‫آنتروپی رفتاری‬

‫استاد‪ :‬دکتر اردالن فیلی‬

‫مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته‬

‫محسن دشتی پور‬

‫‪9913407003‬‬
‫بهمن ماه ‪1400-1399‬‬

‫چکیده‪:‬‬
‫آنتروپی را می توان ب)ه عن)وان معی))ار بی‌نظمی‪ ،‬ع))دم قطعیت و ان)رژی مصرف‌ش)ده در ی)ک سیس)تم ی)ا جه)ان‬
‫تعریف کرد‪ .‬امروزه افزایش میزان کارها و پیچیده تر شدن روز افزون سازمان ها و رفتارهای غ))یر اخالقی و‬
‫غیر قانونی توجه مدیران سازمانها را در ایجاد و حفظ محیطی عاری از انحراف ضروری کرده است‪ .‬در ه))ر‬
‫سیستم ع))واملی وج))ود داردک))ه ممکن اس))ت درخالف جهت نظم سیس))تم عم))ل ک))رده و م))وجب ایج))اد بی نظمی‪،‬‬
‫اختالل در رفت))ار ف))رد‪ ،‬از بین رفتن تع))ادل و ثب))ات سیس))تم و ی))ا آن))تروپی ش))ده و ب))اعث ک))اهش چش))مگیری در‬
‫عملکرد کارکنان و سازمان خواهد داشت‪ .‬در سازمانها رفتارهایی از بعضی از کارکنان دیده می شود که سابقه‬
‫بروز این گونه رفتارها در فرد وج)ود نداش)ته اس)ت و ب)اعث بهم خ))وردن تع)ادل در رفت)ار ف)رد و س))ازمان می‬
‫گردد‪.‬‬
‫کلمات کلیدی‪ :‬آنتروپی‪ ،‬آنتروپی منفی‪ ،‬آنتروپی مثبت‪ ،‬آنتروپی رفتاری‬

‫مقدمه‪:‬‬
‫امروزه در سازمانها رفتارهایی از بعضی از کارکنان دیده می شود که سابقه ب))روز این گون))ه رفتاره))ا در ف))رد‬
‫وجود نداشته است و باعث بهم خوردن تعادل در رفتار ف))رد و س))ازمان می گ))ردد رفت))ار ه)ایی مانن))د ت)اخیر در‬
‫ورود و تعجیل در خروج از سازمان‪ ،‬عدم توجه به ارباب رجوع‪ ،‬چ))رت زدن در مح))ل ک))ار‪ ،‬ص))رف وقت ب))ه‬
‫گردش در اینترنت‪ ،‬صحبت تلفنی بیش از ح)د‪ ،‬ع))دم انج))ام ک))ار اداری در س))اعت خاص))ی از روز‪ ،‬ط))ول دادن‬
‫وقت ناه))ار‪ ،‬حض))ور در ات))اق س))ایر همک))اران ب))رای گپ و گفت و‪ ...‬بن))ابراین ف))ردی ک))ه ت))ا پیش از این ج))زء‬
‫کارکنان بسیار متعهد و منظم بوده‪ ،‬دچ)ار بی نظمی در زن)دگی شخص)ی و کوت)اهی و نقص)ان در ام)ور محول)ه‬
‫سازمانی می گردد‪ .‬واضح است که این رفتارها با وجود اجرای برنامه ریزی‪ ،‬سازماندهی‪ ،‬ه))دف گ))ذاری و‪...‬‬
‫به منظور دستیابی به اهداف توسط سازمان همراس))تا نب))وده و ب))ا این قبی))ل بی نظمی دررفتارس)ازمان دچ)ار بی‬
‫نظمی و عدم دستیابی به اهداف خواهد گردید‪( .‬میرفردی‪)103:1390 ،‬‬
‫یکی از مسائلی که بسیاری از سازمان ها با آن مشکل دارن))د‪ ،‬تغی))یر رفت)ار کارکن))ان س)ازمان ب)ه م))رور زم)ان‬
‫است‪ .‬کارمندی که در شروع کار رفتاری حرفه ای و عالی با مشتریان دارد اما به مرور زمان این رفتار تغییر‬
‫می کند و رفتارش نارضایتی ارباب رجوع را به دنبال دارد‪ ،‬یا مدیری که به کار دقیق و ش))رافتمندانه مع))روف‬
‫است اما به ناگهان خبری می آید ح)اکی از این موض)وع ک))ه این م)دیر رش)وه گرفت)ه و ی)ا اختالس ک))رده اس)ت‪.‬‬
‫سوال اینجاست که علت بروز این رفتارها چیست و چرا برخی اوقات این تغییر رفتاره))ا مش))اهده می ش))ود؟ از‬
‫دیدگاه سرلک (‪ )1396‬این موضوع را می توان تحت عن)وان آن)تروپی رفت)اری مط)رح ک)رد ک)ه ش)ناخت علت‬
