Το φαινόμενο της αθεΐας

• Από τότε που οι

πρωτόπλαστοι
αρνήθηκαν να
υπακούσουν στο θέλημα
του Θεού έκανε την
εμφάνισή του το
φαινόμενο της αθεΐας
• Εκτός από αυτούς που
πιστεύουν στο Θεό
υπάρχουν και εκείνοι
που για διάφορους
λόγους δεν αποδέχονται
την ύπαρξή Του
• Είναι οι λεγόμενοι άθεοι
ή άπιστοι
• Το φαινόμενο της αθεΐας
είναι πολυσύνθετο και
πολυδιάστατο
• Υπάρχει:
1. Ο αθεϊσμός της εφηβείας
2. Ο αθεϊσμός των πιστών
3. Ο επιστημονικός αθεϊσμός
4. Ο πρακτικός αθεϊσμός
• Σε τελική όμως ανάλυση
είναι καθαρά προσωπική
υπόθεση, όπως η πίστη
Α. Ορισμός, αίτια και συνέπειες
της αθεΐας
Ορισμός:
• Αθεΐα είναι η άρνηση
της ύπαρξης θεών ή
Θεού
• Αθεϊστής ο δεχόμενος
αυτή την άποψη
• Αθεϊσμός ονομάζεται η
φιλοσοφική, θεωρητική
θεμελίωση της αθεΐας
• Βαθμίδες της αθεΐας:
1. Δισταγμός αποδοχής θεοδίδακτων
αρχών και αληθειών
2. Αμφιβολία για την ύπαρξη μεταφυσικού
κόσμου
3. Ο αγνωστικισμός που υποστηρίζει ότι
δεν υπάρχει βεβαιότητα για την ύπαρξη
υπεραισθητού κόσμου και επομένως
είναι αδύνατη η γνώση του
 Αίτια:
1. Ο εγωισμός του ανθρώπου
2. Η άγνοια της διδασκαλίας της
θρησκείας
3. Οι ατομικές επιλογές του τρόπου ζωής
που έρχονται σε αντίθεση με τις
επιταγές της θρησκείας
4. Ο ορθολογισμός που απορρίπτει τις
πέρα από το λόγο αλήθειες
5. Η υλιστική θεώρηση του κόσμου
6. Η ασυνέπεια πίστης και ζωής μερικών
εκπροσώπων της θρησκείας
 Συνέπειες:
(υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ πίστης και
ηθικής. Η ποιότητα της δεύτερης
εξαρτάται από την ποιότητα της πρώτης)
• Η ανυπαρξία του Θεού δίνει τη
δυνατότητα στον άνθρωπο να
συμπεριφέρεται χωρίς φραγμούς
• Η έλλειψη θρησκευτικής ζωής δημιουργεί
ψυχικό κενό και υπαρξιακή αγωνία
Β. Οι σπουδαιότερες αθεϊστικές
απόψεις
1. «Η ανθρωπιστική» αθεΐα
του Λ. Φώυερμπαχ (1804-
1872)
ανθρωποθεϊσμός: η έννοια
του Θεού είναι πλασματική
και νοείται ως αυτοπροβολή
του ανθρώπου προς τα
έξω.
Ο λόγος για το θεό είναι
λόγος για τον άνθρωπο
Λέγοντας Θεολογία
εννοούμε ανθρωπολογία
2. Η κοινωνικοπολιτική
αθεΐα του Κάρλ Μαρξ
(1818-1883)

Θεμελιωτής του επαναστατικού

σοσιαλισμού
Η αθεϊστική θεωρία του πηγάζει
από το διαλεκτικό και ιστορικό
υλισμό, που δέχεται ότι η
ιστορική και κοινωνική πορεία
του ανθρώπου ακολουθεί το
εγελιανό σχήμα
«θέση-αντίθεση-σύνθεση»
Αυτό σημαίνει ότι ο
επαναστατικός σοσιαλισμός θα
οδηγήσει στην αταξική κοινωνία
μέσα από την πάλη των τάξεων
• Η θρησκεία για τον Μαρξ είναι:
1. Συνέπεια κοινωνικοοικονομικής
αλλοτρίωσης του ανθρώπου
2. Δημιούργημα της αυταπάτης του
ανθρώπου που εκφράζει τη
δυστυχία και αθλιότητά του
3. Όργανο εκμετάλλευσης των
φτωχών και αδυνάτων από τους
πλούσιους και δυνατούς
4. «όπιο του λαού»
Η θρησκεία εμποδίζει την
απελευθέρωση του ανθρώπου
και την κατάκτηση της ευτυχίας
του
Τη θέση της πρέπει να πάρει η
επιστήμη, η οποία θα επιλύσει
όλα τα προβλήματα του
ανθρώπου
3. Βιταλιστική –μηδενιστική αθεΐα του Φρ. Νίτσε
(1844-1900)
Αφετηρία της θεωρίας του είναι ο μηδενισμός
Για το Νίτσε ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία των
αδυνάτων και των ταπεινών
Στη θέση του Θεού τοποθετεί τον «υπεράνθρωπο»
που είναι ο ιδανικός τύπος ανθρώπου
Ο «υπεράνθρωπος» είναι ο άνθρωπος της δύναμης,
που επικρατεί επί των αδυνάτων χωρίς οίκτο, που
πολεμά ότι είναι αδύναμο ή μέτριο
Οι αρετές πρέπει να περιφρονούνται γιατί
φανερώνουν αδυναμία
4. Ψυχαναλυτική αθεΐα του Σ. Φρόυντ
(1856-1939)
Θεμελιωτής της ψυχολογίας του βάθους
Η θρησκεία πηγάζει από την ανάγκη του
ανθρώπου να αμυνθεί απέναντι στις
υπέρτατες δυνάμεις της φύσης και της
μοίρας, τις οποίες προσωποποιεί
Λόγω της αδυναμίας του να τις
αντιμετωπίσει, υποσυνείδητα τους δίνει τη
δεσπόζουσα μορφή του αυστηρού
πατέρα της πρωτόγονης περιόδου της
ανθρωπότητας
Η μορφή του πατέρα έγινε το πρότυπο,
σύμφωνα με το οποίο, οι μετέπειτα γενιές
σχημάτισαν την εικόνα τους για το Θεό
Η πίστη στο Θεό είναι νεύρωση (complex)
της παιδικής ηλικίας από την οποία
πρέπει να απαλλαγεί ο άνθρωπος