AMERİKA,

VE KANADA
EĞİTİM
SİSTEMLERİ
Eray EĞMİR
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
EĞİTİM SİSTEMİ
 TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER
Nüfus 331.449.281 (Nisan, 2021)
Dil Ġngilizce
% 46,6 Protestan, % 20,8 Katolik, % 1,7 Diğer Hristiyan, % 1,6
Din Mormon, % 1,9 Musevi, % 0,9 Müslüman, % 0,7 Budist, % 0,7
Hindu, % 0,3 diğerleri, % 22,8 Hiçbir dine mensup değil.
Yönetim ġekli Federal Cumhuriyet
Yüzölçümü 9.826.675 km2
BaĢkent VaĢington (Washington)
 Kuzey Atlantik ve Kuzey pasifik Okyanuslarına
sınırı olan ABD, Kanada ve Meksika Arasında yer
almaktadır. Yüzölçümü bakımından dünyanın 3.
büyük ülkesidir.
 AB alanının iki katı kadar karasal alana sahiptir.
 Kıyı Ģeritleri hariç bütün ülkede karasal iklim
hakimdir.
 50 eyaletten oluĢan bir federal devlettir. Resmi
kuruluĢ tarihi 4 Temmuz 1776‟dır.
 Çoğulcu demokrasiye dayalı baĢkanlık sistemiyle
yönetilen federal bir cumhuriyettir.
 Federal devlet yapısı 50 eyalet ve baĢkent VaĢington
DC‟yi içermektedir.
 Bu eyaletlere ek olarak American Samoa, Gua,
Northern Mariana Islands, Puerto Rico ve Virgin
Islands bölgeleri de bulunmaktadır.
 ABD BaĢkanı yürütmenin baĢıdır ve ABD Kongresi,
ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisi olmak üzere
iki ayrı yasama biriminden oluĢmaktadır. Senato, her
bir eyaletten 2 üye olmak üzere toplam 100
sandalyeden oluĢmaktadır.
Her eyaletin kendisinin seçtiği bir valisi, meclisi,
anayasası, mahkemesi ve bütçesi vardır. Bütün
eyaletler sınırları içerisinde vergi toplama ve kanun
çıkarma yetkisine sahiptir. Federal hükümet ise ulusal
düzeyde savunma, ekonominin yönetimi ve
uluslararası iliĢkilerden sorumludur (Balcı, 2011).
ABD nüfusunun 2050 yılında 423 milyon olması
beklenmektedir. Beyaz nüfus toplam nüfusun % 55,12‟sini
oluĢturmakta olup, 2050 yılında bu oranın %50‟ye
düĢeceği tahmin edilmektedir. Özellikle Hispanik nüfusun
2025 yılında toplam nüfusun yaklaĢık % 19‟unu
oluĢturması beklenmektedir.

ABD‟de kiĢi baĢına düĢen GSYĠH 2020 yılı itibariyle

58.510 dolar olarak gerçekleĢmiĢtir.

ABD‟de iç göç olgusu son yıllarda yoğun olarak

yaĢanmakta ve ekonomik kaynaklar batı ve güneye
kaymaktadır.
Dünya çapında kapitalist ekonomik sistemin en büyük
örneği olan ABD‟de, üretim ve hizmetlerin büyük bir
bölümü özel sektör tarafından sağlanmakta (%87,3) ve bu
yönüyle dünya ölçeğinde ön plana çıkmaktadır.

ABD eğitim sistemi son yıllarda eğitimde fırsat eĢitliği ve

mükemmellik ilkeleri uyarınca birçok proje geliĢtirmiĢtir.

