8 Сабота-недела, 4-5 декември 2021 Наш став

Вежби за европски вредности

со перење најлон-ќесиња
А
кти ви ран е пла нот Б за дома, како план Б, кога веќе ЕУ постојано наоѓа из- ва ат за ма ке дон ско мал цинс тво во Бу га ри ја. Ре -
ЈАСМИНКА европската иднина на Ма- говори за активирање на планот А за Македонија, волтирано реагираат дека тоа за Бугарија се „те-
ПАВЛОВСКА кедонија! Тоа е оној план - т.е. да ги исполни своите ветувања за почеток на ми што немаат врска со реалноста“. Својата пози-
ако не нѐ прима ЕУ кај неа, европ- преговорите за полноправно членство, со оглед на ција на земја-членка во ЕУ ја злоупотребуваат да
ските вредности ќе ги донесеме кај нас, во Маке- одам на ис пол не ти те кри те ри у ми. Па, не ка би де ги забошотат до можен заборав одлуките на европ-
до ни ја. Коц ки те на суд би на та та ка се на ре ди ја, тоа и со параван од најлон-ќесиња и можност за 15 ските институции, како Европскиот суд за човеко-
европската вредност што стапи во сила од 1 декем- денари македонските граѓани да станат (не)полно- ви права, т.е. да не ги спроведат 17-те пресуди на
ври, некако како да потсетува на времињата кога правни Европејци. овој суд во корист на организациите со македон-
естетиката од филмовите на Фелини со развеани Патот до вредностите на ЕУ од А-категорија за ски етнички предзнак во Бугарија. Во налетот на
испрани чаршафи над италијанските сокаци, кај Македонија веќе втора година е попречен од Буга- својата асимилаторска кампања насочена спрема
нас „унапредена“ со развеани испрани пластични рија, што упатените во процесите и политиките на македонската национална самосвест и реално по-
ќесиња, кои тогаш се нарекува најлон-ќесиња. Унијата, отворено го толкуваат како продолжува- стоење, бугарската политика дури настојува такви-
Кога и покрај реториката на подгревање наде- ње на континуитетот на дведецениската блокада те свои по зи ции да ги на мет не ка ко за ед нич ка
жи со „удобни решенија“ за почеток на преговори- на Грција. Истовремено, однесувањето на Бугари- европска вредност во преговарачката рамка за Ма-
те за членство во ЕУ од претставниците на власта, ја, како и претходно на Грција, од евроаналитича- кедонија.
на македонските граѓани им е сѐ појасно дека тоа рите се оценува како совршен изговор на Унијата Европските политички аналитичари во овој пер-
нема да се случи на 14 декември, ниту со нова вла- за одмор од „заморот од проширување“ и испол- иод пред одржувањето на самитот на ЕУ под пре-
дина коалиција во Македонија, ниту со нова вла- нување на своите ветувања како за Македонија, та- тседателство на Словенија, за десетина дена, пре-
да во Бугарија - воведувањето на ка и за це ли от За па ден Бал - несуваат сигнали од Брисел дека Унијата е свесна
европ ски те вред но сти за поч на Чекајќи ги сигналите од ЕУ, Ма- кан. Во меѓувреме, Бугарија ја за тоа дека Македонија нема како да попушти на
со укинување на пластичните ќе- кедонија и македонските граѓани ко ри сти та ква та „по тре ба за су штин ски план пред ба ра ња та на Бу га ри ја и за
сиња, како македонски придонес треба да излезат накрај со вна- одмор“ на ЕУ, за да издејству- надминување на ветото во ЕУ. Меѓутоа, наведува-
во зелениот договор на ЕУ. Слу- трешните политички превирања ва ос тва ру ва ње на сво и те ат дека ќе треба некаков симболичен компромис
чајно или намерно, укинувањето во земјата, кои исто така се одви- „исто ри ско-ро ман ти чар ско или механизам за Софија да го спаси својот углед.