‫های بروز این رفتارها می تواند موجب جلوگیری از بروز بسیاری از مشکالت در سازمان ها شود‪.‬‬
‫پیتر دراکر در کتاب "جامعه پس از سرمایه داری" که در آن به تو صیف خصوصیت جام ه در دهه های آین))ده‬
‫می پردازد‪ ،‬یکی از منابع رفتار های بی نظم در سازمان را خود س))ازمان می دان))د (دراک))ر‪ ،)108:1375 ،‬در‬
‫صورت عدم توجه و مدیریت برقراری نظم در سازمان‪ ،‬موجبات ورشکس)تگی و ع))دم دس))تیابی ب))ه اه))داف می‬
‫گردد‪ .‬از این رو در هر سیستم عواملی وجود دارند که در خالف جهت نظم سیس)تم عم)ل می کنن)د و در نه)ایت‬
‫می توانند موجب ایج))اد بی نظمی و اختالل و از بین رفتن تع))ادل سیس))تم می ش))وند این عوام))ل را آن))تروپی می‬
‫خوانند‪( .‬امیری و همکاران‪)1397 ،‬‬
‫لذا با توجه به اهمیت موضوع و عواقب عدم توجه به بی نظمی و آنتروپی در سازمان‪ ،‬ض))رورت دارد عوام))ل‬
‫موثر بر ایجاد بی نظمی یا آنتروپی رفتاری مورد مطالعه قرار گرفته تا ض))من ارائ))ه راهک))ار ب))ه منظ))ور پیش‬
‫گیری از بروز این بی نظمی نسبت به مدیریت بی نظمی در صورت وقوع اقدام گردد‪.‬‬
‫مبانی نظری و پیشینه پژوهش‬
‫آنتروپی‬
‫در هر سیستم عواملی وجود دارند که در خالف جهت نظم سیستم عمل می کنند و در نه))ایت می توانن))د م))وجب‬
‫ایجاد بی نظمی و اختالل و از بین رفتن تعادل سیس))تم می ش))وند این عوام))ل را آن))تروپی می خوانن))د‪ .‬رودول))ف‬
‫کالزیوس ‪ 1850‬نخستین کسی بود که در علم ترمودینامیک مبحث آنتروپی را وارد ک))رد وی این اص))طالح را‬
‫از یک نام یونانی به معنای دگرگونی و تکامل بود گرفت‪ .‬آنتروپی به دو گونه تقسیم می ش))ود و عب))ارت ان))د از‬
‫آنتروپی مثبت‪ ،‬که عملکردش در خالف جهت نظم سیستم است و آنتروپی منفی یا نگانتروپی که عملک))ردش در‬
‫خالف جهت آنتروپی مثبت است‪ ،‬سیستم برای اینکه بتواند با گرایش به فنا مقابله کند و ب))ه حی))ات خ))ویش ادام))ه‬
‫دهد‪ ،‬ناچار است که آنتروپی مثبت را به طریقی از بین ب))برد و ب))ا ایج))اد آن))تروپی منفی ک))ه ب))ر خالف آن))تروپی‬
‫مثبت عمل می کند‪ ،‬نیروهای ضد خویش را به وجود آورد و ادامه حی))ات خ))ود را تض))مین کن))د‪ .‬آن))تروپی منفی‬
‫نقش کاهنده آنتروپی مثبت را برعهده دارد و با مفهوم نظم و سازمان در سیستم مترادف است از این رو ‪ ،‬ایجاد‬
‫آنتروپی منفی نظم دوباره را به سیستم برمی گرداند‪ .‬سیستم ها معموال مجبورند برای مبارزه ب))ا نیروه))ای ض))د‬
‫نظم بیشتر از آنچه صادر می کنند‪ ،‬انرژی و مواد اولی))ه و من))ابع دیگ))ری را وارد کنن))د و ب))ا این من))ابع اض))افی‬
‫فرآیند سیستم را که دستخوش آنتروپی مثبت شده است را به سوی فرآیندی هدایت نمایند که باعث آنتروپی منفی‬
‫و نظم و تعادل سیستم گردد‪( .‬زاهدی‪)73:1376 ،‬‬
‫آنتروپی رفتاری‬
‫آﻧﺘﺮوﭘﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﺎز و ﺣﺘﯽ ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر مهم اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫را از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل و ﻧﻈﻢ ﺧﺎرج ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮگ و ﻧﯿﺴﺘﯽ ﺳﻮق ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن دﺳﺘﻪ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ را از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﻣﯽﮐﻨﺪ و آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﺑﻪ آن) دﺳﺘﻪ از) ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد) ﮐﻪ در) ﺟﻬﺖ ﺑﻘﺎ و) ﺣﻔﻆ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯽﺛﺒﺎت) ﮐﻨﻨﺪه) ﺳﺎزﻣﺎن) ﻣﺒﺎرزه‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ).‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮاي) ﺑﻘﺎ و) اﯾﺠﺎد) ﻧﻈﻢ در) ﻋﻤﻠﮑﺮد) ﺧﻮد) ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن) ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﻌﻨﯽ آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﺒﺎرزه) ﮐﻨﺪ‬
‫آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﻨﻔﯽ را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬درواﻗﻊ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي آﻧﺘﺮوﭘﯿﮏ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎزد (ﮔﻮدرﯾﭻ و ﻫﻤﮑﺎران ‪.)2012 ،‬‬
‫ﺣﯿﺎت) ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از) ﺧﺮده) ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي) آن) دﭼﺎر) اﻧﺤﻼل) و) زوال) ﺷﻮﻧﺪ (اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫آﻧﺘﺮوﭘﯽ)‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﺗﺎ اﻧﺪازه اي ﺑﻪ آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺟﺰﺋﯽ دﭼﺎرﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدن ﻋﻀﻮي در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻧﺪه‬
‫ﯾﺎ ﺻﺪﻣﻪ دﯾﺪن) ﻣﺪاري) در) ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ).‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل) اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ از) ﻃﺮﯾﻖ اﻧﻄﺒﺎق) ﯾﺎ ﺑﺎزآﻓﺮﯾﻨﯽ‪،‬‬
‫وﺿﻊ ﻋﺎدي ﺧﻮد را ﺑﺎزﯾﺎﺑﻨﺪ (ﻧﺼﺮاﺻﻔﻬﺎﻧﯽ‪.)1395 ،‬‬
‫ه)))))))))ر ﺳﯿﺴﺘﻢ و ازﺟﻤﻠﻪ اﻧﺴﺎن در ﺟﺮﯾﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮد و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻮاﻣﻞ ارادي و ﻏﯿﺮارادي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﺑﯽﻧﻈﻤﯽ‬
‫دارد‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺳﺎﺧﺘﺎري ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻮامل) ﮔوﻧﺎﮔﻮﻧﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﺸﺎن) دﭼﺎر) ﺑﯽﻧﻈﻤﯽ‪ )،‬اﺧﺘﻼل) و) ﻋﺪم) ﺗﻌﺎدل) ﮔﺮدد) ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺤﺚ آﻧﺘﺮوﭘﯽ در ﺳﻄﺢ اﻓﺮاد ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺮح اﺳﺖ (وﯾﻨﺮ ‪.)2016 ،‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺮدي‪ ،‬ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ رﻓﺘﺎر ﻓﺮد از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل و ﺛﺒﺎت