ABD eğitime GSYĠH‟nin %4,96‟sını harcamaktadır ve

uzmanlar bu oranın %6‟ının üstüne çıkarılması gerektiğini
ifade etmektedir (geliĢmiĢ ülkelerdeki ortalama oran %5,59
olarak gerçekleĢmiĢtir).
 ABD eğitim sistemi yerinden yönetime dayalı
bir eğitim sistemidir. ABD anayasasına göre okulları
açmak ve yönetmek yetkisi eyaletlere ve yerel
hükümetlere bırakılmıĢtır. Bu yüzden eğitim
müfredatını belirleyen ve düzenleyen ulusal bir
mevzuat bulunmadığı gibi okul yapısını belirleyen
ulusal bir düzenleme de yoktur (Balcı, 2011).
 Her eyalet kendi eğitim amaçları, araçları ve
diğer tüm politikalarını, kendi belirlediği yöntem ve
planlar çerçevesinde yerine getirmeye çalıĢmaktadır.
Hatta birçok eyalet bu yetkiyi büyük oranda yerel
yönetimlere yani okul bölgelerine (school district)
bırakmıĢtır. Her eyalet kendi içinde okul bölgelerine
ayrılmıĢtır ve her okul bölgesi kendi içerisinde okul
sistemini belirleyip kendi bölgesinde okulları
yönetmektedir (Demirci, 2005:1).
 Eğitim önceleri kilisenin kontrolünde
yapılmaktayken ABD'nin kurulmasıyla birlikte ulusal
ihtiyaçlar öne çıkmaya baĢladı. Daha sonraları da eğitimde
federal sistem kurulmuĢtur.
17. yüzyılın sonlarında kentleĢmenin
yaygınlaĢmasıyla eğitimde “metropolitan deneyim”
yaĢanmaya baĢlamıĢtır. Endüstrinin geliĢmesiyle de
mesleki eğitim alanında adımlar atılmaya baĢlamıĢtır.
1950‟li yılların sonuna kadar ABD‟de amaç eğitim
öğretimin yaygınlaĢmasıyken, Rusya‟nın 1957 yılındaki
uzaya çıkma baĢarısından sonra seçkinler eğitimi ön plana
çıkmıĢtır (Ergün, 2009).
 Eyalet düzeyinde eğitim konusunda çözülemeyen
sorunların ortaya çıkması durumunda federal düzeyde
arayıĢlara baĢvurulur. Bir baĢka ifadeyle, federal hükümetin
eğitimle ilgilenmesi kurallarla ve yasalarla belirlenmiĢ değildir.
Eğitim konusunda federal hükümetin formal bir iĢlevinden
bahsetmek mümkün değildir (Erdoğan, 1997: 75).
ABD eğitim sistemi üzerinde sınırlı da olsa devletin;
eğitimde eĢitliği sağlamak, eyalet ve yerel düzeyde eğitimi
geliĢtirici çabaları desteklemek, üniversite eğitimi için maddi
destek vermek, ülkenin eğitim durumunu ayrıntılı olarak ortaya
koyacak istatistiki bilgileri toplamak, eğitim sisteminin
geliĢtirilmesi için araĢtırma yapmak ve eğitimi ülkenin ulusal
öncelikleri arasına yerleĢtirmek gibi önemli görevleri vardır
(Demirci, 2005: 1-2).
Eyaletler, eğitim etkinliklerinin yürütülmesi konusunda yasal
yetki ve sorumluluklara sahiptir. Eyaletlerin bazılarında yetkili
kurum eyalet meclisi, bazılarında ise bölge idareleridir.

Birçok eyalette eğitim ile ilgili en yetkili birim eyalet

meclisidir. Eyalet meclisi tarafında seçilen genelde 9 üyeden
oluĢan eyalet eğitim kurulu, meclis adına eğitime iliĢkin
faaliyetleri yürütür. Eyalet eğitim kurulunun bünyesinde
genellikle ilk ve ortaöğretimden ve yükseköğretimden sorumlu
iki ayrı kurul bulunur.
 ÇağdaĢ ABD eğitim sisteminin temel ilkeleri 1991
yılında kabul edilmiĢtir. ABD eğitiminde vurgulanan baĢlıca
ilke, herkes için eğitimde fırsat eĢitliğidir. ABD eğitim
sisteminde ırk, din, cinsiyet, sosyo-ekonomik durum ve aile
yapısına göre ayrım yapılması yasaklanmıĢtır (Fiske ve
O‟Grady, 2000; akt. Balcı, 2011). Eğitim sisteminin diğer
amaçları:
 Psikolojik iyilik hali ile fiziksel, sosyal ve duygusal
geliĢimin sağlanması
 Her kültürden bireylerin kültürlerine uygun geliĢimlerinin
sağlanması
 Her bireyde konuĢma ve yazma yetisinin geliĢtirilmesi

