ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

PANTEION UNIVERSITY OF SOCIAL AND POLITICAL SCIENCES

ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ [110429]
ΜΕΡΟΣ Β’: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ:ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΑΤΖΕΝΤΑ
ΓΑΒΡΙΕΛΑ ΚΑΖΟΥΡΗ (ΑΜ:11200167)
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ:
ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΑΝΗ
ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΚΟΛΛΙΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ:
ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ ΦΑΝΗ
ΤΙΤΛΟΣ: ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ «ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΕΝΕΣ»
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ

ΑΘΗΝΑ, 2022

1
 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Α. Εισαγωγή ………………………………………………………… 3

Β. Κυρίως Μέρος  ………………………………………………….. 5

Γ. Ερευνητικός σχεδιασμός………………………………………….9

Δ. Συμπεράσματα …………………………………………………...13

Βιβλιογραφία………………………………………………………...15

2
 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη σύγχρονη εποχή έχει παρατηρηθεί έντονα ,ότι η επικοινωνία αποτελεί βασική
συνιστώσα για την πολιτική δράση των κομμάτων και της πρακτικής που
χρησιμοποιούν για να εδραιώσουν τη θέση τους στο πολιτικό σύστημα. Με την
εξέλιξη της τεχνολογίας των μέσων, έχει διαμορφωθεί μια νέα πολιτική
πραγματικότητα , αφού πια τα πολιτικά κόμματα εξαρτούνται σε μεγάλο βαθμό από
αυτά . Με τη βοήθεια αυτών ,νομιμοποιούν τη δράση τους στο δημόσιο χώρο ,
αποκτούν δημοσιότητα ,προωθούν τα σχέδια τους και συγκριτικά με το παρελθόν,
πια η ίδια η ύπαρξη των κομμάτων εξαρτάται από την μιντιακή διαμεσολάβηση,
καθώς παρέχουν δυνατότητες κινητοποίησης . Η πολιτική έχει διαφοροποιηθεί
σίγουρα τα τελευταία χρόνια ,καθώς τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης κατέχουν
κυρίαρχο ρόλο και τα κόμματα εξαρτώνται από αυτά. Να επισημανθεί ότι, τα
πολιτικά κόμματα χρησιμοποιούν την επικοινωνία ως εργαλείο ή αλλιώς ως
στρατηγική ,ώστε να αποκτήσουν την εύνοια από τα μέσα επικοινωνίας , αφού αυτά
καθορίζουν τον τρόπο με τον όποιο θα δημοσιοποιηθεί ο πολιτικός του λόγος.

Η βιβλιογραφική επισκόπησή μου επιχειρεί με τη σύμπραξη μιας συγκεκριμένη

βιβλιογραφίας , να διερευνήσει τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν τα πολιτικά
κόμματα ,ώστε να διαμορφώσουν την πολιτική τους ατζέντα για να προσελκύσουν
την ψήφο των πολιτών και πώς τα ΜΜΕ ενισχύουν τη δράση των κομμάτων.
Επιπλέον, εκτός από τον επικοινωνιακό, θα διερευνήσει και άλλους παράγοντες που
έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, στην αλλαγή της εσωτερικής οργάνωσης του
κόμματος και εν τελεί και της φυσιογνωμίας αυτού.

Η συγκεκριμένη εργασία εστιάζει στα θέματα που αναφέρθηκαν γιατί οι

επικοινωνιακές στρατηγικές των κομμάτων ,έχουν οδηγήσει στη μεσοποίηση και
επαγγελματοποίηση της πολιτικής ,στην εξαρτοποίηση των κομμάτων με τα ΜΜΕ ή
ακόμη και στην χειραγώγηση αυτών. Θα επικεντρωθεί στην περίπτωση της
Ελλάδας ,στις επιδράσεις της επικοινωνίας στο πολιτικό πεδίο και τις επιπτώσεις που
είχε αυτή κυρίως στα κόμματα εξουσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο πρώτο μέρος

3
θα παρουσιαστούν σημαντικές έννοιες και θα μελετηθεί θεωρητικά το ζήτημα των
στρατηγικών και της αλληλεξάρτησης της πολιτικής και της επικοινωνίας που
βασίζονται στην προτεινόμενη βιβλιογραφία.

