‫همذهَ‬

‫کـۀ عبکی ک‪ٓ ٚ‬ب ػؿ إٓ فٗؼگی ٓ‪٤‬ک٘‪٣ ْ٤‬کی اف م‪٤‬بؿات ٓ٘ظ‪ ٚٓٞ‬ىٔنی امت‪ .‬ا‪ ٖ٣‬کـ‪ ٙ‬ػؿ كْبی‬
‫ال‪٣‬ت٘ب‪ٛ‬ی ٓی اكتؼ ‪ ٝ‬آكـ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬عبُن ‪٣‬کتب امت ‪ٝ‬هتی ا‪ ٖ٤ُٝ‬كْب پیٓب ث‪ ٚ‬گـػ ر‪ٜ‬بٕ گيت‪ ،‬مـٗي‪ ٖ٤‬إٓ ٗبظـ‬
‫چـعو ‪٣‬ک ٓـ‪ٝ‬اؿ‪٣‬ؼ آثی ػؿ كْبی ثی کـإ ث‪ٞ‬ػ‪ .‬ا‪ ٝ‬ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬کبىق امـاؿ ىؼ ‪ ٝ‬ثؼؼ اف إٓ ث‪ٞ‬ػ ک‪ٍ ٚ‬ؼ‪ٛ‬ب‬
‫ٓوبُ‪ ٚ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ کيتی كْب پ‪ٔ٤‬بی فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ ٚ‬ؿىت‪ ٚ‬تضـ‪٣‬ـ ػؿ آٓؼ ‪ٛ‬ـ ؿ‪ٝ‬ف ثيـ ثـ ػاٗو ع‪ٞ‬ػ ٓی اكقا‪٣‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫کبىق امـاؿ رؼ‪٣‬ؼ تـی ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٢ٌ٣‬اف اٍِ‪٢‬تـ‪ ٖ٣‬ػؿؼؿ‪ٛٚ‬ب‪ ١‬ثيـ ‪ٝ‬ر‪ٜ‬بٕ ٓؼؿٕ ػؿ چ٘ؼ ػ‪ ٚٛ‬گؾىت‪ ٚ‬تبً٘‪ ٕٞ‬ث‪ٞ‬ػ‪ٙ‬‬
‫امت‪ .‬ثـ‪ٓ ٖ٤ٔٛ‬ج٘ب‪ ،‬ا‪٣‬زبػ ‪ ٝ‬تض‪ ٍٞ‬صو‪ٞ‬م ‪ ٝ‬تٌبُ‪٤‬ق ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ٓ ٔ٤‬قث‪ٞ‬ؿ‪ ،‬چ‪ ٚ‬ػؿ صو‪ٞ‬م ػاعِ‪ ٝ ٢‬چ‪ ٚ‬ػؿ‬
‫صو‪ٞ‬م ث‪ ٖ٤‬أَُِ اف ٓنبئَ ثن‪٤‬بؿ ٓ‪ ٢ٜٔ‬امت ً‪ ٚ‬ؽ‪ ٖٛ‬ثن‪٤‬بؿ‪ ١‬اف ٍبصتٗظـإ‪ ،‬ػ‪ُٝ‬تٓـػإ‪ ٝ ،‬اٗج‪ ٢ٛٞ‬اف‬
‫مبفٓبٕ‪ٛ‬ب‪ ١‬ر‪ٜ‬بٗ‪ٓ ٝ ٢‬ؼب‪ٛ‬ؼات ث‪ٖ٤‬أُِِ‪ ٢‬ؿا ث‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ ٓؼط‪ٞ‬ف ‪ٓ ٝ‬يـ‪ٞٔٗ ٍٞ‬ػ‪ ٙ‬امت‪.‬ثب ظ‪ٜٞ‬ؿ اٗوالة‬
‫ٍ٘ؼت‪ ٢‬ػؿ هـٕ ‪ٛ‬زؼ‪ ،ْٛ‬آم‪٤‬ت‪ٛ‬ب‪ٓ ١‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؛ ٓغَ‪ٍٞ‬ب ً ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ٍ٘ؼت‪ ٢‬ؿـة ىٌَ ثن‪٤‬بؿ‬
‫ِٓٔ‪ٞ‬كتـ‪٣ ١‬بكت ‪ ٝ‬پل اف إٓ ػؿ هـٕ ث‪٤‬نتْ عنبؿات ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ثب هْب‪٣‬ب‪ْٛ ٢٣‬چ‪ ٕٞ‬تـ‪ َ٣‬امٔ‪ِ٤‬تـ ػؿ‬
‫‪ً ،1941‬بٗبٍ ً‪ٞ‬ؿك‪ٞ‬ػؿ ‪ ،1946‬اعتالف ػؿ‪٣‬بچ‪ ٚ‬الٗ‪ ٞ‬ػؿ‪ ،1957‬كبرؼ‪ً ٚ‬بؿعبٗ‪ ٚ‬ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی «ث‪ٞ‬پبٍ ‪٘ٛ‬ؼ» ػؿ‬
‫مبٍ ‪ ،1984‬كبرؼ‪٤ٗ ٚ‬ـ‪ٝ‬گب‪ٛ ٙ‬نت‪ٞ‬ی چـٗ‪ٞ‬ث‪ َ٤‬ػؿ ‪26‬اپـ‪ ٝ 1986 َ٣‬آُ‪ٞ‬ػگ‪ٛ٢‬ب‪ٗ ١‬بى‪ ٢‬اف صـ‪٣‬ن ػٔؼ‪١‬‬
‫چب‪ٛٙ‬ب‪ٗ ١‬لت ً‪٣ٞ‬ت ت‪ٞ‬مٔ ػـام ػؿ ر٘گ ػ‪ ّٝ‬عِ‪٤‬ذ كبؿك‪ ،‬ىٌَ ػ‪٢٘٤‬تـ ‪ ٝ‬ثضـاٗ‪٢‬تـ‪٣ ١‬بكت ‪ٗ ٝ‬يبٕ ػاػ‬
‫ً‪ ٚ‬ثيـ‪٣‬ت ثـا‪ ١‬چ‪٤‬ـگ‪ ٢‬ثـ ا‪ ٖ٣‬عطـات ٗ‪٤‬بفٓ٘ؼ ػقّ ر‪ٜ‬بٗ‪ ٝ ٢‬ثـٗبٓ‪ٚ‬ؿ‪٣‬ق‪ ١‬ػه‪٤‬ن ‪ ٝ‬اٗزبّ اهؼآبت هبٓغ ‪ٝ‬‬
‫كـاگ‪٤‬ـ ػؿ مط‪ٞ‬س ٓضِ‪٘ٓ ،٢‬طو‪ٚ‬ا‪ ٝ ١‬ث‪ٖ٤‬أُِِ‪ ٢‬امت؛ ف‪٣‬ـا ػؿ ؿ‪٤‬ـ ا‪ٍٞ ٖ٣‬ؿت ص‪٤‬بت ثيـ‪ ١‬ػچبؿ ٗبث‪ٞ‬ػ‪١‬‬
‫‪ ٝ‬اٗ‪ٜ‬ؼاّ ؿ‪ٝ‬ف اكق‪ ٕٝ‬تـ‪ ١‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ‪.‬‬
‫ػ‪ٓ ٖ٣‬وؼك امالّ صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا اف عَب‪ َ٣‬ا‪ٔ٣‬بٕ کبَٓ ػاٗنت‪ٛٝ ٚ‬ـگ‪ٓ ٚٗٞ‬ؼب‪ٗٝ‬ت ؿاػؿ‬
‫ٗظبكت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬امْ ٍؼه‪ ٝ ٚ‬مِ‪ٞ‬ک ٓؼٗ‪٤‬ت ٓ‪ٞ‬م‪٤ٓ ّٞ‬ک٘ؼ‪ .‬ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع ػؿٍؼؿ ٓجبصخبت م‪٤‬بمی ‪ٝ‬‬
‫ث‪ٜ‬ؼاىتی ر‪ٜ‬بٕ آـ‪ٝ‬فرب گـكت‪ٝ ٚ‬ؿػب‪٣‬ت صو‪ٞ‬م إٓ اف ا‪٣ُٞٝ‬ت ‪ٛ‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی ثئبؿ ٓ‪٤‬ـ‪ٝ‬ػ‪،‬تؼاث‪٤‬ـی ک‪ٚ‬‬
‫اتغبؽ ىؼ‪ ٙ‬ثـای إٓ امت‪ ،‬تب ٓض‪ ٔ٤‬ک‪ ٚ‬اٗنبٕ ػؿ إٓ ف‪٣‬نت ٓ‪٤‬ک٘ؼ ٓ٘جغ آـاُ ٗگـػػ‪ ،‬ف‪٣‬ـا آـاُ ٗبىی‬
‫اف تِ‪ٞ‬ث ٓض‪٤‬طی گب‪ٛ‬ی ع‪ِ٤‬ی عطـٗبک اٗؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪1‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ا‪٤ٔٛ‬ت صلع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثـکنی پ‪ٞ‬ى‪٤‬ؼ‪٤ٗ ٙ‬نت؛ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تجغ إٓ‪ ،‬ا‪٣‬زبػ ‪ ٝ‬تض‪ ٍٞ‬صو‪ٞ‬م ‪ ٝ‬تکبُ‪٤‬ق‬
‫ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬إٓ‪ ،‬چ‪ ٚ‬ػؿ صو‪ٞ‬م ػاعِی ‪ ٝ‬چ‪ ٚ‬ػؿ صو‪ٞ‬م ث‪ ٖ٤‬أَُِ اف ٓنبئَ ثن‪٤‬بؿ ٓ‪ٜٔ‬ی امت ک‪ ٚ‬ػؿ ؿ‪ٝ‬فگبؿ ٓب‬
‫کبؿى٘بمبٕ ‪ٓ ٝ‬ضووبٕ ػاعِی ‪ ٝ‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی ؿا ‪ٝ‬اػاىت‪ ٚ‬امت تب ػؿر‪ٜ‬ت ؿىؼ ‪ ٝ‬کٔبٍ إٓ ث‪ ٚ‬ثضج ثـؿمی ‪ٝ‬‬
‫اهؼاّ ثپـػافٗؼ‪ .‬آـ‪ٝ‬ف‪ّٞٞٓ ٙ‬ع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثن‪٤‬بؿی اف ٓنبئَ ؿا ػؿ ثـ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ؛ اف رِٔ‪:ٚ‬آة ‪ٞٛ ٝ‬ا‪،‬‬
‫گـٓبی ر‪ٜ‬بٗی (گـّ ىؼٕ ػؿر‪ ٚ‬فٓ‪ ،)ٖ٤‬ثبال آٓؼٕ مطش ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب‪ ،‬صلع گ‪ٛ ٚٗٞ‬بی گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ص‪ٞ٤‬اٗی‪ ،‬كـمب‪٣‬و‬
‫ال‪٣‬ۀ افٕ‪ ،‬آحبؿ كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ٍ٘ؼتی ٗبىی اف اػٔبٍ اٗنبٕ تغـ‪٣‬ت ر٘گِ‪ٜ‬ب آُ‪ٞ‬ػگی آث‪ٜ‬ب‪ ،‬ثبؿاٗ‪ٜ‬بی ام‪٤‬ؼی‪،‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگ‪ٜ٤‬بی ٍ‪ٞ‬تی ‪ ٝ‬ثن‪٤‬بؿی ٓنبئَ ػ‪٣‬گـ صتی آم‪٤‬ج‪ٜ‬بی عبً ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓٔکٖ امت ثبػج ى‪ٞ‬ػ ٍِش ‪ٝ‬‬
‫آ٘‪٤‬ت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ث‪ ٚ‬عطـ اكتؼ ‪ ٝ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬ػعبُت ‪ ٝ‬اهؼاّ مبفٓبٕ َِٓ ‪ ٝ‬ى‪ٞ‬ؿای آ٘‪٤‬ت ؿا ػؿ پی ػاىت‪ٚ‬‬
‫ثبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪2‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تخص اّل‬
‫ػوْهیات‬

‫تاسیخچَ صهیي‬
‫فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ثؼ‪ ٝ‬پ‪٤‬ؼا‪٣‬و ثَ‪ٞ‬ؿت کـ‪ٙ‬ای اف ٓ‪ٞ‬اػ ػاؽ ‪ٓ ٚٔ٤ٗ ٝ‬ؾاة ث‪ٞ‬ػ‪ .‬ثتؼؿ‪٣‬ذ ػ٘بٍـ م٘گ‪٘٤‬تـ ت‪ٗٚ‬ي‪ ٖ٤‬ىؼ‪ٝ ٙ‬‬
‫‪ٛ‬نت‪ ٚ‬كِقی ؿا ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آ‪ٝ‬ؿػٗؼ ‪ ٝ‬ػؿ ػ‪ ٖ٤‬صبٍ ػ٘بٍـ مجکتـ ث‪ ٚ‬مط‪ٞ‬س ك‪ٞ‬هبٗی آٓؼ‪ ٝ ٙ‬رج‪ ٝ ٚ‬پ‪ٞ‬مت‪ ٚ‬ؿا‬
‫تيک‪ َ٤‬ػاػٗؼ‪ .‬پل اف گؾىت چ٘ؼ ٓ‪٤ِ٤‬بؿػ مبٍ ‪ ،‬فٓ‪ ٖ٤‬مـػ ىؼ‪ ،‬مطش فٓ‪ ٖ٤‬ربٓؼ گيت ‪ ،‬ر‪ ٞ‬فٓ‪ ٖ٤‬ىکَ‬
‫گـكت ‪ ٝ‬اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬ك ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آٓؼٗؼ ‪.‬تکبَٓ فٓ‪ٞ٘ٛ ٖ٤‬ف ‪ ْٛ‬اػآ‪ ٚ‬ػاؿػ پ‪ٞ‬مت‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬ت‪ٞ‬مٔ ك‪ٞ‬ؿاٗ‪ٜ‬بی آتيليبٗی ػؿ‬
‫کق اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬م‪ٜ‬ب ٗ‪ٞ‬مبفی ىؼ‪ ، ٙ‬ػائٔب ثـ احـ فٓ‪ُ ٖ٤‬ـف‪ٛٙ‬ب ‪ ٝ‬صـکت‪ٜ‬بی هبؿ‪ٙ‬ای ػؿ صبٍ تـ‪٤٤‬ـ ‪ ٝ‬تض‪ ٍٞ‬امت ‪.‬‬
‫ت٘بمت گبف‪ٛ‬بی ٓغتِق ػؿ ر‪ ٞ‬فٓ‪٤ٗ ٖ٤‬ق ثـ احـ ػعبُت‪ٜ‬بی اٗنبٕ ث‪ ٚ‬آؿآی ػؿ صبٍ تـ‪٤٤‬ـ امت‪.‬‬

‫صـکت فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ ٚ‬ىکَ ‪٣‬ک پ‪ٞ‬مت‪ ٚ‬م٘گی ٓتيکَ اف ‪ٍ 12‬لض‪ٓ ٚ‬زقامت‪ٛ .‬ـ ‪٣‬ک اف هبؿ‪ٛٙ‬ب ؿ‪ٝ‬ی ‪٣‬ک ‪٣‬ب‬
‫چ٘ؼ ٍلض‪ ٚ‬هـاؿ گـكت‪ٚ‬اٗؼ‪ .‬ا‪ٍ ٖ٣‬لضبت ثب مـػتی ىج‪ ٚ٤‬ث‪ ٚ‬مـػت ؿىؼ ٗبع٘‪ٜ‬بی اٗنبٕ ػؿ صبٍ صـکت‬
‫‪ٛ‬نت٘ؼ‪ٍ .‬لض‪ٛٚ‬بی ربٓؼ ‪ ،‬ؿ‪ٝ‬ی م٘گ‪ٜ‬بی ٗ‪ٓ ٚٔ٤‬ؾاة ث‪ ٚ‬صبُت ى٘ب‪ٝ‬ؿ ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ ا‪ ٖ٣‬م٘گ‪ٜ‬بی ٗ‪ٓ ٚٔ٤‬ؾاة‬
‫ت‪ٞ‬مٔ رـ‪٣‬بٗ‪ٜ‬بی ػاؿی ک‪ ٚ‬اف ‪ٛ‬نت‪ ٚ‬كِقی فٓ‪ ٖ٤‬ك‪ٞ‬ؿإ ٓیک٘٘ؼ‪ ،‬تکبٕ ع‪ٞ‬ؿػ‪ ٝ ٙ‬ثبػج صـکت ٍلض‪ٛٚ‬ب ػؿ‬
‫مطش فٓ‪ٓ ٖ٤‬یى‪ٗٞ‬ؼ ‪.‬‬

‫زیات دس صهیي‬

‫ا‪ٞٓ ٖ٤ُٝ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 3.8‬بؿػ مبٍ پ‪٤‬و ‪ ٝ‬ا‪ ٖ٤ُٝ‬ػا‪٘٣‬بم‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 150‬مبٍ پ‪٤‬و ػؿ‬
‫فٓ‪ ٖ٤‬ظب‪ٛ‬ـ ىؼٗؼ‪ .‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 65‬مبٍ پ‪٤‬و ٗنَ ػا‪ٞ٘٣‬م‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب اف ث‪ ٖ٤‬ؿكت(اٗوـاُ ػا‪٘٣‬بم‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب)‪٣ .‬کی اف‬
‫ػ‪ٞ‬آَ اٗوـاُ ػا‪ٞ٘٣‬م‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ثـع‪ٞ‬ؿػ ‪٣‬ک ى‪ٜ‬بة م٘گ ث‪ ٚ‬فٓ‪ ٝ ٖ٤‬پـ ىؼٕ ر‪ ٞ‬فٓ‪ ٖ٤‬اف ؿجبؿ ث‪ٞ‬ػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪3‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ػؿ چ٘‪ ٖ٤‬ىـا‪٣‬طی ٗ‪ٞ‬ؿ ‪ ٝ‬گـٓب ث‪ ٚ‬فٓ‪ٗ ٖ٤‬ـم‪٤‬ؼ‪٣ ٝ ٙ‬ک ػ‪ٝ‬ؿ‪ ٙ‬ک‪ٞ‬تب‪٣ ٙ‬غج٘ؼإ ثبػج ٓـگ ػا‪ٞ٘٣‬م‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ثـ احـ‬
‫مـٓب ‪ ٝ‬گـم٘گی ىؼ‪ ٙ‬امت‪ .‬اگـ ‪ ٚٔٛ‬تبؿ‪٣‬غچ‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬ؿا ػؿ ‪ 24‬مبػت عالٍ‪ ٚ‬ک٘‪ٗ ،ْ٤‬غنت‪ ٖ٤‬اٗنبٗ‪ٜ‬ب ػؿ ‪2‬‬
‫حبٗ‪ٓ ٚ٤‬بٗؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚٔ٤ٗ ٚ‬ىت ظ‪ٜٞ‬ؿ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ کـػ ‪.‬‬

‫تاسیخچَ هسیط صیست ‪:‬‬

‫ٓل‪ٓ « ّٜٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی » تبف‪ ٙ‬تـ‪ٓ ٖ٣‬ل‪ ّٜٞ‬پـػافی ػؿ ثبؿ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬امت ‪ ٝ‬ؿ‪٣‬ي‪ٛ ٚ‬بی إ ث‪٘ٓ ٚ‬بظـات‬
‫ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ « ٚ‬ثضـإ ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی » ػؿ ػ‪ٛ ٚٛ‬بی ‪ 1970 ٝ 1960‬ثبف ٓی گـػػ ‪ .‬پل ٓ‪ ْٜ‬امت ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬ر‪ٚ‬‬
‫ک٘‪ٓ ْ٤‬ل‪ٓ ّٜٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی ثـعبمت‪ ٚ‬اف ؿ‪٣ٝ‬بؿ‪٣ٝ‬ی ثب پل فٓ‪ ٚ٘٤‬ام‪٤‬ت پؾ‪٣‬ـی ‪ ،‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬عطـ امت ‪.‬‬
‫گـچ‪ٞٔٛ ٚ‬اؿ‪ٓ ٙ‬ض‪ٓ ٝ ٔ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاىت‪ ٚ‬امت ‪ُٝ ،‬ی ثـ‪ٝ‬ف ٓغبٓـات ثـای إ ‪ ،‬آبد ت‪ٞ‬ر‪ٚ‬‬
‫‪ ٚٔٛ‬گبٗی ‪ ٝ‬م‪٤‬بمی هـاؿ گـكت ‪٣‬کی اف ٓ‪ّٞٞ‬ع ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ػؿ ا‪٣‬زبػ ٓل‪ٓ ّٜٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی ا‪٤ٔٛ‬ت پ‪٤‬ؼا‬
‫کـػ ػکل ‪ٛ‬بی ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬اف كْب ػؿ پب‪٣‬بٕ ػ‪ 1960 ٚٛ‬اف فٓ‪ ٖ٤‬گـكت‪ ٚ‬ىؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬تَب‪٣ٝ‬ـ ث‪٤‬و اف ‪ٛ‬ـ ػبَٓ‬
‫ػ‪٣‬گـ ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ؿا ث‪ ٚ‬ؿامتی ٓت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬کـػ ک‪ٓ ٚٔٛ ٚ‬ب ثـ ؿ‪ٝ‬ی ‪٣‬ک کـ‪ ٙ‬عبکی فٗؼگی ٓی ک٘‪ ٝ ْ٤‬ػؿ إ‬
‫ىـ‪٣‬ک ‪ٛ‬نت‪ . ْ٤‬اف ‪ ٖ٤ٔٛ‬رب ث‪ٞ‬ػ ک‪ٓ « ٚ‬ل‪ ّٜٞ‬اگب‪ٛ‬ی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ک‪ٜ‬کيبٗی » پ‪٤‬ؼا ىؼ ک‪ ٚٗ ٚ‬كؤ ػؿ ثـ‪ٝ‬ف‬
‫ر٘جو ‪ٛ‬بی مجق ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ثِک‪ ٚ‬ػؿ ؿ‪ٝ‬ی ػاػ ‪ٛ‬بی چ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٝ‬ف فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ‪ٓ ٝ 1970‬ل‪ « ّٜٞ‬كْب پ‪ٔ٤‬بی‬
‫فٓ‪ » ٖ٤‬تزِی ‪٣‬بكت ‪.‬‬

‫ثب ا‪ ٖ٣‬صبٍ ‪،‬ػؿ ػ‪ٛ ٚٛ‬بی ‪ 1990 ٝ 1980‬ث‪ٞ‬ػ ک‪ٓ ٚ‬ل‪ٓ ّٜٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی تخج‪٤‬ت ىؼ ثب ثـ‪ٝ‬ف « ٓنب‪َ٣‬‬
‫ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ر‪ٜ‬بٗی » ٓبٗ٘ؼ اٗوـاُ اٗ‪ٞ‬اع ربٗ‪ٞ‬ؿإ ‪ ٝ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ‪،‬گـّ ىؼٕ فٓ‪ٗ، ٖ٤‬بفک ىؼٕ ال‪ ٚ٣‬اف‪ٕٝ‬‬
‫‪ ،‬ک‪ٓ ٚ‬نب‪ِ٣‬ی ثب اثؼبػ ر‪ٜ‬بٗی ‪ٛ‬نت٘ؼ ( گـچ‪ٔٓ ٚ‬کٖ امت عبمتگب‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٗی صتٔب ر‪ٜ‬بٗی ٗجبىؼ ) ٓل‪ٓ ّٜٞ‬ض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی َٓؼام کبَٓ پ‪٤‬ؼا کـػ ‪ٓ ،‬ل‪ٓ ّٜٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی ث‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ؿ ٗٔبی اٍِی ٗظـ‪ ٚ٣‬پـػافی‬
‫ارتٔبػی ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٗی ىؼٕ تجؼ‪ َ٣‬ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ‬ػؿ ک٘بؿ إ ٓلب‪ « ْ٤ٛ‬اهتَبػ ر‪ٜ‬بٗی » ‪ « ،‬اؿتجبٓ ر‪ٜ‬بٗی »‬
‫‪ « ٝ‬ػ‪ٛ‬کؼ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٗی » هـاؿ ػاؿٗؼ ‪.‬‬

‫‪ٔٛ‬بٕ گ‪ ٚٗٞ‬ک‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ر‪ٜ‬بٗی ػؿ ٓ‪٤‬بٕ ٗوبٓ ‪ٓ ٝ‬ـػّ ػ‪ٝ‬ؿ اف ‪ ، ْٛ‬ىجک‪ ٚ‬ر‪ٜ‬بٗی ؿ‪ٝ‬اثٔ ارتٔبػی اهتَبػی ٓی‬
‫اكـ‪٘٣‬ؼ ‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ػ‪ٛ‬کؼ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٗی ٗ‪٤‬ق ث‪٤‬بٗگـ مطش ػ‪٣‬گـی ؿاثط‪ٓ ٚ‬توبثَ ٓ‪٤‬بٕ ٓـػّ ‪ٓ ٝ‬کبٕ ‪ٛ‬بی ػ‪ٝ‬ؿ اف ‪ْٛ‬‬
‫امت ‪ .‬ثـعی ٓنب‪ٓ َ٣‬ض‪٤‬طی ‪ ْٛ ،‬چ‪ ٕٞ‬ثبفاؿ افاػ رؼ‪٣‬ؼ اهتَبػ ر‪ٜ‬بٗی ‪ ،‬ث‪ٓ ٚ‬ـف ‪ٛ‬بی ِٓی ٓضؼ‪ٝ‬ػ ٗٔی ى‪ٞ‬ػ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪4‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ث‪ٛ ٚ‬ـ صبٍ اگـ ث٘ب ثبىؼ ٗ‪ْٜ‬ت ‪ٛ‬بی ارتٔبػی ؿا ثـ امبك ٗ‪٤‬ـ‪ٝ‬ی ٓ‪ُٞ‬ؼ تبؿ‪٣‬غی اٗ‪ٜ‬ب ‪٣ ،‬ؼ٘ی تبح‪٤‬ـ اٗ‪ٜ‬ب ثـ‬
‫اؿفه ‪ٛ‬بی كـ‪٘ٛ‬گی ٗ‪ٜ‬بػ ‪ٛ‬بی ربٓؼ‪ ٚ‬اؿف‪٣‬بثی ک٘‪ْٜٗ ، ْ٤‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿثغ پب‪٣‬بٗی هـٕ ث‪٤‬نتْ رب‪٣‬گب‪ٙ‬‬
‫ٓتٔبفی ػؿ چيْ اٗؼاف تبؿ‪٣‬ظ کنت ٓی ک٘ؼ ‪ .‬ػؿ ػ‪٤ٓ 1990 ٚٛ‬الػی ‪ 80‬ػؿ ٍؼ آـکب‪٣‬ی ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ث‪٤‬و اف ػ‪ٝ‬‬
‫م‪ ّٞ‬اؿ‪ٝ‬پب‪٣‬ی ‪ٛ‬ب ع‪ٞ‬ػ ؿا ٓـكؼاؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓی ػاٗنت‪ ٚ‬اٗؼ ؛ اصقاة ‪ٗ ٝ‬بٓقػ ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬م‪٤‬بمت‬
‫‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا « مجق ٗنبعت‪ » ٚ‬ثبى٘ؼ ث‪ ٚ‬فصٔت ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ػؿ اٗتغبثبت پ‪٤‬ـ‪ٝ‬ف ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ ،‬ػ‪ُٝ‬ت ‪ٛ‬ب ‪ٞٓٝ‬من‪ٛ ٚ‬بی‬
‫ث‪ ٖ٤‬أُِِی ٗ‪٤‬ق ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬م‪٤‬بمت ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬مبفٓبٕ ‪ٛ‬بی تغََی ‪ ٝ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٖ٤‬تؼؼػی ؿا ثـای صلع ٓج‪٤‬ؼت ‪،‬‬
‫اؿتوبی ک‪٤‬ل‪٤‬ت فٗؼگی ‪ٜٗ ٝ ،‬ب‪٣‬تب ٗزبت کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ثِ٘ؼ ٓؼت ‪ٗ ٝ‬زبت ٗنَ ک٘‪ٗٞ‬ی مبک٘بٕ إ ک‪ٞ‬تب‪ٓ ٙ‬ؼت‬
‫ا‪٣‬زبػ کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ .‬ىـکت ‪ٛ‬ب صتی ثـعی ىـکت ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬عبٓـ ا‪٣‬زبػ اُ‪ٞ‬ػگی ثؼ ٗبّ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ ،‬ػؿ ؿ‪ٝ‬اثٔ‬
‫ػٔ‪ٓٞ‬ی ع‪ٞ‬ػ ‪ ْٛ ٝ‬چ٘‪ ٖ٤‬ػؿ ثبفاؿ ‪٣‬بثی ‪ٛ‬بی رؼ‪٣‬ؼ ع‪ٞ‬ػ ‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬ی ؿا ُضبظ ٓی ک٘٘ؼ ‪ ٝ .‬ػؿ‬
‫مـامـ کـ‪ ٙ‬عبکی ‪ ،‬تْبػ هؼ‪ٔ٣‬ی ‪ ٝ‬مبػ‪ ٙ‬اٗگبؿاٗ‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ث‪ٗ ٚ‬لغ كوـا ‪ٓ ٝ‬ضبكظ‪ ٚ‬کبؿی ث‪ٗ ٚ‬لغ حـ‪ٝ‬تٔ٘ؼإ ث‪ٚ‬‬
‫ٓ٘بهي‪ ٚ‬ای چ٘ؼ ‪ٝ‬ر‪ٜ‬ی ػؿ ثبؿ‪ٓ ٙ‬ضت‪ٞ‬ای ‪ٝ‬اهؼی ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ای پب‪٣‬ؼاؿ ثـای ‪ٛ‬ـ کي‪ٞ‬ؿ ‪ ،‬ى‪ٜ‬ـ ‪٘ٓ ٝ‬طو‪ ٚ‬تـ‪٤٤‬ـ ىکَ‬
‫ػاػ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬

‫ٓنِٔب هنٔت اػظْ ٓنب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓب ‪ ْٛ‬چ٘بٕ ثبهی امت ‪ .‬ف‪٣‬ـا صَ اٗ‪ٜ‬ب ٓنتِقّ تـ‪٤٤‬ـ ىکَ ى‪ٙٞ٤‬‬
‫‪ٛ‬بی ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪َٓ ٝ‬ـف ‪ ْٛ ٝ‬چ٘‪ ٖ٤‬ى‪ٛ ٙٞ٤‬بی مبفٓبٕ ارتٔبػی ‪ ٝ‬فٗؼگی ‪ٛ‬بی ىغَی امت ‪ .‬گـّ ىؼٕ کـ‪ٙ‬‬
‫فٓ‪ ْٛ ٖ٤‬چ‪ ٕٞ‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼی ٓـگجبؿ امت ‪ .‬ر٘گَ ‪ٛ‬بی گـّ م‪٤‬ـ ػچبؿ صـ‪٣‬ن ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ٞٓ ،‬اػ ىٔ‪٤‬ب‪٣‬ی مٔی‬
‫ػٔ‪٤‬وب ‪ٝ‬اؿػ فٗز‪٤‬ـ‪ ٙ‬ؿؾا‪٣‬ی ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ ،‬ػ‪ُٝ‬ت ‪ٛ‬ب ثب مالٓتی ٓـػّ ثبفی ٓی ک٘٘ؼ آب ‪ ،‬ا‪ٝ ٖ٣‬اهؼ‪٤‬ت ک‪ ٚ‬تٔبٓی‬
‫ٓنب‪ٓ َ٣‬ؾک‪ٞ‬ػ ‪ٓ ٝ‬نب‪ َ٣‬ػؼ‪٣‬ؼ‪ٝ ٙ‬اؿػ ٓجبصج ػٔ‪ٓٞ‬ی ىؼٗؼ ‪ ٝ‬ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬اگب‪ٛ‬ی كقا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ای ٗنجت ث‪ ْٛ ٚ‬ثنت‪ ٚ‬گی‬
‫ٓتوبثَ ‪ ٝ‬عَِت ر‪ٜ‬بٗی اٗ‪ٜ‬ب ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ‪ ٙ‬امت ‪ٓ ،‬ج٘بی ثـای صَ ‪ ٝ‬ىب‪٣‬ؼ ٓج٘بی ثـای اٍالس ر‪ٜ‬ت گ‪٤‬ـی‬
‫ٗ‪ٜ‬بػ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬عٔ ٓو ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬م‪ٞ‬ی ٗظبّ اهتَبػی ‪ ٝ‬ارتٔبػی پبمغگ‪ ٞ‬ػؿ ثـاثـ ٓنب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت امت ‪.‬‬
‫ٗ‪ْٜ‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت پـ ػآ٘‪ ٚ‬ای ک‪ ٚ‬اف ا‪ٝ‬اعـ ػ‪ 1960 ٚٛ‬ػؿ اکخـ ٗوبٓ ر‪ٜ‬بٕ پؼ‪٣‬ؼ آؼ ‪ٗ ٝ‬کبت کبٗ‪ٗٞ‬ی‬
‫ٗ‪٤‬ـ‪٘ٓٝ‬ؼ إ ػؿ آـ‪٣‬کب ‪ ٝ‬اؿ‪ٝ‬پبی ىٔبُی امت ‪ .‬تب صؼ ف‪٣‬بػی ؿ‪٣‬ي‪ ٚ‬اٍِی تض‪ ٍٞ‬چئگ‪٤‬ـ ٗض‪ ٙٞ‬اٗؼ‪٣‬ي‪٤‬ؼٕ ٓب‬
‫ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬ؿاثط‪ ٚ‬ث‪ ٖ٤‬اهتَبػ ‪ ،‬ربٓؼ‪ٓ ٝ ٚ‬ج‪٤‬ؼت امت ‪ ٝ‬اف ‪ ٖ٤ٔٛ‬ؿ‪ٗ ٝ‬طل‪ ٚ‬گؾاؿ كـ‪٘ٛ‬گ ٗ‪٘٣ٞ‬ی امت ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪5‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اّل ‪ -‬تؼاسیف ‪:‬‬
‫‪ٓ ٚٔٛ‬ض‪ٛ ٔ٤‬ب‪٣‬ی ک‪ ٚ‬ػؿ آٗ‪ٜ‬ب فٗؼگی رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٗبٓ‪٤‬ؼ‪ٓ ٙ‬یى‪ٞ‬ػ‪ .‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ‬
‫ص‪ ُٞ‬آة ‪٣ ،‬ک ى‪ٜ‬ـ ‪ ،‬اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬ك ‪ ٝ‬ػىت ‪ٔٛ‬گی اٗ‪ٞ‬اػی اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬صنبة ٓیآ‪٘٣‬ؼ‪.‬ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی‬
‫ػ‪ٞ‬آَ ؿ‪٤‬ـ فٗؼ‪ٓ ٙ‬بٗ٘ؼ عبک ‪ ،‬آة ‪ ،‬گبف‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬ث‪ٔٛ ٚ‬ـا‪ ٙ‬ربٗؼاؿإ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ‪ٞٓ .‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬ثب ‪ٝ ْٛ‬‬
‫ثب ٓض‪ ٔ٤‬ؿ‪٤‬ـ فٗؼ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ػ اؿتجبٓی ٓتوبثَ ثـهـاؿ ٓیمبفٗؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬اؿتجبٓ‪ٛ‬ب ثـای ثوبی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثن‪٤‬بؿ‬
‫الفٓ٘ؼ‪.‬‬
‫ػؿ تؼـ‪٣‬ق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آ‪ٝ‬ؿػ‪ ٙ‬اٗؼ‪ :‬كْب‪٣‬ی ثب تٔبٓی ىـا‪ ٔ٣‬ك‪٤‬ق‪٣‬کی ‪ ٝ‬ث‪ُٞٞ٤‬ژ‪٣‬کی‪ ،‬ارتٔبػی ‪ٝ‬‬
‫م‪٤‬بمی ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬ک‪ٞٓ ٚٔٛ ٚ‬ر‪ٞ‬ػات ف‪٣‬نت ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ػؿ إٓ ؿا ىبَٓ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ٓ ٝ‬زٔ‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬اثٔ إٓ ‪ٛ‬ب ؿا ػؿ ثـ‬
‫ٓی گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫هٌاتغ‪ ،‬هسیط صیست سا اص اتؼاد گًْاگْى تؼشیف کشدٍاًذ‪:‬‬

‫ثـٗبٓ‪ٓ َِٓ ٚ‬تّضؼ ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ٓؤ‪ٝ‬ای کبَٓ اٗنبٕ تؼـ‪٣‬ق ٓیک٘ؼ‪.‬‬
‫اف ٓـف ػ‪٣‬گـ‪ٛ ،‬بِٗی‪ ،‬ى‪ٞ‬گـٕ ‪ٝ ٝ‬ا‪٣‬ت اف ر٘ج‪ ٚ‬ػ‪٣‬گـی ث‪ ٚ‬تؼـ‪٣‬ق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت پـػاعت‪ٚ‬اٗؼ‪:‬‬
‫ٓ٘ظ‪ٞ‬ؿ اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت (ث‪ٞ٤‬ملـ) ال‪ٗ ٚ٣‬بفک ؿ‪ٝ‬ی مطش فٓ‪ ٖ٤‬امت ک‪ ٚ‬ص‪٤‬بت ‪ ٝ‬فٗؼگی ػؿ إٓ‬
‫رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تؼج‪٤‬ـ ػ‪٣‬گـ (‪ )1991‬اتٔنلـ (ر‪ ،)ٞ‬ر‪ٞ٤‬مل‪٤‬ـ(هنٔتی اف فٓ‪ ٖ٤‬ک‪ ٚ‬ف‪٣‬ـ ث‪ٞ٤‬ملـ هـاؿ ػاؿػ)‬
‫‪ ٚٔٛ ٝ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿإ ؿ‪ٝ‬ی فٓ‪ ٖ٤‬ؿا ىبَٓ ٓیى‪ٞ‬ػ‪ .‬ث٘بثـا‪ ٖ٣‬تؼـ‪٣‬ق‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ىبَٓ تٔبّ اىکبٍ‬
‫ص‪٤‬بت‪٘ٓ ،‬بثغ اٗـژی ‪ٓ ٝ‬ؼؼٗی‪ ،‬امتـات‪ٞ‬ملـ (ر‪ ٞ‬ثبال) ‪ ٝ‬تـ‪ٝ‬پ‪ٞ‬ملـ (ر‪ ٞ‬پب‪ٓ )ٖ٤٣‬یى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫«ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت» (‪ )Environment‬ػمت کْ ث‪ٓ ٚ‬ؼ٘بی آـ‪ٝ‬فی إٓ ػؿ ثن‪٤‬بؿی اف فثبٕ ‪ٛ‬ب ‪٣‬ک‬
‫اٍطالس ٗ‪ ٝ ٞ‬تبف‪ ٙ‬امت مبثو‪ ٚ‬کبؿثـػ إٓ ث‪ ٚ‬کي‪ٞ‬ؿ كـاٗن‪ ،ٚ‬ث‪ ٚ‬هـٕ ػ‪ٝ‬افػ‪ ْٛ‬ثـ ٓی گـػػ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬اٍطالس اف‬
‫آؿبف ػ‪ 1960 ٚٛ‬کبؿثـػ ث‪٤‬يتـ ‪٣‬بكت‪.‬‬
‫اٍطالس «ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت» ؿا ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ ث‪٣ ٚ‬ک ٓ٘طو‪ٓ ٚ‬ضؼ‪ٝ‬ػ ‪٣‬ب تٔبّ ‪٣‬ک م‪٤‬بؿ‪ ٝ ٙ‬صتی ث‪ ٚ‬كْبی‬
‫عبؿری ک‪ ٚ‬إٓ ؿا اصبٓ‪ ٚ‬کـػ‪ ٙ‬آالم کـػ‪ .‬اٍطالس ث‪ٞ٤‬مل‪٤‬ـ‪٣‬ب ال‪ ٚ٣‬ص‪٤‬بتی ک‪ٗٞ٣ ٚ‬نک‪ ٞ‬عَ‪ٍٞ‬ب ً إٓ ؿا ث‪ٚ‬‬
‫کبؿ ٓی ثـػ ثب ‪٣‬کی اف ‪ٝ‬م‪٤‬غ تـ‪ ٖ٣‬تؼبؿ‪٣‬ق ٓطبثوت ػاؿػ‪ ،‬ک‪ ٚ‬ػجبؿت امت اف ‪ٓ :‬ض‪ ٔ٤‬فٗؼگی ثيـ ‪٣‬ب إٓ‬
‫ثغو اف ر‪ٜ‬بٕ ک‪ ٚ‬ث٘ب ث‪ ٚ‬ػاٗو ک٘‪ٗٞ‬ی ثيـ ‪ ٚٔٛ‬ص‪٤‬بت ػؿ إٓ امتٔـاؿ ػاؿػ‪ .‬ػؿ صو‪٤‬وت « ث‪ٞ٤‬ملـ» ‪٣‬ب ال‪ٚ٣‬‬
‫ص‪٤‬بتی‪ٔٛ ،‬بٕ ال‪ ٝ ٚ٣‬هيـ ٗبفکی امت ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬کـ‪ ٙ‬عبکی ؿا ػؿ ٓ‪٤‬بٕ گـكت‪ ٚ‬امت‪ .‬ث‪ٞ٤‬ملـ ىبَٓ فٓ‪ٝ ٖ٤‬‬
‫‪ٛ‬قاؿإ ٓتـ ثبالتـ ‪ ٝ‬ػٔن فٓ‪ ٝ ٖ٤‬اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬ك ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪6‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تؼشیف هسیط صیست اًساًی ‪:‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اٗنبٗی ‪٣‬ب ث‪ ٚ‬ػجبؿت ػ‪٣‬گـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اٗنبٕ مبعت‪ ،‬ث‪ ٚ‬إٓ ثغو اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫آالم ٓ‪٤‬گـػػ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػمت ثيـ مبعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬فا‪٤٣‬ؼ‪ ٙ‬تلکـ ا‪ٝ‬مت‪.‬‬
‫تؼشیف هسیط صسیت طثیؼی‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓج‪٤‬ؼی ث‪ ٚ‬إٓ ثغو اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آالم ٓ‪٤‬گـػػ ً‪ ٚ‬ػؿ تيٌ‪ َ٤‬إٓ ثيـ ٗويی ٗؼاىت‪،ٚ‬‬
‫ثٌِ‪ ٚ‬اف ٓ‪ٛٞ‬جت ‪ٛ‬بی عؼاػاػی امت ‪ ٝ‬ىبَٓ ر٘گَ ‪ٛ‬ب‪ٓ ،‬ـاتغ‪ًٜٛٞ ،‬ب‪،‬ػىت ‪ٛ‬ب‪ ،‬ؿ‪ٝ‬ػعبٗ‪ٛ ٚ‬ب‪ ،‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب‪،‬‬
‫ثبتال ه‪ٜ‬ب‪ ،‬چيْ اٗؼاف‪ٛ‬ب ‪٤ٓ ...ٝ‬گـػػ‪ .‬ػ‪ٞ‬آَ تيٌ‪ َ٤‬ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ ٙ‬ی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓج‪٤‬ؼی‪ ،‬ىبَٓ ػ‪ٞ‬آَ ربٗؼاؿ‬
‫(گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿإ) ‪ ٝ‬ػ‪ٞ‬آَ ثی ربٕ (عبى‪ ،‬آة ‪ٞٛ ٝ‬ا) ٓ‪٤‬جبىؼ‬

‫دّم‪ -‬اخضای هسیط صیست‬

‫الف ‪ -‬اخضای تیالْژیکی هسیط صیست‬
‫‪ :Fauna )1‬ىبَٓ کِ‪ ٚ٤‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪٣‬ک مـفٓ‪ٓ ٖ٤‬ی ثبىؼ‪.‬‬
‫‪ :Flora )2‬ىبَٓ کِ‪ٗ ٚ٤‬جبتبت ‪٣‬ک مـ فٓ‪ٓ ٖ٤‬ی ثبىؼ‪.‬‬
‫‪ :Ecosystem )3‬ػجبؿت اف ٓزٔ‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬كکت‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ث‪٤‬بُ‪ٞ‬ژ‪٣‬کی‪ ،‬كق‪٣‬کی ‪ ٝ‬ػَٔ ٓتوبثَ آٗ‪ٜ‬ب‬
‫ثبالی ‪٣‬کؼ‪٣‬گـ ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬اخضای فضیکی هسیط صیست‬
‫‪ )1‬ىبَٓ ر‪ُٞٞ٤‬ری‪ ،‬ت‪ٞ‬پ‪ٞ‬گـاكی‪ ،‬عبک‪٘ٓ ،‬بثغ آة ‪ٞٛ ٝ‬ا امت‪.‬‬
‫ج ‪ -‬اخضای اختواػی هسیط صیست‬
‫‪ )1‬ىبَٓ اؿفه ‪ٛ‬بی كـ‪٘ٛ‬گی‪ٓ ،‬ؾ‪ٛ‬جی تبؿ‪٣‬غی ‪ ٝ‬ػ٘ؼ٘بت ِٓی ‪ٓ ٝ‬ضِی ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬

‫سْم‪ -‬آلْدگی هسیط صیست‪:‬‬

‫هجَ اف پـػاعتٖ ث‪ّٞٞٓ ٚ‬ع آُ‪ٞ‬ػگی ث‪ٜ‬تـ امت تؼـ‪٣‬لی اف ‪ٝ‬اژ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٓ ٝ‬بػ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬اؿائ‪ٚ‬‬
‫ى‪ٞ‬ػ‪ .‬ثب ٓـارؼ‪ ٚ‬ث‪ُ ٚ‬ـت ٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب‪ٓ ،‬تـاػف ‪ٝ‬اژ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگی ُـبتی اف هج‪ٗ َ٤‬بعبَُی‪ٗ ،‬ب پبکی‪ْٓ ٝ ،‬ـ ث‪ ٚ‬چيْ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪7‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓی ع‪ٞ‬ؿػ‪ ،‬اگـ چ‪ ٚ‬ا‪ٓ ٖ٣‬ؼبٗی اف ٗظـ ُـ‪ٞ‬ی ٍض‪٤‬ش ‪ٛ‬نت٘ؼ ُ‪٤‬کٖ ‪٣‬ک تؼـ‪٣‬ق کبؿثـػی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ؿا‬
‫ثؼمت ٗٔی ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫ثغو ػٔؼ‪ٓ ٙ‬يکَ‪ ،‬ػؼّ ت‪ٞ‬اكن ‪ٔٛ‬گبٕ ثـ مـ تؼـ‪٣‬ق ‪٣‬کنبٗی اف آُ‪ٞ‬ػگی امت‪ .‬ثـای ٓخبٍ ثـعی‬
‫امتلبػ‪ ٙ‬اف آكت کي‪ٜ‬ب ؿا ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿتی ک‪ ٚ‬احـ ٓ‪ٞ‬ؿػ اٗتظبؿ ؿا اف ع‪ٞ‬ػ ٗيبٕ ػ‪٘ٛ‬ؼ رب‪٣‬ق ٓی ػاٗ٘ؼ ‪ ٝ‬ثؼ‪ ٖ٣‬تـت‪٤‬ت‬
‫ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ؿا ػؿ فٓـ‪ٞٓ ٙ‬اػ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٗٔی ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ .‬ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬ػؼ‪ ٙ‬ای ػ‪٣‬گـ ٓؼتوؼٗؼ ک‪ ٚ‬امتلبػ‪ ٙ‬اف‬
‫‪ٛ‬ـ گ‪ ٚٗٞ‬آكت کو ث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓ٘زـ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ثب‪٣‬ؼ َٓـف آٗ‪ٜ‬ب ٓت‪ٞ‬هق ى‪ٞ‬ػ‪ .‬ػؿ صبُت ا‪،ٍٝ‬‬
‫اػتوبػ ثـ ا‪ ٖ٣‬امت ک‪ ٚ‬اگـ آكت کو ٗوو اٍِی ع‪ٞ‬ػ ؿا ا‪٣‬لب ٗک٘ؼ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬گـ‪ٙٝ‬‬
‫ػ‪ ّٝ‬آكت کي‪ٜ‬ب ؿا ػؿ ‪ٛ‬ـ صبُت ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ٗظـ ٓی گ‪٤‬ـٗؼ‪ .‬ث٘بثـ ا‪ ٖ٣‬ثـای صَ‬
‫ا‪ٓ ٖ٣‬يکَ ٓی ثب‪٣‬نت ثـای ٓ‪ٞ‬اػ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪٣ ٙ‬ک صؼ ٓزبف امتلبػ‪٣ ٙ‬ب ‪٣‬ک مطش هبثَ هج‪ ٍٞ‬آُ‪ٞ‬ػگی اؿائ‪ٚ‬‬
‫ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ثغو ػ‪ ّٝ‬ػؿ اؿائ‪٣ ٚ‬ک تؼـ‪٣‬ق ٓ٘بمت ثـای اُ‪ٞ‬ػگی ‪ٓ ٝ‬بػ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬تٔب‪٣‬ق ث‪ ٖ٤‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٙ‬‬
‫اٗنبٗی ‪٘ٓ ٝ‬بثغ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٓ ٙ‬ج‪٤‬ؼی امت‪.‬‬
‫ثـای ٓخبٍ ‪٣‬ک آتو كيبٕ ػؿ ٓوب‪٣‬ن‪ ٚ‬ثب چ٘ؼ‪٤ٗ ٖ٣‬ـ‪ٝ‬گب‪ ٙ‬ثقؿگ ثـم ٓٔکٖ امت ٓوبػ‪٣‬ـی ثن‪٤‬بؿی اف‬
‫ٓ‪ٞ‬اػ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ؿا ػؿ كْب پـاگ٘ؼ‪ ٙ‬ک٘ؼ‪ .‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬صبُت ثـعی ٓضوو‪ ٖ٤‬ث‪ ٚ‬ػِت ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬آتيليبٕ ‪٣‬ک پؼ‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ٓج‪٤‬ؼی امت إٓ ؿا ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ٗظـ ٗٔی گ‪٤‬ـٗؼ‪٣ ،‬ب ٓخبٍ ػ‪٣‬گـ ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬ثـعی‬
‫كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ٓؼؼٕ کبؿی‪ ،‬ر‪ٜ‬ت امتغـاد كِقات م٘گ‪ ٖ٤‬ک‪ ٚ‬ثبػج آُ‪ٞ‬ػگی عبک‪ٜ‬بی آـاف ٓؼؼٕ ٓی گـػٗؼ ث‪ٚ‬‬
‫ػ٘‪ٞ‬إ كؼبُ‪٤‬ت آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت هِٔؼاػ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬اگـ عبکی ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓج‪٤‬ؼی صب‪ٝ‬ی ٓوبػ‪٣‬ـ ف‪٣‬بػتـی اف ػَ٘ـ ٓؾک‪ٞ‬ؿ ثبىؼ ث‪ ٚ‬ػِت ا‪٘٣‬ک‪ٚ‬‬
‫ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓج‪٤‬ؼی ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آٓؼ‪ ٙ‬امت إٓ ؿا آُ‪ٞ‬ػگی ث‪ ٚ‬صنبة ٗٔی آؼٗؼ‪.‬‬
‫‪ٔٛ‬بٕ ٓ‪ٞ‬ؿ‪٣‬ک‪ٓ ٚ‬يغٌ ىؼ ٗظـ‪٣‬بت ٓغتِلی ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ تلن‪٤‬ـ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٝ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‪ .‬ثؼ‪ٖ٣‬‬
‫ػُ‪ٛ َ٤‬ـ گ‪ ٚٗٞ‬تؼـ‪٣‬ق اف آُ‪ٞ‬ػگی ٓی ثب‪٣‬نت ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬يکالت ك‪ٞ‬م اُؾکـ اٗزبّ گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫ثـ ا‪ ٖ٣‬امبك ٓبػ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ؿا ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ ثؼ‪ٍٞ ٖ٣‬ؿت تؼـ‪٣‬ق کـػ‪:‬‬
‫ٓبػ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٓ ٙ‬بػ‪ ٙ‬امت ک‪ ٚ‬ػؿ ربی هـاؿ گ‪٤‬ـػ ک‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓج‪٤‬ؼی ٗٔی ثب‪٣‬نت آٗزب هـاؿ ٓی گـكت‬
‫‪٣ ٝ‬ب ػاؿای ؿِظت ث‪٤‬و اف ؿِظت ٓج‪٤‬ؼی ثبىؼ ث‪ٗ ٚ‬ض‪ٞ‬ی ک‪ ٚ‬ثـ ؿ‪ٝ‬ی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬احـ ٗبٓطِ‪ٞ‬ة ػاىت‪ٚ‬‬
‫ثبىؼ‪ .‬ثـ امبك ا‪ ٖ٣‬تؼـ‪٣‬ق آكت کو ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ػؿ اؿاّی کيب‪ٝ‬ؿفی امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٗٞ‬ؼ ث‪ ٚ‬ىـٓ آٗک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ؿ‪٣‬ي‪ٚ‬‬
‫گ‪٤‬ب‪ٗ ٙ‬ل‪ٞ‬ؽ ٗک٘٘ؼ رقء ٓ‪ٞ‬اػ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬صنبة ٗٔی آ‪٘٣‬ؼ‪٤ُ ،‬کٖ ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿت‪٤‬ک‪ ٚ‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ػؿ عبؿد اف ٓضَ‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪8‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪٤‬بف‪٣ ٝ‬ب ثب ؿِظتی ث‪٤‬و اف صؼ مالٓتی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪َٓ ٙ‬ـف ى‪ٗٞ‬ؼ رقء ٓ‪ٞ‬اػ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ىٔبؿ‬
‫ٓی ؿ‪ٗٝ‬ؼ‪ .‬ثـ امبك ‪ ٖ٤ٔٛ‬تؼـ‪٣‬ق اتلبهبت ٓج‪٤‬ؼی ٓبٗ٘ؼ آتيليبٕ ‪ ٝ‬كـمب‪٣‬و کبٗنبؿ‪ٛ‬بی صب‪ٝ‬ی كِقات م٘گ‪ٖ٤‬‬
‫ػؿ فٓـ‪ ٙ‬پؼ‪٣‬ؼ‪ٛ ٙ‬ب ‪٣ ٝ‬ب ٓ٘بثغ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ ف‪٣‬ـا ٓ‪ٞ‬اػی ؿا ‪ٝ‬اؿػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت (عبک‪ ،‬آة ‪ٝ‬‬
‫‪ٞٛ‬ا) ٓی ک٘٘ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ صبُت ٓج‪٤‬ؼی ٗٔی ثب‪٣‬نت آٗزب هـاؿ ٓی گـكت ‪ .‬اف ٓـف ػ‪٣‬گـ ؿِظت ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ث‪٤‬و‬
‫اف صؼ ٓزبف( ؿِظت ٓج‪٤‬ؼی) آٗ‪ٜ‬ب امت ‪ ٝ‬ثـ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬احـات ٗبٓط‪ٞ‬ة ػاؿػ‪ .‬ثـ امبك ٗظـ ٓ‪ِ٤‬ـ‪ٛ‬ـ‬
‫گ‪ ٚٗٞ‬تـ‪٤٤‬ـ ػؿ ‪٣ٝ‬ژگ‪ٜ٤‬بی ‪ٞٛ‬ا‪ ،‬عبک‪ ،‬آة ‪ٞٓ ٝ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ک‪ ٚ‬احـ ٗبٓطِ‪ٞ‬ثی ثـ مالٓت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪،‬‬
‫كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ثيـ ‪ ٝ‬مب‪٣‬ـ ربٕ ػاؿإ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ آُ‪ٞ‬ػگی ٗبٓ‪٤‬ؼ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‪ .‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬صبُت آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬بی ٍ‪ٞ‬تی ‪ٝ‬‬
‫صـاؿتی ٗ‪٤‬ق ث‪ ٚ‬رٔغ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬ب اكق‪ٝ‬ػ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ػؿ ا‪ ٖ٣‬هنٔت ث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی م‪ ٚ‬ثغو ػٔؼ‪ٞٛ ٙ‬ا‪ ،‬آة ‪ ٝ‬عبک ‪ ٝ‬احـات آٗ‪ٜ‬ب ‪ٓ ٝ‬ـم رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی اف ا‪ٖ٣‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬ب ٓی پـػاف‪.ْ٣‬‬
‫‪ُْ -‬ا‬
‫‪ -‬اتوسفش چیست؟‬
‫اتٔنلـ ال‪ ٚ٣‬ای امت ثب ٓضت‪ٞ‬ای گبف‪ٛ‬بی آـاف فٓ‪ ٖ٤‬ک‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـات فٓبٗی ‪ٓ ٝ‬کبٗی ٓتلب‪ٝ‬ت ػؿ إٓ‬
‫ٍ‪ٞ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ ‪ ٝ‬هنٔت اػظْ ّغبٓت اتٔنلـ ػؿ آـاف فٓ‪ ٖ٤‬اف ٓغِ‪ ٓٞ‬گبف‪ٛ‬بی ػا‪ٔ٣‬ی تيک‪ َ٤‬ىؼ‪ٙ‬‬
‫امت ک‪ٞٛ ٚ‬ای عيک ٗبٓ‪٤‬ؼ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ٓ‪ٞ‬اػ ػ‪٣‬گـی ٗ‪٤‬ق ػؿ اتٔنلـ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ک‪ٓ ٚ‬وؼاؿ آٗ‪ٜ‬ب ٓتـ‪٤‬ـ امت ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ىبَٓ‪ :‬ثغبؿ آة‪ٞٓ ،‬اػ‬
‫ٓؼؼٗی اف ه‪٤‬ج‪ َ٤‬گـػ ‪ ٝ‬ؿجبؿ‪ ،‬ػ‪ٝ‬ػ ‪ ٝ‬مب‪٣‬ـ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ ٙ‬ب ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬
‫‪ٞٛ‬ای عيک عبٌُ ک‪ ٚ‬کبٓالً ىلبف ‪ ٝ‬ثؼ‪ ٕٝ‬ث‪ ٞ‬امت اف ٗب‪٣‬تـ‪ٝ‬رٖ‪ ،‬اکن‪٤‬زٖ‪ ،‬اؿگ‪ ،ٕٞ‬ػای اکنب‪٣‬ؼ‬
‫کبؿثٖ ‪ٓ ٝ‬وبػ‪٣‬ـی اف گبف‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ ‪ٔٛ‬چ‪٤ٛ ٕٞ‬ؼؿ‪ٝ‬رٖ ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬تيک‪ َ٤‬ىؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫آلْدگی ُْا ّ تاثیشات آى‬

‫ثؼ‪ ٕٝ‬ىک ‪ٞٓ ٚٔٛ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬ثـای اػآ‪ ٚ‬ص‪٤‬بت ع‪ٞ‬ػ ٗ‪٤‬بفٓ٘ؼ آة‪ ،‬ؿؾا ‪ٞٛ ٝ‬ا ٓ‪٤‬جبىؼ ک‪ ٚ‬ػؿ ا‪٤ٓ ٖ٣‬بٕ ٗوو‬
‫‪ٞٛ‬ا اف ا‪٤ٔٛ‬ت ‪٣ٝ‬ژ‪ ٙ‬ای ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ امت‪ .‬ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ‪٣‬ک‪٣ ٚ‬ک اٗنبٕ ٓؼٔ‪ُٞ‬ی ػؿ صبُت امتـاصت ث‪ ،12 ٚ‬کبؿ‬
‫مجک ‪ ٝ 45‬کبؿ م٘گ‪ 69 ٖ٤‬ک‪ ِٞ٤‬گـاّ ‪ٞٛ‬ا ٗ‪٤‬بف ػاؿػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪9‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اف ٓـكی ‪٣‬ک اٗنبٕ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ ثؼ‪ ٕٝ‬ؿؾا توـ‪٣‬جب ً ‪ٛ 5‬لت‪ ٝ ٚ‬ثؼ‪ ٕٝ‬آة صؼ‪ٝ‬ػ ‪ 5‬ؿ‪ٝ‬ف فٗؼ‪ ٙ‬ثٔبٗؼ‪ُٝ ،‬ی ثؼ‪ٞٛ ٕٝ‬ا‬
‫ث‪٤‬و اف چ٘ؼ ػه‪٤‬و‪ ٚ‬هبػؿ ث‪ ٚ‬اػآ‪ ٚ‬ص‪٤‬بت ٗغ‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ُؾا پبک‪٤‬قگی ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ؼاىت ‪ٞٛ‬ا ‪ ْٛ‬اف ٗظـ ک‪٤‬لی ‪ ْٛ ٝ‬اف ٗظـ‬
‫کٔی اؿتجبٓ ٓنتو‪ ْ٤‬ث‪ ٚ‬مالٓت ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪( ٙ‬اٗنبٕ – ص‪ٞ٤‬إ – گ‪٤‬ب‪ ) ٙ‬ػاؿػ‪.‬‬

‫‪ .i‬آلْدگی ُْا )‪(Air pollution‬‬

‫آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػجبؿتنت اف ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ‪٣‬ک ‪٣‬ب چ٘ؼ ‪ٓ ٝ‬غِ‪ٓٞ‬ی اف آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ ٙ‬بی ٓغتِق ػؿ ‪ٞٛ‬ای آفاػ‪،‬‬
‫ث‪ ٚ‬إٓ اٗؼاف‪ ٙ‬تؼا‪ٓٝ‬ی ک‪ ٚ‬ثـای اٗنبٕ ْٓـ ث‪ٞ‬ػ ‪٣ ٝ‬ب ٓ‪ٞ‬رت ف‪٣‬بٕ ؿمبٗؼٕ ث‪ ٚ‬ص‪ٞ٤‬اٗبت‪ ،‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ‪ ٝ‬آ‪ٞ‬اٍ ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ ٙ‬بی ٓغتِلی ک‪ٔٓ ٚ‬کٖ امت اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪٣ ٝ‬ب َٓ٘‪ٞ‬ػی ‪ٝ‬اؿػ اتٔنلـ گـػٗؼ ؿا تضت‬
‫اٍطالصبت ف‪٣‬ـ تؼـ‪٣‬ق ٓی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪:‬‬
‫أ) آئـ‪ٝ‬مَ )‪ : (Aerosol‬پـاگ٘ؼگی ؽؿات ٓ‪٤‬کـ‪ٝ‬مک‪ٞ‬پی ربٓؼ ‪٣‬ب ٓب‪٣‬غ ػؿ ‪ٞٛ‬ا امت ٓبٗ٘ؼ گـػ‪،‬‬
‫ؿجبؿ‪ ،ٚٓ ،‬ػ‪ٝ‬ػ ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪.ٙ‬‬
‫ة) ؿجبؿ )‪ :(Dust‬ؽؿات ربٓؼی اٗؼ ک‪ ٚ‬هبػؿ اٗؼ ٓ‪ٞ‬هتب ً ػؿ ‪ٞٛ‬ا ث‪ ٚ‬صبُت تؼِ‪٤‬ن ػؿآ‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫د) هطـ‪ :(Droplet)ٙ‬ؽؿ‪ ٙ‬ک‪ٞ‬چک ٓب‪٣‬غ ػاؿای اٗؼاف‪ٝ ٝ ٙ‬فٕ ٓغَ‪٤ٓ ًٞ‬جبىؼ‪.‬‬
‫ػ) عبکنتـكـاؿ)‪ :(Fly ash‬ث‪ ٚ‬ؽؿات ک‪ٞ‬چک عبکنتـ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬احـ اصتـام ٓ‪ٞ‬اػ م‪ٞ‬عتی ‪ٝ‬اؿػ رـ‪٣‬بٕ‬
‫گبف ػ‪ٝ‬ػکو ٓ‪٤‬ي‪ٗٞ‬ؼ‪ ،‬آالم ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫‪ :(Fog) ٚٓ )ٙ‬ػجبؿت اف آئـ‪ٝ‬مَ ‪ٛ‬بی ٓـػی ک‪ ٚ‬ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ؽؿات ‪ ٝ‬هطـات ؿ‪٣‬ق ٓب‪٣‬غ ػؿ ‪ٞٛ‬ا‬
‫ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫‪ )ٝ‬ػٓ‪ :(Fume) ٚ‬ؽؿات ربٓؼی امت ک‪ ٚ‬ػؿ احـ ٓتـاکْ ىؼٕ ؿجبؿ ٗبىی اف ؽ‪ٝ‬ة كِقات ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ‬
‫ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ف) ػ‪ٝ‬ػ )‪ :(Smoke‬ؽؿات ک‪ٞ‬چک ربٓؼ ک‪ ٚ‬ػؿ احـ اصتـام ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫س) امٔبگ )‪ :(Smog‬ث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬م‪٤‬غ اتٔنلـی گلت‪٤ٓ ٚ‬ي‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪٣ ٝ‬ب ٍ٘ؼتی‬
‫ک‪ ٚ‬ثؼمت اٗنبٕ ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓی گـػػ آالم ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ٓ) ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ ٙ‬ب‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪10‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هٌاتغ آلْدگی ُْا‬
‫ٓ٘بثغ ػٔؼ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػجبؿت٘ؼ اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪٘ٓ ٝ‬بثغ َٓ٘‪ٞ‬ػی ‪٤ُ ٝ‬کٖ تون‪ ْ٤‬ث٘ؼی آٗ‪ٜ‬ب ٓٔکٖ‬
‫امت ثـ امبك ٓ٘جغ‪٘ٓ ،‬يبء‪ ،‬تـک‪٤‬جبت ‪ ٝ‬احـات كق‪ُٞٞ٣‬ژ‪٣‬کی ٓتلب‪ٝ‬ت ثبىؼ‪ ،‬آب ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٝ ٚ‬پ‪٤‬يـكت‬
‫ٍ٘ب‪٣‬غ ‪ ٝ‬تک٘‪ُٞٞ‬ژی‪ ،‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬ب‪ ،‬افػ‪٣‬بػ رٔ‪٤‬ؼت ‪ ٝ‬اكقا‪٣‬و ‪ٝ‬مب‪ٗ َ٣‬وِ‪ٞٓ ٚ٤‬ت‪ٞ‬ؿی م‪ ْٜ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ــــؼ‪ٛ ٙ‬بی‬
‫َٓ٘‪ٞ‬ػی ک‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿ‪ٛ‬ب ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪ ،‬ث‪ٓ ٚ‬ـاتت ث‪٤‬يتـ اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫تون‪ ْ٤‬ث٘ؼی آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ ٙ‬بی ‪ٞٛ‬ا ثـ امبك ٓ٘بثغ ت‪٤ُٞ‬ؼ‪:‬‬

‫ا‪ -ٍٝ‬هٌاتغ طثیؼی‪:‬‬

‫أ) ٓ‪ٞ‬كبٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬گـػ ‪ ٝ‬ؿجبؿ‪ :‬اؿِت ٓ‪ٞ‬كبٗ‪ٜ‬ب ٓوبػ‪٣‬ـ ف‪٣‬بػی ٓ‪ٞ‬اػ ٓؼِن ؿا ث‪ٞٛ ٚ‬ا ٓی كـمت٘ؼ‪ ،‬ا‪ٖ٣‬‬
‫ؽؿات ػال‪ ٙٝ‬ثـ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬کـػٕ كْب‪ ،‬ؿاثٔ ع‪ٞ‬ثی ثـای اٗتوبٍ اٗ‪ٞ‬اع ٓ‪٤‬کـث‪ٜ‬ب ‪ٛ‬نت٘ؼ‪.‬‬
‫ة) كؼبُ‪٤‬ت آتيليبٗی ‪ :‬ک‪ٛ ٙٞ‬بی آتيليبٕ ث‪٘ٛ ٚ‬گبّ كؼبُ‪٤‬ت ٓ‪ٞ‬اػ ٓت٘‪ٞ‬ع اف رِٔ‪ ٚ‬ام‪٤‬ؼ کِـئ‪٤‬ؼؿ‪٣‬ک‪،‬‬
‫اٗ‪٤‬ؼؿ‪٣‬ؼ م‪ُٞ‬ل‪ٞ‬ؿ‪ ،‬ام‪٤‬ؼ كِ‪ٞ‬ئ‪٤‬ؼؿ‪٣‬ک‪ٓ ٝ ،‬تبٕ ث‪ ٚ‬كْب ٓی كـمت٘ؼ ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ػؿ ا‪٣‬زبػ ثبؿاٗ‪ٜ‬بی‬
‫ام‪٤‬ؼی ٗوو ثنقای ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ ‪ ْٛ‬چ٘بٕ ٓٔکٖ امت ثبػج ثـ‪ٝ‬ف ث‪ٔ٤‬بؿی )‪ (Jaws‬ػؿ ص‪ٞ٤‬اٗبت‬
‫ى‪ٞ‬ػ ک‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗؼ ثبػج كِذ ىؼٕ ص‪ٞ٤‬اٗبت گـػػ ک‪ ٚ‬ػؿ احـ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ كِ‪ٞ‬ئ‪ٞ‬ؿ ػؿ ٓ‪ٞ‬اػ عـ‪ٝ‬ری اف‬
‫آتيليبٕ ؿط ٓی ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫د) ػ‪ٝ‬ػ ‪ ٝ‬عبکنتـ آتو م‪ٞ‬فی ‪ٛ‬بی ر٘گِی ‪ :‬ث‪٘ٛ ٚ‬گبّ آتو م‪ٞ‬فی ػؿ ر٘گَ ‪ٛ‬ب ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػال‪ِ٣‬ی‬
‫ٓغتِلی اف رِٔ‪ ٚ‬ؿلِت اٗنبٗ‪ٜ‬ب‪ٗ ،‬گ‪ٜ‬جبٗبٕ ر٘گَ ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ٔٓ ٙ‬کٖ امت ؿط ػ‪ٛ‬ؼ‪ .‬آال‪٘٣‬ؼ‪ٛ ٙ‬بی اف هج‪َ٤‬‬
‫ؽؿات ٓ‪ٞٗٞ‬اکنب‪٣‬ؼ کبؿثٖ‪ ،‬ػ‪ٝ‬ػ‪ٛ ،‬ب‪٣‬ؼؿ‪ٝ‬کـث‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب‪ ،‬اکن‪٤‬ؼ ‪ٛ‬بی افت‪ ،‬عبکنتـ ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬ث‪ٞٛ ٚ‬ا‬
‫ٓ٘تيـ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫ػ) ى‪ٜ‬بث‪ٜ‬بی آمٔبٗی ‪ :‬ى‪ٜ‬بث‪ٜ‬بی آمٔبٗی گبف ‪ٞٓ ٝ‬اػ ٓت٘‪ٞ‬ػی اف ع‪ٞ‬ػ ػؿ كْب ثبهی ٓی گؾاؿػ ک‪ٚ‬‬
‫ٓجن تغٔ‪ ٖ٤‬مبالٗ‪ ٚ‬ثبُؾ ثـ ‪ 2000‬تٖ ثـ آ‪ٝ‬ؿػ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫‪٘ٓ )ٙ‬بثغ گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ص‪ٞ٤‬اٗی‪٘ٓ :‬بثغ گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ص‪ٞ٤‬اٗی ٓبٗ٘ؼ ؽؿات ث‪ُٞٞ٤‬ژ‪٣‬ک ( ٓبٗ٘ؼ ثبکتـ‪ٜ٣‬ب ‪ٝ‬‬
‫‪٣ٝ‬ـ‪ٝ‬ك ‪ٛ‬ب) ‪ ٝ‬گبف‪ٛ‬بی ٗبىی اف كنبػ چ٘بٗچ‪ ٚ‬ػؿ كْبی آـاف ٓ٘تيـ گـػٗؼ ػؿ آُ‪ٞ‬ػ‪ٞٔٗ ٙ‬ػٕ‬
‫‪ٞٛ‬ا ٓ‪ٞ‬حـ اٗؼ‪.‬‬
‫‪ )ٝ‬چئ‪ٛ ٚ‬بی آة گـّ ٓؼؼٗی‪ :‬ثب ا‪٣‬زبػ گبف‪ٛ‬بی م‪ُٞ‬ل‪ٞ‬ؿ‪ ٙ‬مجت آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪11‬صج‪٤‬ت‬
 ‫دّم‪ -‬هٌاتغ هصٌْػی‬

‫أ) ‪ٝ‬مبئٔ ٗوِ‪ٞٓ ٚ٤‬ت‪ٞ‬ؿی‬

‫ة) ٍ٘ب‪٣‬غ ‪٤ٗ ٝ‬ـگب‪ٛ ٙ‬ب‬
‫د) م‪٤‬نتْ ‪ٛ‬بی گـّ ک٘٘ؼ‪٘ٓ ٙ‬بثغ عبٗگی ‪ ٝ‬تزبؿی‬
‫ػ) کخبكت م‪ٞ‬ف‪ٛ‬ب‬
‫‪ٞٓ )ٙ‬اػ ؿاػ‪ ٞ٣‬اکت‪ٞ٤‬‬
‫‪ٓ )ٝ‬قاؿع ثـٗذ ٗ‪٤‬ق ‪٣‬ک تؼؼاػ ف‪٣‬بػ گبف ٓ‪٤‬تبٕ ؿا ث‪ٞٛ ٚ‬ا پغو ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ف) ػاى‪ٜ‬بی عيت ٗ‪٤‬ق ‪٣‬ک ٓوؼاؿ ف‪٣‬بػ کبؿثٖ ػای اکنب‪٣‬ؼ ؿا ػؿ ‪ٞٛ‬ا ىبَٓ ٓ‪٤‬نبفػ‪.‬‬
‫س) آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ثبػج آُ‪ٞ‬ػگی آة ‪ ٝ‬عبک ٗ‪٤‬ق ٓی ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ٓ) کْ ىؼٕ ػؿعتبٕ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـٗجبتبت ثبػج آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ٓی گـػػ‪.‬‬
‫‪ )١‬تؼلٖ ک‪ ٚ‬اف ٓ‪ٞ‬اػ كبِّ‪ ٚ‬اٗنبٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ثِ٘ؼ ٓی ى‪ٞ‬ػ ثبػج آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ٓی ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ى) امتؼٔبٍ گبف ٓج‪٤‬ؼی ‪٤ُ ٝ‬ک ىؼٕ ىجک‪ ٚ‬گبفات ثبػج آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ٓی گـػػ‪.‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ‪ ٝ‬ثضج ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ إٓ ث‪ ٚ‬هـ‪ٝ ٕٝ‬مطی ‪ ٝ‬صتی مبُ‪ٜ‬بی هجَ اف إٓ ثبف ٓ‪٤‬گـػػ‪ .‬ث٘بثـ‪ٖ٣‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگ‪ٞٛ ٢‬ا ‪ ٝ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ّٝ ٖ٤‬غ ىؼ‪ ٙ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ إٓ پؼ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬رؼ‪٣‬ؼ‪٤ٗ ١‬نت‪ .‬ثـا‪ٓ ١‬خبٍ اػ‪ٝ‬اؿػ ا‪ ٍٝ‬ػؿ مبٍ ‪1307‬‬
‫ٓ‪٤‬الػ‪ ١‬امتلبػ‪ ٙ‬اف ؽؿبٍ م٘گ ػؿ ً‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬ب‪ ١‬ا‪ٛ‬ي پؾ‪ ١‬ؿا ث‪ ٚ‬ػُ‪ َ٤‬آُ‪ٞ‬ػ‪ً ٙ‬ـػٕ ‪ٞٛ‬ا‪ ١‬ى‪ٜ‬ـ ُ٘ؼٕ ٓٔ٘‪ٞ‬ع ًـػ‪.‬‬
‫چ٘‪ ٖ٤‬ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬ػؿ مب‪٣‬ـ ٗوبٓ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ گؾىت‪٤ٗ ٚ‬ق ‪ّٝ‬غ ىؼ‪ ٙ‬امت ً‪ٗ ٚ‬ظبؿت ‪ً٘ ٝ‬تـ‪٤ً ٍٝ‬ل‪٤‬ت ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت‬
‫آـ‪ ١‬گـ‪٣‬ق ٗبپؾ‪٣‬ـ ػؿ تٔبّ ر‪ٞ‬آغ ػؿ ؿاك ٓنب‪ٓ ٢ِٓ َ٣‬طـس ى‪ٞ‬ػ‪ٓ .‬ـگ ث‪٤‬و اف ‪ٗ 4000‬لـ ػؿ مبٍ‬
‫‪ 1952‬ػؿ ى‪ٜ‬ـ ُ٘ؼٕ ػؿ احـ ٓ‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ػ ك‪ٞ‬ت‪ٞ‬ى‪٤ٔ٤‬ب‪ ٢٣‬اف رِٔ‪ٝ ٚ‬صيت٘بى تـ‪ ٖ٣‬ص‪ٞ‬اػح‪ ٢‬امت ً‪ ٚ‬تب ثضبٍ ػؿ احـ‬
‫آُ‪ٞ‬ػگ‪ٞٛ ٢‬ا ؿط ػاػ‪ ٙ‬امت‪ٔٛ .‬چ٘‪ ٖ٤‬ػؿ مبٍ ‪ 1948‬ػؿ ا‪٣‬بالت ٓتضؼ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگ‪ٞٛ ٢‬ا ‪ ٝ‬تٔـًق إٓ ث‪ٓ ٚ‬ؼت ‪4‬‬
‫ؿ‪ٝ‬ف ثـ كـاف ى‪ٜ‬ـ پ٘نِ‪ٞ‬اٗ‪٤‬ب ثبػج ٓـگ ‪ 20‬تٖ ‪ ٝ‬ث‪ٔ٤‬بؿ‪ ١‬ث‪٤‬و اف ‪ٗ 6000‬لـ اف ‪ٗ 14000‬لـ رٔؼ‪٤‬ت ا‪ٖ٣‬‬
‫ى‪ٜ‬ـ گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگ‪ٞٛ ٢‬ا ‪٤ً ٝ‬ل‪٤‬ت ‪ٞٛ‬ا اف گؾىت‪ٛ ٚ‬ب‪ ١‬ػ‪ٝ‬ؿ ٓؼٗظـ ٓضو‪٤‬وٖ ث‪ٞ‬ػ‪ ٢ُٝ ٙ‬اًخـ ٓطبُؼبت ػؿ ا‪ٞٓ ٖ٣‬ؿػ‬
‫ػؿ ػ‪ٛ ٚٛ‬ب‪ ١‬اع‪٤‬ـ ٍ‪ٞ‬ؿت گـكت‪ ٚ‬امت‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪12‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اًخـ ا‪ ٖ٣‬تضو‪٤‬وبت ٗ‪٤‬ق ثـ ثغو ً‪ٞ‬چي اف تـً‪٤‬جبت آُ‪ٞ‬ػ‪ً٘٘ ٙ‬ؼ‪ٛ ٙ‬ب ث٘بّ آُ‪ٞ‬ػ‪ً٘٘ ٙ‬ؼ‪ٛ ٙ‬ب‪ ١‬عطـ ٗبى‬
‫ٓتٔـًق ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت‪ .‬ا‪ ٖ٣‬آُ‪ٞ‬ػ‪ً٘٘ ٙ‬ؼ‪ ٙ‬ػؿ ثـ گ‪٤‬ـٗؼ‪ ٚٓ ٙ‬ػ‪ٝ‬ػ ‪ٛ‬ب‪ ١‬گ‪ٞ‬گـػ‪ ٝ ١‬ك‪ٞ‬ت‪ ٞ‬ى‪٤ٔ٤‬ب‪ ٢٣‬امت‪.‬آُ‪ٞ‬ػگ‪ٓ ٢‬ض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت آة‪ ،‬عبى‪ٞٛ ،‬ا‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ ٓ‪ٞ‬اؿػ ٓؾً‪ٞ‬ؿ كبّالة صؼ‪ٝ‬ػ ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 50‬لـ ػؿ مـامـ آـ‪ٌ٣‬ب ثؼ‪ ٕٝ‬ػِٔ‪٤‬بت تَل‪٣ ٚ٤‬ب ثب‬
‫تَل‪ ٚ٤‬رقػ‪ ٢‬ػاؿػ ؿ‪ٝ‬ػ عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬مب‪٣‬ـ آث‪ٜ‬ب‪ ١‬مطض‪٤ٓ ٢‬يؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ؿ‪ٗٝ‬ؼ تب مبٍ ‪ 1970‬ثط‪ٞ‬ؿ گنتـػ‪ ٙ‬ا‪١‬‬
‫اػآ‪ ٚ‬ػاىت تب ا‪ ٌٚ٘٣‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬مبٍ ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬پبى مبف‪ ١‬آث‪ٜ‬ب‪ ،‬ثن‪٤‬بؿ‪ ١‬اف ٗب ‪٘ٛ‬زبؿ‪ٛ ١‬ب‪ ١‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬ط‪ ٢‬ؿا‬
‫ػ‪ً ُٞ‬ـػ‪.‬ثب ٍـف ‪٤ِ٤ٓ 50‬بؿػ ػاُـ اؿفه تَل‪ ٚ٤‬كبّالة ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ ‪ ٝ‬تَل‪ ٚ٤‬كبّالة ‪ ٢ٌ٣‬اف‬
‫ِٓق‪ٓٝ‬بت فٗؼگ‪ ٢‬ى‪ٜ‬ـ‪ٓ ٝ ١‬ـاًق ٍ٘ؼت‪ ٢‬گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬

