BACHELOR OF TEACHING (PRIMARY EDUCATION) WITH HONOURS

(BTPSE)

SEMESTER JANUARY 2022

HBHE1203

PEDAGOGI PENDIDIKAN KESIHATAN

NO. MATRIKULASI : 900318125457001

NO. KAD PENGENALAN : 900318-12-5457
NO. TELEFON : 013 – 254 0547
E-MEL : randy90l@oum.edu.my
PUSAT PEMBELAJARAN : KOTA KINABALU LEARNING
CENTRE (X02)
 ISI KANDUNGAN

1.0 PENGENALAN.......................................................................................................................1

2.0 PERBINCANGAN TENTANG PROMOSI SEKOLAH SIHAT.........................................2

3.0 PERBINCANGAN TENTANG CARA- CARA YANG BOLEH DILAKUKAN OLEH

MURID-MURID DAN GURU BESAR UNTUK MEMPROMOSIKAN SEKOLAH

SIHAT......................................................................................................................................5

4.0 KESIMPULAN........................................................................................................................7

INFOGRAFIK SEKOLAH SIHAT...................................................................................................8

5.0 RUJUKAN................................................................................................................................9

LAPORAN REFLEKSI....................................................................................................................10

BAHAGIAN 2....................................................................................................................................11
1.0 PENGENALAN

Kesihatan dan pemakanan yang baik adalah input dan hasil penting dalam pendidikan asas.
Kanak-kanak perlu berkeadaan sihat dalam usaha untuk menyertai sepenuhnya dan mendapat
faedah maksimum daripada pendidikan. Program penjagaan awal kanak-kanak dan sekolah
rendah yang meningkatkan kesihatan dan pemakanan boleh menjadi pemangkin terhadap
hasil pembelajaran dan pendidikan mereka. Di samping itu, persekitaran sekolah yang sihat,
selamat dan terjamin boleh membantu melindungi kanak-kanak daripada bahaya kesihatan,
penyalahgunaan dan perlakuan yang dilarang.

Rancangan Kesihatan Sekolah ( RKS ) telah dimulakan sejak tahun 1967.

Dalam tempoh tiga tahun RKS dijalankan, dunia secara am dan Malaysia secara
khusus telah mengalami banyak perubahan dari aspek kesihatan dan penyakit. Sesuai
dengan perubahan itu amat wajar RKS dikaji semula untuk membentuk satu jentera
pelaksanaan kesihatan sekolah yang lebih komprehensif. Pada tahun 1996,
Kementerian Kesihatan Malaysia ( KKM ) dengan kerjasama Kementerian
Pendidikan Malaysia telah melaksanakan projek " Health Promoting School" ( HPS )
di enam buah negeri iaitu Johor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor dan Terengganu.
Ini adalah berdasarkan konsep HPS yang diperkenalkan oleh Pertubuhan Kesihatan
Sedunia ( WHO ) berteraskan Ottawa Charter. Persidangan HPS yang telah diadakan
pada bulan Disember 1996 di antara Kementerian Kesihatan Malaysia dan
Kementerian Pendidikan Malaysia telah mencadangkan supaya RKS sedia ada diberi
nafas baru, dengan mewujudkan Program Bersepadu Sekolah Sihat (PBSS). Tujuan
PBSS ialah untuk menyatupadukan dan menyelaras semua aktiviti berkaitan dengan
kesihatan sekolah.

PBSS hendaklah melibatkan seluruh warga sekolah dan masyarakat setempat. Dalam
pelaksanaan PBSS, pendidikan kesihatan hendaklah dilaksanakan secara formal atau tidak
formal. Di samping itu warga sekolah hendaklah sentiasa mengamalkan amalan kesihatan
yang baik.Warga sekolah hendaklah memainkan peranan masing-masing supaya PBSS dapat
dijalankan dan dilaksanakan dengan berkesan. Jawatankuasa PBSS di peringkat sekolah
dianggotai oleh guru-guru dan pasukan kesihatan. Pelaksanaan PBSS adalah satu usaha untuk
mempromosikan kesihatan di kalangan warga sekolah. PBSS juga akan menjadi teraju utama
dalam mencapai cita-cita warisan budaya negara. Setiap warga sekolah bertanggungjawab

