KOLOR ŚWIATŁA - TEMPERATURA BARWOWA

WYKORZYSTANIE FILTRÓW KONWERSYJNYCH

 Temperatura barwowa a odwzorowanie barw

Światło białe składa się w części widzialnej z trzech mieszających się ze

sobą barw: czerwonego – R, zielonego – G i niebieskiego – B. Proporcje
R, G, B dla poszczególnych źródeł światła są różne, począwszy od
świeczki, poprzez najróżniejsze żarówki, halogeny, a kończąc na
świetlówkach światła dziennego (Kino Flo), palnikach lamp błyskowych,
czy wreszcie świetle dziennym o różnych porach dnia, roku i w różnych
miejscach. Im wyższa temperatura, tym więcej niebieskiego – B w stosunku do
czerwonego – R. W praktyce ta relacja odpowiada za zaniebieszczenia lub zażółcenia
na slajdach. Mowa o slajdach, ponieważ na nich widać odchylenia od normy w czystej
postaci – pokazują kolor bez żadnych korekt. Odniesieniem jest tu temperatura
barwowa na którą skalibrowane jest uczulenie barwne błony, czyli taka temperatura
światła, przy której uzyskuje się idealne odwzorowanie szarości. Prawidłowe
odwzorowanie szarości jest punktem wyjścia do optymalnego odwzorowania wszelkich
kontrastów barwnych. W praktyce błony fotograficzne kalibruje się fabrycznie do
światła dziennego lub światła sztucznego. Temperaturę barwową wyraża się w
stopniach Kelvina (K). W fotografii liczy się z jednej strony temperatura barwowa na
którą skalibrowana jest błona, a potem sposób zmiany barwy światła pozwalający
dostosować światło zastane do uczulenia spektralnego błony. Chodzi o to, by w
każdych warunkach uzyskać prawidłową szarość, a tym samym optymalne
odwzorowanie pozostałych barw. Powszechnie używane błony negatywowe i
diapozytywowe dostosowane są do światła dziennego o temperaturze barwowej 5500
K, albo sztucznego o widmie ciągłym i temperaturze 3100/3200 K. Temperatura 5500
K odpowiada pewnej wybranej średniej wartości temperatury światła dziennego. W
ciągu dnia temperatura barwowa się zmienia i to nawet bardzo dynamicznie. Nagłe
przesłonięcie słońca chmurą przy niebieskim niebie potrafi podbić temperaturę
barwową światła nawet do 15000 K, a po wschodzie słońca może ona wynosić 3500
K. Zależy to od wielu trudno uchwytnych czynników. Podobnie temperatura barwowa
światła sztucznego jest inna bezpośrednio po włączeniu źródła światła, a inna chwilę
potem, jak się ustabilizuje, zmienia się ona też w procesie starzenia źródła światła.
Przy tak dużej ilości zmiennych nie dziwmy się, że nawet szybko po sobie zrobione
zdjęcia mogą mieć zupełnie różne dominanty barw, spowodowane zmienną
temperaturą barwową światła.

Cechy filtrów konwersyjnych

Korekcji odwzorowania barw poprzez zmianę temperatury barwowej

dokonuje się za pomocą filtrów konwersyjnych, czyli przekształcających
światło zastane na takie, do którego przystosowana jest błona. Gęstości
filtrów konwersyjnych wyraża się w jednostkach zwanych miredami. Im
większa gęstość filtra, tym większa korekcja różnicy temperatury
barwowej światła. Filtry konwersyjne dzielą się na dwie grupy: niebieskie
– podnoszące temperaturę barwową światła i czerwonawe, inaczej określane
łososiowymi – obniżające temperaturę barwową światła. Filtry konwersyjne można
„sumować”. Zwiększa to liczbę możliwych kombinacji kolorów i przez to poszerza
możliwości korekcyjne. Podnoszeniu lub obniżaniu temperatury barwowej światła
towarzyszy konieczność wydłużania ekspozycji, określonej na podstawie pomiaru
zewnętrznym światłomierzem. Tak jest, bo filtry pochłaniają nadmiar długości fal
świetlnych, które w danej temperaturze barwowej muszą występować w mniejszej
ilości i ich barwniki mają również swą charakterystyczną jasność.
nazwa gęstość w dekamiredach (dM)
filtra + KR - KR
81 0,9
81A 1,8
81B 2,7
81C 3,5
81D 4,2
81EF 5,2
85C 8,1
85 11,2
85B 13,1
82 1,0
82A 2,1
82B 3,2
82C 4,5
80D 5,6
80C 8,1
80B 11,2
80A 13,1