MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ

MAK 456-Alışılmamış İmalat Yöntemleri

Dr. Öğr. Üyesi Mahmut Can Şenel

Termokimyasal İşleme

MAK 456-Alışılmamış İmalat

Yöntemleri
Hafta-6
 TERMOKİMYASAL
İŞLEME NEDİR ?

Bu işlem parça
kenarlarında oluşan çok
küçük çapakları termal
yolla temizlemek için
geliştirilen bir yöntemdir.
Üretimden kaynaklanan
(frezeleme, delme vb.)
Çapakları çeşitli makine
parçalarından temizleme
işlemidir.
TERMOKİMYASAL İŞLEME NASIL
GERÇEKLEŞİR ?

Parça kısa süreli olarak sıcak

korozif gaz verilen kapalı bir kaba
konur. İşlem oksijen, hidrojen ve
diğer yanıcı gazların belirli
oranlarda karıştırılarak iş
parçasının bulunduğu kapalı ve
basınca dayanıklı bir kapta detone
edilmesiyle (Patlatılmasıyla)
gerçekleştirilir.
TERMOKİMYASAL İŞLEME NASIL GERÇEKLEŞİR ?
İşlem, kimyasal-fiziksel bir prensibe göre,
içten yanmalı motorlarda olduğu gibi, uygun
bir yanıcı karışımın tutuşmasından üretilen
ısıyı kullanır.
 Isı, sızdırmaz bir odada doğal gaz ve oksijenin basınç
altında tutulmasıyla üretilir. Bu patlama sadece 20
TERMOKİMYASAL milisaniye sürer, sıcaklık 2,500 ila 3,500 ° C'ye ulaşır
İŞLEME NASIL ve 400 bar'a kadar basınç oluşur. Bileşenin
GERÇEKLEŞİR ? yüzeylerine isabet eden ısının çoğu, kütlesi boyunca
güvenle dağılır.
 TERMOKİMYASAL
İŞLEME SONUCU

Patlama sonucu oluşan

sıcak ve yüksek basınçlı
gaz dalgaları dişliler,
kalıpta dökülmüş
parçalar, valfler ve
benzeri parçalar üzerinde
bulunan çapakları birkaç
mili saniyede
buharlaştırır.
 Parçanın yüzeyinin, kütlesine nazaran küçük
ve işlem süresinin kısa oluşundan dolayı
parça nispeten soğuk kalır ve ısıdan
TERMOKİMYASAL etkilenmez. Bu işlem uygun kimyasal bir
İŞLEME SONUCU spreyin parça yüzeyine püskürtülmesi ile de
yapılabilir. Bu yöntemle çok az miktarda
talaş kaldırılır.
ALÜMİNYUM, PASLANMAZ
BAKIR VE ÇELİK, DÖKME
ALAŞIMLARI DEMİR VE AĞIR
DEMİR
MALZEMELER
 •Patlama esnasında oluşan sıcak, yüksek
hızlı ve yüksek basınçlı gaz dalgaları her
boşluğa nüfuz edebileceğinden bu işlem dış
TERMOKİMYASAL yüzeyleri karmaşık parçalara uygulandığı
İŞLEME gibi delikli, kör delikli ve içinde kesişen
ÖZELLİKLERİ kanalları bulunan parçalara da rahatlıkla
uygulanabilir.
•Bu işlemede propan, doğalgaz, metan gibi
gazlar kullanılarak patlama sağlanır.
1. BUJİ
2. KARIŞTIRMA
BİRİMİ
3. YAKIT GAZI
4. OKSİJEN
5. PATLAMA
ODASI
6. İŞ PARÇASI
 Termokimyasal işlemenin tipik bir
uygulaması karbüratör parçalarının
TERMOKİMYASAL çapaklarının bu sistemin
İŞLEME otomasyonlaştırılmış şekli ile
ÖZELLİKLERİ temizlenmesidir. Parçaya üniform olarak
uygulanması ve sağladığı yüksek kalite ise
bu işlemin özel bir avantajıdır.
 Termokimyasal işleme birçok metale
TERMOKİMYASAL uygulanabilir olmakla beraber düşük ısıl
iletkenliğe sahip malzemeler için daha
İŞLEME uygundur. Termoset plastiklere de
ÖZELLİKLERİ uygulanabilir ancak termoplastikler için
uygun değildir.
 Termokimyasal İşleme aşağıdakiler de dahil olmak üzere
çeşitli endüstriler tarafından kullanılır:

Uzay

TERMOKİMYASAL Otomotiv
İŞLEME
KULLANIM
Donanma
ALANLARI
Hidrolik

Tıbbi
 Termokimyasal işleme, işlenmiş ve döküm
parçalardaki gibi erişilmesi zor alanlardaki
çapakları gidermek için idealdir.
Termokimyasal işleme, magnezyum hariç
her türlü metal için elverişlidir ve
aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli
avantajlar sunar:
AVANTAJLARI
El ile çapak almadan daha az maliyetli ve
zaman tasarruflu
Küçük veya büyük çapakların hızlı ve etkili
şekilde çıkarılması
Parça yüzeyine zarar vermez
Manuel çapak alma yöntemlerinden daha
yüksek tutarlılık seviyesi
 Termokimyasal işleme, parçalara ve
şekillere uygulanabilen oldukça etkili bir
işlemdir. Sadece dış kısım yüzeylerinden
AVANTAJLARI çapakları almakla kalmaz, aynı zamanda
erişilmesi zor veya ulaşılması zor alanlardaki
iç çapakları ve çapakları, ayrıca açılan
deliklerin veya diğer boşlukların çapaklarını
alır. Termokimyasal işleme neredeyse
kusursuz sonuçlar verir.
 Termokimyasal işleme odası göreceli
olarak küçük olduğundan (standart boyutlar
yaklaşık 16cm ila yaklaşık 19cm arasında
derinliğe ,30 cm ila 50 cm arasında genişliğe
sahiptir.) Bu yüzden büyük parçaları
işlemeye elverişli değildir.
DEZAVANTAJLARI Yüksek sıcaklıklarda işleme yaptığı için
termoplastikler için kullanılamaz.
Termokimyasal işleme, geleneksel çapak
alma işlemlerinden daha büyük sermaye
yatırımı gerektirir. Yaklaşık 200.000 $ 'dan
başlayan termokimyasal işleme
makinelerinin maliyeti vardır.