‫خاک‬
‫‪ -‬اُویت خاک‬

‫کـ‪ ٙ‬عبکی ک‪ٓ ٚ‬ب ػؿ إٓ فٗؼگی ٓی ک٘‪٣ ،ْ٤‬کی اف م‪٤‬بؿات ٓ٘ظ‪ ٚٓٞ‬ىٔنی امت‪ٞٓ .‬ر‪ٞ‬ػات ا‪ٖ٣‬‬
‫م‪٤‬بؿ‪ ،ٙ‬اػْ اف ٓ‪٤‬کـ‪ٝ‬ة ‪ٛ‬ب‪ ،‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ‪ ،‬ص‪ٞ٤‬اٗبت‪ ،‬اٗنبٗ‪ٜ‬ب‪ٞٓ ٝ‬ر‪ٞ‬ػات ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی ٓ‪ ْٜ‬ثنتگی ػاؿٗؼ ‪ ٝ‬اٗـژی ع‪ٞ‬ػ‬
‫ؿا اف ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ ٓی گ‪٤‬ـٗؼ‪.‬‬
‫فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ػٔن ٍؼ ک‪ِٓٞ٤‬تـی ع‪ٞ‬ػ ‪ 3000‬ػؿر‪ ٚ‬مبٗتی گـاػ گـٓب ػاؿػ ‪ ٝ‬ػؿ ‪ 30‬ک‪ِٓٞ٤‬تـی اف‬
‫مطش فٓ‪ ،ٖ٤‬مـٓبی كقا‪٘٣‬ؼ‪ ٝ ٙ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ هبثَ تضَٔ امت‪ .‬ثيـ اف اثتؼای عِوت ث‪ ٚ‬ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی اف‬
‫ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی پـػاعت‪ ٝ ٚ‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ػ‪ٛ ٙ‬قاؿ مبٍ امت ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬کبؿ‪ٛ‬بی کيب‪ٝ‬ؿفی ٓيـ‪ ٍٞ‬امت گب‪ ٙ‬امتلبػ‪ ٙ‬اف‬
‫ٓ٘بثغ ٓ٘زـ ث‪ ٚ‬تغـ‪٣‬ت إٓ ىؼ‪ ٝ ،ٙ‬مـ اٗزبّ ث‪ٗ ٚ‬بث‪ٞ‬ػی کي‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫امتلبػ‪ ٙ‬ؿ‪٤‬ـ ٓؼو‪ ٍٞ‬اف فٓ‪ ٝ ٖ٤‬ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی ٗبػؿمت اف ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب‪ ٝ ،‬تغـ‪٣‬ت ر٘گَ ‪ٛ‬ب ‪ٛ‬ـ ؿ‪ٝ‬ف‬
‫اػآ‪ ٚ‬ػاؿػ ‪ٛ ٝ‬ـ ؿ‪ٝ‬ف مـػت ٓی ‪٣‬بثؼ ‪ ٝ‬اف ٓـف ػ‪٣‬گـ اكقا‪٣‬و رٔؼ‪٤‬ت ‪ ٝ‬مـػت تک٘‪ُٞٞ‬ژی ث‪ ٚ‬عَ‪ًٞ‬‬
‫ػؿ هـٕ اع‪٤‬ـ ٓ‪ٞ‬رت تـ‪٤٤‬ـات ‪ٝ‬مجؼی ػؿ اک‪ ٞ‬م‪٤‬نتْ ‪ٛ‬ب ىؼ‪ ٝ ٙ‬اؿِت ثبػج ٗبث‪ٞ‬ػی آٗ‪ٜ‬ب گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫فٗؼگی اكـاػ ثيـ ث‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬اؿتجبٓ ػاؿػ‪ٛ ٕٞ٤ِ٤ٓ ،‬ب ٓـػّ ؿ‪ٝ‬متب‪٣‬ی ػؿ ؿ‪ٝ‬ی فٓ‪ ٖ٤‬کبؿ ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ ‪ ٝ‬فٗؼگی آٗ‪ٜ‬ب‬
‫ث‪ ٚ‬کيب‪ٝ‬ؿفی ٓـث‪ ٓٞ‬امت ‪ ٝ‬هنٔت ػٔؼ‪ ٙ‬ؿؾا‪٣‬ی ثيـ اف فٓ‪ ٖ٤‬تبٓ‪٤ٓ ٖ٤‬ي‪ٞ‬ػ اف ٓـكی هنٔت ػٔؼ‪ ٙ‬ای اف‬
‫ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ كوـ فٗؼگی ٓی ک٘٘ؼ‪ .‬ػؿ ٓ٘بٓن ث‪٤‬بثبٗی ‪ ٚٔ٘٣ ٝ‬ث‪٤‬بثبٗی كـمب‪٣‬و عبک ثبػج ٗبث‪ٞ‬ػی فٓ‪ٖ٤‬‬
‫ىؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪13‬صج‪٤‬ت‬
 ‫آب‬
‫تب هجَ اف ػ‪ 1970 ٚٛ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬اًخـ ٓضوو‪ٓ ٝ ٖ٤‬زبٓغ ػِٔ‪ٓ ٢‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬احـات ظب‪ٛ‬ـ‪ ١‬آُ‪ٞ‬ػگ‪ ٢‬آة‪،‬‬
‫‪ٞٛ‬ا ‪ ٝ‬عبى ٓؼط‪ٞ‬ف ث‪ٞ‬ػ ثـا‪ٓ ١‬خبٍ اف ػؿ‪٣‬بچ‪«ٚ‬اؿ‪ »١‬ػؿ ا‪٣‬بُت ٓ‪٤‬ي‪٤‬گبٕ ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ػؿ‪٣‬بر‪ٓ ٚ‬ـػ‪٣ ٙ‬بػ ٓ‪٤‬يؼ ‪ٝ‬‬
‫‪٣‬ب ػؿ‪٣‬بچ‪«ٚ‬م‪٣ٞ‬ب‪ٞٛ‬گب» ث‪ٝ ٚ‬م‪ٞٓ ِٚ٤‬اػ ٗلت‪ ٢‬ث‪ ٚ‬هؼؿ‪ ١‬آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ً‪ ٚ‬آتو گـكت‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ ٓ‪ٞ‬اؿػ ٓؾً‪ٞ‬ؿ كبّالة صؼ‪ٝ‬ػ ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 50‬لـ ػؿ مـامـ آـ‪ٌ٣‬ب ثؼ‪ ٕٝ‬ػِٔ‪٤‬بت تَل‪٣ ٚ٤‬ب ثب‬
‫تَل‪ ٚ٤‬رقػ‪ ٢‬ػاؿػ ؿ‪ٝ‬ػ عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬مب‪٣‬ـ آث‪ٜ‬ب‪ ١‬مطض‪٤ٓ ٢‬يؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ؿ‪ٗٝ‬ؼ تب مبٍ ‪ 1970‬ثط‪ٞ‬ؿ گنتـػ‪ ٙ‬ا‪١‬‬
‫اػآ‪ ٚ‬ػاىت تب ا‪ ٌٚ٘٣‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬مبٍ ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬پبى مبف‪ ١‬آث‪ٜ‬ب‪ ،‬ثن‪٤‬بؿ‪ ١‬اف ٗب ‪٘ٛ‬زبؿ‪ٛ ١‬ب‪ ١‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬ط‪ ٢‬ؿا‬
‫ػ‪ً ُٞ‬ـػ‪.‬ثب ٍـف ‪٤ِ٤ٓ 50‬بؿػ ػاُـ اؿفه تَل‪ ٚ٤‬كبّالة ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ ‪ ٝ‬تَل‪ ٚ٤‬كبّالة ‪ ٢ٌ٣‬اف‬
‫ِٓق‪ٓٝ‬بت فٗؼگ‪ ٢‬ى‪ٜ‬ـ‪ٓ ٝ ١‬ـاًق ٍ٘ؼت‪ ٢‬گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬

‫‪ -a‬هٌاتغ آب‪:‬‬

‫ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ 70‬ػؿ ٍؼ مطش ًـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ٝ ٚ‬م‪ ِٚ٤‬آة پ‪ٞ‬ى‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬امت‪ .‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ ا‪ ٖ٣‬آة ث‪ ٚ‬ػُ‪َ٤‬‬
‫ا‪ ٌٚ٘٣‬اف ‪٣ٝ‬ژگ‪ٛ ٢‬ب‪ ١‬كق‪ ٝ ٢ٌ٣‬ى‪٤ٔ٤‬ب‪٣ٝ ٢٣‬ژ‪ ٙ‬ا‪ ١‬ثـ ع‪ٞ‬ؿػاؿ امت ثـا‪ ١‬اػآ‪ ٚ‬ص‪٤‬بت ربٗؼاؿإ ّـ‪ٝ‬ؿ‪١‬‬
‫امت‪ُ ،‬ؾا الفّ امت ثـع‪٣ٝ ٢‬ژگ‪ٛ ٢‬ب‪ ١‬اٍِ‪ ٢‬آة ٓ‪ٞ‬ؿػ ثـؿم‪ ٢‬هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪.‬‬

‫اُویت هسیط صیست ؟‬

‫‪ ‬افضایص تی زذ خوؼیت‬
‫‪ ‬سضذ ضِشًطیٌی‬
‫‪ ‬سضذ هصشف‬
‫دستَ تٌذی هسائل صیست هسیطی ضِشی‪:‬‬
‫‪ .1‬اهْس هْاد صائذ خاهذ؛‬
‫‪ .2‬اهْس آب ّ فاضالب؛‬
‫‪ .3‬اهْس هشتْط تَ آلْدگی ُْا ّ صذا‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪14‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هْاد صائذ خاهذ ؟‬

‫‪٘ٓ -‬بثغ ٓغتِق ت‪٤ُٞ‬ؼ کخبكت ػؿ مطش ى‪ٜ‬ـ‪:‬‬

‫ٍ٘ب‪٣‬غ ‪ ٝ‬کبؿگب‪ٜٛ‬ب‪ ،‬عبٗ‪ٞ‬اؿ‪ٛ‬ب‪ ،‬ث‪ٔ٤‬بؿمتبٗ‪ٜ‬ب‪ ،‬اػاؿات‪ٓ ،‬ؼاؿك‪ٓ ،‬ـاکق تزبؿی‪ ،‬تلـرگب‪ٜٛ‬بی ػٔ‪ٓٞ‬ی‪ ،‬ؿكت‬
‫‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ة ى‪ٜ‬ـی ‪...ٝ‬‬
‫‪ -‬کخبكت پل اف ت‪٤ُٞ‬ؼ ػؿ ‪ٛ‬ـ ‪٣‬ک اف ٓ٘بثغ ؽکـ ىؼ‪٤ٗ ٙ‬بف ث‪ ٚ‬اػٔبٍ ٓـاصَ ٓغتِق رٔغ آ‪ٝ‬ؿی تب ثبف‪٣‬بكت‬
‫‪ ٝ‬ػكغ ػاؿػ‪.‬‬
‫اهْس اب ّ فاضالب ؟‬
‫آة مبُْ آثی امت ً‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػ‪ٗ ٙ‬جبىؼ‪َٓ ،‬ـف ً٘٘ؼ‪ ٙ‬ؿا ث‪ ٚ‬ث‪ٔ٤‬بؿ‪ٗ ٟ‬بهَ اف آة ٓجتال ٗنبفػ‪ ،‬ػبؿ‪ ٟ‬اف ٓ‪ٞ‬اػ‬
‫مٔ‪٣ ٝ ٠‬ب ٓ‪ٞ‬اػ ٓؼؼٗ‪ ٝ ٠‬امتبٗؼاؿػ ثبىؼ‪.‬‬

‫هْادی کَ تَ ػٌْاى آلْدٍ کٌٌذُای ُْا ضٌاختَ ضذٍ اًذ‪....‬‬

‫پ٘ذ ٓ‪ٞ‬ؿػ اف ٓ‪ٞ‬اػ ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ‪ٛ‬بی ػٔؼ‪ٞٛ ٙ‬ا ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬ثبػج ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آٓؼٕ ث‪٤‬و اف ‪%90‬‬
‫اف ػ‪ٞ‬آَ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪.‬ا‪ ٖ٣‬پ٘ذ ٓ‪ٞ‬ؿػ ػجبؿت٘ؼ اف‪:‬‬

‫‪ – 4‬اکنب‪٣‬ؼ ‪ٛ‬بی مِلـ ( ‪) SOX‬‬ ‫‪1‬ـ کبؿثٖ ٓ٘‪ٞ‬اکنب‪٣‬ؼ (‪) co‬‬

‫‪ – 5‬ؽؿات ٓؼِن ( ؽؿات )‬ ‫‪2‬ـبکن‪٤‬ؼ‪ٛ‬بی ٗ‪٤‬تـ‪ٝ‬ژٕ (‪) NOx‬‬

‫‪3‬ـ ‪٤ٛ‬ؼؿ‪ٝ‬کـثٖ ‪ٛ‬ب(‪) HC‬‬

‫الیَ اصى‬

‫ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ گبفی ٗبٓـ‪٣‬ی ‪ ٝ‬اف ر٘ل اکن‪٤‬ژٕ امت ک‪ ٚ‬ػؿ ثبالی مطش کـ‪ ٙ‬فٓ‪ٝ ٖ٤‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‪ٝ .‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ا‪ٖ٣‬‬
‫گبف ٓضبكظت اف فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ثـاثـ تبثو اىؼ‪ٓ ٚ‬ب‪ٝ‬ؿای ث٘لو ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ ک‪ٔٛ ٚ‬بٕ پـت‪ٛٞ‬بی ْٓـ ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ‬
‫ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٗٞ‬ؼ‪ ،‬امت‪ .‬اگـ ا‪ ٖ٣‬ال‪ٗ ٚ٣‬بفک ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تؼؿ‪٣‬ذ اف ث‪ ٖ٤‬ثـ‪ٝ‬ػ‪ ،‬اىؼ‪ٓ ٚ‬ب‪ٝ‬ؿایث٘لو ث‪ ٚ‬ؿاصتی ث‪ٚ‬‬
‫مطش فٓ‪ٗ ٖ٤‬ل‪ٞ‬ؽ کـػ‪ ٝ ٙ‬مجت ا‪٣‬زبػ ث‪ٔ٤‬بؿی‪ٛ‬بی ٓغتِلی اف رِٔ‪ ٚ‬مـٓبٕ پ‪ٞ‬مت ‪ ٝ‬آةٓـ‪ٝ‬اؿ‪٣‬ؼ ػؿ اٗنبٕ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪15‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓیى‪ٞ‬ػ ‪...‬‬
‫ٓضبكظت ‪ ٝ‬رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی اف تغـ‪٣‬ت ال‪ٚ٣‬اُ ُفٕ ث‪ ٚ‬ػ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬كـػ كـػ ٓبمت ‪.‬‬

‫‪ )۱‬اسپشیُای خْضثْکٌٌذٍ‬
‫صتٔب ىٔب ‪ ْٛ‬ثن‪٤‬بؿ ػ‪٣‬ؼ‪ٙ‬ا‪٣‬ؼ اكـاػی ؿا ک‪ ٚ‬تب اف امپـی ‪ ٝ‬ع‪ٞ‬ىج‪ٞ‬ک٘٘ؼ‪ٛٙ‬بی ػ‪٣‬گـ ٗک٘٘ؼ‪ ،‬پب‪٣‬يبٕ ؿا اف عبٗ‪ٚ‬‬
‫ث‪٤‬ـ‪ٔٗ ٕٝ‬یگؾاؿٗؼ! اكـاػی ک‪ ٚ‬ثؼ‪ ٕٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬آم‪٤‬ت‪ٛ‬ب‪٣‬ی ک‪ٔٓ ٚ‬کٖ امت ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتىبٕ ثقٗ٘ؼ كؤ ث‪ٚ‬‬
‫كکـ ٓضتـّ ث‪ٗ ٚ‬ظـ ؿم‪٤‬ؼٕ ع‪ٞ‬ػىبٕ ‪ٛ‬نت٘ؼ‪ .‬ت‪ٓ ٚ٤ٍٞ‬ب ث‪ ٚ‬ا‪ٖ٣‬گ‪ ٚٗٞ‬اكـاػ ا‪ ٖ٣‬امت ک‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫‪ٗ ٝ‬نَ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ک٘٘ؼ‪ .‬امپـی‪ٛ‬ب اف رِٔ‪ ٚ‬کبال‪ٛ‬ب‪٣‬ی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ کِـ ‪ ٝ‬كِ‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬کـثٖ ػؿ تـک‪٤‬ت‬
‫ىبٕ ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼی رؼی ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬عَ‪ ًٞ‬تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓیؿ‪ٗٝ‬ؼ‪ّ٘ٔ .‬ب‪ ،‬ص‪ٞ‬امتبٕ‬
‫ثبىؼ ک‪ ٚ‬امپـی‪ٛ‬ب‪٣‬ی ک‪ٓ ٚ‬یعـ‪٣‬ؼ صتٔب ٗيبٗ‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬متؼاؿ اُ ُفٕ ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪.‬‬

‫‪ )۲‬یخچال‬

‫آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ػ‪٣‬گـ ٗج‪ٞ‬ػٕ ‪٣‬غچبٍ ‪ ٝ‬كـ‪٣‬قؿ ػؿ عبٗ‪ٛٚ‬ب تؼزت ػاؿػ ‪ ٝ‬ا‪ٝ ٖ٣‬مب‪ َ٣‬ػاؿای گبف کِـ‪ٝ‬كِ‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬کـثٖ امت‬
‫ا‪ ٖ٣‬گبف ک‪ ٚ‬ثب ٗبّ ‪ ْٛ CFC‬ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬امت ‪٣ ٝ‬کی اف ػ‪ٞ‬آَ اٍِی تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٞ‬ػ ػؿ‬
‫ٍ٘ب‪٣‬غ مـٓبمبف ٓخَ آةمـػکٖ ‪٣ ٝ‬غچبٍ ‪ ٝ‬كـ‪٣‬قؿ‪ٛ‬بی عبٗگی ‪ٍ٘ ٝ‬ؼتی کبؿثـػ ػاؿػ چ‪ ٕٞ‬ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ فٓ‪ٖ٤‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪16‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ؿا ػؿ ثـاثـ اىؼ‪ْٓ ٚ‬ـ ٓب‪ٝ‬ؿایث٘لو صلع ٓیک٘ؼ ‪ ٝ‬گبف کِـ‪ٝ‬كِ‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬کـثٖ ‪ ْٛ‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼی ث‪ ٚ‬ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ امت‪،‬‬
‫ٍ٘ؼتگـإ ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬كکـ اكتبػ‪ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬رب‪٣‬گق‪٘٣‬ی ثـای ا‪ ٖ٣‬گبف ػؿ ٍ٘ب‪٣‬غ مـٓبمبف تؼ‪ ٖ٤٤‬ک٘٘ؼ‪.‬‬

‫‪ )۳‬پاککٌٌذٍُا‬
‫ٓیى‪٤٣ٞ‬ؼ ‪ٓ ٝ‬یمب‪٤٣‬ؼ ‪ ٝ‬كکـ ٓیک٘‪٤‬ؼ ثن‪٤‬بؿپبک ‪ ٝ‬ثب مِ‪٤‬و‪ٛ ٚ‬نت‪٤‬ؼ ک‪٣ ٚ‬ک عبٗ‪ ٝ ٚ‬فٗؼگی ٗظ‪٤‬ق ‪٘ٓ ٝ‬ظْ‬
‫ػاؿ‪٣‬ؼ؟ آب ٗ‪ ٚ‬؟ ا‪ٖٞٓ٣‬ؿ ک‪ ٚ‬ىٔب كکـ ٓیک٘‪٤‬ؼ ٗ‪٤‬نت‪ .‬ع‪ٞ‬ة امت ثؼاٗ‪٤‬ؼ ک‪ٞٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬اػ ى‪٘٣ٞ‬ؼ‪ٙ‬ای ک‪ٛ ٚ‬ـ ؿ‪ٝ‬ف‬
‫‪ٛ ٝ‬ـ ىت اف آٗ‪ٜ‬ب امتلبػ‪ٓ ٙ‬یک٘‪٤‬ؼ‪ٔٓ ،‬کٖ امت ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼی رؼی ثـای تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ‪ ٝ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬عطـ‬
‫اكتبػٕ مالٓت ىٔب ثبى٘ؼ‪ .‬صالٍ‪ٛ‬ب اف رِٔ‪ ٚ‬ػىٔ٘بٕ ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓیآ‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ػٔؼتب ىبَٓ اٗ‪ٞ‬اع‬
‫پبکک٘٘ؼ‪ٛٙ‬ب ‪ ٝ‬چـثیفػا‪ٛ‬ب ک‪ ٚ‬ػؿ ٍ٘ب‪٣‬غ‪ ،‬اُکتـ‪٤ٗٝ‬ک ‪ ٝ‬عيکي‪٣ٞ‬ی ث‪ ٚ‬کبؿ ٓیؿ‪ٗٝ‬ؼ‪ٛ ،‬نت٘ؼ‪ .‬اٗ‪ٞ‬اػی اف‬
‫پبکک٘٘ؼ‪ٛٙ‬ب عطـٗبکاٗؼ ک‪ ٚ‬ػؿ تـک‪٤‬ت ىبٕ ٗبّ کِـ‪ٝ‬كـّ ‪٣‬ب ‪ٔٛ‬بٕ تـیکِـ‪ٝ‬اتبٕ ‪ ٝ‬تتـاکِـ‪٣‬ؼکبؿثٖ ث‪ ٚ‬چيْ‬
‫ٓیع‪ٞ‬ؿػ‪.‬‬

‫‪ )۴‬کطاّسصی‬
‫کيب‪ٝ‬ؿفی ٗ‪٤‬بف ربٓؼ‪ ٚ‬امت آب ٗ‪ ٚ‬ثب ؿ‪ٝ‬ه‪ٛ‬بی ؿ‪٤‬ـ اٍ‪ُٞ‬ی ک‪ ٚ‬مجت آم‪٤‬ت ؿمبٗؼٕ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫ٓت‪ َ٤‬ثـ‪ٓٝ‬ب‪٣‬ؼ اف رِٔ‪ٞٓ ٚ‬اػی امت ک‪ ٚ‬ػؿ اٗ‪ٞ‬اػی اف آكت کو‪ٛ‬ب ‪ّ ٝ‬ؼػل‪ٗٞ‬یک٘٘ؼ‪ٛٙ‬بی ٓضَ‪ٞ‬الت‬
‫کيب‪ٝ‬ؿفی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪ ٝ‬اكـاػی ک‪ ٚ‬اف ا‪ٞٗ ٖ٣‬ع ٓ‪ٞ‬اػ ثـای مالٓت ٓضَ‪ٞ‬الت کيب‪ٝ‬ؿفیىبٕ امتلبػ‪ٙ‬‬
‫ٓیک٘٘ؼ ثب‪٣‬ؼ ثؼاٗ٘ؼ ک‪ ٚ‬چ‪ ٚ‬ػؿػمـ‪ٛ‬ب‪٣‬ی ٓٔکٖ امت ثـای کَ ر‪ٜ‬بٕ ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ث‪٤‬ب‪ٝ‬ؿٗؼ‪ .‬اکن‪٤‬ؼ ٗ‪٤‬تـ‪ٝ‬ژٕ ‪ ْٛ‬ک‪ٚ‬‬
‫گبفی امت ٓ٘تيـ‪ ٙ‬اف ک‪ٞ‬ػ‪ٛ‬بی ى‪٤ٔ٤‬ب‪٣‬ی ‪٣ ،‬کی ػ‪٣‬گـ اف ٓ‪ٞ‬اؿػ ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٞ‬ػ‪.‬‬

‫‪ )۵‬تالْىُای آتصًطاًی‬
‫ثبُ‪ ٕٞ‬آتوٗيبٗی اف رِٔ‪ ٚ‬کبال‪ٛ‬ب‪٣‬ی امت ک‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػه ػؿ ‪ٛ‬ـ عبٗ‪ ،ٚ‬اػاؿ‪ٞٓ ٝ ٙ‬تـ ّـ‪ٝ‬ؿی امت تب ػؿ ٓ‪ٞ‬اهغ‬
‫ثضـاٗی صالٍ ٓيکالت ٗبىی اف آتوم‪ٞ‬فی ى‪ٞ‬ػ آب ربُت امت ثؼاٗ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ػىٖٔ ػ‪ٝ‬متٗٔب گبفی ث‪ٗ ٚ‬بّ‬
‫‪ٛ‬بُ‪ٞ‬ژٕ ػؿ تـک‪٤‬جبتو ػاؿػ ک‪ ٚ‬ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثن‪٤‬بؿ عطـٗبک امت ‪٣ ٝ‬کی اف ػ‪ٞ‬آَ ٗبفک ىؼٕ ال‪ٚ٣‬‬
‫اُ ُفٕ ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٞ‬ػ‪ٛ .‬ـچ٘ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ کَ ػٗ‪٤‬ب ا‪ ٖ٣‬ػبَٓ تغـ‪٣‬جی كؤ ػ‪ ٝ‬ػؿٍؼ َٓـف ٓیى‪ٞ‬ػ آب ‪ٖ٤ٔٛ‬‬
‫َٓـف ػ‪ ٝ‬ػؿٍؼی تغـ‪٣‬جی ‪ ۲۵‬ػؿٍؼی ػؿ پی ػاؿػ‪٣ .‬ؼ٘ی ‪ ۲۵‬ػؿٍؼ اف تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ث‪ ٚ‬عبٓـ آفاػ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪17‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ىؼٕ گبف ‪ٛ‬بُ‪ٞ‬ژٕ ػؿ كْب مت‪.‬‬

‫‪ )۶‬کْلش‬
‫آ‪٣‬ب تب ث‪ ٚ‬صبٍ كکـ کـػ‪ٙ‬ا‪٣‬ؼ ک‪ٝ ٚ‬هتی ػؿ ‪ٞٛ‬ای گـّ تبثنتبٕ ٗقػ‪٣‬ک تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٝ ٕٞ٣‬ؿ‪ٝ‬ث‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ی ثبػ ک‪ُٞ‬ـ ؿ‪ٝ‬ی‬
‫ٗينت‪ ٝ ٚ‬ك‪ٞٓ ِْ٤‬ؿػ ػاله‪ ٚ‬تبٕ ؿا تٔبىب ٓیک٘‪٤‬ؼ‪ ،‬ثب ا‪ ٖ٣‬کبؿتبٕ ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ؿا اف ث‪ٓ ٖ٤‬یثـ‪٣‬ؼ؟! ‪٣‬ب ‪ٝ‬هتی ‪٘ٛ‬گبّ‬
‫ؿاٗ٘ؼگی گـٓی ٓی ک٘‪٤‬ؼ ‪ ٝ‬ػؿر‪ ٚ‬ک‪ُٞ‬ـ ٓ‪ٞ‬تـتبٕ ؿا ثب ال ٓی ثـ‪٣‬ؼ ‪ ،‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼی ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓضن‪ٞ‬ة‬
‫ٓیى‪٣ٞ‬ؼ؟ ‪ ٖ٤ٔٛ‬ک‪ُٞ‬ـ‪ٛ‬ب ک‪ ٚ‬ػؿ كَ‪ ٍٞ‬گـٓبی مبٍ رق‪ٓ ٝ‬ضج‪ٞ‬ة تـ‪ ٖ٣‬کبال‪ٛ‬ب ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٗٞ‬ؼ ث‪ ٚ‬ػِت ػاؿا‬
‫ث‪ٞ‬ػٕ گبف کِـ‪ٝ‬كِ‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬کـثٖ ػؿ تـک‪٤‬ت ىبٕ رق‪ٓ ٝ‬ضَ‪ٞ‬الت ٓغـة ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓیآ‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ىٔب‬
‫ٓیت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ ثب کٔتـ امتلبػ‪ ٙ‬کـػٕ اف آٗ‪ٜ‬ب ػ‪ٝ‬متیتبٕ ؿا ثب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت حبثت ک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫‪ )۷‬گاصُای گلخاًَای‬
‫اكقا‪٣‬و ٓوؼاؿ گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ٚ‬ای ػؿ ر‪٣ ٞ‬ؼ٘ی ‪ٛ‬ـچ‪ٗ ٚ‬بفک تـ ىؼٕ ال‪ ٚ٣‬اُ ُفٕ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬آب گبف‪ٛ‬بی‬
‫گِغبٗ‪ٚ‬ای چ‪٤‬نت؟ کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ٞٓٚ‬ؿ ٓج‪٤‬ؼی ت‪ٞ‬مٔ تبثو ٗ‪ٞ‬ؿ ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ گـّ ٓیى‪ٞ‬ػ ‪ٓ ٝ‬وؼاؿی اف ٗ‪ٞ‬ؿ تبث‪٤‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ىؼ‪ ٙ‬ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬مٔت ر‪ ٞ‬ثـٓیگـػػ‪٣ .‬ؼ٘ی ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ فٓ‪ ٖ٤‬ؿا گـّ ٓیک٘ؼ ‪ٓ ٝ‬وؼاؿی اف ثبفتبثيو ‪ ْٛ‬مجت‬
‫گـّ ىؼٕ ر‪ٓ ٞ‬یى‪ٞ‬ػ‪ .‬تب ا‪ ٖ٣‬ربی ٓيکِی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ‪ٓ ٚٔٛ .‬نب‪ٝ َ٣‬هتی پ‪٤‬و ٓیآ‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ احـ ف‪٣‬بػ ىؼٕ‬
‫كؼبُ‪٤‬ت‪ٛ‬بی ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬اٗنبٗی ‪٣‬ک ال‪ّ ٚ٣‬غ‪ ْ٤‬اف گبف ث‪ٗ ٚ‬بّ گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای ‪٣‬ب ‪ GHG‬ث‪ ٖ٤‬فٓ‪ ٝ ٖ٤‬ر‪ ٞ‬هـاؿ‬
‫ٓیگ‪٤‬ـػ ‪ٔٗ ٝ‬یگؾاؿػ ک‪ ٚ‬ثبفتبثو ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت کبَٓ ث‪ ٚ‬ر‪ ٞ‬ثـگـػػ ‪ ٝ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬ثبػج ثبال ؿكتٖ‬
‫ػٓبی فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ٓ ٚ‬ـ‪ٝ‬ؿ فٓبٕ ٓیى‪ٞ‬ػ‪ .‬ث‪ٞٓٚ‬ؿکِی ث‪٤‬يتـ‪ ٖ٣‬صزْ گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ٚ‬ای ؿا ثغبؿ آة‪ ،‬ػیاکن‪٤‬ؼ‬
‫ٗ‪٤‬تـ‪ٝ‬ژٕ‪ ،‬ػیاکن‪٤‬ؼکـثٖ ‪ٓ ٝ‬تبٕ تيک‪ٓ َ٤‬یػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬

‫اًساًِا چگًَْ آب ّ ُْا سا تغییش هیدٌُذ؟‬

‫ىب‪٣‬ؼ ثب‪ٝ‬ؿ ٗک٘‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ‪ٓ ْٛ‬یت‪ٞ‬اٗ٘ؼ آة ‪ٞٛ ٝ‬ای فٓ‪ ٖ٤‬ؿا تـ‪٤٤‬ـ ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ .‬ػاٗئ٘ؼإ ٓیگ‪٘٣ٞ‬ؼ اکخـ‬
‫كؼبُ‪٤‬ت‪ٛ‬بی اٗنبٕ‪ٛ‬ب گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓیک٘ؼ‪ .‬پل اف اٗوالة ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬اعتـاع اٗ‪ٞ‬اع ٓبى‪ ٖ٤‬آالت‬
‫ٍ٘ؼتی‪ ،‬اٗنبٗ‪ٜ‬ب ثبكؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی کيب‪ٝ‬ؿفی ‪ٍ٘ ٝ‬ؼتی چ‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٝ ٖ٤‬آة ‪ٞٛ ٝ‬ای إٓ ؿا ػگـگ‪ ٕٞ‬مبعت٘ؼ‪ .‬ثب‬
‫ىـ‪ٝ‬ع اٗوالة ٍ٘ؼتی ؿ‪ٝ‬ه فٗؼگی ٓـػّ ػ‪ ُٞ‬ىؼ‪ .‬هجَ اف إٓ ٓوؼاؿ گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ ٚ‬ای ػؿ ر‪ ٞ‬کْ ث‪ٞ‬ػ‪،‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪18‬صج‪٤‬ت‬
 ‫آب ثب ؿىؼ رٔؼ‪٤‬ت ‪ ٝ‬اكقا‪٣‬و امتلبػ‪ ٙ‬اف ٗلت ‪ ٝ‬ؽؿبٍ م٘گ تـک‪٤‬ت گبف‪ٛ‬بی اتٔنلـ ٗ‪٤‬ق تـ‪٤٤‬ـ کـػ‪.‬‬
‫ثط‪ٞ‬ؿ‪٣‬ک‪ ٚ‬ػؿ صبٍ صبّـ‪ ،‬ؿِظت گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ ٚ‬ای اف صؼ‪ٝ‬ػ ‪ٝ 270‬اصؼ ث‪ٝ 367 ٚ‬اصؼ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت‪ٓ .‬ب‬
‫ثـای اٗزبّ کبؿ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ث‪ ٚ‬اٗـژی ٗ‪٤‬بف ػاؿ‪ ٝ ْ٣‬ا‪ ٖ٣‬اٗـژی ؿا اف ؿؾا تبٓ‪ٓ ٖ٤‬یک٘‪ٔٛ .ْ٤‬چ٘‪ ٖ٤‬ثـای‬
‫ؿ‪ٝ‬ى٘ب‪٣‬ی ‪ ٝ‬گـّ کـػٕ عبٗ‪ٛٚ‬ب‪ٔ٣‬بٕ ث‪ ٚ‬اٗـژی ٗ‪٤‬بف ػاؿ‪ٞٓ .ْ٣‬تـ‪ٛ‬ب ثـای صـکت ث‪ ٚ‬م‪ٞ‬عت ٗ‪٤‬بف ػاؿػ‪.‬‬
‫ٓبى‪ٖٛ٤‬بی ٍ٘ؼتی ٗ‪٤‬ق ث‪ ٚ‬اٗـژی ٗ‪٤‬بف ػاؿٗؼ‪ .‬اکخـ اٗـژی‪ٛ‬بی الفّ ثـای ٓ‪ٞ‬اؿػ ك‪ٞ‬م ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓنتو‪٣ ْ٤‬ب ؿ‪٤‬ـ‬
‫ٓنتو‪ ْ٤‬اف م‪ٞ‬عت‪ٛ‬بی كن‪ِ٤‬ی ٓخَ ٗلت ‪ ٝ‬گبف ‪ ٝ‬ؽؿبٍ م٘گ ثؼمت ٓیآ‪٣‬ؼ‪.‬ا‪ٜ٘٣‬بم‪ٞ‬عت‪ٜ‬ب‪٣‬ی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬م‪ٞ‬فاٗؼٕ‬
‫آٗ‪ٜ‬ب گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای آفاػ ٓیک٘ؼ!!! آ‪٣‬ب ٓیػاٗ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬چ‪ٝ ٚ‬هتی گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ٚ‬ای ؿا ث‪ٞٛ ٚ‬ا ٓیكـمت‪٤‬ؼ؟ ‪ٛ‬ـ ‪ٝ‬هت‬
‫ک‪:ٚ‬‬

‫‪ -‬تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٕٞ٣‬تٔبىب ٓی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ثب کبٓپ‪ٞ٤‬تـ ثبفی ٓی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬اف ک‪ُٞ‬ـ امتلبػ‪ٓ ٙ‬یک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬اف امتؼ‪ّ ٞ٣‬جٔ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬چـاؽ ؿا ؿ‪ٝ‬ىٖ ٓی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ُ -‬جبم‪ٜ‬ب‪٣‬تبٕ ؿا ٓی ى‪٤٣ٞ‬ؼ ‪٣‬ب آ‪ٓ ٞ‬یک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬م‪ٞ‬اؿ ٓ‪ٞ‬تـ ٓی ى‪٣ٞ‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ؿؾا‪٣‬تبٕ ؿا ػؿ ٓب‪٣‬کـ‪ ٞ٣ٝٝ‬گـّ ٓی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪19‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ -‬اف ثغبؿی گبفی ‪٣‬ب ٗلتی امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ث‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ٚ‬ای ػؿ ‪ٞٛ‬ا کٔک ٓیک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫چـا؟‬
‫چ‪ ٕٞ‬ىٔب ثـای اٗزبّ ا‪ ٖ٣‬کبؿ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ثـم ‪ ٝ‬م‪ٞ‬عت ٗ‪٤‬بف ػاؿ‪٣‬ؼ‪ .‬آ‪٣‬ب ٓیػاٗ‪٤‬ؼا‪ ٖ٣‬ثـم ‪ ٝ‬م‪ٞ‬عت اف کزب تبٓ‪ٖ٤‬‬
‫ٓیى‪ٞ‬ػ؟‬
‫ع‪ٞ‬ة‪٤ٗ ،‬ـ‪ٝ‬گب‪ٜٛ‬ب ؽؿبٍ م٘گ ‪ٗ ٝ‬لت ؿا ٓی م‪ٞ‬فاٗ٘ؼ تب ثـم ت‪٤ُٞ‬ؼ ک٘٘ؼ ‪ ٝ‬پبال‪٣‬يگب‪ٜٛ‬ب ٗ‪٤‬ق ثـای تَل‪ٗ ٚ٤‬لت‬
‫عبّ ‪ ٝ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ٗلت ‪ ٝ‬ث٘ق‪ ،ٖ٣‬م‪ٞ‬عت َٓـف ٓیک٘٘ؼ‪ .‬م‪ٞ‬فاٗؼٕ ٗلت ‪ ٝ‬ؽؿبٍ م٘گ ‪ ْٛ‬گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای ت‪٤ُٞ‬ؼ‬
‫ٓیک٘ؼ‪ .‬پل ‪ٛ‬ـ چ‪ ٚ‬ىٔب ث‪٤‬يتـ ثـم َٓـف ک٘‪٤‬ؼ‪٤ٗ ،‬ـ‪ٝ‬گب‪ٜٛ‬ب اف م‪ٞ‬عت ث‪٤‬يتـی امتلبػ‪ٓ ٙ‬یک٘٘ؼ ‪ ٝ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ٚ‬‬
‫گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای ف‪٣‬بػتـی ت‪٤ُٞ‬ؼٓیى‪ٞ‬ػ‪ٓ .‬تبٕ ‪٣ ْٛ‬ک گبف گِغبٗ‪ٚ‬ای امت‪ٓ .‬تبٕ چگ‪ ٚٗٞ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓیى‪ٞ‬ػ؟ ‪ٝ‬هتی ک‪ٚ‬‬
‫ىٔب‪:‬‬

‫‪ -‬کخبكت ‪ٛ‬ب ؿا ث‪ٓ ٚ‬ضَ ػكٖ کخبكت ٓی كـمت‪٤‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ص‪ٞ٤‬اٗبتی ٓخَ گب‪ ،ٝ‬گ‪ٞ‬مل٘ؼ ‪ ... ٝ‬ؿا ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼ ُج٘‪٤‬بت ‪ ٝ‬گ‪ٞ‬ىت پـ‪ٝ‬ؿه ٓیػ‪٤ٛ‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ػؿ ىبُ‪٤‬قاؿ ثـٗذ ٓیکبؿ‪٣‬ؼ‪،‬‬

‫‪ -‬ؽؿبُن٘گ امتغـاد ٓیک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫ٓ‪ٞ‬تـ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬کبؿعبٗ‪ٛٚ‬ب‪٣‬ی ‪ ْٛ‬ک‪ ٚ‬اصت‪٤‬بد ؿ‪ٝ‬فاٗ‪ٓ ٚ‬ب ؿا ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓیک٘٘ؼ‪ٓ ،‬وبػ‪٣‬ـ ف‪٣‬بػی اف اٗ‪ٞ‬اع گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ٚ‬ای‬
‫ؿا ث‪ٞٛ ٚ‬ا ٓیكـمت٘ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪20‬صج‪٤‬ت‬
 ‫الْدگي صْتي چیست ؟‬

‫اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ثبت‪٤ُٞ‬ؼ ٍ‪ٞ‬ت ثب ‪٣‬کؼ‪٣‬گـ صـف ٓی فٗ٘ؼ!اؿتجبٓ ثـهـاؿ ٓی ک٘٘ؼ!اف اصنبمبتيبٕ ؿآی گ‪٘٣ٞ‬ؼ‬
‫اف کبؿ‪ٛ‬ب !ع‪ٞ‬امت‪ٛ ٚ‬ب‪...ٝ‬آب آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ت٘‪ٜ‬ب ٓ٘جغ ت‪٤ُٞ‬ؼ ٍؼا ٓضؼ‪ٝ‬ػ ث‪ ٚ‬ص٘زـ‪ ٙ‬ی آػٓی ٗ‪٤‬نت!ػؿ‪ٝ‬اهغ ا‪٘ٓ ٖ٣‬بثغ‬
‫آٗوؼؿ ف‪٣‬بػىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ٍ ٚ‬ؼای اٗنبٕ ػؿآٗ‪ٜ‬ب گْ امت چ‪ ٚ‬ثنب ک‪ ٚ‬گب‪ٛ‬ی ػؿ ا‪٤ٛ ٖ٣‬ب‪ ٞٛ‬اٗنبٕ ع‪ٞ‬ػؿاٗ‪٤‬ق كـآ‪ٞ‬ه‬
‫ٓ‪٤‬ک٘ؼ!‪ ٝ‬ا‪ٔٛ ٖ٣‬بٕ چ‪٤‬قی امت ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬تؼج‪٤‬ـی اف إٓ ثب ػ٘‪ٞ‬إ آُ‪ٞ‬ػگی ٍ‪ٞ‬تی ‪٣‬بػ ٓی ى‪ٞ‬ػ! ف‪٣‬بػ اف آُ‪ٞ‬ػگی‬
‫آة ‪ٞٛ ٝ‬ا ‪ ٝ‬عبک گلت‪ ٚ‬ا‪ ْ٣‬آب ػ‪ ٝ‬ثضج آُ‪ٞ‬ػگی ٗ‪ٞ‬ؿی ‪ ٝ‬آُ‪ٞ‬ػگی ٍ‪ٞ‬تی ثضج ‪ٛ‬بی كـآ‪ٞ‬ه ىؼ‪ ٙ‬ی آُ‪ٞ‬ػگی‬
‫‪ٛ‬ب ‪ٛ‬نت٘ؼ ثضخی ثـمـ اهؼآبت اٗزبّ ىؼ‪ ٙ‬ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬ی آٗ‪ٜ‬ب ٗ‪٤‬نت!!چـا ک‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ٓ ٚ‬ـف ؿ‪٤‬ـهبثَ‬
‫ثب‪ٝ‬ؿی ٓظِ‪ٝ ّٞ‬اهغ ىؼ‪ ٙ‬امت! ٓ٘ظ‪ٞ‬ؿ آالع ؿمبٗی ‪ٛ‬بی امت ک‪ ٚ‬ثب‪٣‬ؼ اٗزبّ ى‪ٞ‬ػ! ثی ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی ث‪ ٚ‬ا‪ٖ٣‬‬
‫آُ‪ٞ‬ػگی ثبػج احـات ٓقٖٓ ثـ مالٓت اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ‪ٛ ٝ‬ق‪ٛ ٚ٘٣‬بی م٘گ‪٘٤‬ی ثـای ٗظبكت ‪ ٝ‬مالٓت ربٓ‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ‬
‫ػاىت‪.‬‬
‫ث‪ٛ ٚ‬ـگ‪ٍ ٚٗٞ‬ؼا‪٣‬ی اف ‪ٛ‬ـٓ٘جؼی ک‪ ٚ‬ثبػج ا‪٣‬زبػ آفؿػگی ػؿ اٗنبٕ ى‪ٞ‬ػ آُ‪ٞ‬ػگی ٍ‪ٞ‬تی گلت‪ٓ ٚ‬ی‬
‫ى‪ٞ‬ػ!‪ٝ‬اصؼ اٗؼاف‪ ٙ‬گ‪٤‬ـی ٍ‪ٞ‬ت ػمی ثَ امت ‪ٓ ٝ‬يغٌ کـػٕ مطش آمتبٗ‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬آُ‪ٞ‬ػگی ثب ‪٣‬ک ؿهْ ث‪ٚ‬‬
‫ت٘‪ٜ‬ب‪٣‬ی ٓ‪٤‬نـ ٗ‪٤‬نت چـا ک‪ ٚ‬كـػ ثنت‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬ؼت ‪ٝ‬فٓبٕ ػؿٓؼـُ آُ‪ٞ‬ػگی هـاؿ گـكتٖ كبٍِ‪ ٚ‬اف ٓ٘جغ ٍ‪ٞ‬ت‪-‬‬
‫ٓؼا‪ٓٝ‬ت ‪ٝ‬صنبم‪٤‬ت ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬اٗب‪٣‬ی ‪ٛ‬بی ٓتلب‪ٝ‬ت اكـاػ ػؿ تضَٔ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٝ‬اک٘و ‪ٛ‬ب ‪ ....ٝ‬تبح‪٤‬ـ‪ٛ‬بی ٓتلب‪ٝ‬تی‬
‫ٓ‪٤‬پؾ‪٣‬ـػ‬
‫آب ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓ‪٤‬بٗگ‪ ٖ٤‬هـاؿ گـكتٖ ػؿ ٓؼـُ ٍؼا‪٣‬ی ثب ىؼت ‪ ۸۵‬ػمیثَ ث‪ ٚ‬گ‪ٞ‬ه اٗنبٕ ٍؼٓ‪ ٚ‬رؼی‬
‫‪ٝ‬اؿػ ٓیک٘ؼ ‪ ٝ‬هـاؿگ‪٤‬ـی ث‪٤‬و اف ‪ ۲‬ػه‪٤‬و‪ ٚ‬ػؿ ٓؼـُ ٍؼا‪٣‬ی ثب ىؼت ‪ ۱۰۹‬ػمی ثَ ٓٔکٖ امت ث‪ ٚ‬کـی‬
‫ٓ‪ٞ‬هت اٗنبٕ ٓ٘زـ ى‪ٞ‬ػ‬
‫هـاؿگ‪٤‬ـی ػؿ ٓؼـُ ػائٔی ٍؼا ثبػج کب‪ٛ‬و هؼؿت ى٘‪ٞ‬ا‪٣‬ی ‪ ٝ‬کـی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ػؿ ‪ٝ‬اهغ ػِت ث‪٤‬يتـ‬
‫کـی ‪ٛ‬ب‪ ،‬اكقا‪٣‬و مٖ ‪ ٝ‬پ‪٤‬ـی ٗ‪٤‬نت ثِک‪ٓ ٚ‬ؼا‪ ّٝ‬هـاؿگ‪٤‬ـی ػؿ ٓؼـُ مـ‪ٍٝ‬ؼا ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪21‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اص اثشات آلْدگی صْتی هی تْاى تَ هْاسد صیش اضاسٍ کشد‪:‬‬

‫چ٘بٗچ‪ ٚ‬كـػی ثط‪ٞ‬ؿ ٓؼا‪ٓ ّٝ‬ی ‪ ۸‬مبػت ػؿ ٓؼـُ مـ ‪ٍ ٝ‬ؼای ثبالی ‪ ۷۰‬ػمی ثَ هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪ ،‬كيبؿ‬
‫ع‪ٝ ٕٞ‬ی تب ‪ٓ َ٤ٓ ۵-۱۰‬تـر‪( ٙٞ٤‬اٗؼاف‪ ٙ‬گ‪٤‬ـی ػؿر‪ ٚ‬كيبؿ ع‪ ) ٕٞ‬اكقا‪٣‬و ٓی ‪٣‬بثؼ‪.‬ثـؿمی‪ٛ‬ب ٗيبٕ ٓیػ‪ٛ‬ؼ‬
‫کبؿگـاٗی ک‪ٍ ٚ‬ؼای ‪ ۱۲۵‬ػمی ثَ ؿا تضَٔ ٓیٗٔب‪٘٣‬ؼ ىج‪ٜ‬ب ‪ٝ‬هتی ث‪ ٚ‬عبٗ‪ ٚ‬ثـٓیگـػٗؼ اٗگيتبٕ آٗ‪ٜ‬ب مجق‬
‫ؿٗگ ثؼؼ مل‪٤‬ؼ ٓیگـػػ ک‪ ٚ‬ػالئْ ث‪ٔ٤‬بؿی ‪ٝ‬اف‪ٝ‬امپبمت‪٤‬ک ٓیثبىؼ ک‪ ٚ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬اٗوجبُ ؿگ‪ٜ‬ب ‪ٗ ٝ‬بؿمب‪٣‬ی ػؿ‬
‫رـ‪٣‬بٕ ع‪ ٕٞ‬ػبؿُ ٓیگـػػ‪ .‬ک‪ ٚ‬ا‪ٗ ٖ٣‬بؿاصتی ث‪ٗ ٚ‬بّ ث‪ٔ٤‬بؿی ؿ‪٘٣‬بٍ ‪٣‬ب اٗگيتبٕ ٓـػ‪ٓ ٙ‬ؼـ‪ٝ‬ف امت‪.‬‬
‫مـ‪ٍٝ‬ؼای ف‪٣‬بػ ثبػج ت‪ُٞ‬ؼ ٗ‪ٞ‬فاػإ ف‪ٝ‬ػؿك‪،‬کْ ‪ٝ‬فٕ ‪ ٝ‬ػاؿای ٗوٌ ػْ‪٤ٓ ٞ‬گـػػ چـا ک‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ‬
‫ثـعی ‪ٞٛ‬ؿٓ‪ٛ ٕٞ‬بی ٓ‪ٞ‬حـ ػؿ ؿىؼ ر٘‪ ٖ٤‬ؿا ػؿ ٓبػؿ ػچبؿ اعتالٍ ٓی مبفػ‪.‬امتـك‪ ،‬اّطـاة‪ ،‬مـػؿػ‪،‬‬
‫عنتگی‪ ،‬فعْ ٓؼؼ‪ ،ٙ‬مـگ‪٤‬ز‪،ٚ‬اٗوجبّبت ػْالٗی‪ ،‬اعتالٍ ػؿ م‪٤‬نتْ گ‪ٞ‬اؿه‪ ،‬اكقا‪٣‬و کِنتـ‪ ٝ ٍٝ‬تؼؼاػ‬
‫کـ‪٣ٝ‬بت مل‪٤‬ؼ ع‪ ،ٕٞ‬اكقا‪٣‬و مـػت ت٘لل‪ ،‬ػٍ ػؿػ‪ ،‬تـ‪٤٤‬ـ ػؿ ػِٔکـػ ٓج‪٤‬ؼی ؿؼ‪ٝ‬ات ػاعِی‪ ،‬م‪ٞ‬فه‬
‫مـػٍ (تـه کـػٕ) تضـ‪٣‬ک ؿكتبؿ‪ٛ‬بی ّؼ ارتٔبػی‪ ،‬عي‪ٗٞ‬ت ِٓجی‪ ،‬اكقا‪٣‬و ٗـط ص‪ٞ‬اػث کبؿ‪ٓ ،‬غتَ‬
‫ىؼٕ ؿىؼ ى٘بعتی ػؿ ک‪ٞ‬ػکبٕ‪ ،‬کب‪ٛ‬و صبكظ‪ ، ٚ‬تضـ‪٣‬ک پؾ‪٣‬ـی‪ ،‬پـعبىگـی‪ ،‬کب‪ٛ‬و تٔـکق‪ ،‬کب‪ٛ‬و ثبفػ‪ٙ‬‬
‫کبؿی‪ ،‬تنـ‪٣‬غ ؿ‪ٗٝ‬ؼ پ‪٤‬ـی‪ ،‬کب‪ٛ‬و ػؿر‪ ٚ‬صـاؿت ثؼٕ ‪،‬تضـ‪٣‬ک پؾ‪٣‬ـی ‪ ٝ‬ف‪ٝ‬ػؿٗزی‪ّ ،‬ؼق م‪٤‬نتْ ا‪٘ٔ٣‬ی‬
‫ثؼٕ‪ ،‬م‪ٞ‬ء ‪ٛ‬بّٔ‪ٓ ٝ ٚ‬يکالت گ‪ٞ‬اؿىی‪ ،‬آم‪٤‬ت پؾ‪٣‬ـی ػؿ ٓوبثَ ث‪ٔ٤‬بؿی‪ٛ‬بی ‪٣ٝ‬ـ‪ٝ‬می ‪ ٝ‬ػل‪ٗٞ‬ی‪ ،‬اعتالٍ ػؿ‬
‫ٓکبُٔ‪ ،ٚ‬ث‪٤‬غ‪ٞ‬اثی‪ ،‬تيؼ‪٣‬ؼ ‪٣‬ب ا‪٣‬زبػ ث‪ٔ٤‬بؿی‪ٛ‬بی ؿ‪ٝ‬اٗی‪ ،‬کب‪ٛ‬و ثبفػ‪ ٙ‬كکـی ‪ ٝ‬رنٔی‪ ،‬ؿٗگ پـ‪٣‬ؼگی‪،‬اّ‪.‬اك‬
‫(ث‪ٔ٤‬بؿی م‪٤‬نتْ ػَت )‪ ٝ‬اكنـػگی‪،‬کب‪ٛ‬و ک‪٤‬ل‪٤‬ت ‪ ٝ‬کٔ‪٤‬ت ع‪ٞ‬اة اف احـات آُ‪ٞ‬ػگی ٍ‪ٞ‬تی ثـ اٗنبٕ ‪ٛ‬نت٘ؼ‬
‫ربُت تـ اف إٓ حبثت ىؼ‪ ٙ‬امت ک‪ ٚ‬ػؿ ٓکبٕ ‪ٛ‬بی ىِ‪ٞ‬ؽ ‪ ٝ‬پـمـ‪ٍٝ‬ؼا اكـاػ کٔتـ ث‪ ٚ‬ػ‪٣‬گـإ ت‪ٞ‬ر‪٤ٓ ٚ‬ک٘٘ؼ‬
‫ػؿ ‪ٝ‬اهغ آُ‪ٞ‬ػگی ٍ‪ٞ‬تی ثبػج کب‪ٛ‬و صل اٗنبٕ ػ‪ٝ‬متی ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‬
‫ا‪ٜ٘٣‬ب اف ػ‪ٞ‬اؿُ آُ‪ٞ‬ػگی ثـ مالٓت اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ٓ‪ٜٔ‬تـ‪ ٖ٣‬ػْ‪ ٞ‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ی پب‪٣‬ؼاؿ امت‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪22‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اها ایي آلْدگی تش دیگش صیستوٌذاى صهیي ُن اثشگزاس است آصهایطات ًطاى دادٍ است‪:‬‬

‫ٓ‪ٞ‬ى‪ٜ‬بی آفٓب‪٣‬يگب‪ٛ‬ی ک‪ ٚ‬ػؿ ٓؼـُ ٍؼای ىؼ‪٣‬ؼ هـاؿ ٓیگ‪٤‬ـٗؼ ث‪ ٚ‬ث‪ٔ٤‬بؿ‪ٜ٣‬بی ‪٣ٝ‬ـ‪ٝ‬می صنبمتـ‬
‫ٓیگـػٗؼ‪ .‬آفٓب‪٣‬يبت ٗيبٕ ٓیػ‪٘ٛ‬ؼ ک‪ٍ ٚ‬ؼای ث‪ ٚ‬ىؼت ‪ 160-150‬ػمیثَ ثـای ثؼْی ص‪ٞ٤‬اٗبت کي٘ؼ‪ٝ ٙ‬‬
‫ٓـگجبؿ امت‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ص‪ٞ٤‬اٗبت هجَ اف ٓـگ ث‪ ٚ‬تي٘زبت ٓ‪ّٞ‬ؼی ‪ ،‬كِذ ‪ُٝ‬ـف‪ ٙ‬ػچبؿ ٓیگـػٗؼ‪.‬‬
‫ٍؼای ك‪ٞ‬هبُؼبػ‪ ٙ‬ىؼ‪٣‬ؼ ػؿ كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ػِٔکـػ کجؼ ص‪ٞ٤‬اٗبت تـ‪٤‬ـ ا‪٣‬زبػ ٓیک٘ؼ‪.‬‬
‫امؼ ىؼٕ ػٗؼاٗ‪ٜ‬بی ٓ‪ٞ‬ى‪ٜ‬ب ؿا مجت ٓیگـػػ‪ .‬کِنتـ‪ ٝ ٍٝ‬چـثی ع‪ٕٞ‬‬
‫ٍؼای ثِ٘ؼ ث‪٤‬و اف ‪ 115‬ػمیثَ ثبىؼ ف‬
‫ٗ‪٤‬ق اكقا‪٣‬و ٓی‪٣‬بثؼ‪ٓ ٝ .‬وؼاؿ کـ‪٣ٝ‬بت مل‪٤‬ؼ تب‪ 50‬ك‪َ٤‬ؼ توِ‪ٓ َ٤‬ی‪٣‬بثؼ‪.‬‬
‫صتی پـٗؼ‪ ٙ‬گبٗی ک‪ ٚ‬ػؿ ى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی پـمـ‪ٍٝ‬ؼاتـ فٗؼگی ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ ثب ٍؼای ثِ٘ؼتـی آ‪ٝ‬اف ٓی ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ تب ىب‪٣‬ؼ‬
‫رِت ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی کـػ‪ ٙ‬ثبى٘ؼ ؿبكَ اف ا‪٘٣‬ک‪ٍ ٚ‬ؼای آ‪ٝ‬اف آٗ‪ٜ‬ب ػؿ ‪٤ٛ‬ب‪ٞٛ‬ی اٍ‪ٞ‬ات ػ‪٣‬گـ گْ ىؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫اخالق هسیط صیست ؟‬

‫‪ ‬اعالم ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ثب ؿاثط‪ ٚ‬اٗنبٕ ثب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪ ،‬ى٘بعت ٓج‪٤‬ؼت اف م‪ٞ‬ی اٗنبٕ ‪ ٝ‬اصنبك‬
‫ٓنئ‪٤ُٞ‬ت ٗنجت ث‪ ٚ‬إٓ ‪ ٝ‬اُقاّ اٗنبٕ ث‪ ٚ‬ک٘بؿ گؾاىتٖ ثـعی اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ثـای ٗنِ‪ٜ‬بی ثؼؼی مـ‬
‫‪ ٝ‬کبؿ ػاؿػ‪.‬‬
‫‪ ‬آُ‪ٞ‬ػگی‪ٗ ،‬ظبؿت ثـ رٔؼ‪٤‬ت‪ ،‬کبؿثـػ ٓ٘بثغ‪ ،‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ع‪ٞ‬ؿاک‪ ،‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪َٓ ٝ‬ـف اٗـژی‪،‬‬
‫صلبظت اف ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ‪ ٝ‬ت٘‪ٞ‬ع اٗ‪ٞ‬اع‪ٔٛ ،‬گی تضت پ‪ٞ‬ىو ا‪ ٖ٣‬اعالم هـاؿ ٓی گ‪٤‬ـػ‪.‬‬

‫هسیط صیست اص دیذگاٍ اسالم ‪:‬‬

‫ٓکتت ص‪٤‬بت ثغو امالّ ػ‪ ٖ٣‬ربٓغ ‪ ٝ‬کبِٓی امت‪ ،‬ثؼ‪ٜ٣‬ی امت ک‪ ٚ‬ثب ا‪٣ٝ ٖ٣‬ژگی تٔبّ ٗ‪٤‬بف‪ٛ‬بی ٓغتِق‬
‫فٗؼگی اٗنبٕ ػؿ إٓ ُضبظ ىؼ‪ ٝ ٙ‬ثـای تٔبّ ٓنبئَ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪٤‬بف فٗؼگی كـػی ‪ ٝ‬ارتٔبػی ‪ٝ‬ی ٓوـؿات ‪ٝ‬‬
‫ه‪ٞ‬اٗ‪٘٤‬ی ػاؿػ ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪23‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اف رِٔ‪ٓ ٚ‬نبئِی ک‪ٞٓ ٚ‬ؿػ ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬امالّ ث‪ٞ‬ػ‪ٛ ٝ ٙ‬نت‪ٗ ،‬ض‪ ٙٞ‬فٗؼگی ارتٔبػی ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ا‪ٝ‬مت‪ .‬اف آٗزب‬
‫ک‪ « ٚ‬آة » ‪ٞٛ« ٝ‬ا» اف ػ‪ٞ‬آَ ثن‪٤‬بؿ ٓ‪ ٝ ْٜ‬ك‪ٞ‬م اُؼبػ‪ ٙ‬ص‪٤‬بتی ٓی ثبى٘ؼ‪ ٝ ،‬امتلبػ‪ ٙ‬اف آة ‪ٞٛ ٝ‬ای پبک ‪ٝ‬‬
‫مبُْ ‪٣‬کی اف ٗ‪٤‬بف‪ٛ‬بی ّـ‪ٝ‬ؿی اٗنبٕ ىٔـػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬امت‪ٓ ،‬جن ػمت‪ٞ‬ؿات امالّ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬کـػٕ آٗ‪ٜ‬ب صـاّ ‪ ٝ‬اف‬
‫گ٘ب‪ٛ‬بٕ ثقؿگ تِوی ٓی ى‪ٞ‬ػ‪ .‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ کلـإ ٗؼٔت ‪ٛ‬بی اُ‪ٜ‬ی ‪ٓ ْٛ‬ضن‪ٞ‬ة ٓی گـػػ ‪ٝ‬‬
‫گ٘ب‪ٛ‬ی امت ٗبثغي‪ٞ‬ػٗی ‪.‬‬

‫ّـ‪ٝ‬ؿت صلع ٗظبكت ٓض‪ ٔ٤‬ک‪٣ ٚ‬کی اف ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ثن‪٤‬بؿ رؼی ‪ ٝ‬امبمی آـ‪ٝ‬ف ر‪ٞ‬آغ اٗنبٗی امت‬
‫‪ٛ ٝ‬ـ آٗچ‪ ٚ‬ؿا ک‪ ٚ‬ر‪ٞ‬آغ ٓؼؿٕ ‪ٍ٘ ٝ‬ؼتی آـ‪ٝ‬ف ث‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت آٗ‪ٜ‬ب پی ثـػ‪ ،ٙ‬اف ٓنبئِی امت ک‪ ٚ‬ػ‪ ٖ٣‬امالّ ‪ٝ‬‬
‫پ‪٤‬ي‪ٞ‬ا‪٣‬بٕ ٓب ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪1400‬مبٍ هجَ آٗ‪ٜ‬ب ؿا ٓتؾکـ ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ ٝ‬پ‪٤‬ـ‪ٝ‬إ ع‪٣ٞ‬و ؿا ث‪ ٚ‬ؿػب‪٣‬ت ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٝ ٖ٤‬وـؿات‬
‫ٓـث‪ ٝ ٚٓٞ‬ارـای ػمت‪ٞ‬ؿات ‪ ٝ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬ارتٔبػی ‪ ٝ‬كـػی ِٓقّ کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ ٝ‬ثـای صلع ‪ٗ ٝ‬گ‪ٜ‬ؼاؿی ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ‪ٗ ٝ‬ظبكت إٓ‪ ،‬ؿا‪ٛ‬کبؿ ٗيبٕ ػاػ‪ ٙ‬اٗؼ‪.‬‬

‫دستْساتی اص لثیل ایٌکَ‪:‬‬

‫‪ٛ -1‬ـ چ‪٤‬قی ک‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ؿػٗو (امت٘يبم‪ٞٗ ،‬ى‪٤‬ؼٕ) ثـای ثؼٕ اٗنبٕ ّـؿ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪ ،‬ع‪ٞ‬ؿػٗو صـاّ‬
‫امت‪ٓ ،‬گـ ّـ‪ٝ‬ؿت اهتْب ک٘ؼ‪.‬‬

‫‪ - 2‬فثبُ‪ٛ ٚ‬ب ؿا ىت ػؿ عبٗ‪ٛ ٚ‬بی ع‪ٞ‬ػ ٗگ‪ٗ ٚ‬ؼاؿ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬إٓ ؿا ؿ‪ٝ‬ف ث‪ ٚ‬ث‪٤‬ـ‪ ٕٝ‬اف عبٗ‪٘ٓ ٚ‬توَ ک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 3‬افا‪٣‬زبػ آُ‪ٞ‬ػگی‪ ،‬ک٘بؿ آة ؿ‪ٝ‬إ ‪ ٝ‬ر‪ٞ‬ی ع‪ٞ‬ه گ‪ٞ‬اؿ ‪ ٝ‬ف‪٣‬ـ ػؿعت ٓ‪ ٙٞ٤‬ػاؿ ‪٣‬ب ػؿ ٓن‪٤‬ـ ؿا‪ ،... ٝ ٙ‬ع‪ٞ‬ػ‬
‫ػاؿی ک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 4‬اگـ ؿمتبع‪٤‬ق (ه‪٤‬بٓت) ثـپب ىؼ ‪ٜٗ ٝ‬بُی ػؿ ػمت ‪٣‬کی اف ىٔبمت‪ ،‬اگـ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ‪ ،‬إٓ ؿا ثکبؿػ‪.‬‬

‫‪ٍ ٝ‬ؼ‪ٛ‬ب هبٗ‪ ٝ ٕٞ‬ت‪ٛ ٚ٤ٍٞ‬بی اعالهی ػ‪٣‬گـ‪ ،‬ثبػج ىؼ‪ ٙ‬امت ک‪٣ ٚ‬ک ى‪ٜ‬ـ‪ٗٝ‬ؼ ٓنِٔبٕ صلع ‪ٗ ٝ‬گ‪ٜ‬ؼاؿی‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٗ ٝ‬ظبكت ٓض‪ ٔ٤‬ؿا اف ‪ٝ‬ظب‪٣‬ق اٍِی ع‪ٞ‬ػ تِوی ک٘ؼ‪.‬‬

‫صْـت ٓضٔؼ (ً ) ػؿ ٗ‪ٜ‬ی ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬ث‪٤‬ظ کنبٗی ک‪ ٚ‬اهؼاّ ث‪ ٚ‬هطغ ػؿعتبٕ ‪ ٝ‬اف ث‪ ٖ٤‬ثـػٕ ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪ٝ‬‬
‫ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ٓی ک٘٘ؼ‪ٓ ،‬ی كـٓب‪٣‬ؼ ‪:‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪24‬صج‪٤‬ت‬
 ‫« ‪ٛ‬ـ کل ػؿعت مؼؿ ؿا هطغ ک٘ؼ‪ ،‬مـٗگ‪ٝ ٕٞ‬اؿػ ر‪ ْٜ٘‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ »‬

‫ّضؼیت هسیط صیست افغاًستاى‬

‫ػؿ رـ‪٣‬بٕ ر٘گ ‪ٛ‬بی ػؿافٓؼت‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓ٘ض‪٤‬ج ‪٣‬ک ىبع‪ ٝ ْٜٓ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼی ػؿ ٗظـ گـكت‪ٗ ٚ‬يؼ‪ٙ‬‬
‫امت‪ .‬تغـ‪٣‬ت ر٘گالت ‪ ٝ‬عبُی کـػٕ ربی إٓ ثـای فؿاػت ىکَ ػبػی ث‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػگـكت‪ ٚ‬امت ‪ .‬امتلبػ‪ ٙ‬ث‪٤‬و‬
‫اف صؼ اف ر٘گالت ‪ ٝ‬چـا‪ٓ ٙ‬لـٓ ت‪ٞ‬مٔ ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ ٝ‬ثط‪ٞ‬ؿ عبً ک‪ٞ‬چی ‪ٛ‬ب ثبػج تغـ‪٣‬ت ث‪٤‬يتـ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ .‬ػاٗو ث‪ٓٞ‬ی ‪ ٝ‬ػبٓ‪٤‬بٗ‪ ٚ‬تضلع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػ‪٣‬گـ ٓب‪٤ٛ‬ت ع‪ٞ‬ػؿا اف ػمت ػاػ‪ ٙ‬امت ‪ٝ‬‬
‫ٓ٘ض‪٤‬ج ثبؿػ‪ٝ‬ه ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت مؼی ثـای اٗکيبف ارتٔبػی ‪ ٝ‬تؤٓ‪ ٖ٤‬ثيـی گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـإٓ‪٣ٝ ،‬ـاٗی ‪ٛ‬بئ‪٤‬ک‪ ٚ‬اف احـ ر٘گ ‪ٛ‬ب ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آٓؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ‬امتلبػ‪ ٙ‬ث‪٤‬و اف صؼ اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی‬
‫ٗنجت ٓيکالت اهتَبػی ػؿ تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت م‪ ْٜ‬ث‪٤‬يتـ گـكت‪ ٚ‬امت ‪ .‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓضَ‪ٞ‬الت ؿؾا‪٣‬ی‬
‫ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪ ،‬ث‪٤‬کبؿی‪ ،‬کٔج‪ٞ‬ػ ٓ‪ٞ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ‪ٞٗ ٝ‬مبٗبت ٗـط إٓ ث‪ ٚ‬مطش ثِ٘ؼ‪ ٝ ،‬ثبالعـ‪ ٙ‬کٔج‪ٞ‬ػ اٗـژی اف رِٔ‪ٚ‬‬
‫ػ‪ٞ‬آِ‪٤‬نت ک‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬إ آٗـا ػؿ ؿػ‪٣‬ق ثِ٘ؼ رب ػاػ‪ٝ .‬فاؿت فؿاػت ثط‪ٞ‬ؿ ػبّ ‪ ٝ‬ؿ‪٣‬بمت ر٘گالت ‪ ٝ‬ػِلچـ ‪ٛ‬ب‬
‫ثَ‪ٞ‬ؿت عبً ٗنجت ػؼّ ٓ٘بثغ کبكی هبػؿ ث‪ ٚ‬صَ ا‪ ٖ٣‬پـاثِْ ٗج‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت‪.‬ا‪ ٖ٣‬ػؼّ آکبٗبت ‪ ٝ‬ىـا‪ ٔ٣‬عبً‬
‫تؤح‪٤‬ـات ث‪٤‬يتـ ثـ آُ‪ٞ‬ػگی‪ ،‬هطغ ر٘گالت‪ٗ ،‬بث‪ٞ‬ػی ص‪٤‬بت ‪ ٝ‬صو ‪ٓ ٝ‬قاصٔت ػؿ مبصبت پ٘بگب‪ ٙ‬ىبٕ ‪ٍ ٝ‬ؼ‬
‫‪ٛ‬بَٓب‪٣‬ت ػ‪٣‬گـ ٓض‪٤‬طی ؿا ثبؿ آ‪ٝ‬ؿػ‪ ٙ‬امت‪ .‬ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ثن‪٤‬بؿ عبً گلت‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗ‪ ْ٤‬ک‪ ٚ‬كوـ‪ ،‬تغـ‪٣‬ت م‪٤‬نتْ‬
‫ٓؼ‪٤‬يت ‪ ٝ‬فٗؼگی‪ٜٓ ،‬برـت ‪ ٝ‬ث‪٤‬زبىؼٕ ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬هل‪٣ ٚ‬ی ‪ٝ‬ػا‪ٔ٣‬ی‪ ،‬امجبة اٍِی ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ْٛ ٔ٤‬ىؼ‪٤ٓ ٙ‬ت‪ٞ‬اٗؼ‬
‫‪ٓ .‬يکالت کٔج‪ٞ‬ػ ٓ٘بثغ ٓبُی ا‪٣‬ک‪ ٚ‬ثت‪ٞ‬إ ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬تغـ‪٣‬جبت كب‪٣‬ن آٓؼ ٗ‪٤‬ق ‪٣‬کی اف ػ‪ٞ‬آَ ػٔؼ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬صنبة‬
‫ٓ‪٤‬ـ‪ٝ‬ػ‪.‬‬
‫ساختاس تطکیالتی تسفع هسیط صیست‬

‫‪ a‬اػاؿات ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ :‬اػاؿات مکت‪ٞ‬ؿی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ چ‪ٞ‬کبت صک‪ٓٞ‬ت هجالً ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ث‪ٞ‬ػ ک‪ٚ‬‬
‫ٓطبُؼبت ‪ ٝ‬اؿف‪٣‬بثی ‪ٛ‬ب ؿا پ‪٤‬و ثجـػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬اػاؿ‪ ٙ‬ت‪ٞ‬مٔ مبفٓبٕ ع‪ٞ‬ؿاک‪ ٝ ٚ‬فؿاػت ر‪ٜ‬بٕ تٔ‪َ٣ٞ‬‬
‫ٓ‪٤‬يؼ ‪ .‬ػؿ صبٍ صبّـ ‪٣‬کی اف ‪ٝ‬فاؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬بی کِ‪٤‬ؼی ّـ‪ٝ‬ؿت امت تب هجَ اف ‪٘٣‬ک‪ٚ‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪25‬صج‪٤‬ت‬
 ‫پـ‪ٝ‬گـاّ ‪ٛ‬بی اٗکيبكی آؿبف ‪٣‬بثؼ پبُ‪٤‬نی ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬پـ‪ٝ‬گـاّ ‪ٛ‬بی ‪ ٝ‬م‪٤‬ؼی ؿا ػؿ ثغو تضلع ٓ‪٤‬ضٔ‬
‫ف‪٣‬نت ‪ّٝ‬غ ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫‪ b‬ؿ‪ٓ ٍٝ‬ؤمنبت ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ‪ :‬ثب‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ک‪ٓ ٚ‬ؤمنبت ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ػؿ اكـبٗنتبٕ پؼ‪٣‬ؼ‪ٙ‬ء رؼ‪٣‬ؼ امت‬
‫آب ا‪ٓ ٖ٣‬ؤمنبت ؿ‪ ٍٝ‬ثبؿفی ؿا ػؿ ػـٍ‪ٛ ٚ‬بی ؿ‪ٝ‬ىٖ مبعتٖ اؽ‪ٛ‬بٕ ػبٓ‪ ،ٚ‬تطج‪٤‬ن پـ‪ٝ‬گـاّ‬
‫‪ٛ‬بی مکت‪ٞ‬ؿی‪ٓ ٝ ،‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬مبعتٖ ٓـػّ ػؿ‪ ٖ٣‬آـ ا‪٣‬لب ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬اٗؼ ا‪ٜ٘٣‬ب پـ‪ٝ‬گـاّ ‪ٛ‬بی تؼِ‪ٔ٤‬ی‪،‬‬
‫آالػبت ػبٓ‪ ٝ ،ٚ‬مکت‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی عَ‪ٍٞ‬ی ؿا کٔک ‪ ٝ‬تٔ‪ٞٔٗ َ٣ٞ‬ػ‪ ٙ‬اٗؼ‪.‬‬
‫‪ c‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬کبثَ ‪ :‬هجَ اف ر٘گ ا‪ ٖ٣‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬کٔ‪٤‬ت‪ ٚ‬ای ؿا تيک‪ َ٤‬ػاػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ک‪ٓ ٚ‬نب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫ؿا ٓ‪ٞ‬ؿػ ثضج هـاؿ ٓ‪٤‬ؼاػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬کٔ‪٤‬ت‪ ٚ‬ک‪ ٚ‬ث٘بّ اٗنبٕ ‪ٓ ٝ‬بص‪ ٍٞ‬إٓ ‪٣‬بػ ٓ‪٤‬يؼ کبؿ‪ٛ‬بی م‪ٞ‬ػٓ٘ؼی ؿا‬
‫اٗزبّ ػاػ ک‪ ٚ‬ثؼؼ ٗنجت ٓؼبؽ‪٣‬ـ اهتَبػی ٗت‪ٞ‬اٗنت كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ع‪٣ٞ‬و ؿا پ‪٤‬و ثجـػ ک‪ ٚ‬آ‪٤‬ؼ‪ٝ‬اؿ‬
‫‪ٛ‬نت‪ ْ٤‬ا‪ٛ ٖ٣‬نت‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ ٙ‬اص‪٤‬ب گـػػ‪.‬‬
‫ع‪ٞ‬ىجغتبٗ‪ ٚ‬ػؿ مبٍ ‪ 1391‬پ‪٘ٛٞ‬ضی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ چ‪ٞ‬کبت پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬کبثَ ث‪ ٚ‬كؼبُ‪٤‬ت اؿبف‬
‫ٗٔ‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫‪ d‬ػؿ صبٍ صبّـ ٍـف ‪٣‬ک ‪٣‬ب ػ‪ٓ ٝ‬ؤمن‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ثط‪ٞ‬ؿ عبً ػؿ‪ ٖ٣‬ػـٍ‪ ٚ‬كؼبُ‪٤‬ت ٓ‪ٔ٘٤‬ب‪٣‬ؼ‬
‫مبفٓبٕ ػ‪٣‬گـ اعتَبٍی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ‪ .‬اف رِٔ‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬اػاؿات ‪٣‬کی ‪ ْٛ‬اػاؿ‪ٙ‬ء تضلع ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت اكـبٗنتبٕ ( ‪ ) NEPA‬ک‪ ٚ‬اف ٓؼت چ٘ؼ‪ ٖ٣‬مبٍ ثؼ‪٘٣‬ن‪ ٞ‬ػؿ‪ ٖ٣‬ػـٍ‪ ٚ‬كؼبُ‪٤‬ت ػاؿػ ‪ ٝ‬کؼؿ‬
‫‪ٛ‬بی ‪ٝ‬ؿف‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ای ؿا ث‪ٝ ٚ‬فاؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬اػاؿات ػ‪٣‬گـ ٓؼـكی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫‪ -C‬پشاتلن ُای هسیط صیست‬

‫كوـ ‪ٔٛ‬گبٗی‪ ،‬ػؼّ آگب‪ٛ‬ی اف اؿفه ‪ٛ‬بی ٓض‪٤‬طی ‪ٝ‬ر٘گ ‪ٛ‬بی ػ‪ ٝ‬ػ‪ٚٛ‬ء اع‪٤‬ـ ‪٣‬کی اف ػ‪ٞ‬آَ ػٔؼ‪ٙ‬ء‬
‫تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬تغـ‪٣‬ت ثؼؼ اف تِلبت اٗنبٗی ػؿ ػؿر‪ ٚ‬ػ‪ ّٝ‬هـاؿ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫اکخـ‪٣‬ت ٗل‪ٞ‬ك کي‪ٞ‬ؿ عَ‪ٍٞ‬ب ً ػ‪ٛ‬بت ‪ٝ‬اثنتگی ث‪٤‬يتـ ث‪٘ٓ ٚ‬بثغ ٓج‪٤‬ؼی ػاىت‪ ٚ‬ک‪ ٚ‬ػؿ امتلبػ‪ٙ‬ء مـمبّ آ‪ٝ‬ؿ اف‬
‫إٓ ثغبٓـ پ‪٤‬يجـػ فٗؼگی ع‪٣ٞ‬و م‪ ْٜ‬ث‪٤‬يتـ گـكت‪ ٚ‬اٗؼ ‪ .‬ػؿ ٓزٔ‪ٞ‬ع ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ گلت ک‪ ٚ‬ػؼّ تؤٓ‪ ٖ٤‬ؿؾا‪٣‬ی‪،‬‬
‫کٔج‪ٞ‬ػ ٓ‪ٞ‬اػ م‪ٞ‬عت ‪ ٝ‬امتلبػ‪ٙ‬ء ٗبػؿمت اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪ٓ ٝ‬ؼ‪٤‬يبتی ٓيکالت ف‪٣‬بػی ؿا ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬ثبؿ آ‪ٝ‬ؿػ‪ٙ‬‬
‫ک‪ ٚ‬ا‪ّٝ ٖ٣‬غ عَ‪ٍٞ‬ب ً ػؿ ٓ٘بٓن عيک ‪ ٝ‬تپ‪ ٚ‬ئی کي‪ٞ‬ؿ ف‪٣‬بػتـ ٓضن‪ٞ‬ك ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪26‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ثـامبك ؿاپ‪ٞ‬ؿ ى‪ٞ‬ؿای ر‪ٜ‬بٗی ٓ‪ٞ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی‪ ،‬اكـبٗنتبٕ اف رِٔ‪ ٚ‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بئ‪٤‬نت ک‪ٓ ٚ‬يکالت ث‪ٖ٤‬‬
‫ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓ‪ٞ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ إٓ ف‪٣‬بػتـ ٓضن‪ٞ‬ك ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ع‪ٞ‬ػ ٍـ‪٣‬ضب ً تؤح‪٤‬ـات ٓ٘لی‬
‫اهتَبػی ‪ٗ ٝ‬بػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬گـكتٖ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ػؿ اٗکيبف ػ‪ٛ‬بت ؿ‪ٝ‬ىٖ ٓ‪٤‬نبفػ‪.‬‬
‫ؿ‪ٝ‬ی ا‪ِٓ ٖ٣‬ض‪ٞ‬ظ تاله ثـای امتلبػ‪ٙ‬ء ػؿمت اف ٓ٘بثغ ٗ‪ ٚ‬ت٘‪ٜ‬ب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا اف تغـ‪٣‬ت ٗزبت‬
‫ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ثِک‪ ٚ‬اٗکيبف ٓتؼا‪ ّٝ‬ؿا تْٔ‪ٞٔٗ ٖ٤‬ػ‪ ٝ ٙ‬ثبػج ؿىؼ ػؿ اهتَبػ ِٓی ‪ٓ ٝ‬ضِی ٓ‪٤‬گـػػ‪ .‬پـاثِْ ‪ٛ‬بی‬
‫عبً ٓض‪٤‬طی ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ػجبؿت اٗؼ اف ‪:‬‬
‫‪ a‬كوـ ‪ٔٛ‬گبٗی ک‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ ػؿ ؿػ‪٣‬ق ‪٣‬کَؼ‪ٛ ٝ‬لتبػ‪٣ٝ‬کٔ‪ ) 171 ( ٖ٤‬کي‪ٞ‬ؿ ؿـ‪٣‬ت ػؿ ث‪173 ٖ٤‬‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ هـاؿ گـكت‪ ٚ‬امت‪.‬‬
‫‪ b‬مطش پب‪ ٖ٤٣‬تؼِ‪ ٝ ْ٤‬تـث‪ٚ٤‬‬
‫‪ c‬امتلبػ‪ ٙ‬ث‪٤‬و افصؼاف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی‬
‫‪ d‬ر٘گ ‪ٛ‬ب ‪ٗ ٝ‬قاع ‪ٛ‬بی ٓ‪ َ٣ٞ‬أُؼت ‪ٞٓ ٝ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت مالس ‪ٛ‬ب ‪ٓ ٝ‬ب‪ٛ ٖ٣‬بی ٓ٘لزـ ٗبىؼ‪ٙ‬‬
‫‪ e‬ػؼّ امتلبػ‪ ٙ‬اف ‪ٝ‬مب‪ٓ َ٣‬ض‪٤‬طی‬
‫‪ f‬كوـ هبٗ‪ ٝ ٕٞ‬تطج‪٤‬ن إٓ‬

