιέτων ἐδὲν ἀνέπεισε μικρόν τι 93 ) πα
et legis mandata transgredi vel- ραφῆναι καὶ παραδῆναι τῶν τῷ νόμο
lent. Sed eum , a cuius cura γραμμάτων . ἀλλὰ παρακαλῶσι μὲν
pendebant , obfecrant , vt legu- τὸν 94 ) κηδεμόνασφῶν γεγενημένον , τὴν
' minum cibum illis largiatur, re-
gias epulas abominati,et varias ἀπὸ σπερμάτων αὐτοῖς χορηγῆσαι τρο-
illas conuiuiorum lautitias exofi. φὴν , τὴν βασιλικὴν βδελυτζόμενοι θοί-
Has enim idolorum appellatione νην , καὶ τὴν ποικίλην ἐκείνην μυσατό-
pollutas videbant. Tanta au- μενοι πανδαισίαν . ἑώρων γὰρ αὐτὴν τῇ
tem animi fortitudine , amore τῶν εἰδώλων μιαινομένην προσηγορία .
item , et fideerga patrium Deum τοσῶτον δὲ εἶχον θάρσος , καὶ περὶ τὸν
praditi fuerunt, vt fuo procu . πατρῷον Θεὸν ἀγάπην καὶ πίςιν , ὡς
fatori pollicerentur , legumina ὑποχέθαι τῷ κηδεμόνι, τὴν ἀπὸ σπερ
ipfos fplendidiores faftura iis , μάτων τροφὴν λαμπροτέρες αὐτὲς
qui regiis cibis alerentur . Nec αποδείξειν τῶν βασιλικὰ σιτεμένων σι
fpe fua fruftrati funt , fed fidei τία . καὶ ἐκ ἐψεύθησαν τῆς ἐλπίδος ,
fructus perceperunt. Omnibus
ἀλλὰ τῆς πίτεως ἐδρέψαντο τὲς καρ-
enim aliis , qui fplendide epu · πές . ἀπεφάνθησαν γὰς,ὡς ἐπηγγεί
lati fuerant, integriores , habitu
λαντα, πάντων ὁμῶ τῶν λαμπρῶς ἔξω
ec forma præftantiores , et cor-
μένων εὐπαθέτεροί τε καὶ εὐτραφέςε ·
poris viribus validiores apparue-
runt , ficut polliciti fuerant poi, καὶ ὥρᾳ πλείονιλάμποντες , καὶ ῥ (
Poftquam vero tempus proce- μη κοσμέμενοι σώματος . Ἐπειδὴ δὲ ὁ
dens ipfos ad virilem ætatem χρόνος 95) ὁδεύων , καὶ εἰς ἄνδρας τε
perduxit , vbi virtutis fuæ λᾶν αὐτὲς παρεσκεύασε , καὶ πῆραν ‫او‬
fpecimen dederunt , indigena . τῆς σφετέρας ἀρετῆς δεδωκότες , ορ
rum rečtores conftituuntur ii, χειν ἔλαχον τῶν ἐγχωρίων οἱ δορυάλω
qui bello capti fuerant : vbi του, τηνικαῦτα πάλιν ἕτερον αὐτοῖς ἀνοί-
mox aliud rurfus illis aperitur γεται Nςάδιον . ὁ γὰρ ἀλαζὼν ἐκεῖνος ,
ftadium . Arrogans enim ille , καὶ τῷ τύφῳ τῆς μανίας τὸν πατέρα
et infaniæ faftu patrem imitans , μιμέμενος , ἀνίκησι μὲν τὴν μεγίςην εἰς
maximam illam ftatuam ex ma. κόνα ἐκείνην , τὴν ἐξ ὕλης και χρυσό
teria et auro confatam erigit , κατεσκευασμένην , παρακελεύεται δὲ
πάνω
9i) ἱερ . Edit. prior habebat ἱερῶν. 93) παρ. Edit. parif παραφεῖται. 94) κηδ
Ibid. ἡγεμόνα . 95) εδ . Ibid. προκόπτων .
πάντας ὡς Θεὸν προσκυνῶν τὴν εἰκόνα . omnes vero imaginem ceu

Hanc
τοῖς δὲ προσκυνεῖν ἐκ ἐθέλεσι προύθη . Deum adorare iubet.
autem adorare nolentibus
decernit caminum fup-
κε τιμωρίαν , τὴν κάμινον ἐκείνην , πλη- plicium ,
...
δίᾳ τροφῆς ταύτην ἐπὶ πλεῖον αὐξή . quem alimenti infatiabili rabie
σας . τότε τοίνυν πολλοὶ μὲν τῷ βασιλεῖ ad fummum augebat . Tunc
χαριζόμενοι , τὸ κελευόμενον ἐποίων fane multi quidem regi gratifi-
πολλοὶ δὲ τὰ συνήθη δρῶντες , ὡς ἑνὶ cari volentes iuffa fecerunt :
multi vero
τῶν ἄλλων εἰδώλων τὸ σέβας προσέφε- facientes quod alias
, cultum folebant
hunccet alit
ρον. ἦσαν δὲ, οἳ φόβῳ τῆς πυρᾶς προΐεν- cuipiam idolo obtulerunt : erant
το τὰς ψυχὰς , καὶ ὑπὸ τῇ συνειδότος item qui ignis metu animas pro-
κεντέμενοι, τὸ θεῖον σέβας ἐπὶ τὴν εἰκός iecerunt , et licet : confcientiæ
να μετέφερον . οἱ δὲ γεννάδαι ἐκεῖνοι, ftimulis agirarentur , diuinum
Ανανίας, Αζαρίας, και Μισαήλ , οἱ τg cultu m tamen ad imaginem
transferebante : At generoft illi
* νόμε τρόφιμοι , οἱ τῆς ἀδραμιαίας πί et nobiles animi Anania
, s nem-
ξεως κληρονόμοι , οἱ τῆς εὐσεβείας ἀθλή · pe , Azarias , et Mifaël , illi
* ταὶ , αἱ τῆς χάριτος πρόδρομοι , οἱ τῆς inquam , legis alumni , abraha-
* πίσεως πρόμαχοι, οἱ δῆλοι τα σώματα , mica fideiheredes, pletatis athle

· καὶ τὰ φρονήματα ἐλεύθεροι, οἱ αιχμά . tæ , gratia præcurfores , fidel
- λωτοι , καὶ βασιλέων τὰς ψυχὰς ὑψη . propugnatores , corporibus
demferui, animis qui,
autem tiberi
* λότεροι 2 , ὦ μόνον ἑκόντες & προσεκύνη . captiui * illi , animabus autem
σαν τῇ εἰκόνι, ἀλλὰ καὶ κατηγορηθέν- regibus ipfis excellentiores , non
1
τι τες , 96 )ἅτε δὴ τὸ κελευθὲν ἐποιήσαν- modo volentes non adorarunt
* τες , ἀπολογίαν μὲνἐδεμίαν προσφέρε . imaginem , fed accufati quoque

ἐσιν ,ἄντικρυς δὲ ἀπαγορεύεσι τὴν προσ · quod
prorfuiuffa non feciffent,
s excufa tionemeffe nullam
runt ,
κύνησιν , καὶ μεγάλη βοῶσι φωνῇ · ἔξι quin palam fe adoraturos ne
ἐν Θεὸς ἐν ἐρανῷ , ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν , ὃς gant , et alta voce : clamant a) t
δύναται ξύσαθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνη Et Deus in cælo , quem nos co-
τε πυρος της καιομένης, και εκ των χει limus , qui nos poteft libe
ρῶν σ8 , βασιλεῦ , ξύσεται ἡμᾶς , καὶ rares
tis et de caminos ignis
ex manibu tais , oarden-
rex ,
ἐὰν μὴ , γνωτὸν ἔξω σοι, ὦ βασιλεῦ , ὅτι liberabit nos. Quod fi minus ,
N
κ τοῖς θεοῖς σε ἐ λατρεύομεν , καὶ τῇ eὖ- notum tibi fit , o rex , fore va
.
κόνῃ τῇ χρυσῇ , ἡ ἔζησας , ὦ προσκυνε .

· Deos tuosnon colamus, et ima
μεν . ἐγὰς ἐπὶ μισθῷ τῷ πεποιηκότι δε . ginein auream , quam ftatuifti ,
- * λεύομεν , οὐδὲ τῇ εὐσεβεία τὴν σωληρίαν mercede Creatori feruimus : ned
pro
ὠνούμεθα , οὐδὲ ἐκ παντὸς τρόπο ζωῆς falutem pietate emimus ,nec qua-
· τυχῶν ἐφιέμεθα · ἀλλὰ ξέργομεν τοῦ licunque oblata ratione vitam
· δεσπότε τὸ βούλημα˙ κἂν ἀπαλλάξῃ feruare cupimus, fed domini vo-
* τῶν δεινῶν, χάριν ὁμολογοῦμεν καν τούς luntatem amamus , qui fi ex ad-
· τοῖς περιπεσεν συγχωρήσῃ , προσκυνοῦ- verfis liberet , gratias agimus ,
et fi in illa nos incidere permit
μεν. ὅτι μὲν γὰρ δύναται κράτως ἡμᾶς tat, adoramus. Nam quod nos
Rr 2
qui.
96) ἅτε -ποιήσ.Def. in Edit. parif.
a) Dan. 3, 17. 18.
628 · B. THEODOR
ETI
quidem omnibus fuppliciis , quæ ἀποφῆναι τῶν ἀπελεμένων τιμωριῶν ,

τα minaris , fuperiores reddere 97) ἴσμεν σαφῶς καὶ ἐδαμῶς ἀμφιβάλ
poffit , probe fcimus , nec villa λομεν. εἰ δὲ καὶ βέλεται , ἀγνοῦμεν .
ratione dubitamus : num vero ἀνέφικτος γὰρ ὁ τῆς θείας προμηθείας
id velit ,nefcimus. Perueftigari βυθός . μὴ τοίνυν μέλλε , ἀλλὰ τοῖς
enim nequit diuinæ prouiden : 98 ) ηὐτρεπισμέναις παράπεμπε τιμών
tiæ abyffus . Nihil ergo cun- ρίαις . ἡδίων μὲν γὰρ ἡμῖν ὁ μετ᾿ εὐσε
Stare , quin preparatis nos pa : εμας θάνατος τῆς σὺν ἀσεβείᾳ ζωῆς.
coniunξta Nobis
nis tradito .mors impiapietati
vitaenim fua . οἱ μὲν 99 ) ὧν ταῦτα ἔλεγον , ὃ δὲ ἐκ
vior eft. Et hi quidem hæc di; 1oo) ἔμελλεν , ἀλλὰ τῇ καμίνῳ τῆς νεα
xerunt : ipfe vero nequaquam νίας 1) πεπεδημένες παρέπεμπε . τὸ δὲ
ehiftulit , quin camnino iuuenes πῦρ , ἔλυσε μὲν τὸν ἐκ σιδήρε δεσμὸν ,
vinatos transmifit. Porro
ignis 2 ) τὴν εὐέμπρησον δὲ τῶν τριχῶν ἐφύ-
quidem
ferreavero
ipfos vincula
capillos quitamen fa., λαξεφύσιν. ἅψασθαι δὲ τῆς δοθείσης
diffoluit
cile comburuntur , feruauit in- ἐκ ἠνέχετο τροφῆς , ἔφυγε δὲ , καὶ τὰ

columes , nec aufus eft datum νῶτα δέδωκε , καὶ κατὰ τῶν οἰκείων ἐχέ
fibi alimentum contingere , fed ρε προσκυνητῶν , τὰς δὲ τῷ Θεῷ θερά
fugit et terga dedit , ac proprios πονταςακηράτες ἐφύλαττε και και

inuafit cultores , DeiEt
illelos cuftodidit. vero feruos
fane noνὸν καὶ παράδοξον ἐγένετο θαῦμα . οἱ
vum præter omnium exfpe &ta μὲνγὰρ ἐν μέσῳτῆςπυρᾶς ὄντες , καὶ
rionem contigit fpectaculum . ἐπ᾿ ἀνθράκων βαδίζοντες , περαν τῆς
Qui enim in inedia lignorum φλογὸς ἐκ ἐλάμβανον · οἱ δὲπεριετ
frue erant,et prunis inambula. τες ἔξωθεν, καὶτῇ καμίνῳ τὴν τροφὴν
bant , ignis
pliquas. vires,
Qui veronon fetent, χορηγέντες , τροφὴ τὸ πυρὸς ἐγίνοντο.
fenferu
foris
runt, ac camino alimentum præs καὶ οἱ μὲν ἀνώμωζον ἐμπιπράμενοι , ο
buere , ab igne confumti funt. δὲ ἔνδονὑμνῶντες ἐχόρευον , καὶ τὴν κ

Et bi quidem incenfi ac arden σιν ἅπασαν εἰς κοινωνίαν τῆς ὑμνῳδίας
tes eiulabant , illi vero hymnos χάλεν , καὶ τοῖς ὑπὸ τῶν ανοήτων προσ-
canentes tripudiabant, et creatu-
ram omnem inhymnorum com , κυνημένοις ςοιχείοις ὑμνῶν τὸν εὐεργέ ·
munionen vocabant , atque ele- την ἐκέλευον . τοσαύτη δὲ ἦν τῆς θαυ
menta ab infanis adorata benefa-
ftorem laudare iubebant Tan ματεργίας ἐκείνης ἡ δύναμις , ὡς αὐτὸν
ta autem illius miraculi virtus ἐκεῖνον δραμεν παρ᾽ αὐτὲς τὸν ἀλαζ
erat , vt et ipfe arrogans et furi- να και μεμηνότα τύραννον, καὶ προσκυ
bundus tyrannus accurreret , νῆσαι τὸς τὴν τῆς εἰκόνος παράιτησα ·
cosque qui imaginis culturam
μένες προσκύνησιν, καὶ πᾶσιν ἐπιςελαι
detreftauerant, adoraret, et vt
omnes fubditi horum Deum cole . τοῖς ὑπηκόοις ,τὸν τέτων γεραίρειν Θεί .
* rent, mandaret. Similiter *etma- Οὕτως ὁ μέγας Δανιὴλ τὴν αὐτὴν τέ
gnus ille Daniel, qui eandem cum
τοις συμφορὰν ὑπομείνας , καὶ δεξιά .
his calamitatem fuftinuit, bello
እ
97 ) ΐσμ.σαφ.καί. Def. in Edit . parif. 98 ) ηύτρ . Ibid . εὐτρεπισμέναις. 99) Ξ .

Def. ibid . 100) ἔμ . Ibid. ἤθελεν . 1) πεπεδ . Del. ibid . 2 ) την καιφύση .
Ibid . αὐτὲς δὲ ἐφύλαξεν .
λωτος γεγονώς , καὶ μετὰ βαρβάρων captus licet , et inter barba-

ros vita
βιοτεύειν ἠναγκασμένος , τὸν πατρῷον iam tam agere coactdilig
m en legem us ,enter
pa-
ἀκριβῶς διεφύλατ]ε νόμον , και κατ᾽ cuftodiuit , et fecundum hane

ἐκεῖνον πολιτευόμενος , καθαρὰν καὶ commiftum fibi publicum mu-
ακίβδηλον ἐφύλατε τὴν ψυχὴν , καὶ nus adminiftrans ,animam puram
τοσαύτην ἠφία τῆς ἀρετῆς τὴν αἴγλην , acfinceram conferuauit , tantum-
ὡς καὶ τὸν θηριώδη τύραννον ταῖς τοι- que virtutis fplendorem emifit ,
vt et immanem tyrannum illius
αὐταῖς ἀτραπαῖς καταπλῆξαι καὶ fulgore percelleret : et primo
πρῶτον μὲν δήλες τὲς ἀγνουμένες ὀνες. quidem quæ ignorabantur for
ρες κατατῆσαι , ἔπειτα δὲ 3) καὶ τὸ mnia manifeftauit, deinde quod
δέον εισηγήσασθαι , καὶ τὸ συνοίσειν opus erat, quidque vtile futurum
μέλλον ὑποδεῖξαι καὶ παραινέσαι . Καὶ efiet , monftrauit ac monuit .
Et quidnam omnia , quæ ab hoe
τί δεῖ πάντα λέγειν τὰ ὑπ᾽ ἐκείνε γε- egregie gefta funt , dicere atti-
γενημένα λαμπρῶς ; ὅπως μὲν ὁ βασι· net? Quomodo nimirum rex ,
λεὺς τὸ προσεύχεθαι καὶ τὸν Θεὸν ne quis precibus Deo fupplica-
ἱκετεύειν απηγόρευσεν . ὅπως δὲ ἔτος ret, prohibuerit . Quomodo hic ,
πρότερον ἐννόμως εὐχόμενος , καὶ κρύω , cum prius rite orauiffet , idque
ἴδην τῦτο ποιῶν , ἐπειδὴ δὲ ὁ δυσσεβὴς clam , poftquam impia lex roga-
νόμος ἐτέθη , προφανῶς τὸν Θεὸν ἀντί ta eft,Deum palam precatus fit,
et legem deridens , et legislato-*
βυλῶν διετέλει , τῷ νόμε καταγελῶν , rein contemnens . Quomodo
καὶ τῇ νομοθέτει καταφρονῶν , ὅπως itemleonibus proiectus fit : Quo-
παρεδόθη τοῖς λέεσιν · ὅπως κακείνεs modo hos quoque pietatis radiis
κατέπληξε ταῖς τῆς εὐσεβείας ακτίσι , terruerit , ac diuinæ imaginit
lineamentis , ceu frenis quibus-
καὶ οἷόν τισι κημοῖς τοῖς τῆς θείας εἰς dam , rapida illorum ora cons
μόνος χαρακτῆρσιν ἐπέδησεν αὐτῶν τὰ ftrinxerit . Quomodo ad mira-
μεμηνότα ςόματα . ὅπωςἕλκυσεν εἰς culi contemplationem impium
θεωρίαν τῷ θαύμαλος τὸν δυσσεβῆ βα· regem pertraxerit. Vtipfum do-
σιλέα . ὅπως αὐτὸν ἐδίδαξεν , ὡς ὁ τῶν cuerit , quod Hebræorum Deus
Ἑβραίων Θεὸς πάντων ἐςὶ ποιητὴς καὶ omnium creator fit et dominus .
δεσπότης . · ὅπως τὴν τῶν εἰδώλων Quomodo præterea idolorum
ἀπάτην διήλεγξε . δυνατὸν γὰρ τε fraudes arguerit. Singula enim
horum ex hiftoriis cognofcere
των ἕκασον ἐκ τῆς ἑτορίας καταμαθεν, licet ,et manifefto intelligere ,
καὶ γνῶναι σαφῶς , ὡς δυνατὸν πονη- quod fieripoffit, vt qui malis
τοῖς δεσπόταις δελεύοντας μηδεμίαν dominis feruiunt , nullam in
ἐκεῖθεν ἐκμάξασθαι πονηρίαν , ἀλλὰ de malitiam contrahant ,fed ad
fummum virtutis faftigium
τὴν ἄκραν τῆς ἀρετῆς καταλαβεν και
ρυφὴν , καὶ 1 τέτες τῆς πλάνης ἐλέν perueniant , tum hos quoque
θερῶν , καὶ πρὸς τὴν ἀλήθειαν ποδη . errore liberent , et ad verita
tis cognitionem perducant ,
γεῖν , καὶ πολλοῖς ἑτέροις προκεῖθαι σω et multis aliis falutis " exemplo
τηρίας ἀρχέτυπον . μηδεὶς τοίνυν μή- fint propofiti. Nemo igi-
τε τῆς δελείας κατηγοράτω , μήτε turvel feruitutem accufet , vel
Rr 3 ma-
3 ) καί . Abeft ab Edit. parif.

630 B. THEODORETI
malorum poteftatem ac do . τὴν πονηρὰν δεσποτείαν νικᾶν τῶν δὲ

minium feruorum virtutem λων τὴν ἀρετὴν νομιζέτω , ἀλλὰ παν
vincere exiftimet fed vbi-
que Dei prouidentiam adipi. ταχόθεν τῷ Θεᾶ τὴν προμήθειαν ὁρά
elat. Sed dicat fortaffe aliquis , τω . ᾿Αλλὰ γὰρ τυχὸν ἔποι τις ἄν ,
Quanam decaufaeos qui iniu- Τί δήποτε τὲς παρανομία συνεζηκότας
πω Βαβυλωνίων
fte vixerant fummus ille omnium ὁ τῶν 4 ) ὅλων Θεὸς τῷ
Deus Babyloniorum regi fubie- παραδέδωκε βασιλεῖ , καὶ τὰς δικαίες
cit, fimulqueiuftos quoque ca: εασε δορυαλώτες γενέθαι ; ποίας τότο
piuosduci paftus eft ? Et qua . προνοίαςἔργον ; ποίας ψήφω δικαίας ;
le iuftæ fententiæ exemplum ? ποία δὲ ἐκ ἔτιν ἐν τέτοις ἀταξία και

Quæ autem in his non eft inordi- ακοσμία καὶ σύγχυσις ; ἀλλὰ ταῦτα
nata et confufarerum conditio λέγειν ἐπιχειρῶσιν οἱ τῆς θείας οἶκονο-
et peruerfio ? Caterum hæc di- μίας τὴν ἄβυσσον ἀγνοῦντες . οἱ δὲ με-
cere conantur , qui diuinæ gu-
bernationis abyflam ignorant. μυημένοι , καὶ τῶν θείων μυτηρίων γευ
Initiati autem , et qui diuinorum σάμενοι , ἴσασι τέτων τὴν αἰτίαν καὶ
*
myfteriorum guftum aliquem ῥίζαν. κήδεται γὰρ τῶν πλημμελέν
perceperunt , horum caufain fi- των, καὶ παιδεύει ὁ φιλάνθρωπος, καὶ
mul et radicemnouerunt. Delin- ατημέλητον ἐδένα ἀνθρώπων ἐθέλει
quentium enim curam gerit , et
éosdem caftigatDeus ille homi . καταλιμπάνειν . ὦ χάριν καὶ πέμπων
num amantidimus , nec quem . αἰχμαλώτες τὲς παρανόμες , συνέ-
quam mortalium negleatum re- πεμψεν αὐτοῖς οἷόν τινας παιδοτρίδας
linquere vult. Quapropter ini- και διδασκάλες τὲς ἀρετῇ συζῶντας ,
quos in captiuitatem mittens, ἵνα καθάπες τινὶ λύχνω φωταγωγό .
fimul cum iis quafi pædagogos
et magiftros mifit , virtutis ftu . μενοι καὶ ποδηγέμενοι τῷ τέτων βίῳ
diofos homines , vt ceu lucerna και λόγῳ , τὴν ἀπλανῆ τρίβον ἔτω
quadam illuminati ac dedudi , πως ὁδεύωσιν . Ὅτι δὲ & μόνον τοῖς
iuxta ilorum vitam et fermones, ὁμοφύλοις σωτηρίας ἐγένετο πρόξενος
reftam femitam aliquo modo in- ἡ τέτων αἰχμαλωσία ~, ἀλλὰ καὶ τὰς
grederentur. Porro quod ho- ἀλλοφύλες ἐφώτισε τῷ τῆς θεογνωσίας
rum captiuitas non contribuli-
bus modo falutis caufa fuerit , Φωτὶ, μάρτυς ἡ ἱσορία . Εἰ τοίνυν αὖ
fed et alienigenas Dei cognitio . τοὶ μὲν διὰ τῶν ἀγώνων διέλαμψαν ,
ne illuminauerit , hiftoria abun . καὶ περιφανεῖς ἐγένοντο , καὶ περίβλε
de fatis teftatur . Si itaque ipfi πτοι , καὶ τοῖς ὀψιγόνοις ἀρχέτυπον
per certamina claruerunt , et con- ὠφελείας κατέλιπον , καὶ τοῖς συναιχ ·
fpicui facti funt, pofterisque fa-
lutis exemplar reliquerunt , con- μαλώτοις ὑπόθεσις σωτηξίας ἐγένον
captinis autem falutis fuerunt το , καὶ τὲς βαρβάρες ὤνησαν , ἀκραι·
caufa , immo et barbaros iuue . φνῆ φυλάξαντες τὴν εὐσέζειαν , καὶ δι᾽
runt, dum pietatem exalte cufto- ἐκείνης μεγάλα θαυματεργήσαντες
diunt , et per hanc magna mira- θαύματα , τί τῆς προνοίας κατη
cula edunt, quid prouidentiam
hæc tam fapienter inftituentem γορᾶς τοιαῦτα προμηθεμένης ;
1. accufas ? Cur non potius anima . δ᾽ ἐχὶ μᾶλλον ὑμνᾶς τὸν τῶν ψυ
χῶν
4 ) ἥλ . Edit, parir , ἄλλων .
γητ
χῶν ην οἰκονόμον
, ὅτω σοφῶ ς ἅπτῆςκτίσεως
, καὶ αντα καισυ μfum
κυβερ- rum æc onomum , et mundi gu-
æconomum,
bernatorem , qui omnia tam fa-
* ρόντως ἰθύναντα ; ἐγὼ μὲν ἦν ἐκ τῶν pienter et commode direxit ,hy .
ex
θείων ὑπέδειξα 5 ) λογίων , ὡς δυνατὸν diuinis oraculis demonftraui ,
το πονηρῷ δεσπότῃ δελεύοντα , 6 ) και και quodpoffibile fit,vt qui malo do-
κίαν φεύγειν , καὶ ἀρετὴν μετελθεν , mino feruit, malitiam fugiat , vir-
· καὶ τοῖς δεσπόταις πολλὰς προφάσεις tutem confequatur , et heris quo-
παραχῶν ὠφελείας . σὺ δὲ τὲς νῦν συν . que multas falutis occafiones af-
δελεύοντας περισκόπησον , καὶ ὄψει ferui funtadfpice , et multos vide-

πολλὲς ἀκολάςοις μὲν δελεύοντας , ἀκό- bis, qui intemperantibus quidem
λασίαν δὲ βδελυτζομένες , και σωφρο- feruiunt , intemperantiam autem
σύνην τιμῶντας , καὶ ἐδεμίαν ἐκ τῶν δε abominantur , et temperantiam
σποτῶν κακίαν ἐκματ]ομένες , ἀλλ᾽ ὧν t , nec
dominis
των colun quicq
contrahu ntuam
, fed vitii
eorumex
,
· αρτίως διεξεληλύθαμεν ἀνδρῶν μιμε quosmodorecenfuimus , vitam
ὁμένες τὸν βίον . καὶ ἔκ τε τῶν εἰρημέ‐ initantur . Cumque et ex iis
νων, ἔκ τε τῶν ὁρωμένων , καὶ τῆς ἡμε- quæ difta funt, et exiis quæ con-
πατέρας φύσεως τὸ αὐτεξέσιον διδαχθείς , fpiciuntur , natura noftræ arbi-
trium liberum edoctus fis , et
καὶ τῆς τῷ Θεὖ προνοίας τὴν σοφίαν diuine prouidentia fapientiam
καταμαθών, παλινωδίαν ᾆσον, καὶ τὴν didiceris , palinodiam cane , et
νῦν ἀνακρεομένην ὑπὸ σε βλασφημίαν quam modo præmififti blafphe- /
miam in hyannum conuerte , ae
εἰς ὑμνῳδίαν μετάβαλε , καὶ τὰ κρέμα .
τα τῆς γλώσσης τὰ νῦν κατὰ τῷ Θε & linguæ tuæ foni, quimodo con-
γιγνόμενα , ὑπὲρ Θεῦ γιγνέθω , καὶ τῷ
tra Deum editi funt , in Dei gla-
ι riam cedant , et prouidentiam
ποιητῇ τὴν πρόνοιαν ἀδέτω , Χριζε τῷ
Creatoris decantent , Chrifti Dei
· Θεῷ ἡμῶν αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τὲς αἰῶν noftri ipfi gloria in fecula .
νας . αμήν . κα Amen.
Quod iuftitia ftudium infrugife-

Ὅτι ἐκ ἄκαρπος τῆς δικαιοσύνης ὁ πόνος ,
rum non fit , etiamfifruftuseius
κἂν ἐν τῷ παρόντι βίῳ μὴ φαίνε
ται ; καὶ περὶ ἀνατάσεως, ἀπὸ in præfenti vita nullus appareat :
tum refurrectio rationibus e
φυσικῶν 1) συλλογισμῶν . natura defumtis probatur,
ΛΟΓΟΣ Θ . ORATIO IX . .
i falubrem illam admoni-
tionem omnes audire di-
1 τῆς ἀγαθῆς
ἐκείνηςπαραινέσεως S guarentur , quæ diferte
E
iliorate
διαρξήδην βοώσης , 2 ) Ἰχυρότερα clamata ) " · Diffic
ne
σε μὴ ζήτα , καὶ 3 ) βαθύτερα σε μὴ ne quaras ,et altiora te
Rr 4 fcru-
5) λογ. Editio parif. λόγων. 6) καί . Def. ibid. i) συλ. Edit. parif. λογι-
σμῶν . 2) Ἰχ . Ibid .χαλεπώτερα , quæ eft rec. lectio 1. c . 3) βαθ . P ἐρεύνα .
Ibid . ὑψηλότερά ( apud LXX. ιχυρότερα ) σε μὴ ἐξέταζε.
4) Eccl. 3, 21, 22.
632 B. THEODORETI
fcruteris , quæ præcepta tibi ἐρευνα , ο 4 ) προσελάγη σοι ταῦτα δια

funt cogita , non equidem mul , πολλῶν ἐκ ἂν ἐδεήθημεν λόγων ,
vog ,
νοῦ
tis verbis opus effet , dum
Dei , quæ circa omnia ver . τὴν περὶ 5) πάντα τῷ Θεῷ προμήθειαν
fatur, prouidentiam demonftra . δεικνῦναι βελόμενοι. λίαν γὰρ ἦν εὖ
re volumus. Procliue enim et πετές και μάλα ξᾴδιον , τῆς περιτῆς
facile erat iis , qui a fuperuaca- και ματαίας πολυπραγμοσύνης ἀπηλ-
nea et vana illa curiofitate libe- λαγμένες , καιδῶν ταύτην τῶν τὸ παν ·
rati funt , hanc omnium guber- τὸς οἰάκων ἐπειλημμένην ,
καὶ σοφῶς
nationeoccupatain , et fapienter e
omnia adminiftranteminfpicere . ἅπαντα κυβερνῶσαν. ἐπειδὴ δὲ πολ-
Quoniam vero multivolentes vi- λοὶ τῶνανθρώπων ἑκόντες ὁρᾶν ἐκ ἐθές
dere nolunt , fed oculos clau- λεσίν , ἀλλὰ καὶ τὸς ὀφθαλμὲς μύς .
dunt , etaures obturant, vocem- σι , καὶ τὰ ὦτα βύεσι , καὶ τῆς παν
que vndique illatam audire de ταχόθεν φερομένης φωνῆς ἐπαΐειν ἐκ
dignantur , et quæcunque a Deo εθέλεσι , καὶ τῶν 2 εὖ καὶ καλῶς ὑπὸ
bene et pulchre fiunt , fuggillant,
blafpheiniis lacerant , conuitiis το Θεό γιγνομένων ἕκατον κωμῳδᾶσι ,
profcindunt, et infinita quaedam βλασφημέσ
‫اد‬ ι , διαβάλλεσι , καὶ μυρία
conneêtunt , dum falfas accufa- ἄτλα συνέρεσι τὰς ψευδεῖς κατηγορίας
tiones contexere ftudent , non ὑφαίνοντες , εἰκότως εἶμαι τὸν κατὰ τῆς
immerito equidem , meo iudicio ,
iliorum quam contra prouiden κατηγορίας ἀνεδεξάμεθα λόγον , συκο-
riam effuderuntoratione exci. φαντίαν ἔσαν , ἀλλὰ ἐκ αἰτίαν ὀρθὴν
m
pimus, hanc fcilicet calunniam , ἀποδεῖξαι βελόμενοι , καὶ τὴν πολέμ8 .
non iuftam aliquam caufam efie μένην ὑπ᾽ αὐτῶν προμήθειαν καλέσαν ·
demonftrare inftituentes . Et fa-
ne prouidentia , quam illi τεςσύμμαχον , καὶ τῇ τῆς ἀπολογίας
vocata , iis . προσησάμενοι λόγε , ὀκτὼ μὲν ἤδη δύο
gnent , in auxilium
que in defenfionis nofira aciem εξεληλύθαμεν λόγες , τὴν τῶν αχαρί
primam conftituta ,odo iam fer- των διελέγχονεςβλασφημίαν καὶ τῆς
mones einenfi fumus , dum in- ἀχαριτίας αὐτῶν κατηγόρες ὁμᾶ καὶ
gratorum blafphemiam argui μάρτυρας παρηγάγομεν εἰς μέσον, ἐρα-
mus. Et ingratitudinis horum
accufatores fimul et teftes in me, νὸν, καὶ γῆν , καὶ θάλασσαν , καὶ αέρα ,
dium produximus , cælum, ter και τὰ ἐν τέτοις ἅπαντα σώματα , ἔμα
ram , mare , atrem , et quæcun . ψυχά τε καὶ ἄψυχα , λογικά τε καὶ
que his continentur , corpora ἄλογα, πληνὰ καὶ πεζά , καὶ νηκτὰ καὶ
animata et inanimata , rationalia ἀμφίβια . καὶ πρὸς τέτοις, τὴν τῶν
et irrationalia , volatilia et pede ; ἀνθρωπείων σωμάτων κατασκευήν , τὴν
ftria , aquatilia et amphibia , Ad
hachumani quoquecorporis ft. ἐν ἑκάτῳ τῶν μορίων διαλάμπεσαν τῇ
bricam ,quæque in fingulis mem . Θεδ 6 ) τὴν σοφίαν καὶ προμήθειαν .
Φris elucetDei fapientiam et pro τὸ θεόσδοτον το λόγο δώρον , δι'
videntiain . Tum diuinumillud } τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις . મળે
rationis donum , cuiusbeneficio γεωργίαν εὗρε , καὶ ναυτιλίαν, ἰ
agriculturam , nauticam , medi.
cam , et grammaticam fcientiam , τρικήν τε καὶ γραμματικὴν ἐπισήμην,
και
4 ) mg . Edit. parif. προσετάχθη . 3 ) πάντα . Ibid . πάντας. 6 ) τήν. Def. ibid .

