Φανατισμός

και
ανεξιθρησκία
 Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του

• Φανατισμός (fanum = ιερό): Ονομάζεται η αποκλειστική

και με πάθος προσπάθεια επιβολής των ιδεών ενός
ατόμου ή μιας ιδεολογίας

• Ο φανατικός:
1. Δεν ανέχεται αντίθετες απόψεις
2. Είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει βία για να
αντιμετωπίσει τους αντιπάλους του
 Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του
• Ο φανατισμός μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος:

1. Στις πολιτικές ιδεολογίες

 Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του
• Ο φανατισμός μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος:

2. Στις εθνικιστικές ιδεολογίες

 Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του
• Ο φανατισμός μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος:

3. Στις θρησκευτικές ιδεολογίες

 Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του
• Ο φανατισμός μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος:

4. Στην υποστήριξη αθλητικών ομάδων

 Μορφές Θρησκευτικού φανατισμού
1. Θρησκοληψία (σχολαστική τήρηση
θρησκευτικών εντολών με δεισιδαιμονικά και
ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά)
2. Πουριτανισμός (άκριτη αυστηρότητα και ηθική
καθαρότητα)
3. Συντηρητισμός (προσκόλληση στο παρελθόν)
 Μορφές Θρησκευτικού φανατισμού
4. Προσηλυτισμός (στρατολόγηση οπαδών με
δόλια μέσα)
5. Θεοκρατία (διοίκηση του κράτους με
θρησκευτικούς νόμους)
6. Θρησκευτικός επεκτατισμός
(με κάθε μέσον προσπάθεια επέκτασης
μιας θρησκείας)
• Έδαφος για να ριζώσει ο φανατισμός είναι κυρίως:
1. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο
2. Η άγνοια
3. Η έλλειψη δημοκρατικής συνείδησης
4. Η μειωμένη κριτική ικανότητα
Τα αίτια του θρησκευτικού φανατισμού είναι:
1. Ψυχολογικά
Σε ατομικό επίπεδο
Το άτομο μέσα από μια ποικιλία νευρώσεων αναζητά
φανταστικούς εχθρούς στα διαφορετικά άτομα

Σε συλλογικό επίπεδο
η ομαδική νεύρωση τροφοδοτείται από την
ψυχολογία της μάζας
Τα αίτια του θρησκευτικού φανατισμού είναι:
2. Πολιτικά και κοινωνικά

Όταν υπάρχουν προβλήματα κοινωνικής σταθερότητας ή

οικονομικά, αναζητούνται οι εχθροί που εντοπίζονται στους
διαφορετικούς από εμάς
Οι πολιτικές ηγεσίες τροφοδοτούν το μίσος αυτό για
πολιτικούς λόγους
Τα αίτια του θρησκευτικού φανατισμού είναι:
3. Θρησκευτικά:
Ο φανατισμός ανάγεται σε αρετή και η βία είναι το
μέσον για την εξάπλωση και την επικράτηση των
ιδεών ή μιας θρησκείας.
 Β. Θρησκευτικός φανατισμός και
ανεξιθρησκία στην ιστορία
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ο θρησκευτικός φανατισμός
εμφανίστηκε με ένταση σε μερικές φάσεις της ιστορίας:

1. Διωγμοί κατά των Χριστιανών (1ος-4ος αι.)