на ќе си ња та во мар ке ти те се ваат под изговорот за побрза асимилаторски“ соништа по- А, за таква промена е потребен пријателски совет
вклопи во зелената агенда на ко- европска интеграција, да се спра- врзани со Македонија, што та- од ЕУ-земјите до Бугарија дека можеби треба да ги
алицискиот партнер во Владата, ват реално со егзистенцијалната, му сметаат дека им се ветени има на ум сите домашни проблеми и да преговара
ДУИ, а го натера дури и министе- (но никогаш исполнети) уште начин за излез од овој спор. Но засега не гледаат
здравствената, енергетската... и
рот за жи вот на сре ди на На сер во 19 век. Секако, Македонија сигнали што можат да ги поткрепат некакви веру-
Нуредини да проговори на маке-
сите кризи што им се најавуваат. и Македонците во 19 век не би- вања дека ќе се случи деблокирање на ветото во
дон ски ја зик. Нај пр вин, се ко ја И да вежбаат европски вредно- ле кон сул ти ра ни да ли во оп - декември. Сепак, со дипломатскиот манир на под-
чест за тоа, сега веќе процентот сти со перење ќесиња! што сакаат да бидат предмет гревање надежи, оставаат простор за „чуда“, со ре-
на граѓаните што разбраа, и кои на желбата во бугарските со- ториката дека ништо не е невозможно и ќе зависи
всуш ност тре ба да би дат ко ре - ни шта, па и со вре ме ни те бу - од сигналите на што се случува зад кулисите со (во)
ктив за нивното работење, е - го- гар ски по ли ти ча ри сме та ат Бугарија.
лемо мнозинство граѓани, а сигурно повеќе од два- дека реално постојните принципи на правото на Чекајќи ги сигналите од ЕУ, Македонија и маке-
есет проценти. Навистина, и претходните обиди самоопределување и себеименување на народите, донските граѓани треба да излезат накрај со вна-
за подигнување на еколошката свест не направи- содржано во Повелбата на ОН и во основачките треш ни те по ли тич ки пре ви ра ња во зем ја та, кои
ја да исчезнат најлон-ќесињата од македонската документи на ЕУ, не треба да бидат пречка за ос- исто та ка се од ви ва ат под из го во рот за по бр за
животна средина, туку само ја подигнаа „казнена- тварување на бугарскиот национален сон. Дури и европска интеграција, да се справат реално со ег-
та тарифа“ за оние што ќе заборават да си понесат во Европскиот парламент, бугарските европрате- зистенцијалната, здравствената, енергетската... и
платнена торба за пазарење. Но, секако, од нека- ници ги прекоруваат и им се лутат на колегите пра- си те кри зи што им се нај а ву ва ат. И да веж ба ат
де треба да се започне со европските вредности теници од другите земји-членки на ЕУ кога збору- европски вредности со перење ќесиња!

Владетелот треба да биде како и лекарот

ИЗДАВА: „РЕПРО ПРИНТ“ ДООЕЛ Скопје,
ул. 16 Македонска бригада бр. 18
Седиште на уредништвото:
ул. Јуриј Гагарин бр.15; 1000 Скопје
Директор:
Ратко С. Лазаревски;
Главен и одговорен уредник:
Александар Димковски;
Уредници: Горан Манчевски, Весна Дамчевска,
Уредник на фотографија: Игор Бансколиев;
Уредник на техника: Дејан Јовески;
Лектори: Сузана Митревска,
Биљана Стајковска Граоркоска;
Уредник на веб-портал:
Милко Живковиќ
Дистрибуција:тел. + 389(0) 2 5511734; + 389(0) 2 5511740;
Маркетинг: тел. + 389(0) 2 5511727; + 389(0) 2 5511723;
Жиро-сметка: 2100612316301-20;
НЛБ Тутунска банка - Скопје;
Даночен број: МК4030006598464;
Редакција: тел. + 389 (02) 5511711;
e-mail: nm@novamakedonija.com.mk;
marketing@novamakedonija.com.mk;
pretplata@novamakedonija.com.mk;
веб-сајт: www.novamakedonija.com.mk;
Печати: Печатница Серафимовски - Скопје
ул. Лисец б.б., 1000 Скопје
во тираж од 7.000 примероци;
Датум на печатење: 3.12.2021 г.