1
mempastikan agar PBSS dihayati. Melalui PBSS ini diharap akan lahir masyarakat yang
mengutamakan kesihatan dalam setiap aspek.
2.0 PERBINCANGAN TENTANG PROMOSI SEKOLAH SIHAT

Promosi kesihatan adalah satu kaedah yang digunakan untuk menyebarkan dan
menyampaikan
maklumat mengenai kesihatan kepada orang ramai disamping memperkasakan masyarakat di
dalam menjaga kesihatan dan meningkatkan taraf kesihatan mereka (Kumar & Preetha,
2012). Ia juga adalah penting dalam mencegah penyakit berjangkit dan tidak berjangkit di
kalangan masyarakat. Dewasa kini, promosi kesihatan dan pendidikan kesihatan banyak
melibatkan kanak-kanak dan remaja bertempat di sekolah, kerana sekolah merupakan satu
tempat di mana kebanyakkan masa mereka di sana (Adamowitsch, Gugglberger, & Dür,
2017; Benzaken, Palep, & Gill, 2011). Ia juga sesuai kerana sekolah merupakan persekitaran
yang baik untuk ilmu diperolehi dan di ajar kepada golongan pelajar samada dari segi
akademik, agama dan kesihatan (Langford et al., 2014). Maka pada tahun 1996, Health
Promoting School (HPS) telah diperkenalkan oleh World Health Organization (WHO)
sebagai satu strategi dalam menyebarkan dan mempromosikan kesihatan kepada warga
sekolah (Organization, 1997). Komponen HPS ini merangkumi pengajaran pendidikan
kesihatan secara formal, di samping mengubah persekitaran dan sosial di sekolah serta dapat
memperluaskan pengaruh kesihatan pelajar kepada ahli keluarga dan komuniti sekitar
(Organization, 1997).

Memastikan bahawa kanak-kanak yang sihat dan dapat belajar adalah

merupakan komponen penting dalam sistem pendidikan yang berkesan. Perkara ini
amat relevan dengan usaha-usaha untuk mencapai matlamat pendidikan untuk semua
(education for all) terutama bagi kanak-kanak daripada kawasan yang serba
kekurangan. Ramai kanak-kanak miskin dankurang bernasib baik memperoleh
manfaat dan peluang mendapatkan pendidikan kesan daripada kesihatan yang lebih
baik. Program kesihatan sekolah yang berkesan, yang dibangunkan melalui
perkongsian komuniti merupakan landasan yang paling kos efektif sebagai sebahagian
daripada cara mempromosikan amalan hidup sihat.

Meningkatkan kesihatan dan pembelajaran kanak-kanak sekolah melalui kesihatan

berasaskan sekolah dan program pemakanan bukanlah suatu konsep yang baru. Banyak

2
negara mempunyai program kesihatan sekolah, dan banyak agensi yang telah sekian lama
berpengalaman melaksanakannya. Hasil daripada pengalaman yang telah dilalui, telah
mendorong kepada cadangan untuk tindakan bersepadu melalui perkongsian dan kerjasama
antara agensi untuk meluaskan skop program kesihatan sekolah dan menjadikannya lebih
berkesan.
Menurut Piagam Ottawa, promosi kesihatan adalah proses yang harus membolehkan
semua orang mempunyai tahap penentuan nasib sendiri yang lebih tinggi mengenai kesihatan
mereka dan dengan itu membolehkan mereka memperkuat kesihatan mereka. Promosi
kesihatan melihat kesihatan dari perspektif holistik dan merangkumi kesihatan fizikal, mental
dan sosial. Semua orang yang terlibat dalam "Lebenswelt Schule" harus diberi tahu tentang
masalah kesihatan dan didorong untuk menangani kesihatan mereka sendiri dan orang lain
secara bertanggungjawab. Promosi kesihatan menyokong keadaan yang baik untuk
membesar, meningkatkan sumber daya dan kemahiran kesihatan kanak-kanak dan remaja dan
dengan itu juga mempengaruhi tingkah laku kesihatan orang dewasa di kemudian hari. Oleh
itu, sekolah dapat menyumbang kepada perkembangan murid yang sihat - misalnya melalui
bufet sekolah yang sihat - tetapi juga kepada suasana kerja yang sihat untuk guru, kakitangan
pentadbiran dan banyak lagi.

