BÀI PHCN TỔN THƯƠNG TK NGOẠI BIÊN

1/ nguyen nhân:

- Giằng xé
- Dao cắt, mảnh cứng cắt
- Gẫy xương, can xương xấu
- Tăng sản hóa dầy của màng hoạt dịch do garrot, dán máng ko đúng cách
- Bị kéo dãn thường xuyên
- Do đạn

2/ có mấy loại tổn thương TKNB?

- Theo Herther Seddm : 3 loại

- Gián đoạn luồn tk
- Gián đoạn sợi trục
- Đứt dây TK

3/ gián đoạn luồn tk là tổn thương?

- ko thoái hóa
- Liệt rõ rệt, toàn diện
- Mất cảm giác thay đỏi
- Tiên lượng phục hồi tốt, đạt hoàn toàn sau vài tuần lễ

4/ gián đoạn sợi trục TK là tổn thương?

- Có thoái hóa sợi trục

- Bao myelin còn nguyên
- Sợi dây TK có thể tái sinh, tái phân bổ tới cơ quan góc
- Phục hồi hầu như toàn vẹn nếu: cơ, khớp, da duy trì tốt

5/ đứt dây TK là tổn thương?

- Sợi trục và bao myelin tổn thương nặng

- Cần được khâu nối chỗ đứt-> thì sợi trục mới tái sinh
- Các sợi dây TK vận động và cảm giác có thể ko được tái phân bổ về cơ quan gốc -> lực cơ
phục hồi ko toàn vẹn
- Sai lệch ít nhhiều về cảm giác

6/ trong trường hợp nào thì việc tái rèn luyện chức năng là cần thiết?

- Đứ dây TK

7/ sự thoái hóa và tái sinh dây TK là gì?

- Khi 1 dây TK bị tổn thương

- Sự thoái hóa ngược có thể lên tới mức 2-3cm đầu gần
- Đồng thời biến đổi ở đầu xa mức thương tổn

8/ khi 1 đây tk bị tổn thương thì xảy ra?

- Sự thoái hóa ngược lên tới 2-3cm

9/ hiện tượng thoái hóa ngược này gọi là?

 - Hiện tượn thoái hóa Waller

10/ hiện tượng thoái hóa này xảy ra như thế nào?

- GĐ1: ống trục bị vỡ

- bao myelin thành hạt mỡ
- chất thoái hóa
- GĐ2: chất thoái hóa này biến mất do hiện tượng thực bào
- Khoảng 3 tháng tb Schwann lấp đầy ống dây TK, sợi cơ vân thay thế dần bởi mô sợi
- Cơ sẽ xơ hóa sau 2 năm nếu ko có sự tái sinh atk
- GĐ3: sự tái sinh từ sợi trục gần, đi xuống theo các ống dây TK nế 2 đầu sợi trục đc đặt liền

11/ trong khoảng thời gian bao lâu thì tế bào schwann sẽ lấp đầy các ống dây TK?

- 3 tháng

12/ các sợi cơ sẽ hoàn toàn bị gì sau 2 năm?

- Xơ hóa

13/ khi sợi trục tiến tới đầu cuối dây TK thì hình thành?

- Sự tiếp nối

14/ thời gian hồi phục của tổn thương thoái hóa tk tùy thuộc vào gì?

- Khoảng cách mà các dây TK phải đi tới

15/ sự tái sinh hồi phụcc ủa các sợi vận động có tốc độ?

- 1.5 mm/ ngày ở gđ sớm

- Chậm hơn ở giai đoạn sau

16/ sự tổn thương tk có thể ảnh hưởng tới?

- Các dây TK vận động

- Cảm giác
- Tự động

17/ sự gián đoạn dây TK vận động có thể đưa tới điều gì?

- Iệt dây TK vận động dưới

- Mất sự vận động chủ động của cơ tương ứng

18/ sự teo cơ tăng nhanh trong mấy tháng?

- 3 tháng đầu

19/ sự teo cơ tăng nhanh và có các biến dạng là vì?

- Sự quân bìn lực cơ

20/ sự quân bình lực cơ ảnh hưởng đến?