 Günlük hayatta karĢılaĢılan problemlerin çözümüne iliĢkin

yöntem ve bilgilerin kazandırılması
 Eğitimde ezbercilik yerine araĢtırma alıĢkanlığının
kazandırılmasına ağırlık verilmektedir. Tek bir konuda
uzmanlaĢmak yerine değiĢik konularda ders alınarak geniĢ
bilgi ve kültür birikimi oluĢturulmasına önem verilir.
Okullarda kütüphane sisteminin çok geliĢmiĢ olması ve
konferans ve seminer türü çalıĢmalara önem verilmesi,
bilginin üretilmesi ve dağıtılmasına verilen önemi
göstermektedir. Pek çok eyalette bir akademik yıl 180 okul
gününden oluĢur (Balcı, 2011).
 Doktora sonrası Çalışma ve Araştırma

Ortaöğrenim
Doktora veya İleri Düzeyde Profesyonel Doktora Derece Çalışması Meslek Okulları (Tıp, Sonrası
Derece İlahiyat, Hukuk, vb.) Eğitim
(Yüksekokul,
Üniversite,
Mesleki,,
Yüksek Lisans Derecesi Y.Lisans Derece Çalışması Mesleki
Teknik,
Teknikerlik
Okulları)
Lisans Derecesi

Mesleki Eğitim Ön lisans ya da

Lisans 3. sınıf Lisans Programları
Ön Lisans Derecesi veya Sertifika

Lise Diploması Lise-2. kademe (Senior) Ortaöğretim

Birleşik Liseler (Akademik,
4 Yıllık Liseler (Senior- Mesleki,
Junior) Teknik)
Okullar)
Lise-1. kademe (Junior)

(8+4)
Ortaokul

http://www.ed.gov (6+3+3) (6+6) İlköğretim

veya İlkokul
(4+4+4) Eğitimi
İlkokul

Anaokulu

Kreş
 OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠM
Okul öncesi eğitim mecburî değildir ve çocukları okula
hazırlayıp, kendilerine güvenlerinin sağlanması temel amaçtır.
(Demirel, 2000: 88). ABD‟de okul öncesi eğitim çok farklılıklar
göstermektedir. Bunlarda bazıları kreĢ, gündüz bakım evleri ve
anaokullarıdır. Ülke genelinde 3-5 yaĢ arası çocukların yaklaĢık
% 97‟si okul öncesi programlarına devam etmektedir. Ayrıca
çoğu ilköğretim okulunun anasınıfları da vardır. Ana sınıflarında
mevcut sınıf baĢına 20 kiĢiyi geçmez ve dil, drama, görsel
sanatlar, müzik ve oyun eğitiminin yanında koĢma, tırmanma
gibi bedensel yeteneklerin geliĢimine yönelik faaliyetlere de yer
verilir (Türkoğlu, 2015).
 ZORUNLU EĞĠTĠM
ABD‟de bütün bireyler 16 yaĢına kadar okula devam
etmek zorundadır. Zorunlu eğitim süresince kamu
okullarında eğitim ücretsizdir. Bu süreçte ülke genelinde
birçok yerde devlet okullarında öğle yemekleri ya tamamen
ya da kısmen devlet tarafından karĢılanmaktadır. Bu
seviyede resmi ve özel bütün okullardaki sistemin ve ders
planının aynı olmasına dikkat edilir. En yaygın okul biçimi 6
yıllık ilkokul (elementary veya primary school) modelidir
(Güçlü ve Bayrakçı, 2004).
 ĠLKÖĞRETĠM VE ORTAÖĞRETĠM

