NUMERO 307 (2022:1)

ISSN 0023-3692

EJO.ORG
T
NTAKTO.
KO

LA MALBENO
DE LA FARAONO

UĴUPIS MUZIKALO VOLONTULOJ

Lando de Nia unua ODO AL LA
l’ fantazio en Esperanto! SILENTA SUFERO
 KOTIZTABELO DE UEA POR 2022
La jenaj tarifoj validas ankaŭ por postaj jaroj, se la pago estas
farita antaŭ la oficiala komuniko de nova kotiztabelo.
Lando/valuto MB(-T) MA(-T) MBT-50% MBT-75% SA Kto PT
Aŭstralio/dolaro 70 115 35 17 75 40 135
Aŭstrio/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Belgio/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Brazilo/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Britio/pundo 40 67 20 10 41 23 79
Ĉeĥio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Danio/krono 330 560 165 85 335 190 660
Estonio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Finnlando/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Francio/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Germanio/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Greklando/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Hispanio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Hungario/forinto 4560 14300 2280 1140 15000 3900 14300
Irlando/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Islando/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Israelo/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Italio/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Japanio/eno 5720 9620 2860 1430 5750 3250 11440
Kanado/dolaro 70 115 35 18 71 39 135
Kroatio/kunao 105 330 52 26 340 90 330
Latvio/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Litovio/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Nederlando/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Norvegio/krono 428 720 214 107 490 245 850
Nov-Zelando/dolaro 76 126 38 19 79 43 150
Pollando/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Portugalio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Rusio/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Slovakio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Slovenio/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Svedio/krono 462 780 230 115 470 265 925
Svislando/franko 52 87 26 13 53 30 104
Usono/dolaro 54 89 27 14 55 30 106
Landaro 5/eŭro 44 74 22 11 45 25 88
Landaro 4/eŭro 27 57 14 7 45 18 44
Landaro 3/eŭro 14 44 7 4 45 12 44
Landaro 2/eŭro 7 37 4 2 45 12 44
Landaro 1/eŭro 2 32 1 1 45 12 44
Se via lando ne estas en la listo, bv. kontroli la kotizojn ĉe:
https://uea.org/alighoj/kotiztabelo.
MB: Membro Baza: kun reta revuo Esperanto, reta Kontakto, Delegita
Reto (reta jarlibro), Rabato ĉe UK kaj IJK.
MA: Membro-Abonanto: Kiel MB plus la revuo Esperanto papere.
MB(-50%): Baza Membreco kun TEJO-rabato (membro estas 20—25-
jara je la komenco de la kotizata jaro).
MB(-75%): Baza Membreco kun TEJO-rabato (membro ne estas pli aĝa
ol 19 jaroj je la komenco de la kotizata jaro).
SA: Simpla abono al la revuo Esperanto, sen membreco en UEA.
KTO: Abono al la revuo Kontakto, sen membreco en UEA/TEJO.
PT: Patrono de TEJO: pagas la kotizon por subteni TEJO-n (ne inkluzivas
membrecon); ricevas la revuon Kontakto kaj aliajn eldonaĵojn de TEJO.

Dumonata socikultura revuo de Tutmonda
Esperantista junulara organizo (teJo), eldonata
de universala Esperanto-asocio (uea).
Fondita en 1963.
n-ro 307 (2022:1) 57-a jarkolekto
iSSn 0023-3692.
Legata en ĉ. 90 landoj.
TTT-paĝo: http://kontakto.tejo.org
retadreso: kontakto@tejo.org
Eldonanto (administrado, abonoj, anoncoj):
uEa: nieuwe Binnenweg 176, nL-3015 BJ rotter-
dam, nederlando; tel.: +31 10 436 1044, faks.: +49
30 364280169; ret-adreso: <uea@co.uea.org>.
redakcie
nova numero – novaj interesaĵoj! tiuj neniam mankas
en kontakto.
Ĉi-foje nia ĉefa temo estas la antikva egiptio kaj ĝiaj
enigmoj – la misteraj piramidoj de Gizo, kiuj staras tie jam
jarcentojn, kaj la urba legendo pri la malbeno de tutanĥamono. Pri tiuj sekretoj
rakontas Franz-Joseph Geidel.
La teJo-volontulino Lenka Doškářová kunportas nin en tute alia ekskurso – al
la fikcia lando užupis. nu, verdire ĝi ne estas tute fikcia, ĉar oni ja povas viziti ĝin.
kial kaj kiel fari tion? Pri tio legu en ŝia artikolo, kiun akompanas klarigo de la alia
teJo-volontulo, Wojciech oreszczuk, pri aliaj, similaj mikronacioj en la mondo.
Dankon al la teJo-volontuloj!

redakcio: kontakto, rua José Guidini Jr, 229,
ribeirão Preto, SP. Brazilo, 14093-540
redaktoro: Paweł Fischer-kotowski
Movada rubriko: marcionilo vasconcelos
Enpaĝigo: romulo Felicio
La vivo de la volontulo ne ĉiam povas esti facila. tia certe ne estis la vivo de
valentin Ceretto Bergerat, kiu volontulis en la Centra oficejo dum la pandemio.
tiel li ne povis plene ĝui la belan roterdamon, mojosajn kongresojn kaj multon
pli. tamen, li ne cedis kaj hodiaŭ li estas estrarano de teJo. Pri la situacio rakontas
lia kolego Carlos Pesquera alonso.

Presado: Damen Drukkers krome, Cho Sung Ho klarigas al ni pri la situacio de vjetnamoj en koreio kaj
korektado: rob moerbeek kun helpo de la rogier Huurman kundividas grandiozan novaĵon: teJo produktos la unuan
teJo-volontuloj muzikalon en esperanto! La premiero okazos jam baldaŭ, en la 78-a IJk en
Westelbeers (nederlando). aliĝu al la kongreso, spertu mem!
kovrilo: artaĵo de nekonata aŭtoro adaptita
de r. Felício
kontakto volas esti via esperanta fenestro al la mondo. Ĉi tiu numero estas
Konstantaj kunlaborantoj: viktoro Solé (kata-
eĉ pli fenestra, ĉar ni sufloras al vi kiel subrigardi tra la fenestroj de aliaj homoj
lunio), István ertl (Hungario/Luksemburgo), max
(eksteren!) kaj la ŝatata rubriko de viktoro Solé – La blaga blogo – ŝanĝas sian
elbo (argentino), raoni Souza (Brazilo). Facillin-
nomon al La fenestro. mi, do, mansvingas al vi tra ĉi tiu fenestreto kaj invitas al
gvaj artikoloj estas verkitaj en la niveloj tre facila
la rapida tralego de ĉi tiu kajero de kontakto. Ĝuu!
kaj facila, laŭ la vortolisto de kontakto. tiu listo
troviĝas en nia retpaĝo.
Paweł FISCHer-kotoWSkI
anonctarifo: tutpaĝa 350 eur, 1/2-paĝa 190 eur,
redaktoro
1/4-paĝa 100 eur, 1/8-paĝa 55 eur, 1/16-paĝa
30 eur. anoncoj sur kovrilpaĝoj kostas duoble. EnHaVo
Por e-organizaĵoj 50% da rabato. varbantoj de
Informe / Temo-sugestoj _____________________________________________________________ 4
ekstermovadaj anoncoj ricevas makleraĵon de
30%. Por anoncoj bv. kontakti uea. La Fenestro Iloj ____________________________________________________________________________ 5

Anoncetoj: por anonctabulo 0,50 eur / vorto: Historio La malbeno de la faraono__________________________________________________________ 6

minimuma fakturado de 10,00 eur. Bv. sendi Ŝtat(et)o uĵupis, respubliko en respubliko _______________________________________________10
rekte al la redakcio aŭ al uea.
Volontulado odo al silenta sufero _______________________________________________________14
abontarifo: varias laŭlande. kontrolu ĉe nia retejo.
Tiel la mondo … mortontas _____________________________________________________________15
Kontakto en radioj:
arto en esperanto nia unua muzikalo ________________________________________________16
radio 3ZZZ: www.3zzz.com.au
Facila Fenestroj tra la mondo ______________________________________________________________17
Varsovia Vento: www.podkasto.net
Vjetnamio kaj Koreio La reveno de imperiestra familio post 800 jaroj _____________18
Movada rubriko Iĝu teJo-volontulo en roterdamo (2022-2023)!____________________20
facebook.com/revuokontakto
Partoprenu la seminariojn esplorante Inkluzivon aŭ Lingvoj
twitter.com/revuokontakto
por Demokratio dum IJk en nederlando ___________________________21
Intervjuo kun nova estrarano de teJo, tobiasz kubisiowski ____22
“La opinioj de la unuopaj aŭtoroj kaj de
la redaktoro ĉi tie esprimitaj ne nepre
spegulas la opinion de TEJO aŭ UEA, kiuj ne
respondecas pri ili.”
 inForME
La unua… muzikalo en Esperanto
en la 78-a Internacia Junulara kongreso en Westelbeers
(nederlando) okazos la prezento de la unua originala muzikalo
en esperanto! teJo ricevis por tiu projekto eksteran subvencion
de 25 mil eŭroj. Pli multe pri la projekto legu sur la sekvaj paĝoj
de ĉi tiu numero de kontakto.
La unua… Esperantisto-sanktulo
La 4-an de marto 2022 papo Francisko subskribis la dekreton
per kiu li proklamis sanktulo titus Brandsma (1881–1942) –
universitatan profesoron pri filozofio, tradukiston, ĵurnaliston kaj
paciston. Li aktivis en la katolika esperanto-movado, Internacia
katolika unuiĝo esperantista jam pli frue deklaris lin kiel sian
patronon. Li estis forta opoziciulo kontraŭ la nazia diktaturo en
nederlando kaj plurfoje kondamnis la persekutadon de judoj.
titus Brandsma mortis en la nazia koncentrejo Dachau.
 eo.wikipedia.org/wiki/Titus_Brandsma
La unua… reta lingvoekzameno
en junio 2022 por la unua fojo okazos la reta ekzamensesio de
ker. eblas ekzameniĝi pri la lingvokono de esperanto en la skriba
kaj parola partoj de la ekzameno. La sekva tradicia ekzamensesio –
kun paperaj folioj kaj skribilo – okazos kadre de la 107-a universala
kongreso en montrealo.
)
Temo-sugestoj
Ĉu vi ŝatus verki por kontakto, sed
mankas inspiro?
ni proponas al vi kelkajn temojn kiel
sugestojn pri artikoloj por venontaj
numeroj de kontakto. Sentu vin libera
ankaŭ por fari proponojn. ni bonvenigas
vian partoprenon!
Jen sube la aktualaj temo-sugestoj:
(pliaj detaloj pri ili troviĝas en nia retejo
kontakto.tejo.org)
#Facila teksto
kontakto ĉiam bonvenigas facillingvajn
artikolojn pri iu ajn temo. Disponeblas
la reta programo “Facililo” por helpi.
Detalojn kiel verki facillingve, legu en
nia retejo.
#Helpo
Ĉu vi scias kiel peti helpon? kvazaŭ ni
havus la tempon mem sperti kaj solaj
trovi ĉiujn solvojn al la defioj de nia vivo
kaj la mondo. ni estas sociaj bestoj kaj
ni multe pli bonas kune kiam temas
pri tio alfronti problemojn. Peti helpon
estas lerteco kiun ĉiu el ni devas lerni kaj
uzi. Sed kial estas tamen tiom malfacile
malfermi nian buŝon kaj eligi la frazojn:
"mi bezonas helpon. mi ne scias kiel solvi
tiun problemon. Ĉu vi povas helpi pri tio?"
Ĉu vi post ol multe strebi sola nun
majstras la arton peti helpon? Ĉu vi povas
doni elstaran konsilon al ni, kiuj ankoraŭ
ne sufiĉe bone scias kiel fari? verku por
kontakto!

