Newton Kanunları ve Uygulamaları

1- m=2kg kütleli bir blok şekilde görülen masa üzerindeki

=30o eğimli eğik düzlemin tepesinden h=0.5 m
yükseklikten serbest bırakılıyor. Sürtünmesiz eğik düzlem
H=2m yüksekliğindeki masaya tutturulmuştur. (a) bloğun
ivmesini bulunuz. (b) Blok eğik düzlemi terk eder etmez hızı
nedir? (c) Blok zemine ne kadar uzakta çarpar? (d) Blok
zemine çarpıncaya kadar geçen bütün süre nedir? (e) Bloğun
kütlesi yukarıdaki hesaplamaları etkiler mi?
Çözüm
Verilenler m=2kg, =30o , h=0.5m ve H=2m, a=?, v=? R=?
t=?
Yandaki şekilde bir eğik düzlem üzerinde bulunan bir cisme
etkiyebilecek bütün kuvvetler gösterilmiştir. Eğik düzlemde
sürtünme olmadığından f kuvveti sıfırdır. Dolayısıyla
a) ∑ F y =n−mg cos θ=0
∑ F x =mgsin θ=ma böylece,a=g sin θ=9.8 x 0.5=4.9 m/ s 2
b)Eğik düzlemin hipotenüs uzunluğu x=h/sin30=0.5/0.5=1m
Eğik düzlemin ucunda blokun hızı zamandan bağımsız hız
denkleminden
v 2=v 20 +2 ax=0+ 2 x 4.9 x 1 v=3.13m/s
c) Blok masayı yatayla30o açı yapacak şekilde terk eder. Buradan,
1
Δy=v 0 t sin θ+ g t 2
2
1
2=3.13 t sin3 0+ 9.8t 2 bu ikinci derece denklemin çözümünden t=0.499s bulunur.
2
x=R=v 0 t cos θ=3.13 x 0.499 x cos 3 0=1.35 m
d) Blok zemine çarpıncaya kadar geçen süre= eğik düzlemi terk edinceye kadar geçen süre
+masadan yere düşünceye kadar geçen süre
1 2 1 2
Eğik düzlemde geçen süre x=v 0 t + a t 1 ,1=0+ 4.9 t 1 t1=0.638s
2 2
Toplam zaman ttop=t+t1=0.499+0.638 =1.14s
e) Hesapların hiçbir safhasında kütle işlem görmemiştir. Dolayısıyla sürtünmesiz ortamda
kütleden bağımsızdır.

2-Şekilde görüldüğü gibi 9kg lık blok bir iple bir makaradan
geçirildikten sonra yatay düzlemdeki 5 kg’lık bloğa bağlanıyor.
Sürtünme katsayısı 0.2 ise ipteki gerilme nedir?
Çözüm:
Verilenler m1=5kg, m2=9kg, =0.2 , T=?
Cisimlere etki eden kuvvetleri bir şekil üzerinde gösterelim,
5kg kütle yatay düzlemde hareket etmektedir. Düşey doğrultuda
herhangi bir hareketi yoktur. Böylece
T −f =m1 a (1)
f
f =μn=0.2 x 5 x 9.8=9.8 N
9 kg kütle düşey olarak hareket etmektedir.
m 2 g−T =m2 a
T =m2 g−m2 a=m2 ( g−a) (2)
Bu denklem (1) denkleminde yerine konulursa
m2 ( g−a)−f =m1 a
m2 g−f 9 x 9.8−9.8
a= = =¿ 5.6m/s2
m1 +m 2 5+ 9
T −f =m1 a , T =m1 a+ f =5 x 5.6+9.8=37.8 N

