ГЕОГРАФИЈА 9

1. ГЕРМАНИЈА
- ГЕРМАНИЈА го опфаќа ПРОСТОРОТ на СРЕДНА ЕВРОПА, од АЛПИТЕ на ЈУГ до
БАЛТИЧКО и СЕВЕРНО МОРЕ на СЕВЕР. На ИСТОК, се граничи со ПОЛСКА и ЧЕШКА, на
ЈУГ со АВСТРИЈА и ШВАЈЦАРИЈА, а на ЗАПАД со ФРАНЦИЈА и БЕНЕЛУКС. ГЕРМАНИЈА е
НАЈГОЛЕМА држава во СРЕДНА ЕВРОПА. ГЕРМАНИЈА излегува на 2 МОРИЊА и тоа:
БАЛТИЧКО и СЕВЕРНО МОРЕ. Поголемо СТОПАНСКО и СООБРАЌАЈНО значење има
СЕВЕРНОТО МОРЕ, затоа што НИКОГАШ НЕ ЗАМРЗНУВА и ја поврзува ГЕРМАНИЈА со
АТЛАНТСКИОТ ОКЕАН. Со ПРОКОПУВАЊЕТО на КИЛСКИОТ КАНАЛ, се скратил
ВОДЕНИОТ ПАТ меѓу СЕВЕРНОТО и БАЛТИЧКОТО МОРЕ. БРЕГОВАТА РАЗГРАНЕТОСТ е
РАСЧЛЕНЕТА. СЕВЕРНИОТ БРЕГ на ГЕРМАНИЈА е значително НИЗОК и РАСЧЛЕНЕТ со
повеќе ЗАЛИВИ и ЕСТУАРИ при РЕЧНИТЕ ВЛИВОВИ. Во БЛИЗИНА на БРЕГОТ се наоѓаат
ФРИЗИСКИТЕ ОСТРОВИ. РЕЛЈЕФОТ во ГЕРМАНИЈА го сочинуваат 3 ПРИРОДНИ ЦЕЛИНИ и
тоа: СЕВЕРНА(Северногерманска Низина), СРЕДНА(стари зарамнети планини: Харц,
Тириншка Гора, Ајфел и др.) и ЈУЖНА ГЕРМАНИЈА(областа јужно од реката Мајна;
високи планини: Баварски Алпи, Шварцвалд и Баварска Висорамнина). КЛИМАТА е
АТЛАНТСКА(северен и западен дел) и КОНТИНЕНТАЛНА(јужен и источен дел). РЕКИТЕ
во ГЕРМАНИЈА припаѓаат на 3 СЛИВНИ ПОДРАЧЈА: СЕВЕРНО МОРЕ(Рајна, Елба, Везер,
Емс и др.), БАЛТИЧКО МОРЕ(Одра) и ЦРНО МОРЕ(Дунав). Тие се ПЛОВНИ и имаат
ПРОШИРЕНИ РЕЧНИ ВЛИВОВИ – ЕСТУАРИ. ПОВРЗАНИ се со ПЛОВНИ КАНАЛИ подолги
од 300км, формирајќи ШИРОКО РАЗГРАНЕТА и ПЛОВНА РЕЧНО-КАНАЛСКА МРЕЖА.

- НАСЕЛЕНИЕТО го сочинуваат: ГЕРМАНЦИ(80%), ЕВРОПСКИ ДОСЕЛЕНИЦИ(12%) и

ВОНЕВРОПСКИ ДОСЕЛЕНИЦИ(8%). Во ГЕРМАНИЈА живеат 83 МИЛИОНИ жители. 60% од
НАСЕЛЕНИЕТО се ПРОТЕСТАНТИ. СЛУЖБЕН ЈАЗИК е ГЕРМАНСКИ. СТЕПЕНОТ на
УРБАНИЗАЦИЈА е ВИСОК. НАЈГОЛЕМА КОНУРБАЦИЈА од СРАСНАТИ ГРАДОВИ се наоѓа
помеѓу РУР и РАЈНА: ДИСЕЛДОРФ, КОЛОЊ, БОН, ДОРТМУНД, ЕСЕН, ДУИСБУРГ, БОХУМ.
Во градот УЛМ на ДУНАВ, се наоѓа ГОТСКА КАТЕДРАЛА со НАЈВИСОКА КАМБАНАРИЈА во
ЕВРОПА и СВЕТОТ. ВИСОКА е 162 метри. ИНДУСТРИЈАТА е НОСЕЧКИ СТОЛБ на
СТОПАНСТВОТО во ГЕРМАНИЈА кое носи 30% од ГОДИШНИТЕ ПРИХОДИ.
ИНДУСТРИСКИОТ РАЗВОЈ во МИНАТОТО ги овозможиле БОГАТИТЕ РЕЗЕРВИ на: ЈАГЛЕН,
ЖЕЛЕЗНА РУДА, КАЛИЕВИ СОЛИ, УРАНИУМ итн. ВОДЕЧКИ ИНДУСТРИИ во ГЕРМАНИЈА
се: МЕТАЛУРГИЈА, МАШИНСКА, АВТОМОБИЛСКА, ХЕМИСКА, ФАРМАЦЕВТСКА и
ЕЛЕКТРОТЕХНИЧКА, иако сите ИНДУСТРИИ се РАЗВИЕНИ. ИНДУСТРИСКИ РЕГИОНИ се:
РУР и САР. ГЕРМАНИЈА е НАЈГОЛЕМ ПРОИЗВОДИТЕЛ и ИЗВОЗНИК на АВТОМОБИЛИ.
ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО е РАЗВИЕНО на ВИСОКО НИВО, иако носи 1,2% од ПРИХОДИТЕ.
ГЕРМАНИЈА произведува: ПЧЕНИЦА, ШЕЌЕРНА РЕПА, КОМПИР, ХМЕЉ, МЛЕКО,
МЛЕЧНИ и МЕСНИ ПРОИЗВОДИ. ТУРИЗМОТ во ГЕРМАНИЈА станува сѐ ПОЗНАЧАЈНА
СТОПАНСКА ГРАНКА, особено на БАВАРСКИТЕ АЛПИ(Гармиш-Партенкирхен – најпознат
туристички центар ). ГЕРМАНИЈА има ВИСОКОРАЗВИЕНА СООБРАЌАЈНА МРЕЖА од:
АВТОПАТИШТА, ЖЕЛЕЗНИЧКИ ПРУГИ, ПЛОВНИ КАНАЛИ и др. ГЕРМАНИЈА ИЗВЕЗУВА:
МАШИНИ, АВТОМОБИЛИ, АПАРАТИ за ДОМАЌИНСТВО и ПРЕЦИЗНА МЕХАНИКА и
друго, а УВЕЗУВА: ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ, НАФТА, ЈУЖНО ОВОШЈЕ, ЗЕЛЕНЧУК и др.