- Sự teo cơ
- Các biến dạng

21/ sự gián đoạn dây TK cảm giác đưa tới điều gì?
 - Mất cảm giác vùng da tương ứng

22/ sự gián đoạn dây TK tự động đưa tới?

- Da thuộc vùng mất cảm giác trở nên mềm mỏng, láng, kết vảy, ko đổ mồ hôi
- Móng dễ gãy, da chỗ này phỏng, đè loét

23/ điều trị khi tổn thương TKNB gồm?

- Không phẫu thuật

- Phẫu thuật

24/ vai trò của VLTL trong điều trị tổn thương TKNB là?

- Ngừa biến dạng chi thể

- Duy trì tuần hoàn
- Ngừa cứng khớp
- Co rút cơ

25/ điều trị phẫu thuật áp dụng trong trường hợp nào?

- Đứt dây TK hoàn toàn

- 3 tuần sau chấn thương

26/ kết quả sự khâu nối dây TK vận động là?

- Hồi phục CN
- Lực cơ khá ốt
- Hồi phục thấp hơn đối với cử động tinh vi

27/ sau phẫu thuật điều gì là vô cùng cần thiết?

- Tái rèn luyện chức năng

28/ trượng hợp dây TK bị chèn ép bởi mô sợi xung quanh thì áp dụng nào là cần thiết?

- Thủ thuật tháo gỡ dây TK

29/ mục đích của PHCN trong tổn thương TKNB?

- Duy trì tối đa ROM

- Gia tăng tuần hoàn
- Giảm phù nề
- Ngừa biến dạng
- Khuyến khihs duy trì hoạt động
- Gia tăng sức mạnh của nhóm cơ liệt

30/ việc dầu tiên trong phục hồi cn tổn thưng TKNB là?

- Giảm bớt phù nề

- Giảm chất fibrine kết đóng khiến các mô dính nhau, gây cứng khớp

31/ ngăn ngừa biến chứng cứng khớp nên cho làm gì?

- Nâng cao chi sớm

- Sử dụng siêu âm ngắt đoạn
32/ PHCN đối với chi trên trong tổn thương TKNB là?

- Chi trên: nâng đỡ bằng đai treo

- ngón tay cử động tự do
- hết phù nề thì đeo ban đêm

33/ PHCN đối vớichi dưới là?

- Kê cao chân giường ở phía chân ( kê cao chi0

- Di động mô mềm, nhúng nước muối ấm khi vết thương chưa lành

34/ sau khi giải quyết phù nề có thể thực hiện điều gì?

- Cử động chủ động trợ giúp, chủ động ( tránh chèn kéo quá)
- Sử dụng dòng điện tùy loại TK
- PNF

35/ Những dòng điện có thể dùng kích thích TK là?

- Galvanic- faradic- E1hoặc E2

36/ trong giai đoạn phục hồi thì điều gì là cần thiết?

- Tái rèn luyện vận động và cảmm giác

37/nếu vết cắt đứt ở mức cẳng tay mặt trước thường ảnh hưởng tới?

- Nhóm có gập
- Động mạch
- Tk trụ, giữa

38/ chấn thương khuỷu thì 2 dây TK trụ - giữa có thể cùng bị tổn thương nếu?

- Gãy lồi cầu trong ( tk trụ)