DE PROVIDENTIA ORATIO IX. 633
· καὶ τὰς ἄλλας 7) ἁπάσας τέχνας και et omnes alias vel artes vel fcien
* ἐπιςήμας , αἳ τῶν ἀνθρώπων τὸν βίον tias , quæ hominum vitam iu

cundiorem reddunt, humani
* ἡδίω κατασκευάζεσιν. Ἀπεδείξαμεν δὲ ,
natura* reperit.Prater-
· σὺνΘεῷφάναι , καὶ τῶν ζώωνἡμέρων ingenii
ea , Dei auxilio , animalium tam
·
· τε καὶ ἀγρίων τὴν χρείαν , και πλέ cicurum quami vfum ,
π τε καὶ πενίας τὸ χρήσιμον , δελείας diuitiarum et paupertatis fru-
· καὶ δεσποτείας τὸ ἀναγκαῖον εἶτα dtum , feruitutis et herilis potefta
* πρὸς τέτοις , ὡς μηδεμίαν πρὸς τῶν tis neceffitatein demonftrauinus .
Η κακία συζώντων δεσποτῶν ἕλκεσι βλά . Ad hæc , quod ferui nullam a
μὲ δην , εἰ θέλεσι σωφρονῶν , οἱ δελεύον- malis dominis noxam aut da-
τὲς καὶ τέτων ἐκ μὲν τῆς θείας γρα- mnum fibi contrahant , fi qui-
φῆς τὰς ἀποδείξεις εἰς μέσον ἠγάγο . den ipfi melius fapere velint.
Et horum quidem demonſtratio
· μεν τοῖς δὲ πικροῖς τῆς προνοίας και nes e facræ Scripturæ adytis pro-
κατηγόροις , τῶν ἐπὶ τᾶ παρόντος δελευόν · duximus : acerbis autem illis
μα των τὴν ἐξέτασιν παρελίπομεν . ἔξι prouidentiæ accufatoribus , eo-
μ γὰρ καὶ νῦν ἰδεῖν μυρίες πονηροῖς μὲν rum , qui nunc feruiunt , confi.
* δεσπόταις δελεύοντας , ὦ μόνον δὲ τὴν derationem reliquimus . Nam
· δεσποτικὴν κακίαν ὦ μιμεμένες , ἀλλὰ et nunc multosvidere licet, qui
cum malis heris feruiant , non
· καὶ κομιδῇ ταύτην βδελυτομένες , και modo herilemnonimitantur ma-
· καλοκαγαθίαν ἀσπαζομένες , καὶ τὴν litiam , fed illam quoque pluria a
ἐναντίαν τοῖς δεσπόταις οδεύοντας . mum abominantur , honeftatem
᾿Αλλ᾽ ἴσως πάλιν ἑτέραν ἐντεῦθεν αφορ- amplectuntur , et diuerfam a do-
* μὴν κατηγορίας κατὰ τῆς θείας λή . minis viam ingredi folent. Sed
ονται προμηθείας , καὶ τὲς τῆς ἀρε · aliam
pient , qua diuinam accufarepof
· τῆς τροφίμες μάταια πονεῖν φήσεσι , fint prouidentiam : et virtutis
κ και κατά πετρων σπεραν, τὸ δὲ λεγό- alumnos fruftra laborare, in pe
μενον, καὶ κοσκίνῳ ὕδωρ ἀντλῶν , καὶ tris feminare , et, vt prouerbio
τοιαῦτα ἄτα δρᾶν , καρπῶν ἀγαθῶν dici folet, cribro aquam haurire,
εδαμῶς ἀπολαύοντας. οἱ μὲν γὰρ , φα . multaque huiusmodi facere di
cent, cum nullis inde bonis fru-
σὶ, πενίᾳ συζῶσι, καὶ ταλαιπωρία συγό antur fruitibus . Alii quidem ,
·· κεκληρωμένοι πολλῇ , τὸν βίον ὁδεύεσιν inquiunt , cum paupertate con
τ' οἱ δὲ , τὸν βαρὺν ἕλκεσι τῆς δέλειας (u- fiétantur , et multis deftinati
ærumnis maximam vitæ partem
τ' αγὸν , καὶ διηνεκέσιν ὑπόκεινται πόνοις . καὶ peragunt . Alii vero graue fer-
EA
* τὸ τέτων πολλῷ χαλεπώτερον, † ) πολ- vitutis iugum trahunt, et affiduis
λοὶ πονηρίαν μυσαττόμενοι , πονηροῖς fubiacent laboribus : quodque
his omnibus moleftius eft, multi
8 ) δελεύειν δεσπόταις ἀνέχονται . ποῖον malitiamexofi malis dominis fera
ἐν ἔχεσί φησιν ἔτοι μισθόν ; ποίας τῆς vire coguntur. Quam ergo ifti
ἀρετῆς τὰς ἀντιδόσεις ; ποῖα τῶν πό . mercedem referunt ? quas virtu
tis retributiones ? quæ laborum
νῶν τὰ ἐπίχειρα ; τίς ὁ τῶν ἱδρώτων premia ? quis fudorum fructus ?
· καρπός ; ποῖα τῶν ἀγώνων τὰ ἆθλα ; qualia certaminum horum** bia .
Rr 5 bea?
ii ) απ . Edit . parif. πάσας.
Sy †)
F ) πολύ . Ed . prior addebat γὰρ , Punåto ad χαλ
πώτερον pofito . 8 ) δελ . Ibid . poft δεσπόταις ponitur .
634 B. THEO
DORE
TI
bea ? Nec enim omnes qui ferui ἔτε γὰρ τῆς δελεύειν λαχόντας ἅπαν
facti funt, libertate tandem poti· τας ἐλευθερίας ἐςὶν ἰδεῖν ἀπολαύοντας,
tos effe videre licet:nec omnes, ἔτε τὰςπενία μὲν συγκληρωθέντας ,
qui paupertate preffi virtuti ope-
ram dederunt , in diuitumn cata- ἀρετῆς δὲ φροντικὰς γεγενημένες , εἰς
logum tranfiuiffecernimus : fed τὸν τῶν πλεσίων μεταβάντας ὁρῶμεν
plures in priori illa iniferia per κατάλογον , αλλ᾽ ἐν τῇ προτέρα τὲς
feuerauiffe conftat. Atque tu , ο πλώτες ταλαιπωρίᾳ διαμεμενηκότας.
mifer et abiecte homo ,ventre , ᾿Αλλὰ σὺ μὲν , ὦ ταλαίπωρε καὶ χα ·
genis , et fuperciliis felicitatem μαίζηλε , τῇ γατρὶ , καὶ τῇ γνάθῳ ,
metiri foles : et beatitudinis f .
nem effe arbitraris, alto curru και ταῖς ὀφρύσι τὴν εὐδαιμονίαν με
τρᾶς, καὶ ὅρον εὐπραξίας είναι νομί
vehi, fatellites habere, et veftem
fplendidam , equos ad pulchritu- ζες ζεῦγος ὑψηλὸν , καὶ δορυφόρες ,
dinem exercitatos , frontalibus καὶ ἐφεςρίδα λαμπρὰν , καὶ ἵππες
et peftoralibus ornamentis in- ἠσκημένες εἰς κάλλος , καὶ προμετωπι
fignes , præconem clamantem , δίοις και προςερνιδίοις κόσμοις λαμπρι
domum alto furgentem faftigio,
et dietas euboicis theftalicis . νομένες , καὶ κήρυκα βοῶνα , καὶ οἰκία :
quelapidibus forentes, piatoria . εἰςὕψος ἐγηγερμένην, καὶ ἀνδρῶνας τῶ
que arte variegatas , toros deni. ἐξ Ευβοίας καιΘετ]αλίας λίθοις δι
que, orbes , fupellectilia, pocula, θισμένες , καὶ γραφικῇ τέχνῃ πεποι
* vina odorifera , * conuiuium fi- κιλμένες , καὶ ειβάδας , καὶ κύκλες ,
culum et fybariticum , etquæcun . καὶ ἔπιπλα , καὶ ἐκπώματα , καὶ εἴνες
que alia mollem , otiofam, et de . ἀνθοσμίας , καὶ πανδαισίαν Σικελική
licatam vitam efficiunt. Hæc τε καὶ Συβαριτικὴν , καὶ τἆλλα ὅσα εἶ
vero omnia , quicunque vere fa- τὸν ὑγρὸν, καὶ ἀνεμένον , καὶ αβροδίαι
pit , non modo felicitatem efle τον ἐπιτηδεύεσι βίον . ταῦτα δὲ πάντα
negat , fed extremnam infelicita- τῶν εὖ φρονόντων ἕκαςος , δ μόνον ἐκ
con-
fueuit. " Nec enim diuitiς εὐδαιμονίαν , ἀλλὰ καὶ κακοδαιμονίαν
in
ἐχάτην , καὶ δυσπραξίαν ἔωθεν ἐν-
hunc finem fummus ille rerum
μάζειν. ἐδὲ γὰρ διὰ τῦτο δέδωκε τοῖς
adminiftrator conceffit homini .
ἀνθρώποις τὸν πλῶτον ὁ τῶν ὅλων πού
bus, vt intemperantia has dilapi .
τανις , ἵν᾿ εἰς ἀκολασίαν αὐτὸν δαπα
dent, etmalitiæ irritamentum fa .
νήσωσι , καὶ πονηρίας ἐφόδιον γένηται
eiant : fed vt has rite difpenfan .
αλλ᾽ ὅπως αὐτὸν εὖ καὶ καλῶς οἰκονο
do, et ipfi rebus fruantur necef.
fariis , et egenis ex illarum abun- μήσαντες , καὶ αὐτοί τε ἦν δὲ μεταλα .
dantia largientes , eas temperan- Κόντες , καὶ τοῖς δεομένοις τῶν περιτῶν
tiæ etiuftitiæ materiam
reddant . μεταδιδόντες, σωφροσύνης αὐτὸν καὶ δι
NecDeus folummodo hæc ita καλοσύνης ἀποφήνωσιν ὕλην . & μόνον δὲ
inftituit , et fandi viri , domi-
αὐτὸς ὁ τῶν ὅλωνΘεὸς ἔτω ταῦτα δὲ
num fequentes , intras pofitas
ταξε , καὶ οἱ θεῖοι ἄνδρες , ἑπόμενοι τῷ
fibi metas fe libenter conti.
πότη , τὸς κειμένες σέργεσιν ὅρες ,
nent , fed et vos , qui extrema δεσ
laboratis ingratitudine , eos vi. αλλ ὰ καὶ ὑμᾶς , οἱ τὴν ἐχάτην αχας-
tuperare foletis , qui tam unale ξίαν νενοσηκότες , τῶν κακῶς ἔτω τῷ
πλέο
· πλέτῳ κεχρημένων κατηγορῶν εἰώθα ]ε· diuitiis vtuntur: quin potius s

hos venia dignos iudicatis ,
* μᾶλλον δὲ τέτες 9)„μὲν „ ἀξιῶτε συγ-
in fummum vero rerum omni-
- γνώμης , τὸν δὲ τῶν ὅλων πρύτανιν um gubernatorem blafphemias
« βλασφημᾶτε , ὡς πονηροῖς ἀνθρώποις exfpuitis , vt quimalis homini
τῷ πλέτε δεδωκότα τὴν ἐξεσίαν . ἐκῶν bus diuitiarum copiam fece-
· καὶ ὑμῖν αὐτοῖς συνδοκεῖ , μὴ τὴν τοιαύ- rit. Proinde vobis quoque ee
την χλιδὴν εὐπραξίαν ὁρίζεθαι , ἀλλὰ eft fententia , quod iftiusmodi
· τὸν δίκαιον καὶ σώφρονα βίον ἐπαίνων voluptas nequaquam felicitas
vocanda fit , fed iuftam et ten-
· ἄξιον εἶναι, καὶ εὐφημίας τῆς ἀναλάτω , perantem vitam laudari, et fu-
- καὶ εἴτ᾿ ἐν πενία , εἴτ᾿ ἐν περιεσίᾳ φανείη premalaude dignamiudicari, et
κ τῶν ἴσων ςεφάνων ἀξιῶν . ἡγῆμαι δὲ, ὅτι fiue inter diuitiarum abundan-
· τὲς ἐν πενία τῆς ἀρετῆς ἐπιμελεμένες , tiam , fiue in paupertate compa
* ὡς μείζονα καρτερίαν ἐπιδεικνυμένες , δι᾿ fuerit, paribus coronis exornari
debere cenfetis. Sed exiftimo ,
- πλοῖς ςεφάνοις καὶ ὑμᾶς ταινιώσετε .
vos quoque eos , qui in pauper-
- ἀλλ᾽ ἐ τῦτον ἔχεσιν οἱ τὸν Θεὸν θερα- tate virtuti operam dant , vtpote
· πεύειν ἐσπεδακότες μισθὸν , ἐδ᾽ εἰς ταύ . maiori patientia claros , duplici
· την ὁρῶσι τὴν ἀντίδοσιν οἱ περὶ τῆς θείας corona ornaturos efe. Atqui
non hæc merces Dei cultoribus
νόμες ἐσπεδακότες . εἶδε γὰρ πολλὲς
propofita eft , nec adhanc retri
1 πολλάκις καὶ λωδᾶθαι τῶν ἀνθρώπων burionem refpiciunt, qui diuina-
' ὁ ἔπαινος . χαυνοῖ γὰρ τὴν προθυμίαν , fuum legum ftudio tenentur.
Hominum nempe laus multis
καὶ τῷ δρόμῳ λυμαίνεται˙ καὶ ἡγέμε- faepenumero Alacrita-
nocet .
νός τις αὐτὸ κατειληφέναι τῷ δρόμο teinenim remiffiorem facit , et
τὸ τέρμα , τῦτο γὰρ ὁ ἔπαινος ὑπαινίτ . curfui obftar : et arbitratus alit
quis fe ad curfus metam perue
τεται , παύεται τ8 τρέχειν , καὶ τὴν νέο
niffe, (hoc enim laus perfuadere
. κην ἀπόλλυσι. τῦτο καὶ ὁ τῶν ὅλων folet,) currere definit, et viftoria
Θεὸς διὰ τῷ προφήτε παραδηλῶν ἔλε . excidit. Idipfum
omnium dominus Deus quoque
per prophe-
Εν αγρο λαός με , οἱ μακαρίζοντες ὑμᾶς
tam innuens dixit a ) : Popule
* πλανῶσιν ὑμᾶς , καὶ τὴν τρίζον τῶν πο- mi , qui vos beatos dicunt, fedu-
· δῶν ὑμῶν 10 ) ἐκταράτεσιν. διαλύεσιcunt vos , et femitam pedum ve
ftrorum turbant. Laudibus
γὰρ τοῖς ἐπαίνοις τῆς προθυμίας τὸ σύν- enim alacritatem vehementem
τόνον, καὶ καλαλαβῶν ἐκ ἐῶσι τὴν νύσσαν . diffoluunt, et metam apprehen-
· ὅτως ὁ μακάριος ἔτρεχε Παῦλος , ἔτε dere non finunt. Et fic beatus
ille Paulus cucurrit , nec laudan-
τοῖς ἐπαινῶσιν , ἔτε τοῖς βλασφημῶσι tibusfe
,nec conuitiantibus aures
· προσέχων ,ἀλλὰ II) τῶν ὄπισθεν μὲν ἐπι- præbens , fed eorum quæ a ter-
·· λανθανόμενος , τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκ ]ει . go funt, inquit b ) , obliuifcens ,
ad ea vero quæ a fronte funt eni
νόμενος , 12 ) καὶ καλὰ σκοπὸν 13 ) διώκων
tens , etiuxta præfixum fignum
infe .
9) μέν . ExEdit. parif fuppletum . 1ο) έκτ. Ibid. ταράττεσι . 11 ) τῶν ὄπ.δ.-
pra T. III. p . 464 , leg . τὰ μὲν ὀπίσω . 12 ) καί . DefinEdit. parit 13 ) διώκο
Supra, T.III. 1. c. eft διώκω .
a) El. 3, 42. b ) Philipp . 3 , 13. 14
636 B. THEODORETI J
* infequens ad palmam fuperna ἐπὶ τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως . ἐ

vocationis. Proinde eam quæ τοίνυν μισθὸν ὁρίζονται τῶν πόνων τὸν
ab hominibus proficifcitur lau-
dem ,nequaquam laborum mer. παρὰ τῶν ἀνθρώπων ἔπαινον τῶν θείων
cedem iudicant diuinarum le . νόμων οἱ φύλακες , ἀλλὰ τὰς θείας ἀνα-
gum cuftodes , fed diuinas pro- μένεσιν ὑποσχέσεις , τὸν τῶν ἄθλων
miffiones exfpectant ,certami- αγωνοθέτην 14 ) προσμένοντες, τες οκή .
tur, coronas iminarcefcibiles,
præfidem di- ράτες αναμένεσι ξεφάνες , τὰ θείοδο
vinitus donanda exfpeatant bra . τα καραδοκᾶσι βραβεία , το δικαίες και
bea : iufti , inquam , iudicis fen . τε τὴν ψῆφον προσδέχονται , τὴν τῶν
tentiam exfpeétant , nempe cor- σωμάτων ἀνάςασιν, τὴν εἰς ἐφωνὲςανά
porum refurrectionem , alcenfio- βασιν , τὴν μετ᾿ ἀγγέλων χορείαν . καὶ બે
nem incalos, gaudium cum an . πρὸ τέτων απάντων , τὸ διηνεκῶς αὐ
gelis ,et ante omnia hæc affiduum τὸν ὁρᾶν τὸν ἐρώμενον , δι᾿ 15 ) ὃν τῷ βίε
et indefinentem eius , quem tan-
το amore profecuti funt, confpe . τὸ πέλαγος διαπερῶντες , τῶν τῆς που
propter quem vitæ pela- νηρίας ὑπεξέπλευσαν κυμάτων , καὶ
gus traiicientes malitiæ fultus μετὰ πολλῶν διανηχόμενοι πόνων , ἐκ
et
bores enatando fubmergi nolue . ἠθέλησαν ὑποβρύχια γενέθαι , ἀλλὰ
runt, fed portus defideriumlabo · τὴν τῶν λιμένων ἐπιθυμίαν τοῖς πόνοις
ribus coniungentes infirmitatem
falcierant. Portum vero habent συζεύξαντες , 16 )ὑπεςήριξαν τὴν ἀσθέ
qui fummum apprehenderunt veιαν . λιμένα δὲ ἔχεσιν οἱ τῆς ἀρετῆς

virtutis faftigium , non vitam , εἰς ἄκρον ἐληλακότες, ὦ ζωὴν, ἐκ ἀνάςα-
non refurrectionem , non aliud
quiddam eorum quæ grata funt, σιν , ἐκ ἄλλο τι τῶν ἀγαπῶν , ἀλλ᾿ αὐτὸ
fed eum ipfum quem defideraue- τὸν ποθέμενον , δι᾿ ὃν τρυφὴν ἡγῆνται
runt, propter quein arumnas de· τὴν κακεχίαν , καὶ ὕπνον ἥδιον τὴν ἐπί
liciarum loco habuerunt , et la-
boriofam operationem " fuauif. πονον ἐργασίαν , καὶ τὴν ἐν ἐρήμοις δια-
fimum fomnum , vitamquein de- τριβὴν τῆς ἐν πόλεσι θυμηρεςέραν , καὶ
ferto vrbium inhabitatione iu- τὴν ἐν πενία ζωήν , τῆς μετὰ πλέτε
cundiorem, vitam in paupertate
en quæ in diuitiis tranfigitur λαμπροτέραν, καὶ τὴν πικρὰν δελείαν,
fplendidiorem , et amaram ferui. πάσης τυραννίδος ἡδίω . τέτον οἱ τῆς
tutemomnidulciorem tyrannide ἀρετῆς ἐργάται προσμένωσι τὸν μὲ
iudicarunt. Hanc, inquam , vit Θόν . Ἔσι γὰρ κληρονομία τοῖς 17 ) θε
tutis operarii mercedem exípe-
Clanta ) . Hereditas enim eft co- ραπεύεσι τὸν Κύριον , ὡς ὁ προφή
lentibusDominum ,vt Efaiaspro της Ἡσαΐας βοᾷ. μαρτυρεῖ δὲ 18) καὶ
pheta clamat . Teftatur etiam C
ὁ 0 μακάριος Δαβὶδ , 19 ) εὐχαριτή .
bea tus Dau ad gratias agendas
id
hymnum bonorum largitoricon- ριον ύμνον ὑφαίνων τῷ δοτῆρι τῶν ἀγα
πῶν,
1
14 ) προσμ . Edit. parif. προσμένεσι. 15 ) ὅν. Ibid . ξ. 16 ) ὑπ. Ibid . ὑπήρει
σαν . . 17 ) θερ . Ibid . θεραπευομένοις. 18 ) κοί . Def, ibid . 19 ) εὐχ . Ibid .
εὐχαριέσερον.
a ) Ε.Γ. 65, 9 .
Εκθῶν , καὶ λέγων · Ἔδωκας κληρονομίαν texens , et dicens a ), Hereditatem

κ ' τοῖς φοβεμένοις τὸ ὄνομά σε , Κύριε, dedifti timentibus nomen tuum ,
Domnine . Qualia nimirum et
· ὁπόσα δὲ καὶ αὐτὸς ὁ δεσπότης Χριςός Chriftus dominus in fandis euan-
κι ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίοις τοιαῦτα δι' gelis hoc modo enumeratb ) :
εξέρχεται,Μακάριοι , λέγων, οἱ πλω- Beati,inquiens
pauperesfpiritu
, ,
A χοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐξιν ἡ βα-quoniamn illorum eft regnum cæ
Jorum : beati mites , quoniam
* σιλεία τῶν ἐξανῶν · μακάριοι οἱ πραῶς ,
ipfi hereditabunt terram : et re
κι ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσεσι τὴν γῆν και liqua , quæ facilius ,qui volet , fa-
τ τἄλλα τὰ τέτοις ἑπόμενα , ξάδιον τῷ cros libros euoluens edifcere pom
κι βελομένῳ τὰς θείας αναπτύξαντι βί. verit. Eadem enim in talento-
Όλες καταμαθεν . εὑρήσει γὰρ ταῦ · rumc ) quoquediftributione in-
τα καὶ ἐν τῇ τῶν ταλάντων διανομή , veniet, et in decem virginum pa-
· καὶ ἐν τῇ τῶν δέκα παρθένων παρα6o- rabola , et in figurata agnorum
* λῇ. καὶ ἐν τῇ τῶν ἀμνῶν καὶ 20 ) τῶν et hædorum fegregatione , et d )
ἐρίφων τροπικῇ διαιρέσει καὶ ἐν τῷ in agro femente confperfo , qui
σπόρῳ τῷ τὰ ζιζάνια δεξαμένῳ ,καὶ zizania recepit,et in fagena quam
in mare demiferunt pifcatores ,
ἐν τῇσαγήνη , ἣνκαθῆκαν μὲν οἱ χας
λάσαντες εἰς τὸ πέλαγος , ἀορίσως δὲ nullo delectu vero pifces capien-
τις 21 )ἰχθύας θηρεύσαντες , έτω λοι. tes , poftea illos apte fegregaue.
Cæterum innumera hu-
την πὸν ἀρίσην 22 ) δὴ τὴν διαίρεσιν ἐποιή . tunt.
σατο . μυρία δὲ τοιαῦτα καὶ ἐν τοῖς iusmodi in apoftolica doctrina
inuenire licet . Hæc itaque ftu-
ἀποςολικοῖς διδάγμασιν ἔξιν εὑρεῖν .
diofis inquirenda relinquens , * vt #
ταῦτα τοίνυν τοῖς φιλομαθέσι καταλι
πῶν ἐρευνῶν, ὡς μῆκος ἄπειρον ἐμποιῶν . quæ fermonem aquo longius ex-
Τα τῷ λόγῳ , ἐπὶ τὰ συνεχῆ βαδιέμαι tenderent, ad continuain oratio-
τα nis materiam transeo. Nam et
το λόγο . ἄλλως τε 23 ) δὲ περιτλον , alioquifuperfuum ,etab inftitu
καὶ λίαν παρέλκον , τῶν τῆς ἀρετῆς το alieniffimum ,virtutis remune-
ἀντιδόσεων ἀπὸ τῆς θείας γραφῆς τὰς rationem e facris litteris demon-
ἀποδείξεις ποιήσασθαι. οἵ τε γὰρ πιο ftrare. Qui enim Deum omnium

ζεύοντες 24 ) προνοῶν τῶν ἀνθρώπων hominum curam gerere credunt,
τὸν τῶν ὅλων Θεὸν , τῶν ἡμετέρων & noftris verbis nequaquamn indi-
προσδέονται λόγων , ἀλλ᾿ ἀρχῶνται τοῖς gent, fed fidei oculis contenti
τῆς πίςεως ὀφθαλμοῖς , καὶ τῇ τῶν θεο- funt, et oraculorum a Deo infpi-
πνεύςων λογίων διδασκαλία˙ οἵ τε μη- ratorum doctrina. Infideles ve
ά
* δέπω αλλ τῷ τῆς ἀπι. ro et incredulitatis tenebris obe
ξίας κατεχόμενοι ζόφῳ , καὶ τὴν κατὰ feffi , ingratitudinis morbo in
τῇ πεποιηκότος ἀχαριςίαννενοσηκότες , Creatorem laborantes , diuinæ
τῶν τῆς θείας γραφῆς ἐπαΐειν ἐκ ἀνέ- fcripture oracula audire dedi-
gnan
20 ) τῶν. Edit. parif. præm. τῇ . 21) ἐχθ . θήρ . Ibid . ἰχθὺς ἀγρεύσαντες. 22) δὴ
τήν. Def. ibid . 23 ) δέ. Ibid.additurκαί. 14 ) πριν . Defibid .
n) PS. 60, 6. b) Masth, 5, 3. e ) Match, a5 , 14.fqq . d) Matth , 13 , 24. fqq .

638 B. THEODORETI
THE
gnantur. Quamobrem omiffis χονται λογίων . διὰ τῦτο , τὰς ἐκεῖθεν

fis , quæ inde defumi poffunt , de αποδείξεις ἐπὶ τὸ παρόντος καταλι
monftrationibus , phyficis ratio-
nibus illos confutemus. Inter. πόντες
1 , τοῖς φυσικοῖς αὐτὲς διελέγξω .
rogemus itaque ipfos ,num tem .' μεν 25 ) συλλογισμοῖς. πυθώμεθα τοίνυν
perantiam et iuftitiam , reliquas . αὐτῶν, τὴν σωφροσύνην , καὶ δικαιοσύ .
que virtutis partes , bonas et bo- νην, καὶ τἆλλα τῆς ἀρετῆς μόρια , πό
norum caufas effe exiftiment, vel
num hasvitiisadnumerent? Απ. τερον ἀγαθὰ νομίζεσιν εἶναι, καὶ ἀγα
At
qui hoc nec ipfe vitiorum pater θῶν αἴτια , ἢ τῇ κακία συγκαταλέγε .
vnquam dicere aufus eft.Quo ore σιν ; ἀλλὰ τῦτο ἐδ᾽ αὐτὸς εἰπεῖν ὁ τῆς
enim , qui harum cultores quoti. κακίας πατὴς ἀνάχοιτ᾽ ἂν πώπετε.
die oppugnat , et temperantiæ πῶς γὰρ 26 ) ὅ, τε τοῖς τύτων ἐργάταις
quidem intemperantiam ,et iufti- ὡς ἐναντίοις · ὁσημέραι πολεμῶν , καὶ
uia iniuftitiamopponit femper , 27 ) τὴν μὲν ἀκολασίαν τῇ σωφροσύνη ,
hoc diceret ? Neceffe ergo eft ,
vt etipfi idem cum fuo magiftro τῇ δὲ δικαιοσύνῃ τὴν ἀδικίαν ἀντιτάτ.
confiteantur , nec malitia eius των αε ; ἀνάγκη
~ τοίνυν αὐτὲς συνομι
parentem vincere conentur. Nec λογῶν τῷ διδασκάλῳ , καὶ μὴ 28) πε
enim a) difcipulus eft fupra ma- ραθῆναι νικᾶν ἐν κακίᾳ τὸν ταύτην γε
giftrum , iuxta Domini vocem . γεννηκότα . ἐκ ἔτι γὰρ μαθητὴς ὑπὲς
Rurfus ergo illos interrogemus : τὸν διδάσκαλον , κατὰ τὴν τῶ Κυρίῳ
Si ergo hæc honefta funt, et ho- φωνήν . πάλιν τοίνυν αὐτὲς προσερ
neftorum honeftifima , et bona τήσωμεν᾽ εἰ τοίνυν καλὰ ταῦτα , καὶ
bonorum omnium optima , nec καλῶν κάλλιτα , καὶ ἀγαθὰ , 39 ) και
quisquam, nifi valde delirans et
contradise. ἀγαθῶν ἄριτα , καὶ ἐδες30ἀντάπ
αυτοπ
rationededitutus,his
rit, horuin vtique cultores hone. ταῦθ᾽ ὅτως ἔχειν μὴ σφόδρα παρα
παίων , καὶ τὸ φρονῶν ἀφηρημένος ,
ftos et bonos nominare conuenit ,
fed et fructum habere non mo. προσήκει δηλονότι τὲς τύτων ἐρατας
do laboribus æqualem , fed mul· καλὲς καὶ ἀγαθὲς ὀνομάζεθαι , να
io quoquevberioremn . Quomo . καρπὸν ἔχειν , ὦ μόνον τῶν πόνων ἰσί .
do enim non abfurdum videre- ξοπον , ἀλλὰ καὶ πολλαπλάσιον .
tur, agricolam qui femina telluri γὰρ ἐκ ἄτοπον , τὸν μὲν γηπόνον σπέρ
mandat , multiplicem inde fru- ματα καταβάλλοντα πολλαπλάσια
dtuum prouentum referre , fimi. δρέπεθαι τῶν πόνων τὰ ἐπίχειρα , καὶ
Titer et hortulanum arbores infe- τον φυτεργὸν ὡσαύτως δένδρα φυτεύει.
rentem , fructus enatos confola- τα παραψυχὴν ἔχειν τῶν καρπῶν
· tibnis loco habere : eos vero , qui τὰς ὠδῖνας · τὲς δὲ τῇ ἀρετῇ κομῶντας ,
virtuti vacant, et diuini illius και 31 ) άλσοκόμες τῷ θες τέτε που
paradifi cultores funt , multumn- ραδείσε γιγνομένες , καὶ πολὺν μὲν
ἱδρῶ-
25) συλ . Edit. parif. λογισμοῖς. 26 ) ὅ , τε . Ibid. ὅγε . 27) τήν σωφροσ . Ibid .
τῇ μὲν ἀκολασία τὴν σωφροσύνην. 28 ) περ . Ibid . πειρᾶθαι. 1y ) καί. Def .
ibid. 30) ἀντ. Ibid . ἀντείποιμ31 ) αλσος . Ibid , αλσηχόμε
a ) Matth . 10 , 24 .
· ἱδρῶτα , πολὺν δὲ πόνον εἰς τὴν τῶν que fudorem , labores plurimos ,
· φυτῶν τέτων εἰσφέροντας ἐπιμέλειαν ,
hasce conferunt , folos laboremi
32 ) μόνες ἄκαρπον ἔχειν τὸνπόνον, καὶ
obire infrugiferum , et fudorem
· ἀγέραςον τὸν ἱδρῶτα ; καὶ τὰς μὲν σω fubcarente premio fuftiner ?
m e
· μασκῶντας καὶ φωνασκῶντας , και τε- Eteos quidem , qui vel corpus ,
φάνων ἀπολαύειν, 1καὶ βραβεία λαμβά . vel vocem cantando exercent ,
μνειν , καὶ τοῖς παρὰ τῶν θεατῶν ταινία . coronis frui, et brabea accipere
er fpectatorum applaufu redimi-
· θαι κρότοις , τὴν δὲ ἀρετὴν αθλητικῆς της
ri : virtutem * vero athletica et *
- και πυκτικῆς ἀτιμετέραν φανῆναι , καὶ pugilum arte minis honoratama
μήτε θεατὰς ἔχειν, μήτε ἀγωνοθέτην , videri ? nec fpectatores , nec
μήτε γέρας , μήτε βραβεῖον , μήτε τέ certaminum premia ftatuen
Φάνον , τὸν μέγιςον τῦτον ἀγῶνα , καὶ tem præfidem , nec honorem ,
nec brabeum , nec coronam ha-
τραγῳδίας μὲν καὶ κωμῳδίας υποκριταί , bere certamen hoc longe ma
ἔχεσιν εἰς ὃ βλέποντες τὴν τέχνην με ximum ? Atqui Tragediarum
τίασι , καὶ τῇ τῶν ςεφάνων ἐλπίδι τῶν et Comædiarum mimi habent
πόνων ἀνέχονται. καὶ ἀρμάτων δὲ ἡνίο- id , cuius refpestu artem exers
- χοι κινδύνων κατατολμῶσι τὴν νίκην cent, et coronarum fpe labo
προσμένοντες , καὶ τὴν παρὰ τῶν θεά . res fuftinent : et tune curruum
τῶν ἀναμένοντες εὐφημίαν προσδέχον . cunt , dum et victoriam fperant ,
auriga
ται δὲ καὶ τὸν παρὰ τῶν ἱπποτρόφων et fpectatorum laudes exfpettant,
μιθόν . καὶ ὁ κυβερνήτης τὰς λιμένας fimulque ab equorum nutritori
· περισκοπῶν, τῶν κυμάτων κατὰτολμᾶ , bus mercedem recipiunt. Sed
et gubernator portus refpiciens
· καὶ τῇ τῷ κέρδες ἐπιθυμία ψυχαγω- Auctibus congredi audet, etlucri
α ' γέμενος , φέρει τῶν καταιγίδων τὰς cupiditate recreatus procellarum
* προσβολάς . καὶ ὁ σκυτοτόμος δὲ, και impetus fuftinet : præterea futor
et faber , omnisque qui artem
ὁ χαλκοτύπος , καὶ ἅπας τέχνην τινὰ exercet aliquam, laborum finem
μεταχειριζόμενος , τὸ τέλος τῶν πόνων exfpeftat , et commodi fpem la-
προσδέχεται, καὶ τὴν τῆς ὠφελείας ἐλ- bori , qui circa artem fuftinen-
dus eft, ex æquo conferens ,
πίδα τῇ περὶ τὴν τέχνην ταλαιπωρία
luptate fudoribus permixt a
efi-
παραζευγνὺς , ἡδονὴν ἔχει τοῖς ἱδρῶσι citur . Solam vero , vt apparet,
·συγκεκραμ ένην . μόνην δὲ ὡς ἔοικε τὴν virtutis, feu artem nominare quis
2
velit , feu pugnandi certandique
τῆς ἀρετῆς , εἴτε τέχνην τις ὀνομάζειν fcientiam , feu agriculturam et
· ἐθέλοι , εἴτε ἐπιτήμην ἐπὶ ἀγῶνας καὶ plantarionem , nam hæc illi
· ἄθλες , εἴτε γεωργίαν καὶ φυτεργίαν , omnia conuenire poffunt nomi-
-ἐκ ἔχειν τέλος χρησὸν ἐν καιρῷ τῶν na,) non habere finem aliquem
bonum putabimus, qui laborum
- πόνων ψυχαγωγῆσαι δυνάμενον ; ἀλλὰ tempore confolationen afferre
μάτην μὲν σωφρωνῶσιν οἱ σώφρονες , καὶ poffit ?. fed fruftra quidem teme
τοῖς πολλοῖς καὶ ποικίλοις ἀνταγωνίζον . perant ia ftudent temperantes ,
et multis ac variis affectibus re-
και πάθεσι , τὴν τέτων πυρὰν κατα- fiftunt, dum horumardorem ex-
ftin-
32) μόν. Ibid , μόνον.
649 B. THEODORETI :
finguere conantur ? Fruftra ye- σβέσαι φιλονεικῶντες ; μάτην δὲ οἱ τῆς

To iuftitiæ
utanturcultores
cuminiuftitia δικαιοσύνης ἐργάται τῇ ἀδικίᾳ πυκλεύε
coll , dum alienis abfti-
nent ,et propriasopes profun . καὶ
σι , τῶν τε άλλοτρίων απεχόμενοι, και
dunt ? Inutilis itein fortitudinis τα οἰκεῖα προϊέμενοι ; ἄχρητος δὲ καὶ
eftpoffeffio fuis cultoribus , qui τῆς ἀνδρείας ἡ κλῆσις τῆς μετιᾶσινγεν
ficet aduerfa quæ imminent, ge- ναίως γὰρ φέροντες τὰ προσπέπλοντα
nerofo animo fufferant , agona λυπηρά , τὸν αγωνοθέτην ἐκ 33 ) ἔχε
thetam tamen nullum . habent?
Sed non funthac, non funt. Ad σιν , ἀλλ᾽ ἐκ ἔτι ταῦτα , ἐκ ἔςιν . ἀξιά
mirabilis enim eft , etdigna ac- γατον γὰρ καὶ ἀξιόκτητον τῆς ἀρετῆς
quiritu virtutis pofieffio. Ethos τὸ κτῆμα καὶ τῦτο καὶ ὑμεῖς ἀν
ios quoque dicetis , confcientia φαίητε , ὑπὸ τῆς τῷ συνειδότος ἀνάγ
minium neceffitate compuli . κης αθέμενοι. ἐμπέφυκε γὰρ αὖ
Naturaliter enim hæc notitia
τη τοῖς ἀνθρώποις ἡ γνῶσις , καὶ ἐ
hominibus ingenita eft ,nec quis-
quam eorum ,quihac poffeftione δεῖται τῶν ταύτης λαχόντων τὴνμη
potiti funt,aliis aliunde autdi. σιν ἐδεὶς , λόγων ἐπεισάκτων, ἢ θεόθεν
vinitus allatis, vel ab hominibus φερομένων , ἢ παρὰ ἀνθρώπων προσ
adidyatis rationibus indiget. In φερομένων ἀπόχρη γὰρ ὁ ἔμφυτος
genita enim nobis ratio adhorumur λόγος εἰς τὴν τέτωνδιδασκαλίαν. μας.
doctrinam fufficit. Teftant
id ipfum vitiorum operant ,qui τυρᾶσι δὲ34 ) οἱ τῆςκακίας ἐργάται,
et clam illapatrare, et deprehens και κρύβδην αὐτὴν μετιόντες , καὶ ἐὰ
henfi apologiam moliri confue- φωραθῶσιν , ἀπολογίας σφίσιν αὐτοῖς
verunt. Nam murorum et fet μηχανώμενοι. καὶ γὰρ τοιχωρύχοι, καὶ
pulchrorum effoffores , fures , τυμβωρύχοι,καὶλωποδύται, καὶ μοιχεὶ
adulteri, homicidæ , et quicunque καὶ ἀνδροφόνοι , καὶ οἱ τὰ τέτων συγ
alia huius generis facta patrare
audent,tenebrarum* ope ví , γενῆ μετιέναι τολμῶνες , σκότῳ συνερ
hæc facere conantur. Si quis γῷ κεχρημένοι, ταῦτα ποιεῖν ἐπιχε
vero hæc interdiu facere tentet , συν
εἰ δὲ καὶ μεθ᾽ ἡμέραν τις πειρα-
hominum abfentiain fibi feruien , θεη τάτων τι δράσαι ,σύμμαχον λαμ ·
tem obferuat. Illo ipfo itaque , βάνει τῶν ἀνθρώπων τὴν ἐρημίας .
quod latere ftudent, oftendunt ἐκῶν , δι᾽ ὧν λανθάνειν παρῶνται , δη
quid ipfi de facinoribus fuis iu-
τῶν γινομένων δια
dicent, Nec enim latere vellent, λᾶσιν ἣν ἔχεσι περὶ
: fi fe bona agere opinarentur . κρισιν . ὖ γὰρ ἂν ἔλαθον , εἰ καλὰ
Cum vero latere conentur , et de- ποιεῖν ὑπέλαβον . λανθάνειν δὲ περί
ab
prehen di ,metuan
ipfis fiunt t , ea quæ , μένοι , καὶ τὸ φωραθῆναι δειμαίνοντες ,
mala eftefatentur
Scitis ergo vos quoque,o ingra · ὁμολογῆσιν ὡς πονηρὰ τὰ γινόμενα
tiffimi homines ,quod virtutis ἐκῶν 35) ἴσε καὶ ὑμεῖς , ὦ λίαν ἀχάριτι,
poffeffiobona fit, et quod pluri. ως ἀγαθὴ τῆς ἀρετῆς ἡ κτῆσις , καὶ
mos fibi labores coniunctos ha- ὡς μάλα πολλὲς ἔχει πόνες συνεζευγ
beat . Conuenit ergo ,vt quæ μένες . προσήκει τοίνυν τὴν παρὰ τῆ
ab omnibus tamn aanicis quam των ἔπαινεμένην, καὶ τῶν οἰκείων , καὶ
Tay
33 ) ἔχεσιν . Punctum adponitur in Edit . parif 34) ο Ibid . præm , κα . 35)

Edit, pauif, istor .
· τῶν ἀντιπάλων , καὶ μετὰ πολλῶν πό . aduerfariis collaudatur ,et qua