#Ekonomio
La unua… numero de kontakto en la reto Ĉu eblas mondo sen mono? kiel varti la
ekonomionsenekspluatilanaturrimedojn
kaj ne nur la unua – ĉiuj! Ĉiuj historiaj numeroj de kontakto, senbride? Ĉu la kapitalismo vere estas
ekde la jaro 1963, estas senpage konsulteblaj en la retejo de malbonulo en la monda historio? kiuj
uea. Ĉi tiu donaco al la esperanta komunumo ŝuldiĝas al la alternativoj por pli justa kaj egaleca
kunlaboro de la teJo-volontuloj en la Centra oficejo kaj la ekonomio ekzistas?
teamo, kiu verkas la historion de teJo. Pli multe pri la projekto #konsumismo
vi povos legi baldaŭ en la movada rubriko. nun – rigardu, kiel Ĉu vi aĉetas superfluajn varojn? Ĉu
iam aspektis la revuo kontakto! konsumismo helpas disvolviĝon aŭ
malsanigas la socion?
 uea.org/revuoj/kontakto
#Aŭtomatigo de la laboro
aŭtoj, kiuj veturas solaj, robotaj kurieraj
servoj, programoj por prizorgi infanojn
kaj maljunulojn kaj kirurgiaj aŭtomatoj.
La aŭtomatigo promesas milionajn
profitojn por kompanioj en la industrio,
sed kio pri la homoj, kiuj plenumas la
samajn taskojn kiel ĉi tiuj robotoj? Ĉu la
nova teknologio helpos ilin labori pli efike
aŭ ili riskas perdi sian laboron? verku pri
la temo por kontakto!

#Malsato
malgraŭ diversaj provoj, oni ne sukcesis
plene malaperigi la problemon de
malsato. Daŭre en la mondo ekzistas
infanoj kaj plenkreskuloj, kiuj suferas
pro la nesufiĉa nutrado. aliflanke, en la
plej riĉaj landoj de la mondo pli kaj pli
disvastiĝas obecezo, kiu ofte estas rezulto
de malĝusta nutrado, kaj la kvanto de
forĵetataj manĝaĵoj daŭre kreskas. tio
sonas absurda, sed tiel estas. en la mondo
estus sufiĉe da manĝaĵoj por ĉiuj, sed
necesus pli juste disdividi ilin.

4 l numero 307 (2022:1)

)))))))))))))))))))))))))))))))))
Iloj
L
a nuntempaj gejunuloj surpriziĝas vidante tion, kion ili
nomas “ununurfunkcia ilo”. tio estas sufiĉe nova esprimo,
ĉar kiam mi estis knabo, preskaŭ ĉiu aparato havis la solan
taskon, por kiu ĝi estis kreita. tiam, precize estis rimarkinda
la instrumento havanta pli ol unu mision, kaj unu el tiuj, kiuj
estis plej dezirindaj por la tiutempaj knaboj estis la bela svisa
poŝ-tranĉilo. Per ĝi oni povis tranĉi, tondi, tajli, trui, ŝraŭbi kaj
malŝraŭbi, kaj eĉ malkorki vinajn botelojn, kiujn ni rajtis nek
aĉeti, nek trinki. La knabaro tiutempa sentis sin ege pova kun
ruĝa svisa tranĉilo siapoŝe.
tamen tiuj plurfunkciaj objektoj ne havis tro altan prestiĝon,
ĉar oni ofte diris, ke tio, kio teorie utilas por multaj aferoj, fakte
por nenio sufiĉe bone funkcias. mi povis konfirmi tion ĉiu
okaze, kiam mi vizitis atelierojn: lignaĵistoj, mekanikistoj kaj ĉiaj
riparistoj havis multajn malsamajn ilojn de pluraj grandecoj kaj
formoj por produkti plej bone la solan funkcion, por kiu ili estis
dezajnitaj. ne eblas forgesi tiajn belajn ilarojn surmure perfekte
ordigitajn laŭ funkcio kaj grandeco.
en tia vivo plenplena
de unufunkciaj iloj,
mi kutimis kontroli
la horon per mia
brakhorloĝo,
aŭskulti muzikon per
taŭga ilo (unue “walkman”,
poste “discman”
kaj fine
La FEnESTro
viktoro
SoLÉ
katalunio
mp3-ilo), orientiĝi per kompaso kaj papera mapo, kalkuli per
kalkulilo, spekti kaj aŭskulti programojn per televidilo kaj radio-
aparato, foti per mia fotilo, filmi per mia kamerao, telefonvoki
per mia drata hejma telefono, legi paperan ĵurnalon kaj libron,
konsulti paperan vortaron, mezuri ejon per mezurilo, lumigi
per poŝ-lampo, kaj vekiĝi danke al mia vekhorloĝo. nuntempe
ni faras ĉion ĉi per ununura ilo en nia poŝo. kelkfoje eĉ ni uzas
ĝin por telefonvoki.
en metroo, buso aŭ trajno preskaŭ ĉiuj vojaĝantoj
rigardas sian poŝtelefonon. Sed tio ne nepre estas malbona
afero, ĉar eble iu el ili legas filozofion, dua verkas amajn
versojn kaj tria legas sciencan artikolon. antaŭe tiuj homoj
eble faris same sed per malsamaj iloj intence elpensitaj
por fari nur tion.
kiel muzikisto, mi konstante uzis metronomon, agordoforkon,
surbendigilon, krajonon, gumon kaj multe da paperaj partituroj.
nun per tabulkomputilo oni havas ĉion ĉi kun multe pli da
funkcioj, kiuj, aldone, permesas fari multajn aliajn aferojn tute
neimageblajn tiutempe.
Fakte, se mi nun volus aĉeti ĉiujn menciitajn ilojn, mi
devintus elspezi multe da mono kaj, krome,
granda dorsosako neprus por kunporti
ilin ĉien ajn. Laŭ tiu vidpunkto unu el
tiuj nomataj “lertaj telefonoj” kapabla
fari ĉion ĉi estas vere malmultekosta,
ĉu ne?
(mi devas konfesi, ke la ununura
funkcio de tiu teksteto estas konvinki min
mem, ke mi ja bezonas novan mirindan
ne-tiom-multekostan
poŝ-fariĉion-
ilon).
revuo kontakto l 5
bcdefghijklmnopabcdefghijklmnopa
HiSTorio

LA MALBENO DE LA
faraono FRaNZ-JOSEPH GEIDEL – aŬSTRIO

Egiptioestas lando kun granda heredaĵo kaj unu el la plej malnovaj kulturoj tutmonde, ĝi komenciĝis en la 6-a
jarmilo a.K. La ĉefurbo Kairo, kun pli ol 9 milionoj da loĝantoj, estas la plej granda metropolo de la tuta Afriko.
Sude de ĝi, ni trovas la Piramidojn de Gizo, kiuj estas la sola ankoraŭ ekzistanta el la Sep Mirindaĵoj de la Antikva
Mondo. Sed por multaj homoj, tiu antikva kulturo estas makabra kaj timiga. 2022 markas la 100-an datrevenon
de la plej vojindika okazaĵo de la sciencaegiptologio: la malfermo de la tombo de la Faraono Tutanĥamono.

6 l numero 307 (2022:1)

 Pere de tranĉil-razilo li
faris vundon el moskito-
piko kaj eksuferis
sangotoksiĝon.
Tiam oni ankoraŭ ne
konis penicilinon, do
carnarvon mortis
T
io okazis la 17-an de februaro
1922: kobro, la ŝirmo- kaj
fortec-simbolo de la faraonoj,
voris flavan kanarion. Tio verŝajne
ne sonas aparte grava. Sed vere, tio
okazis ekzakte dum la tempo, kiam la
tombo de la faraono Tutanĥamono estis
malfermita. Kaj la kanario apartenis al
neniu alia ol la arkeologo Howard Carter.
Preskaŭneebla malbonŝanco
La malfermon de la tombo partoprenis
ĉirkaŭ 20 homoj: kelkaj altnivelaj
sciencistoj, grupo de egiptaj ministroj, la
mecenato de Carter, Lord Carnarvon,
kaj memkompreneble Carter mem.
Oni liberigis la tombo-aldonaĵojn, kiuj
La malfermo de la tombo de la faraono Tutanĥamono.
Piramidoj de Gizo.
kolektis polvon dum 34 jarcentoj. Mallonge poste
Carnarvon malsaniĝis. Pere de tranĉil-razilo li faris
vundon el moskito-piko kaj eksuferis sangotoksiĝon. Tiam
oni ankoraŭ ne konis penicilinon, do Carnarvon mortis la
5-an de aprilo 1923.
La nokton de lia morto la tuta Kairo suferis kurentoĉeson.
Ĉiuj lumoj en la urbo malŝaltiĝis, kvankam Kairo ricevis
energion el kvar sendependaj elektrejoj.
Memkompreneble, la sangotoksiĝo kaj kurentoĉeso
en evolulando povas okazi tute hazarde. Do, ni vidu,
kion raportas la filo de Lord Carnarvon:Kiam mi
vojaĝis al Mezopotamio, mi forlasis en Anglio dolĉan
hundeton Susi. Susi eksidis surtere kvin minutojn antaŭ
la kvara matene – ekzakte je la tempo, kiam mia patro
mortis, inklude la du horojn da tempo-diferenco. Kun
ŝaŭmo sur la buŝo, Susi falis kaj tuj
mortis. Kiel oni interpretu tion? Tio
simple neeblas!
La sekvaj okazaĵoj estas teruraj.La
Fleur, angla profesoro de literaturo,
mortis en novembro 1924, ekzakte
du tagojn post la vizito en la tombo
de Tutanĥamono.La saman monaton
lia sekretario, Gerard Evelin White,
pendigis sin. En sia adiaŭa letero, li
skribis: „Mi mortas pro malbeno, kiu
devigas min foriri”. Simile, en 1924
George Gould, fervoja miliardulo
de Usono, vizitis la tombon de
Tutanĥamono. Li falis teren morta la
saman tagon.
En Luksoro la radiologo Archibald
Douglas Reed mortis post kiam
l i ra d i o s ko p i i s l a m u m i o n d e
Tutanĥamono.George Benedite,
delegito de la muzeo Louvre en Parizo,
vizitis la faraonan tombon kaj mortis
revuo kontakto l 7
bcdefghijklmnopabcdefghijklmnopa
HiSTorio

Ĉiuj lumoj en la urbo

malŝaltiĝis, kvankam Kairo
ricevis energion el kvar
sendependaj elektrejoj.

la saman tagon pro pulma edemo. A. C. Mace, konservisto

de Metropolitan Museumen Nov-Jorko, forigis la lastan
ŝtonon de la sigelomuro kaj mortis.Richard Bethel, la
sekretario de Howard Carter, mortis 46-jara. Lia patro,
aŭdinte tiun novaĵon, ĵetis sin el la 7-a etaĝo de sia domo.
Kiam la funebra ĉaro estis survoje al la tombejo, la ĉevaloj
timiĝis kaj la funebra veturilo surveturis etan knabon.

