T.

C
TRABZON ÜNİVERSİTESİ
FATİH EĞİTİM FAKÜLTESİ
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ

‘’SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL BİLGİLER

ÖĞRETİMİNDE DİZİ VE FİLM KULLANIMINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ’’

DERS
EĞİTİMDE PROJE HAZIRLAMA

ÖĞRETİM ÜYESİ
DOÇ. DR. MEHMET AKPINAR

HAZIRLAYAN
RECEP ACAR / 200113063

Trabzon-2022
 SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL
BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE DİZİ VE FİLM KULLANIMINA
YÖNELİK GÖRÜŞLERİ
RECEP ACAR

GİRİŞ

Günümüzde eğitimde birçok faktör önemli rol oynamaktadır. Eğitimi verirken

yararlanılan, öğretimde işitsel ve görsel bakımından etkili olan bir faktörde medyadır.
Medya günümüzde hayatımızın her alanında yer alan ve bir fiil hayatımızı
şekillendiren unsurdur. Eğitiminde medyadan etkilenmemesi haliyle kaçınılmazdır. Bu
hal vuku bulmuşken medyadan akademik olarak faydalanmak eğitime ve öğretime
katkı sağlayabilir. Hal böyle iken sözel bir ders olan sosyal bilgilerde kavramların
etkili ve doğru bir şekilde öğretilmesinde medyanın rolünden faydalanmak gerekebilir.

Filmler görüntü, ses, hareket gibi teknikleri aynı anda sunmasıyla bilgiyi daha
efektif kullanabilir ve karşısındaki bireyi kolayca etki alanına alabilir bir yapıya
sahiptir.(çengelci, 2011) Kitaptaki bir olguyu görsel ve işitsel alan becerisiyle daha
kolay öğrenilebilirliğini sağlar. Bir diğer yandan Sinema gibi başlı başına bir sanatın
olması ve bu sanatın kitaptaki bilgiyi işlemekte daha yapıcı kullanılması da öğrenimi
kolaylaştıracak ve kavram yanılgılarının önüne geçebilecek bir etmen. Yani filmeler ve
sinemalar, sözel bilgilerin karmaşık olgusunu içinde barındırdığı teknik ve sanatsal
yönden kullanarak öğrenciye şeffaf ve açık bir şekilde öretilmesine olanak
sağlayabilir.

Tarihi dizi, film ve sinemalar soyut bilgileri görselleştirme ve öğrencide tarih

bilinci oluşturmada önemli rol oynar. Öğrenciye sıkıcı gelebilen soyut bilgiler ve tek
düze anlatımının dizi, film ve sinema ile birlikte katılımı yükseltip analitik düşünme
becerisi ve tarihe ilgi duyma konusunda katkı verebileceği söylenebilir. (Gezici, 2018)
 Öğretmenlerin tarih anlatımı sırasında yaşadığı sorunların başında öğrenciye
bugünün koşullarında dünü anlatmaya çalışması gelir. Öğrenci anlatılan dönemin
koşullarını her ne kadar dinlese de o koşulları görmediği ve yaşamadığı için olayları
anlamakta sorunlar yaşayabilir. Tarihi dizi, film ve sinemalar bu konuda tarih
öğretimine katkıda bulunabilir. Tam bu esnada soyut olayları ve kavramları
somutlaştırma görevini üstlenirler.

AMAÇ

Bu araştırmann amacı Sosyal Bilgiler dersinde film ve dizilerden yararlanma

düşüncesi adına Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerini ortaya koymaktır. Bu
amaç adına şu sorulara cevap aranmıştır.

*Dizi veya filmlerden ne şekilde yararlanırsınız?

*Dizi ve filmleri sosyal bilgiler dersine nasıl uyarlarsınız?

*Dizi ve filmlerin bilgi, beceri ve değer katkıları neler olabilir?

*Dizi ve filmlerden yararlanırken ne gibi zorluklar yaşanabilir?

*Sosyal Bilgiler öğretmen adayı olarak siz hangi dizi filmleri uygun görüyorsunuz?
Neden?