· νων καρπεμένην , ἀξίας ἔχειν τὰς ἀντι- non fine laboribus frui datur ,
digna fe præmia habeat. Arqui
δόσεις . Αλλ᾽ ὁρῶμεν κατὰ τὸν παρόν ·
ἐn prafenti hac vita multos qui-
τα βίον , πολλὲς μὲν ταύτην αἱρεμένες , dem hanc feftari , et multos pro
· καὶ πολλῶν ὑπὲς αὐτῆς πόνων ανεχο- illa labores fuftinere, non omnes
:: μένες, ἐ πάντας δὲ ἐπαίνε 36) τινὸς καὶ vero laudem aliquan et honorem
τιμῆς δι᾽ αὐτὴν ἀπολαύοντας · ἀλλά propter hanc confequi : fed alios
; τὲς μὲν ὡς ταύτης ἐραςὰς ἐν τοῖς quidem tanquam huius amato-
res in omnium ore verfari et ce-
· ἁπάντων ςόμασι περιφερομένες , καὶ iebres fieri, et morte fublatos in-
πολυθρυλλήτες γινομένες , καὶ μετὰ τε. delebilem glorian poft fe relin-
-- λευτὴν ἀείμνηςον ἐχηκότας τὸ κλέος˙ quere , alios vero ignotos prorfus
τὲς δὲ , παντάπασιν ἀγνουμένες καὶ latere , et margarite in profunda
adhuc delitefcenti , et oftreo con-
κρυπτομένες , και μαργαρίτη προσερικό
clufe , finillimnos effe videmus .
τας ἔτι τῷ βυθῷ καλυπτομένῳ , καὶ τῷ Quapropter cum hac videamus ,
ὀτρεῳ καθειργμένῳ . ταῦτα τοίνυν confideremus penes nos iplos ,
· ὁρῶντες , σκοπώμεθα παρ᾽ ἡμῖν αὐτοῖς , quam ob caufam eorum , qui di-
τί δήπε τῶν τὰ θεῖα περὶ πολλῶ ποιε . vina magni faciunt , nonnulli
-: μένων, τινὲς μὲν εἰσι λίαν ἐπίσημοι, τινὲς quidem valde clari, nonnulli ve
roprorfus ignobiles fint. Dein-
δὲ παντελῶς ἄτημοι . ετα λογιζώμε · de
. cogitemus , fore vtcum iuftus
θα , ὡς δίκαιος ὢν ὁ τῶν ὅλων ποιητὴς fit vniuerfalis ille omnium con-
· καὶ κριτὴς , τοῖς οἰκέεις ἀγωνίζος αγω- ditor et iudex, fuis athietis iufta
νοθετήσει δικαίως , καὶ ἐκ ἀνέξεται πο- haud dubie munera retribuat ,
nec iuftitiam labefactari finat iu-
ραφθεῖραι τὸ δίκαιον ἡ τῷ δικαίε τρυ fti trutina. Deinde cum et hos
τάνη . ἔπειτα καὶ τέτες κακάνος τετε . et illos vitâ functos videmus , et
λευτηκότας ὁρῶντες , καὶ τὰς μὲν μετὰ
hos quidem magna cum gloria ,
πολλῆς τῆς εὐκλείας , τὸς δὲ λίαν εύτε- illos vero valde ignobiliter , ceu
λᾶς , ὡς τῶν τυχόντων τινος, λογιζώ . vulgares quosdam homines ,
μεθα πάλιν, ὡς ἕτερόν τινα βίον ηύτρέ- aliamvitam hunc ordinauifle co-
πισεν , ἐν ᾧ πρὸς ἀξίαν 37 ) τὲς εὖ 3ε- gitemus , in qua pro dignitate
eos remunerat , qui vitam bene
βιωκότας ἀμείβεται . δι᾽ ὧν μὲν γὰρ transegerunt. Exeoenim quod
ἐνίες περιφανεία τε ]ίμηκε , τὲς τῆς ἀρε : nonnullos gloria honorauit, vire
τῆς παρεδήλωσε ςεφάνες˙ τῷ δὲ μὴ tuti coronas fuas effe repofitas
πάντας κατὰ τὸν παρόντα βίον λαμ- manifeftare voluit : quod vero
non omnes in hac vita claros et
πρὸς ἀποφῆναι καὶ 38) περιβλέπτες , infignes reddit , futuram illam
τὸν προσδοκώμενον βίον παραγυμνοῖ. vitam detegit . Et honor qui
καὶ γίνεται ἡ μὲν περὶ ἐνίες τιμὴ , τῆς dem quibusdam exhibitus diuis
· τῷ Θεῷ δικαιοσύνης σημεῖον · τὸ δὲ μημὴ næ iuftitiæ fignum fit : quod au-
tem non omnes eorundem ope-
πάντας τες τέτων ἐργάτας τῶν ἴσων rum ftudioli equalia hic præmia
per-
36 ) τιν . Def. in Edit. parit . 37 ) τές , Ibid . præm . αυτές. . 38 ) περ . Ibid.
περιδόξεις .
B. Theod . Tom . IV . S
642 B. THEODORETI
percipiunt, futuram vitam innuit, μεταλαγχάνειν, τὸν μέλλοντα βίον τε

et eorum quæexfpectantur fpem 'κμηριοῖ , καὶ βεβαιοῖ τὴν τῶν προσδοκω
confirmat. Ideo non omnes ,
qui bene et honefte vixeruntin μένων ἐλπίδα . τότε འ χάριν ὃ πάντας
* hoc feculo, deprædicat " fummus ἀνακηρύτ] ε κατὰ τὸν παρόντα βίον ,
illeomnium adminiftrator , nec τὸς εὖ ευ καὶ καλῶς βεβιωκότας τῶν ὅλων
omnes fimiliter punit qui fagi . 39) ὁ πρύτανις , ἐδὲ πάντας ὡσαύτως
tiofamvitam egerunt :fed alios κολάζει τὲς κακίᾳ συνεζηκότας˙ ἀλλὰ
quidem fupplicio tradit , et iudi-
cii iuftitiam oftendens, et horum τὲς μὲν παραδίδωσι τιμωρία , και τῆς
panisreliquosterrens,et ad pe . ψήφε τὸ δίκαιον παραδεικνὺς , και διά
nitentiam inuitans . Dum vero τέτων τὲς λοιπὲς δεδιτλόμενος , καὶ εἰς
non omnes qui mala operantur μεταμέλειαν προκαλέμενος . μὴ πάν
perdit, rurfus futuram vitam no · τας δὲ ἀφανίζων τὸς 40 ) τῆς πονηρίας
bis demonftrat. Quodfi vero
ἐργάτας , πάλιν ἡμῖν τὸν μέλλοντα προ-
nulla eft alia poft obitum , quo
ex hoc feculo eximus, vita , iniu . σημαίνει βίον . εἰ δὲ μηδεὶς ἕτερός ἐςι
riam certe patiuntur quotquot . βίος μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἐκδημίαν , ἠδί-
hic pcenas dant, cum alii penes κηνται μὲν ἄντικρυς οἱ κολασθέντες ἐν-
effugiant : iniuriam quoque pa- θάδε , τῶν ἄλλων διαπεφευγότων τὴν
lam patiuntur quotquot fapien- δίκην ' ἐδίκηνται δὲ προφανῶς λίαν οἱ
tiæ amplectuntur ftudium , et
Φιλοσοφίαν 4 ! ) μὲν ασπαζόμενοι , θε
mihilindevel vtilitatis velhono :
ris referunt, cum aliifimiliter ραπείας δὲ διὰ ταύτην ἢ τιμῆς ἐδεμιᾶς
bene etredte multa facientes vi- ἀπολαύοντες , τῶνἄλλων ὅμοια μὲν ἐν
tam cum gloria tranfigant. Cæ . βίῳ κατωρθωκότων , ἐν εὐκλείᾳ δὲπολ-
perum iuftitiæ fontem iniuftum λῆ τὸν βίον διεξελθόντων . ἀλλ᾽ ἄδικον
nominare , omnem blafphemiam ὀνομάζειν τὴν τῆς δικαιοσύνης πηγὴν
fuperat , et omne infaniæ genus πάσης ἐπὶ βλασφημίας ἐπέκεινα , καὶ
excedit. Quodfi iuftus eft , vt
reueraiuftuseft , fummus ille ἐδεμίανμανίας ὑπερβολὴν καταλείπει
omnium infpeftos etquæfunt eἰ δὲ δίκαιος , ὥσπερ ὧν καὶ ~ δίκαιος , ὃ
perfpicit , et iufte iudicat, iudi τῶν ὅλων ἔφορος , καὶ ὁρᾷ τὰ γινόμε .
ciique bilancem rectam tenet, et va , και κρίνειδικαίως , καὶ ἴσως κατέχει
fi quo pacto inclinari velit, gra. τὰ τῆς δίκης ζυγά , καν 42 ) κλῖναι θε
tiæ quidem non autem iniufi. λήση , Φιλανθρωπίας ψῆφον , ἀλλ' ἐκ
tiæcalculum imponit : altera vri- αδικίας προστίθησιν · 43) ἔςιν ἕτερος
que vita eft , in qua et hi qui βίος, ἐν ᾧ καὶ οἱ διαφυγόντες τὴν τιμω
hic ponas effugerunt , iuftas ρίαν ἐνθάδε , τὰς αξίας τίσεσι δίκας ,
pcenas perfoluent , et qui nul. καὶ οἱ τιμῆς ἐδεμιᾶς κατὰ τὸν παρόντα
ium in hac vita pro virtute hono- βίον ὑπὲρ τῶν τῆς ἀρετῆς ἀπολαύσαν .
rem recepere , laborum præmia τες πόνων , κομιῶνται τῶν ἱδρώτων τὰς
‫ار‬
referent. Sed idem fortaffis αντιδόσεις . ἀλλὰ τυχὸν καὶ ὑμεῖς ἂν
et vos fatebimini . Nam et Grz . 44 ) συνομολογήσητε . καὶ γὰρ Ἑλλήνων
παί
39 ) i. In Edit. parif. ante τῶν ὅλων ponitur. 40) τ . πον. Ibid . πονηρές.
41) μέν . Def. ibid . 42) κλ . Ibid. κλονηθῆναι . 43) ἔτι ἔτ . β . Ibid. ἕτερός
ἐςι ψῆφος . 44 ) συνομ . Ibid . συνομολογήσεται.
παῖδες , & προφήτην , ἐκ ἀπότολον , ἐκ ci , cum nec prophetam , nec

ска
εὐαγγελικὴν δεξάμενοι κήρυκα , ὑπὸ apoftolumn , nec euangeliftam
TOS τῆς φύσεως μόνης ποδηγηθέντες , τοῦ . præconem acceperint , fola ta-
τα ὅτως ἔχειν ὑπέλαβον , εἰ καὶ πολὺν habere fenferunt , licet multo
fe
At
ὑπέμειναν πλάνον , τὸ μυθῶδες ταῖς errore detenti fint , dum fabu-
αληθέσιν 45) ἐγκαταλέξαντες δόξαις . las veris fuis immifcuerunt fen-
ἐπεὶ καὶ ποιηταί , καὶ φιλόσοφοι , και tentiis : quandoquidem tam pot-
·
πονηρῶν ἀνθρώπων κολάσεις , καὶ δι. δύο tæ quam philofophi, et malorum
pœnas, et iuftorum honores poft
καίων ἀνδρῶν θεραπείας μετὰ τὴν ἐν ·
exitum e vita hac fore credide-
τεῦθεν ἐκδημίαν ἔσεσθαι , καὶ ἐπίτευσαν runt , tradideruntque , et doctri-
καὶ ἐδίδαξαν, καὶ τὴν τῆς διδασκαλίας nam litteris mandatam pofterita-
Pari
μνήμην διὰ τῶν συγγραμμάτων κατέ- tis memoriæ reliquerunt.
λιπον. εἰκὸς τοίνυν καὶ ὑμᾶς , καὶ τῇ itaque eft , vos quoque naturæ
φύσει παθομένες , κακεῖνα δεδιδαγμέ. tationibus perfuafos et edoctos ,
diximus
νες , καὶ ὑπὸ τῶν ἀρτίως εἰρημένων συν · permotos , noftræ fententiæ ad-
ωθεμένες , συμφῆσαι, καὶ ταῦτα ἔτως ftipulari, et hæc ita fehabere con-
ἔχειν ὁμολογῆσαι
‫ار‬ ˙ μόνων δὲ τῶν ψυ- fiteri : fed animarum duntaxat
χῶν , ἢ ἄνεσιν , ἢ κόλασιν ὑποπλεῦσαι vel liberationem vel punitionem
46 ) γενήσεσθαι , τὸ δὲ σῶμα ἔτως ἐξξί- tanquam inutile prorfus et bru-
φθαι, τῇ σηπεδόνι παραδεδομένον , ὡς rum , putredine confumendum
ἄχρητον
‫اد‬ παντελῶς καὶ ἄλογον. 47 ) καὶ proiici. Quam autem rationis
πῶς ἂν ἔχοι λόγον , μετὰ τῷ σώματος fpeciem res habeat , vt nimirum
τὴν ψυχὴν ἀγωνισαμένηνκαι νικήσα- anima , quæ vna cum corpore
certamina fuftinuit , fola corone-
σαν , μόνην ςεφανωθῆναι, ἢ τότε ἐτερη . tur ,aut corpore exuta ,fola tra-
μένην , μόνην κολάσει παραδοθῆναι ; & datur * fupplicio ? Caftigara
‫اد‬
ποι γὰρ ἂν εἰκότως πρὸς τὸν κριτὴν ἡ enim non immerito his verbis
· κολαζομένη , δ μόνη τὲς σὲς ὦ δέσποτα compellaret iudicem , Non fola ,
παραδέθηκα νόμες , ἀλλὰ μετὰ τῷ σώ ο domine , leges tuas transgrella
ματος εἰς τὲς τῆς κακίας σκοπέλες fum , fed vna cum corpore in
fcelerum fcopulos impegi : quin
ἐξώκειλα . μᾶλλον δὲ, εἰ δὲ τἀληθὲς εξό
potius , fi verum dicere oporteat ,
πῶν , ἐκεῖνό με εἰς 48 ) τὸ τῆς ἁμαρτίας illud me in peccati foueamper-
παρέσυρε βάραθρον. ὑπὸ τῶν ἐκείνε δε traxit. Huius oculis inefcata
λεαθᾶσα ὀμμάτων , εὐνας ἀλλοτρίας aliena cubilia deprædata fum ,
ἐσύλησα , ὥραν περιεργασάμην ἑτέρῳ formam ad alium pertinentem fo-
προσήκεσαν κτημάτων καὶ χρημάτων liciteambiui , opes et pecunias
ἐπεθύμησα. , τέτων με βλέπων αναγ . concupiui , illis has me vide
-καζόντων . ἐντεῦθεν εἰς τὸν τῆςἀδικίας re cogentibus . Inde in iniu-
ftitiæ profundum incidi. Huius
ἐξέπεσα βυθόν . τὰ γὰρ τέτε με και
enim effettus me feruituti fubie- "
· τεδέλωσε πάθη , καὶ ἣν ἔδωκας ἐλευ• cerunt, et libertatemquam dede-
θερίαν ἀφείλοντο , θεραπεύειν γὰρ ras abítulerunt. Seruire enim
S$ 2 coacta
45 ) ἐγκ . Edit parif ἐγκαταμίξαντες. 46) γεν. Ibid . γενέθαι. 47) . κιπῶς ἄνα
Ibid . πῶς γὰρ ἄγ . 48) τὸ βάρ . Ibid, τὸν — βόθρον .
B. THEODORETI
644
coafta fum , ceu cognata et coin- ἠναγκαζόμην ὡς ὁμοφυὲς καὶ ὁμόδελος

ferua , et illius miniftrare vfibus . καὶ ταῖς τότε χρείαις ὑπηρετῶν . ἡ
Venter in gulæ verovoraci.
vitium me com- γατὴρ πρὸς γαςριμαργίαν καλήπειγεν ,
pulit,gula ftudium
tatem induxit, voracitas autem ἡ δὲ γατριμαργία 49 ) τὴν ἀδδηφγίαν
f iniuftitiæcogitationes in ine pe. εἰργάζετο , ἡδὲ ἀδηφαγία τὰς τῆς
perit. Nonnunquan inuita et ἀδικίας ὤδινεν ἐπινοίας. δυχεραίνεσα
ægre ferenscarnis neceffitati ceffi, πολλάκις ταῖς τῆς σαρκὸς ἀνάγκαις
dolens coacta
et anxia ac valdeferuire
concupifcentiis huius 50 ) υπήκεσα , καὶ ἀδημονσακαι λίαν
ἀλγᾶσα τὰς ταύτης ἐπιθυμίας πέρα
fum . Et fepe quidem refiftebain ,
etillius impetus repellebam forti. πεύειν ἠναγκαζόμην. καὶ πολλάκις μὲν
ter. At belli affiduitas me fz · ἀντέχον , καὶ τὰς ἐκεῖθεν προσβολὰς
pius deuicit, et capta fummifera γενναίως ἀπεκρεσάμην . ἡ δὲ τῷ πολέ-
forori obtemperans
terens eamque at- με συχνότης κατηγωνίσατό με πολλά
difcruciabar., Minienim
jpfi rurfus mærendum erat , et κις,καὶ ἑάλων ἡ ταλαίπωρος 51 ) ἀδελ-
dum dolorem fouebam , petebar φῇ πειθομένη , 52) καὶ τῷτο κατατρύ .
infidiis. Illius eniminfultus de- χ8σα ήνιώμην . ἐγὼ γὰρ πάλιν τὴν ὀδύ
nuo excipiebam , et quid facien · νην ὑπεδεχόμην , καὶ τρέφεσα ἐπεσε .
dum effet ignorabam . Huius λευόμην. τὰ γὰρ ἐντεῦθεν σκιρτήματα
enim miferia magnæ mihi trifti-
tiæ caufa erat, cura autem eius πάλιν ὑπεδεχόμην , καὶ τὸ πρακτέον
pugnamvehementiorem mihi ἠγνόεν , ἥτε γὰρ ταλαιπωρία τότε
efferebat , et disiiciebat aciem . πολλήν μοι τὴν ἀνίαν εἰργάσατο , και κ
Ne ergome folam , ο Domine, θεραπεία σφοδροτέραν απετέλει την
fuppliciis addicas , fed me aut μάχην , καὶ τὴν παράταξιν ἀνεῤῥίπιζε.
cum hoc malis libera , aut illud S
ynàmecum penis adiudica . Sed μὴ τοίνυν με μόνην, ὦ δέσποτα , παρ
et corpus , quod animæ nutibus δῷς τιμωρία , ἀλλ᾽ ἢ μετ᾿ ἐκείνε τῶν δυ
rite obediit, fimiliter iufto iudici χερῶν ἐλευθέρωσον , ἢ κἀκεῖνο σὺν ἐμοὶ
‫ار‬
dicat , fiquidemvocis vfum ha . τῇ κολάσει παράπεμψον, αν
Εἴποι δ᾽ ἂν
beat aliquem , Vt primun me καὶ τὸ σῶμα , τὸ καλῶς τοῖς τῆς ψυ
condidifti, domine , animam in . χῆς ὑπηρετῆσαν βελεύμασιν , ὁμοίως
fuflauifti : quod fi vero refpe &tu πρὸς τὸν δίκαιον κριτὴν , εἴ τινος μετα
principii omnem naturæ viam λάβοι φωνῆς · εὐθύς με δημιεργήσας ,
terminare oportet , ego prius ὦ δέσποτα , τὴν ψυχὴν ἐνεφύσησας . εἶ
creatum fum , deinde demum δὲ δεῖ τῇ ἀρχῇ πᾶσαν τῆς φύσεως τὴν
vitalem mihi indidifti animæ ὁδὸν τεκμηριῶσαι , πρότερον ἐγὼ τῆς δη
potentiam . Cum eadem et μεργίας απήλαυσα ,εθ᾽ἔτως τὴν
ego vitæ in paradifo transaeta τικήν μοι τῆς ψυχῆςἐνέθηκας δύναμιν,
confors fui. Commune et ἀπήλαυσα καὶ τῆς ἐν παραδείσῳ διαί
idem tempus conceptionis in της μετ᾿ αὐτῆς ἐγώ , κοινῇ τὸν τῆς κυή .
vtero transegimus : fimul et- σεως ἐν τῇ μήτρα συνδιηγάγομεν χρό
iam partus viis apertis in hanc vov ' κοινῇ τῶν ὠδίνων λυθέντων εἰς τόν
δε
L
49 ) τὴν ἀδδηφαγία . Def . in Edit. parif. 5ο) υπ. Ibid. ὑπείκασα . ' 51) άδο
Ibid . αδελφή . 52 ) καί. Def . ibid .
ἐκ δὲ τὸν βίον ἐξεληλύθαμεν , καὶ τῇδε τῇ vitam egreffi , lucis huius

et
' Φωτὸς ἀπηλαύσαμεν , καὶ τῷ αέρος fplendorem percepimus ,
* τὴν χρείαν ἐσπάσαμεν · κοινῇ τὸν βίον aëris vfum atraximus : fimul 1 Ν·
vitæ viam percurrimus.
* ἀδεύσαμεν . ἐδὲν αὐτὴ καθ᾿ αὐτὴν τῶν !
ST
' ἀγαθῶν εἰργάσατο πώποτε , ἀλλ᾿ ἐμοὶ hil vnquam boni " ipfa per fe
folam effecit : fed meo , carnis ni-
' τῇ σαρκὶ συνεργῷ κεχρημένη , τὸν τῆς
mirum , auxilio vfe, virtutis the-
ἀρετῆς συνήγαγε πλέτον . • ἐγὼ τὰς
faurum comparauit . Εgo ieiu-
Η ἀπὸ νητείας ἀγρυπνίας τε και χαμεν · niorum , vigiliarum , humi id-
κνίας, καὶ τῆς ἄλληςαπάσης κακεχίας centium cubilium , omnisque
τηκεδόνας δεχομένη , τὸν ἐντεῦθεν αὐτ alterius miferiæ ærumnas fufti-
τῇ συνήθροισα πλᾶτον . ἐγὼ δάκρυον nens ,thefaurum inde acquifi .
ἐχορήγεν προσευχομένη . ἐγὼ τὴν καρ- tumipfi collegi . Ego oranti la-
· δίαν αὐτῇ πρὸς ὑπεργίαν πνεύματος crymas fubminiftraui : ego fu-
με παρεχόμην ξένων 53) ἐπειγομένη . διὰ fpirare conlta cor ad fpiritus fer-
τῆς ἐμῆς γλώττης ὑμνᾶσα σε διετέλεσε˙ vitium exhibui . Med lingua te
τοῖς ἐμοῖς χείλεσιν ὀργάνοις κεχρημέ- celebrare confueuit : meis la-
νη, σοὶ τὰς 54)αἰτήσεις προσέφερε τὰς biis ceu inftruunentis vfa preces
τ ἐμὰς χεῖρας εἰς ἐρανὸν ἐκτάνεσα , τῆς tibi obtulit . Measmanus in cæ-
σῆς φιλανθρωπίας ἐδρέπετο τὲς καζ . lum extendens, tuæ benignitatis
πές · ἐπὶ τῶν ἐμῶν φερομένη 55 ) ποδῶν , fructus percepit : meis lata pedi-
ἔτρεχε πρὸς τὲς ἱερές σε σηκές. ἐγὼ bus ad fanfta tug adyta cucurrit .
παρεχον αὐτῇ τὰς ἀκοὰς, εἰς τὴν τῶν Ego ipfi auditum , vt oracula tua
percipere poffet, exhibui : meis
σῶν λογίων ὑποδοχήν τοῖς ἐμοῖς ὀφθαλ .
oculis vfa , folem , lunam , ftella-
μοῖς κεχρημένῃ , ἥλιον ὁρῶσα καὶ σελή-
rum chorum , cælum , terram ,
νην , καὶ 56 ) τὸν τῶν ἀτέρων χορὸν , και mare , omnesque creaturas vifi .
ἐρανὸν , καὶ γῆν , καὶ θάλασσαν , καὶ biles cernens, ad tui contempla.
πᾶσαν τὴν ὁρωμένηνκτίσιν , πρὸς τὴν tionem deducebatur , et ex eorum
σὴν θεωρίαν ἐποδηγεῖτο , καὶ ἐκ τῷ με· quæ cernebanturmaieftate et
γέθες καὶ 57) ἐκ τῶ κάλλες τῶν ὁρω · pulchritudine , et creatorem ani--
ταμένων , σὲ τὸν δημιεργὸν ἐφαντάζετο . mi imaginatione concipiebat .
διὰ τῶν ἐμῶν ὀφθαλμῶν , τὸν ἐν τοῖς Per meos oculos in fcripturis
γράμμασι κεκρυμμένον 58 ) ἐλήτευσε abfconfum thefaurum abftulit.
θησαυρόν . τοῖς ἐμοῖς δακτύλοις ὀργά . Meis digitis inftrumentis vfa , di-
νοις κεχρημένη , τὰς θέας σε δίδασκα- vinas tuas inftitutiones literis
λίας γράμμασιν ἐνεχάραξε , καὶ ἀπό . exfculpfit, et immortalem harum
νατον τὴν τέτων καταλέλοιπε μνήμην . reliquit memoriam . Per ineas
διὰ τῶν ἐμῶν χειρῶν , τῆς κατὰ πᾶσαν manus, quæ per totum terrarum
orbem funt oratoria exftruxit.
τὴν οἰκεμένην εὐκτηρίες :ἴκες ἀνέςησεν .
ἐμοὶ συνεργῷ κεχρημένη , τὲς τῆς ἀγά . Mea cooperatione vfa , charita-
S$ 3. tis
53 ) ἐπειγ . Edit . prior habebat ἐπειγομένη . 54 ) αίτ . Ed . parif. αινέσεις. 55 ) ποδό

Ibid . ponitur ante φερομένη . . 56) τόν. Def. ibid . 57) ἐκ Def. ibid .
58 ) ἐλ . Ibid . ἐλῄσευε.
646 B. THEODORETI
tis leges Impleuit: meis manibus της ἐπλήρωσε νόμες. διὰ τῶν ἐμῶν
fanétorun pedes abluit : ineis
manibusafliftorum neceffitati χειρῶν, τῶνἁγίων 59 ) τες πόδας ἔνιψε
fuccurrit, agra corpora cura fo διᾳ τῶν ἐμῶν χειρῶν θλιβομένοις ἐπήρκε
vit. Ne me ergo a compari σε, τὰ πεπονηκότα σώματα θεραπείας
mea fepares , quæ defuper mihi ἠξίωσε . μὴ τοίνυν με δέσποτα χωρίσης
coniun &tafuit , nec foluas con- ὁμόζυγἄνωθ
ος εν συζευχθάσης μοι, μη-
iugium , quod non fimpliciter δὲ διαζεύξης συζυγίαν, ἐχ ἁπλῶς ὅτως
cæ
1 veltemere coaluit,fed quodce : ἐκ τῷ συμβάντος γεγενημένην , ἄνωθεν
litus tua operatione decretum.
eft : fed vnam et eandem coro- δὲ ὑπὸ τῆς σῆς κληρωθεῖσαν δημιες .
nam iis qui fimile periculum γίας ἀλλ᾿ ἕνα ςέφανον τοῖς ἕνα 60) δρό .
funt emenfi , retribue . Hoc μον δεδραμηκόσιν ἀπόδος. τῦτο γὰρ τῆς
enim tuæ æquitatis proprium eft : σῆς ἰσότητος ἴδιον˙ τότε πρέπει τῇ δι
hoc decet iuftum tuum iudicium . ‫او‬
Hæc , inquam , corpus quoque καία σε ψήφῳ . ταῦτα ἂν ἐποι καὶ τὸ
diceret , quod animæ vtilem in σῶμα , τὸ καλῶς τῇ ψυχῇ συναγωνι-
certaminibus operam præbuit , σάμενον , εἴ τινες μεταλάβοι φωνῆς.
fi quidem vocis vfum aliquem ᾿Αλλ᾽ ἔτε τὸ σῶμα ταῦτα ἐρῶ , ὅτε
reciperet. Sed nec corpus hæc 61 ) ἐκείνη ἡท์ παρανομία συνεζηκυῖα ψυ
dicet, nec altera illa quæ iniqui.
χή. ἐ δεῖται γὰρ ἱκετείας τοιαύτης
tati inferuiuit anima . Nec enim
tali fupplicatione indiget iudex . κριτής · ἀλλ᾿ ὥσπερ ἰθύνει σοφῶς , ὅτω
fed quemadmodumfapienter re . δικάζει δικαίως · καὶ τὰ σώματα τοῖς
git, ita iufte iudicat : et cum cor-
ψυχαῖς ἀποδιδές , ὅτως ἀπονέμει τὰ
pora animabus reddit , fimiliter πρὸς ἀξίαν ἁπάσαις . πῶς γὰρ ἐκ ἄτο
pro dignitate fingulis retribuit.
Quomodo enim non abfurdum. πον , αριςέα μὲν ἐν παρατάξει νίκην νε
foret, fortiffimum militem ,qui νικηκότα τινα , εἰκόνι παρὰ τῶν ὁμοφύ
ex acie viftoriam retulit , et cui λων τιμώμενον , μετὰ τῆς σκευῆς ἐκεί-
ftatuæ honor a fuis delatus eft, νης , ᾗ χρώμενος τῆς πολεμίες ἐτρέ-
* cum ea armatura * qua vfus ho- ψατο , ἢ γράφεθαι , ἢ πλάττεσθαι , ἢ
ftes fugauit , vel pingi , vel fingi , διαγλύφεθαι, εἴτε λίθος , είτε χαλκὸς
vel fcuipi , fiue lapis , fiue as; fiue εἴη , είτε σανὶς , τῆς εἰκόνος ἡ ὕλη˙ καὶ
ta bula imaginis materia fuerit ;
et fi arcuvicerit , cum arcu re. εἰ μὲν τόξοις κεχρημένος ἐνίκησε , μετά
prafentari , fi vero hafia ,galea , τῶν τόξων αὐτῶν ἐκλυπᾶσαι˙ εἰ δὲ αἰχ ·
et clypeo , iisdem rurfus armis μῇ , καὶ κράνει , καὶ ἀσπίδι, μετὰ ταύ
exfculpi : animam vero , quæ της αὖ πάλιν τῆς σκευῆς . τὴν δὲ ψυ-
corpore fimul iquante certamen
confecit, et inuifibiles hoftes χὴν μετὰ τῇ σώματος ἀγωνισαμένην ,
fuperans vigoriamretulit , quæ . καὶ τῶν ἀοράτων πολεμίων περιγενο-
que piftorem habet vniuerfalem μένην , καὶ ζωγράφω τυχᾶσαν τῷ
omnium creatorem , nudam et τῶν ὅλων δημιεργῆ , γυμνὴν εἶναι
omni armatura fpoliatam pro : τῆς πανοπλία ; ἐςερημένην ; δ μόν
ftare ? Nec vero ducem exerci
tus folummodofic honorari vi. νον δὲ ςρατηγόν ἐςιν ἰδῶν ὅτω τιμώμε .
ΤΟΥ ,
59 ) τές. In Edit. parif. ponitur ante τῶν ἁγίων. 6ο ) δρόμο, Def. ibid . 61 } ἐκ
Ibid . ἐκεῖναι .
ἀλλὰ καὶ ἀθλητὴν , καὶ πύκτην , demus, fed athletam quoque , et

* pugilem , et curforem , et tra-
και δρομέα , και τραγῳδίας ὑποκριτὴν ,
gœdiarum mimum, et curruum
· καὶ ἀρμάτων ἡνίοχον . τέτων γὰρ ἕκα .habenas regertrem aurigam . Ho-
5ος μεθ᾽ ᾧ ἐνίκησε χήματος , τὴν ζά , rum enim finguli eo , quo vice-
σιν ἐν ταῖς εἰκόσι λαγχάνεσι . καὶ ὁ runt , habitu in ftatuis exhiben-
tur. isEt hicat ,quid em myde co-
cum in-
μὲν , ἔτηκε μετὰ τῶν ὀκρισάντων , καιfurn proft et chla
τῆς 5ρατηγικῆς πολῆς , Οἰνομάς τινὸς , thurnis proftat, et chlamydein-
‫اد‬ peratoria , Oenomai cuiusdam
Εν ἢΚρέοντος προσωπεῖον ἔχων , μονονεχὶ aut Creontis perfonam gerens ,
κ . λέγων πρὸςἅπαντας , ὅτι μετὰ τέτων omnibus tantum non dicens ,
· υπεκρινάμην , καὶ μετὰ τύτων νενίκηκα . quodhorum perfonas egerit, et
ὁ δὲ , γυμνὸς τρέχ cum his victoriæ præmio potitus
ει, διδάσκων τῷ ἀγῶ .
6
fit. Hic vero nudus currit, ipfe
νος τὸ εἶδος . ὁ δὲ , παλαίειν δοκεῖ , ἢ
#62) καὶ κατέχει τὸν ςέφανον, καὶ διδά . quoque certaminis fpeciem refe
rens. Alius luctari videtur, vel
σκει τὲς ἀγνοῶντας , ποῖον ἀγῶνα ἠγώς coronam tenet , et ignaros do
γίνεται . ὁ δὲ πυκτεύει , καὶ τὸν ἀντίπα- cet , quale certamen fuftinuerit.
·· λὸν παίει . ὁ δὲ δηλοῖ διὰ τῷ χήματος Alius item pugnat, et aduerfa-
· καὶ τῆς μάςιγος , ὁποίαν μελιὼν τέχνην rium ferit. Alius habitu et fa-
* τῆς νίκης ἔτυχε . μὴ τοίνυν τέτων gello oftendit , quam artem exer-
cens victoriam retulerit. Ne er-
ἀπάντων ἀτιμοτέραν ἀποφήνῃς τὴν go naturam , per quam omnia
τι φύσιν , δι᾿ ἧς τέτων ἕκατον κατορθ8 . hæc rite fiunt ; his inhonoratia-
μ' ται μηδὲ τῶν ανθρώπων ἀδικώτερον τὸν rem conftituas : nec Deum , qui
Θεὸν ὑπολάβης , δικαιοσύνης ὄντα πη . iuftitiæ fons eft, hominibus in-
iuftiorem exiftimes , nec etiam
φαγήν · μηδὲ τοῖς ἀνθρώποις αὐτὸν παρα .
πλησίως τὰς οἰκείως νικητὰς ὑποπλεύ . illum fuos victores hominum
more honorare fufpiceris. Nam
- σης γεραίρειν . 63 ) εἰ γὰρ ἄνθρωπο fihomines , qui fepenumero non
πολλάκις , ἐδὲ τὸ δίκαιον περὶ πολλᾶ magnam iufti æquique rationem
ποιέμενοι , ἀλλὰ καὶ τότε λίαν ὀλίγω- habent , quin ea potius omnino
αρόντες , τὲς ἐν τοῖς εὐτελέσι τέτοις καὶ negligunt , viliumhuiusmodi et
inutilium certaminum victores
κι ἀκερδέσιν αγῶσιν ὅτω τιμᾶν ειώθασι , fic honorarefolent:multo ma
πολλῷ μᾶλλον τὲς λαμπρές και μεγά . gis infignes iftos magnosque vir-
λες 64 ) τῆς ἀρετῆς ἀγωνιςας , ὁ ταύ · tutis athletas pugnæ huius legis-
της καὶ νομοθέτης , καὶ ἀγωνοθέτης τι- lator fimul etegonotheta hono-
μήσει , καὶ ςεφανώσει , καὶ τὸ δίκαιον ν- rabit , coronabit , et ipfam iufti.
κήσει τῷ μεγέθει τῶν δωρεῶν. ἀλλ᾽ οἶδα tiam munerum magnificentia
vincet. Sed video vnde in hanc
πόθεν εἰς ταυτηνὶ τὴν βλασφημία ν
blafphemiam impegeris :ex in-
ἐξώκειλας˙ἀπὸ γὰρ τῆς 65 )σῆς ἀσθε· firmitate enimtua diuina me-
νέας τὰ θεῖα τεκμαίρῃ , καὶ τὴν σὴν tiris , et infirmitatem tuam di-
ἀσθένειαν ὅρον ποιεῖς τῆς θείας δυνά . vinæ potentiæ terminum con-
fticuis : quæque tibi impoffi-
μεως , καὶ τά σοι λίαν αδύνατα παρα · bilia funt, fimiliter Deo quo-
πλησίως εἶναι Θεῷ νομίζεις ἀδύνατα · que impoffibilia factu exiftimas.
Ss 4 Sed -
62 ) καί . Defin Edit . parif. 63 ) εἰ . Ibid. ο . 64) τι ἀρ . Def. ibid . 6ς ) τῆς .