ﺧﺎرج ﺷﺪه و‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﯽﺛﺒﺎﺗﯽ ﺳﻮق) ﭘﯿﺪا) ﮐﻨﺪ‪ )،‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ رﻓﺘﺎري) ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد) (ﺳﺮﻟﮏ‪ .)1396 ،‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ در رﻓﺘﺎر ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎن از رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻏﯿﺮﺳﺎزﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮان) اﻧﺘﻈﺎر) ﻋﻤﻠﮑﺮد) ﺑﺎﻻ از) اﻓﺮاد) داﺷﺖ‪ ).‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮدي) رﻓﺘﺎرﻫﺎي) ﻋﺎدي) ﺧﻮد) را) ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺮوز) ﻣﯽدﻫﺪ‪،‬‬
‫آﻧﺘﺮوﭘﯽ در رﻓﺘﺎرش ﺑﻪ ﻣﺮور اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ اﻋﻤﺎل ﻏﯿﺮﺳﺎزﻧﺪهﺗﺮي از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ (ژاﻧﮓ و ﺳﺎﮐﺮ‪،‬‬
‫‪ .)2016‬ﺑﺎ ﺑﺮوز) آﻧﺘﺮوﭘﯽ در رﻓﺘﺎر‪ )،‬اﻓﺮاد) ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻓﺰاﯾﺶ آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺑﯽﻧﻈﻤﯽ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ )،‬ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ).‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ رﻓﺘﺎري) ﯾﮏ اﺧﺘﻼل) در) رﻓﺘﺎرﻫﺎي) ﻣﻌﻤﻮل) اﻓﺮاد) اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن) دوم‬
‫ﺗﺮﻣﻮدﯾﻨﺎﻣﯿﮏ‪ )،‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ در) ﻃﯽ زﻣﺎن) اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و) اﮔﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮوز) آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻣﻮرد) ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار) ﻧﮕﯿﺮد) و‬
‫ﺑﺮﻃﺮف) ﻧﺸﻮد‪ )،‬ﺑﻪ ﻣﺮور) ﺑﺮ ﻣﯿﺰان) آﻧﺘﺮوﭘﯽ رﻓﺘﺎري) اﻓﺰوده) می) شود) (ﻣﯿﻨﻮدورا) و) ﻣﯿﻬﺎیی‪ ).)2016 )،‬ﺑﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي) از) ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ در) رﻓﺘﺎر) اﻧﺴﺎن) ﻻزم) اﺳﺖ ﺑﺎ آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺑﺮﺧﻮرد) ﺷﻮد) و) ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﻬﯿﺎ ﺷﻮد) ﮐﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز) ﺑﺮوز) آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﻨﺪ (ﻣﺎرﺗﯿﻨﺰ و) ﻟﻮﭘﺰ ‪ .)2014 )،‬از دﯾﺪﮔﺎه ﮔﻮدرﯾﭻ همکاران (‪)2012‬‬
‫ﻣﯿﺰان) آﻧﺘﺮوﭘﯽ رﻓﺘﺎري) ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات) رﻓﺘﺎري) اﻓﺮاد) از) رﻓﺘﺎرﻫﺎي) ﻋﺎدي) و) ﻣﻌﻤﻮل) آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ).‬آﻧﺘﺮوﭘﯽ‬