YÖNTEM
Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde filmlerin kullanımına ilişkin görüşlerini
belirlemeyi amaçlayan bu araştırma nicel araştırma modelinde
desenlenmiştir.Araştırma veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır.
Gerek zaman ve maaliyetten tasarrufu gerek ise kullanışlı olması avantajlarından ötürü
bu yol izlenmiştir.
Araştırma 2022 2023 Güz DönemiTrabzon Üniversitesi Türkçe ve Sosyal Bilgileri
Alanı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü 3. ve 4. sınıf öğretmen adayları ile
yapılmıştır.
Sosyal bilgiler eğitimine yönelik bilgi birikimleri yanında uygulamaya dönük ders ve
etkinliklerde daha çok yer almaları nedeniyle bu sınıf düzeylerindeki öğretmen
adaylarının görüşlerine başvurulmuştur. Odak gruplarda film izleme alışkanlıkları
fazla olan öğretmen adaylarının yer almasına dikkat edilmiştir.
Araştırmaya 3.sınıftan 15, 4. sınıftan 6 öğrenci katılmıştır. Öğretmen adaylarından 11
tanesi erkek 10 tanesi kadındır.

BULGULAR
Bu bölümde öğretmen adaylarıyla sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanma
konusunda yapılan anketten elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Bulgular sosyal
bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanmaya ilişkin görüşler, filmlerin sosyal bilgiler
eğitimine katkıları, sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanmada
karşılaşılabilecek sorunlar ve sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanmaya
yönelik öneriler temaları altında verilmiştir.
TABLO 1: Öğretmen adaylarının dizi ve filmlerden ne şekilde yararlandığına dair
görüşleri aşağıda belirtilmiştir.
GÖRÜŞLER

Ögretici filmleri derslerde kullanabiliriz.

Öğrencilerin ilgilileri çekebilmek için yararlanırım. Öğrenmenin kalıcı olmasını

sağlayabilmek için kullanırım.

Öğrenmeyi kalıcı hale getirecek şekilde yararlanırım.

Dizi ve filmleri dersin keşfetme aşamasında kullanırım. Çocukların hem konuyu

öğrenmesini hem de ilgi çekici bir şekilde zaman geçirmesini sağlarım.
bilgilenmek ve hoş vakit gecirmek icin

Mesaj içerikli Kısımlar ders planlanmasında yararlanılabilir.

Tarihi filmleri izleyerek geçmişten günümüze tarihi bilgileri öğretirim.

Derslerin amacına uygun bir şekilde, uygun yaş grubuna hitap etmesine dikkat ederek,
soyut kavramları somutlaştırmaya yönelik amaçla, etkinlikler yoluyla kullanabilirim.

Kazanımlara uygun dizi ve filmler kavram öğretimi için çocuklara iletir oluşan kavram
yanılgıları için çalışma kağıdı oluştururum.

Tablo 1 de görüldüğü üzere;

Sosyal Bilgiler adaylarının dizi ve filmleri soyut dersleri somutlaştırmak, bilgiyi
kalıcı hale getirmek, kavran yanılgılarının önüne geçmek, öğrencinin dikkatini
çekmek, tarih içerikli dizi ve filmleri kullanarak geçmiş ve günümüz arasında bağ
kurmak, öğrencilerle hoş vakit geçirmek için yararlanılabileceği görüşündedirler.

TABLO 2: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Dizi ve filmleri sosyal bilgiler

dersine nasıl uyarlarsınız sorusuna verdiği cevaplar aşağıda verilmiştir.
GÖRÜŞLER

Sosyal bilgiler bir çok bilim alanını kapsadığı için bir çok filmden alıntı yapabiliriz.

Atatürkün hayatını anlatırken veda filmini izletip hem Öğrenmeyi eğlenceli hale getirerek
konuya uygun sorular ile destekleyerek uygulayabilirim.