‫‪-6‬خثَ صاسُا ّ خِیل ُا‬

‫م‪ٞٗ ٚ‬ع رج‪ ٚ‬فاؿ ػؿکي‪ٞ‬ؿ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت‪ ،‬آـاف ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب‪ ،‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬ب ‪ ٝ‬ثبٓالم ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬بی‬
‫َٓ٘‪ٞ‬ػی‪.‬‬
‫تبرب‪٤٣‬ک‪ ٚ‬هنٔت ‪ٛ‬بی ف‪٣‬بػتـ کي‪ٞ‬ؿ ثن‪٤‬بؿ عيک امت‪ ٖ٤ٔٛ ،‬چ٘ؼ رج‪ ٚ‬فاؿ ‪ ٝ‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬ب اف ا‪٤ٔٛ‬ت‬
‫عبً ثـ ع‪ٞ‬ؿػاؿ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ .‬ثن‪٤‬بؿی اف ک٘بؿ‪ٛ ٙ‬بی ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب اف تـ‪٤٤‬ـات ثقؿگ كَِی مطش آثی ثـ ع‪ٞ‬ؿػاؿ‬
‫ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ؿـُ امتلبػ‪ٙ‬ءاٗنبٕ ‪ٛ‬ب ثکبؿ ٓ‪٤‬ـ‪ٝ‬ػ ‪ .‬ثن‪٤‬بؿی اف ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬بی ؿ‪٤‬ـ ت٘ظ‪ ْ٤‬ىؼ‪ ٙ‬اف ت٘‪ٞ‬ع ص‪٤‬بت ‪ٝ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٝ‬صيی آثقی ث‪ ٚ‬امتخ٘بی ػؿ‪٣‬بی آٓ‪ ٞ‬ک‪ ٚ‬مبصبت هبثَ ٓالصظ‪ٚ‬ء ثبٓالم ‪ ٝ‬ػؿ عتچ‪ٛ ٚ‬بی‬
‫هؼپنت ٓبٗ٘ؼ گق ػؿ آـاف إٓ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ؿ٘ی ٗج‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ .‬اک‪ٞ‬م‪٤‬نتْ ػؿ‪ٛ ٙ‬بی ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی ػؿ ىـا‪ ٔ٣‬ثِ٘ؼ‬
‫ٗجبتی ثبػج ٗٔ‪ٞ‬ی ر٘گالت ‪ ٝ‬ثؼْی اف اٗ‪ٞ‬اع ص‪٤‬بت ‪ ٝ‬صو ٓ‪٤‬گـػػ‪ .‬ىـا‪ٓ ٔ٣‬ج‪٤‬ؼی ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗنت ک‪٣ ٚ‬ک تؼؼاػ‬
‫ص‪ٞ٤‬اٗبت ؿا ث‪ ٚ‬ىٔ‪٣ ٍٞ‬ک تؼؼاػ ف‪٣‬بػ پنتبٗؼاؿ‪٣‬ک‪ ٚ‬ػؿ صبٍ اٗوـاُ هـاؿػاؿٗؼ صٔب‪ٗ ٝ ٚ٣‬گ‪ٜ‬ؼاؿی ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪27‬صج‪٤‬ت‬
‫ثن‪٤‬بؿی اف ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ػؿ اكـبٗنتبٕ ث‪ ٚ‬ثضـ ؿا‪ٗ ٙ‬ؼاىت‪ ٝ ٚ‬ػؿ ثؼْی مبصبتی ٓ‪٤‬ـ‪٣‬قٗؼ ‪٣ ٝ‬برٔغ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػٗؼ‬
‫ثؼؼاً عيک ‪٣ ٝ‬ب ث‪ ٚ‬ثغبؿ تجؼٍ ٓ‪٤‬گـػٗؼ‪ .‬هنٔت ‪ٛ‬بی ٓتجبهی ث‪ ٚ‬ىکَ رج‪ ٚ‬فاؿ ‪ٛ‬ب ‪٣ ٝ‬ب آة ‪ٛ‬بی مطضی ٓ‪ٔ٤‬بٗ٘ؼ‬
‫‪ .‬آة ا‪٣‬نتبػ‪ ٝ ٙ‬ػىت ٗب‪ٝ‬ؿ ػؿ ؿقٗی‪ٛ ،‬بٓ‪ ٕٞ‬پ‪ٞ‬فک ‪ٍ ٝ‬بثـی ػؿ ٗ‪ٔ٤‬ـ‪ٝ‬ف ‪ ٝ‬كـا‪ ،ٙ‬ک‪ ٍٞ‬صئت عبٕ ػؿ‬
‫کبثَ‪ ،‬فؿک‪ ،ٍٞ‬چؤوت‪ ٖ٤‬ػؿ پبٓ‪٤‬ـ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ػؿهؼ ػؿ ‪ٝ‬ال‪٣‬ت تغبؿ اف رِٔ‪ ٚ‬رج‪ ٚ‬فاؿ ‪ٛ‬بی ٓ‪ ٝ ْٜ‬پ٘ب‪ ٙ‬گب‪ٓ ٙ‬ـؿبٕ‬
‫آثی ‪ٜٓ ٝ‬برـ ٓ‪٤‬جبى٘ؼ ‪ .‬ثؼْی اف ‪ ٖ٣‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬ب اک‪ٞ‬م‪٤‬نتْ ٓؤُؼ ٓ٘ـاٍ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ػاؿػ ‪ .‬ا‪ٖ٣‬‬
‫‪ ٚٔٛ‬ثبٓالم ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬رج‪ ٚ‬فاؿ ‪ٛ‬ب ٓ٘ض‪٤‬ج ؿ٘بی ٓج‪٤‬ؼی کي‪ٞ‬ؿ ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬ثن‪٤‬بؿی اف آٗ‪ٜ‬ب ٓ٘ض‪٤‬ج پ٘بگب‪ٙ‬‬
‫ٓـؿبٕ آثی ث‪ ٚ‬مطش ث‪ ٖ٤‬أُِِی ٓؼـكی ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ .‬ث٘ؼ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ؽع‪٤‬ـ‪ٛ ٙ‬بی آثی َٓ٘‪ٞ‬ػی ٓبٗ٘ؼ ث٘ؼ هـؿ‪ ،ٚ‬مـ‪ٝ‬ثی‪،‬‬
‫ٗـِ‪ ،ٞ‬ػؿ‪ٗٝ‬ت‪ ،ٚ‬مـػ‪ ،ٙ‬ث٘ؼ ؿبفی اف ٗگب‪ ٙ‬اک‪ُٞٞ‬ری ؿ٘ی اف ت٘‪ٞ‬ع ص‪٤‬بت ٗج‪ٞ‬ػ‪ٓ ٙ‬گـ ثب آٗ‪ ْٜ‬ثـای تـث‪ٝ ٚ٤‬‬
‫پـ‪ٝ‬ؿه ٓب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬پ٘بگب‪ٓ ٙ‬ـؿبٕ ٓب‪ٛ‬ی ع‪ٞ‬اؿ ا‪٤ٔٛ‬ت ػاؿٗؼ‪.‬‬

‫‪-7‬سازات زفاظت ضذٍ ّ پاسک ُای هلی افغاًستاى‬

‫ثـ امبك تؼـ‪٣‬ق رــاك‪٤‬بئی‪ ،‬مبصبت صلبظت ىؼ‪ ٙ‬ث‪٘ٓ ٚ‬بٓوی آالم ٓ‪٤‬گـػػ ک‪ ٚ‬ثغبٓـ تکٔ‪َ٤‬‬
‫ا‪ٛ‬ؼاف ٓؼ‪ ٖ٤‬ػؿ ٗظـ گلت‪٤ٓ ٚ‬ي‪ٗٞ‬ؼ ‪٘ٓ .‬ض‪٤‬ج ‪٣‬ک کي‪ٞ‬ؿ ک‪ٛٞ‬نتبٗی‪ ،‬اكـبٗنتبٕ مبصبت ثقؿگی ؿا ک‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت‬
‫اک‪ُٞٞ‬ر‪٤‬کی ثغبٓـ تضلع ت٘‪ٞ‬ع ص‪٤‬بت ػاؿػ تيک‪٤ٓ َ٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬مبصبت هجالً ٓ٘ض‪٤‬ج مبصبت صلبظت ىؼ‪ٝ ٙ‬‬
‫پبؿک ‪ٛ‬بی ِٓی ٓـف ػ‪ُٝ‬ت اػالٕ ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ػؿ رـ‪٣‬بٕ ر٘گ ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ثبػ كـآ‪ٞ‬ىی گؾىت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ‪ .‬چ‪ٚ‬‬
‫ػؿمبثن ‪ٝ‬چ‪ ٚ‬ػؿ‪ٓ ٖ٣‬ؼت کؼاّ اهؼاّ ػِٔی ثغبٓـ صلبظت إٓ ػؿ ٗظـ گـكت‪ٗ ٚ‬يؼ‪ ٙ‬امت‪ .‬اكـبٗنتبٕ ػاؿای پ٘ذ‬
‫مبص‪ٚ‬ء صلبظت ىؼ‪٣ ٝ ٙ‬ک پبؿک ِٓی ث٘بّ ث٘ؼٓ‪٤‬ـ ٓ‪٤‬جبىؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬مبصبت ػجبؿت اٗؼ اف ‪:‬‬
‫‪ .A‬پبٓ‪٤‬ـ ‪ٛ‬ب ( پ٘بگب‪ ٙ‬گ‪ٞ‬مل٘ؼ ٓبؿک‪ٞ‬پ‪ ،ُٞٞ‬پِ٘گ ثـهی‪ٞٗ 17 ٝ ،‬ع ػ‪٣‬گـ ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٝ‬صو پنتبٗؼاؿ ‪ٝ‬‬
‫مْ ػاؿػ )‪.‬‬
‫‪ .B‬ث٘ؼ آ‪٤‬ـ ( پبؿک ِٓی )‬
‫‪ .C‬ػؿ‪ٙ‬ء آرـ ( مبص‪ٚ‬ء تضلع ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو )‬
‫‪ .D‬آة ا‪٣‬نتبػ‪ ( ٙ‬پ٘بگب‪ٓ ٙ‬ـؿبٕ آثی )‬
‫‪ .E‬ػىت ٗب‪ٝ‬ؿ پ٘ب‪ ٙ‬گب‪ٓ ٙ‬ـؿبٕ آثی ‪ٝ‬هبف صن‪٘٤‬ی‬
‫‪ .F‬ک‪ ٍٞ‬صئت عبٕ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪28‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هجَ اف ر٘گ تؼاث‪٤‬ـ صلبظتی ثغبٓـ ا‪ ٖ٣‬مبصبت ت‪ٞ‬مٔ ػ‪ُٝ‬ت ‪ ٝ‬مبفٓبٕ ع‪ٞ‬ؿاک‪ ٝ ٚ‬فؿاػت اف‬
‫ٓـ‪٣‬ن پـ‪ٝ‬گـاّ اٗکيبكی َِٓ ٓتضؼ ػؿ هنٔت ٓطبُؼ‪ ٝ ٚ‬اؿف‪٣‬بثی ا‪ ٖ٣‬مبصبت گـكت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ػؿ مبُ‪٤‬بٕ اع‪٤‬ـ اػاؿ‪ٙ‬ء تضلع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اكـبٗنتبٕ ( ‪ٓ ) NEPA‬طبُؼبتی ؿا ػؿ مبصبت ث٘ؼ آ‪٤‬ـ‪،‬‬
‫ػؿ‪ ٙ‬آرـ‪ٝ ،‬اعبٕ ‪ ٝ‬ک‪ ٍٞ‬صئت عبٕ اٗزبّ ػاػ‪ ٙ‬امت ک‪ ٚ‬ثـػاىت ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬تضو‪٤‬وبت ع‪٣ٞ‬و ؿا ث‪ ٚ‬ػ‪ُٝ‬ت ‪ ٝ‬تٔبّ‬
‫ٓؤمنبت‪٤‬ک‪ ٚ‬ػؿ‪ ٖ٣‬ؿامتب کبؿ ٓ‪ٔ٘٤‬ب‪٘٣‬ؼ اظ‪ٜ‬بؿ ‪ ٝ‬اؿمبٍ ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت تب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ػبٓ‪ ٝ ٚ‬ربٓؼ‪ٚ‬ء ث‪ ٖ٤‬أُِِی ػؿ‪ٖ٣‬‬
‫ؿامتب رِت ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬

‫خٌگالت طثیؼی افغاًستاى‬

‫ٓ٘بثغ آة کي‪ٞ‬ؿ ٓضَ‪ٞ‬ؿ ث‪ ٚ‬ک‪ٛ ٙٞ‬ب ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ػؿ ‪٣‬ب‪ٛ‬بی ٓتؼؼػی ؿا ٓبٗ٘ؼ ػؿ‪٣‬بی آٓ‪ ٞ‬ػؿ ىٔبٍ‪ ،‬ػؿ‪٣‬ب‬
‫‪ِ٘ٔٛ‬ؼ‪ٛ ،‬ـ‪٣‬ـ‪ٝ‬ػ‪ ،‬عبىـ‪ٝ‬ػ‪ ،‬كـا‪ٛ‬ـ‪ٝ‬ػ‪ ،‬ػؿ‪٣‬بی کبثَ ‪ ٝ‬تؼؼاػی اف رـ‪٣‬بٗبت آثی ک‪ٞ‬چک ؿا تيک‪ َ٤‬ػاػ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫مطش آة ػٔ‪ٓٞ‬ب ٌ ػؿ كَ‪ٓ ٍٞ‬غتِق كـم ٓ‪٤‬ک٘ؼ‪ .‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬بی ک‪ٞ‬چک ػؿ ثؼْی ٗوبٓ کي‪ٞ‬ؿ ٓ٘جغ ع‪ٞ‬ة‬
‫آث‪٤‬بؿی ‪ ٝ‬پـ‪ٝ‬ؿىگب‪ٓ ٙ‬ـؿبٕ آثی ‪ٓ ٝ‬ب‪ٛ‬ی ‪ٛ‬ب ٓ‪٤‬جبىؼ ‪ .‬اف رِٔ‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬ب ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ ث٘ؼ آ‪٤‬ـ‪ ،‬آة ا‪٣‬نتبػ‪ ،ٙ‬ػٗؼ‬
‫ٗب‪ٝ‬ؿ‪ٛ ،‬بٓ‪ ٕٞ‬پ‪ٞ‬فک ‪ٍ ٝ‬بثـی ‪ ٝ‬ک‪ ٍٞ‬صئت عبٕ ؿا ٗبّ ثـػ‪.‬‬
‫فؿاػت ‪ٓ ٝ‬بُؼاؿی پ‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬ـػّ ک‪ٛٞ‬نتبٕ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ػؿ ٓزٔ‪ٞ‬ع توـ‪٣‬جب ً ‪80‬ك‪َ٤‬ؼ مبک٘‪ ٖ٤‬کي‪ٞ‬ؿ ث‪ ٚ‬ىٔ‪ٍٞ‬‬
‫مبصبت ک‪ٛٞ‬نتبٗی ‪67 ٝ‬ك‪َ٤‬ؼ ه‪ٞ‬ای ثيـی ػؿ إٓ ٓي‪ٞ‬ؿ‪٤ٓ ٍٞ‬جبىؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ػ‪ ٝ‬مکت‪ٞ‬ؿ ػؿ رـ‪٣‬بٕ ر٘گ ‪ٛ‬ب‬
‫عنبؿات ث‪٤‬يتـ اف ‪ 50‬ك‪َ٤‬ؼؿا ٓتوجَ ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬کي‪ٞ‬ؿ ؿا ٓتکی ث‪ٝ ٚ‬اؿػات ؿِ‪ ٝ ٚ‬صج‪ٞ‬ثبت اف عبؿد مبعت‪ٚ‬‬
‫امت‪ .‬پـاثِْ ‪ٛ‬بی اٗـژی‪٘ٓ ،‬بثغ ٓ٘ـاُی‪ ،‬هطغ ر٘گالت‪ ،‬كـمب‪٣‬و عبک‪ ٝ ،‬کْ ىؼٕ هؼؿت صبٍِغ‪٤‬ـی عبک‬
‫اف رِٔ‪ ٚ‬عَ‪٤ٍٞ‬بت ثبؿف إٓ ٓ‪٤‬جبىؼ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ‪ ْ٤‬افر٘گالت ٓج‪٤‬ؼی ک٘ـ‪ٝ‬پکت‪٤‬کبٗبّ ثجـ‪ ْ٣‬ک‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬ـػ‪ٝ‬افا‪٤ٔٛ‬ت تزبؿتی ثـع‪ٞ‬ؿػاؿاٗؼ‪.‬‬

‫آب ُای افغاًستا ى ّّضؼیت فؼلی آى‪:‬‬

‫اكـبٗنتب ٕ کي‪ٞ‬ؿی امت ک‪ٛٞ‬نتبٗی ػاؿای اهِ‪ ْ٤‬عيک ‪ٝ‬ثبؿٗؼگی کْ ‪ٓ ٝ‬ضبٓ ث‪ ٚ‬عيک‪ٓ ٚ‬ی ثبىؼ‬
‫ٓز‪ٞ‬ػ‪٣‬ت آاة ‪ٛ‬ب ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓب ثنتگی ث‪ ٚ‬ؿ‪٣‬قه ثـف ‪ٛ‬بی فٓنتبٗی ػاؿػ ک‪ٓ ٚ‬تيکَ افک‪ٛ ٙٞ‬بی ثِ٘ؼ ‪ ٝ‬مـػ‬
‫ٓی ثبىؼ ا‪ ٖ٣‬ک‪ٛ ٙٞ‬ب ‪٣‬گبٗ‪٘ٓ ٚ‬بثغ تيک‪ َ٤‬ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ ٙ‬آة ‪ٛ‬بی ربؿی ‪،‬ف‪٣‬ـ فٓ‪٘٤‬ی ‪ٝ‬چئ‪ ٚ‬مبؿ‪ٛ‬ب ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬جب ىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪29‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓـفامتلبػ‪ٓ ٝ ٙ‬يکال ت كؼِی ػؿ آة ‪ٛ‬ب ی ربؿی کي‪ٞ‬ؿ ٓب هـاؿ ؽ‪ َ٣‬امت‪:‬‬
‫ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ػٔ‪ ّٞ‬آة ک‪ ٚ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ آة ‪ٛ‬بی ى‪٤‬ـ‪٤ٓ ٖ٣‬جبىؼ ك‪َ٤‬ؼی کٔی اف آة ‪ٛ‬ب ى‪ٞ‬ؿ‬
‫‪،‬مِلـی ‪ ٝ‬تِظ ػؿ إٓ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪.‬اكـبٗنتبٕ ػاؿای ٓ٘بثغ کبكی آة ربؿی ٓ‪٤‬جبىؼ ‪،‬آب ٓتؤملبٗ‪ ٚ‬تب ث‪ ٚ‬آـ‪ٝ‬ف‬
‫اف إٓ امتلب ػ‪ٓ ٙ‬ضؼ‪ٝ‬ػ ٍ‪ٞ‬ؿت گـكت‪ ٚ‬امت ‪ ٝ‬اکخـ آة ‪ٛ‬بی ربؿی إٓ ث‪ ٚ‬عبؿد اف ٓـف ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی‬
‫‪ٔٛ‬نب‪ ٚ٣‬رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ‪.‬‬
‫ثبى٘ؼ‪ ٙ‬گبٕ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ث‪٤‬و اف‪ 20‬ك‪َ٤‬ؼ ث‪ ٚ‬آة ٍضی آىبٓ‪٤‬ؼ ٗی ػمتـمی ٗؼاؿٗؼ ‪،‬ث‪ ٖ٤ٔٛ ٚ‬ػُ‪َ٤‬‬
‫آـاُ ف‪٣‬بػی ک‪ٗ ٚ‬بىی افػؼّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت آة ٍضی ٓجبىؼ ػآ٘گ‪٤‬ـ ٗل‪ٞ‬ك ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫ػال‪ٝ‬تؤ ثب‪٣‬ؼ ٗيبٕ ػاػ ک‪ ٚ‬امتؼٔبٍ آة ػؿ ٍ٘ب‪٣‬غ ػؿ ىـا‪ ٔ٣‬كؼِی کْ امت ف‪٣‬ـا کي‪ٞ‬ؿ ٓب تب اُضبٍ‬
‫ٍ٘ؼتی ٗٔ‪٤‬جبىؼ‪.‬ث٘ؤعطـ آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ىؼٕ آة ‪ٛ‬بی ربؿی ػؿ ىـا‪ ٔ٣‬كؼِی ػؿ احـ کْ ث‪ٞ‬ػٕ كبثـ‪٣‬کبت ٍ٘ؼتی ٗب‬
‫چ‪٤‬ق امت آب هجَ اف ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬آث‪ٜ‬بی ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ػؿ آ‪٘٣‬ؼ‪ٗ ٙ‬قػ‪٣‬ک اف احـ ٍ٘ؼت آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬گـػػ تؼاث‪٤‬ـ الفّ ‪ٝ‬ػِٔی‬
‫ثب‪٣‬ؼ اف ٓـف اؿگبٕ ‪ٛ‬بی ؽ‪٣‬ـثٔ ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ اتغب ؽ گـػػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪30‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ثب‪٣‬ؼ ػال‪ٞٔٗ ٙٝ‬ػ ک‪ ٚ‬اکخـ آة ‪ٛ‬بی ثبؿإ ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ىکَ م‪٤‬الة ‪ٛ‬ب ػ ؿ ٓ‪ٞ‬م‪ ّٞ‬ثبؿٗؼ‪ ٙ‬گی ث‪ ٚ‬ىکَ‬
‫ٓج‪٤‬ؼی ػؿم٘گالط ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ػؿ‪ٛ ٙ‬ب مـاف‪٣‬ـ ىؼ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب ٓ‪٤‬ـ‪٣‬قػ تغـ‪٣‬جبت ‪ٝ‬آُ‪ٞ‬ػ گی ‪ٛ‬ب ؿا ثب ع‪ٞ‬ػ ‪ٔٛ‬ـا‪ٙ‬‬
‫ػاىت‪ ٚ‬امت‪.‬‬

‫ٓؼِْ‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی آة ‪ٛ‬ب كؼأل ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ػجبؿت امت اف ػؼّ آگب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬آٓ‪ٞ‬فه ٓـػّ اف ا‪٤ٔٛ‬ت ‪ٝ‬‬
‫اؿفه ‪ ٚٔٛ‬ربٗج‪ٝ ٝ ٚ‬االی ا‪ٗ ٖ٣‬ؼٔت ‪ٓ ٝ‬بػ‪ ٙ‬ص‪٤‬ب تی امت ‪ٔٛ ٝ.‬چ٘بٕ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت آبکٖ ٓنک‪ٗٞ‬ی ػؿ م‪ٞ‬اصَ‬
‫ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ک٘بؿ ٗ‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬اٗؼاعتٖ كبّالة ‪ ٝ‬کخبكبت ت‪٤ُٞ‬ؼ ىؼ‪ ٙ‬عبٗگی ػؿ إٓ مجت آُ‪ٞ‬ػگی آة ‪ٛ‬بی ربؿی‬
‫ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬جبىؼ ‪.‬‬
‫ىنتي‪ٞ‬ی اٗ‪ٞ‬اع ػـاػ‪ ٙ‬ربت ػؿ ٓن‪٤‬ـ ربػ‪ٛ ٙ‬بی ػٔ‪ٓٞ‬ی ک‪ ٚ‬ػؿ آتؼاػ ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪ٜٗ ٝ‬ـ‪ٛ‬ب ٓ‪ٞ‬ه‪٤‬ؼت‬
‫ػاؿػ ٓ‪ٞ‬اػ عطـ ٗبک ٗلتی ث‪ ٚ‬رـ‪٣‬بٕ ‪ٔٛ‬چ‪ ٞ‬آة ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬اؿػ ىؼ‪ ٝ ٙ‬مجت آُ‪ٞ‬ػ گی آة ‪ٛ‬بی ربؿی ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓی‬
‫گـػػ‪.‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ه‪٤‬ؼت ػکبک‪ٞٛ ٝ ٖ٤‬تَ ‪ٛ‬ب ػؿ ٓن‪٤‬ـ ربػ‪ٛ ٙ‬بی ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪ٜٗ ٝ‬ـ ‪ٛ‬ب ٓتََ اٗؼ ‪،‬ػؿ احـػؼّ ت‪ٞ‬ر‪ٚ‬‬
‫ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کخبكبت ت‪٤ُٞ‬ؼ ىؼ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ػ ؿا ث‪ ٚ‬اة ‪ٛ‬بی ربؿی تغِ‪ٓ ٚ٤‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪ٓ ،‬خبٍ ع‪ٞ‬ة إٓ ى‪ٜ‬ـا‪ٓ ٙ‬تََ‬
‫ث‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب اف کبثَ اُی رالٍ آثبػ ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬
‫ث‪٘ٓ ٚ‬ظ‪ٞ‬ؿ امتلبػ‪٘ٓ ٙ‬بمت اف آة ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬آة ‪ٛ‬بی ٍضی الفّ امت ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٝ ٖ٤‬وـؿات ػؿ‬
‫کي‪ٞ‬ؿا‪٣‬زبػگـػػک‪ ٚ‬اف آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬گی آة رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی ث‪ ٚ‬ػَٔ آ‪٣‬ؼ‪.‬ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬ت٘ظ‪ ْ٤‬آة ‪ٝ‬امتلبػ‪ ٙ‬افآة ثـای فاؿػ‪ ٖ٤‬ػؿ‬
‫کي‪ٞ‬ؿ اف هجَ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت ال کٖ ىکَ إٓ ثن‪٤‬بؿ اثتؼا‪٣‬ی ‪ٝ‬ػ٘ؼ٘‪ٞ‬ی ث‪ٞ‬ػ‪ٓ، ٙ‬تؤملبٗ‪ ٚ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٖ٤‬ؾک‪ٞ‬ؿ ر‪ٞ‬اثگ‪ٞ‬ی‬
‫ػَـ آـ‪ٝ‬ف ػؿ ى‪ٞ‬ؿ ٗٔی ثبىؼ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪31‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هشّسهختصشتشُْای افغاًستاى‬

‫اكـبٗنتبٕ ػؿصبٍ صبّـث‪ ٚ‬ىکَ کَ اف‪ٞٛ‬ای ع‪ٞ‬ثی ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ امت ف‪٣‬ـا ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿتب ث‪ ٚ‬صبٍ‬
‫ٍ٘ؼتی ٗگـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪٣‬ک ػؼ‪ ٙ‬كبثـ‪٣‬کبت ک‪ ٚ‬هجأل ػؿ ثؼْی ‪ٝ‬ال‪٣‬بت کي‪ٞ‬ؿ كؼبٍ ث‪ٞ‬ػ كؼألاف احـ ٗبثنبٓبٗی‬
‫‪ٛ‬بی ػ‪ ٝ‬ػ‪ ٚٛ‬اع‪٤‬ـ ‪ٗٝ‬ج‪ٞ‬ػاٗـژی ثـم افكؼبُ‪٤‬ت ثبف ٓبٗؼ‪ ٙ‬امت‪٣.‬گبٗ‪ٓ ٚ‬يکَ ک‪ ٚ‬كؼأل ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت ت٘‪ٜ‬ب‬
‫ػؿى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی ثقؿگ افمجت افػ‪٣‬بػاؿاػ‪ ٙ‬ربت ع‪ٞ‬ؿػ‪ٝ‬ثقؿگ‪ٝ،‬ؿ‪ٝ‬ػ ت‪ٛ َ٤‬بی ثی ک‪٤‬ل‪٤‬ت ک‪ ٚ‬مجت آُ‪ٞ‬ػگی‬
‫ىؼ‪٣‬ؼػؿى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی کي‪ٞ‬ؿٓ‪٤‬گـػػ‪ٔٛ‬چ٘بٕ اف احـٗج‪ٞ‬ػٕ اٗـژی ثـم امتؼٔبٍ ر٘ـات‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ؿػ‪ٝ‬ثقؿگ‬
‫ػؿاکخـٗوبٓ کي‪ٞ‬ؿث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ااكق‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ٝ‬م‪ٞ‬عت پالمت‪٤‬ک‪،‬ؿاثـ‪ٓٝ‬جال‪ َ٣‬ػؿاکخـػمتگب‪ٛ ٙ‬بی ک‪ٞ‬چک‬
‫ٍ٘ؼتی ى‪ٜ‬ـی ‪٘ٓٝ‬قٍ ؿ‪ٛ‬ب‪٣‬يی مجت آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬اػؿکي‪ٞ‬ؿگي‪ٞ‬ؿگـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪٤ٗٝ‬قافػ‪٣‬بػ کخبكبت ٓغتِل‪ٝ ٚ‬‬
‫افاحـگبفات ک‪ ٚ‬اف فثبُ‪ٛ ٚ‬بی ٓؾک‪ٞ‬ؿٓتَبػؼٓی گـػػمجت آُ‪ٞ‬ػگی ٓض‪ ٔ٤‬ث‪٤‬يتـػؿى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪ٞٓ.‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت‬
‫ربػ‪ٛ ٙ‬ب‪ٝ‬ؿا‪ٛ ٙ‬بی عبٓ‪ ٚ‬افاحـؿكت ‪ٝ‬آٓؼػـاػ‪ ٙ‬ربت ٗ‪٤‬ق مجت آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬آ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ ث‪ٓ ٚ‬ـف ٍ٘ؼتی ىؼٕ ثـ‪ٝ‬ػ‪،‬الفّ امت تبافٓـف اؿگبٕ ٓنؤٍ تؼاث‪٤‬ـػِٔی الفّ‬
‫ػؿٓ‪ٞ‬ؿػرِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ااتغبؽگـػػ ػؿؿ‪٤‬ـإٓ ػؼ‪ ٙ‬ای افثبى٘ؼ‪ ٙ‬گبٕ عبٍتؤػؿى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی ثقؿگ ث‪ٚ‬‬
‫آـاُ ٓغتِق ٗبىی افآُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬آجتال ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼىؼ‪.‬پل الفّ پ٘ؼاىت‪٤ٓ ٚ‬ي‪ٞ‬ػتبٓنِ‪ ٚ‬پغت ‪ٝ‬پقک‪ ٚ‬كؼألػؿ‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪32‬صج‪٤‬ت‬
 ‫مـامـ کي‪ٞ‬ؿ ت‪ٞ‬مٔ چ‪ٞ‬ة‪،‬ؽؿبٍ چ‪ٞ‬ة‪،‬ؽؿبٍ م٘گ‪،‬ثت‪ٛ ٚ‬بی ک‪ٛٞ‬ی‪،‬كِْ‪ ٚ‬ص‪ٞ٤‬اٗبت‪،‬چ‪ٞ‬ة ر٘گالت‬
‫ٓج‪٤‬ؼی‪،‬ثوب‪٣‬بی ٗجبتبت فؿاػتی ٍ‪ٞ‬ؿت ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ‪،‬ثبػج ت‪٤ُٞ‬ؼگبفکبؿثٖ ػای اکنب‪٣‬ؼٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػک‪ ٚ‬اُجت‪ ٚ‬كؼأل ا‪٣ ٖ٣‬ک‬
‫آـٓج‪٤‬ؼی ػؿکي‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬جبىؼک‪ٓ ٚ‬جؼؤثبػج هطغ ر٘گالت ‪ٝ‬افث‪ ٖ٤‬كـه ٗجبتی ‪ٓٝ‬ـاتغ ػؿکي‪ٞ‬ؿٓی گـػػک‪ٚ‬‬
‫فٓ‪ ٚ٘٤‬ؿاث‪ٍ ٚ‬ضـاگـا‪٣‬ی ‪ ٝ‬عيک مبُی ‪ٛ‬ب آٓبػ‪٤ٓ ٙ‬نبفػصَ ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫آلْدگی خاک ُادسکطْس‬
‫آُ‪ٞ‬ػگی عبک ‪ٛ‬بػؿکي‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬تؤح‪٤‬ـات ٗبگ‪ٞ‬اؿإٓ هـاؿؽ‪ َ٣‬امت‪:‬‬
‫تضو‪٤‬وبت ٗيبٕ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼک‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی عبک ‪ٛ‬ب عبٍتب ً عبک ‪ٛ‬بی فؿاػتی ت‪ٞ‬مٔ امتؼٔبٍ اػ‪ ٚ٣ٝ‬ربت ّؼ‬
‫آكبت ‪ٝ‬آـاُ ‪ٝ‬امتؼٔبٍ ک‪ٞ‬ػ‪ٛ‬بی ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی آُ‪ٞ‬ػ‪٤ٓ ٙ‬گـػػ ک‪ ٚ‬اُجت‪ ٚ‬امتؼٔبٍ ‪ٔٛ‬چ‪ٞ‬اػ‪ ٚ٣ٝ‬ربت ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی‬
‫ثؼؼافآث‪٤‬بؿی ٓقاؿع ثبػج آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ىؼٕ آة ‪ٛ‬بی آة ‪ٛ‬بی ربؿی ر‪٣ٞ‬جبؿ‪ٛ‬ب‪ٜٗ،‬ـ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬بٓ‪٤‬گـػػ‪.‬کخبكبت‬
‫ى‪ٜ‬ـی ‪ٝ‬ػ‪ٛ‬بتی پـاگ٘ؼ‪ ٙ‬ت‪ٞ‬مٔ ثبؿإ ‪ٛ‬ب‪ٝ‬م‪٤‬الة ‪ٛ‬بٗ‪٤‬قثبػج آُ‪ٞ‬ػگی عبک ‪ٛ‬ب‪ٝ‬آث‪ٜ‬بی ربؿی ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب‪ٜٗٝ‬ـ‪ٛ‬بٓی‬
‫گـػػ‪.‬‬
‫ػؿى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی ثقؿگ ػؿص‪ ٚٓٞ‬ى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بک‪ ٚ‬اکخـأمجقی ربت ػؿعبک ‪ٛ‬ب‪ٝ‬فٓ‪ٛ ٖ٤‬بی إٓ فؿع ٓی گـػػ‬
‫ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت اٗ‪ٞ‬اع پالمت‪٤‬ک ‪ٛ‬بی ٗبفک ‪ ٝ‬ىلبف ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ثبػ‪ٝ‬آة ثبؿإ پغو گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ثبػج آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ىؼٕ عبک‬
‫‪ٛ‬بی ا‪٘ٓ ٖ٣‬بٓن ٓ‪٤‬گـػػ‪ٔٛٝ.‬چ٘بٕ امتلبػ‪ ٙ‬ؿ‪٤‬ـ ٓؼو‪ٗٝ ٍٞ‬ؼاىتٖ پالٕ امبمی اففٓ‪ٝ ٖ٤‬عبک ػؿصبٍ‬
‫صبّـػؿکي‪ٞ‬ؿ پـاثِْ ٓ‪ ْٜ‬ؿاتيک‪٤ٓ َ٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ‪٤ٗ ٝ‬ق ثؼؼافتؤم‪٤‬ل صک‪ٓٞ‬ت رؼ‪٣‬ؼمبٍ‪ٝ1381‬ؿ‪ٝ‬ػ ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ٙ‬‬
‫ٓ‪ٜ‬برـ‪ ٖ٣‬ث‪ٝ ٖٓٝ ٚ‬افػ‪٣‬بػ ٗل‪ٞ‬ك ث‪٤‬يتـاف فٓ‪ٛ ٖ٤‬بی فؿاػتی ث‪٘ٓ ٚ‬بفٍ ٓنک‪ٗٞ‬ی تجؼ‪ َ٣‬ىؼ‪.‬‬
‫پـثِْ ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ک‪ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬عبک ‪ٛ‬ب ٓ‪٤‬جبىؼ ػجبؿت افعيک مبُی ‪ٝ‬امتلبػ‪ٙ‬‬
‫ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪ٝ‬ػ‪ٝ‬آؼاؿافػِلچـ‪ٛ‬ب امت ک‪ ٚ‬عبک كـه ٗجبتی ع‪ٞ‬ػ ؿا اف ػمت ػاػ‪ ٝ ٙ‬ث‪ٍ ٚ‬ضـا ٓجؼٍ ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫مـاف‪٣‬ـ ىؼٕ م‪٤‬الة ‪ٛ‬بی ٓ‪ٞ‬مٔی ٗ‪٤‬ق تغـ‪٣‬جبت ىؼ‪٣‬ؼؿا ث‪ ٚ‬عبک‪ٜ‬ب‪ٝ‬اؿػٓ‪٤‬ک٘ؼ ک‪ ٚ‬ثبػج تِلبت ربٗی‬
‫‪ٓٝ‬بُی ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫تغـ‪٣‬ت ر٘گالت ٗ‪٤‬ق ػبَٓ ػ‪٣‬گـی امت ک‪ ٚ‬مجت تغـ‪٣‬ت عبک ‪ٛ‬ب ٓی گـػػ‪.‬هـاؿٓيب‪ٛ‬ؼات ک‪ٍٞ ٚ‬ؿت‬
‫گـكت‪ ٚ‬امت تبكؼأل ػ‪ٞ‬آَ آُ‪ٞ‬ػگی عبک ‪ٛ‬بػؿاكـبٗنتبٕ افاحـٓ‪ٞ‬اػک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی كبثـ‪٣‬کبت ٍ٘ؼتی ث‪ٗ ٚ‬ؼؿت ػ‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػهجَ اف ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ ٍ٘ؼتی گـػػثـای رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی افآُ‪ٞ‬ػگی ٗبىی افٓ‪ٞ‬اػک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ٍ٘ؼتی ثـای‬
‫عبک ‪ٞٛ،‬ا ‪ٝ‬آة تؼاث‪٤‬ـػِٔی ‪ ٝ‬الفّ ّـ‪ٝ‬ؿ امت تبافٓـف ػ‪ُٝ‬ت ػؿٗظـگـكت‪ ٚ‬ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪33‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تخص دّم‬
‫ژّسًالیضم ّ هسیط صیست‬

‫تخشیة هسیط صیست ّ ایٌذٍ خِاى ( خِاى اص ‪ 2020‬الی ‪) 2050‬‬

‫ثـای اٗنبٗ‪ٜ‬بی ا‪ ٚ٤ُٝ‬ر‪ٜ‬بٕ ٓغقٗی اف امـاؿ ‪ ،‬تبؿ‪٣‬کی ٓج‪ ْٜ‬رب‪٣‬گب‪ ٙ‬هضطی ‪ٞٓ ،‬كبٕ ‪ ،‬فٓ‪ُ ٖ٤‬قؿ‪ ، ٙ‬اتو‬
‫كيبٕ ‪ ٝ ،‬ػ‪ٞ‬آَ ػ‪٣‬گـ تـك ‪ٝ ٝ‬صيت ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ُ .‬ؾا ػؿ هـ‪ ٕٝ‬گؾىت‪ ٚ‬ثيـ تـ‪٤٤‬ـاتی ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػاػ‪ٙ‬‬
‫‪ُٝ‬ی ا‪ ٖ٣‬تـ‪٤٤‬ـات ث‪ ٚ‬ک٘ؼی ٍ‪ٞ‬ؿت ٓی گـكت‪ ٚ‬تب ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬ػؿ هـ‪ 19 ٝ ، 18، 17 ٕٝ‬ػ‪ٝ‬ؿإ ٍ٘ؼتی ىؼٕ ث‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ ‪ ٝ‬ثيـ ثب اثقاؿ ه‪٣ٞ‬تـی ػؿ ٓج‪٤‬ؼت ػعبُت کـػ ‪.‬‬
‫کيق ثـم ‪ ........... ٝ‬هـٕ ىگ‪ٞ‬كب‪٣‬ی ٍ٘ؼتی ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ ‪ .......‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬هـٕ ر‪ٜ‬بٕ ثب ػ‪ ٝ‬ر٘گ ر‪ٜ‬بٗی‬
‫ثقؿگ ‪ ٝ‬تض‪ٞ‬الت ا‪٣‬زبػ ىؼ‪ ٙ‬ثؼؼ اف إ ک‪ ٚ‬هبثَ تَ‪ٞ‬ؿ ٗج‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫آب آـ‪ٝ‬ف كوـ اؿِت کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ؿا كـا گـكت‪ ٝ ٚ‬اکخـٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ كوـ فٗؼگی ٓی ک٘٘ؼ ‪ .‬تـ‪٤٤‬ـاتی ک‪ٚ‬‬
‫ػؿ ٓج‪٤‬ؼت ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ ا‪٘٣‬ؼ‪ٗ ٙ‬گـإ ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ػؿ اٗتطبؿ ٓبمت ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ٓقثِ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬بٕ ىؼ‪، ٙ‬‬
‫اُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬ب ‪ ٚٔٛ‬رب ؿا كـا گـكت‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ػُ‪ َ٤‬ػؿ مبُ‪ٜ‬بی اع‪٤‬ـ ٓـكؼاؿإ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬اٗزٖٔ صلبٓت اف‬
‫ٓج‪٤‬ؼت ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ ر٘گ ث‪ ٖ٤‬اهتَبػ ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اؿبف ىؼ مـ اٗزبّ ث‪ ٚ‬ا‪ٗ ٖ٣‬ت‪٤‬ز‪ ٚ‬ؿم‪٤‬ؼٗؼ ک‪ ٚ‬ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ثب‪٣‬ؼ تؼبػُی ث‪ ٖ٤‬امتلبػ‪ ٝ ٙ‬صلبظت ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ ‪.‬‬
‫(دس خِاى ایٌذٍ ػلن زشتَ تاال خْاُذ داضت ّ اًِای کَ ػالن تشًذ تْاًا تشًذ )‬
‫ػؿمت امت ک‪ ٚ‬پ‪٤‬يـكت اهتَبػی ٓ‪ ْٜ‬امت ‪ِٓ .‬ی ٗجب‪٣‬ؼ ث‪ ٚ‬ه‪ٔ٤‬ت تغـ‪٣‬ت ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی تٔبّ ى‪ٞ‬ػ ٓنِ‪ ٚ‬تبٓ‪ٖ٤‬‬
‫ؿؾا ثـای ٓـػّ آـی اُقآی امت ‪ .‬توـ‪٣‬جب ػـ مبٍ ‪ 90‬تب ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 120‬لـ ث‪ ٚ‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ اّبك‪ٓ ٚ‬ی‬
‫ى‪ٞ‬ػ ُؾا ‪ٛ‬ـ مبٍ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 26‬تٖ گ٘ؼّ ثـای تـؾ‪ ٚ٣‬ث‪٤‬يتـ الفّ امت ‪.‬‬
‫ػؿ ‪ٝ‬اهغ ‪ 71000‬تٖ گ٘ؼّ ؿ‪ٝ‬فاٗ‪ ٚ‬ثب‪٣‬ؼ ث‪٤‬يتـ ت‪٤ُٞ‬ؼ کـػ ‪ .‬ث‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ا‪٣‬تی ػؿ ‪ 2050‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ‬
‫‪٤ِ٤ٓ 10‬بؿػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ُؾا ٓنِ‪ ٚ‬اف ‪ ٖٔٛ‬صبال صبػ ث‪ٗ ٚ‬ظـ ٓی ؿمؼ اف پبکنتبٕ تب ژاپٖ ‪٤ِ٤ٓ 3/1‬بؿػ رٔؼ‪٤‬ت‬
‫‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ػؿ مبٍ ‪ 1990‬ؿىؼ اهتَبػ چ‪ 10 ٖ٤‬ػؿٍؼ ‪ ٝ‬اف ‪٘ٛ‬ؼ ‪ 6‬ػؿ ٍؼ ‪ ،‬اٗؼ‪٤ٗٝ‬ق‪٣‬ب ‪ 7‬ػؿ ٍؼ ٓبُ‪٤‬قی ‪ٝ‬‬
‫تب‪ِ٘٣‬ؼ ‪ 10‬ػؿ ٍؼ ػؿ مبٍ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪َٓ .‬ـف ک‪ٞ‬ػ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ مبٍ ‪ 1950‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 14‬تٖ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ٚ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪34‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ػؿ مبٍ ‪ 1989‬ث‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 140 ٚ‬تٖ ؿم‪٤‬ؼ ‪ .‬ػؿ ‪ 1997‬ػؿ چ‪٤ِ٤ٓ 29 ٖ٤‬ئٖ تٖ ک‪ٞ‬ػ َٓـف ىؼ‪ ٙ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ گ٘ؼّ‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ػؿ مبٍ ‪ 1997‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 1/86‬بؿػ تٖ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ .‬اف ‪ 1993‬ث‪ ٚ‬ثؼؼ ه‪ٔ٤‬ت ثـٗذ ‪ 30‬ػؿ ٍؼ ‪ٝ‬‬
‫ه‪ٔ٤‬ت ر‪ٞ‬اؿی ‪ 58‬ػؿ ٍؼ اّبك‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬امت ٓنِ‪ ٚ‬ؿؾا ثـای ‪٤ِ٤ٓ 1/3‬بؿػ اف ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ثن‪٤‬بؿٓنِ‪ ٚ‬صبػ امت‬
‫ف‪٣‬ـا ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ٓـػٓبٗی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ػ ؿآؼ ؿ‪ٝ‬فاٗ‪ ٚ‬اٗ‪ٜ‬ب كؤ ‪٣‬ک ػاُـ ػؿ ؿ‪ٝ‬ف امت ‪.‬‬
‫ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ٛ ٕٞ٤ِ٤ٓ ٚ‬ب ٗلـ اف ٓـػّ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ػؿاحـم‪ ٞ‬تـؾ‪ ٝ ٚ٣‬گـم٘گی ػؿ صبٍ ٓـگ‬
‫هـاؿ ػاؿٗؼ ‪ .‬ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ٓ ٚ‬ـػّ ٓـكغ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ احـ تـؾ‪ ٚ٣‬ف‪٣‬بػ ػچبؿ ث‪ٔ٤‬بؿی اٗؼ ‪ .‬ا‪ٓ ٖ٣‬نِ‪ٗ ٚ‬ب ػبػالٗ‪ ٚ‬ث‪ٞ‬ػٕ‬
‫تون‪ ْ٤‬حـ‪ٝ‬ت ؿا ٓی ؿمبٗؼ ؿؾای ک‪ ٚ‬ػؿ ػمتـك ٓـػّ ٓـكغ ر‪ٜ‬بٕ امت ‪ 3‬ثـاثـ ؿؾای ٓـػٓبٕ كو‪٤‬ـ ػؿ‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ٓ‪٤‬جبىؼ ‪ .‬گـث‪ٛ ٚ‬بی عبٗگی اؿ‪ٝ‬پب ‪ ٝ‬آـ‪٣‬کبی ىٔبُی ث‪٤‬يتـ اف ٓـػّ كو‪٤‬ـ ر‪ٜ‬بٕ گ‪ٞ‬ىت َٓـف ٓی‬
‫ک٘٘ؼ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 500‬اف ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ؿؾای ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػمت ٓی ا‪ٝ‬ؿٗؼ کٔتـ اف صؼاهِی امت ک‪٤ٗ ٚ‬بف ‪٣‬ک اٗنبٕ امت‬
‫‪ .‬ػ‪ ٝ‬م‪ ّٞ‬ا‪ٓ ٖ٣‬ـػّ كو‪٤‬ـ ػؿ ام‪٤‬ب ‪ ٝ‬ثو‪ ٚ٤‬ػؿ اكـ‪٣‬وب ‪ ٝ‬آـ‪٣‬کبی ر٘‪ٞ‬ثی فٗؼگی ٓی ک٘٘ؼ ‪ 40‬ػؿ ٍؼ ؿ‪ٝ‬متب‪٤٣‬بٕ‬
‫ک٘‪٤‬ب ث‪ٓ ٚ‬وؼاؿ ‪ 640‬کبُـی ؿ‪ٝ‬فاٗ‪ ٚ‬کْ ث‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ‪ٛ‬ـ مبُ‪ٓ ٕٞ٤ِ٤ٓ 40 ٚ‬ـػّ ر‪ٜ‬بٕ ث‪ ٚ‬احـ گـم٘گی ‪ ٝ‬كوـ‬
‫ٓ‪٤ٔ٤‬ـٗؼ ‪.‬‬
‫مبُ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 15 ٚ‬ک‪ٞ‬ػک ٓ‪٤ٔ٤‬ـػ ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿت‪٤‬ک‪ 5 ٚ‬ػاُـ ثـای تؼا‪ٝ‬ی اٗ‪ٜ‬ب َٓـف ى‪ٞ‬ػ اف ٓـگ ٗزبت ٓی‬
‫‪٣‬بث٘ؼ ‪ .‬ػؿ اٗگِنتبٕ ػؿ مبٍ ‪ٓ 1982‬جِؾ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 235‬ػاُـ عـد ف‪٣‬جب‪٣‬ی ثؼٕ ىؼ‪ ٙ‬ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿت‪٤‬ک‪ ٚ‬كؤ ‪50‬‬
‫ٓ‪ ٕٞ٤ِ٤‬ػاُـ عـد ع‪٤‬ـ‪ ٚ٣‬گـػ‪٣‬ؼ‪ٓ . ٙ‬ت‪ٞ‬مٔ کبُـی ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪٤‬بف اٗنبٕ ‪ٓ 2400‬ی ثبىؼ ک‪ٓ ٚ‬ـػّ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی‬
‫ؿ٘ی ‪ 40‬ػؿ ٍؼ اف اٗـا ث‪٤‬يتـ ػاؿٗؼ ‪ٓ ٝ‬ـػّ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ؿـ‪٣‬ت ‪ 20‬ػؿ ٍؼ کٔتـ ‪.‬‬
‫ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٣‬ک ٓ‪٤ِ٤‬بؿػ تٖ ّب‪٣‬ؼبت ‪ٛ‬ـ مبُ‪ ٚ‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ رٔغ ٓی ى‪ٞ‬ػ ک‪٤ٓ ٚ‬قإ إ ث‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ٗبعبٌُ ِٓی‬
‫ثنتگی ػاؿػ ‪ 25 .‬ػؿٍؼ کبؿؾ ر‪ٜ‬بٕ رٔغ ا‪ٝ‬ؿی ىؼ‪ ٝ ٙ‬ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬کبؿعبٗ‪ ٚ‬ثـ ٓی گـػػ‪.‬‬
‫اف تبؿ‪٣‬ظ ا‪ ٖ٤ُٝ‬احبؿ ص‪٤‬بت ‪٤ِ٤ٓ 3,6‬بؿػ مبٍ ٓی گؾؿػ ‪ ٝ .‬ػؿ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 225‬مبٍ هجَ ‪ 350000‬گ‪ٚٗٞ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚٔٛ ٚ‬گ‪ٛ ٚٗٞ‬بی ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ ٝ .‬مپل ثب احـ عيکی کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬عبؿد اف اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬ك ‪ٛ‬ب ٓ‪ٕٞ٤ِ٤‬‬
‫‪ٛ‬ب گ‪ ٚٗٞ‬ػ‪٣‬گـ ث‪ٍ ٚ‬ض٘‪ ٚ‬گ‪٤‬تی گنتـػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬عقٗؼگبٕ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 160‬مبٍ هجَ ظ‪ٜٞ‬ؿ ٗٔ‪ٞ‬ػٗؼ ‪ .‬ظ‪ٜٞ‬ؿ ‪ ٝ‬مو‪ٓٞ‬‬
‫‪ٛ‬ـ گ‪ ٚٗٞ‬اػْ اف ص‪ٞ٤‬اٗی ‪ ٝ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی گب‪ٛ‬ی ٓ‪ ٕٞ٤ِ٤‬مبٍ ٓ‪ٓ ٍٞ‬ی کيؼ ‪ ٝ .‬تب ک٘‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 500 ٕٞ‬گ‪ ٚٗٞ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ٝ‬‬
‫ص‪ٞ٤‬اٗی ظ‪ٜٞ‬ؿ کـػ‪ ٝ ٙ‬کبؿىبٕ ث‪ ٚ‬اٗوـاُ کي‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ػؿ ‪ٝ‬اهغ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ گلت ‪ 98‬ػؿ ٍؼ اٗ‪ٜ‬ب ٓ٘وـُ ىؼٗؼ‬
‫‪ٛ‬قاؿإ گ‪٤‬ب‪ ٙ‬ػؿ ٍض٘‪ ٚ‬پ‪ٜ٘‬ب‪ٝ‬ؿ فٓ‪ٓ ٖ٤‬لـ‪ٝ‬ه امت ک‪ ٚ‬ثيـ اف ع‪ٞ‬اً اٗ‪ٜ‬ب ‪ٞ٘ٛ‬ف آالع کبَٓ ٗؼاؿػ ‪ .‬ػؿ‬
‫ر٘گَ ‪ٛ‬بی ػظ‪٘ٓ ْ٤‬بٓن گـّ م‪٤‬ـ گ٘ز‪ ٚ٘٤‬ای اف ٓ‪ٞ‬اػ ٗ‪ٜ‬لت‪ ٚ‬امت ‪ٓ ٝ‬ـػّ كو‪٤‬ـ ؿ‪ٝ‬متب ٗي‪ ٖ٤‬كـ‪٘ٛ‬گی ػاؿٗؼ‬
‫ک‪ٞ٘ٛ ٚ‬ف رب‪٣ٝ‬ؼإ ٓبٗؼ‪. ٙ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪35‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 900‬اف ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ‪ٞ٘ٛ‬ف ثی م‪ٞ‬اػ ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 800 ٚ‬إ ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬امت ‪.‬‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬كو‪٤‬ـ اٗؼ ‪ ٝ‬ػؿ صبٍ م‪ ٞ‬تـؾ‪ٓ ٚ٣‬ی ثبى٘ؼ كوـ كـ‪٘ٛ‬گی ٗ‪٤‬ق ػاؿٗؼ ػؿ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ػال‪ ٙٝ‬ثـ ثی‬
‫م‪ٞ‬اػی ث‪ٔ٤‬بؿی ‪ ،‬گـم٘گی ‪٤ٗ ،‬ق ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت ‪ 74 .‬ػؿٍؼ ٓـػّ اكـ‪٣‬وب ثی م‪ٞ‬اػ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ .‬ػؿ ام‪٤‬ب ‪ 46‬ػؿ‬
‫ٍؼ ‪ ٝ‬ػؿ آـ‪٣‬کب ‪ 24‬ػؿٍؼ ثی م‪ٞ‬اػ ‪٣‬بكت ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ث‪ ٖ٤‬مبُ‪ٜ‬بی ‪ 1960‬تب ‪ 1970‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 20‬ث‪ٓ ٚ‬ـػإ ثی م‪ٞ‬اػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 47 ٝ‬ث‪ ٚ‬فٗبٕ ثی م‪ٞ‬اػ‬
‫ر‪ٜ‬بٕ اّبك‪ ٚ‬ىؼ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬كؤ ‪ 11/6‬ػؿ ٍؼ ث‪ٞ‬ػر‪ ٚ‬آ‪ٞ‬فه ‪ ٝ‬پـ‪ٝ‬ؿه ر‪ٜ‬بٕ ؿا ػاؿا‬
‫‪ٛ‬نت٘ؼ ‪.‬‬
‫‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 125‬اف ک‪ٞ‬ػکبٕ ر‪ٜ‬بٕ ػمتـمی ث‪ٓ ٚ‬کتت ٗؼاؿٗؼ ‪ .‬اف ‪ٛ‬ـ ‪ 100‬ک‪ٞ‬ػکی ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ‬
‫ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬کتت اثتؼا‪٣‬ی ٓ‪٤‬ـ‪ٗٝ‬ؼ ‪ٗ 24‬لـ اٗ‪ٜ‬ب ػؿ ‪ٔٛ‬بٕ مبٍ ا‪ٗ 8 ٝ ٍٝ‬لـ اٗ‪ٜ‬ب ػؿ مبٍ ػ‪ٗ 7 ٝ ّٝ‬لـ اٗ‪ٜ‬ب ػؿ‬
‫مبٍ م‪ٓ ّٞ‬کتت ؿا ث‪ ٚ‬ػال‪ِ٣‬ی تـک ٓی ک٘٘ؼ ‪ 80 ٝ‬ػؿ ٍؼ ٓضَِ‪ ٖ٤‬اف عبٗ‪ٞ‬اػ‪ٛ ٙ‬بی ٓـكغ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪.‬‬
‫ثـای فٕ ‪ٓ ٝ‬ـػ صن هبٗ‪ٗٞ‬ی امت ‪ .‬ػؿ گؾىت‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬فٗب ٕ ظِْ ف‪٣‬بػی ىؼ‪ ٝ ٙ‬آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ثؼْب ث‪ ٚ‬اٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬صو‪ٞ‬م‬
‫اٗ‪ٜ‬ب ظِْ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬اٗبٕ ٓضـ‪ ٖ٤ٓٝ‬ارتٔبع ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ ٝ‬اکخـا ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٓغتِق ػ‪ٝ‬ه ث‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ه ٓـػإ کبؿ‬
‫ٓی ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫ػؿ اكـ‪٣‬وب ‪ 60‬ػؿ ٍؼ کبؿ‪ٛ‬بی کيب‪ٝ‬ؿفی ‪ 50 ٝ‬ػؿ ٍؼ کبؿ‪ٛ‬بی ػاّ پـ‪ٝ‬ؿی ثؼ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬فٗبٕ امت ‪ .‬ػؿ‬
‫تبٗقاٗ‪٤‬ب فٗبٕ ‪ 360‬مبػت ‪ٓ ٝ‬ـػإ ‪ 1800‬مبػت ػؿ مبٍ کبؿ ٓی ک٘٘ؼ ‪ ٝ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٓخَ آـ‪٣‬کب ‪ ،‬ژاپٖ‬
‫‪ ٝ‬اٗگِنتبٕ ‪ 40‬ػؿ ٍؼ کبؿ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ػ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬فٗبٕ امت ‪.‬‬
‫ٓقػ فٗبٕ اف ٓـػإ کٔتـ امت ‪ .‬ث‪٤‬ن‪ٞ‬اػی فٗبٕ ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی كو‪٤‬ـ ثبػج ػوت اكتبػگی اٗ‪ٜ‬ب ىؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ثب تٔبّ تـهی ک‪ ٚ‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ آـ‪ٝ‬ف ٓيب‪ٛ‬ؼ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ر‪ٞ‬آغ پ‪٤‬يـكت‪ ٚ‬ػاؿٗؼ ‪ُٝ‬ی ‪ٞ٘ٛ‬ف‪ ْٛ‬تون‪ ْ٤‬حـ‪ٝ‬ت ػبػالٗ‪ٚ‬‬
‫ث‪ ٖ٤‬فٕ ‪ٓ ٝ‬ـػ ٓيب‪ٛ‬ؼ‪ٔٗ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬ػؿ ثؼْی ر‪ٞ‬آغ فٗبٕ ‪ٞ٘ٛ‬ف صن ؿای ٗؼاؿٗؼ ‪.‬‬
‫اؿِت ػؿ ػاعَ ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب فٗبٕ ‪،‬ک‪ٞ‬ػکبٕ ‪ ٝ‬پ‪٤‬ـإ ث‪٤‬يتـ ػؿ ٓؼـُ عطـ ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ام‪٤‬ت پؾ‪٣‬ـ ٓی ثبى٘ؼ‬
‫ث‪ٔ٤‬بؿی ػل‪ٗٞ‬ی ػؿ ث‪ ٖ٤‬آلبٍ ف‪٣‬بػ ىؼ‪ٛ ٙ‬ـ مبُ‪ ٚ‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 5‬ک‪ٞ‬ػک ػؿ احـ ٓـُ ام‪ٜ‬بٍ ٓی ٓ‪٤‬ـٗؼ‪.‬‬
‫حـ‪ٝ‬ت ػؿ کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ف‪٣‬بػ امت ‪ٓ ٝ‬ـػّ ػؿ إ م‪ ْ٤ٜ‬اٗؼ ‪ .‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی پ‪٤‬يـكت‪ ٚ‬ک‪٣ ٚ‬ک پ٘زْ ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ؿا‬
‫ػؿ ثـ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿت‪٤‬ک‪ ٚ‬ػ‪ ٝ‬م‪ ّٞ‬حـ‪ٝ‬ت ر‪ٜ‬بٕ ؿا ٍبصت ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪.‬‬
‫‪ 75‬ػؿ ٍؼ ٓـػّ ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬فٗؼگی ٓی ک٘٘ؼ ک‪ٍ ٚ‬بصت ‪ 20‬ػؿ ٍؼ حـ‪ٝ‬ت ر‪ٜ‬بٕ ‪ٛ‬نت٘ؼ‬
‫‪ .‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ كو‪٤‬ـ پب‪٣‬تغت ‪ ٝ‬ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ی ثقؿگ ‪ ٚٔٛ‬آ‪ٞ‬ؿ ؿكب‪ٛ‬ی ؿا ثـای ع‪ٞ‬ػ کنت کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ُٝ .‬ی ػؿ ؿ‪ٝ‬متب‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪36‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ٛ‬ب ٓـػّ ٓضـ‪٘ٓٝ‬ؼ ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ، ٚ‬آکبٗبت ػؿٓبٗی ‪ ،‬آ‪ٞ‬فىی ‪،‬ث‪ٜ‬ؼاىتی ‪ ٚٔٛ‬ػؿ ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ٓتٔـکق امت ‪.‬‬
‫ٓـػّ ؿ‪ٝ‬متب كو‪٤‬ـ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ ٝ‬ى‪ٜ‬ـ ثـای اٗ‪ٜ‬ب ؿ‪٣ٝ‬ب امت ‪.‬‬
‫ث‪٤‬کبؿی ا‪ٝ‬اؿ‪ ٙ‬گی ‪،‬ثی عبٗٔبٗی ٓـػّ ٓنب‪ َ٣‬ارتٔبػی ‪ٗ ٝ‬ژاػی ؿا ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی ا‪ٝ‬ؿػ ‪ٛ‬قاؿإ ٗلـ ثب‪٣‬ؼ‬
‫ػؿ ک٘بؿ ع‪٤‬بثبٗ‪ٜ‬ب ثغ‪ٞ‬اث٘ؼ ‪ .‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ٓ‪ٞ‬ؿ‪٣‬تبٗ‪٤‬ب ‪ 90‬ػؿ ٍؼ ٓـػّ پب ث‪ ٚ‬ؿ‪ٛ ٚ٘ٛ‬نت٘ؼ ‪ 64‬ػؿ ٍؼ ٓـػّ کِکت‪ٚ‬‬
‫‪ 75 ٝ‬ػؿ ٍؼ ٓـػّ ا‪٣‬جبػإ ػؿ ٗ‪٤‬زـ‪٣‬ب ػؿ آـاف ى‪ٜ‬ـ ف‪٣‬ـ ىبع‪ٛ ٚ‬بی ػؿعت ‪ ٝ‬پالمت‪٤‬ک ‪ ٝ‬صِجی فٗؼگی‬
‫ٓی ک٘٘ؼ ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 177 ٚ‬لـ اة ٍضی ٗؼاؿٗؼ ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 331 ٝ‬لـ ‪ٝ‬مب‪َ٣‬‬
‫ث‪ٜ‬ؼاىتی ٗؼاؿٗؼ ث‪ٔ٤‬بؿی صَج‪ٝ ٚ‬ثب ػؿ ثؼْی اف ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ى‪ٞ٤‬ع ػاؿػ ‪ ٝ‬ثـای ٓـػّ كو‪٤‬ـ کبؿ ‪ٛ‬بی مغت ػؿ‬
‫ىـا‪ ٔ٣‬ؿ‪٤‬ـ ث‪ٜ‬ؼاىتی كـا‪ٓ ْٛ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫‪ٝ‬مب‪ َ٣‬اؿتجبٓبت رؼی ٗ‪٤‬ق ‪٣‬کی اف حـ‪ٝ‬ت ‪ٛ‬بی ٓ‪ ْٜ‬ر‪ٜ‬بٕ امت ‪ .‬اعجبؿ ‪ٗ ٝ‬يـ‪٣‬بت اؿِت ػؿ ػمت ػ‪ُٝ‬ت‬
‫‪ٛ‬ب امت ‪٣ ٝ‬ب کٔپ٘ی ‪ٛ‬بی ثقؿگ ک‪ ٚ‬ػؿ إ ٗل‪ٞ‬ؽ ػاؿٗؼ ‪ .‬اؿفه إ ث‪٤‬يتـ اف اؿفه ٗلت ‪ٓ ٝ‬ال امت ف‪٣‬ـا‬
‫تٔبّ تض‪ٞ‬الت ث‪ ٚ‬إ ثنتگی ػاؿػ ثب تک٘بُ‪ٞ‬ژی پ‪٤‬يـكت‪ ٝ ٚ‬گـكتٖ ػکل ‪ٛ‬بی ‪ٞٛ‬ا‪٣‬ی ‪ ،‬اهٔبؿ َٓ٘‪ٞ‬ػی‬
‫آالػبت اف ٓـ‪٣‬ن ٓب‪ٞٛ‬اؿ‪ٛ ٙ‬ب آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ربی ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ؽعب‪٣‬ـ ٓؼبػٕ ‪ّٝ ٝ‬غ ر٘گَ ‪ٛ‬ب ‪،‬‬
‫مطش فٓ‪ ٖ٤‬ف‪٣‬ـ کيت ‪ٍ ٝ‬ؼ‪ٛ‬ب ٓ‪ّٞٞ‬ع ػ‪٣‬گـ ؿا ثـؿمی کـػ‪ ٝ ٙ‬صتی تض‪ٞ‬الت ٗظبٓی ‪ ٝ‬ػکل کبؿعبٗ‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬ؿا ثب ٓب‪ٞٛ‬اؿ‪ٛ ٙ‬ب ث‪ ٚ‬ػمت ا‪ٝ‬ؿٗؼ ثؼ‪ ٕٝ‬ا‪٘٣‬ک‪ٝ ٚ‬اؿػ کي‪ٞ‬ؿی ىؼ ٓی ت‪ٞ‬إ آالػبت ربٓؼی اف‬
‫‪ّٝ‬غ اٗزب پ‪٤‬ؼا کـػ ‪ٓ .‬خال ‪ 85‬ػؿ ٍؼ پغو اعجبؿ ػؿ اعت‪٤‬بؿ اؿ‪ٝ‬پبی ؿـثی ‪ ،‬ژاپٖ ‪ ٝ‬آـ‪٣‬کب امت ‪.‬‬
‫كـ‪ٝ‬ه م‪ٜ‬بّ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ‪ ،‬ثبفاؿ ث‪ٞ‬ؿك ‪ ٚٔٛ‬ت‪ٞ‬مٔ ‪ٝ‬مب‪ َ٣‬اؿتجبٓ رٔؼی اٗزبّ ىؼ‪٣ ٙ‬ب ٓغبثـ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬عجـ‬
‫گقاؿی ؿ‪٣ٝ‬تـف ػؿ اٗگِنتبٕ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 1,5‬کِٔ‪ ٚ‬عجـ ػؿ ؿ‪ٝ‬ف ٓغبثـ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ‪ .‬عجـ گقاؿی كـاٗن‪ٕٞ٤ِ٤ٓ 3 ٚ‬‬
‫کِٔ‪ ٚ‬عجـ ػؿ ؿ‪ٝ‬ف ٓغبثـ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ‪ .‬عجـ گقاؿی آق‪٣‬کب ػؿ ؿ‪ٝ‬ف ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 28‬کِٔ‪ ٚ‬عجـ ٓغبثـ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ‪.‬‬
‫تؼشیف فمش ‪ٓ :‬ـػّ كو‪٤‬ـ اٗ‪ٜ‬بی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬م‪ ٞ‬تـؾ‪ ٚ٣‬ػاىت‪ ٚ‬ثی م‪ٞ‬اػی ‪ ٝ‬ث‪ٔ٤‬بؿی ‪ٓ ،‬ـگ ‪٤ٓ ٝ‬ـ ث‪ ٖ٤‬اٗ‪ٜ‬ب ف‪٣‬بػ‬
‫امت ‪ٍ ،‬بصت ٓبُی ٗ‪٤‬نت٘ؼ ‪ ٝ‬ثب ػؿآؼ ٗب چ‪٤‬قآـاؿ ص‪٤‬بت ٓی ى‪ٞ‬ػ ٗلل ٓی کي٘ؼ ‪ .‬ر‪ٜ‬بٕ ‪٤ِ٤ٓ 1,2‬بؿػ‬
‫ٓـػّ كو‪٤‬ـ ػاؿػ ک‪ 80 ٚ‬ػؿ ٍؼ إ ػؿ ‪٘ٛ‬ؼ‪ٝ‬متبٕ ‪ ،‬پبکنتبٕ ‪ ٝ ،‬ث٘گالػ‪٣‬و فٗؼ‪ ٙ‬گی ٓی ک٘٘ؼ ٓـػّ اكـ‪٣‬وب ‪،‬‬
‫اكـبٗنتبٕ ‪ٓ ،‬ال‪ٝ‬ی ‪ٗ ،‬پبٍ ‪ ،‬م‪ٞ‬ػإ ‪،‬م‪ٓٞ‬بُی ‪٤ٗ،‬ق رق کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی كو‪٤‬ـ ٓضن‪ٞ‬ة ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪.‬‬
‫ػؿ ى‪ٜ‬ـ ؿ‪ ٞ٣‬ػ‪٣‬ژ‪٘٣‬ـ‪ ٝ‬ػؿ مپتبٓجـ ‪ٓ 1983‬ـػّ ٓـبف‪ٛ ٙ‬ب ؿا ؿبؿت کـػٗؼ ػُ‪ َ٤‬إ كوـ ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬ػؿ صجي‪7 ٚ‬ػؿ‬
‫ٗلـ ‪٣‬ک ٗلـ م‪ٞ‬اػ ػاؿػ ‪.‬ػؿ تبٗقاٗ‪٤‬ب ‪٣‬ک ػاکتـ ثـای ‪ٗ 47500‬لـ امت ‪.‬‬
‫‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 700‬اف ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ثی کبؿٗؼ ‪ٓ ٕٞ٤ِ٤ٓ 13‬ـػّ ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ثـػ‪ ٙ‬فٗؼگی ٓی ک٘٘ؼ ‪ٓ ٕٞ٤ِ٤ٓ 500‬ؼِ‪ٍٞ‬‬
‫‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ٓ ٕٞ٤ِ٤ٓ 16،‬ی ٓ‪٤‬ـٗؼ ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 470 ،‬لـ ٓـػّ گـم٘‪ ٚ‬اٗؼ ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪37‬صج‪٤‬ت‬
 ‫م‪٤‬بمتی ثب‪٣‬ؼ اتغبؽ گـػػ ک‪ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ػٔـ ثبال ثـ‪ٝ‬ػ ا‪ٝ‬مٔ ػٔـ ر‪ٜ‬بٗی اف مبٍ ‪ 1980‬تب مبٍ ‪ 1993‬اف ‪61‬‬
‫مبٍ ث‪ 65 ٚ‬مبٍ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی پ‪٤‬يـكت‪ ٚ‬ا‪ٝ‬مٔ ػٔـ ٓـػإ ث‪ 71 ٚ‬مبٍ ‪ ٝ‬ا‪ٝ‬مٔ ػٔـ فٗبٕ ث‪ٚ‬‬
‫‪ 78‬مبٍ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ثـای ٓـػإ ‪ ٝ 62‬ثـای فٗبٕ ‪ 65‬مبٍ امت ػؿ ثؼْی اف کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب صتی‬
‫ثـای ٓـػإ ‪ 51‬مبٍ ‪ ٝ‬ثـای فٗبٕ ‪ 53‬مبٍ ٓی ثبىؼ ‪ .‬اعتالف ٓت‪ٞ‬مٔ ػٔـ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی پ‪٤‬يـكت‪ ٝ ٚ‬ػؿ صبٍ‬
‫ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ 35‬مبٍ امت ک‪ ٚ‬تب مبٍ ‪ 2010‬ث‪ 37 ٚ‬مبٍ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪)2( .‬‬
‫ػؿ مبٍ ‪ 1993‬تؼؼاػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 51‬اٗنبٕ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ٓـػ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬ػبَٓ ٓ‪ ْٜ‬إ آـاُ ػل‪ٗٞ‬ی ‪ ٝ‬اٗگِی ث‪ٞ‬ػ‪ٙ‬‬
‫امت ‪ .‬ػَِ اٍِی ٓـگ ػؿ ثقؿگ مبالٕ ػؿ ػؿر‪ ٚ‬ا‪ ٍٝ‬آـاُ هِجی مپل مـٓبٕ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت مَ ث‪ٔ٤‬بؿی‬
‫ٓ٘بٓن كو‪٤‬ـ ٗي‪ ٖ٤‬امت ک‪ٛ ٚ‬ـ مبُ‪ٗ ِٕٞ٤ٓ 2,5 ٚ‬لـ تِلبت ػاؿػ ‪ٓ .‬بال‪٣‬ب مبالٗ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 2 ٚ‬تِلبت ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ػاؿػ‬
‫ک‪ ٚ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی اكـ‪٣‬وب‪٣‬ی ‪٘ٛ،‬ؼ‪ٝ‬متبٕ ‪ ،‬ثـف‪، َ٣‬اكـبٗنتبٕ ‪٣ٝٝ ،‬ت٘بّ كـا‪ٝ‬إ امت ‪٣ ٝ‬ب ث‪٤‬يتـ ػؿ اكـ‪٣‬وب ‪ٝ‬‬
‫ام‪٤‬ب ‪ ٝ‬آـ‪٣‬کبی ر٘‪ٞ‬ثی امت ‪.‬‬
‫ػؿ مبٍ ‪ 1930‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 2‬بؿػ ٗلـ ث‪ٞ‬ػ‪ُٝ ٙ‬ی آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ثبُؾ ثـ ‪٤ِ٤ٓ 6‬بؿػ ٗلـ امت ‪ ٝ‬ث‪ٚ‬‬
‫ف‪ٝ‬ػی ث‪٤‬يتـ اف ‪٤ِ٤ٓ 6‬بؿػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ .‬ػؿ مبٍ ‪ 1928‬رٔؼ‪٤‬ت آـ‪٣‬کب ثبُؾ ثـ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 120‬ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ػؿ مبٍ‬
‫‪ 1990‬ثبُؾ ثـ ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 250‬لـ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ ثب ٗـط ‪ 1/7‬تب ‪ 2/1‬مبالٗ‪ ٚ‬ػؿ صبٍ افػ‪٣‬بػ امت ‪ ٝ‬ػؿ‬
‫‪ 50‬مبٍ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ػ‪ ٝ‬ثـاثـ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ػؿ اكـ‪٣‬وب ٓنِ‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ف امت ػؿ کي‪ٞ‬ؿی ٓخَ ک‪٤٘٤‬ب ٗـط‬
‫افػ‪٣‬بػ ‪ 4‬ػؿ ٍؼ امت ‪ ٝ‬ػؿ ‪ 17‬مبٍ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬رٔؼ‪٤‬ت إ کي‪ٞ‬ؿ ػ‪ ٝ‬ثـاثـ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫رٔؼ‪٤‬ت ىٔبٍ اؿ‪ٝ‬پب حبثت ٓبٗؼ‪ٗ ٝ ٙ‬ـط ؿىؼ کْ امت گـّ ىؼٕ کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ثبؿاٗ‪ٜ‬بی ام‪٤‬ؼی ‪ ،‬تغـ‪٣‬ت ال‪ٚ٣‬‬
‫افٕ‪ -‬اپ‪٤‬ؼٓی ‪ٛ‬بی ٓغتِق ‪ ،‬كـمب‪٣‬و عبک ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬ثب افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ؿاثط‪ٓ ٚ‬نتو‪ ْ٤‬ػاؿػ ‪ .‬ثؼْی ‪ٛ‬ب ػو‪٤‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ػاؿٗؼ ک‪ ٚ‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ ف‪٣‬بػ ٗ‪٤‬نت ثِک‪ ٚ‬تون‪ ْ٤‬رٔؼ‪٤‬ت ػؿ ؿ‪ٝ‬ی کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ؿ‪٤‬ـ ٓ٘طوی امت ‪ .‬اگـ ؿؾا ثـای‬
‫ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ٓنب‪ٝ‬ی تون‪ ْ٤‬ى‪ٞ‬ػ ا‪٣‬ب ٓنِ‪ ٚ‬ث٘بّ گـم٘گی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاىؼ ؟ اگـ ٓـػّ ٓـكغ ر‪ٜ‬بٕ‬
‫ث‪ٓ ٚ‬ـف ؿژ‪ ْ٣‬ؿؾا‪٣‬ی گ‪٤‬ب‪ ٙ‬ع‪ٞ‬اؿی ‪ٛ‬ؼا‪٣‬ت ى‪ٗٞ‬ؼ ثو‪ٞٓ ٚ٤‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ٓخَ صج‪ٞ‬ثبت ‪ ٝ‬ؿالت ثـای ٓ‪٤ِ٤‬بؿػ‪ٛ‬ب ٗلـ‬
‫کبكی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ؟ ا‪٣‬ب ا‪ ٖ٣‬تؼاث‪٤‬ـ ٓنِ‪ ٚ‬کٔج‪ٞ‬ػ ٓ‪ٞ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ؿا رجـإ ٓی ک٘ؼ ؟‪ُٝ .‬ی ا‪ ٖ٣‬ثـای ٓؼت ک‪ٞ‬تب‪ٛ‬ی‬
‫ٍبػم امت ‪ .‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ٗ ٚ‬ـط ٓـگ ‪٤ٓ ٝ‬ـ ک‪ ٚ‬ػؿ گؾىت‪ 125 ٚ‬ػؿ ٓوبثَ ‪ 1000‬ث‪ٞ‬ػ ‪ٝ ٙ‬‬
‫آـ‪ٝ‬ف ‪ 65‬ػؿ ٓوبثَ ‪ 1000‬ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ‬تؼؼاػی ػاکتـ ثـای ‪ٛ‬ـ ‪٣‬ک ٍؼ ‪ٛ‬قاؿ ٗلـ ‪ 2/5‬ثـاثـ ىؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ػؿ مبٍ ‪ 1976‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٘ٛ ٕٞ٤ِ٤ٓ 6‬ؼی ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ػو‪ ْ٤‬ػؿآؼٗؼ ‪ ٝ‬ػؿ چ‪ٓ ٖ٤‬ـػّ تي‪٣ٞ‬ن ىؼٗؼ ک‪ ٚ‬كـفٗؼ‬
‫کٔتـی ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪38‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تؼبػٍ ث‪ ٖ٤‬رٔؼ‪٤‬ت ‪٘ٓ ٝ‬بثغ ر‪ٜ‬بٕ ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓنِ‪ ٚ‬هبثَ ٓطبُؼ‪ ٚ‬ای ٓی ثبىؼ افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ثبػج‬
‫ٗبث‪ٞ‬ػی ٓ٘بثغ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٝ ٙ‬اُ‪ٞ‬ػگی ‪ٛ‬ب ؿا ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی ا‪ٝ‬ؿػ ‪ ،‬رِ‪ ٞ‬گ‪٤‬ـی اف افػ‪٣‬بػ رؼ‪٤‬ت آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ػؿ ثؼْی اف‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ػِٔی ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬رٔؼ‪٤‬ت آـ‪ٝ‬ف ر‪ٜ‬بٕ ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 6‬بؿػ ٗلـ امت ک‪ ٚ‬ػؿ مبٍ ‪ 2050‬ث‪8 ٚ‬‬
‫ٓ‪٤ِ٤‬بؿػ ٗلـ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ؿم‪٤‬ؼ ‪ ٖ٤ٔٛ‬افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ثبػج کٔج‪ٞ‬ػ ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ .‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٍ٘ؼتی آـف‪ٙٝ‬‬
‫ػبَٓ َٓـف ٓ٘بثغ ‪ ،‬گـّ ىؼٕ کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬تغـ‪٣‬ت ال‪ ٚ٣‬افٕ ٓ‪٤‬جبىؼ ‪.‬‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػُ‪ َ٤‬افػ‪٣‬بػ ت‪٤ُٞ‬ؼ ٗنَ ‪ ٝ‬رٔؼ‪٤‬ت ف‪٣‬بػ ثبػج تغـ‪٣‬ت فٓ‪ ٝ ٖ٤‬هطغ ر٘گَ ‪ٛ‬ب‬
‫ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ .‬مبفٓبٕ َِٓ ثـای ‪ 35‬مبٍ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ثـٗبٓ‪ ٚ‬ای ػاؿػ ک‪ٛ ٚ‬ـ فٕ كؤ ثت‪ٞ‬اٗؼ صؼ اکخـ ‪ 2‬كـفٗؼ ث‪ ٚ‬ػٗ‪٤‬ب‬
‫ث‪٤‬ب‪ٝ‬ؿػ ‪.‬‬
‫ػؿ ثؼْی کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب پـ‪ٝ‬گـاّ ت٘ظ‪ ْ٤‬عبٗ‪ٞ‬اػ‪ ٙ‬ػِٔی گـػ‪٣‬ؼ‪ٓ ٙ‬خَ آـ‪٣‬کب اف ‪ٓ 6‬لَ ث‪ 3 ٚ‬ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ‬ػؿ‬
‫تب‪ِ٘٣‬ؼ ‪ ،‬اٗؼ‪٤ٗٝ‬ق‪٣‬ب ‪ ،‬چ‪ ، ٖ٤‬ک‪ٞ‬ثب ‪ ،‬ک‪ٞ‬ؿ‪٣‬ب ٗ‪٤‬ق ػِٔی گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ .‬ػؿ ىـم ام‪٤‬ب ‪ ٝ‬اكـ‪٣‬وب ‪ٞ٘ٛ‬ف ‪ٝ‬مب‪ َ٣‬ت٘ظ‪ْ٤‬‬
‫عبٗ‪ٞ‬اػ‪ٝ ٙ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ‪.‬‬
‫كوـ كـ‪٘ٛ‬گی ػؿ ث‪ ٖ٤‬فٗبٕ ر‪ٜ‬بٕ ثبػج گـكتبؿی ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ ٝ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ت٘ظ‪ْ٤‬‬
‫عبٗ‪ٞ‬اػ‪ ٙ‬ػ‪ ٙ‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 10‬بؿػ ػاُـ ٓغبؿد ػاؿػ ‪ .‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 120‬ک‪ٞ‬ػک ؿا‪ٛ‬ی ث‪ٓ ٚ‬کتت ٗؼاؿٗؼ‬
‫‪ُٝ‬ی اگـ ثغ‪ٞ‬ا‪ ْ٤ٛ‬اٗ‪ٜ‬ب ؿا ػؿ ت٘ظ‪ ْ٤‬عبٗ‪ٞ‬اػ‪ ٙ‬ىـ‪٣‬ک ک٘‪ ْ٤‬مبالٗ‪ٓ ٚ‬غبؿری ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 6‬بؿػ ػاُـ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ‬
‫ػاىت ‪ ٝ‬ثـای ا‪٘ٔ٣‬ی ک‪ٞ‬ػکبٕ اف آـاُ مبالٗ‪٤ِ٤ٓ 2 ٚ‬بؿػ ػاُـ ثب‪٣‬ؼ عـد کـػ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ؿ٘ی ثب‪٣‬ؼ ػؿ‬
‫کٔک ػؿ ت٘ظ‪ ْ٤‬عبٗ‪ٞ‬اػ‪ٓ ٙ‬ـػّ كو‪٤‬ـ ىـکت ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ٞ٘ٛ‬ف کي‪ٞ‬ؿ ژاپٖ ا‪ ٖ٣‬کٔک ‪ٛ‬ب ؿا اٗزبّ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ‪)4( .‬‬
‫ٍؼؿ اػظْ أُبٕ ػؿ ک٘لـاٗل ث‪ ٖ٤‬أُِِی رٔؼ‪٤‬ت ػؿ مبٍ ‪ 1989‬ػؿ آنتـاّ اػالّ کـػ ک‪ ٚ‬ک٘تـٍ رٔؼ‪٤‬ت‬
‫ثـای ر‪ٜ‬بٕ آـی اُقآی امت ‪ .‬ػؼّ ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬إ ثيـ ؿا ث‪ ٚ‬ؿا‪ٛ‬ی ػى‪ٞ‬اؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ثـػ ‪ٛ .‬ـ ؿ‪ٝ‬ف ‪250000‬‬
‫ث‪ ٚ‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ اّبك‪ٓ ٚ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ٛ ٝ‬ـ مبُ‪ 90 ٚ‬تب ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤ٓ 120‬لـ ث‪ ٚ‬رٔؼ‪٤‬ت اّبك‪ٓ ٚ‬ی گـػػ ‪ ٝ‬ثـای اٗ‪ٜ‬ب‬
‫ثب‪٣‬ؼ ؿؾا ‪ٝ‬تن‪٤ٜ‬الت ت‪ ٚ٤ٜ‬کـػ ‪.‬‬
‫تض‪ٞ‬الت ػظ‪ٔ٤‬ی ػؿ هـٕ ث‪٤‬نت ‪٣ ٝ‬کْ ٍ‪ٞ‬ؿت ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گـكت ‪ .‬ک‪ٞٓ ٚ‬رت تـ‪٤٤‬ـات كبصيی ػؿ فٗؼگی ثيـ‬
‫ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬تـ‪٤٤‬ـات ث‪ ٚ‬هؼؿی مـ‪٣‬غ ٍ‪ٞ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ ‪ ،‬ک‪ ٚ‬ثب فٗؼگی آـ‪ٝ‬فی كـم ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ کـػ ا‪ٖ٣‬‬
‫تـ‪٤٤‬ـات ‪ ٝ‬تض‪ٞ‬الت ىبَٓ ‪79‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿػ امت ک‪ٜٔٓ ٚ‬تـ‪ ٖ٣‬اٗ‪ٜ‬ب ک‪ ٚ‬تب صبٍ ؿط ٗؼاػ‪ ٙ‬اٗؼ ث‪ ٚ‬ىـس ف‪٣‬ـ امت ‪.‬‬
‫‪ : 1‬تک٘‪ُٞٞ‬ژی ژٗت‪٤‬کی‬
‫‪ : 2‬رٔؼ‪٤‬ت ر‪ٜ‬بٕ ػؿ ‪ 2025‬ث‪٤ِ٤ٓ 8/4 ٚ‬بؿػ ٗلـ ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪39‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ : 3‬اٍالس ٗژاػ ػؿ ‪ ٚٔٛ‬فٓ‪ٛ ٚ٘٤‬ب ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ٓ‪٤‬ب‪٣‬ؼ ژٗت‪٤‬ک ػٗ‪٤‬بی رؼ‪٣‬ؼ ؿا ػـّ‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ کـػ ‪.‬‬
‫‪ٓ : 4‬ت‪ٞ‬مٔ ػٔـ ثبال ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ؿكت ‪.‬‬
‫‪ٓ : 5‬تبملبٗ‪ ٚ‬آـاُ ؿ‪ٝ‬اٗی ث‪٤‬يتـ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫‪ : 6‬ثيـ ث‪ ٚ‬ؿؾا ‪ٛ‬بی گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ؿ‪ٝ‬ی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼا‪ٝ‬ؿػ ‪.‬‬
‫‪ : 6‬ػؿ کيب‪ٝ‬ؿفی عبک َٓ٘‪ٞ‬ػی ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی ا‪٣‬ؼ ‪.‬‬
‫‪ : 7‬م‪ ٝ َ٤‬اثـ ک٘تـ‪ ٍٝ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫‪ : 8‬ؿثبت ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬کبؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ اكتبػ ‪ ٚٔٛ ٝ‬کبؿ ‪ٛ‬بی ىبه‪ ٚ‬ؿا ؿثبت اٗزبّ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاػ ٗ‪ ٚ‬اػتَبة ٓی ک٘ؼ ‪ٚٗ ٝ‬‬
‫ؿؾا ٓی ع‪ٞ‬ؿٗؼ ‪.‬‬
‫‪ : 9‬اٗنبٗی ک‪ ٚ‬کٔپ‪ٞ٤‬تـ ٗؼاٗؼ ثی م‪ٞ‬اػ ٓطِن ٓؼـكی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫‪ : 10‬ػؿ ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ ؿ٘ی پ‪٤‬ـ گـا‪٣‬ی ‪ ٝ‬ػؿ ٓـػّ ر‪ٜ‬بٕ كو‪٤‬ـ ر‪ٞ‬إ گـا‪٣‬ی ف‪٣‬بػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫‪ : 11‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی كو‪٤‬ـ هضطی ‪ ٝ‬گـم٘گی كـ‪ٗٝ‬ی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ‪٣‬بكت ‪.‬‬
‫‪ : 12‬ػاٗيگب‪ ٙ‬ت‪٤‬ق ‪ٞٛ‬ىبٕ ر‪ٜ‬بٕ ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ آؼ ‪.‬‬
‫‪ : 13‬اف عبک ‪ٓ ٝ‬ؼبػٕ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪ ٙ‬امتلبػ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫‪ : 14‬ث‪ ٞ٤‬کٔپ‪ٞ٤‬تـ ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ آؼ ‪.‬‬
‫ػؿ ‪٤ِ٤ٓ 5/6 2020‬بؿػ کٔپ‪ٞ٤‬تـ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ کبؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ کـػ ‪ .‬ػؿ ‪ 2017‬ظـك‪٤‬ت چپ کٔپ‪ٞ٤‬تـث‪٣ ٚ‬ک ٓ‪٤ِ٤‬بؿػ‬
‫ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ؿم‪٤‬ؼ ‪.‬‬
‫‪ٓ 600‬ـُ ٓغتِق اف ٓـ‪٣‬ن ٓؼب‪ ٚ٘٣‬ع‪ ٕٞ‬کيق ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫ٍلض‪ ٚ‬تِ‪٣ٞ‬ق‪ٝ ٕٞ٣‬ؿهی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪.‬‬
‫ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی پ‪٤‬يـكت‪ ٚ‬اف ٓنب‪ َ٣‬ؽ‪ َ٣‬رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪:‬‬
‫اُ‪ٞ‬ػگی ٍؼا – ثالی ٓج‪٤‬ؼی – ث‪ٞ‬ی ثؼ ٓ‪ٞ‬اػ – اىبػ‪ٞٓ ٚ‬اػ مٔی – اُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا – ثبؿإ ام‪٤‬ؼی – اتالف‬
‫عبک‬
‫ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی كْب‪٣‬ی ػؿ هـٕ ‪ 21‬ث‪ ٚ‬ىؼت اػآ‪ ٚ‬پ‪٤‬ؼا ٓی ک٘ؼ اف مبٍ ‪ 2000‬ث‪ ٚ‬ثؼؼ ث‪ ٚ‬ىکَ ف‪٣‬ـ امت ‪:‬‬
‫‪ : 1‬ا‪٣‬نتگب‪ ٙ‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی كْب‪٣‬ی ػؿ مبٍ ‪ٞٛ 2013‬اپ‪ٔ٤‬بی كْب‪٣‬ی‬
‫‪ : 2‬ا‪٣‬نتگب‪ ٙ‬تضو‪٤‬وبتی ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪ ٙ‬ػؿ ‪2017‬‬
‫‪ : 3‬پ‪٤‬بػ‪ ٙ‬ىؼٕ اٗنبٕ ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ـ‪٣‬ظ ‪2020‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪40‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ : 4‬اف ‪ 2013‬ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪ ٙ‬مـٓب‪ ٚ٣‬گؾاؿی ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬اثتؼا ‪ 6‬ؿثبت ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ـ‪٣‬ظ كـمتبػ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ ٝ‬ػؿ‬
‫ٍ‪ٞ‬ؿت ٓ‪ٞ‬كو‪٤‬ت اٗنبٕ پ‪٤‬بػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ٓطبُؼبت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اف ٓـ‪٣‬ن مبفٓبٕ ث‪ ٖ٤‬أُِِی كْب ٍ‪ٞ‬ؿت‬
‫ٓگ‪٤‬ـػ ‪.‬ػؿ ‪ٓ 2016‬طبُؼبتی ػؿ كْب ثـای ػؿٓبٕ مـٓبٕ ٍ‪ٞ‬ؿت ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گـكت ‪ .‬ػؿ ‪ 2018‬ا‪ ٚ٘٣‬كْبی‬
‫مبعت‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ک‪ ٚ‬هنٔت ‪ٛ‬بی اف االمکب ػؿ ىت ث‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ف تجؼ‪ٓ َ٣‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬ػؿ ‪ 2024‬اهٔبؿ ثـای اٗـژی‬
‫ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼی ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪َٗ ٙ‬ت ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ آـ‪٣‬کب ‪ ،‬ژاپٖ ‪ ،‬اؿ‪ٝ‬پب ؿ‪ٝ‬م‪ ٝ ٚ٤‬چ‪ ٖ٤‬مـٓب‪ ٚ٣‬گؾاؿی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ کـػ‬
‫چ‪٤ٗ ٖ٤‬ق ‪ٝ‬اؿػ ٓـصِ‪ ٚ‬كْب‪٣‬ی ٓی ى‪ٞ‬ػ‪ .‬ػفػإ ت‪ٞ‬مٔ اهٔبؿ َٓ٘‪ٞ‬ػی ؿػ‪٣‬بثی ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٕ كؤ ػ‪ٞٗ ٝ‬ع ٓضَ‪ ٍٞ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ کـػ ‪٣‬کی ٗ‪ٞ‬ع ک‪َٓ ٚ‬ـف ر‪ٜ‬بٗی ػاؿػ ‪ٓ ٝ‬بٗؼی ثـا ی‬
‫كـ‪ٝ‬ه إ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ث٘بّ كـ ا‪ٝ‬ؿػ‪ٛ ٙ‬بی ر‪ٜ‬بٗی ‪٣‬بػ ٓی ى‪ٞ‬ػ ٓخَ ‪ٞٓ :‬تـ ‪...‬ؿؾا‪ٞٗ ٝ ...‬ع ػ‪ ّٝ‬إ ث٘بّ‬
‫كـا‪ٝ‬ؿػ‪ٛ ٙ‬بی كـ‪٘ٛ‬گی ‪٣ٝ‬ژ‪ ٙ‬امت ک‪ ٚ‬ثب م‪ِ٤‬و‪ٞٗ ٝ ٚ‬ع فٗؼگی ٓـػّ عبٍی ثب‪٣‬ؼ تطج‪٤‬ن ٗٔب‪٣‬ؼ ک‪ٓ ٚ‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ٚ‬‬
‫كـ‪٘ٛ‬گ إ ٓـػّ امت ٓخَ مبؿی ثـای فٗبٕ ‪٘ٛ‬ؼی تٔبّ کبؿگـإ ثب‪٣‬ؼ ػ‪ٝ‬ؿ‪ ٙ‬ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ثبى٘ؼ ‪.‬‬
‫اف ‪ٛ‬ـ ‪ٗ 20‬لـی ک‪ ٚ‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ فٗؼگی ٓ‪٤‬ک٘ؼ ‪ٗ 5‬لـ ػؿ كوـ ث‪ ٚ‬مـ ٓی ثـػ ‪ٗ 12 ٝ‬لـ ؿؾای کبكی ٗؼاؿٗؼ ‪ٝ‬‬
‫فٗؼگی ػبػی ؿا ٓی گؾؿاٗ٘ؼ ‪ٗ 3 ٝ‬لـ ث‪ ٚ‬هؼؿی حـ‪ٝ‬تٔ٘ؼ امت٘ؼ ک‪ٔٗ ٚ‬ی ػاٗ٘ؼ ثب پ‪ ٍٞ‬ىبٕ چ‪ ٚ‬ک٘٘ؼ ‪ .‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ‬
‫ا‪ ٍٝ‬اىپقعبٗ‪ٛ ٚ‬ب ع‪ٞ‬ػ کبؿ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ ٝ‬ػؿ ر‪ٜ‬بٕ م‪ ّٞ‬ػؿ احـ كـمب‪٣‬و فٓ‪ٗ ٝ ٖ٤‬ج‪ٞ‬ػٕ ‪ٝ‬مب‪ َ٣‬کيب‪ٝ‬ؿفی‬
‫ٓـػّ ث‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ‪ٛ‬ز‪ٓ ّٞ‬ی ا‪ٝ‬ؿٗؼ كوـ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ م‪ ّٞ‬ف‪٣‬بػ ٓی ى‪ٞ‬ػ ٓنِ‪ ٚ‬افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ‪ ،‬کٔج‪ٞ‬ػ ؿؾا ٗج‪ٞ‬ػ‬
‫ٓنکٖ ٓيکالتی ؿا ث‪ٔٛ ٚ‬ـا‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاىت ‪ .‬ػؿ ‪ٞ٘ٛ ْٛ 2025‬ف ٓـػٓبٕ ػاؿا ‪ٗ ٝ‬بػاؿ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ‬
‫ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ػاىت ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ 22 ٙ‬کي‪ٞ‬ؿ ثب ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت َٓ٘‪ٞ‬ػی ‪ ٝ‬مطضی فؿم ‪ ٝ‬ثـم ػاؿٗؼ ‪ُٝ‬ی ػؿ ثطٖ‬
‫هْ‪ ٚ٤‬كو‪٤‬ـ ‪ٗ ٝ‬ب ت‪ٞ‬إ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ٓبٗؼ اٗ‪ٜ‬بی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬متب ‪ٛ‬ب اف رٔؼ‪٤‬ت عبُی ىؼ‪ ٝ ٝ ٙ‬ؿ‪ٝ‬متبی ‪ٛ‬ب ثـای کبؿ‬
‫‪ٛ‬بی کبؽة ث‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ز‪ٓ ّٞ‬ی ا‪ٝ‬ؿٗؼ ‪ 80‬ػؿٍؼ رٔؼ‪٤‬ت کي‪ٞ‬ؿ ػؿ ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ رٔؼ‪٤‬ت ػؿ ام‪٤‬ب ‪ٝ‬‬
‫اكـ‪٣‬وب ‪ ٝ‬آـ‪٣‬کبی الت‪ ٖ٤‬ف‪٣‬بػ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ثـای تبٓ‪ ٖ٤‬ؿؾا ث‪٣ ٚ‬ک اٗوالة مجق ‪ ٝ‬تک٘بُ‪ٞ‬ژی ٗ‪٤‬بف ػاؿػ ‪.‬‬
‫ٓـػّ ث‪ ٚ‬ػ‪ ٝ‬ػمت‪ ٚ‬تون‪ ْ٤‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬ثب ‪ ْٛ‬كـم ٓی ک٘٘ؼ ‪:‬‬
‫کطْس ُای غٌی‬ ‫کطْس ُای فمیش‬
‫‪ 1‬مالٓتی ف‪٣‬بػ‬ ‫‪ 1‬آـاُ ‪ ٝ‬كوـ‬
‫‪ 2‬امتلبػ‪ ٙ‬اف ژٗت‪٤‬ک ثـای مالٓتی‬ ‫‪ 2‬امتلبػ‪ ٙ‬اف ‪ٝ‬اکنٖ‬
‫‪ 3‬اكـاػ ٓجو‪ ٚ‬ث٘ؼی ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ‬ ‫‪٣ 3‬ک ٗ‪ٞ‬ع ػ‪ٝ‬ا ثـای ‪ٚٔٛ‬‬
‫‪ٝ 4‬ؿفه ثـای مالٓتی‬ ‫‪ 4‬كکـ ؿؾای ث‪٤‬يتـ‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪41‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ٓ 5‬ت‪ٞ‬مٔ ػٔـ ‪75‬‬ ‫‪ٓ 5‬ت‪ٞ‬مٔ ػٔـ ‪63‬‬
‫‪ ٝ‬ثالعـ‪ ٙ‬اعتالف ٓت‪ٞ‬مٔ ػٔـ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ؿ٘ی ‪ ٝ‬كو‪٤‬ـ ‪ 30‬مبٍ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ تض‪ٓ ٍٞ‬جی ک‪ ٚ‬ػؿ مبٍ ‪2017‬‬
‫ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ آؼ ث‪ ٍٞٓ ٚ‬ػٔـ کٔک ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪ٓ .‬خَ ػؿٓبٕ ثبكت ٓـق ‪ ،‬ػؿٓبٕ ُغت‪ٛ ٚ‬بی ع‪ ، ٕٞ‬پ‪ٗٞ٤‬ؼ‬
‫کجؼ ‪ ،‬گـػ‪ ٝ ٙ‬هِت تؼج‪ ٚ٤‬ىو َٓ٘‪ٞ‬ػی ‪ ،‬ػؿٓبٕ ‪ٛ‬بی ّؼ مـٓبٕ ؟‬
‫ا‪ ٖ٣‬اػٔبٍ ٓغبؿد ف‪٣‬بػی ػاؿػ ثـای ٓـػّ حـ‪ٝ‬تٔ٘ؼ ٓی ثبىؼ ‪ ٝ‬ثـای ؿؼػ ُ٘لب‪ٝ‬ی ر‪ٞ‬إ گـا‪٣‬ی ٓی ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪.‬‬
‫ر٘ل ػعتـ ‪ ٝ‬پنـ ث‪ٞ‬ػٕ ‪ ،‬ؿٗگ ٓ‪ ٝ ٞ‬ؿٗگ چيْ ؿا اف هجَ ثـای ٗ‪ٞ‬فاػ ٓی ت‪ٞ‬إ تؼ‪ ٖ٤٤‬کـػ ‪.‬‬
‫ثبٗک اػْبی ثؼٕ ػؿمت ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ اف مبٍ ‪ 2023‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪ 94‬ػؿٍؼ آلبٍ آـ‪٣‬کب ثب ثـٗبٓ‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػٗ‪٤‬ب‬
‫ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ آؼ ک‪ٓ ٚ‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬ت٘ط‪ ْ٤‬عبٗ‪ٞ‬اػ‪ ٝ ّ ٙ‬مالٓتی ٓبػؿ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬چـاک‪ ٚ‬رِ‪ ٞ‬آـاُ ػؿ ؿصْ ٓبػؿ گـكت‪ٚ‬‬
‫ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ .‬ػؿ ػ‪ ُٞ‬چبه‪ٞ‬ی رـاصی اف چبه‪ٞ‬ی گبٓب امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬رـاصی تِ‪٣ٞ‬ق‪ٗٞ٣‬ی ؿ‪ٝ‬اد ٓی ى‪ٞ‬ػ‬
‫‪ ٝ‬اف ؿا ‪ ٙ‬ػ‪ٝ‬ؿ ‪ٛ‬ؼا‪٣‬ت ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ٛ‬ـ مبُ‪ ٚ‬ػؿ آـ‪٣‬کب ‪ٛ 500‬قاؿ ٗلـ ث‪ٓ ٚ‬ـُ ‪Alzeimer ٝParkinson‬‬
‫ػچبؿ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ ٝ‬ثـای رِ‪ ٞ‬گ‪٤‬ـی إ ثبكت ٓـق ؿا پ‪ٗٞ٤‬ؼ ٓی ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬ثبكت ٓـق ػ‪ٓ ٝ‬ـتج‪ ٚ‬فاػ ا‪ٝ‬ؿی ٓی ک٘ؼ‬
‫اف ٓ‪ٞ‬م‪٤‬وی ث‪ ٚ‬عَ‪ ًٞ‬ثؼؼ اف رـاصی ‪ٛ‬ب ؛ ‪٣‬ب ػؿٓبٕ اػَبة ‪ ٝ‬كيبؿ ‪ٛ‬بی ؿ‪ٝ‬صی امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ صتی اف‬
‫ٗ‪ٞ‬ؿ ثـای ػؿٓبٕ اّبك‪ٓ ٚ‬ی ک٘ؼ ‪.‬‬
‫اٗؼ‪٤ٗٝ‬قی هـاؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ‬
‫ا‬ ‫پبکنتبٕ ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ثب ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 252‬رٔؼ‪٤‬ت ثؼؼ اف چ‪٘ٛ ، ٖ٤‬ؼ‪ٝ‬متبٕ ‪ ،‬آـ‪٣‬کب ‪ٝ‬‬
‫گـكت ػعتـإ ػؿ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ف‪ٝ‬ػ افػ‪ٝ‬اد ٓی ک٘٘ؼ ‪ ٝ‬ف‪ٝ‬ػ ٓلَ ػاؿ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ُؾا ػچبؿ گـكتبؿی ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ‬
‫ث‪ٞ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 20‬اف رٔؼ‪٤‬ت ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ػؿ ؿكب‪ ٙ‬کبَٓ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 111 ٝ‬فٗؼگی ٓت‪ٞ‬مٔ ‪ٕٞ٤ِ٤ٓ 121 ٝ‬‬
‫ػؿ كوـ‪ٝ‬ثؼثغتی فٗؼگی ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ کـػ افػ‪٣‬بػ رٔؼ‪٤‬ت ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬عطـی ثـای ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ث‪ٔٛ ٚ‬ـا‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاىت‬
‫‪ 94 .‬ػؿٍؼ ٓـػّ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ٓنِٔبٕ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ 20‬مبٍ هجَ ثـٗبٓ‪ ٚ‬ت٘ظ‪ ْ٤‬عبٗ‪ٞ‬اػ‪ ٙ‬ىـ‪ٝ‬ع ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ٓ .‬ت‪ٞ‬مٔ‬
‫ػٔـ ػؿ پبکنتبٕ ‪ 66‬مبٍ ثـای فٗبٕ ‪ 61 ٝ‬مبٍ ثـا ی ٓـػإ امت ‪ٗ .‬ـط فاػ ‪ُ ٝ ٝ‬ؼ ػؿ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ف‪٣‬بػ‬
‫امت آلبٍ ػؿ پبکنتبٕ اف ام‪ٜ‬بٍ ٓی ٓ‪٤‬ـٗؼ اة مبُْ ػؿ ‪ ٚٔٛ‬رب ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ‪ .‬ػؿ مبٍ ‪ 2023‬ػؿ صؼ‪ٝ‬ػ ‪66‬‬
‫ػؿ ٍؼ ؿ‪ٝ‬متب ‪٤٣‬بٕ پبکنتبٕ اة مبُْ ٗغ‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ػاىت ‪٤َٓ ٝ‬جتی اف ٗظـ ث‪ٔ٤‬بؿی ػؿ اٗتظبؿ اٗ‪ٜ‬ب امت ‪.‬‬
‫هثال‪ :‬اهبی ٓ٘قٍ مبػت ‪ٍ 6/5‬جش اف ع‪ٞ‬اة ث‪٤‬ؼاؿ ٓی ى‪ٞ‬ػ ػ ؿر‪ٞ‬اؿ تغت ع‪ٞ‬اة اهب ػمتگب‪ٛ‬ی امت ك‪ٞ‬ؿی‬
‫كيبؿ ع‪ّ ٝ ٕٞ‬ـثبٕ هِت اهب اٗؼاف‪ ٙ‬گ‪٤‬ـ ی ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪٣ .‬ؼ٘ی ‪ّٝ‬غ مالٓت اهب ثـؿمی ٓی گـػػ اگـ‬
‫گـكتبؿی ػؿ پ‪٤‬و ثبىؼ ات‪ٓٞ‬بت‪٤‬ک ‪ٛ‬ت ث‪٣ ٝ ٚٔ٤‬ب ث‪ٔ٤‬بؿ‪٣‬نتبٕ گقاؿه ٓی ى‪ٞ‬ػ اة صٔبّ گـّ امت امتضٔبّ‬
‫ٍ‪ٞ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ ٓ‪ٛ ٞ‬بی اهب ثب ‪ٝ‬م‪ ِٚ٤‬ثـهی عيک ىؼ‪ٞٓ ٝ ٙ‬ػ إ اف ؿ‪ٝ‬ی ٓـاصی کٔپ‪ٞ٤‬تـ ٓـاصی ٓی‬
‫گـػػ اگـ ػؿر‪ ٚ‬صـاؿت ث‪٤‬ـ‪ 30 ٕٝ‬ػؿر‪ ٚ‬ثبىؼ ُجبك ‪ٛ‬بی ٓ‪٘ٓ ٚ‬بمت ػؿر‪ ٚ‬صـاؿت ‪ 30‬امت پ‪ٞ‬ى‪٤‬ؼ‪ٓ ٙ‬ی‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪42‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ى‪ٞ‬ػ گب‪ٛ‬ی اهب اف ُ٘ق چيْ َٓ٘‪ٞ‬ػی ثـای ؿٗگ چيْ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ؿٗگ ٓت٘بمت ث‪ُ ٚ‬جبك اهب‬
‫ثبىؼ ‪ .‬تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٕٞ٣‬آالػبت ‪ ،‬اعجبؿ ‪ّٝٝ‬غ ‪ٞٛ‬ا ؿا ػؿ اعت‪٤‬بؿ اهب هـاؿ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ٍجضبٗ‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ؿثبٓ آبػ‪ٓ ٙ‬ی‬
‫ى‪ٞ‬ػ ا‪٣ ٖ٣‬ؼ٘ی فٗؼگی ٓبى‪٘٤‬ی تلـ‪٣‬ش ف‪٣‬بػ ‪ ٝ‬کبؿ کْ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف تک٘بُ‪ٞ‬ژی ػؿ ‪ 24‬مبػت ‪ 42‬مبػت‬
‫کبؿ ٓی ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫اف مبٍ ‪ 2025‬کيتی كْب‪٣‬ی ثـای ٓطبُؼ‪ ٚ‬متبؿ‪ٛ ٙ‬ب اعتـاع ٓی ى‪ٞ‬ػ ػؿ ٍ٘ؼت كْب‪٣‬ی ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ٗ‪ٞ‬ؿ‬
‫ٗقػ‪٣‬ک ٓی ى‪ٞ‬ػ اف ٗظـ فٓبٗی کبؿ‪ٛ‬بی ک‪ٍٞ ٚ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ ک‪ ٚ‬ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ف‪٣‬ـ امت ‪:‬‬
‫ٓبٓ‪ٞ‬ؿ‪٣‬ت ‪ 2037‬ػؿ ٓـ‪٣‬ظ‬
‫کيق متبؿ‪ٛ ٙ‬ب ‪2042‬‬
‫تٔبك کـات ٓغتِق ‪2049‬‬
‫مـػت ٓبك‪ٞ‬م ٍ‪ٞ‬ت ‪2062‬‬
‫ژاپ٘ی ‪ٛ‬ب ػؿ ا‪٘٣‬ؼ‪ٗ ٙ‬قػ‪٣‬ک اکن‪٤‬ژٕ ػؿ ‪ٞٛ‬ای ت‪ٞ‬ک‪ ٞ٤‬تقؿ‪٣‬ن ٓی ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫ػِ‪ ٝ ّٞ‬تک٘بُ‪ٞ‬ژی آـ‪٣‬کب ربؽث‪ ٚ‬ای ثـای ػاٗئ٘ؼإ تٔبّ ر‪ٜ‬بٕ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاىت ک‪ ٚ‬اف اهَی ٗوبٓ ر‪ٜ‬بٕ ث‪ٚ‬‬
‫ٓـف آـ‪٣‬کب کي‪٤‬ؼ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ػؿ صبٍ پ‪٤‬يـكت امت آب ٓٔکٖ امت صبػح‪ ٚ‬ای تٔبّ ٓضبمجبت ؿا ثـ ‪ ْٛ‬ثقٗؼ ‪.‬‬
‫فػاٗو ػٍ پ‪٤‬ـی ثـٗب ث‪ٞ‬ػ‬ ‫ت‪ٞ‬اٗب ث‪ٞ‬ػ ‪ٛ‬ـک‪ ٚ‬ػاٗب ث‪ٞ‬ػ‬