Ĉe la kruciĝo de mito kaj scienco La Piramido de keopso

Laŭ la onidiroj la tiamaj egiptoj permalbenoj
protektis la tombojn kontraŭ enirantoj, ĉefe tombo-
prirabantoj.
Kompreneble, sciencistoj malofte
kredas je malbenoj aŭ aliaj nepruvitaj
aĵoj.Eble oni miksis bakteriojn kaj
fungojn inter la tombo-aldonaĵoj.Sed
ĉu vere eblas, ke tiuj mikroorganismoj
transvivas preskaŭ tri jarmilojn kaj
duonon en absoluta sekeco kaj
mallumo?
Antaŭ la ĉu, ni devas respondi
al la kio.
Ni aŭskultuprofesoron
Balout,la estron de Musée de
l’Homme, kiu gvidis ekzamenadon
l’Homme
de la mumio de la Faraono Ramseso
la2-a: La mumio multloke estis
infektita de fungoj. La sarkofago, en
kiu ĝi restis, havis fungokulturojn ĉe
multaj lokoj. (…) Ni povis pruvi la
ĉeeston de kelkaj malsamaj grupoj
[de fungoj]. Estis pli ol 80 da ili.
Inter la plej agresivaj estis la grupo
de Aspergillus. Inter iliili, Aspergillus
niger kaj Aspergillus flavus.
Do jes, vivminacaj fungoj
troviĝas en egiptaj mumioj!Restas
nur unu demando:Kiel eblas,
ke tiuj organismoj transvivis 34
jarcentojn en tiel dezerta medio?
Mumio de
la Faraono
ramseso
La antikva egipta popolo estas mita
en ĉiu maniero.Kaj same estas pri la
la 2-a
propraĵoj de la plej legendaj konstruaĵoj, la piramidoj.
Ĉu la egiptoj havis la povon konstrui piramidojn, kiuj
– iel ajn – havis la propraĵojn konservi vivminacajn
fungojn por jarcentoj kaj jarmiloj?
Nekonataj scipovoj de la antikvaj
popoloj
Unue, ni devas rigardi kelkajn bazajn informojn
pri la konstruo de la piramidoj.La Piramido de
Keopso, ekzemple, konsistas el 25 milionoj da tunoj
da kalkoŝtono kaj estas 140 metrojn alta. Tamen, ĝia
precizeco estas preskaŭ nekredebla por la tiamaj
scienco kaj scipovo. La eĝo egalas 230 metrojn, kaj
la devio estas nur malmulte da centimetroj. Same, la
devio de la talusangulo havas la tre etan ekarton de
3’6“ (arkominutoj kaj arkosekundoj, ne futo kaj colo).
Sed pli grave: la piramidoj estas aranĝitaj precizege al
oriento kaj okcidento.
La Mankind Research Foundation elVaŝingtono
esploras parasciencojn, kiuj povas helpi kaj kreskigi la
homan bonfarton. La sciencistoj faris du ekvivalentajn
modelojn de la Keopso-Piramido, el nekonduktanta
materialo. Sed nur unu el tiuj piramidoj ili aranĝis en
orienta-okcidenta direkto.
Susi eksidis surtere kvin
minutojn antaŭ la kvara matene
– ekzakte je la tempo, kiam
mia patro mortis, inklude
la du horojn da tempo-
diferenco. Kun ŝaŭmo sur la
buŝo, Susi falis kaj tuj mortis.

8 l numero 307 (2022:1)

La Piramido de keopso

Sur la planko de la “regula” piramido oni metis certe ili ankaŭ skribis pri tio, kiel tiuj supersensaj
pecon de bovoviando. En la aranĝitan piramidon oni objektoj funkcias.
metis egalan viandopecon, sed en alteco, kie en la
vera piramido estus la tombo de Faraono Keopso(notu La malbona novaĵo: la plej verŝajna loko, kie ni povus
bone, ke Tutanĥamono, pri kiu ni ĵus parolis, ne trovi tiujn informojn, estas la Biblioteko de Aleksandrio.
entombiĝis en piramido). 20 tagojn poste, la “regula” Kaj tiu biblioteko detruiĝis pro fajrego en la jaro 48 a.K.
viando estis tute putriĝinta. La “aranĝita”
viando, tamen, post 10 tagoj ricevis nur etan
tavolon da ŝimaĵo kaj post 20 tagoj ĝi estis
tute sekiĝinta, preskaŭ mumiiĝinta.

Antikvuloj – ĉu pli saĝaj ol ni?

Ankaŭ pluaj ripetoj de tiuj eksperimentoj
ne ŝanĝis la rezulton.
Ree, pli da ebloj ekestis.Mielo povis esti
rigidigita kaj denove likvigita laŭvole.Raziloj
re-akriĝis tute aŭtomate.Kaj la piramido-
modelo sub la lito de malsanulo helpis akceli
la resaniĝon.

Fakte, la antikvaj popoloj sciis multe da

aferoj, pri kiuj ni hodiaŭ povas nur miregi.La
bona novaĵo: certe ili povis skribi. Kaj certe
ni komprenas iliajn lingvojn eĉ hodiaŭ. Kaj La Biblioteko de Aleksandrio detruiĝis pro fajrego en la jaro 48 a.K.

revuo kontakto l 9
 ŜTAT(ET)O

Uĵupis, respubliko en respubliko

LENKa DOŠKÁŘOVÁ – ĈEĤIO

Imagu respublikon plenan de arto, ŝercoj, toleremo kaj malfermeco, kie biero ĉiam valoras unu (specialan) eŭron
kaj ĉiuj havas rajton nenion kompreni. Tia respubliko ja ekzistas kaj por iĝi ĝia civitano su�iĉas nur mem
desegni sian Uĵupisan pasporton kaj laŭte diri, ke oni estas civitano de Uĵupis.

U
ĵupis (en la litova: Užupis), tempo de mia vizito mi ne vizitis sufiĉe granda, kaj ke kelkaj hazardaj
l a ŭvo r te Po s t r ive re j o , ekzemple laborejojn kaj ĉiujn artaĵoj, kiujn mi vidis en la urbo,
estas parto de la ĉefurbo vendejojn. Serĉante informojn por same estas parto de Uĵupis.
de Litovio, Vilno. Kiam vi planos ĉi tiu artikolo mi trovis mapon de Uĵupis apartenas al historia
vojaĝi al Vilno kaj serĉos interesajn Uĵupis kaj eksciis, ke ĝi fakte estas urboparto de Vilno, kiu estas en la
lokojn por viziti, en paĝoj por
turistoj Uĵupis certe kaj forte
okupos la supran parton de la
rekomendlistoj. Kompreneble en
Vilno kaj ĝia ĉirkaŭaĵo troviĝas
multaj aliaj eĉ pli interesaj lokoj, sed
tiu ĉi estas tre speciala kaj unika jam
unuarigarde.
Kaj por mi tia ĝi estis ankaŭ
duavide kaj triavide. Kolorriĉaj
artaĵoj estas koncentritaj ĉe la
bordo de la rivero Vilnia kaj en
la loko nomata Tibeto skveras.
Mi estis neagrable surprizita
kaj iom seniluziigita, ke la plej
interesa parto de Uĵupis estas sufiĉe
malgranda. Mi atendis vidi pli multe
kaj tute mergiĝi en artaĵojn kaj
strangaĵojn, sed pro la maltaŭga

10 l numero 307 (2022:1)