Öğrenciler bu tür film ve dizileri seviyor ve ilgilerini çekiyor. Bu nedenle araştırmamı yapıp
uygun bir kazanıma göre sınıfta izletebilirim. Ya da bir dizi veya filmin kesitini alıp
öğrencilerden kostüm ile canlandırma yapmalarını isteyebilirimm. Bu şekilde daha fazla
eğlenirler ve sıkılmazlar, olayı canlandırdıkları için daha kalıcı olur.

Dizi ve filmleri kazanım ile ilişkilendirerek uygun etkinlikler hazırlayarak sosyal bilgilere
uyarlarim.

Sosyal bilgiler dersinde çocukların ezber yöntemler ile öğrenmekte zorlandığı konuları ,
eğlenceli hale getirmek ve ilgi çekici bir şekilde sunmak amacıyla derslere uyarlanabilir.

Sosyal bir konuyla alakali izletilebilir. Yaşanan bir savas veya dogal afetle ilgili bir film
izletilebilir

Tarih, coğrafya(iklim değişikli) olan içerikleri ders planlarken öğrencide ilgi çekmek amacıyla
kullanılabilir.
Toplumsal sorunların çözümü açısından uyarlanabilir

Tarihte yaşanmış olayları daha iyi kavramaları için tarihi bir film veya dizi gösterebilirim
dersimde.

Özellikle dönemin şartlarını iyi ve etkin bir şekilde yansıtacak tarihi dönem dizilerini derslere
uyarlanabilir, filmlerde kullanılan kıyafet ve elbiseleri temin ederek tiyatral şekilde derslere
uyarlanabilir.

Konuya ve kazanıma uygun dizileri seçip konuma uygun dizileri kullanırım . Örnek veriyorum
Kuruluş Osman dizisinden bir sahneyi Kültür ve Miras öğrenme alanında bulunan Osmanlı 'nın
kuruluşu ile ilgili olan kazanıma rahatlıkla uyarlayabilirim.

Kazanım ile ilgili film ya da dizi kesitlerini materyal olarak derste kullanabiliriz.

Bir çok şekilde yapabiliriz izlediğim dizilerde ve sosyal bilgiler öğretimi programındaki
kazanımlar arasında bir bağlantı olduğunu gördüm. Kazanımlar doğrultusunda sınıfta bu gibi
yapımlar kullanılabilir

Ders içeriğine uygun kesitlerini kullanarak konuya göre iletir ve konu öğretiminin niteliğini
attırırım

Tablo 2 de görüldüğü üzere;

Sosyal bilgiler öğretmen adayları dizi ve filmleri sosyal bilgiler dersine uyarlarken
konunun kazanımına, öğrenme alanına, öğrencinin düzeyine, ahlak normlarına, dersin
materyal ile işlenmesinde dizi ve filmlerin içeriklerindeki karakter benzetmelerine,
toplumsal sorunlar üzerindeki konuların işlenmesinde canlandırma yaparak daha kalıcı
ve interaktif öğrenmeyi sağlayabilecekleri görüşlerini barındırıyorlar.

TABLO 3:
Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dizi ve filmlerin bilgi, beceri ve değer katkıları
neler olabilir sorusuna verdiği cevaplar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
GÖRÜŞLER

Daha kalıcı hale gelir hayatlarında uygulamalarına yardımcı olur. Bilgiyi direkt aktarmak yerine
film ile destekleyerek anlatılabilir. Beceri öğrenci gördüğü beceriyi ve değeri hayatında
uygulayabilir.
Daha kalıcı bir şekilde öğrenmeyi sağlar. Dikkatlerini daha çok çeker.

Tarihi dizi veya filmlerin tarih hakkında bilgiler verirken belgesel tarzı olanlar ise coğrafya
hakkında bilgiler verir.

Empati, yardımseverlik, eleştirel düşünme, yaratıcılık gibi katkıları olabilir.

Genel olarak hizmet ettiği kazanıma dair bilgi beceri ve değerleri kazandırmaya yöneliktir.
Dijital yetkinlikleri ve becerileri artırdığı söylenebilir.