‫هْافمتٌاهَ ُای هِن چٌذ خاًثَ دس تاسٍ هسیط صیست ‪:‬‬

‫‪ 1946‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ ٕٞ٤‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی ثـای تؼ‪ ٖ٣ٝ‬ه‪ٞ‬اػؼ ٍ‪٤‬ؼ ٗ‪ٜ٘‬گ ‪.‬‬
‫‪ 1959‬پ‪ٔ٤‬بٕ ٗبص‪ ٚ٤‬هطت ر٘‪ٞ‬ة ‪.‬‬
‫‪ 1973‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ ٕٞ٤‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی پ‪٤‬يگ‪٤‬ـی اف اُ‪ٞ‬ػگی کيتی ‪ٛ‬ب ‪.‬‬
‫‪ 1973‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ ٕٞ٤‬تزبؿت ث‪ ٖ٤‬أُِِی گ‪ٛ ٚٗٞ‬بی گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿی ػؿ ٓؼـُ اٗوـاُ ‪.‬‬
‫‪ 1979‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ٓ ٕٞ٤‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬اُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػؿ مطش گنتـػ‪ ٙ‬كـآـفی ‪.‬‬
‫‪ 1985‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ٓ ٖ٣ٝ ٕٞ٤‬ضبكطت اف ال‪ ٚ٣‬افٕ ‪.‬‬
‫‪ 1992‬ک٘‪ٞ‬ام‪ٓ َِٓ ٕٞ٤‬تضؼ ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ چ‪ٜ‬بؿ چ‪ٞ‬ة تـ‪٤٤‬ـات ر‪ٞ‬ی ‪ ٝ‬پـ‪ٝ‬ت‪ٞ‬کَ ‪ 1997‬ک‪ٞ٤‬ت‪. ٞ‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪43‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ت٘‪ٜ‬ب ‪ 9‬مبٍ ػ‪٣‬گـ ٓ‪ٞ‬تـ ‪ٛ‬ب پـ‪ٝ‬اف ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ کـػ‪ ،‬ثـای تؼط‪٤‬الت ث‪ٓ ٚ‬ب‪ ٙ‬ملـ ع‪ٞ‬ا‪ ْ٤ٛ‬کـػ‪ٝ ،‬اهؼ‪٤‬ت اكق‪ٝ‬ػ‪ٙ‬‬
‫ثغيی ؿ‪ٝ‬فٓـ‪ ٙ‬اف فٗؼگی ٓب ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ‪ ٝ‬ؿا‪٣‬بٗ‪ٛٚ‬ب‪٣‬ی ثب ت‪ٞ‬إ پـػافىی ٓـق اٗنبٕ ت‪٤ُٞ‬ؼ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ!‬
‫پ‪٤‬وث‪٘٤‬ی ىٔب چ‪٤‬نت؟‬

‫ژاپٖ ث‪ ٚ‬تبفگی ‪٣‬ک كبرؼ‪ ٚ‬ثقؿگ ‪ٛ‬نت‪ٚ‬ای ٗبىی اف م‪ٗٞ‬بٓی ‪ ٝ‬فُقُ‪ 9 ٚ‬ؿ‪٣‬يتـی ؿا پيت مـ گؾاىت‪ٚ‬اٗؼ ‪ٝ‬‬
‫ثب‪٣‬ؼ ٗقػ‪٣‬ک ث‪٤ِ٤ٓ300 ٚ‬بؿػ ػالؿ ثـای ثبفمبفی ٓ٘بٓن آم‪٤‬تػ‪٣‬ؼ‪ٛ ٙ‬ق‪ ٚ٘٣‬ک٘ؼ‪ .‬ثب ا‪ ٖ٣‬صبٍ ػ‪ُٝ‬ت ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ‬
‫هَؼ ػاؿػ ثـٗبٓ‪ ٚ‬مبعت پب‪٣‬گب‪ٛ‬ی ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ؿ‪ٝ‬ثبت‪ٛ‬ب مبعت‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ؿا اػآ‪ ٚ‬ػ‪ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬تب مبٍ‬
‫‪٤ٓ 2020‬الػی آٗـا ث‪ ٚ‬پب‪٣‬بٕ ثـمبٗؼ‪.‬‬
‫چ‪ ٖ٤‬هَؼ ػاؿػ ثـای اؿتجبٓ ػاػٕ ىـم ‪ ٝ‬ؿـة ر‪ٜ‬بٕ‪ٛ ،‬ق‪ٛٚ٘٣‬بی مبعت ؿا‪ٙ‬آ‪٘ٛ‬ی ؿا توجَ ک٘ؼ ک‪ ٚ‬اف ‪17‬‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ر‪ٜ‬بٕ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گؾىت‪ .‬ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ ػؿ ػ‪ ُٞ‬ثغيی اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬امتغـاد ٓؼبػٕ‬
‫آٗ‪ٜ‬ب ؿا ػؿع‪ٞ‬امت ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ کـػ‪.‬‬
‫ػؿ صبٍ صبّـ گ‪ٞ‬گَ‪ ،‬ػاؿپب ‪ ٝ‬ثؼْی ع‪ٞ‬ػؿ‪ٝ‬مبفإ ٓبٗ٘ؼ آئ‪ٞ‬ػی ػاؿٗؼ ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼ چ٘‪ ٖ٤‬ات‪ٓٞ‬ج‪َٛ٤‬ب‪٣‬ی‬
‫تاله ٓیک٘٘ؼ‪ٓ .‬ب ػؿ ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ث‪ ٚ‬م‪٤‬نتٔی تؼبِٓی ثـای تٔبٓی ات‪ٓٞ‬ج‪َٛ٤‬ب ٗ‪٤‬بف ع‪ٞ‬ا‪ ْ٤ٛ‬ػاىت تب ٓبٗ٘ؼ اٗنبٕ‪ٛ‬ب‬
‫ثت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ت‪ٞ‬مٔ ف‪٣‬ـمبعتی ٓزبفی ث‪ ٚ‬فثبٗی ٓيتـک ثـم٘ؼ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تجبػٍ آالػبت ثب ‪٣‬کؼ‪٣‬گـ ثپـػافٗؼ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬پ‪٤‬يگ‪٣ٞ‬ی ٓتؼِن ث‪٤ٗ ٚ‬ـ‪ٝ‬ی ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی ا‪٣‬بالت ٓتضؼ‪ ٙ‬امت ک‪ٓ ٚ‬بٗ٘ؼ ػ‪٣‬گـ ٗ‪٤‬ـ‪ٛٝ‬بی ٗظبٓی ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ‬
‫تاله ٓیک٘ؼ تب مبٍ ‪ٔ٤ٗ 2020‬ی اف اٗـژی ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪٤‬بف ع‪ٞ‬ػ ؿا اف اٗـژی‪ٛ‬بی تزؼ‪٣‬ؼپؾ‪٣‬ـ تؤٓ‪ ٖ٤‬ک٘ؼ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬چ‪٤‬قی ٗ‪٤‬نت ک‪ ٚ‬چ‪ ٚ‬اف ُضبظ تک٘‪٤‬کی ‪ ٝ‬چ‪ ٚ‬اف ٗظـ آ٘‪٤‬تی ٓ‪ٞ‬ؿػ هج‪ٓ ٍٞ‬ضووبٕ ثبىؼ‪ .‬ک٘تـٍ تـاك‪٤‬ک‬
‫‪ٞٛ‬ا‪٣‬ی ث‪ ٚ‬ف‪٣‬ـمبعت‪ٛ‬بی ثیم‪ٓ ْ٤‬طٔئٖ ٗ‪٤‬بف ػاؿػ ‪ ٝ‬فٓبٗی ک‪ ٚ‬تب ‪ 9‬مبٍ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ف‪٣‬ـمبعت‪ٛ‬بی فٓ‪٘٤‬ی ا‪ٖ٣‬‬
‫اؿتجبٓ ػؿ ػمتـك ٗغ‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ‪ ،‬تؤٓ‪ ٖ٤‬ف‪٣‬ـمبعت‪ٛ‬بی ‪ٞٛ‬ا‪٣‬ی ؿ‪٤‬ـٓٔکٖ امت‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬پ‪٤‬وث‪٘٤‬ی ا‪٘٣‬تَ کٔی ػ‪ٝ‬ؿ اف ؽ‪ ٖٛ‬ث‪ٗ ٚ‬ظـ ٓیؿمؼ‪ .‬م‪٤‬نتْ پ‪٤‬چ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬اؿتجبٓی ٓـق اٗنبٕ ‪ٞ٘ٛ‬ف ‪٣ ْٛ‬کی‬
‫اف ثقؿگتـ‪ ٖ٣‬امـاؿ ػِْ ف‪٣‬نتى٘بمی امت ‪ ٝ‬فٓبٗی ک‪ ٚ‬اٗنبٕ آالع چ٘ؼاٗی اف ى‪ ٙٞ٤‬ا‪ ٖ٣‬اؿتجبٓ ٗؼاؿػ‪،‬‬
‫امتلبػ‪ ٙ‬اف ىج‪ٚ٤‬مبف اُکتـ‪٤ٗٝ‬کی ثـای ا‪٣‬زبػ تؼبَٓ ٓ‪٤‬بٕ اٗنبٕ ‪ ٝ‬ػمتگب‪ٛٙ‬ب ؿ‪٤‬ـٓٔکٖ امت‬
‫کبكی امت ث‪ ٚ‬گيت‪ٝ‬گؾاؿی ک‪ٞ‬تب‪ ٙ‬ػؿ ػٗ‪٤‬بی ٓزبفی ثپـػاف‪٣‬ؼ تب ثج‪٤٘٤‬ؼ ا‪ ٖ٣‬پ‪٤‬وث‪٘٤‬ی چوؼؿ ث‪ ٚ‬صو‪٤‬وت ٗقػ‪٣‬ک‬
‫امت‪ .‬ػؿ صبٍ صبّـ ٗٔ‪ٛٚٗٞ‬ب‪٣‬ی اف ٍلضبت ٗٔب‪٣‬و ‪( OLED‬ػ‪ٞ٣‬ػ آُی مبٓغک٘٘ؼ‪ٞٗ ٙ‬ؿ) اف آفٓب‪٣‬يگب‪ٛٙ‬ب‬
‫عبؿد ىؼ‪ٙ‬اٗؼ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ف‪ٝ‬ػی ػؿ اثقاؿ‪ٛ‬بی اُکتـ‪٤ٗٝ‬ک گ‪ٗٞ‬بگ‪ ٕٞ‬ث‪ ٚ‬کبؿ گـكت‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪44‬صج‪٤‬ت‬
‫اف ٗظـ ُ‪٤‬ت ‪ُٞٛ‬ؼ ‪ٔٛ ٝ‬کبؿاٗو آکبٕ ملـ‪ٛ‬بی ک‪ٞ‬تب‪ ٝ ٙ‬ػاعَ ٓؼاؿ فٓ‪ ٖ٤‬تب مبٍ ‪ٝ 2020‬ر‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاىت‬
‫آب ثؼ‪٤‬ؼ ث‪ٗ ٚ‬ظـ ٓیؿمؼ اٗنبٕ تؼط‪٤‬التو ؿا ػؿ کـ‪ٓ ٙ‬ب‪ ٙ‬مپـی ک٘ؼ ‪٣‬ب ثـای امتغـاد ٓؼبػٕ اف‬
‫عـػ‪ٙ‬م‪٤‬بؿ‪ٛٙ‬ب آٓبػ‪ ٙ‬ثبىؼ‪.‬‬

‫ٓضووبٕ ٓؤمن‪ ٚ‬آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ا‪ ٖ٣‬پ‪٤‬وث‪٘٤‬ی ٓؼ‪٣‬ـػبَٓ م‪٤‬نک‪ ٞ‬ؿا ک‪ 2 ٚ‬مبٍ پ‪٤‬و اٗزبّىؼ‪ ،ٙ‬ارـا‪٣‬ی ٓیػاٗ٘ؼ‪٤ُ .‬ت‬
‫‪ُٞٛ‬ؼ ٓیگ‪٣ٞ‬ؼ‪« :‬اف ‪ٞٛ‬ه اٗنبٗی صـف ٗٔیفٗ‪ ْ٤‬ثِک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬إ ؽ‪٘ٛ‬ی ؿا ٓؼ ٗظـ ػاؿ‪ ٝ ْ٣‬ا‪ ٖ٣‬ث‪ ٚ‬تؼؼاػ ٓضبمجبت‬
‫‪ ٝ‬چـع‪ٛٚ‬ب ثـٓیگـػػ»‪.‬‬

‫آکبٕ تـرٔ‪ ٚ‬فثبٕ‪ٛ‬بی گ‪ٗٞ‬بگ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬بٕ ث‪٣ ٚ‬کؼ‪٣‬گـ ت‪ٞ‬مٔ تِلٖ‪ٛ‬بی ‪ٔٛ‬ـا‪ ٙ‬كـا‪ ْٛ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ‬
‫مبعتبؿ فثبٗی ثن‪٤‬بؿپ‪٤‬چ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت‪ .‬ث‪ ٖ٤ٔٛ ٚ‬ػُ‪ َ٤‬امتلبػ‪ ٙ‬اف مـ‪٣ٝ‬ل‪ٛ‬بی ٓجت٘ی ثـ اثـ ٓضبمجبتی ٓبٗ٘ؼ ٓتـرْ‬
‫گ‪ٞ‬گَ‪ ،‬ث‪ٜ‬تـ‪ ٖ٣‬ى‪ٔٓ ٙٞ٤‬کٖ امت ‪.‬‬
‫اثقاؿ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت اكق‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ثغيی اف فٗؼگی ؿ‪ٝ‬فٓـ‪ٓ ٙ‬ب تجؼ‪ َ٣‬ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ‬
‫ػؿ مبٍ‪ٛ‬بی اع‪٤‬ـ اف ‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت اكق‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬ف‪٣‬بػ ى٘‪٤‬ؼ‪ٙ‬ا‪ ْ٣‬آب ‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت ا‪٘٣‬نت ک‪ ٚ‬اثقاؿ‪ٛ‬بی ک٘‪ٗٞ‬ی چ٘ؼإ کبؿا ٗ‪٤‬نت٘ؼ‬
‫‪ ٝ‬صتی ػ‪٘٤‬ک‪ٛ‬بی ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ٓ ٙ‬یت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثبػج مـگ‪٤‬ز‪ ٝ ٚ‬ػؿ ثؼْی ٓ‪ٞ‬اؿػ ت‪ٜٞ‬ع ػؿ كـػ ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬

‫اٗنبٕ ٓ‪ٞ‬كن ث‪ ٚ‬مبعت ٓـق َٓ٘‪ٞ‬ػی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ ؛‬

‫ػؿ صبٍ صبّـ ٓضووبٕ پـ‪ٝ‬ژ‪ Blue Brain ٙ‬ػؿ ُ‪ٞ‬فإ م‪ٞ‬ئ‪٤‬ل ٓ‪ٞ‬كن ث‪ ٚ‬مبعت ثغو ثن‪٤‬بؿک‪ٞ‬چکی اف‬
‫ٓـق ثب ‪ٛ10‬قاؿ ٗ‪ٞ‬ؿ‪ ٕٝ‬ىؼ‪ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬کٔک اثـکبٓپ‪ٞ٤‬تـ هؼؿتٔ٘ؼ ىـکت آی‪.‬ثی‪.‬اّ ک‪ ٚ‬ػؿ ‪ ،‬کبؿ ٓیک٘ؼ‪.‬‬

‫زك تش هسیط صیست‬

‫تؼـ‪٣‬ق صن ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ صبٍ صبّـ‪ ،‬صن ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ت‪ٞ‬مؼ‪٣ ٚ‬بكت‪ ٚ‬تـ‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ػی‬
‫امت ً‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ صو‪ٞ‬م ‪ٔٛ‬جنتگی ٓ‪ٞ‬ؿػ ثضج ‪ ٝ‬تضِ‪ َ٤‬هـاؿ گـكت‪ ٚ‬امت‪ .‬ػؿ ٓت‪ ٝ ٕٞ‬ام٘بػ ث‪ ٖ٤‬أُِِی‬
‫تؼـ‪٣‬لی اف صن ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اؿائ‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬امت‪ ،‬آب ٓ‪ٞ‬اػ ‪۱٥ ٝ ۱٤‬پ‪٤‬و ٓـس م‪٤ٓ ٖ٤ٓٞ‬خبم ث‪ ٖ٤‬أُِِی‬
‫صو‪ٞ‬م ‪ٔٛ‬جنتگی ػؿ ث‪٤‬بٕ صن ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٛ‬ـ اٗنبٕ ‪ ٚ٤ًِ ٝ‬ی اٗنب ٗ‪ٜ‬ب ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت گـ‪ٛٝ‬ی صن ػاؿٗؼ اف‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪45‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓض‪ ٔ٤‬مبُْ » ‪ٓ :‬ی گ‪٣ٞ‬ؼ ‪ٓ ٝ‬تؼبػٍ اف ٗظـ ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ‪ٓ ٝ‬نبػؼ ثـای ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ی اهتَبػی‪ ،‬ارتٔبػی‪،‬‬
‫كـ‪٘ٛ‬گی ‪ ٝ‬صو‪ٞ‬هی ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ گـػٗؼ ػ‪ُٝ‬ت ‪ٛ‬بی ػْ‪ٓ ٞ‬تؼ‪ٜ‬ؼ ٓ‪٤‬گـػٗؼ ً‪ ٚ‬ىـا‪ٓ ٔ٣‬ج‪٤‬ؼی ص‪٤‬بت ؿا ػچبؿ‬
‫تـ‪٤٤‬ـات ٗبٓنبػؼی ٗ٘ٔب‪٘٣‬ؼ ً‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬مالٓت اٗنبٕ ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ق‪٣‬نتی رٔؼی ٍؼٓ‪ٝ ٚ‬اؿػ ً٘ؼ‪ٍ ،‬ؼٓ‪ ٚ‬ای ً‪ ٚ‬ثـای‬
‫ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ی رٔغ ّـ‪ٝ‬ؿی ثبىؼ ‪ ٝ‬ؿا‪ٛ‬ی ثـای ارت٘بة اف إٓ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪،‬اف م‪ٞ‬ی ػ‪٣‬گـ اٍَ ا‪ٍٝ‬‬
‫اػالٓ‪ ٚ٤‬ی امتٌ‪ٓ ِْٜ‬ی گ‪٣ٞ‬ؼ‪:‬‬
‫« هبثَ هج‪ٓ ٍٞ‬ضن‪ٞ‬ة ٓ‪٤‬گـػػ اٗنبٕ اف صو‪ٞ‬هی ث٘‪٤‬بػ‪ ٖ٣‬ثـای ػاىتٖ آفاػی‪ ،‬ثـاثـی ‪ٝ‬‬
‫ىـا‪٘ٓ ٔ٣‬بمت فٗؼگی ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ً‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪ ٝ‬اربف‪ٛ‬ی فٗؼگی ثب ص‪٤‬خ‪٤‬ت ‪ ٝ‬مؼبػتٔ٘ؼاٗ‪ ٚ‬ؿا ثؼ‪ٛ‬ؼ‪،‬‬
‫ثـع‪ٞ‬ؿػاؿامت‪ .‬ا‪ ٝ‬ؿم ًٔب ٓنئ‪٤ُٞ‬ت صلبظت ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ج‪ٞ‬ػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثـای ٗنَ ‪ٛ‬بی صبّـ ‪ ٝ‬آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ؿا‬
‫ثـ ػ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬ػاؿػ»‪.‬‬
‫صبٍ ا‪ ٖ٣‬مؤاٍ پ‪٤‬و ٓی آ‪٣‬ؼ ً‪ ٚ‬چ‪ٞٗ ٚ‬ع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪ ٝ‬ثب چ‪٣ٝ ٚ‬ژگی ػؿ ا‪ ٖ٣‬صن ربی ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ؟ػؿ پبمظ ث‪ٚ‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬مؤاٍ ثؼْی اف ٗ‪٣ٞ‬ن٘ؼگبٕ ٓؼتوؼٗؼ ً‪٘ٓ ٚ‬ظ‪ٞ‬ؿ اف ا‪ٞٗ ٖ٣‬ع صو‪ٞ‬م امت ‪ ٝ‬ثـعی « صن ثـع‪ٞ‬ؿػاؿی اف‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ىب‪٣‬نت‪ ،ٚ‬مبُْ ‪ ٝ‬آٖ » ‪ ،‬ثيـ رؼ‪٣‬ؼ ػ‪٣‬گـ ّٖٔ ث‪٤‬بٕ صن ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪ ،‬ث‪ٞٓ ٚ‬اؿػی ‪ٔٛ‬چ‪ٕٞ‬‬
‫آة ‪ٞٛ ٝ‬ای پبً‪٤‬ق‪ ٝ ٙ‬صؼاهِی اف امتبٗؼاؿػ مالٓتی اىبؿ‪ً ٙ‬ـػ‪ ٙ‬اٗؼ‪.‬ث‪ ٚ‬ػجبؿت ػ‪٣‬گـ‪ ،‬آٗچ‪ ٚ‬صن ثـ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ػؿ پی إٓ امت‪ ،‬ا‪ ٖ٣‬امت ً‪ ٚ‬اٗنبٕ ‪ٛ‬بصن ػاؿٗؼ ً‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آٗ‪ٜ‬ب اف ىـا‪٘ٓ ٔ٣‬بمت ثـای فٗؼگی‬
‫مؼبػتٔ٘ؼاٗ‪ ٚ‬ت‪ٞ‬أّ ثب آ٘‪٤‬ت ‪ ٝ‬مالٓت ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ ثبىؼ‪ .‬ىب‪٣‬ؼ ثت‪ٞ‬إ گلت‪ ،‬اف إٓ رب ً‪٣ ٚ‬ي ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت مبُْ ‪ٝ‬‬
‫ىب‪٣‬نت‪ ،ٚ‬ثب ٗگـىی ‪ٝ‬اهغ ث‪٘٤‬بٗ‪ًٔ ،ٚ‬تـ اف ‪٣‬ي ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ًبٓال تٔ‪٤‬ق ‪ ٝ‬پبً‪٤‬ق‪ ٙ‬امت‪ ،‬ؿ‪ٌ٣ٝ‬ـػ ػ‪٣‬گـی ً‪ٓ ٚ‬ی‬
‫ت‪ٞ‬إ اتغبؽ ًـػ ا‪ ٖ٣‬امت ً‪ٓ ٚ‬ؼ‪٤‬بؿی اتغبؽ ى‪ٞ‬ػ ً‪ٔٗ ٚ‬ب‪٣‬بٗگـ ‪٣‬ي صؼاهَ الفّ ثـای فٗؼگی مبُْ ثبىؼ‪.‬‬

‫تسشاى خِاًی هسیط صیست ّ زمْق هسیط صیست‪:‬‬

‫‪٣‬کی اف ػَِ تؤع‪٤‬ـ صو‪ٞ‬هؼاٗبٕ ‪ٓ ٝ‬ضکٔ‪ٛ ٚ‬ب ػؿ ث‪ ٚ‬ؿمٔ‪٤‬ت ى٘بعتٖ ا‪٤ٔٛ‬ت صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ٚ‬‬
‫ػ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ک صن ٓ‪ ْٜ‬ثيـی اصتٔبالً إٓ امت ک‪ ٚ‬تغـ‪٣‬ت ىؼ‪٣‬ؼ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اف ٗبص‪٘ٓ ٚ٤‬بثغ اٗنبٗی توـ‪٣‬جب ً رؼ‪٣‬ؼ‬
‫امت‪ .‬تب فٓبٕ اٗوالة ٍ٘ؼتی كؤ م‪ ،َ٤‬فُقُ‪ ،ٚ‬آتيليبٕ‪ ،‬هضطی ‪ٓ ٝ‬بػ‪ ٕٞ‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼاتی ٓنتٔـ ػؿ مطش ِٓی‬
‫ٓضن‪ٞ‬ة ٓیىؼٗؼ ‪ ٝ‬كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ثيـ ػؿ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع ‪ ٝ‬آحبؿ ا‪ ٖ٣‬ثال‪٣‬بی ٓج‪٤‬ؼی ٗوو چ٘ؼاٗی ا‪٣‬لب ٗٔیکـػ‪ .‬ػؿ ػ‪ٜ‬ؼ‬
‫هؼ‪ ْ٣‬صْـت ٗ‪ٞ‬س ثـای صلع ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٓ‪ ٖ٤‬اف اٗوـاُ ػؿ احـ ت‪ٞ‬كبٕ‪ ،‬کيتی مبعت آب ػؿ ػَـ صبّـ‬
‫ا‪ ٖ٣‬ػِٔکـػ ثيـ امت ک‪ ٚ‬مجت ثـ‪ٝ‬ف ثال‪٣‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی گيت‪ ٚ‬امت‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪46‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ثب اكقا‪٣‬و ثضـإ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ هـ‪ٞٗ ٕٝ‬فػ‪ ٝ ٙ‬ث‪٤‬نت ٗ‪٣ٞ‬ن٘ؼگبٕ ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬امبمی ػؿ آـاف ‪ٝ‬‬
‫اک٘بف ر‪ٜ‬بٕ‪ ،‬توـ‪٣‬جب ً ػؿ هبٗ‪ ٕٞ‬امبمی ىَت کي‪ٞ‬ؿ‪ّٞ ،‬اثٔ ٓغتِلی ؿا ثـای صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪٣‬ب مب‪٣‬ـ‬
‫صو‪ٞ‬م ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿٗظـ گـكت‪ٚ‬اٗؼ‪ .‬ظـف چ٘ؼ ػ‪ ٚٛ‬گؾىت‪ ٚ‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪٣‬ک ‪ٛ‬قاؿ هـاؿػاػ ػ‪ ٝ‬ربٗج‪ٝ ٚ‬‬
‫م‪َ٤‬ؼ ‪ ٝ‬پ٘زب‪ ٙ‬هـاؿػاػ چ٘ؼربٗج‪ ٚ‬ثب ‪ٛ‬ؼف صٔب‪٣‬ت اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ت‪ٞ‬مٔ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ٓغتِق ٓ٘ؼوؼ گيت‪ٚ‬‬
‫امت‪ .‬ػؿ ‪ٝ‬اهغ ٗٔب‪٘٣‬ؼگبٕ ث‪٤‬و اف ‪٣‬کَؼ کي‪ٞ‬ؿ صبّـ ػؿ ک٘لـاٗل ر‪ٜ‬بٗی صو‪ٞ‬م ثيـ ػؿ ‪ ٖ٣ٝ‬ػؿ مبٍ‬
‫‪ 1993‬اػالّ کـػٗؼ ک‪ ٚ‬ػكٖ ؿ‪٤‬ـهبٗ‪ٗٞ‬ی ٓ‪ٞ‬اػ مٔی صن ص‪٤‬بت ؿا ثب ت‪ٜ‬ؼا‪٣‬ؼات رؼی ٓ‪ٞ‬ار‪ٓ ٚ‬یمبفػ‪ .‬اكق‪ ٕٝ‬ثـ‬
‫ا‪ ،ٖ٣‬آؿای ٍبػؿ‪ ٙ‬اف ٓضبکْ هْب‪٣‬ی ث‪ٖ٤‬أُِِی ػؿ چ٘ؼ ٓ‪ٞ‬ؿػ ثـ ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ػؼّ تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ک‪ٓ ٚ‬تْٖٔ‬
‫عطـات ربٗی ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ؼاىتی امت‪ ،‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ک هبػؼ‪ ٙ‬ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أَُِ ػـكی ٍض‪ٓ ٚ‬یگؾاؿٗؼ‪.‬‬
‫ٓ‪ٜٔ‬تـ‪ ٖ٣‬ؿأی هْب‪٣‬ی ػؿ ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أُِِی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت صکْ ػا‪ٝ‬ؿی «تـ‪ َ٣‬امِٔتـ» ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬اٍَ‬
‫ٓنؤ‪٤ُٝ‬ت ث‪ٖ٤‬أُِِی ٗبىی اف كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی كـآـفی ف‪٣‬بٗجبؿ ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ث‪ ٚ‬ؿمٔ‪٤‬ت ٓیى٘بمؼ‪.‬‬
‫ٓتؼبهجب ً کٔ‪٤‬ن‪ ٕٞ٤‬صو‪ٞ‬م ثيـ هبؿ‪ ٙ‬آـ‪٣‬کب ؿأی ػاػ ک‪ ٚ‬مبعت ىب‪ٛ‬ـا‪ ٙ‬ػؿ ٓ‪٤‬بٕ ر٘گِ‪ٜ‬بی آٓبف‪ ٕٝ‬ت‪ٞ‬مٔ ػ‪ُٝ‬ت‬
‫ثـاف‪ َ٣‬ث‪ ٚ‬صن ص‪٤‬بت ‪ ٝ‬مالٓت ث‪٤ٓٞ‬بٕ ‪٣‬بٗ‪ٓٞ‬بٓی ک‪ ٚ‬كبهؼ َٓ‪٤ٗٞ‬ت الفّ ػؿ ٓوبثَ ثن‪٤‬بؿی اف آـاُ‬
‫‪ٝ‬اؿػاتی ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ع‪ٞ‬ػ ‪ٛ‬نت٘ؼ ‪ٔٛ ٝ‬چ٘‪ ٖ٤‬ث‪ٝ ٚ‬مب‪ َ٣‬آـاؿ ٓؼبه آٗ‪ٜ‬ب ُطٔبت رجـإٗبپؾ‪٣‬ـی ‪ٝ‬اؿػ‬
‫ٓیک٘ؼ‪ .‬کٔ‪٤‬ت‪ ٚ‬صو‪ٞ‬م ثيـ مبفٓبٕ َِٓ ٓتضؼ ٗ‪٤‬ق ػكٖ ٓوبػ‪٣‬ـ ف‪٣‬بػ فثبُ‪ٛٚ‬بی اتٔی ؿا ک‪ ٚ‬فٗؼگی مبک٘‪ٖ٤‬‬
‫ٓ٘بٓن ٓزب‪ٝ‬ؿ ؿا ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ٓیک٘ؼ «اهؼآی كز‪٤‬غ» ت‪٤ٍٞ‬ق ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬إٓ ؿا ٗوِ صن ص‪٤‬بت ٓوـؿ ػؿ ٓبػ‪6 ٙ‬‬
‫ٓ‪٤‬خبم ث‪ٖ٤‬أُِِی صو‪ٞ‬م ٓؼٗی ‪ ٝ‬م‪٤‬بمی تِوی کـػ‪ ٙ‬امت‪ْٓ .‬بكب ً کٔ‪٤‬ت‪ٓ ٚ‬ؾک‪ٞ‬ؿ ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػی ػ‪٣‬گـ اظ‪ٜ‬بؿٗظـ‬
‫ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬صن صبکٔ‪٤‬ت ثـای ارـای ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬اهتَبػی اُقآب ً ثب تؼ‪ٜ‬ؼات ث‪ٖ٤‬أُِِی ػ‪ُٝ‬ت ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ صو‪ٞ‬م ثيـ‬
‫ٓضؼ‪ٝ‬ػ ٓیگـػػ‪٘٤ٔٛ .‬ط‪ٞ‬ؿکٔ‪٤‬ن‪ ٕٞ٤‬صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أَُِ ػؿ مبٍ ‪ 1976‬چ٘‪ ٖ٤‬اصـاف کـػ ک‪« ٚ‬تغِق رؼی اف‬
‫تؼ‪ٜ‬ؼ ٓ‪ ْٜ‬ث‪ٖ٤‬أُِِی ثـای صلع ‪ ٝ‬صـامت اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اٗنبٕ» ث‪ٓ ٚ‬ؼ٘بی «ٗوِ اٍ‪ ٍٞ‬ث٘‪٤‬بػ‪ ٖ٣‬صو‪ٞ‬م‬
‫ث‪ٖ٤‬أَُِ ػـكی» امت ‪.‬‬
‫ه‪ٞ‬اػؼ ٓيغٌ‪ ،‬اُقاّآ‪ٝ‬ؿ ‪ ٝ‬ر‪ٜ‬بٗی صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أَُِ ػـكی ٓبٗغ اهؼآبتی امت ک‪ ٚ‬اص‪٤‬بٗب ً مجت تغـ‪٣‬ت‬
‫‪ٝ‬م‪٤‬غ‪ ،‬ىؼ‪٣‬ؼ ‪ٞٓ ٝ‬الٗی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ُ ٚ‬طٔ‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬مالٓت ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ٓـػّ ٓیى‪ٞ‬ػ ‪٣‬ب آٗ‪ٜ‬ب ؿا اف فٗؼگی‬
‫ٓضـ‪ٓ ّٝ‬یمبفػ‪ .‬ث‪ٞ٘ٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬اٍ ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ٓج‪٤‬ؼت ثـای فٗؼگی ‪ ٝ‬ثب ػؿٗظـ گـكتٖ صن ص‪٤‬بت ث‪ٚ‬‬
‫ػ٘‪ٞ‬إ ٓ‪ٜٔ‬تـ‪ ٖ٣‬هبػؼ‪ ٙ‬آٓـ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ػؿ كوؼ إ اػٔبٍ صو‪ٞ‬م ػ‪٣‬گـ ٓتَ‪ٞ‬ؿ ٗ‪٤‬نت‪ ،‬ارت٘بة اف تغـ‪٣‬ت ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ک‪٘ٓ ٚ‬زـث‪ ٚ‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ صن ص‪٤‬بت گـػػ‪٣ ،‬ک هبػؼ‪ ٙ‬امبمی ػؿ صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أَُِ ػـكی ٓضن‪ٞ‬ة ٓیى‪ٞ‬ػ‪ .‬ا‪ٖ٣‬‬
‫ٓٔ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ت ٓتکی امت ثـ صن ص‪٤‬بت‪ ،‬آ٘‪٤‬ت ‪ ٝ‬مالٓت اٗنبٕ‪ ،‬صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أُِِی‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪47‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ثيـػ‪ٝ‬متبٗ‪ ٝ ٚ‬ؿ‪ ٚ٣ٝ‬ؿ‪ٝ‬ىٖ ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬ب ػؿ تَ‪٣ٞ‬ت ه‪ٞ‬اٗ‪ ٖ٤‬ػاعِی‪ٞ٘ٔٓ .‬ػ‪٤‬ت ٓؾک‪ٞ‬ؿ ‪ ْٛ‬ػؿ ػاعَ ‪ ْٛ ٝ‬عبؿد اف‬
‫ٓـف‪ٛ‬بی ِٓی اػٔبٍ ٓیگـػػ‪.‬‬
‫ٓو٘غتـ‪ ٖ٣‬ػُ‪ َ٤‬ثـ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ا‪ ٖ٣‬هبػؼ‪ ٙ‬صو‪ٞ‬م ث‪ٖ٤‬أَُِ ػـكی تؼؼاػ هبثَ ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی اف ام٘بػ چ٘ؼ ربٗج‪ ٚ‬امت‬
‫ک‪ ٚ‬اٗ‪ٞ‬اع گ‪ٗٞ‬بگ‪ ٕٞ‬تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا تغِق ى٘بعت‪٣ ٚ‬ب ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬ب ؿا ث‪ ٚ‬اتغبؽ تؼاث‪٤‬ـ ػِٔی ثـای صلع‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ٓ‪ٞ‬اؿػ عبً ِٓقّ ٓیمبفػ‪ .‬ثـای ٓخبٍ ٓبػ‪ 12 ٙ‬ػ‪ٜ‬ؼٗبٓ‪ ٚ‬ثبفٍ ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ «ک٘تـٍ ػج‪ٞ‬ؿ ‪ٝ‬‬
‫ٓـ‪ٝ‬ؿ ٓـفی ‪َٓ ٝ‬ـف ٓ‪ٞ‬اػ عطـٗبک» اف اػْب ٓیع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬پـ‪ٝ‬تکِی ػؿثبؿ‪ ٙ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٖ٤‬ب‪ٞٛ‬ی ‪ ٝ‬ىکِی‬
‫ٗبظـ ثـ ٓنؤ‪٤ُٝ‬ت ‪ ٝ‬ؿـآت ٗبىی اف ػج‪ٞ‬ؿ ‪ٓ ٝ‬ـ‪ٝ‬ؿ ٓـفی ٓ‪ٞ‬اػ عطـٗبک ت‪ ٝ ٚ٤ٜ‬ت٘ظ‪ٔٗ ْ٤‬ب‪٘٣‬ؼ‪ٚٗٞٔٗ .‬‬
‫ػ‪٣‬گـ پ‪٤‬وٗ‪٣ٞ‬ل ػ‪ٜ‬ؼٗبٓ‪ ٚ‬ث‪ٖ٤‬أُِِی ػؿعَ‪ٓ ًٞ‬نؤ‪٤ُٝ‬ت ‪ ٝ‬رجـإ عنبؿت ٗبىی اف صَٔ ‪ٗ ٝ‬وَ ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی‬
‫ٓ‪ٞ‬اػ عطـٗبک ‪ ٝ‬ف‪٣‬بٕآ‪ٝ‬ؿ امت ک‪ٓ ٚ‬بػ‪ (61( ٙ‬إٓ ٓزبفات م٘گ‪٘٤‬ی ؿا ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٍؼٓ‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نـــــت‬

‫ًمص تاسیخی سساًَ ُا دس تْسؼَ هسیط صیست‬

‫تـػ‪٣‬ؼی ٗ‪٤‬نت ک‪ ٚ‬ػؿ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب اف رب‪٣‬گب‪٣ٝ ٙ‬ژ‪ ٙ‬ای ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ امت ‪ .‬ػ‪ٝ‬ؿ اف‬
‫‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت ٗ‪٤‬نت ک‪ٓ ٚ‬ب ثغيی اف ؿىؼ ‪ ٝ‬اؿتوب اػؿاک ػٔ‪ٓٞ‬ی ربٓؼ‪ ٚ‬ؿا ػؿ کِ‪ ٚ٤‬فٓ‪ٛ ٚ٘٤‬ب ٓـ‪ ٕٞٛ‬عؼٓبت‬
‫ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ثـ ىٔبؿ‪ ، ْ٣‬ػؿ ص‪ٞ‬ف‪ ٙ‬صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٗ‪٤‬ق ع‪ٞ‬ىجغتبٗ‪ ٚ‬ثن‪٤‬بؿی اف عجـ ٗگبؿإ ثب اگب‪ٛ‬ی اف‬
‫ٓنب‪ٓ ٝ َ٣‬يکالت ا‪ ٖ٣‬ثغو ت‪ٞ‬اٗنت‪ ٚ‬اٗؼ ثب اٗتيبؿ اعجبؿ ‪ٓ ،‬وبالت ‪ ،‬گقاؿىبت ‪ ٝ‬گلت ‪ ٝ‬گ‪ٛ ٞ‬ب ٓـػّ ؿا ثب‬
‫ا‪ ٖ٣‬آـ ٓ‪ ْٜ‬اى٘ب ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ اٗتيبؿ کتبة ث‪ٜ‬بؿ عبٓ‪ٞ‬ه ػؿ مبٍ ‪ 1962‬مـ اؿبف ر٘جو ‪ٛ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ مـامـ‬
‫ر‪ٜ‬بٕ ىؼ ‪ .‬ؿاىَ کبؿم‪ ٕٞ‬ثبٗ‪ٞ‬ی ا‪ َٛ‬پ٘نِ‪ٞ‬اٗ‪٤‬ب ی آـ‪٣‬کب ف‪٣‬نت ى٘بك ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿ ى٘بك ثب اٗتيبؿ کتبة ث‪ٜ‬بؿ‬
‫عبٓ‪ٞ‬ه ‪ٝ ،‬رؼإ ػٔ‪ٓٞ‬ی ربٓؼ‪ ٚ‬ؿا ٓت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬تغـ‪٣‬ت ‪ٛ‬بی گنتـػ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کـػ ‪ .‬کبؿم‪ ٕٞ‬ػؿ کتبة ع‪ٞ‬ػ‬
‫احـات ػؿاف ٓؼت مٔ‪ ّٞ‬اكت کو ؿا ثـ ٓال کـػ ‪ ٝ‬ى‪ٛ ٙٞ٤‬بی ٓ‪ٜ٘‬ؼمبٕ کيب‪ٝ‬ؿفی ؿا ث‪ ٚ‬چبُو کي‪٤‬ؼ ‪ ٝ‬اكکبؿ‬
‫ػٔ‪ٓٞ‬ی ؿا ٓت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ػٗ‪٤‬بی ٓج‪٤‬ؼت کـػ ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬کتبة اثتؼا ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ‪٣‬ک ٗ‪ٞ‬ىت‪ ٚ‬ای ػٗجبُ‪ ٚ‬ػاؿ ػؿ م‪ ٚ‬ىٔبؿ‪ٗ ٙ‬يـ‪ٞ٣ٞ٤ٗ ٚ٣‬ؿک ػؿ تبثنتبٕ ‪1962‬‬
‫چبپ ىؼ ‪ ٝ‬مپل ػؿ مپتبٓجـ ‪ٔٛ‬بٕ مبٍ ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت کتبة ٓ٘تيـ ىؼ ‪ .‬ثب ا‪ ٖ٣‬کتبة ٗ‪ْٜ‬ت ٓؼبٍـ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت اؿبف ىؼ اٗتوبػ ‪ٛ‬بی ا‪ ٝ‬صتی ؿئ‪٤‬ل رٔ‪ٜٞ‬ؿ ‪ٝ‬هت ( ربٕ اف ک٘‪٤‬ؼی ) ؿا ‪ٝ‬اػاؿ کـػ تب ػمت‪ٞ‬ؿ ثـؿمی‬
‫ٓ‪ّٞٞ‬ع امتلبػ‪ٛ ٙ‬بی ٗب ػؿمت اف اكت فػا ‪ٛ‬ب ؿا ٍبػؿ ک٘ؼ ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪48‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ىـکت ‪ٛ‬بی ٗزبؿی ثب ٍـف ‪ٛ‬ق‪ ٚ٘٣‬ای ثبُؾ ثـ ‪ 250000‬ػاُـ تاله کـػٗؼ تب ‪٣‬ک کبؿ فاؿ تجِ‪٤‬ـبتی‬
‫ثـای م‪ٔٗ ٚ٤‬ب‪٣‬ی ر٘ج‪ٛ ٚ‬بی ػِٔی ٗ‪ٞ‬ىت‪ٛ ٚ‬بی ا‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ؿا اٗؼافٗؼ ‪ .‬آب تجِ‪٤‬ـبت اٗ‪ٜ‬ب ث‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـت ؿاىَ کبؿم‪ٕٞ‬‬
‫اكق‪ٝ‬ػ ‪ .‬ػؿ ىـا‪٣‬طی ک‪٘ٓ ٚ‬توؼإ ا‪ ٝ‬ؿا ‪ ،‬ثبٗ‪ٞ‬ی ػَجی ٓی ػاٗنت٘ؼ ؛ ‪٣‬ک اف مـػ ث‪٤‬ـإ ٓطج‪ٞ‬ػبت آـ‪٣‬کب‬
‫ٗ‪ٞ‬ىت ‪:‬‬
‫« ‪٣‬کی ػ‪ٛ ٝ‬قاؿ کِٔ‪ ٚ‬اف ؿامَ کبؿم‪ ٕٞ‬کبكی ث‪ٞ‬ػ تب ر‪ٜ‬بٕ ٓن‪٤‬ـ ػ‪٣‬گـی ؿا ثپ‪ٔ٤‬ب‪٣‬ؼ ‪ ».‬اٗتيبؿ ث‪ٜ‬بؿ عبٓ‪ٞ‬ه‬
‫ػؿ ٗ‪ٞ٣ٞ٤‬ؿک اٗوالثی ٗ‪ ٚ‬كؤ ػؿ ٓطج‪ٞ‬ػبت آـ‪٣‬کب ثِک‪ ٚ‬ػؿ ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬بی مـامـ آـ‪٣‬کب ؿا‪ ٙ‬اٗؼاعت ‪ .‬ر‪ٜ‬بٕ‬
‫ف‪ ٖ٣‬پل ٓن‪٤‬ـی ػ‪٣‬گـی ث‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ گـكت ‪.‬‬
‫ث‪ٛ ٚ‬ـ صبٍ ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬و‪ٓ ُٚٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کي‪ٞ‬ؿ آـکب اف پ‪٤‬و گبٓبٕ امت ‪ .‬صتی ػؿ كبٍِ‪ٚ‬‬
‫مبٍ ‪ٛ‬بی ‪٤ٗ 189 – 1932‬ق اف پ‪ٞ‬ىو اعجبؿ ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ی إ کي‪ٞ‬ؿ ث‪ ٚ‬ثـؿمی مالٓت ػٔ‪ٓٞ‬ی ‪ٓ ٝ‬نب‪َ٣‬‬
‫ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬صلبظت ‪ٗ ٝ‬گ‪ٜ‬ؼاؿی اعتَبً ‪٣‬بكت‪ ٚ‬ث‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ٗگـاٗی ‪ٛ‬بی اف تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثبؿ ‪ٛ‬ب ػؿ ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬بی عجـی إ ؿ‪ٝ‬ف ‪ٛ‬بی آـ‪٣‬کب ثغو ٓ‪ٜٔ‬ی ؿا‬
‫ث‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ اعتَبً ػاػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬ا‪٣‬بالت ٓتضؼ‪ ٙ‬ػؿ إ مبٍ ‪ٛ‬ب ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬اهتَبػی ‪ ٝ‬م‪٤‬بمی ؿ‪ٗٝ‬ؼی ؿ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬پ‪٤‬و‬
‫ػاىت ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ کي‪ٞ‬ؿی ى٘بعت‪ٓ ٚ‬ی ىؼ ک‪ ٚ‬ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ ٙ‬مبٗ‪ٛ ٚ‬بی ٗ‪ٞ‬ىتبؿی پ‪٤‬يـ‪ ٝ‬ث‪ٞ‬ػ ‪.‬‬
‫ػؿ ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ػؿ ‪ٔٛ‬بٕ مبٍ ‪ٛ‬ب ٓيکالت رؼ‪٣‬ؼی ‪ ْٛ‬اىکبؿ ىؼ ‪ ٝ‬ا‪ ٖ٣‬عطبی م٘تی ک‪ٗ ٚ‬ب مبفگبؿی ‪ٛ‬بی ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ػؿ ا‪ٝ‬اعـ هـٕ ث‪٤‬نتْ ػؿ ‪٣‬ک پ‪ٞ‬چی تبؿ‪٣‬غی پؼ‪٣‬ؼ آؼ‪ ٙ‬امت ؛ ثـ مـ فثبٕ ‪ٛ‬ب اكتبػ ‪ٞٓ .‬ؿعبٕ ث‪ٚ‬‬
‫ٗبػؿمتی اػالّ کـػٗؼ ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ػِْ تک٘‪ُٞٞ‬ژی ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ػبَٓ ٓؼْالت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬ػ‪٣‬ؼگب‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬مبػگی ٓ٘ؼکل ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ػؼّ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٓ٘طن ػِٔی ػؿ تضو‪٤‬وبت ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬تضو‪٤‬وبت ث‪ ٚ‬هؼؿ کبكی‬
‫اف پ‪ٞ‬ىو عجـی ؿارغ ث‪ ٚ‬اٗوـاُ ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ ،‬صلبظت ‪ٓ ٝ‬نب‪ٓ َ٣‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ٗ ٚ‬ظبكت ػٔ‪ٓٞ‬ی ( ٓؼت ‪ٛ‬ب هجَ ػؿ‬
‫ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬تک٘بُ‪ٞ‬ژی ) ٍضجت ىؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫‪ ْٛ‬چ٘‪ ٖ٤‬اف ا‪ٝ‬ا‪ َ٣‬هـٕ ‪ 18‬تب ا‪ٝ‬ا‪ َ٣‬هـٕ ث‪٤‬نتْ آکبٕ تيغ‪ٍ ٌ٤‬ؼا ‪ٛ‬ب ‪٣‬ب ‪ٛ‬قاؿإ چبُو ‪ٛ‬بی ف‪٣‬نت‬
‫ٓض‪٤‬طی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬ثن‪٤‬بؿی اف اٗ‪ٜ‬ب ثـ ؿ‪ٝ‬ی ٗگـاٗی ‪ٛ‬ب ی ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٗ ٚ‬ظبكت ػٔ‪ٓٞ‬ی ‪ ٝ‬صلبظت اف إ‬
‫ٓتٔـکق ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ .‬ػ‪ٝ‬ؿإ اٍالس ِٓجی ػؿ ؿـة ث‪ ٚ‬عَ‪ ، ًٞ‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ فٓبٕ ث‪٤‬ؼاؿی ‪ٗ ٝ‬گـاٗی ‪ٛ‬ب‬
‫ٓطـس ى٘بعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬فٓبٗی ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬بی عجـی ػؿ ربٍ ظ‪ٜٞ‬ؿ ػٗ‪٤‬بی اف ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪٣‬ت ػؿ‬
‫اكکبؿ ‪ ٝ‬ػوب‪٣‬ؼ ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ .‬ثب ػؿ ٗظـ گـكتٖ ٓضَ تالهی مبثو‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٗ ٚ‬گبؿی ‪ ٝ‬تبؿ‪٣‬ظ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ا‪ٖ٣‬‬
‫ٓؼت ث‪ٗ ٚ‬تب‪٣‬زی ػؿ ا‪ ٖ٣‬ثبؿ‪ ٙ‬ػمت ٓی ‪٣‬بث‪ ْ٤‬ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ ٓطبُؼ‪ٗ ٚ‬يبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ٍؼ‪ٛ‬ب ؿمبُ‪ٛ ، ٚ‬قاؿإ ٓوبُ‪ٚ‬‬
‫‪ ٝ‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػی کتبة پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬ثـؿمی تبؿ‪٣‬ظ ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٗ ٚ‬گبؿی ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ا‪٣‬الت ٓتضؼ‪ ٙ‬آـ‪٣‬کب ث‪ٚ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪49‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ٝ‬م‪ ِٚ٤‬پژ‪ٛٝ‬يگـإ اٗزبّ ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ ْٛ ٝ‬ا‪٘٣‬ک ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت ‪ .‬اُجت‪ ٚ‬ثغو ػٔؼ‪ ٙ‬ای اف کب ؿ ‪ٛ‬بی ا‪ٚ٤ُٝ‬‬
‫ث‪ٞ٤‬گـاكی ‪ٓ ٝ‬طبُؼبت مبفٓبٗ‪ٜ‬بمت ‪.‬‬
‫ػؿ ػ‪ 1980 ٚٛ‬ر٘جو تبؿ‪٣‬غی ػؿ ٓ٘بٓن ث‪ ٚ‬مبثو‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٗ ٚ‬گبؿی ٗ‪٤‬ق تبح‪٤‬ـ گؾاىت ‪ٓ ٝ‬ب ىب‪ٛ‬ؼ ػِٔکـػ‬
‫گنتـػ‪ ٙ‬تـ ‪ٓ ٝ‬طبُؼبت ‪ٝ‬م‪٤‬ؼتـ ػؿ ص‪ٞ‬اػث عبً ث‪ٞ‬ػ‪ . ْ٣‬ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬آ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬تبؿ‪٣‬ظ ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٗ ٚ‬گبؿی ٗ‪٤‬ق ىـ‪ٝ‬ع‬
‫ث‪ ٚ‬اّبك‪ ٚ‬کـػٕ مبثو‪ ٝ ٚ‬ؿک‪ٞ‬ػ ث‪ ٚ‬تبؿ‪٣‬ظ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓی ک٘ؼ ؛ثب ا‪ ٖ٣‬صبٍ صتی اگـچ‪ ٚ‬مبثو‪ ٚ‬تبؿ‪٣‬غی ػؿ‬
‫فٓ‪ٗ ٚ٘٤‬وو ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ػؿ ت‪ٞ‬مؼ‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿ٘ی آب ٗبى٘بعت‪ ٚ‬امت ‪ُٝ،‬ی رب ثـای ى٘بعت کبَٓ اف اٗچ‪ٚ‬‬
‫ػمت ٗ‪٤‬بكت‪ ٚ‬ا‪ ْ٣‬ثن‪٤‬بؿ امت ‪ٞ٘ٛ .‬ف ‪ٓ ْٛ‬وؼاؿ ف‪٣‬بػی اف کبؿ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬تاله ثـای کيق إ ٗ‪٤‬بف‬
‫امت ‪ٓ .‬ب ثن‪٤‬بؿ ٗب چ‪٤‬ق ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗوو ٓطج‪ٞ‬ػبت ػؿ تکبپ‪ ٞ‬ثـای صلع ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ‪ ،‬تَل‪ ٚ٤‬اة ‪ ٝ‬ه‪ٞ‬اٗ‪ٖ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػمت ‪٣‬بكت‪ ٚ‬ا‪ ْٛ . ْ٣‬چ٘‪ٓ ، ٖ٤‬ب كؤ ٗ‪ٗ ْ٤‬گب‪ٛ‬ی اف اٗچ‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٗ ٚ‬گبؿإ ػ ؿٓ‪ٞ‬ؿػ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت اٗزبّ ػاػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ٓ،‬ی ػاٗ‪. ْ٤‬‬
‫ػؿ ثـعی کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬عَ‪ ًٞ‬ػؿ اؿ‪ٝ‬پب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ پب اف كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ؿمبٗ‪ ٚ‬ای كـاتـ‬
‫گؾاىت ‪ٝٝ‬اؿػ ػـٍ‪ ٚ‬ؿهبثت ‪ٛ‬بی م‪٤‬بمی ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ .‬اُجت‪ ٚ‬اٗ‪ٜ‬ب ػؿ پبؿ‪ ٙ‬ای ٓ‪ٞ‬اهغ ثب ٓ‪ٞ‬كو‪٤‬ت ٗنجی ت‪ٞ‬اٗنت‪ ٚ‬اٗؼ‬
‫ٗبٓقػ ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا ث‪ ٚ‬ثـعی ٓ٘بٍت ثـمبٗ٘ؼ ‪ .‬ى‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ‪ٓ ٝ‬ؼاؿک ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬اصقاة مجق ػؿ اٗتغبثبت‬
‫ٓضِی ‪٣‬ؼ٘ی ػؿ ربی ک‪ٞ٘ٛ ٚ‬ف پ‪ٗٞ٤‬ؼ ٓنتو‪ٔ٤‬ی ث‪ْٜٗ ٖ٤‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪ٔٗ ٝ‬ب‪٘٣‬ؼگبٕ م‪٤‬بمی اٗ‪ٜ‬ب ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‬
‫ثن‪٤‬بؿ ٓ‪ٞ‬كن تـ ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ ْٛ .‬چ٘‪ٓ ٖ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ ػؿ اٗتغبثبت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ‪ٓ ،‬خَ اٗتغبثبت پبؿُٔبٕ‬
‫اؿ‪ٝ‬پب‪٣‬ی ٗ‪٤‬ق ٗنجتب ٓ‪ٞ‬كن ث‪ٞ‬ػٗؼ ف‪٣‬ـا ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪ٜ‬بػی ٗظ‪٤‬ـ اؿ‪ٝ‬پب ک‪ ٚ‬ت٘‪ٜ‬ب ػاؿای هؼؿت ٗ‪ٜ‬بػ‪ ٖ٣‬امت‬
‫‪،‬ى‪ٜ‬ـ‪ٗٝ‬ؼإ ػؿ ا‪ ٖ٣‬عَ‪ ًٞ‬ک‪ ٚ‬ثب ؿای ع‪ٞ‬ػ اربف‪ ٙ‬ػ‪٘ٛ‬ؼ اٍ‪ٞٓ ٍٞ‬ؿػ ٗظـ ىبٕ اؿائ‪ٓ ٝ ٚ‬طـس ى‪ٞ‬ػ ‪ ،‬ثب‬
‫ػُگـٓی ‪ ٝ‬ؿاصتی ع‪٤‬بٍ ػَٔ ٓی ک٘٘ؼ ‪ ،‬ف‪٣‬ـا ػ ؿا‪ ٖ٣‬صبٍ اف ػمت ػاػٕ ٗل‪ٞ‬ؽ ثـ كـا‪٘٣‬ؼ تَٔ‪ ْ٤‬گ‪٤‬ـی ث‪ٜ‬بی‬
‫م٘گ‪٘٤‬ی ٗؼاؿٗؼ ‪ ،‬ػؿ مطش م‪٤‬بمت ِٓی ٗ‪٤‬ق ػاٗئ٘ؼإ ػِ‪ ّٞ‬م‪٤‬بمی ٗيبٕ ػاػ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬ىبٗل اصقاة مجق‬
‫چ٘ؼإ ٓتب حـ اف اػتوبػات ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓـػّ ٗ‪٤‬نت ‪ ،‬ثِک‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ تضت تبح‪٤‬ـ مبعتبؿ ‪ٛ‬بی ٗ‪ٜ‬بػی عبً‬
‫امت ک‪ ٚ‬ربؿچ‪ٞ‬ة كـٍت ‪ٛ‬بی م‪٤‬بمی ؿا ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ػؿ ػاؽ کـػٕ ا‪ ٖ٣‬ت٘‪ٞ‬ؿ ٗوو امبمی ؿا‬
‫ثبفی ٓی ک٘٘ؼ ‪ .‬صقة مجق أُبٕ ٗٔ‪ ٚٗٞ‬ای ثبؿف اف ا‪ٓ ٖ٣‬خبٍ ‪ٛ‬بمت ‪،‬صقة مجق أُبٕ ػؿ ‪ 13‬ر٘‪ٞ‬ؿی‬
‫‪ ٝ 1980‬ثب ائتالف ٗ‪ْٜ‬ت ‪ٛ‬بی ٓـػٓی ىکَ گـكت ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬صقة ػؿ پ‪٤‬و ثـػ ٗ‪ْٜ‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ أُبٕ‬
‫ث‪٤‬و اف تٔبٓی ٗ‪ْٜ‬ت ‪ٛ‬بی اؿ‪ٝ‬پبئی ػ‪٣‬گـ ٓ‪ٞ‬حـ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ٗ‪٤‬ـ‪ٝ‬ی اٍِی ىکَ گ‪٤‬ـی ا‪ ٖ٣‬صقة ‪ْٜٗ ،‬ت اثتکبؿات ى‪ٜ‬ـ‪ٗٝ‬ؼإ ػؿ ا‪ٝ‬اعـ ػ‪ 70 ٚٛ‬ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ػٔؼتب‬
‫ص‪ٓ ٍٞ‬ض‪ٞ‬ؿ ٍِش ‪ٓ ٝ‬جبؿف‪ ٙ‬ثب مالس ‪ٛ‬بی ‪ٛ‬نت‪ ٚ‬ای ثن‪٤‬ذ ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬پژ‪ٛٝ‬و ث‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ی ىکَ گ‪٤‬ـی ‪ ،‬ا‪ٛ‬ؼاف ‪ٝ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪50‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ػمت ا‪ٝ‬ؿػ ‪ٛ‬بی ا‪ ٖ٣‬صقة ث‪ٓ ٚ‬ب ا‪ ٖ٣‬ؿا ٓی گ‪٤٣ٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬صقة مجق أُبٕ اف تبح‪٤‬ـ گؾاؿ تـ‪ ٖ٣‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ثـای‬
‫پ‪٤‬و ثـػ ا‪ٛ‬ؼاف ع‪ٞ‬ػ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ‪.‬‬