- ГЕРМАНИЈА е СОЈУЗ од 16 РЕПУБЛИКИ, кои се делат на 439 ОКРУЗИ – ДИСТРИКТИ.

2. ПОЛСКА
- ПОЛСКА на СЕВЕР се граничи со БАЛТИЧКО МОРЕ и РУСИЈА, на ИСТОК со ЛИТВАНИЈА,
БЕЛОРУСИЈА и УКРАИНА, на ЈУГ со СЛОВАЧКА и ЧЕШКА, а на ЗАПАД со ГЕРМАНИЈА.
ПОЛСКА излегува на БАЛТИЧКО МОРЕ, кое ја поврзува со СЕВЕРНО, НОРВЕШКО МОРЕ и
со АТЛАНТСКИОТ ОКЕАН. РЕЛЈЕФОТ во ПОЛСКА е НИЗИНСКИ. Само во ЈУЖНАТА
ПОЛОВИНА се издигнува ПОЛСКАТА ВИСИЈА(Лиса Гора – 611 метри). Во ЈУЖНИТЕ
ПОГРАНИЧНИ ОБЛАСТИ спрема ЧЕШКА и СЛОВАЧКА – ПЛАНИНСКО(Судети и Карпати;
ТАТРИ(највисок врв во Полска) – 2499 метри). КЛИМАТА во ПОЛСКА е УМЕРЕН (западен
и северен дел – поради влијанието на Балтичкото Море), КОНТИНЕНТАЛНА(источен и
јужен дел) и ПЛАНИНСКА(источен и јужен дел). РЕКИТЕ во ПОЛСКА се: ПЛОВНИ,
ПОЛНОВОДНИ и се вливаат во БАЛТИЧКО МОРЕ(Висла, Варта, Одра и Буг). Преку ЗИМА,
тие ЗАМРЗНУВААТ. ЕЗЕРАТА се од ЛЕДНИЧКО ПОТЕКЛО.

