„No idiota do potęgi n-tej!

"
- Twoja rodzicielka

MATEMATYKA
DLA DEBILI
CZ.5 POTEGOWANIE
I PIERWIASTKOWANIE
Autor: Szymon Skonieczny
Oprawa graficzna: Małgorzata Munik
 Potęgowanie
wykładnik potęgi
3
np. 3 = 3*3*3 = 27
an podstawa potęgi
10
2 = 2*2*2*2*2*2*2*2*2*2 = 1024

n ile razy

ile razy

an
co mnożymy przez siebie

a n = a*a*a...*a
n razy

Potęgowanie - wzory
n+m
1) a n * am = a "mnożenie potęg o tej samej
podstawie"

np.

2 3 5 2 3 5
3 * 3 = 3, bo 3 * 3 = 3*3*3*3*3=3
2
3 33
2) a n : a m= a n-m "dzielenie potęgi o tej samej podstawie"

3 2 3 2
3 : 3 = 3, bo 3 : 3 = (3*3*3):(3*3) = 27:9 = 3

3) Potęga o wykładniku ujemnym

a-n = 1 n - czyli mamy liczbę odwrotną

a

Np.
1 1
3 -2= =
32 9

4) Potęga o wykładniku ułamka

n
a m = √an
m
Potęga ta to pierwiastek stopnia
mianownika, a pod nim potęga licznika

Pierwiastek - potęga mianownika, dlatego są to działania

jednorodne.
Np. 1
3
1 jedynka, bo 2 1 = 2 √a = a3
√a = a 2
2
3
jak tutaj nie ma podanego stopnia, √a = a 3

to przyjmujemy, że tam jest 2

3
7
√a = a7
WAŻNE!
Pierwiastki stopnia parzystego (liczbę parzystą
∈
możemy i zapisujemy jako 2n, gdzie n N, czyt. n należy
do liczb naturalnych), są zawsze większe bądź równe
zero. Tfu, rzeczywistych dodatnich n R+ ∈
2n
√a ≥ 0 Np. √4=2 √8=2√2

Nie ma np. √-4 bo (-2)*(-2)=4

∈
a R

Dodatkowo wyniki pierwiastków parzystych zawsze są

dwa. Np.

√4=2 lub √4=-2 bo (-2)*(-2)=4

i 2*2=4

Będzie to ważne w kolejnych działach.

Pierwiastki stopnia nieparzystego (liczbę nieparzystą
∈
zapisujemy jako 2n+1, gdzie n N), tam nie ma problemu
bo pod pierwiastkiem może być cokolwiek.

2n+1
√a ∈R a R ∈
3
Np. √-8=(-2) bo (-2)(-2)(-2)=4*(-2)=-8

3
√27=3 bo 3*3*3=9*3=27
5) Combo 4 i 3
n 1
a- m = m No łączymy
√an

6) Potęgi o tej samej podstawie, tfu wykładniku, a

różnej podstawie

a n * bn = (a*b)n 2 2 2 2
Np. 2 * 3 = (2*3) = 6 = 36
2*2*3*3=4*3*3=12*3=36

7) Potęgi, dzielenie ich o różnej podstawie i tych

samych. po.. wykładnikach.
n
a n : bn = (a:b) n =( a )
b

Kreska ułamkowa zastępuje znak

dzielenia

8) Cokolwiek podniesione do potęgi 0, daje 1!

ZAPAMIĘTAJ!

a0= 1 ∈
a R
9) Cokolwiek podniesione do potęgi 1, daje tą samą
liczbę.

a1 = a ∈
a R

Więcej z potęg nie pamiętam, za wszystkiem bardzom

żałuję, ugułem całe te....

Pierwiastki - potęgi o wykładniku ułamka.

n n
a m = √am

Dodawanie pierwiastków - dodawać możesz tylko te

same pierwiastki, tj.
√a + √a = 2√a kamień + kamień = 2 kamienie

UWAGA

2 3 5
√a + √a = √a To głupota

Z odejmowaniem tak samo

2√a - √a = √a 2 kamienie - kamień = kamień !

3
√a - √a = √a
1
xD
Mnożenie/dzielenie pierwiastków - tutaj freestyle.
Ważne, by stopień pierwiastka był ten sam.

√
n n
√a : √b = n√a*b
n n n a
√a : √b = n√a:b = b
Np.

√36 * √2 = √72

√108 : √4 = √27
3
√2 : √8 = √16

Czasem jest tak, że możesz zamienić 1 pierwiastek na

kilka tych samych, mniejszych pierwiastków.

n n
√b = (√a) Np. √81=√9*√9=9

√63=√9*√7=3√7
√98=√49*√2=7√2

Rozbijasz pierwiastek na mnożenie liczb, z których jedna

ma pierwiastek będący liczbą.

√72=√36*√2=6√2
√108=√2*√54=√2*√2*√26=2√26
Jak rozbijać te pierwiastki?
Trzeba rozebrać liczbę pod pierwiastkiem na czynniki
pierwsze, tj, dzielić, dopóki na końcu nie będzie 1. Np.

108 2 W ten sposób liczbę 108 możemy zapisać

54 2 jako iloczyn liczb z boku: 2*2*3*3*3=108.
27 3 Dzielisz na początku przez jak najmniejszą
9 3 liczbę.

3 3
1

I teraz warto ogarnąć, kiedy liczba jest przez co

podzielna.

Patrz Dział 4. Cechy podzielności liczb!

Wszystkie działy znajdziesz na

www.hardcoreteaching.pl