Daha dikkat cekici. Cocuklarin ilgisini cekiyor. Hoşgörü ve saygı degerlerini kazandiriyor.

Hoşgörü saygı güvenirlik değerlerine katkı olabilir.

Dijital Okuryazarlık, Araştırma,Karar Verme,Zaman ve Kronolojiyi algılama , Gözlem , Değişim

ve Sürekliliği algılama (Bunu tarihsel diziler için söylüyorum) Sosyal Bilgiler ile ilgili diziler
Tarihsel diziler olur ancak.

Öğrenciye sözlü olarak ifade edilen bilgi, beceri ya da değer, dizi ve film sayesinde hem işitsel
hem görsel şekilde canlanacaktır. Bu da öğrencinin daha kolay öğrenmesine katkı sağlayabilir.
Farklı dünyaları, yaşamları, davranışları göstererek bize örnek olabilirler.

Bilgi beceri ve değer somut kavramlar olduğu için bunların soyut karşılığını öğrenciye somut
şekilde aktarmanın bir yoluda izletmek. Bu soyut kavramların yanılgıya düşürmeden öğrenciye
daha iyi aktarılmasında etkili olur

Tarihi filmler izleyerek vatanseverlik, Bilim kurgu filmleri izleyerek bilimsellik değerlerini ve
araştırma, eleştirel düşünme gibi becerileri coğrafya ile ilgili belgeselleri izleterek konum ve
mekan analizi yapmayı aşılayabiliriz. Filmleri bilgi aktarıcı şekilde kullanmak en iyi
katkılarından olabilir.
BİLGİ -Tarihi dizilerin bilglendirici olması.
-Geçmiş kültürleri döneme uygun anlatması.
-Soyut kavramları somut bilgiler halinde canlı sunması.
-Belgesel tarzında olan yapıtların coğrafi olarak bilgilendirici olması.
BECE - Araştırma
Rİ
- Eleştirel düşünme
- Yaratıcılık
- Empati
- Dijital Okuryazarlık
 - Karar Verme
-Zaman ve Kronolojiyi algılama
-Gözlem
-Değişim ve Sürekliliği algılama
-Konum Analizi
-Mekanı algılama
DEĞE -Bilimsellik
R
-Yardımseverlik
-Saygı
-Vatanseverlik

Tablo 3 de görüldüğü üzere;

Bilgi boyutunda öne çıkan görüşler daha çok dikkat çekici olması, bilgilerin
somutlaştırılması, bilgiyi canlandırma ile aktarması, geçmiş dönemi anlatırken o
dönemin şartlarını göstererek empati yönünün bilgiyi aktarırken geliştirilmesini öne
çıkarmıştır.
Belgesel tarzındaki filmlerin ise coğrafi terimler ile coğrafya hakkında bilgi verdiği
görüşü ortaya çıkmıştır.

Beceri boyutunda öne çıkan görüşler araştırma, eleştirel düşünme, yaratıcılık, empati,
dijital okuyazarlık, karar verme, zaman ve kronolojiyi algılama, gözlem, değişim ve
sürekliliği algılama, konum analizi, mekanı algılama çerçevesinde şekillenmiştir.
Sosyal bilgiler dersinin soyut kavramlardan oluştuğu biliyoruz ve bu soyut kavramları
somutlaştırarak aktaran dizi/filmler sosyal bilgiler adaylarının kazandırmaya
çalıştırdığı becerileri interaktif şekilde öğrenciye kazandırabiliyor.

Değer boyutunda öne çıkan görüşler bilimsellik, yardımseverlik, saygı, vatanseverlik

çatısı altında birleşmiştir.
Sosyal bilgiler ders anlatımında kazanımların yanında kazandırılması gereken değerler
sosyal bilgiler konularına uygun dizi/filmlerle desteklendiğinde daha pekiştirici ve
kapasayıcı olabilmekte.
TABLO 4:
Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dizi ve filmlerden yaralanırken ne gibi zorluklar
yaşanır sorusuna verdikleri cevaplar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
GÖRÜŞLER

Bazı içerikler çocukların yaşına uygun olmayabilir. Kesme sansürleme de çocukta gereksiz
merak uyandırabilir. İçeği dogru seçmek gerekir.