- НАСЕЛЕНИЕТО(38 милиони) во ПОЛСКА го сочинуваат: ПОЛЈАЦИ(97%), ГЕРМАНЦИ,

УКРАИНЦИ, БЕЛОРУСИ и др. 87% од НАСЕЛЕНИЕТО се КАТОЛИЦИ. ДЕМОГРАФСКИ
ПРОБЛЕМИ во ПОЛСКА се: НЕЕДНАКВАТА ГУСТИНА на НАСЕЛЕНОСТ и БРОЈНОТО
НАМАЛУВАЊЕ на ПОПУЛАЦИЈАТА која се случила по ВТОРА СВЕТСКА ВОЈНА и ВЛЕЗОТ
во ЕУ. Покрај ВАРШАВА како ГЛАВЕН ГРАД, ПОГОЛЕМИ градови се: КРАКОВ, КАТОВИЦЕ,
ВРОЦЛАВ и ЛОЃ. ПРИСТАНИШНИ градови се: ШЧЕЌИН, ГДАЊСК и ГДИЊА.
ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО носи ОКОЛУ 4% од ПРИХОДИТЕ. ПОЛСКА е ВОДЕЧКИ
ПРОИЗВОДИТЕЛ на: КОМПИР и ‘РЖ во ЕВРОПА и СВЕТОТ, но се ОДГЛЕДУВААТ:
ШЕЌЕРНА и МАСЛОДАЈНА РЕПКА, ХМЕЉ и др. ЕНЕРГЕТСКИТЕ ИЗВОРИ во ПОЛСКА се
темелат на: КАМЕН ЈАГЛЕН и помали РЕЗЕРВИ на НАФТА и ГАС. ИНТЕНЗИВНО се градат
ОБНОВЛИВИ ИЗВОРИ НА ЕНЕРГИЈА – ВЕТРЕНИЦИ. Најразвиени ИНДУСТРИИ се:
МЕТАЛУРГИЈА(Катовице и Краков), МАШИНСКА(Вроцлав), ТЕКСТИЛНА(Лоѓ) и др.
ПОЛСКА е познат ЕВРОПСКИ ПРОИЗВОДИТЕЛ на: АВТОБУСИ, ШИНСКИ ВОЗИЛА, ВОЕНА
ОПРЕМА, ЗЕМЈОДЕЛСКИ и РУДАРСКИ МАШИНИ. ТУРИЗМОТ во ПОЛСКА е во РАЗВОЈ,
НАЈМНОГУ во ЈУЖНИОТ ДЕЛ(Судети и Карпати). НАЈПОЗАНТ ТУРИСТИЧКИ ЦЕНТАР во
ПОЛСКА е ЗАКОПАНЕ. ПОЛСКА најмногу ТРГУВА со ИСТОЧНА и ЗАПАДНА
ЕВРОПА .УВЕЗУВА: ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ, ЈУЖНО и СРЕДНОЕВРОПСКО ОВОШЈЕ, а
ИЗВЕЗУВА: ЈАГЛЕН, МАШИНИ и АПАРАТИ за ДОМАЌИНСТВО.

- ПОЛСКА се дели: ПРИРОДНО(приморска, ниска, супкарпатски котлини и

висорамнини, и карпатско-судетска) и АДМИНИСТРАТИВНО(16 провинции).
 3. ЧЕШКА
- ЧЕШКА е САМОСТОЈНА држава од 1992 година со ПОДЕЛБАТА на ЧЕШКОСЛОВАЧКА
РЕПУБЛИКА(Чешка и Словачка). На СЕВЕР граничи со ПОЛСКА, на ИСТОК со СЛОВАЧКА,
на ЈУГ со АВСТРИЈА, а на ЗАПАД со ГЕРМАНИЈА. РЕЛЈЕФНО, ЧЕШКА се дели на ДВЕ(2)
ПРИРОДНИ ЦЕЛИНИ : МОРАВИЈА(исток; заградена е со планини од три страни:
Јесеник(север), Бели Карпати и Јаворник(исток) и Чешко-моравски Планини(запад)) и
БОХЕМИЈА/ЧЕШКА ВИСОРАМНИНА(запад; Судети/Крконоши(север), Шумава(југ),
Чешко-моравски Планини(исток), Рудни Планини(запад)). НАЈВИСОК ВРВ е СНЕЖКА на
СУДЕТИ(1603м). КЛИМАТА во ЧЕШКА е КОНТИНЕНТАЛНА(голема разлика која изнесува
над 82 степени помеѓу зимскиот минимум(–42,2оС) и летниот максимум(40,4оС)) и
УМЕРЕНО-КОНТИНЕНТАЛНА. ПЛАНИНИТЕ со кои е ОГРАНИЧЕНА ЧЕШКА ја
ЗАШТИТУВААТ од ПРОДИРАЊЕТО на ВЛАЖНА и СТУДЕНА КЛИМА од СЕВЕР и ИСТОК.
РЕКИТЕ на ЧЕШКА припаѓаат на 2 СЛИВНИ ПОДРАЧЈА:СЕВЕРНО МОРЕ(Лаба, В’лтава) и
ЦРНО МОРЕ(Морава).

- НАСЕЛЕНИЕТО(над 10 милиони) во ЧЕШКА го сочинуваат: ЧЕСИ(94%), МОРАВЦИ(4%),

СЛОВАЦИ(1%), ПОЛЈАЦИ(0,5%) и ГЕРМАНЦИ. 80% од НАСЕЛЕНИЕТО се АТЕИСТИ. Само
10% се КАТОЛИЦИ. ПРИРОДНИТЕ БОГАТСТВА од ШУМИ, ПАСИШТА и РУДИ(камен и
кафеав јаглен, железо, графит, ураниум, злато, сребро, олово и др.) овозможиле БРЗ
СТОПАНСКИ РАЗВОЈ. Во ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО, НАЈМНОГУ се одгледува: ШЕЌЕРНА РЕПКА,
КОМПИР, ПЧЕНИЦА, ЈАЧМЕН, ХМЕЉ, ЛЕН, КОНОП и друго. ЧЕШКА обезбедува 30% од
ЕНЕРГИЈАТА преку НУКЛЕАРНИ ЦЕНТРАЛИ. ВОДЕЧКА дејност во ЧЕШКА е
ИНДУСТРИЈАТА (37% во годишните приходи). Најразвиени ИНДУСТРИИ се:
МЕТАЛУРГИЈА, МАШИНСКА и ХЕМИСКА, со ГЛАВНИ ИНДУСТРИСКИ ЦЕНТРИ: КЛАДНО,
БРНО(втор град по големина; основан во 1243 година; седиште на Уставниот суд на
Чешка, Врховниот суд, Врховниот административен суд, Државниот јавен обвинител и
правобранител), МОРАВСКА ОСТРАВА, П’ЛЕЗЕЊ(голем центар за пиво во светот и едно
од најпознатите места за фестивал на пивото, вклучувајќи го и фестивалот Чешке
Будејовице, овие фестивали траат дури 17 дена и привлекуваат туристи од целиот
свет) и други. ТУРИЗМОТ е НАЈРАЗВИЕН во БАЊСКИТЕ МЕСТА: КАРЛОВИ ВАРИ(на
реките Огже и Тепла; 130 км западно од Прага; по светиот римски цар Карло IV
Луксембуршки кој го основал градот во 1370 година; познат по топли извори(13
големи и 300 помали) и топлата река Тепла), МАРИЈАНСКЕ ЛАЗЊЕ, ЈАХИМОВ и др.
ЧЕШКА се ГОРДЕЕ со 12 ОБЈЕКТИ кои се под ЗАШТИТА на УНЕСКО.