Def. ibid.
648 B. THEODORETI
Sed nequaquam hæc ita funt, αλλ᾽ ἐκ ἔξι ταῦτα , ἐκ ἔξιν. ἔτε γὰρ
Nec enim idem , quod figulus , ταὐτὸν ὁ πηλὸς τῷ κεραμε δύναται ,
poteft lutumn , tametfi ex eademn
vterque natura conftet. Ε terra και μὴν ἄμφω μιᾶς ὑπάρχεσι φύσεως .
* enim * tam figulus quam iurum ἀπὸ γὰρ γῆς καὶ ὗτος κακεῖνος . καὶ
eft. Idemque lobo colloquensho μάρτυς ὁ τῷ Ἰὼβ προσδιαλεγό
~ μενες
mo teftatur dicens, Ex eodemluto ἄνθρωπος , ἐκ τῷ αὐτῷ διήρτισαι λέ
faëtus es tu ficut er ego . Nihilo
minus tamen , cum ex vna na- γων πηλᾶ σὺ ὡς καὶ ἐγώ ἀλλ ' ὅμως
tura tam : hutum quam figulus καὶ μιᾶς φύσεως ἔσης τῷ τε πηλᾶ
conftet , non tamen æqualem in καὶ τῷ κεραμέως , 8 τὴν ἴσην δύνα ·
ambobus potentiam inuenire li: μιν ἐν ἀμφοῖν ἔτιν εὑρῶν . ὁ μὲν γὰρ
cer. Hic enimmouet , lutum ve κίνε , ὃ δὲ κινεῖται , καὶ ὁ μὲν πλάτ
το mouetur : et hic quidem fin-
git, illudvero fingitur :hicmace . rg , ὁ δὲ πλάττεται
. , καὶ ὁ μὲν κε-
rar, illudmaceratur : hic format, ράννυσιν , ὁ δὲ κεράννυται , καὶ ὁ μὲν
illud formatur , et in quameun . εἰδοποιε δὲ εἰδοποιείται , και ως
que figulus voluerit figuram ἂν ὁ κεραμεὺς ἐθέλοι, μεταχηματίζει
tranfit. Si vero vbi vna et eadem
παι εἰ δὲ ἔνθα μία ἡ φύσις , ἐκ
/
natura eft, non æquatamen eft ἴση ή δύναμις , πολλῷ μᾶλλον ἔνθα
potentia: multo magis vbi diuer-
fa nattira eft, diuerta quoque po . διάφορος ἡ φύσις , διάφορος και ή
tentia erit. Caterum ne conferre δύναμις · ἀλλὰ γὰρ ἐδὲ συγκρίναι δυ
quidem poffibile eft, quæ incom νατὸν τὰ ἀσύγκριτα . πῶς γὰρ ἂν
παραβληθείη τὸ ἐκ μὴ ὄντων τῷ ~
parabiliafunt. Quomodo enim ἀεὶ
quod e nihilo fa & tum eft,cum eo 2
quod femper fuit , conferetur , ὄντι ; τὸ ἐν χρόνῳ τῷ πρὸ αἰώνων ;
quod temporis initium habuit , τὸ ἐκ πηλῶ τῷ ἐρανῦ καὶ γῆς ποιη
cum eo quod æternum eft ? quod
ex luto faltum eft , cum celet τῇ ; 66 ) μὴ τοίνυν τά σοι λίαν ἀδύ
terræ creatore ? Ne igitur quæ νατα , νομίσῃς εἶναι ἀδύνατα καὶ Θεῷ .
tibi valde impoffibilia funt, Deo πάντα γὰρ ἐκείνῃ τῇ φύσει δυνατὰ
quoque impoffibilia effe exifti-
mes . . Omnia enim diuinæ po- καὶ λίαν εὔπορα. δύναται τοιγαρέν ,
tentiæ poffibilia et facillimafint καὶ τὴν ἅπαξ εἰς ἰχῶρα διαβένει .
Poteft itaque , cum vult, corporis σαν τῷ σώματος φύσιν , εἶτα κόνιν
naturam , quæ femel in faniem dif . γεγενημένην , καὶ πανταχῆ διασπα
fluxit, deinde in pulueremreda φεσαν , ἐν ποταμοῖς , ἐν πελάγεσιν ,
Qta , et vndiquaque difperfa eft, ἐν οἰωνοῖς , ἐν θηρίοις , ἐν πυρὶ , ἐν
in fluminibus , in fretis , in volu-
cribus , in feris , in igne , in aqua , ὕδατι , ( πάντα γάρ 67) σε τὰ τῆς
( nam omnes quas incredulitas ἀπιςίας εἰς μέσον φέρω κυήματα ,)
tua profert rationes, in medium
adducere libet ,) denuo colligere , συναγαγειν , σὲ θέλων πάλιν , καὶ εἰςτὸ
fi re inprioren magnitudinem et πρότερον καὶ μέγεθος καὶ κάλλος ἐπα ·
formnam reducere voluerit. Namn ναγαγεν . ἠθέλησε γὰρ μόνον, καὶ ἐγέ
voluit folummodo, et faltum eft veτο έρανός · καὶ ἐκυρτώθη τοσῶτον ,
cælum, et inflexum eft quantum νετο
voluit . Voluit ,et fubftrata eft ὅσον ἠθέλησεν . ἠδελήθη ,καὶ ὑπετορέθη
ท
66 ) μή . Edit. parit, είν 67) 8. Def. ibid.
DE PROVIDENTIA ORATIO íx. 649
ἡ γῆ , καὶ κρέμαται μόνον τῷ Θεῷ terra , et fufpenfa eft , non aliud

τὸν ὅρον θεμέλιον ἔχεσα . ἐπε , καὶ quam a Deo prafcriptum limi-
tem fundamentum habens. Di.
ἐγένετο φῶς. -
ἐκέλευσε , καὶ παρή xicn ), et facta eft lux. Iuffit , et
χθη τῶν ὑδάτων ἡ φύσις˙ προσέτα · congregata eft aquarumnatura :
- ξε , καὶ τῆς γῆς ἀπεκρίθη . ἔνευσε , præcepit, et a terra feparata eft.
καὶ ἐκοσμήθη ἡ γῆ , λαμῶσι , καὶ Annuit, et ornata eft terra fegeti-
ἄλσεσι , καὶ λή εις παντοδαποῖς . επε, bus , filuis , et pratis omnifariis .
Dixit , et productæ funt anima-
· καὶ παρήχθη ζώων εἴδη μυρία , χες. lium infinite fpecies , terreftria
μεσαία , ἔνυδρα , καὶ ἀέρια . ὁ ταῦτα nimirum ,aquatilia , et aëria . Qui
λόγῳ πεποιηκὼς , ον κακ τέτων hæc verbo effecit, multo facilius
πολλῷ τὴν τῷ σώματος ἀνίζησι Φύ. exhis corporis naturam refufci-
... σιν. ξᾷον γὰρ πολλῷ τὸ παλαιωθέν tat. Multo enim facilius eft, quod
: καινεργῆσαι , ἢ τὰ μὴ ὄντα δίχα vetuftate confumtum erat, innos
2 vare, quam ea quæ non funt fine
ὕλης ποιῆσαι . εἰ δὲ ἀπιτες , ἐρῶ materia facere . Quodfi huic fi
· σοι Παῦλος ὁ μέγας τῆς εἰκεμένης dem negas ,Paulus magnus ille
διδάσκαλος · ἄφρον , σὺ ὃ σπάρας , ᾧ orbis doctor dicet tibi b) : State
68) ζωγονεῖται ἐὰν μὴ ἀποθάνῃ . καὶ te , tu quod feminas non viuif :
ὃ σπείρες , ἐ τὸ σῶμα τὸ γενησόμε. catur nifimortuum fuerit * Et
hoc quod feminas , non corpus ,
νον σπείρεις , ἀλλὰ γυμνὸν κόκκον εἰ quodnafcetu
r ,feminas, fed nu-
69) τύχοι σίτε , ἤ τινος τῶν λοιπῶν ὁ dumn granun , exempli caufa ,
δὲΘεὸς 70 ) δίδωσιν αὐτῷ σῶμα , καθὼς tritici, aut alicuius ex cæteris :
ἠθέλησεν . εἰ δὲ καὶ τὴν τότε διδασκα- fed Deus illi dat corpus ,vtvoluit.
λίαν λῆρόν τινακαὶ μῦθον νομίζεις , δέξαι Sivero huius quoque doëtrinam
delirium quoddain et fabulam
τὴν φύσιν διδάσκεσαν καὶ κηρύτίεσαν
effe putas , ennaturam accipe ;
και τὴν ἀνάτωσιν. ὁ γὰρ γηπόνος , τέμνει quæ refurrectionem docet et præ-
κ ' μὲν πρότερον τὰςαὔλακας , καὶ οἷόν τι dicat. Nam agricola primo qui-
νας τάφες ὀρύτ] ει , εἶτα καταβάλλει τα dem fuleos exfcindit , et ceu fe .
σπέρματα , καὶ ὥσπερ σώματα τάφῳ pulcra quædam efiodit , deinde
παραδιδές , καταχώννυσι· καὶ τέτων feinina iis mandat, et quafi cor-
πλέον 7ι) ἐδὲν ἐκεῖνος ἰχύει ποιεῖν . ἀλ . pora fepulturæ tradens , operit.
Nec quicquam amplius præter
λὰ κἂν ὕδατος εὐπορῇ , προσφέρειν τg- hæc ille facere poteft : nifi cum
το δύναται μόνον · ὁ δὲ Θεὸς , ἢ ἐρανό . aquarum copia ipfi fuerit,. henc
2 folam forte præbere poterit, Deus
Θεν ὕει , ἢ τὸ ἐκ πηγῶν καὶ ποταμῶν vero velcelitus pluit, vel aquam
ὕδωρ τοῖς σπέρμασι χορηγεῖ · εἶτα ἀρ· e fontibus et fluuiis deduftam fe-
δεύων ταῦτα καὶ διαβρέχων , καὶ οἷόν ninibus exhibet, deindeirrigans
illa et humectans , et putredine
τινι σηπεδόνι τοῖς ἀνθρωπείοις σώμασι tanquam humana corpora refol
παραπλησίως παραδιδὲς , ἄχρητα μὲν vens , illa quidemn inutilia in po-
S$ 51 fterum
68) ζωογ . Τ. III. p.276. eft ζωοποιεῖται . 69) τύχ . Edit. prior habebat τύχῃ .
70 ) δίδ . αὐτ. σῶμα T. III . 1. c . eft αὐτὸ δίδωσι σῶμα . 71 ) κδ . In Edit . parid
poft iuvos ponitur.
a ) Gen. 1, 3. b ) : Cor. 15, 36-38.
650 B. THEODORE
TI
4
fterum ad efum hominibus, vti λοιπὸν τοῖς ἀνθρώποις εἰς ἐδωδὴν ἐργά-
liffima autem iis ,quæ ex ipfis ζεται , χρήσιμα δὲ λίαν τοῖς ἐξ αὐτῶν
proditura funt, corporibus efi τικ ]ομένοις σώμασιν . ὑποδεχόμενα γὰρ
cit . Vbi enim humorein exce-
τὴν νοτίδα , και ευρυνόμενα , 72) και
perunt, et dilatara ac putrefacta
funt, radicum fibraspariunt, qui. ὅτω πως διασηπόμενα , γεννᾶ μὲν τὰς
bus illa proximam fibi terram τῶν ῥιζῶν προβολας , ἐπιλαμβάνεται δὲ
apprehendunt : deinde humo 73 ) ταῦτα τῆς παρακειμένης γῆς , στα
rem ex hac per radices ceu fiftu-
las quosdam atrahunt,et her . τὴν ἐκ ταύτης νοτίδα , καθάπερ δι᾽ αὖ
bam furfum crefcentem germi. λῶν τινῶν τῶν ῥιζῶν ἕλκει πρὸς ἑαυτὰ ,
mant : et paulatim quidem eo , και τίκτε τὴν ἄνω φυομένην βοτάνην ·
quem diximus , inodo nutriun. και κατά μέρος δὲ τῷ προειρημένῳ τρέ
tur , et calamum in altum emit- Φε λόγῳ , καὶ τήν τε καλάμην εἰς
tunt , et fpicam abfcontum in fe ὕψος παραπέμπει , καὶ τὸν μὲν ἄτα .
fructum continentem , atque ari-
ftis ceu fatellitibus quibusdam χυν ἐκφέρει , κεκρυμμένον ἔχοντα τὸν
ftipatumproferunt. Ne ergo καρπὸν , οἷον δέ τινας δορυφόρες τὰς
refurreftionem negare pergas , 74 )ἀνθέρικας περικείμενον. μὴ τοίνυν
cum quotidie refurreftionis ex- ἀπιτήσῃς τῇ τῶν σωμάτων ἀνατάσει ,
empla videas , et eiusdem audias διηνεκῶς βλέπων τῆς ἀνατάσεως τὰ μι
fubinde præconia . Porro vt fir. μήματα , καὶ διηνεκῶς ἀκέων τῶν τῆς
mam de refurrectione fidem con ανατάσεως κηρυγμάτων . ἵνα δὲ βε-
cipias , denuo ad plantarum hi- βαίαν δέξῃ τὴν περὶ τῆς ἀνατάσεως πί·
ftoriam mihi reuertere, et vitium
ειν , ἐλθέ μοι πάλιν ἐπὶ τὴν τῶν φυτῶν
palmites , vel ex arboribus auul· ἱςορίαν , καὶ βλέπε τὰ κλήματα
fos furculos , vel e radicibus ena- ‫ ار‬τῶν
Hi enim ἀμπέλων , καὶ τῶν ἄλλων δένδρων , ἢ τὰς
tos ftolones infpice.
καλεμένας ἀποσπάδας , ἢ τὰς ἀπὸ τῶν
amputatione quafi mortem fub .
ῥιζῶν χελώνας , τῇ μὲν τομῇ , τὴν οἱονεὶ
eunt: defofi autem quafi fepul .
turæ mandantur : deinde terra τελευτὴν δεχόμενα , τῇ δὲ ἐν τῷ βόθρῳ
ε
operti et putrefacti , Dei volunta. θέσει, καθάπερ τινὶ τάφῳ παραδιδόμ
te radices deorfum agunt, et fur . να εἶτα χωννύμενα καὶ σηπόμενα , ἔπει·
fum germinant , et vigent, et in τα τῷ θείῳ βελήματι , καὶ ῥίζας κάτω

altum extolluntur , et fruêtu in . γεννῶντα , καὶ βλαςὲς 75 ) ἄνω φύοντα ,
grauefcunt,adeo quæ enatafunt καὶ ἡδῶντα , καὶ εἰς ὕψος αιρόμενα ,

plantæ , fepultis palmitibus lon. και βρίθοντα τῷ καρπῷ , καὶ τῶν τα
ge pulchriores fint. Sed quid Φέντων κλημάτων εὐπρεπέςερα τὰ τε ·
palmites et arbores ac femina di . χθέντα γινόμενα . καὶ τί λέγω κλήμα
cere opus eft ? quin adtuæipfius τα , καὶ δένδρα , καὶ σπέρματα ; ἐλθέ
naturæ officinam accedito . Tuz μοι παρ' αὐτὸ τὸ τῆς σῆς φύσεως ἐρ-
formationis materiam infpice , χατήριον . βλέπε τῆς σῆς διαπλάσεως
quam vilis fit , et parua , et τὰς ύλας , πῶς εὐτελεῖς ,καὶμικραί, καὶ
κορυ ·
1 i) κ. σ . κ . διασ . Def. in Ed . parif . 73 ) ταῦτα . Ibid . ταύτης . 74) ἀνθ . Ib.

ἀθέρας. 75) ἄνω φ . Ibid , ἀναφύονται
76 ) κορύζης ἐδὲν διαφέρεσαι. ἀλλ᾿ ὅμως a pituita " non multumdifferens #

τὸ εὐτελὲς ἐκεῖνο , καὶ σμικρόν , καὶ Nihilominus tam vilis hæc er pare
ἔψυχον , καὶ ἄπνεν , καὶ παντελῶς ritu fenfuque carens materia ,
77) ἀναίσθητον , Θεῷ νεύσαντος , ἄν omninoDeo fic annuente homo
θρωπος γίνεται, καὶ ἓν 78 ) ἔχον εἶδος , fit: etcum ipfa vnamet eandem
εἰς μυρίας ἰδέαςμεταποιείται, τὰς μὲν formam habeat, in infinitas ta
Ξεγανὰς καὶ ἀντιτύπες , τὰς δὲ εὐρ- men transformatur , et has qui-
dem folidas et duras , alias vero
κτες καὶ μαλακὰς , καὶ τὰς μὲν 79 ) μα · faciles et molles ,
alias item raras
οὺς καὶ πολυπόρες , τὰς δὲ συχνὰς καὶ etmultis partibus peruias, alias
πυκνάς, καὶ τὰςμὲν παχείας καὶ λείες , denfas et fpiftas , alias quidem
τὰς δὲ λεπτὰς καὶ ἠτρίες καὶ ὑμενώς craffas et leues, alias vero tenues ,
δεις , καὶ τὰς μὲν αὐλοειδῆς καὶ σηραγ. reticulares , et membranaceas ,
γώδεις , τὰς δὲναςὰς καὶ ἐδὲν 80ση . aliasrurfum fiftulares et tibiis
αγγῶδες ἐχέσας. καὶ ἔσιν ἰδῶν ἀπὸ fimiles, alias folidas et omni con :
cauitate carentes. Et fane ex
τῆς βραχείας ἐκείνης ὕλης γινομένες
parua illa materia enafci vide
καὶαἵματος ὀχετὲς, καὶ πνεύματος mus, et fanguinis duêtus , et fpi-
ἐγωγές , καὶ συνδέσμες τεγανές , καὶ rituscanales , et folidavincula ,et
ταρκῶν μαλακότητα , καὶ ὀςῶν 81 ) segs carnium mollitiem , offium duri-
ότητα , καὶ ὀφθαλμῶν 82 ) λαμπρό- tiem , oculorum fplendorem , et
τητα , καὶ κόρης καθαρότητα , και τα pupilla puritatem , et genarum
ρειᾶς λειότητα , καὶ τριχῶν λεπτότη . lauitatem , et pilorum tenuita-
τα, καὶ τἄλλα 83 )μυρία ὅσα 84 ) σῶμα tem , et alia innumera quæcun-
τὸ ἀνθρώπειον ἔχει γένος. ὧν τὴν que habet genus humanum .
Quorum vfum et operationem
χρείανκαὶ τὴν ἐνέργειαν , πολλοὶ μὲν τῶν
multi quidem in hisfolerti inge
περὶταῦταδεινῶν διεξελθεν ἐπειρά .
nio praditi enarrare tentarunt,
θησαν , ἡτληθέντες δὲ τῆς τῷ δημιουργῆ vifti autem Creatoris fapientia
τωρίας , εἰς ὑμνῳδίαν τὸν λόγον ἐπέρα · fermonem hymno finierunt , id.
ναν˙ καὶ ταῦτα ἐδὲ τῆς ἡμετέρας ὄν· que cum non ad noftra fepta
τες αὐλῆς , ἀλλὰ τῶν ἔξω πλανωμένων pertinerent , fed ex foris erran-
προβάτων . ἀλλ᾽ ὅμως τὴνἀγαθὴν πόαν tium ouium numeroeffent . Ni
νεμόμενοι , καὶ ὑπὸ τῆς φύσεως μό . hilominus tamenletahæc pafcud
της κινούμενοι καὶ παιδαγωγόμενοι, carpentes , folaque natura moti
et edocti , paftorem , guberna-
τὸν ποιμένα καὶ κηδεμόνα καὶ ποιη- torem , et creatorem omnium pro
τὴν τῷ παντὸς ὡς ἐχώρησαν ὕμνησαν . virili celebrauerunt. Τu vero
σὺ δὲ πρὸς τῇ φύσει καὶ νόμον preter naturam legem quoque
85). ἔχων διδάσκαλον , καὶ προφήτας habes magiftram , et prophetas ,
τὰ θεῖα παιδεύοντας , καὶ τῶν ἀποτό- qui diuina tradunt, tum apofto-
lorum
76) κορ . Deleuimus μιᾶς, quod in Edit. Sirm . fequebatur, a parif . autem abeft .
77) ἀν. In Ed. parif . ponitur ante παντελῶς, Pun&to adpofito . . 78) ἔχ. Ibid .
ἔχων. 79) μανάς . Ibid . μακράς. 80) cre . Ibid . συραγγῶδες. 81) sejj . Ibid .
ξηρότητα . 82) λαμπρ . Ibid . præm. σεῤῥότητα και . 83 ) μυρ . Ibid .μόρια .
84) σῶμα . Def. ibid . 85 ) ἔχ . Ibid. ἔχεις καί .
652 B. THEODORETI
* lorum catum, qui de prafenti λων τὸν χορὸν, περί τε τῶν ὄντων διδά .
bus docet, et futura prædicat. σκόντα , καὶ περὶ τῶν μελλόντων κηρύτ
Excipe ergo vndiquaque colla-
tum falutis beneficium . Ad hac τοντα , δέξαι πανταχόθεν τῆς ὠφε
fola fctinum natura , primaque λείας τὸν ἔρανον . ἀπόχρη δὲ καὶ μό-
hominum in vtero formatio , de vn τῶν ἐμβρύων ἡ φύσις , και η πρώτη
fanétorum hominum refurrectio τῶν ἀνθρώπων διάπλασις , ὑποδείξαι
nem fufficienti demonftratione
σοι τὴν τῶν κειμένων 86 ) σωμάτων ἀνά
docere poteft. Crede maternum
5ασιν . πίςευσον εἶναι γατέρα μητρώαν
vterumeffe terram , matricem fe.
τὴν γῆν , μήτραν τὸν τάφον , σπέρμου
pulcrum , feinen vero natura par .
vulas illas et puluerem referen- δὲ τῆς φύσεως τὸ βραχύτατον ἐκεῖνοd
tes corporis reliquias : quod και χνοῶδες το σώμα
‫اد‬ τος λείψανον ,
cum cunctis hominibus omni:
καὶ παντάπασιν ἐν ἀφανὲς πᾶσιν ἀν-
no ་ obfcurum fit , a Deo ta θρώποις , θεωρητόν ἐξι τῷ Θεῷ , καὶ
men facite cernitur , et oculum
illum nemo effugit . In a ) ina- τὸν ὀφθαλμὸν ἐκεῖνον ἐδεὶς πέφευγεν.
nu enim eius funt termini terra : ἐν γὰρ τῇ χειρὶ αὐτῷ τὰ πέρατα τῆς
et b) , Ipfe menfus eft manu γῆς καὶ αὐτὸς ἐμέτρησε τῇ χειρὶ
aquas, et calum fpithama , etter τὸ ὕδως , καὶ τὸν ἐραν ὸν σπιθαμῇ ,
•
ram omnem pugno . Et facile καὶ τὴν γῆν πᾶσαν δρακί καὶ ῥά
illi eft ea quæ in manu funtper διον αὐτῷ θεάσασθαι τὰ ἐν τῇ χει.
fpicere . Nam et tibi iden facil
iimum eft : et fi mifcere fimul gi. καὶ γὰρ καὶ σοὶ τῷτο λίαν εὐπερές
voles miltum et lentes, et *triti καν ἀναμίξαι θελήσης κέγχρον καὶ
cum et hordeum , eadem facile φακὸν , καὶ πυρὲς καὶ κριθάς , πάλιν
difcernis rurfus , prout voles. Si αὐτὰ διακρίνεις εὐμαρῶς , ὥσπες ἐθέλεις ,
itaque in manu Dei fant termini g τοίνυν ἐν τῇ χειρὶ τῷ Θεῷ τὰ πέρα
terræ , facillimum ei eft ea quo.
que, quæ omnino commixtafunt, τὰ τῆς γῆς , ῥᾷςον αὐτῷ κομιδῇ , καὶ
exacte difcernere . Fingeigitur τὰ παντελῶς ἀναμιγέντα 87) εὐκρινῆร
matricem effe fepulcrum , feinen κατατῆσαι . πίςευσον τοίνυν μήτραν εἶ
vero iacentes illic reliquias, crea
ναι τὸν τάφον , σπέρμα δὲ τὸ ἀποκεί.
toremusvero qui vere creator eft,
part vero dolores, nouifimum μενον λείψανον , πλάτην δὲ τὸν πλά
vitædiem ,et horrendam Archan . 5ην , ὠδῖνας δὲ τὴν ἐχάτην τῷ βίε ἡμέ
geli vocem . Nam tuba clan . ραν , καὶ τὴν φοβερὰν τῷ ἀρχαγγέλο
get, inquit c) , etmortui excita- Φωνήν . σαλπίσει , γάρ φησι, καὶ οἱ νε·
buntur incorrupti. Tunc eo- κροὶ88 ) ἐγερθήσονται ἄφθαρτοι . τότε
rum quæ in vita commifimus a των βεβιωμένων τὰς εὐθύνας άσπρα .
nobis ratio exigetur : tunc eo-
rum quæ vel benevel malefeci. χθησόμεθα · τότε τῶν καλῶςἡμῖνἢ
mus , rationem reddemus : tuncκακῶς εἰργασμένων τὸν λόγον ἀποδο
abfconditæ mentis noftræ co . σομεν ' τότε τὰ κεκρυμμένα τῆς δια .
gitationes omnibus manifeftæ νοίας ἡμῶν βελεύματα δῆλα πᾶσι
γενή .
86) σωμ . Ed. parif. ἀνθρώπων. 87 ) ευκρ . Ibid . ἀκριβῆ . 88 ) ἐγερθ . Alibi
apud Noftrum leg . αναςήσονται . Vid . T. II. p. 995.
e) Pf. 64, 6. b) Ef. 40, 12. c ) 1 Cor. 15 , 524

DE PROVIDENTIA ORATIO IX. X. 653
γενήσεται. τότε 89 ) πάνες παράτησε . fient. Tunca ) omnes fiftemur ad

η μεθα τῷ βήματι τῷ Χρισε , ἵνα κομίση . tribunal hrifti , vt reporter vnus-
a quisque ea quæ egit per corpus,
-ή ται ἕκατος τὰ διὰ τῷ σώματος πρὸς ἃ iuxta ea quæ fecit , fiue bonum ,
· ἔπραξεν , εἴτε ἀγαθὸν , εἴτεκακόν ταῦ · fiue malum . Hæc ergo timen
τ τα δείσαντες , ὦ ἄνθρωποι , ἀπόθεσθε tes, o homines , infeftos aduerfus
τὴν κατὰ τῆς προνοίας απέχθειαν φύ- prouidentiam animos deponite ,
τι γετε τὴν πονησὰν ταύτην δυσμένειαν " fugite hoc odium malum , bla
· παύσαθε βλασφημίας απολογίας ἐξε- fphemia omni excufatione defti-
ρημένης. σπείσασθε πρὸς τὸν πεποιηκό . tuta abftinete . Amicitiamn crea-
tori fpondete , vt nos tanquam
- τα φιλίαν , ἵν᾿ ὡς φίλες ἡμᾶς κυβερνή . amicos gubernet , non quafi ini-
σῃ, καὶ μὴ ὡς πολεμίες ἔξω βάλῃ τῇ micos enaui eiiciat. Laudibus
· σκάφες . ὑμνήσατε τὰ τῆς προνοίας celebrate prouidentia guberna-
Εν πηδάλια , ἵν᾿ ὑπὸ τότων κυβερνώμενοι , cula , vt ab his gubernati præfen-
το παρόντος βίε τα κύματα διαφύγη . tis vitæ fluctus effugiatis, et pore
tibus iilis tranquillis , tutisque
- τε , καὶ τῶν λιμένων ἐκείνων τῶν ἀπηΗ potiamini, in Chrifto Iefu Do-
νέμων ἀπολαύτητε , ἐν Χρισῷ Ἰησὲ τῷ tino nodro , quoniam ipfum
· Κυρίῳ ἡμῶν , ὅτι αὐτῷ πρέπει πᾶσα decet omnis gloria in fecula .
Amen.
ἡ δόξα εἰς τὰς αἰῶνας . ᾿Αμήν .
Ὅτι ἄνωθεν ὁ Θεὸς ἐκ Ιεδαίων μόνον , ἀλλὰ Quod olim Deus non Iudæorum
καὶ ἀπέντων ἀνθρώπων κηδόμενος δια modo , fed omniunt quoque homi-
τέλεσε. καὶ περὶ τῆς τε Σωτῆρος num curam gefferit : et de
ἐνανθρωπήσεως . Saluatoris incarnatione,
ΛΟΓΟΣ Ι. ORATIO X.
mpenetrabile quidem effe di-
πλῶτον μὲν εὖ οἶδα σαφῶς τῆς vinæ fapientiæ et prouidentiæ
θείας σοφίας και προμήθειας Ipelagus, euidentifiine noui.
Α
τὸ πέλαγος . καὶ μέμνημαι γε Mumini etiam fandiffini prophe-
τῷ θειοτάτε προφήτε βοῶντος , Τα tæclamantis b ) , Iudiciatua abyf
κρίματά σε ἄβυσσος πολλή . μέμνη . fus multa : memoritem fum ma-
diui-
gui illius veritatis præconis
μαι δὲ καὶ τῇ μεγάλε κήρυκοςτῆς ni Pauli, cuius hæc funt verba c ):
ἀληθείας , τῷ θεσπεσίε Παύλε , το ο profunditatem diuitiarum et
αὐτην πάλιν ῥήξαντος φωνήν. ὦ βά- fapientia et cognitionis Dei ,
θος πλέτε και σοφίας και γνώσεως quam imperfcrutabilia funt iudi-
cia eius, et imperueftigabiles via
Θε8 , ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα cius Non tamen imprudenter
αὐτῷ , καὶ ἀνεξιχνίατοι αἱ ὁδοὶ αὐ· prorfus ea ,ad quæ penetrari ne-
κ τ8 . 8 τοίνυν ἀνοήτως τῶν ἀνεφίκων και quit , aggredimur , * fed diuina
ιμ pro virili admiramur , et quan-
τατολμῶμεν , ἀλλ᾽ εἰς δύναμιν τὰ θεῖα tum ex iis noftri ingenii viribus
θαυμάζομεν , καὶ ὅσιν χωρῶμεν , ὑμνᾶ percipi poteft,laudamus. . Nam
μεν. ἴσμεν γὰρ καὶ τὸς τὸν ἥλιον πλέον eos quoque , qui folem amplius
quam
89) πάντες κ. τ. λ. Vid . fupra p.448 . Schol. 17.
a) 2 Cor. fax . coll. Rom, 14, 10 , b) PL,35, 7. c ) Rom . II, 33 .
`` 654 B. THEO
DORE
TI
quam oportet intueri conantur , ἢ δεν κατιδεν φιλονεικῶντας , ἔτε ὧν
nec ea quæ cupiunt percipere , ποθᾶσιν ἀπολαύοντας , καὶ τὴν ὄψιν
fed vifum quoque hebetare , et
non modo lucemn inde nullam λυμαινομένες , καὶ ὦ μόνον φῶς ἐκεῖ.
trahere , fed et tenebras fibicon . 9εν & χ ἕλκοντας , ἀλλὰ
A καὶ σκέτος
ciliare novimus. Idemn hoc hu- ἐπισπωμένες . ταὐτὸ δὲ τῦτο καὶ τὸν
manam quoque mentem pati fa- νῦν τὸν ἀνθρώπινόν ἐςιν ἰδὲν ὑπομένον ·
cile cernitur. Dumn enim amen-
τα . ἐρευνῆσαι γὰρ πολλάκις ὑπὸ ἀδελ
tia feduêtus homo fcrutari ftudet
φιλονεικῶν , τί τὸ τὴν γῆν ὑπερ .
quid fit quo terra fulcitur , et τηρίας
quod rurfus huius fundamnen . εἶδον, καὶ τίς αὖ πάλιν ἡ ἐκείνε κρηπὶς,
rum, et fuper quod illud ipfum καὶ ἐπὶ τίνος αὖθις κακεῖνο φέρεται , ἢ
quoque vehatur , vel qualia fint ποῖα τὰ ἄνω τῶν ἐρανῶν , τί δὲ τὰ ἔξω
.
quæ fupra calos funt , quæ item το σύμπαντος κόσμε , ὦ μόνον ἐδὲν εὖ
extra mundum hunc vniuerfum
exiftant , non modo eorum quæ ρίσκει τῶν ζητεμένων , ἀλλὰ καὶ ζέφε
quærit nullain inuenit, fed tene. πολλὰ καὶ ἀπορίας ι)ἀναπληθεὶς ἔπα
bris fimulmagniset dubitatione νέρχεται . . 2) ταύτην εἰδὼς τῷ νῦ τὴν
impletus redit. Talem effemen- ἀσθένειαν ὁ μακάριος Παῦλος παρεγ
tis infirmitatem Paulus intelli . γυ λέγων · εἰ δέ τις δοκεῖ 3) ἐγνωκέναι
genshortatur dicens a) : Quodfi τί , ἐδέπω . 4) ἐδὲν ἔγνω καθώς 5 ) δεῖ
quis putat fe fcire aliquid , non-
dum quicquam nouit quemad . γνῶναι. καὶ πάλιν · ἐκ μέρες γινώσκο
modum nouiffe oportet. Εtrur. μεν , καὶ ἐκ μέρες προφητεύομεν · ὅταν
fusb ) : Ex parte cognofcimus , et δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον , τότε τὸ ἐκ μέρες
experte prophetamus . At vbi καταργηθήσεται . καὶ ἑτέρωθι · 6 ) ἄρτι
venerit quod perfectum eft, tunc
βλέπω ὡς ἐν ἐσόπτρῳ καὶ ἐν αἰνίγμα .
quod ex parte eft , abolebitur.
Et alibi c): Cerno nunc ceu per Τι , τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον˙
fpeculum etin aniginate ,tunc ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρες, τότεδὲ ἐπιγνώ
autem de facie ad faciem : nunc σομαι , 7 ) καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην . καὶ
cognofco ex parte , tunc vero co- αὖθις˙ ὅτε ἤμήν νήπιος , ἐλάλεν 8 ) ὥς
gnofcam quemadmodum et co- νήπιος , ἐφρόνεν ὡς νήπιος , ἐλογιζό
gnitus fumn . Er rurfus a ) ; Cum
vt
effem puer, vt puer loquebar , να μην ως νήπιος · ὅτε δὲ γέγονα ἀνὴς ,
puer fentiebam , vt puer cogita . κατήργηκα τα τὰ τῷ νηπίς . ταῦτα
At vbi factus fum vir , δὲ πάντα διέξεισιν ὁ θεῖος 9) ἐκεῖνος
aboleuiquæ erantpuerilia . Hæc ανὴς , πεῖσαι βελόμενος ἅπαντας ,
autem omnia dicit diuinus vir ,
perfuadere volens omnibus , vt καὶ χαλινῶν τῷ νῦ τὴν 10 ) ἁπλησίαν ,
etmentis inexplebilem cupidita . ἵνα μὴ τῶν ἀδυνάτων κατατολμᾷ ,
tem, ne impoffibilia aggrediatur , και
1 ) ἀναπλ . Edit. parif. πληθείς. 1) τ . εἰδ. Ibid . ταύτης εἶδος . 3) ἐγν . Τ. III .
p. 213. leg . εἰδέναι . 4 ) ἐδέν . DefT. III. 1. c. 5) δεῖ γν. Edit. parif. γνῶναι
δεῖ. 6 ) ἄρτι -- αἰνίγματι. Ita fere leg. fupra , T. II. p.ss. feq . Αliter vero
T. III. p. 255. 7 ) καθ . Edit. parif. ὅσον . 8 ) ὡς νήπ . In Edit. parit. ponitur
ante ἐλάλεν. Sic quoque deinde ante ἐφρύνεν et ἐλογιζόμην. Idem vete
borum pofitus eft T. III. p. 254. 9 ) ἐκ . Abeft ab Edit. parif. 1o ) απλο
Ibid. απιςίαν.
a) 1 Cor. 8, 2. b) lb. c. 13, 9. 10. c) Ib. verf. 12. d) Ib. verf. n.
DE PROVIDENTIA ORATIO X. 655
τι και αναμένειν τὴν ἐσομένην ἐν τῷ μέλ . refrenent , et futuram in venture

3 ·λουι βίῳτῶν πραγμάτων ἀκριβῆ II )κα . feculointegram rerum cognitio-
nem exfpectent. Quapropter
κατανόησιν . διὰ τῦτο νηπιώδη καλεῖ τὴν eam
, quæ nunc nobis data eft ,
π νῦν ἡμῖν δεδομένην γνῶσιν . καὶ τῇ μὲν notitiam puerilen vocat : et le-
* ὶ νομικῇ διδασκαλία ταύτην παραβάλλων , gali quidem doctrinæ hanc con-
τῷ τελείαν αὐτὴν ὀνομάζει · τῷ δὲ ἀπαθεῖ ferens , ipfam perfectam nominat ,
μὲ βίᾳ καὶἀθανάτῳ συγκρίνων , μερακιώ . eandem vero impaffibili et im
mortali vitæ conferens , infanti-
δὴ προσαγορεύει . καὶ τῦτα δὲ τῆς
lem appellat. Et hoc quidem
θείας προμηθείας τεκμήριον . ὁ γὰρ diuinæ prouidentiæ argumen-
Η σοφῶς ἅπαντα πρυτανεύων, εἰδὼς ἡμῶν tum eft. Qui enim fapienter
· τῆς ἀλαζονείας τὸ φύσημα , ἐδὲ τοῖς omnia adniniftrat , noftræ arro-
αγίοις Ι2) ἀκριβῆ δέδωκεν τῶν θείων τὴν gantiæ faftum cognitum habens ,
ne fanctis quidem integram,diui-
γνῶσιν. φυσιοῖ γὰρ ἡ γνῶσις , ως 13) μας norumcognitionem dedit. Scien-
- Μαρία Παύλῳ καὶ τῇ ἀληθείᾳ δοκεῖ. via enim a ), vt beato Paulo et ve-
· ἀλλ᾽ ἆθλον αὐτὴν προτέθηκεν ἀρετῆς , ritati vifum eft, infat. Sed ipfam
ἵνακατὰ τὸν παρόντα βίον καλῶς ἀγω‐ virtutis brabeum propofuit, vt
· νισάμενοι, και τὰ πάθη πανελῶς ἀπο- poftquam in præfenti vita bene
δυσάμενοι, καὶ φθορᾶς καὶπαθῶν ἐλεύ . decertauimus, et affeaus in vni-
verfum exuimus , corpusque in-
θερον ἐνδυσάμενοι τὸ σῶμα , τηνικαῦτα duimus *a corruptione et affecti-
· τελείαν τὴν γνῶσιν ὑποδεξώμεθα˙ δε- bus liberum , tunc etiamn perfe-
μίαν λοιπὸν , ἅτε δὴ παθῶν ἀπηλλαγ . ftampercipiamus fcientiam :nul-
· μένοι, καὶ τῶν ἀγώνων ἔξω γινόμενοι, δε. lum in pofterum ( vtpote affe& ti-
· χόμενοι τὴν βλάβην. μὴ τοίνυν των bus liberati,et extra pugnæ pe-
riculum conftituti ) damnnun act
· ἀνεφίκτων 14 ) κατατολμήσωμεν , ἀλλ᾿ cipientes . Ne ergo ea , ad quæ
κ· οἷς εἰλήφαμεν ςέρξωμεν, καὶ ὡς 15) χω- perueniri nequit, penetrare cone-
- ρῶμεν , τὸν ἀγαθὸν ἡμῶν δεσπότην ὑμνή- plediamur
, etprout poffumus ,
σωμεν , καὶ οἷς ἔχομεν , τὸν εὐεργέτην bonum illum dominum noftrum
αινέσωμεν. ὁρῶμεν ἀνδρας ἀρετῆς ἐργά‐ celebremus , iisque quas habe-
τας ἐν εὐκλείᾳ ζῶντας καὶ τιμῇ καὶ θε . musbenefactorem laudibus eue-
hamus. Videmus viros virtutis
ραπεία ; προσκυνήσωμεν τὸν τῆς ἀρε- cultores ingloria,honore ,et cul-
τῆς νομοθέτην, καὶ ἀγωνοθέτην , ὀρθῶς tu viuere ? adoremusvirtutis le-
αὐτὴν καὶ δικαίως ανακηρύτ] ον ]α . θεω- gislatorem et agonothetam , qui
2 ipfam recte iufteque deprædicat.
ρῶμεν ἄλλες , τὸν αὐτὸν μὲν βίον προ- Videmus alios eodem quidem vi-
αιρεμένες , & τῶν αὐτῶν δὲ παρὰ ἀν. tæ ftudio occupatos , quitamen
non eadem ab omnibus præmia
θρώποις ἀπολαύοντας ; μὴ δυχεράνω
referunt : ne agre feramus , ο
μεν , ὦ φιλότης, ἀλλὰ πιςεύσωμεν αὐτὲς amice , fed credamus , ipfos
qui.
Liver
if. 11) κατ. Edit. parif. κατάςασιν . 12 ) Ibid. δέδωκεν ἀκριβῆ τὴν γνῶσιν τῶν θείων.
13) μακ. Ibid . præm . τῷ . 14 ) κατ. Ibid . κατατολμῶμεν 15 ) χωρί Ibid.
χορηγῶμεν .
a) 1 Cor . 8 , 1.
6561 B. THEODO
RETI
quidem bene certare patientiæ μὲν καλῶς ἀγωνίζεθαι τῆς καρτερίας

certainen , propter hoc autem in τὸν ἆθλιν , ἀνακηρύττεθαι δὲ διὰ τέ
futurum feculum demum cele-
brandos effe,quemadmodum in τε εἰς τὸνπροσδοκώμενονβίον ,ὡς ἐν
proxina oratione diximus . Nec τῷ πρὸ τοδε διεξεληλύθαμεν λόγῳ.
blafphemnos contra prouidentiam καὶ μὴ βλασφήμες κατὰ τῆς προνοίας V
fermones eiaculemur. Abfur- ἀκοντίσωμεν λόγες. ἄτοπον γὰς , καὶ
dum enim eft , et multa amnentia , πολλῆς γέμον ἀβελτηρίας , μᾶλλον δὲ
imnino extrema infania plenum ,
illosipfosquidem ,qui per fultus μανίας 16) ἐχάτης ,αὐτὲς μὲνἐκείνες
nauigant , et procellis feriuntur, διὰ τρικυμιῶν πλέοντας, καὶ ὑπὸ καλαι
et in multis æruinnis vitam tranfi. γίδων βαλλομένες , καὶ μετὰ πολλῆς
gunt , gubernatorem laudibuse . δυσκληρίας τὸν βίον ὁδεύοντας , τὸνκυ
vehere : eos vero qui extra teli ξερνήτην ὑμνεῖν τὸς δὲ ἔξω βελῶν , τὸ
iactum ( vt prouerbio dicitur ) δὴ λεγόμενον , καθημένες , καὶ θεατὰς
conftituti , et fpectatores potius ‫اد‬
quamcertatores funt , certami. μᾶλλον ἢ ἀγωνικος γενομένες , τὸν ἀγω
numpræfidem blafphemnis verbis νοθέτην λόγοις βάλλειν βλασφήμοις ,
petere , cum factis non poffint . ἐπειδὴ τοῖς ἔργοις &α δύνανται. ὅτι δὲ
Atpietatis alumnni, non modo τῆς εὐσεβείας 17) οἱ τρόφιμοι, ἐκ

dum fecundis ventis feruntur, δρίων μόνον φερόμενοι, ἀλλὰ καὶ κλύδω
verumetiam cum fluctibus et νι καὶ χειμῶνι παλαίοντες , τὸν τῶν
tempeftate colluftantes , fum .
mum illum omnium Deum ce- ὅλων ὑμνεσι Θεὸν ,ἔτιν ἀκῆσαι τῷ μα-
brant. Beatum faneillum Daui- ' καρία 18 )βοῶντος Δαβίδ , ἀνδρὸς ἐν πο-
dem , virum qui omnem vitam in λέμοις τὸν βίον ἅπαντα καταναλώ .
bellis confumfit, et cum infinitis σαντος , καὶ μυρίαις ὅσαις προσπαλαί
ærumnis colluetatus eft , claman-
tem audimusa ) : Quid retribuam σαντος συμφοραῖς · τί ἀνταποδώσω τῷ
Domnino pro omnibus quæretti. Κυρίω περὶ πάντων ,ὧν ἀν] απέδωκέ μοι ;
buit mihi ? Similiter et beatum ἔτι δὲ ἀκῆσαι καὶ τῷ 19) θεσπεσία Δα
25
Danielem audire licet b) , tum νιὴλ , καὶ τῶν ἁγίων ἐκείνων μειρακίων ,
etiam fandtos illos iuuenes , qui ἐν αὐτῇ τῇ τῶν δεινῶν 20) ἐκείνων προσ-
in ipfo periculorum affultuDeum βολῆ τὸν Θεὸν ἀνυμνέντων , 21) καὶ τῶν
laudant, et peccatorum quæ non
commiferant mentionem faciunt, ἁμαρτημάτων , ὧν ἐκ ἦσαν ἐργάται,
ac fe pro deliâtis poenas exfolue τὴν μνήμην εἰς μέσον Φερόντων , καὶ
ἐπλημμέλησαν
re confitentur , non autein fe co- δίκας τίναν ὑπὲρ ὧν
ronis dignos dicunt , nec iudicii ὁμολογέντων , ἀλλὰ ἐ ςεφάνων σφᾶς
fententiam inique ferunt . Fa αὐτές αξίες εἶναι λεγόντων , ἐδὲ δύχε
2
me preffus magnus ille Abra· ραινόνωντὰ τῆς δίκης ζυγά . λιμῷ πιο
ham patriarcha c ) , qui pro- ζόμενος ὁ μέγας ᾽Αβραὰμ ὁ πατριάς .
miffiones illas diuinitus acce- χης , ὁ τὰς ὑποχέσεις ἐκάνας θεόθεν
perat , fainis infultum generofo δεξάμενος , ἔφερε γενναίως τὴν τῷ λιμᾶ
προσα
16 ) ἐχ . In Edit. parif ante μανίας ponitur. 17 ) ci. Def. ibid. 18 ) βοῶντ .