Στη συνέχεια ,θα παρουσιαστεί ο διερευνητικός σχεδιασμός που έχει ως στόχο να

απαντήσει σε ερωτήματα, που δεν έχουν απαντηθεί στη βιβλιογραφική επισκόπηση
και να καλύψει τα κενά αυτής .Αυτός ο ερευνητικός σχεδιασμός αποσκοπεί στην
κατανόηση των πολιτικών θεσμών ,των στρατηγικών των πολιτικών κομμάτων και με
ποιον τρόπο διαμορφώνεται η πολιτική τους ατζέντα και τι επιρροή ασκούν τελικά τα
μέσα ενημέρωσης στη διαμόρφωση αυτής. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να
διερευνηθεί η χρησιμότητα των μέσων ενημέρωσης κατά την προεκλογική περίοδο
και πως τα αξιολογούν οι νέοι.

4
 Β. ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ

Όπως αναφέρθηκε, επικοινωνία και στρατηγικός σχεδιασμός των κομμάτων αποτελεί

αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής. Τα κυβερνητικά κόμματα αξιοποιούν τα νέα
τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας ,στις στρατηγικές τους καμπάνιες, με στόχο να
προσελκύσουν ψηφοφόρους.

Το Twitter είναι ένα σύγχρονο μέσο επικοινωνίας και ένα νέο μέσο προσέγγισης των
πολιτών, από τα πολιτικά κόμματα .Με την ανάδειξη των νέων μέσων
αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου ή αλλιώς social media
(Blimber&Davis,2003 όπως αναφέρεται σε Poulakidakos&Veneti,2016) ,οι πολιτικοί
εκμεταλλεύτηκαν αυτόν τον εκσυγχρονισμό της τεχνολογίας και άρχισαν να
χρησιμοποιούν επικοινωνιακές στρατηγικές, ώστε να μεγιστοποιήσουν τα κεφάλαιά
τους και να αποκομίσουν δεδομένα και πληροφορίες με τη χρήση αυτού του νέου
δικτύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, πραγματοποιήθηκε μια έρευνα που αναλύθηκαν
ποσοτικά ,κάποια ερωτήματα για την προεκλογική περίοδο 2014 και αναλύθηκαν τα
«tweets» των κυρίαρχων κυβερνητικών κομμάτων(Νέα Δημοκρατία/Σύριζα) που με
την χρήση αυτών ενισχύθηκε ο πολιτικός τους λόγος και η επικοινωνία. Είναι
γνωστό, ότι τα τελευταία χρόνια ο πολιτικός λόγος των κομμάτων έχει επηρεαστεί
από την οικονομική κρίση ,που ταλανίζει την Ελλάδα .Το Twitter χρησιμοποιείται πια
ως ένα στρατηγικό δίκτυο επικοινωνίας που περιέχει προπαγανδιστικές
δραστηριότητες . Όπως αναφέρει ο Jackson και ο Lilleker(2011:86 όπως αναφέρεται
σε Poulakidakos&Veneti,2016)) ,είναι το πιο αποτελεσματικό και σύγχρονο
μέσο ,καθώς με την χρήση των #hashtags μπορούν οι χρήστες να συμμετάσχουν
εύκολα σε δημόσιες πολιτικές συζητήσεις.(Ovadia,2009). Από την άλλη, τα δύο
ισχυρά κόμματα (ΝΔ/ΣΥΡΙΖΑ) αξιοποίησαν το twitter ως μέσο για προώθηση του
έργου τους και της πολιτικής τους ατζέντας αλλά διέφεραν πολύ ως προς την
επικοινωνιακή στρατηγική που χρησιμοποιούν. Ο Σύριζα , υιοθετεί μια τεχνική που
με τη χρήση των tweets έχει ως βασικό σκοπό να υποβαθμίσει τον πολιτικό του
αντίπαλο προσδίδοντας του αρνητικούς χαρακτηρισμούς ,υπερτονίζοντας τα δείνα

5
του κόμματος της αντιπολίτευσης με τη χρήση μεταφορών. Επιπλέον, εκτός από την
προώθηση του πολιτικού του έργου που είναι να βελτιωθεί η οικονομία της
χώρας ,επιθυμεί να προσελκύσει νεαρούς ψηφοφόρους ,να κερδίσει δηλαδή την
ψήφο εμπιστοσύνης των πολιτών ,ώστε να αποκτήσει ισχυρή κομματική βάση.
Αντίθετα ,η Νέα Δημοκρατία ακολουθεί μια άλλη στρατηγική που χρησιμοποιεί την
πειθώ για να διεγείρει τα συναισθήματα του ψηφοφόρου καθώς το κόμμα αυτό
προσδοκά ένα καλύτερο μέλλον ,όπως τονίζει στα περισσότερα tweets. Γενικότερα,
είναι σαφές ότι τα κόμματα είναι εμπλουτισμένα από μονομέρεια, αφού επιλέγουν τα
θέματά τους τα δεδομένα τους και τα επιχειρήματά τους. (Πουλακιδάκος,2014).Αυτή
τη μέθοδο, αξιοποιεί περισσότερο η ΝΔ, καθώς προωθεί το έργο της με τη χρήση των
δικών της επιχειρημάτων. Επομένως, τα δύο κόμματα αποκλίνουν σημαντικά ως προς
τον τρόπο που προσελκύσουν τους πολίτες αφού βασικός στόχος των πολιτικών
δρώντων είναι να ενθαρρύνουν τους πολίτες να συμμετάσχουν στην πολιτική ,ώστε
να υποστηρίξουν το έργο τους. (Kirk & Schill,2011, όπως αναφέρεται σε
Poulakidakos&Veneti,2016).

Τα ΜΜΕ θεωρούνται πια ως «τέταρτη εξουσία» των πολιτικών ,καθώς μέσω αυτών
διαμορφώνεται η γενικότερη στάση της κοινωνίας ,δηλαδή η κοινή γνώμη. Τα
κόμματα εξουσίας δηλαδή ,ιδιοποιούνται τα ΜΜΕ , επειδή με την χρήση αυτών
προωθούνται τα ιδιωτικά τους συμφέροντα και έτσι διατηρούν την θέση τους στο
πολιτικό σύστημα. Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο προσανατολίζονται οι πολιτικές
προτιμήσεις των ψηφοφόρων ,αφού με τη χρήση αυτής της στρατηγικής αυξάνεται η
επιρροή των κομμάτων και έτσι στο μέλλον μπορεί να αναλάβουν την διακυβέρνηση
της χώρας. (Κουντούρη,2010).

Ξεχωριστός λόγος, όμως, πρέπει να γίνει για την ενσωμάτωση στο δυναμικό των
κομμάτων ,εμπειρογνωμόνων που αναλαμβάνουν την εσωτερική οργάνωση του
κόμματος δηλαδή τη διοίκηση και ασχολούνται τόσο με θέματα επικοινωνίας , όσο
και πολιτικής. Η τάση αυτή επικρατεί διεθνώς αλλά και στην χώρα μας και
ονομάζεται επαγγελματοποίηση ή εμπορευματοποίηση .Επίσης ,με τη διαδικασία της
μεσοποίησης προσαρμόζονται οι πολιτικές των κομμάτων στις απαιτήσεις των
ΜΜΕ.Η επικοινωνία χρησιμοποιείται ως «εργαλείο» για την επίτευξη των στόχων
των κομμάτων
(G.Mazzoleni και W.Schulz ,όπως αναφέρεται σε Κουντούρη 2010).Η εσωτερική
οργάνωση των κομμάτων αλλάζει συνεχώς ,καθώς πια αυτή πρέπει να «ταιριάζει» με

6
τον τρόπο που λειτουργούν τα ΜΜΕ δηλαδή μέσω μιας πιο ψυχαγωγικής
προσέγγισης. Επικρατεί η άποψη πως η πολιτική έχει αλλοιωθεί, γιατί τα κόμματα
δεν διαθέτουν μια ποιοτική πολιτική αντίληψη και οι αποφάσεις και οι προτάσεις
αυτών αξιολογούνται πια με βάση την επικοινωνιακή σημασία ή αλλιώς ιδεολογία
της επικοινωνίας και όχι με την πολιτική σημασία.(Τσίμπας,2009:75)

Οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται πια στο εσωτερικό των κομμάτων από κομματικούς
συμβούλους και στελέχη αλλά πια τις ανακοινώνουν δημοσίως με τη χρήση
συγκεκριμένων πλατφόρμων. Έτσι ,δίνεται έμφαση στις προσωπικότητες που
περικλείουν το κόμμα που συνιστά κύριο χαρακτηριστικό της σύγχρονης
πραγματικότητας.

