YAPI STATİĞİ 1

DERS NOTLARI 6
Prof. Dr. Cengiz Dündar
BÖLÜM 6 ÜÇ MAFSALLI KEMER VE
ÇERÇEVELER
Tanım ve Genel Bilgiler

İki mesnedi sabit olan ve bu mesnetler arasında da bir adet mafsalı

bulunan sistemlere Üç Mafsallı Sistem denilmektedir. Bu sistemler, eğer
çubuk eksenleri eğri ise Üç Mafsallı Kemer, doğru ise Üç Mafsallı Çerçeve
olarak adlandırılırlar.

2/31
NOT: Kemerin geometrisi için 2. Derece Parabolün Özellikleri

3/31
Üzengi çizgisi yataysa

Üç mafsallı kemer

Üzengi çizgisi yatay değilse NOT: Her iki durum için de kesit
zorları bilinen şekilde hesaplanır.
G

NOT: Çerçevelerde kritik kesitlerdeki kesit

zorları ile M, N, T diyagramları çizilebilirken
eğri eksenli kemerlerde yeteri sayıda
noktada kesit zorları hesaplanmalıdır.

4/31
Sisteme etkiyen yüklerin düşey ve üzengi çizgisi yatay olması halinde
mesnet tepkilerinin ve kesit zoru değerlerinin elde edilmesi

Basit kiriş

5/31
M0G

6/31
Kesit Tesirlerinin Hesabı

Nm
Mm

Tm

Mom

Nom
To m

7/31
 𝛗𝐦
𝛗𝐦 .
𝛗𝐦 .
𝛗𝐦

8/31
9/31
10/31
 dy(x)
Tanφ =
dx

11/31
Üç Mafsallı Gergili Sistemler

12/31
13/31
 Çözümlü Problemler
5 t/m Sistemin M diyagramını çiziniz.

1t
→ ෍X = 0 A x + Bx + 1 = 0
2 G 3
𝐀 𝐱 +𝐁𝐱 = −𝟏 𝐭
5m 1 4
↑ ෍Y = 0 𝐀 𝐲 +𝐁𝐲 = 𝟓 ∗ 𝟏𝟎 = 𝟓𝟎 𝐭
Ax Bx
A B

5m 5m

Ay By

↺ ෍ MA = 0

−1 ∗ 5 − 50 ∗ 5 + 10 ∗ By = 0 10By = 255 t 𝐁𝐲 = 𝟐𝟓. 𝟓 𝐭 𝐀 𝐲 = 𝟐𝟒. 𝟓 𝐭

14/31
Ek şart: Mafsal şartı
5 t/m
↺ ෍ MG(sol) = 0
1t

G 5 ∗ Ax + 25 ∗ 2.5 − 24.5 ∗ 5 = 0
5m 𝐀𝒙 = 𝟏𝟐 𝐭 𝐁𝐱 = −𝟏𝟑 𝐭

Ax A Tüm mesnet tepkileri bulunduktan sonra

gerekli kritik noktalarda kesimler yapılarak

Ay kesit zoru değerleri belirlenir.

5m

1 nolu kesim:
N1

𝐍𝟏 = −𝟐𝟒. 𝟓 𝐭
M1

T1

𝐓𝟏 = −𝟏𝟐 𝐭
𝐌𝟏 = −𝟏𝟐𝐱 𝐱=𝟎 𝐌𝐀 = 𝐌𝟏 = 𝟎
x

Ax=12 t
𝐱 = 𝟓𝐦 𝐌𝟏 = −𝟔𝟎 𝐭𝐦
0≤x≤5m
Ay=24.5 t
15/31
 2 nolu kesim:
5 t/m 𝐍𝟐 = −𝟏𝟑 𝐭
M2
N2 −𝟓𝐱 − 𝐓𝟐 +𝟐𝟒. 𝟓 = 𝟎
1t
𝐓𝟐 = −𝟓𝐱 + 𝟐𝟒. 𝟓 (doğrusal)
T2 𝐱=𝟎 𝐓𝟐 = 𝟐𝟒. 𝟓 𝐭
5m x 𝐱 = 𝟓𝐦 𝐓𝟐 = −𝟎. 𝟓 𝐭
𝒙
Ax=12 t A 𝐌𝟐 +𝟓𝐱 ∗ 𝟐 + 𝟏𝟐 ∗ 𝟓 − 𝟐𝟒. 𝟓𝐱 =0
0≤x≤5m 𝐌𝟐 = −𝟐. 𝟓𝒙𝟐 + 𝟐𝟒. 𝟓𝐱 − 𝟔𝟎 (parabolik)
𝐱=𝟎 𝐌𝟐 = −𝟔𝟎 𝐭𝐦
Ay=24.5 t 𝐱 = 𝟓𝐦 𝐌𝐆 = 𝐌𝟐 = 𝟎

3 nolu kesim: M3 T3 5 t/m 𝐍𝟑 = −𝟏𝟑 𝐭

N3 𝐓𝟑 = 𝟓𝐱 − 𝟐𝟓. 𝟓
𝐱=𝟎 𝐓𝟑 = −𝟐𝟓. 𝟓 𝐭
x 𝐱 = 𝟓𝐦 𝐓𝟑 = −𝟎. 𝟓 𝐭
5m
𝐌𝟑 = −𝟐. 𝟓𝒙𝟐 + 𝟐𝟓. 𝟓𝐱 − 𝟔𝟓
Bx=-13 t B 𝐱=𝟎 𝐌𝟑 = −𝟔𝟓 𝐭𝐦
𝐱 = 𝟓𝐦 𝐌𝐆 = 𝐌𝟑 = 𝟎
0≤x≤5m
By=25.5 t
16/31
 4 nolu kesim:
𝐍𝟒 = −𝟐𝟓. 𝟓 𝐭

N4
𝐓𝟒 = 𝟏𝟑 𝐭

M4

T4
𝐌𝟒 = −𝟏𝟑𝐱
𝐱=𝟎 𝐌𝐁 = 𝐌𝟒 = 𝟎
x Bx=-13 t
𝐱 = 𝟓𝐦 𝐌𝟒 = −𝟔𝟓 𝐭𝐦
0≤x≤5m
By=25.5 t
65 tm
60 tm

- -
60 tm 65 tm
G
-

-
A B
M DİYAGRAMI
17/31
 24.5 t

+ G

-
0.5 t

12 t 13 t

+
-
25.5 t

A B
T DİYAGRAMI

G
- -

13 t
24.5 t 25.5 t

-
-

A B

N DİYAGRAMI
18/31
Şekilde yükleme durumu verilen 3 mafsallı kemerin 1 kesitinde
ki moment kesme kuvveti ve normal kuvveti hesaplayınız

L2

tanθ

19/31
20/31
𝐕𝟎𝟏 = 𝟏𝟐 − 𝟐. 𝟒 = 𝟒 𝐭𝐨𝐧

21/31
 Şekilde yükleme durumu verilen ekseni 2. derece parabol olan
3 mafsallı kemerin M(x), V(x) ve N(x) denklemlerini belirleyiniz

4f
M(x)=

V(x)= -
qL qL2
V x = − qx − tanθ)cosθ
tanθ cosθ
2 8f

tanθ

qL qL
V(x)= − qx − + qx cosθ = 0
2 2

22/31
=0 tanθ

23/31
Byo=0

24/31
tanθ

tanθ

25/31
26/31
27/31
28/31
Ax

Ay By

29/31
+1 . 6=0

30/31
7a
31/31