ABD‟de ilköğretim ve ortaöğretim toplam 12 yıllık bir

süreyi kapsamaktadır. Okul sistemi yapılanması eyaletlere göre
değiĢmekte olup 4 farklı Ģekilde gerçekleĢmektedir (Paige ve
diğerleri, 2003; akt. Balcı, 2011). ABD‟de ilköğretim çağındaki
nüfusun okullaĢma oranı % 98 ve ortaöğretim çağındaki
nüfusun okullaĢma oranı % 95‟tir. Ayrıca ilköğretim ve
ortaöğretim çağındaki nüfusun özel okullara kayıt oranı % 10
„dur (Aud ve diğerleri, 2011; akt. Balcı, 2011).
 MESLEKĠ VE TEKNĠK EĞĠTĠM
Mesleki eğitim genelde liseden sonra iki yıldır ve paralıdır.
Bununla birlikte lisenin 11. ve 12. sınıflarında mesleki eğitime
yönelmek isteyen öğrencilere bazı özel amaçlı liseler ve büyük
meslekî teknik okullar ortaöğretim düzeyinde teknik programlar
uygularlar. Bu öğrencilere diplomanın yanı sıra, mesleki yeterlik
belgesi de düzenlenmektedir (Ültanır, 2000: 83; Bolay ve
diğerleri, 1996: 100).
Teknik eğitim ise ortaöğretim sonrası düzeyde
okullaĢmıĢtır. Teknik eğitimde yeterliğe sahip olabilmek için 2
yıllık yükseköğretim programlarına devam etmek gerekmektedir.
Öğrenci, ön lisans seviyesindeki bu eğitimden sonra 4 yıllık bir
yükseköğretim kurumuna geçebilir (Güçlü ve Bayrakçı, 2004).
YÜKSEKÖĞRETĠM
 ABD‟de yükseköğretim, oturmuĢ güçlü bir
sistem olarak karĢımıza çıkmaktadır. Genel olarak 3 tip
yükseköğretim kurumu bulunmaktadır (Bolay ve
diğerleri, 1996: 101):
 Ön lisans veren toplum ve meslek yüksek okulları
(Junior or Community Colleges – Vocational
Technical Institutions)
 Lisans derecesi veren 4 yıllık müstakil yüksek okullar
(Kolej)
 Üniversiteler
 Dört yıllık yükseköğretimden sonra ise ilk
akademik unvan olan «bachelor» verilir. Bu eğitimin
ağırlık noktası genel olarak öğrencinin
sosyalizasyonunu sağlamaktır (Ültanır, 2000).
Yüksek öğretim kurumları öğrencilerini kendileri
seçer. Öğrenciler kabul edilirken G.R.E. ve G.M.A.T.
gibi genel yetenek ve baĢarı testlerinden alınan puanlar
ve öğretim üyelerinden alınan tavsiye mektupları göz
önünde tutulur. Bu belgelerin dıĢında ayrı bir seçme
sınavı düzenleyen üniversiteler de vardır (Erdoğan,
1997).
 Üniversitelerin esnek bir yapıları vardır. Ders
kredileri üniversiteler arasında taĢınabilir. Öğrenciler
bir üniversitede aldıkları kredileri ikinci bir
üniversiteye taĢıyabilirler ve buradan diploma
alabilirler. Yükseköğretimde okullaĢma oranı % 29‟dur.
Ġster kamuya ait isterse özel olsun yükseköğretim
kurumları özerktir. Hemen her eyalet en az iki kamu
üniversitesine finansal destek verir (Erdoğan, 1997).
 ÖĞRETMEN YETĠġTĠRME

ABD‟de öğretmenlik 4 (veya 5) yıllık lisans ve

lisansüstü olmak üzere 2 düzeyde verilen eğitimle
kazanılır. Öğretmenlik eğitimi veren 1227 (resmi veya
özel) üniversite vardır.
Öğretmen yetiĢtiren kurumların mezuniyet için
koyduğu Ģartlardan en önemlileri Ģunlardır (Ataünal, 1994:
110):
 Belirli bir kredi/saatlik dersi tamamlama
 Minimum not ortalamasını tutturmuĢ olma
 Uygulamalarda baĢarı sağlama (Gözetmen denetiminde
en az 300-420 iĢ saati)
 Ulusal nitelikteki standardize testlerden belli bir baĢarı
elde etme
 Öğretmen
YetiĢtiren
ÖLÇÜTLER Kurumlarda
Kullanılan
% Oranı