‫اًتشًت دس خذهت هسیط صیست‬

‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ ػؿ امتلبػ‪ ٙ‬اؿ تک٘بُ‪ٞ‬ژی اؿتجبٓی رؼ‪٣‬ؼ ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ ٙ‬اٗتـٗت پ‪٤‬و ؿ‪ ٝ‬ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ ٝ‬اٗ‪ٜ‬ب ؿا ث‪ٚ‬‬
‫ػ٘‪ٞ‬إ اثقاؿ ‪ٛ‬بی مبفٓبٗؼ‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ثن‪٤‬ذ ث‪ ٚ‬کبؿ گـكت‪ ٚ‬اٗؼ ٓخال ائتالكی اف گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی آـ‪٣‬کب ‪،‬‬
‫کبٗبػا ‪ ٝ‬ى‪ِ٤‬ی ٓتيکَ اف مبفٓبٕ ‪ٛ‬بی ٓخَ ػ‪ٝ‬متبٕ فٓ‪ٍِ ، ٖ٤‬ش مجق ‪ٓ ،‬ؼاكؼبٕ ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ‪،‬اٗزٖٔ هبٗ‪ٕٞ‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کبٗبػا ‪ ٝ‬مبفٓبٕ ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ ىکَ گـكت ک‪ٔٛ ٚ‬گی ػِ‪ ٚ٤‬تَ‪٣ٞ‬ت ٓؼب‪ٛ‬ؼ‪ ٙ‬تزبؿت افاػ آـ‪٣‬کبی‬
‫ىٔبُی ( ‪ ) NAFTS‬ثن‪٤‬ذ ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪ .‬ػُ‪ َ٤‬ا‪ ٖ٣‬آـ إ ث‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ا‪ٓ ٖ٣‬ؼب‪ٛ‬ؼ‪ ٙ‬كبهؼ پ‪٤‬و ث‪٘٤‬ی ‪ٛ‬بی الفّ ثـای‬
‫صلبظت اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬اٗ‪ٜ‬ب اف اٗتـٗت ثـای ‪ٔٛ‬ب‪٘ٛ‬گ مبعتٖ اهؼآبت ‪ ٝ‬آالػبت امتلبػ‪ ٙ‬کـػ‪ ٙ‬اٗؼ‬
‫‪ ْٛ‬چ٘‪ ٖ٤‬ىجک‪ ٚ‬ػا‪ٔ٣‬ی مبعت٘ؼ ک‪ ٚ‬عط‪ ٓٞ‬اٍِی ٓجبؿف‪ٛ ٙ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ث‪ ٖ٤‬أُِِی ؿا ػؿ ػ‪ 90 ٚٛ‬ػؿ‬
‫آـ‪٣‬کب تـم‪ٓ ْ٤‬ی کـػ ‪ .‬امتگب‪ٛ ٙ‬بی ىجک‪ ٚ‬مـامـی ر‪ٜ‬بٗی ( ‪ ْٛ )WWW‬چ‪ ٕٞ‬ا‪٣‬نتگب‪ٛ ٙ‬بی ػؿ مبٍ‬
‫‪ ّ1996‬ث‪ٝ ٚ‬م‪ ِٚ٤‬مب فٓبٕ ‪ٛ‬بی ٓخَ صلبظت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ‪ ٝ‬ىجک‪ ٚ‬اهؼاّ ر٘گ ‪ٛ‬بی صبؿ‪ ٙ‬ای تبم‪٤‬ل ىؼ ‪.‬‬
‫ثـای تٔبٓی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ ر‪ٜ‬بٕ ثؼٍ ث‪ ٚ‬پب‪٣‬گب‪ٛ ٙ‬بی ٓجبؿفاتی ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ا‪٣‬نتگب‪ٛ ٙ‬بی ثـای‬
‫ػكبع اف ر٘جو مبک٘بٕ ث‪ٓٞ‬ی ر٘گَ ‪ٛ‬بی امت‪ٞ‬ا‪٣‬ی ا‪٣‬زبػ ىؼٗؼ ‪.‬مبفٓبٕ ٓ‪ٞ‬م‪ ّٞ‬ث‪ « ٚ‬ا‪ ٍٝ‬ؿؾا ) ک‪ ٚ‬ػؿ‬
‫کبُ‪٤‬لـٗ‪٤‬ب ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آؼ پل اف ٓؼتی ث‪ ٚ‬ىجک‪ ٚ‬ای اف گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ٚ‬‬
‫پ‪ٞ٤‬مت ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬ىجک‪ٓ ٚ‬نب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪ٓ ٝ‬نِ‪ ٚ‬كوـ ؿا ث‪٣ ٚ‬کؼ‪٣‬گـ ٓـث‪ٓ ٓٞ‬ی ک٘ؼ ‪ ٝ‬اف ٓـ‪٣‬ن اٗتـٗت ت‪ٞ‬اٗنت‪ٚ‬‬
‫امت كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا ثب ‪٣‬ک مبفٓبٕ تب‪ِ٘٣‬ؼی ٓ‪ٞ‬م‪ ّٞ‬ث‪ « ٚ‬ر٘‪ٞ‬ة ر‪ٜ‬بٗی » ‪ٔٛ‬ب‪٘ٛ‬گ مبفػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬مبفٓبٕ‬
‫ػ‪٣‬ؼگب‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ػؿ هبؿ‪ ٙ‬ام‪٤‬ب ٗيـ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ صبٍ ٍ٘ؼتی ىؼٕ امت ‪ .‬اک٘‪ ٕٞ‬گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓـػٓی‬
‫ػؿ مـامـ ر‪ٜ‬بٕ اف ٓـ‪٣‬ن ا‪ ٖ٣‬ىجک‪ٛ ٚ‬ب هبػؿ ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ ث‪ٍٞ ٚ‬ؿت ‪ ْٛ‬فٓبٕ ‪ ٝ‬ػؿ تـاف ر‪ٜ‬بی ‪ ،‬ػؿ مطضی‬
‫ک‪ٓ ٚ‬نب‪ َ٣‬اٍِی ػؿ إ مطش ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی ا‪٣‬ؼ ث‪ ٚ‬اهؼاّ ثپـػافػ ‪ .‬ث‪ٗ ٚ‬ظـ ٓی ؿمؼ ٗغجگبٕ رؼ‪٣‬ؼی ػؿ صبٍ‬
‫پ‪٤‬ؼا‪٣‬و ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ امتلبػ‪ ٙ‬اف کٔپ‪ٞ٤‬تـ ٓ‪ٜ‬بؿت ػاؿٗؼ ‪ٛ ٝ‬نت‪ٔٛ ٚ‬ب‪٘ٛ‬گ ک٘٘ؼ‪ ٝ ٙ‬ر‪ٜ‬بٗی گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓـػٓی‬
‫كؼبٍ ػؿ ٓنب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت مـامـ ر‪ٜ‬بٕ ‪ٛ‬نت٘ؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬پؼ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ثب ٗويی ک‪ٍ٘ ٚ‬ؼتگـإ چبپ ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٚ‬‬
‫ٗگبؿإ ػؿ اثتؼای ر٘جو کبؿگـی ا‪٣‬زبػ کـػٗؼ چ٘ؼإ ثی ىجب‪ٛ‬ت ٗ‪٤‬نت ‪ ،‬ػؿ ر٘جو کبؿگـی ٗ‪٤‬ق ٗغج‪ٛ ٚ‬بی‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪51‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓؾک‪ٞ‬ؿ اف ؿ‪ٛ‬گؾؿ آالػبتی ک‪ ٚ‬ثؼإ ػمتـمی ػاىت٘ؼ ت‪ٞ‬ػ‪ٛ ٙ‬بی ثی م‪ٞ‬اػی ؿا ‪ٛ‬ؼا‪٣‬ت ٓی کـػٗؼ ک‪ ٚ‬تيک‪َ٤‬‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ٓ ٙ‬جو‪ ٚ‬کبؿگـ ػؿ ا‪ٝ‬ا‪ َ٣‬ػ‪ٝ‬ؿإ ٍ٘ؼتی ىؼٗؼ ث‪ٞ‬ػ ‪.‬‬

‫کوک سساًَ ُا دس تِیح افکاس ػوْهی تَ سْد هسیط صیست‬

‫ت‪٤ٜ‬ذ ‪ ،‬تي‪٣ٞ‬ن ‪ ٝ‬تـؿ‪٤‬ت اكکبؿ ػٔ‪ٓٞ‬ی ػؿ ٓغبُلت ‪٣‬ب ٓ‪ٞ‬اكوت ثب م‪٤‬بمت ‪٣‬ب ثـٗبٓ‪ ٚ‬ای ‪ٜٔٓ ،‬تـ‪ٍ ٖ٣‬الس‬
‫ػؿ ‪٣‬کی ػ‪ ٝ‬هـٕ گؾىت‪ ٚ‬ػؿ ػمت م‪٤‬بمت ٓؼاؿإ ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ .‬ثب گنتـه اؿتجبٓبت ؿمبٗ‪ ٚ‬ای گـ‪ٛ ٙٝ‬بی‬
‫ٓغتِق ‪ ،‬م‪٤‬بمی ‪ ،‬اهتَبػی ‪ ،‬ارتٔبػی ‪ ،‬كـ‪٘ٛ‬گی ‪ ٝ‬صتی ٓـكؼاؿإ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬گ‪ ٚٗٞ‬ای اف إ ثـای‬
‫پ‪٤‬يجـػ ع‪ٞ‬امت‪ٛ ٚ‬بی ع‪ٞ‬ػ امتلبػ‪ ٙ‬کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪.‬‬
‫اكکبؿ ػٔ‪ٓٞ‬ی ر‪ٜ‬بٕ اف ٓ٘بثغ ٓ‪ ْٜ‬صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت امت ‪ .‬هؼؿت اكکبؿ ػٔ‪ٓٞ‬ی ػؿ کٔ‪٤‬ت‪ٛ ٚ‬ب ر٘جو‬
‫‪ٛ‬ب ‪ٞٓ ٝ‬من‪ٛ ٚ‬ب ی ػكبع اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓتجِ‪ٞ‬ؿ ٓی ى‪ٞ‬ػ ک‪ٛ ٚ‬ؼكيبٕ ػؿع‪ٞ‬امت ارـای ه‪ٞ‬اٗ‪٣ ٝ ٖ٤‬بػ ػاػٕ‬
‫پ‪٤‬ي٘‪ٜ‬بػ تبف‪ ٙ‬ثـای ٗگ‪ٜ‬ؼاؿی اف اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ‪ٞٓ ٝ‬ر‪ٞ‬ػات امت ‪ ٝ‬اف ث‪ ٖ٤‬اٗ‪ٜ‬ب ٓی ت‪ٞ‬إ ث‪ ٚ‬گـ‪ٍِ « ٙٝ‬ش مجق » ‪،‬‬
‫گـ‪ « ٙٝ‬ػ‪ٝ‬متبٕ فٓ‪ٞٓ ٝ » ٖ٤‬منبت « اُقاك » ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی اف اُ‪ٞ‬ػگی ث‪ٓ ٖ٤‬ـف ‪ٛ‬ب اىبؿ‪ ٙ‬کـػ ‪.‬‬
‫تبح‪٤‬ـ ٓ‪ٞ‬منبت ػكبع اف ٓج‪٤‬ؼت ا‪ ٖ٣‬امت ک‪ ٚ‬ػؿ عبؿد اف کبؿ ػ‪ُٝ‬تی ‪ ،‬ث‪ٝ ٚ‬م‪ ِٚ٤‬كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ىـکت ‪ٛ‬بی‬
‫ى‪ٗٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬ثب ؿ‪٣‬غتٖ ت‪٤ُٞ‬ؼات عطـٗبک ‪ ٝ‬مٔی ع‪ٞ‬ػ ثبػج اُ‪ٞ‬ػگی ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬اهؼاّ ‪ٛ‬ب اگـ ٗت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ‬
‫کِی ‪ ٝ‬هطؼی ٓبٗغ اف كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ا‪ ٖ٣‬ىـکت ‪ٛ‬ب ى‪ٗٞ‬ؼ صؼ اهَ ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ رقئی ‪ ْٛ‬ک‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬كؼبُ‪٤‬ت‬
‫اٗ‪ٜ‬ب ؿا ٓضؼ‪ٝ‬ػ ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫اُجت‪ ٚ‬هنٔت اػظْ ٗ‪ْٜ‬ت ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اف ا‪ٝ ٖ٣‬اهؼ‪٤‬ت ٗبىی ٓی ى‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ا‪ْٜٗ ٖ٣‬ت ‪ٛ‬ب ث‪٤‬و اف‬
‫‪ٛ‬ـ ٗ‪٤‬ـ‪ٝ‬ی ارتٔبػی ػ‪٣‬گـی ‪ ،‬ث‪ ٚ‬ث‪ٜ‬تـ‪ٗ ٖ٣‬ض‪ ٞ‬هبػؿ ث‪ ٚ‬مبفگبؿی ثب ىـا‪ ٔ٣‬اؿتجبٓبت ‪ ٝ‬تز‪٤ٜ‬ق ‪ ٝ‬ثن‪٤‬ذ ػؿ‬
‫پبؿاػ‪ ٖ٣ٞٗ ْ٣‬تک٘‪ُٞٞ‬ژی ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ .‬ثب ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬ا‪ْٜٗ ٖ٣‬ت ‪ٛ‬ب ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ػٔؼ‪ٓ ٙ‬تکی ث‪ ٚ‬مبفٓبٕ ‪ٛ‬بی ٓـػٓی‬
‫امت ‪ ،‬آب ک٘و ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ثـ ٓج٘بی اكـ‪٣‬ؼٕ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ‪ٛ‬بی ٓ‪ٞ‬ؿػ ػاله‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ػَٔ ٓی ک٘ؼ ‪ٓ .‬ض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ ‪ ،‬ثب اكـ‪٣‬ؼٕ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ؿا رِت ٓی ک٘ؼ ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ث‪ٓ ٚ‬غبٓجبٕ ث‪٤‬و اف‬
‫اػْب ‪ٞٛ ٝ‬اػاؿإ ٓنتو‪ ْ٤‬ع‪ٞ‬ػ ػمت ‪٣‬بث٘ؼ ‪.‬ثـ ػال‪ ، ٙٝ‬صْ‪ٞ‬ؿ ػا‪ٔ٣‬ی ْٓبٓ‪ٓ ٖ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ث‪ٚ‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ ٓيـ‪ٝ‬ػ‪٤‬تی ث‪٤‬و اف ػ‪٣‬گـ ر٘جو ‪ٛ‬ب ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ‪.‬‬
‫ر‪ٜ‬ت گ‪٤‬ـی ؿمبٗ‪ ٚ‬ای ث‪ ٚ‬عَ‪ ًٞ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ كؼبالٕ ر‪ٜ‬بٗی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اف هج‪ٍِ َ٤‬ش مجق اىکبؿ‬
‫امت ‪٘ٓ .‬طن ا‪ ٖ٣‬هج‪ َ٤‬كؼبالٕ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ک‪ٞٓ ٚ‬ؿػ ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ٗ‪٤‬ق هـاؿ گـكت‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬تٔبٓی ٓت‪ٞ‬ر‪ٚ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪52‬صج‪٤‬ت‬
‫اكـ‪٣‬ؼٕ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ‪ٛ‬بی ثـای ت‪٤ٜ‬ذ اكکبؿ ػٔ‪ٓٞ‬ی ٗنجت ث‪ٓ ٚ‬نب‪ٓ َ٣‬ؼ‪ ٖ٤‬امت تب ثؼ‪ ٖ٣‬مبٕ ثـ هؼؿت ‪ٛ‬بی ف‪٣‬ـثٔ‬
‫كيبؿ ‪ٝ‬اؿػ ا‪ٝ‬ؿػ ‪ .‬آب کبؿ اٍِی ٓجبؿفات ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ػؿ مطش ٓضِی ٗ‪٤‬ق ‪ ٖ٤ٔٛ‬امت ؛ اعجبؿ ؿاػ‪ٞ٣‬‬
‫تِ‪٣ٞ‬ق‪ٓ ٕٞ٣‬ضِی ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ف ٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ٓ٘ؼکل ک٘٘ؼ‪ٍ ٙ‬ؼا ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ امت تب رب‪٣‬ی ک‪ ٚ‬ىـکت ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬‬
‫م‪٤‬بمتٔؼاؿإ اؿِت ىکب‪٣‬ت ػاؿٗؼ ک‪ٓ ٚ‬ن‪ ٍٞ‬ثن‪٤‬ذ ‪ ٝ‬ت‪٤ٜ‬ذ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ٛ‬نت٘ؼ ٗ‪ ٚ‬اک‪ُٞٞ‬ژ‪٣‬نت ‪ٛ‬ب ‪،‬‬
‫ؿاثط‪ ٚ‬کٔک ٓتوبثَ ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬ی ؿ‪٣‬ي‪ٛ ٚ‬بی ٓتؼؼػی ػاؿػ ‪.‬‬
‫ٗغنت ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬تبکت‪٤‬ک ‪ٛ‬بی اهؼاّ ٓنتو‪ ْ٤‬ثؼ‪ ٕٝ‬عي‪ٗٞ‬ت ‪ ،‬ک‪ ٚ‬اف ا‪ٝ‬ا‪ َ٣‬ػ‪ ّ 1970 ٚٛ‬ػؿ ر٘جو ؿ‪ٝ‬اد‬
‫ػاىت ‪ٞٓ ،‬اػ ع‪ٞ‬ثی ثـای اؿائ‪ ٚ‬گقاؿه ‪ٛ‬بی عجـی كـا‪ٓ ْٛ‬ی ا‪ٝ‬ؿػ ‪ ،‬ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪٘ٛ ٙ‬گبٓی ک‪ ٚ‬اعجبؿ ٗ‪٤‬بفٓ٘ؼ‬
‫تَب‪٣ٝ‬ـ تبف‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬ثن‪٤‬بؿی اف كؼبالٕ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓ‪ٞ‬حـی تبکت‪٤‬ک‪ٜ‬بی اٗبؿى‪٤‬نت ‪ٛ‬بی م٘تی‬
‫كـاٗن‪ٞ‬ی ؿا ث‪ ٚ‬ارـا ػؿ ا‪ٝ‬ؿٗؼ ‪٣ ،‬ؼ٘ی اهؼاّ ث‪ ٚ‬ک٘و تٔخ‪ِ٤‬ی کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ ،‬ک‪ ٚ‬اهؼآی ٗٔب‪٣‬يی امت ک‪ ٚ‬اؽ‪ٛ‬بٕ ؿا‬
‫ٓت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ مبعت‪ ، ٚ‬ثضج ‪٘ٓ ٝ‬بهي‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ؿا‪ٓ ٙ‬ی اٗؼافػ ‪ٞٓ ٝ‬رت ثن‪٤‬ذ اكکبؿ ػٔ‪ٓٞ‬ی ٓی گـػػ ‪.‬‬
‫اف ع‪ٞ‬ػ گؾىت‪ ٚ‬گی ‪ٛ‬بی ٓخَ تضَٔ ثبفػاىت ‪ ٝ‬فٗؼإ ‪ ،‬ث‪ ٚ‬عطـ اٗؼاعتٖ فٗؼگی ع‪٣ٞ‬و ػؿ اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬ك ‪ ،‬فٗز‪٤‬ـ‬
‫کـػٕ ع‪ٞ‬ػ ث‪ ٚ‬ػؿعتبٕ ‪ ،‬ا‪٣‬زبػ مؼی اف پ‪٤‬کـ اٗنبٗ‪ٜ‬ب ثـای رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی اف مبعتٖ تبم‪٤‬نبت ٗب ٓطِ‪ٞ‬ة ‪ ،‬ثـ ‪ْٛ‬‬
‫فػٕ ٓـامْ ؿمٔی ‪ ٝ ،‬ثن‪٤‬بؿی اف ػ‪٣‬گـ اهؼآبت ٓنتو‪ ، ْ٤‬ث‪ٔٛ ٚ‬ـا‪ ٙ‬ع‪٣ٞ‬يت٘ؼاؿی ‪ ٝ‬ػؼّ عي‪ٗٞ‬ت ‪ٓ ،‬جِؾ‬
‫ٗ‪ٞ‬ػی ٗگـه گ‪ٞ‬ا‪ِٓ ٙ‬جبٗ‪ ٚ‬امت ک‪ ٚ‬ػؿ ػَـ ثؼ ث‪٘٤‬ی ‪ ٝ‬ىکبک‪٤‬ت گنتـػ‪ ، ٙ‬اػتٔبػ ٓتوبثَ ؿا اص‪٤‬ب ‪ ٝ‬اؿفه‬
‫‪ٛ‬بی اعالهی ؿا تو‪٣ٞ‬ت ٓی ک٘ؼ ‪ .‬ػ‪ ّٝ‬ا‪٘٣‬ک‪ٓ ، ٚ‬يـ‪ٝ‬ػ‪٤‬ت ٓنبئِی ک‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ پ‪٤‬و ٓی کي٘ؼ‬
‫ٓنتو‪ٔ٤‬ب ث‪ ٚ‬إ ػمت‪ ٚ‬اف اؿفه ‪ٛ‬بی امبمی اٗنبٗی ٓـث‪ٓ ٓٞ‬ی ى‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬اکخـ ٓـػّ اٗ‪ٜ‬ب ؿا ثب‪ٝ‬ؿ ػاؿٗؼ ‪ .‬ا‪ٖ٣‬‬
‫‪٣ٝ‬ژ‪ ٙ‬گی ‪ٛ‬ب فٓ‪ٓ ٚ٘٤‬نبػؼ ی ثـای ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬بمت تب ٗوو ع‪ٞ‬ػ ؿا ػؿ ؿمبٗؼٕ ٍؼای ٓـػّ ثؼاٗ٘ؼ ‪ ٝ ،‬ثؼ‪ٖ٣‬‬
‫تـت‪٤‬ت ٓيـ‪ٝ‬ػ‪٤‬ت ع‪ٞ‬ػ ؿا اكقا‪٣‬و ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬ؿّب‪٣‬ت کبؿی عجـ ٗگبؿإ ؿا ٗ‪٤‬ق ثبال ثجـٗؼ ‪ ،‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ ا‪، ٖ٣‬‬
‫گقاؿه ٓغبٓـات ‪ ٝ‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ثـای مالٓت ‪ٗ ٝ‬ظبكت ٓـػّ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪٣‬ب گقاؿه تغـ‪٣‬ت ٓض‪٤‬طی‬
‫فٗؼگی ٓـػّ ػؿ اعجبؿ ٓضِی ثبػج ٓی ى‪ٞ‬ػ ٓنبئِی ث‪ٓٞ‬ی ‪ٓ ٝ‬ض‪٤‬طی ‪٣‬ک ٓ٘طو‪ ٚ‬ثب ٗ‪٤‬ـ‪٣ٝ‬ی ث‪٤‬و اف ‪ٚٔٛ‬‬
‫گلتٔبٕ ‪ٛ‬بی م٘تی ا‪٣‬ؼ‪٣‬بُ‪ٞ‬ژ‪٣‬ک ؿ‪ٝ‬اد ‪٣‬بثؼ اؿِت ع‪ٞ‬ػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت گـا‪٣‬بٕ تَب‪٣ٝ‬ـ گـاٗج‪ٜ‬ب‪٣‬ی ػؿ اعت‪٤‬بؿ‬
‫ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب هـاؿ ٓی ػ‪٘ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬گ‪٣ٞ‬ب تـ اف ‪٣‬ک گقاؿه ٓلََ امت ‪.‬‬
‫ثـ ‪ٓ ٖ٤ٔٛ‬ج٘ب گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی آـ‪٣‬کب ث‪ ٚ‬ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ػ‪ٝ‬ؿث‪ٛ ٖ٤‬بی ‪٣ٝ‬ؼئ‪٣ٞ‬ی ث‪ ٖ٤‬گـ‪ٛ ٙٝ‬بی ٓـػٓی ػؿ‬
‫مـامـ ر‪ٜ‬بٕ ‪ ،‬اف کبٗت‪٤‬کبت گـكت‪ ٚ‬تب آبف‪ ، ٕٝ‬اهؼاّ کـػ‪ ٙ‬اٗؼ تب اف تغِلبت اىکبؿ اف ه‪ٞ‬اٗ‪ٓ ٖ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی‬
‫كِْ ثگ‪٤‬ـٗؼ ‪ ٝ‬مپل ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف ف‪٣‬ـ مبعت تک٘‪ُٞٞ‬ژ‪٣‬ک ‪ ،‬ا‪ ٖ٣‬گـ‪ٛ ٙٝ‬ب ث‪ ٚ‬آبػ‪ ٙ‬مبفی ‪ ٝ‬اٗتيبؿ ا‪ٖ٣‬‬
‫تَب‪٣ٝ‬ـ ‪ٓ ٝ‬ت‪ ْٜ‬مبعتٖ ٓن‪ٝٞ‬الٕ إ اهؼاّ ک٘٘ؼ ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪53‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ژّسًالیضم هسیط صیستی ( خثشًگاسی هسیط صیست )‬

‫ػؿ ٗ‪ٞ‬ىتٖ گقاؿ ه ‪ٛ‬ب پ‪٤‬ـآ‪ٓ ٕٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٗ‪٤‬ق ػ‪ٞ‬آِی ٓ‪ٞ‬حـ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬عجـٗگبؿإ ثب‪٣‬ؼ ٓ‪ٞ‬ؿػ ت‪ٞ‬ر‪ٚ‬‬
‫هـاؿ ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪.‬‬
‫هؼلْهات خذیذ ّ دلچسة‬
‫گقاؿه ع‪ٞ‬اٗ٘ؼگبٕ ؿآتؼزت ٓی مبفػ ‪،‬ر٘ج‪ ٚ‬تلـ‪٣‬ضی ػاؿػ ‪ ٝ‬مطش آگب‪ٛ‬ی آٗ‪ٜ‬ب ؿا ثبال ٓی ثـػ‪ ٝ،‬آٗ‪ٜ‬ب ؿا اف‬
‫ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثبعجـ ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬هجال ؿارغ ث‪ ٚ‬إٓ ٗٔی ػاٗنت٘ؼ‪.‬‬
‫ستط ‪/‬تاثیش‬
‫گقاؿه ‪ٝ‬اّ‪٤‬ش ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬چـا ف‪٣‬نت ٓ‪ ْٜ‬امت ‪ ٝ‬ثب‪٣‬ؼ ٓ‪ٞ‬اظت إٓ ث‪ٞ‬ػ‪ ،‬گقاؿه ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬چ‪ٚ‬‬
‫کنی اف عـاثی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓتْـؿ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ ،‬گقاؿه اٗؼاف‪ٓ ٙ‬يکَ ؿا ‪ٝ‬اّش ٓی مبفػ‪.‬‬
‫ػاللوٌذی اًساى‬
‫گقاؿه ٓـػّ ػبػی ؿا ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ٞٓ ٚ‬ؿػ آم‪٤‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت هـاؿ ٓی گ‪٤‬ـٗؼ‪ٓ ..‬ـػٓی مبفی ‪٣‬ک‬
‫ٓنئِ‪ ٚ‬پ‪٤‬چ‪٤‬ؼ‪ٓ ٙ‬ـ‪٣‬و‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬امت ک‪٣ ٚ‬ک ٓنئِ‪ٓ ٚ‬ض‪٤‬طی ؿا مبػ‪ ٝ ٙ‬ػبّ ك‪ٓ ْٜ‬ی گـػاٗؼ‪.‬‬
‫پس هٌظش ‪ /‬دلیل‬
‫گقاؿه ث‪ ٚ‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ٝ ٙ‬اّش ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬چـا ثؼْی چ‪٤‬ق‪ٛ‬ب ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٝ‬اهغ ٓی گـػػ‪ ،‬چ‪ ٚ‬ثبػج ‪ٝ‬اهؼ‪ٚ‬‬
‫ٓی ى‪ٞ‬ػ‪ ،‬چ‪ ٚ‬ثبػج إٓ گـػ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬اف چ‪ٝ ٚ‬هت ثؼ ‪٘٣‬ن‪ ٞ‬رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ‪.‬‬
‫لشیٌَ‬
‫گقاؿه ‪٣ ،‬ک ٓخبٍ ‪٣‬ب ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ٓيغٌ ؿا ػؿ ٗظـ گـكت‪ ٝ ٚ‬آٗـا ػؿ ىـا‪ ٔ٣‬گنتـػ‪ ٙ‬تـ هـاؿ ػاػ‪ ٝ ٙ‬ث‪ٓ ٚ‬ب‬
‫‪ٝ‬اّش ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬چ٘ؼ صبُت ٓيبث‪ ٚ‬ػ‪٣‬گـی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‪ .‬گقاؿه ث‪ٓ ٚ‬ب ٓی گ‪٣ٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬چ‪ ٚ‬چ‪٤‬ق ػ‪٣‬گـی‬
‫ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ‪.‬‬
‫هثال ُا ّ زکایات‬
‫گقاؿىگـإ ٓخبٍ ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬اهؼی ‪ ٝ‬صکب‪٣‬بت (هْ‪ٛ ٚ٤‬بی ک‪ٞ‬تب ؿا ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬ىغَی ‪٣ ٝ‬ب چ‪٤‬قی ک‪ٝ ٚ‬اهغ ىؼ‪ٙ‬‬
‫امت)امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ تب ٗکبت ػٔؼ‪ ٙ‬گقاؿه ؿ‪ٝ‬ىٖ گـػػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪54‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تثصشٍ هتخصصیي‬
‫چ‪ٓ ٕٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثب مب‪٘٣‬ل پ‪ٞ٤‬متگی ٓتؼا‪ ّٝ‬ػاؿػ ث٘بثـ إٓ ٓ‪ ْٜ‬امت تب تجَـ‪ٛ ٙ‬ب ‪ٗ ٝ‬ظـ‪٣‬بت مب‪٘٣‬ل‬
‫ػاٗبٕ‪،‬ػکت‪ٞ‬ؿإ ‪ ٝ‬تضو‪٤‬ن ک٘٘ؼگبٕ ؿا ػؿ گقاؿىبت ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ػاػ‪.‬‬
‫استفادٍ هستاطاًَ اص اػذاد ّ اسلام‬
‫اصَبئ‪ ٝ ٚ٤‬اؿهبّ ػؿ گقاؿه ‪ٛ‬ب تبفٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬اؿهبّ ‪ ٝ‬اصَبئ‪ٛ ٚ٤‬بی ػ‪٣‬گـی ٓوب‪٣‬ن‪ٗ ٚ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ثبىؼ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ‬
‫ثی ٓل‪ ّٜٞ‬ثبىؼ‪ .‬امتلبػ‪ ٙ‬ف‪٣‬بػ اف اؿهبّ ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬ؿا عنت‪ٓ ٚ‬ی مبفٗؼ‪.‬‬
‫دلیك هکول ّ غیش خاًثذاس‬
‫ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ ٙ‬ثـمی ٓی گـػػ‪ ،‬گقاؿه ث‪ ٚٔٛ ٚ‬م‪ٞ‬الت ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬پبمظ ٓی گ‪٣ٞ‬ؼ ‪ ٝ ،‬ىبَٓ ‪ ٚٔٛ‬ر‪ٞ‬اٗت‬
‫گقاؿه ‪٣‬ب هْ‪ٓ ٚ٤‬ی ثبىؼ‪.‬‬
‫ساٍ زل‬
‫گقاؿه ث‪ٓ ٚ‬ب ٓ‪٤‬گ‪٣ٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬ػؿثبؿ‪ ٙ‬ا‪ٓ ٖ٣‬يکَ چ‪ٍٞ ٚ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ‪٣،‬ب ثـای صَ إٓ چ‪ ٚ‬ثب‪٣‬ؼ کـػ‪،‬ا‪ٗ ٖ٣‬ظـ‪٣‬بت‬
‫ٓؼٔ‪ٞ‬ال ٓتغََ‪ ٖ٤‬ثب کنبٗی ک‪ ٚ‬ػؿ ٓنئِ‪ ٚ‬اف ٗقػ‪٣‬ک ػع‪ٛ َ٤‬نت٘ؼ ‪ ،‬ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫تٌظین خْب‬
‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ة ػاؿی ‪٣‬ک آؿبف ػُچنت ٓی ثبىؼ تب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ گبٕ ‪ ٝ‬ى٘‪ٗٞ‬ؼ‪ ٙ‬گبٕ ؿا رِت ٗٔب‪٣‬ؼ ‪،‬‬
‫ػاؿای عالٍ‪ٝ ٚ‬اّش ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ىٖ ٓی ثبىؼ‪ .‬ػاؿای ٓتٖ ‪٣‬ب هنٔت ‪ٝ‬مٔ گقاؿه ثب ٓخبُ‪ٜ‬ب ‪ٗ ٝ‬وَ ه‪ٛ ٍٞ‬بی ع‪ٞ‬ة‬
‫ثـای تبئ‪٤‬ؼ اٍَ ٓطِت ٓی ثبىؼ‪ ٝ‬ػاؿای عبتٔ‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ثی ٓی ثبىؼ ک‪ٓ ٚ‬ـػّ ؿا کٔک ٓی ک٘ؼ تب گقاؿه ؿا ث‪٤‬بػ‬
‫ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪.‬‬

‫آساستي تا تصاّیش ّ گشاف ُا‬

‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ػؿ ٓطج‪ٞ‬ػبت چبپی ػاؿای تبح‪٤‬ـ ث‪٤‬يتـی ٓی ثبىؼ ث‪ ٚ‬ىـٓ‪٤‬ک‪ ٚ‬ثب‬
‫تَب‪٣ٝ‬ـ ه‪ٞ‬ی ‪ ٝ‬گـاف ‪ٛ‬بی ٓ‪ٞ‬حـ ‪ٔٛ‬ـا‪ ٙ‬ثبىؼ‪ .‬تَب‪٣ٝ‬ـ‪ ،‬اصنبمی ؿا ػؿ ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آ‪ٝ‬ؿػ‪ ٝ ٙ‬ا‪ ٝ‬ؿا کٔک‬
‫ٓی ک٘ؼ گقاؿه ثب هْ‪ ٚ٤‬ؿا ع‪ٞ‬ة ػؿک ٗٔب‪٣‬ؼ ‪ .‬گـاف ‪ٛ‬ب ثئ‪ ٍٞ‬چبپ کِ‪ ٚ٤‬ای ( ػا‪٣‬ـ‪ٝ ٙ‬ی) ‪ ٝ‬گـاف ٓ‪ِٚ٤‬‬
‫ای ‪ٗ ٝ‬وي‪ٛ ٚ‬ب _ ؿا‪ٛ ٙ‬بی ٓل‪٤‬ؼ تلک‪٤‬ک ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ٓبٗ٘ؼ اصَب‪ ٚ٣‬گقاؿه ‪ٛ‬بی ػٔؼ‪ ، ٙ‬ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ ‪.‬‬
‫ٓخبٍ ‪:‬تيـ‪٣‬ش ع‪ٞ‬ة ‪ :‬ک‪٤‬ل‪٤‬ت ‪ٞٛ‬ای کبثَ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪55‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ا‪٘٣‬ک تيـ‪٣‬ش ع‪ٞ‬ة آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػؿ ى‪ٜ‬ـ ػٔؼ‪ ٙ‬اكـبٗنتبٕ اؿائ‪ٓ ٚ‬ی گـػػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬گقاؿه ت‪ٞ‬مٔ ٓـکق ث‪ٖ٤‬‬
‫أُِِی ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬قّ اؿا‪ ٚ٣‬گـػ‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ تؼـ‪٣‬ق ‪ ٝ‬تيـس اٍطالس تغ٘‪٤‬کی ک‪ ٚ‬ث٘بّ ا‪ٝ‬ؿژٕ ثـگـػاٗی ‪٣‬بػ ٓ‪٤‬ي‪ٗٞ‬ؼ‬
‫‪ٗ،‬وو ثبؿفی ػاىت‪.‬‬
‫ثبػ ؽؿات ک‪ٞ‬چک عبک ؿا ٓؼٔ‪ٞ‬ال اف ىٔبٍ ؿـة ث‪ٞٛ ٚ‬ا اٗتوبٍ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬ثب ٓغِ‪ ٓٞ‬ىؼٕ ث‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ػ ػـاػ‪ٙ‬‬
‫ربت ‪،‬عبک ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی عبٓ‪، ٚ‬ػ‪ٝ‬ػ ر٘ـات‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬قُی ‪،‬صٔبّ ‪ٛ‬ب‪ٗ،‬بٗ‪ٞ‬ا‪٣‬ی ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ػاه ‪ٛ‬ب ی عيت ‪ٞٛ،‬ا ؿا ث‪ٚ‬‬
‫‪٣‬ک ٓغِ‪ ٓٞ‬آُ‪ٞ‬ػگی ای ٓجؼٍ ٓی مبفػ ک‪ ٚ‬هبثَ ت٘لل ٗٔی ثبىؼ‪.‬‬
‫كََ فٓنتبٕ ‪٣‬ک پـػ‪ ٙ‬فع‪ ْ٤‬گـػ ‪ ٝ‬عبک ‪ ٝ‬آُ‪ٞ‬ػگی اف ٓـف ٍجش ‪ ٝ‬ىبّ کبثَ ؿا ٗبٓ٘ؼ‪ٞٛ،‬ای گـّ ک‪ٚ‬‬
‫ػاؿای کخبكبت ٓی ثبىؼ ػؿ اح٘بی ؿ‪ٝ‬ف ى‪ٜ‬ـ ؿا ٓ‪٤‬پ‪ٞ‬ىبٗؼ ‪ ٝ‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬ػؿر‪ ٚ‬صـاؿت ػؿ اح٘بی ىت پب‪٣‬بٕ ٓی‬
‫اكتؼ تٔبّ آُ‪ٞ‬ػگی ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬ى‪ٜ‬ـ پب‪ٓ ٖ٤٣‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ٞٛ ٖ٤ٔٛ ٝ‬ا ؿا ٓب ػؿ فٓنتبٕ ت٘لل ٓی ٗٔب‪.ْ٤٣‬‬
‫مطش آُ‪ٞ‬ػگی ػؿ كََ ث‪ٜ‬بؿ ‪ ٝ‬تبثنتبٕ فٓبٗی ک‪ٞٛ ٚ‬ا عيک ثبىؼ اّبك‪ ٚ‬تـ امت ا‪ ٖ٣‬فٓبٗی امت ک‪ ٚ‬تؼؼاػ‬
‫اىغبً ٓجتال ث‪ٗ ٚ‬لل ت٘گی اكقا‪٣‬و ‪٣‬بكت‪ٓ ٝ ٚ‬ـ‪ْ٣‬بٕ ٓجتال ث‪ ٚ‬آـاُ ت٘لنی ث‪ ٚ‬ىلبعبٗ‪ٛ ٚ‬ب ؿ‪ٝ‬ی ٓی‬
‫آؿ‪ٗٝ‬ؼ‪.‬‬

‫دسک گشم ضذى خِاى‬

‫هجال ٓب گقاؿه ‪٣‬کی اف ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی کبثَ پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ ؿا ک‪ ٚ‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػ اؿهبّ ث‪ٗ ٚ‬يـ‬
‫ؿمبٗ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ٓ‪ٞ‬ؿػ اٗتوبػ هـاؿ ػاػ‪ . ْ٣‬آب ا‪ ٖ٣‬گقاؿه چ‪٤‬ق‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ثی ؿا ٗ‪٤‬ق ػؿ ثـػاىت ‪٣ .‬کی اف ا‪ ٖ٣‬چ‪٤‬ق‬
‫‪ٛ‬ب تيـ‪٣‬ش ػ‪ٞ‬آَ گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ ‪ ٝ‬ا‪٤ٔٛ‬ت إٓ ثـای تٔبّ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫تشًاهَ سا ًظش اًذاصی ًوائیذ‪.‬‬

‫مب‪٘٣‬ل ػإ ‪ٛ‬ب ٓی گ‪٘٣ٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬کبؿثٖ ػای اکنب‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬گبف‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ ٓ‪ٞ‬رت صـاؿت ‪،‬ػٔؼتب اف م‪ٞ‬عت‬
‫ك‪ٞ‬م‪ِ٤‬ی ‪ ،‬ػؿ اتٔ‪ٞ‬مل‪٤‬ـ ٓی گـػػ ‪ ٝ‬مطش فٓ‪ ٖ٤‬ؿا ثط‪ٞ‬ؿ ا‪ٝ‬مٔ ‪٣‬ک ػؿر‪ ٚ‬مبٗتی گـاػ ػؿ هـٕ گؾىت‪ ٚ‬گـّ‬
‫کـػ‪ ٙ‬امت‪٣ .‬ک ؿاپ‪ٞ‬ؿ ػ‪٣‬گـ ک‪ ٚ‬اف ربٗت صک‪ٓٞ‬ت ثـتبٗ‪ ٚ٤‬ث٘يـ ؿم‪٤‬ؼ‪ٛ ٙ‬يؼاؿ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬اگـ رِ‪ ٞ‬گـّ‬
‫ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ گـكت‪ٗ ٚ‬ي‪ٞ‬ػ ‪،‬اهتَبػ ر‪ٜ‬بٕ ؿا ث‪ ٚ‬اٗؼاف‪٣ٝ ٙ‬ـاٗی ‪ٛ‬بی ر٘گ ‪ٛ‬بی ر‪ٜ‬بٗی ‪ ٝ‬ثضـإ ‪٣‬ب ؿک‪ٞ‬ػ ثقؿگ‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪56‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓ‪ٞ‬ؿػ ٍؼٓ‪ ٚ‬هـاؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ػاػ‪(.‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬ثضـإ ثقؿگ ػؿ ا‪ٝ‬ا‪ َ٣‬ػ‪ ٕٞ٤ِ٤ٓ 0.39 ٚٛ‬تٖ ‪ٝ‬ظب‪٣‬ق ‪ ٝ‬عبٗ‪ٛ ٚ‬بی‬
‫ع‪ٞ‬ػ ؿا اف ػمت ػاػٗؼ‪).‬‬
‫ؿاپ‪ٞ‬ؿ ٓی گ‪٣ٞ‬ؼ‪،‬چ٘‪ ٖ٤‬گـّ ىؼٕ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ثبػج تبح‪٤‬ـات ٓبٗ٘ؼ ؽ‪ٝ‬ة ‪٣‬غچبُ‪ٜ‬ب ‪،‬ثِ٘ؼ ؿكتٖ مطش اثضبؿ‪،‬کب‪ٛ‬و‬
‫صبٍالت فؿاػتی‪،‬هِت آة آىبٓ‪٤‬ؼٗی ‪،‬اكقا‪٣‬و ٓ‪٤‬قإ ٓـگ ‪٤ٓ ٝ‬ـ ٗبىی اف م‪ٞ‬ء تـؾی ‪ ٝ‬گـٓب فػگی‬
‫‪ٝ‬ى‪ٞ٤‬ع گنتـػ‪ٓ ٙ‬الؿ‪٣‬ب ‪ ٝ‬تت امتغ‪ٞ‬إ ىکٖ گـػػ‪ٔٓ.‬بُک ؿ‪ٝ‬ث‪ ٚ‬اٗکيبف ث‪٤‬يتـ ٓ‪ٞ‬ؿػ آم‪٤‬ت هـاؿ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ‬
‫گـكت‪.‬‬
‫تبح‪٤‬ـ گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ ثب‪٣‬ؼ ‪ٝ‬اّش ثبىؼ ٗ‪٣ٞ‬ن٘ؼ‪ ٙ‬ػ ؿؿاپ‪ٞ‬ؿ ‪ٔٛ‬چ٘بٕ ػؿثبؿ‪ ٙ‬گبف‪ٛ‬بی گِغبٗ‪ ٚ‬ای ٓبٗ٘ؼ‬
‫کبؿثٖ ػای اکنب‪٣‬ؼ ‪ٗ ٝ‬ب‪٣‬تـك اکنب‪٣‬ؼ ؿا ک‪ ٚ‬مجت گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ ٓی گـػػ‪،‬تيـ‪٣‬ش ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ثغبؿات آة ػبػی تـ‪ ٖ٣‬گبف گِغبٗ‪ ٚ‬ای ثئبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تؼو‪٤‬ت إٓ گبف‪ٛ‬بی کبؿثٖ ػای ا‪ٝ‬کنب‪٣‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫ٗب‪٣‬تـك اکنب‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪،‬ک‪ٞ‬ػ‪،‬صـ‪٣‬ن ػؿعتبٕ ‪ٍ٘ ٝ‬ؼت ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی آ‪٣‬ؼ‪ ٝ،‬گبف ٓ‪٤‬تبٕ ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ‬
‫تبالة ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ٓج‪٤‬ؼی اٗنبٗی ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓی گـػػ هـاؿ ػاؿػ‪.‬‬
‫تيـ‪٣‬ش ك‪ٞ‬م ‪،‬ػ‪ٞ‬آَ ‪ ٝ‬امجبة ا‪٣‬زبػ گبف‪ٛ‬بی ػٔؼ‪ ٙ‬ای ؿا ک‪ ٚ‬ػؿاتٔ‪ٞ‬مل‪٤‬ـ ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی آ‪٣‬ؼ ‪،‬ع‪ٞ‬ة ت‪٤ّٞ‬ش‬
‫ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪ .‬گقاؿه ‪ٔٛ‬چ٘بٕ پل ٓ٘ظـ ٓ‪ ْٜ‬ؿا ٗ‪٤‬ق اؿائ‪ٞٔٗ ٚ‬ػ‪.‬‬
‫تغٔ‪٘٤‬ب ‪ 35.4‬ك‪َ٤‬ؼ گبف کبؿث٘ؼای ا‪ٝ‬کنب‪٣‬ؼ ث‪٤‬يتـ اف هـٕ ‪ 18‬ثب‪٘٣‬طـف ػٔؼتب اف مجت م‪ٞ‬عتبٗؼٕ ٓ‪ٞ‬اػ‬
‫ك‪ٞ‬م‪ َ٤‬ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ اٗنبٕ ٍ‪ٞ‬ؿت گـكت‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‪.‬‬
‫ا‪ٓ ٖ٣‬ؼِ‪ٓٞ‬بت امت ک‪ ٚ‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬اؿفه آٗـا ػؿک ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪،‬ف‪٣‬ـا اػؼاػ ‪ ٝ‬اؿهبّ ث‪٤‬و اف صؼ اؿا‪ٗ ٚ٣‬يؼ‪ ٙ‬امت‬
‫كؤ ٓوب‪٣‬ن‪ ٚ‬ػٔ‪ٓٞ‬ی ٍ‪ٞ‬ؿت گـكت‪ ٚ‬امت ‪ٓ:‬خال ‪٣‬ک ػؿر‪ ٚ‬گـٓتـ ‪ 35 ٝ‬ك‪َ٤‬ؼ ث‪٤‬يتـ کبؿث٘ؼای اکنب‪٣‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫ؿ‪٤‬ـ‪.ٙ‬‬
‫گقاؿىی ػؿ ‪٣‬کی اف ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی کبثَ ػؿ هنٔت ٓنٔ‪٤ٓٞ‬ت مـة چ٘‪ ٖ٤‬ت‪٤ّٞ‬ضبت ع‪ٞ‬ثی ؿا ٓج٘ی ثـ‬
‫ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬چـا ف‪ٛ‬ـ مـة ثـای آلبٍ عطـٗبک امت ‪،‬اؿائ‪ٓ ٚ‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‬
‫ٓوؼاؿ ف‪٣‬بػ مـة ػؿ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬اػَبة ‪ ٝ‬م‪٤‬نتْ ت‪٤ُٞ‬ؼ عطـٗبک ث‪ٞ‬ػ‪٤ٓ ٝ ٙ‬ت‪ٞ‬اٗؼ مجت ثِ٘ؼ تـىؼٕ كيبؿ ع‪ٕٞ‬‬
‫‪ٝ‬کْ ع‪ٗٞ‬ی گـػػ‪ .‬ػؿٓ‪ٞ‬اؿػ ىؼ‪٣‬ؼ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ ػؿ تي٘ذ اػَبة ‪ ٝ‬ف‪٣‬بػ ىؼٕ ّـثبٕ هِت ‪ ٝ‬صتی ٓـگ ٓ٘زـ‬
‫ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع ثب‪٣‬ؼ تبح‪٤‬ـ ‪ ٝ‬ؿثٔ ؿا ؿ‪ٝ‬ىٖ مبفػ ‪ٔٛ .‬چ٘بٕ گقاؿه ٓی اكقا‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬مجت ‪ ٝ‬ػبَٓ اصتٔبُی‬
‫ف‪ٛ‬ـی ىؼٕ ىـکت ؽ‪ٝ‬ة ػؿ ػاعَ هـ‪ ٚ٣‬ث‪ٞ‬ػ‪ .‬آب آژاٗل عجـی ػؿ ٗنجت ػاػٕ ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ث‪ٓ ٚ‬بٓ‪ٞ‬ؿ‪ٓ ٖ٣‬ضِی‬
‫‪،‬اف اصت‪٤‬بٓ کبؿ ٓی گـكت‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪57‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓوبٓبت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪،‬ثؼؼ اف ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬بكت٘ؼ ‪ٛ‬ـ كبثـ‪٣‬ک‪ٞ٘ٛ ٚ‬ف ‪ ْٛ‬اف ظـف ‪ٛ‬بی فٗتـ (‪٣‬کی اف تغ٘‪٤‬ک‬
‫‪ٛ‬بی ‪ٞ٘ٔٓ gnitlems‬ع هـاؿ ػاػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬ػبَٓ آُ‪ٞ‬ػگی ىؼ‪٣‬ؼ ) امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ،‬صکْ ت‪ٞ‬هق ت‪٤ُٞ‬ؼات‬
‫كبثـ‪٣‬ک‪ ٚ‬ؿا ٍبػؿ ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬‬

‫تْاصى خْب‪ :‬آلْدگی دس خْست‬

‫گقاؿىی ک‪ ٚ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػؿ ى‪ٜ‬ـ ع‪ٞ‬مت اؿائ‪ ٚ‬گـػ‪٣‬ؼ‪٣،‬ک گقاؿه ٓ‪ٞ‬ف‪ ٕٝ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬گقاؿه‬
‫ٗظـ‪٣‬بت ‪٣‬ک عبْٗ(‪ )39‬مبُ‪ ٚ‬ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ ٗقػ‪٣‬ک ‪٣‬ک ػکبٕ ٗبٗ‪ٞ‬ا‪٣‬ی فٗؼگی ٓی کـػ ‪ ،‬ػؿ ثـ ػاىت ‪ .‬ا‪ ٝ‬گلت‬
‫‪ "،‬تؼلٖ اى‪٤‬بی ٗبپبک ‪ٓ،‬گل ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬پي‪ٛ ٚ‬ب فٗؼگی ٓب ؿا ثؼثغت مبعت‪ ٚ‬امت"‪ .‬آب ٗظـ‪٣‬بت ىبگـػ ٗبٗ‪ٞ‬ا‪٣‬ی ‪ٝ‬‬
‫ػاىت عيت ؿا ٗ‪٤‬ق ىبَٓ گقاؿه ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫ٓ‪٤‬ـاربٕ ( ‪ 34‬مبُ‪ ٝ )ٚ‬کبؿگـ ىبؿ‪ٝ‬اُی عبٕ اػػبی ا‪ ٖ٣‬ثبى٘ؼ‪ ٙ‬ؿا ثکِی ؿػ کـػ‪ ٝ ٙ‬گلت ک‪ ٚ‬ا‪ ٝ‬ػاه عيت‬
‫ؿا ‪ 14‬مبٍ امت ک‪ٓ ٚ‬ی چالٗؼ آب تب ک٘‪ ٕٞ‬ث‪٤ٛ ٚ‬چ ٗ‪ٞ‬ع ٓيکَ ٗبىی اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓجتال ء ٗيؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬
‫ٓ‪٤‬ـاربٕ اكق‪ٝ‬ػ ا‪ ٖ٣‬رب ؿا ثـای ػاه ثغبٓـی اٗتغبة ٗٔ‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬رب ٓـػّ ف‪٣‬بػ ثـای عيت پغت‪ٚ‬‬
‫ٓـارؼ‪ٓ ٚ‬ی ک٘٘ؼ‪.‬‬
‫ا‪٣ ٖ٣‬ک ى‪ٓ ٙٞ٤‬ت‪ٞ‬افٕ ػؿ ثـاثـ ٓ‪ّٞٞ‬ع ث‪ٞ‬ػ ف‪٣‬ـا ٗظـ‪٣‬بت ‪ ٚٔٛ‬آـاف ػؿ إٓ گ٘زبٗ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ .‬گقاؿه‬
‫‪ٔٛ‬چ٘بٕ ٗظـ‪٣‬بت ٓتغََ‪ٓ ٖ٤‬بٗ٘ؼ ‪٣‬ک امتبػ پ‪٘ٛٞ‬ضی ٓت ع‪ٞ‬مت ؿا ٗوَ ه‪ ٍٞ‬کـػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ‪ 10 ٙ‬ك‪َ٤‬ؼ ٓـػّ‬
‫اف آـاُ ت٘لنی ؿٗذ ٓ‪٤‬جـٗؼ ک‪ٗ ٚ‬بىی اف ػ‪ٝ‬ػ ‪ ٝ‬گـػ ‪ ٝ‬عبک ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ .‬گقاؿه ‪٣‬ک کبؿٓ٘ؼ ىبؿ‪ٝ‬اُی‬
‫ع‪ٞ‬مت ؿا ٗ‪٤‬ق ٗوَ ه‪ ٍٞ‬کـػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ا‪ ٝ‬اػتـاف کـػ ک‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ ع‪ٞ‬مت ‪ٞ٘ٛ‬ف پالٗی ثـای ٓ‪ٞ‬هؼ‪٤‬ت ػاه عيت ‪ٝ‬‬
‫ٗبٗ‪ٞ‬ا‪٣‬ی ٗؼاؿػ‪.‬‬

‫تطشیر ضِش ُای کثیف ‪:‬‬

‫ا‪ ٖ٣‬پبؿاگـاف (ٓتٖ) اف ‪٣‬ک ٓزِ‪ ٚ‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی ػؿ ثبؿ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ى‪ٜ‬ـ کبثَ گـكت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬امت ‪،‬ک‪ٚ‬‬
‫تَ‪٣ٞ‬ـ ى‪ٜ‬ـ ؿا ثالكبٍِ‪ ٚ‬ثؼؼ اف مو‪ٓ ٓٞ‬بُجبٕ ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫‪ٞٛ‬ای کبثَ تبؿ‪٣‬ک ٓی گـػػ‪ ،‬ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی کبثَ اف ػ‪ٝ‬ػ عل‪ ٚ‬کٖ پـ ٓی ى‪ٞ‬ػ‪ ،‬ثب ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػی ک‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ کبثَ ػبؿی‬
‫اف كبثـ‪٣‬ک‪ٛ ٚ‬ب امت ‪ .‬توـ‪٣‬جب ‪ٛ‬ـ كبٓ‪ َ٤‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬پب‪٣‬تغت ‪٣‬ک ٓ‪ٗ ٕٞ٤ِ٤‬لـی ؿؾای ىت ع‪ٞ‬ػ ؿا ٓ‪٤‬پقػ ‪ ٝ‬ثغبظـ‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪58‬صج‪٤‬ت‬
‫فٓنتبٕ آالم ‪ٛ‬بی ىبٕ ؿا گـّ ٓ‪٤‬نبفٗؼ‪ ،‬آب ػؿ ‪٣‬ک ى‪ٜ‬ـ ٗ‪٣ٝ ٚٔ٤‬ـإ ک‪ ٚ‬اکخـا ٓ٘بفٍ اف ثـم ثی ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬اٗؼ‬
‫‪٣‬گبٗ‪ٞٓ ٚ‬اػ م‪ٞ‬عتی ک‪ ٚ‬ػؿػمتـك هـاؿ ػاؿػ ‪ ٝ‬چ‪ٞ‬ة امت ‪ .‬چ‪ٞ‬ة اف آـاف تپ‪ٛ ٚ‬ب هطغ ‪ ٝ‬رٔغ ا‪ٝ‬ؿی‬
‫ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬مٔ الؿی ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬کبثَ ‪ ٝ‬ى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ آ‪ٝ‬ؿػ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ ‪،‬هنٔت ‪ٛ‬بی ػاعِی عبٗ‪ٛ ٚ‬بی ٗ‪٣ٝ ٚٔ٤‬ـإ‬
‫کبٗکـ‪٣‬تی ‪ ٝ‬ىو ‪ٛ‬بی ثبى٘ؼ‪ٛ‬گبٕ ؿا ػ‪ٝ‬ػ ٓ‪٤‬پ‪ٞ‬ىبٗؼ‪.‬‬
‫پبؿاگـاف ػ‪٣‬گـ اف ٓوبُ‪ ٚ‬ای ػؿ ‪٣‬ک ٓزِ‪ ٚ‬ؿارغ ث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی ػؿ کبٗپ‪ٞ‬ؿ ‪٣ ،‬کی اف کخ‪٤‬ق تـ‪ ٖ٣‬ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬بی‬
‫‪٘ٛ‬ؼ‪ٝ‬متبٕ ‪،‬تيـ‪٣‬ش ع‪ٞ‬ة ‪ٗ ٝ‬وَ ه‪ٛ ٍٞ‬بی فٗؼ‪ ٙ‬ای ؿا ػؿ ثـ ػاىت ک‪ ٚ‬ثب ع‪ٞ‬اٗؼٕ إٓ ‪،‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬اصنبك ٓی ک٘ؼ‬
‫ک‪ ٚ‬گ‪٣ٞ‬ب ػؿ ‪ٔٛ‬بٕ ى‪ٜ‬ـ هـاؿ ػاؿػ ‪ .‬ا‪ٓ ٖ٣‬وبُ‪ ٚ‬توـ‪٣‬جب ث‪٣ ٚ‬ک ٗب‪ٓ ٍٝ‬ی ٓبٗؼ‪.‬‬
‫ػؿ اح٘بی ىت‪ ،‬کبٗپ‪ٞ‬ؿ َٓـ‪ٝ‬ف كؼبُ‪٤‬ت امت مبػت ‪ ٚٔ٤ٗ 01:00‬ىت امت ‪ ،‬آب ػکبٗؼاؿإ ‪ٞ٘ٛ‬ف ‪ْٛ‬‬
‫ػؿ ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی ى‪ٜ‬ـ چ‪ٜ‬بؿفاٗ‪ ٞ‬فػ‪ ٝ ٙ‬ى‪٤‬ـ‪٘٣‬ی ‪ٛ‬بی عيک ‪،‬پبؿچ‪ٛ ٚ‬بی ک‪ٞ‬چک ٓال ‪،‬ظـ‪ٝ‬ف ٓنی ‪ ،‬ف‪٣‬ـ‬
‫پ‪٤‬ـا‪٘ٛ‬ی ؿا ٓی كـ‪ٝ‬ى٘ؼ ‪،‬ثؼؼا‪ٍ،‬جش ٓ‪٤‬ـمؼ ‪ ٝ‬فٓبٕ پبک کبؿی كْ‪ٞ‬الت ىـ‪ٝ‬ع ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ػؿ پک‪ٗٞ‬گ٘ذ ٓ٘طو‪ ٚ‬پـ افػصبّ ثب اکخـ‪٣‬ت ٓنِٔبٗ‪ٜ‬ب ‪،‬ػ‪ٝ‬ػ ؽؿبٍ اف ؿمت‪ٞ‬ؿاٗت ‪ٛ‬بی کخ‪٤‬ق ثطـف ٓ٘بفٍ‬
‫ٓی ‪ٝ‬فػ‪ ،‬كبّالة ػؿ ر‪ٞ‬اؿ ػؿ‪ٝ‬اف‪ٛ ٙ‬ب ٓی تبثؼ ‪ ،‬آلبٍ ثبالی کخبكبت ثبفی ٓی ک٘٘ؼ‪٣ .‬ک ع‪٤‬بٓ ک‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪ٙ‬‬
‫إٓ رب امت ىکب‪٣‬ت ٗٔ‪ٞ‬ػ‪٤ٓ ٝ ٙ‬گ‪٣ٞ‬ؼ ‪ٓ" :‬ب ث‪ٛ ٚ‬ـ ٗ‪ٞ‬ع ٓـُ ٓجتال ٓی ى‪ ،". ْ٣ٞ‬ػ‪ ٝ‬ثچ‪ ٚ‬ثب ‪٣‬ک کـاچی‬
‫ػمتی ٓی آ‪٘٣‬ؼ ‪ ٝ‬کـاچی ىبٕ اف پبؿچ‪ٛ ٚ‬بی کخ‪٤‬ق ک‪ ٚ‬اف ‪٣‬ک چب‪ ٙ‬كِْ‪ ٚ‬ثؼمت آ‪ٝ‬ؿػ‪ ٙ‬اٗؼ ِٓٔ‪٤ٓ ٞ‬جبىؼ ‪، .‬پل‬
‫ٓ‪ٞ‬اػ ٓؾک‪ٞ‬ؿ اف إٓ رب ت‪ٞ‬مٔ ‪٣‬ک الؿی رٔغ آ‪ٝ‬ؿی ىؼ‪ ٝ ٙ‬ػؿ ‪٣‬ک ٓضَ ػ‪٣‬گـ اٗجبؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گـػ‪٣‬ؼ ‪،‬اگـ ا‪ٖ٣‬‬
‫ٓـػّ ٓبُغ ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ کخبكبت ت‪ٞ‬مٔ الؿی ى‪ٜ‬ـی اف ا‪ ٖ٣‬رب ثـػاىت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬تب پبٗقػ‪ ٙ‬ک‪ِٓٞ٤‬تـ ػ‪ٝ‬ؿتـ اف ا‪ٖ٣‬‬
‫رب ػؿ ر‪ٞ‬اؿ ‪٣‬ک مـک ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت پـ افػصبّ ربئ‪٤‬ک‪ ٚ‬ک‪ِٓٞ٤‬تـ ‪ٛ‬ب مبص‪ ٚ‬ثب کخبكت ‪ٛ‬بی کبٗپ‪ٞ‬ؿ ِٓٔ‪ٓ ٞ‬ی ثبىؼ اٗجبؿ‬
‫ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گـػ‪٣‬ؼ گب‪ٛ ٝ‬ب ثبالی ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ٓ‪٤‬چـٗؼ‪،‬پـٗؼ‪ٛ ٙ‬ب ثبالی إٓ ٓی ٗي‪٘٘٤‬ؼ ‪٣ ٝ‬ک كبٓ‪ِ٤‬ی ک‪ ٚ‬کخبكبت ؿا ٓی‬
‫پبُؼ ‪ ،‬ػؿ رنتز‪ٞ‬ی عـ‪٣‬ط‪ ٚ‬پالمت‪٤‬کی ػؿ إٓ رب َٓـ‪ٝ‬ف ٓ‪٤‬ي‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬

‫خٌگالت خْست‪:‬‬
‫ؿاپ‪ٞ‬ؿ ‪ IRIN‬اف ٍ‪ٞ‬ؿت تغـ‪٣‬ت ر٘گالت ع‪ٞ‬مت اف فا‪ ٚ٣ٝ‬ؿ‪٤‬ـ ٓؼٔ‪ ٍٞ‬ؿاپ‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‪ٓ،‬ی‬
‫اكقا‪٣‬ؼ گقاؿه اف ٗظـ ‪٣‬ک ىغٌ ٓضِی ک‪ ٚ‬اىزبؿ ؿا هطغ ٓ‪٤‬ک٘ؼ ف‪٣‬ـا ا‪٤ٓ ٝ‬گ‪٣ٞ‬ؼ ‪٣‬گبٗ‪ٓ ٚ‬ـ‪٣‬ن ثـای آـا‬
‫ص‪٤‬بت امت ثؼؼ اف ى٘‪٤‬ؼٕ آ‪ٝ‬اف اؿ‪ٞٓ ، ٙ‬ت‪ٞ‬ؿی ؿاػ‪ ٞ٣‬اف ٓتی عبٕ ٗوَ ه‪ٓ ٍٞ‬ی ک٘ؼ‪.‬‬
‫ٓبػؿعتبٕ ر٘گَ ؿا ػؿ رـ‪٣‬بٕ ىو تب ‪ٛ‬لت مبٍ گؾىت‪ ٚ‬هطغ ‪ ٝ‬ػؿ ثبفاؿ ثلـ‪ٝ‬ه ؿمبٗ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ا‪، ْ٣‬صک‪ٓٞ‬ت‬
‫فٓ‪ ٚ٘٤‬کبؿ ؿا ثـای ٓبٕ ٓنبػؼ ٗ‪ ٚ‬مبعت‪ ٚ‬امت‪،‬ث٘ب اف ‪ٓ ٖ٤ٔٛ‬ـ‪٣‬ن آـاؿ ٓؼبه ٓی ک٘‪، ْ٤‬ثؼ‪ ٕٝ‬ا‪ ٖ٣‬کؼاّ ؿا‪ٙ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪59‬صج‪٤‬ت‬
‫ػ‪٣‬گـ ثـای ػمت آ‪ٝ‬ؿػٕ ‪ ٝ‬ع‪ٞ‬ؿػٕ ؿؾا ٗؼاؿ‪ٔٗ ٝ ْ٣‬ی ت‪ٞ‬اٗ‪ ْ٤‬ثب ىکْ عبُی ع‪ٞ‬اة ى‪ٓ، ْ٣ٞ‬ب پ‪٤‬ن‪ٗ ٚ‬ؼاؿ‪ ْ٣‬تب آؿػ‬
‫ؿ‪ٝ‬ؿٖ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ ٓ‪ٞ‬اػ ؿؾا‪٣‬ی ؿا عـ‪٣‬ؼاؿی ٗٔبئ‪ْ٤‬‬
‫ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع ‪٣‬ک تٔـکق ‪٣‬ب ك‪ٞ‬کل ػُچنت اٗنبٗی ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬افٕ ٓ‪ ْٜ‬ؿا اؿائ‪ٓ ٚ‬ی ک٘ؼ ‪ ٝ‬کئکو ث‪ّ ٖ٤‬ـ‪ٝ‬ؿت‬
‫‪ ٝ‬صلبظت ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ‪ٓ ٝ‬زبػُ‪ ٚ‬ثـای ثوبء ؿا ٗيبٕ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‪ .‬گقاؿه ػال‪ َ٣‬ػ‪٣‬گـی ثـای هطغ ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت‬
‫ر٘گالت ؿا اؿائ‪ٞٔٗ ٚ‬ػ‪ٍ ٝ ٙ‬ؼای ٓؼ‪٣‬ـ ػٔ‪ٓٞ‬ی ر٘گالت پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ر٘گالت ؿا پغو ٗٔ‪ٞ‬ػ‪:‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت ر٘گالت اف مـاف‪٣‬ـ ىؼٕ م‪٤‬الة رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی ٓ‪ٔ٘٤‬ب‪٣‬ؼ ‪ ،‬ث٘بثـ ػؼّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت ػؿعتبٕ ‪٣ ٝ‬ب ر٘گالت‬
‫صتی ثبؿإ ػبػی ثبىؼت کْ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ ث‪ ٚ‬م‪٤‬الة ٓ٘ت‪ٜ‬ی گـػػ‪ .‬ر٘گالت ػاؿائی ػبٓ‪ ٚ‬امت ‪ ٝ‬صلبظت إٓ ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ٚ‬‬
‫‪ٓ ٚٔٛ‬ـػّ امت‪.‬‬
‫ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ اع‪٤‬ـ گقاؿه ثب پ‪٤‬ي٘‪ٜ‬بػ ‪٣‬ک ؿا‪ ٙ‬صَ ٓٔکٖ ثـای صلبظت ر٘گالت ‪ ٝ‬ػؿ ػ‪ ٖ٤‬فٓبٕ‪ٓ ،‬نبػؼ‬
‫مبعتٖ فٓ‪ٛ ٚ٘٤‬بی ػب‪٣‬ؼ ثـای ٓـػّ ٓضِی ‪،‬عبتٔ‪٣ ٚ‬بكت ‪ٔٛ،‬چ٘بٕ گقاؿه اف ‪٣‬ک ػبٓـ پ‪٤ُٞ‬ل ٗوَ ه‪ ٍٞ‬کـػ‬
‫ک‪ٗ ٚ‬بٓجـػ‪ ٙ‬پ‪٤‬ي٘‪ٜ‬بػ ٗٔ‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬صک‪ٓٞ‬ت ‪ ٝ‬ربٓؼ‪ ٚ‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی هج‪ٓ ِٚ٤‬ضِی ؿا تٔ‪ٔٗ َ٣ٞ‬ب‪٘٣‬ؼ تب ِٓ‪٤‬ي‪ ٚ‬ای ؿا ثـای‬
‫صلبظت ػؿعتبٕ ا‪٣‬زبػ ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫لیذ (همذهَ) ّ صاّیَ خْب ‪ :‬پلٌگ تشفی‬

‫ٗوط‪ٗ ٚ‬ظـ ؿ‪٤‬ـ ٓؼٔ‪ُٞ‬ی ػ‪٣‬گـی ٓی گقاىی پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬پِ٘گ ثـكی اؿائ‪ ٚ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬گقاؿه ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ ‪٣‬ک‬
‫گقاؿىگـإ ٓقاؿىـ‪٣‬ق ثـای "اؿائ‪ ٚ‬گقاؿه ػ‪ٛ‬ی ر٘گ ‪ٍِ ٝ‬ش ‪ٞٗ IWPR‬ىت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪،‬ثـ ‪٣‬ک‬
‫ىکبؿچی ای تٔـکق ػاىت ک‪ ٚ‬پِ٘گ ثـكی ػؿ صبٍ اٗوـاُ ؿا ىکبؿ کـػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬إٓ ؿا ث‪ٓ ٚ‬جِؾ ‪٣‬ک ‪ٛ‬قاؿ‬
‫ػاُـ آـ‪٣‬کب‪٣‬ی اف ٓؼؿک پ‪ٞ٤‬مت ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ صٌَ ثؼٕ إٓ ث‪ ٚ‬ثلـ‪ٝ‬ه ؿمبٗ‪٤‬ؼ‪ . ٙ‬گقاؿه ثب ٗظـ ىکبؿچی‬
‫آؿبف گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬آب ث‪ ٚ‬مـػت ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ػٔ‪ٓٞ‬ی کي‪ٞ‬ؿػال‪ ٙٝ‬گـػ‪٣‬ؼ‪.‬گقاؿه ‪ٔٛ‬چ٘بٕ ػکل أُؼَٔ ‪٣‬ک‬
‫ٓبٓ‪ٞ‬ؿ ؿمٔی صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬گقاؿه ػال‪ ٙٝ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ . ٙ‬گقاؿه ‪ٔٛ‬چ٘بٕ ػکل اُؼَٔ ‪٣‬ک ٓبٓ‪ٞ‬ؿ ؿمٔی‬
‫صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ؿا ػؿ ؿاپ‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬گ٘زبٗؼ ک‪ٓ ٚ‬ی گ‪٣ٞ‬ؼ ىکبؿ ٓٔ٘‪ٞ‬ع هـاؿ ػاػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬امت ٓوبُ‪ ٚ‬تؾکـ ػاػ ک‪ ٚ‬ا‪٣‬زبػ‬
‫پبؿک ٓضبكظتی ػؿ ىٔبٍ ىـم کي‪ٞ‬ؿ ث‪ ٖ٤‬چ‪ٜ‬بؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪٣‬ک ؿا‪ ٙ‬صَ ٓٔکٖ ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع ٓ‪٤‬جبىؼ ‪.‬ا‪٘٣‬ک ىو‬
‫پبؿاگـاف ا‪ ٍٝ‬گقاؿه ٓؾک‪ٞ‬ؿ اؿائ‪ٓ ٚ‬ی گـػػ‪.‬‬
‫ػؿ ا‪ ٖ٣‬ا‪ٝ‬اعـ ػطب هللا ‪٣‬کی اف ٗبػؿ تـ‪ ٖ٣‬پيک ‪ٛ‬بی ثقؿگ ؿا ىکبؿ ٗٔ‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ا‪ ٝ‬ثبالی ا‪ ٖ٣‬کبؿ اكتغبؿ ٓی‬
‫ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ .‬ا‪٣ ٝ‬ک پِ٘گ ثـكی ؿا ػؿ ک‪ٛ ٙٞ‬بی ٓـتلغ پبٓ‪٤‬ـ ػؿ ىٔبٍ ىـم اكـبٗنتبٕ ػؿ ثـد ر‪ٞ‬الی گؾاىت‪ٚ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪60‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تؼو‪٤‬ت ‪ ٝ‬ىکبؿ ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬اک٘‪ ٕٞ‬ا‪ ٝ‬ػؿ رنتز‪ٞ‬ی عـ‪٣‬ؼاؿ امت ‪ ٚٗ .‬ت٘‪ٜ‬ب ثـای كـ‪ٝ‬ه پ‪ٞ‬مت ه‪ٔ٤‬ت ث‪ٜ‬بی إٓ ثِک‪ٚ‬‬
‫ثـای امتغ‪ٞ‬إ ‪،‬چ٘گبٍ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ هنٔت ‪ٛ‬بی ثؼٕ إٓ تب ػؿ ثؼٍ إٓ ک‪ ٚ‬ػؿ ارقای تـک‪٤‬جی اػ‪ ٚ٣ٝ‬ػ٘ؼ٘‪ٞ‬ی چ‪٘٤‬ی‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ٓی گ‪٤‬ـػ‪ ،‬ه‪ٔ٤‬ت ع‪ٞ‬ثی ؿا ثؼمت آ‪ٝ‬ؿػ‪.‬‬
‫ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬ثؼْی ٓـكؼاؿإ صلع ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی تغٔ‪ٞٔٗ ٖ٤‬ػ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ٔٓ ٚ‬کٖ ػ‪ٍٝ‬ؼ ؿاك پِ٘گ ثـكی ػؿ ک‪ٙٞ‬‬
‫‪ٛ‬بی ثؼعيبٕ ربئ‪٤‬ک‪٣ ٚ‬ک هنٔت ثبؿ‪٣‬ک کي‪ٞ‬ؿ ت‪ٞ‬مٔ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی تبر‪٤‬کنتبٕ ‪،‬چ‪ ٝ ٖ٤‬پبکنتبٕ اصبٓ‪ ٚ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫امت ‪،‬ثبهی ٓبٗؼ‪ ٙ‬ثبىؼ ‪،‬آب اػاؿ‪ ٙ‬صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اكـبٗنتبٕ ا‪ ٖ٣‬تؼؼاػ ؿا پ٘زب‪ ٙ‬ؿاك ٓی ع‪ٞ‬اٗؼ‪،‬‬
‫تيغ‪ ٌ٤‬تؼؼاػ ػه‪٤‬ن ٓٔکٖ ٗٔی ثبىؼف‪٣‬ـا ثـ ػال‪ ٙٝ‬ػؿ ٓؼـُ هـاؿ ػاىتٖ ٗ‪ٞ‬ع پيک (پِ٘گ ثـكی)‬
‫ٓؾک‪ٞ‬ؿ‪ٓ،‬ضَ ف‪٣‬نت إٓ ػؿ ٗقػ‪٣‬کی اؿتلبػبت پ‪ٞ‬ى‪٤‬ؼ‪ ٙ‬اف ثـف هـاؿ ػاؿػ ‪ ٝ‬اف ا‪ٓ ٖ٣‬ضَ ث٘ؼؿت ثبفػ‪٣‬ؼ ثؼَٔ‬
‫ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ػطب هللا ک‪ 34 ٚ‬مبُ‪ٓ ٚ‬ی ثبىؼ‪ٓ ٝ ،‬بٗ٘ؼ اکخـ‪٣‬ت اكـبٕ ‪ٛ‬ب ث‪٣ ٚ‬ک ٗبّ ٓنٔی امت ‪ٓ،‬ی گ‪٣ٞ‬ؼ‪"،‬رنتز‪ٞ‬ی ثـای‬
‫پِ٘گ ثـكی ‪ٛ‬ؼف ‪ٛ‬ـ ىکبؿچی امت‪ .‬ثؼْی ا‪ٝ‬هبت ػؿ ظـف م‪ٓ ٚ‬ب‪ ٙ‬صتی ‪٣‬ک ؿاك ؿا پ‪٤‬ؼا کـػ ٗٔی‬
‫ت‪ٞ‬اٗ‪ .ْ٤‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ث‪ ٚ‬ىبٗل ‪ ٝ‬ثغت كـػ اؿتجبٓ ػاؿػ‪".‬‬
‫صکْ پ٘ذ مبُ‪٘ٓ ٚ‬غ ىکبؿ ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ اهبی کـفی ‪ّٝ‬غ گـػ‪٣‬ؼ‪ٞ٘ٛ، ٙ‬ف ‪ ْٛ‬ث‪ ٚ‬ه‪ٞ‬ت ع‪ٞ‬ػ ثبهی ٓبٗؼ‪ ٙ‬امت آب‬
‫تطج‪٤‬ن إٓ ٓيکَ ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬اکخـا ٗبػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬گـكت‪٤ٓ ٚ‬ي‪ٞ‬ػ ‪ .‬ػ‪ٝ‬مت ٓضٔؼ آ‪ٓ ٖ٤‬ؼ‪ ٖ٤‬اػاؿ‪ ٙ‬صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫اظ‪ٜ‬بؿ ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬اگـ ىکبؿ چ٘‪ ٖ٤‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ٗبػؿ اف هج‪ َ٤‬پِ٘گ ثـكی ‪،‬گ‪ٞ‬مل٘ؼ ٓبؿک‪ٞ‬پ‪ ،ُٞٞ‬عـك َٗ‪ٞ‬اؿی ‪ٝ‬‬
‫آ‪ٞٛ‬ی عتٖ ٓ٘غ ٗٔ‪٤‬گـػ‪٣‬ؼ ‪ ،‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ٓؾک‪ٞ‬ؿ ثکِی ٗبث‪ٞ‬ػ ٓی ىؼٗؼ‪.‬‬

‫ضشایط ّ پس هٌظش ‪:‬‬

‫ؿاػ‪ IRIN ٞ٣‬ث‪ٞٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬ؿ ٓی گقاؿىی ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ثی ؿا ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬اص‪٤‬بء ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ج‪ٞ‬ػ م‪٤‬نتْ آث‪٤‬بؿی اكـبٗنتبٕ‬
‫ارـا ٗٔ‪ٞ‬ػ ‪ ،‬ؿاػ‪ ٞ٣‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ؿا ٗغنت ثب ػؿ‪٣‬بكت فا‪ ٚ٣ٝ‬اٗنبٕ ‪ٛ‬ب تضون ػاػ ‪.‬گقاؿه ثب ٍؼای آة ػؿ‪٣‬ب ‪ٝ‬‬
‫ٓوؼٓ‪ٓ ٚ‬غتَـی آؿبف گـػ‪٣‬ؼ‪ .‬ثؼؼا گقاؿه ثـ ‪٣‬ک فاؿع تٔـکق ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬فاؿع گلت ک‪ ٚ‬ثب اص‪٤‬بی ٓزؼػ م‪٤‬نتْ‬
‫آث‪٤‬بؿی ا‪٤ٓ ٝ‬ت‪ٞ‬اٗؼ ػ‪ٗ ٝ‬جبت ؿا (گ٘ؼّ ‪ ٝ‬ىبُی ) کيت ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬هبػؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ تب ػب‪٣‬ؼع‪ٞ‬ػ ؿا تب پ٘زب‪ ٙ‬ك‪َ٤‬ؼ‬
‫اؿتوبء ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬گقاؿه ‪ٔٛ‬چ٘بٕ ىـا‪ ٝ ٔ٣‬پل ٓ٘ظـ ع‪ٞ‬ة کي‪ٞ‬ؿ ؿا ٗ‪٤‬ق ػؿ ثـ ػاىت ‪ .‬ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬پبؿاگـاف ‪ٛ‬ب‬
‫ٗظـاٗؼاف‪٣‬ؼ ‪:‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪61‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ػؿ مبٍ ‪ ، 1970‬صک‪ٓٞ‬ت اكـبٗنتبٕ پـ‪ٝ‬ژ‪ ٙ‬ثقؿگ ‪ ،‬آث‪٤‬بؿی ؿا ثٔ٘ظ‪ٞ‬ؿ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬فؿاػت ػؿ ‪ُٝ‬ن‪ٞ‬اُی عبٕ‬
‫آثبػ ک٘ؼف آؿبف ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫کبؿ مبعتٔبٗی پـ‪ٝ‬ژ‪ ٙ‬ثب ت‪ٜ‬برْ ؿ‪ٝ‬ك ‪ٛ‬ب ػؿ مبٍ ‪ٓ ّ 1979‬ت‪ٞ‬كن گـػ‪٣‬ؼ‪ ٝ ، ٙ‬ثؼؼ اف ث‪٤‬يتـ اف ػ‪ ٝ‬ػ‪ ٚٛ‬کبٗبٍ‬
‫‪ٛ‬بی آث‪٤‬بؿی ػؿ صبُت ع‪ِ٤‬ی ثؼی هـا ؿػاىت آب ثب تٔ‪ َ٣ٞ‬کٔ‪٤‬ن‪ ٕٞ٤‬اؿ‪ٝ‬پبئی م‪٤‬نتْ رؼ‪٣‬ؼ آث‪٤‬بؿی ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ٙ‬‬
‫اػٔبؿ ٓی گـػػ‪.‬‬
‫ػؿ ٍؼ مبٍ اع‪٤‬ـ مبص‪ ٚ‬فٓ‪ٛ ٖ٤‬بی فؿاػتی پ٘ذ چ٘ؼ اكقا‪٣‬و ‪٣‬بكت‪ ٚ‬امت ‪ .‬اکخـ‪٣‬ت ا‪ ٖ٣‬فٓ‪ٛ ٖ٤‬بی فؿاػتی‬
‫ػؿ ٓٔبُک ؿ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬اٗکيبف ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼ ؿؾا ث‪ٓ ٚ‬ـػّ ىبٕ ا‪٤ٔٛ‬ت ص‪٤‬بتی ػاؿػ ‪ .‬آب پـ‪ٝ‬ژ‪ٛ ٙ‬بی آث‪٤‬بؿی‬
‫ک‪ ٚ‬ثط‪ٞ‬ؿ ٗبهٌ پالٕ گؾاؿی گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ٓ ،‬يکالت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ف‪٣‬بػی ؿا ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آ‪ٝ‬ؿػ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ .‬پـ‪ٝ‬ژ‪ٙ‬‬
‫‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬ػؿ إٓ ػِٔکـػ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ىٖ ‪ٛ‬بی ػ٘ؼ٘‪ٞ‬ی ىبَٓ ٗجبىؼ ‪ ٝ‬ث‪ٗ ٚ‬بکبٓی ٓ‪ٞ‬ار‪ٓ ٚ‬ی گـػػ ‪ ،‬ف‪٣‬ـا ٓـػّ ث‪ٚ‬‬
‫ٓـ‪٣‬و‪ٛ ٚ‬ب ک‪ ٜٚ٘‬ثـگيت‪ٔٗ ٝ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ م‪٤‬نتْ رؼ‪٣‬ؼ ه‪ٔ٤‬ت ث‪ٜ‬ب ؿا ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ػاػ‪٣ ٙ‬ب آٗـا صلع ‪ٓ ٝ‬ـاهجت‬
‫ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬کبؿ " تَ‪٣ٞ‬ـ ثقؿگی " ؿا كـا‪ٞٔٗ ْٛ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ٙ‬ؿا کٔک ٓی ک٘ؼ تب ثؼاٗؼک‪ ٚ‬چ‪ٝ ٚ‬اهغ ىؼ‪ ٝ ٙ‬ػ‪٣‬گـ چ‪ٚ‬‬
‫چ‪٤‬ق ػؿ ر‪ٜ‬بٕ رـ‪٣‬بٕ ػاؿػ‪.‬‬

