TEECE OKUR

02.11.2021
BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ
NİTEL ARAŞTIRMA SORULARI

NİTEL ARAŞTIRMANIN TEMEL AŞAMALARI

1. Araştırma Sorusunun Yazılması:

Araştırma sorusu, araştırmaya konu olan problemin soru olarak ifade edilmiş
biçimidir. Araştırmanın yapılmasına temel oluşturur.

“Mütercim-Tercümanlık öğrencilerinin/çevirmen adaylarının Türkçedeki atasözlerini

Fransızcaya çevirmede kullandıkları çeviri yöntem ve teknikleri nelerdir?”

2. Kuramsal/Kavramsal Çerçevenin Oluşturulması:

Ø Çeviribilim: Çeviriyi bir uzmanlık alanı olarak, dilbilimsel süreçleriyle ele alan,
inceleyen, çevirinin öğretim yöntemlerini saptayan ve öğretimini yapan bilim dalı.
Ø Sözcükbilim (Leksikoloji): Sözcükbilim, dilin sözvarlığını, yani sözcüklerini, türetmede
görev alan biçimbirimlerini, bileşik sözcük, deyim, atasözü, kalıplaşmış söz gibi öğelerini
incelemeye yönelen, bu öğelerin kökenlerini, oluşumlarını araştırarak biçim ve anlam
açısından gelişmelerini saptamaya çalışan bir dilbilim dalıdır.
Ø Çeviri Yöntem ve Teknikleri: Doğrudan ve dolaylı çeviri yöntem ve teknikleri.
Ø Dilbilim: Atasözü nedir?

3. Araştırma Deseninin Belirlenmesi:

Olgubilim: Olgubilim (fenomenoloji) deseni farkında olduğumuz ancak
derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayışa sahip olmadığımız olgulara odaklanmaktadır. Bu
araştırmada olgubilim deseni kullanılacaktır.

4. Araştırma Alanının/Örnekleminin Belirlenmesi:

Kırıkkale Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü 4. Sınıf
öğrencilerinden 10 öğrenci araştırma alanı örneklemi olarak seçilecektir. Nedeni ise bu
öğrencilerin çeviri deneyimlerinin daha fazla ve daha gelişmiş olmasıdır.

5. Araştırmacı Rolünün Belirlenmesi:

Araştırmacı uzaktan ve ikinci elden bilgi toplayan bir kişiden çok, araştırma konusuyla
ilgili alanda zaman harcayan, alanı yakından tanıyan, alanda olup biten olayları yaşayan ve
araştırmaya dahil olan bireylerle yakın bir iletişim kuran kişidir. Katılımcı bir rol oynayan
araştırmacının kendi varsayımlarını ve önyargılarını araştırma sürecinde elde edilen
bilgilerden ayrı tutabilmesi önemlidir. Bu önyargılardan ve varsayımlardan veri toplama ve
analiz sürecinin etkilenmemesini sağlamalıdır.

6. Veri Toplama Araçlarının/Stratejilerinin Geliştirilmesi:

Görüşme, odak grup görüşmesi.

7. Veri Analizi, Bulguların Betimlenmesi ve Yorumlanması:

Elde edilen verilerin daha yakından incelenmesi ve bu verileri açıklayan kavram ve
temalara ulaşılması gerektiğinden içerik analizi kullanılacaktır. Elde edilen veriler düzenlenir
ve betimlenir. Betimleme tüm nitel araştırmalar için büyük önem taşır, çünkü araştırmacı
araştırma sonucunda ulaştığı sonuçların geçerliğini bu betimlemelere dayandırmak
zorundadır. Elde edilen bulgular ayrıntılı bir şekilde betimlendikten sonra, araştırmacı bu
bulgularla ilgili yorum ve açıklamalarını sunabilir. Araştırmacının yorumları, betimsel
bulgularla desteklendiği takdirde okuyucu için büyük önem taşır.

ODAK GRUP GÖRÜŞMESİ SÜRECİ:

1. Araştırma amacının kullanılacak yöntem açısından gözden geçirilmesi:

Araştırmanın amacı; çevirmen adaylarının Türkçedeki atasözlerini Fransızcaya
çevirmede kullandıkları çeviri yöntem ve tekniklerinin neler olduğunu araştırmaktır.