- ЧЕШКА се дели: ПРИРОДНО и ТРАДИЦИОНАЛНО(Бохемија, Моравија и Шлезија) и

АДМИНИСТРАТИВНО(13 провинции).
 4. СЛОВАЧКА
- СЛОВАЧКА на ИСТОК граничи со УКРАИНА, на СЕВЕР со ПОЛСКА, на ЈУГ со УНГАРИЈА, на
ЗАПАД со АВСТРИЈА и ЧЕШКА. РЕЛЈЕФОТ на СЛОВАЧКА е ПЛАНИНСКИ.
ПЛАНИНИТЕ(Карпати(богати со шуми(38%), пасишта(10%), леднички езера и руди)
планински венци: Татри(2655), Фатри, Рудни Планини и Бескиди) зафаќаат 75% од
ПОВРШНАТА, а НИЗИНИТЕ(јужниот и во југоисточниот дел: северни огранци на
Панонска Низина) зафаќаат 25%. Од КАРСТНИОТ РЕЛЈЕФ, СЛОВАЧКА поседуа 2.400
ПЕШТЕРИ, од кои 5 се под ЗАШТИТА на УНЕСКО. КЛИМАТА во СЛОВАЧКА е ПЛАНИНСКА
и КОНТИНЕНТАЛНА. НАЈЗНАЧАЈНИ РЕКИ во СЛОВАЧКА се ДУНАВ(важна сообраќајница
и „врата“ кон Европа) и ВАХ(хидроенергетски искористена).

- НАСЕЛЕНИЕТО(5,5 милиони) во СЛОВАЧКА го чинат: СЛОВАЦИ(80%), УНГАРЦИ(9%),

РОМИ(3%), ЧЕСИ и РУСИ. СЛУЖБЕН ЈАЗИК е СЛОВАЧКИ, но се говори и УНГАРСКИ. 62%
од НАСЕЛЕНИЕТО се КАТОЛИЦИ, 9% ПРОТЕСТАНТИ, 1% ПРАВОСЛАВНИ тн. ЕНЕРГИЈАТА
во СЛОВАЧКА се добива НАЈМНОГУ од НУКЛЕАРНИ ЦЕНТРАЛИ(54%), ТЕРМОЦЕНТРАЛИ
(18%) и ХИДРОЦЕНТРАЛИ(15%). Најзастапени РУДИ се: ЗЛАТО, СРЕБРО, БАКАР, ЖЕЛЕЗО,
НИКЕЛ, АНТИМОН, МАНГАН, ГРАФИТ и др. РЕНОМЕТО на ЕКОНОМСКИ ЗАОСТАНАТА
земја, СЛОВАЧКА го промени во ЕПИТЕТОТ „ТАТРАНСКИ ТИГАР“, БЛАГОДАРЕНИЕ на
БРЗИОТ ГОДИШЕН РАСТ, кој го овозможија ИНДУСТРИСКИ СЕКТОР и ПРИВЛЕЧЕНИ
СТРАНСКИ ИНВЕСТТИЦИИ. Покрај МЕТАЛУРГИЈА, СЛОВАЧКА е ЕВРОПСКИ ЦЕНТАР на
АВТОМОБИЛСКА ИНДУСТРИЈА. За СТРАНСКИ брендови, ГОДИШНО се произведуваат
НАД 1 МИЛИОН АВТОМОБИЛИ(фолксваген, ауди, порше, пежо, ситроен, киа, јагуар).
ТУРИЗМОТ е во ПОСТОЈАН РАСТ. Во СЛОВАЧКА се посетени: СКИЈАЧКИ ЦЕНТРИ,
СРЕДНОВЕКОВНИ ЗАМОЦИ и ПЕШТЕРИ од НАД 5 МИЛИОНИ туристи.

- СЛОВАЧКА се дели:ПРИРОДНО(планинска,низинска)и АДМИНИСТРАТИВНО(8 краеви).