Öğrencilerin olumsuz etkileneceği herhangi bir şey olmaması için (şiddet, korku vb) oldukça
seçici davranılmalı. Bu aşama zorlayıcı olabilir. Ya da süre bakımından uzun olursa ders
saatinde izletme sıkıntısı yaşanabilir.

Süre sıkıntısı, kazanıma uygunluk, istenmeyen sahnelerin olması gibi zorlukları vardır.

1- Milli eğitim sisteminin genel ve özel amaclarına uygun olmayabilir.

2- İçerisinde çocukların davranış haline getirebileceği olumsuz davranislar barındırabilir.
3- kazanıma uygunluk konusunda sıkıntılar yaşanabilir.

Doğru bilgi olup olmadığı hakkında zorluklar yaşanabilir. İçeriklerin öğrenci yaşına ve derse
uygunluğu konusunda zorluklar çıkabilir.

Yanlış bilgiler öğrenilebilir. Olayları kavramada sıkıntılar yaşanabilir. Değer ve beceri

öğretiminde yetersiz kalınabilir.

Tarihi filmler düşünülecek olursa reyting uğruna tarihi gerçeklerden sapıp, daha çok romantizm
ve milliyetçi duyguları ön plana çıkaran objektiflikten ve gerçeklerden uzak tarihi dizi ve filmler
öğrencilerin zihninde kavramsal olarak yanılgılara ve yanlış tarih öğretimine yol açabilir. Yine
filmi veya diziyi öğretmen, önceden kontrol etmezse pedagojik yapıya uymayan ve toplum
değerlerine aykırı ögeler öğrencilere yanlış ve olumsuz örnekler oluşturabilir.
Zaman içerik

Tarihsel olayları reyting uğruna çarpıtabilirler. Örneğin Muhteşem Yüzyıl dizisinde Kanuni
Sultan Süleyman 'ı adeta bir harem sevdalası bir sultan olarak gösterilmesi gibi.

Seçilen dizi veya filmin süresi ders saati ile uyuşmayabilir. Uygunsuz içerikler bulunabilir.

Diziler uzun olabilir, filmler daha kısa olmasına rağmen yine de ders saatlerine sığmayabilir.

Bazen uygunsuz sahne çıkabiliyor bunlara dikkat etmek gerekiyor kontrol etmeli ve öğrencilere
uygun bir şekilde sunmalıyız
Kullanılan dizi ve filmlerde çocukların yaşlarına uygun olmayan kavga, ölüm, kan ve ahlaki
sınırların aşılması gibi sahneler zorluk çıkarabilir.

Tablo 4 de görüldüğü üzere sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersi
öğretiminde dizi/film kullanırken yaşanacak zorluklar hakkında görüşleri milli
eğitimin genel ve özel amaçlarına uygunluğu, öğrencinin davranıl haline getirebileceği
olumsuz davranışlar, kazanıma uygunluğu, kavram yanılgılarının önünü açacağı, ahlak
normlarının kabul etmeyeceği sahnelerin varlığı, ders saatine uygunluğu çatısı altında
toplanmıştır. Medyanın her ne kadar ders anlatımında önemli bir katkısı olsada bu tür
olumsuzluklarıda göz önünde bulundurmuşlardır.

TABLO 5:
Sosyal bilgiler öğretmen adayı olarak siz hangi dizi/filmleri uygun görüyorsunuz ve
neden sorusuna verdikleri cevapları aşağıda verilmiştir.
GÖRÜŞLER

Bir çok film var ancak dizi olarak şu an sadece deger kazanımı olarak gönül dağı önerebilirim.
Baska çocukların yaşına uygun dizi yok malesef.

Veda, her çocuk özeldir, önemli kişilerin biyografi filmleri

Bir tarih kahramanının hayatını anlatan ya da tarihi bir olayı anlatan (fethi 1453) filmleri daha
uygun buluyorum. Dizilerin içine süreyi uzatma amacıyla gereksiz kurgu ekleniyor. Bu nedenle
dizileri tercih etmezdim.

