AKARYAKIT TANKLARININ METHOD STATEMENTS (SARTNAMESI)

1-PROJE:

Genel:API 650 esaslari dahilinde Tank,Borulama ve NFPA (Natioanal Fire

Protection Association) ve FMI (Factory Mutual Global) standartlarina gore
yangindan Koruma ve Sondurme sistemlerinin projelendirilmekte.Yakit Tanklari
dizayn projesi LOYD Veya Bureaux Veritas gibi ucuncu bir taraf konttrolluk
hizmeti veren kurumlardan birine onaylattirilmakta ve buna gore imalat
resimleri hazirlanmaktadir.

2-PROJELENDIRME KRITERLERI

API 650 uyarinca govdede kullanilabilecek minimum sac kalinligi 6 mm olarak

sinirlandirlmistir. Tank saclarinin kalinliklari hesaplanirken 1 mm korrozyondan
dolayi olusacak pas payi kabul edilmistir.Buna gore standart 1500 mm sac
genisligine gore sac kalinliklari asagida gosterildigi gibi hesaplanmistir.6 feet
genislikte sac kullanilmasi halinde donam kalinliklari API 650 standartlarina
gore yeniden duzenlenmektedir.

VERILER:

CA=Test sartlarina gore korrozyon payi (1 mm- 1.6 mm)

D=Tank capi (m)

Tank yuksekligi=H (m)

Donam sayisi=(asagidan yukari dogru 1500 mm genisligindeki saclarin adet

miktari)

Malzeme Standardi=A283M Gr.C

Musade edilen gerilim St=154

Alt Donam sac yuksekligi h1=(m)

Nominal Tank Capi r= (m)

Minimum sac kalinligi=6 mm

Kullanilacak sac ebatlari=t*2500*9000

HESAPLAMALAR

Ilk Donam

t1=4.9 D (H-0.3)/St     + CA
Donamlarin sac kalinliklari bu yukardaki ana formule gore hesaplanir.

 Ornekleyecek olursak 5000 m3 kapasiteli bir akaryakit tankinin

Cap D =22.5 m

Yukseklik H =13.5 m

1-2. Donam 12 mm ,3-4. donam 10 mm, 5.donam 8 mm, 6.donam 7 mm ,7-10.donam 6

mm,Taban saclari 7 mm, Konik Tavan saclarin et kalinliklari 5 mm dir.1500*6000 mm
ERDEMIR 3237 (ASTM A 283) Gr.C esdeger saci.

Yangin sisteminin dizayninda hakim ruzgarin guney-bati istikametinden geldigi kabul

edilir.(Butun dunya cografyasinda boyledir)

HAZIRLANACAK RESIMLER 

a-Yakit tanklari,yangin suyu ve tanki borulama projeleri 

b-Yangindan korunma ve sondurme sistemleri layout ve montaj resimleri

c-Tank borulama supportlama ve platform detay resimleri

d-Malzeme lsitesi ve ozellikleri

e-Tank pompaj ve yangin sondurme sistemleri kullanma talimatlari

TANK VE BORULAMA

Akaryakit tanklarinin imalatinda sac ve profillerin kumlamasi,shopprimer

boyalarinin yapilmasi,saclarin kesimlerinin yapilmasi,merdiven ve platform gibi
malzemelerin imalati,aluminyu ic yuzer tavanin (Internal Floating Roof)
parcalar halinde imali,ve borulama supportlarinin imalati.

Tanklarin imalati: beton dayklarin ve tank temelinin hazirlanmasi,temel uzerine

asfalt bitum kaplanmasi,asfalt zemin uzerine taban saclarinin serilmesi.Taban
saclari govde capi 8 noktada seviye kontrolu yapilarak uyumsuzluklarin tespit
edilmesi.Tank temelinin sekli,yuksekligi egimi ve seviyesi dikkatlice kontrol
edilmelidir.Roper noktasi kot refaransinin kontrolu icin onemlidir.Buna gore
tank hidrostatik testinde su doldurulacagindan kademe kademe oturmalar
kontrol edilmelidir.Bu sebepten tank temeline henuz hic bir agirlik yuklemeden
roper noktalari NIVO olcum aleti ile tespit edilir.A noktasi tanki sag ve solunda
en az 2 yerde B noktasi tank temeli uzerinde O-90-270-360 derece  noktalarinda
olmak uzere 4 noktada tesi edilmektedir.A noktasini tank oturmalarindan
korumak icin en az 30 metre uzaklikta olmalidir.