En az not ortalaması
(4 üzerinden 2.5) 87
Tavsiye Mektupları 72
KonuĢma Testi 48.8
BaĢvuru Öncesi Mülakatı 41.3
Yazılı Dil Testi 38
Fizikî Sağlık Raporu 19

Standart Testler 19
DavranıĢ ile Ġlgili Testler 19
KiĢilik Testleri 10
Psikolojik Sınav 6.6

Kaynak: Ataünal, A. (1994). Türkiye’de Ġlkokul Öğretmeni YetiĢtirme Sorunu. Ankara: Millî Eğitim
Bakanlığı, s.107.
 GEÇICI VE SÜREKLI SERTIFIKA ALMA KOġULLARı

Geçici Sertifika KoĢulları (5 yıl süreli) (Ataünal, 1994: 111) :

 Programları onaylanmıĢ bir okuldan en az lisans derecesi almıĢ olmak
 En az 24 kredi-saatlik meslekî eğitim derslerini almıĢ olmak
 En az bir sömestr, gözetmen denetiminde okullarda uygulama yapmıĢ
olmak
Sürekli Sertifika KoĢulları (Ataünal, 1994: 111) :
 En az 30 kredi-saatlik eğitim ve öğretim alanında master derecesine
sahip olmak
 Bir yıl tam gün olarak öğretmenlik yapmak ve tavsiye mektupları
getirmek
 Eğitsel Test Servisi tarafından yönetilen ulusal öğretmenlik sınavında
baĢarı sağlamak.
 EV OKULU SĠSTEMĠ

ABD‟de ev okulu sisteminin tercih edilmesinin

sebepleri olarak okulun sosyal baskıları, öğrencinin
bireysel ihtiyaç veya öğrenme güçlükleri, güvenlik,
yüksek akademik beklenti ve kendi inanç ve
düĢüncesine göre çocuğuna eğitim verme isteği
gösterilebilir. 2007 verilerine göre ev okulu sistemi ile
eğitim alan öğrenci sayısı 1,5 milyondur ki bu sayı oran
olarak % 2,9‟a denk gelir (http://www.ed.gov/).
 NO CHĠLD LEFT BEHĠND ACT (2001)
 BaĢarı farkını kapatma
 Okur-yazarlığı geliĢtirme

 Esnekliği arttırıp, bürokrasiyi azaltma

 BaĢarıyı ödüllendirip, baĢarısızlığa yaptırım uygulama

 Veli eğitimi

 Okul güvenliğini arttırma

 Öğretmen kalitesini arttırma (Akgün ve ġimĢek, 2011)

ABD EĞĠTĠM SĠSTEMĠNĠN SÜREÇ BOYUTU

 Akademik yıl Eylül-Haziran arasındadır (genellikle 180

gün).
 Birçok ilköğretim okulunda öğretimi bir sınıf öğretmeni
yürütür ve haftada bir iki kere kütüphanede ve spor
salonunda yapılmaktadır.
 Ortaöğretimden sonrasında akademik takvim daha esnektir.

 Ortaöğretimin ilk devresi mesleki rehberliğe önem verilir.

Ġkinci devresinde ise temel derslerin yanı sıra üniversiteye
hazırlık, mesleki ve genel eğitim amaçlı dersler sunulur.
 Öğrenciler ortaöğretimde bir temel alan bir de yan alan
seçerler.
KANADA EĞĠTĠM SĠSTEMĠ
 Kanada, Kuzey Amerika kıtasının en kuzeyinde yer
alan, 9.976.140 km2 yüzölçümü ile dünyanın ikinci büyük
ülkesidir. 2021 itibariyle nüfusu yaklaĢık 38 milyondur. Ülke
10 eyalet ve 3 bölgeden oluĢan, anayasal monarĢi ile
yönetilen, 1867‟de Konfederasyon yasası ile kurulan bir
federasyondur. BaĢkenti Ottowa Ģehridir ve Ontario
eyaletinde bulunur. Her eyalet ve bölgenin ayrıca baĢkenti
vardır. Ülkede resmi dil olarak Ġngilizce ve Fransızca
konuĢulmaktadır. Toplan nüfusun yaklaĢık % 60‟ı Ġngilizce,
% 25‟i Fransızca konuĢmaktadır (Balcı, 2011).
Kanada‟da yönetim federatif olduğundan genel bir milli eğitim
politikası yoktur. Hükümetin eğitim sisteminin amaçları ve
politikası üzerinde sınırlı bir yetkisi vardır. Eyaletler eğitim
örgütlerinde kendi eğitim politikalarına göre saptanmıĢ hedefler ile
eğitim faaliyetlerini sürdürürler. Eyaletler arasında eğitim
politikaları bakımından farklılıklar olmakla birlikte, benzerlikler
daha çoktur.
 Kanada‟da eğitim sisteminin genel olarak 5 önemli amacı
vardır. Bunlar öğrencilerin;
 Zihinsel geliĢimini sağlamak