Piagam Ottawa WHO (1986) merumuskan garis panduan untuk promosi kesihatan.
Mereka dianggap sebagai kerja asas penting dalam bidang promosi kesihatan. Negara-negara
yang mengambil bahagian berkomitmen untuk melakukan aktiviti dalam lima bidang
tindakan yang penting (penyusunan keseluruhan kebijakan yang mempromosikan kesihatan,
persekitaran hidup yang mempromosikan kesihatan, sokongan tindakan masyarakat yang
berkaitan dengan kesihatan, pengembangan keterampilan diri, reorientasi layanan kesihatan).

Untuk mencapai sekolah yang sihat, perubahan tingkah laku peribadi serta perubahan
keadaan di sekolah serta langkah-langkah politik diperlukan. Promosi kesihatan sekolah
mewujudkan keadaan kerangka yang membolehkan sekolah yang sihat dan meningkatkan
kemahiran kesihatan individu. Ini merangkumi maklumat mengenai tingkah laku kesihatan
yang berisiko dan masalah kesihatan, seperti yang disampaikan melalui pendidikan kesihatan
di kelas material, kelas biologi atau pelajaran gimnastik. Ia berkaitan dengan mempengaruhi
tingkah laku individu. Promosi kesihatan sekolah lebih daripada pendidikan kesihatan. Ini
juga mempengaruhi keadaan, seperti proses pengajaran dan pembelajaran, reka bentuk bilik
darjah atau penyediaan waktu rehat dan makan siang di sekolah. Sekolah mempromosikan

3
kesihatan mengikuti, antara lain, pendekatan pengaturan yang disebut (juga: pendekatan
Lebenswelt, pendekatan organisasi), salah satu strategi utama promosi kesihatan. Ini memberi
tumpuan kepada bidang kehidupan, sistem dan organisasi di mana orang menghabiskan
sebahagian besar hidup mereka dan yang mempengaruhi kesihatan individu dengan struktur
sosial mereka dan struktur dan budaya organisasi mereka.
Sebilangan besar penduduk dapat dijangkau selama bertahun-tahun melalui
suasana sekolah. Pengetahuan, sikap dan tingkah laku dalam menangani kesihatan dan
penyakit diperoleh pada awal kanak-kanak. Walaupun "kumpulan rakan sebaya"
mempunyai pengaruh yang kuat pada masa remaja, suasana sekolah menawarkan
peluang komunikasi yang baik dan persekitaran pembelajaran yang dilindungi di
mana kemahiran baru dapat dipelajari dan dipraktikkan. Pengalaman sekolah
mempengaruhi perkembangan harga diri dan kesihatan. Promosi kesihatan sekolah
juga dapat membantu mempengaruhi secara positif akibat dari peluang kesihatan
sosial yang tidak setara untuk anak-anak dan remaja, dengan syarat intervensi tersebut
secara khusus mempertimbangkan keperluan dan masalah kumpulan sasaran yang
kurang beruntung.Mengambil kira perbezaan gender dan mengintegrasikan
pendekatan khusus gender juga merupakan salah satu tugas promosi kesihatan.

Pelbagai langkah saling berkaitan dalam mempromosikan kesihatan sekolah.

Di "sekolah yang sihat" pendekatan pengaturan serta individu atau kumpulan individu
dan keperluan mereka dipertimbangkan. Objektif merangkumi:
 Merancang sekolah sebagai persekitaran kehidupan yang menggalakkan kesihatan
(dan persekitaran kerja) - dengan penglibatan semua orang yang terlibat dalam
kehidupan sekolah seharian (seperti murid, guru, doktor sekolah, psikologi sekolah,
pegawai sekolah dan ibu bapa).
 Untuk mempromosikan kemahiran peribadi dan potensi prestasi pelajar berkenaan
dengan tindakan dan pengetahuan yang peka terhadap kesihatan, supaya mereka dapat
mengambil kesihatan mereka sendiri.
 Membina jaringan antara sekolah dan persekitaran wilayah.
 Untuk mempromosikan kecekapan komunikatif dan kerjasama guru, ibu bapa dan
pelajar (menangani tekanan sekolah, meningkatkan harga diri, kebebasan, kerja
berpasukan dan kemahiran komunikasi, dan lain-lain).

4
  Mendokumentasikan dan menyebarkan projek dan langkah inovatif - sekolah yang
mempromosikan kesihatan menetapkan aktiviti yang disasarkan dan
melaksanakannya dengan cara yang sistematik, menyelaraskan projek dan langkah
antara satu sama lain.