Fetih 1453 ve 1071 Malazgirt Filmlere sebebi ise tarihi olmaları

Genel kültür düzeyini arttıran, hayata dair öğrencilerin ufkunu genişletecek dizi ve filmleri
uygun görüyorum. Çünkü öğrencilerin gelişiminde bu tarz dizi ve filmlerin oldukça yararlı
olduğunu düşünüyorum.

Ödüllü kısa filmler , cocukların yaş duzeyine uygun filmler , animasyonlar . Çünkü çocuklar bu
tür video ve filmlere daha ilgililer.

Ders sürelerini ve ders mufredati yogunlugu goz onune alindiginda film izletmek icin vakit
bulamadim

120, Çanakkale 1915 Kazanımla bağlantılı oldukları için

Kişisel gelişimi konu alan film ve dizileri çünkü, gelişimi pozitif yönde desteklemeli ya da
zamanın boşa harcandığını düşündürtmemeli.

Tarihi filmleri belgeselleri öneririm Geçmişle ilgili günümüze geleceğe aktarabilir.

İyilik Bul İyilik Yap. Dünyaya bakış açımızı değiştirebilir

Öğrencinin gelişiminde daha olumlu örnekleri ve davranışları güzel şekilde yansıtabilen ve

bunu yaparken öğrenciyi sıkmadan, filmin büyüsüne dahil edebilen filmlerin kullanılması benim
açımdan daha önemli. Mesela Her çocuk özeldir filmi. Sosyal bilgiler dersi için kullanılabilecek
güzel filmlerden birisidir. Çünkü farklı bir kültürü sade ve anlaşılabilir şekilde işleyerek,
öğrenciye filmin ana fikri olan her çocuğun birbirinden farklı olan özelliklerinin, onları asıl özel
şey kıldığını güzel bir şekilde işliyor.

Tarih filmleri

Tarihsel dizileri daha uygun görüyorum. En azından olayı değilde o zaman ki hayat şartlarını
görmesi açısından değerli buluyorum . Orada gördüğü bir olayı araştırarak daha da derin
Bilgiler öğrenebilir, öğrenciyi araştırmaya iter. Oradaki şartları ve şuan ki şartları görerek
zaman ve Kronolojiyi algılama becerisine ve Değişim ve Sürekliliği Algılama becerisine de
sahip olabilir.

Tarihi ve kazanıma uygun animasyon filmleri öğrencilere izletilebilir. Çünkü özellikle

animasyon filmleri öğrencinin dikkatini daha çok çeker ve ilgiyle izler.

Dizilerin herhangi bir şekilde objektiflik barındırdığını düşünmüyorum, şu an yayında olanların

o yüzden kullanmam. Belki filmlerde 120 tarzı filmler kullanılabilir.

Tarih konusunda ki her türlü dizi ve filmden yararlanılabilir bence hem kazanima uygun
oluyorlar hemde bir çok bilgi veriyorlar görsel ağırlıklı olduğu için öğrenmeyi de kalıcı hale
getirebilir

Fetih 1453 Kuruluş Osman Gönül Dağı Diriliş Ertuğrul Vb diziler sosyal bilgiler dersinde
öğrencilere aktarılan bilgi beceri ve değerleri aktarmada kullanılabilir. Çünkü içerik olarak
kazanımlarımıza uygundur.

Çanakkale geçilmez örnek olarak verebilirim çünkü çannakkale ne gibi olaylar yaşanmış
tarihimiz hakkında bilgi sahibi olmak için faydalı olduğunu düşünüyorum.