Παρόμοια άποψη έχει και η Κοντούρη(2010) που επισημαίνει πως με την εμφάνιση
των εμπειρογνώμων οι οποίοι κατέχουν εξειδικευμένες γνώσεις στα μέσα
επικοινωνίας, η ενημέρωση ακολουθεί μια συγκεκριμένη κατεύθυνση ,ώστε να
ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες του ψηφοφόρου και έτσι τα κόμματα του
κοινοβουλίου διαμορφώνουν την πολιτική τους ατζέντα. Δεν είναι λίγες οι
περιπτώσεις ,που δημοσιογράφοι έχουν ενσωματωθεί στο δυναμικό των κομμάτων
και διαβουλεύονται στο Κοινοβούλιο. Αναλαμβάνουν πολιτικές θέσεις και
αξιοποιούνται από τους πολιτικούς αρχηγούς. Αυτοί μπορούν εύκολα λόγω του
επαγγέλματος τους , να ελέγξουν την είδηση ,να αυξήσουν την επιρροή των
κομμάτων αφού εν τέλει η επικοινωνία καθορίζει την πολιτική θεματολογία των
κομμάτων. Επομένως ,τα ΜΜΕ μπορούν να χαρακτηριστούν ως ισχυρός
θεματοφύλακας , αφού απευθύνονται σε ευρύ κοινό και καθορίζουν άμεσα τα
πολιτικά ζητήματα.

Σε κάθε περίπτωση τα κυβερνητικά κόμματα με τη χρήση των στρατηγικών

επιθυμούν να επεκτείνουν την επιρροή τους στη δημόσια σφαίρα και να αυξήσουν
τον μετοχικό τους κεφάλαιο στο μέλλον. Σημαντική διεύρυνση των στρατηγικών
παρατηρήθηκε στις αρχές του 21ο αιώνα που είχε ήδη αρχίσει στις αρχές της
δεκαετίας του 90 με την ανεξαρτητοποίηση της ιδιωτικής τηλεόρασης.
(Κουντούρη,2011). Ο Σόρογκας(2000) σε ένα κείμενο του υποστηρίζει πως η
ιδιωτική τηλεόραση διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο τη δεκαετία 1989-1999.
Όμως είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η κρατική τηλεόραση , η Ελληνική
Ραδιοφωνία και Τηλεόραση (ΕΡΤ) έγινε φερέφωνο απόψεων της εκάστοτε

7
κυβέρνησης που αναλάμβανε τη διαχείριση αυτής. Δεν υπήρξε πλουραλισμός των
απόψεων ,ούτε επιχειρησιακό σχέδιο. Ανάλογα με το ποιος είχε αναλάβει τη
διαχείριση του καναλιού, καθόριζε και τη θεματολογία αυτού. Επομένως, η
ενημέρωση και η πληροφορία ελεγχόταν από το κράτος και έτσι μπορούσαν οι
κυβερνήσεις να προωθήσουν τα ιδιωτικά τους συμφέροντα .