3- 3 kg’lık bir blok 30o eğimli bir eğik düzlemin tepesinden, durgun halden kaymaya başlıyor
ve 1.5 s de 2m kayıyor. (a) Bloğun ivmesini bulunuz. (b) Eğik düzlem ile blok arasındaki
kinetik sürtünme katsayısını bulunuz. (c) Blok üzerine etki eden sürtünme kuvvetini bulunuz.
(d) 2m kaydıktan sonra bloğun hızı ne olur?
Çözüm
Verilenler m=3kg, =30o , v0=0, t=1.5s ,x1=2m a=?, f=? =?
v=?
Yandaki şekilde bir eğik düzlem üzerinde bulunan bir cisme
etkiyebilecek bütün kuvvetler gösterilmiştir.
1
x 1=v0 t+ a t 2
2
Blok ilk hızsız olarak (v0=0) harekete başladığı için
1 2 2 x1 2 x2 2
x 1=0+ a t , a= 2 a= 2
=1.78 m/ s
2 t 1. 5
b) x yönünde sisteme etki eden kuvvetler
∑ F x =mgsin θ−f =ma f =mg sin θ−ma
y yönünde sisteme etki eden kuvvetler
∑ F y =n−mg cos θ=0 Çünkü y yönünde herhangi bir hareket yoktur. n=mg cos θ olur
mgsin θ -ma
f =μn , μ=
mgcosθ
3x9.8sin 3 0-3x1.78
μ= =0.368
3x9.8cos 3 0
c) f =μn , f =μmgcos θ=0.368 x3x 9.8 x cos 3 0=9.37 N
d) v 2=v 20 +2 ax=0+ 2 x 1.78 x 2 v=2.67 m/s

4- Şekilde görüldüğü gibi hafif bir iple bağlanan iki kütle sürtünmesiz bir
makaradan geçirilmiştir. Eğik düzlem sürtünmesiz ve m 1=2kg, m2=6kg
ve θ=35o ise (a) kütlelerin ivmesini bulunuz. (b) İpteki gerilmeyi
bulunuz. (c) Durgun halden harekete geçtiklerini kabul ederek 2s sonra
her kütlenin hızını bulunuz.
Çözüm
Verilenler m1=2kg, m2=6kg =35o , a=?, T=? t=2s v=?
(a) Yandaki şekilde cisimler üzerine etkiyen kuvvetler gösterilmiştir. m2
kütlesi için
∑ F x =m2 g sin θ−T =m2 a
m1 kütlesi için T −m 1 g=m1 a

T =m 1 a+m 1 g=m1 ( a+ g )

m2 g sin θ−m1 ( a+ g )=m 2 a

m2 g sinθ−m 1 g 2
a= =3.57m/ s
m 1+ m2
(b) T =m1 ( a+ g )=2(3.57 +9.8)=26.7 N

(c)Cisimler ilk hızsız harekete başladıkları için v=0+at v=3.57 x 2=7.14 m/s

5- Şekildeki sistemde kütleler başlangıçta hareketsiz

tutulmaktadır. Bütün yüzeyler, makara ve tekerlekler
sürtünmesizdir. F kuvvetinin sıfır olduğunu ve yalnızca m2
kütlesinin aşağı doğru hareket edebildiğini varsayınız. Kütleler
serbest bırakıldıktan sonra (a) ipteki T gerilmesini (b) m2
kütlesinin ivmesini (c) M kütlesinin ivmesini (d) m1 kütlesinin
ivmesini bulunuz. (Makaraların arabayla birlikte ivmelendiğine
dikkat ediniz)
Çözüm:

m2 kütlesi (a) ivmesiyle hareket, M kütlesinin ivmesi ise (A) olsun. m 1

kütlesi sağa doğru hareket ederken M kütlesi sola doğru hareket
edecektir. Dolayısıyla

T
m 1 ( a− A )=T a= +A (1)
m1

T
MA=R x =T A= (2)
M

m 2 a=m 2 g−T T =m2 (g−a) (3)

(a) (1) nolu denklemi (3) nolu denklemde yerine koyarsak

[
T =m2 g−
( mT + A )]
1
A’nın değerini (2) nolu denklemden yerine koyarsak

(b) T değerini (3) nolu denklemde yerine koyarsak

(c) (2) Nolu denklemde T değerini yerine koyarak

(d)