Првиот број на весникот излезе на 29 октомври
1944 година во селото Горно Врановци
- да се грижи за народот
У
ште пред 2.000 години, велики-
от мислител и филозоф Сократ
велеше дека владетелот треба
да ги користи сопствените вештини
во полза на послабите и оние што за-
висат од него, слично како што лека-
рот се грижи за болните или
капетанот за безбедноста на бродот.
Сократ не би бил Сократ доколку по-
стојано не би повторувал дека непо-
рочното владеење, владеењето што
еднакво се грижи за луѓето без раз-
лика на нивното потекло и ја зашти-
тува правдата, води кон полза на
државата.
Според Сократ, доколку владее-
њето се манифестира на овој начин,
тогаш во државата има голем род на
пченица и жито, овоштарниците се
полни, добитокот насекаде се разм-
ножува и морето изобилува со риби.
Ех, Сократе, Сократе, мудри мисли.
Што би помислил великиот фило-
зоф доколку го согледа нашето вла-
деење. Ништо добро, но би рекол
дека нашето владеење е всушност су-
штината поради која немаме род на
житото, а овоштарниците ни се пусти.
Доволно мудруваме, да се насочиме
кон други нешта.
Иако изминаа стотици и стотици
години од смртта на Сократ, човеш-
твото мисловно не е многу напредна-
то и затоа технолошкиот напредок не
определува дека новите генерации
се помудри од постарите генерации.
Моралот на луѓето е идентичен како
и во времето на Сократ, без разлика
дали денес користиме паметен теле-
фон или лаптоп.
Владеењето со државата е старо
колку и најстариот занает во истори-
јата, затоа честопати се вели дека по-
литиката е блудница и развратница.
Доколку го земеме предвид ова, на-
шите лидери не треба да обмислува-
ат нови нешта, туку да применат
стари рецепти за добро владеење, се-
како доколку го сакаат тоа.
Мора да потсетиме дека добриот
владетел секогаш има класична нао-
бразба, познавање на историјата, фи-
лозофијата и етиката. Затоа е
легитимно прашањето дали економи-
стите или правниците можат да упра-
вуваат со државата.
Ефективниот владетел е како вол-
шебник, тој може силно да воодуше-
ви, да восхити и да привлече со
своите дејства. Тој секогаш внимател-
но ги избира своите соработници, се-
когаш во зависност од нивните
способности, но владетелот никогаш
не треба да биде технократ. Да, дру-
гите може да бидат технократи, но не
и тој.
Во изминативе три децении, со
нашата држава управуваа правници,
економисти, инженери, дури и кни-
жевници. И каде нѐ донесе тоа? Ника-
де. Никогаш во историјата на нашата
држава сме немале владетел во ви-
стинска смисла на зборот, владетел
што би бил како лекар што би се гри-
жел за болните или капетан за без-
бедноста на бродот, за кои говори
Сократ. Затоа нашите владетели се-
когаш кога ќе ги запрашаме колку се
богати, ни одговараат: „Како и секој
бизнисмен во нашата држава“. Каков
апсурд!
И малите деца веќе знаат дека ви-
стинскиот владетел никогаш не се
стреми кон лична полза, туку во пол-
за на државата и
нацијата. За да се
случи тоа, владе- ДАЛИБОР
СТАНКОВИЌ
телот треба да
има основни поз-
навања од етиката. Но науката за мо-
ралот и моралните принципи се
мисловна именка во нашето општес-
тво. Затоа нашата држава повеќе не ја
именуваме како Македонија и затоа
во неа три децении царуваат корупци-
јата, клиентелизмот, неправдата и сѐ
така до бесконечност.
Да се вратиме на суштината. Вла-
детелот е владетел за да ги користи
сопствените вештини во полза на
послабите и оние што зависат од не-
го. Но тој мора да внимава при избо-
рот на своите советници и
соработници. Тие никогаш не смеат
да бидат партиски војници, туку екс-
перти за одредена проблематика. Во
спротивно, никогаш нема да имаме
држава во вистинска смисла на збо-
рот и секој ќе си подигрува со нас, ка-
ко што ќе му биде ќеф. Затоа треба
да го прочитаме Сократ и да се под-
замислиме за нештата за кои говори.