6 ŞAPPKALI

DÜŞÜNME
TEKNİĞİ
Kim tarafından oluşturuldu?
Altı Şapkalı Düşünme yaklaşımı, Maltalı bir doktor, psikolog ve
filozof olan Edward de Bono tarafından oluşturuldu. Bunu devlet
kurumlarına danışmanlık yaparken kullandı, ancak aynı zamanda
günlük problem çözme için pratik bir araç olmasını istedi. İlk
olarak, o zamandan beri birkaç kez revize edilen aynı adlı kitabında
yayınlandı.2021'de ölen De Bono, aynı zamanda sorunları dolaylı
olarak, genellikle yaratıcı ve şaşırtıcı yollarla çözme yöntemi olan
"yanal düşünme"nin mucidiydi. Benzer şekilde,
Altı Şapkalı Düşünme, farklı düşünme
türlerini anlamanın ve keşfetmenin bir yoludur.
6 Şapkalı Düşünme Nedir?
De Bono, insanların birkaç farklı şekil ve yaklaşımla kavrama ve düşünme eylemini
gerçekleştirebildiğini incelemiştir. Bu yaklaşımlar hakkında teori geliştiren yazar, insanların
düşünme alışkanlıkları ile kendilerini kısıtlayarak, sadece bir veya iki yaklaşımla düşünme eylemini
gerçekleştirdiğini gözlemlemiştir. De Bono, farklı yaklaşımların tanımlanması ve bu yaklaşımların
nasıl kullanılabileceğinin öğretilmesi durumunda, insanların bu yaklaşımları kullanarak,
toplantılarda ve takım çalışmalarında çok daha üretken olabileceğini öne sürmüştür.
Yazar, yanal düşünmeyi destekleyici olarak, bir sorunun çözümünde belli bir yaklaşımın
adaptasyonunu, yanal düşünmenin hayata geçirilmesi olarak tariflemektedir. Altı farklı yaklaşım
tanımlamış ve her bir yaklaşımı farklı renkte şapkaların takılması ile sembolize etmiştir.
6 Şapkalı Düşünmenin Amacı Nedir?
Düşünme sürecine odaklanıp geliştirmek
Yaratıcılığı cesaretlendirmek, paralel ve lateral düşünme
İletişimi iyileştirme
Karar verme sürecini hızlandırma
Tartışmalardan kaçınma

De Bono, Altı Düşünce Şapkası metodunun başarıyla kullanılmasının sırrının, bir toplantı
veya işbirliği sırasında, yapılan tartışmanın özenle, ihtiyaç duyulan tek bir yaklaşıma odaklı
olarak yapılması olduğuna inanmaktadır. Örneğin, belirli bir sorunun incelenmesi ve soruna
bir çözüm getirilmesi için bir toplantı düzenlenebilir. Bu toplantıda sırasıyla sorunun önce
keşfedilmesi, sonra soruna dair bir dizi çözümlerin geliştirilmesi ve son olarak bu çözüm
dizisinin kritiğinin yapılarak bir çözüm yönteminin seçilmesi için, Altı Şapkalı Düşünme
methodu kullanılabilir.

 6 Şapkalı Düşünme Tekniği Nedir?

Beyaz Şapka: Boş sayfa.Bu şapka, argüman sorunu hakkındaki gerçekleri ve bilgileri temsil eder.
Bu bölümde pay sahipleri sadece konu ile ilgili bilgi paylaşmakta ve not almaktadır.
Düşünme sürecinde daha fazla gelişme yapılmamalıdır. Bu bölümdeki sorular
“mevcut bilgi nedir?” ve "sahip olduğumuz gerçekler neler?"

Sarı Şapka: (Güneş)Sarı şapka, siyah şapkanın aksine güneşi veya iyimser bir tavrı yansıtmayı
varsayar. Paydaşlar sorun veya öneri hakkında iyimser bir bakış açısıyla düşünürler.
Önerilerin avantajlarını ve faydalarını vurgulamaya yardımcı olur. Bu esnada “çözüm
uygulamanın avantajları nelerdir?” ve "neden uygulanabilir olduğunu düşünüyorsun?"

Siyah Şapka: (Yargıç,kötümser)Siyah şapka takmak, katılımcıları sorun veya öneri hakkında dikkatli ve
savunmacı bir şekilde düşünmeye sevk eder.Bu bölüm,önerinin eksilerini ve
dezavantajlarını belirlemeyi ve mantıksal nedenlere dayanarak fikrin neden işe
yaramayacağını belirlemeyi amaçlamaktadır.Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen
konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkar.Bu tartışma sırasında
sorulabilecek soru “riskler nelerdir?” ve "öneri neden çalışmıyor?"
Kırmızı Şapka:(Ateş)Duygu şapkası, paydaşların sorunla ilgili duygularını ve içgüdüsel tepkilerini
sunar. Bu şapkayı kullanmak, sevgi, nefret, beğenme ve sevmeme gibi farklı duygusal
tepkileri anlamak içindir. Kırmızı şapka, bu duyguların arkasındaki nedeni anlamayı
amaçlamaz. “Öneri hakkında ne düşünüyorsun?” gibi sorular sorabiliriz. ve "bağırsak
tepkiniz nedir?"

Yeşil Şapka: (Bitki)Bu şapka, tartışmanın yaratıcı düşünme kısmını temsil eder. Eleştirel düşünme
tartışması sırasında bu şapka, paydaşların sorunlara yaratıcı bir düşünce çözümü icat etme
veya önerilere yaratıcı bir bakış açısıyla bakma düşüncesini besler. Lego Ciddi Oyun ve
beyin fırtınası teknikleri gibi yenilikçi araçlar, konuşmalar sırasında yaratıcılığı teşvik
edebilir.
Mavi Şapka: (Gökyüzü)Bu şapka, toplantı liderlerinin tartışmalar sırasında zorlukları yönettikleri süreç
kontrol planıdır. Altı şapkalı düşünme tekniğinin kurallarının uygulanmasını sağlar. Bu şapka,
düşünme sürecini daha iyi rotalara yönlendirmek için kullanılabilir. Örneğin, kolaylaştırıcılar
herhangi bir fikir yoksa tartışmayı yeşil şapka rotasına yönlendirebilir.Yorum veya
değerlendirme oturumunda şapka sırasının ve hangi şapka setinin kullanılacağına
inanıyorum, ancak projenin türüne, ekibe ve oturumun amacına göre belirleniyor.
Kaynakça
--Eğitimin Kavramsal Temelleri 5 Aysel KIZILKAYA NAMLI-Öğretim Teknikleri s:105,süleyman arslan
--https://ustunzekalilar.org/tr/Makaleler/Icerik/44-6-Alti-Sapkali-Dusunme-Teknigi-Nedir
--039645-who-invented-six-thinking-hats-the-six-thinking-hats-approach-was-
created-by-edward-de-bono-a-maltes
--scholarinfo/de bono's 6 hat thinking
--Debono.com
--Wikipedia/Altı şapkalı düşünme tekniği nedir?
--Mindtools.com-six hat thinking technique
--Debonogroup.com
--(PDF) Using De Bono's Six Thinking Hats Model to Teach https://www.researchgate.net