Beceri ve değerlerimize bilakis kazanımlarımıza uygun film ve dizileri tercih ederdim. Derste
bir olayı anlatınca kafada soyut olarak kalabiliyor o yüzden o konuyla alakalı tarihi filmler
izleterek soyutlaştırılabilir. Örneğin fetih 1453 gibi…

Tablo 5 de görüldüğü üzere sosoyal bilgiler öğretmen adayları kullanmayı uygun

gördükleri dizi/filmler daha çok tarih ağırlığındadır. Sosyal bilgiler dersinde önemli bir
alan olan tarih alanı bu konuda öğretmen adaylarının önceliğini taşımaktadır. Son
dönemlerde artan tarih içerikli yapıtlarında bu cevaplarda etkili olduğunu
söyleyebilriz. Özellikle tarih alanında tarihi dönemsel değerlendirmede zorluk yaşayan
öğrenci bu tür dizi/filmlerle dönemi şartlarını göz önünde bulundurarak
değerlendirmeside önemli bir kazançtır.
Bir diğer yandan öğrencinin kişisel gelişimi içinde birçok sosyal bilgiler öğretmen
adayı ‘’Her Çocuk Özeldir’’ gibi yapıtları örnek vermiştir. Bu tür yapıtların hali
hazırda öğretmenler tarafından kullanıldığını bilmekteyiz. Konuya uygun kazanımlarla
izletilmesi sonucunda öğrencide olumlu etkiler bırakacağı düşünülen bu yapılar
öğretmen adaylarımızın görüşleri arasınadır.
Öte yandan kültürümüzün genç nesillere aktarılması özellikle anadolu kültürünün
yaşatılması adına ‘’Gönül Dağı’’ dizisinin belirtilmeside önemlidir. Bu tür yapıtlarla
birlikte öğrenciye özellikle değerlerimizi daha etkili aktarabilir ve kalıcı hale getirmek
için kullanabilir görüşünü öne sürmüşlerdir.

SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER

Araştırmada sosyal bilgiler öğretmen adayları sosyal bilgiler dersinde dizi/film

kullanımına yönelik görüşlerini ortaya koymuştur. Görüşlerden de anlaşılacağı üzere
dizi ve filmlerin sosyal bilgilerde kullanılmasının önemli ve yararlı olacağı açıktır.
Benzer sonuç bazı farklı araştırmalarda da ortaya koyulmuştur. Örneğin Liles (2007,
s.58) tarafından gerçekleştirilen araştırmada filmlerin sosyal bilgilere ilişkin
uygulamalar için çok kullanışlı olduğu belirtilmiştir. Özellikle tarih ve coğrafya ve
yanında kültür gibi alanlar görüşler arasında öne çıkmıştır.
Araştırmada en öne çıkan tarih vurgusu olmuştur. Birçok öğrenciye göre öğrenilmesi
zor, sıkıcı olan tarih öğretisinin film ve dizi yoluyla ilgi çekici ve öğrenmeye güdüler
hale getirilmesi bu anlamda önemlidir.
Yine araştırmadaki görüşlere bakıldığında bilgilerin daha kalıcı hale geldiği görüşü
hakim olmuş, öğrenciye kazandırılması gereken bilgi beceri ve değerler karmaşası dizi
ve filme yoluyla çözülmüştür. .Walker (2006, s.34), Watts (2007, s.108) ve Woelders
(2007, s.150) araştırmalarında filmlerin öğrencilerin ezber yerine kalıcı öğrenmelerine
destek olduğunu belirtmişlerdir.
Araştırmada vurgulanan görüşlerden de anlaşıldığı üzere birden fazla duyu organına
hitap etmesi dizi ve filmlerin öğretimi kolaylaştırdığı sonucunu ortaya koyuyor.
Nitekim dizi ve filmler soyut bilgileri somut şekilde canlandırıyor ve gerçek yaşama
çevirebiliyor. Ses ve görselin hitap ettiği ve etkilediği duyu organlarına ise yazılı ve
soyut bir olgunun hitap etmesi olanaksızdır.
Araştıramada öğretmen adaylarının dizi ve filmerin sosyal bilgiler eğitimine katkısı
bilgi beceri ve değer başlığı altında incelenmiştir. Araştırmada filmlerin tarih,
coğrafya, çevre, kültür gibi sosyal bilgilere ilişkin konularda bilgilendirici oldukları
yer almıştır.
Araştırmada dizi ve filmlerin genel olarak eleştirel düşünme, konum analizi, yaratıcı
düşünme becerilerini geliştirdiği görüşü hakimdir. Özellikle tarih yapıtlarının
öğrencide eleştirel düşünce ve yaratıcılık becerisini geliştirdiği görüşü belirtilmiştir.
Bunun yanında birçok yapıtın öğrencide dijital okuryazarlık, medya okuryazayazarlığı
gibi becerileride kattığı görüşü hakimdir.
Olumlu yanları her ne kadar fazla olsada olumsuz yanınında olduğu bir gerçektir.
Araştırmada da ortaya çıktığı gibi dizi ve filmlerin sosyal bilgiler eğitimine olumsuz
etki etmesi söz konusu olabilir. Kimi öğretmen adayına göre bu olumsuzluklar milli
eğitimin genel ve özel amaçlarına uygun olup olmadığı olarak değerlendirilirken kimi
öğretmen adayımız ahlak normlarının sarsılabileceği ve öğrencinin yaşına uygun
olmayan cinsellik, şiddet, öfke gibi durumları barındırabileceğini belirtmişlerdir. Bir
diğer yandan tarih yapıtlarında ki bilgilerin yanlışlığı derin bir kavram yanılgısı ağına
sebeb olabilmektedir.
Öneri olarak araştırmada öğretmen adaylarımızında vurguladığı üzere dizi ve film
yapıtlatını kullanırken öğretmenin önceden izlemiş olması, yaş grubuna uygunluğu,
inanç hassasiyetini taşıdığı gibi konular önceden belirlenmelidir.
Bir diğer yandan ders saatini iyi ayarlamak gerekir ki öğrenciye vermek istediğimiz
bilgi beceri ve değeri ölçmek için bu son derece elzemdir. Bunun için konuya uygu
yerleri yapıtlardan keserek almak ve dersl sonunda da çalışma kağıdı vb bir çalışma
yapmak uygun olabilir.
Tüm bunları göz önünde bulundurduğumuzda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının
bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler öğrenciye bilgiyi aktarırken kalıcı
ve etkileyici olması konusunda yardımcı olmalıdır. Araştırmadan yola çıkarak
belirlenen sosyal bilgiler öğretmen özelliği şöyledir;
- Ailelerde içinde olmak üzere öğretmenlere dizi ce film konusunda eğitici
seminerler verilebilir.
- Öğretici ve katkı sağlayacak bir yapıt dizi daha önceden belirtilerek öğretmenin
arşivinde bulundurulabilir.
- Aileler ile toplantı yaparak aile ve çocuğun izlediği film ve diziler belirlenerek
derste bu yapıtlardan alıntı yapılabilir.
- Dizi ve filmleri yaşa uygun olarak animasyon ve çizgi film olabilecek şekilde
ayarlanabilir.
KAYNAKÇA

KAYA, E., & ÇENGELCİ, T. (2011). Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler

Eğitiminde Filmlerden Yararlanılmasına İlişkin Görüşleri. Journal of social
studies education research, 2(1).

DEMİR, S. B., & GEZİCİ, M. (2018). TARİHİ DİZİ VE FİLMLERİN

SOSYAL BİLGİLER DERSİNE YANSIMALARI. Turkish History Education
Journal, 7(2), 392-413.

Watts, R. (2007). Harnessing the power of film in the primary classroom.

Literacy, 41 (2), 102- 109.

Walker, T. R. (2006) Historical literacy: reading history through film. The

Social Studies, 97 (1), 30-34

Öztaş, S. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde filmlerin kullanımı. M. Safran

(Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 341-359). Ankara: Pegem Akademi
Yayınları.

Liles, R. E. (2007). The use of feature films as teaching tools in social work
education. Journal of Teaching in Social Work, 27 (3/4), 45-60.

Liles, R. E. (2007). The use of feature films as teaching tools in social work
education. Journal of Teaching in Social Work, 27 (3/4), 45-60.