2. Araştırma sorularından yola çıkarak odak grup görüşme sorularının

geliştirilmesi:

Lütfen isminizi söyleyip kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

1. Atasözlerinin önemli olduğunu düşünür müsünüz? Neden?
2. Atasözlerini hangi durumlarda ve ne sıklıkla kullanırsınız?
3. Türkçede sıklıkla kullandığınız atasözleri nelerdir?
4. Aşağıdaki atasözlerinin anlamı nedir?
“Sakla samanı, gelir zamanı.”
“Göz görmeyince gönül katlanır.”
“Mum dibine ışık vermez.”
5. Fransızca çeviri derslerinizde atasözlerine sık rastlar mısınız?
6. Fransızcada bildiğiniz atasözleri nelerdir?
7. Aşağıdaki atasözlerinin anlamı nedir?
 «  Dans son rêve, la poule affamée se voit dans le grenier de millets. »
«  Loin des yeux, loin du cœur.  »
8. Türkçeden Fransızcaya atasözü çevirirken dikkate aldığınız noktalar nelerdir?
9. Türkçeden Fransızcaya atasözü çevirirken ne tür zorluklarla karşılaşırsınız?
10. Türkçeden Fransızcaya atasözü çevirirken kullandığınız yöntem ve teknikler
nelerdir?
11. Eklemek istediğiniz herhangi bir şey var mı? Teşekkür ederim.

3. Yer ve Teknoloji Planlaması:

Odak grup görüşmesinin gerçekleştirileceği mekân 10 öğrencinin ve bir
yöneticinin bulunacağı, yeteri kadar ışık alan, oksijen yönünden zengin olan, klima
veya doğal yollarla kolay havalandırılabilen bir sınıf olacaktır. Herkesin etrafına
rahatça yerleşebileceği büyüklük ve genişlikte bir masa, rahat ve konforlu sandalyeler
yer alacaktır. Masada her katılımcı için kâğıt ve kalem, su ve su bardakları olacaktır.
Kayıt için üst özelliklere sahip ses kayıt cihazı kullanılacaktır. Diğer
kullanılacak elektronik aygıt ise mikrofondur. Bütün katılımcıların konuşmalarını eşit
düzeyde ve aynı hassasiyetle kaydedebilmek için masanın ortasına çok yönlü bir masa
mikrofonu koyulacaktır.

4. Bütün Sürecin Pilot Denemesinin Yapılması:

Araştırmada kullanılacak görüşme yönergesini denemek, araştırmanın
gerçekleşeceği ortamı ve araştırmada veri toplama amacıyla kullanılacak kayıt
cihazları gibi malzemeleri denemek için pilot deneme yapılacaktır. Pilot deneme
sürecinin olabildiğince gerçeğe uygun olarak yerine getirilmesi için, pilot deneme
sürecine davet edilecek katılımcılar araştırmanın asıl hedef kitlesinden ve asıl
araştırmaya dahil edilecek sayıda seçilmelidir.

5. Katılımcılarım Belirlenmesi ve Davet Edilmesi:

Kırıkkale Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü 4. Sınıf
öğrencilerinden 10 öğrenci araştırma alanı örneklemi olarak seçilecektir. Nedeni ise bu
öğrencilerin çeviri deneyimlerinin daha gelişmiş olmasıdır. Öğrenciler önceden telefon
veya e-posta yoluyla çalışmanın amacı hakkında bilgilendirilecek, herkes için uygun
olan gün ve saat belirlenecek ve son olarak çalışmanın yapılabilmesi için Kırıkkale
Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü’nde bir sınıf belirlenecektir.

6. Yönetici Özellikleri:
Yönetici odak grup sürecinin başında katılımcıları toplantının amaçları
konusunda bilgilendirmeli, katılımcıların kendilerini rahat hissetmesini sağlamalı, açık
uçlu sorularla tartışmayı özendirmeli, sondalar yoluyla ayrıntıya girmeli, görüş ve
 düşünceleri onaylıyormuş ya da onaylamıyormuş görüntüsü vermemeli ve katılımcılar
arasında ayrım yapmamalıdır.
Yönetici görüşmeyi kendisi yönetecek, yanında bir yardımcısı olmayacaktır.

7. Verinin Düzenlenmesi ve Analizi:

Odak grup görüşme oturumu tamamlandıktan sonra, ses kayıt cihazı yoluyla
kaydedilmiş sözel veri dikkatli biçimde ve birebir yazıya dönüştürülecektir.

GÖZLEM FORMU:

Amaç:

Bu gözlemim amacı, çevirmen eğitimi sürecinde çevirmen adaylarının Türkçeden

Fransızcaya atasözlerini çevirirken hangi yöntem ve teknikleri kullandıklarını belirlemektir.