Di Malaysia, Program Kesihatan Sekolah (PKS) mula dibangunkan pada tahun

1967 untuk menyediakan perkhidmatan kesihatan dan pendidikan kesihatan di
sekolah (Kementerian
Kesihatan, Malaysia [MOH], 2013; MOH, 2008). Selaras dengan perubahan dalam isu
kesihatan dan trend penyakit dan untuk mengaplikasi HPS di dalam sistem pendidikan
negara, Program Bersepadu Sekolah Sihat (PBSS) telah diperkenalkan pada tahun 1998, di
mana ia merupakan hasil kerjasama dari Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) dan
Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) sebagai satu landasan untuk menjalankan aktiviti
yang berteraskan kesihatan dilaksanakan di sekolah. Program kesihatan yang dilaksanakan di
sekolah berpandukan PBSS diantaranya adalah rancangan makanan tambahan (RMT),
program susu sekolah, sekolah bebas asap rokok dan sekolah bebas denggi. Pendekatan
bersepadu ini digunakan untuk bekerjasama antara masyarakat, sektor swasta, komuniti
tempatan dan sekolah ke arah sekolah yang sihat (KKM 2012)(Lewallen, Hunt, Potts‐
Datema, Zaza, & Giles, 2015). Kajian menunjukkan bahawa pengaruh rakan sebaya sangat
tinggi pada fasa remaja selain ibubapa. Maka penyebaran maklumat yang berkesan
dikalangan pelajar adalah jika informasi maklumat itu di sampaikan oleh rakan sebaya
mereka sendiri (Barker, 2007).

Adalah sangat penting bahawa pengurusan sekolah dan tenaga pengajar berada
di belakang promosi kesihatan sekolah. Pasukan promosi kesihatan dan penyelaras
promosi kesihatan dapat mendorong pelaksanaan langkah-langkah tersebut.
Khususnya, sokongan dan latihan pemimpin dan guru sekolah sangat penting untuk
kesejahteraan mereka sendiri, tetapi juga penjagaan dan sokongan anak-anak yang
optimum. Ini juga berguna dalam perjalanan ke sekolah yang sihat jika promosi
kesihatan disertakan dalam profil sekolah / profil sekolah dan disepadukan ke dalam
proses pembangunan kualiti sekolah.

5
3.0 PERBINCANGAN TENTANG CARA- CARA YANG BOLEH DILAKUKAN
OLEH MURID-MURID DAN GURU BESAR UNTUK MEMPROMOSIKAN
SEKOLAH SIHAT

Untuk menjadikan sekolah sihat, pelbagai langkah diperlukan - di peringkat politik,

organisasi sekolah dan bidang peribadi. Setiap orang juga dapat menyumbang kepada sekolah
yang sihat atau lebih sihat dan bekerjasama dengan orang lain untuk membuatnya. Promosi
kesihatan di sekolah melibatkan semua orang. Semua orang, iaitu mereka yang kehidupan
sehariannya mempengaruhi sekolah, iaitu murid, guru, ibu bapa, kaunselor sekolah, pegawai
sekolah, kakitangan pembersihan dan banyak lagi.
Pelbagai perubahan mungkin diperlukan untuk "sekolah sihat" seperti reka bentuk
bilik darjah dan/atau bilik rehat yang berbeza. Memikirkan semula dan mengubah langkah-
langkah yang ada serta menyelaraskan pelbagai aktiviti juga dapat menyumbang kepada
sekolah yang sihat (misalnya melalui pengurusan projek, pembangunan kualiti, dan lain-lain).

Adalah sangat penting bahawa pengurusan sekolah dan tenaga pengajar berada
di belakang promosi kesihatan sekolah. Pasukan promosi kesihatan dan penyelaras
promosi kesihatan dapat mendorong pelaksanaan langkah-langkah tersebut.
Khususnya, sokongan dan latihan pemimpin dan guru sekolah sangat penting untuk
kesejahteraan mereka sendiri, tetapi juga penjagaan dan sokongan anak-anak yang
optimum. Ini juga berguna dalam perjalanan ke sekolah yang sihat jika promosi
kesihatan disertakan dalam profil sekolah dan disepadukan ke dalam proses
pembangunan kualiti sekolah.