‫رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺎدي ﺑﺮآورد ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﻋﻠﻞ اﻧﺤﺮاف از اﯾﻦ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎ را ذﮐﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (ﮔﻮدرﯾﭻ و ﻫﻤﮑﺎران‪ .)2012 ،‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ سیس)))تم ﺑﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯿﺮون) ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ).‬از) ﻟﺤﺎظ) ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ اﻧﺴﺎن) ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از) اﯾﻨﮑﻪ‬
‫دﭼﺎر آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ب)))ه رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ (ﻣﺎرﺗﯿﻨﺰ و ﻟﻮﭘﺰ‪ .)2014 ،‬از دﯾﺪﮔﺎ ﻣﺎدﻧﯽ‬
‫و ﻫﻤﮑﺎران (‪ ))2014‬ﺑﺮﮔﺸﺖ اﻓﺮاد) ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي) ﻗﺒﻠﯽ ﺧﻮد) ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر) زﻣﺎنﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ و) از) ﻃﺮﻓﯽ دﯾﮕﺮ‬
‫ﯾﮑﯽ از) ﻣواﻧﻊ ﺟﺪي) در) اﯾﻦ راه) از) ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﻋﺘﻤﺎد) ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي) ﮐﻪ دﭼﺎر) آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺪه) و) ﻣﺪﯾﺮان) و) ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺠﺪد اﻋﺘﻤﺎد دوﻃﺮﻓﻪ زﻣﺎن ﺑﺮ و ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺸﺪﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﯾﺮان) و) ﻧﻮع) ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ در) ﻗﺒﺎل) ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ اﯾﻔﺎد) ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ )،‬ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ اﺳﺖ‪ ).‬آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ و) ﻣﻨﻌﻄﻒ و) ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط) ﺣﺴﺎس) و) ﺑﺤﺮان) زاي) رﻓﺘﺎري) ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ )،‬از) ﻋﻬﺪه) ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ و) ﻣﻮﺛﺮ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي) ﺑﯽ ﻧﻈﻢ ﺑﺮآﯾﻨﺪ‪ ).‬از) آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در) اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ از) ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻧﯿﺮوي) اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ) وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي‬
‫ﺧﺎص) ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و) ﻧﻮع) ﮐﺎر‪ )،‬دﭼﺎر) ﻓﺸﺎر) رواﻧﯽ و) اﺳﺘﺮس) ﺑﻮده) و) ﺗﻌﺎرض) و) ﺗﻀﺎد) ﻧﯿﺰ در) ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ زﯾﺎد) اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺪﯾﺮان) ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن) و) ﻧﯿﺰ ﻣﺸﮑﻼت) ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن) ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه) ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ).‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﻋﻼوه) ﺑﺮ ﻣﻮارد) ﻓﻮق) ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن) ﺑﺎ اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ ﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد) در) ﺗﻼش) اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﯾﻦ ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ و اﯾﺠﺎد ﻣﺠﺪد ﺗﻌﺎدل اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﺪﯾﺮان ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ از‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻻزم در ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮوي ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و اﯾ ﺠﺎد ﻣﺠﺪد‬
‫ﺗﻌﺎدل) ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬارﻧﺪ‪( ).‬ﻣﻨﺮﯾﻨﮓ‪ )195:2003 )،‬از اﯾﻦ رو ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آﻧﺘﺮوﭘﯽ‬
‫رﻓﺘﺎري در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻤﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي و ‪ ....‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﯿﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﮐﻪ ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ را در ﺟﺪول (‪ )1‬ذﮐﺮ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول (‪ :)1‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺧﺼﻮص آﻧﺘﺮوﭘﯽ‬
‫یافته ها‬ ‫عوامل پژوهش‬ ‫محقق‬
‫بررس)))ی ت)))اثیر محی)))ط ب)))ر ب))ه بررس))ی نقش مح))یز ب))ر آن))تروپی در سیس))تمهای‬ ‫وینیشیوز (‪)2017‬‬
‫تعاملی (محیط و اجتماع) پرداخته و به این نتیجه دست‬ ‫آنتروپی‬
‫یافت که درصورتیکه محیط دارای شرایط خاصی باشد‬
 ‫به راحتی می توان))د سیس))تم را ب))ه س))مت ه))رج و م))رج‬
‫(آنتروپی باال) سوق دهد ویا دریک محی))ط کن))ترل ش))ده‬
‫می توان شاهد انسجام باالتر (انتروپی کم) باشیم‪.‬‬
‫به بررسی عوامل م))وثر برآن))تروپی رفت))اری پرداختن))د‬ ‫بررسی عوامل موثر بر‬ ‫مینودورا‬
‫که این عوامل شامل فرآین))د م))دیریت‪ ،‬فرآین))د ن))وآوری‪،‬‬ ‫آنتروپی سازمانی و نیز‬ ‫یورساکسی (‬
‫فرآیند اطالعاتی و ارتباطاتی و استراتژی کسب و ک))ار‬ ‫ارزیابی آنها در سازمان‬ ‫‪)2016‬‬
‫می باشد‪.‬‬ ‫پرداختند‬
‫ش))یوه ارزی))ابی آن))تروپی در عالوه بر دس))تیابی و بی))ان ش))یوه ه))ای ارزی))ابی ب))ه این‬ ‫هکتور مارتین‬
‫نتیجه دست یافت که عواملی نظ))یر فرهن))گ‪ ،‬ره))بری‪،‬‬ ‫سیستم های سازمانی‬ ‫برمن‬
‫کنترل داخلی‪ ،‬ارتباطات درونی‪ ،‬اس))تراتژی می توانن))د‬ ‫و گابریال لوپز و‬
‫ب)))اعث پای)))داری سیس)))تم و ک)))اهش آن)))تروپی ش)))ده و‬ ‫لورا رومو روجاز‬
‫درصورتیکه عوامل ب)ر ش)مرده دارای نواقص))ی باش))ند‬ ‫(‪)2014‬‬
‫ک))ه ب))اعث خ))ارج ش))دن آنه))ا از تع))ادل گ))ردد آن))تروپی‬
‫افزایش یافته و پایداری سیستم به خطر خواهد افتاد‪.‬‬
‫مارس))ین چ))رودر ( شناسایی عوامل ایج))اد کنن))ده ب)))ه بررس)))ی عوام)))ل م)))وثر ب)))ر ایج)))اد آن)))تروپی در‬
