Początki świata greckiego

1. Wykonaj polecenia na podstawie mapy , podręcznika i wiedzy własnej.

A. Napisz, w której części Morza Śródziemnego dominowali Fenicjanie, a w której Grecy.

Fenicjanie zasiedlali głównie południowy zachód wybrzeży Morza Śródziemnego, a Grecy wschodnią jego
część.

B. Wymień nazwy wysp śródziemnomorskich, na których mieszały się wpływy fenickie

i greckie.

Sycylia i Cypr

C. Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Zapisz przy każdym z nich właściwą literę:
P (prawda) lub F (fałsz).

Zdanie Prawda/Fałsz
Kolonie greckie powstały na Półwyspie Krymskim oraz na wybrzeżach P
Morza Czarnego.
Miasto Rzym leżało na obszarze Wielkiej Grecji. F

Persowie podbili kolonie greckie leżące na brzegach Morza Czarnego i P

Morza Egejskiego.
Kolonia grecka w Massalii dała początek współczesnemu miastu P
francuskiemu – Marsylii.

2. Wstaw literę P obok przyczyn kolonizacji greckiej, a literę S – przy jej skutkach.

przeludnienie greckich poleis P

rozpowszechnienie się kultury greckiej w rejonie Morza Śródziemnego i Morza Czarnego S
powstanie Wielkiej Grecji S
powstanie nowych szlaków handlowych S
niewielka powierzchnia ziemi uprawnej w Grecji P
częste kontakty z ludami zamieszkującymi wybrzeża Morza Śródziemnego S

3. Przyporządkuj do każdej kultury lub okresu właściwe osiągnięcie.

A. kultura minojska, B. kultura mykeńska, C. „wieki ciemne”

1. faktorie handlowe,
2. model organizacji polis,
3. pismo linearne,
4. mury cyklopie i Lwia Brama
A – 3, B – 4, C – 2

4. Wykonaj polecenia na podstawie tekstów źródłowych.

Fenicjanie jako pierwsi opływają Afrykę na rozkaz faraona Necho II (przełom VII i VI w. p.n.e.)
42. [...] [Nekos II – władca Egiptu] wysłał Fenicjan na okrętach z tym poleceniem, ażeby w drodze
powrotnej wpłynęli przez Słupy Heraklesa [Cieśninę Gibraltarską] na morze północne [Morze Śródziemne] i
tą drogą wrócili do Egiptu. Fenicjanie więc wyruszyli z Morza Czerwonego i popłynęli przez morze
południowe [Ocean Indyjski]. Ilekroć nastała jesień, lądowali i obsiewali pola, i oczekiwali żniw, a skoro
zboże zżęli, płynęli dalej, tak że po upływie dwóch lat skręcili w trzecim roku przy Słupach Heraklesa i
przybyli do Egiptu. A powiadali oni – co mnie nie wydaje się wiarygodne – że podczas swej jazdy dookoła
Libii [Afryki] mieli słońce po prawej stronie.

Opis założenia Kyreny w 631 r. p. n. e. przez kolonistów z Thery

151. [...] Przez siedem lat nie padał deszcz na Terze [wyspie na Morzu Egejskim]; w ciągu nich uschły
wszystkie drzewa na wyspie prócz jednego. [...]
156. [...] Terejczycy, nie znając przyczyny swych cierpień, posłali do Delf [...]. A Pytia dała im odpowiedź:
„Jeżeli z Battosem założą Kyrenę [kolonię w Afryce] w Libii, będzie im się wieść lepiej”. [...] Następnie
wyprawili Battosa z [...] [dwoma pięćdziesięciowiosłowcami]. Ci popłynęli do Libii, ponieważ jednak nie
wiedzieli, co mają dalej robić, powrócili na Terę. Lecz Terejczycy [...] nie pozwalali im wylądować, tylko
kazali odpłynąć z powrotem. Zmuszeni więc, odjechali na okrętach i osiedli na wyspie, która leży na
wybrzeżu Libii [Afryki] i nazywa się Platea. [...]
157. Na niej mieszkali przez dwa lata; ponieważ jednak wcale im dobrze nie szło, zostawili tam jednego ze
swoich, wszyscy inni popłynęli do Delf. Po przybyciu do wyroczni prosili o odpowiedź, mówiąc, że mieszkają
w Libii, a mimo to nie powodzi im się najlepiej. Na to Pytia tak odrzekła: „Jeśli ty lepiej ode mnie znasz
Libię, co w owoce obfita, choć tam nie byłeś [...], podziwiam niezmiernie twą mądrość”. [...] Wróciwszy
zatem [...], w samej Libii naprzeciw wyspy osiedli w miejscu, które nazywa się Aziris; zamykają je z obu
stron najpiękniejsze wzgórza lesiste, a z jednej strony płynie rzeka.
Źródło: Herodot, Dzieje, Ks. IV, tłum. S. Hammer, Wrocław 2005 s. 307–308, 352, 355–356.

A. Wybierz właściwe uzupełnienia zdań.

Z porównania obu tekstów Herodota wynika, że wybrzeża Afryki lepiej znali Fenicjanie / Grecy.
Aby opłynąć Afrykę, Fenicjanie potrzebowali dwóch / trzech lat.
Podróż Fenicjan odbyła się w kierunku zgodnym z ruchem / przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.
B. Porównaj motywy organizacji wypraw opisanych w tekstach.

Motywy organizacji wypraw

Przez Fenicjan Przez Greków

- Chęć przewożenia do polis tańszych

- Chęć zdobycia metali niezbędnych do towarów
rzemiosła - Zniwelowanie przeludnienia i rozwój
- Tworzyli kolonie w celach handlowych terytorialny
- Chęć zdobycia niewolników do pracy

C. Wyjaśnij, z czego mogły wynikać trudności Greków związane z założeniem Kyreny.

Trudność Greków związane z założeniem Kyreny był fakt, że aby kolonizować  miasta położone daleko w
Afryce trzeba były wysłać Greków w długą morską podróż. Bali się oni gniewu Posejdona oraz tego, że
mogli spaść z Ziemi, gdyż myślano iż nasza planeta jest płaska. Musieli przygotować statek, wybrać załogę i
zaopatrzyć ją w żywność.