Antara peranan guru besar ialah:

1. Memahami teras utama PBSS.
2. Menyokong, melaksana dan memperkukuhkan aktiviti-aktiviti PBSS yang dirancang
oleh Jawatankuasa PBSS peringkat sekolah.
3. Bertanggungjawab untuk memastikan aktiviti-aktiviti PBSS boleh dilaksanakan oleh
Jawatankuasa PBSS peringkat sekolah.
4. Menjadi contoh kepada murid dalam mengamalkan cara hidup sihat.
5. Menggalakkan murid menyertai aktiviti PBSS dengan aktif.
6. Memberi penerangan kepada Ibu bapa dan mesyarakat setempat mengenai PBSS.

6
 7. Melibatkan diri secara aktif dan menyokong aktiviti PBSS yang dirancang oleh
sekolah

Antara peranan murid-murid pula ialah:

1. Melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti/program yang dirancang.
2. Bertanggungjawab menjaga kesihatan diri sendiri.
3. Menyampaikan maklumat kepada ibu bapa dan masyarakat setempat mengenai
aktiviti kesihatan dan program kebersihan yang dijalankan di sekolah

Antara program berkaitan kesihatan yang dilaksanakan di sekolah adalah

Perkhidmatan Kesihatan Sekolah, Perkhidmatan Pergigian, Rancangan Makanan
Tambahan (RMT), ProgramSusu Sekolah (PSS), Pendidikan Pencegahan Denggi,
menjadikan sekolah kawasan larangan merokok, menyediakan pertolongan cemas dan
bilik khas kesihatan (sick-bay), mewujudkan Program Sihat Tanpa AIDS untuk
Remaja (PROSTAR), mengadakan program bebas dadah dan kempen cara hidup
sihat.
4.0 KESIMPULAN

Sekolah ialah tempat belajar dan menimba ilmu. Oleh yang demikian, alam sekitar kawasan
sekolah yang kondusif akan mempengaruhi para pelajar menuntut ilmu dan menelaah
pelajaran. Sebagai pelajar, kita seharusnya menjaga kebersihan dan keindahan sekolah. Setiap
pelajar akan berasa selesa jika persekitaran sekolahnya bersih dan ceria. Oleh itu, pihak
sekolah bertanggungjawab dalam mengatur strategi yang dominan untuk menceriakan
kawasan sekolah.

Salah satu langkah yang konkrit untuk menceriakan kawasan sekolah adalah
dengan mengadakan program gotong-royong. Aktiviti ini harus diadakan berkala
untuk membersihkan kawasan sekolah. Aktiviti ini perlu melibatkan seisi warga
sekolah. Gotong-royong bertujuan untuk memastikan setiap warga sekolah dapat
bekerjasama untuk menjaga kebersihan sekolah. Selain itu, kerja dapat disiapkan
dengan cepat dan mudah.

Dalam pada itu, pertandingan kelas terbersih harus diadakan setiap minggu.
Melalui aktiviti ini, setiap murid akan menjalankan tugas masing-masing untuk

7
membersihkan kelas mereka, seperti mengelap cermin tingkap, menyapu lantai dan
mengemaskan meja dan kerusi. Guru bertugas harian akan memantau dan menilai
kebersihan kelas setiap hari. Secara tidak langsung, murid akan mengamalkan tabiat
menjaga kebersihan dalam kehidupan sehari-harian mereka.

Selain itu, sekolah juga perlu menjalankan Program 3K. Program 3K

bermaksud mengutamakan Kebersihan, Keindahan dan Keselamatan. Dalam program
ini, pihak sekolah perlu memastikan kawasan sekolah dalam keadaan yang bersih,
indah dan selamat. Oleh itu, pihak sekolah akan sentiasa mengadakan pemeriksaan
dan penyeliaan dari semasa ke semasa. Lebih-lebih lagi, pihak Kementerian Pelajaran
akan membuat pemantauan terhadap sekolah tersebut. Hal ini akan memangkinkan
semangat pihak sekolah untuk memastikan program berjaya diadakan. Oleh itu,
program 3K perlu diadakan di sekolah.

Oleh yang demikian, semua warga sekolah hendaklah bekerjasama untuk

menceriakan sekolah dan menyokong Program Bersepadu Sekolah Sihat. Dalam hal
ini, guru, murid-murid dan kakitangan sekolah perlu bersama-sama menjaga
persekitaran sekolah supaya bersih, ceria dan sihat.