‫آن)))))تروپی در سیس)))))تمهای سیس)تمهای اطالع)اتی پرداخت)ه وکن)ترل این عوام)ل را‬ ‫‪)2004‬‬
‫ب))اعث ک))اهش م))یزان آن))تروپی در این قبی))ل سیس))تم ه))ا‬ ‫اطالعاتی‬
‫موثر می داند‪.‬‬
‫نظریه آنتروپی و کاربرد آن آن))تروپی ب))ه عن))وان معی))ار ع))دم اطمین))ان در مجموع))ه‬ ‫سینغ (‪)2013‬‬
‫شرایز محیطی در نظر گرفت))ه می ش))ود و در ص))ورت‬ ‫در محیط‬
‫ع))دم وج))ود اطالع))ات ی))ا مق))ادیر زی))ادی از اطالع))ات‬
‫بدون هماهنگی در محیط زیست ‪ ،‬آنتروپی اف))زایش می‬
‫یابد‪.‬‬

‫بنابراین ب)ا بررس))ی مطالع))ات و تحقیق))ات پیش)ین مط))ابق ج)دول (‪ )1‬و ب))ا بررس))ی ادبی))ات تحقی)ق و ن)یز انج)ام‬
‫مصاحبه از خبرگان و استفاده از روش دلفی‪ ،‬نسبت به شناسایی عوامل موثر بر آنتروپی رفتاری در سازمان و‬
‫دسته بندی آنها براساس ارکان سازمان (افراد ‪ ،‬محیط و س))ازمانی) اق))دام و م))دل مفه))ومی) (ش))کل ‪ )1‬اس))تخراج‬
‫گردید‪.‬‬
 ‫شکل(‪ :)1‬مدل مفهومی تحقیق‬
‫عوامل فردی‪:‬‬
‫این دسته از عوامل‪ ،‬عواملی) هستند که به طور مستقیم بروی فرد تاثیر می گذارد و امک))ان م))دیریت نم))ودن این‬
‫عوامل بسیار دشوار خواهد بود زیرا من شاء بخشی از این عوامل از ذات و شخص))یت اف))راد سرچش))مه گرفت))ه‬
‫است (مورفی‪ .)2006 ،‬عوامل فردی براساس ماهیت خود به دو دسته تقسیم می شوند‪:‬‬
‫دسته اول عواملی مانند بیماری فرد ‪ ،‬بیماری اعض))ای خ))انواده ‪ ،‬ف))وت عزی))زان و ی))ا اختالف))ات خ))انوادگی می‬
‫باشد‪.‬‬
‫دسته دوم عوامل مربوط به خصوصیت شخصیتی و وضعیت روانی فرد می باشد که با توجه به دارا ب))ودن این‬
‫خصوصیات‪ ،‬خود فرد می تواند مسبب ایجاد بی نظمی و آنتروپی در محیط کار گردد‪ .‬عوامل بررس))ی ش))ده ب))ا‬
‫توجه به نظرات خبرگان شامل‪ :‬استرس و فشار روانی ‪ ،‬پایین بودن آستانه تحمل و پرخاشگری و عدم انعط))اف‬
‫پذیری دربرابرشرایط‪.‬‬
‫عوامل سازمانی‪':‬‬
‫هر سازمانی با توجه به خصوصیات و شرایط خاص خود دارای عوامل سازمانی متفاوتی می باشد ب))ه منظ))ور‬
‫درک درست عوامل سازمانی به دو بعد می توان اشاره نمود ابعاد ساختاری و ابعاد محت))وایی‪ ،‬ابع))اد س))اختاری‬
‫با در نظر گرفتن ابعاد محت))وایی و س)اختاری و ب)را س)اس نظ)رات خبرگ)ان ب)رخی از ش)اخص ه)ای این ابع)اد‬
‫بعنوان شاخص های موثر در ایجاد آنتروپی از جمله عدم رعایت قوانین و مقررات‪ ،‬عدم وج))ود سلس))له م))راتب‬
‫اختیار‪ ،‬عدم رعایت شایسته ساالری‪ ،‬ان))دازه‪ ،‬ع))دم وج))ود اه))داف روش))ن‪ ،‬ع))دم کارآم))دی فن))اوری در س))ازمان‬
‫شناسایی گردید‪.‬‬
‫عوامل محیطی‪:‬‬
‫"ریچارد اسووکات" برای نشان دادن اهمیت اثرات محی)ط ب)ر س))ازمان و رواب)ط بین س))ازمان و محی)ط عن))وان‬
‫میکند بین سازمان و محیط‪ ،‬روابطی حیاتی‪ ،‬پیچیده و وابسته به هم وجود دارد‪ .‬هیچ سازمانی جدا از محی))ط آن‬
‫قابل شناخت نیست (اسکات‪ )43:1995 ،‬شناخت بهتر عوامل محیطی و تأثیری که میتوانند ب)ر من)ابع انس)انی و‬
‫سازمان داشته باشند‪ ،‬به اندازه عوامل درون سازمانی حائزاهمیت است (صفیر و همکاران‪.)1398 ،‬‬