ibid . ponitur poft Δαβίδ . 19 ) θεσπ . Ibid . μακαρία , 20) ἐχο Def . ibid,
21) καὶ --- φερόντων. Def. ibid .
a) PL. 115, 3. b ) Dan . 3. et 4. c) Gen, 12, 10. fqq.
· προσβολήν. δις τῆς ὁμόζυγος τερηθείς, " animo pertulit. Bis coniuge
καὶ παρὰ βαρβάροις ἀνθρώποις ταύτην fpoliatus a ), hanc apud barbaros
homines cernens , gratias tamen
ὁρῶν, χάριν τῷ καλέσαντι ὁμολογῶν vocanti fe perfoluit , et promif
· διετέλεσε , καὶ τῶν ὑποχέσεων ἀναμέ- fionum finem exfpectans , placi
νων τὸ τέλος , ἀσμένως ὑπερέπλεε τῶν ,da mente fluctus fuperauit . Et
‫اد‬
κυμάτων . καὶ τίς ἂν ἐφίκοιτο λόγος quænam oratio illius magnani-
τῆς τότε μεγαλοψυχίας ; τίς δὲ αὐτῷ mitatemæquare poffet ? Quis il-
τὴν ἄκραν φιλοσοφίαν πρὸς αξίαν lius fummam philofophiam pro
dignitate miretur ? Studiofis er-
θαυμάσειε ; τοῖς Φιλομαθέσι τοίνυν και gohiftoriæ leccionem relinquens,
ταλιπὼν τὴν τῆς ἱτορίας ἀνάγνωσιν , vt inde huius fortitudinem , pa
καὶ καταμαθεῖν ἀκριβῶς τὴν τότε και tientiam , temperantiamn , iufti-
τὴν ἐκ τέτεανδρίαν, καὶ καρτερίαν , καὶ tiam , laborum tolerantiam ,
amorem faftigium
σωφροσύνην , 22 )καὶ δικαιοσύνην , Φιλο- virtutis Dei , breuiter fummum
plenius cogno
πονίαν τε καὶ φιλοθεΐαν , καὶ άπαξα . fcant , ipfe ad noui teftamenti
πλῶς τὸ 23 ) ὕψος τῆς ἀρετῆς , ἐπὶ homines fermone meo contendo .
τὲς τῆς νέας διαθήκης βαδιέμαι τῷ Petrum ergo et Ioannem , pieta-
λόγῳ . Βλέπε τοίνυν τὸν Πέτρον καὶ tisturres , veritatis columnas, ec
Ἰωάννην , τὲς πύργος τῆς εὐσεβείας , cleliæ ædificium fulcientes infpic
τες ξύλες τῆς ἀληθείας , τὲς τῆς ἐκ- ce , a Iudæis quidem flagellis
κλησίας τὴν οἰκοδομὴν ὑπεράδοντας , cafos , lætantes vero et gauden
ὑπὸ μὲν Ἰεδαίων μαζιγεμένες, χαίρον. tesb ) quod digni iudicati effent,
τας δὲ καὶ γεγηθότας , ὅτι κατηξιώ- qui pro nomine Chrifti infamia
afficerentur . Qui enim hæc
θησαν ὑπὲρ τῷ ὀνόματος τῷ Χρισῇἀτι
μεταθῆναι . ὁ γὰρ ταῦτα συγγεγρα- confcripfit, cum dixiffet quod
φως , εἰρηκὼς ὅτι δαβδοις ηκίσθησαν, ἐκ virgis cafi effent, non dixit ipfos
patienter et fortiter fuftinuiffe
ἔφη καρτερῶς αὐτὲς φέρειν καὶ γεν- flagra, fed gauifos et exultantes
ναίως τὰς μάςιγας , ἀλλὰ χαίροντας
exiuiffe. Atqui valde differunt
ἐξεληλυθέναι, καὶ 24 ) γαννυμένες . δια- gaudere etfustinere. Nam fert
φορὰν δὲ πολλὴν ἔχει τὸ χαίρων πρὸς quid
em fape aliquis aduerfa cum
τὸ φέρειν . φέρει μὲν γάρ τις 25 ) πολ- ingruunt, fed dolen et trifti
s s.
λάκις τὴν τῶν ἀνιαρῶν προσβολήν , Qui vero gaud
et , animæ fola-
ἀλλ᾽ ὀδυνώμενος καὶ ἀνιώμενος ·ὁ δὲ χαί- tium prædicat. Sic beatu Pan-
s
ζων κηρύττει τὴν τῆς ψυχῆς θυμηδίαν. 1us clamabat , inaxima illa præ-
ἔτω καὶ ὁ μακάριος Παῦλος ἐβόα , ᾗ dicationis tuba c) : Placem mihi
μεγίτη τε κηρύγματος σάλπιγξ , εὖ in infirmitatibus , in contume-
δοκῶ ἐν ἀσθενείαις , ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγ· liis , in neceffitatibus , in per
καις , ἐν διωγμοῖς 26 ) καὶ ςενοχωρίας fecutionibus , in anxietatibus
pro
22) και δω . Def. in Edit . parif. 23) ὕψ . Ibid . poniturpoftἀρετῆς. 24 ) γανν .

ibid . γεγαννυμένες. 25 ) πολ . Def. ibid. 26 ) και. Τ . Π. p.950. leg . ἐνὸ
a ) Gen. 12, 15. et c. 20 , 2 ... b) Act. 5, 41. e ) a Cor. 12 , 10 .
B. Theod. Tom. IV. T:

B. THEODORETI
658
pro Chrifto . Nondixit, Fero, aut ὑπὲρ Χριςε . καὶ ἐκ επε φέρω ἢ κας ·
patiens fum , fed , placeo mihi , τερῶ ,ἀλλ᾿ εὐδοκῷ , ὅπερ πολλὴν σημαί
quod infignem voluptatis vim
fignificat. Item alibi a ) . Nunc, νει τῆς ἡδονῆς τὴν ἐπίτασιν. καὶ ἑτέρω .
inquit, gaudeo in afflictionibus θι δὲ , Νῦν χαίρω , φησὶν , ἐν τοῖς πα
pro Chrifto . Et rurfusb ) :Non θήμασιν ὑπὲρ 27) Χρις8. καὶ
2 αὖθις
funt dignæ afflictiones huius fe- ἐκ ἄξια τὰ παθήματα τῷ νῦν καιρῷ
culi, futura gloria quæ reuela . 28 ) πρὸς τὴν μέλλεσαν δόξαν ἀποκαλύ-
bitur in nobis . Et iterum c) : πίεθαιεἰςἡμᾶς, καὶ πάλιν τίς ἡμᾶς
Quis nos feparabit a dilectione
Chrifti ? Num afictio ? num χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τῷ Χρισε ;
anguftia ? num perfecutio , num θλίψις, 29 ) ἢ τενοχωρία , 30 ) ἢ διωγμὸς,
fames , num nuditas , num peri. ἢ λιμὸς, ἢ γυμνότης , ἢ κίνδυνος , ἢ μά-
culum , num gladius ? Et poft χαιρα ; καὶ μετ᾿ ὀλίγα πέπεισμαι γὰς
paucad ) : Certus fum enim ,fo · ὅτι ἔτε θάνατος ,ἔτε 31 ) ζωὴ , ἔτε ἐνεςῶς
re vt neque mors , neque vita ,
neque inftantia , neque futura , τα , ἔτε μέλλοντα , ἔτε ὕψωμα , ἔτε βά
neque altitudo , neque profun. 9ος , ἔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς
dum , neque aliquacreatura alia χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τῇ Θεό , τῆς
poffit quæeft
Dei, nos feparare a JefuDo.
inChrifto charitate ἐν Χρισῷ Ἰησε 32 ) τῷ Κυρίῳ ἡμῶν . ἀλλ᾿
mino noftro . Sed deficeret mne ἐπιλέψει με ἡμέρα τῷ μεγάλε παιδο-

diss, fi omnes iftiusmodi magni τρίβε τῶν τῆς εὐσεβείας ἀθλητῶν τῆς
Si itaqu
illius e ii , quiathletarum
inftitutoris omnes virtu
pie πᾶν είδος
tis. τοιέτες λόγες εἰ τοίν
έγοντα .. εἰ
αρμσυλλέγοντα υν οἱ
τοίνυν οἱ
tatis fermones colligere velim.
1
fpecies fimul affecuti funt, et ad τὴν ἀκροτάτην αὐτῆς κορυφὴν κατα ·
fuminium eius * faftigium per- ληφότες, ὦ μόνον 8 δυχεραίνεσι τῆς τῆ
venerunt, vitæ huius, quæ mare
βίε θαλάτης τὴν ζάλην, ἀλλὰ καὶ τῷ
eft, tempeftatem non modo non
agre ferunt, verum etiam feruen . ῥοθίε ζέοντος , καὶ πνευμάτων και και
te eftu, et illidentibus ventis ac ταιγίδων προσρηγνυμένων , καὶ sec6i

procellis , et turbine pelagus mi . λων διακυκώντων τὸ πέλαγος , ὡς ἐξ
fcente, perinde ac fi fecundis ven-
tis veherentur , latati funt : ipᾶς ἐρίων φερόμενοι διετέλεσαν εὐφραινόμε
vtique ftudio fuit,non curiofius vot, 34 ) καὶ ἔργον ἦν αὐτοῖς , ὦ πολυ .
ferutari quæ fiebant , fed guber- πραγμονῶν τὰ γινόμενα , ἀλλὰ τὸν
natoremdignis celebrare laudi- κυβερνήτην ὑμνεῖν. τί δήποτε ὑμᾶς

bus.
Audius conftituti et terreftrespo. ἔξω τῶν κυμάτων ὄντες , καὶ ἠπειρῶ
tius quam marinifitis , ea quæ ται μᾶλλον , ἢ θαλάττιοι , σκώπετε
fiunt carpitis , et certarores qui- τα γινόμενα , καὶ τὰς μὲν ἀγωνιζὰς
ἐπαι-
27) Χρ. T. III. p .481. leg . ὑμῶν. 28 ) πρὸς ἡμᾶς. Edit.parif. καὶ τὰ λοιπά .
29) ἤ. Edit . prior habebat ή. 30 ) ἢ — τῷ Κυρίῳ ἡμ . Edit . parif . καὶ τὰ
ἑξῆς . 31) ζωή . Defunt , quæ l. c. fequuntur, ἔτε ἄγγελοι, ἔτε ἀρχαι, ἔτε δυνά-
μεις . 32) τῷ. Def. T.III . p. 96. 33) συνειλ . Edit. parif. συνειληφότες. De-
funt auten ibid . quæ h. 1. fequuntur , καὶ κατειληφότες . 34) και . Αbeft
ab Edit . parif .
a ) Col. 1, 24. b ) Rom . 8, 18. c) Ib. verf. 35. d ) 1b. verf. 38.
ἐπαινεῖτε , τῷ δὲἀγωνοθέτη κατηγορεί . demn laudatis , certaminis vero

τε ; καὶ μὴν προσήκει τὲς τὴν τῶν ἀθλη- prefidem reprehenditis ? Arqui
τῶν θαυμάζοντας ἀρετὴν, σέργαν ἐκεί. decebat, vt qui athletarum virtu-
tem admirantur, illorum quoque
νων τὴν ψῆφον. ἐκεῖνοι δὲ ὡς εὐεργε‐ ampleêterentur iudicium
. illi
με υσίαν μεγίτην ἐδέχοντο τὴν ὑπὲρ τῷ κη- vero inaximni beneficii loco rece-
ρύγματος δυσκληρίαν , τὰς σφαγὰς , perunt eam , quæ pro verbi præ-
τὰς καταλεύσεις , τὸς ἐμπρησμὲς , τὰς dicatione fubeunda erat , mite
-τι αἰκίας , τὰς λοιδορίας ,τὰ δεσμωτήρια , riam , cades , lapidationes, com-
buftiones , negra , conuitia ,car-
* τὲς κινδύνες , τὲς ἐν γῇ , τὰς ἐν θαλάσ ceres , pericula in terra, in mari ,
σῃ , τὲς ἐν πόλεσι, τὲς ἐν ἀγροῖς , τὲς in ciuitatibus , in agris , a do
τι ἐκ τῶν οἰκείων , 35 ) τὲς ἐκ τῶν αλλοίων . mefticis , ab alienis. Quoniam
Ἐπειδὴ δὲ εἰς τότες ἐξέβημεν τες λό. vero in hos fermones digreffi fu-
γ8ς , Φέρε καὶ περὶ τῆς τῷ Σωτῆρος mus, agedum de Saluatoris quo-
ἡμῶν ἐνανθρωπήσεως μικρὰ διεξέλθω . que noftri incarnatione pauca
dicamus , quod fane fummum
τῶμεν , ὃ κεφάλαιόν ἐξι μέγιςον τῆς τε diuinæ circa homines cura ca-
- Θεῷ περὶ τὲς ἀνθρώπες κηδεμονίας . put eft. Nam immenfam hu-
ἐδὲ γὰρ ἕτως αὐτῷ δάκνυσι τὴν ἀμέ- ius bonitatem nec calum , nec
τρητον ἀγαθότητα ἐρανὸς , καὶ γῆ , terra , nec mare, nec aër , nec fol,
και θάλαττα , 36) καὶ ἀῆς , καὶ ἥλιος , nec luna, nec ftellæ ,nec tota illa
vifibilis et inuifibilis creatura ,
καὶ σελήνη , καὶ ἀτέρες , καὶ πᾶσα ἡ
ὁρωμένη καὶ αόρατος κτίσις , λόγω μό- qua folo verbo creata , quin po-
tius iuxta huius voluntatem ver-
να δημιεργηθεῖσα , μᾶλλον δὲ ἅμα τῷ
bo produéta eft , ita demonftrat,
βεληθῆναι τῷ λόγῳ φανεῖσα , ὡς τὸ
· αὐτὸν τὸν μονογενῆ τῷ Θεῷ υἱὸν, τὸν ἐν yt quod ipfe vnigenitus Dei fi-
lius ( qui in forma Dei fuit a) ,
· μορφῇ Θεῷ ὑπάρχοντα , τὸ ἀπαύγα · fplendor gloria , charaâter fub-
εσμα τῆς δόξης , τὸν χαρακτῆρα τῆς ftantia
b ), quia principio fuit, et
ὑποτάσεως , τὸν 37) ἐν ἀρχῇ ὄντα , και apud Deum fuit,immo
ipfe Deus
πρὸς τὸν Θεὸν ὄντα , καὶ Θεὸν ὄντα, δι᾿ fuit c ) ,per quem omnia fa &ta funt )
ξ᾿ τὰ πάντα ἐγένετο , τὴν τῷ δέλε λα- a ) ferui torinam affumfit , vt in ho-
δόντα μορφὴν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπε minis fimilitudine effet, et in ho-
γενέσθαι, και χήματι ἀνθρώπε εὑρεθῆ minis figura inueniretur , vt ho-
ναι ὡς ἄνθρωπον , καὶ ἐπὶ 38 ) τῆς γῆς mo , et in terra confpiceretur , et
ὀφθῆναι , καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανα- cum homninibus conuerfaretur,
τραφῆναι , καὶ τὰς ἀσθενέας ἡμῶν infirmitates noftras fufciperet , et
λαβεῖν , καὶ τὰς νόσες βαςάσαι˙ και morbos ferret. Et beatus ille
ὁ μακάριος δὲ Παῦλος τῦτο τεκμή- Paulus hoc maximum Dei erga
ριον οἶδε μέγιςον τῆς τῷ Θεῷ περὶ τὰς homines amoris argumentum
ἀνθρώπες ἀγάπης , καὶ βοᾷ λέγων , agnouit , et clamat dicens e) :
Τι 3 Com •
35) τ. ἐκ . ἀπ. Def. in Edit . parif. 36) και και σελήνη . Ibid . ἥλιός τε καὶ σελήνη .
37 ) fr. Def. ibid . 38 ) τῆς. Def , ibid .
a ) Phil. 2, 6. b ) Hebr. 1, 3. c) Ioh . 1, 1-3. ) Phil . 3 , 7. e ) Boin . 5, 8 .
660 B. THEODORETI
Commendat autem fuam carita- Συνίςησι δὲ τὴν ἑαυτῶ ἀγάπην 39 ) es

tem erga nos Deus , quod cum ἡμᾶς ὁ Θεὸς, ὅτι ἔτι ἀμαξιωλῶν ὄντων
adhuc effemus peccatores , Chri
ἡμῶν Χρισὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε . και
ftus pro nobis mortuusfuit.Εἰ Et
Quipropriofilio non πάλιν ὅςγε . τῇ ἰδίῳ υἱῷ ἐκ ἐφείσατο ,
rurfusg ):
pepercit, fed pro nobis omnibus αλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκε : αὖ
tradidit illum, qui fieri poteft vt τὸν , πῶς ἐχὶ καὶ σὺν αὐτῷ τὰ πάν
nonetcum eodem omnia
diuinus τα ἡμῖν 45 ) χαρίσηται ;συνομολογε
donet ? ί Affentitur his nobis
4I} δὲ ταῦθ᾽ ὅτως ἔχειν καὶ ὁ θεσπέ
quoque Ioannes b ) : * Sic enim ,
inquit , dilexit Deus mundum , σιος Ἰωάννης˙ 42 ) ετω , γάρ φησιν ,
vt filium fuum vnigenitum daret ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον , ὅτι τὸν
pro eo , vt omnis qui credit in υἱὸν αὐτῷ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν ὑπὲρ> αὐ
eum , non pereat , fed habeat vi- τε , ἵνα πᾶς ὁ πιτεύων εἰς αὐτὸν , ὦ μὴ
el
ram æternam . Non itaque fim- ἀπόληται , ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον . ὃς
pliciter homines curat, fed amans
fimulhorum curam gerit . Tan . τοίνυν εχ ἁπλῶς κήδεται τῶν ἀνθρώ
ra autemeft amoris huius excel. πων , ἀλλὰ καὶ ἀγαπῶν κήδεται . το
lentia , vt filium vnigenitum , σαύτη δὲ ἡ τῆς ἀγάπης ὑπερβολὴ , ὡς
confubftantialem , ex vtero ante τὸν υἱὸν τὸν μονογενῆ , τὸν ὁμούσιν ,
luciferum genitum , quo coope- τὸν ἐκ γατρὸς πρὸ ἑωσφόρε γεννηθέν
rario vfus mundum creauit , བ
medicum et faluatorem noftrum 5α , ᾧ συνεργῷ κεχρημένος τὴν κτίσιν
decerneret, et per hunt adoptio . ἐδημιέργησεν , ἰατρὸν ἡμῖν ἀποφῆναι
nis in filios Dei donum nobis και σωτῆρα , καὶ δι᾿ αὐτῷ τῆς υἱοθε
donaret. Poftquam enim crea- σίας 43 ) ἡμῖν τὸ δῶρον χαρίσαθαι.
tor naturam noftram ad acer- ἐπειδὴ γὰρ εἶδε τὴν ἡμετέραν φύσιν ὁ
bum tyrannum fponte transfu-
ποιητὴς πρὸς τὸν πικρὸν αὐτομολήσα
gere , et in ipfum fceleruın ba-
σαν τύραννον, καὶ εἰς αὐτὸ τῆς κακίας
rachrumn delabi , fimulque natu-
ræ leges audacter violare , ac καταπεσᾶσαν τὸ βάραθρον , καὶ τῆς
creaturam hanc vifibilem loqui τῆς φύσεως νόμος ἀδεῶς 44 ) πατεμέ.
quidem et creatorem prædicare , νην , καὶ τὴν κτίσιν φαινομένην τε καὶ
eis autem minime perfuaderi φθεγγομένην , καὶ τὸν δημιεργὸν καὶ
poffe vidit , qui in extremam in . ρύτωσαν, πᾶσαι δὲ ἐ δυναμένην τὲς εἰς
dolentiam inciderant , fapienter ἀναλγησίαν ἐχάτην ἐκπεπλωκότας , σο
et iufte noftram falutem opera . φῶς καὶ δικαίως τὴν ἡμετέραν πραγ
tur. Nec enim omnipotentia
fola vfus libertatemnobis dona . ματεύεται σωτηρίαν . ὃ γὰρ ἠθέλησεν
re , nec mifericordiam folam ἐξεσία μόνῃ τὴν ἐλευθερίαν ἡμῖν χαρί.
adverfus humani generis ad σασαι, ἐδὲ ἔλεον μόνον ὁπλίσαι κατὰ τῷ
verfarium armare voluit , ne ἐξανδραποδίσαντος τῶν ἀνθρώπων τὴν
ille iniuftam hanc diceret mi. φύσιν , ἵνα μὴ ἄδικον ἐκεῖνος 45 ) προσα-
fericordiam , fed viam molitur γορεύῃ τὸν ἔλεον , ἀλλὰ μηχανᾶται πόρον
બે
39 ) εἰς ἡμ . T. III. p. 54. ponitur poft ὁ Θεός. . 40 ) χαρ . T.III . p , 94. eft χαρίσε
41 ) δέ. Def. in Edit . parif. 42 ) Ibid . έτως . 43 ) ήμ. Ibid . poft τὸ
δῶρο ponitur. 44 ) πατ. Ibid . πατεμένες . 45) Ibid. προσαγορεύσῃ .
« ) Rom . 8, 32 . b ) Ioh . 3; 16.
καὶ Φιλανθρωπίας γέμοντα , καὶ δικαιο- amore plenam et iuftitia pulchre

Ipfam enim deuiétan
σύνη 46 ) κεκοσμημένον . αὐτὴν γὰρ nituram fibivnienseam ad certa-
47 ) ἑαυτῷ τὴν ἡτηθεῖσαν φύσιν ἑνώ- men deducit, et vt acceptam cla-
σας , εἰς τὰς ἀγῶνας εἰσάγει , καὶ πα- dem farciat , eunque qui olim
ρασκευάζει τὴν ἧταν 48 ) ἀνακαλέσαι , male vicerat , deuincat , et illius,
καὶ τὸν κακῶς πάλαι νενικηκότα και qui nos amaro feruitio fubiece-
ταγωνίσασθαι, καὶ τῷ πικρῶς δέλωσα- rat, tyrannidem diffoluat,ac pri-
ftinam libertatem recipiat , in-
μένε · καταλῦσαι τὴν τυραννίδα , καὶ fruit. Idcirco Dominus Chri
τὴν προτέραν ἐλευθερίαν ἀναλαβεν. fus ex muliere quidem perinde
49 ) τότε χάριν ὁ Δεσπότης Χριτὸς τί vt nos nafcitur : habebat vero
κτεται μὲν ἐκ γυναικὸς ὁμοίως ἡμῖν , & - partus hic quiddam amplius et
χε δέ τι πλέον ὁ τόκος , τὴν παρθενίαν. peculiare , nempe virginitatem .
Virgo enim erat , quæ Domi-
παρθένος γὰρ ἦν ἡ κυήσασά τε και num Chriftum concepit et pe-
ὠδίνασα τὸν Δεσπότην Χριςόν . Χρισὸν perit. Porro cum Chriftum no-
το δὲ ὅταν ἀκέσῃς , νόει τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ minari audieris , vnigenitum il
Πατρὸς γεννηθέντα μονογενῆ υἱὸν Λό- lum Dei filium , Verbum ante
γον , ἀνθρωπείαν περικείμενον φύσιν , fecula ex Patre natum , animo
καὶ μὴ νομίσῃς εὐτέλειαν τῷ Θεῷ τὴν cumdatus eft,nec exiftimes for-

κηρυτ ]ομένην οἰκονομίαν · ἐδὲν γὰς μο- ditiem quendam effe hanc quæ
λύνειν δύναται τὴν ἀκήρατον φύσιν . Εἰ prædicatur , Dei adminiftratio-
γὰρ τὸν ἥλιον σῶμα ὄντα , ὁρατός τε nem : nihil enim polluere poteft
naturam illam puriffimam . Si
γάρ 50 ) ἐτι , καὶ λύσιν ἐπιδέχεται , διὰ
enim folem , qui corpus eft , ( vi-
σωμάτων παριόντα νεκρῶν , καὶ ἰλύος fibilis enim etcorruptioni obno-
δυσώδες , καὶ πολλῶν ἑτέρων δυσοσμίαν xius eft,) per mortua cadauerd ,
graueolens cænum , atque per
551 ) αφιέντων, ἐδὲν ἰχύει μιᾶναι , πολλῷ etmulta alia fætorem afferentia
μᾶλλον τῇ ἡλίε τὸν ποιητὴν , καὶ τὸν transeuntem nihil inficere po-
τῶν ἁπάντων δημιεργὸν , τὸν ἀσώμαλον, teft : quanto magis folis fa &to .
*
rem , et omnium * creatorem ,
τὸν ἀόρατον , τὸν ἀναλλοίωτον , τὸν ἀεὶ qui incorporeus , inuifibilis , in-
ὡσαύτως ἔχοντα , ἐδὲν τῶν τοιέτων μο- conuerfibilis , etfemper fibi fimi-
λῦναι δύναται . καὶ ὅτι ταῦτα ὅτως lis eft, nihil horum polluere po-
teft. Εt hac quidem fehoc mo-
ἔχει, νοήσωμεν ἑτωσί. απεριόρισον αὐτ
do habere, fic intellige. Naru-
τῇ τὴν φύσιν εἶναι καὶ φαμὲν καὶ πιο rameius infinitam effe et dicimus
et credimus. Ipfum enim audi-
· ςεύομεν . ἤκεσα γὰρ 52 ) τgλέγοντος , vimus dicentem
a) : Nonne ca
· Μὴ ἐχὶ τὸν ἐρανὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ lum et terram ego impleo ? dicit
* πληρῶ ,λέγει Κύριος ; καὶ, Ὁ ἐρανός μοι Dominus : Etb ) cælum mihi
Tt3 thro-
46 ) κεκ . Edit . parif , κεκαλλωπισμένον . 47 ) ἑαυτ . Ibid .αὐτῷ . 48 ) ἀνακ . Ibid .

ἀναπαλαίσαθαι. 49) τέτ . Ibid . τέτων . so ) ist. Ibid. ἐσιν ὁ αὐτός . 51 ) ἀφ
1bid. εἰσιόντων . 52) τ . Ibid . αὐτῇ .
a) lerem . 23, 24. b ) EC. 66 , 1.

6621 B. THEODORETI
thronus eft, terra vero fcabellum θρόνος , ἡ δὲ γῆ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν

pedum meorum? Et a) quis aquas
ar
inenfus eft manu , calum palma, με. καὶ , Τίς ἐμέτρησε τῇ χειρὶ τὸ
Φ
et omnem terram pugno ? equæ . ὕδωρ , καὶ τὸν ἐρανὸν σπιθαμῇ , καὶ
cunque huiusmodi funt teftimo . πᾶσαν τὴν γῆν δρακί; καὶ ὅσα τοιαῦ. C
nia. Et beatus ille Dauid cla . τα μάρτυρεῖται. καὶ ὁ μακάριος Δα- με
matb ) : In manu eius funt termi- βὶδ ἐβόα · ἐν τῇ χειρὶ αὐτῷ τὰ πέρατα
ni terra. Et diuinus Paulusc), τῆς γῆς. .καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος ἐν
In ipfo enim viuimus , et moue-
mur, et fumus. Siitaque in illo αὐτῷ γὰρ ζῶμεν , καὶ κινέμεθα , καὶ
viuimus etmouemur et fumus , ἐσμέν. εἰ τοίνυν ἐν αὐτῷ ζῶμεν καὶ κι
iuxta apoftoli vocem , nulla vti . νέμεθα καὶ ἐσμὲν , κατὰ τὴν τῷ ἀποτό .
que mundi pars Deo deftituta eft. λε φωνὴν, ἐδέν ἐςι τῆς κτίσεως μόριον
Sed in rebus creatis alia quidem ἐςερημένον Θεῷ. ἀλλ᾽ ἐν τῇ κτίσει τὰ
fancta funt , alia vero profana :
alia irem bona fragrantia , alia ve . μέν ἐξιν ἅγια , τὰ δὲ βέβηλα , καὶ τὰ
το fœtore redundant . Ethomi. μὲν εὐωδίας , τὰ δὲ δυσωδίας μετὰ , καὶ
num quidem alii pietate ornan- τῶν ἀνθρώπων , οἱ μὲν εὐσεβεία κοσμῶν .
tur , alios vero profana inuoluit ται, οἱ δὲ ἀνοσιεργίᾳ ἐγκαλινδῶνται . ὁ
impietas . Qui vero omnia im . δὲ πάντα πληρῶν , εὐδοκεῖ μὲν ἐν τοῖς
pletd ), delečtatur iis qui timent φοβεμένοις αὐτὸν , μισῶ δὲ πάντας τες
eum, odit autem oinnes qui ope-
rantur iniquitatem , et perdit ἐργαζομένες τὴν ἀνομίαν , καὶ ἀπολεῖ
omnes qui loquuntur menda- πάντας τες λαλῶντας τὸ ψεῦδος , καὶ
cium ,et virum fanguinum ac do- ἄνδρα αἱμάτων καὶ δόλιον βδελύσσεται
lofum abominaturDominus , nec Κύριος , καὶ ἐ παροικεῖ αὐτῷ πονηρευότ
cohabitatilli , qui mala agit. Ni-
1
hil itaqueei nocet, qui immorta . μενος. ἐδὲν τοιγαρὲν τῷ ἀκηράτῳ λυ-
lis eft. Si enim qui medicammat . μαίνεται. Εἰ γὰρ οἱ τὴν ἰατρικὴν με
tem exercent, nonipfi quoque τερχόμενοι τέχνην , & μεταλαμβάνεσι
vulnera accipiunt dum vulnera τραυμάτων τραύματα θεραπεύοντες ,
curant , fed bonam valetudinem ἀλλ᾽ ὑγίειαν μὲν πραγματεύονται τοῖς
infirmis conciliant , nullum au- ἀῤῥωςῢσι , βλάβην δὲ ἐδεμίαν ἐκεῖθεν
multomagis optimus ille artifex πορίζονται, πολλῷμᾶλλον ὁ ἀριςοτέχνης

Deus , qui impaffibilinatura et Θεὸς ἀπαθῆ τὴν φύσιν ἔχων , καὶ τρο
omnimutatione fuperiori prædi. πῆς ὑπερτέραν , καὶ ἀλλοίωσιν ὦકું δεχο-
tus eft , nec alterationetn recipit, μένην , 53) ἐδένα παντελῶς ἐκ τῆς ἡμε
nullum omnino e noftri curatio-
dum nobismedetur, inquing . τέρας ἰατρείας εἵλκυσεμολυσμόν. θαυ .
ne,
mentum contraxit. Ipfum ita . μάσωμεν τοίνυν αὐτὸν ἐκ ἀγγέλοις τὴν
queadmiremur, quinoftri cura . ἡμετέραν ἐπιτρέψαντα θεραπείαν
cionem non angelis mandauit, fed 54 ) αλλ᾽ αὐτὸν τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀνα-
iple hominum medelam in fe δεξάμενον ἰατρείαν . Οὕτω τοιγαρὲν
transtulit . Ad hunc modum er- γεννηθεὶς ὁ Δεσπότης Χρισὸς , ἕλκει μὲν
go natus Chriftus Dominus, ma-
fernaquidemperinde vt nos vbe μητρώαν θηλὴν παραπλησίως ἡμῖν
ra fugit, in præfepi autem ,bruto . τίθεται δὲ ἐπὶ φάτνης τῆς τῶν ἀλό
γων
53 ) ἐδ . Ed. parif δὲν et deinde μόλυσμα . 34) ἀλλ᾿ αὐτόν . Ib. ἀλλὰ foluna.
t. 17, 28. (d) Pf. 5, 7.
*) Ef. 40, 12. (b) Pf. 94, 4. c) A&
2
γων τραπέζης , καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων rum animalium menfa ,ponitur ,
fimul hominum brutam et ratio-
τὸ ἀλογίας κατηγορῶν , καὶ τὴν οἰκείαν ne carentem naturam accufans ,
φιλανθρωπίαν παραδηλῶν , ὅτι προς et fuum erga homines amorem

φεὺς ὑπάρχων ὡς Θεὸς , καὶ τροφὴ για manifeftans , quod cum ipfe nu-
νεται κατὰ τὸ ἀνθρώπειον τῶν ἀνθρώ- tritor fit vtDeus , fecundum hu-
πων, τῶν 55 ) τὴν πολλὴν ἀλογίαν νενο- manitatem hominum cibus fit ,
σηκότων . ἀλλὰ νῦν τῆς ἀνθρωπείας qui magna ignoratione inftar
brutorum laborabant. Nun ,
φύσεως τὴν ἀλογίαν ἀποβαλέσης , καιτο vero cum brutorum ignoratio-
τὸ λογικὸν ἀναλαβέσης , ἡ μυσικὴ αὐτ nem humana naturaabiecerit , et
τὴν ὑποδέχεται τράπεζα , τύπος ἐκεί . rationis vfum receperit , myftica
νη γινομένη τῆς φάτνης , καὶ διδάσκε- illum excipit menfa , ipfa præfe-
σα τὲς ἀνθρώπες , ὡς ἡνίκα ὁ ἄνθρω- pii illius typus falta , et homines
πος ἐν τιμῇ ἦν ἐ 56 ) συνῆκεν , ἀλλὰ πα . erudiens , quoda ) cum homo in
honore effet , non intellexit , fed
ρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις , comparatus eft iumentis irratio-
καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς . φάτνη τὴν θείαν nabilibus , et fimilis faftus eft eis.
ἐκείνην καὶ πνευματικὴν τροφὴν ὑπε- Præfepe diuinum illumet fpiri-
δέξατο . ἐπειδὴ δὲ εἰς ἑαυτὴν 57) ἐπα- tualem cibum fufcepit : poft-
quam vero ad feipfam rediit na
νῆλθεν ἡ φύσις , καὶ τὴν εἰκόνα τὴν tura , et irnaginem diuinam fibi
θείαν περικεῖσθαι σαφῶς ἐπέγνω , την ineffemanifefte cognouit , func
καῦτα λοιπὸν ἐπὶ τὴν λογικὴν μετέβη poftea fuper rationalemmenfam
πράπεζαν ἡ τροφή . ἐδέξατο δὲ καὶ cibus ille tranfiuit Sed et cir
περιτομὴν , καὶ θυσίας προσενήνοχε. cumcifionem accepit , et facrif
καὶ γὰρ ἄνθρωπος ἦν · ἔδει δὲ τῇ φυλα . cia obtulit. Nam homo erat:
κῇ τῇ νόμε , τὴν νίκην ἀποδῶναι 58 )τὴν oportebat vero vt natura legis
obferuationi victoriam cederet .
φύσιν. φεύγει δὲ καὶ ἀνθρωπίνως εἰς Tum vt homo in Aegyptum fu-
Αἴγυπτον, πανταχε παρὼν ὡς Θεὸς ; gitl ),quivt Deus vbique pra

καὶ τοῖς πᾶσι παρισάμενος , ὡς φησὶν ἡ fens eft,et omnibus adftat , vt
θεία γραφή . ἀφικνεῖται δὲ καὶ πρὸς diuina fcriptura inquit. Venit
Ἰωάννην τὸν βαπτιςὴν , 59 )καὶ ἁμαρ . præterea ad Ioannem Baptiftam ,
τίας & δεξάμενος ξύπον , ἀνέχεται 6ο) τῷ qui peccati fordes non fufcepe-
rat , baptizari tamen fe patitur ,
βαπτίσματος , ἵνα πληρώσῃ πᾶσαν δι- omnem impleat iuftitiam . Et
καλοσύνην. καὶ κηρύττεται ἄνωθεν ὑπὸ vt
cælitus a Patre prædicatur , et a
τῷ Πατρὸ ς , καὶ ὑπὸ τῷ Πνεύμ ατος Spiritu feneto monftratur . Pa-
δείκνυ ται. ὁ μὲν γὰρ Πατὴς ἄνωθεν ter enim cælitus clamabat c) :
1
ἐζόα · Οὗτός ἐξιν ὁ υἱός με ὁ ἀγα- Hic eft filius meus dilectus , in
πητὸς , ἐν ᾧ εὐδόκησα . τὸ δὲ πανά . quo complacui . Sanctus autem
mbæ appa-
γιον Πνεῦμα ἐν εἴδει περιςερᾶς φαινό- Spiritus in figura colu
Tt 4 rens,
55) τήν . Def. in Edit . parif .56) συνῆκεν. Ibid. συνῆκε ,addito Puncto et omif-
Το ἀλλά . 57) ἐπαν . Ibid . παρῆλθεν . 58) τ. φύσ. Ibid . τῇ φύσει. 59) καί .
Del. ibid. 6ο ) τg. Def . ibid .
*) Pf. 48, 13. 1 ) Matth . 2, 140 c ) Matth .3, 17.