6- Şekilde görülen araba iniş aşağı yaptığı ivmeli

harekette, durgun halde 6s içinde 30m/s lik hıza
ulaşmıştır. Bu hareket süresince arabanın tavanında
bir ipe asılı oyuncak vardır. Arabanın ivmesi öyle bir
değere ulaşıyor ki oyuncak eğik düzleme dik duruma
geliyor. (a)  açısını (b) ipteki gerilmeyi bulunuz.
(oyuncağın kütlesi m=100 g dır)

Çözüm:
X eksenini eğik düzleme paralel ve pozitif yönün
aşağıya doğru seçilmesiyle

Oyuncak üzerine etki eden kuvvetler

7- 3.1 g’lık bir madeni para şekilde görülen döner disk üzerine
yerleştirilen 20 g’lık küçük bir blok üzerine konulmuştur. Blok ile döner
disk arasındaki statik sürtünme katsayısı 0.75, kinetik sürtünme katsayısı
da 0.64 ise ve aynı zamanda madeni para ile 20 g’lık blok arasındaki
statik sürtünme katsayısı 0.52, kinetik sürtünme katsayısı 0.45 ise, blok
veya madeni paranın kaymadan diskle birlikte dönebilmeleri için, diskin dakikada
yapabileceği dönme sayısı nedir?
Çözüm
Şekilde para ve blok sistemi ve bunlara etki eden ağırlık kuvvetler verilmiştir.
Blok kaymadan sabit durabilmesi için blok üzerine etki eden kuvvetlerin bileşenleri ∑ F y =0
ve ∑ F x =ma r olmalıdır.

n1 =( m p+ mb ) g böylece f ≤ μs 1 n1=μ s 1 ( m p +mb ) g

Kayma noktasında merkezcil kuvvet maksimum sürtünme kuvvetine eşit

olmalıdır. Böylece

v 2max
( m p +mb ) r =μ s 1 ( m p +mb ) g

veyav max= √ μ s1 rg=¿ √( 0.750)(0.120)( 9.80)=0.939 m/s

Paranın kaymaması için

∑ F y =0 ,burdan n2−m p g=0 veya n2=mp g

v 2p
ve ∑ F x =ma r , f p=m p paranın kaymaması için
r
v 2max
f p=f p ,max =μ s2 n2 veya μ s 2 n 2 g=m p
r
v max= √ μ s2 rg=¿ √( 0.520)(0.120)( 9.80)=0.782 m/s

Bu blokun maksimum hızından daha az olduğu için blok kaymağa başlamadan para kaymağa
başlayacaktır. Dolayısıyla sistem ancak bu hızla dönebilir.
Dönme frekansı

8- Bir eğlence parkında, ekseni etrafında dönen düşey geniş bir silindir vardır. Silindir,
içindeki bir kişinin duvarından düşmeden durabilmesine yetecek hızda dönüyor. Şekilde böyle
bir silindir görülüyor. Silindir ile şahıs arasında statik sürtünme katsayısı s ve silindirin
yarıçapı R dir. (a) Şekilde görülen şahsın düşmeden dönebilmesi için maksimum dönme
periyodunun T =¿ olduğunu gösteriniz. (b) R=4m ve s=0.4 olması halinde T dönme periyodu
için sayısal değer elde ediniz. Silindir dakikada kaç devir yapar?
Çözüm
Verilenler s, R T =¿ olduğunu gösteriniz.
a) Yandaki şekilde şahıs üzerine etki eden bütün kuvvetler gösterilmiştir.
Yatay doğrultudaki kuvvetler
v2
n=m
R
Düşey doğrultudaki kuvvetler
f-mg=0 çünkü düşey doğrultuda şahıs hareket etmemektedir.
v2
f =μn=μm
R
 2π 2 πR
v=ωR ω= buradan v=
T T
4 π 2 R2
mg=μm T =¿ bulunur.
TR
b)T =¿
T=2.54 s bulunur.
devir 1 devir 60s
=
dakika 2.54 (
dakika )
=23.6 devir/ dakika