2. Διωγμοί των Βυζαντινών αυτοκρατόρων κατά των αιρετικών
3. Διωγμοί του Ισλάμ κατά των χριστιανών της Μέσης Ανατολής
4. Διωγμοί των Σταυροφόρων δυτικών κατά των ορθοδόξων
χριστιανών
5. Θρησκευτικοί πόλεμοι μεταξύ Προτεσταντών και
Ρωμαιοκαθολικών (16ος-18ος αι.)
• H δίκη των μαγισσών του Σάλεμ είναι ένα περιβόητο περιστατικό της αποικιακής
ιστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο οδήγησε στην καταδίκη και εκτέλεση
κατοίκων του χωριού Σάλεμ στη Μασαχουσέτη το 1692 με την κατηγορία της μαγείας.
Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου αναφέρεται στη σφαγή των Γάλλων
προτεσταντών (Ουγενότων) από τους Καθολικούς στο Παρίσι στις 24 Αυγούστου
1572, ανήμερα του Αγίου Βαρθολομαίου. Η σφαγή αυτή επεκτάθηκε χρονικά στην
πρωτεύουσα και τις επόμενες εβδομάδες σε πληθώρα πόλεων της γαλλικής
επαρχίας.
• Ας ακούσουμε προσεκτικά το παρακάτω
τραγούδι:
• https://
www.youtube.com/watch?v=LQZLPV6xcHI

• Τι συναισθήματα σας προκάλεσε;

 Το αίτημα της ανεξιθρησκίας:
Ανεξιθρησκία
Ο σεβασμός από το κράτος, αλλά και από κάθε άνθρωπο, των
θρησκευτικών πεποιθήσεων του καθενός
Ιστορικές στιγμές του αιτήματος της
Ανεξιθρησκίας:
1. Διάταγμα των Μεδιολάνων
(313 μ.Χ.)
2. Διακήρυξη των Δικαιωμάτων
του ανθρώπου και του πολίτη
της Γαλλικής Επανάστασης
(1789)
3. Οικουμενική Διακήρυξη των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
από τον Ο.Η.Ε. το 1948
(άρθρο 18)
• Σχολιάστε το παρακάτω video
https://
www.youtube.com/watch?v=k5hwikD_D_Y&list
=PL1znMpvr7juWiUQuImL0Jcc4p2Pt8bHqd&ind
ex=20
για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Γ. Ο Χριστιανισμός απέναντι στο φανατισμό και τους
αλλόδοξους

Ο Χριστιανισμός ως θρησκεία της αγάπης και της

ελευθερίας αρνείται κατηγορηματικά το φανατισμό.

Υπήρξαν όμως και λάθη χριστιανών, που δεν

αντιλήφθηκαν σωστά το χριστιανικό μήνυμα της
ελευθερίας και χρησιμοποίησαν βία στην
αντιπαράθεσή τους για να επιβάλουν την άποψή
τους.
Γ. Ο Χριστιανισμός απέναντι στο φανατισμό και τους
αλλόδοξους

Βασικά σημεία που λειτουργούν ως κριτήρια για την

Ορθόδοξη Εκκλησία:
• Καταδίκασε το λεγόμενο «εισπηδητικό μαρτύριο»
• Αρνήθηκε την έννοια του «ιερού πολέμου»
• Η ιεραποστολή, παρότι απευθύνεται σε
αλλόθρησκους, διακρίνεται για το σεβασμό προς
τη θρησκεία των άλλων ανθρώπων

Η θέση του Χριστιανού απέναντι στους άλλους πρέπει

να χαρακτηρίζεται από σεβασμό και ανοχή των ιδεών
τους
• Ποια στάση ζωής νομίζετε ότι πρέπει να
ακολουθούμε με βάση το παρακάτω ποίημα του Τ.
Λειβαδίτη;
• https://www.youtube.com/watch?v=BfyrN9uWEpA
 Δ. Η ανεξιθρησκία στην Ελλάδα
• Διακηρύχθηκε ήδη από το 1827 στο Σύνταγμα της
Τροιζήνας.
• Στο σημερινό Σύνταγμα (άρθρο 13) προβλέπεται η
ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης.
• Απαγορεύεται ο προσηλυτισμός.
• Προστατεύονται όλες οι θρησκείες και ομολογίες.

Οι χριστιανοί πρέπει να
διαφυλάξουν το καθεστώς
της ανεξιθρησκίας στην
Ελλάδα και να συμβάλουν
στην εμβάθυνσή της , αφού
η ανεξιθρησκία είναι η
θεσμική έκφραση του
σεβασμού στο συνάνθρωπο
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας