Maurice Halbwachs’ın Kolektif Hafıza Kitabı ile ilgili Önemli

Noktalar
Genel olarak aktarılmak istenen kolektif hafızanın bireysel hafıza, tarihsel hafıza, zaman ve
mekân ile olan ilişkilerinin birer başlıkta toplanarak ne anlam ifade ettiği.
Birinci bölüm olan kolektif hafızanın bireysel hafıza ile olan ilişkisi üzerine Halbwachs, tek
başına bireysel bir hafızanın mümkün olamayacağı ancak kolektif bir hafızanın mümkün
olabileceği ilgili görüş belirtiyor ve bu düşünce ile ilgili Jan Assman’ın yorumu da şu şekilde
oluyor: Kişinin algıları vardır ama anılar çeşitli grupların oluşturduğu algıların bütününden
kaynaklanır.
İkinci bölüm olan kolektif hafızanın tarihsel hafıza ile ilişkisi ile ilgili olarak da bu ayrımı içsel
ve dışsal, kişisel ve toplumsal ve otobiyografik ve tarihsel hafıza olarak adlandırılabileceği ve
bu ayrımın yani otobiyografik ve tarihsel hafızanın ilişki içinde olduğu, kesiştiği ve tarihsel
hafızanın otobiyografik hafızaya eklenerek bir total hafızanın meydana getirdiğini ifade ediyor.
Aynı zamanda bir şekilde bu tarihsel hafızayı unutmamak için de çabaladığımızı ve her bir
anımsama sırasında da o var olan anıya yeni eklentiler yapıp anıyı tekrar inşa ettiğimizi
belirtiyor.
Üçüncü bölüm olan kolektif hafızanın zaman ile ilişkisinden bahsederken zaman, hatıraların
bir çerçevesidir, onun sınırlarını oluşturmaktadır diyor. Zamana bağlı olarak kaybolup gidebilir.
Bu hafızaya sahip kuşaklar oldukça kolektif hafıza yaşamaya devam eder.
Dördüncü bölüm olan kolektif hafızanın mekân ile ilişkisine geldiğimizde Halbwachs, mekânın
da zaman gibi bir çerçeve çizdiğini ve ikisinin de kolektif hafıza üzerinde belirleyici unsurlar
olduğunu söylüyor. Bu konuda Hz. İsa ve Kudüs örneği veriliyor. Hristiyanların Hz. İsa’yı
hatırlamak için onun yaşadığı mekân olan Kudüs’ü kutsallaştırdıkları ve onlara onu
anımsatacak yeni mekanlar inşa ettikleri belirtiliyor. Zaten hafızayı güçlendirmek ve yenilerini
inşa etmek için onları anımsatacak mekanların oluşturulması gerektiği aynı şekilde bir
hafızadan kurtulmak için de ona ait mekanları ortadan kaldırmak gerektiği de Halbwachs
tarafından belirtiliyor.
Benim bu yazılanlarla ilgili yapılması gereken çıkarımın kesinlikle kuvvetli bir hafıza
oluşturmak için bireysel anıların yanı sıra toplumun anımsadıklarını göz ardı etmemek,
zamana yenilmeden hafızayı aktarmak ve onu bize hatırlatacak mekanları oluşturmanın
gücünden yararlanılması gerektiği fikri ile hareket etmek.