5. ШВАЈЦАРИЈА
- ШВАЈЦАРИЈА на СЕВЕР граничи со ГЕРМАНИЈА, на ИСТОК со АВСТРИЈА, на југ со
ИТАЛИЈА и на ЗАПАД со ФРАНЦИЈА. РЕЛЈЕФОТ е ПЛАНИНСКИ(алпска во јужен дел; Јура
во северен и северозападен дел; Швајцарска Висорамнина во средината), со ПРОСЕК
од 1370 м.н.в. АЛПИТЕ се ИЗДИГНУВААТ со повеќе ВРВОВИ НАД 4000м. НАЈВИСОК е
МОНТЕ РОЗА (4640м). ДЕЛУМНО се ПОКРИЕНИ со ЛЕДНИЦИ, а наместа ИСПЕСЕЧЕНИ со
ЛЕДНИЧКИ ДОЛИНИ и ПРЕВАЛЦИ. КЛИМАТА е КОНТИНЕНТАЛНА, во ГУСТО
НАСЕЛЕНИОТ дел, додека на АЛПИТЕ е ПЛАНИНСКА и СУБПОЛАРНА(над линијата на
вечниот мраз – 2800 метри). ВОДНОТО БОГАТСТВО се одликува со: ЕЗЕРА(ледничко
потекло: Женевско, Боденско, Циришко и други) и РЕКИ(планински, брзи и
хидроенергетски искористени: Рајна, Рона и Ин).
- ШВАЈЦАРИЈА е КОСМОПОЛИТСКА земја со 4 СЛУЖБЕНИ ЈАЗИЦИ(германски,
француски, италијански, реторомански), кои ТРАДИЦИОНАЛНО се користени од страна
на 4 РАМНОПРАВНИ НАРОДИ(над 8,5 милиони жители-Германци, Французи,
Италијанци и Ретороманци), како и голем број ДОСЕЛЕНИЦИ од ЕВРОПА(Срби, Турци,
Шпанци, Португалци, Албанци и други). Најбројни РЕЛИГИИ се: КАТОЛИЦИ(37%),
ПРОТЕСТАНТИ(25%), ПРАВОСЛАВНИ (2%) и други. НАСЕЛЕНИЕТО во ШВАЈЦАРИЈА се е на
ЕВРОПСКИОТ и СВЕТСКИОТ ВРВ, според ФИНАНСИСКИТЕ и ЕКОЛОШКИТЕ услови.
ШВАЈЦАРИЈА е СВЕТСКО БАНКАРСКО СЕДИШТЕ, поради ВОЕНАТА НЕУТРАЛНОСТ,
СТАБИЛНИОТ ПОЛИТИЧКИ и ПРАВЕН систем. ИНДУСТРИЈАТА обезбедува НАД 25% од
ПРИХОДИТЕ. Најразвиени ИНДУСТРИИ се: ХЕМИСКА, ПРЕХРАНБЕНА, МАШИНСКА,
ЕЛЕКТРОТЕХНИЧКА и ПРЕЦИЗНА МЕХАНИКА(часовници, ваги, мерни инструменти).
ЕНЕРГИЈАТА во ШВАЈЦАРИЈА се добива НАЈМНОГУ од ХИДРОЦЕНТРАЛИ и помалку од
НУКЛЕАРНИ ЦЕНТРАЛИ. ТУРИЗМОТ е СТАРА и ВНОСНА дејност, која ШВАЈЦАРИЈА
свесно НЕ ја проширува поради ЗАЧУВУВАЊЕТО на КВАЛИТЕТОТ на ЖИВОТНАТА
СРЕДИНА. Најпознати ТУРИСТИЧКИ ЦЕНТРИ се: СЕНТ МОРИЦ(град и туристичко место
во источна Швајцарија; припаѓа на кантон Граубинден-една од најголемите населби;
светски прочуен туристички центар каде што се собира светскиот „џет-сет“; единствен
и по тоа што е највисок град во Европа на 1.822 м.н.в), ДАВОС, ЛУЦЕРН, ВЕНГЕН и др.
90% од ТРАНСПОРТОТ на СТОКА во ШВАЈЦАРИЈА се одвива преку ЖЕЛЕЗНИЧКИ
СООБРАЌАЈ, којшто е целосно ЕЛЕКТРИФИЦИРАН. ВОЗОВИТЕ во ШВАЈЦАРИЈА се
КАЧУВААТ по ПЛАНИНСКИ ПАДИНИ НАД 3000м.

- ШВАЈЦАРИЈА се дели: ПРИРОДНО(Алпи, Јура и Швајцарска Висорамнина) и со

ОПШТЕСТВЕНО УРЕДУВАЊЕ(сојузна република – конфедерација; 26 држави – кантони).

6. АВСТРИЈА
- АВСТРИЈА на СЕВЕР, се граничи со ГЕРМАНИЈА и ЧЕШКА, на ИСТОК со СЛОВАЧКА и
УНГАРИЈА, на ЈУГ со СЛОВЕНИЈА и ИТАЛИЈА, а на ЗАПАД со ШВАЈЦАРИЈА. РЕЛЈЕФОТ во
АВСТРИЈА е ПЛАНИНСКИ(66%). АЛПИТЕ се протегаат во 3 ПАРАЛЕЛНИ ВЕНЦИ, со
НАЈВИСОК врв ГРОСЛОКНЕР(3797м). На СЕВЕР и ИСТОК се наоѓаат ПЕРИФЕРНИ НИСКИ
ПРЕДЕЛИ од ПАНОНСКА НИЗИНА. КЛИМАТА е КОНТИНЕНТАЛНА(низински и подгорски
алпски предели) и ПЛАНИНСКА(Алпи;долги, студени и снежни зими). РЕКИТЕ во
АВСТРИЈА припаѓаат на ЦРНОМОРСКИОТ СЛИВ: ДУНАВ, ИН, ЕНС, ДРАВА, МУРА и др.