 Mesleğe hazırlanmasını sağlamak

 Ahlaki geliĢimlerini sağlamak

 YurttaĢlık bilincini geliĢtirmek

 KiĢisel geliĢimlerini desteklemektir.,

Ayrıca, eğitimde kabul edilen üç temel değer vardır ki

bunlar; eğitimde fırsat eĢitliği, programları seçme özgürlüğü ve
kültürel çoğulculuğun sağlanmasıdır.
 Kanada‟da eğitim genellikle üç kademeye ayrılır:
Ġlköğretim, ortaöğretim ve ortaöğretim sonrası. Burada da okul
bölgeleri (school district) eğitim programını yönetmektedir.
Kanada‟da zorunlu eğitim çoğu eyalette 16 yaĢına kadar devam
etmektedir (Manitoba, Ontario ve New Brunswick‟de 18‟dir).
Bazı eyaletlerde eğitimden erken ayrılma (14 yaĢında) hakkı
belirli Ģartlar altında mümkündür. Kanada‟da eğitim genellikle
190 gündür (Quebec‟de 180) ve Eylül‟de baĢlayıp Haziran‟da
sona erer. Eğitim okulöncesinden ortaöğretimini sonuna kadar
ücretsizdir (http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Canada).
 OKULÖNCESĠ EĞĠTĠM

Kanada‟da okulöncesi eğitimi altı yaĢına kadar olan

çocukların eğitimini kapsar. Bu eğitim kurumları kamuya
bağlıdır (Ültanır, 2000). Okulöncesi eğitim kurumlarının
yönetimi yerel yönetimler tarafından sağlanmakla birlikte, beĢ
yaĢına kadar zorunluluk yoktur. Ancak okul öncesi eğitim beĢ
yaĢından sonra ilköğretimin bir parçası olarak kabul
edildiğinden zorunludur (www.ibe.unesco.org).
Okulöncesinde okullaĢma oranları 2008 verilerine göre;
0-3 yaĢ % 24, 3 yaĢta % 15,7, 4 yaĢta % 41,7 ve 5 yaĢta %
99,2 olarak belirlenmiĢtir (www.oecd.org/dataoecd).
 ĠLKÖĞRETĠM
Kanada‟da ilkokul eğitimi 6-11 yaĢları arasını kapsar ve
tüm eyaletlerde zorunludur. Ġlkokulların yapısı eyaletler arasında
hatta eyaletler içerisinde bile değiĢmektedir. Genel olarak altı
sınıfın bir arada olduğu bir yapı, bazı okullarda ise yedi ila
dokuzuncu sınıfları da içerisine alan bir yapı vardır (Ültanır,
2000).
Ortaokul (Junior High School) yedinci ve dokuzuncu
sınıfları arasında, 12-14 yaĢ çocuklarının eğitim aldıkları
kurumlardır. Ortaokullar bazı okul bölgelerinde ilkokullar ile
bazı okul bölgelerinde ise ortaöğretim kurumlarının birinci
kademesi (10,11,12. sınıflar) ile birlikte aynı binada
yürütülmektedir (www.ibe.unesco.org).
 ORTAÖĞRETĠM (SENIOR HıGH SCHOOL)
Kanada‟da en yaygın sınıf sistemi 6-3-3‟lük sistemdir.
Ortaöğretimde okullaĢma oranı 2005-2009 yılları arasında
kadınlarda % 94 iken, erkeklerde % 95 olarak gerçekleĢmiĢtir
(www.unicef.org/infobycountry/canada_statistics).
Kanada‟da ortaöğretimlerin temel biçimi çok amaçlı
okullardır (comprehensive school). Bu okullarda hangi modelin
seçileceğine okullar kendileri karar verir. Ortaöğretimde üç branĢta
farklılaĢmaya gidilmiĢtir: Akademik dal, genel dal, mesleki dal
(Balcı, 2011).
Öğrenciler ortaöğretimin sonuna (12. sınıfa) geldiklerinde
toplam 30 krediye ulaĢmak zorundadırlar (Ültanır, 2000).
 MESLEKĠ EĞĠTĠM