INFOGRAFIK SEKOLAH SIHAT

8
5.0 RUJUKAN

Adamowitsch, M., Gugglberger, L., & Dür, W. (2017). Implementation practices in school
health promotion: findings from an Austrian multiple-case study. Health promotion
international, 32(2), 218-230.
Barker, G. (2007). Adolescents, social support and help-seeking behaviour. Geneva: World
Health Organization, 10-11.
Kementerian Kesihatan Malaysia. (2013). Modul Latihan Kelab Doktor Muda. Ed. Ke-4. .
Kumar, S., & Preetha, G. (2012). Health promotion: an effective tool for global health. Indian
journal of community medicine: official publication of Indian Association of
Preventive & Social Medicine, 37(1), 5.
Langford, R., Bonell, C. P., Jones, H. E., Pouliou, T., Murphy, S. M., Waters, E., . . .
Campbell, R. (2014). The WHO Health Promoting School framework for improving
the health and wellbeing of students and their academic achievement. Cochrane
Database Syst Rev, 4(4), CD008958.

9
Lewallen, T. C., Hunt, H., Potts‐Datema, W., Zaza, S., & Giles, W. (2015). The Whole
School, Whole Community, Whole Child model: a new approach for improving
educational attainment and healthy development for students. Journal of School
Health, 85(11), 729-739.
Organization, W. H. (1997). Promoting health through schools: report of a WHO expert
committee on comprehensive school health education and promotion.

LAPORAN REFLEKSI

Pertama sekali, saya bersyukur kepada tuhan kerana saya telah dapat menyiapkan tugasan ini.
Kerja kursus ini memerlukan saya untuk menulis tentang kepentingan kesihatan komuniti
melalui aktiviti tugasan dan bagaimana mempromosi kesihatan yang melibatkan komuniti
sekolah.

Terdapat beberapa perkara yang saya telah pelajari sepanjang menyiapkan

tugasan ini. Antaranya ialah dapat mengetahui lebih mendalam tentang Program
Bersepadu Sekolah Sihat yang diadakan di semua sekolah dibawah Kementerian
Pelajaran Malaysia tidak kira swasta mahupun kerajaan. Pandangan saya terhadap
profesi guru ini juga telah terbuka luas. Selama ini, saya hanya berfikir bahawa guru
adalah berperanan untuk mendidik murid dari segi akademik. Rupa-rupanya, peranan
seorang guru adalah lebih luas dimana mereka harus mendidik para pelajar dalam

10
semua aspek termasuklah kesihatan diri dan kebersihan kawasan sekeliling. Saya juga
sedar bahawa sekolah sihat bukan sahaja menerapkan tentang kesihatan tubuh badan
tetapi juga mental seseorang pelajar itu. Sebagai contoh, masalah buli akan
menimbulkan masalah serius dari segi kesihatan mental murid yang dibuli. Selain
daripada itu, murid juga sebenarnya boleh menjadi pengaruh baik kepada semua
orang dalam mempromosikan tentang sekolah sihat dan menjadikan sekolah tempat
yang terbaik untuk menimba ilmu.

Dalam tugasan ini, saya percaya bahawa saya telah menghasilkan sebuah
infografik yang baik untuk mempromosikan sekolah sihat. Infografik yang saya
hasilkan bukan sahaja memfokuskan kepada peranan guru sahaja. Para pelajar juga
mempunyai peranan yang sangat penting dalam melahirkan sekolah sihat. Infografik
saya juga sangat mudah difahami tanpa meletakkan banyak penjelasan melalui
perkataan.

Saya berharap agar saya dapat mencari lebih banyak lagi sumber ilmiah untuk
saya masukkan sebagai rujukan dalam tugasan saya serta menyertai setiap kelas
dalam talian dengan lebih kerap lagi. Saya berharap agar saya dapat memperbaiki
kaedah, teknik dan kemahiran mengajar saya pada masa hadapan dengan adanya
pengetahuan dalam subjek ini dan menerapkannya dalam kehidupan saya setiap hari
dan dapat menghasilkan pelajar yang mementingkan kesihatan fizikal, mental dan
kebersihan persekitaran.

BAHAGIAN 2

11
12
13