En la centro de la placo situas
la statuo de la Arkanĝelo
Gabriel, kiun kreis la
skulptisto Romas Vilčiauskas.
Ĝi simbolas liberecon kaj
sendependecon kaj la
Arkanĝelo Gabriel atentas,
ke ĉiuj vivu libere.
listo de Monda Heredaĵo de Unesko.
Ĝi estas ligita kun la cetero de Vilno
per naŭ pontoj, inkluzive unu, kiu
nomiĝas Sennoma ponto. Ne ĉiuj
pontoj estas originalaj, kelkaj estis
detruitaj pro la riveraltiĝo, kaj la
ceteraj estis plurfoje renovigitaj,
ekzemple la Ponto de Bernardino.
Uĵupis ofte estas komparata kun
Montmartre en Parizo, la fama
artista kvartalo. Mi ne certas, ĉu la
loĝantoj de Montmartre aktivegas
tiom multe kiel la loĝantoj de
Uĵupis, kiuj havas proprajn kaj
sufiĉe viglajn gazeton, televidon,
retpaĝojn kaj Facebook-paĝojn,
kaj kompreneble ili eĉ pli aktivas
surloke en la stratoj de Uĵupis.
Malgraŭ tio, ke ĝi bedaŭrinde
(ankoraŭ) ne estas monde agnoskita
ŝtato, Uĵupis havas siajn prezidanto,
flagon, konstitucion (kiu estas
tradukita al pli ol 50 lingvoj),
internaciajn rilatojn kun aliaj landoj
kaj parlamenton, kiu foje estas
nomata barlamento, ĉar ĝi kunsidas
en bar (startrinkejo), kiu funkcias
kiel kafejo kaj drinkejo.
Kial Uĵupis?
Uĵupis estis juda kvartalo. Post la
dua mondmilito la loko malprogresis
kaj la loĝkostoj malaltiĝis. Pro tio
homoj, precipe artistoj, ekloĝiĝis
tie. Gravis, kaj ankaŭ nun daŭre
gravas, ke proksime lokiĝas la
Akademio de Arto, kies aktivaj
studentoj troviĝis en Uĵupis jam
antaŭ la grava jaro 1998. Ankaŭ
nun ĝi estas loko, kie (junaj) kreivaj
homoj povas labori kaj progresadi
ne nur en manufakturaĵaj laborejoj.
Montriĝas ankaŭ muzikistoj,
verkistoj kaj planintoj.
Atendeblis, ke pli aŭ malpli frue
okazos io simila kiel tio, kio efektive
okazis. Renkontiĝis liberspiritaj
Konstitucio de la Respubliko Uĵupis
La konstitucio enhavas 38 leĝojn/paragrafojn kaj 3 mo-
tojn. Jen kelkaj interesaj, pli kaj malpli seriozaj, gravaj kaj
amuzaj partoj de la konstitucio:
- La homo havas la rajton loĝi
apud la rivereto Vilnia, kaj
Vilnia havas la rajton flui apud
la homo.
- La homo havas la rajton morti,
sed tio ne estas lia devo.
- La homo havas la rajton erari.a
- La homo havas la rajton ami.
- La homo havas la rajton esti
neamata, sed ne nepre.
- La homo havas la rajton esti
negrava kaj nekonata.
- La homo havas la rajton pigri
aŭ nenion fari.
- La hundo havas la rajton esti
hundo.
- La kato ne devas ami sian
mastron, sed dum malfacila
minuto ĝi devas helpi al li.
- La homo havas la rajton iam
ne scii, ĉu li havas iujn devojn.
- La homo havas la rajton dubi,
sed tio ne estas lia devo.
- La homo havas la rajton esti
feliĉa.
- La homo havas la rajton esti
malfeliĉa.
kreivaj homoj kaj ankaŭ por plibonigi
la reputacion de tiu ĉi urbokvartalo
la 1-an de aprilo de 1998 ili fondis
sendependan respublikon. La
reĝisoro kaj poeto Romas Lileikis
iĝis la unua prezidanto.
- La homo havas la rajton silenti.
- La homo havas la rajton kredi.
- La homo ne havas la rajton
perforti.
- La homo havas la rajton kom-
preni.
- La homo havas la rajton nenion
kompreni.
- La homo havas la rajton festi
aŭ ne festi sian naskiĝtagon.
- La homo devas memori sian
nomon.
- La homo povas disdonadi tion,
kion li posedas.
- La homo ne povas disdonadi
tion, kion li ne posedas.
- La homo povas esti libera.
- La homo respondecas pri sia
libereco.
- La homo havas la rajton plori.
- La homo havas la rajton esti
nekomprenata.
- Ne venku.
- Ne defendu vin.
- Ne cedu.
revuo kontakto l 11
 ŜTAT(ET)O
Tibeto skveras estis kreita
en 2010. Tri jarojn poste,
dum vizito en Litovio, la
Dalai-lamao konsekris ĝin.
Tiu tago, la 1-a de aprilo, kiu en
multaj landoj estas konata kiel tago
de ŝercoj, estas la Nacia Tago de
Uĵupis. Uĵupisanoj festas la ekeston
de sia respubliko. Krom tio ili havas
proprajn unikajn festojn kaj festad-
manierojn, kiuj ne estas konataj en
aliaj partoj de Litovio. Ekzemple,
tre interesa estas la festado de la
printempa ekvinokso, en kiu la
rivereta glacio degelas. La homoj
12 l numero 307 (2022:1)
bruligas kajerojn kaj taglibrojn,
tiel ili postlasas siajn malnovajn
stereotipojn kaj kutimojn kaj
komencas “vivi denove”. Finiĝas
unu ciklo kaj komenciĝas la nova.
La konstitucion vi povas legi
sur tabuloj en diversaj lingvoj.
Komence, en 2003, estis nur la
litova kaj angla versioj. Sed ekde
tiam tre ofte aldoniĝas novaj.
Iom-post-iome kreskas la kiomo
da tradukoj de la konstitucio kaj
ĉiu traduko estas eksponita sur
tabuloj kun la konstitucio en ĉiuj
tiuj lingvoj.
Dekstre de ili estas la simbolo
de la Respubliko Uĵupis, polmo
kun truo. La mano simbolas
malfermecon kaj toleremon. En
Uĵupis vi povas libere vivi, ami kaj
labori, sed samtempe, pro la truo,
vi neniam povas teni – posedi ĝin.
La aŭtoroj de la konstitucio estas
Romas Lileikis kaj Tomas Čepaitis.
Ili kreis ĝin, ĉar laŭ ili en Litovio
forestis toleremo kaj tiu manko de
toleremo devenas el la timo kaŭzita
en pasinteco.
Laŭ la konstitucio de Uĵupis vi
simple rajtas libere vivi sen streso
pri tio, kion aliaj homoj pensas
pri vi. Vi povas, sed ne devas,
esprimi viajn emociojn. Ne temas
nur pri vi kiel civitano, sed ankaŭ
pri la ĉirkaŭaĵo – pri la rivereto,
bestoj kaj pri aliaj homoj. Troviĝas
 Mikronacioj
Uĵupis estas arta, utopia ideo de
ŝtato, bazita sur la reciproka re-
spekto kaj libereco, ĝi ne serĉas
formalan sendependecon.
Tamen ekzistas multaj aliaj t.n.
mikronacioj – teritorioj kreitaj
de komunumoj centritaj ĉirkaŭ
certaj idealoj. Ili foje proklamas
sian sendependecon kaj serĉas
internacian rekonon laŭ interna-
cia juro. En iuj okazoj Esperanto
ludis gravan rolon en tiuj ŝtatoj.
Menciindas la Respubliko de la
Insulo de la Rozoj – ĝi estis kre-
ita sur artefarita platformo ĉe la
marbordo de Italio. Ĝian fasci-
ankaŭ grava kaj serioza leĝo pri ili atingis, ĉar ili ne nan historion mon-
malpermeso perforti. vere uzas la rajtojn, tras plenlonga Es-
peranta dokumenta
Krom la menciitaj specialaĵoj kiujn ili akiris, tiel,
filmo disponebla ĉe
Uĵupis estas samtempe ankaŭ kiel uzas ilin seriozaj YouTube kaj ankaŭ la
normala urboparto, kie oni povas ŝtatoj. filmo Rose Island el
trovi lernejon, poŝtejon, vendejojn En unu retpaĝo 2020, produktita de
kaj restoraciojn, kaj homoj vivas de la Ambasado de Netflix.
tute normale kiel aliaj loĝantoj de Uĵupis, en la sekcio de Alia ekzemplo estas
Moresnet – terpeco ĉe la belga-
Vilno. La etoso estas iom aparta, sed komentoj, aperas proponoj traduki
nederlanda-germana landlimo,
bedaŭrinde malfacile priskribebla. kaj ankaŭ jam pretaj tradukaĵoj de kiu ekzistis kiel lando dum pli
Mi ne certas, ĉu ĝi vere estas tia, la konstitucio. Unu uzanto proponis ol cent jaroj (ĝis la unua mond-
aŭ oni mem sentas tion pro siaj tradukon en la milito). Ĝi estas kon-
atendoj kaj la deziro senti sin galegan kaj scivolis siderata la unua Es-
speciale en ĉi tiu speciala loko. Eble pri ĝia publikigo. peranta mikronacio.
Loĝata de pli ol 3500
vi ne sentus la etoson, se vi ne scius, Ne nur ke Tomas
homoj ĝi havis Espe-
ke vi promenas en Uĵupis. Ĉepaitis, ministro ranton kiel oficialan
Mi vizitis ĝin nur por kelkaj horoj. pri eksterlandaj lingvon. Estas multe
Neloĝante tie nek vere parolante aferoj, konsentis pli da ekzemploj de
kun la loĝantoj, mi povas nur imagi publikigi ĝin, li ankaŭ mikronacioj. Ekzistas
kaj tiel iom idealigi la vivon en demandis, ĉu la ankaŭ teritorie ne-
specifitaj ideoj pri ŝtatiĝo, kiel
Uĵupis, ĉar mi tre ŝatas la ideon. demandanto volas iĝi ambasadestro
Tutmonda Lando por Monda
Simile mi povas nur pritaksi la aŭ konsulo de Uĵupis en Galegio. Paco (“lando sen landlimoj
realan kialon kaj vidpunktojn de Do, se la demando estis serioza, por pacamaj homoj ĉie”) aŭ
la ĉefaj personoj de Uĵupis. Ĉu ili ĉu por li ne estas grave kun kiu li Asgardia – “la unua nacio kiu
amuziĝas je la konto de aliaj landoj kunlaboras? Strange, havas sian tutan teritorion en
kaj de la sistemo kaj proceso de ke li proponis tion la kosmo”, pro la
lanĉo de satelito en
fondiĝo de ŝtato? al nekonata homo
ĉirkaŭteran orbi-
Fakte, ĉu vi scias, kion oni devas i n te r re te ka j t u j ton. Tiu ĉi jam havas
fari por fondi respublikon? Kiu enpostenigas lin. 300 000 civitanojn,
estas la procedo? Mi ne scias. Sed Ankaŭ tiun tamen ĝis nun ĉiuj
kelkaj homoj plej verŝajne trovis demandos mi ŝatus vivas ankoraŭ sur la
la informojn kaj provis fondi ĝin. fari dum mia sekva tero…
Ŝajnas, ke eblas fari multe, se vi vizito al Uĵupis, kiam
Wojciech Oreszczuk
strebas. Kaj ili sukcesis. Ili verŝajne – espereble – mi renkontos homojn
eĉ estas surprizitaj pri tio, kion kiel Tomaŝ.

