Prawo ochrony własności intelektualnej wykład I

Własność intelektualna oznacza prawa na dobrach niematerialnych. Ich cechą

charakterystyczną jest to, że w zasadzie nie odnoszą się do rzeczy (przedmiotów materialnych), lecz
wyłącznie do intelektualnych wyników pracy człowieka. Ochrona jest zatem nakierowana na
niematerialny przedmiot, jedynie udostępniany (zapośredniczony) innemu podmiotowi poprzez
rzeczy (w postaci egzemplarza) lub ludzi (poprzez wykonanie, „opowiedzenie” takiego dobra). 3
cechy dóbr niematerialnych:
• może z nich korzystać w tym samym czasie nieograniczona liczba osób;
• zazwyczaj koszty ich wytworzenia są wysokie (kosztowne prace badawcze);
• koszty realizacji (wdrożenia do praktyki) są niskie.

System prawa własności intelektualnej

1. Prawo autorskie – obejmuje swym zakresem ochronę nie tylko utworów, ale także praw
pokrewnych, do których należą artystyczne wykonania, fonogramy i wideogramy, nadania
programów oraz pierwsze wydania i wydania krytyczne. Nadto odrębnie bazy danych są
chronione (niezależnie od ochrony autorskiej) tzw. prawem sui generis.

2. Prawo własności przemysłowej – do własności intelektualnej tradycyjnie zaliczane są ustawy

chroniące m.in. wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia
geograficzne, topografię układów scalonych – uregulowane głównie w Prawie własności
przemysłowej.

3. Nieuczciwa konkurencja – do prawa własności intelektualnej zaliczana jest także ochrona

know-how, przewidziana w art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.

Powyższe wyliczenie jest istotne z tego względu, że w odniesieniu do dóbr niematerialnych

powszechnie (a więc na całym świecie) obowiązuje zasada numerus clausus, według której
wyłączne prawa majątkowe powstają tylko dla tych rezultatów pracy intelektualnej, które w
ustawach zostały ujęte jako ich przedmiot. Stąd też inne rezultaty pracy twórczej nie są tak

Strona 1 z 2

chronione, także wówczas, gdy stanowią szczególne osiągnięcie intelektualne człowieka. Dotyczy
to np. odkryć naukowych, nowego stylu i koncepcji matematycznych.

Podstawowe źródła prawa polskiego

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.

Ustawa o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi z 15 czerwca 2018 r.
Ustawa o ochronie baz danych z 27 lipca 2001 r.
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej.

Strona 2 z 2