Taban saclarinin serilmesi :Temel uzerine refarans dairesi cizilerek ve cevre

saclari bu olcuye gore yerlestirlmektedir.Cevre saclari yerine konulmadan once
tek tarafli olarak alt takviye lamasi kaynatilmaktadir.Kaynak oncesi taban
saclari cevre plakalari uzerine kum torbalari yerlestirlmekte gecici tespit
plakalri kaynatilmaktadir.Taban saclarinin kaynaginda GERI ADIM teknigi
uygulanmakta,taban plakalari projede gosterildigi gibi binme paylarina uygun
olarak yerlestirlmelidir.Merkezdeki saca bosaltma kabi yerlestirilmis ve kaynagi
yapilmis olmalidir.Taban plakalari da ayni sekilde kum torbalari yerlestirilip
gecici takozlarla sabitlenmelidir.Taban plaklarinin kaynaginda dikkat edilecek
1.prensip minimum deformasyon icin kaynak metodunu uygun secmek ve
uygulamaktir.Once kisa kaynaklar orta eksenden disa dogru sonra uzun
kaynaklarin kaynagi yapilmalidir. Uzun kaynaklar yapilirken isinin ayni yerde
yogunlasip fazla cekme yapmamasi icin geri adim metodu
uygulanmalidir.Uygulama taban merkezinden disari dogru yapilir.Bindirme ve
kose kaynaklari 2 paso atilmaktadir.Kaynaklarin vakum testi taban plakasi
kaynaklarina (300 mmHg vakum basincinda vakum-kopuk testu uygulanmakta
ve test raporlarina kayit edilmelidir. 

Taban saclarinin kaynaklari tamamlandiktan sonra govde saclarinin monte

edilmesi ve reglajlarinin yapilmasina gecilir.Buna gore govde saclarinin montaji
icin gerekli eksen cap cizgisi cizilir ve noktalanir.Tabandaki egim goz onune
alinarak cizilecek cap projedeki degerinden kesinlikle fazla olmamalidir.

-Taban uzerine cember cizildikten sonra projeye gore govde saclarinin ek yerleri
belirlenir.Govde dikey kaynaklarinin taban saclari birlestirme kaynagi uzerine
gelememsine dikkat edilmelidir.

-Cizginin merkez tarafina gelecek sekilde 5*50*50 mm ebadinda sac kulaklari

her 500 mm de bir yerlestirlerek puntalanir.

-1.Donamin govde saclarinin tek tek montaji ve reglaji yapilir.

-1.Donam govde saclarinin diklik ve seviye kontrolu yapilir.Ayarin bozulmamasi

icin gemici cektirmesi ile tank icinden taban sacina capraz tespit yapilir.

-Govde saclarinin 2.sirasini koymadan tank merkezine "gecici tavan destek

kolonu" monte edilir.Devrilmeyecek sekilde triforlarla emniye alinmalidir.

-1.Donam govde saclarinin once dis dikey kaynaklari bitirilmelidir.Dikey

kaynaklarda geri adim yontemi uygulanmalidir.

-Govde saclarinin kaynaklarinda once bir taraftan kok paso kaynagi ve bir sira
kaynak yapilmali daha sonra diger yuzeydeki karbon-ark ve tas ile kok paso
temizlenerek kaynak islemine gecilmelidir.  

GOVDE SACLARI KAYNAK SIRASI  

 -Tank dis taraf dik kaynaklari 2 paso

-tank icinden karbon ve/veya tasla temizlik

-tankin ic kismi dik kaynaklari

-Tank dis kismi kaynaklarinin tamamlanmasi

-Tankin dis tarafi yatay kaynaklarinin tamamlanmasi

- tank icinden karbon ve/veya tasla temizlik

-Tankin icinden yatay kaynaklarin tamamlanmasi.