9- 0.4 kg kütleli bir cisim 0.5 m uzunluğundaki bir ipin ucuna bağlı olarak
düşey düzlemde dairesel yörüngede dönüyor. Cisim yörüngenin en tepesinde
m
olduğu zaman hızı 4 m/s ise ipteki gerilme ne olur?
Çözüm g
T
Verilenler R=0.5m, m=0.4kg v=4m/s, T=?,
Yandaki şekilde kütle üzerine etki eden kuvvetler gösterilmiştir.
v2
∑ F y =T +mg=m R
v2 42
T =m ( R ) (
−g =0.4
0.5
−9.8 =8.88 N)
10- 1800 kg’lık bir araba şekilde görüldüğü gibi 42 m
yarıçaplı dairesel bir tümsekten geçiyor. (a) Araba 16m/s’lik
hızla tümseğin tam tepesinden geçerken zemin tarafından
arabaya uygulanan kuvvet nedir? (b) Arabanın tümsekte yol
ile teması kesilmeden gidebileceği maksimum hız nedir?

Çözüm
Verilenler R=42m, v=16m/s, n=?, vmax=?
a) Yandaki şekilde araba üzerine etki eden kuvvetler gösterilmiştir.
v2
∑ y F =n−mg=−m
R
2
v 16 2
( )
n=m g− =1800 9.8−
R ( 42
=6668.6 N )
b) arabanın teması kesilmeden geçebilmesi için n=0 olmalıdır. Böylece
v2
mg=m v=√ gR=√ 9.8 x 42=20.28 m/s bulunur.
R

11-Bir yangın helikopteri şekilde görüldüğü gibi 20 m’lik kablonun

ucunda 620 kg kütleli bir su tankı taşıyor. Helikopter 40 m/s’lik bir hızla
yangın yerine doğru uçarken kablo düşeyle 40 0’lik açı yapıyor. Tankın
görünür kesiti 3.80m2 (tankın içerisinden geçtiği hava akımına dik
kesiti). Direnç kuvvetinin tankın hızının karesiyle doğru orantılı
olduğunu varsayarak, direnç katsayısını hesaplayınız.

Çözüm: v=40m/s, A=3.80m2 D=?

Uçak sabit hızla hareket etmekte ve yukarı aşağı herhangi bir hareketi yoktur dolayısıyla
ivmenin x ve y yönündeki bileşenleri sıfırdır. T ise ipteki gerilmedir. Havanın yoğunluğu
=1.20 kg/m3

12-Bir eğlence parkında şekilde görülen 8m çaplı döner

dairesel platformun kenarına 2.5m uzunluğunda ağırlığı
ihmal edilen zincirlerin ucuna 10kg’lık koltuklar
bağlanmıştır. Sistem döndüğü zaman sistem düşey doğrultu
ile =280’lik bir açı yapmaktadır. (a) Koltukların hızı
nedir? (b) 40 kg’lık bir çocuk 10kg’lık bir koltuk içinde
oturuyorsa zincirlerdeki gerilme nedir?

Çözüm:
(a) Verilenlere göre şekli çizerek kuvvetleri
yerleştirirsek
Burada T gerilme kuvveti, r dönme eksenine koltuğun uzaklığı
olarak dikkate alınmıştır. Kütle dikey durumda dengededir ve
ipteki gerilmenin düşey bileşeni Tcosθ=mgolur.
Yatay bileşen ise

r mesafesi,
ivme ise

buradan hız

13. 0.75 kg kütleli bir model uçak 60 cm’ lik kontrol kablosunun ucunda
yatay düzlemde 35 m/s lik bir hızla uçuyor. Uçak
bağlantı ipi yatayla 200 lik açı yapacak şekilde
dönüyorsa ipteki gerilmeyi hesaplayınız. Uçak
havalandığında kontrol ipindeki gerilmenin yanında,
düşey doğrultuda uçağın ağırlığı ile düşeyle 20 0 lik açı
yapan F kaldırma kuvveti de şekilde görüldüğü gibi
uçağa etkiyor.

Çözüm:
F ve T kuvvetlerini x ve y doğrultusunda sırasıyla Lx, Ly, ve Tx, Ty bileşenlerine
ayıralım. Sabit hızla dönen uçağın hareketini incelediğimizde aşağıdaki çözüme
ulaşırız.