664 B. THEODORETI
1
rens, vocem ad fe pertraxit, et μενον , άλκε πρὸς ἑαυτὸν τὴν φωνὴν ,
adftantes docuit quisnam effet , καὶ τὰς παρόντας ἐδίδασκε τίς ὁ παρὰ
qui a Patre teftimonium accepe τῷ Πατρὸς τὴν μαρτυρίαν δεξάμενος .
rat. Hinc ad certamina contra
tyrannum pergit : er ftadium ἐντεῦθεν πρὸς τῆς ἀγῶνας λοιπὸν καὶ
quidem certaminum defertum τὰ τε τυράννω χωρεῖ · καὶ γίνεται το
fit , fpeftatores vero , angelorum διον 61 ) μὲν τῶν ἀγώνων ἡ ἔρημος , θεα ·
turmæ , aduerfarius autem qui ταὶ δὲ τῶν ἀγγέλων οἱ δῆμοι , αντίπα
veritatis aduerfarius eft : qui pri- λος δὲ , ὁ τῆς ἀληθείας ἀντίπαλος . ὃς
mo quidem cum vocem audiuif-
fet , et propheticorum oracula πρῶτον μὲν τῆς φωνῆς ακέσας , και
rum effet recordatus , pugnam τῶν προφητικῶν ἀναμνηθεὶς προς-
pertimuit ; et virtutis ipfius ful- σεων , ἐδεδία τὴν πάλην˙ καὶ Φέρειν μὲν
gorem non quidem potuit iufti. αὐτῷ τὴν τῆς ἀρετῆς ἐκ ἴχυεν άτρα-
mere , fed contra pugnare cogg- πήν, ἀλλὰ καταπαλαίειν ἐπάγετο , ἐδε
batur , certamen tamen timuit δοίκει δὲ τὸν ἀγῶνα τῆς φωνῆς μεμνη
vocis illius memor exiftens . .
Cæterum naturæ noftræ μένος . ἀλλ᾿ ὁ τῆς ἡμετέρας φύσεως καὶ
creator ,
et propugnator , coronator ,et δημιεργός , καὶ πρόμαχος,
> καὶ ςεφανί
egonotheta , hoftem non metuit, της , καὶ ἀγωνοθέτης , ὦ δεδίτεται τὸν
nec belluam abigit , fed fiduciamn 62 ) ανταγωνικὴν , ἐδὲ ἀποσιδεῖ τὸν θῆς
illiaddit , et ad pugnam excitat , ρα , ἀλλὰ παραθαῤῥύνει
vt priorem illam auferat vieta- καὶ προτρέπει
giam .Et corpori , quod qua. πρὸς πώλην, ἵνα τὴν προτέραν νίκην ἀφ
draginta dierum fperio ieiunaue . ληται . καὶ παραχωρεῖ πανᾶσαι τῷ
rat , famem permittit : non ta · σώματι , τεσσαράκοντα ἡμερῶν νητεύ .
men eorum , qui olim ieiunaue- σαντι μῆκος · καὶ ἐκ ἐᾷ τῶν ἤδη νενη-
rant , limitem transfcendere finit , ςευκότων ὑπερβῆναι τὸ μέτρον , ἵνα πε
vt vera illius crederetus humani- ἀνθρώπινον . εἶδεν ὁ δυσμενὴς
tas. Vidit infelix hoftis fainem , Ξευθῇ τὸ
et victoriam fperauit , pugnamn- τὴν πᾶναν , καὶ τὴν νίκην ἤλπισε , καὶ
que confidenter aggrefus eft. τὴν πάλην ἐθάῤῥησε , καὶ τὸν ᾿Αδαμ
Atque Adamum fe videre pura- ἐκεῖνον βλέπειν ἐνόμιζε , τὸ τῆς πάνης
vit , * vbi famis paffionem cer- θεασάμενος πάθος . ἀλλὰ προσελήλυ
mit, Varum tanquam ad Ada. θε μὲν ὡς τῷ Αδάμ , εὗρε δὲ τὸν τῷ
mnum acceffit, fed Adami crea . ᾿Αδὰμ ποιητὴν τὴν τῷ ᾽Αδὰμ περικές.
norem Adami natura amictum μενον φύσιν , καὶ φησὶ πρὸς αὐτὸν , Εἰ
inuenit , et ait ad eum a ) , Si f. υἱὸς εἶ τῷ Θεῷ , επὲ ἵναι οι λίθοι εται
lius Dei es, dic vtlapides ifti pa. ἄρτοι γένωνται . καὶ παράγει μὲν εἰς
nes fiant. Et producit quidem
in medium vocis calitus delata μέσον τὴν ἐρανόθεν ἐναχθεῖσαν φωνὴν
confirmationem ,ipfam vero pa . βεβαιωθῆναι , ἐμπεδωθῆναι δὲ ταύτην
num effettione confirmari petit. αὐτῇ τῇ τῶν ἄρτων θαυματεργία . ἐν
Hinc probe perdifcere licer , quo τεῦθεν ἐπὶ καταμαθεν ἀκριβῶς , ὡς
C
pacto a nobis ipfis erroris occa- παρ᾿ ἡμῶν αὐτῶν ὁ πολέμιος λαμβάνει
(1 ) utr. In Edit parif ponitur ante σάδιον. 62 ) ἀντ . Ibid .ἄγωνις ήν.
α ) Matth . 4 , 3.
* 63 )τε πλάνε τὰς ἀφορμάς. πάνην fionem hoftis ille arripiat. Fa

τι γὰρ θεασάμενος , ἐκ ταύτης ἀκροβολί. mem enim confpicatus, ex illa
ceu ab edito loco telà immittit.
ζεται. ἀλλ 'ὁ Σωτὴς ὁ ἡμέτερος , καὶ Sed Saluator ille nofter , efurien »
Εν πανῶντος τ8 σώματος , καὶ δεομένε τρος te licet corpore et cibi indigo ,
φῆς , θαυματεργεῖν ἐκ ἀνέχεται. γρα- miraculumn edere non vult. Ver-
ψικῷ δὲ λόγῳ κατατοξεύει τὸν τύραν- bo aurem fcripturæ tyrannum
τόνον , καί φησι · ἐκ ἐπ᾽ ἄρτῳ μόνῳ ζή- petit, et ait n ), Non folo pane
σεταὶ ἄνθρωπος , ἀλλ᾽ ἐν παντὶ ξήματι viuit homo, fedomniverbo quod
exit
ἐκπορευομένῳ διὰ τόματος Θεῷ . άνθρω : tem refponfum dedit , et diuini-
πίνωςδὲ τὴν ἀπόκρισιν ἐποιήσατο , και tatem ad tempus abfcondens ,
και τὴν θεότητα τέως 64 ) ἀποκρύπλων , καὶ hominibus fimiliter victoriam
· τοῖς ἀνθρώποις τῷ ὁμοίῳ τὴν νίκην procurauit. Nec enim ,inquit ,
πραγματευόμενος . ὦ γὰρ μόνος, φησὶν, folus panis hominibusvitæauxi
liator eft , fed omne verbum a
· ἄρτος συνεργός ἐςι τῆς τῶν ἀνθρώπων Deo prolatum fuficit ad vitam
η ζωῆς , ἀλλὰ καὶ πᾶς λόγος ὑπὸ Θεğ famnelicishominibus præbendam .
προσφερόμενος , ἀπόχρη ζωὴν τοῖς πε- Credimus itaque , Deo volente
νῶσιν ἀνθρώποις 65) πορίσαι. πιςεύομεν absquepane etiamn hominum na
ὡς καὶ ἄρτε δίχα διαβιῶναι τῶν ἀν . turam poffe vitam conferuare.
"Cum hoc modo aduerfarii ma-
θρώπων τὴν φύσιν 66) δυνατὸνβελομέ- chinationes diffoluiffet , fimul-
· νε Θεῷ. ὅτω διαλύσας τῇ ἀντιπάλε que fecundum ac tertium eius
τὰ
ὰμηχανήμα
2 τα , καὶ τὴν δευτέραν αὖ- effultum inanem effe demonftra
τῇ καὶ 67 ) τὴν τρίτην προσβολὴν ἀνό- viffet, ac veluthomo demonftra
3
νητον δείξας , καὶ ὡς ἄνθρωπος τοὺς tionibus vfus , vt perditam ha-
· ἀποδείξεις ποιησάμενος , ἵνα τὴν ἀπο- minibus recuperaret victoriam ,
λωλυῖαν τοῖς ανθρώποις ἀνακτήσηται ipfe quidem noxium illum ho
νίκην , τρέπεται μὲν τὸν φλιτήριον, καὶ nem hominum perniciem tyran-
τὸν κοινὸν τῶν ἀνθρώπων ἀλάτορα mide exuit , ab angelis autem ,
παύει τῆς τυραννίδος , ὑπὸ δὲ τῶν τὴν qui victoria fpectatores fuerant,
νίκην θεασαμένων αγγέλων ἀνακηρύτ- vidtor renunciatur , Accedentes
τεται . προσελθόντες , γάς φησιν , οἱ enim , inquit fcriptura b) , angeli
ἄγγελοι διηκόνεν αὐτῷ . ἐκεῖθεν μυρία miniftrabant ilii. Inde infinita
ὅσα θαυματεργήσας , καὶ οἶνον μὲν ἐξ edidit miracula . Et vinum qui-
ὕδαλος κλημάτων δίχα καὶ γῆς δημιερ. dem ex aqua fine vitium palmi.
tibus et terra fecit : quinque ve-
γήσας , ἐκ πέντε δὲ ἄρτων πολλάς χι ro panibus multa millia cibauit :
λιάδας κορέσας , καὶ λόγῳ χωλὲς μὲν et verbo claudos celeres reddidit,
ἀρτίποδας ἀποφήνας , λεπρῶν δὲ τὴν leproforumque lepram abfter-
λέπραν ἀποξέσας , καὶ χεῖρας ἀργὰς fit : manus quoque languentes
Tes yer-
63) τ. πλ.τ. αφ . Ed. parif. τὰς ἀφορμὰς τε πολέμε . Belli occafionem habebat in-
terpretatio Gualtheri. 64 ) ἀπ . Edit . parif. ἀποκρύβων . 65 ) πορ . Ibid , po-
nitur Pundtum poft fequens πιςεύομεν . Εandem interpunctionein fequutus
erac Gualtherus . 66 ) δυν . Def . ibid . 67 ) τήν . Def. ibid .
Deut. 8 , 30 3 ) Matth . 4 , 30%
666 IT B. THEODORETI
verfatiles effecit , et oculis vi- γοργὲς ἐργασάμενος , καὶ ὀφθαλμοῖς

fu captis fenfum integrum do- τὸ βλέπειν ἀφηρημένοις ὑγειᾶ τὴν αἴ
nauit.
tuum Sepulcro aperto mor.
,qui et vinculis conariatus φησιν 68 ) δωρησάμενος , καὶ τάφες
et fœtidus iam erat , currere , et ἀνοίξας , καὶ πεπεδημένον καὶ δυσώδη
mortis quidem manus fugere , νεκρὸν τρέχοντα δείξας , φεύγοντα μὲν
ad vocantem autem Creatorem , τε θανάτε τὰς χεῖρας , πρὸς δὲ τὸν
nec mortis foribus nec vinculis καλέσαντα δημιεργὸν ἐπαγόμενον , καὶ
impeditum ,feftinate fecit. His, μήθ᾽ ὑπὸ
2 τῶν τε θανάτε πυλῶν, μήθ᾽
inquam , et innumeris aliis ope ὑπὸ τῶν δεσμῶν κατεχόμενον . ταῦτα
peritur , infidias autem volunta . και μυρία ἕτερα ἐργασάμενος, βασκαί
rie fuftinet , * falutem nimirum , νεται μὲν ὑπὸ Ιεδαίων , δέχεται δὲ τὴν
quæ hinc hominibus euentura ἐπιβολὴν 69 ) ἐθελοντὴς , τὴν ἐκ ταύτης
erat, preuidens
p : ethæc olim per ἐσομένην τοῖς ἀνθρώποις προορῶν σως
prophetam prædixit : Ego , in- τηρίαν . καὶ ταῦτα ἄνωθεν διὰ τῷ προ-
quit a), non fum inobediens, nec
1 contradico : fed tergum meum ζήτε πρἔλεγεν · ἐγὼ δὲ , Φησὶν , ἐκ
dedi ad flagella , genas vero meas ἀπειθῶ , ἐδὲ ἀντιλέγω ἀλλὰ τὸν νῶτόν
ad'alapas , faciem meam non με δέδωκα εἰς μάςιγας , τὰς δὲ σιαγό.
auerti ab ignominia fputorum. νας με εἰς ξαπίσματα , τὸδὲ πρόσω
Hec vaticinatus , hæc piffus , cru- πόν με ἐκ ἀπέτρεψα ἀπὸ αἰχύνης ἐμ
ci afigitur ,non peccatorum pe πλυσμάτων . ταῦτα προειπων , ταῦτα
nas perfoluens, (peccatum enim
non fecit , nec inuentus eft do . παθών , τῷ ταυρῷ προσηλᾶται , ἐχ
fus in ore eius, )fed noftræ na . ἁμαρτημάτων δίκας τίνων˙ ἁμαρτίαν
turæ exfoluens debitum . Ipfa γὰρ ἐκ ἐποίησεν , ἐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν
enim debebat , creatoris nimi- τῷ ςόματι αὐτῷ · ἀλλὰ τῆς ἡμετέρας
rum leges transgreffa . Et quo- φύσεως ἐκτίνων τὸ χρέος . ὤφαλε γὰρ
miam debitum quo tenebatur αὕτη παραβεβηκυῖα τε πεποιηκότες
foluerenon poterat , ipfe Domi τες νόμες, ἐπειδὴ ὀφάλεσα ἐκτίνειν
nus debiti perfolutionem fapien- ἐκ ἴχυσεν , αὐτὸς ὁ Δεσπότης 70 ) σε
ter molitur : et humana quidem
φῶς μηχανᾶται τὴν τῇ ὀφλήματος
membra ceu pecunias opesve at
ἔκτισιν , και ταύτης οἷόν τινα κτήματα
fumens , et eadem fapienter iu .
τὰ μέλη λαβὼν , καὶ ταῦτα σοφῶς καὶ
fteque adminiftrans ,debito fetis.
δικαίως οικονομήσας , ἀποπληροῖ τὸ
facit , et naturam noftram libe .
rat. Horum teftes Efaias et χρέος , καὶ τὴν φύσιν ἐλευθεροῖ · καὶ
Paulus funt : ille quidem ante των μάξυρες Ἡσαΐας καὶ Παῦλος , ὁ μὲν
ας , ὁ δὲ
paffionem hæc vaticinatus , hic πρὸ τῶ πάθες ταῦτα θεσπίσ
vero poft euentum oracula inter- μετὰ τὴν ἔκβασιν ἑρμηνεύσας τὴν πρόβ
pretatus :idem vero in vtroque ῥησιν τὸ αὐτὸ δὲ ἐν ἀμφοτέροις ἐφθέγ
locutus eft fpiritus . Εfaias vero ξατο πνεῦμα . καὶ ῾Ησαΐας 71) μὲν
πόῤῥω
68 ) δωρ. Edit . parif. χαρισάμενος . ·

69 ) 9. Ibid . ἐθελοντί 70 ) σοφ . Ibid .
σαφῶς . 71) μέν . Ibid. δέ .
a) Ef.50, 5.
τ
και πόῤξωθεν βο · ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὤν , eminus clamat a) : Homo in
· καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν . ἀπὸ γὰρ plaga exiftens, et fciens ferre in
firmitatem. Ab eo enim quod
· τῷ ὁρωμένῳ προσαγορεύει , ἐπειδὴ τὸ viderat illi nomen tribuit ,quan-
ὁρώμενον ἔπαχεν . ὗτος , φησὶ, τὰς μα · doquidem quod ille vidit , patie,
πλακίας ἡμῶν φέρει , καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυ • batur. Hic, inquit, infirmitates
νᾶται˙ ἡμεῖς δὲ ἐλογισάμεθα αὐτὸν ἐν noftras fert , et pro nobis dolor
πόνῳ εἶναι, καὶ ἐν πληγῇ ὑπὸ Θεῷ , και ribus afficitur : nos vero putaui-
mus illum in labore effe , et in
. 72 ) ἐν κιικώσει . ὑπελάμβανον γὰρ αὐτὸν plage
a Deo , et in afflictione .
· οἱ τῷ ξύλῳ προσηλωμένον ὁρῶντες, ὑπὲρ Qui enim eum lignoaffixumvi
πλέςων ἁμαρτημάτων κολάζεσθαι , debant, ipfum pro plurimis pec-
· καὶ δίκας τίναν ὑπὲρ 73 ) οἰκείων πλημ- catis puniri, et propriorum fce-
· μελημάτων . διὸ καὶ μέσον αὐτὸν δύο lerum pænas exfoluere putabant.
Propterea medium quoque inter
ι κακέργων N οἱ Ἰεδαῖοι προσήλωσαν , που duos facinorofos Iudæi affixe-
· νηρὰν αὐτῷ δόξαν κατασκευάσαι β8- runt, mala nimirum fufpicione
το
· λόμενοι. ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον δια illum apud populum grauare
· τῷ προφήτε διδάσκει , ὅτι αὐτὸς ἐτραυ. cupientes . SedSpiritus fanftus
· ματίσθη διὰ τὰςἁμαρτίας ἡμῶν , καὶ per prophetamdocet, ipfum vul-
· μεμαλάκιςαι διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν . neratum effe propter peccata no-
ftra , et infirmatum propter ini-
· καὶ σαφέσερον τῦτο διὰ τῶν ἑξῆς ποιεῖ
παιδεία , γάς φησιν, εἰρήνης ἡμῶν ἔπ quitates nofiras. Idemque eui-
ἐπ᾿
αὐτὸν , τῷ μώλωπι αὐτῷ ἡμεῖς ἰάθημεν. demonftrat . Caftigatio enim ,
· ἐχθροὶ γὰρ ὄντες Θεῖ , ἅτε δὴ προσκε- inquit b ), pacis noftræ fuper
ipfum. Liuore eius nos fanati
· κρεκότες , παιδείαν καὶ τιμωρίανὠφεί . fumus . Nam cumhoftes Dei
λομεν . ἀλλὰ ταύτης ἡμεῖς μὲν ἐκ ἐπει- effeinus , vtpote qui ipfum of-
1
ράθημεν , αὐτὸς δὲ ταύτην ὑπέμεινεν ὁ fenderamus , caftigationem de
Atqui
· Σωτὴρ ὁ ἡμέτερος . ὑπομείνας 74) δὲ bebamus et penamn .
hanc quidem nos non fumus
· ταύτην, τὴν εἰρήνην ἡμῖν τὴν πρὸς Θεὸν experti, ipfe autem nofter Salua-
α · ἐδωρήσατο . σαφέςερον δὲ τῦτο δηλοῖ τor illam fuftinuit, et hanc fufti
· τὰ ἑξῆς . πάντες, γάρ φησιν , ὡς πρό- nensnobis pacem
eps ciliauit . cum Deo
Manifeftius con-
autem
* Κατὰ ἐπλανήθημεν , ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ
hæc fignificant quæ fequuntur.
-αὑτῷ ἐπλανήθη . διὰ τῦτο ὡς πρόβα- omnes , inquit,vtoueserra-
*
τον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη, καὶ ὡς ἀμνὸς vinus, homo viafua feductus eft.
ἐναντίον τῷ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος. Propterea tanquam ouis adima-
ἔπρεπε γὰρ αὐτῷ , · ὁμοίῳ θεραπεῦ . ftationem dudus eft, et vt agnus
coram tondente mutus. Decebat
σαι τὸ ὅμοιον , καὶ διὰ τῷ προβάτε enim ipfum , vt fimili per fimile
τὴν τῶν προβάτωνἀνακαλέσασθαι mederetur , et per ouem ouium
Ouis au-
πλάνην . γίνεται δὲ πρόβατον , ἐκ εἰς errorem reuocaret.
tem fit , non in ouem transmus
· πρόβατον μεταβληθεὶς , ἐδὲ τροπὴν tatus , nec conuerfionem vllam
paffus,
72) iv. Def. in Edit. parif. 73) oix. Ibid. ¡dlwv. 74) di. Deſ. ibid,
a) Ef. 53, 3. b) lb. v. s.
668 B. THEODORETI
paffus , nec a propria fubftantia ὑπομείνας , ἐδὲ τῆς οἰκείας ἐσίας ἐκ-
deficiens : fed ouis naturam eui- ςάς · ἀλλὰ τῷ προβάτε την φύσιν σας
dentiffime induit , et , quemad .
modum gregis duatoraries, dux Φῶς ἐνδυσάμενος , καὶ οἷον ὁ ἡγέμενος
gregis fattus , vt oues omnes τῆς ποίμνης κριὸς , κτῖλος τῆς ποίμνης
fequantur , effecit. Vt ouis ita . γενόμενος , καὶ ἀκολεθῶν αὐτῷ πάντα
que victima quoque faftus eft , παρασκευάσας 75) τὰ πρόβατα . ως
ὡς
et pro toto genere oblatuseft in πρόβατον τοιγαρῶν καὶ ἱερῶον ἐγένετο ,
facrificium . Nec fine caufa ma-
Etationis fimul et tonfionis inen και ὑπὲρ παντὸς τῷ γένες προσηνέχθη
tionem fecit propheta. Sed θυσία . ἐχἁπλῶς δὲ ὁ προφήτης καὶ
quandoquidem Deus erat et ho- σφαγῆς ὁμῶ καὶ κερᾶς. ἐμνημόνευσεν
mo, corpore vero mafiato , im- ἀλλ᾽ ἐπειδὴ Θεὸς ἦν καὶ 76 ) ἄνθρωπος ,
paffibilis permanfit diuina natu- τῷ δὲ σώματος σφατλομένε , ἀπαθὴς
ra : neceffario ytique diuinus ἔμεινε ἡ θεία φύσις , ἀναγκαίως καὶ ὁ
quoque Efaias ouis mactationem
fimuletagni tonfurain nobis θεσπέσιος Ἡσαΐας , καὶ τῷ προβάτε
demonftrauit . Nec enim fo . 7)་ τὴν σφαγὴν , καὶ τῇ ἀμνᾶ τὴν κε-
lammodo , inquit , madtanus , ρὰν ἡμῖν ὑπέδειξεν . 8 γὰρ μόνον , φη-
fed etiam tonfus eft. Nam fe- σιν , ἐσφάγη , ἀλλὰ καὶ ἀπεκέραιο . καὶ
cundum humanitatem quoque γὰρ κατὰ τὸ 78) ἀνθρώπειον τὸν θὰ
mortem fuftinuit : vt Deus au-
tem viuens et impaffibilis per- νὰτον ὑπέμεινεν · ὡς 79 ) δὲ Θεὸς ζῶν
ς
mnanens ,corporis lanam tonfo. καὶ ἀπαθὴ διαμένων , τὸν τῷ σώματος
ribus dedit. Sic beatus quoque πόκον τοῖς κείρεσιν ἔδωκεν . 80 ) ὕτως ὁ
Efaias falutares illas paftiones μακάριος Ἡσαΐας 81 ) καὶ τὰ σωτήρια
nobis monftrauit , et paffionum ἡμῖν ὑπέδειξε πάθη , καὶ τῶν παθῶν
caufas docuit : et diuiniffimus τὰς αἰτίας ἐδίδαξε . καὶ ὁ θεότατος
Paulus diferte clamata ) : Chri-
ftusnos redemit de maleditio. δὲ Παῦλος ἄντικρυς βο · Χριςὸς ἡμᾶς
ne legis, faëtuspronobis male. ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τῇ νόμο ,
didio . Nam fcriptum eft, Ma· γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα . γέγρα .
Ieditus omnis qui pendet in 1}- πλαι γὰρ , Επικατάρατος πᾶς ὁ κρε
gno. Dum autem dicit, pro μάμενος ἐπὶ ξύλε . εἰπὼν δὲ ὑπὲς ἡμῶν,
nobis , oftendit quod innocens ἔδειξεν , ὡς ἀνεύθυνος ὢν καὶ πάσης
ipfe et omnni peccato liber no- ἁμαρτίας ἐλεύθερος , τὸ ἡμέτερον ἀπέ
ftrumdebitum perfoluerit ,nos-
δωκεχρέος , καὶ μυρίοις ἡμᾶς ὀφλήμα
que innumeris debitis preffos ,
et propterea feruire coactos , σιν ὑποκειμένες , και τότε χάριν δε .
libertate dignatus fit , nos et re- λεύειν ἠναγκασμένες , ἐλευθερίας ἠξίω
dimens , et proprium fangui- σεν ἡμᾶς , καὶ προώμενος , καὶ τιμὴν τὸ
nem pretii loco deponens . Pro· οἰκεῖον αἷμα καταβαλών . διὸ καὶ ἑτέ-
pterea idem alibi clamat b) : ρωθι ὁ αὐτὸς 82 ) ἀνὴρ βοος λέγων
τιμῆς
45) τὰ πρ . In Edit . parif. ante παρασκευάσας ponitur . ' 76) ἄνθρ. Ibid . ἀμνός:
77) τήν. Def. ibid . 78) ἀνθρ . Ibid . άνθρώπινον . _ 79 ) δέ. Ibid . γάρ . 80 ) ἔτι
Ibid, ärw xxj. 81) xaý. Def.ibid. 82) vng. Def. ibid.
a) Gal. 3, 13. b ) 1 Cor . 6 , 20 .

DE PROVIDENTIA ORATIO X: 669
t τιμῆς 83 ) ἠγοράσθημεν . 84) καὶ πά . Pretio empti fumus. Et ite-

λιν , 85 ) Απόλλυται , φησὶν , ὁ ἀσθενὴς ruma) ,9 Peribit infirmus in qua i
fcientia frater , propter quem
ἀδελφὸς 86 ) ἐν τῇ σῇ γνώσει , δι᾿ ὃν Χρι. Chriftus mortuus eft. Hacde
Τὸς ἀπέθανε . τότε χάριν καὶ τὸν διὰ caufa et crucis mortem fufcepit ,
ταυρῶ κατεδέξατο θάνατον . ἐπειδὴ quandoquidem malediftum erat
κατάρατον ἦν κατὰ τὸν νόμον τότε τῷ fecunduin legem hoc mortis ge-
θανάτε τὸ εἶδος˙ καλάρατος δὲ ἦν και nus: finulautem maledicta erat
noftra natura , vt legem trans-
ἡ φύσις , ὡς παραβεβηκυῖα τὸν νόμον˙ greifa , ( malediétus enim , in-
ἐπικατάρατος , γάςφησι , πᾶς ,ὃς ἐκ quit, omnis qui non manferit
ἐμμένε
N ι τοῖς ἐγκειμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ in iis quæ libro legis continen-
τῇ νόμε το ποιῆσαι αὐτά . τότε χάριν tur , vt faciat ea ). Ideo com
1 τὴν κοινὴν ἀναδέχεται κατάραν , καὶ munemmaledictionem fufcipit ,
λύειταύτην τῇ ἀδίκῳ σφαγῇ . μὴ ὑπο. et iniuftamastatione illam fol
Nam cum maledictioni
κείμενος γὰρ τῇ κατάρᾳ , 2 ίαν κα non fubiaceret , ( peccatum
ἁμαρτ
γὰρ ἐκ ἐποίησεν , ἐδὲ εὑρέθη
2 ἐν τῷ 56. enimb ) non fecit, nec inuentus
ματι αὐτῷ δόλος , τὸν τῶν ἁμαρτωλῶν eft dolus in ore eius,) peccato-
* · ὑπέμεινε θάνατον , και δικάζεται τῷ rum tamen mortem fuftinuit , et
contra communem naturæ no-
ἀλάςόρι τῷ κοινῷ τῆς φύσεωςδυσμένει , fire hoftem demonem litigat,
πρόμαχος ὁμῶ καὶ συνήγορος τῆς ἡμε propugnator fimul et patronus
τέρας φύσεως γεγονώς , και φησιν εικό- noftræ naturæ factus , et merito
τως πρὸς τὸν πικρὸν ἡμῶν τύραννον˙ ad dirum noftrum tyrannum
- ' ἑάλως παμπόνηρε , καὶ τοῖς σαὐτῇ δι. dicit, Captus es , peffime, et
-' κτύοις τεθήρασαι , καὶ ἡ ξομφαία σε tuis ipfius retibus comprehenfue
、
* εἰσελήλυθεν εἰς καρδίαν σε, καὶ τὰ τόes, et tuus gladius in cor tuam
ξα σε συνετρίβη · ὤρυξας βόθρον , καὶ penetrauit , arcus tui contrit
funt , foueam fodifti et incidiſti
· ἐνέπεσας εἰς αὐτὸν 87 ) τὰ ὑπό σε α-
in illam , laquei quos tetendifti
- πλωθέντα θήρατρα τὰς σὰς ἐπέδησε tuas manus obftrinxerunt . Dic
- · χεῖρας. εἰπὲγὰρ , τί δήποτέ με τὸ σῶ • enim , quare corpus meum cru-
-· μα τῷ ταυρῷ προσήλωσας , καὶ τῷ θα · ci afixifti, et morti tradidifie
νάτῳ παρέπεμψας ; ποῖον εἶδος ἁμαρ- quam peccati fpeciem in me con-
- τίας ἐν 88) ἐμοὶ θεασάμενος ; ποίαν τῷ fpicatus es ? quam legis trans-
νόμο θεωρήσας παράβασιν ; ἐρεύνησον greffionem vidifti, En diligen
tius nunc nudum in cruce hoc
· νῦν γῆν ἀκριβέτερον ἐν τῷ89 ) ξύλῳ γυ- vidensfcrutare . Infpice line
- μνὸν τῦτο θεώμενος , βλέπε και γλῶτ
* ταν κηλίδος ἀπηλλαγμένην , καὶ ἀκοὴν guam omni probro carentem ,
et auditum omni noxa liberum :
βλάβης ἁπάσης ἐλευθέραν , καὶὀφθαλ- oculos item qui nullam extrin-
† μὲς λύμην ἐδεμίαν ἔξωθεν δεξαμένες˙ fecus corruptionem fenferunt ,
et
83 ) ἠγ . Legendum effe videtur ἠγοράθητε . 84) και -ι ἀπέθανε. Def. in Edit .

parif . 85 ) ᾿Απόλ . Loco cit . leg .ἀπολεῖται . e86 ) iv. Ibid . eft ἐπί. 87 ) τα
· χεῖρας. Def. in Ed . parif . 88) ἐμοί . Edit. prior habbat αὐτῷ , fed parifinar
h. 1. fequimu . 89) ξύλῳ . Edit. parit, ἐκρίῳ .
a ) i Cor . 8, II. 5 ) 1 Petri 2 , 22 .
670 TH
B.
1 EOD
OR
et manus ab iniuftitia quidem και χεῖραςE TI ς μὲν πόῤξω γεγενη
, ἀδικία
alieniffimas , omni autem iuftitia μένας , δικαιοσύνῃ δὲ πάσῃ κεκοσμημέ .
ornatas : pedesque non qui ma
Hitiæ caufa, vt propheticis ver. νας και πόδας , ἐκ ἐπὶ πονηρία προφη
bis vtar , cucurrerint , fed qui τικῶς εἰπεῖν δραμόντας , ἀλλὰ τὸν τῆς
virtutis ftadium funt emenfi. ἀρετῆς δίαυλον ἐξανύσαντας . ἐρεύνησον
Scrutare quam diligentiffime ἅπαντα λίαν ἀκριβῶς τὰ τῇ σώματος
omnia corporis membra . In-
quire animæ motus . Si itaque μόρια , ἐρεύνησον τῆς ψυχῆς τὰ κινή.
vel minimum aliquod delictum μαζα , ἐὰν μικρὸν 90) γὲν εὑρεθῆ πλημ .
inuentum fuerit , bene vtique et μέλημα , καλῶς κατέχεις καὶ μάλα δι
iufte me detines : fupplicium καίως ἐπιτίμιον γὰς τῶν ἡμαςηκότων
énin eorum qui peccauerunt ὁ θάνατος. εἰ δὲ μηδὲν εὑρίσκεις , ὧν
mors eft. Quodfi veronihil er θεῖος ἀπαγορεύει νόμος , πάντα δὲ μᾶλ .
rum inuenis quæ diuina lex pro-
hibet , quin potius omnia quæ λον , ὅσα ἐκεῖνος διαγορεύει , ἐκ ἐῶ σε
•
hæc præcipit , non fino te deti. κατέχειν ὃ μὴ θέμις κατέχειν μᾶλλον
nere quod detinere nefas eft. δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις ἀνοίγω τῷ θανάτε
Immo aliis quoque mortis car- τὸ δεσμωτήριον , σὲ δὲ καθείρξω μόνον,
cerem aperiam , te vero folum ὡς τὸν 91) ὅρον παραβεβηκό ]ατὸν θεῖον.
concludam , vtpote qui legem
diuinam transgreffus fis. Diui. ὁ γὰρ θεῖος 92 ) ὅρος τὲς ἡμαρτηκότας
na enin lex peccatores norti τῷ θανάτῳ παρέπεμψε ,σὺ δὲ καὶ τὸν
tradidit : tu vero etiam peccati αμαρτίας ἀμύητον παρέδωκας τοῖς τῷ
expertem mortis vinculis tradi- θανάτε δεσμοῖς καὶ γέγονέ σοι • ή
difti: et infatiabilis tua libido ἀπλησία ἀπηνείας ἐχάτης αἰτία και
extremæ tibi crudelitatis caufa λαβὼν ἀδίκως, πάντων ἐγυμνώθης
fuit : cumque vnum iniufte ce- ἕνα
peris , omnibus fimnul fubditis τῶν ὑπηκόων δικαίως · καὶ φαγὼν τρο
iufte fpoliaris, et qui cibum vo- φὴν ἐκ ἐδώδιμον , πᾶσαν ἐμέσεις τὴν
rauifti non edendum , omnem ἤδη καταποθεῖσαν καὶ διδάξειςἅπαν
ante deglutitum euomes , et do· τας τοῖς προσᾶσιν ἀρκεῖσθαι , καὶ τῶν
cebis omnes præfentibus con . μὴ προσηκόντων ἀπέχεθαι . ἀναμνή-
tentos effe , iisque quæ ad fe non
pertinent abftinere. Recordare θητι τίνος ἕνεκεν ὁ γενεάρχης ᾽Αδὰμ
propter quid humani generis παρεδόθη θανάτῳ . πάντων ἐκεῖνος
progenitor Adam morti traditus τῶν τῷ παραδείσε φυτῶν τὴν ἐξεσίαν
fit. Hic , cum ipfi omnium pa- λαβὼν , ἐκ ἠρκέθη τοῖς δοθᾶσιν , 93 ) ἐδὲ
.
radifi arboru m copia facta efe ;
iis quæ ἀπέχρησεν αὐτῷ ἡ ἀφθονίας ἁπάντων
* * contentus , cum non fufficeret ἀπόλαυσις˙ ἀλλὰ κατετόλμησε τῷ τῆς
illi omnium vbertate perfrui, ar- γνώσεως φυτᾶ , ξ τὴν μετάληψιν ὁ
borem fcientiæ tangere aufus eft,
cuius fructum creator vetuerat. ποιητὴς ἀπηγορεύκει . καὶ ἀπληξίαν
Vnde infatiabili cupiditate labo- νοσήσας, καὶ τῇ μὴ προσήκοντος ἐπιθυ
rans , et verita concupifcens , to- μήσας , παντὸς ἀπεςερήθη τῷ παραδεί .
to paradifo priuatus eft. Iftis
te quoque fuppliciis fubiiciam , σε τέτοις σε τοῖς ἐπιτιμίοις ὑποβαλῶ .
adr-
90) γεν. In Edit. parif ante μικρὸνponitur . 91) ὅg . Ib. νόμον . 92 ) ὅρ . ibid .
νόμος . 93) ἀδέ ἀπόλαυσις . Def. ibid .
ἄδικον γὰρ , τὸν μὲν ἐξαπατηθέντα Iniuftum enim foret , eum qui
feductus fuit, iftiusmodi pœnam
τοιαύτην ὑπομεῖναι ζημίαν , τὸν δὲ ἐξα- fuftinuiffe , feduétorem vero non
πατήσαντα μὴ 94) τοιαύτην ὑποτνῆαι eodem . fupplicio puniri . Quos
τιμωρίαν. Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ σὺ , τὴν niam itaque et tu , qui potefta-
1
κατὰ τῶν ἡμαςηκότων ἐξεσίαν λαβὼν , tem in peccatores acceperas, cor-
ἥψω σώματος ἁμαρτίαν ἐδεμίαν ἔργα pus inuafifti nullius peccati
σαμένε , ἔκβηθι τῆς ἐξεσίας , ἐκτηθι τῆς reum , poteftate tua difcedito ,
τυραννίδος . πάντας ἐλευθερώσω τῷ tyrannide defiftito . Omnes i
τε θα morte liberabo : non fimpliciter
νάτε · ἐχ ἁπλῶς 95 ) Nἐλέῳ χρώμενος , mifericordia vtens , fed miferi-
ἀλλ᾽ ἐλέῳ δικαίῳ , ἐδὲ τῇ τῆς δεσποτείας cordia iufta : neque herili vtens
ἐξεσίᾳ ,ἀλλ᾽ ἐξεσία δικαία . ἀποδέδωκα poteftate , fed poteftate iufta .
γὰρ ὑπὲρ τῷ γένες τὸ χρέος. ἐν ὀφε : Debitumenim pro humano ge-
nere perfolui . Qui mortem non
λων γας θάνατον , θάνατον ὑπέμεινα,
nui : qui-
καὶ μὴ ὑποκείμενος θανάτῳ , ὑπεδεξά . debui , mortem fufti .
μην τὸν θάνατον , καὶ ανεύθυνος ὦν , mortem fufcepi. Infons cum
ἐνεγράφην τοῖς ὑπευθύνοις , καὶ ὀφλή . effem , fontibus adfcriptus fum :
ματος ὑπάρχων ἐλεύθερος , μετὰ τῶν quique a debitis omnibus liber
ὀφελόντων ἐτάχθην ἐξέτισα τοίνυν eram , in debitorum ordinem
τὸ τῆς φύσεως ὄφλημα , καὶ θάνατον conftitutus fum . Naturæ ergo
ἄδικον ὑπομείνας , καταλύω τὸνδίκαιον. debitum perfolui, et dum inor-
tem immeritam fuftinui , meri-
96 ) τὲς ἐνδίκως κατεχομένες , ἀδίκως tam diffoluo : quique iufte de-
καταχεθείς , τῆς αἱρκτῆς ἀπολύω . tenti fuerant , ipfe iniufte corre-
βλέπε τὸ γραμματεῖον τῆς φύσεως ptus e carcere dimitto . Vide
ས
ἀπηλαμμένον , ὦ πικρὲ 97 τῆς ἁμας. naturæchirographum deletum ,
o acerbe peccati vindex, Vide
τίας δήμιε . βλέπε αὐτὸ τῷ σαυρῷ μια ipfium cruci afixum ,et
illud
* προσηλωμένον , καὶ τῶν γραμμάτων fublatas ex eo peccatorum notas
τῆς ἁμαρτίας ἀπηλλαγμένον . βλέπε adfpice. Vide vt malitiæ fub-
αὐτὸ πονηρίας υπογραφὴν ἐδεδεγμένον. fcriptionem non acceperit. Hu
ἀπέδοσαν τοίνυν οἱ τῇδε τῷ σώματος ius ergo corporis oculi , oculo- ✓
ὀφθαλμοὶ, ὑπὲρ τῶν κακῶς θεασαμένων rum qui male fpectauerant , fol-
ὀμμάτων · αἱ τῶδε ακρα , ὑπὲρ τῶν verunt debitum : huius aures
ακρῶν τὸν μολυσμὸν δεξαμένων ·
ἡἡ pro inquinatis fatisfecere auri-
bus : fimiliter et lingua pro lin-
γλῶττα ὡσαύτως
2 , 98 ) ὑπὲρ τῶν guis quæ inique commota fue
γλωττῶν τῶν παρανόμως κινηθεισῶν · ant, et manus pro iismanibu
κι χεῖρες 99) ὑπὲρ τῶν ἄδικα ἔργα- quæ iniufta facinora patrarant :
ταμένων χειρῶν. καὶ 100 ) τἆλλα μέρη, acmembra reliqua pro membris
1
ὑπὲρ τῶν 1 ) τιναῶνἁμαξίανδιαπραξα . quæ peccata qualiacunque com-
μένων μελῶν . τῷ δὲ χρέες ἐκτιθέντος , miferant. Debitoigitur perfoluto ,
con-
* 94) τοιαύτ . Ed .parif. τὴν αὐτήν . 95 ) ἐλέῳ et deinde ἀλλ᾽ ἐλέῳ δικ . ἐδὲ, def. ibid .
96) τέs. Ibid . præm . καί . 97) το άμ . δήμ. Idid . θάνατε. Sic Gualtherus
feripferat , ο amara mors. 98 , ὑπὲρ - κινήθ. Def. in Edit . parif. 99) ὑπ
-χειρῶν. Def ibid . 100) τἄλλα. Ibid. τὰ λοιπά , κ) τιναῶν . Ιb. ἡντινῶν.
B. THEODORETI
672
conuenit, vt qui propter il- προσήκει τὲς τότε χάριν καθειργμές