KONIK CS (KARBON STEEL) Ve ALUMINYUM YUZER TAVAN

HMT USA ve PS & S Ingiltere yapimi vey esdeger sizdirmazlik duzenekli API 650
standartlarina gore imal edilmesi.

YANGIN SUYU TANKI (KAPASITE 4000 M3) 

cap D=20.00 m Yukseklik H=12.75 M 6-7-8 donamlar 10 mm kalinliginda

1500*6000 mm erdemir 3237 (ASTM A 283 Gr.C) Konik CS tavanli API 650 

YANGIN SUYU POMPA ISTASYONU      

1 Dizel motorlu pompa

1 Elektrik motorlu pompa

1 Elektrik motorlu Jockey pompa

Q=450 m3/h

H=80 mss

KOPUK HAZIRLAMA ISTASYONU

Kopuk hazirlama tanki 3000 litre baglanti ve gostergeleriyle komple

1 elektrik motorlu kopuk pompasi -1 dizel motorlu kopuk pompasi Q=14 m3/h
H=90 mss

AKARYAKIT ANA POMPA ISTASYONU

Biri yedek olmak uzere :

2 Adet benzin pompasi

Q=450 m3/h

H=30 mSS

N=90 KW
2 Adet gazyagi pompasi

Q=300 m3/h

H=30 mSS

N=45 KW

2 Adet motorin pompasi

Q=300 m3/h

H=30 mSS

N=45 KW

DIZEL JENERATOR ISTASYONU 

2*550 KVA dizel jenartor takimi 3450 ATAAC Caterpillar 500 KVA Stand by
Power AP-550 Model 550 KVA standby Power perkins Baglantilari kontrol
kumanda duzenekleri ve paneli yardimci donatimiyla birlikte.

KOMPRESOR

Suzulmus ve kurutulmus tesisat havasi 4-8 bar hava ureteci

TANK YUKLEME ISTASYONU

12 Gozlu tanker bosaltma sistemi.Tanker baglama agizlari olcme kontrol

duzenekleri boru ve kontrol vanalari ve sundurmasi.

TANKER YUKLEME ISTASYONU 

10 Gozlu ve 5 dolum kollu pompa istasyonuna sahip Pompalari olcu kontrol

duzenekleri boru,ve kontrol vanalari ve sundurmasi.

YAKIT TANKLARI DOLUM BOSALTIM SEBEKESI  

4 Adet yakit stoklama tankini doldurma be bosaltma icin gerekli

borular,vanalari,baglama parcalari,destekleri,ve vanalari ile komple.API 5 L Gr B
malzmeden ANSI B 31.3 Standardina uygun boru,vana ve baglama parcalari
( 8"-10")

YANGIN SUYU BORU SEBEKESI

NFPA Standartlarina uygun caplarda (6'-8"-10'-12') API 5L Gr B malzemeden

dagitim borulari ve kapali devreler dusunulmus ve kritik noktalara 16 adet
hidarant ve 6 adet hortum dolabi koyulmustur.Boru sebekesinin yangin suyu
pompa istasyonuna baglantisida NFPA sistemlerine uygun olarak kurlmalidir.
TANKLARIN CEVRESINDE SOGUTMA SUYU PUSKURTME SISTEMI 

Her tankin cevresinde 20 puskurtme memesi (sprink) tasiyan 2 boru halkasi

(8"-6"-ve 4' borular) vana ve kontrol duzenekleri ve gostergeleri ile komple.

KOPUK DAGITIM BORUSU VE TANKLARIN CEVRESINDE SU-KOPUK SONDURME

SISTEMI 

Kopuk hazirlama istasyonundan tanklara kadar giden dagitim borulari (10'-8'-

6') ve bunlara bagli her tank cevresinde 2 tane kopuk odasi tasiyan bir bilezik
(3' boru) ile gerekli vana ve gostergeden olusan su-kopuk puskurtme sistemi.