‫اص ًْضتاس تا تصْیش ّ صذا دس‬

‫گضاسضات هسیط صیستی‬

‫ػکل ثـػاؿی ػؿ مـامـ ر‪ٜ‬بٕ ٗوو ٓ‪ٜٔ‬ی ؿا ػؿ ثِ٘ؼ ثـػٕ مطش آگب‪ٛ‬ی پ‪٤‬ـآ‪ٓ ٕٞ‬نب‪ٓ َ٣‬ض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ثبفی ٓ‪٤‬ک٘ؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬تَب‪٣ٝ‬ـ ٓـػّ ؿا ث‪ ٚ‬ػؿک ف‪٣‬جب‪٣‬ی ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػمت ٗغ‪ٞ‬ؿػ‪ ٙ‬كـا ٓ‪٤‬غ‪ٞ‬اٗؼ‬
‫‪،‬كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ثقؿگ ‪ ٝ‬ػؿ مطش پبئ‪ ٖ٤‬ؿا تي‪٣ٞ‬ن ٓ‪٤‬ک٘ؼ ‪ ٝ‬ثـ پبُ‪٤‬نی ‪ٛ‬بی ػ‪ُٝ‬ت تبح‪٤‬ـ ‪ٝ‬اؿػ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫ػؿ اكـبٗنتبٕ ‪ ،‬ػکل ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ىـس ٗ‪٤‬ق ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ إٓ ػؼ‪ ٙ‬اكـاػ ؿا ػؿ ػؿک ٓنب‪ٓ َ٣‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٛ‬بی‬
‫ػ‪ُٝ‬ت تبح‪٤‬ـ ‪ٝ‬اؿػ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫تَب‪٣ٝ‬ـ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ تبح‪٤‬ـ ٓنتو‪٤ٛ ٝ ْ٤‬زبٗی ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ ‪ .‬تَب‪٣ٝ‬ـ ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی ى‪ٜ‬ـ ػؿ گـػ ‪ ٝ‬ؿجبؿ پ‪ٞ‬ى‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ىؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ،‬ػؿ‪٣‬بی ِٓٔ‪ ٞ‬اف کخبكبت ‪ ،‬ک٘ؼ‪ٛ ٙ‬بی ػؿعت ػؿ رب‪ٛ‬بی ک‪ ٚ‬هجال ر٘گالت ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاىت ‪٣ ،‬ب فٓ‪ ٖ٤‬فؿاػتی ک‪ٚ‬‬
‫ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬عيکنبُی ثؼ‪ ٕٝ‬فؿع ٓبٗؼ‪ ٙ‬امت ‪ٍ ،‬ض٘‪ٛ ٚ‬بی ‪٤ٛ‬زبٕ آ‪ٝ‬ؿی ؿا ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ آ‪ٝ‬ؿػ‪ٓ ٝ ٙ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثـ‬
‫ا‪٤ٔٛ‬ت گقاؿه ث‪٤‬بكقا‪٘٣‬ؼ‪ٔٛ .‬چ٘بٕ تَب‪٣ٝ‬ـ ف‪٣‬جب‪٣‬ی ٓ٘ظـ‪ٛ ٙ‬بی ٓج‪٤‬ؼی ‪ ٝ‬آم‪٤‬ت ٗؼ‪٣‬ؼ‪ٓ ٙ‬بٗ٘ؼ ر٘گالت اٗج‪ٝ ٙٞ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪62‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ىبػاة ‪ ،‬ک‪ٛ ٙٞ‬بی ف‪٣‬جب ‪ ٝ‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬بی ػمت ٗغ‪ٞ‬ؿػ‪ ٙ‬ؿا ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ‪ .‬ػالػ‪ ٙ‬ثـ ا‪ ٖ٣‬تَب‪٣ٝ‬ـ ص‪ٞ٤‬اٗبت‬
‫‪ٝ‬صيی ٓبٗ٘ؼ پِ٘گ ثـكی ‪ ،‬گ‪ٞ‬مل٘ؼ ٓبؿک‪ٞ‬پ‪ ، ُٞٞ‬کِ٘گ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ پـٗؼ‪ٛ ٙ‬بی ٓ‪ٜ‬برـ ؿا ث‪ٓ ٚ‬ـػٓبٗی ٗيبٕ‬
‫ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪٤ٛ ٚ‬چگب‪ ٙ‬ىبٗل ػ‪٣‬ؼٕ چ٘‪ ٖ٤‬چ‪٤‬ق‪ٛ‬بی ىگلت اٗگ‪٤‬قی ؿا ٗؼاىت٘ؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬تَب‪٣ٝ‬ـ ػؿ ٓتوبػؼ مبعتٖ‬
‫ٓـػّ ‪ ٝ‬صک‪ٓٞ‬ت ٓج٘ی ثـ ا‪٤ٔٛ‬ت صلبظت ا‪٘ٓ ٖ٣‬بٓن ٓج‪٤‬ؼی ‪ ،‬کٔک ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫آب ػؿ اؿتجبٓ ث‪ ٚ‬ػکل ثـػاؿی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت چبُو ‪ٛ‬بی ف‪٣‬بػی ٗ‪٤‬ق ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪ٓ ،‬بٗ٘ؼ ػؿ‪٣‬بكت ؿا‪ٛ ٙ‬بی‬
‫صَ ٓيکالت ‪ ٝ‬ػکل ثـػاؿی اف إٓ ‪ ،‬ىـس ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬ب ‪ٓ ٝ‬لب‪ ْ٤ٛ‬پ‪٤‬چ‪٤‬ؼ‪٣ ٙ‬ب ع‪٤‬بُی ‪ ،‬کبؿ کـػٕ ػؿ ٓ٘بٓن‬
‫ػ‪ٝ‬ؿ اكتبػ‪ ٝ ٙ‬ػکل ثـػاؿی اف ٓ٘ظـ‪ٛ ٙ‬بی ٓج‪٤‬ؼی ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو‪.‬‬

‫هاًٌذ یک ژّسًالیست فکش کٌیذ‬

‫اگـ ىٔب ػکل ‪ٛ‬ب ؿا ثٔخبث‪ٝ ٚ‬م‪ ِٚ٤‬ؿمبٗؼٕ پ‪٤‬بّ ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ٓ‪٤‬ؼ‪٤ٛ‬ؼ‪ ،‬ثبف ‪ ْٛ‬ىٔب ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت‬
‫‪ٛ‬نت‪٤‬ؼ‪ّٞٞٓ ،‬ع ؿا تضو‪٤‬ن ک٘‪٤‬ؼ مؼی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ٓ ٝ ٙ‬يکالت ‪ ،‬تبح‪٤‬ـات ٓيکالت امجبة ٓيکالت ‪ ٝ‬ؿا‪ٛ ٙ‬بی صَ‬
‫ٓيکالت ؿا ػکبمی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ اگـ ىٔب کؼاّ گقاؿىی ؿا ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ػؿ کبثَ ػکبمی ٓ‪٤‬ک٘‪٤‬ؼ ىٔب ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬گـػ ‪ٝ‬عبکی ؿا ک‪ ٚ‬ثبالی ى‪ٜ‬ـ هـاؿ ػاؿػ ‪ ٝ‬ػ‪ٝ‬ػی ؿا ک‪ ٚ‬ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬ب ؿا كـا گـكت‪ (ٚ‬ثٔخبث‪٣ ٚ‬ک‬
‫ٓيکَ ) ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫‪ٓ ‬ـػّ ؿا ک‪ ٚ‬اف ٓـ‪ْ٣‬ی ٓزـا‪ٛ‬بی ت٘لنی ػؿ ىلبعبٗ‪ٛ ٚ‬ب ثنتـ اٗؼ ‪ ٝ‬ؿٗذ ٓ‪٤‬جـٗؼ (ثٔخبث‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـ)‬
‫ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ک‪ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی ک‪ ٚ‬پـ اف ػـاػ‪ ٙ‬ربت اٗؼ ‪ٓ،‬ـػّ ؿا ک‪ ٚ‬چ‪ٞ‬ة ؿا ثـای گـّ کـػٕ عبٗ‪ٛ ٚ‬بی ىبٕ‬
‫‪ٝ‬پغت ‪ ٝ‬پق ؿؾا امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘٘ؼ ‪ ،‬كبثـ‪٣‬ک‪ٛ ٚ‬بی ؿا ک‪ ٚ‬ػ‪ٝ‬ػ اف إٓ عبؿد ٓ‪٤‬ي‪ٗٞ‬ؼ‪(،‬ثٔخبث‪ ٚ‬مجت ‪ٝ‬‬
‫ػِت) ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫کبؿٓ٘ؼإ ؿمٔی ک‪ ٚ‬ک‪٤‬ل‪٤‬ت ‪ٞٛ‬ا ؿا ػؿ آـاف کبثَ ثبفؿمی ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ ‪٣ ٝ‬ب ٓ‪ٞ‬تـ‪ٛ‬بی ؿا ک‪ ٚ‬ثـای‬
‫عبؿد کـػٕ ػ‪ٝ‬ػ‪ٛ‬ب ثـمی ٓی گـػٗؼ ‪(،‬ثٔخبث‪٣ ٚ‬ک ؿا‪ ٙ‬صَ ٓٔکٖ) ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪63‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تَ گضاسش هشاخؼَ کٌیذ‬
‫تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ‪ٛ‬بی ػُچنت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ػ‪ٝ‬ؿ ‪ٝ‬اهغ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ ک‪ٓ ٚ‬يکَ امت ت‪ٞ‬مٔ ك‪ٞ‬ت‪ٞ‬‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ث‪َٓ ٚ‬بؿف ٗبچ‪٤‬ق تضت پ‪ٞ‬ىو هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪ ،‬آب اػاؿات ‪ٞٓ ٝ‬منبت توـ‪٣‬جب ػؿ ‪ٛ‬ـ‬
‫ک٘ذ ‪ ٝ‬ک٘بؿ کي‪ٞ‬ؿ َٓـ‪ٝ‬ف کبؿاٗؼ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬بی ثن‪٤‬بؿ ؽکی ‪ ٝ‬ال‪٣‬ن ‪٤ٔٛ‬ي‪٤ٗ ٚ‬بف ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ‬
‫ػاؿػ‪.‬‬
‫اگـ کؼاّ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ػؿ کؼاّ ‪ٝ‬ال‪٣‬ت ػ‪ٝ‬ؿ ػمت کي‪ٞ‬ؿ ؿط ػ‪ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬ثـای ىٔب ػُچنت ثبىؼ ‪،‬پل مؼی ک٘‪٤‬ؼ‬
‫کؼاّ ‪ NGO‬ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ إٓ ٓ‪ّٞٞ‬ع کبؿ ٓ‪٤‬ک٘ؼ ػؿ‪٣‬بكت ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬پ‪٤‬ي٘‪ٜ‬بػی ثـای ‪ٔٛ‬بٕ اػاؿ‪ ٙ‬ثب‬
‫ٓ‪ٞ‬من‪ ٚ‬ث‪َٓ ٚ‬ـف ؿمبٗ‪٤‬ؼ ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ف‪ٛ‬بی ٓتجبهی ؿا ػؿ ػکنجـػاؿی اف ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ ٍـف ٗٔبئ‪٤‬ؼ ‪ ٚٗ .‬ت٘‪ٜ‬ب‬
‫ػؿ اكـبٗنتبٕ ثِک‪ ٚ‬ػؿ اکخـ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ‪ ،‬ك‪ٞ‬ت‪ ٞ‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ث‪ٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬ـ‪٣‬و‪ ٚ‬کبؿ ع‪ٞ‬ػ ؿا آؿبف ٓی‬
‫ک٘٘ؼ ‪ .‬اگـ چ٘‪ٓ ٖ٤‬ی ک٘‪٤‬ؼ ‪ ،‬پل الفّ امت ثن‪٤‬بؿ ٓ٘ظْ ثبى‪٤‬ؼ‪ .‬هجال ػؿٓ‪ٞ‬ؿػ تضو‪٤‬ن ٗٔبئ‪٤‬ؼ ‪،‬ؿارغ ث‪ٚ‬‬
‫ٓ‪ّٞٞ‬ع ‪ٛ‬ـ چ‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ثؼمت آ‪ٝ‬ؿ‪٣‬ؼ ‪ٗ ٝ‬بّ ‪ٛ‬ب ‪ٔٗ ٝ‬ـات تٔبك ‪ٛ‬بی ػاعَ ٓ٘طو‪ ٚ‬ؿا ثب ع‪ٞ‬ػ‬
‫ػاىت‪ ٚ‬ثبى‪٤‬ؼ ‪،‬تب اف ا‪ٓ ٖ٣‬ـ‪٣‬ن اف ‪ٝ‬هت امتلبػ‪ ٙ‬اػظٔی کـػ‪ ٙ‬ثت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫گق‪ ٚ٘٣‬ػ‪٣‬گـ ػؿ ا‪ ٖ٣‬فٓ‪ ٚ٘٤‬ا‪ ٖ٣‬امت ک‪ ٚ‬ثگؾاؿ‪٣‬ؼ تب گقاؿه ٗقػ ىٔب ث‪٤‬ب‪٣‬ؼ ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ اگـ ىٔب ث‪ٚ‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ؿمتبٕ ؿكت‪٤ٔٗ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬هطغ ر٘گالت ؿا ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪،‬پل گؼاّ ‪ٛ‬بی چ‪ٞ‬ة ؿا ػؿ کبثَ‬
‫‪٣‬ب ػؿ ٓ٘طو‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ ‪،‬ت‪ٞ‬مط‪ ٚ‬ػکل ثـػاؿی ث‪ٔٗ ٚ‬ب‪٣‬و ثگؾاؿ‪٣‬ؼ ‪ٓ ،‬ؼِ‪ٓٞ‬بت ثؼمت آ‪ٝ‬ؿ‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬چوؼؿ چ‪ٞ‬ة‬
‫ػؿ ‪ٛ‬ـ ‪ٛ‬لت‪ ٚ‬اف ٓ٘بٓن ىـهی کي‪ٞ‬ؿ ث‪ ٚ‬کبثَ آ‪ٝ‬ؿػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪ .‬ک٘ؼ‪ٛ ٙ‬بی ثقؿگ ػؿعت ؿا ػکل‬
‫ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ تب ث٘٘ؼگبٕ ىٔب ػؿعتبٕ ثقؿگ ؿا تَ‪ٞ‬ؿ کـػ ثت‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ ،‬امتلبػ‪ ٙ‬اف چ‪ٞ‬ة (ٓخال ثـای‬
‫مبعتٔبٕ ‪ٓ ٝ‬ضـ‪ٝ‬هبت) ؿا ػؿ ٓ٘طو‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ ػکل ثـػاؿی ٗٔبئ‪٤‬ؼ ‪ ،‬ف‪٣‬ـا توبّب ٓؼٔ‪ٞ‬ال ثبالی ػـّ‪ٚ‬‬
‫تبح‪٤‬ـ ػاىت‪ٓ ٚ‬ی ثبىؼ‪.‬‬

‫تصْیش تشداسی اص سازات طثیؼی ّ زیات ّزص‬

‫اكـبٗنتبٕ ػاؿای مبصبت ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ف‪٣‬جب ‪ ٝ‬ػ‪٣‬ؼٗی ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ٓت٘‪ٞ‬ع ‪ ٝ‬ثی ٓبٗ٘ؼٓی ثبى٘ؼ ک‪ٚ‬‬
‫اکخـ‪٣‬ت إٓ تضت ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ هـاؿػاؿػ‪.‬ػکل ثـػاؿی ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ٗوو ٓ‪ٜٔ‬ی ؿا ػؿ تاله ‪ٛ‬ب ثـای صلبظت‬
‫ا‪٘ٓ ٖ٣‬بٓن ػاىت‪ ٚ‬ثبى‪٤‬ؼ ‪ .‬ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬هنٔت ف‪٣‬بػ ا‪ ٖ٣‬مبصبت اف ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب ‪ٓ ٝ‬ـاکق ثقؿگ ػ‪ٝ‬ؿ تـ‬
‫ٓ‪ٞ‬هؼ‪٤‬ت ػاؿٗؼ ‪ ،‬ثؼْی مبصبت ٓج‪٤‬ؼی ػ‪٣‬گـ ػؿ ٗقػ‪٣‬کی ى‪ٜ‬ـ ‪ٛ‬ب هـاؿ ػاؿٗؼ‪ٓ .‬خال ک‪ ٍٞ‬صئت‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪64‬صج‪٤‬ت‬
 ‫عبٕ ‪٣‬ک تبالة ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ٓ‪ٜٔ‬ی امت ک‪ ٚ‬ػؿگ‪ٞ‬ى‪ ٚ‬ى‪ٜ‬ـ کبثَ ٓ‪ٞ‬هؼ‪٤‬ت ػاؿػ ‪ .‬ا‪ٓ ٖ٣‬ضِی امت ک‪ ٚ‬ػؿ إٓ‬
‫ٓی ت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ تزـث‪ ٚ‬ػکل ثـػاؿی ٓ٘ظـ‪ٓ ٙ‬ج‪٤‬ؼی ‪ ٝ‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓـؿبثی ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬پـٗؼگبٕ آثی ػ‪٣‬گـی ؿا‬
‫ک‪ ٚ‬اف ا‪ ٖ٣‬تبالة ‪ٛ‬بی آـاف إٓ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪ ،‬کنت ٗٔبئ‪٤‬ؼ تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ػکل ثـػاؿإ ص‪٤‬بت‬
‫‪ٝ‬صو ا‪ ٖ٣‬كٖ ؿا ثب ػکل ثـػاؿی پـٗؼگبٕ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ ص‪ٞ٤‬اٗبت ػؿ عبٗ‪ٛ ٚ‬بی ع‪ٞ‬ػىبٕ آؿبف ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬اٗؼ‪.‬‬
‫ٓـ‪٣‬و‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ثی ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬ػکل ثـػاؿی ٓ٘ظـ‪ ٝ ٙ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ( ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ اٗ‪ٞ‬اع ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬قّ) ثب‪٣‬ؼ‬
‫آٓ‪ٞ‬عت ‪ ،‬ا‪ ٖ٣‬امت ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬کتبة ‪ٛ‬ب ٓـارؼ‪ ٚ‬ى‪ٞ‬ػ ‪٣ ٝ‬ب ث‪٣ٝ ٚ‬ت مب‪٣‬ت ‪ٛ‬ب ٓـارؼ‪ ٚ‬ک٘‪٤‬ؼ تب ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ ک‪ٚ‬‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ػ‪٣‬گـ چ‪ ٚ‬کبؿ ٓی ک٘٘ؼ‪ ،‬ىب‪ٛ‬کبؿی ‪ٛ‬بی ‪٘ٛ‬ـ ػکل ثـػاؿی ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ ک‪ٚ‬‬
‫اف کؼاّ تغ٘‪٤‬ک ‪ٛ‬ب امتلبػ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‪ .‬ػکل ثـػؿای ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو اکخـا ٓ‪ٜ‬بؿت‪ٜ‬بی عبٍی ؿا ا‪٣‬زبة‬
‫ٓی ک٘ؼ تب ٗقػ‪٣‬ک ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٝ‬صو ؿكت‪ ٝ ٚ‬ػکل ثـػاؿی ٍ‪ٞ‬ؿت گ‪٤‬ـػ‪ .‬ػؿ‪ ٖ٣‬فٓ‪ ٚ٘٤‬ػاٗو ٓؼِ‪ٓٞ‬بت‬
‫ؿارغ ث‪ ٚ‬پـٗؼ‪ٛ ٙ‬ب ‪ ٝ‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٓ ٝ‬ضالت ف‪٣‬نت إٓ ‪ٛ‬ب ٗ‪٤‬ق ع‪ِ٤‬ی ٓٔؼ ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫(‪٣‬بػػاىت‪:‬اگـ ػؿ ثبؽ ‪ٝ‬صو ٓ‪٤‬غ‪ٞ‬ا‪٤ٛ‬ؼ ػکل ثـػاؿی ک٘‪٤‬ؼ ‪،‬ثب‪٣‬ؼ ث‪٘٘٤‬ؼگبٕ ىٔب ثؼاٗ٘ؼ ک‪ ٚ‬ىٔب ػکل‬
‫ؿا اف ثبؽ ‪ٝ‬صو گـكت‪ ٚ‬ا‪٣‬ؼ ٗ‪ ٚ‬ػؿ مبصبت ‪ٝ‬صيی ٓج‪٤‬ؼی ‪ ،‬ا‪٣ ٖ٣‬ک ٗکت‪ ْٜٓ ٚ‬اعالهی ٓی ثبىؼ‪).‬‬

‫سٌُوایی ُای ػوْهی دس هْسد فلوثشداسی ّ ػکس تشداسی‬

‫ؿ‪ٝ‬ى٘ی ثب ٗ‪ٞ‬ؿ ك‪ٞ‬ت‪ ٞ‬گـاكی ٓغَ‪ٍٞ‬ب ٓج‪٤‬ؼت ‪٘ٓ ٝ‬ظـ‪ٜٔٓ ٙ‬تـ‪ ٖ٣‬ػَ٘ـ ث‪ ٚ‬صنبة ٓ‪٤‬ـ‪ٝ‬ػ‪.‬‬
‫‪ ‬ػکنجـػاؿی ػؿ ا‪ٍ ٍٝ‬جش _ ثٔزـػ ِٓ‪ٞ‬ع آكتبة ‪ ٝ‬اٗؼکی هجَ اف ؿـ‪ٝ‬ة آكتبة ‪ٞٗ .‬ؿ ‪ٝ‬‬
‫ؿ‪ٝ‬ى٘ی کٔتـ ‪ ٝ‬گـّ ػؿ ا‪ ٖ٣‬ا‪ٝ‬هبت ػکل ثـػاؿی ىٔب ؿا ٓوج‪ ٝ ٍٞ‬ػُغ‪ٞ‬ا‪٤ٓ ٙ‬گـػاٗؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ک٘‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ى٘ی ثبالی ‪ٛ‬ؼف ىٔب چط‪ٞ‬ؿ ٓ‪٤‬بكتؼ آ‪٣‬ب هنٔت ٓ‪ٛ ْٜ‬ؼف ىٔب ػؿ مب‪ٚ٣‬‬
‫هـاؿ ػاؿػ ‪٣‬ب ػؿ ٗ‪ٞ‬ؿ ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ى٘ی ؟ اف ‪ٛ‬ـ ػ‪ ٝ‬مب‪ ٝ ٚ٣‬ػ‪ٝ‬ى٘ی ػؿ ٓ‪ ٍٞ‬رـ‪٣‬بٕ ػکل ثب عجـ‬
‫ثبى‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬كِْ ثـػاؿی ‪٣‬ب ػکل ثـػاؿی ؿا ‪ ْٛ‬ػؿ آكتبة ‪ ْٛ ٝ‬ػؿ مب‪ ٚ٣‬اٗزبّ ػاػ‪ ٙ‬تلب‪ٝ‬ت ؿا ٓيب‪ٛ‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪65‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تَ تشتیة تْخَ کٌیذ‬
‫‪ ‬مؼی ک٘‪٤‬ؼ تب اف تٔبّ چ‪ٞ‬کبت ػکل ( ػؿ ػاعَ ‪ ٝ‬ک٘بؿ‪ٛ ٙ‬بی عبؿری ٓنتط‪ َ٤‬ك‪ٞ‬ت‪ ٞ‬گـاف)‬
‫امتلبػ‪ٔٗ ٙ‬ب‪٤٣‬ؼ ‪،‬ىی ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗظـ ع‪ٞ‬ػ ؿا ػؿ ٓـکق ػکل ک‪ ٚ‬ػؿ چ‪ٜ‬بؿ آـاف إٓ چ‪٤‬ق‪ٛ‬ب‪٣‬ی‬
‫ػُچنت ‪ٝ‬اهغ ٗجبىؼ هـاؿ ٗؼ‪٤ٛ‬ؼ ‪ ،‬مؼی ک٘‪٤‬ؼ عالی ف‪٣‬بػ ‪٣‬ب ربی ٗب امتلبػ‪ ٙ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪٤‬و اف صؼ ؿا‬
‫ػ‪ٝ‬ؿ ک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ػ٘بٍـ ؿا ػؿ پ‪٤‬ل فٓ‪ٗ( ٚ٘٤‬قػ‪٣‬کتـ‪ ٖ٣‬هنٔت ٍض٘‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػکل ثـػاؿ ) ‪ ٝ‬ػؿ ٓ‪٤‬بٕ فٓ‪ٝ ٚ٘٤‬‬
‫پل فٓ‪٣ ٚ٘٤‬ب پل ٓ٘ظـ (ػ‪ٝ‬ؿتـ‪ ٖ٣‬هنٔت ٍض٘‪ )ٚ‬ىبَٓ مبف‪٣‬ؼ ‪ .‬آٔ‪٘٤‬بٕ صبٍَ ٗٔبئ‪٤‬ؼ ک‪ٚ‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬ػ٘بٍـ ث‪ ٚ‬تـک‪٤‬ت ىٔب ٓی اكقا‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ؿا ٓ٘ضـف ٗٔی مبفػ‪.‬‬
‫‪ ‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬ػکل ثـػاؿی ٓ‪٤‬ک٘‪٤‬ؼ ػؿثبؿ‪" ٙ‬ال‪ٛ ٖ٣‬ب ‪٣‬ب عط‪ "ٓٞ‬كکـ ک٘‪٤‬ؼ ‪ ،‬چ‪ ٚ‬عٔ ‪٣‬ب ال‪ٖ٣‬‬
‫‪ٝ‬اهؼی (ٓبٗ٘ؼ ُ‪ ٖ٤‬تِل‪ ، ٕٞ٤‬مـک ‪٣ ٝ‬ب ک٘بؿ تؼٔ‪٤‬ـ ) ‪٣‬ب ال‪ ٝ ٖ٣‬عٔ تِ‪٣ٞ‬ضی (ٓبٗ٘ؼ‪:‬ثبف‪ ٝ‬ػؿاف‬
‫کي‪٤‬ؼ‪٣ ٙ‬ب ىغَی ک‪ ٚ‬ث‪٣ ٚ‬کطـف ٓ‪٘٤‬گـػ)‪.‬عط‪ ، ٓٞ‬چيْ ؿا کٔک ٓی ک٘ؼ تب ث‪ ٚ‬آـاف‬
‫ػکل صـکت ٗٔبئ‪٤‬ؼ اُجت‪ ٚ‬تب فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬آٗـا ث‪ٜٔٓ ٚ‬تـ‪ ٖ٣‬ارقاء ٓتٔـکق مبف‪٣‬ؼ ‪ .‬عط‪ٓٞ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿة ‪٣‬ب ػ‪ ٝ‬فا‪ ٚ٣ٝ‬ای ٗنجت ث‪ ٚ‬عٔ ٓنتو‪ ْ٤‬اّبك‪ ٚ‬تـ ػا‪٘٣‬بٓ‪٤‬ک امت ف‪٣‬ـا ا‪ ٖ٣‬عط‪ ٓٞ‬ث‪ٚ‬‬
‫ػکل اٗـژی ؿا ػال‪ٓ ٙٝ‬ی ک٘ؼ‪ .‬عٔ ػٔ‪ٞ‬ػی ‪ ٝ‬اكوی صبُت ث‪٤‬يتـ حبثت ‪ ٝ‬مبکٖ ؿا ث‪ ٚ‬ػکل‬
‫ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‬
‫‪ ‬ث‪ ٚ‬اىکبٍ چ‪٤‬ق‪ٛ‬ب ػؿ ػکل ع‪ٞ‬ػ ت‪ٞ‬ر‪ٔٗ ٚ‬بئ‪٤‬ؼ ‪ ،‬اىکبٍ ٓب ؿا کٔک ٓی ک٘ؼ تب ‪٣‬ک چ‪٤‬ق ٓ‪ٞ‬ؿػ‬
‫‪ٛ‬ؼف ؿا ثغ‪ٞ‬ثی ٓيغٌ مبف‪ٓ ، ْ٣‬خال ػکل ربٗجی چ‪ٜ‬ـ‪ ،ٙ‬مؼی ک٘‪٤‬ؼ تب اٗ‪ٞ‬اع اىکبٍ ؿا‬
‫ث‪(ٚ‬اعتالف ث‪ ٖ٤‬ارقای ػکل) امتؼٔبٍ ٗٔبئ‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫(‪)12‬‬
‫‪ ‬ػؿ رنتز‪ٞ‬ی ٓـس ‪ ٝ‬ىکِی ثبى‪٤‬ؼ ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗؼ ػکل ؿا ػُچنت تـ مبفػ‪.‬‬
‫‪‬‬

‫تَ هْضْع تصْیش تْخَ کٌیذ‬

‫هشدم‬
‫‪ ‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬اف ٓـػّ ػکل ثـػاؿی ٓی ک٘‪٤‬ؼ آٗ‪ٜ‬ب ثب‪٣‬ؼ ؿاصت ث‪ٞ‬ػ‪ٞٓ ٝ ٙ‬ؿ ػبػی ‪ٓ ٝ‬ج‪٤‬ؼی‬
‫صـکبت ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪،‬مؼی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬اف ٓت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬مبعتٖ آٗ‪ٜ‬ب ثطـف کٔـ‪ ٙ‬ارت٘بة ‪ٝ‬ؿف‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬اف ٓـػّ ػکل ثـػاؿی ٓ‪٤‬ک٘‪٤‬ؼ‪،‬ث‪ ٚ‬اٗ‪ٜ‬ب ٗقػ‪٣‬ک ‪ٗ ٝ‬قػ‪٣‬کتـ ى‪٣ٞ‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪66‬صج‪٤‬ت‬
‫‪ ‬مؼی ک٘‪٤‬ؼ ػکل ثـػاؿی تبٗـا فٓبٗی اٗزبّ ػ‪٤ٛ‬ؼ ک‪ٓ ٚ‬ـػّ َٓـ‪ٝ‬ف کؼاّ صـکت ‪ ٝ‬كؼبُ‪٤‬ت‬
‫ثبى٘ؼ فٓبٗ‪٤‬ک‪٣ ٚ‬ک ىغٌ ث‪٣ ٚ‬ک چ‪٤‬ق اىبؿ‪٤ٓ ٙ‬ک٘ؼ‪،‬صـکتٔی ک٘ؼ ‪ٓ ،‬ی ع٘ؼػ ‪٣ ٝ‬ب چ‪٤‬قی‬
‫ؿا صـکت ٓ‪٤‬ؼ‪٤ٛ‬ؼ ‪ ،‬پل ٓت‪ٞ‬ر‪٣ ٚ‬ک ُضظ‪ ٚ‬ربُت ثبى‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫هٌظشٍ‬
‫‪ ‬ػ٘بٍـی ؿا ػؿ‪٣‬بكت ک٘‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬چيْ ؿا ػؿ مـتبمـ ٓ٘ظـ‪ ٙ‬م‪ٞ‬م ػ‪ٛ‬ؼ‪ٓ .‬بٗ٘ؼ عع ‪٣‬ب آتؼاػ ػؿ‪٣‬ب ‪ ،‬ؿا‪ٙ‬‬
‫اف ٓ‪٤‬بٕ ر٘گَ ‪ٝ ،‬ؿ‪٤‬ـ‪. ٙ‬‬
‫‪ ‬مؼی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ثؼْی اف ػ٘بٍـی ؿا ػؿ پ‪٤‬و فٓ‪ ٚ٘٤‬ػکل ‪ٔٛ ٝ‬چ٘بٕ ػؿ كبٍِ‪ ٚ‬ػاىت‪ ٚ‬ثبى‪٤‬ؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ‬
‫ث‪٘٘٤‬ؼ‪ ٙ‬ؿا کٔک ٓی ک٘ؼ تب ع‪ٞ‬ػ ؿا رقء ‪ٔٛ‬بٕ ٍض٘‪ ٚ‬ثپ٘ؼاؿػ‪.‬‬
‫‪ ‬ثغبٓـ ػُچنت مبعتٖ ػکل ‪ ،‬ػ٘بٍـ ٓغتِق ؿا امتؼٔبٍ ک٘‪٤‬ؼ _ ٓخال اٗؼکبك ػؿ آة ‪٣‬ب ٗوو ‪ٛ‬ب‬
‫ػؿ ٓج‪٤‬ؼت ٓبٗ٘ؼ ثـگ ػؿعتبٕ ‪٣‬ب آ‪ٞ‬اد ػؿ ؿ‪٣‬گ‪.‬‬
‫‪ ‬آٔ‪٘٤‬بٕ صبٍَ ٗٔبئ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬ػؿ ‪ٞٛ‬ای عـاة ‪ ْٛٝ‬ػؿ ‪ٞٛ‬ای آكتبثی ػکل ٓی گ‪٤‬ـ‪٣‬ؼ‪ .‬ثؼْی اف‬
‫ٓ‪ٜٔ‬تـ‪ ٖ٣‬ػکل ‪ٛ‬بی ٓ٘ظـ‪ٛ ٙ‬بی ٓج‪٤‬ؼی ػؿ ؿ‪ٝ‬ف‪ٛ‬بی اثـی ‪،‬ػؿ رـ‪٣‬بٕ ٓ‪ٞ‬كبٕ ‪ٛ‬ب ‪٘ٛ ٝ‬گبّ ثـكجبؿی‬
‫گـكت‪ ٚ‬ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬

‫هطکالت ُای ساپْس دُی پیشاهْى هسیط صیست‬

‫ػؿ اکخـ ٓ‪ٞ‬اؿػ‪،‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬قّ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ثب اٗ‪ٞ‬اع ػ‪٣‬گـ ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬قّ ٓيبث‪ٜ‬ت ػاؿػ‪.‬گقاؿىگـإ ػ‪ٖ٤‬‬
‫ٓطـس مبعتٖ ‪٣‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ‪ ٝ‬ثؼؼا رٔغ آ‪ٝ‬ؿی ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ‪،‬ؿا ٓی ٓی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪،‬آٗ‪ٜ‬ب ا‪ ٖ٣‬کبؿ ؿا ٓؼٔ‪ٞ‬ال اف‬
‫ٓـ‪٣‬ن َٓبصج‪ٛ ٚ‬ب ‪ ،‬تضو‪٤‬وبت ‪ٓ ٝ‬يب‪ٛ‬ؼات اٗزبّ ٓی ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ٓ.‬ؼِ‪ٓٞ‬بت ثب‪٣‬ؼ ػه‪٤‬ن ‪ ٚٔٛ،‬ربٗج‪ ٝ ٚ‬ث‪٤‬طـكبٗ‪ٚ‬‬
‫ثبىؼ‪،،‬گقاؿه ‪ٛ‬ب ثب‪٣‬ؼ ٓ‪ٞ‬ؿی ت‪ ٝ ٚ٤ٜ‬اؿا‪ ٚ٣‬ى‪ٗٞ‬ؼ تب ى٘‪ٞ‬ػگبٕ ث‪ ٚ‬مبػگی إٓ ؿا ػؿک ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫آب ػؿ ثؼْی ٓ‪ٞ‬اؿػ ؿاپ‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ثب ؿاپ‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ كـم ٓی ک٘ؼ ‪.‬‬
‫ا‪ٔٓ ٖ٣‬کٖ ثقؿگتـ‪ٓ ٖ٣‬يکَ ثبىؼ‪ٞٓ.‬ؿی ث٘ظـ ٓی ؿمؼ ک‪ ٚ‬مب‪٘٣‬ل ػإ ‪ٛ‬ب ‪،‬ػکت‪ٞ‬ؿإ ‪ٓ ٝ‬ضَِ‪ٖ٤‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اف ُنبٕ ‪٣‬ب اٍطالصبت ٓغتِق امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ .‬پی ثـػٕ ث‪ ٚ‬اٍطالصبت ٓبٗ٘ؼ "ثب‪ٞ٣‬‬
‫ػا‪ٞ٣‬ؿمتی" "‪ٛ‬ب‪٣‬ؼؿ‪ٝ‬کبؿثٖ"‪ٝ‬هت ف‪٣‬بػی ؿا ػؿ ثـ ٓی گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪67‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اٍطالصبت تغ٘‪٤‬کی ػؿ ‪ٛ‬ـ مبص‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪٣ ٚ‬ک ىغٌ تبف‪ٝ ٙ‬اؿػ ؿا گ‪٤‬ذ ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ إٓ ‪،‬گقاؿه ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی اکخـا پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ػِٔی ‪ ٝ‬تغ٘‪٤‬کی ؿا ػؿ ثـ ٓی گ‪٤‬ـػ‪.‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬پـ‪ٝ‬م‪ٚ‬‬
‫ىب‪٣‬ؼ ک‪٤ٔ٤‬ب ‪ ٝ‬ث‪ُٞ ٞ٤‬ژی ػع‪ َ٤‬ى‪ٞ‬ػ ‪٣ ٝ‬ب ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬پـ‪ٝ‬م‪ ٚ‬پ‪٤‬چ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ت‪٤ُٞ‬ؼی ىبَٓ إٓ ثبىؼ‪.‬‬

‫ژّسًالیستاى چَ کاس سا اًدام دادٍ هی تْاًٌذ؟‬

‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نتبٕ ٗجب‪٣‬ؼ اف اٍطالصبت ك٘ی ‪ٛ‬ـاك ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪.‬آٗ‪ٜ‬ب ثب‪٣‬ؼ مؼی ک٘٘ؼ تب إٓ ؿا ثؼاٗؼ ‪ ٝ‬ثـای‬
‫اكـاػ ٓ‪ٞ‬ؿػ ‪ٛ‬ؼف ىبٕ إٓ ؿا ث‪ُ ٚ‬نبٕ آمبٕ ‪ ٝ‬مبػ‪ ٙ‬اؿائ‪ٔٗ ٚ‬ب‪٘٣‬ؼ ‪.‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ؿا ٓی ت‪ٞ‬إ ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف چ٘ؼ‪ٖ٣‬‬
‫ٓـ‪٣‬و‪ ٚ‬اٗزبّ ػاػ‪.‬گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ ك‪ٜ‬ـمت ػبػی تـ‪ ٖ٣‬اٍطالصبت ؿا تـت‪٤‬ت ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬آٗ‪ٜ‬ب ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثب امتلبػ‪ٙ‬‬
‫اف ػکي٘ـی ‪٣‬ب ٍلض‪ ٚ‬اٗتـٗتی ‪٣‬ب ‪ٝ‬اژ‪ٗ ٙ‬بٓ‪ٓ ٚ‬غتَـی امتلبػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼ ‪ٓ،‬ؼ٘ی ا‪ٝ ٖ٣‬اژ‪ٛ ٙ‬ب ؿا ثؼاٗ٘ؼ ‪.‬آٗ‪ٜ‬ب ٓی‬
‫ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓ٘بثغ ع‪ٞ‬ثی ؿا ک‪ ٚ‬ػالهٔ٘ؼ ‪ٛ‬نت٘ؼ اٍطالصبت ؿا ت‪٤ّٞ‬ش ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪،‬ا‪٣‬زبػ ک٘٘ؼ‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ ا‪، ٖ٣‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نتبٕ اف پـم‪٤‬ؼٕ اف ٓ٘بثغ (اكـاػ ٓتغٌَ) ثـای تيـ‪٣‬ش ٓؼِ‪ٓٞ‬بت تغ٘‪٤‬کی ‪ٗ،‬جب‪٣‬ؼ‬
‫‪ٛ‬ـاك ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪.‬آٗ‪ٜ‬ب ثب‪٣‬ؼ اف ٓ٘بثغ ٓ‪ٞ‬ؿی ثپـم٘ؼ (ػل‪ٓ ٙٞ‬ی ع‪ٞ‬ا‪ ْٛ‬آ‪٣‬ب ُطق ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ٓ ٙ‬ؼ٘ی آٗـا تيـ‪٣‬ش‬
‫ع‪ٞ‬ا‪٤ٛ‬ؼ ٗٔ‪ٞ‬ػ؟ تب ثت‪ٞ‬اْٗ اكـاػ ٓ‪ٞ‬ؿػ ‪ٛ‬ؼف ؿا ٓغَ‪ٍٞ‬ب آٗ‪ٜ‬بی ؿا ک‪ٔٗ ٚ‬ی ػاٗ٘ؼ ثغ‪ٞ‬ثی ثل‪ٜٔ‬بْٗ ‪.‬اکخـ‪٣‬ت‬
‫ٓتغََ‪، ٖ٤‬ػؿ ٍ‪ٞ‬ؿت ػاىتٖ ‪ٝ‬هت‪،‬صبّـ ‪ٛ‬نت٘ؼ تب ك‪ ٝ ْٜ‬ػاٗو ع‪ٞ‬ػ ؿا ثؼ‪٣‬گـإ اٗتوبٍ ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬آٗ‪ٜ‬ب ٓی‬
‫ػاٗ٘ؼ ک‪ ٚ‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ا‪ٓ ٖ٣‬طبُت ؿا ثـای ٓـػٓی ٓی ٗ‪٣ٞ‬ن٘ؼ ک‪ ٚ‬مبثو‪ ٚ‬ػِٔی ٗؼاؿٗؼ‪.‬‬
‫مؼی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬اف ٗ‪ٞ‬ىتٖ اٍطالصبت تغ٘‪٤‬کی ػؿ گقاؿه ع‪ٞ‬ػ ع‪ٞ‬ػػاؿی ٗٔب‪٤٣‬ؼ ‪ ٝ‬اگـ ٗ‪ٞ‬ىتٖ آٗـا ّـ‪ٝ‬ؿی‬
‫ٓی ػاٗ‪٤‬ؼ ک‪ٞ‬ىو ک٘‪٤‬ؼ آٗـا ‪ٝ‬اّش مبف‪٣‬ؼ ‪.‬اكـاػ ٓ‪ٞ‬ؿػ ‪ٛ‬ؼف (ى٘‪ٞ‬ػٗؼگبٕ)ع‪ٞ‬ػ ؿا ‪٤ٛ‬چ ‪ٝ‬هت كـآ‪ٞ‬ه ٗک٘‪٤‬ؼ‪.‬‬

‫هسیط صیست یک پشّسَ است ًَ یک سّیذاد‬

‫ثؼْی گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ٓی ت‪ٞ‬إ ث‪ ٚ‬آمبٗی ٓيب‪ٛ‬ؼ‪ٞٔٗ ٙ‬ػ ٓخال کخبكت ‪ ٝ‬آكبت ٓج‪٤‬ؼی ‪.‬‬
‫اکخـ‪٣‬ت پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ٓض‪٤‬طی ثٔـ‪ٝ‬ؿ فٓبٕ ث‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬ع ٓی پ‪ٗٞ٤‬ؼٗؼ ٗ‪ ٚ‬ػؿ ٓؼت ‪٣‬ک ىت ‪ ٝ،‬اکخـا ٓيکَ امت‬
‫ک‪ٓ ٚ‬يب‪ٛ‬ؼ‪ ٙ‬گـػٗؼ ٓخال ت‪ٞ‬مؼ‪ٍ ٚ‬ضـا(ث‪٤‬بثبٗقا‪٣‬ی)تغـ‪٣‬ت ر٘گالت ‪ٗ،‬بث‪ٞ‬ػی ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو)اف ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ تبالة‬
‫‪ٛ‬ب ‪ٓ ٝ‬نبػؼ ىؼٕ فٓ‪ِٞٔٓ ٚ٘٤‬ث ىؼٕ فٗز‪٤‬ـ ؿؾا‪٣‬ی‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪68‬صج‪٤‬ت‬
‫ٓخبُی ثی ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ٓي‪ٜٞ‬ؿ ٓنٔ‪٤ٓٞ‬ت م‪ٔ٤‬بة امت ک‪ ٚ‬ػؿ ٓ‪٘٤‬بٓبتب‪،‬ربپبٕ ػؿمبٍ ‪ٛ‬بی ‪ ّ 1950‬ث‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع پ‪ٞ٤‬مت ‪.‬‬
‫ٓـػّ ٓيکالت ٗبىی اف ا‪ ٖ٣‬ف‪ٛ‬ـ ؿا ػؿ ػْالت ‪،‬صل ى٘‪ٞ‬ائی ‪ ٝ‬چيْ اصنبك ٗٔ‪ٞ‬ػٗؼ‪.‬ثؼْی اف ٓـػّ‬
‫َٓبة ث‪ ٚ‬كِذ گـػ‪٣‬ؼٗؼ ‪ ٝ‬صتی فٗؼگی ىبٕ ؿا اف ػمت ػاػٗؼ‪.‬مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ثبالعـ‪ ٙ‬ػؿ‪٣‬بكت ٗٔ‪ٞ‬ػٗؼ ک‪ ٚ‬ا‪ٖ٣‬‬
‫ث‪ٔ٤‬بؿی اف مجت ٓب‪ٛ‬ی ‪ٛ‬ب ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ٓ ٚ‬ـػّ إٓ ؿا اف ثضـ ثؼمت آ‪ٝ‬ؿػ‪ٓ ٝ ٙ‬ی ع‪ٞ‬ؿػٗؼ‪ٓ.‬ب‪ٛ‬ی ‪ٛ‬بی ٓؾک‪ٞ‬ؿ ث‪ٚ‬‬
‫ف‪ٛ‬ـ م‪ٔ٤‬بة ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ کٔپ٘ی ‪ٛ‬بی ک‪ٞٓ ٚ‬اػ ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ؿا اف مبٍ ‪ ّ 1932‬ػؿ ثضـ ؿ‪ٛ‬ب گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػٗؼ ‪،‬آُ‪ٞ‬ػ‪ٙ‬‬
‫ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػٗؼ‪.‬ا‪ ٖ٣‬ف‪ٛ‬ـ م‪ٔ٤‬بة ‪٣‬ک ٓؼتی ؿا گـكت تب ػؿ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ اٗنبٕ ‪ٛ‬ب رؾة ىؼ‪ ٝ ٙ‬ػال‪ ْ٣‬ؿا ٗيبٕ‬
‫ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬ثؼْی اف آلبٍ صتی ثب ا‪ ٖ٣‬ث‪ٔ٤‬بؿی ثؼٗ‪٤‬ب آٓؼٗؼ‪.‬‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ّـ‪ٝ‬ؿت ػاؿٗؼ تب فٗز‪٤‬ـ ؿ‪٣ٝ‬ؼاػ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬اثٔ ث‪ ٖ٤‬اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ثؼاٗ٘ؼ‪.‬پـ‪ٝ‬م‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬ب ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬اٗکيبكی اکخـا ػ‪ٞ‬اهت رؼی ای ؿا ػؿ هجبٍ ػاؿػ ک‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗؼ ثٔـ‪ٝ‬ؿ فٓبٕ ث‪ٓ ٚ‬يب‪ٛ‬ؼ‪ ٙ‬ؿمؼ‪.‬‬

‫هسیط صیست ػذم اطویٌاى سا دس لثال داسد‬

‫ع‪ِ٤‬ی ػى‪ٞ‬اؿامت تب ث‪ ٖ٤‬مجت ‪ ٝ‬تبح‪٤‬ـ ؿا ثط‪ ٚ‬هب‪ ْ٣‬ى‪ٞ‬ػ‪.‬ى‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ٓٔکٖ ّؼ ‪ٗ ٝ‬و‪ ِ٤‬ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ثبىؼ‬
‫‪.‬مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ىب‪٣‬ؼ ٗظـ‪٣‬بت ػ‪٣‬گـی ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪.‬‬
‫ػؿ فٓ‪ٓ ٚ٘٤‬ی ت‪ٞ‬إ اف ث٘ؼ‪ٛ‬بی ػؿ چ‪ ٖ٤‬ػؿ هنٔت ثبال‪٣‬ی ػؿ‪٣‬بی ٓ‪٤‬کبٕ ک‪٣ ٚ‬کی اف ٓ‪ َ٣ٞ‬تـ‪ ٖ٣‬ػؿ‪٣‬ب ػؿ آم‪٤‬ب‬
‫ثئبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ ‪،‬ثٔخبث‪٣ ٚ‬ک ٓخبٍ ٗبّ ثـػ ‪.‬ثؼؼ اف اػٔبؿ ث٘ؼ ‪ٛ‬ب ‪،‬ث‪ ٚ‬كبٍِ‪ ٚ‬مطش آة ػؿ پب‪٣‬بٕ آة ػؿ تؼؼاػ‬
‫ٓب‪ٛ‬ی ‪ٛ‬ب کب‪ٛ‬و ثؼَٔ آٓؼ ‪.‬ا‪ٛ ٖ٣‬ب ‪ ْٛ‬چ٘بٕ اف كـمب‪٣‬و ‪ ٝ‬اف ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ػؿ آتؼاػ ک٘بؿ‪ٛ ٙ‬بی ػؿ‪٣‬ب‬
‫ىکب‪٣‬ت ٗٔ‪ٞ‬ػٗؼ ‪.‬ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬ىب‪٣‬ؼ کؼاّ اؿتجبٓ ث‪ ٖ٤‬مجت ‪ ٝ‬تبح‪٤‬ـ ػؿ‪ ٖ٣‬فٓ‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ٞ‬ػ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪.‬آب ثـای‬
‫مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ٓيکَ امت ک‪ ٚ‬ث٘بثـ ػؼّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت اؿهبّ ‪ٓ ٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬بت چ‪٤‬قی ؿا ث‪٣ ٚ‬و‪ ٖ٤‬ثگ‪٘٣ٞ‬ؼ‪.‬ػ‪ٞ‬آَ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نتی ػ‪٣‬گـ ىب‪٣‬ؼ ٗويی ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ‪ٓ.‬خال ثبؿٗؼگی ؿ‪٤‬ـ ٓ٘ظْ ‪٣‬ب ٓب‪٤ٛ‬گ‪٤‬ـی ث‪٤‬و اف صؼ ‪.‬ث٘بثـ إٓ ٓيکَ امت‬
‫تب ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ثؼْی پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬گ‪٤‬ـی ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ تاله ف‪٣‬بػ ٗٔب‪٘٣‬ؼ تب تٔبّ‬
‫كکت‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ؿا ؿ‪ٝ‬ىٖ مبفٗؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪69‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اهٌیت ّ دستشسی تَ گضاسضِای هسیط صیستی هیتْاًذ خطشًاک تاضٌذ‪.‬‬

‫ػؿ اكـبٗنتبٕ ر٘گ مبالؿإ ‪ ٝ‬ه‪ٓٞ‬بٗؼاٗبٕ ث٘ب ثـ ٗل‪ٞ‬ؽ ‪ ٝ‬هؼؿت ىبٕ ىب‪٣‬ؼ ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ؿا اربف‪ٙ‬‬
‫ٗؼ‪٘ٛ‬ؼ تب ػؿ ثبؿ‪ّٞٞٓ ٙ‬ػبت صنبك ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ث٘‪٣ٞ‬ن٘ؼ ‪٣ ٝ‬ب اف مبصبتی ثبفػ‪٣‬ؼ ٗٔب‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬هطغ ؿ‪٤‬ـ ٓزبف‬
‫ر٘گَ ػؿ آٗزب ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ‪.‬ثی آ٘ی ػٔ‪ٓٞ‬ی ػؿ تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓ٘بٓن ٗ‪٤‬ق ‪٣‬ک ٓبٗغ ثئبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ‪.‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت‬
‫‪ٛ‬ب ثب‪٣‬ؼ ‪٤ٔٛ‬ي‪ٞٓ ٚ‬اظت آ٘‪٤‬ت ع‪ٞ‬ػ ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ؿا‪ٛ ٙ‬بی ػ‪٣‬گـ رٔغ آ‪ٝ‬ؿی ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ؿا ثؼ‪ ٕٝ‬ث‪ٓ ٚ‬غبٓـ‪ ٙ‬اٗؼاعتٖ‬
‫فٗؼگی ىبٕ‪،‬رنتز‪ٔٗ ٞ‬ب‪٘٣‬ؼ‪.‬ػؿ‪َٞ٘٣‬ؿت ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ث‪ ٚ‬ىکَ گـ‪ٝ‬پی ث٘‪٣ٞ‬ن٘ؼ ‪٣ ٝ‬ب ا‪٘٣‬ک‪ٚ‬‬
‫ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ؿا ؿ‪٤‬ـ ٓنتو‪ ْ٤‬ثؼ‪ ٕٝ‬ا‪٘٣‬ک‪ٗ ٚ‬بّ ىغَی ؿا اكيب مبفٗؼ‪،‬گقاؿه ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬

‫ػذم هْخْدیت هتخصصیي هسلی ‪ ،‬اسلام ّ هؼلْهات‬

‫ػؿاكـبٗنتبٕ تؼؼاػ ٓضؼ‪ٝ‬ػی ٓتغََ‪ٝ ٖ٤‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪ ٝ‬ث‪ٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬نبئَ ٓض‪٤‬طی ػُ‪، َ٤‬ػمتـك ث‪ٚ‬‬
‫ٓ٘بثغ ٓطٔئٖ ٓيکَ امت‪ .‬آب ثؼْی ٓ٘بٓن ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ٓ ٚ‬ؼِ‪ٓٞ‬بت اف إٓ رٔغ آ‪ٝ‬ؿی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ ٝ‬ثؼْی‬
‫اىغبً ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ک‪ ٚ‬ػؿ ثؼْی مبصبت ٓ‪ٜ‬بؿت ػاؿٗؼ‪.‬چبُو ػ‪٣‬گـ ‪،‬ػجبؿت اف ػؼّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت اؿهبّ ‪ٝ‬‬
‫ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ٓطٖٔ ؿارغ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت امت ٓ‪ٞ‬منبت ف‪٣‬بػی ػؿ‪ ٖ٣‬ثبؿ‪ ٙ‬تضو‪٤‬وبت ؿا اٗزبّ ػاػ‪ ٝ ٙ‬تاله‬
‫ػاؿٗؼ تب ث‪٘ٓ ٖ٤ٔٛ ٚ‬ظ‪ٞ‬ؿ ا‪ ٖ٣‬ػاتب ث‪٤‬ل ‪٣‬ب ثبٗک اؿهبّ ؿا ػؿ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ا‪٣‬زبػ ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫دلچسة ّ هشتثط ساختي گضاسش‬

‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ة ث‪ ٖ٤‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪٣ ٙ‬ب ى٘‪ٗٞ‬ؼ‪٣ ٙ‬ک اؿتجبٓی ؿا هب‪ٔ٘٤ٓ ْ٣‬ب‪٣‬ؼ ‪ٗ ٝ‬يبٕ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬اعجبؿ ثـ‬
‫فٗؼگی ؿ‪ٝ‬ف ٓـ‪ ٙ‬ىبٕ چط‪ٞ‬ؿ تبح‪٤‬ـ ٓی ک٘ؼ ‪ .‬ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع اکخـا ٓيکَ تـ‪ ٖ٣‬ثغو اف گقاؿه ؿا تيک‪َ٤‬‬
‫ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‪ٓ،‬غَ‪ٍٞ‬ب ثـای گقاؿىگـاٗی ک‪ ٚ‬ػؿ ؿىت‪ٓ ٚ‬ض‪٤‬طی ف‪٣‬نت تبف‪ٝ ٙ‬اؿػ اٗؼ ‪٣‬ب امتلبػ‪ ٙ‬ک٘٘ؼگبٗی ک‪ ٚ‬ػؿ‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ف‪٣‬بػ ٗؼاؿٗؼ‪.‬آ‪٣‬ب گقاؿىگـإ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ث‪ٍ ٚ‬ضت ػبٓ‪ ٚ‬اؿفه‬
‫‪ٛ‬بی ىغَی ‪٣ ٝ‬ب ث‪ ٚ‬اهتَبػ ‪٣ ٝ‬ب کتبة ‪ٛ‬بی ر‪٤‬جی ع‪ٞ‬اٗ٘ؼگبٕ ىبٕ ‪،‬اؿتجبٓ ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪ّ ٝ‬بصت ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ا‪٘٣‬ک‪ٚ‬‬
‫چـا ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثـای ٓـػّ ػبػی ا‪٤ٔٛ‬ت ػاؿػ‪،‬ثغو ٓ‪ّ ٝ ْٜ‬ـ‪ٝ‬ؿی ‪ٛ‬ـ گقاؿه ؿا تيک‪٤ٓ َ٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪70‬صج‪٤‬ت‬
 ‫چبُو ػ‪٣‬گـی ػجبؿت امت اف ٓل‪ ّٜٞ‬ػاػٕ ث‪ ٚ‬اؿهبّ ‪ ٝ‬اصَبئ‪ . ٚ٤‬مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ثب اؿهبّ ‪ٓ ٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬بت ‪ٝ‬اكـ‬
‫مـ‪ٝ‬کبؿ ػاؿٗؼ آب امتلبػ‪ ٙ‬اف اؿهبّ ف‪٣‬بػ ‪٣ ٝ‬ب ٗ‪ٞ‬ىتٖ اؿهبّ ف‪٣‬بػ گقاؿه ؿا عنت‪ ٚ‬کٖ ٓی مبفػ‪.‬‬
‫ثـ پبؿاگـاف ؽ‪ َ٣‬ک‪ ٚ‬پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٕ (گِ‪ٞ‬ثَ ‪ٝ‬اؿٓ٘گ ‪ )Global warming‬ػؿ ‪٣‬کی اف ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬بی کبثَ ث‪ٗ ٚ‬يـ ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬امت ‪ٗ،‬ظـ ث‪ ٚ‬اكگ٘‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫اٗتوبػ ثـ ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ثـای گ٘زبٗ‪٤‬ؼٕ ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ػه‪٤‬ن ػؿ ؿاپ‪ٞ‬ؿ ٓيکَ امت آب ٗيـ ‪ٔٗ 5‬جـ(ث‪ ٚ‬ىٔ‪ٍٞ‬‬
‫مبٍ ) ثـای ‪٣‬ک پبؿاگـاف ثن‪٤‬بؿ ف‪٣‬بػ ٓی ثبىؼ‪.‬ث‪ٛ ٚ‬ـ ٍ‪ٞ‬ؿت ‪،‬ث‪٣ ٚ‬ک ع‪ٞ‬اٗ٘ؼ‪ٓ ٙ‬ت‪ٞ‬مٔ ك‪٤ٜٔ‬ؼٕ ‪ٔٛ‬چ‪٣ ٞ‬ک‬
‫پبؿاگـاف ؿِ‪٤‬ع ثن‪٤‬بؿ ف‪٣‬بػ ٓی ثبىؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬چ٘‪ ٖ٤‬گقاؿه ‪ٛ‬ب ثـای کنبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬مب‪٘٣‬ل ػإ ٗجبى٘ؼ ‪٤ٛ‬چ ٓل‪ٜٓٞ‬ی‬
‫ٗؼاؿػ‪.‬ث‪ٜ‬تـ امت ک‪ٞٗ ٚ‬ىتٖ اػؼاػ ٍـف ٗظـ ى‪ٞ‬ػ ‪ٍ ٝ‬ـف اف اكقا‪٣‬و ك‪َ٤‬ؼی ‪ٛ‬ب امتلبػ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ ‪٣،‬ب ا‪٘٣‬ک‪ٚ‬‬
‫اػؼاػ ػؿ ‪٣‬ک رؼ‪٣ ٝ ٍٝ‬ب گـاف رؼاگبٗ‪ ٚ‬ىبَٓ گـػ‪٣‬ؼ‪ ّْ ٝ ٙ‬گقاؿه اؿائ‪ ٚ‬گـػػ‪ٓ.‬ـ‪٣‬و‪ ٚ‬ػ‪٣‬گـی ثـای‬
‫ػالهٔ٘ؼ مبعتٖ ع‪ٞ‬اٗ٘ؼگبٕ ‪ ٝ‬ػُچنت گـػاٗ‪٤‬ؼٕ گقاؿه ا‪٘٣‬نت ک‪ ٚ‬ثبالی فا‪ٓ ٚ٣ٝ‬ـػّ تٔـکق ٍ‪ٞ‬ؿت‬
‫گ‪٤‬ـػ‪.‬ع‪ٞ‬اٗ٘ؼگبٕ ‪ ٝ‬ى٘‪ٗٞ‬ؼگبٕ ٓؼٔ‪ٞ‬ال ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓـػّ ػ‪٣‬گـ ٓبٗ٘ؼ ع‪ٞ‬ػ ىبٕ ؿا تيغ‪ٔٗ ٌ٤‬ب‪٘٣‬ؼ‪ ٝ.‬گقاؿىی‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿػ ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼی اٗنبٗ‪ٜ‬ب ٓؼٔ‪ٞ‬ال ٗنجت َٓبصج‪ٛ ٚ‬ب ثب مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ‪ٓ ٝ‬تغََ‪، ٖ٤‬ث‪ ٚ‬آمبٗی ػؿک گـػ‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬اصنبمبت ‪ ٝ‬تبح‪٤‬ـ ث‪٤‬يتـی ؿا ػؿ هجبٍ ػاؿػ ‪.‬ت‪٤ّٞ‬ضبت ع‪ٞ‬ة ػؿ ٗ‪ٞ‬ىت‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗؼ گقاؿه ؿا فٗؼ‪ ٙ‬ثگـػاٗؼ‪.‬‬

‫هصازثَ تا هتخصصیي‬

‫ثؼْی ا‪ٝ‬هبت کنت اػتٔبػ ٓتغََ‪ٓ ٖ٤‬يکَ امت ‪.‬ثؼْی اف مبٗ‪٤‬ل ػاٗبٕ ٓٔکٖ كکـ ک٘٘ؼ"ک‪ٚ‬‬
‫ثـػاىت ژ‪ٝ‬ؿٗبُنت ‪ٛ‬ب ػؿمت ٗ‪٤‬نت"‪٣ ٝ‬ب ‪ٛ‬ـچ‪٤‬ق ؿا ث‪٤‬و اف صؼ مبػ‪ٓ ٙ‬ی مبفػ ‪٣‬ب تضو‪٤‬وبت ىبٕ ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ‬
‫إٓ فصٔبت ف‪٣‬بػی ؿا ٓتضَٔ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ٗ،‬غ‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ػاٗنت ‪ .‬ا‪ٝ ٖ٣‬اهؼ‪٤‬ت ػاؿػ ک‪ ٚ‬مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ثـای ٓؼت‪ٜ‬بی‬
‫ٓ‪ٞ‬الٗی َٓـ‪ٝ‬ف تضو‪٤‬وبت ٓی ثبى٘ؼ ‪ٓ ٝ‬ؼٔ‪ٞ‬ال هجَ اف اؿا‪ٗ ٚ٣‬تب‪٣‬ذ تضو‪٤‬وبت ثن‪٤‬بؿ ػهت ٓی ک٘٘ؼ‪ ٝ.‬ا‪ْٛ ٖ٣‬‬
‫‪٣‬ک صو‪٤‬وت امت ک‪ ٚ‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ٓؼٔ‪ٞ‬ال ػزِ‪ٓ ٚ‬ی ک٘٘ؼ ‪٤ٔٛ ٝ‬ي‪٘ٓ ٚ‬تظـ پبمظ ٓی ثبى٘ؼ ‪ ٝ‬مؼی‬
‫ٓی ٗٔب‪٘٣‬ؼ تب چ‪٤‬ق ‪ٛ‬بی ؿا ثـای ى٘‪ٗٞ‬ؼگبٕ ػٔ‪ٓٞ‬ی ‪٣‬ب اكـاػ ٓ‪ٞ‬ؿػ ‪ٛ‬ؼف ع‪ٞ‬ػ آمبٕ ‪ ٝ‬مبػ‪ ٙ‬مبفٗؼ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬ت٘و‬
‫‪٣‬ک آـ ػبػی امت آب ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ ثبالی إٓ كب‪٣‬ن گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ثب ٍجـ ‪ ٝ‬ىک‪٤‬جب‪٣‬ی ‪ ٝ‬ػَٔ‪،‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ى‪ ٙٞ٤‬کنت اػتٔبػ مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ؿا‬
‫ث‪٤‬بٓ‪ٞ‬فٗؼ‪ٓ.‬ـصِ‪ ٚ‬ا‪ ٍٝ‬آٓبػ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػٕ ثـای َٓبصج‪ٓ ٚ‬ی ثبىؼ‪.‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ثب آٓبػگی گـكتٖ ٗيبٕ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ک‪ٝ ٚ‬ی‬
‫ػؿ کبؿ‪ٛ‬بی مب‪٘٣‬ل ػاػٕ ‪ٝ‬اهؼب ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼی ػاؿػ‪.‬ثـمی ٓتوبثَ ‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت ‪ٛ‬ب هجَ اف ٗيـ گقاؿه ‪٣،‬ک ؿا‪ٙ‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪71‬صج‪٤‬ت‬
‫ػ‪٣‬گـ ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آ‪ٝ‬ؿػٕ اػتٔبػ امت ‪ٛ.‬ـگب‪ ٙ‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نتی ثـای گقاؿه ػ‪ٛ‬ی ػه‪٤‬ن ‪ ٝ‬کبَٓ ى‪ٜ‬ـت کنت ٗٔب‪٣‬ؼ‬
‫‪،‬پل ػؿ‪ٝ‬اف‪ٛ ٙ‬ب ث‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬ی ‪ٝ‬ی ثبف ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ گـػ‪٣‬ؼ ‪ٓ ٝ‬تغََ‪ ٖ٤‬ػ‪٣‬گـ ث‪٤‬يتـ اؿاػ‪ ٝ ٙ‬ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼ َٓبصج‪ٚ‬‬
‫ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬

‫زفع هْاصًَ‬

‫ثؼْی ا‪ٝ‬هبت ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب تضت تبح‪٤‬ـ ٓ٘بثغ هـاؿ ٓی گ‪٤‬ـٗؼ ‪،‬پل ٓ‪ ْٜ‬امت ػ‪٣‬گـ ٓـف ٓ‪ّٞٞ‬ع‬
‫‪ ْٛ‬ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ‪.‬آب ّـة االرَ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ػؼّ آگب‪ٛ‬ی ٓٔکٖ ثبػج گـػػ تب گقاؿه ‪ٛ‬بی ‪٣‬ک ٓـك‪ ٚ‬ث‪٤‬و اف صؼ‬
‫چبپ گـػػ ‪٣‬ب ث‪ٗ ٚ‬يـ مپـػ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ ‪.‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ثب‪٣‬ؼ ‪٤ٔٛ‬ي‪ ٚ‬ػؿ اؿائ‪ ٚ‬گقاؿه ‪ٛ‬ب ت‪ٞ‬افٕ ؿا صلع ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫ثؼْی ا‪ٝ‬هبت ‪٣‬ک گقاؿه ‪٣‬ک هْ‪ ٚ٤‬ػاؿای چ٘ؼ‪ ٖ٣‬ر٘ج‪ٓ ٚ‬ی ثبىؼ‪،‬ث‪ ٚ‬ىٔ‪ٍ ٍٞ‬ؼای ٓـػّ ؿـ‪٣‬ت ک‪ ٚ‬اکخـا‬
‫ث‪٤‬و اف ‪ ٚٔٛ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٗقػ‪٣‬ک اٗؼ ‪ .‬ا‪ٓ ٖ٣‬ـػّ ؿـ‪٣‬ت ٓٔکٖ ػؿ هـ‪ ٚ٣‬ربت ‪٣‬ب ٓ٘بٓن ػ‪ٝ‬ؿ ػمت فٗؼگی‬
‫ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ٔٓ ٝ‬کٖ ث‪٤‬و اف ‪ٞٓ ٚٔٛ‬ؿػ آم‪٤‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت هـاؿ گ‪٤‬ـٗؼ ‪ .‬اگـ ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬إٓ ٓ‪ٞ‬هؼ‪٤‬ت ‪ٛ‬ب‬
‫ؿكت‪ٗ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓٔکٖ آٗ‪ٜ‬ب ثت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثب ٓ‪ٞ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ک‪ ٚ‬ػؿ إٓ ٓضالت کبؿ ٓی ک٘٘ؼ ػؿ تٔبك ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ع‪ٞ‬ػ ؿا ٓج٘ی ثـ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ک‪ٓ ٚ‬ـػّ چط‪ٞ‬ؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ آم‪٤‬ت هـاؿ ٓی گ‪٤‬ـٗؼ ثؼمت آ‪ٝ‬ؿٗؼ‪.‬‬

‫اختٌاب اص گضاسش ُای هٌفی تیص اص زذ‬

‫ا‪٣‬ؼ‪٣‬ت‪ٞ‬ؿإ (مـػث‪٤‬ـإ ‪٣‬ب ٓؼ‪٣‬ـإ)ىب‪٣‬ؼ گقاؿه ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا اؿفه کبكی ٗؼ‪٘ٛ‬ؼ ف‪٣‬ـا آٗ‪ٜ‬ب ثب‬
‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی آى٘ب‪٣‬ی ٗؼاىت‪٣ ٝ ٚ‬ب اؿفه ‪ ٝ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ثغ‪ٞ‬ثی ٗٔ‪٤‬ؼاٗ٘ؼ‪.‬‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ثب‪٣‬ؼ آٓبػگی ػاىت‪ ٚ‬ثبى٘ؼ تب گقاؿه ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا ثبالی ا‪٣‬ؼ‪٣‬ت‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬كـ‪ٝ‬ه ثـمبٗ٘ؼ ‪٣‬ؼ٘ی‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ػاؿٗؼ ک‪ ٚ‬ا‪٣‬ؼ‪٣‬ت‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ؿا ػؿثبؿ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آگب‪ ٙ‬مبعت‪ ٝ ٚ‬ث‪ ٚ‬آٗ‪ٜ‬ب ت‪٤ّٞ‬ش ٗٔب‪٘٣‬ؼ ک‪ٚ‬‬
‫ٓنب‪ ٝ َ٣‬گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی چـا ث‪ ٚ‬اكـبٕ ‪ٛ‬بی ػبػی ٓ‪ٓ ْٜ‬ی ثبىؼ ‪.‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬ؿف‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓـث‪ٓ ٓٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ػؿ ؿ‪ٝ‬ف‪ٛ‬بی ثب اعجبؿ کْ‪،‬اکخـا ػؿ ىـ‪ٝ‬ع ‪ٛ‬لت‪٣ ٝ ٚ‬ب ثؼؼ اف تؼط‪٤‬الت‬
‫اؿائ‪ٓ ٚ‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪72‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ثب ا‪ٓ ٖ٣‬ـ‪٣‬و‪ ٚ‬گقاؿه ‪ٛ‬بی ث‪ٜ‬تـ اؿا‪ٓ ٚ٣‬ی ى‪ٗٞ‬ؼ ف‪٣‬ـا ٓؼٔ‪ٞ‬ال ػؿ ا‪ ٖ٣‬ا‪ٝ‬هبت عجـ ‪ٛ‬بی م‪٤‬بمی کٔتـ ث‪ٗ ٚ‬يـ‬
‫مپـػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ .‬آٗ‪ٜ‬ب ‪ ْٛ‬چ٘بٕ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ گقاؿه ‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا ػؿ ثؼْی مبُـ‪ٝ‬ف‪ٛ‬ب ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ ػؿ ؿ‪ٝ‬ف‬
‫‪.‬‬
‫ر‪ٜ‬بٗی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ک‪ ٚ‬ػؿ ر‪ٛ ٕٞ‬ـ مبٍ تز‪ٓ َ٤ِ٤‬ی گـػػ ث‪ٔٗ ٚ‬ب‪٣‬و ثگؾاؿٗؼ‬

‫آهْصش ضوٌی سساًَ دیذاسی‪:‬‬

‫ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٗ ٚ‬وو ٓ‪ ْٜ‬تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٕٞ٣‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ي ؿمبٗ‪ ٚ‬هبثَ ت‪ٞ‬ر‪٤ٓ ٝ ٚ‬قإ تؤح‪٤‬ـگؾاؿی إٓ ػؿ كـآ‪٘٣‬ؼ آالع‬
‫ؿمبٗی‪ ،‬ا‪ ٖ٣‬ؿمبٗ‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ي ثنتـ ٓ٘بمت ثـای آالع ؿمبٗی ‪ ٝ‬آٓ‪ٞ‬فه ٓجبصج ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‪،‬‬
‫ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ ٗوو ٓؤحـی ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ ‪ٓ.‬ی چ٘ؼ مبٍ اع‪٤‬ـ‪ ،‬امتلبػ‪ ٙ‬اف ا‪ ٖ٣‬ؿمبٗ‪ ٚ‬ػؿ ثؼؼ ِٓی ‪ٝٝ‬ال‪٣‬تی گنتـه‬
‫ًٔی ‪٤ً ٝ‬لی ػاىت‪ ٚ‬امت ‪ُٝ‬ی ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ا‪ ٖ٣‬ؿمبٗ‪ٞ٘ٛ ،ٚ‬ف ثـای ؿم‪٤‬ؼٕ ث‪ ٚ‬صبُت ا‪٣‬ؼ‪ٛ‬آٍ ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼ‬
‫‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی كبٍِ‪ ٚ‬ف‪٣‬بػی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ‪ٔٛ.‬چ٘‪ ٖ٤‬ت‪٤ُٞ‬ؼات ك‪٤ًِ ،ِْ٤‬پ‪ ،‬آٓ‪ٞ‬فه ف‪٣‬نت‬
‫ٓض‪٤‬طی مبفٓبٕ ٓـًقی ‪ٔٛ ٝ‬چ٘‪ٝ ٖ٤‬اصؼ آٓ‪ٞ‬فه ؿ‪ٝ‬متب‪ ٙ‬ا توـ‪٣‬جب ً ٓ٘بمت ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪.‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ إٓ اهؼآبت‬
‫ف‪٣‬ـ ٗ‪٤‬ق ػؿ مبُ‪ٜ‬بی گؾىت‪ ٚ‬اٗزبّ ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ‪:‬‬
‫‪ ‬ارـای ري٘‪ٞ‬اؿ‪ٛ ٙ‬بی ِٓی ‪٘ٓ ٝ‬طو‪ٛ ٚ‬بی ك‪ ،ِْ٤‬ػٌل‪ٗ ،‬وبىی‪ً ،‬بؿ‪ٌ٣‬بت‪ٞ‬ؿ ‪.....ٝ‬‬
‫‪ ‬ثـگقاؿی ر٘گ‪ٜ‬بی تِ‪٣ٞ‬ق‪ٗٞ٣‬ی‬
‫‪ ‬مبعت ٓ‪ٞ‬م‪٤‬وی ‪ ٝ‬تـاٗ‪ ٚ‬ثب ْٓبٓ‪ ٖ٤‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ‪٣ٝ‬ژ‪ًٞ ٙ‬ػًبٕ‬
‫‪ ‬مبعت ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی تِ‪٣ٞ‬ق‪ٗٞ٣‬ی ٓنت٘ؼ ثـای آى٘ب‪٣‬ی ثب ٓؼْالت ‪ ٝ‬عطـات ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‬
‫‪ ‬تٌخ‪٤‬ـ ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ت‪٤ُٞ‬ؼات ‪٘ٛ‬ـی ػ‪٣‬ؼاؿی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‬
‫‪.‬‬
‫‪ ‬پ‪ٞ‬ىو تَ‪٣ٞ‬ـی ٓ٘بمجت ‪ٛ‬بی ٓغتِق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ مطش ِٓی ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬متب‪٣‬ی‬

‫هطکالت هْخْد دس تخص سساًَ دیذاسی‪:‬‬

‫ػؼّ اٗنزبّ ػؿ ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ث‪ٞ‬م‪ ِٚ٤‬ػمتگب‪ٛ ٙ‬بی ٓغتِق پ‪ٞ‬ىو ٗبًبكی‬
‫ٓجوبت ٓغتِق ث‪ ٚ‬ػُ‪ٓ َ٤‬ضؼ‪ٝ‬ػ ث‪ٞ‬ػٕ ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ‪٤ٗ ٝ‬ق ػؼّ پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ػؿ مبػبت ٓ٘بمت ث‪ٞ‬ػر‪ٚ‬‬
‫ٗبًبكی ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼات اعتَبٍی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت (ث‪ٞ‬ػر‪ٛ ٚ‬بی ٓيبؿًتی ‪ ٝ‬ربؿی)ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪٣‬ت ت‪٤ُٞ‬ؼات ػؿ ا‪ٖ٣‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪73‬صج‪٤‬ت‬
‫ص‪ٞ‬ف‪ ٙ‬ث‪ُ ٚ‬ضبظ ًٔی ٗج‪ٞ‬ػ ؿا‪ ٙ‬ثـػ ٓ٘بمت ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬ت‪٤ُٞ‬ؼات تِ‪٣ٞ‬ق‪ٗٞ٣‬ی ػؼّ ػمتـمی ث‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼات عبؿری ػؿ‬
‫فٓ‪ٓ ٚ٘٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؼّ آى٘ب‪٣‬ی ًبكی ت‪٤ُٞ‬ؼً٘٘ؼگبٕ ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ثب ػاٗو ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اػٔبٍ‬
‫مِ‪٤‬و‪ ٚ‬ػؿ ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ مبفٓبٕ ‪ ٝ‬ىجٌ‪ٛ ٚ‬بی ٓغتِق ‪.‬‬

‫ػالٍّ تش ركش الذاهات اًدام ضذٍ ّ هطکالت هْخْد دس تخص سساًَ دیذاسی تَ صهیٌَ ُای هثثت‬
‫ریل اضاسٍ هیطْد‪:‬‬

‫تؤح‪٤‬ـ ٓخجت ؿمبٗ‪ ٚ‬ػ‪٣‬ؼاؿی ثـ اكقا‪٣‬و ػاٗو ‪ ٝ‬آگب‪ٛ‬ی اهيبؿ ٓغتِق ربٓؼ‪ ٚ‬ػؿ فٓ‪ٓ ٚ٘٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫امتوجبٍ ؿػ‪ٛ ٙ‬بی ٓغتِق م٘ی ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ًٞ ٙ‬ػًبٕ ‪ٞٗ ٝ‬ر‪ٞ‬اٗبٕ اف ٓـ‪٣‬ن ا‪ ٖ٣‬ى‪ ٙٞ٤‬آٓ‪ٞ‬فىی ث‪ٓ ٚ‬و‪ ُٚٞ‬صلع‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ا‪٣‬زبػ ‪ ٝ‬تؼٔ‪٤‬ن اؿتجبٓ ٓتوبثَ ػؿ ٓو‪٘ٛ ُٚٞ‬ـ ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ً٘بؿ اكقا‪٣‬و تٔب‪٘ٛ َ٣‬ـٓ٘ؼإ‬
‫ػؿ پـػاعتٖ ث‪ٓ ٚ‬نبئَ ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‪ .‬اكقا‪٣‬و تٔب‪ َ٣‬تؼؼاػی اف ٓنئ‪ ٖ٤ُٞ‬ىجٌ‪ٛ ٚ‬بی ِٓی ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬متب‪٣‬ی ثـای‬
‫ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی اعتَبً ؿػ‪٣‬ق ث‪ٞ‬ػر‪ٓ ٚ‬يبؿًتی ث‪ ٚ‬مبفٓبٕ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬ت‬
‫ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ ٚ‬اف ؿاػ‪ ٝ ٞ٣‬تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٕٞ٣‬تؤح‪٤‬ـ ؿمبٗ‪ ٚ‬ػ‪٣‬ؼاؿی ثـ ٗگـه ٓنئ‪ ٖ٤ُٞ‬ثـٗبٓ‪ ٚ‬ؿ‪٣‬ق ‪ ٝ‬تَٔ‪ْ٤‬‬
‫گ‪٤‬ـٗؼ‪ٗ ٙ‬نجت ث‪ ٚ‬ص‪ٞ‬ف‪ٛ ٙ‬بی ٓغتِق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪.‬رؾة ٓغبٓت اف گـ‪ٛ ٙٝ‬بی م٘ی ٓغتِق اف ٓـ‪٣‬ن ت‪٤ُٞ‬ؼ‬
‫‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ىبػ ثب ْٓبٓ‪ ٖ٤‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی اكقا‪٣‬و ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ارتٔبػی آٗ‪ٜ‬ب ث‪ ٚ‬صلع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪.‬‬

‫آهْصش ضوٌی سساًَ ضٌیذاسی‪:‬‬

‫ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٗ ٚ‬وو ٓ‪ ْٜ‬ؿاػ‪ ٞ٣‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ‪ٌ٣‬ی اف ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬بی كـاگ‪٤‬ـ‪٤ٓ ،‬قإ تؤح‪٤‬ـگؾاؿی إٓ ػؿ آـ‬
‫آالع ؿمبٗی ‪ ٝ‬آٓ‪ٞ‬فه ٓجبصج ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی صبئق ا‪٤ٔٛ‬ت امت ‪ُ.‬ؾا ٓی چ٘ؼ مبٍ اع‪٤‬ـ ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٚ‬‬
‫امتوجبٍ ثـٗبٓ‪ ٚ‬مبفإ ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی ػؿ ثؼؼ ِٓی ‪ٝٝ‬ال‪٣‬تی ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‬
‫گنتـه ًٔی ‪٤ً ٝ‬لی ػاىت‪ ٚ‬امت ث‪ٞٓ ٚ‬ؿی ً‪ ٚ‬ثغو هبثَ ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی اف ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی ػؿ ٓـاًق ‪ٝ‬ال‪٣‬ت‬
‫‪ٛ‬ب ‪ٔٛ ٝ‬چ٘‪ ٖ٤‬ىجٌ‪ٛ ٚ‬بی مـامـی ٍؼا ث‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی اعتَبً ‪٣‬بكت‪ ٝ ٚ‬ػؿ‬
‫ٓ٘بمجت ‪ٛ‬بی ٓغتِق ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ مط‪ٞ‬س ِٓی ‪ٓ ٝ‬ضِی اف ٓـ‪٣‬ن ‪ٌٔٛ‬بؿی ثبىجٌ‪ٛ ٚ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی‬
‫ًي‪ٞ‬ؿ‪ ،‬پ‪ٞ‬ىو ٓ٘بمت ا‪ٓ ٖ٣‬ـامْ اٗزبّ پؾ‪٣‬ـكت‪ ٚ‬امت ‪.‬الفّ ث‪٣ ٚ‬بػآ‪ٝ‬ؿی امت ً‪ ٚ‬ػؿ ً٘بؿ ؿمبٗ‪ٚ‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪74‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ؿاػ‪٤ٓ،ٞ٣‬جب‪٣‬نت ث‪ ٚ‬مب‪٣‬ـ ٓ‪ٞ‬اؿػ ى٘‪٤‬ؼاؿی ٗ‪٤‬ق اىبؿ‪ٞٔٗ ٙ‬ػ ً‪ ٚ‬کنت ‪ ٝ‬می ػی اف ا‪ ٖ٣‬ػمت ٓ‪٤‬جبى٘ؼ ٌُٖ ػؿ‬
‫فٓ‪ ٚ٘٤‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ا‪ٓ ٖ٣‬ضَ‪ٞ‬الت اهؼاّ رؼی ٍ‪ٞ‬ؿت ٗپؾ‪٣‬ـكت‪ ٚ‬امت‪.‬‬