ν& ς τῆς ἀρχῆς ἀπαλλαγῆναι , καὶ τὴν
lud carcere inclufi fuerunt , ex νῆς
eo liberentur , et priftina liber-
tate fruantur , et ad patrios 1o . προτέραν ἐλευθερίαν 2 )ἀπολαβεν, καὶ τ
cos redeant. Hæc fatus Domi. εἰς τὸ πατρῷον χωρίον ἐπανελθείν . α
nus proprium corpus excitauit , 1 ταῦτα λέγων ὁ Κύριος , τό , τε εἰκεῖον τ
et hominum naturæ refurrectio- ανέζησε σῶμα , καὶ τῇ φύσει τῶν ἀν- Γ
nis fpem feminauit , fponforem θρώπων 3 ) τὰς τῆς ἀνατάσεως 4) ἐλ- κα
omnibus dans proprii corporis πίδας κατέσπειρεν , ἐχέγγυον ἅπασι
refurrefionem . Nec aliquis τε τ
hac nos nugari exiftimet: εΓε
e fa-. δεδωκώς τῷ οἰκείς σώματος τὴν κινάτα .
cris enim euangeliis et apoftoli. σιν . καὶ μή τις οἰέθω ταῦτα ἡμᾶς μάζα
cis traditionibus hæc fic fe ha- την αδολεχεν . ἐκ γὰρ τῶν ἱερῶν εὐ- 2
bere inftituti fumus. Namn αγγελίων , καὶ τῶν ἀποςολικῶν παιδευ· ε
ipfum Dominum * audiuimus μάτων , ταῦτα ὕτως ἔχειν ἐπαιδεύθη- 2

dicentem : Venit mundi prin-
ceps , et in me inueniet nihil. μεν. ἠκέσαμεν γὰρ αὐτῷ τῷ Κυρίε λέει να
IS
Nullum enim ,inquit, habeo pec- γοντος . ἔρχεται ὁ τε κόσμε ἄρχων ,
cati indicium , corpus habeo ab καὶ ἐν ἐμοὶ 5) εὑρίσκει ἐδέν . ἐδὲν γὰρ α
omni peccato liberum : verun . ἔχω , φησὶ , τῶν τῆς ἁμαρτίας γνωρί· ἐ
S
tamen , licet nihil inueniat, quafi
σμάτων , ἐλεύθερον ἔχω πάτης παρα
innuineris obnoxium debitis νομίας τὸ σῶμα ἀλλ᾽ ὅμως καὶ μηδὲν θ
morti tradet : id
vior , ipfum fua tyrannide iufte
εὑρίσκων , ὡς μυρίοις ὀφλήμασιν ὑπο
eiicere volens. Quapropter ali.κείμενον , παραδώσει τῷ θανάτῳ . ἐγὼ δὲ
bi item inquit e ) . Nunc iudi.δὲ ἀνέχομαι , δικαίως ἐκβάλλειν αὐτὸν π
καὶ
n) :
cium eft mundi huius : nunc τῆς τυραννίδος ἐθέλων . διὸ καὶ αὖθις ἐ
princeps mundi huius eiicietur ἐν ἑτέρῳ χωρίῳ φησί · νῦν κρίσις ἐςὶ ο
foras . Cum enim iudicium et τ8 κόσμε τέτε , νῦν ὁ ἄρχων τῷ κόσμῳ 1
difceptatio inftituta fuerit , con- τότε ἐκβληθήσεταιἔξω . τῆς γὰρ κρίνετ
demnnabitur , et tyrannide eii- σεως 6 ) καὶ τῆς διαδικασίας γενομένης , κι
cietur , vt qui iniuftam contra κατακριθήσεται , καὶ ὡς ἄδικον κατ' κα
me fententiain tulerit. Edocens᾽ ἐμῶ τὴν ψῆφον ἐξενεγκών , τῆς τυραν- με
deinde , quod non fuum modo νίδος ἐκβληθήσεται . ὦτα ἐκδιδάσκων ὡς κα
corpusfit
turus e ,mortispoteftate
fed vniuerfamlibera
fimul, &
τεμόνον τὸ οἰκεῖον
δυνατείας σῶμα τῆς
ἐλευθερώσει τε θανάς
, ἀλλὰ πι
πᾶ καὶ
humani generis naturam , mox
infertdicensb ) : Erego, cumex- σαν ὁμὲ τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν , εὖ εἰ
altatus fuero , omnes traham ad θὺς ἐπήγαγελέγων ·κἀγὼ ἐὰν ὑψω
meipfum . Nec enim pariarillud , θῶ ἐκ τῆς γῆς , πάντας ἑλκύσω πρὸς
quod ipfe affumfi, corpusfolum ἐμαυτόν. & γὰρ ἀνέξομαι μόνον ἀνα-
modo refurgere : fed omnibus 'ςῆσαι ὃ 7 )ἀνέλαβον σῶμα , ἀλλὰ πᾶσιν
hominibus refurrectionis copiam ἀνθρώποις 8 ) πραγματεύσομαι τὴν
..
OLVOL
2) άκολ. In Edit.parif. ponitur anteἐλευθερίαν . 3 ) τάς . Def.ib . 4) ἐλπ . 1b .

ἐλπίδα . 5) εὑρ.Ib . εὑρήσει . 6 ) κ.τ. διαδ. Def. ibid . η άν . Ib . ἀνελαβόμενο
mg . Ibid. πραγματεύσαθαι .
8) πρ
a) Ioh. 12, 31. ! ) Ib. verf . 32%
DE PROVIDENTIA ORATIO . Χ . .673
μὴἀνάςασιν. τότε γὰς χάριν ἐλήλυθα , faciam . Ideo enim veni , et

η καὶ τὴν τε δέλε μορφὴν 9 ) ἀνέλαβον . ferui formam affumfi , ideo ad
maftationem duftus fum , et cet
10 ) τότε χάριν ἐπὶ σφαγὴν 11 ) ἤχθην,
agnus coram tonfore mutus fui.
ἱ καὶ ὡςἀμνὸς ἐναντίον τῷ κείροντος αὖ Eadem beatus Paulus quoque
· τὸν ἄφωνος . Ταῦτα καὶ ὁ μακάριος fcribit Coloffenfibus ,per hos
-f
Παῦλος Φησὶ , Κολοσσαεῦσι γράφων , cundis hominibus fcribens .
3
καὶ δι᾿ αὐτῶν ἅπασιν ἀνθρώποις . καὶ Namet vos, inquita ), cum effetis
›
- υμάς , γὰρ φησι , νεκρός έντας 12 ) τοῖς . mortui per delitta , et per præpu-
* παραπτώμασι καὶ τῇ ἀκροβυσία τῆς putium carnis veftræ , fimul cut
· σαρκὸς ὑμῶν , συνεζωοποίησεν αὐτῷ , illo viuificauit, condonansnobis
χαρισάμενος 13 ) ἡμῖν πάντα τὰ πο . omnia deliéta , deleto quod ad
1
·
- ραπτώματα , ἐξαλείψας τὸ καθ᾿ἡμῶν verfus nos erat, chirographia de
* χειρόγραφον τοῖς δόγμασιν, ὃ ἦν ὑπε. cretis ,quod eratcontrarium no
bis : et illud fuftulit e medio
· ναντίον ἡμῖν · καὶ αὐτὸ 14 ) ἦρεν ἐν affixu cruc
m i: exfpoliatosque
15 ) μέση , προσηλώσαςαὐτὸ τῷ ταυρῷ , principatus et poteftates often-
· ἀπεκδυσάμενος τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς rauit, palam triumphans de illis
ἐξεσίας , 16 ) ἐδειγμάτισεν ἐν παῤῥησία , per femetipfum . Hinc itaque
θριαμβεύσας αὐτὲς ἐναὐτῷ . καντεύ- didicimus , quod »et debitum
δεν τοιγαρῶν ἐδιδάχθημεν ὡς απέδω pro nobis reddiderit , et quod
· κε μὲν ὑπὲρ ἡμῶν τὸ χρέος · ἐξήλειψε aduerfus nos erat (decreti) chiro-
δὲ τὸ καθ᾿ ἡμῶν χειρόγραφον , καὶ graphum deleuerit , crucique fl-
προσήλωσεν αὐτὸ τῷ σαυρῷ , καὶ lud affixerit , et palam oftenta-
ἐδειγμάτισε τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἐξε . verit principatus et poteftates ,

σίας , τετέςι τὰς ἐναντίας δυνάμεις , id eft, aduerfas potentia
triumphans s, palaim
· deiis in femetipro
17 ) ἐν παῤῥησία θριαμβεύσας 18 ) αὐτ id eft, innocens et peccatis ca
τὰς ἐν αὐτῷ . τετέςιν ,ἀναμάρτητον
rens corpus fuum et animam il-
· αὐτοῖς τὸ οἰκεῖον ἐπιδείξας σῶμα τε lis fpectandam exhibens , et in .
N
· καὶ ψυχὴν , καὶ τὴν κατ᾿ αὐτῷ γενο- iuftum illorum contra fe prola
* μένην ἄδικον αὐτῶν ψῆφον ἐλέγξας˙ tam fententiam arguens : et hoc
καὶ ταῦτα πεποιηκώς , συνεζωοποίησε vbi fecit , fimul fecum omnem
πᾶσαν τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν . humanam naturam viuificauit .
καὶ μυρίας δὲ ἑτέρας μαρτυρίας ἔξιν Atque infinita alia teftimonia in
εὑρῶν παρὰ τῇ θεία γραφῇ, ταῦτα fcripturis inuenirelicet, quæ hæc
ita
2.
9 ) dr. Edit. parif. ἀνελαβόμην . 10) τ . χάρ . Def .ibid . n ) ἤχθ . Ibid . præm .
12 ) τοῖς. Vid. T. III. p. 487. Schol. 7. 13) ἧμ. Loco cit. eft ὑμῖν iuxta
rec . left. 14) ἦρ. Edit. parif. ἦρκεν . 15 ) μέσ . Ibid . præm . τ . 16 ) ἐδειγμα,
κg) τὰς ἐξας . Def. ibid . 17 ) ἐν παρό. Ibid . præfn , ἐδειγμάτισεν. 18 ) αὐτο
Ibid . αυτές .
a ) Coloft 2 , 13 - 15ο
B. Theod . Tom . IV . Vv
B. THEODORETI
674
ita fe habere docent. Sed fi ἔτως ἔχειν διδασκέσας . ἀλλ᾽ εἰ συλ

fingula colligere , et vnicuique λέγειν απάσας 19 ) ἐθελησαίμην , και
conuenientemexpofitionem *ad- τὴν προσήκεσαν ἑκάτῃ ἑρμηνείαν ποιή-
dere velimus, immnenfum aggre-
deremur opus. Studiolis ergo σασθαι , μῆκος ἄπειρον ἐργασόμεθα .
hac colligendi laborem relin . τοῖς φιλομαθέσι τοίνυν αὐτὰς συλλέ
quens , ad orationis' γειν καταλιπών ,ἐπὶ τὰ συνεχῆ βα
ordinem
* ὁ
conftitutum transeo . Hoc ita- διέμαι 20 ) τε λόγε . Οὕτω τοίνυν ὁ
que modo Chriftus Dominus , καταλύσας
mortis viribus diffolutis , et fal Δεσπότης 21) Χριτὸς
lute noftraprocurata , incælosre- τὸν θάνατον , καὶτὴν ἡμετέραν πραγ
diit , et pietatis alumnis eius. ματευσάμενος σωτηρίαν , εἰς τὲς έρα
dem adfcenfionis fpem reliquit . νὲς ἀνελήλυθε , καὶ τοῖς τῆς εὐσε-
Cum enim , inquit a ) , exaltatus βείας τροφίμοις τῆς αὐτῆς ἀνόδε τὰς
fuero , omnes traham ad me ἐλπίδας κατέλιπεν . ὅταν , γάρ φη-
ipfum . Tanta Dei rerum omni- ..
um domini erga homines cura σιν , ὑψωθῶ , πάντας ἑλκύσω πρὸς
+
fuit. Tantam Creator erga in . ἐμαυτόν . τοσαύτη τῷ Θεῷ τῶν ὅλων
gratum opus prouidentiam exer · ἡ περὶ τὰς ἀνθρώπες κηδεμονία . το
euit. Tanta primi illius exem- σαύτην ὁ ποιητὴς τῆς ἀχαρίτε δημιες-
plaris circa fuam imaginem pro γίας ἐποιήσατο ῾πρόνοιαν . τοσαύτη
videntia eft . Ab initio condi-
dit, fimilitudine fua dignatus τῇ 22 ) αρχετύπε περὶ τὴν 23) εἰκόνα
eft : ipfa vero ingrata erga falto . τὴν οἰκείαν ἡ προμήθεια . ἐδημιέργη
rem facta eft , et diuinam ima. σεν ἐξ ἀρχῆς , τῇ ὁμοιώσει τετίμηκεν
ginem corrumpens , belluarum ἀλλ᾽ αγνώμων αὐτὴ περὶ τὸν πεποιη-
Charaateres affumfit , et ex diui- κότα γεγένηται , καὶ τὴν εικόνα τὴν
na in ferinam et belluinam mu · θείαν διαφθείρασα , τὰς τῶν θηρίων
tata eft. Sed non neglexit hanc
opifex , quæ nunc belluinam χαρακτῆρας ἐδέξατο , καὶ ἀντὶ θέσει .
formam induerat : fed innoua . δες θηριώδης ἐγένετο . ἀλλ᾽ ἐ περιε .
vit ipfam ,etad priftinum de. δεν αὐτὴν ὁδημιεργὸς 24) τὰς τῶν θη
carem reduxit , veteremque ve- ρίων περικειμένην μορφάς , ἀλλ᾽ ἐνεές-
nuftatem reddidit , eosque in fi- γησεν αὐτὴν , καὶ εἰς τὴν προτέραν εὖ
lios fuos adoptauit , qui ne fer. πρέπειαν ἐπανήγαγε , καὶ τὴν πα ·
vire quidem digni erant. Sed λαιὰν ἀποδέδωκεν εὐμορφίαν , καὶ υἱὲς
funt quidam , qui nihil operis τὲς ἐδὲ δελεύειν αξίες ἀπέφηνεν . ἀλλὰ
faciunt , vt diuinus Paulus in- γάρ εἰσί τινες μηδὲν ἐργαζόμενοι καὶ
quit b) , fed inutilibus rebus de- τὰ τὸν μακάριον Παῦλον , ἀλλὰ περιερα
diti , curiofe inquirunt quæ non γαζόμενοι ,καὶ πολυπραγμονῶνες ἃ μὴ
19) ἐ9 . Edit.parif. ἠθελήσαμεν . 20 ) ibid τῷ λόγῳ . 21 ) Χρ . Ibid . s . Guall

` therus fcripferat , utpote mortis viribus cet. 22) ἀρχ . Ibid . πρωτοτύπο ,
- μορφάς . Ibid . τὴν καὶ
23 ) εἰκε το οίκο Ibid . οἰκείαν εἰκόνος. 24) τὰς
μορφήν .
a ) Ioh . 12, 32. b ) 2 ThefT. 3, 11,
θέμις , καὶ τῆς θείας σοφίας τὴν fas eft,et diuinæ fapientiæ abyf-
ἐκ
ἄβυσσον τοῖς οἰκείοις λογισμοῖς μετρῇ . fum propriis rationibus metiri
τι ' σαι φιλονακῶντες , καὶ 25) φάσκοντες , fam non ab initio ftatim hac in-
- τίνος χάριν 26 ) ταῦτα ἐκ ἐξ ἀρχῆς ftituit Dominus , fed poft muita
. : ᾠκονόμησεν ὁ Θεὸς , ἀλλὰ μετὰ πολ- demum annorum milia ? Cate
- λὰς ἐτῶν χιλιάδας ; ὅτι μὲν τὸ τὰ rum quod talia curiofius feratari
- τοιαῦτα πολυπραγμονῶν , λίαν ἐςὶ nimium audax fit et temerarium
- θρασὺ καὶ τολμηρὸν 27 ) καὶ μανίας ‫اد‬ facinus , omnemque infaniam
excedat, ipfi quoque dicent, qui
ἁπάσης ἐπέκεινα , αὐτοὶ φαῖεν 28 ) ἂν
talia ferutantur . Porro vr Deum
οἱ τὰ τοιαῦτα διερευνώμενοι . Ἵνα 29) δὲ non hæc erroris penitentia infti-
τ : δείξωμεν , 30) ἐκ ἐκ μεταμελείας ταῦ- tuifie et admniniftrauiffe, fed olim
: τα τὸν Θεὸν οἶκονομήσαντα , ἀλλ᾽ ἄνω- et ab initio ftatim fic ordinauif .
μαθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς ἔτω ταῦτα διαταξά . fe demonftremus , agedum fa-
cras fcripturas in medium addu-
μενον , φέρε τὴν θείαν γραφὴν εἰς μέ
camus , et primo iptum Chri-
σον παραγάγωμεν , καὶ ἀκέσωμεν πρῶ‐ ftum Dominum audiamus ,qui
τον αὐτῷ τῷ Δεσπότε Χριςᾷ , ἐν τοῖς in euangeliis dicit a) : Venite
εὐαγγελίοις λέγοντος · δεῦτε οἱ εὐλο- benedici Patris inei , polidete
· γημένοι τῷ Πατρός με , κληρονομήσα- regnum ,.. paratum vobis ante
τε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν conftitutionem mundi. Si vero
ante mundi creationem apofto-
31) πρὸ καταβολῆς κόσμε . εἰ δὲ πρὸ
lis , et iis qui par hos cretida-
καταβολῆς κόσμε τοῖς ἀποτόλοις , καὶ
runt , regnum præpocauit , con-
τοῖς δι᾽ ἐκείνων πεπιτευκέσι , τὴν βα . ftat certe quod olim hac ita vg-
σιλείαν ηὐτρέπισεν , εὔδηλον ὡς ἄνω- luerit Douninus , et nequaquama
nunc quidem hæc, nunc alia
δενμὲν32) ταῦτα βέλεταιὁ Θεὸς , Tentiat. Singulis autem tempo-
καὶ ἐὁ νῦνμὲν ἄλλα , νῦν δὲ ἕτερα , οἶ- ribus quæ commoda funt pera-
κονομεῖ δὲ ἐν ἑκάτῳ καιρῷ τὰ πρόσφᾳ git , et hominum foiliate da-
ρα , καὶ τῇ δυνάμει τῶν ἀνθρώπων τὰς drinæ fuæ * inftitutiones mett-
διδασκαλίας μετρά . τότε χάριν τῷ tur. Idcirco Adamno , quafi nu
Αδάμ , οἷον ἀρτιγενῶ βρέφει , τὴν πε . per edito infanti , præceptumn.de
ρὶ τῷ ξύλε δίδωσιν ἐντολήν . περιτὸς arbo re prafcribit 6) Superu
canea lex a-
de
γὰρ ἦν ἐκε ίνῳ 33) πᾶς νόμ ος περ ὶ μοι.
χείας , καὶ φόνε , 34 ) και ψευδομας- adulterio ;de cade , de fallo tefti
monio,etde iniuftitia
præcipiens.
τυρίας , καὶ ἀδικίας διηγορευμένος , τίς
cum qua enim adulteriumcont
να γὰρ ἂν ἐμοίχευσε μιᾶς ἔσης την mitteret; vnica tunc temporis exi-
Vv 2 ftente
25 ) φάσκ . Edit . parif . λέγοντες. 26 ) ταῦτο . Ibid . poft ἀρχῆς ponitur. 27) καὶ
—— ἐπέκ . Def. ibid . ' 28) ἄν . Def ibid, 29 ) δέ. Def ibid . , 30 ) ἐκ . Ibid .
præm . ὅτι 31 ) πρό . Ibid. από , iuxta rec. left . 32 ) ταῦτα . Ibid . poft
βέλεται ponitur. 33 ) mâs. In Edit. rom . poft βέλεται ponitur . 34 ) καὶ
και αδικίας . Def, ibid .
α ) Matth . 25 ,34 % * Gen. 2, 16. fqq.
676 {' ' B. THEODORETI
ftente femina ? Quem occide- κάδε γυναικός ; τίνα δὲ ἂν ἐφόνευσεν

ret , cum non effet a quo irri, ἐκ ὄντος ‫ اد‬τῷ παροξύνοντος ; κατὰ τί
taretur ? contra quem item vel
falfam teftimonium fingeret, vel νος δ᾽ ἂν ψευδομαρτυρίαν ὕφηνεν , ἢ
iniuftitiamn operaretur ? Qua- ἀδικίαν ἐτεκτήνατο ; διὰ τέτο μόνον
propter illud folummodo de ar . λαμβάνει τὸν περὶ τῷ φυτῶ νόμον , νη-
bore præceptum accipit , puerile πιώδη τινὰ , καὶ βρέφεσιν ἀρτιτόκοις
quiddam
1 bus et modo
conueniens . natis infanti
Rurfus vero αρμότ]οντα . Πάλιν δὲ τῆς φύσεως
αὐξηθείσης , μετὰ πολλῶν ἐτῶν ἀρι
aufto iam poft inultoruin anno-
θμὸν , τῷ Νῶε περὶ βρωμάτων νομο .
rumnumerum humano gene .
re , ipfi Noacho a ) de cibis leges θετε , καὶ παρακελεύεται πάντων
tulit , et omnibus libere carni αφθόνως μεταλαμβάνειν κρεῶν , τῶν
bus vefci ,mundis fcilicet, (nam καθαρῶν δηλαδή , καὶ γὰρ τέτων αὐ
et harum difcrimen ipfum edo · τὸν τὴν διαφορὰν . ἐξεπαίδευσε , μόνες
cuit, ) iubet , folius autem fan-
guinis efu ipfi interdicit . Inde δὲ ἀπαγορεύει το αἵματος τὴν μετά .
poft longi temporis euolutio . ληψιν . Ἐκεῖθενμετὰ χρόνε πολλῦ περ
nem,Abrahamum b ) quidem vo- ρίοδον , καλῶ μὲν τὸν ᾿Αβραάμ , καὶ
cat , et patriam domuin relin · κελεύει τὴν πατρῴαν καταλιπεν οἷ
quere iubet , ducit veroipfum in κίαν , ἄγει δὲ αὐτὸν εἰς τὴν πάλαι
regionem , quæ
Chananeorum olimautem
,nune quidem
Pa . μὲν Χαναναίων , νῦν δὲ Παλαιτινῶν
tæftinorum dicitur , et circum . προσαγορευομένην χώραν , καὶ δίδωσιν
cifionis præceptum illi dat , vt αὐτῷ τὴν τῆς περιτομῆς ἐντολὴν , ἵν᾿
qui ex illo nafciturus erat po- ἔχῃ τὸ ἐκ τέτε γένος σημεῖον τῆς
pulus fuperfluorum ablationem 35 ) εὐσεβείας , τῶν περιτῶν τὴν ἀφαι
religionis fignum habeat. - Fa-, ρεσιν . Τῷ δὲ λιμῦ τὴν ἀνάγκην ἐπᾶ-
autemneceffitateinducta
mnis
pietatis præconem circumducit γαγὼν , πανταχόσε παράγει κήρυκα
vndique ,nam Aegyptiis , quam τῆς εὐσέβειας , καὶ Αἰγυπτίοις καὶ
Palæfitinis , fuum oftendens cul. Παλαιςινοῖς ἀποφαίνων τὸν οἰκεῖον θε
torem . Et c ) permittit quidem ράποντα . και συγχωρεῖ μὲν ἁρπα
repi a barbaris illius coniugem , γῆναι παρὰτῶν βαρβάρων τὴν τῶδε
raptam vero defendit , et rapto . ομόζυγα , αρπαχθείσης δὲ ὑπερήσπι
res flagellauit : quique mulie-
rem venatores ceperant , eosdem σε , καὶ τὰς ἁρπάσαντας ἐμαςίγωσε ,
capta fera potiri non finit , fed και τες θηρευτὰς τῆς γυναικὸς γεν
iis quæ intra caffes fuos erant , μένες μεταλαμβάνειν τῆς θήρας ἐκ
frui non potuerunt. Ipfi vero είασεν , ἀλλ᾽ ἐντὸς τῶν δικτύων ἔχον
retibus inuifibilibus capti fant , τες ὧν ἤγρευσαν ἐκ ἀπήλαυσαν˙ αὐτ
et experientia magiftra hofpitem τοὶ δὲἄρκυσιν ἀοράτοις ἠγρεύοντο , καὶ
fuum Deo amicum gratumque ἐμάνθανον διὰ τῆς πέρας τὴν τε ξένε
effe didicerunt. Et hofpitem , Φιλοθεΐαν καὶ μετεπέμποντο τὸν ξέ
νου ,
35 ) εὖσ . Ibid . ἀσεβείας.
a) Gen. 9 , 3. b ) Gen. 12, 1. fqq . c) Gen. 12. et 20.

-- νον , τὸν ἐπήλυδα , τὸν ὀθνεῖον , οἱ τῶν aduenam nimirum ac peregri

ἐθνῶν ἐκάνων βασιλεύοντες , καὶ ἱκέ . num , accerfunt quigentium il
larum reges erant, et hofpiti fup-
ται τῷ ξένε ἐγένοντο . ὁ δὲ πρόφασιν plices funt. Hic vero excufa-
λαμβάνων , προσέφερε τοῖς ἀγνοῦσι τὰ tionem accipiens , pietatis præce-
τῆς εὐσεβείας παιδεύματα , καὶ ἡ ἀδι- pra ignorantibus attulit. Εtin-
μία τῆς εὐσεβείας τὴν ὁδὸν ἀνεώγου , iuftitia pietatis viamn aperuit , ac
καὶ ἡ παράνομος πλεονεξία πρόξενος iniqua illegitimaque cupiditas
Dei cognitionem conciliauit.
Θεογνωσίας 36 ) ἐγίγνετο . ἔτω τα και
Similiter ea quoque quæ Inaco
τὰ τὸν Ἰσαάκ καὶ Ἰακὼβ ᾠκονόμησεν . et Iacobo contigere , difpofuit a) .
ὁ μὲν γὰρ , 37) τὸν ᾿Αβιμελὲχ εὐηργέ- Nam ille quidem in Abimele
πησεν , ὁ δὲ τῷ Λάζαν τὸν ὄντα Θεόν chum beneficia contulit : hic
ὑπέδειξε , καὶ τῶν ἐκ ὄντων μὲν , δοκέν· autem Labano verum Deum
των δὲ, τὴν αθένειαν ἤλεγξεν. ὅτῳ monftrauit, et eorum , qui, cum
non effent Dii, tamnen * videban-
τὰ κατὰ τὸν Ἰωσὴφ ᾠκονόμησε . και tur infirmitatem
, arguit . Ea-
δῆλον γενέθαι πρότερον συγχωρήσας , dem ratione res Iofephi admnini-
διὰ δελείας καὶ συκοφαντίας και δε- ftrauit. Et permittens quidem
σμῶν τῆς Αἰγύπτε αὐτῷ τὰς ἡνίας ἐνe . prius feruum fieri , per feruitu-
χώρισε . καὶ πρῶτον μὲν ἕνα Θεὸν τῷ tem ,calumnias et vincula , rgy-
οἰνοχόῳ κηρύττε · ετα τῷ βασιλεῖ ptiaci regni habenas illi tradidit.
Et hic quidem vnum Deum pin-
τὴν αὐτὴν ταύτην διδασκαλίαν προσ- cernæ prædicat , deinde ipfi regi
φέρει . ἐκεῖθεν τὲς οἴακὰς δεξάμενος , eandem illam doctrinam affert.
ἅπαν σοφῶς ἐθύνει τὸ σκάφος . τω Inde rerum gubernationem fus-
τὸν Ἰσραὴλ αὐξηθέντα , τῆς αἰγυ- cipiens , totam nauim fapienter
regit . Sic Ifraëlem b) in immen-
- πτιακῆς ἀπαλλάξαι δελείας ἐθελή- fum audium ægyptiaca feruitu-
1
σας , μετὰ πολλῶν καὶ μεγάλων ἀπαλ- te liberare volens , permulta et
- λάτζες θαυμάτων , τὸ ἐπίσημον αὐτῶν magna figna liberat , inde gla-
riam et magnificentiam illi con-
εἰ ἐντεῦθεν μηχανώμενος . τῶν γὰρ ἐθνῶν cilians Hanc etenim gentem
. ,
* ἁπάντων τῦτο τὸ ἔθνος θεογνωσίας vt omnnibus gentibus ad Dei no-
* ἐχειροτόνει διδάσκαλον. καὶ καθάπες titiam magiftra effet , delegit.
Et quemadmodum ad huius gen-
εἰς 38) τῗδε τῷ ἔθνες ἐπιμέλειαν , νῦν
tis curam , nunc quidem Mofen ,
* μὲν ἐξελέξατο τὸν Μωϋσῆν, νῦν δὲ τὸν nunc vero lofuam , Samuilem
* Ιησέν , καὶ πάλιν τὸν Σαμεὴλ , ἄλλο . itemn , et aliis alium quempiam
τε δὲ ἄλλον τῶν προφητῶν, καὶ δι᾿ ἑνὸς prophetarum delegit , et per
ἀνθρώπε Φιλοσοφίαν ἀσκῶντος , ἅπαν . vnum hominem vera fapien-
tiæ ftudiofum , toti genti be-
τὰς εὐηργέτα τὲς ὁμοφύλες · ἔτω δι᾽ nefecit : ita per vnam Ifrailt-
ἑνὸς ἔθνος τῷ Ἰσραὴλ, πάντα τὰ ἔθνη tarum gentem omnes gentes
Vv 3 €8•
36 ) ἐγ . Ibid. ἐγένετο . 37) τόν . Ibid . τῷ . 38 ) τεδε . Edit. parif . præm . τήν
* ) Gen. 24 , 1. fqq . 6. 26. 144 . b ) Exod . 1. 2. 3. 4. etc.