DOLUM ISYASYONLARINDA SU-KOPUK PUSKURTME SISTEMI 

Kopuk hazirlama istasyonundan tank ve tanker dolum isatasyonlarina

gonderilen su-kopuk karisiminin bu istasyonlardaki yangin mucadelesi icin
toplam 233 puskurtme memesi ile donatilmis boru,vana kontrol
duzeneklerinden ve gostergelerden olusan sistem.

LABORATUVAR DONATIMI 

Bir tanker bosaltma ve yukleme istasyonunun laboratuvarinda bulunmasi

gerekli standart donatimi iceren bir olcme gozlemleme ve analiz duzenekleri
komplesi.baslica bilgisayarlar engler viskozimetre cihazi,karbok kukurt tayin
cihazi,alevlenme noktasi tayin cihazi ,Santrifuj cihazi saybolt viskozimetre ve
cesitli sarf malzemesi.

DEGERLI ARKADASLARIM

Yukarida tanitimini yaptigim bir akaryakit stoklama tesisinin kisaca teknik

bilgilerini vermeye calistim.Bir sonraki yazimda tesisi detayli bir sekilde
anlatarak tesisin islevini aciklamaya calisacagim.

BASARILAR
Akaryakıt tankı, yeraltı akaryakıt tankları ısıtıcılı ve ısıtıcısız olarak yakıtın çeşidine göre üretilmektedir.
TS EN 12285  TS 712 standartlarında üretilen tanklar ST37 sacdan ve kaynaklı olarak üretilmektedir.
İsteğe göre izoleli ve izolesiz tüketiciye sunulmaktadır. 

Zamanla tankın dibinde biriken pislik, su, tortu ve dip çamuru ilerleyen zamanlarda filtreler ve yakıt
yollarının tıkanmasına sebep olmaktadır. Bu tür sorunlarda temizlik için kullanılmak üzere cihaz üst ve
ön kısmında menhol kapakları mevcuttur.
TS 712 :Bu standard, yakıt yağının depo edilmesini sağlayan, açıkhava basıncına açık, çelik saçdan
yapılmış silindir biçimli yerüstü, yarıyeraltı ve
yeraltı tanklarını kapsar.
Basit bir yakıt tankı aşağıdaki sistemleri içermektedir
:
Dolum (Yanıt tankı güvenli bir şekilde doldurulabilmelidir)

Yakıtın saklanması (sistem kaçak ve buharlaşmaya karşı güvenli olmalıdır)

Ölçüm (Tankta kalan yakıt miktarı ölçülebilmeli ya da gözlemlenebilmelidir)

Havalandırma (Eğer yüksek basınç koruması sağlanmamışsa, buharlaşma mutlaka valfler - vanalar-
aracılığıyla salınmalıdır)
 
TS EN 12285-1-2 standartlarına göre projelendirilerek imal edilen cihazlar, birim fiyat kitabında yer
alan 412-100, 412-200, 412-300 ve 412-400 pozlarına uygundur.
Ön ve arka aynalarda tav bölgeleri görmekteyim, bu bölgelerde tav sıcaklığına erişildiyse
malzeme özelliklerini kaybetmiş olabilir. Bu hidrolik testiyle anlaşılamaz sanırım ,malzeme
analizi gerekir. Ayrıca kalınlık kontrolu de yapılmalı incelme varsa kontrol edilmeli. Dikkat
edin , yaşlanma sertleşmesinden dolayı başınıza dert açmasın
Toprak üstü hatlarda boru boyu en fazla olan çap için (düz fittingsiz) hesap yapılır.
Toprak alti boru hatlarinda isil genlesme hesaplarda kullanilmaz.

isil genlesme atmosfere acik ve duz hatlarda ozellikle 30 metreyi gecen hatlarda
elzemdir.

ISIL GENLEŞME
HESAPLARI
Mevsimsel ısı değişiklikleri sonucu borunun uzama ve büzülmesini karşılamak üzere gerekli
hallerde genleşme bağlantısı konulmuştur.