- Sự chèn ép trong đường hầm cổ tay ( tk giữa)
39/ biến dạng của tổn thương tk trụ là?
- bàn tay vuốt thú
- duỗi quá sức của khớp bàn đốt ngón đeo nhẫn, ngón út
40/ nếu tổn thương ở khuỷu thì có thể liệt cơ gì? Ở ngón nào
- cơ gập các ngón sâu của 2 ngón mà TK trụ chi phối
41/ biến dạng của tổn thương dây TK giữa là?
- bàn tay khỉ
- ngón cái kẹp dọc ngón trỏ do cơ duỗi cái dài
- mất cử động đối kháng do: cơ dang và đối ngón cái liệt
- mất cảm giác nghiêm trọng, hầu hết lòng bàn tay.
- NB ko nhận biết vật cầm
42/ trong phục hồi cn sau mổ của TK trụ- giữa, nếu mức khâu ở khuỷu thì khớp khuỷu bất động
ở tư thế nào? Sau bao nhiêu tuần?
- tư thế gập, trong 3 tuần
43/ PHCN sau mổ TK trụ giữa nên làm gì?
- cử động chủ động các khớp ko liên hệ ở chi trên trong 3 tuần
44/ thời gian bao lâu cần tránh bài tập làm căng đầu dây TK chỗ khâu nối?
- từ 3 đến 5 tuần
45/ hậu quả tàn phế đáng kể là do?
- cứng các khớp bàn tay
46/ thời gian tập PHCN khâu nối TK giữa và trụ là? 3 đến 4 lần/ ngày
47/ thời gian bao lâu thì có thể dùng di động ( xoa bóp sâu) hay siêu âm ngắt đoạn?
- tuần thứ 6 đến 8
48/ dùng di động mô sâu và siêu âm ngắt đoạn để tránh? dính sẹo
49/ ngoài các kỹ thuật như trên thì có thể dùng kỹ thuật nào nữa trong PHCN khâu nối TK giữa-
trụ?
- PNF mẫu gập dang
- khuyến khích cử động duỗi cổ tay, các ngón
- làm máng bột
50/ thời gian bao lâu thì cho vận động đề kháng mạnh?
- tuần thứ 8 đến 10
51/ tóm lại thời gian tập PHCN cho mổ tk giữa- trụ là?
- 3 tuần đầu: giữ trong máng bột, bất động tư thế gập
- từ 3-5 tuần: bài tập tránh căng đầu dây chỗ bị nối, tập 3-4 lần/ ngày+ OT
- từ tuần thứ 6 đến 8: di động mô sâu+ siêu âm ngắt đoạn hoặc PNF mẫu gập dang, cử động duỗi
cổ tay, các ngón
- tuần thứ 8 đến 10: vận động có đề kháng mạnh.
52/ nguyên nhân dẫn đến tổn thương tk quay?
- gãy xương cánh tay
- can xương chèn ép
- đi nạng đè ép quá mức vào nách
53/ tổn thương tk quay ở mức nách hay trên nách sẽ gây liệt ở?
- khuỷu tay
- cổ tay
- cơ duỗi ngón
54/ nếu mức tổn thương ở dưới nách thì sẽ gây ?
- mất duỗi cổ tay
- mất duỗi khớp bàn đốt
55/ khớp nào vẫn có khả năng duỗi nếu tk quay tổn thương, vì sao?
- khớp liên đốt, do cơ gian đốt, cơ liên đốt, cơ giun
- ngón cái vẫn hoạt động do cơ dang ngón cái ngắn.
56/ máng bột dùng trong tổn thương tk quay có kết cấu ntn?
- 2 thanh song song đặt trong bao da cẳng tay
- 1 thanh ngay lòng bàn tay, sát khớp bàn đốt
- 1 lò xo ở khuỷu
=> mục đích: cho NB gập cổ tay và ngón được và sau đó đưa về duỗi lại.
57/ TK hông to bị tổn thương do?
- gãy trên lồi cầu x đùi.
- bị kéo dãn do trật khớp hông, vết thương hồng, đùi.
- gãy xương mác => tk hông khoeo ngoài tổn thương.
- do chèn ép của máng bột
58/ khi tk hông to bị tổn thương thì dẫn đến?
- liệt cơ ba đầu đùi, tất cả cơ xa khớp gối.
59/ nếu tổn thương tk hông khoeo ngoài thì do đâu?
- liệt cơ mác, cơ chày trước=> bàn chân rũ.
60/ khi tk hông to bị tổn thương thì cảm giác của NB sẽ bị mất ở?
- phần trên lưng bàn chân và cạnh ngoài cẳng chân
61/ điều chỉnh biến dạng bàn chân rũ bằng?
- nẹp ngắn dưới gối với khớp cổ chân gập 90 độ
62/ trong quy trình PHCN tổn thương tk hông to, ban đêm NB cần làm gì?
- máng nâng đỡ bàn chân, gập mặt lưng 90 độ, ở tư thế trung tính giữa xoay trong, ngoài=> giúp
tránh co rút cơ nhượng chân và cụp ngón
63/ngoài các điều trên thì PHCN tk hông to còn cần làm gì ?
- cử động thụ động dang áp mỗi ngày
- kéo dãn gân Achilles
- tập đi và tập dang bộ tốt