- НАСЕЛЕНИЕТО(над 8,5 милиони) го сочинуваат: АВСТРИЈЦИ(85%), ГЕРМАНЦИ, ТУРЦИ,

БОШЊАЦИ, СРБИ и др. СЛУЖБЕН ЈАЗИК е АВСТРИСКО-ГЕРМАНСКИ. 57% од
НАСЕЛЕНИЕТО се КАТОЛИЦИ. АВСТРИЈА оставила НЕИЗБРИШЛИВ БЕЛЕГ во КУЛТУРАТА
на ЕВРОПА во МУЗИЧКАТА ИСТОРИЈА, како ЦЕНТАР на ГЕНИЈАЛНО КОМПОНИРАЊЕ во
18 и 19 ВЕК. ПРИРОДНИТЕ РЕСУРСИ од: ЛИВАДИ, ПАСИШТА и ШУМИ, овозможуваат
РАЗВОЈ на СТОЧАРСТВОТО и ШУМАРСТВОТО. РУДНОТО БОГАТСТВО од: ЖЕЛЕЗНА РУДА,
КАМЕНА СОЛ, ГРАФИТ, ВОЛФРАМ и друго, овозможило РАЗВОЈ на: МЕТАЛНА,
МАШИНСКА, АВТОМОБИЛСКА, ХЕМИСКА, ПРЕХРАНБЕНА, ТЕКСТИЛНА, ДРВНА и други
ИНДУСТРИИ. ТУРИЗМОТ носи 9% од ПРИХОДИТЕ. АВСТРИЈА ја посетуваат НАД 20
МИЛИОНИ туристи ГОДИШНО во ЗИМСКИТЕ и КУЛТУРНИТЕ центри: ИНСБУРК, ВИЕНА,
САЛЦБУРГ, КИЦБИЛ, ГРАЦ и др.

- АВСТРИЈА се дели: ПРИРОДНО(Алпи и периферни низини) и со ОПШТЕСТВЕНО

УРЕДУВАЊЕ(сојузна република – 9 држави). АВСТРИЈА настанала во 1918 година, при
РАСПАДОТ на АВСТРО-УНГАРСКАТА МОНАРХИЈА, која зафаќала ГОЛЕМИ ТЕРИТОРИИ од:
СРЕДНА, ИСТОЧНА и ЈУЖНА ЕВРОПА.

7. УНГАРИЈА
- УНГАРИЈА на СЕВЕР се граничи СЛОВАЧКА и УКРАИНА, на ЈУГ со СРБИЈА и ХРВАТСКА, на
ИСТОК со РОМАНИЈА, а на ЗАПАД со АВСТРИЈА и СЛОВЕНИЈА. Низ УНГАРИЈА минуваат
ВАЖНИ МЕЃУНАРОДНИ ПАТИШТА што ја ПОВРЗУВААТ со СЕВЕРНА и ЈУЖНА ЕВРОПА.
ГОЛЕМО ЗНАЧЕЊЕ има реката ДУНАВ која како ВОДЕНА СООБРАЌАЈНИЦА ја ПОВРЗУВА
со СИТЕ ПОДУНАВСКИ земји. РЕЛЈЕФОТ е НИЗИНСКИ(95% – Панонска Низина).
ПЛАНИНИТЕ во УНГАРИЈА се РЕТКИ. Според ВИСОЧИНАТА, тие спаѓаат во НИСКИ и
СРЕДНО-ВИСОКИ ПЛАНИНИ(северен дел(Матра(Кекеш-1015 метри и Бук-959 метри),
југозападен дел (Бакоњска Гора – 713 метри и Мечек – 683 метри). КЛИМАТА во
УНГАРИЈА е КОНТИНЕНТАЛНА. ВРНЕЖИТЕ се движат од 450 до 900мм ГОДИШНО и на
КЛИМАТА и даваат КОНТИНЕНТАЛНО-СТЕПСКИ карактер. Најзначајни РЕКИ во УНГАРИЈА
се ДУНАВ и ТИСА. Тие се ПЛОВНИ и ВОДИТЕ се користат за СООБРАЌАЈ, НАВОДНУВАЊЕ
и ИНДУСТРИСКИ ПОТРЕБИ. Најголемо ЕЗЕРО е БАЛАТОН(статус на „унгарско море“;
долго-77км; големина-592км2; длабоко-3 метри; температура во лето-над 25оС).