‫هطکالت هْخْد دس تخص سساًَ ضٌیذاسی‪:‬‬

‫ت٘بمت ٗبًبكی ثـعی ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ثب ٗ‪٤‬بف‪ٛ‬بی ٓغبٓج‪ ٖ٤‬ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ٓ ٙ‬غبٓج‪ ٖ٤‬عبً ث‪ٞ‬ػر‪ٗ ٚ‬بًبكی ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼات‬
‫ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ ٙ‬ػؿ مطش ‪ٝ‬ال‪٣‬ت ‪ٛ‬ب ػؼّ ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬مبػبت پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ٓت٘بمت ثب ٗ‪ٞ‬ع ٓغبٓج‪ٖ٤‬‬
‫ت‪ٞ‬ر‪ٗ ٚ‬بٓ٘بمت ثـعی ؿػ‪ٛ ٙ‬بی ٓؼ‪٣‬ـ‪٣‬تی ػؿ ثغو ٍؼا(ؿمبٗ‪ ٚ‬ى٘‪٤‬ؼاؿی) ػؿ فٓ‪ ٚ٘٤‬ا‪٣ُٞٝ‬ت ػاػٕ ث‪ ٚ‬ت‪،ٚ٤ٜ‬‬
‫ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ٝ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ‪٣ٝ‬ژ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬اٗؼى ث‪ ٚ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬امتلبػ‪ ٙ‬اف ؿ‪ٝ‬ى‪ٜ‬بی ػ‪٣‬گـ ٓت٘‪ٞ‬ع ى٘‪٤‬ؼاؿی‬
‫کنت‪ ،‬می ػی ‪ ًْ. ...ٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی ث‪ ٚ‬امتلبػ‪ ٙ‬اف هبُت ٗٔب‪٣‬و ث‪ ٚ‬ر‪ٜ‬ت اُوبء ٓلب‪ ْ٤ٛ‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‪.‬‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ ؽًـ اهؼآبت اٗزبّ ىؼ‪ ٝ ٙ‬چبُو ‪ٛ‬بی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ػؿثغو ؿمبٗ‪ ٚ‬ى٘‪٤‬ؼاؿی ث‪ ٚ‬فٓ‪ٛ ٚ٘٤‬بی ٓخجت ؽ‪َ٣‬‬
‫اىبؿ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫آٌبٕ پ‪٤‬بّ ؿمبٗی ث‪ ٚ‬اهيبؿ ٓغتِق ث‪ ٚ‬ػُ‪ َ٤‬ت٘‪ٞ‬ع ىجٌ‪ٛ ٚ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی ِٓی ‪ٝٝ‬ال‪٣‬تی ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼی ى٘‪٤‬ؼٕ‬
‫پ‪٤‬بٓ‪ٜ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی اف م‪ٞ‬ی ثـعی ٓغبٓج‪٤ٗ ٖ٤‬بف ث‪ٛ ٚ‬ق‪ ٚ٘٣‬اٗؼى ثـای ت‪ ٝ ٚ٤ٜ‬پغو ثـٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ؿاػ‪٣ٞ٣‬ی‬
‫ا‪٣‬زبػ اٗگ‪٤‬ق‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ر‪ٜ‬ت ٓيبؿًت ‪ٛ‬بی ٓـػٓی ػؿ ؿامتبی صلبظت اف ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪.‬‬

‫آهْصش ضوٌی سساًَ ًْضتاسی‪:‬‬

‫ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪٤ٔٛ‬ت اٗتوبٍ ػاٗو ‪ ٝ‬آالػبت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ هبُت ٓ‪ٞ‬اؿػ ٗ‪ٞ‬ىتبؿی ٓی چ٘ؼ مبٍ‬
‫اع‪٤‬ـ‪ ،‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ‪ ٝ‬اؿائ‪ٓ ٚ‬طبُت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ هبُت ًتبة‪ ،‬ثـ‪ٝ‬ى‪ٞ‬ؿ‪ ،‬پ‪ٞ‬متـ‪ٓ ،‬زِ‪ ٝ ٚ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ ٚ‬ؿىؼ هبثَ‬
‫ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ای ػاىت‪ ٚ‬امت‪ٔٛ.‬چ٘‪ ٖ٤‬چبپ ٓزالت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ت‪ٞ‬مٔ ثغو عَ‪ٍٞ‬ی ‪ ٝ‬اىت‪٤‬بم رـا‪٣‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫ٗبىـ‪ ٖ٣‬ثغو عَ‪ٍٞ‬ی ث‪ ٚ‬اؿائ‪ٓ ٚ‬طبُت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی اف ٌٗبت ٓخجت ا‪ ٖ٣‬ثغو ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪75‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هطکالت هْخْد دس تخص سساًَ ًْضتاسی‪:‬‬

‫تؼـك‪ٗ ٚ‬بٓ٘بمت صن اُقصٔ‪ٗ ٚ‬گبؿه ًتت ‪ٓ ٝ‬وبالت ت‪ٞ‬مٔ ٓؤُل‪ٗ ٝ ٖ٤‬ج‪ٞ‬ػ اٗگ‪٤‬ق‪ً ٙ‬بكی ثـای تـرٔ‪ٚ‬‬
‫ٓت‪ ٕٞ‬ىٔبؿگبٕ ٓضؼ‪ٝ‬ػ ٗيـ‪٣‬بت ‪ ٝ‬ثـعی اف ًتت ٓ٘تيـ‪ ٙ‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬رٔؼ‪٤‬ت ًي‪ٞ‬ؿ صٔب‪٣‬ت ٗبًبكی ػ‪ُٝ‬ت اف‬
‫ٗبىـ‪ٗ ٝ ٖ٣‬يـ‪٣‬بت ؿ‪٤‬ـػ‪ُٝ‬تی ػؿ ص‪ٞ‬ف‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آالع ؿمبٗی ٓضؼ‪ٝ‬ػ ‪ٗ ٝ‬بهٌ رـا‪٣‬ؼ ‪ٓ ٝ‬طج‪ٞ‬ػبت‬
‫ًي‪ٞ‬ؿ ػؿ ص‪ٞ‬ف‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪.‬‬

‫گضاسش ‪،‬هفکْسٍ ُا ّ هٌاتغ هطشذ ساختي هفکْسٍ ُا‬

‫اگـ ثب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت آى٘ب ى‪ ْ٣ٞ‬ػؿ ٓطـس مبعتٖ گقاؿه ‪ٛ‬ب ‪ٓ ٝ‬لک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬ب ٓيکَ ٗغ‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ‪ٓ،‬ض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ثب ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ٓتؼؼػی ٓبٗ٘ؼ ؿؾا ‪ٍ،‬ضت ‪،‬کبؿ‪ٝ‬ثبؿ‪ٍ٘،‬ب‪٣‬غ ‪ ،‬اٗـژی ‪،‬اٗوبالت ‪،‬اٗکيبف ‪،‬ػ‪ُٝ‬ت‬
‫‪ٓ،‬ؾ‪ٛ‬ت ‪،‬تؼِ‪ ٝ ْ٤‬تـث‪، ٚ٤‬ػِ‪ ٝ ّٞ‬اػ‪ ٚ٣ٝ‬اؿتجبٓ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ‪.‬توـ‪٣‬جب ‪ٛ‬ـ ثغو اف فٗؼگی ؿ‪ٝ‬فٓـ‪ٓ ٙ‬ب ث‪ٗ ٚ‬ض‪ٞ‬ی ثب‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت مـ‪ٝ‬کبؿ ػاؿػ‪ٓ .‬طـس ٗٔ‪ٞ‬ػٕ گقاؿه ‪ٓ ٝ‬لک‪ٞ‬ؿ‪ ٙ‬اکخـا ٓبٗ٘ؼ ا‪ ٖ٣‬م‪ٞ‬اٍ آمبٕ ‪ ٝ‬مبػ‪ٓ ٙ‬ی ثبىؼ‪.‬‬

‫‪":‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬چ‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـ ػاؿػ"‪٣‬ب " ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثبالی ٓـػّ چ‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـی ػاؿػ؟"‬
‫ث‪ ٚ‬آـاف ع‪ٞ‬ػ ٗگب‪ ٙ‬ک٘‪٤‬ؼ ثؼْی ا‪ٝ‬هبت گقاؿه ‪ٛ‬ب ػؿ ٓوبثَ چيْ ‪ٛ‬بی ٓبٕ هـاؿ ػاؿػ ‪.‬‬
‫‪ٓ ‬وؼاؿ عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬بی پالمت‪٤‬کی ک‪ٓ ٚ‬ب اف إٓ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ٗٔب‪ٓ، ْ٤٣‬ب ث‪٘ٓ ٚ‬بفٍ ع‪ٞ‬ػ ٓ‪، ٙٞ٤‬مجق‪٣‬زبت ‪ٝ‬‬
‫ػ‪٣‬گـ ٓضَ‪ٞ‬الت ؿا اف ٓبؿکت ؿ‪ٝ‬فاٗ‪ ٚ‬ػؿ ث‪ ٖ٤‬عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬بی پالمت‪٤‬کی اٗتوبٍ ٓی ػ‪، ْ٤ٛ‬ث‪ ٚ‬تٔبّ ا‪ٖ٣‬‬
‫عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬ب چ‪ٝ ٚ‬اهغ ٓی ى‪ٞ‬ػ؟آ ‪٣‬ب ث‪ ٚ‬آٗن‪ ٞ‬اٗؼاعت‪ٓ ٚ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪٣ ٝ‬ب اٗ‪٤‬ک‪ٓ ٚ‬زؼػا اف إٓ امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی‬
‫ى‪ٞ‬ػ؟ا‪ ٖ٣‬کبؿ ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬چ‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـ ٓ‪٤‬گؾاؿػ؟چ‪ٓ ٚ‬ؼتی ّـ‪ٝ‬ؿت امت عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬ب ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬پ‪ٞ‬م‪٤‬ؼ‪ٙ‬‬
‫ى‪ٗٞ‬ؼ ؟چ‪ ٚ‬کنبٗی ا‪ ٖ٣‬عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬ب ؿا ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓی ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ ٝ‬چ‪ٞٗ ٚ‬ع ٓی ت‪ٞ‬إ ا‪ٛ ٖ٣‬ب ؿا ت٘ظ‪ٞٔٗ ْ٤‬ػ؟‬
‫متبٕ م‪٤‬قؿ ؿاپ‪ٞ‬تـ ژ‪ٝ‬ؿٗبٍ ا‪٣‬يٖ ‪ٝ‬اٍ متـ‪٣‬ت ا‪ ٖ٣‬م‪ٞ‬اٍ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬م‪ٞ‬اٍ ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـی ؿا فٓبٗی ٓطـس‬
‫ٗٔ‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ػؿثبؿ‪ ٙ‬تؼؼاػ عـ‪٣‬ط‪ ٚ‬پالمت‪٤‬کی ػؿ آم‪٤‬ب ث‪ ٚ‬عَ‪ ًٞ‬ػؿ تب‪ِ٘٣‬ؼ ‪٘ٛ ٝ‬ؼ‪ٝ‬متبٕ ٓی ٗ‪ٞ‬ىت‪ .‬ا‪ٖ٣‬‬
‫عـ‪٣‬ط‪ٛ ٚ‬ب ثالعـ‪ٞٓ ٙ‬اػ کخبكبتی آـاف مـک ‪ٛ‬ب ‪،‬ک٘بؿ ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪،‬ر‪٣ٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی آة ا‪٣‬نتبػ‪ ٙ‬ک٘بؿ‬
‫‪.‬‬
‫ک‪ٞ‬چ‪ ٚ‬ؿا تيک‪ٓ َ٤‬ی ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ‪ٔٛ‬چ٘بٕ عطـی امت ث‪ ٚ‬ص‪٤‬بٓ ‪ٝ‬صو‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪76‬صج‪٤‬ت‬
 ‫تَ دسیای کاتل ًظش اًذاصیذ‬

‫ٓـػّ ٓ‪ٞ‬تـ ‪ٛ‬ب مـ‪٣ٝ‬ل ‪،‬ثب‪٣‬نک‪ٛ َ٤‬بی ع‪ٞ‬ػ ؿا ػؿ ػؿ‪٣‬بی کبثَ ٓی ى‪٣ٞ‬ؼ گـ‪٣‬ل ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ؿ٘‪٤‬بػ‬
‫ػ‪٣‬گـی ؿا ک‪ ٚ‬اف إٓ ث‪٤‬ـ‪٤ٓ ٕٝ‬ب‪٣‬ؼ ػاؿای ٓ‪ٞ‬اػی اٗؼ ک‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪ٛ ٝ‬ـ آٗچ‪٤‬قی ػ‪٣‬گـی ک‪ ٚ‬ػؿ إٓ‬
‫فٗؼگی ٓی ک٘ؼ ّـؿ ٓی ؿمبٗؼ ‪،‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ اٗنبٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ی ؿا ک‪ ٚ‬اف آة ػؿ‪٣‬ب امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ٗٔب‪٘٣‬ؼ ٓتْـؿ‬
‫ٓی مبفٗؼ؟ٓـػّ ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬إٓ چ‪ ٚ‬كکـ ٓی ک٘٘ؼ؟چ‪ ٚ‬کبؿی ؿا ٓی ت‪ٞ‬إ ػؿ ا‪ٞٓ ٖ٣‬ؿػ اٗزبّ ػاػ؟‬
‫ا‪ ٖ٣‬چ٘‪ٓ ٖ٤‬لک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی اف ٓيب‪ٛ‬ؼات ؿ‪ٝ‬فٓـ‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬ػمت ٓی ا‪٣‬ؼ ‪٣ .‬ک گقاؿىگـ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ث‪ٛ ٚ‬ـ‬
‫هنٔت اف ى‪ٜ‬ـ ‪ ٝ‬ث‪٤‬ـ‪ ٕٝ‬اف ى‪ٜ‬ـ ملـ ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ث‪ٛ ٚ‬ـ ٓـف ٗظـ اٗؼافػ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬گقاؿه ‪ٛ‬بی پ‪٤‬ـآ‪ٕٞ‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی ثگ‪٤‬ـػ‪.‬ا‪ٓ ٖ٣‬ضِ ‪٣‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ک٘زکب‪ٝ‬ی امت ک‪ ْٜٓ ٚ‬تـ‪ ٖ٣‬عبٍ‪٤‬ت‬
‫‪ٛ‬بی ‪٣‬ک ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ث‪ ٚ‬صنبة ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫گقاؿه ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ آٗوؼؿ ‪ٝ‬اّش ٗٔی ثبىؼ آب عجـٗگبؿإ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗؼ ثب تزبؿة ‪ ٝ‬ػاٗيی‬
‫ک‪ ٚ‬ػاؿػ إٓ ؿا تيغ‪ٔٗ ٌ٤‬ب‪٣‬ؼ‪.‬‬

‫تا اػالهیَ هطثْػاتی آغاص کٌیذ؟‬

‫گقاؿه ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی ع‪ٞ‬ة ؿا اف اػالٓ‪ٛ ٚ٤‬بی ٓطج‪ٞ‬ػبتی ثؼمت آ‪ٝ‬ؿػ ‪ٞٓ .‬منبت ‪ٝ‬‬
‫اػاؿات ٓتؼؼػ ػ‪ُٝ‬تی ػؿ اؿتجبٓ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کبؿ ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ‪ .‬ثؼْی ا‪ٝ‬هبت اػالٓ‪ٛ ٚ٤‬ب ‪٣‬ب ث‪٤‬بٗ‪ٛ ٚ٤‬بی‬
‫عجـی ؿا ٓ٘تيـ ٓی مبفٗؼ ‪ .‬آب اػالٓ‪ٛ ٚ٤‬ب ‪٣‬ب ث‪٤‬بٗ‪ٛ ٚ٤‬ب ثب‪٣‬ؼ ‪٤ٔٛ‬ي‪ ٚ‬ثٔخبث‪ٗ ٚ‬وط‪ ٚ‬آؿبف گقاؿه ‪ٛ‬ب ػؿ‬
‫ٗظـ گـكت‪ ٚ‬ى‪ٞ‬ػ‪.‬گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ ثب َٓبصج‪ٛ ٚ‬ب ثب ٓـػّ ک‪ ٚ‬ػؿ ٓنب‪ َ٣‬ػع‪ َ٤‬اٗؼ ‪٣‬ب ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ‪ٖ٣‬‬
‫آم‪٤‬جی ؿا ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ٓ ٚ‬نب‪ٓ َ٣‬تضَٔ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬اٗؼ‪ّٞٞٓ،‬ع ؿا تؼو‪٤‬ت ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ ف‪ٝ‬ا‪٣‬ب ‪٣ ٝ‬ب‬
‫م‪ٞ‬الُ‪ٜ‬بی ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ اػالٓ‪ ٚ٤‬ثب ث‪٤‬بٗ‪ ٚ٤‬ث‪ ٚ‬إٓ پبمظ ػاػ‪ٗ ٙ‬يؼ‪ ٙ‬امت تضت ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬هـاؿ ػ‪٘ٛ‬ؼ‪٤ٔٛ.‬ي‪ ٚ‬مؼی‬
‫ٗٔب‪٤٣‬ؼ تب ر‪ٞ‬اٗت ػ‪٣‬گـ گقاؿه ؿا اٗؼکبك ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫گقاؿىگـإ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف ٓـ‪٣‬ن ؽ‪ َ٣‬ػؿ‪٣‬بكت ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪:‬‬
‫‪ ‬گقاؿىگـإ ػؿ رِنبت ثب ‪ٝ‬ؿکيبپ ‪ٛ‬بی ػ‪ُٝ‬تی اىتـاک ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ػؿ ک٘لـاٗل ‪ٛ‬بی ٓطج‪ٞ‬ػبتی ىـکت ک٘٘ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ؿا ثغ‪ٞ‬اٗ٘ؼ ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ؿاػ‪ٛ ٞ٣‬ب ‪ ٝ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب گ‪ٞ‬ه كـا ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪77‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ ‬ثب تزبؿ‪ٛ‬ب صـف ثقٗ٘ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬اف ٓکبتت ثبفػ‪٣‬ؼ ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫چ‪ ٚ‬چ‪٤‬قی ؿ‪٤‬ـ ٓؼٔ‪ ٍٞ‬ث‪ٞ‬ػ؟‬

‫چ‪ ٚ‬چ‪٤‬قی ػُچنت ث‪ٞ‬ػ؟‬
‫چ‪ ٚ‬چ‪٤‬قی رؼ‪٣‬ؼ ث‪ٞ‬ػ؟‬
‫چ‪ ٚ‬چ‪٤‬ق گلت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ ثب چ‪ٝ ٚ‬اهغ ىؼ‪ ٙ‬ک‪ٔٓ ٚ‬کٖ تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓـػّ ؿا تضت تبح‪٤‬ـ هـاؿ ثؼ‪ٛ‬ؼ؟‬
‫ػؿ صبٍ صبّـ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬چ‪ٝ ٚ‬اهغ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ؟‬
‫ػؿ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬چ‪ ٚ‬ث‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬ع ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ پ‪ٞ٤‬مت؟‬
‫ٓـػّ ػؿثبؿ‪ ٙ‬إٓ چ‪٤ٓ ٚ‬گ‪٘٣ٞ‬ؼ؟‬

‫‪ ‬ثب ‪ٛ NGO‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی ‪ٝ‬اؿگبٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ک‪ ٚ‬ػؿ اؿتجبٓ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت كؼبُ‪٤‬ت ػاؿػ ثط‪ٞ‬ؿ ٓ٘ظْ‬
‫ٓالهبت ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫گقاؿىگـإ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف اؿفه عجـ ع‪٣ٞ‬و ‪ٓ،‬لک‪ٞ‬ؿ‪ ٝ ٙ‬فا‪ ٚ٣ٝ‬گقاؿه ؿا ػؿ‪٣‬بكت‬
‫ػاؿٗؼ‪.‬گقاؿىگـإ ثب‪ٝ‬ؿ ػاؿٗؼ ک‪ ٚ‬ثب ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی ث‪٤‬و ٓی ى‪٣ٞ‬ؼ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬گقاؿى‪ٜ‬ب ٓی اٗزبٓؼ‪.‬‬

‫اخثاس سا هطالؼَ ًواییذ؟‬

‫‪٣‬کی اف آمبٕ تـ‪ٓ ٖ٣‬ـ‪٣‬و‪ ٚ‬ک‪ ٚ‬ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف إٓ ٓی ت‪ٞ‬اٗ‪ ْ٤‬گقاؿى‪ٜ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ثؼمت آ‪ٝ‬ؿ‪ٓ، ْ٣‬طبُؼ‪ٚ‬‬
‫اعجبؿ ‪٣ ٝ‬ب ى٘‪٤‬ؼٕ ؿاػ‪ ٞ٣‬امت ‪ .‬ػؿ اکخـ گقاؿه ‪ٛ‬بی ف‪ٝ‬ا‪٣‬ب‪٣‬ی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ امت آب اٗؼکبك ػاػ‪ٙ‬‬
‫ٗيؼ‪ ٙ‬اٗؼ‪.‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬رب ‪٣‬ک ٓخبٍ اؿائ‪ٓ ٚ‬ی گـػػ‪:‬‬
‫‪٣‬ک ؿ‪ٝ‬ف ٗبٓ‪ ٚ‬ای ک‪ ٚ‬اف کبثَ ث‪ٗ ٚ‬يـ ٓ‪٤‬ـمؼ گقاؿىی ؿا ثب مـ عٔ "ا‪٣‬بالت ٓتضؼ‪ ٙ‬آـ‪٣‬کب ثب‪٣‬ؼ ‪ٔٛ‬کبؿی‬
‫اهتَبػی ؿا ث‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ اكقا‪٣‬و ػ‪ٛ‬ؼ" اؿائ‪ٞٔٗ ٚ‬ػ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬گقاؿه ‪،‬ا‪٤ٔٛ‬ت ت‪ ٚ٤ٜ‬کٔک ٓبُی ؿا ث‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ‬
‫تؾکـ ػاػ ک‪٘ٓ ٚ‬بثغ فؿاػتی کي‪ٞ‬ؿ ‪ٍ٘ ٝ‬ب‪٣‬غ ٍبػؿاتی کِ‪٤‬ؼی ؿا اٗکيبف ػ‪ٛ‬ؼ‪ٍ٘ .‬ب‪٣‬غ کِ‪٤‬ؼی ػجبؿت ث‪ٞ‬ػٗؼ‬
‫اف هبُ‪ ٖ٤‬ثبكی ‪ ٝ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓ‪ٛ ٙٞ٤‬بی عيک ‪ٓ ،‬ـقثبة ‪ٓ ٝ‬ؼبػٕ‪٣ .‬ک گقاؿىگـ ک٘زکب‪ٓ ٝ‬ی ت‪ٞ‬اٗؼ ٓ‪ّٞٞ‬ػبت‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪78‬صج‪٤‬ت‬
‫ف‪٣‬بػی ؿا تؼو‪٤‬ت ٗٔب‪٣‬ؼ‪ .‬ػؿ ث‪ ٖ٤‬ا‪٘ٓ ٖ٣‬بثغ ‪،‬کؼاّ ٓ٘بثغ فؿاػتی اٗکيبف ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ٗٔ‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬چط‪ٞ‬ؿ؟ا‪٣ ٖ٣‬ک فا‪ٚ٣ٝ‬‬
‫ثن‪٤‬بؿ ‪ٝ‬م‪٤‬غ امت ‪،‬آب ا‪ ٖ٣‬گقاؿه ‪٤ٛ‬چ ‪ٛ‬ؼكی ؿا ث‪ٓ ٚ‬ب ٗٔی ؿمبٗؼ‪.‬‬
‫فا‪ ٚ٣ٝ‬ػ‪٤ٓ ّٝ‬ت‪ٞ‬اٗؼ ٓ‪ٓ ٝ ٙٞ٤‬ـقثبة ثبىؼ‪.‬اكـبٗنتبٕ فٓبٗی اف ى‪ٜ‬ـت هبثَ ٓالصظ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬بٗی ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ ث‪ٞ‬ػ‪،‬‬
‫پ‪ ٍٞ‬آـ‪٣‬کب ث‪ ٚ‬چ‪ٗ ٚ‬ض‪٤ٓ ٙٞ‬ت‪ٞ‬اٗؼ چ٘‪ ٖ٤‬كؼبُ‪٤‬تی ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ گؾىت‪ٞٓ ٚ‬كن ث‪ٞ‬ػ ػ‪ٝ‬ثبؿ‪ ٙ‬اص‪٤‬بء ٗٔب‪٣‬ؼ‪ .‬ػؿعتبٕ ٓ‪ٙٞ٤‬‬
‫تبف‪ٓ ٝ ٙ‬ـق ػؿ کزب ؿ‪٣ٝ‬بٗ‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ؟ا‪٣‬ب ا‪ ٖ٣‬ػؿعت ‪ٛ‬ب ٓضِی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬ا‪ ٖ٣‬اف عبؿد کي‪ٞ‬ؿ ‪ٝ‬اؿػ‬
‫ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ؟آ‪٣‬ب ک‪ٞ‬ػ ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ‪ ٝ‬اػ‪ ٚ٣ٝ‬ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ّؼ آـاُ ثـای ؿىؼ ع‪ٞ‬ثتـ إٓ ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ‬
‫گـكت؟آث‪٤‬بؿی چط‪ٞ‬ؿ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ؟کؼاّ پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٍ‪ٞ‬ؿت گـكت ک‪ ٚ‬مجت ٓتْـؿ ىؼٕ ثبؽ‬
‫‪ٛ‬بی ٓ‪ ٝ ٙٞ٤‬ر٘گالت هجِی گـػ‪٣‬ؼ؟صبٍالت ٓ‪ٛ ٙٞ٤‬بی تبف‪ٓ ٝ ٙ‬ـق ثبة چط‪ٞ‬ؿ رٔغ ا‪ٝ‬ؿی ‪،‬ؽع‪٤‬ـ‪ ٝ ٙ‬ث‪ٚ‬‬
‫ٓبؿکت ‪ٛ‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی اٗتوبٍ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ؟ا‪ ٖ٣‬گقاؿه ػاؿای ػ‪ ٝ‬ر٘ج‪(ٚ‬ر٘ج‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪ ٝ‬ر٘ج‪ ٚ‬تزبؿتی)‬
‫ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫ثبف ‪ ْٛ‬فا‪ ٚ٣ٝ‬ػ‪٣‬گـ إٓ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ٓؼبػٕ ثبىؼ‪ٓ .‬ؼبػٕ اف ٓـ‪٣‬ن اص‪٤‬بی م٘گ ‪ٛ‬بی ه‪ٔ٤‬تی ‪٘ٓ ٝ‬ـاُ‪ٜ‬ب ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ‬
‫فٓ‪ٛ ٚ٘٤‬بی کبؿ ؿا كـا‪ٔٗ ْٛ‬ب‪٣‬ؼ ‪ .‬آب امتغـاد ٓؼبػٕ ٓؼٔ‪ٞ‬ال ّـؿ‪ٛ‬بی هبثَ ٓالصظ‪ ٚ‬ؿا ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫ٓضَ ‪ٝ‬اؿػ ٓی ک٘ؼ عبک مطضی ثـ‪ ٚ٘ٛ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ ٝ ٙ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬مجت كـمب‪٣‬و ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت فٓ‪ٓ ٖ٤‬ی ى‪ٞ‬ػ‪ .‬هـ‪ٚ٣‬‬
‫ربت ‪ٔٛ‬ز‪ٞ‬اؿ ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ اف گـػ ‪ ٝ‬عبک ىؼ‪٣‬ؼا ٓتبحـ ى‪ٗٞ‬ؼ‪ .‬آة پـ اؿفه ٓٔکٖ ثـای كؼبُ‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ٓـث‪ٓٞ‬‬
‫ث‪ٓ ٚ‬ؼؼٕ م‪ٞ‬م ػاػ‪ ٙ‬ى‪ٞ‬ػ‪ .‬ثؼْی ا‪ٝ‬هبت ثؼْی اف ٓ‪ٞ‬اػ ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ثـای امتغـاد ٓؼبػٕ اف امتؼٔبٍ ٓی گـػػ‬
‫ک‪ ٚ‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ک‪٤ٔ٤‬ب‪ٝ‬ی ث‪ ٚ‬آة ٓغِ‪ ٓٞ‬ىؼ‪ ٝ ٙ‬إٓ ؿا ِٓ‪ٞ‬ث ٓی مبفػ‪.‬‬
‫ٓطبُؼ‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬فٓـ‪ ٙ‬اعجبؿ ٓ٘زـ ث‪ ٚ‬اٗ‪ٞ‬اع ٓغتِق گقاؿى‪ٜ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ٓ‪٤‬گـػػ‪ .‬گقاؿىگـإ ث‪ٞٗ ٚ‬ثت ٓی‬
‫ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ‪ٔٛ‬چ‪ ٞ‬پـمو ‪ٛ‬ب ؿا اؿا‪ٞٔٗ ٚ٣‬ػ‪ ٝ ٙ‬فا‪ٓ ٚ٣ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ػؿ گقاؿه ثقؿگ ثگ٘زبٗ٘ؼ‪.‬‬
‫ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ػؿ ٗيـ‪٣‬بت ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٛ ٚ‬ب ٓـث‪ٞٓ ٝ ٓٞ‬منبتی ک‪ ٚ‬ػؿ اؿتجبٓ ث‪ٓ ٚ‬نب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫كؼبُ‪٤‬ت ٓی ک٘٘ؼ ‪،‬اىتـاک ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪ٞٓ،‬منبتی ٓبٗ٘ؼ اٗزٖٔ ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ک‪ ٚ‬مـ‪ٝ‬ی ‪ٛ‬بی ٓ٘ظْ ؿا ػؿثبؿ‪ ٙ‬ص‪٤‬بت‬
‫‪ٝ‬صو ‪ ٝ‬مبصبت ٓج‪٤‬ؼی اٗزب ٓی ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪٤ٓ ٝ‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ٓل‪٤‬ؼی ؿا ثؼمتـك گقاؿىگـإ هـاؿ ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪.‬‬
‫ثؼْی ا‪ٝ‬هبت ‪ٝ‬فاؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ٓ ،‬بٗ٘ؼ ‪ٝ‬فاؿت اص‪٤‬بء ‪ ٝ‬اٗکيبف ػ‪ٛ‬بت ‪ٗ،‬يـات ٓب‪ٞٛ‬اؿ‪ ٙ‬ػاؿٗؼ‪.‬‬
‫ػؿ فٓ‪، ٚ٘٤‬ث‪ ٚ‬ا‪ٍ ٖ٣‬لض‪ ٚ‬ا‪٘٣‬تـ ٗتی ٓـارؼ‪ٔٗ ٚ‬ب‪٤٣‬ؼ ‪ www.mrrd.gov.af‬گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ ثب ا‪ٝ‬ؿگبٗ‪ٜ‬ب ‪ٝ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬منبت ف‪٣‬ـثٔ تٔبك ؿا هب‪ٞٔٗ ْ٣‬ػ‪ٓ ٝ ٙ‬ؼِ‪ٓٞ‬بت اؿتجبٓی ٓخال ٗٔجـ ٓ‪ٞ‬ثب‪،َ٣‬آػؿك پنتی ‪ ٝ‬آػؿك ا‪ َ٤ٔ٣‬ىبٕ‬
‫ؿا ث‪ ٚ‬آٗ‪ٜ‬ب ثؼ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪79‬صج‪٤‬ت‬
‫گقاؿىگـإ ثب‪٣‬ؼ ؿارغ ث‪ٓ ٚ‬ضَ ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ ‪ٔٛ ٝ‬چ٘بٕ ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ا‪٘٣‬ک‪ ٚ‬کؼاّ ٓنبئَ ؿا ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼ ‪ٛ‬نت٘ؼ تضت‬
‫پ‪ٞ‬ىو هـاؿ ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪ٓ،‬ؼِ‪ٓٞ‬بت اؿائ‪ٔٗ ٚ‬ب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫اکخـ‪٣‬ت ا‪ ٖ٣‬ؿاپ‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ‪ ٝ‬تضو‪٤‬وبت ػُچنت ؿا ػؿػاىت‪ ٚ‬ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬إ إٓ ؿا ث‪ ٚ‬گقاؿه ‪ٛ‬ب ٓجؼٍ‬
‫مبعت ‪.‬‬

‫تَ هشدم گْش دُیذ‬

‫ٓـػّ ػؿ ثبفاؿ‪ٛ‬ب ‪،‬ػکبٗ‪ٜ‬ب ‪،‬ػؿ عبٗ‪ ٚ‬ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬چ‪ٍ ٚ‬ضجت ٓی ک٘٘ؼ؟آ‪٣‬ب کؼاّ ٗگـاٗی ‪٣‬ب ػُچنجی ىبٕ ث‪ٚ‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اؿتجبٓ ػاؿػ ؟اکخـ ٗظـ‪٣‬بت ‪ٓ ٝ‬لک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی ع‪ٞ‬ة ٓنتو‪ٔ٤‬ب اف ٓـػّ هـ‪ ٚ٣‬ربت ثؼمت ٓی آ‪٣‬ؼ ‪.‬‬
‫ٗوط‪ ٚ‬تٔـکق ؿا ػؿ‪٣‬بكت ٗٔب‪٤٣‬ؼ‪ٝ .‬م‪٤‬غ ث‪ٞ‬ػٕ ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬ب ٓيکِی امت ک‪ ٚ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ اکخـ ٓلک‪ٞ‬ؿ‪ٛ ٙ‬بی گقاؿه‬
‫هبثَ آالم ٓی ثبىؼ ‪ .‬گقاؿىگـإ ٓی ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ چ‪٤‬ق ‪ٛ‬ب‪٣‬ی ف‪٣‬بػی ؿا تضت پ‪ٞ‬ىو هـاؿ ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪،‬ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ‬
‫مـ اٗزبّ ث‪ٝ ٚ‬ر‪ٞ‬ػ آٓؼٕ ‪٣‬ک گقاؿه ٓج‪ ٝ ْٜ‬گ٘گ ٓ٘زـ ٓی گـػػ ‪ .‬ث‪ٜ‬تـ‪ ٖ٣‬گقاؿه ‪ٛ‬ب ‪،‬ثؼ‪ ٕٝ‬ػؿٗظـ‬
‫ػاىت ٓ‪ّٞٞ‬ع ‪،‬گقاؿه ‪ٛ‬ب‪٣‬ی امت ک‪ٓ ٚ‬تٔـکق ثبىؼ ‪ .‬ث‪٣ ٚ‬بػ ػاىت‪ ٚ‬ثبى‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬ىٔب کتبثی ؿا ٗٔی ٗ‪٣ٞ‬ن‪٤‬ؼ ‪.‬‬
‫ث‪٤‬ب‪٤٣‬ؼ ثگ‪ ْ٤٣ٞ‬ک‪ ٚ‬ىٔب ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬آُ‪ٞ‬ػگی ػؿ ى‪ٜ‬ـ ک‪ ٚ‬مجت ٓتْـؿ ىؼٕ ٍضت ٓـػّ ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ٓ،‬ی ع‪ٞ‬ا‪٤ٛ‬ؼ‬
‫ث٘‪٣ٞ‬ن‪٤‬ؼ‪.‬‬
‫ا‪٣ ٖ٣‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ع‪ٞ‬ة تِوی ٓی گـػػ‪،‬آب ثن‪٤‬بؿ ثقگ ‪ٝ ٝ‬م‪٤‬غ ٓی ثبىؼ‪ .‬ف‪٣‬ـا آُ‪ٞ‬ػگی اٗ‪ٞ‬اع ٓغتِق‬
‫ػاؿػ ‪،‬ىٔب ثب‪٣‬ؼ ٓ‪ّٞٞ‬ع ؿا كيـػ‪ ٙ‬مبف‪٣‬ؼ‪.‬پل ىٔب ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬اف ث‪ ٖ٤‬ثـػٕ ٓ‪ٞ‬اػ كبِّ‪ ٚ‬كکـ ٓی ک٘‪٤‬ؼ‪،‬آب ا‪ْٛ ٖ٣‬‬
‫‪٣‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ع‪ِ٤‬ی ‪ٝ‬م‪٤‬غ امت ‪.‬ثؼؼا پی ٓی ثـ‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ىلب عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ٗ‪٤‬ق ثب ٓيکَ اف ث‪ ٖ٤‬ثـػٕ كظ‪ٞ‬الت ٓ‪ٞ‬ار‪ٚ‬‬
‫امت ‪ٓ،‬خال کخبكبت اػ‪ ٚ٣ٝ‬ربت ک‪ ٚ‬ػ ؿػوت تبٓ‪٤‬ـ اٗؼاعت‪ٓ ٚ‬ی ى‪ٞ‬ػ ‪،‬ػاؿای ٓ‪ٞ‬اػ ْٓـ ‪ ٝ‬عطـ ٗبک ٓبٗ٘ؼ‬
‫پ‪٤‬چکبؿی ‪ٛ‬بی ف‪٣‬ـ رِؼی ٓی ثبىؼ‪.‬‬
‫ثؼؼا ػؿک ٓی ک٘‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬آلبٍ ػؿ چ٘‪ ٖ٤‬كْ‪ٞ‬الت اى‪٤‬بء ػُغ‪ٞ‬ا‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ػ ؿا ٓ‪٤‬پبُ٘ؼ ‪ ٝ‬صبال ىٔب فا‪ٝ ٚ٣ٝ‬اهؼی تـی‬
‫ؿا ػؿ ‪٣‬بكت‪٤‬ؼ آلبُی ک‪ ٚ‬ثب م‪ٞ‬فٕ ‪ٛ‬بی پ‪٤‬چکبؿی اٗؼاعت‪ ٚ‬ىؼ‪ ٙ‬ثبفی ٓی ک٘٘ؼ ػؿ ٓؼـُ عطـ هـاؿ ػاؿٗؼ‪.‬‬
‫ث‪٤‬ب‪٤٣‬ؼ ث‪٣ ٚ‬ک ٓخبٍ ػ‪٣‬گـ تٔبك گ‪٤‬ـ‪ ،ْ٣‬ىٔب ػؿ ثبؿ‪ ٙ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو اكـبٗنتبٕ ػاله‪٘ٓ ٚ‬ؼی ػاؿ‪٣‬ؼ ‪٤ٓ،‬غ‪ٞ‬ا‪٤ٛ‬ؼ‬
‫ثؼاٗ‪٤‬ؼ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬آٗچ‪ٝ ٚ‬اهغ ٓی ى‪ٞ‬ػ ىٔب ا‪ّٞٞٓ ٖ٣‬ع ؿا ث‪ ٚ‬اٗ‪ٞ‬اع ( ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٗٝ‬جبتبت ) تضت ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ىکبؿ ‪ٝ‬‬
‫تزبؿت ؿ‪٤‬ـ ٓزبف ‪،‬كيـػ‪٤ٓ ٙ‬نبف‪٣‬ؼ ثؼؼا ‪،‬إٓ ؿا ث‪٣ ٚ‬ک ػکبٕ ػؿ ک‪ٞ‬چ‪ٓ ٚ‬ـؽ ‪ٛ‬ب ٓضؼ‪ٝ‬ػ ٓ‪٤‬نبف‪٣‬ؼ‪ ،‬ک‪ ٚ‬پ‪ٞ‬مت‬
‫ص‪ٞ٤‬اٗبت ؿا ثبالی عبؿری ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬كـ‪ٝ‬ه ٓ‪٤‬ـمبٗؼ‪،‬ثؼؼا پی ٓ‪٤‬جـ‪٣‬ؼ ک‪٣ ٚ‬ک ‪٣ NGO‬ب ٓ‪ٞ‬من‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ث‪ٖ٤‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪80‬صج‪٤‬ت‬
‫أُِِی ای ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬کٔپب‪ ٖ٣‬ثِ٘ؼ ثـػٕ مطش آگب‪ٛ‬ی ٓـػّ ؿارغ ث‪ ٚ‬پِ٘گ ثـكی ؿا آؿبف ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت صبال‬
‫‪٣‬ک فا‪٣ ٚ٣ٝ‬ب ‪٣‬ک ػ‪ٝ‬ؿٗٔبی ٓيغٌ ػاؿ‪٣‬ؼ‪:‬‬
‫‪٣‬ک ‪ NGO‬پ‪ٞ‬متـ ‪ٛ‬ب ؿا ٗيـ ٓی ک٘ؼ ‪،‬ثـٗبٓ‪ ٚ‬ای تِ‪٣ٞ‬ق‪ ٕٞ٣‬ؿا تـت‪٤‬ت ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬ا‪ٝ‬ؿام تجِ‪٤‬ـبتی ؿا ث‪ٚ‬‬
‫عبؿری ‪ٛ‬ب ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ تب آٗ‪ٜ‬ب اف عـ‪٣‬ؼاؿی پ‪ٞ‬مت پِ٘گ ثـكی ع‪ٞ‬ػ ػاؿی ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪ .‬اٗتغبة فا‪٣ ٚ٣ٝ‬ک‬
‫ٓيکَ ثقؿگ امت ک‪ ٚ‬ثـای اٗتغبة إٓ کؼاّ ؿا‪ ٙ‬ػؿمت ‪٣‬ب ٗبػؿمت ػ‪٣‬گـ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ‪ ٝ‬چ٘ؼ‪ ٖ٣‬فا‪ٛ ٚ٣ٝ‬ب‪٣‬ی‬
‫‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗؼ إٓ ؿا تؼو‪٤‬ت ٗٔ‪ٞ‬ػ‪.‬ث‪ٞٓ ٚ‬ؿ ٓخبٍ اگـ ثبالی عطـات ٍض‪٤‬ش ٗبىی اف آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا‬
‫تٔـکق ٓی ک٘‪٤‬ؼ ‪،‬پل گقاؿه ؿا ٓی ت‪ٞ‬اٗ‪٤‬ؼ ثب امتلبػ‪ ٙ‬اف چ٘ؼ‪ٓ ٖ٣‬ـ‪٣‬ن اػآ‪ ٚ‬ػ‪٤ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫‪ :1‬اف ػ‪٣‬ؼگب‪٣ ٙ‬ک ػاکتـ ک‪ ٚ‬ا‪ ٝ‬چ٘ؼ‪ٓ ٖ٣‬ـ‪ ِ٣‬ؿا ک‪ ٚ‬اف ث‪ٔ٤‬بؿی ىو ‪ٛ‬ب ؿٗذ ٓی ثـٗؼ ‪ٓ،‬ؼب‪ٓ ٚ٘٣‬ی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪.‬‬
‫‪:2‬اف ػ‪٣‬ؼگب‪٣ ٙ‬ک پ‪٤ُٞ‬ل تـاك‪٤‬ک ؿا ػ‪ٝ‬ػ‪ٛ‬بی ٓـُ ػاؿ ؿا ت٘لل ٓی ک٘ؼ ‪.‬‬
‫‪:3‬اف ػ‪٣‬ؼگب‪٣ ٙ‬ک ػمتلـ‪ٝ‬ه ک٘بؿ مـک ک‪ ٚ‬ا‪ ٝ‬ػائٔب ػؿ ث‪ ٖ٤‬گـػ‪ ٝ‬عبک کبؿ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫‪:4‬اف ػ‪٣‬ؼ گب‪٣ ٙ‬ک ٓـ‪ ِ٣‬ک‪ ٚ‬اف ث‪ٔ٤‬بؿی ٓـُ ىو ؿٗذ ٓی ثـػ ک‪ ٚ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ث‪ ٚ‬إٓ َٓبة‬
‫گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫دستاسٍ هسیط صیست ّسیغ فکش کٌیذ ؟‬

‫اگـ چ‪ ٚ‬تٔـکق حبثت ثبالی گقاؿه ا‪٤ٔٛ‬ت ف‪٣‬بػ ػاؿػ آب ثب‪٣‬ؼ ػؿ ؿاثط‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬نبئَ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٝ‬م‪٤‬غ كکـ‬
‫کـػٕ اف ا‪٤ٔٛ‬ت ثنقا‪٣‬ی ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ ٓی ثبىؼ‪ٓ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ت٘‪ٜ‬ب ث‪ ٚ‬آُ‪ٞ‬ػگی اؿتجبٓ ٗؼاؿػثِک‪ٓ ٚ‬ـ‪٣‬ن امتلبػ‪ٙ‬‬
‫ٓ٘بثغ ؿؾا‪ ،‬كبثـ‪٣‬ک‪ٞٓ، ٚ‬اػ م‪ٞ‬عت ؿا ٗ‪٤‬ق ػؿ ثـ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ْٛ‬چ٘بٕ ػؿاثط‪ ٚ‬ر٘گالت ‪ ٝ‬ؿـك ٗ‪ٜ‬بٍ ‪ٝ‬اكـ ثـای مبصبت ٓج‪٤‬ؼی ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ٓ‪٤‬جبىؼ‬
‫ػال‪ ٙٝ‬ثـ إٓ اص‪٤‬بی ٓزؼػ پـ‪ٝ‬م‪ٛ ٚ‬بی ٓج‪٤‬ؼی ؿا ػؿثـ ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ ک‪ ٚ‬ت‪ٞ‬مٔ اٗنبٗ‪ٜ‬ب ٓتْـؿ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‬
‫‪.‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ إٓ ‪،‬ػؿثبؿ‪ ٙ‬اٗـژی ‪ ٝ‬صلبظت ‪ ٝ‬پالٗگؾاؿی ى‪ٜ‬ـی ‪ّٞٞٓ ٝ‬ػبت ٓتؼؼػ ػ‪٣‬گـی ‪٤ٓ ْٛ‬جبىؼ‪.‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ىتٖ ػؿثبؿ‪ ٙ‬ثضج ‪ٛ‬بی ٓغتِق ‪ٓ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ث‪٣ ٚ‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ػُچنپ ‪ٓ ٝ‬يکَ آ‪ٝ‬ؿی ٓجؼٍ ٓی مبفػ‬
‫ک‪ ٚ‬تضت پ‪ٞ‬ىو ثب‪٣‬ؼ هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫ػؿ‪٣‬بكت ٓ٘بثغ گقاؿه ‪ٛ‬بی ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪،‬گقاؿىگـ ثب‪٣‬ؼ ثؼاٗ٘ؼ ک‪ ٚ‬ثکؼاّ ٓضَ ؿـُ رٔغ آ‪ٝ‬ؿی‬
‫ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ػه‪٤‬ن ؿارغ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓـارؼ‪ٔٗ ٚ‬ب‪٘٣‬ؼ‪ٓ.‬تبملبٗ‪ ٚ‬ػؿ اكـبٗنتبٕ ٓتضََ‪ٓ ٖ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓضؼ‪ٝ‬ػ‬
‫اٗؼ‪.‬ا‪ ٖ٣‬ک‪ٓ ٚ‬ـػّ ػؿ ا‪ ٖ٣‬فٓ‪ ٚ٘٤‬تـث‪ ٚ٤‬گـػ‪٣‬ؼ‪ٜٓ ٝ ٙ‬بؿت کنت ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪ ،‬ث‪ٝ ٚ‬هت ‪ ٝ‬فٓبٕ ٗ‪٤‬بف امت ‪،‬ػال‪ ٙٝ‬ثـ إٓ‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪81‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪،‬ػؿ اكـبٗنتبٕ ربٓؼ‪ٓ ٚ‬ؼٗی ‪ٞ٘ٛ‬ف ‪ ْٛ‬اٗکيبف ٗ‪٤‬بكت‪ ٚ‬امت ‪،‬تؼؼاػ ثن‪٤‬بؿی ک‪ NGO ٚ‬ػؿ اكـبٗنتبٕ ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ‬
‫ػاؿػ ک‪ ٚ‬كؤ ػؿثبؿ‪ٓ ٙ‬نبئَ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی تٔـکق ػاؿٗؼ‪،‬ػؿ صبُ‪٤‬ک‪ ٚ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی ٓبٗ٘ؼ ‪٘ٛ‬ؼ‪ٝ‬متبٕ تؼؼاػ‬
‫چ٘‪ٞٓ ٖ٤‬منبت ث‪ٍ ٚ‬ؼ‪ٛ‬ب ٓی ؿمؼ‪ .‬ثب ا‪ٝ ٖ٣‬ر‪ٞ‬ػ ‪ ْٛ‬ػؿ اكـبٗنتبٕ اىغبٍی ثب تغٌَ ػؿ ؿىت‪ٛ ٚ‬بی‬
‫ر٘گالت ‪ٛ ٝ‬ب‪٣‬ؼؿ‪ُٞٝ‬ری ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿٗؼ ‪ ٝ‬رب‪ٛ‬بی ف‪٣‬بػی ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬ؿـُ اعؾ ٓؼِ‪ٓٞ‬بت ث‪ ٚ‬إ ٓـارؼ‪ٚ‬‬
‫ى‪ٞ‬ػ‪ٓ.‬خال‪:‬‬
‫‪ ‬مب‪٘٣‬نؼإ ‪ٛ‬ب ؟‬
‫‪ ‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ٛ ٕٞ‬ب ؟‬
‫‪ ‬ىلبعبٗ‪ٛ ٚ‬ب ؟‬
‫‪ٞٓ ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ‪ ٝ‬اؿگبٕ ‪ٛ‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی ؟‬
‫‪ٝ ‬فاؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪ ٝ‬ػ‪٣‬پبؿتٔ٘ت ‪ٛ‬بی ػ‪ُٝ‬تی ؟‬
‫‪ ‬اػاؿت َِٓ ٓتضؼ ؟‬
‫‪ ‬تزبؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬بی عَ‪ٍٞ‬ی ؟‬
‫‪ٍ ‬لضبت اٗتـٗت ؟‬
‫‪ٓ ‬ـػّ ػ‪ٞ‬اّ ٓغَ‪ٍٞ‬ب آٗ‪ٜ‬بئ‪٤‬ک‪ ٚ‬ػؿ ٗقػ ‪٣‬ک ٓض‪ ٔ٤‬هـاؿ ػاؿٗؼ ؟‬

‫زکْهت‬

‫ثِ‪٘٤‬ؼا ث‪ُ٘ٞ‬گ ‪ٓ،‬تغٌَ ثـٗبٓ‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت َِٓ ٓتضؼ ػؿ هبٗ‪ٓ ٕٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬ک٘‪ٞ‬اٗن‪ٛ ٕٞ٤‬بی‬
‫ث‪ ٖ٤‬أُِِی ‪ٓ،‬ی گ‪٣ٞ‬ؼ ک‪ٗ ٚ‬نجت ػؼّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪٣‬ت ٓ‪ٞ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ‪،‬ػ‪ُٝ‬ت ٓـرغ کِ‪٤‬ؼی امت ک‪ٚ‬‬
‫ٓنبئَ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا تؼو‪٤‬ت ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪ .‬اکخـ ‪ٝ‬فاؿت عبٗ‪ٛ ٚ‬ب ‪٣‬ب اػاؿات ػؿ هجبٍ ٓنبئَ ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نتی ٓن‪٤ُٞ‬ت ػاؿٗؼ‪.‬گـچ‪ ٚ‬ت٘ظ‪ٓ ْ٤‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ مطش ٓضَ ‪ٝ ٝ‬ال‪٣‬ت ّؼ‪٤‬ق ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪82‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اداسٍ هلی زفاظت هسیط صیست‬

‫اػاؿ‪ِٓ ٙ‬ی صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ( ‪ ) NEPA‬ػؿ مبٍ ‪ 2005‬تبم‪٤‬ل گـػ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬ػؿ ثـاثـ پبُنی‬
‫مبفی ‪ٓ،‬وـؿات ‪ٔٛ ٝ‬ب‪٘ٛ‬گی ٓنبئَ ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓنئ‪٤ُٞ‬ت ػاؿػ‪ .‬ا‪ٓ ٖ٣‬ـرغ ث‪ ٚ‬اؿتجبٓ‬
‫ٓنب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓ‪ٜٔ‬تـ‪ٜٗ ٖ٣‬بػ ػؿ اكـبٗنتبٕ ثئبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ ‪ .‬اػاؿ‪ِٓ ٙ‬ی صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫‪٤ٛ‬چگب‪ ٙ‬ع‪ٞ‬ػه ٗ‪ٜ‬بٍ ؿـك ٗٔی ک٘ؼ ‪ ْٛ ٚٗ ٝ‬کخبكبت ‪ٛ‬ب ؿا رٔغ آ‪ٝ‬ؿی ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ آب ثب اؿگبٕ ‪ٛ‬بی‬
‫ک‪ ٚ‬چ٘‪ ٖ٤‬کبؿ‪ٛ‬ب ؿا اٗزبّ ٓی ػ‪ٛ‬ؼ ‪،‬کبؿ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬

‫ّصاست صساػت ‪ ،‬آتیاسی ّ هالذاسی‬

‫ا‪٣ ٖ٣‬ک ‪ٝ‬فاؿت کِ‪٤‬ؼی کي‪ٞ‬ؿ امت ف‪٣‬ـا تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓـػّ ٓنتو‪ٔ٤‬ب ثب ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی مـ‪ٝ‬کبؿ ػاؿٗؼ‪.‬‬
‫ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ٓن‪ ٍٞ‬فؿاػت ‪،‬ػِلچـ‪ٛ‬ب ‪،‬ر٘گالت ‪،‬مبصبت صلبظت ىؼ‪ ٝ ٙ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫ّصاست اًشژی ّ آب‬

‫ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ٓن‪ ٍٞ‬ت٘ظ‪٘ٓ ْ٤‬بثغ آة ‪ ٝ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ اٗـژی ٓی ثبىؼ ‪ ،‬آة ‪ ٝ‬اٗـژی ػ‪ّٞٓ ٝ‬غ ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬ت ٓ‪ٝ ْٜ‬‬
‫م‪٤‬بمی کي‪ ٞ‬ؿا تيک‪ٓ َ٤‬ی ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬

‫ّصاست صست ػاهَ‬

‫ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ػؿ ثـاثـ صلع ٍضت اٗنبٕ ‪ٛ‬ب ثئ‪ّٝ ٍٞ‬غ ٓؼ‪٤‬بؿ‪ٛ‬ب ثـای آة آىبٓ‪٤‬ؼٗی ‪ ٝ‬اف ث‪ٖ٤‬‬
‫ثـػٕ کخبكبت ٓن‪٤ُٞ‬ت ػاؿػ‪ .‬صلع اَُض‪ ٝ ٚ‬آة آىبٓ‪٤‬ؼٗی ػ‪ّٞٞٓ ٝ‬ع امت ک‪ ٚ‬ثبالی اكـبٕ ‪ٛ‬ب تبح‪٤‬ـ‬
‫ػٔؼ‪ ٙ‬ػاؿػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪83‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ّصاست اًکطاف ضِشی ّ خاًَ ساصی‬

‫ٓن‪ ٍٞ‬پالٗگؾاؿی ػٔ‪ٓٞ‬ی ى‪ٜ‬ـی‪،‬ثئ‪ٓ ٍٞ‬ضالت كْ‪ٞ‬الت ‪ ٝ‬آة ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫ّصاست ازیاء ّ اًکطاف دُات‬

‫ٓن‪٤ُٞ‬ت ٗظبؿت اف پـ‪ٝ‬ژ‪ٛ ٙ‬بی ف‪٣‬ـ ث٘ب‪٣‬ی ٓبٗ٘ؼ مبعتٔبٕ ‪ٛ‬ب ‪،‬پَ ‪ٛ‬ب ‪،‬اص‪٤‬بی ٓزؼػ م‪٤‬نتْ ‪ٛ‬بی‬
‫آث‪٤‬بؿی ‪ ٝ‬تـٓ‪ ْ٤‬ثبفاؿ‪ٛ‬ب‪ ،‬ؿا ػؿ مبصبت ؿ‪ٝ‬متب‪٣‬ی ثؼ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬ػاؿػ‪.‬ث‪ٛ ٚ‬ـ اٗؼاف‪ ٙ‬ای ک‪ ٚ‬پـ‪ٝ‬ژ‪ٛ ٙ‬ب ثقؿگ‬
‫ثبى٘ؼ ‪ ٝ‬ث‪ٔٛ ٚ‬بٕ اٗؼاف‪ ٙ‬تبح‪٤‬ـ گؾاؿی ثقؿگتـ ؿا ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػاؿػ‪.‬‬

‫ّصاست تشاًسپْست ّ ُْاًْسدی‬

‫ػؿ ثـاثـ ‪ٝ‬مب‪ٞٓ ٔ٣‬ت‪ٞ‬ؿی ک‪ ٚ‬ػؿ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا م‪ ْٜ‬ثبؿف ػاؿػ‪ٓ،‬ن‪ٓ ٍٞ‬ی ثبىؼ‪.‬‬

‫ّصاست هالیَ‬

‫ػؿ اؿتجبٓ ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪،‬ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ػ‪ٗ ٝ‬وو کِ‪٤‬ؼی ػاؿػ‪ٗ .‬غنت ‪،‬ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت پ‪ ٍٞ‬ؿا ثـای‬
‫اػاؿات ػ‪ُٝ‬تی تغَ‪ٓ ٌ٤‬ی ػ‪ٛ‬ؼ ‪ ٝ ،‬مکت‪ٞ‬ؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اکخـا ثب ‪ٝ‬ر‪ ٙٞ‬پ‪ُٞ‬ی ٗبکبكی ٓ‪ٞ‬ار‪ٓ ٚ‬ی‬
‫ثبىؼ‪ ،‬حبٗ‪٤‬ب ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ػاؿای ؿ‪٣‬بمت گٔـک ٓی ثبىؼ ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ؿ‪٣‬بمت ک٘تـ‪ٓ ٍٝ‬ی ک٘ؼ ک‪ ٚ‬چ‪ ٚ‬چ‪٤‬ق‪ٛ‬ب‬
‫اف کي‪ٞ‬ؿ عبؿد ٓی ى‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬کؼاّ چ‪٤‬ق ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬اؿػ کي‪ٞ‬ؿ ٓی گـػػ ‪ .‬اکخـ ٓضَ‪ٞ‬الت ‪ٝ‬اؿػ‪ ٙ‬ثـای ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت ف‪٣‬بٕ آ‪ٝ‬ؿ تِوی ٓی گـػػ‪ٓ .‬خال ٓ‪ٞ‬اػ ٗلتی ثی ک‪٤‬ل‪٤‬ت ‪٣،‬غچبٍ ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ا‪٣‬ـ ک٘ؼ‪٣‬ي٘ـ ‪ٛ‬ب (مـػ‬
‫ک٘٘ؼگبٕ) ػاؿای امتبٗؼؿػ پب‪٣‬بٕ ک‪ٓ ٚ‬جو‪ ٚ‬ا‪ٝ‬فٕ ؿا ٍؼٓ‪ٓ ٚ‬ی ؿمبٗؼ ‪ٞٓ ٝ‬اػ عطـٗبک اف کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬بی‬
‫ػ‪٣‬گـ‪ٝ‬اؿػ ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ ‪ .‬آ‪ٞ‬اٍ ٍبػؿاتی ک‪ ٚ‬ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ْٓـ ٓی ثبىؼ ىبَٓ چ‪٤‬ق‪ٛ‬بی ٓـث‪ٓٞ‬‬
‫ث‪ ٚ‬اٗ‪ٞ‬اع ص‪ٞ٤‬اٗبت ٓی ثبىؼ ٓبٗ٘ؼ پ‪ٞ‬مت پِ٘گ ثـكی‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪84‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ّصاست هؼادى ّ صٌایغ‬

‫ا‪ٝ ٖ٣‬فاؿت ٓن‪ ٍٞ‬اٗکيبف ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی اف ٓ٘بثغ ف‪٣‬ـفٓ‪٘٤‬ی ٓبٗ٘ؼ گبف ‪،‬اصزبؿ ٗ‪ٚٔ٤‬‬
‫ه‪ٔ٤‬تی ٓی ثبىؼ ‪،‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ اکخـا ثبػج تبح‪٤‬ـ ٓ٘لی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓی گـػػ‪.‬‬

‫ّصاست تؼلین ّ تشتیَ‬

‫ٓن‪ ٍٞ‬تـت‪٤‬ت َٗبة ‪٣‬ب ثـٗبٓ‪ ٚ‬ػؿمی ث‪ ٚ‬ىٔ‪ ٍٞ‬آگب‪ٛ‬ی ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثـای آلبٍ ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫ّصاست اهْس داخلَ‬

‫ٓن‪ ٍٞ‬تطج‪٤‬ن هبٗ‪ٓ ٝ ٕٞ‬وـؿ‪ٛ ٙ‬بی ٓی ثبىؼ ک‪ ٚ‬تب ک٘‪ ٕٞ‬اف ا‪٣ُٞٝ‬ت کبكی ثـع‪ٞ‬ؿ ػاؿ ٗج‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت‪.‬‬

‫دیپاستوٌت هثاسصٍ تا زْادث‬

‫ا‪ ٖ٣‬اػاؿ‪ ٙ‬ثب تبح‪٤‬ـات آكبت ‪ ٝ‬ص‪ٞ‬اػث ٓض‪٤‬طی ٓبٗ٘ؼ م‪٤‬الة ‪ٛ‬ب ‪ٝ ،‬ؿ‪٤‬ـ‪ ٙ‬مـ‪ٝ‬کبؿ ػاؿػ‪.‬‬

‫ضاسّالی کاتل‬

‫ا‪ ٖ٣‬اػؿا‪٣ ٙ‬ک ػ‪٣‬پبؿتٔ٘ت ت٘ظ‪٤‬لبت ؿا ػؿ چ‪ٞ‬کبت ع‪ٞ‬ػ ػاؿػ ک‪ ٚ‬ػؿ ٓوبثَ پبک کبؿی کخبكبت ربٓؼ‬
‫ٓن‪٤ُٞ‬ت ػاؿػ‪ .‬ؿ‪٣‬بمت مـمجقی ٗ‪٤‬ق ػؿ چ‪ٞ‬کبت ا‪ ٖ٣‬اػاؿ‪ ٙ‬کبؿٓ‪٤‬ک٘ؼ ‪ٓ ٝ‬نئ‪ ٍٞ‬ؿـك ٗ‪ٜ‬بٍ ‪ ٝ‬ثت‪ٛ ٚ‬ب‬
‫‪،‬ا‪٣‬زبػ ‪ ٝ‬صلع پبؿک ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬مبصبت مجق ٗ‪٤‬ق ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪85‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اداسٍ افغاى تْسیضم‬

‫اف ا‪٣‬ک‪ٞ‬ت‪ٞ‬ؿ‪٣‬قّ ٗظبؿت ٓی ک٘ؼ ‪ .‬ا‪٣‬ک‪ٞ‬ت‪ٞ‬ؿ‪٣‬قّ ػجبؿت امت اف ملـ پ‪٤‬بػ‪، ٙ‬ت‪ٞ‬مٔ امت ‪٣‬ب ؽؿ‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ؿب‪٣‬ن‬
‫ؿاٗی ثطـف پب‪ ٖ٤٣‬ػؿ‪٣‬ب ‪ ،‬ث‪٘ٓ ٚ‬ظ‪ٞ‬ؿ ػ‪٣‬ؼٕ اف ٓج‪٤‬ؼت ‪ ٝ‬ف‪٣‬جب‪٣‬ی کي‪ٞ‬ؿ‪.‬‬

‫کویسیْى هستمل زمْق تطش‬

‫ثـ مبك هبٗ‪ ٕٞ‬امبمی‪ٓ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪٣‬کی اف صو‪ٞ‬م اٗنبٗ‪ٜ‬ب ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓی ؿ‪ٝ‬ػ‪.‬‬

‫ًِاد ُای ػلوی‬

‫تؼؼاػ ف‪٣‬بػی اف پ‪٘ٛٞ‬ت‪ٛ ٕٞ‬ب ‪ ٝ‬پ‪ُٞ‬ی تغ٘‪٤‬ک ‪ٛ‬ب ػاؿای اىغبً ػاٗئ٘ؼ ػؿ ؿىت‪ٛ ٚ‬بی ٓبٗ٘ؼ‬
‫ر٘گالت‪،‬ػِلچـ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬فؿاػت ٓی ثبىؼ‪،‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬کبثَ ٓـکق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ا‪٘٣‬زب ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬امت ‪ْٛ ،‬‬
‫چ٘بٕ ػؿ مبٍ ‪ 1391‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬کبثَ ت‪ٞ‬اٗنت پ‪٘ٛٞ‬ضی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ٗ‪٤‬ق ا‪٣‬زبػ ک٘ؼ ‪ٗ ،‬وط‪ ٚ‬هبثَ‬
‫ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ک‪ ٚ‬اع‪٤‬ـا ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ک ْٓٔ‪ ٕٞ‬پ‪٘ٛٞ‬ت‪ ٕٞ‬ىٔ‪ ٍٞ‬ػؿ مـامـ پ‪٘ٛٞ‬ت‪ٛ ٕٞ‬بی‬
‫اكـبٗنتبٕ ‪ ٝ‬ػؿ تٔبّ پ‪٘ٛٞ‬ضی ‪ٛ‬ب ىبَٓ کـ‪٣‬ک‪ ُْٞ‬ػؿمی ىؼ‪ ٙ‬امت ‪.‬‬

‫‪ NGO‬یا هْسسات غیش زکْهتی‬

‫‪ٛ NGO‬ب ‪٣‬ب ٓ‪ٞ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ‪ٞٓ ،‬منبت ػا‪ِٓٝ‬جبٗ‪ٓ ٝ ٚ‬نتوَ ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬ثبالی ٓض‪ٔ٤‬‬
‫ف‪٣‬نت كؼبُ‪٤‬ت ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ ‪٣ ،‬کی اف هؼ‪ٔ٣‬ی تـ‪ٛ NGO ٖ٣‬ب ػؿ اكـبٗنتبٕ ٓ‪ٞ‬من‪ ٚ‬تضلع ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫اكـبٗنتبٕ ‪٣‬ب ‪ SEA‬امت ‪ ٝ .‬تٔـکق ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ثبالی ٓنب‪ٓ َ٣‬ـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ‪ ٝ‬ت٘‪ٞ‬ع‬
‫ص‪٤‬بتی ٓی ثبىؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪86‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ ACBAR‬اداسٍ اًسدام کوک تشای افغاًِا‬

‫ا‪ ٖ٣‬اؿگبٕ‪٣ ،‬ک ٓ‪ٞ‬من‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ٓل‪٤‬ؼ ػ‪٣‬گـی ثـای ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب امت‪ ،‬ف‪٣‬ـا ا‪ ٖ٣‬اػاؿ‪ ٙ‬كؼبُ‪٤‬ت‬
‫‪ٛ‬بی تٔبّ ٓ‪ٞ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ؿا ک‪ ٚ‬ػؿ اكـبٗنتبٕ كؼبُ‪٤‬ت ٓی ک٘٘ؼ‪ٔٛ ،‬ب‪٘ٛ‬گ ٓی مبفػ‪.‬‬
‫چ٘ؼ‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ ػ‪ُٝ‬تی ‪ ،‬ث‪ ٖ٤‬أُِِی ػ‪٣‬گـ ٗ‪٤‬ق ػؿ اكـبٗنتبٕ كؼبُ‪٤‬ت ػاؿٗؼک‪ ٚ‬ثـ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‬
‫تٔـکق ػاؿػ‪ .‬اف رِٔ‪ٞٓ ٚ‬من‪ ٚ‬کِ‪٤‬ؼی ػجبؿت اف "اٗزٖٔ صلبظت ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو " ٓ‪٤‬جبىؼ ‪ ٝ‬ثبالی‬
‫مبصبت صلبظت ىؼ‪ ٝ ٙ‬ت٘‪ٞ‬ع ص‪٤‬بتی ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو کبؿ ٓ‪٤‬ک٘٘ؼ‪.‬‬
‫تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓ‪ٞ‬منبت ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی ػ‪٣‬گـ ػؿ اكـبٗنتبٕ ثب پـ‪ٝ‬ژ‪ٛ ٙ‬بی ٓل‪٤‬ؼ ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت کبؿ‬
‫ٓی ک٘ؼ ‪ .‬ػؿ فٓ‪ ، ٚ٘٤‬اف ‪٣‬ک تؼؼاػ ٓضؼ‪ٝ‬ػ آٗ‪ٜ‬ب ٗبّ ثـػ‪ٓ ٙ‬ی ى‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫‪ٓ ‬يبؿکت ر‪ٜ‬بٗی ثـای اكـبٗنتبٕ ‪ .‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬تبکنتبٕ ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ثبؿ‪ٜ‬بی ٓ‪ُٞ‬ؼ ٓ‪ ٙٞ٤‬ؿا اص‪٤‬بء‬
‫ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ػ‪ٛ‬به‪ ٖ٤‬ؿا کٔک ٓی ؿمبٗؼ تب ػؿعتبٕ ع‪ٞ‬ثی ؿا ؿـك ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬
‫‪٣ GERES‬ک ٓ‪ٞ‬من‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ـ صک‪ٓٞ‬تی كـاٗن‪ٞ‬ی ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬اف ٓـ‪٣‬ن ػب‪٣‬ن ‪ ٝ‬امتلبػ‪ ٙ‬ث‪ٜ‬تـاف‬ ‫‪‬‬
‫ؿ‪ٝ‬ى٘ی آكتبة ‪ٞٓ ،‬حـ‪٣‬ت اٗـژی ؿا ػؿ مبعتٔبٗ‪ٜ‬بی ػبٓ‪ ٚ‬اكقا‪٣‬و ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫‪ NCA‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ػؿ تـث‪ ٚ٤‬اٗز٘‪٤‬ـإ ػؿ َٗت اٗـژی آكتبثی ػؿ ػ‪ٛ‬بت کٔک ٗٔ‪ٞ‬ػ‪ٙ‬‬ ‫‪‬‬
‫امت‪.‬‬
‫‪ٝ ‬اصؼ تضو‪٤‬وبتی ‪ ٝ‬اؿف‪٣‬بثی اكـبٗنتبٕ ‪ AREU‬ا‪ٝ ٖ٣‬اصؼ ؿاپ‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ف‪٣‬بػی ؿا پ‪٤‬ـآ‪ٕٞ‬‬
‫ٓنب‪ٓ َ٣‬نب‪ٓ َ٣‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ث‪ ٚ‬ىٔ‪ ٍٞ‬آث‪٤‬بؿی ‪،‬فؿاػت ‪،‬توؼ‪ٞٔٗ ْ٣‬ػ‪ ٙ‬امت‬
‫‪WWW.AREU.ORG.AF ‬‬

‫اداسٍ هلی هلل هتسذ ّ هْسسات تیي الوللی‬

‫اػاؿات َِٓ ٓتضؼ ‪ٞٓ ٝ‬منبت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ٗوو کِ‪٤‬ؼی ؿا ػؿ تطج‪٤‬ن پـ‪ٝ‬ژ‪ٛ ٙ‬بی ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ا‪٣‬لبء‬
‫ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬کٔک تٔ‪ َ٣ٞ‬ک٘٘ؼگبٕ ‪٣‬ب ٓ٘بثغ کٔکی تطج‪٤‬ن ٓی گـػػ‪.‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ا‪ ٖ٣‬اػاؿات ػاؿای‬
‫ٓتغََ‪ ٖ٤‬عبؿری ‪ ٝ‬کبؿٓ٘ؼإ ػاعِی ث‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓ٘بثغ ٓل‪٤‬ؼی ؿا تيک‪ َ٤‬ػ‪٘ٛ‬ؼ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬اػاؿات ‪ٝ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬منبت ػجبؿت٘ؼ اف‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪87‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ ‬ثـٗبٓ‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت َِٓ ٓتضؼ ‪ ، UNEP‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ٓ ٚ‬نئ‪٤ُٞ‬ت ظـك‪٤‬ت مبفی پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬ت٘ظ‪ٝ ْ٤‬‬
‫اػاؿ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪،‬ؿا ث‪ ٚ‬ػ‪ٜ‬ؼ‪ ٙ‬ػاؿػ‪.‬‬
‫‪ ‬ثـٗبٓ‪ ٚ‬اٗکيبكی َِٓ ٓتضؼ ‪ ، UNDP‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ثب ‪ٗٞ٣‬ت ٓضبكظ‪ٞ‬ی ثـای اص‪٤‬بی ر٘گالت ‪،‬ث٘ؼ‪ٛ‬ب‬
‫‪ ٝ،‬م‪٤‬نتْ ‪ٛ‬بی آث‪٤‬بؿی کبؿ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫‪ٞٓ ‬من‪ ٚ‬ؿؾا ‪ ٝ‬فؿاػت َِٓ ٓتضؼ ‪ ، UNOPS‬ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ثب ‪ٗٞ٣‬ت ٓضبكظ‪ٞ‬ی اكـبٕ ثـای اص‪٤‬بی‬
‫ر٘گالت ‪،‬ث٘ؼ‪ٛ‬ب‪،‬م‪٤‬تْ ‪ٛ‬بی آث‪٤‬بؿی کبؿ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫‪ٞٓ ‬من‪ ٚ‬ؿؾا ‪ٝ‬فاؿت َِٓ ٓتضؼ ‪ FAO‬؛ ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ر‪ٜ‬ت ث‪ٜ‬ج‪ٞ‬ػ ثغي‪٤‬ؼٕ ٓؼ‪٤‬يت ؿ‪ٝ‬متب‪٣‬ی ‪،‬پـ‪ٝ‬ژ‪ٙ‬‬
‫‪ٛ‬بی ٓغتِق ؿا ػؿ مـامـ کي‪ٞ‬ؿ تطج‪٤‬ن ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ثبٗک اٗکيبكی آم‪٤‬ب‪٣‬ی ‪ADB‬؛ ا‪ٞٓ ٖ٣‬من‪ ٚ‬ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ اٗـژی هبثَ تزؼ‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬مبصبت صلبظت ىؼ‪ ٙ‬کبؿ‬
‫ٓی ک٘٘ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬ثبٗک ر‪ٜ‬بٗی ‪ ، WB‬ا‪ ٖ٣‬اؿگبٕ اف ٗ‪ٜ‬بػ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی صٔب‪٣‬ت ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫‪ ‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػ ٓ‪ٞ‬منبت ث‪ ٖ٤‬أُِِی ػاؿای ٍلضبت اٗتـٗ‪٤‬تی ٓل‪٤‬ؼی ثبىؼ ک‪ٓ ٚ‬ؼِ‪ٓٞ‬بتی ؿا ػؿثبؿ‪ٓ ٙ‬نب‪َ٣‬‬
‫ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓـث‪ ٓٞ‬ث‪ ٚ‬اكـبٗنتبٕ ‪ ،‬اؿائ‪ٓ ٚ‬ی ک٘ؼ‪.‬‬

‫سکتْس خصْصی‬

‫تؼؼاػ ف‪٣‬بػی اف کٔپ٘ی ‪ٛ‬ب ٓٔکٖ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا ِٓ‪ٞ‬ث مبفٗؼ‪ .‬ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ثب‪٣‬ؼ ث‪ٔٛ ٚ‬چ‪ ٞ‬کٔپ٘ی‬
‫‪ٛ‬ب تٔبك گـكت‪ ٝ ٚ‬گقاؿىی ؿا ت‪ٔٗ ٚ٤ٜ‬ب‪٘٣‬ؼ ‪ .‬کٔپ٘ی ‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـ ٓٔکٖ ثـای کب‪ٛ‬و تبح‪٤‬ـات م‪ ٞ‬كؼبُ‪٤‬ت‬
‫‪ٛ‬بی کٔپ٘ی ىبٕ تؼاث‪٤‬ـی اتغبؽ ٗٔب‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ا‪ٓ ٖ٣‬ی ت‪ٞ‬اٗؼ ‪٣‬ک گقاؿه ٓخجت ثبىؼ ‪ .‬کٔپ٘ی ‪ٛ‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی‬
‫ک‪ ٚ‬ػؿ اكـبٗنتبٕ مـٓب‪ ٚ٣‬گؾاؿی ٓی ک٘٘ؼ ٗ‪٤‬ق ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ٓ٘جغ ع‪ٞ‬ثی ثـای ژ‪ٝ‬ؿٗبُ‪٤‬نت ‪ٛ‬ب ثبىؼ ‪ .‬چ٘‪ٖ٤‬‬
‫(‪)12‬‬
‫کٔپ٘ی ‪ٛ‬ب اکخـا پبُ‪٤‬نی ‪ٛ‬بی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ؿا ػاؿا ٓی ثبى٘ؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪88‬صج‪٤‬ت‬
 ‫اخشیي گضاسش ُای سسیذٍ اص چِاس گْضَ خِاى دس تاسٍ هسیط صیست‬

‫صهیي ُن چٌاى گشم هی ضْد ؟‬

‫از آغاز سال ‪ 2012‬تاکنون‪ 81 ،‬توفان سهمگین در سراسر جهان درگرفته و دوسوم مناطق آمریکا در‬
‫تابستان دچار خشکی شدند‪ .‬به باور پژوهشگران حفظ محیط زیست‪ ،‬شمار این دگرگونیهای جوی‬
‫ویرانگر در آینده افزایش خواهد یافت‪.‬‬
‫به گزارش خبرنگار سایت داکتران بدون مرز به نقل از دویچه وله‪ ،‬بر اساس گزارش “سازمان جهانی‬
‫هواشناسان” که در کنفرانس بینالمللی تغییرات اقلیمی در دوحه خوانده شد‪ ،‬یخهای قطب شمال در سال‬
‫‪ ،2012‬با شتابی بیش از سال پیش آب شدند و وقوع توفانهای مهیب و سیلهای سهمناک در بخشی از‬
‫مناطق زمین‪ ،‬بیش از سال ‪ 2012‬بوده است‪.‬‬
‫در گزارش سازمان جهانی هواشناسان همچنین آمده است که غلظت گازهای گلخانهای در جو کره زمین‪،‬‬
‫مانند گاز دی اکسید کاربن‪ ،‬از سال ‪ 2000‬تاکنون بیست درصد افزایش یافته است‪.‬‬
‫به باور نویسندگان گزارش سازمان جهانی هواشناسان‪ ،‬این توفانها و دگرگونیهای جوی‪ ،‬نمونهای آن‬
‫حوادثی هستند که در سالهای آینده در اثر افزایش گرمایش زمین رخ خواهند داد‪.‬‬
‫در گزارش سازمان جهانی هواشناسان همچنین تاکید شده است که در سال ‪ ،2012‬دو سوم مناطق آمریکا‬
‫در تابستان دچار خشکی شدند و در بخشی از مناطق آفریقا و بریتانیا سیالبهای سهمگین جاری شد‪.‬‬
‫قاسم اسرار‪ ،‬رییس “برنامههای پژوهشی سازمان ملل در مورد تغییرات جوی”‪ ،‬عامل این دگرگونیها را‬
‫افزایش غلظت گازهای گلخانهای در جو کره زمین میداند‪.‬‬
‫او در مراسم سخنرانی خود در کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی در قطر گفت‪« :‬افزایش گرمایش زمین‪،‬‬
‫بر درجه آب اقیانوسها و درجه ای حرارت قطب شمال و بر سایر سیستمهای جوی روی زمین تاثیر‬
‫میگذارد‪.‬‬
‫او در این رابطه همچنین هشدار داد که اقدامات دولتها برای مقابله با این روند و خطرات ناشی از‬
‫گرمایش کرهای زمین کاهش یافته است‪».‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪89‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ًیْیْسن دس سال ‪2050‬‬

‫ث‪ ٚ‬ػِت گـّ ىؼٕ ث‪٤‬و اف صؼ فٓ‪ٞٓ ٝ ٖ٤‬كبٕ‪ٛ‬ب‪ ١‬ىؼ‪٣‬ؼ‪ٓ ،‬ـػّ ٗ‪ٞ٣ٞ٤‬ؿى ثب‪٣‬ؼ ا‪ ٖ٣‬ى‪ٜ‬ـ ؿا ث‪ ٚ‬كـآ‪ٞ‬ى‪٢‬‬
‫ثنپبؿٗؼ‪ ،‬پ‪٤‬وث‪ٛ٢٘٤‬ب‪ ١‬کٔپ‪ٞ٤‬تـی اف ف‪٣‬ـ آة ؿكتٖ ا‪ ٖ٣‬ىج‪ ٚ‬رق‪٣‬ـ‪ ٙ‬ثقؿگ ػؿ آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬عجـ ٓ‪٢‬ػ‪ٛ‬ؼ‪ .‬ف‪٣‬ـا ثب‬
‫ىٌنت‪ ٚ‬ىؼٕ ‪ ٢ٌ٣‬اف ثقؿگتـ‪ ٖ٣‬ت‪ٞ‬ػ‪ٛٙ‬ب‪٣ ١‬غ‪ ٢‬رق‪٣‬ـ‪ٙ‬ا‪ ١‬ػؿ آؿًت‪٤‬ي ًبٗبػا ثـ احـ گـّ ىؼٕ مطش فٓ‪،ٖ٤‬‬
‫ثن‪٤‬بؿ‪ ١‬اف ى‪ٜ‬ـ‪ٛ‬ب‪ ١‬ر‪ٜ‬بٕ ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ٞ٣ٞ٤ٗ ٙ‬ؿى ف‪٣‬ـآة ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ؿكت‪ .‬ث‪ ٚ‬گلت‪ً ٚ‬بؿى٘بمبٕ مطش آة آـاف‬
‫ٗ‪ٞ٣ٞ٤‬ؿى تب مبٍ ‪ 2050‬تب ‪ٓ 50‬تـ ثبال ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ آٓؼ‪ُ .‬ؾا ػؿ چ٘ؼ ػ‪ ٚٛ‬آ‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ى‪ٜ‬ـ ٗ‪ٞ٣ٞ٤‬ؿى ثـ احـ آة ىؼٕ‬
‫‪٣‬ظ‪ٛ‬ب‪٘ٓ ١‬بٓن آـاف ث‪٣ٝ ٚ‬ژ‪ ٙ‬هطت ىٔبٍ ٗبپؼ‪٣‬ؼ ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ‪.‬‬