1 - 60m / 3" - DN80 / İç hat

DN (mm) : 80
L (m) : 60
 (m/mC°) : 0,0000118
t = ( C ) farkı : 50
t = ( C ) min : -10
t = ( C ) max : 40

L = 1,18 x 10-5 x 50 x t     = 0,03540

L = = 0,03540 m
L = = 3,54 cm
L = 3,54 < 4 cm

Elde edilen değer küçük olduğundan ısıl genleşme açısından ek bir tedbir almaya gerek yoktur.

Tesisatta ki mevcut dirsekler ve 3" Kaynaklı Dialatasyon Kompansatörleri bu uzamanları absorve edecektir.

2 - 45m / 1" - DN25 / İç hat

DN (mm) : 25
L (m) : 45
 (m/mC°) : 0,0000118
t = ( C ) farkı : 50
t = ( C ) min : -10
t = ( C ) max : 40

L = 1,18 x 10-5 x 50 x t     = 0,02655

L = = 0,02655 m
L = = 2,66 cm
L = 2,66 < 4 cm

Elde edilen değer küçük olduğundan ısıl genleşme açısından ek bir tedbir almaya gerek yoktur.

Tesisatta ki mevcut dirsekler ve 1" Kaynaklı Dialatasyon Kompansatörleri bu uzamanları absorve edecektir.

LPG TESİSATINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR 

1.     Cihazların tüketim debileri tesbit edilmelidir. 

2.     Cihazların tüketim basınçları girişlerinde basınç düşürücü varsa giriş basınçları tesbit
edilmelidir. 
3.     Cihazların tank ve 1. Kademe basınç düşüm istasyonuna uzaklıkları belirlenmelidir. 
4.     Boru basınç kaybı hesabı yapılmalıdır. ( DG ile aynı hesap 50 mbar ‘ın üzeri ) 
5.     Öncelikle bir şema üzerinde cihaz tüketim debi ve basınçları belirlenip
işaretlendikten sonra ortak bir basınç seçilip ana hat bu basınçla beslenir. Bu genellikle
orta basınç olarak tariflenen 0.3-1.0 bar arasındadır. En uç noktadaki toplam basınç kaybı
genellikle % 10 geçmemelidir. 300 mbar verdiysek en uçta D.Gaz da olduğu gibi 270
mbar veya 250 mbar olabilir. LPG ‘de    D.Gaz gibi dar limitler yoktur. 
6.     Tank basınçları genellikle hava sıcaklığına bağlı olmakla birlikte kışları 1-3 yazları 5-
6 bar civarlarındadır. 
7.     Domestik kullanımlarda tank yanında -eğer propan tankı değilse- bir buharlaştırıcı
tesis edilmesi gereklidir. 
8.     Bu buharlaştırıcının kapasitesini 1. Maddede belirtilen değerlerin pik değerleri
belirler. 
9.     Buharlaştırıcımız bu konuda imalat yapan firmalardan alınmalıdır.Zira 0 (sıfır) zonda
yeraldığından elektriki olarak ex-proof (patlamaya korumalı) imal edilmelidir. 
10.     Tank sahası ve buharlaştırıcının emniyet mesafelerine TS 1446 dikkat edilmelidir. 
11.     Kullanılan boru malzemesi tank tüketim yeri arasında çelik çekme olmalıdır. 
12.     İmalatı yapılan tesisat basınç düşürücüler devre dışı bırakılıp hem sızdırmazlık hem
de mukavemet testi yapılmalıdır. 
13.     Mukavemet testi 5-6 bar sızdırmazlık testi de 100 mbar da aynı D.Gaz gibidir. 
14.     Boru güzergahında bazı kurallara dikkat etmek gereklidir. 
15.     Yeraltından giden hatlar soğuk izolasyon yapılmalıdır. 
16.     Bu konuda MMO LPG Tesisatı ve ISISAN yayınları D.GAZ veya ISITMA Tesisatı
kitaplarını okuyunuz.