Mesleki eğitim ortaöğretimden sonra baĢlar ve örgün

eğitimin yanında hizmet sektörü gibi yaygın eğitim
kurumlarında da verilir. Toplum kolejleri (Community
College‟s) bölgesel olarak yerelleĢmiĢ endüstri
gereksinimlerine göre eğitim sunmaktadır. Devlet tarafından
desteklenen mesleki eğitim programları, özel sektörle
koordineli bir Ģekilde yürütülür (Ültanır, 2000).
 YÜKSEKÖĞRETĠM

Kanada‟da yükseköğretim kurumları; üniversiteler,

kolejler ve farklı eğitim kurumları tarafından açılan enstitülerdir.
Bu yükseköğretim kurumlarının yönetimi eyalet ve bölgelerin
yasal sorumluluğundadır (www.ibe.unesco.org).
«Kollege» adı verilen yüksekokullar «bachelors» adı
verilen akademik derece ile mezun olunan 4 yıllık kurumlardır.
Teknik enstitüler teknik branĢlara ve iĢ kollarına yönelik kısa
olgunlaĢma kurslarını veya uluslararası politeknik kursları
kapsaya eğitim kurumlarıdır. Bu yüksekokullardan üniversitelere
geçiĢler bazen mümkün olmaktadır (www.dilokulu.com).
 ÖĞRETMEN EĞĠTĠMĠ

Kanada‟da öğretmen eğitimi için iki temel model

vardır. Birincisi; eğitim fakültelerinden dört ya da beĢ yılda
mezun olunan lisans programları, ikincisi ise lisans öğretimi
sonrasında bir ya da iki akademik yılı kapsayan lisansüstü
programlarıdır. Ortaöğretim kurumlarında lisansüstü
öğretmenler çalıĢtırılır. Öğretmenlik eğitimi sürecinde
öğrenme-öğretme becerileri, pratik deneyimler, özel ve genel
teorileri içeren dersler okutulmaktadır (www.ibe.unesco.org).
 KANADA EĞĠTĠM SĠSTEMĠNĠN ĠDARĠ
YAPILANMASI

Eğitim sistemine federal yönetimin dolaylı bir etkisi

söz konusudur (eğitim politikalarının oluĢturulması, eğitim
standartlarının belirlenmesi ve eğitime kaynak tahsisi).

Eğitim ile ilgili yasaları çıkarmak her eyaletin özel

yetkisindedir. Bu yüzden her eyalette bulunan eğitim
bakanlıkları, yasa ve yönetmelik hazırlamada, okul
programlarını oluĢturmada, öğrenci testlerini hazırlama ve
kontrol etmede, okul yönetim kurullarının kurulmasında,
materyal tasarım ve dağıtımında görevlidir.
 KANADA EĞĠTĠM SĠSTEMĠNĠN ĠDARĠ
YAPILANMASI

Okul yönetim kurulları eğitim üzerindeki çoğu

iĢlemde yetkili kurumlardır. Bu kurullar okul bütçesini
hazırlar, ilk, orta ve teknik okulların planlamasını yapar,
öğretmen ve deneticilerin sözleĢmelerini yapar, eyaletlerin
eğitim politikaları ile okul politikaları arasında eĢgüdüm
sağlar.