‫هسیط صیست ّ اهٌیت خِاًــی‬

‫هـٕ ث‪٤‬نتْ ‪ ٝ‬عَ‪ٍٞ‬ب" ٗ‪ ٚٔ٤‬ػ‪ ّٝ‬إٓ هـٗی مـىبؿ اف تض‪ٞ‬الت مـ‪٣‬غ ‪ ٝ‬ثی مبثو‪ ٚ‬ػؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٕ‬
‫ث‪ٞ‬ػ‪ .‬احـگؾاؿی اٗنبٕ ثـ ٓج‪٤‬ؼت آـاكو ث‪ ٚ‬رب‪٣‬ی ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ػاؿای ٓب‪٤ٛ‬ت ‪ ٝ‬ا‪٤ٔٛ‬ت ر‪ٜ‬بٗی ىؼ‪ٓ ٝ ٙ‬تبملبٗ‪ٚ‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬تبح‪٤‬ـات اف مـػت مـمبّ آ‪ٝ‬ؿی ٗ‪٤‬ق ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬ػ‪٣‬گـ توـ‪٣‬جب" ‪٤ٛ‬چ ف‪٣‬نتگب‪٣ ٙ‬ب اک‪ٞ‬م‪٤‬نتْ‬
‫ٓج‪٤‬ؼی ػؿ مطش فٓ‪ٝ ٖ٤‬ر‪ٞ‬ػ ٗؼاؿػ ک‪ ٚ‬الاهَ اٗؼکی ػمتغ‪ٞ‬ه تـ‪٤٤‬ـ ٗگـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ثبىؼ‪.‬آب تض‪ٞ‬الت ف‪٣‬نت‬
‫ٓض‪٤‬طی فا‪٤٣‬ؼ‪ ٙ‬كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ثيـی‪ ،‬اگـچ‪ ٚ‬اف ػ‪٣‬ـ ثبف آؿبف گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت آب ‪٤ٛ‬چگب‪ٙ ٙ‬ة اٗؼاف‪ ٙ‬چ٘ؼ مبٍ گؾىت‪ٚ‬‬
‫ٓ‪ٞ‬ؿػ ت‪ٞ‬ر‪ٗ ٚ‬ج‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬هجال" ث‪٤ٛ ٚ‬چ ػ٘‪ٞ‬إ ٗگـاٗ‪ٜ٤‬بی ٓزبٓغ ثيـی ػؿ ا‪ ٖ٣‬ؿاثط‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬هؼؿ ثب ثؼث‪٘٤‬ی ػز‪ٖ٤‬‬
‫ٗيؼ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬هؼؿت تلکـ ‪ ٝ‬تؼوَ اٗنبٕ‪،‬چ٘‪ ٖ٤‬اٗتظبؿ ٓ‪٤‬ـكت ک‪ ٚ‬ثيـ ‪ٛ‬ـ ؿ‪ٝ‬ف ث‪٤‬و اف گؾىت‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬هؼؿتی تجؼ‪َ٣‬‬
‫ى‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬ثت‪ٞ‬اٗؼ ٓؼ‪٤‬بؿ‪ٛ‬بی اؿفىٔ٘ؼ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ؿا صلبظت ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ج‪ٞ‬ػ ثغيؼ آب ثبُؼکل ث‪ٗ ٚ‬ظـ ٓی ؿمؼ ک‪ٚ‬‬
‫اٗنبٕ ثط‪ٞ‬ؿ ؿ‪ٝ‬فاكق‪ ٕٝ‬ث‪٤ٗ ٚ‬ـ‪٣ٝ‬ی ٓوتؼؿ تجؼ‪٤ٓ َ٣‬ي‪ٞ‬ػ ک‪ٓ ٚ‬ب‪ ٚ٣‬ا‪٣‬زبػ آىلتگی ػؿ ثنتـ ص‪٤‬بت ع‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬هطغ‬
‫ؿ‪٣‬ي‪ٛ ٚ‬بی ‪ٛ‬نتی اه ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬ثـػاىت ؿ‪٤‬ـهبثَ اٗکبؿ ث‪ ٚ‬رب‪٣‬ی ؿم‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬كـُ ک‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ صبٍ ث‪ٜ‬ج‪ٞ‬ػ امت ث‪٤‬و اف پ‪٤‬و ٗ‪٤‬بفٓ٘ؼ‬
‫ػكبع ‪ ٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ٤‬امت‪ ،‬ػؿ صبُی ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬كـُ ک‪ ٚ‬کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ثط‪ٞ‬ؿ عطـٗبکی ػؿ صبٍ اف ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ امت ‪ ،‬ث‪ٚ‬‬
‫‪٤ٛ‬چ ‪٣‬ک اف ا‪ ٖ٣‬ػ‪ ٝ‬ؿكتبؿ ٗ‪٤‬بفی ٗؼاؿػ!‬
‫ػؿ ‪ٛ‬ـ صبٍ آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬اؿِت ٓنب‪ٓ ٝ َ٣‬يکالت ‪ ٝ‬ت٘گ٘ب‪ٛ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػ‪٣‬گـ ثؼ٘‪ٞ‬إ ‪٣‬ک ٓ‪ّٞٞ‬ع ٓضِی‬
‫‪٣ ٝ‬ب صتی ِٓی ثئبؿ ٗٔی آ‪٘٣‬ؼ ‪ ٝ‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٝ ٚ‬اثنتگی ٓتوبثَ ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ هبثَ تلک‪٤‬ک ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثب ٓجبصج‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪90‬صج‪٤‬ت‬
 ‫کالٕ اٗنبٗی اف رِٔ‪ ٚ‬اهتَبػ ‪ ،‬كـ‪٘ٛ‬گ ‪ ،‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ، ٚ‬م‪٤‬بمت ‪ ٝ‬ث‪٣ٞ‬ژ‪ٞٗ ٙ‬ع عبً إٓ ‪٣‬ؼ٘ی ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک ‪ ،‬اعالم‬
‫‪ ،‬كِنل‪ٝ ٚ‬ػـكبٕ ‪ ٝ‬ثن‪٤‬بؿی ػ‪٣‬گـ اف ر٘ج‪ٛ ٚ‬بی ٓبػی ‪ٓ ٝ‬ؼ٘‪ٞ‬ی ص‪٤‬بت اٗنبٗ‪ٜ‬ب ‪،‬ػؿ ‪ٝ‬اهغ ‪ٛ‬ـ ٓيکَ ف‪٣‬نت‬
‫ٓض‪٤‬طی ػؿ ‪ٛ‬ـ اٗؼاف‪ٝ ٙ‬صتی ٓضؼ‪ٝ‬ػ ػؿ ػاعَ ٓـف‪ٛ‬بی هـاؿػاػی ‪٣‬ک کي‪ٞ‬ؿ ٓيکِی ثـای کَ ر‪ٜ‬بٕ ‪ٞٗٝ‬ع‬
‫ثيـ ثئبؿ ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ػؿ ا‪ ٖ٣‬ثضج مؼی ىؼ‪ ٙ‬تب ثب تؤک‪٤‬ؼ ثـ اؿتجبٓ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ثب ٓنب‪ َ٣‬ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک ‪٤ٗ ٝ‬ق اهتَبػ ‪ ٝ‬كوـ‪،‬گ‪ٞ‬ى‪ ٚ‬ای‬
‫اف ا‪٤ٔٛ‬ت إٓ ؿا ث‪٤‬بٕ ‪٤ٗ ٝ‬ق ت‪ٞ‬ر‪ٛ ٚ‬ـچ‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ م‪٤‬بمتٔؼاؿإ‪،‬ػوال ‪ ٝ‬تَٔ‪ ْ٤‬مبفإ ارتٔبػی ‪ ٝ‬كـ‪٘ٛ‬گی‬
‫کي‪ٞ‬ؿ ‪ٛ‬ب ؿا ث‪ ٚ‬ا‪ٓ ٖ٣‬نئِ‪ ٚ‬امبمی ر‪ٜ‬بٕ آـ‪ٝ‬ف ٓؼط‪ٞ‬ف ٗٔب‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ژئْپلتیک‪:‬‬
‫ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک‪ٓ،‬طبُؼ‪ ٚ‬ؿ‪ٝ‬اثٔ ‪ ٝ‬کئکو ‪ٛ‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی اف ػ‪٣‬ؼگب‪ ٙ‬رــاك‪٤‬ب‪٣‬ی امت‪.‬ثـ امبك ا‪ٖ٣‬‬
‫تؼـ‪٣‬ق‪ٞٓ،‬هؼ‪٤‬ت ‪ٓ ،‬نبكت ‪ ٝ‬چگ‪ٗٞ‬گی ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ٓ٘بثغ اٗنبٗی ‪ٓ ٝ‬ج‪٤‬ؼی تؤح‪٤‬ـات هبثَ ت‪ٞ‬ر‪ٜ‬ی ثـ ؿ‪ٝ‬اثٔ ث‪ٖ٤‬‬
‫أُِِی ػاؿٗؼ‪.‬‬
‫رــاك‪٤‬ب ػاؿای ػ‪ ٝ‬ف‪٣‬ـىبع‪ ٚ‬اٍِی امت‪،‬رــاك‪٤‬بی ٓج‪٤‬ؼی ‪ ٝ‬رــاك‪٤‬بی اٗنبٗی‪.‬رــاكی ٓج‪٤‬ؼی ٓ‪ٞ‬هؼ‪٤‬ت ‪ٝ‬‬
‫ت‪ٞ‬ف‪٣‬غ ر٘ج‪ٛ ٚ‬بی ٓغتِق م‪٤‬نتٔ‪ٜ‬بی ٓج‪٤‬ؼی فٓ‪ٓ ٖ٤‬خَ آة ‪ٞٛ ٝ‬ا‪،‬پ‪ٞ‬ىو گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ٓ٘بٓن ٓغتِق ‪ ٝ‬اهِ‪ٜٔ٤‬ب‪،‬‬
‫ػَِ پ‪٤‬ؼا‪٣‬و ػ‪ٞ‬اؿُ مطش فٓ‪ ٝ ٖ٤‬ى٘بعت ؿ‪ٝ‬اثٔ ك‪٤‬ق‪٣‬کی ث‪ ٖ٤‬آٗ‪ٜ‬ب ؿا ٓ‪ٞ‬ؿػ ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬هـاؿ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ‪ ٝ‬رــاك‪٤‬بی‬
‫اٗنبٗی ؿ‪ٝ‬اثٔ ث‪ ٖ٤‬ر‪ٞ‬آغ اٗنبٗی ‪،‬كـ‪٘ٛ‬گ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬تٔؼ ٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬گنتـػگی آٗ‪ٜ‬ب ؿا ػؿ کبٗ‪ ٕٞ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ػ‬
‫ػاؿػ‪.‬ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک‪ ،‬ف‪٣‬ـ ٓزٔ‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬ای اف رــاك‪٤‬بی اٗنبٗی امت‪.‬‬
‫‪٣‬ک ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬نت‪،‬ػاٗو ارتٔبػی ‪،‬اهتَبػی‪،‬م‪٤‬بمی ‪،‬كـ‪٘ٛ‬گی ‪٤ٗ ٝ‬ق ٗ‪٤‬ـ‪ٛٝ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ؿا ثؼ٘‪ٞ‬إ ىکَ‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ ٙ‬كؼبُ‪٤‬ت ثيـ ػؿ ٗوبٓ ٓغتِق ر‪ٜ‬بٕ ػؿ تضِ‪ٛ َ٤‬بی ع‪ٞ‬ػ ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ثغو هبثَ ٓالصظ‪ ٚ‬ای اف ؿ‪ٝ‬اثٔ ث‪ ٖ٤‬أَُِ ص‪ٓ ٍٞ‬ض‪ٞ‬ؿ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٍ‪ٞ‬ؿت ٓی گ‪٤‬ـػ‪.‬اگـ ثؼاٗ‪ْ٤‬‬
‫ک‪ ٚ‬امتلبػ‪ ٙ‬ؿ‪ٝ‬فاكق‪ ٕٝ‬اف ٓ٘بثغ ف‪٣‬نتی ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬تجغ إٓ تغـ‪٣‬ت م‪٤‬بؿ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬پؼ‪٣‬ؼ‪ٛ ٙ‬ب‪٣‬ی ‪ٛ‬نت٘ؼ ک‪ ٚ‬احـات آٗ‪ٜ‬ب‬
‫ث٘ؼؿت ػؿ ػؿ‪ٓ ٕٝ‬ـف‪ٛ‬بی هـاؿػاػی ‪٣‬ک کي‪ٞ‬ؿ ٓضؼ‪ٝ‬ػ ٓ‪٤‬گـػٗؼ‪،‬آىکبؿا ث‪ ٚ‬ا‪ٗ ٖ٣‬ت‪٤‬ز‪ٓ ٚ‬ی ؿم‪ ْ٤‬ک‪ٚ‬‬
‫ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ػه‪٤‬وب" اف ٓ‪ّٞ‬غ ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک ٓ‪ٞ‬ؿػ ثـؿمی ‪ٝ‬اهغ ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬‬
‫آب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػه‪٤‬وب" چ‪٤‬نت ؟ث٘ب ث‪٣ ٚ‬ک تؼـ‪٣‬ق مبػ‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػجبؿت امت اف ‪ ٚٔٛ‬ػ٘بٍـ‬
‫ربٗؼاؿ ‪٣‬ب ثی ربٕ ٓج‪٤‬ؼتی ک‪ ٚ‬پ‪٤‬ـآ‪ ٕٞ‬اٗنبٕ ؿا كـا گـكت‪ ٚٔٛ ٝ ٚ‬آٗ‪ٜ‬ب ثب ‪٣‬کؼ‪٣‬گـ ػاؿای اؿتجبٓی ٓتوبثَ ٓی‬
‫ثبى٘ؼ‪.‬ػاٗئ٘ؼإ ػؿ هـٕ ٗ‪ٞ‬فػ‪ٝ ْٛ‬اژ‪ ٙ‬ف‪٣‬نتکـ‪ ٙ‬ؿا ثـای تؼـ‪٣‬ق ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت فٓ‪ ٝ ٖ٤‬اؿتجبٓ ث‪ٖ٤‬‬
‫اؿگبٗ‪٤‬قٓ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ػ٘بٍـ ثی ربٕ إٓ ثکبؿ گـكت٘ؼ‪.‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪91‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ػؿ مطضی ٓضؼ‪ٝ‬ػتـ‪،‬فی ث‪ٜٓٞ‬ب ‪٣‬ب اک‪ٞ‬م‪٤‬نتٔ‪ٜ‬ب‪،‬ث‪ٓ ٚ‬ضؼ‪ٝ‬ػ‪ٛ ٙ‬بی ‪ٝ‬م‪٤‬ؼی اف مطش فٓ‪ ٖ٤‬آالم ٓ‪٤‬گـػٗؼ‬
‫ک‪ ٚ‬ػؿ ثـگ‪٤‬ـٗؼ‪ ٙ‬گ‪ٛ ٚٗٞ‬بی عبً گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿی ‪ ٝ‬تؤح‪٤‬ـات ٓتوبثَ ‪ ٚٔٛ‬ػ‪ٞ‬آَ ػؿ‪ٗٝ‬ی ا‪ٓ ٖ٣‬زٔ‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬ثـ‬
‫‪٣‬کؼ‪٣‬گـٗؼ‪.‬‬
‫ث‪ُ ٚ‬ضبظ ٗظـی ‪،‬اٗطجبم ٓـف‪ٛ‬بی هـاؿػاػی م‪٤‬بمی کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ثـ ٓـف‪ٛ‬بی اک‪ٞ‬م‪٤‬نتٔی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ػؿ ر‪ٜ‬بٕ‬
‫‪٣‬جـی‬
‫ك ا‬ ‫آـی ٓضبٍ ‪٣‬ب الاهَ ثن‪٤‬بؿ ٓيکَ امت‪.‬ثؼ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ‪،‬پـٗؼگبٕ ٓ‪ٜ‬برـی ک‪ ٚ‬ػؿ كَ‪ ٍٞ‬مـػ مبٍ اف ا‬
‫ث‪ ٚ‬ا‪٣‬ـإ ‪٣ ٝ‬ب ػ‪٣‬گـ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ‪ٝ‬اهغ ػؿ ػـُ ‪ٛ‬بی پب‪ ٖ٤٣‬تـ رــاك‪٤‬ب‪٣‬ی ٓ‪ٜ‬ب رـت ‪ٓ ٝ‬زؼػا "ثبىـ‪ٝ‬ع گـٓب‬
‫ث‪ ٚ‬ف‪٣‬نتگب‪ٜٛ‬بی ا‪ ٚ٤ُٝ‬ع‪ٞ‬ػ ثبف ٓ‪٤‬گـػٗؼ ‪٣ ٝ‬ب ؿبف‪ٛ‬بی ‪ٝ‬صيی ک‪ ٚ‬ػؿ ػ‪ٝ‬ؿإ ر٘گ مـػ ث‪ ٖ٤‬آٓـ‪٣‬کب ‪ٝ‬‬
‫ى‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬ی مبثن ثؼ‪ ٕٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬نب‪ ٝ َ٣‬کئکو ‪ٛ‬بی م‪٤‬بمی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ‪،‬ث‪ ٖ٤‬ا‪ ٖ٣‬ػ‪ ٝ‬کي‪ٞ‬ؿ ٓ‪ٜ‬برـت ٓ‪٤‬کـػٗؼ‪.‬‬
‫ثـ ا‪ ٖ٣‬امبك‪،‬ػ‪٣‬ؼگب‪ٓ ٙ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ثضج ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬ک‪،‬ث‪ ٚ‬ػؿگ‪٤‬ـ‪ٜ٣‬بی ث‪ ٖ٤‬أُِِی ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬اثطی اىبؿ‪ ٙ‬ػاؿػ ک‪ٚ‬‬
‫ػؿ مطش ر‪ٜ‬بٗی ثب تؤح‪٤‬ـ ثـ ف‪٣‬نتکـ‪٣ ٙ‬ب مط‪ٞ‬س ٓ٘طو‪ ٚ‬ای ‪،‬ث‪ ٖ٤‬ػ‪٣ ٝ‬ب چ٘ؼ کي‪ٞ‬ؿ ثـ‪ٝ‬ف ٓ‪٤‬ک٘ؼ‪.‬‬
‫ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی م‪٤‬بؿ ‪٣‬ب اٍطالصب "ٓ٘بثغ ٗبپب‪٣‬ؼاؿ‪،‬ثؼُ‪ َ٤‬ثـع‪ٞ‬ؿػاؿی اف ٗ‪٤‬ـ‪ٝ‬ی ثبُلؼَ ع‪ٞ‬ػ ثـای ػج‪ٞ‬ؿ اف‬
‫ٓـف‪ٛ‬بی کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب‪ّٞٞٓ،‬ع اٍِی ػؿگ‪٤‬ـ‪ٜ٣‬بی ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬کی ثئبؿ ٓی ؿ‪ٗٝ‬ؼ‪.‬ؽعب‪٣‬ـ ٓب‪ٜ٤ٛ‬ب‪،‬ص‪ّٞ‬چ‪ٛ ٚ‬بی ٗلتی‬
‫ف‪٣‬ـ فٓ‪٘٤‬ی ٓيتـک‪ ،‬ؿ‪ٝ‬ػ‪ٛ‬بی ٓـفی ‪ ٝ‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب‪،‬ربٗ‪ٞ‬ؿإ ‪ٝ‬صيی ٓ‪ٜ‬برـ ‪ٞٓ ٝ‬اؿػ ٓيبث‪ ٚ‬اف ا‪ ٖ٣‬گـ‪٘ٓ ٙٝ‬بثغ‬
‫ثئبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ ک‪ ٚ‬مؼی ػؿ ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬گ‪٤‬ـی ث‪٤‬يتـ اف آٗ‪ٜ‬ب ت‪ٞ‬مٔ ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬بی ‪ٔٛ‬ز‪ٞ‬اؿ ػؿ ثن‪٤‬بؿی اف ٗوبٓ ر‪ٜ‬بٕ‬
‫ٓ‪ٞ‬رت ثـ‪ٝ‬ف ت٘و ‪ٛ‬بی م‪٤‬بمی ‪ ٝ‬صتی ر٘گ گـػ‪٣‬ؼ‪٤ٓ ٝ ٙ‬گـػػ‪.‬‬
‫آب ؿ‪ٝ‬ه ٍض‪٤‬ش امتلبػ‪ ٙ‬اف ‪٣‬ک ػَ٘ـ ‪٣‬ب ٓ٘جغ ٓج‪٤‬ؼی چ‪٤‬نت ؟ آ‪٣‬ب امتلبػ‪ ٙ‬اف ٓ٘بثغ تب صؼ ت‪ٜ‬ی مبفی‬
‫کبَٓ هبثَ هج‪ ٍٞ‬امت ؟ آ‪٣‬ب اٍ‪ٞ‬ال" ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬ب ٓی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ػؿ ػاعَ ٓـف‪ٛ‬بی ع‪ٞ‬ػ ‪ٓ،‬نتوال" تَٔ‪ ْ٤‬ث‪ ٚ‬ث‪ٜ‬ـ‪ٙ‬‬
‫ثـػاؿی ‪ٛ‬ـ چ‪ ٚ‬ث‪٤‬يتـ اف ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی ث‪ٛ ٚ‬ـ تـت‪٤‬ت ک‪ٓ ٚ‬ی ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ث٘ٔب‪٘٣‬ؼ؟پبمظ ٓخجت ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬مؤاالت ثـای‬
‫ثن‪٤‬بؿی اف ٓ٘بثغ ‪ٔٛ‬چ‪ ٕٞ‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو‪،‬ر٘گِ‪ٜ‬ب‪ٓ،‬ؼبػٕ ا‪ٝ‬ؿاٗ‪٘ٓ ٝ ّٞ٤‬بثغ آثی ‪ ٝ‬صتی ‪ٞٛ‬ا ‪٣‬و‪٘٤‬ب" ٓ‪ٞ‬رت ثـ‪ٝ‬ف‬
‫ت٘و ‪ٛ‬بی اٍ‪ُٞ‬ی گـػ‪٣‬ؼ‪ ٝ ٙ‬چبُو اٗگ‪٤‬ق امت‪.‬‬

‫هفِْم هٌاتغ طثیؼی کاستشدی دس ژئْپلتیک‪:‬‬

‫آـ‪ٝ‬ف‪ ٙ‬ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬بی ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬ؿـثی‪َٓ ،‬ـف ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ػٔؼ‪٘ٓ ٙ‬بثغ ف‪٣‬نتی ر‪ٜ‬بٕ ثئبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ‪.‬آب ػؿ مبُ‪ٜ‬بی‬
‫آ‪٘٣‬ؼ‪، ٙ‬ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ثؼُ‪ َ٤‬ؿىؼ رٔؼ‪٤‬ت ‪ ٝ‬ثـع‪ٞ‬ؿػاؿی اف ىتبة ػؿ ؿىؼ ٍ٘ؼتی ‪ ٝ‬اهتَبػی ‪ٝ‬‬
‫ث‪ٞ‬امط‪ ٚ‬إٓ اكقا‪٣‬و مطش امتلبػ‪ ٙ‬اف ٓ‪ٞ‬اػ‪ٗ،‬وو كقا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ای ؿا ػؿ تؤح‪٤‬ـ ثـ اک‪ٞ‬م‪٤‬نتٔ‪ٜ‬بی کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ا‪٣‬لب‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪92‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ٗٔ‪ٞ‬ػ ‪ ٝ‬اُجت‪ ٚ‬فٓ‪٤ٗ ٖ٤‬ق ثب کب‪ٛ‬و ؿ‪ٝ‬فاكق‪٘ٓ ٕٝ‬بثغ ٓ‪ٞ‬ار‪ ٚ‬ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫ثِی ‪٘ٓ،‬بثغ ٓج‪٤‬ؼی ؽاتب" کٔ‪٤‬بة ‪ٛ‬نت٘ؼ؛ ‪٣‬ؼ٘ی ػؿ کٔ‪٤‬ت ‪ٞٓ ٝ‬هؼ‪٤‬ت ػاؿای ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪٣‬ت ٓی ثبى٘ؼ ‪ٝ‬ثب ا‪ٖ٣‬‬
‫ٓ٘طن ‪ ٝ‬اُگ‪ٞ‬ی پ‪٤‬و ؿ‪ ٝ‬ػؿ ؿىؼ اهتَبػی ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی اف ٓ٘بثغ‪،‬ػؿگ‪٤‬ـ‪ٜ٣‬بی ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬کی ‪ ٝ‬ر٘گ ثـ مـ‬
‫ٓ٘بثغ ثيؼت اكقا‪٣‬و ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ‪٣‬بكت ‪ ٝ‬اُجت‪ٓ ٚ‬ـف ثـٗؼ‪ ٙ‬إٓ امت ک‪٘ٓ ٚ‬بثغ ث‪٤‬يتـی ؿا ؽع‪٤‬ـ‪٣ ٝ ٙ‬ب ػؿ‬
‫اعت‪٤‬بؿ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪.‬ث‪ ٚ‬ػ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ‪،‬گنتـه مـ‪٣‬غ ٓنتؼٔـات کي‪ٞ‬ؿاٗگِ‪٤‬ل ػؿ ‪ٝ‬اهغ پل اف ىـ‪ٝ‬ع اٗوالة‬
‫ٍ٘ؼتی ػؿ اؿ‪ٝ‬پب ‪ ٝ‬ثؼٗجبٍ إٓ ت‪ٜ‬ی ىؼٕ ا‪ ٖ٣‬هبؿ‪ ٙ‬اف ٓ٘بثغ ا‪ٓ ٚ٤ُٝ‬ج‪٤‬ؼی ٓ‪ٞ‬ؿػ ٗ‪٤‬بف ٍ٘ب‪٣‬غ ا‪ ٖ٣‬کي‪ٞ‬ؿ آؿبف‬
‫گـػ‪٣‬ؼ‪.‬‬
‫هٌاتغ طثیؼی تَ دّ دستَ طثمَ تٌذی هیطًْذ‪:‬‬

‫‪٘ٓ ) ۱‬بثغ تزؼ‪٣‬ؼ ى‪ٗٞ‬ؼ‪،ٙ‬ک‪ ٚ‬ثب ثکبؿگـی ى‪ٛ ٙٞ٤‬بی ٓؼ‪٣‬ـ‪٣‬تی ٍض‪٤‬ش ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬إ ػؿ ‪٣‬ک چبؿچ‪ٞ‬ة فٓبٗی تؼـ‪٣‬ق‬
‫ىؼ‪ ٝ ٙ‬ثگ‪ ٚٗٞ‬ای عـػٓ٘ؼاٗ‪ ٚ‬ثَ‪ٞ‬ؿت ٓنتٔـ اف آٗ‪ٜ‬ب ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی ٗٔ‪ٞ‬ػ ٓخَ ٓب‪ٜ٤ٛ‬ب‪،‬ص‪ٞ٤‬اٗبت‬
‫‪ٝ‬صيی‪،‬ر٘گَ‪،‬آة ى‪٤‬ـ‪ٞٛ ،ٖ٣‬ا ‪...ٝ‬‬
‫‪٘ٓ) ۲‬بثغ ؿ‪٤‬ـ هبثَ تزؼ‪٣‬ؼ‪،‬ک‪ ٚ‬اف ؽعب‪٣‬ـ حبثتی ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ثـع‪ٞ‬ؿػاؿ ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ػؿ ‪٣‬ک ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬فٓبٗی ٓيغٌ ث‪ٚ‬‬
‫پب‪٣‬بٕ ٓی ؿم٘ؼ ٗظ‪٤‬ـ م‪ٞ‬عت‪ٜ‬بی كن‪ِ٤‬ی ‪ ٝ‬ؽؿبٍ م٘گ ‪ٞٓ ٝ‬اػ ٓؼؼٗی‪.‬‬
‫‪ٔٛ‬بٗط‪ٞ‬ؿ ک‪ ٚ‬ػؿ تؼـ‪٣‬ق ث٘ؼ ا‪٣ ٍٝ‬ؼ٘ی ٓ٘بثغ تزؼ‪٣‬ؼ ى‪ٗٞ‬ؼ‪ ٙ‬گلت‪ ٚ‬ىؼ ‪ٓ،‬ؼ‪٣‬ـ‪٣‬ت اٍ‪ُٞ‬ی ‪ ٝ‬ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی‬
‫عـػٓ٘ؼاٗ‪ ٚ‬اٍَ امبمی پب‪٣‬ؼاؿی ‪ ٝ‬ا‪٣‬زبػ هبثِ‪٤‬ت تزؼ‪٣‬ؼ ػؿ ا‪٘ٓ ٖ٣‬بثغ امت ‪ ٝ‬ثؼ‪ ٕٝ‬ت‪ٞ‬ر‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬ػ‪ ٝ‬اٍَ‪،‬ا‪ٖ٣‬‬
‫ٓ٘بثغ ٗ‪٤‬ق ػؿ احـ ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی ثی صؼ ‪٣ ٝ‬ب ػؼّ ثکبؿگ‪٤‬ـی ٓؼ‪٣‬ـ‪٣‬ت ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ‬ى‪ٜ‬بی اٍ‪ُٞ‬ی ػؿ رب‪٣‬گق‪٘٣‬ی ثٔ‪ٞ‬هغ‬
‫آٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ػؿ ‪ٝ‬اهغ ػؼّ ا‪٣‬زبػ كـٍت اص‪٤‬بء ‪ ٝ‬تزؼ‪٣‬ؼ ثـای آٗ‪ٜ‬ب‪ٗ،‬بپب‪٣‬ب ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬ـ هبثَ تزؼ‪٣‬ؼ ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ث‪ٞ‬ػ!‪ٔٛ‬چ٘‪ ٖ٤‬آة‬
‫‪ٞٛ ٝ‬ا ‪ ٝ‬عبک چ٘بٗچ‪ ٚ‬تب صؼ ػؼّ آکبٕ ثبف‪٣‬بثی آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬ى‪ٗٞ‬ؼ‪،‬آٗگب‪ ٙ‬رقء ٓ٘بثغ ؿ‪٤‬ـ هبثَ تزؼ‪٣‬ؼ ثئبؿ ٓی‬
‫آ‪٘٣‬ؼ‪ٓ.‬جن ٓطبُؼبت مبفٓبٕ َِٓ ػؿ مبُ‪ٜ‬بی ‪ 1992‬تب ‪ 1995‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪ٛ ٕٞ٤ِ٤ٓ 89‬کتبؿ اف عبک کـ‪ ٙ‬فٓ‪ٖ٤‬‬
‫ثؼُ‪ َ٤‬ػؼّ امتلبػ‪ٍ ٙ‬ض‪٤‬ش آٗوؼؿ عنبؿت ػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ک‪ ٚ‬ػ‪٣‬گـ هبثَ اص‪٤‬بء ٗ‪٤‬نت ‪ ٝ‬ؽعب‪٣‬ـ آة آىبٓ‪٤‬ؼٗی ٗ‪٤‬ق آٗوؼؿ‬
‫کب‪ٛ‬و ‪٣‬بكت‪ ٚ‬ک‪ ٚ‬ػؿ آ‪٘٣‬ؼ‪ٗ ٙ‬قػ‪٣‬ک ‪ 80‬کي‪ٞ‬ؿ ر‪ٜ‬بٕ ثب کٔج‪ٞ‬ػ رؼی آة ؿ‪ٝ‬ثـ‪ ٝ‬ع‪ٞ‬ا‪٘ٛ‬ؼ ىؼ‪.‬‬
‫ػؿ ٓ٘بهيبت ٓـفی‪،‬ث‪٣ٞ‬ژ‪ ٙ‬فٓبٗی ک‪ٍ ٚ‬ضجت اف ٓ٘بثغ ف‪٣‬نتی م‪٤‬بٍ ػؿ ٓ‪٤‬بٕ ثبىؼ‪،‬گب‪ ٙ‬ثب ف‪٣‬ـکی ٓی ت‪ٞ‬إ‬
‫ثگ‪ ٚٗٞ‬ای ٓـفث٘ؼی ٗٔ‪ٞ‬ػ ک‪ ٚ‬صو‪ٞ‬م ػ‪٣‬گـ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ٗنجت ث‪ ٚ‬ثـعی ٓ٘بثغ مِت گـػػ؛ ُؾا ثـع‪ٞ‬ؿػاؿی‬
‫ٗٔب‪٘٣‬ؼگبٕ م‪٤‬بمی کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب اف آالػبت ػه‪٤‬ن ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ‪ ٝ‬ػاٗنتٖ اؿفى‪ٜ‬بی ٓ٘بثغ ٓ‪ٞ‬ؿػ ثضج کبٓال "‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪93‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ّـ‪ٝ‬ؿی ‪ ٝ‬اٍِی اٗکبؿٗبپؾ‪٣‬ـ امت‪.‬‬

‫هِوتشیي هْضْػات صیست هسیطی خِاًی‪:‬‬

‫ٓو‪٤‬بك ر‪ٜ‬بٗی آم‪٤‬ت ‪ٛ‬بی ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ٗيبٕ ٓ‪٤‬ؼ‪ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬تٔب‪٣‬ق ث‪ ٖ٤‬کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ؿ٘ی ‪ ٝ‬ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ثبػج‬
‫ا‪٣‬زبػ ‪٣‬ک ثضـإ ػؿ ث‪ٞ٤‬ملـ کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪ّٞٞٓ ٚٔٛ.‬ػبتی ک‪ ٚ‬ػؿ ا‪ ٖ٣‬ثغو ث‪ ٚ‬آٗ‪ٜ‬ب اىبؿ‪٤ٓ ٙ‬ي‪ٞ‬ػ‬
‫ػاؿای ٓضؼ‪ٝ‬ػ‪ ٙ‬ای كـآـفی ث‪ٞ‬ػ‪ٓ ٝ ٙ‬نتِقّ تلب‪ٔٛ ٝ ْٛ‬کبؿی ث‪ ٖ٤‬کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ثـای صَ آٗ‪ٜ‬ب ٓی ثبى٘ؼ‪.‬‬

‫‪ - 1‬گشم ضذى کشٍ صهیي ( اثش گلخاًَ ای(‬

‫کؿثٖ ‪ ٝ‬گبف‪ٛ‬بی ػ‪٣‬گـی ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬تزٔغ ‪ ٝ‬اكقا‪٣‬و ث‪٤‬و اف‬

‫َٓـف م‪ٞ‬عت‪ٜ‬بی كن‪ِ٤‬ی ٓ‪ٞ‬رت ا‪٣‬زبػ ػی اکن‪٤‬ؼ ا‬
‫صؼ ا‪ ٖ٣‬گبف‪ٛ‬ب ػؿ ر‪ ٞ‬فٓ‪ٞٓ،ٖ٤‬رت ا‪٣‬زبػ ال‪ّ ٚ٣‬غ‪ٔ٤‬ی اف گبف ٓ‪٤‬گـػػ ک‪ٔٛ ٚ‬بٗ٘ؼ پ‪ٞ‬ىو پالمت‪٤‬کی‬
‫گِغبٗ‪ٛ ٚ‬ب‪ ،‬اف ثبفگيت صـاؿت ٓبفاػ صبٍَ اف تبثو ٗ‪ٞ‬ؿ ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ ث‪ ٚ‬مطش فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ ٚ‬كْب رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی کـػ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬گـٓب ؿا ػؿ ٗقػ‪٣‬کی مطش فٓ‪ٗ ٖ٤‬گ‪٤ٓ ٚ‬ؼاؿػ ‪ٔٛ ٝ‬بٗ٘ؼ گِغبٗ‪ ٚ‬ثبػج گـّ ىؼٕ ‪ٞٛ‬ای فٓ‪٤ٓ ٖ٤‬گـػػ‪.‬‬
‫ػؿ احـ ثـ‪ٝ‬ف ا‪ ٖ٣‬پؼ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی‪،‬ث٘ب ث‪ ٚ‬تغٔ‪ ٖ٤‬ػاٗئ٘ؼإ ػؿر‪ٞٛ ٚ‬ای کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ ٓی هـٕ صبّـ‬
‫ث‪ 8/0 ٖ٤‬تب ‪ 5/3‬ػؿر‪ ٚ‬مبٗت‪٤‬گـاػ اكقا‪٣‬و ٓی ‪٣‬بثؼ‪.‬ا‪ ٖ٣‬احـ اف ‪٣‬کن‪ٞٓ ٞ‬رت ثـ‪ٝ‬ف تـ‪٤٤‬ـات گنتـػ‪ ٙ‬آة ‪ٝ‬‬
‫‪ٞٛ‬ا‪٣‬ی ػؿ ٓ٘بٓن ٓغتِق فٓ‪ ٝ ٖ٤‬ثـ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬هب‪٣‬ؼی ٗظ‪٤‬ـ عيکنبُی ‪٣‬ب ثبُؼکل م‪ٞٓ ٝ َ٤‬كبٗ‪ٜ‬بی ىؼ‪٣‬ؼ ٓی گـػػ‬
‫‪ ٝ‬اف م‪٣ٞ‬ی ػ‪٣‬گـ ثب اكقا‪٣‬و مـػت ؽ‪ٝ‬ة ‪٣‬غ‪ٜ‬بی هطجی ثبػج ثبال آٓؼٕ آة ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬اه‪٤‬بٗ‪ٞ‬م‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ث‪ ٚ‬ف‪٣‬ـ آة‬
‫ؿكتٖ ثن‪٤‬بؿی اف ٓ٘بٓن مبصِی ‪ ٝ‬اؿّی ٓنتؼؼ مـفٓ‪٘٤‬ی ع‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼ ىؼ‪.‬‬

‫‪ - 2‬کاُص الیَ اصى‪:‬‬

‫ػ‪ٗ ٖ٤ٓٝ‬گـاٗی ػٔؼ‪ ٙ‬ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ثب تؤح‪٤‬ـات كـآـفی‪ ،‬آم‪٤‬ت ػ‪٣‬ؼگی ال‪ ٚ٣‬صلبظتی افٕ ػؿ آـاف ر‪ٞ‬‬
‫فٓ‪ ٖ٤‬امت‪.‬ال‪ ٚ٣‬افٕ توـ‪٣‬جب" ػؿ ‪ 24‬ک‪ِٓٞ٤‬تـی ثبالی مطش فٓ‪ ٖ٤‬آـاف ا‪ ٖ٣‬م‪٤‬بؿ‪ ٙ‬ؿا كـا گـكت‪ ٝ ٚ‬ثب رؾة‬
‫اىؼ‪ٓ ٚ‬ب‪ٝ‬ؿاء ث٘لو ٗ‪ٞ‬ؿ ع‪ٞ‬ؿى‪٤‬ؼ ‪،‬فٓ‪ٞٓ ٝ ٖ٤‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬آٗـا اف ا‪ ٖ٣‬تيؼيؼبت ف‪٣‬بٕ آ‪ٝ‬ؿ ٓضبكظت ٓ‪٤‬ک٘ؼ‪.‬‬
‫ث٘ب ث‪ ٚ‬تضو‪٤‬وبت ػاٗئ٘ؼإ‪،‬تـک‪٤‬ت گبفی کِـ‪ٝ‬كِ‪ٞ‬ئ‪ٞ‬ؿ‪ٝ‬کـثٖ )‪(CFC‬ک‪ ٚ‬ػؿ ٍ٘ب‪٣‬غ ‪٣‬غچبٍ مبفی‪ ،‬ت‪٤ُٞ‬ؼ‬
‫امپـی ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ امل٘ذ کبؿثـػ كـا‪ٝ‬اٗی ػاؿٗؼتؤح‪٤‬ـ ٓغـة ‪ ٝ‬کب‪٘ٛ‬ؼ‪ ٙ‬ای ثـ ّغبٓت ال‪ ٚ٣‬افٕ ػاىت‪ ٝ ٚ‬صتی‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪94‬صج‪٤‬ت‬
 ‫ٓ‪ٞ‬رت ا‪٣‬زبػ ىکبف ػؿ ا‪ ٖ٣‬ال‪ ٚ٣‬گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬امت‪.‬‬
‫گنتـه ا‪ ٖ٣‬ىکبف ػؿ مبُ‪ٜ‬بی ٓ٘ت‪ٜ‬ی ث‪ 1985 ٚ‬ثبػج ٗگـاٗی کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ر‪ٜ‬بٕ گـػ‪٣‬ؼ‪ ٝ ٙ‬مـاٗزبّ‬
‫ک٘‪ٞ‬اٗن‪ ٝ )1985( ٖ٣ٝ ٕٞ٤‬پـ‪ٝ‬تکَ اُضــبهی إٓ ‪٣‬ؼ٘ی پـ‪ٝ‬تکَ ٓ‪ٗٞ‬تـاٍ (‪ ٝ ) 1987‬اٍالص‪ُ٘ ٚ٤‬ؼٕ ‪1990‬‬
‫ثب ت‪ٞ‬اكن ثن‪٤‬بؿی اف کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ٓ٘زِٔ‪ ٚ‬ا‪٣‬ـإ ت٘ظ‪ ٝ ْ٤‬ػ‪ُٝ‬ت‪ٜ‬بی ٍ٘ؼتی ؿا ٓ‪ٞ‬ظق کـػ تب َٓـف ا‪ٞٓ ٖ٣‬اػ ؿا‬
‫ث‪َٗ ٚ‬ق کب‪ٛ‬و ػ‪٘ٛ‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 3‬کوثْد آب ضیشیي ‪:‬‬

‫اگـ چ‪ ٚ‬ؽعب‪٣‬ـ آة فٓ‪ ٖ٤‬اف ػ‪٣‬ـثبف ‪٣‬ک ٓ٘جغ ف‪٣‬نتی هبثَ اص‪٤‬بء ٓضن‪ٞ‬ة ٓ‪٤‬گـػ‪٣‬ؼ آب ‪ٝ‬اهؼ‪٤‬ت إٓ امت ک‪ٚ‬‬
‫ا‪ ٖ٣‬ؽعب‪٣‬ـ‪،‬ػؿ مطش ر‪ٜ‬بٗی ٓ‪ٞ‬ؿػ ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ رؼی هـاؿ ػاؿٗؼ‪.‬ث‪٤‬و اف‪ 40‬ػؿٍؼ اف کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ػٗ‪٤‬ب ثؼال‪ِ٣‬ی چ‪ٕٞ‬‬
‫ؿىؼ رٔؼ‪٤‬ت‪،‬ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬کيب‪ٝ‬ؿفی ‪ٝ‬آث‪٤‬بؿی ‪ ،‬آُ‪ٞ‬ػگی ٓ٘بثغ آة مطضی ‪ ٝ‬ف‪٣‬ـ مطضی ‪ ٝ‬امتلبػ‪ٛ ٙ‬بی ٍ٘ؼتی ثب‬
‫ٓيکَ کْ آثی ؿ‪ٝ‬ثـ‪ٛ ٝ‬نت٘ؼ‪٤ٗ .‬بف ث‪ ٚ‬آة ‪ٛ‬ـ مبُ‪ ٚ‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪ 2/3‬ػؿٍؼ اكقا‪٣‬و ٓی ‪٣‬بثؼ‪ .‬ثــبٗک‬
‫ر‪ٜ‬بٗی ثب تيغ‪ ٌ٤‬ا‪ ٖ٣‬ثضـإ‪،‬تب هجَ اف مبٍ ‪ 2005‬صؼ‪ٝ‬ػ‪٤ِ٤ٓ 600‬بؿػ ػاُـ ػؿ مطش ر‪ٜ‬بٕ ثـای اكقا‪٣‬و‬
‫ؽعب‪٣‬ـ آة ى‪٤‬ـ‪ٓ ٝ ٖ٣‬وبثِ‪ ٚ‬ثب عيکنبُی ‪ٛ‬ق‪ ٚ٘٣‬کـػ‪.‬‬
‫صبکٔ‪٤‬ت ثـ ٓ٘بثغ آثی‪٣،‬کی اف ٓ‪ّٞٞ‬ػبت ٓ‪ ْٜ‬ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬کی آـ‪ٝ‬ف ر‪ٜ‬بٕ ثئبؿ ٓی آ‪٣‬ؼ‪.‬صـکت آة ثؼ٘‪ٞ‬إ‬
‫‪٣‬ک ٓ٘جغ ٓج‪٤‬ؼی م‪٤‬بٍ ‪ ٝ‬گؾؿ إٓ اف ٓـف‪ٛ‬بی هـاؿػاػی کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬ب ٓ‪ٞ‬رت ا‪٣‬زبػ ا‪ ٖ٣‬صنبم‪٤‬ت گـػ‪٣‬ؼ‪ٙ‬‬
‫امت‪.‬ثؼ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ ػؿ ٗوبٓی ک‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬بی ثقؿگ اف چ٘ؼ کي‪ٞ‬ؿ ‪ٔٛ‬نب‪ٓ ٚ٣‬ی گؾؿٗؼ ػِٔکـػ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی‬
‫ثبالػمت ػؿ‪٣‬ب ثـ ک‪٤‬ل‪٤‬ت آة ‪٤ٓ ٝ‬قإ ثـػاىت اف إٓ ‪٣ ٝ‬ب ؽعب‪٣‬ـ ٓج‪٤‬ؼی ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ػؿ إٓ‪ّٞٞٓ،‬ػی امت ک‪ٚ‬‬
‫‪ٞٔٛ‬اؿ‪٘ٓ ٙ‬بهي‪ ٚ‬ثـاٗگ‪٤‬ق امت ‪ .‬ػؿ‪٣‬ب ؿا‪ ٖ٣‬ػؿ اؿ‪ٝ‬پب‪،‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬بی آٓ‪ٞ‬ػؿ‪٣‬ب ‪ ٝ‬م‪٤‬ـػؿ‪٣‬ب ػؿ آم‪٤‬بی ٓـکقی ‪ٝ‬‬
‫ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬بی گ٘گ ‪ ٝ‬م٘ؼ ػؿ آم‪٤‬بی ر٘‪ٞ‬ة ىـهی ‪ ٝ‬ػؿ‪٣‬ب اؿػٕ ػؿ عب‪ٝ‬ؿٓ‪٤‬بٗ‪ ٚ‬اف ا‪ ٖ٣‬ػمت‪ ٚ‬ػؿ‪٣‬ب ثئبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 4‬تیاتاًضایی ّکوثْد خاک هشغْب‪:‬‬

‫ٓنبصت عيکی ‪ٛ‬بی فٓ‪ ٖ٤‬صؼ‪ٝ‬ػ ‪٤ِ٤ٓ 4/13‬بؿػ ‪ٛ‬کتبؿ امت‪.‬اُجت‪ ٚٔٛ ٚ‬ا‪ٓ ٖ٣‬وؼاؿ هبثَ ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی ‪ٝ‬‬
‫امتوـاؿ ٗ‪٤‬نت ‪ .‬ت٘‪ٜ‬ب ‪ 22‬ػؿٍؼ اف عيک‪ٜ٤‬بی فٓ‪ ٖ٤‬هبثَ کيت ‪ٛ‬نت٘ؼ آب ٗکت‪ ٚ‬ا‪٘٣‬زب امت ک‪ ٚ‬عبک‪ٜ‬بی‬
‫صبٍِغ‪٤‬ق ‪ٓ ٝ‬ـؿ‪ٞ‬ة ػؿ اؿِت ٗوبٓ ر‪ٜ‬بٕ ػؿ ٓؼـُ كـمب‪٣‬و ‪ٗ ٝ‬بث‪ٞ‬ػی هـاؿ ػاؿٗؼ‪ٗ.‬تب‪٣‬ذ ثـؿم‪ٜ٤‬بی ػِٔی‬
‫ٗ‪٤‬ق ث‪٤‬بٗگـ إٓ امت ک‪ 10 ٚ‬تب ‪ 11‬ػؿٍؼ اف عبک‪ٜ‬بی صبٍِغ‪٤‬ق ر‪ٜ‬بٕ ث‪ ٚ‬اٗؼاف‪ ٙ‬ای آُ‪ٞ‬ػ‪ ٙ‬گـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬اٗؼ ک‪ ٚ‬اص‪٤‬بء‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪95‬صج‪٤‬ت‬
‫ٓزؼػ آٗ‪ٜ‬ب توـ‪٣‬جب ؿ‪٤‬ـٓٔکٖ امت‪.‬ػ‪ ٝ‬م‪ ّٞ‬اف عبک کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ػؿ صبٍ ت‪ٞ‬مؼ‪ ٚ‬ػؿ آم‪٤‬ب ‪ ٝ‬آكـ‪٣‬وب ثيؼت تغـ‪٣‬ت‬
‫ىؼ‪ ٙ‬امت ‪ ٝ‬ث٘ب ث‪ ٚ‬ثـؿم‪ٜ٤‬بی اٗزبّ ىؼ‪، ٙ‬تغـ‪٣‬ت ‪ٗ ٝ‬بث‪ٞ‬ػی ر٘گِ‪ٜ‬ب امتلبػ‪ ٙ‬اف ؿ‪ٝ‬ى‪ٜ‬بی م٘تی ػؿ‬
‫کيب‪ٝ‬ؿفی‪،‬آث‪٤‬بؿی ؿ‪٤‬ـ اٍ‪ُٞ‬ی کيتقاؿ‪ٛ‬ب ‪،‬امتلبػ‪ ٙ‬ثی صؼ اف ک‪ٞ‬ػ‪ٛ‬بی ى‪٤ٔ٤‬ب‪٣‬ی ‪ ٝ‬آكت کي‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬چـای ثی صؼ‬
‫ػآ‪ٜ‬بی ا‪ِٛ‬ی ػؿ ٓـاتغ ( رٔغ چـاگب‪ )ٙ‬اف ػ‪ٞ‬آَ اٍِی كـمب‪٣‬و ‪ٗ ٝ‬بث‪ٞ‬ػی عبک ث‪ ٚ‬ىٔبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 5‬آلْدگی ُْا ّ تاساًِای اسیذی‪:‬‬

‫ثبؿاٗ‪ٜ‬بی ام‪٤‬ؼی ‪٣ ْٛ‬کی اف اىکبٍ آُ‪ٞ‬ػگی ‪ٞٛ‬ا ثئبؿ ٓ‪٤‬ـ‪ٗٝ‬ؼ‪.‬گبف‪ٛ‬بی ػای اکلا‪٣‬ؼ گ‪ٞ‬گـػ ‪ ٝ‬اکلا‪٣‬ؼ‬
‫ٕا‪٣‬تـ‪ٝ‬رٖ صبٍَ اف َٓـف م‪ٞ‬عت‪ٜ‬بی كن‪ِ٤‬ی‪ ،‬ػؿ ‪ٞٛ‬ا ثب ثغبؿ آة ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ تـک‪٤‬ت ىؼ‪ ٝ ٙ‬تيک‪ َ٤‬ام‪٤‬ؼ‬
‫مِل‪ٞ‬ؿ‪٣‬ک ‪ ٝ‬ام‪٤‬ؼ ٕا‪٣‬تـ‪٣‬ک ؿا ٓی ػ‪٘ٛ‬ؼ ک‪ ٚ‬ث‪ٔٛ ٚ‬ـا‪ ٙ‬اثـ‪ٛ‬ب ثـ كـاف گنتـ‪ٝ ٙ‬م‪٤‬ؼی اف فٓ‪ ٖ٤‬صـکت کـػ‪ٝ ٙ‬‬
‫‪٘ٛ‬گبّ تجؼ‪ َ٣‬اثـ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬ثبؿه‪ ،‬ا‪ ٖ٣‬ام‪٤‬ؼ‪ٛ‬ب ث‪ ٚ‬مطش فٓ‪ ٖ٤‬ثـگيت‪ٞٓ ٝ ٚ‬رت تغـ‪٣‬ت ر٘گِ‪ٜ‬ب ‪،‬پ‪ٞ‬ىو گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ٝ‬‬
‫صتـی مبعتٔبٗ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬اث٘‪ ٚ٤‬مبعت ػمت ثيـ ‪٤ٗ ٝ‬ق آُــ‪ٞ‬ػگی ٓ٘بثغ آثی مطضی ‪ ٝ‬ف‪٣‬ــــفٓ‪٘٤‬ی ٓی گـػٗؼ‪.‬ث‪ٚ‬‬
‫ػ٘‪ٞ‬إ ٓخبٍ ‪ 25‬ػؿٍؼ اف ر٘گِ‪ٜ‬بی اؿ‪ٝ‬پب ػؿ احـ ثبؿه ثبؿاٗ‪ٜ‬بی ام‪٤‬ؼی عنبؿت ػ‪٣‬ؼ‪٣ ٙ‬ب ٗبث‪ٞ‬ػ ىؼٗؼ‪.‬ربُت‬
‫آٗک‪ ٚ‬ر‪ٜ‬ت صـکت رـ‪٣‬بٗ‪ٜ‬بی ‪ٞٛ‬ا‪٣‬ی ػؿ ثبالی فٓ‪ ٖ٤‬ثگ‪ ٚٗٞ‬ای امت ک‪ٓ ٚ‬ؼٔ‪ٞ‬ال"اف ٓـکق م‪٤‬بؿ‪ ٙ‬ثطـف‬
‫ىٔبٍ صـکت کـػ‪ ٝ ٙ‬ػؿ ٗت‪٤‬ز‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ آُ‪ٞ‬ػگ‪ٜ٤‬بی اصتٔبُی ا‪٣‬زبػ ىؼ‪ ٙ‬ػؿ کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ر٘‪ٞ‬ثی ؿا ث‪ٚ‬‬
‫کي‪ٞ‬ؿ‪ٛ‬بی ىٔبُی فٓ‪٘ٓ ٖ٤‬توَ ٗٔب‪٘٣‬ؼ‪.‬‬

‫‪ - 6‬دفغ کثافت ُای سوی‪:‬‬

‫ػؿ احـ كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬بی ٍ٘ؼتی‪ٓ ،‬وبػ‪٣‬ـ ثن‪٤‬بؿ ف‪٣‬بػی کخبكت ٍ٘ؼتی مٔی ث‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػ ٓی آ‪٣‬ؼ ک‪ ٚ‬ؿبُجب ث‪٘ٛ ٚ‬گبّ ػكٖ‪،‬‬
‫ٓ‪ٞ‬رت اٗتوبٍ آُ‪ٞ‬ػگی ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ٓی ى‪ٗٞ‬ؼ‪.‬كِقات مٔی اف هج‪ َ٤‬ؿ‪ٝ‬ی‪ٓ ،‬ل‪،‬آؿم٘‪٤‬ک‪،‬ر‪ٔٛ ... ٝ ٙٞ٤‬گی‬
‫ثـای ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ٝ‬ص‪٤‬بت ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬ف‪٣‬بٕ آ‪ٝ‬ؿ ‪ٛ‬نت٘ؼ‪.‬كؼبُ‪٤‬ت‪ٜ‬ب‪٣‬ی چ‪ ٕٞ‬اکتيبف ‪ ٝ‬امتغـاد‬
‫ٓؼبػٕ‪،‬اٍِی تـ‪ ٖ٣‬ػبَٓ ت‪٤ُٞ‬ؼ ّب‪٣‬ؼبت كِقی مٔی ‪ ٝ‬پنٔبٗؼ‪ٛ‬بی ٓؼؼٗی ثئبؿ ٓی ؿ‪ٗٝ‬ؼ‪ٓ ٝ‬تؤملبٗ‪ ٚ‬ؿبُجب‬
‫ثط‪ٞ‬ؿ ؿ‪٤‬ـاٍ‪ُٞ‬ی ػكغ ٓ‪٤‬گـػٗؼ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪96‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ - 7‬خٌگل صدایی ّ ًاتْدی تٌْع صیستی‪:‬‬

‫ػؿعتبٕ رقء ٓ٘بثغ تزؼ‪٣‬ؼ ى‪ٗٞ‬ؼ‪ٓ ٙ‬ضن‪ٞ‬ة ٓ‪٤‬ي‪ٗٞ‬ؼ آب ثيـ ػؿ ٓ‪ ٍٞ‬تبؿ‪٣‬ظ ثن‪٤‬بؿی اف ر٘گِ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬ػؿعتبٕ ؿا‬
‫تب ٗوط‪ ٚ‬اٗوـاُ ٗنَ ٗبث‪ٞ‬ػ کـػ‪ ٙ‬امت‪.‬ثن‪٤‬بؿی اف ر٘گِ‪ٜ‬بی ٗ‪ٔ٤‬کـ‪ ٙ‬ىٔبُی ٓ‪ٞ‬ؿػ ث‪ٜ‬ـ‪ ٙ‬ثـػاؿی ‪ ٝ‬تغـ‪٣‬ت‬
‫‪ٝ‬اهغ ىؼ‪ ٙ‬اٗؼ‪ٛ .‬ـ چ٘ؼ ػؿعتبٕ رقء ٓ٘بثغ م‪٤‬بٍ ٗ‪٤‬نت٘ؼ آب تغـ‪٣‬ت مـ‪٣‬غ ر٘گِ‪ٜ‬ب ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ ثؼال‪ َ٣‬ف‪٣‬ـ‬
‫تؤح‪٤‬ـات ژئ‪ٞ‬پِت‪٤‬کی ‪ ٝ‬كـآـفی ا‪٣‬زبػ ٗٔب‪٣‬ؼ‪:‬‬
‫الف ‪ -‬صؾف پ‪ٞ‬ىو ر٘گِی ثبػج كـمب‪٣‬و مـ‪٣‬غ عبک ‪ ٝ‬آُ‪ٞ‬ػگی ػؿ‪٣‬ب ‪٘ٓ ٝ‬بثغ آثی ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫کؿثٖ ‪ ٝ‬ت‪٤ُٞ‬ؼ اکل‪٣‬زٖ کب‪ٛ‬و ‪٣‬بكت‪ ٝ ٚ‬پؼ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬گـّ ىؼٕ فٓ‪ ٖ٤‬تيؼ‪٣‬ؼ ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ظـك‪٤‬ت رؾة ػای اکلا‪٣‬ؼ ا‬
‫ج ‪ -‬ث‪ ٚ‬ت٘‪ٞ‬ع ف‪٣‬نتی کـ‪ ٙ‬فٓ‪ ٖ٤‬آم‪٤‬ت ‪ٛ‬بی رؼی ‪ٝ‬اؿػ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫ت٘‪ٞ‬ع ف‪٣‬نتی‪٣ ،‬ؼ٘ی ٓزٔ‪ٞ‬ع گ‪ٛ ٚٗٞ‬بی گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی‪،‬ربٗ‪ٞ‬ؿی‪ّ،‬ا ‪٣‬کـ‪ٝ‬اؿگبٗ‪٤‬قٓ‪ٜ‬ب‪ ٚٔٛ ٝ‬اک‪ٞ‬م‪٤‬نتٔ‪ٜ‬ب ‪ ٝ‬كـآ‪٘٣‬ؼ‪ٛ‬بی‬
‫اک‪ُٞٞ‬ژ‪٣‬کی ٓـث‪.ٚٓٞ‬ثؼ‪ ٕٝ‬تـػ‪٣‬ؼ ٓی ت‪ٞ‬إ اػػب کـػ ک‪ٓ ٚٔٛ ٚ‬يکالت ف‪٣‬نت ٓض‪٤‬طی ػؿ ر‪ٜ‬بٕ ک‪ ٚ‬ثيـ ػؿ‬
‫عِن آٗ‪ٜ‬ب ٗوو ػاؿػ‪ ،‬ث‪ٞٗ ٚ‬ػی‪ ،‬ت‪ٜ‬ؼ‪٣‬ؼ ثـای ت٘‪ٞ‬ع ف‪٣‬نتی ثئبؿ ٓی آ‪٘٣‬ؼ‪ٓ.‬ی ‪ 300‬مبٍ گؾىت‪ ٚ‬اٗوـاُ‬
‫‪ 1622‬گ‪ ٚٗٞ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬ربٗ‪ٞ‬ؿی ث‪ ٚ‬حجت ؿم‪٤‬ؼ‪ ٝ ٙ‬ػاٗئ٘ؼإ ى‪ٞ‬ا‪ٛ‬ؼی ػؿ ػمت ػاؿٗؼ ک‪ٛ ٚ‬ـ مبُ‪ٗ ٚ‬نَ تؼؼاػ‬
‫ف‪٣‬بػی اف گ‪ٛ ٚٗٞ‬ب‪٣‬ی ک‪ ٚ‬صتی تبک٘‪ ٕٞ‬ت‪ٞ‬مٔ ثيـ کيق ٗگـػ‪٣‬ؼ‪ ٙ‬اٗؼ ٗ‪٤‬ق اف ث‪٤ٓ ٖ٤‬ـ‪ٝ‬ػ!‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪97‬صج‪٤‬ت‬
 ‫فشٌُگ لغات هسیط صیست‬

‫‪ Alternative Energy:‬اٗـژی ثؼ‪ٛ ، َ٣‬ـ ٓـ‪٣‬و‪ ٚ‬ک‪ ٚ‬ثـم ؿا ثؼ‪ٍ ٕٝ‬ؼٓ‪ ٚ‬ث‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ت‪٤ُٞ‬ؼ ٓی ک٘ؼ‬
‫ٓخبُ‪ٜ‬ب ػؿ ا‪ ٖ٣‬فٓ‪ ٚ٘٤‬ػجبؿت اٗؼ اف ؛ اٗـژی آكتبة ‪ ،‬اٗـژی ثبػ ‪ ٝ ،‬ث٘ؼ ‪ٛ‬بی ک‪ٞ‬چک ثـم آثی ک‪ ٚ‬ث٘بّ اٗـژی‬
‫هبثَ تزؼ‪٣‬ؼ ٗ‪٤‬ق ‪٣‬بػ ٓ‪٤‬ي‪ٞ‬ػ‪.‬‬
‫‪( Biodiversity:‬ت٘‪ٞ‬ع ص‪٤‬بت) اٗ‪ٞ‬اع ‪ٝ‬م‪٤‬غ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬ثئ‪ٗ ٍٞ‬جبتبت ‪ ،‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ ٝ‬صيـات‪.‬‬
‫مب‪٘٣‬نؼاٗبٕ ‪٣‬ک ػيبؿ‪ٛ ٚ٣‬لت ٓ‪ٞٗ ٕٞ٤ِ٤‬ع ٓغتِق ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٙ‬ؿا کيق کـػ‪ ٙ‬اٗؼ ‪ ٝ‬ىب‪٣‬ؼ ٓ‪ٛ ٕٞ٤ِ٤‬بی‬
‫ػ‪٣‬گـ ٗ‪٤‬ق ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاى‪ ٚ‬ثبىؼ‪.‬‬
‫‪(Vonservation‬صلبظت) تاله ‪ٛ‬ب ثٔ٘ظ‪ٞ‬ؿ رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی ا فّ‪٤‬بع ‪٣‬ب اف ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ ٓ٘بثغ ٓج‪٤‬ؼی‪.‬‬
‫‪ ( : Deforestation‬افث‪ ٖ٤‬ثـػٕ ر٘گَ) اف ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ ر٘گالت ‪ ٝ‬ػؿعتبٕ ػؿ احـ هطغ ‪ ٝ‬صـ‪٣‬ن تٔبّ‬
‫ػؿعتبٕ‪.‬‬
‫‪(: Desertification‬ت‪ٞ‬مؼ‪ٍ ٚ‬ضـا) صبُتی ک‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬عيک ‪ ٝ‬عيک تـ ٓی ى‪ٞ‬ػ تب فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬ثکِی ث‪ٚ‬‬
‫ػىت ٓجؼٍ ٓی گـػػ ‪ .‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ث٘بثـ ػ‪ٞ‬آَ ف‪٣‬بػی ث‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ٓی پ‪ٗٞ٤‬ؼػ ٓخال كـمب‪٣‬و عبک ‪ ،‬چـای ٓلـٓ ‪ٝ‬‬
‫عيکنبُی ‪ ،‬ػىت ‪ٛ‬بی ر‪ٜ‬بٕ ت‪ٞ‬مؼ‪ٓ ٚ‬ی ‪٣‬بثؼ ‪ ٝ ،‬كؼال ‪٣‬ک ثـ چ‪ٜ‬بؿّ صَ‪ ٚ‬فٓ‪ ٖ٤‬ؿا ٍضـا تيک‪ٓ َ٤‬ی‬
‫ػ‪ٛ‬ؼ‪.‬‬
‫‪ Ecosystem:‬م‪٤‬نتْ ٓج‪٤‬ؼی ‪ٓ ،‬زٔ‪ٞ‬ع تٔبّ ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات فٗؼ‪ ٝ ٙ‬ؿ‪٤‬ـ فٗؼ‪ ٙ‬ػؿ ‪٣‬ک مبص‪ٓ ٚ‬يغٌ ‪ ٝ‬ث‪٣ ٚ‬ک‬
‫‪٣‬ک ٗض‪ ٙٞ‬ک‪ ٚ‬ا‪ٛ ٖ٣‬ب ثبالی ‪ٔٛ‬ؼ‪٣‬گـ تبح‪٤‬ـ گؾاؿ ثبى٘ؼ‪ .‬ا‪٣‬ک‪ٞ‬م‪٤‬نتْ ٓ‪٤‬ت‪ٞ‬اٗ٘ؼ ثقؿگ ‪٣ ٝ‬ب ک‪ٞ‬چک ثبىؼ‪ٝ ،‬‬
‫اكـبٗنتبٕ ػاؿای ا‪٣‬ک‪ ٞ‬م‪٤‬نتْ ‪ٛ‬بی ٓغتِق ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬ىبَٓ ػؿ‪٣‬ب ف ر٘گَ ‪٤ٔٛ‬ي‪ ٚ‬ث‪ٜ‬بؿ ‪ ٝ‬ػىت ‪ ٝ‬ػِلچـ ٓ‪٤‬جبىؼ‪.‬‬
‫‪EIA Environmetal Impacts Assessment‬‬
‫اؿف‪٣‬بثی احـات ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نتی ‪ ،‬اف ٓطبُؼ‪ ٚٔٛ ٚ‬ربٗج‪ ٚ‬تبح‪٤‬ـاتی امت ک‪ ٚ‬آکبٕ ػاؿػ اٗکيبف پ‪٤‬ي٘‪ٜ‬بػ ىؼ‪ٙ‬‬
‫ثبالی ٓـػّ ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪ .‬اگـ ثـؿمی ٓؾک‪ٞ‬ؿ ثَ‪ٞ‬ؿت ٓ٘بمت ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ گ‪٤‬ـػ ‪ ،‬پل‬
‫‪ٝ‬م‪ ِٚ٤‬ای امت ٗ‪٤‬ـ‪٘ٓٝ‬ؼ ثـای ػ‪ُٝ‬ت تب ٓـػّ ‪،‬ص‪٤‬بت ‪ٝ‬صو ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـ ٓ٘بثغ ع‪ٞ‬ػ ؿا صلبظت ک٘ؼ‪.‬‬

‫‪Endangered Species‬اٗ‪ٞ‬اػی ػؿ ٓؼـُ عطـ ‪ ،‬اٗ‪ٞ‬ع ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٗ ،‬جبتبت ‪ٓ ،‬ب‪ٛ‬ی ‪ ،‬پـٗؼگبٕ ‪ ٝ‬صيـات‬
‫ک‪ ٚ‬ىب‪٣‬ؼ ٗت‪ٞ‬اٗؼ ث‪٤‬و اف ا‪ٝ ٖ٣‬ر‪ٞ‬ػ ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ ف‪٣‬ـا ‪٣‬ک تؼؼاػ ٓضؼ‪ٝ‬ػی اف آٗ‪ٜ‬ب ثبه‪ٔ٤‬بٗؼ‪ ٙ‬امت ‪ ،‬اتضبػ‪ ٚ٣‬ث‪ٖ٤‬‬
‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪98‬صج‪٤‬ت‬
 ‫أُِِی صلبظت ٓج‪٤‬ؼت " ػؿ ٓؼـُ عطـ ‪٣‬ب عطـ رؼی هـاؿ ػاؿٗؼ‪ .‬اگـ تٔبّ اػْبی ‪٣‬ک ػمت‪٣ ٚ‬ب ٗ‪ٞ‬ع‬
‫ثٔ‪٤‬ـػ ‪٣ ٝ‬ب اف ث‪ ٖ٤‬ثـ‪ٝ‬ػ ‪ ،‬ث٘بّ اف ث‪ ٖ٤‬ؿكت‪٣ ٚ‬ب ٗب‪٣‬بة " ٓنٔی ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬
‫‪ Global warming:‬گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٗی ‪ ،‬ػجبؿت امت اف گـّ ىؼٕ تؼؿ‪٣‬زی مطش فٓ‪ ٖ٤‬ػؿ احـ صـاؿت‬
‫ٗبىی اف اكقا‪٣‬و گبف‪ٛ‬ب ػؿ اتٔنل‪٤‬ـ ‪ .‬گبف‪ٛ‬بی گُغبٗ‪ ٚ‬ای ٓؾک‪ٞ‬ؿ ػجبؿت اٗؼ اف کبؿثٖ ػای اکنب‪٣‬ؼ ‪٤ٓ ،‬تبٕ ‪ٝ‬‬
‫اکنب‪٣‬ؼ ٗب‪٣‬تـ‪ٝ‬رٖ ‪ .‬تؼؼاػ ف‪٣‬بػ مب‪٘٣‬ل ػاٗبٕ ؿا ػو‪٤‬ؼ‪ ٙ‬ثـ آٗنت ک‪ ٚ‬گـّ ىؼٕ ر‪ٜ‬بٗی ٓ٘زـ ث‪ ٚ‬تـ‪٤‬ـ اهِ‪ٓ ْ٤‬ی‬
‫گـػػ ک‪ ٚ‬ا‪ ٖ٣‬کبؿ ٓی ت‪ٞ‬اٗؼ تبح‪٤‬ـات كبرؼ‪ ٚ‬آٓ‪٤‬قی ؿا ثبالی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ‪.‬‬
‫‪ Hazardous Waste:‬کخبكبت ‪٣‬ب كْ‪ٞ‬الت ْٓـ‪ ، ٙ‬كْ‪ٞ‬الت ‪٣‬ب کخبكبت ربٓؼ ‪ٓ ٝ‬ب‪٣‬غ ک‪ ٚ‬عطـی ؿا ػؿ‬
‫ثـاثـ َٓئ‪٤ٗٞ‬ت اٗنبٗ‪ٜ‬ب ‪٣‬ب ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ا‪٣‬زبػ ٓی ک٘ؼ‪.‬‬
‫‪٘ٓ Natural Resource:‬بثغ ٓج‪٤‬ؼی‪ٛ ،‬ـ هنٔتی اف ٓض‪ ٔ٤‬ک‪٤ٓ ٚ‬ت‪ٞ‬اٗؼ ثـای مبعتٖ اى‪٤‬بء امتؼٔبٍ گـػػ ‪ٝ‬‬
‫‪٣‬ب ثبالی اىغبً ػ‪٣‬گـ ث‪ ٚ‬كـ‪ٝ‬ه ثـمؼ ‪٣ ٝ‬ب ‪ ْٛ‬ثـای ت‪٤ُٞ‬ؼ اٗـژی ٓ‪ٞ‬ؿػ امتلبػ‪ ٙ‬هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪ٓ .‬خبٍ ‪ٛ‬بی إٓ‬
‫ػجبؿت اٗؼ اف ؿ‪ٝ‬ؿ٘‪٤‬بت ‪ ،‬گبف‪ٛ‬ب ‪٘ٓ ،‬ـاُ‪ٜ‬ب ‪ ،‬اصزبؿ ‪ ،‬ر٘گالت ‪،‬ر‪ٛ َ٤ٜ‬ب ‪،‬ػؿ‪٣‬ب‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬صتی ثبػ‪.‬‬
‫‪ Overgraziang:‬چـای ٓلـٓ ‪ ،‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬تؼؼاػ ص‪ٞ٤‬اٗبت ثبالی ‪٣‬ک فٓ‪ ٖ٤‬چـه ٗٔب‪٘٣‬ؼ ‪،‬ثبػج تغـ‪٣‬ت ‪ ٝ‬اف‬
‫ث‪ ٖ٤‬ؿكتٖ ٗجبتبت ‪ ٝ‬گ‪٤‬ب‪ٛ‬بٕ ٓی گـػػ ‪ ،‬فٓبٗ‪٤‬ک‪ ٚ‬كـه گ‪٤‬ب‪ٛ‬ی ا ف ة‪ ٖ٣‬ثـ‪ٝ‬ػ مطش ثبال‪٣‬ی عبک فٓ‪ ٖ٤‬ت‪ٞ‬مٔ ثبػ‬
‫‪٣‬ب ثبؿإ كـمب‪٣‬و ٓی ‪٣‬بثؼ ‪ ٝ‬فٓ‪ ٖ٤‬ث‪ ٚ‬ػىت ‪٣‬ب ٍضـا ٓجؼٍ ٓی گـػػ‪.‬‬
‫‪ٛ Polyaromativ Hydro Carbons:‬ب‪٣‬ؼؿ‪ ٝ‬کبؿث٘‪ٜ‬بی ع‪ٞ‬ىج‪ٞ‬ػاؿ ‪٣ ،‬ک گـ‪ٝ‬پ ِٓ‪ٞ‬ث ک٘٘ؼ‪ ٙ‬ای امت ک‪ٚ‬‬
‫ػؿ احـ اصتـام ؽؿبٍ ‪،‬ؿ‪ٝ‬ؿ٘‪٤‬بت ‪،‬گبف‪ٛ‬ب‪ ،‬چ‪ٝ‬ة ‪ٞٓ ٝ‬اػ ٓيبث‪ ٚ‬تيک‪٤ٓ َ٤‬گـػػ ک‪ٓ ٚ‬ی ت‪ٞ‬اٗؼ ثبػج آـاُ‬
‫ىو ‪ ٝ‬مـٓبٕ گـػػ‪.‬‬
‫‪ Protected Area:‬مبص‪ ٚ‬صلبظت ىؼ‪ ، ٙ‬مبص‪ ٚ‬ای ک‪ٓ ٚ‬جن هبٗ‪ ، ٕٞ‬ص‪ٞ٤‬اٗبت ‪ٗ،‬جبتبت ‪٘ٓ ٝ‬بثغ ٓج‪٤‬ؼی ای ک‪ٚ‬‬
‫ػؿ آٗزب ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ػ ػاؿػ ٗٔی ت‪ٞ‬اٗؼ تـ‪٤٤‬ـ ‪٣‬ب ٓ‪ٞ‬ؿػ ٍؼٓ‪ ٚ‬هـاؿ گ‪٤‬ـػ‪.‬‬
‫‪ Sustainable Development:‬اٗکيبف پب‪٣‬ؼاؿ ‪ ،‬اٗکيبكی ک‪ ٚ‬اف ٓ٘بثغ ث‪ٞٓ ٚ‬ؿی امتلبػ‪ٓ ٙ‬ی ک٘ؼ ک‪ٚ‬‬
‫ٗ‪٤‬بف‪ٛ‬بی ٗنَ ک٘‪ٗٞ‬ی ؿا تبٓ‪ٔٗ ٖ٤‬ب‪٣‬ؼ ‪ ٝ‬ثـای ٗنَ ‪ٛ‬بی آ‪٘٣‬ؼ‪٤ٗ ٙ‬ق ث‪ٓ ٚ‬وؼاؿ کبكی اف ٓ٘بثغ ثبهی ثٔبٗؼ ‪،‬ا‪ٞٗ ٖ٣‬ع‬
‫اٗکيبف ػاؿای م‪ ٚ‬ر٘ج‪ٓ ٚ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ،‬اهتَبػ ‪ ٝ‬ربٓؼ‪ ٚ‬امت‪.‬‬
‫‪ Watershed:‬اثـ‪٣‬ق‪ٛ ٙ‬ب ‪ ،‬مبصبتی ک‪ ٚ‬اف « ػؿ‪٣‬ب ‪ٛ‬ب ‪ ٝ‬ر‪٣ٞ‬جبؿ‪ٛ‬ب آة ع‪ٞ‬ػ ؿا ٓ‪٤‬گ‪٤‬ـػ ‪ .‬آثی ک‪ ٚ‬اف ‪٣‬ک‬
‫ٓـف اثـ‪٣‬ق‪٣ ٙ‬ب پيت‪ٓ ٚ‬ی ؿ‪٣‬قػ ث‪٣ ٚ‬ک ػؿ‪٣‬ب رـ‪٣‬بٕ پ‪٤‬ؼا ٓی ک٘ؼ ‪ ،‬آة ٓـف ػ‪٣‬گـػؿ م‪٤‬نتْ ػؿ‪٣‬ب‪٣‬ی ػ‪٣‬گـ ٓی‬
‫ؿ‪٣‬قػ ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪99‬صج‪٤‬ت‬
 ‫‪ Wetland:‬تبالة ‪٣ ،‬ک ر‪ َ٤ٜ‬مطضی ‪٣ ٝ‬ب ‪٣‬ک هنٔت اف فٓ‪ ٖ٤‬پب‪ ٖ٤٣‬ک‪ ٚ‬تضت پ‪ٞ‬ىو ٗجبتبت ‪ ٝ‬آة هـاؿ‬
‫ػاىت‪ ٚ‬ثبىؼ ‪ .‬تبالة ‪ٛ‬ب ػؿ ؽع‪٤‬ـ‪ ٝ ٙ‬پبک کـػٕ آة کٔک ٓ‪٤‬ک٘ؼ ‪ ،‬اف م‪٤‬الة رِ‪ٞ‬گ‪٤‬ـی ٓی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪ٓ ٝ‬ضَ‬
‫ف‪٣‬نت ؿا ثـای ٓ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ػات آثی ‪ ٝ‬پـٗؼ‪ٛ ٙ‬ب ی آثی كـا‪ٓ ْٛ‬ی ٗٔب‪٣‬ؼ ‪.‬‬
‫‪ Toxic:‬ف‪ٛ‬ـی ‪ ،‬چ‪٣‬ق‪ٛ‬ب‪٣‬ی ک‪ْٓ ٚ‬ـ ث‪ٞ‬ػ‪ ٝ ٙ‬اگـ ث‪ ٚ‬ؿِظت ف‪٣‬بػ ث‪َٓ ٚ‬ـف ثـمؼ ثبػج ٓـگ ٓ‪٤‬گـػػ‪.‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪100‬صج‪٤‬ت‬
 ‫هٌاتغ ّ هاخز‬

‫‪ : 1‬اك‪ٗٞ٤‬ی ‪ٓ ،‬ز‪٤‬ؼ ‪ :‬اُ‪ٞ‬ػگی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ . 1384 ،‬اٍل‪ٜ‬بٕ‬

‫‪ : 2‬اؿثبة ‪ٗ ،‬ـگل ‪ :‬ر‪ٜ‬بٕ ػؿ ‪. 1390 ، 2020‬‬
‫‪ :3‬عبُؼی ‪ ،‬ى‪ٜ‬ـ‪٣‬بؿ ‪ٓ :‬جبٗی ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ . 1379 ،‬ا‪٣‬ـإ‬
‫‪: 4‬ک‪٘ٓٞ‬ـ ‪ ،‬ثبؿی ‪ :‬اٗنبٕ ‪ٓ ٝ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٓ ،‬تـرْ ث‪ٜ‬ـ‪ٝ‬ف ‪ . 1382 ،‬ت‪ٜ‬ـإ ‪.‬‬
‫‪ُٞ : 5‬الٕ ‪ ،‬ا‪ : ٞ٣‬ر‪ٜ‬بٕ م‪ ٝ ّٞ‬ثضـإ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٓ . 1373،‬ي‪ٜ‬ؼ ‪.‬‬
‫‪ٝ : 6‬ا‪٣‬ت ‪ ،‬ثـا‪٣‬بٕ ‪ ٝ‬ػ‪٣‬گـإ ‪ٓ :‬نب‪ َ٣‬م‪٤‬بمت ر‪ٜ‬بٕ ‪ . 1381 ،‬اٗتيبؿات ؿا‪ٛ‬جـػی ت‪ٜ‬ـإ ‪.‬‬
‫‪َٓ : 7‬ؼم ‪ ،‬اصٔؼ ‪ :‬تغـ‪٣‬ت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ر‪ٜ‬بٗی ‪ ٝ‬ا‪٘٣‬ؼ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬بٕ ‪ . 1382 ،‬ت‪ٜ‬ـإ ‪.‬‬
‫‪٣ : 8‬بػػاىت ر‪ ٞ‬ثـگ؛ اٗتيبؿات ‪٘ٛ‬ـ‪٣‬و ثَ ‪ ،‬مبٍ چبپ ر‪ٞ‬الی ‪، 2002‬ث٘گب‪ ٙ‬اٗتيبؿات ‪ٓ ٝ‬طجؼ‪ٗٞ٤ٓ ٚ‬ؼ‬
‫کبثَ _اكـبٗنتبٕ ً‪82_78‬‬
‫‪ : 9‬رلـی ‪ٛ‬بػمٖ‪،‬اُ‪٤‬قاثت ربٕ ‪ُٝ‬ؼ‪،‬گقاؿه ػ‪ٛ‬ی ػؿ ٓ‪ٞ‬ؿػ ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت‪ ،‬اٗتيبؿات ٓ‪ٗٞ٤‬ؼ ‪ً،1388،‬‬
‫‪50_20‬‬
‫‪٤ٓ : 10‬ؼ‪ٞ٣‬ت‪٤‬ک) عبٗ‪ ٚ‬ؿمبٗ‪ٛ ٚ‬ب)‪،‬کبثَ اكـبٗنتبٕ‪،‬آٓ‪ٞ‬فه ‪ٛ‬بی ػِٔی تبثنتبٗی ‪،2010‬اٗتيبؿات ٓ‪٤‬ؼ‪ٞ٣‬ت‪٤‬ک‪.‬‬
‫‪ : 11‬ثـٗبٓ‪ ٚ‬ربٓغ آٓ‪ٞ‬فه ‪ٔٛ‬گبٗ‪ٓ ٢‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ ،‬ؿ‪ٝ‬فٗبٓ‪ٛ ٚ‬بی ا‪٣‬ـإ‪.1 ،‬ر‪ٞ‬فا‪1388.‬‬
‫‪ : 12‬هبٗ‪ٓ ٕٞ‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت رٔ‪ٜٞ‬ؿی امالٓی اكـبٗنتبٕ‪ ،‬تَ‪٣ٞ‬ت ىؼ‪ ،1384 ٙ‬کبثَ اكـبٗنتبٕ‪.‬‬
‫‪ٓ : 13‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت َِٓ ٓتضؼ‪ ٝ‬کٔ‪٤‬ن‪ ٕٞ٤‬اؿ‪ٝ‬پب‪٣‬ی ‪ٓ ،‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت اكـبٗنتبٕ‪،‬اٗتيبؿات ‪ً،UNEP‬‬
‫‪13_10_6_4‬‬
‫‪ : 14‬کبؿم‪ ، ٕٞ‬ؿاىَ ‪ .‬ث‪ٜ‬بؿ عبٓ‪ٞ‬ه ‪.‬تـرٔ‪ ٚ‬صنٖ چب‪ٝ‬ى‪٤‬بٕ ‪ ،‬ت‪ٜ‬ـإ ‪ٓ :‬ـس ٗ‪. 1385 ، ٞ‬‬
‫‪ : 15‬ثـی ‪ ،‬ربٕ ‪ٓ .‬ض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪ٗ ٝ‬ظـ‪ ٚ٣‬ارتٔبػی ‪ٓ.‬تـرٔبٕ صنٖ پ‪٣ٞ‬بٕ ‪٤ٗ ٝ‬ـ‪ ٙ‬ت‪ٞ‬کِی ‪.‬ت‪ٜ‬ـإ ‪ :‬اٗتيبؿات‬
‫مبفٓبٕ صلبظت ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ‪. 1380 ،‬‬
‫‪ : 16‬توی فاػ‪ ٙ‬اَٗبؿی ‪َٓ ،‬طلی ‪ .‬صو‪ٞ‬م ٓض‪ ٔ٤‬ف‪٣‬نت ػؿ ا‪٣‬ـإ ‪.‬ت‪ٜ‬ـإ ‪. 1387 :‬‬

‫گـػ ا‪ٝ‬ؿٗؼ‪ٙ‬‬
‫‪ ٝ‬تـت‪٤‬ت‬
‫ػ‪٘ٛ‬ؼ‪ِ٤ُ ٙ‬ی‬
‫‪101‬صج‪٤‬ت‬