- НАСЕЛЕНИЕТО(9,8 милиони) во УНГАРИЈА го сочинуваат: УНГАРЦИ(84% - народ кој по

своето потекло, јазик и други национални белези се разликува од соседите;
припадници на жолта раса односно монголско потекло), РОМИ, ГЕРМАНЦИ,
РОМАНЦИ, СЛОВАЦИ, ХРВАТИ и др. 37% од НАСЕЛЕНИЕТО се КАТОЛИЦИ, 13%
ПРОТЕСТАНТИ, ЈУДАИСТИ, БУДИСТИ и МУСЛИМАНИ. ДЕМОГРАФСКИ ПРОБЛЕМ во
УНГАРИЈА е МАЛИОТ ГОДИШЕН ПРИРАСТ, кој е НЕГАТИВЕН во ПОСЛЕДНИТЕ 3
ДЕЦЕНИИ. НАСЕЛЕНИЕТО БРОЈНО се НАМАЛУВА. УЧЕСТВОТО на МЛАДО НАСЕЛЕНИЕ се
НАМАЛУВА, а УДЕЛОТ на СТАРО НАСЕЛЕНИЕ се ЗГОЛЕМУВА. ОБРАБОТЛИВОТО
ЗЕМЈИШТЕ(50%) од ОРАНЦИ и БАВЧИ е најголем ПРИРОДЕН РЕСУРС. НАД 65% од
ТЕРИТОРИЈАТА се покриени со: ЛИВАДИ, ПАСИШТА, ОВОШТАРНИЦИ и ЛОЗЈА.
ПОЛЈОДЕЛСТВОТО е ориентирано кон: ПЧЕНКА, ПЧЕНИЦА, КОМПИР, СОНЧОГЛЕД,
ШЕЌЕРНА РЕПКА, ТУТУН и друго. Водечки СТОЧАРСКИ гранки се: СВИЊАРСТВО и
ЖИВИНАРСТВО. Најразвиени ИНДУСТРИИ се: МЕТАЛУРГИЈА, МЕТАЛНА, МАШИНСКА,
ЕЛЕКТРОТЕХНИЧКА(во Средна и Источна Европа – електроопрема, телевизори,
електрични броила, електрични вклопници, мобилни телефони и компјутери),
ХЕМИСКА, ТЕКСТИЛНА, ПРЕХРАНБЕНА, ПРЕРАБОТКА на ЗЕМЈОДЕЛСКИ и РУДНИ
СУРОВИНИ(боксит, манган, железо и нафта), АВТОМОБИЛСКА(автобуси, гуми,
земјоделски машини (трактори, комбајни и други). МЕТРО – ГРАДСКА
ЕЛЕКТРИФИЦИРАНА ЖЕЛЕЗНИЦА во БУДИМПЕШТА е НАЈСТАРА во СРЕДНА
ЕВРОПА(1896). ТУРИЗМОТ е ВЛИЈАТЕЛЕН во ЕКОНОМИЈАТА на УНГАРИЈА. НАД 15
МИЛИОНИ туристи ГОДИШНО ги посетуваат: БУДИМПЕШТА, БАЛАТОН и
НАЦИОНАЛНИТЕ ПАРКОВИ. ТРАДИЦИОНАЛЕН УНГАРСКИ НАРОДЕН ТАНЦ – ЧАРДАШ.
КУЛИНАРСКИ СПЕЦИЈАЛИТЕТ – ГУЛАШ.

- УНГАРИЈА се дели: АДМИНИСТРАТИВНО(19 окрузи и Будимпешта-посебна единица).

8. РОМАНИЈА
- РОМАНИЈА на СЕВЕР се граничи со УКРАИНА, на ЈУГ со БУГАРИЈА, на ИСТОК со
МОЛДАВИЈА и ЦРНО МОРЕ, а на ЗАПАД со УНГАРИЈА и СРБИЈА. РОМАНИЈА излегува на
ЦРНО МОРЕ и низ нејзината ТЕРИТОРИЈА течи реката ДУНАВ. РОМАНИЈА е РАСКРСНИЦА
помеѓу СРЕДНА, ЈУЖНА и ИСТОЧНА ЕВРОПА. РЕЛЈЕФНО, во РОМАНИЈА се издвојуваат
ТРИ ПРИРОДНИ ЦЕЛИНИ: ПЛАНИНИ(средишен дел; КАРПАТИ(млади верижни планини
со остри и назабени врвови; во вид на лак од север кон југозапад(ЈУЖНИ КАРПАТИ/
ТРАНСИЛВАНСКИ АЛПИ; превалци-поволни за изградба на патишта)),
ВИСОРАМНИНИ(средишен дел; ТРАНЦИЛВАНИЈА/ЕРДЕЉ) и НИЗИНИ(јужен, источен и
западен дел; ВЛАШКА НИЗИНА(подножје на Трансилвански Алпи на север, до Дунав на
југ), МОЛДАВИЈА(источно од Карпати, до река Прут), ПАНОНСКА НИЗИНА(со источните
делови навлезена е во западните предели) и СЕВЕРНА ДОБРУЏА(југоисточен дел;
помеѓу Дунав, Црно Море и Бугарија). КЛИМАТА во РОМАНИЈА е КОНТИНЕНТАЛНА.
Само во МОЛДАВИЈА и БАНАТ, таа преминува во КОНТИНЕНТАЛНО-СТЕПСКА КЛИМА.
РЕКИТЕ во РОМАНИЈА припаѓаат на ЦРНОМОРСКИОТ СЛИВ(Дунав со притоките: Тиса,
Самош, Муреш, Прут, Олта и Серет). Најдолга КЛИСУРА во ЕВРОПА е
ЃЕРДАПСКА(100км)која се наоѓа на ДУНАВ помеѓу РОМАНИЈА и СРБИЈА.