67
8 B. T
H
E
O
eadem natura præditas ad pie τὰ D O αὐτὴν
τὴν ἔχοντα φύσιν , εἰς τὴν
tatis confortium vocauit. Εt R
τῆς εὐσεβείας κοινωνίαν ἐκάλει. καὶ
E
hæc quidem vera effe Raab me- T
retrix teftatur a ), quæ etfi alie . ὅτι ταῦτα ἔτωςI ἔχει , μαρτυρεῖ μὲν
nigena effet et meretrix , fo Ῥαὰζ ἡ πόρνη , ἀλλόφυλος μὲν ὅσα καὶ
la tamen fama contenta , per πόρνη , αρκεσθεῖσα δὲ μόνῃ τῇ φήμη ,
hanc pietatem fufcepit , et do · καὶ διὰ ταύτης τὴν εὐσέβειαν δεξαμέ
mefticos quidem deftituit , alie . v , καὶ τὰς μὲν οἰκείες προεμένη ,
nos autem amplexa eft.
diuinus enim , inquit, qualia 39 ) τοῖς δὲ ἀλλοτρίοις ἑαυτὴν ἐγχειρίσα
feceritDominus Deus vefter Ae . σα · ηκέσαμεν , γάρ φησιν , οἷα ἐποίη-
gyptiis ,et cecidittimor vefter σε Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν τοῖς Αἰγυπτίοις,
fuper nos . Propterea cum fpe- καὶ ἔπεσεν ὁ φόβος ὑμῶν ἐφ᾿ ἡμᾶς.
cutatoribus
conuenta iureiurando et pacta διὰ τῦτο συνθήκας πρὸς τὸς κατασκό-
pacifcitur,confirmat.
Teftes etiam funt Palentini olie: 785 ποιεῖται , καὶ ὅρκῳ ταύτας βε .
migenæ , arcæ præfentiam timen . 6αιοῖ. μαρτυρῖσι δὲ καὶ 40) αλλόφυ
zes , et fibi inuicem dicentes b) . λοι , δείσαντες τῆς κιβωτᾶ τὴν παρε-
Hic Deus eft , qui percuffit Ae. σίαν , καὶ πρὸς ἀλλήλες ἀρηκότες ,
gyptum , væ nobis allophylis . Οὗτος ὁ Θεὸς , ὁ πατάξας τὴν Αἴγυ
Ideo Deus allophylis arcam qui- πτον καὶ ἡμῖν ἀλλόφυλοι, τότε χά .
dem tradit, populi iniquitatem ριν ὁ Θεὸς παραδίδωσι μὲν τοῖς ἀλλο
arguens , ( nec enim oportebat φύλοις τὴν κιβωτὸν , τὴν τῇ λαξ πα ·
legem propugnatricem facere ρανομίαν ἐλέγχων. 8 γὰρ ἔδει τὸν νό-
eos , qui legem palam transgreffi
2 ποιήσασθαι πρόμαχον τες προφα
fuerant,)traditæ autern maiefta. μον
tem tuetur , allophylos docens , νῶς παραβεβηκότας τὸν νόμον . παρα-
quod non Deum viciffent , fed δοθάσης δὲ φυλάτ ]α τὸ σέβας , διδά
hominum iniquitatem. Propter σκων τὲς ἀλλοφύλες , ὡς ἐ Θεὸν ἐνίκη-
ea Daganem quoque c) , quem σαν , ἀλλὰ ἀνθρώπων παρανομίαν .
Deum adorabant , (ido-
Jumceuvero
illi hoc erat mutum , et διὰ τῦτο τὸν Δαγών , τὸν ὑπ ' ἐκείνων
omnis fenfus expers, ) ante ar- ὡς Θεὸν προσκυνέμενον , εἴδωλον δὲ ἦν
τῦτο ἄφωνον καὶ ἀναίσθητον, πεσῶν πρὸ
cam corruere facit ,et adorantium
fpeciem illis fpectandam exhibet, τῆς κιβωτῶ , καὶ τὸ τῶν προσκυνέντων
vt allophyli difcrimen difcerent. ἐπιδεῖξαι 41) χῆμα παρασκευάζει , ἵνα
Illi vero eundem folide rurfus μάθωσιν οἱ ἀλλόφυλοι τὸ διάφορον. ο
erigunt, denuo autem collapfum δὲ πάλιν μὲν ἀνοήτως ἀνορθῶσι , πά-
vident " et quafi adorantem .
λιν δὲ ὁρῶσι
• καταπεπlωκότα καὶ προσ-
* Deinde magna amentia dudi, κυνῶντα εἶτα πολλὴνἄγοντες ἀδελτη
et difcrimen videre non volentes, ρίαν, καὶ τὸ διάφορον ὁρᾶν ἐκ ἐθέλοντες ,
39 ) τοῖς --ἐγχ . Editio parif. τὲς δὲ ἀλλοτρίες ἀσπασαμένη , 40 ) ἀλλ . Ibid .

præm. ο . 41 ) χῆμα . Def ibid .
•) Iof. 2. b) 1 Reg . 4 , 8 . c ) 1 Reg . 5, 3. f99
τῇ πείρα σωφρονεῖν ἐδιδάχθησαν , καὶ experientia magiftra fspere didi-

παιδευθέντες ἀνένηψαν , καὶ τῆς cerunt , et caftigati refipuerunt ,
et ignorantiæ ebrietate excuffa ,
αὶ ἀγνοίας τὴν μέθην ἐξέβαλον , καὶ πέμ- arcam vt decebat fuis cultoribus
* πᾶσιν ὡς ἔδει τὴν κιβωτὸν τοῖς οἰκείοις remittunt, et donariis eam hono-
ο θεραπευταῖς , καὶ ἀναθήμασι τετιμή- rentes caftigationes fuas prædi-
ν κότες τὰς παιδείας κηρύτεσι , καὶ cant , eosque qui illam fufcipie- t
bant reditus modum docent.
* τὲς ὑποδεχομένες αὐτὴν διδάσκεσι
Idem erga Baltafarem a) fecit
* τῆς ἐπανόδε τὸν τρόπον. τῦτο καὶ ἐπὶ Deus. Poftquam enim in
.
το Βαλτάσας πεποίηκεν ὁ Θεός . muitam impietatem prolapfum
Ἐπειδὴ 42 ) γὰρ εἰς πολλὴν ἀσέβειαν populum captiuum in Babylo-
ἐξωκείλαντα τὸν λαὸν , δορυάλωτον nem transmifit , et facra vafa
ἔπεμψεν εἰς Βαβυλῶνα , καὶ τὰ ἱερὰ hoftium fpolia falta funt , Ne-
bucadnezar quidem hac , vtpote
σκεύη λάφυρα τῶν πολεμίων ἐγένετο ,
diuina et facra, a profanis vfibus
ὁ μὲν Ναβεχο δονόσο ς , ἅτε δὴ θεῖα , longiffime remouit , et in tem-
τῆς κοινῆς αὐτὰ πόῤῥω πεποίηκε χρή- pla eorum , quos ipfe pro diis
σεως , εἰς
εις . δὲ τὲς 43) νεὼς τῶν νομιζομέ . habebat , intulit. illius autem
νων ὑπ᾽ αὐτῶν θεῶν εἰσκεκόμικεν . c filius , Baltafar fcilicet , paternis
δὲ ἐκενε παῖς , Βαλτάσαρ φημὶ, ταῖς calamitatibus non fatis edoftus ,
πατρῴαις ἐκ παιδευθεὶς συμφορος , ε . nec expendens quantas ille arro-
δ gantiæ pœnas exfoluiffet , licet
δὲ σκοπήσας ὁποίας ἐκεῖνος δίκας τῆς hac , vt exiftimabat , facra vafa
ἀλαζονείας ἐξέτισε , καὶ ταῦτα ὡς honoraffet , in medium quidem
ἐνόμισε τὰ θεῖα σκεύη τετιμηκὼς , φέ- profert quæ femel Deo confecra-
ζει μὲν εἰς μέσον τὰ ἅπαξ ἀφιερωθέν · ta erant , ex iisdem vero potat
τα Θεῷ , πίνα δὲ ἀπὸ τέτων ὁ ἁλιτή . homo infelix , fimulque compo-
toribus offert, quæ tangere ne-
ριος , προσφέρει δὲ καὶ τοῖς συμπόταις fas erat. His autem transactis ,
τὰ ἄψαυτα . ἀλλὰ τέτων γινομένων , mox contra infelicem fententia

κατὰ τῷ ἀλάτορος ἐξεφέρετο ψῆφος , profertur , etcuiusdam inuifibi-
καὶ χεὶς ἀφανᾶς τινος ἐνέγραφε τῷ lis manus parieti Dei fententiama
inferipfit . ' Tunc quidem ani
τοίχῳ τῷ Θεῷ τὴν ἀπόφασιν . καὶ mo hæfitabat , cum nec lege-
ὁ μὲν ἀπορία κατέχετο , ἔτε ἀναγι re , nec eorum quæ fcripta
νώσκειν ἔτε γινώσκειν δυνάμενος τῶν erant fenfum percipere poffet.
η δὲ μήτης Mater vero Danielem ; qui
γεγραμμένων τὴν δύναμιν · ἡ
odi dubi-
τὸν πολλάκις τῷ πατρὶ τοιαύτας ἀπό patrem fæpius iftiusm
Vv 4 tatio-
42 ) γάρ . Ita habet Edit. parif. , Sirmondus και. 43) νεώς, Edit. parif. vals.
a) Dan . 5, I. fqg .
680 B. THEODORETI
tatione liberauerat
in me- ρίας διαλύσαντα ἦγεν εἰς μέσον τον
dium adducit. At hic legit Δανιήλ . ὁ δὲ ἀνεγίνωσκέ τε καὶ ἧς-
fimul et interpretatus eft , et ·
panæ caufam docuit , dicens , μήνευε , καὶ τῆς τιμωρίας τὴν αἰτίαν
Quemadmodum nos peccata ἐδίδασκε , λέγων · ὡς ἡμεῖς δίκας αμαρ-
rum penas exfoluentes capti- τημάτων τίνοντες δορυάλωτοι γεγενής
vi facti fumus ita quoque
hæc vafa a nobis confecrata ca- μεθα καὶ ταῦτα δὲ τὰ σκεύη , ἅτε
ptori Deus tradidit , nos nimi δὴ παρ' ἡμῶν ἀνατεθέντα , τῷ ἐξαν-
rum docens , quod non ceu ho- δραποδίσαντι παρέδωκεν ὁ Θεὸς , διδά
rum indigus facrificantes nos
tulerit. Sed quoad pietati fu . σκων ἡμᾶς , ὡς ἐ δεόμενος τέτων θυόν
duimus , hæc anobis oblata fus- των ἠνείχετο , ἀλλὰ μέχρι μὲν ηὖσε ·
cepit, curare nos volens : quan : ζμεν , ἐδέχετο ταῦτα παρ᾿ ἡμῶν
do vero ad impietatem impegi-
mus , ipfe etiam oblata a nobis προσφερόμενα , θεραπεύειν ἡμᾶς ἐθέ
reiecit munera . Verumn hac λων ἡνίκα δὲ εἰς ἀσέβειαν ἐξωκελα
quidem pater tuus aliquo modo μεν, καὶ τὰ προσενεχθέντα παρ᾿ ἡμῶν
caftigatus vt exiftimabat hono- ἀπέρριψε δῶρα . ἀλλὰ ταῦτα μὲν
rauit , ab humano quidem vfu
illa longiffime remouens iis , ve- ἔτω πως ὁ σὸς πατὴς παιδευθεὶς , ἐτί-
το quos ipfe deos putabat offe. μησεν ὡς ἐνόμισεν , ἀνθρωπείας μὲν
sens , Τu vero nec eum qui αὐτὰ χρεας πόῤῥω πεποιηκὼς , τοῖς
dem , qui ab illo his habitus eft ,
honorem confiderans , in arro- δὲ νομιζομένοις ἀναθεὶς θεοῖς . σὺ δὲ
gantia barathrum delapfus es , ἐδὲ τὴν ὑπ' ἐκείνῃ γεγενημένην λογισά

et in facris poculis voluptatis li- μενος τιμὴν , εἰς τὸ τῆς ἀλαζονείας
bidinem explebas . Propterea ἐξέπεσας βάραθρον , καὶ τοῖς ἱεροῖς
* horum * Dominus docette , qua . ἐνετρύφας ἐκπώμασι . τότε χάριν ὁ
lis arrogantiæ finis fit , non qui
dem inanimatorum curam ha . τέτων διδάσκει Δεσπότης οἷον τῆς ἀλα
>
bens , fed hominibus fus proui. ζονείας τὸ τέλος , ἐ τῶν ἀψύχων και
1 dentia profpiciens , et per tua δόμενος , ἀλλὰ τῶν ἀνθρώπων προμη
fupplicia multis hominibus mo-
deftiæ exemplum proponens, θέμενος , καὶ διὰ τῆς σῆς τιμωρίας
Hæc quidem ille dicebat , hic πολλοῖς ἀνθρώποις εὐταξίας ὑπόθεσιν

.
vero ca nocte panas perfoluit. προτιθείς . ταῦτα ὁ μὲν ἔλεγεν , ὃ δὲ
Vide ergo , vt omnium homi- νύκτως τὴν τιμωρίαν ἐδέχετο . ἄθρα
num femper curam habuerit fua τοιγαρέν , 44) ὅπως ἀπάντων ἀνθρώ
prouidentia fummus ille omni-
αεί προνόησε τῶν ὅλων ὁ ποιητὴς ,
πων οεὶ
um creator , non eorum modo .
qui genus ex Abrahamo ducunt, καὶ ἐ μόνον τῶν ἐξ᾿ Αβρααμ καταγόνα
fed omnium qui ex Adamo funt , των τὸ γένος ,ἀλλὰ πάντων τῶν ἐξ
et per vnam gentem omnes Αδάμ . καὶ διὰ τῷ ἑνὸς ἔθνες , ἅπαν
Th
44 ) ἵπ ' ἀπ ' ἀνθρ . Edit. parif, πῶς ἀνθρώπων ἁπάντων ,
* τὰ ἐποδήγει πρὸς θεογνωσίαν τὰ ἔθνη . gentes ad Dei cognitionem per

* duxit. Nec modo cum pietatem
' καὶ ἐ μόνον ἡνίκα ηὐσέβει , 45) τὴν διὰ
feltarentur , horum dodrinam
έτων διδασκαλίαν πᾶσιν ἀνθρώποις
: omnibus hominibus obtulit , ve
προτέφερε , ἀλλὰ καὶ ὅτε τῆς παρα ·
rum etiam cum iniquitatis panas
* νομίας εἰσεπράτζετο δίκας · ἀμέλα τον ab ipfis exigeret. Quippe Nat
Ναβεχοδονόσος ἐκεῖνον , τὸν ἀλαζόνα , buchodonoforem illum , arrogand
· τὸν τύραννον , τὸν τὴν εἰκόνα τὴν χρυ. tem tyrannum , qui auream ftad
· σῆν ἀνορθώσαντα , 46 ) τὸν προσκυνῆ . tuam erexit, eamque ab omnis
bus adorari iuffit , qui dicebata ),
σαι ταύτην πάντας κελεύσαντα , τὸν
Super aftra ponam thronum
εἰπόντα , ἐπάνω τῶν ἄτρων θήσω τὸν
meum , vltra nubes adfcendam ,
· θρόνον με , καὶ ἐπάνω τῶν νεφελῶν et ero fimilis Altiffimo , et ap .
αναζήσομαι , καὶ ἔσομαι ὅμοιος τῷ prehendammanu totam terram

* Υψίσῳ , καὶ καταλήψομαι τῇ χειρὶ quafi uidum , et ceu oua dereli-
' τὴν οἰκεμένην ὅλην ὡς νεοσσιαν , καὶ âta tollam , non per angelos fum
mus ille Deus caftigauit vt fape-
' ὡς καταλελειμμένα ὠὰ ἀρῶ , ὦ δι᾽ ἀγ
ret , fed per eos qui ab ipfo ca. *
· γέλων 47 ) ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ἐπαίδευσε
· σωφρονεῖν , ἀλλὰ 48) διὰ τῶν ὑπ ' αὐτῷ illetres pueros , qui regium edi
· δορυαλώτων γεγενημένων. ὡς γὰρ εἴ atum non impleuerant , horren-
· δὲν ἐκεῖνος τὰ τρία μειράκια , τὴν μὲν dum illum ignem ceu rem ludi.
· βασιλικὴν νομοθεσίαν μὴ τελέσαντα , cram contemnere , et fuper pru-
τῆς δὲ φοβερᾶς ἐκείνης πυρᾶς ὡς ἀθυρο nas ardentes quafi fuper rofas
μάτων καταφρονήσαντα , καὶ ἐπὶ τῶν incedere , ac tali famma circum-
'
ἀνθράκων ἐκείνων ὡς ἐπὶ ξόδων βαδί. datos Deum laudibus celebrare
ζοντα , καὶ τὲς τοιαύτῃ φλογὶ παρα- vidit , miraculo quidem obftu
δεδομένες τὸν Θεὸν ἀνυμνῶντας , ἐκ- pefcit , perculfus autem mira
πλήττεται μὲν τὸ θαῦμα , καταπλήτ · culi auttorem pertimefcit , omni
τεται δὲ τὸν τῷ θαύματος ποιητὴν , bus vero imperat9 vt horum
κελεύει δὲ πᾶσι τὸν τέτων Θεὸν προσ- Deum adorent , ipfumque al-
κυνῶν , καὶ ὕψισον αὐτὸν ὀνομάζει ,καὶ tiffimum nominat , et omniumn
τὸν ἁπάντων Θεὸν καὶ βασιλέα καλεῖ, Deum ac regem vocat. Sic
ἔτω τὸν ᾿Ασσύριον ἐκεῖνον κατ᾿ αὐτῷ Alyrium illum contra fe in
λυτλήσαντα , καὶ τοῖς μανικοῖς ἐκείνοις fanientein , et infanis illis
Vvs ver-
45 ) τὴν προσέφ . Ibid . προσέφερε τὴν διδασκαλίαν τέτων πᾶσιν ἀνθρώποις

46 ) τὸν- κελ . Defibid . 47 ) . Ibid . poft ὅλων ponitur . 48 ) διά , Def
ibid . 1
4) Ef, 14, 13. 14. coll. c. 10, 14 .
682 CIB . THEODORETII το
verbis vfum a) , Quoniam non χρησάμενον ζήμασιν , ὅτι ἐ μὲ ξύσηται, ἐ

2
liberabit vos Doininus Deus ὑμᾶς Κύριος ὁ Θεὸς ἐκ χειρός μ8 , και επ
gen tium ? mea
ex manu et am
vt , fu infi
, vbi funt a
rmitdii. 49 ) π8 εἰσὶν οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν ; τὴν ὅ
κείαν ασθένειαν ἐξεπαίδευσε , καὶ μόνον

tem agnofceret caftigauit , et fo.
lam aufugere coëgit , multa illa φυγεῖν κατηνάγκασε , τὰς πολλὰς ἐκεῖ-
hominum millia , quibus fuper τας χιλιάδας , ἐφ᾽ οἷς ἐφρόνα μεγά
αχεία καιρῷ ῥοπῇ δι᾽ ἑνὸς
biebat , breui temporis momen- λα ; ἐν βρ (
to per vnum angelum morti tra- ἀγγέλω παραπέμψας θανάτῳ . ἔτω
. iæSic
nitent
dens præc onem
Ionam transi
n Nineu nifit
itis pæ, et τὸν Ἰωνᾶν Νινευίταις μετανοίας ἀπέ
jufla exfequi nolentem , fed fu . 5ελε κήρυκα , καὶ τὸ κελευθὲν ποιῶν

gam ftulte molientem , fuctibus & βελόμενον , ἀλλὰ φυγεῖν ἀνοήτως
α
quidem conftringit , ceto autem ἐπιχειρήσαντ , δεσμεῖ μὲν τοῖς κύμα .
ta nq
Irratiua
onam car
lis cer
o i
ver pifcui dam
cis rattra
iondit
a .
. σι , κα θά πε ρ δέ τινι δεσμωτηρίῳ , πα
lem ho mi ne m eo ded uxi t , vb i ρα δί δω σι N
τῷ κή τει . τὸ δὲ ἄλογον απή-
* * predicare iuffus erat . Polt . γαγε τὸν λογικὸν , ἔνθα κηρύτλων ἐτά .
quam autem magnum illud ad- χθη . Ἐπειδὴ δὲ 50) ἔμελλε τὸ μέγα
miniftrationis myfterium per τῆς οἰκονομίας 5ι) ἐπιτελεῖσαι μυτή .
fici, et diuinæ incarnationis præ- ριον , καὶ τὸ διὰ τῆς θείας ἐνανθρωπή .
bem um
coni pergitotu
difper debumit , tu
terr arum or- σεως εἰς πᾶσαν τὴν οἰκεμένην κατά
nc de
mum illum populum , quem σπείρεθαι κήρυγμα , τηνικαῦτα λοι
beneficio fingulari ab initio ex πὸν τῦτο τὸ ἔθνος , ὃ ἐπ᾿ εὐεργεσία

2
omnibus populis elegerat , in to- τῶν ἐθνῶν ἁπάντων ἐξ ἀρχῆς ἐξελέ-
tum terrarum orbem difperfit, vt ξατο , εἰς πᾶσαν κατέσπειρε τὴν οἰκε ·
omnes audire affuefierent , qui μένην , ἵν᾿ ἐθίσωσιν ἅπαντες ἀκέειν οἱ
Deoru m od
erant , qu multitu dinevnus
videlicet Deus τῇ πολυθέῳ κατεχόμενοι πλάνη , ὡς
decepti
eft cali et terræ conditor , et hinc eἷς ἐςι Θεὸς , ἐρανῶ καὶ γῆς ποιητής ,
prædicatio expeditior diuinis καὶ ῥοῖον τὸ κήρυγμα 52 ) ἐντεῦθεν τοῖς
apoftolis et facilior fieret. Sed θείοις ἀποςόλοις γένηται . Αλλ᾽ ἴσως
dicat fortaffe aliquis , quod Iu- ἄν τις εποι , ὡς ἐ μόνον ἐ συνήργη

dai doctrinam Chrifti non mo σαν Ἰεδαῖοι τῇ περὶ τῷ Χρισῷ διδασκα-
do non adiuuerint,ntverum etiam
vaide ei obftiteri , iisque qui λίᾳ , ἀλλὰ καὶ λίαν ἀντέπραξαν , καὶ
ex gentibus credituri erant τοῖς ἐξ ἐθνῶν πάθεθαι βελομένοις

ἐμπο-
49 ) π%. Def. in Edit. parif. 5ο ) ἔμ . Ita Edit . parifina. Sirm . ἤμελλε . 51) ἐπιτ ,
Edit . parif. τελεῖθαι . 52 ) ἐντ. Ibid . ἐν .
a) 4 Reg . ( iuxtaLXX .) 18. et 19 .
DE PROVIDENTIA ORATIO Χ. 683
τ ἐμποδὼν ἐγένοντο. ἀλλ᾽ εἴ τις ἀκριβῶς obftaculo fuerint. Sed fi quis

ἐξετάσαι θελήσειε , καὶ τὴν ἐναντίω . diligenter rem excutere velit, Iu-
σιν Ιεδαίων σύμμαχον εὑρήσει τῆς τῶν drorum repugnantiam gentium
imum adiuuiffe inue-
ἐθνῶν πίςεως γινομένην . ἡ γὰρ πρὸς fidem plur
Ιεδαίες διάλεξις , καὶ53 )ἡ ἀπὸ τῷ νό- dais , et e lege ac prophetis de-
με καὶ τῶν προφητῶν ἀπόδειξις , σα- fumta demonftratio , manifefte
φὴς μὲν54 ) ἔλεγχος τῆς τέτων ἀνοίας illorum infaniain arguebat, gen-
ἐγίνετο , ὑπεδείκνυε δὲ τοῖς ἐξ ἐθνῶν tibus autem demnonftrabat chri-
ἄνωθεν τὴν χρισιανικὴν πολιτείαν κε- ftianam religionem olim prædi
Et teftimonium
κηρυγμένην . καὶ ἡ παρὰ τῶν ἐχθρῶν tatam fuiffe.
quod ab hoftibus ferebatur, eum
μαρτυρία ἀξιόπιςιν ἐποίει τὸν κηςυτ .
τόμενον λόγον . fide
ἔφερον γὰρ οἱ τῖδε qui prædicabatur fermonem
dignum reddebat. Huius enim
τε λόγω κήρυκες εἰς μέσον , καὶ fermonis præcones in medium
᾿Αβραὰμ τὸν πατριάρχην , ταύτας producebant , et Abrahamum
τὰς ἐπαγγελίας δεξάμενον, καὶ Ἰσαὰκ patriarcham , qui easdem pro-
τὸν τῆς ἐπαγγελίας καρπὸν , καὶ τὸν miffiones accepit , et Ifaacum
Ἰακὼβ ταύτην τὴν εὐλογίαν παρὰ τῷ promiffionis fructum , et Iaco-
πατρὸς κομισάμενον , καὶ τὸν Ἰέδαν , bum , qui eandem benedictio-
nem a patre retulit , et Iudam
τὸν πατρῷον τῆς εὐλογίας κλῆρον δια- qui paternam benedictionis fore
δεξάμενον , καὶ τὸν Μωσέα ταῦτα tem fufcepit , et Mofen qui hac
προειρηκότα , καὶ τὸν βασιλέα Δαβὶδ praedixit , et regem Dauidem ,
· ταῦτα προθεσπίσαντα , καὶ Ἡσαΐαν qui eadem vaticinatus eft , et .
καὶ Ἱερεμίαν ταῦτα προαγορεύσαν. Εfaiam ac Tereniam , qui eadem
prædixerunt , et Εzechielem ac
τας , καὶ Ἰεζεκιὴλ καὶ Δανιὴλ ταῦτα Danielem , qui hæc per fpiri-
διὰ τῷ πνεύματος προκηρύξαντας , tum prædicarunt , totum præ-
καὶ ἅπαντα τῶν προφητῶν τὸν χορὸν terea prophetarum chorum , qui
τὰ ἡμέτερα σαφῶς προμηνύσαντα . noftra hæc euidentiffime ante
oftendit. Videntes igitur qu
ὁρῶντες δὲ οἱ ακέοντες , 55 ) συνομολο.
γῆν τας μὲν Ἰεδ αίε ς θεί ας ι ύ
εἶνα τα . aud ieb ant , Iudeos confiterihas
ce voces diuinas effe , benefici
1 τὰς φωνὰς , βλέποντες δὲ καὶ τὰς
2 ἐν autem , quæ in Chrifti rom-
· τῷ ὀνόματι τῷ Χριζε τελεμένας 56 ) εὖ- ne conferebantur , confpiciente ,
εργεσίας , καὶ 57 ) ἐχέγγυα λαμβάνον · et figna ceu obfides et pignos
πες τῶν λόγων τὰ σημεῖα , ἐδέχοντο fermonum accipientes , pre-
dici
53) r . Def. inEdit. parif. 54 ) ἔλ . Ibid . ἔλεγεις. 55 )συνομ . Ibid , συνωμολόγῳ .

τάς. Minus recte. 56) ενεργ . Ibid , θαυματεργίας. 57 ) ἐχ λαμβ . 1bi ,
ἐχέγγυον λαβόντες.
684 * ΟΒ , THEODORET1
dicationem quidem facile re- μὲν ξαδίως τὸ κήρυγμα , ἐπίςευον δὲ

~
cipiebanterecredeba nt autem τῷ κηρυττομένῳ Θεῷ , τὴν δὲ Ιεδαίων
Deo qui prædicabatur , et Iu-
daorum impias nugas abomi. ἐβδελύττοντο βδελυρίαν . ἐκῶν καὶ μόνον
nabantur . Proinde Iudeorum ἐμποδὼν ὦ γέγονεν ἡ Ἰεδαίων ἀπείθεια
incredulitas diuine pradicatio 1 τῷ θείω κηρύγματι , ἀλλὰ καὶ δι᾽ ὧν
ni non modo ,
non fuit , fed iis potius qui. ἀντιτάνων ἐπεχείρων , αξιόπισον τὸν
bus refiftere conabantur , fermno . λόγον εἰργάζοντο . ἡ γὰρ ἀντιλογία
ni fidei auctoritatem * concilia- τὰς δεσποτικὰς μαρτυρίας εἰς μέσον
verunt. .Contradictio enim Do: ἄγεθαι κατηνάγκαζεν · ἐκεῖναι δὲ τὸ
mini teftimonia producere coë- ψεῦδος διήλεγχον , καὶ τῆς ἀλη-
git : illa autem mendacium con-
furauerunt , et veritatis lucem θείας τὸ φῶς ὑπεδέκνυσαν . ἄνωθεν
oftenderunt. Olim itaque vni- τοιγαρῶν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τὴν τῶν ἀν
verfalis ille omnium Deus homi-
num falutemi Audiofe admini. θρώπων οἰκονομῶν διετέλεσε σωτηρίαν ,
frauit , et fingulis temporibus καὶ ἑκάτῳ καιρῷ τὴν πρόσφορον προσ ·
commodam curam adhibuit. ήνεγκε θεραπείαν. καὶ τᾶτο διδάσκων
.
Et
Ét hac docens beatus Paulus di : ὁ μακάριος ἔλεγε Παῦλος˙ 58)ἐφ᾿ ὅσιν
xita ) : Quandiu heres puer eft, χρόνον ὁ κληρονόμος νήπιός ἐσιν , ἐδὲν
nihil differt
minus a feruo
omnium : fed, etfi fit do
fub tuto ων
διαφέρει δέλε , κύριος πάντων ὤν
bus et actoribus eft , vsque adἀλλ᾽ ὑπὸ ἐπιτρόπες ἐπὶ καὶ οἰκονόμος ,
1
tempus quod pater præferipferit. μέχριτῆς προθεσμίας τῷ πατρός ,
2
Sic etnos , cum effemus pueri, ὅτω καὶ ἡμᾶς2, ὅτε ἦμεν νήπιοι , ὑπὸ
fub .elementis mundieramus ,in τὰ τοιχεία τῷ κόσμε ἦμεν δεδηλωμέ
feruitutem adacti. At vbi venit
plenitudo temporis ,mifit Deus vo . ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα το
filium fuum natum ex muliere , χρόνε , ἐξαπέταλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν
faftum legi obnoxium , vt eos αὐτῷ , 59 ) γεννώμενον ἐκ γυναικός , γε
quilegi erant obnoxii redimeret, νόμενον ὑπὸ νόμον , ἵνα τὲς ὑπὸ νόμον
vt adoptione ius filiorum accipe. ἐξαγοράσῃ , ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολά-
remus . Quod vero ad hanc dis-
penfationem non penitentia σωμεν . Puὅτι δὲ ἐπὶ ταύτην τὴν οἶκονο-
prioris inftituti peruenerit , fed μίαν ἐκ ἐκ μεταμελείας ἐλήλυθεν ,
ib æterno ita inftituerit , idem ἀλλ᾽ ἄνωθεν ὕτω διέταξεν , ὁ αὐτὸς δι'
eftis doceat, ad Corinthios fcri- δασκέτω μάρτυς , Κορινθίοις ἐπιςέλλων
jens et dicens b ): Sapientiam
bquimur inter perfeitos : fa. καὶ γράφων * σοφίαν δὲ λαλῶμεν ἐν
pientiam autem non feculi τοῖς τελάες σοφίαν δὲ ἐν τῷ αἰῶνα
τότε ,
58) ἐφ ' ὅτον κ.τ.λ. Vid. T. III . p. 381. 59) γενν. Ibid . γενόμενον , ( it
4) Gal. 4, I - 5. b) 1Cor. 2, 6-8,

DE PROVIDENTIA ORATIO X 685
ἐδὲ τῶν ἀρχόντων τῷ αἰῶνος huius , neque principum fe-

τέτε ,
culi huius , qui abolentur :
τέτε τῶν καταργεμένων · ἀλλὰ λαλ . fed loquimur fapientiam : Dei
μεν σοφίαν Θεῷ ἐν μυτηρίῳ τὴν ἀπο in myfterio , quæ eft recon-
el
·· κεκρυμμένην , ἣν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ dico,quam præfinieret Deus an-
τῶν αἰώνων εἰς δόξαν ἡμῶν , ἣν ἐδείς te fecula , in gloriam noftram ,
quam nemo principum fecuti
τῶν ἀρχόντων τῷ αἰῶνος τέτε ἔγνωκεν . huius cognouit. Nam fi cogno-
εἰ γὰρ ἔγνωσαν , ἐκ αν
ἂν τὸν Κύριον
‫ار‬ τῆς viffent,haudquaquam Dominum
δόξης ἐξαύρ ωσαν. ἐ γὰρ ἂν φθονῶν . gloriæ crucifixiffent. Νec enim
τες τῇ τῶν ἀνθρώπων ευημερία , πρό- hominum felicitari inuidentes ,
fummæ beatitudinis occafionem
φασιν αὐτοῖς τῆς ἄγαν εὐκληρίας illis prabuerunt : fed ignorantes
· παρέχειν , ἀλλ᾿ ἀγνοῶντες τε μυξηςίε myfterii finem , contra falnato-
τὸ τέλος , 60) ἐπεμάνησαν μὲν τῷ σω. rem animarum noftrarum infe-
τῆρι τῶν ἡμετέρων ψυχῶν , ἄκοντες δὲ niuerunt , inuiti autein fumma
hona nobis propinarunt. Pro-
·· τῶν ἀκρῶν ἀγαθῶν ἡμῖν ἐγένοντο πρό- inde absconditum quidem tene-
ξενοι. ἐκῶν ἀπεκρύπτετο 61) μὲν τὸ batur , ante facula autem præe
μυτήριον , πρὸ δὲ τῶν αἰώνων προώριζο. definitum fuit nyferium , His

ταῦτα τοίνυν 62) εἰδότες , και διὰ πάν- igitur cognitis , et illius per
των τὴν 63) τῷ Θεῷ προμηθειαν και omnia penetrantem prouiden .
tiami edofti, et imperueftigabi.
- ταμαθόντες , καὶ τὴν ἀτάθμητον αὖ-
lem eius erga homines amorem
τον cernentes immenfaque eius per-
τῷ φιλανθρωπίαν ὁρῶντες , και ,
ἀμέτρητον βλέποντες ἔλεον , 64 ) παύ. fpe &ta mifericordia , aduerfus

·
σαθε λυτ]ῶντες κατὰ τῷ κτίσαντος , creatorem infanire definire , be-
μάθετε τὸν εὐεργέτην ὑμνῶν , λόγοις nefactorem celebrare difcite , gra
tis fermonibus beneficia repen-
·· εὐγνώμισιτὰς μεγάλας εὐεργεσίας dite . SacrificateDeo facrificium
οι άμείψασθε θύσατε τῷ Θεῷ θυσίαν laudis linguam blaſphemia ne
αἰνέσεως. μὴ μολύνητε βλασφημία polluatis, quin laudis organum
τὴν γλῶταν , ὄργανον ὑμνῳδίας ποιή- facite , quæ in hunc vfum fa-
Diuina opera , quæ
σατε τὴν εἰς τῦτο γεγενημένην. τῶν Gta eft.
" adorate ,
θεων οἰκονομιῶν τὰς μὲν φαινομένας quidem apparent ,
abfcondita vero nón curiofius
προσκυνεῖτε , τὰς δὲ κεκρυμμένας μὴ inquirite , fed cognitionem
πολυπραγμονεῖτε , αλλ᾽ ἀναμένατε horum in futurum tempus ex-
τὴν μάθησιν εἰς καιρὸν ἐσομένην. ὅταν fpedate : quando exuemus
ἀποδυσώμεθα τὰ πάθη , τότε τὴν τε · affectus , cune perfeftam cog-
λείαν γνῶσιν ληψόμεθα . μή 65) μια nitionein accipiemus. Ne imi
temini
6ο) έπεμ . Edit. parif. ἐμάνησαν . 61 ) μέν . Def. ibid. 62) εἰδ . Ibid . ἐγνωκότες,
63 ) τ. Θε . Ibid. τέτε , 64 ) παύσ . και κτίσι Def. ibid. 65) μ.μ. Ibid,
μιμήσητε δέο
686 B. THEOD . DE PROVID. ORATIO X.
temini Adamum , * qui ve- μήσησθε τὸν ᾿Αδάμ , ὃς τῶν ἀπηγ

titos fructus decerpere aufus
eft : ne tetigeritis abfcondi. ξευμένων καρπῶν κατετόλμησε · μὴ μη
ta , fed fuo tempori illorum ἅψησθε τῶν κεκρυμμένων , ἀλλὰ τῷ
cognitionem relinquite. Sa- προσήκοντι καιρῷ τὴν τέτων 66 ) κατα-
λάψατε γνῶσιν, πείθητε τῷ σοφῷ
pienti obtemperare, qui dicit a) :
λέγοντι , 67 )Μὴ ἐπης , τί τέτο ; εἰς
Ne dixeris , Quid hoc eft ? in
quem finem hoc eft ? Omnia τί τέτο ; πάντα γὰρ εἰς 68 ) χρείαν
enim ad vfum aliquem creata
funt. Vndique ergo hymno . ἐγένετο. πανταχόθεν ἐν ὕμνων ἄφορ
rum occafiones corrogantes , et μας ἐρανισάμενοι , καὶ μίαν ὑμνωδίαν
2
vnam indehymnodiam confi- κεράσαντες , προσενέγκατε μεθ᾿ ἡμῶν
cientes , nobifcum offerte illam τῷ ποιητῇ , καὶ ἀγαθοδότῃ , καὶ Σω-
•
Creatori , bonorum datori, et τῆρι Χριζῷ , τῷ ἀληθινῷ Θεῷ ἡμῶν .
Saluatori Chrifto , vero Deo no-
ftro . Ipfi gloria , et adoratio , αὐτῷ ἡδόξα , καὶ ἡ προσκύνησις , καὶ
et magnificentia fit omni tempo . μεγαλοπρέπεια , εἰς τῆς ἀτελευτήτες
reperfecula feculorum . Amen. αἰῶνας τῶν αἰώνων . ᾿Αμήν .
66 ) κατ . Edit. parif, καταλίπετε . 67) Μὴ εἴπ . Loco cit. leg . Οὐκ ἔξιν εἰπεῖν ,
68 ) χρ . ἐγ . Edit. parif. χρείας αὐτῶν ἔκτισαι.
4) Sir. 39, 21.
ΤΟΥ
:
THE NEW YORK PUBLIC LIBRARY
REFERENCE DEPARTMENT
This book is under no circumstances to be

taken from the Building
form 410

Theodoreti Episcopi Cyri Opera Omnia. Vol. 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Theodoreti Episcopi Cyri Opera Omnia. Vol. 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ Y

No Nyptor arros minuniveor rows 6075 ropors

NEW YORK i ardbikī

uæ in hoc quarto Operum Theodoreti Tome

contineantur , quæque in illo prelis parando

a nobis præftita fint, paucis exponemus . Ea

omnia, quæ Sirmondus Tomo editionis fuæ quarto comple

xus eft , maximamque partem eorum, quæ Appendicis no-

mine fubiunxit , immo Epiftolas Theodoreti , quæ omnes

ex Tomo tertio reliquæ erant , hoc vnicum editionis no-

ftræ Volumen comprehendit. Suo itaque ordine fe exci-

piunt tres Dialogi lectu digniffimi , qui communi nomi-

ne inſcribuntur 'Egavis's roПonúμogos ; Hæreticarum Fabu-

larum Compendium , quod quinque abfoluitur libris ; de Pro-

videntia Orationes X. præftantiffime ; Græcarum denique

Affectionum Curationis libri f. Difputationes XII. quibus per-

enne nomini fuo decus parauit Scriptor venuftiffimus . Ext

Appendice fubiungitur Libellus ad Sporacium , fcriptus con-

tra Neftorium. Sequuntur librorum XXVII. aduerfus varias

Propofitiones Argumenta, ex Photii Cod . XLVI. Finem hu-

ius Tomi faciunt Epiftolæ Theodoreti.

Non erit, quod multis demonftremus, libros, quorum in-

dicem iam dedimus, plurimum commendandos effe ob argu-

menti dignitatem, eruditionis copiam, et ftili elegantiam.

Duobus illis, quos primo loco nominauimus , carere non po-

teft, quisquis ad folidiorem cognitionem tum difciplinæ tum

Hiftoriæ facræ adfpirat.::Tertium fi quis legat et non admi-

retur , in arte bene et ornate dicendi plane hofpes fit neceffe

eft: tantam effe nouimus Orationum de Prouidentia venufta-

1 tem. Quartus denique qui euangelice veritatis cum Genti-

lium Philofophia comparatæ præftantiam tuetur , tum ab illis

qui fanétioris fidei noftræ vindiciis iuftum ftatuunt pretium ,

tum ab elegantiorum literarum dignis æftimatoribus merito

fumma laude condecoratur : eft enim apprime vtilis , fiue ad

fanctiffimæ fidei noftræ dogmata , fiue ad antiquiorum Philo-

fophorum placita refpexeris. Non eft itaque quod miremur,

fæpius olim hos quatuor libros feorfim fuiffe typis exfcriptos.

His antiquioribus editionibus ad fidem Codicum euulgatis ,

r- quantum fieri potuit , vfi fumus , inprimis vbi MSCtis nos

Ex deftitui vidimus. 1 Liberaliter Editiones rariores nobiscum

communicarunt amici , quibus publice gratum non profiteri

as animum, omnino nefas effet.

Quæ ad tres Dialogos in Scholiis noftris obferuauimus ,

maxima ex parte defumta funt ex Editionibus græcis , quæ

n. Romæ a. 1547. apud Stephanum Nicolinum Sabienfem in 4. et

Lipfiæ a. 1591. impenfis Valentini Vögelini in 8. prodierunt.

Latinam quoque Victorini Strigelii verfionem Seculo XVI.

fæpius repetitam, in confilium vocauimus, fi lectiones firmon-.

n dianæ a Textu editionum græcarum diuerfæ erant, aut Erani-

i. ſtæ et Orthodoxi nomina permutata. elle videbantur. Nec

fe omittendum effe duximus , loca Patrum in fine yniuscuiusque

Dialogi magno numero allata diligentius excutere, quæ a no-

. ftris lectionibus aliena effent , in Scholiis monere , et firmon

s dianas lectiones paffim emendare , vt pag. 49. et alibi. Hæc

, cum ageremus , haud raro in loca Patrum incidimus , quæ

o emendatione adhuc opus habent, et ex Noftro feliciter reſtitui

poffunt , etfi probatiffimis plerumque vfi fimus Editionibus ,

quas in Scholiis commemorare haud negleximus. Quæ ex

Ambrofio in his Dialogis a Theodoreto allata funt , haud raro

„aliter in græco fonant , et mitiorem fenfum fundunt, quam in

Textu latino. Hinc fufpicio oritur , Noftrum in Codice fuo

ambrofiano non easdem habuiffe lectiones , quas nunc in ex-

cufis Ambrofii libris habemus. Ifta vero coniectura tantum