Είναι γνωστό, πως τα ΜΜΕ «διαμορφώνουν τη σύγχρονη δημοσιότητα», αφού αυτά

παράγουν και προωθούν τα προτεινόμενα θέματα των κομμάτων. Αναπτύσσεται ένας
πολιτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα κόμματα, που αυτός συνιστά στην
νομιμότητα ,δηλαδή στην διασφάλιση της ιεραρχίας στο κομματικό πεδίο. Είναι
σαφές, πως η ηγεμονία στο κομματικό σύστημα επιφέρει προνόμια στο κυρίαρχο
κόμμα. Η κυβέρνηση κατέχει την πληροφορία και την διαχειρίζεται ευνοϊκά προς
αυτήν, για αυτό τα θέματα κατέχονται από επιλεκτικότητα .Με αυτόν τον τρόπο
προσανατολίζεται το κοινό ,στη πολιτική θεματολογία αυτής. Αν έχουν κερδίσει την
εύνοια των Μίντια ,οι κινητοποιήσεις των κομμάτων αποκτούν δημοσιότητα και
προωθούνται πληροφορίες που αφορούν τη σύσταση νομοσχέδιων ή δράσεων, ακόμη
και τη διοργάνωση συνεντεύξεων και συγγραφή άρθρων για την εφημερίδα.
Επιπλέον, με τη χρήση πόρων που αποκομίζουν κυρίως από το εξωτερικό
περιβάλλον, διευρύνονται οι στρατηγικές των πολιτικών ,καθώς πρωταρχικός στόχος
αυτών είναι να εισάγουν νέες τακτικές πολιτικής ,αλλάζοντας έτσι τους όρους του
πολιτικού ανταγωνισμού. Από την άλλη, και η Αντιπολίτευση αξιοποιεί τις
στρατηγικές πόλωσης που αυτές αποσκοπούν στην διάπλαση της δημοκρατίας και
των διαιρετικών τομών αυτής. Επιθυμεί να αποδυναμώσει όσο μπορεί την ηγεμονία
της κυβέρνησης, που αυτό επιτυγχάνεται με την ιδιοποίηση των ΜΜΕ και έτσι θα
μπορέσει και η αντιπολίτευση να προωθήσει το έργο της.(Κουντούρη,2011)

8
 Γ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

1. Ερευνητικό Ερώτημα

Το κύριο ερώτημα της εργασίας , αν οι νέοι παρακολούθησαν τις προεκλογικές

εκστρατείες των κομμάτων και αν επηρεάστηκαν από αυτές. Στη έρευνα αυτή
διερευνάται, κατά πόσο οι προεκλογικές καμπάνιες των κομμάτων επηρέασαν τους
νέους ,ώστε να ψηφίσουν υπέρ ενός κόμματος και πως συνέβαλαν και τα μέσα
ενημέρωσης σε αυτό. Ειδικότερα εξετάζονται: α) αν οι νέοι παρακολούθησαν τις
προεκλογικές ομιλίες και τα σποτάκια όλων των κομμάτων, β) πόσο οι νέοι
χρησιμοποιούν τα Μίντια και πως εν τέλει αξιολογούν αυτά (θετικά ή αρνητικά),γ) αν
επρόκειτο να ψηφίσουν στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του 2019. Τα επιμέρους
αυτά ερωτήματα εξειδικεύουν και απαντούν το ερευνητικό ερώτημα , είναι σαφή και
συνδέονται άμεσα με τη βιβλιογραφική επισκόπηση .
Αξίζει να σημειωθεί ,πως από την βιβλιογραφική επισκόπηση διαπιστώνεται πως
πρωταρχικός στόχος των πολιτικών είναι να αποκτήσουν μια ισχυρή κομματική
βάση ,δηλαδή να ηγεμονεύσουν στο πολιτικό σύστημα ,ώστε να μπορέσουν να
υλοποιήσουν με ευχέρεια, το σχέδιο δράσης τους. Για να επιτευχθεί
αυτό ,χρησιμοποιούν συγκεκριμένες επικοινωνιακές στρατηγικές όπως είναι η
επαγγελματοποίηση και η μεσοποίηση ,ώστε να μπορέσουν να «ελέγξουν» την
είδηση των μέσων ενημέρωσης ,δηλαδή να ικανοποιεί τα συμφέροντα των κομμάτων
και να μπορέσουν τελικά να προωθήσουν την πολιτική τους ατζέντα. Επομένως είναι
σημαντικό να διερευνηθεί η χρησιμότητα των μέσων ενημέρωσης στην
καθημερινότητα των νέων και κατά πόσο αυτά εν τέλει ,επηρεάζουν την ψήφο τους.