 revuo kontakto l 13
 VOLONTULADO
K
iel en ajna movado,
en Esperantujo ne
ĉiu homo kontribuas
same al la antaŭeniro de la
afero aŭ al subteno de ĝia
plua ekzisto. Kelkaj ecoj estas
pli gravaj ol aliaj por atingi
ajnan venkon (ĉu finnan aŭ
finan, ne gravas), kaj kelkaj
homoj dediĉas pli ol la aliaj
el sia vivo por la realigo de la
celoj de nia komuna agado.
Multfoje tiaj homoj ne estas
tiuj, kiuj plej brue montras
sin, sed kiuj silente akceptas
personan suferon por helpi
la komunan sukceson. Pro
tio, ĉi tiu teksto estas odo al
tiaj homoj, pri kiuj ni eble
neniam aŭdis aŭ malmulte
scias. Pli specife, ĝi estas odo
al, laŭ mi, nuna ekzemplo
de tia heroo. Ĝi estas odo al
Valentin.
Antaŭ ol komenci, indas
scii iom pri la kunteksto. Je
la fino de januaro, dum iom
pli ol semajno mi restis en la
Volontula Domo (VolDom,
kie TEJO gastigas siajn
volontulojn en Roterdamo).
Mi vojaĝis tien, ĉar nuntempe
mi estas subvencipetisto
de TEJO. Tiam estis gravaj
limdatoj, por kiuj mi devis
pretigi dokumentojn, kaj
mi volis povi labori ne-rete
kun la volontuloj, por esti pli
efika. Aldone, mankis al mi
homa kontakto, konsekvenco
de la pandemia situacio. Sed
ne estis mia unua fojo en la
spaco de UEA kaj TEJO en
Roterdamo. Mi jam vizitis la
lokon kaj la Centran Oficejon
de UEA (CO) post kiam
mi estraraniĝis en 2020.
Malgraŭ tio, ĉi-foje la sperto
estis tute malsama.
Pro mia posteno, mi jam
konis la tri volontulojn,
kiuj tiam loĝis en VolDom
– la burokratiaj devoj ne
plenumiĝas magie. Du el ili
jam loĝis tie ekde la pasinta
14 l numero 307 (2022:1)
odo al
silenta
sufero
CARLOS PESQUERA
ALONSO – HISPANIO
oktobrosedlatriatransloĝiĝis
tien antaŭ malpli ol unu
monato. Gravas scii, ke en
Nederlando la vivo ĵus fariĝis
iomete pli normala, post la
antaŭsemajna malstriktiĝo
de la pandemiaj reguloj, sed
la KOVIM19-a etoso ankoraŭ
senteblis en la aero. Mi venis
el tia situacio, el Esperantista
hejmo kun nur du homoj.
Rapide evidentiĝis, ke la
10-taga sperto estos tute
alia. La fakto, ke 4 estas pli
ol 2, kaj pro la kombino de
mia karaktero kun tiu de la
volontuloj, montriĝis ke nun
mi loĝas en eta esperantista
tribo. Ni multe babilis, lernis
lingvojn, ludis, renkontis
aliajn esperantistojn,
organizis eventojn… Se ne
la fakto, ke ni devis porti
maskon en vendejoj kaj
aliaj publikaj lokoj, ni tute
forgesintus pri la pandemio.
Ni feliĉis socie, ni vere
esperantumis.
Dum tiu tempo unu el
la volontuloj grumblis pri
la antaŭa situacio, kiam ili
loĝis nur duope kaj iam eĉ
nur unuope. Evidentiĝis,
ke la neevitebla soleco
estis la malamiko de ĉi tiu
rakonto. Ŝajne, la situacio
dum mia vizito estis vere
mala kaj pro tio mi dankas.
Ni eĉ ricevis viziton de la ĵus
antaŭa volontulo. Homo,
kiu propravole dediĉis sian
tempon al TEJO dum la
plej malbona tempo de la
pandemio, almenaŭ laŭ la
limigo de la kondiĉoj por
eksterumi kaj vojaĝi.
Tio, kaj la grumblado de la
nuna volontulo, pensigis min
pri la sperto de la volontuloj
en tiu momento. Mi fakte
estis mentoro de volontulo,
kiu preskaŭ nenion povis
fari, krom iri al la CO kaj revi
pri forigo de la pandemiaj
limigoj. Mi supozas, ke
nun indas indiki ke la
volontulado por TEJO tute
ne similas al la volontulado
por iu alia asocio. La ecoj
de TEJO ne similas al tipa
volontulado en neregistara
organizo. Ekzemple, homoj
kutimas trovi volontuladojn
kiuj proponas aktivadon
en la naturo aŭ zorgadon
pri homoj, kiuj ja bezonas
helpon. Male, en TEJO la
laboro ne estas tiom mana,
sed pli oficeca. Kontraŭ
tio ni kutime vojaĝigas la
volontulojn al eventoj, kie ili
povas sperti Esperanton laŭ
la plej internacia kaj socia
vidpunktoj, sed tion la ĵus
antaŭaj volontuloj ne povis
sperti. Ili estis limigitaj al la
interago en VolDom kaj en
la CO. Sen la Malferma Tago
de la CO en Roterdamo, kun
nur la dudimensia mondo
el komputila ekrano kaj
interreto.
Tio signifas, ke la
volontuloj, kiuj loĝis en
la konstruaĵo antaŭ ol mi
tribanis en VolDom, ne
povis ĝui unu el la plej
bonaj aktivaĵoj kiujn TEJO
proponas. Alivorte, ili dediĉis
sian tempon sen povi ricevi
unu el la plej grandaj premioj
por la TEJO-agado. Ili suferis
en la silento de la Roterdama
kontribuo al nia movado
sen la ĉefa rekompenco por
tiu agado. Ili ne partoprenis
grandan fizikan internacian
renkontiĝon.
En tiu senco, facile
imageblas ke la emo daŭre
kontribui al la movado
malaperas, aŭ almenaŭ
malplifortiĝas. Tio ja kutime
okazas (volontuli ja estas
grandega kontribuo! ne
facilas resti je tiu nivelo
longe sen forgesi pri
aliaj gravaj prioritatoj
de la vivo) kaj oni
subkomprenus ke tiom
pli tio devas okazi sub
tiuj kondiĉoj. Malgraŭ
tio, el la ĵus antaŭaj
volontuloj estas unu,
kiu ne nur daŭre emis
kontribui, sed kiu dedicis
kontribui eĉ pli: nia heroo
Valentin. Kial heroo? Nu,
Valentin estas nun aktiva
estrarano de TEJO, kio
ja signifas sindediĉon al
nia movado, kaj ankaŭ
volontulo en la Esperanta
KulturCentro de Tuluzo.
Li estas trankvila homo,
kies celo ne estas esti
konata, sed alporti parton
al la komuna laboro. En
tiu senco Valentin ne
zorgas pri la elmontrado
ke la aferoj estas faritaj,
sed ke la celoj estas
atingitaj. Kiel multaj aliaj
silentaj esperantistoj,
Valentin elektas dediĉi
sian propran tempon al
la celo de la grupo. Tiu
altruisma agado signifas
memŝteladon de la propra
tempo por, eble, kontribui
al la faciligo de la agado de
homoj kiujn oni ne nepre
renkontos aŭ ekkonos.
Tia silenta sufero en
la soleco de individuaj
vivoj ne ricevas rektan
kompenson, kaj sendube
ne materian gajnon.
Homoj kiel Valentin agas
tiel gvidataj de la ideo, ke
la celo meritas tion, indas
pagi per propra tempo
kontraŭ nenio, preskaŭ
nur por la sonĝo ke la revo
iom pli alproksimiĝas al la
realo.
En la kazo de Valentin
ni vidas homon kiu
dediĉis multan tempon
por komuna idealo kaj
kiu ne celis admiron sed
utopion. Kiel li estas ankaŭ
multaj aliaj. Ni povas koni
kelkajn nomojn de la plej
konataj, sed nia movado
plenas je tiuj homoj kiuj
kontribuis per kanto,
instruado al komencantoj
kiuj ĉesas lerni post
malmulte da tempo,
organizado de eventoj,
gastigado de nekonatoj…
Nia movado plenas de
nefamaj esperantistoj
kiuj estas herooj; ne ĉar
ili agis por la sama celo
kiel ni, sed ĉar ili agis
por plibonigi la mondon.
Al tiuj homoj estas ĉi
tiu odo. Al la Valentin-
oj de la pasinto, nuno
kaj estonteco: dankon,
ĉar sen vi, mi kaj multaj
similaj, mi neniam havus
la oportunon aldoni nian
etan kontribuon al ĉi tiu
utopio. Dankon leganto,
ĉar vi estas unu el miaj
herooj.
Tiel la mondo...
… mortontas
istván Ertl
amiko petis min revizii la tradukon de
hispana romano. vera plezuro legi la romanon,
vera ĝuo frandi la tradukon. La temo de la
verko tamen frapas min pli ol neatendite: jen
omaĝo al la edzino de la aŭtoro, mortinta tro
juna pro mamkancero. mi konas tiun temon,
bedaŭrinde. Ĝi difinis mian vivon dum longaj
jaroj. Difinas ankoraŭ nun, kvar jarojn post
ŝia forpaso.
mi ne kredis ke mi revenos al tiu temo, des
malpli en kontakto, revuo por gejunuloj, kiel
eble plej foraj de la vivofino. eble mi faras tion
memcentre, nur ĉar de longe mi ne vizitis mian
psikologon?
Jen tamen psikologo, en radioelsendo. Li
klarigas diversajn strategiojn kiel plej multaj
el ni evitas pensi pri la morto, li pritraktas
ĉu estas pli dezirinde strute ensabligi nian
kaponaŭĉu prefere ĉiutage memorigi nin pri
nia mortonteco. Dum laaŭskulto, kaptas min
leĝera malbonfarto: ŝajne mia korpo deziras
komenti la temon en sia maniero. nu, sed
eble nur ĉar antaŭ semajnoj mi finfine spertis
kovimon?
antaŭ jaro mortis poetino. niapenaŭ konis
unu la alian. Ŝi estis de jaroj malsanega, iom
ankaŭ psike. mi helpis ŝin, malmulte, diskonigi
sian verkaron en tradukoj. neatendite, ŝi ĉion
testamentis al mi, senrajtigante sian fratinon.
mi nenion akceptis. aŭ akceptis nur plian
ŝarĝon da morto-pensoj.
Se mi estus dimanĉa predikanto, pro
devo profesia mi nun scius kien turni mian
paroladon. manke de religia certeco, mi
restas ĉe mia kazo individua. kaj komprenas
ion gravan. Dum mia edzino vivis, mi imagis
ke kunvivado estas ankaŭ ia garantio por ke
oni mortu... nu, kiel? akompanate? pli milde?
kiel sur klasikaj bildoj, kie enlitulon ĉirkaŭas
kunsenta familia rondo, dum la mortonto
disdiras sian lastan volon?
mi nun estas en nova ge-rilato.
mi deziras ĝin ĝismorta. Sed,
precipe, dumviva. Ĉu, se mi diras
tion, mi nur plian fojon evitas
pensi pri morto?
revuo kontakto l 15
 arTo En ESPEranTo
nia unua
ROGIER (ROĈJO) HUURmaN – NEDERLaNDO
P
lena salono da kongresparto-
prenantoj silentas, kiam
enŝaltiĝas lumo kaj aperas
aktoro kaj ĥoro por la unua kanto.
Dum multaj monatoj la teamanoj
verkis, diskutis, ekzercis sin kaj
provludis, kaj nun venas la momento
por montri al centoj da IJK-anoj, kaj
al la filmanta kamerao, rakonton tute
novan sed tamen tre konatan...
En januari 2022 lanĉiĝis projekto
por krei la unuan muzikalon plene en
Esperanto kaj per Esperanto. Ĝi estos
internacia projekto: jam 37 homoj
el dekkelkaj landoj aliĝis al la grupo
por realigi la projekton. Ili portas
diversajn talentojn: iuj ŝatas kanti,
iuj volas danci, iuj kreas muzikon, iuj
volas aktori. Kaj tiuj, kiuj volas verki la
scenaron, jam komencis sian laboron
en marto. La celo estas prezenti la
muzikalon en la IJK – en 2022 en
Nederlando aŭ en 2023 en Italio. Tio
estas tre ambicia celo, sed la plano ne
venas el nenio.
Verku pri tio, kion vi konas. Tio
povus esti la devizo de la VIP-oj (vidu:
http://kantaro.ikso.net/la_vipoj),
16 l numero 307 (2022:1)
montri al aliaj centoj da junuloj. La
peto estas verkita kaj sendita sub la
titolo LAVIPOY (Latent Artistic Virtues
Instigating Proactive Organized Youth),
kaj jam post kelkaj monatoj ni eksciis,
ke la projekto ricevos la subvencion!
La laboroj pri la projekto progresas
en rapida ritmo, por ke la premiero
povu okazi vendredon, la
la muzika duopo de DĴ 26-an de aŭgusto 2022 kadre
Jen Esperanto, mi de la 78-a IJK en Westelbeers
Kunar kaj mi, Roĉjo. En
ĵus eklernis ĝin, (Nederlando).
dek jaroj ni verkis dek ses
Nur komencanto, Ankoraŭ multe da laboro
kantojn pri la junulara
kaj nun ĉio konfu- staras antaŭ ni. Por krei kaj
Esperanto-movado, ofte zas min.
mokante la renkontiĝon, prezenti muzikalon ne sufiĉas
Iro al klub’, nur nur verki la scenaron, eĉ se la
dum kiu prezentiĝas la avoj en grup’
nova kanto. El la kutimaj kantoj plejparte jam ekzistis.
krom mi...
reagoj el la publiko klaras, Necesas trovi aktorojn,
ke esperantistoj ŝatas kiuj taŭgas por la roloj, kaj
aŭdi pri tio, kion ili mem spertas havas la kapablojn kaj dediĉon por
ĉirkaŭ si en Esperanto-kongreso. studi siajn dialogojn kaj ekzerci
Oni povus multe lerni pri la movado, sin pri ili en retaj sesioj. Necesas
simple legante aŭ aŭskultante ĉiujn trovi subtenantajn dancantojn kaj
kantotekstojn en sinsekvo… kantantojn, kaj necesas do elpensi kaj
Kaj kun tiu ideo en la kapo mi ekzercigi la teamon pri la dancpaŝoj.
alparolis Carlos Pesquera Alonso, Kaj kompreneble necesas tiuj, kiuj
kun kiu mi kreis kelkajn mallongajn konstruu la scenejajn partojn kaj
teatraĵojn antaŭe, kaj kiu nun estas rapide movu ilin inter la scenoj,
la subvencipetisto de TEJO. Carlos tuj kaj fine gravas sonteĥnikisto kaj
estis entuziasma. Li ne nur volis helpi lumteĥnikisto.
verki la scenaron, li ankaŭ komencis Por pli da informoj vi povas
serĉi eblajn subvenciojn por tia aliĝi al la Telegram-grupo de la
projekto. La ideo ja sonus bone en la projekto, atingebla per https://t.me/
oreloj de tiuj, kiuj disdonas la eŭropan projektomuzikalo. Kaj kompreneble,
monon: dekoj da junuloj, el multaj kiel ĉiam, rekomendindas aliĝi laŭeble
malsamaj landoj, kiuj kunlaboras frue al la IJK, per la retpaĝo https://
por krei komunan artaĵon, por poste ijk2022.tejo.org.
 FACILA