- НАСЕЛЕНИЕТО(над 19 милиони) во РОМАНИЈА го сочинуваат: РОМАНЦИ(89%),

УНГАРЦИ(6%), РОМИ(3,3%), УКРАИНЦИ, ГЕРМАНЦИ и др. СЛУЖБЕН ЈАЗИК е РОМАНСКИ.
81% од НАСЕЛЕНИЕТО се ПРАВОСЛАВНИ, 4% КАТОЛИЦИ, 6% ПРОТЕСТАНТИ и др.
ДЕМОГРАФСКИ ПРОБЛЕМ во РОМАНИЈА е НЕГАТИВНИОТ ГОДИШЕН ПРИРАСТ на
НАСЕЛЕНИЕТО. Од 1990 година, НАСЕЛЕНИЕТО почнало да се НАМАЛУВА. ПРИРАСТОТ
во ПОСЛЕДНАТА ДЕЦЕНИЈА изнесува –2,6 ПРОМИЛИ на ГОДИШНО ниво. Со тоа,
РОМАНИЈА ГУБИ ОКОЛУ 50.000 жители ГОДИШНО. ОБРАБОТЛИВОТО ЗЕМЈИШТЕ(40%)
од ОРАНИЦИ и БАВЧИ е ПОВЕЌЕ од ДОВОЛНО за ОДГЛЕДУВАЊЕ ЖИТНИ КУЛТУРИ
(пченица, пченка, јачмен), ИНДУСТРИСКИ КУЛТУРИ(сончоглед, тутун, шеќерна репка),
ВИНОВА ЛОЗА и СРЕДНОЕВРОПСКО ОВОШЈЕ. ИНДУСТРИЈАТА ДОЛГО ВРЕМЕ била
ЗАВИСНА од ДОМАШНИТЕ СУРОВИНИ: НАФТА, ЈАГЛЕН и ЗЕМЕН ГАС. Затоа
НАЈРАЗВИЕНА ИНДУСТРИЈА е ПЕТРОХЕМИСКАТА(главни центри: Плоешти, Брази,
Крајова, Констанца и други). РАЗВИЕНИ ИНДУСТРИИ се: МАШИНСКА,
МЕТАЛОПРЕРАБПОТУВАЧКА, ТЕКСТИЛНА и ПРЕХРАНБЕНА. Тие се НАОЃААТ во
ГРАДОВИТЕ: АРАД, БУКУРЕШТ, БРАШОВ, ТЕМИШВАР и др. РОМАНИЈА е ИСТАКНАТ
ПОИЗВОДИТЕЛ и ИЗВОЗНИК на АВТОМОБИЛИ и АВТОБУСИ (дачиа, форд, роман).
ИНДУСТРИЈАТА и ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО учествуваат со 49% во ГОДИШНИТЕ ПРИХОДИ,
наспроти УСЛУЖНИТЕ ДЕЈНОСТИ со 51%. ТУРИЗМОТ е ВЛИЈАТЕЛЕН во ЕКОНОМИЈАТА на
РОМАНИЈА со 9 МИЛИОНИ туристи ГОДИШНО. НАЈПОСЕТЕНИ се ПРИМОРСКИТЕ
(Мамаја), ЗИМСКИТЕ ЦЕНТРИ и СРЕДНОВЕКОВНИТЕ ГРАДОВИ и ЗАМОЦИ. РАШНОВ е
ГРАД во округот БРАШОВ во СРЕДИШНИОТ дел на РОМАНИЈА во ИСТОРИСКАТА
покраина ТРАНСИЛВАНИЈА. Според ПОСЛЕДНИОТ ПОПИС имал 15.456 жители. РАШНОВ
е сместен во ПОЗНАТ ТУРИСТИЧКИ РЕГИОН во РОМАНСКИТЕ КАРПАТИ. Во БЛИЗИНА,
НАД ГРАДОТ се НАОЃА истоимениот ЗАМОК РАШНОВ. ЈУЖНО се наоѓа ЗАМОКОТ БРАН,
познатите СКИЈАЧКИ ЦЕНТРИ: ПОЈАНА БРАШНОВ и ПРЕДЕАЛ. НАЈИСТАКНАТИ објекти во
БУКУРЕШТ се: АНТЕНИУМ, НАЦИОНАЛЕН МУЗЕЈ на ИСТОРИЈА, ЗАМОК ТАПЕШ,
ПАРЛАМЕНТАРНА ПАЛАТА и др.

- РОМАНИЈА се дели: ПРИРОДНО(панонска, трансилванска, карпатска, влашка,

молдавска, добруџиска)и АДМИНИСТРАТИВНО(41 округ и Букурешт-посебна единица).