2.Μεθοδολογικός Σχεδιασμός

9
α. Επιλογή Μεθόδου
Η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ποσοτική , με τη χρήση κλειστού
τυποποιημένου ερωτηματολόγιου. Επιλέχθηκε αυτή η μέθοδος γιατί η έρευνα αυτή
αποτυπώνει στατιστικά μεγέθη ,με τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων με τη
σύμπραξη του ερωτηματολόγιου. Δεν στοχεύει σε καμιά περίπτωση στην εξαγωγή
γενικών συμπερασμάτων, γιατί οι ερωτήσεις είναι ενδεικτικές. Ταυτόχρονα η
ποσοτική έρευνα μπορεί να εκταθεί σε ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό δείγμα του
πληθυσμού, ώστε οι θεωρητικές υποθέσεις να υποβληθούν σε εγκυρότερο έλεγχο.
Τέλος αυτό το είδος έρευνας χαρακτηρίζεται από στατιστική και περιγραφική
ανάλυση με απώτερο στόχο την πρόβλεψη.
β. Δειγματοληψία
Αρχικά, η έρευνα αφορά ένα συγκεκριμένο θέμα και δεν μπορεί να το απαντήσει ένα
ευρύ κοινό, καθώς κρίνεται αναγκαίο ο πολίτης να κατέχει το εκλογικό δικαίωμα
δηλαδή να μπορεί να ψηφίσει. Στη διάρκεια των εκλογών του 2019 ,μοίρασα 200
ερωτηματολόγια σε ισάριθμους νέους (100 άντρες και 100 γυναίκες) ,πριν όμως
ενασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα ,πριν ρίξουν δηλαδή το ψηφοδέλτιο τους στις
κάλπες. Συμπληρώθηκε με φυσική παρουσία και επίσης ζητήθηκε από τους
ερωτώμενους να δείξει στον ερευνητή ,τη ταυτότητα τους για να διαπιστωθεί ότι
όντως βρίσκονται σε νεαρή ηλικία. Η μεταβλητή «ηλικιακή ομάδα» χωρίστηκε σε
δύο επιμέρους υπό-ομάδες (17-24 και 24-30 ετών) γιατί από την ηλικία των 24 κι
μετά , οι ερωτώμενοι λογικά θα έχουν αποκατασταθεί επαγγελματικά, καθώς θα
έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και έτσι θα έχουν μια πιο ξεκάθαρη αντίληψη
για τη πολιτική. Επιλέχθηκαν άτομα άνω των 17 γιατί κατέχουν την εκλογική
ενηλικότητα και επειδή χρησιμοποιούν εκτενώς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης .
γ. Αναλυτική παρουσίαση του ερευνητικού εργαλείου
Για τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας ,το εργαλείο που επιλέχθηκε για να
πραγματοποιηθεί, είναι το ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου . Το συγκεκριμένο
ερωτηματολόγιο, έχει ως στόχο συλλέξει δεδομένα και να τα επεξεργαστεί ώστε να
μπορέσουν να δοθούν απαντήσεις στα διερευνητικά ερωτήματα .
Περιλαμβάνει:
Α) Tο Κοινωνικό-δημογραφικό προφίλ των ερωτώμενων (φύλο ,ηλικία ,εκπαίδευση,
εργασία)
Β)Διχοτομικές ερωτήσεις ,με απαντήσεις δηλαδή Ναι/Όχι

10
Γ)Προκαθορισμένες επιλογές, δηλαδή ο ερωτώμενος επιλέγει μια από τις απαντήσεις
που του δίνονται ήδη.
Δ) Ερωτήσεις Βαθμονόμησης δηλαδή ο ερωτώμενος μπορεί να απαντήσει σε μία
μόνο από τις υπάρχουσες κατηγορίες. Καθόλου / Μέτρια / Αρκετά
Τέλος, το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1.Σε τι βαθμό θα λέγατε πως ενδιαφέρεστε για την πολιτική;