Fenestroj tra
la mondo
Vi rigardas tra la fenestro kaj ne plu sentas emociiĝon. Vi
jam parkeras tiun elvidon kaj eĉ tute bone scias, kiel ĝi
ŝanĝiĝos en la sekvaj monatoj dum la aliaj jarsezonoj…
Eble dum la pandemio vi estis enfermita hejme dum tiom
longa periodo, ke vi lernis atenti pli da detaloj – jen stranga
florpoto ĉe la enirejo de la apuda konstruaĵo, amkonfeso
desegnita sur muro, maldika virino kun ĉapelo, kiu
promenigas sian hundon ĉiam je la sama horo…
Ĉu vi ne ŝatus rigardi tra la fenestro de aliuloj? Tio eblas!
En la retejo Window Swap homoj kundividas sian elvidon
tra la fenestro. Ankaŭ vi povas montri al la tuta mondo,
kion vi vidas! (Ĉiuj ekkonu la amkonfeson!)
www.window-swap.com

 revuo kontakto l 17
 VJETNAMIO KAJ KOREIO

La reveno de imperiestra familio

post 800 jaroj
CHO SUNG HO – KOREIO

Kiam Vjetnamio establis diplomatiajn rilatojn kun Koreio en 1992, multajn vjetnamojn surprizis, ke postvivas en
Koreio la vjetnama imperiestra familio Lý, kiun oni konsideris forpereinta antaŭ 767 jaroj.

T
emas pri la prafiloj de la vjetnama princo Lý Long
Tường (1174–?), kiu iĝis milita heroo en Koreio.
En 1995 reprezentantoj de la klano de liaj koreaj
prafiloj vizitis Vjetnamion por partopreni en la solenado
memoriganta la imperiestran familion Lý.
Forfalo de la dinastio Lý
Lý Long Tường estis princo de la
dinastio Lý (1009–1225). Li estis
la sepa filo de la sesa imperiestro
kun 6000 oficistoj kaj servistoj en tri grandaj ŝipoj. Post
monata navigado li estis devigita pro tajfuno alteriĝi en
Tajvano, kie lia filo malsaniĝis kaj devis postresti kun 200
sekvantoj. Lý Long Tường daŭrigis sian vojaĝon norden
kaj fine alvenis en Ongjin ĉe la okcidenta marbordo de
Koreio.
Antaŭ ol albordiĝi Lý Long Tường okaze savis vilaĝanojn
forkaptatajn de bando da piratoj. Pro tio
li estis tre favorata de la guberniestro
de Ongjin, kiu prezentis petskribon al la
© WIKIPEDIA

Lý Anh Tông kaj onklo de la oka
imperiestro Lý Huệ Tông.
En 1224 la kanceliero Trần Thủ
Độ perfortis Lý Huệ Tông abdiki kaj
surtronigis ties sesjaran filinon Lý
Chiêu Hoàng. Li poste manipulis ŝian
edziniĝon al sia nevo Trần Cảnh, kiun
li igis preni siavice la tronon de sia
edzino, kaj tiel komenciĝis la dinastio
Trần. Por sekurigi la novan reĝimon
Trần Thủ Độ ordonis murdi ĉiujn
anojn de la imperiestra familio Lý.
Eskapo el Vjetnamio
Sed Lý Long Tường, aŭgurinte
la masakron, povis eviti la ferocan
tragedion. En 1226 li fuĝis el Vjetnamio
reĝo Gojong akcepti la rifuĝintojn. La reĝo
aprobis la peticion kaj degnis donaci al ili
parcelojn kaj domojn, por ke ili ekloĝu en
la regiono.
Milita heroo
Lý Long Tường, nun Lee Yongsang
laŭ korea nomo, klopodis kutimiĝi
al fremdaj cirkonstancoj plurmil
kilometrojn fore de sia hejmlando. Li
kaj lia akompanantaro perlaboris per
terkulturado kaj fiŝkaptado. Li ankaŭ
malfermis du lernejojn respektive por
literaturo kaj luktartoj. Li edziĝis kun
La sta tuo de Lý Thái Tổ, la unua korea virino kaj fariĝis prapatro de la
imperiestro de la dinastio Lý kaj Klano Hwasan de la Familio Lee.
praavo de Lý Long Tường, en En 1231 Mongolio proklamis militon
Hanojo, Vjetnamio. kontraŭ Koreio kaj invadis sep fojojn ĝis

18 l numero 307 (2022:1)

 © DAEGU-SHINMUN
La prezidanto de la Klano Hwasan de la Familio Lee klarigas pri Lee
Jangbal antaŭ la sanktejo Chunghyo-dang.
1259. En 1232 kaj 1253 mongoloj atakis la regionon Ongjin,
sed ambaŭfoje Lee Yongsang gvidis la armeon da soldatoj
kaj lokaj loĝantoj kaj venkis la malamikojn. Ĉar li ĉiam rajdis
sur blanka ĉevalo dum bataloj, oni nomis lin “Blankĉevala
Generalo”. La reĝo rekompencis lin por lia heroaĵo kaj
starigis kolonan monumenton por honori lin.
Lee Yongsang konstruis altaron sur monto, kie li en siaj
lastaj jaroj kontempladis suden sopire al sia hejmlando. Liaj
du filoj, Lee Gan kaj Lee Ilcheong, kontribuis kun meritoj al
la nova patrujo servante kiel altrangaj oficistoj.
© JOONGANG-ILBO
Reprezentantoj de la prafiloj de Lee Yongsang partoprenas
en la solenado memoriganta la imperiestran familion Lý en
Vjetnamio.
Prafiloj
La kuraĝa spirito de Lee Yongsang komunikiĝis
al liaj prafiloj tra generacioj. Unu el ili, Lee Jangbal
(1574–1592), volontulis kiel civila soldato, kiam japanoj
invadis Koreion en 1592, kaj estis mortigita dum milito
en la aĝo de 18 jaroj. Antaŭ sia forpaso li verkis poemon,
kies versaĵoj estas memorigataj en la sanktejo Chunghyo-
dang tributita al la sindonema bravulo.
En 2017 prezentiĝis en Koreio kaj Vjetnamio
la baleto Promeso de 800 Jaroj, dramiginta la
aventurecan vivon de Lee Yongsang. Eldoniĝis en
Koreio du romanoj, Bluaj steloj el la rivero Hongha
kaj La familia linio, respektive en 2020 kaj 2021,
kiuj prirakontas la historion de Lee Yongsang kaj
liaj prafiloj. Lastatempe la gubernio Bonghwa lanĉis
projekton establi proksime de Chunghyo-dang “La
Vjetnaman Vilaĝon”, kiu konsistos el historia parko,
kulturdomo kaj kulturstrato.
Malgraŭ ke Vjetnamio kaj Koreio militis unu
kontraŭ la alia antaŭ duonjarcento, ilia interrilato
rapide progresas ne nur ekonomie, sed ankaŭ kulture.
Nedubinde la heroeca vivo de la princo Lý Long Tường
aŭ la generalo Lee Yongsang ludas gravan rolon
interproksimigi la du landojn kaj iliajn popolojn. © CHUNGBUK-ILBO
Prezentiĝis en Koreio kaj Vjetnamio la baleto Promeso de 800
jaroj, dramiginta la vivon de Lee Yongsang.
 revuo kontakto l 19
 MOVADA RUBRIKO

Iĝu TEJO-volontulo en Roterdamo (2022-2023)!