Araştırma Soruları:

1. Sınıf içerisinde öğrenciler atasözleri ile ne sıklıkla karşılaşmaktadır?

2. Öğrenciler atasözleri ile karşılaştıklarında nasıl bir yol izlemektedirler?
3. Öğrenciler atasözlerini çevirirken hangi çeviri stratejilerini kullanmaktadırlar?
4. Öğrenciler atasözlerini çevirirken hangi noktaları dikkate alırlar?
5. Öğrenciler atasözlerini çevirirken ne tür zorluklarla karşılaşırlar?
6. Öğrencilerin çeviriye zorlandıkları durumlarda öğretmenin müdahalesi nedir?

Veri Toplama:

Kırıkkale Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü’nde, 4. sınıf

düzeyinde bir Türkçe-Fransızca çeviri dersinde öğrencilerin Türkçeden Fransızcaya
atasözlerini çevirirken hangi yöntem ve teknikleri kullandıklarını belirlemek için iki ders
gözlenecektir. Aşağıda yer alan boyutlara göre alınacak notlar yanında, sınıf içi etkileşimi
kaydetmek için bir ses kayıt cihazı kullanılacaktır. Araştırma verisi sınıf ortamının dört
boyutu çerçevesinde toplanacaktır.

Ø Sınıf Ortamı: Sınıf içindeki fiziksel ortama ilişkin bilgiler (sıra düzeni, öğretmen
masasının yeri ve konumu), sosyal ortama ilişkin bilgiler (öğrencilerin ve öğretmenin
çeşitli özellikleri, öğrenci sayısı), psikolojik ortama ilişkin bilgiler (öğretmen-öğrenci
ilişkisi, davranış biçimleri, sözel ve sözel olmayan davranışlar).
Ø Sınıfın Biçimsel Yapısı: Sınıf içindeki rollere, sorumluluklara ve değerlendirmeye
ilişkin bilgiler.
Ø Sını İçi Etkileşim: Öğretmen ve öğrenciler arasındaki ve öğrencilerin kendi
aralarındaki etkileşim biçimleri.
Ø Bilişsel Yapı: Uygun olan ve olmayan öğrenci yanıtları, sınıf içi tartışma süreci ve
yönlendirilmesi, öğrencilerden beklenenler, beklentilerin aktarılması.
Çevirmen adaylarının çeviriye ilişkin algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi

1. Araştırma Problemi:
Çevirmen adaylarının çeviriye ilişkin algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi, Gerçek
anlamda çevirmenlik mesleği ile hayal ettikleri çeviri etkinliği arasında önemli farklılıklar
var.

2. Araştırma Sorusu:
 Öğrencilerin çeviriye etkinliğine yönelik algıları olumlu mudur, olumsuz mudur?
 Sınıf düzeyine bağlı olarak öğrencilerin çeviriye yönelik algılarında farklılık var
mıdır? Bu fark çevirmen eğitimi süreci ile ilişkilendirilebilir mi?

Beklenen Sonuçlar:
Ø Çevirmen eğitimi süreci öğrencilerin çeviriye yönelik algılarını olumlu
etkilemektedir. Dolayısıyla verilen eğitim öğrencilerin mesleğe daha olumlu
bakmalarını sağlamaktadır.
Ø Çevirmen eğitimi süreci öğrencilerin çeviriye yönelik algılarını olumsuz
etkilemektedir.
Ø Çevirmen eğitimi süreci öğrencilerin temelsiz algılarını belli bir temele oturtarak
çeviri konusunda daha bilinçli olmalarını ve daha gerçekçi beklentilere sahip
olmalarını sağlamaktadır.

3. Kuramsal/Kavramsal Çerçevenin Oluşturulması:

 Çeviribilim - Uygulamalı Çeviribilim - Çevirmen Eğitimi (MERVE)
 Yazınbilim- Metafor (GÖKHAN)
 Dilbilim- Anlambilim- Düz anlam ve yan anlam kavramlarının oluşumu (FATMA)
 Algı nedir? Algılama nedir? (ECE) EN AZ 3 KAYNAK.

4. Araştırma Deseninin Belirlenmesi:

Olgubilim: Olgubilim (fenomenoloji) deseni farkında olduğumuz ancak
derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayışa sahip olmadığımız olgulara odaklanmaktadır. Bu
araştırmada olgubilim deseni kullanılacaktır.