Καθόλου Μέτρια Αρκετά
2.Πρόκειτε να ψηφίσετε στις εκλογές;
Ναι Όχι
3.Από που ενημερώνεστε;
Τηλεόραση Διαδίκτυο Εφημερίδα Ραδιόφωνο
4.Έχετε παρακολουθήσει τις προεκλογικές ομιλίες των κομμάτων;

Ναι Όχι

5. Έχετε παρακολουθήσει τα βίντεο(σποτάκια)των κομμάτων;

Ναι Όχι

6.Αν ναι ,σας πείθουν τα σποτάκια αυτά;

Ναι Όχι

7.Θεωρείτε πως η προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων ,μπορεί να επηρεάσει

την ψήφο σας;

Ναι Όχι

8.Θεωρείτε πως ο προγραμματιστικός λόγος των κομμάτων ,μπορεί να επηρεάσει

τη ψήφο σας;

Ναι Όχι

9.Θεωρείτε πως ο προγραμματιστικός λόγος των κομμάτων ,είναι εικονικός και

έχει ως μοναδικό στόχο ,να πείσει τους πολίτες ώστε να κερδίσει τη ψήφο τους;

11
Ναι Όχι

10.Θεωρείτε πως το κόμμα που θα νικήσει τις εκλογές ,θα τηρήσει τις
υποσχέσεις του και θα υλοποιήσει το προγραμματιστικό του σχέδιο;

Ναι Όχι

11.Θεωρείτε πως οι ψηφιακές καμπάνιες ,είναι ο πιο προσιτός τρόπος

επικοινωνίας μεταξύ πολιτικών και εκλογικού σώματος;

Ναι Όχι

12.Θεωρείτε πως διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ,η επαγγελματοποίηση* κατά τη

διάρκεια της προεκλογικής περιόδου;

Καθόλου Μέτρια Αρκετά

13.Έχετε κατανοήσει καλύτερα τα κίνητρα των κομμάτων μέσω της

παρακολούθησης των προγραμματιστικών λόγων και των σποτ;

Καθόλου Μέτρια Αρκετά

14.Θεωρείτε ότι τα ΜΜΕ παρουσιάζουν αντικειμενικά τους πολιτικούς στόχους

και στρατηγικές των κομμάτων;

Ναι Όχι

*Επαγγελματοποίηση: Στο δυναμικό των κομμάτων ,έχουν ενταχθεί

επαγγελματίες με εξειδικευμένες γνώσεις στα μέσα επικοινωνίας ,ώστε τα
κόμματα να μπορέσουν αναπτύξουν την πολιτική τους ατζέντα και έτσι η
ενημέρωση να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ψηφοφόρου.

Κοινωνικό-δημογραφικά στοιχεία

Φύλο

Γυναίκα Άντρας

Ηλικιακή ομάδα

17-24 24-30

Επίπεδο εκπαίδευσης

Πρωτοβάθμια Δευτεροβάθμια Τριτοβάθμια

12
Επαγγελματική κατάσταση

Εργαζόμενος Άνεργος Μη ενεργός

Συμπεράσματα
Η συγκεκριμένη βιβλιογραφική επισκόπηση ,επιχείρησε να παρουσιάσει τις
επικοινωνιακές στρατηγικές των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Καταλήγουμε
στο γεγονός, πως τα κυβερνητικά κόμματα χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές
προκείμενου να αυξήσουν επιρροή τους στο δημόσιο χώρο και να αποκτήσουν μια
ισχυρή θέση στο Κοινοβούλιο.

Συνοπτικά μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούν για να επιτύχουν αυτό τον
σκοπό είναι είτε μέσω χρήσης σύγχρονων πλατφόρμων κοινωνικής δικτύωσης , όπως
είναι το twitter ,είτε μέσω της ενσωμάτωσης στο δυναμικό των κομμάτων
επαγγελματίες που κατέχουν ευρείς γνώσεις στο χώρο(επαγγελματοποίηση),είτε
μέσω της ιδιωτικοποίησης της τηλεόρασης και των ΜΜΕ και τέλος είτε με
στρατηγικές πόλωσης. Η πολιτική ατζέντα διαμορφώνεται με τη χρήση όλων αυτών
των στρατηγικών και είναι σημαντικό να τονιστεί πως ο σύγχρονος ψηφοφόρος
αποτελεί βασικό συστατικό της δημοκρατίας ,αφού με την ψήφο αυτού ενισχύεται η
θέση του κόμματος στο πολιτικό σύστημα και έτσι απολαμβάνει τα προνόμια.