TEJO-teamo

Kadre de la Eŭropaj Solidaraj

Korpusoj (ESK – antaŭe “Eŭropa
Volontula Servo”) TEJO, Tutmonda
Esperantista Junulara Organizo, invitas
vin por iĝi plentempa TEJO-volontulo
en la Centra Oficejo en Roterdamo,
Nederlando.
ESK estas malferma al junaj kandidatoj
kies aĝo estas inter 18 kaj 30 jaroj, laŭ
la fine listigitaj ŝtatenecoj. La projekto
limigas la daŭron de la volontulado
al maksimume dekdu monatoj, tiel
ebligante al multaj akiri tiujn spertojn.
Kiel volontulo vi certe lernos memstare
labori kaj povos profundigi viajn spertojn,
interalie en la sube menciitaj taskoj.
Eblas kandidatiĝi ĝis la 30-a de
junio 2022!
Erasmus+ kaj Konsilio de Eŭropo). TEJO, inkluzive de kreado de novaj
Pliaj detaloj pri la volontula enhavoj kaj tradukado al via denaska
programo Oni kalkulas kun subteno pri jenaj lingvo,
taskoj: l aktiva subtenado de la agado de la
TEJO serĉas 3 volontulojn por la
(La taskoj estos atribuitaj laŭ via estraranoj kaj komisiitoj de TEJO en la
volontula periodo septembro 2022 ĝis
persona intereso, sperto kaj vi estos fakoj, kiujn vi plej ŝatas,
decembro 2023, kun eblaj komencoj en
akompanata por lerni kiel plenumi ilin) l helpado al la organizado tutmonde
septembro, novembro kaj januaro (ĉiam
l ĉiutaga administrado de la organizo, kaj surloka volontulado dum
po 1 persono). Se vi estas du kandidatoj
kune kun la Estraro, Esperanto-eventoj, ekzemple dum la
kaj nur pretus volontuli kune, vi rajtas kaj
l ĉeesto kaj protokolado dum Internacia Junulara Kongreso (IJK),
bonvenas kandidatiĝi specifante tion en
EstrarKunsidoj, KomitatKunsidoj kaj l kontribui al verkado de subvencipetoj
la motivletero.
kunplanado de la estonta strategio por Erasmus + kaj Konsilio de Eŭropo
Esti volontulo signifas ne nur grave
de la organizo, (KdE) kaj kunmastrumado de tiuj
kontribui al la bonfarto de la organizo,
l pritraktado de la poŝto (papera projektoj.
sed estas samtempe persona pliriĉiĝo.
kaj reta) de TEJO kaj prizorgado de
La volontulo laboras en la koro de la
la arkivoj, La ideala kandidato:
Esperanto-movado – la Centra Oficejo
l informado pri la agado de TEJO l havu bonan scipovon de Esperanto
de Universala Esperanto-Asocio (UEA)
dum esperantaj kaj ne-esperantaj kaj se ne, pretas lerni la lingvon
kaj TEJO, povas kunlabori pri tre interesaj
kongresoj kaj seminarioj: prelegado antaŭ aŭ tuj post la komenco de la
projektoj (ekz. organizado de aranĝoj,
per “TEJO sinprezentas”, deĵorado en volontulado1,
inform-agadoj, kampanjoj aŭ evoluigo
TEJO-budo, kunplanado de la movada l ŝatu administran laboron farenda
de interretaj projektoj), partopreni
programo, helpo por okazigi KER- per komputilo (bazaj scipovoj pri
aranĝojn reprezentante TEJO-n kaj
ekzamenojn, retpoŝtoj, interreto, tekstprilaborado,
kunlabori en tutmonda medio pri la
l reprezentado de TEJO ĉe internaciaj kreado de prezentaĵoj ktp.),
specifaj agadkampoj de la organizo.
aranĝoj kaj konferencoj: partopreno l estu kapabla memstare preni
Ni aparte serĉas volontulojn kiuj
en eventoj de Forumo Junulara decidojn,
kapablas subteni la agadon de TEJO en
Eŭropa (FoJE), UNITED-konferencoj, l estu kapabla labori en teamo kaj
la jenaj fakoj:
UNOY-forumoj (United Network of taŭge sinesprimi en grupaj situacioj,
l Merkatiko kaj informado: afiŝoj en
Young Peacebuilders), aŭ Unuinĝintaj l estu preta aktive kunlabori kun la
sociaj retoj, Telegrama informkanalo,
Nacioj, estraro de TEJO rilate al la ĝenerala
TEJO-Aktuale, grafikaĵoj,
l partopreno en diversspecaj kaj funkciado de la organizo,
l Teĥnika subteno: prizorgado de
diverslingvaj trejnadoj, rete kaj ĉeeste, l havu konojn pri la eŭropaj junularaj
retejoj, programado, subteno kun
laŭ viaj interesoj, strukturoj kaj eŭropaj instancoj,
aktualaj teĥnikaj projektoj,
l aktiva kunlaboro en la aktualigo de l neniam antaŭe partoprenis ESK-
l Projektmastrumado &
la retpaĝoj kaj la sociretaj kanaloj de projekton.
subvencipetado: projektoj kadre de

20 l numero 307 (2022:1)

 1 Konsiderante ke la laborlingvo de
nia organizo estas Esperanto, ni provizos
lingvokursojn kun instruisto antaŭ la
komenco kaj dum la unuaj monatoj de
la volontulado se la elektita volontulo
ankoraŭ ne parolas Esperanton.
Kompreneble, tiuj estas ecoj de la
ideala kandidato kaj ni konscias, ke ne
facilas ĉiujn ilin plenumi. Krome, inter
la elekto kaj komenco de la volontulado
estos ankoraŭ sufiĉe da tempo por
plibonigi iujn aferojn kaj ankaŭ la taskoj
estas interkonsenteblaj. Do ne hezitu
kandidatiĝi ankaŭ se vi ne trovas en vi
ĉion de ĉi tiu listo!
Vi volontulos dum unu jaro kaj via
komencdato estos interkonsentita
(eblos ekde septembro 2022). Vi ricevos
poŝmonon ĉiumonate, loĝado estos
senpaga, aldone al transportado kiu
rilatas al la volontulado.
Kiel kandidatiĝi
Sendu kandidatiĝojn retpoŝte al info@
tejo.org kun la jenaj dokumentoj enhave,
Partoprenu la seminariojn Esplorante Inkluzivon aŭ
Lingvoj por Demokratio dum IJK en Nederlando
La Tutmonda Esperantista Junulara
Organizo (TEJO) kunlabore kun la
Konsilio de Eŭropo (KdE) organizas la
2 internaciajn seminariojn Esplorante
Inkluzivon – Atingo de vere inkluzivaj
socioj kaj Lingvoj por Demokratio:
Revigligado de plurismaj demokratioj
kaj lingvaj rajtoj. La seminarioj donos
la eblon al 40 junuloj (20+20) de
membroŝtatoj de Konsilio de Eŭropo
diskuti kaj lerni pli pri 1) la temo de
tutmonda civitaneco post la KOVIM-
pandemio rilate al inkluzivo aŭ 2) lingvaj
rajtoj kaj demokratio. Per la seminarioj,
la partoprenantoj havos la eblon:
1- Por la seminario “Esplorante
Inkluzivon – Atingo de vere inkluzivaj
socioj“:
l Lerni pri inkluzivaj strukturoj kaj
politikoj por junularoj, kiel tiuj estos
formitaj en la post-pandemia realeco
kaj la rolo de junularoj en ili kiel
tutmondaj civitanoj;
prefere en unu *.zip-dosiero kaj kun
titolo laŭ la formato “ESC-2022-alvoko:
nomo familia_nomo”:
l vivresumon (priskribantan viajn
studojn, kursojn, spertojn movadajn
kaj ekstermovadajn, kaj tiel plu),
l motivleteron (priskribantan kial vi
volas volontuli por TEJO kaj indikante
por kiu el la tri fakoj vi kandidatiĝas),
l laŭeble pruvilojn de la supre
postulataj kapabloj,
La kandidatiĝperiodo komenciĝas
nun kaj finiĝas la 30-an de junio
2022. Gravas scii ke ni pritraktos
la kandidatiĝojn kaj organizos la
intervjuojn laŭ ordo de ricevado. Ni
konsideros kandidatiĝojn senditaj dum
la kandidatiĝperiodo ĝis la trovado de
taŭgaj kandidatoj, do sendu vian kiel
eble plej frue!
Se vi havas aldonajn demandojn pri
la programo, pri taskoj, poŝmono kaj
loĝejo, ne hezitu kontakti nin per info@
tejo.org.
TEJO TEAMO
l Produkti deklaron de junuloj pri la
redifinita rolo de junularo en inkluzivaj
sistemoj post-pandemia;
l Povigi kaj ligi niajn junajn
partoprenantojn kun politikofarantoj
por ke ili povu iniciati kaj okupiĝi
pri politikaj diskutoj kaj disvastigi
Grave: Momente TEJO-volontulo
devas daŭre labori en la Centra Oficejo en
Roterdamo. Civitanoj de Eŭropa Unio kaj
Eŭropa Ekonomia Areo povas senprobleme
loĝi kaj labori en Nederlando, sed civitanoj
el plej multaj aliaj landoj bezonas labor-
kaj restadpermeson. Ĉar Nederlando ne
disponigas al volontuloj vizojn kiel kelkaj
aliaj landoj, kaj ĉar la volontula poŝmono
ne sufiĉos por ricevi laborpermeson, TEJO
konsideros tion ĉe la elekto de la volontulo
kaj laŭbezone klopodos trovi la necesajn
solvojn.
Konsekvence vi povas volontuli nur se vi
havas ŝtatanecon de unu el la jenaj landoj:
EU-landoj
Aŭstrio, Belgio, Bulgario, Ĉeĥio, Danio,
Estonio, Germanio, Finnlando, Francio,
Grekio, Hispanio, Hungario, Irlando, Italio,
Kipro, Kroatio, Latvio, Litovio, Luksemburgo,
Malto, Polando, Portugalio, Rumanio,
Slovakio, Slovenio, Svedio
Ne-EU landoj
Islando, Nord-Makedonio, Liĥtenŝtejno
la rezultojn de la unua agado kaj la
deklaracio al la loka, regiona, nacia
kaj internacia nivelo.
Aldone, dum ĉi tiu seminario ni
celas ke la partoprenantoj produktu
deklaracion pri la redifinita rolo de
junularoj rilate al inkluzivo kaj tutmonda
 revuo kontakto l 21
 MOVADA RUBRIKO
civitaneco post-pandemio.
2- Por la seminario “Lingvoj por
Demokratio: Revigligado de plurismaj
demokratioj kaj lingvaj rajtoj”:
l Lerni pri homaj rajtoj kaj specife
lingvaj rajtoj;
l Esplori la rolon kaj gravecon de
lingvaj rajtoj en plurismaj demokratiaj
sistemoj kaj kiel ili povas kontribui al
revigligi ilin, precipe rilate al junuloj
l Produkti politikajn rekomendojn kaj
ilaron de edukaj agadoj por junuloj pri
lingvaj rajtoj kaj demokratio por esti
uzata en la loka nivelo de junularaj
organizaĵoj aŭ junuloj.
La seminarioj okazos de sabato 20-a
de aŭgusto (alventago) ĝis vendredo
26-a de aŭgusto (forirotago; sed
vi povas foriri ankaŭ poste por
partopreni pli en IJK) en De Roerdomp
– Westelbeers, Nederlando. La
labortajoj de seminario estas 21-
25 aŭgusto 2022. La partopreno
kostas 55 eŭroj, pagota al TEJO. La
loĝado kaj manĝado estos organizitaj kaj
kovritaj de la organizantoj, kaj ni repagos
ĝis 140 eŭrojn por vojaĝaj kostoj. La
partoprenantoj respondecos pri sia
propra asekuro.
La partoprenantoj:
l Estas entuziasmajn esperantinstojn
junulojn inter 18-35 jarojn;
l Loĝas en membroŝtato de la
Konsilio de Eŭropo (vi povas trovi la
liston ĉi tie);
l Kapablas ĉeesti la tutan
seminarion;
l Respektas diversecon kaj fervore
lernemas;
l Interesita pri la temo de demokration
kaj tutmonda civitaneco post la
KOVIM-pandemio;
Se vi jam aliĝis IJK kaj pagis la kotizojn,
vi ankoraŭ povas partopreni niajn
seminariojn, ni aranĝos la financan
parton kun la organizantoj!
Vi povas kandidatiĝi plenigante la
formularon ĉi tie antaŭ dimanĉo, la 12-
an de junio 2022. Se vi havas dubojn aŭ
demandojn, ne hezitu kontakti Spyros
je spyros@tejo.org por respondojn kaj
klarigojn.
Al TEJO tre gravas diverseco kaj egalaj
ŝancoj. Ni aparte invitas spertajn virinojn,
neduumulojn, transulojn kandidatiĝi.

