Ang San Diego

Ang bayan ng San Diego ay napapaligiran ng malalawak na bukid malapit sa isang

lawa at ilog. Napakaganda ng tanawin nito kaya marami ang nakabisita sa
napakagandang bayang ito.
Ang San Diego ay mayroon ding kagubatan na may ilang kasaysayan. Noong
unang panahon, isang matandang Kastila ang interesado sa isang lugar malapit sa
kagubatan. Sa kabila ng walang nagmamay-ari ng lupa, nagbayad ng mga damit,
hiyas at kaunting salapi siya sa mga tagaroon. Hindi naglaon at ang matanda ay
biglang nawala. Nang siya'y muling natagpuan ng ilang pastol ay ang bangkay
nang nakabitin sa sanga ng isang punungkahoy. Mula noo'y pinagkatakutan na
ang tinurang gubat. Dahil sa mga sabi sabi, ang gubat ay nagkaroon na tuloy ng
kanyang sariling alamat.
Makalipas ang ilang buwan, isang binatang mistiso na anak daw ng namatay na
nangngangalang Saturnino ang nanirahan sa pook na nabili ng Kastila at
pinangatawanan ang pagtatanim.

dumating sa bayan ng San Diego ang anak ng matanda na si Don Saturnino at

nagkaroon ng pamilya. Nagkaroon siya ng anak na nagngangalang Don Rafael, ang
ama ni Crisostomo Ibarra. Hindi nagtagal, lumitaw ang lolo ni Ibarra at nagtayo ng
pader sa paligid ng libingan, nagpakasal sa isang babaeng taga-Maynila, at naging
ama si Don Rafael. Namana ni Don Rafael ang bukid ng kanyang ama at mabilis na
nakakuha ng respeto mula sa kanyang mga manggagawa habang ang bayan ng
San Diego ay lumago sa kung ano ito ngayon.
Ang Unang Babala