Είναι προφανές λοιπόν, πως οι πολιτικοί κανόνες προσαρμόζονται στους

επικοινωνιακούς γιατί τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν αποκτήσει ισχυρή
δυναμική. Επομένως , η ίδια η ύπαρξη των κομμάτων εξαρτάται και ενισχύεται από
την επικοινωνία . Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, οι πολίτικοι αρχηγοί θέλουν να
επικρατήσουν στο χώρο των social media, καθώς έτσι δημιουργείται ένα ευνοϊκό
κλίμα κατάλληλο για την υλοποίηση του σχεδίου τους.

Κατά την προσωπική μου άποψη, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη βιβλιογραφία ναι μεν
αναφέρει πως οι πολιτικοί παρεμβαίνουν στη είδηση με τη βοήθεια των
δημοσιογράφων, αφού πια αυτοί καταλαμβάνουν θέσεις στο Κοινοβούλιο ,όμως δεν
αναφέρει πουθενά κατά πόσο η είδηση στις μέρες μας μπορεί να είναι αντικειμενική
ή υποκειμενική . Οι ψευδείς ειδήσεις ,αποσκοπούν στην παραπλάνηση του κοινού και

13
αποτελούν κατασκευάσματα των δημοσιογράφων, που έχουν ως στόχο να βλάψουν
τα κόμματα που στέκονται εμπόδιο στη προώθηση του έργου τους. Αυτό θα ήταν
κάτι που θα μπορούσε να διερευνηθεί και να αναλυθεί στο μέλλον.

Όσον αφορά την ποσοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε , εμβαθύνει σε πολλά

σημεία που δεν κάλυψε πλήρως η βιβλιογραφική επισκόπηση .Εστιάζει σε μια
συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, καθώς οι νεαροί χρησιμοποιούν εκτενώς τα μέσα
ενημέρωσης για να μπορέσουν να κατανοήσουν την πολιτική πραγματικότητα και
δείχνουν ένα ενδιαφέρον στην πολιτική. Όμως ,είναι σημαντικό να τονιστεί ,πως τα
συμπεράσματα είναι ενδεικτικά όπως και οι ερωτήσεις αυτής της έρευνας και θα
μπορούσαν στο μέλλον αυτά να χρησιμοποιηθούν ως βάση για έναν νέο ερευνητικό
σχεδιασμό και να διερευνηθεί περαιτέρω το ζήτημα των πολιτικών στρατηγικών των
κομμάτων.

14
Βιβλιογραφικές Αναφορές

Ελληνόγλωσση:

Κουντούρη Φ. (2010). Η επικοινωνιακή διάσταση της πολιτικής : η διαμόρφωση του

κομματικού σκηνικού υπό την κυριαρχία των ΜΜΕ στον δημόσιο χώρο. Ελληνική
Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 35, 57–88.

Κουντούρη Φ. (2011).Οι επικοινωνιακές στρατηγικές των «κυβερνητικών

κομμάτων». Οι κυβερνητικές και οι αντιπολιτευτικές τους στιγμές. Το Βήμα των
Κοινωνικών Επιστημών ,τομ. 15 (60).

Τσίρμπας Γιάννης (2009). Από την επικοινωνία της ιδεολογίας στην ιδεολογία της
επικοινωνίας :Αναδρομική αξιολόγηση του πολιτικού λόγου ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, 1974-
2007. Σ. 72-91

Σόρογκας Ευάγγελος  (2000). Η εικόνα της δημόσιας τηλεόρασης στο Αθηναϊκό

κοινό. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 101, 211–226.

Ξενόγλωσση:

-Poulakidakos, S., & Veneti, A. (2016). Political communication and Twitter in

Greece: Jumps onthe bandwagon or an enhancement of the political dialogue? In
Deželan, and I. Vobic (Eds.). (R)evolutionizing Political Communication Through
social media (pp. 119-146). IGI Global.

15
16