Intervjuo kun nova estrarano de TEJO, Tobiasz Kubisiowski

1. Kiu vi estas kaj kial vi decidis iĝi
estrarano de TEJO?
Mi nomiĝas Tobiasz Kubisiowski, mi
estas 24-jara esperantisto el Pollando.
Mi estas membro de TEJO kaj aktiva en la
junulara Esperanto-movado en Pollando
ekde ok jaroj, kaj vidinte la bezonon pri
homfortoj en la nuna Estraro de TEJO
mi decidis kandidatiĝi por la posteno
de estrarano. Tiel mi esperas uzi mian
akiritan sperton por plifaciligo de la
laboro de nia organizo.
2. Kion vi intencas fari por TEJO en la
nuntempa posteno?
Mi ne estas revoluciemulo; tial ankaŭ
en TEJO mi ne planas draste ŝanĝi la
manieron en kiu ĝi nun funkcias. En la
Estraro mi transprenis la respondecojn
pri Kulturo, Adoleska Agado kaj Pasporta
Servo, kaj mia ĉefa celo estas daŭrigi
la jam okazantan laboron faratan de
brilaj TEJO-aktivuloj sur diversaj niveloj.
Tiun mi volas aldone subteni, por ke la
organizo estu solvo de variaj organizaj
obstakloj, kaj ne la fonto de pliaj.
3. Laŭ via opinio, kio estas la
nuntempa plej granda defio de nia
organizo?
Persone, mi kredas ke TEJO alfrontas
problemojn similajn al aliaj neprofitcelaj
neregistaraj organizaĵoj en aliaj
agadkampoj. En la okcidenta mondo,
kiu historie kaj tradicie estis la ĉefa
apogo por la agado de TEJO (kion mi
memkompreneble ne opinias dezirinda),
pli kaj pli videblas la emo pensi kaj agi
individuisme. Pro tio pluraj organizaĵoj,
ankaŭ niaj Landaj Sekcioj, observas
malkreskon de la membronombroj
kompare kun la antaŭaj jardekoj. La
defio estas alfronti tiun fenomenon
– kaj kiel em la kazo de ĉiuj grandaj
defioj, neniu povas nun certi pri la ĝusta
metodo agi. Eble iam necesos tute ŝanĝi
la tutan strukturon de TEJO, aŭ ĉu eble
ĝuste estas plifortigi la servojn kiujn ni
proponas al niajmembroj? Ne estas
mia rolo doni definitivajn respondojn
al tiu demando, sed mi esperas ke UEA, landaj sekcioj en preskaŭ ĉiuj
la esperantista komunumo spertos landoj kie aktivas junaj esperantistoj kaj
sinsekvajn sukcesojn, sendepende de forta pozicio ene de la tuta Esperanta
la direkto kiun ĝi adoptos. movado. Tiujn bonajn
praktikojn, kiujn heredis nia generacio,
4. Kio estas la plej granda avantaĝo mi trovas nepre gardindaj.
kiun vi konsideras en nia asocio?
Laŭ mia opinio la plej granda avantaĝo 5. Ĉu vi konsideras la strukturon de
de TEJO estas la unika kombinaĵo de TEJO fluida kaj aktuala?
pluraj vidpunktoj, kaj samtempe la La strukturo de TEJO ne estas simpla
tradicio pri internacia kunlaboro. Mi – tio estas eble ĝia sola trajto pri kiu mi
pensas ke tia TEJO ne povus kreiĝi certas. Mi ne opinias tion malavantaĝo,
en la hodiaŭaj tempoj: kun la duobla sed memkompreneble konscias pri la
strukturo de membroj, fortaj ligoj kun konsekvencoj de la malsimpleco por la

22 l numero 307 (2022:1)

engaĝado de novaj aktivuloj
en la laboro de la organizaĵo.
tamen ĉu tio signifas ke la
strukturo estas “neaktuala”,
“nefluida”? mi ne kapablas
respondi al tiu demando
senambigue.
6. Kio estas la rolo de la
landaj sekcioj de TEJO laŭ
vi? Kio fareblas por daŭre
kreskigi ilin?
La rolo de la Landaj Sekcioj
de teJo estas esenca. mi
pensas ke ni devas memori
ke la agadon de la LS-oj ne
povas anstataŭi la agado
de teJo; ili estas la ĉeloj
kiuj kunformas la grandan
organismon de teJo. La
landaj organizoj plej bone
konscias pri la lokaj kondiĉoj
kaj la plej bonaj metodoj
por kreskigi la movadon kaj
profitigi la lokan kulturon
pere de esperanto. La
diverseco estas ilia forto, sed
samtempe pro ĝi malfacilas
en sama maniero mastrumi
ilin ĉiujn. tial laŭ mi la sola
ebla solvo por ilia kreskigo
estas, kiel en ĉiu sukcesa
rilato, komunikado. Indas
ke Landaj Sekcioj sciu pri
la ebloj kiujn ofertas teJo;
indas ke teJo aŭskultu la
bezonojn kaj ideojn de la
Landaj Sekcioj. Laŭstatute
la konstanta reprezentado
de la LS-oj en teJo estas
certigita de komitatanoj a –
tamen tio ne ĉiam sufiĉas.
krome, lastatempe mia
samestrarano albert Stalin
Garrido komencis okazigi
kontinentajn Junularajn
konferencojn (kJk), unu el
kies celoj estas montri al
la landaj aktivuloj ke teJo
volas helpi kaj kiel teJo
povas helpi. en tiu iniciato
mi vidas grandan ŝancon
por plibonigi komunikadon
inter teJo kaj ĝiaj LS-oj –
la komunikadon kiun mi
opinias necesa por la bonaj
rilatoj kaj ĝusta ekvilibro
inter la movadoj naciaj kaj
internacia.
7.Kiaestasviaperspektivo
por nia organizo dum la
venontaj jaroj?
mi ŝatus ke teJo fariĝu
malpli volontula kaj pli
oficeja organizo. mi konscias
ke pluraj esperantistoj
riproĉas al teJo ĝian ĉiam
pligrandiĝantan skipon de
oficistoj, tamen mi opinias
ke per stabila homforto nia
organizo povos pli bone
realigi siajn celojn (cetere,
la samo laŭ mi validus por
uea). kompreneble, tio
ne eblos sen la garantio
pri stabila financado, sed
mi taksas ke en la pasinta
jardeko teJo fariĝis multe
pli proksima al tiu celo –
malfacila celo, se konsideri
la ĉiam ŝanĝiĝantan
aktivularon de la laŭdifine
junulara organizo.
8. Kial engaĝiĝi je
Esperantaj organizoj?
kion plian tia agado povas
porti al iu esperantisto?
Laŭ mi, por ke
esperantistoj volu engaĝiĝi,
necesas ke ili komprenu ke
ne estas la celo de la movado
teni esperantajn organizojn
vivaj, sed tute inverse. La
organizaĵoj estis kreitaj por
plifaciligi kaj plistrukturigi
la agadon de esperantistoj,
por doni al ili novajn eblojn
kaj ŝancojn. mi donu ter
konkretan ekzemplon:
neformala grupo de amikoj
povas organizi regulajn
eventojn, sed ju pli grandas
la grupo (kaj la grupo de
organizantoj, kaj la celgrupo
de la eventoj), des pli
avantaĝaj estus organizita
strukturo de la teamo kaj
financaj rimedoj. Simile la
aferon mi vidas sur la niveloj
kaj loka, kaj internacia. tial mi
instigus ĉiujn esperantistojn
kompreni ke ilia engaĝiĝo
en teJo (aŭ alia organizaĵo)
efektive signifas engaĝiĝon
de teJo en iliaj propraj
ideoj.
TTT-ejo: www.tejo.org
Ĝeneralaj informoj pri teJo
teJo estas mallongigo de tutmonda esperantista Junulara organizo.
Ĝi estas la junulara sekcio de uea, universala esperanto-asocio. teJo
popularigas internacian kompreniĝon per renkontiĝoj, edukaj programoj
kaj uzo de internacia lingvo, esperanto. La organizo defendas la kulturan
riĉecon de lingva diverseco, homajn rajtojn de lingvaj minoritatoj kaj
tutmondan kompreniĝon per facila aliro al internaciaj kontaktoj. uzo de
esperanto estas la kadro de niaj klopodoj.
Centra Oficejo de UEA/TEJO
nieuwe Binnenweg 176. nL-3015 BJ rotterdam - nederlando
tel.: +31 10 310 4924- Faksilo: +49 30 364280169.
retadreso: oficejo@tejo.org
Estraro de TEjo
Léon kamenický – Prezidanto; prezidanto@tejo.org
Albert Stalin Garrido – vicprezidanto
Inès Kahin – vicprezidanto
Rogier Huurman (Roĉjo) – Ĝenerala Sekretario; gxen-sek@tejo.org
Veronika Venislovas – kasisto; kasisto@tejo.org
Valentin Ceretto-Bergerat – estrarano
Tyron Surmon – estrarano
Tobiasz kubisiowski – estrarano
nicolas (nickson) kasolene – estrarano
Membroservoj de TEJO
kiel membro de teJo vi ricevas:
• la revuon kontakto kun la rubriko teJo-tutmonde
• rabaton por la Internacia Junulara kongreso
• eblon partopreni en seminarioj
• eblon engaĝiĝi en interesa kaj internacia agado kaj tre grave: vi
helpas al la junulara movado de esperanto!
Se vi aĝas pli ol 35 jarojn kaj volas ĝui la samajn avantaĝojn (kaj
revuojn) kiel membroj de teJo, kaj aldone subteni teJo-n, vi estas
bonvena fariĝi Patrono de teJo. (Pliaj informoj sur www.tejo.org/
patrono aŭ demandi ĉe la Centra oficejo).
agado de TEjo
La agado de teJo konsistas precipe el:
• informado en junularaj medioj pri la lingva problemo en internaciaj
rilatoj kaj pri ĝia solvo per esperanto
• praktika utiligo de esperanto por la servo de la junularo kaj
informado pri tio en junularaj medioj
• okazigo de kongresoj, konferencoj, seminarioj kaj aliaj kunvenoj
• instigado al la membroj de teJo aktive partopreni en la esperanta
movado
• aktivula trejnado (pli da informoj ĉe tejo.org/agado/aktivula-
trejnado)
• eldono de Pasporta Servo (www.pasportaservo.org), la adresaro de
gastigantoj kiuj pretas senkoste gastigi esperantistojn.
Subtenu la agadon de TEjo
ekzistas multe da ebloj helpi al teJo en ĝia agado. La plej gravaj estas
membriĝi aŭ patroniĝi.
Sed vi ankaŭ povas helpi al konkretaj agaderoj de teJo.
mondonacojn al ĝenerala agado de teJo bv. pagi al la uea-konto
“tejtej” (indiku la celon de la donaco, ekz: “donaco por ker” aŭ
“donaco por landa agado”). eblas ankaŭ tiel donaci por specifaj celoj:
• Fonduso “Partoprenu IJk-n” – teJo per ĝi subvencias la partoprenon
de teJo-aktivuloj al IJk
• Pasporta Servo – eble la plej fama eldonaĵo de teJo
Por pliaj detaloj pri pagmanieroj, bv. rigardi ĉe www.uea.org/alighoj/
pag_manieroj.html aŭ demandi ĉe la Centra oficejo.
TEJO dankegas vin pro via subteno!
rEVuo konTakTo l 23