‫از این رو تعقیب رخدادهای محیط به خصوص محیط بیرونی ب))رای م))دیران س))ازمانها اهمیت حی))اتی دارد‪ .‬ل)ذا‬
‫ضرورت دارد محیط سازمان به طور مداوم و به شکل سیستماتیک تجزی))ه و تحلی))ل گ))ردد (ایل))ر‪.)2007،25 ،‬‬
‫از جمله مهمترین عوامل محیطی می توان به عوامل سیاسی و اقتصادی اشاره نمود‪.‬‬
‫نتیجه گیری و پیشنهادات'‬
‫یافته های تحقیق))ات در س)ازمانهای گون))اگون م))بین این واقعیت اس)ت ک))ه در ص))ورت ایج)اد آن))تروپی رفت)اری‪،‬‬
‫میزان ت))أثیر آنه))ا در س))ازمانهای گون))اگون‪ ،‬یکس))ان نیس))ت‪ .‬این خ))ود گ))واه ب))ر م))ؤثر ب))ودن عوام))ل انس))انی در‬
‫سازمانهای مختلف است‪ .‬ه)دف عم)ده این تحلی)ل‪ ،‬بهب)ود عملک)رد س)ازمانی و جلوگ)یری از ص)دمات وارده ب)ه‬
‫منابع انسانی و در نهایت سازمان است‪ .‬این بهبود از طری)ق آگ)اه س)اختن م))دیران رده ب))اال و م))دیران می)انی از‬
‫مسائلی که در محیط سازمان پدید میآید و میتوانند سازمان و منابع انسانی آن را تهدید کنند‪ ،‬م))دیران و کارکن))ان‬
‫هر سازمانی میتوانند در مدیریت آنتروپی رفتاری نقش اساسی و کلیدی داشته باشند‪ .‬بر این اس))اس پیش))نهادهای‬
‫زیر ارائه میشود‪:‬‬
‫به مدیران سازمانها پیشنهاد می شود در زمان تصمیم گیری و قانون گذاری یا هر گونه تغییر در رویه‬ ‫‪‬‬
‫ها‪ ،‬توجه بیشتری به ع))واقب موض))وع داش))ته باش))ند‪ ،‬ب)ه خص)وص عواق)بی ک))ه میتوان)د متوج))ه من))ابع‬
‫انسانی باشد‪.‬‬
‫پدیده آنتروپی سازمانی همیشه و همه جا وجود دارد‪ ،‬ولی ب))ا آم))وزش و حف))ظ خونس))ردی و ش))ناخت و‬ ‫‪‬‬
‫درک به موقع آن میتوان در بازگشت تعادل و نظم و جلوگیری از بی نظمی و تبعات آن موفق بود‪.‬‬
‫عوامل سازمانی و محیطی به عنوان نقطه شروع آنتروپی رفتاری هستند و بیشترین ف))راوانی را می))ان‬ ‫‪‬‬
‫متغیرهای اثرگ))ذار دارن)د؛ ام))ا ب)ا ان))دکی ت)دبیر‪ ،‬س)ازمانها میتوانن))د از آث)ار مخ)رب آن)تروپی رفت)اری‬
‫جلوگیری کنند‪.‬‬
‫شفاف سازی‪ ،‬بازبینی قوانین و اص))الح فراین))دها میتوان))د در جلوگ))یری و م))دیریت آن))تروپی س))ازمانی‬ ‫‪‬‬
‫مؤثر باشد‪.‬‬
‫بر اساس تحقیق انجام شده عوامل فردی دارای باالترین اولویت در ایج))اد آن))تروپی رفت))اری می باش))ند‪ .‬عوام))ل‬
‫سازمانی و محیطی به ترتیب در مراحل بعدی خواهند بود‪ .‬اما بای)د توج)ه داش)ت ک)ه عوام)ل محیطی خ)ارج از‬
‫کنترل سازمانها می باشند ولی عوامل فردی و سازمانی در اختیار سازمان هستند‪ .‬ب))رای اینک))ه س))ازمان ه))ا از‬
‫صدمات آنترپی رفتاری در امان باشند باید به عوامل سازمانی و رفتاری توجه بیشتری داشته باشند‪ .‬ض))رورت‬
‫دارد به منظ)ور م)دیریت آن)تروپی رفت)اری نس)بت ب)ه تق)ویت عوام))ل س)ازمانی اق))دام نماین))د‪ .‬بای)د توج)ه داش)ت‬
‫درصورت ایجاد آنترپی رفتاری‪ ،‬میزان تأثیر آنها در سازمانهای مختلف‪ ،‬متفاوت میباشد که این خ))ود نش))انه ی‬
‫مؤثر بودن وجود ضربه گیرها (عوامل سازمانی)‪ ،‬میزان آمادگی منابع انسانی (عوام)ل رفت)اری) در س)ازمانها‬
‫است‪ .‬پس برای مقابله با آنترپی رفتاری راهکارهایی وجود دارد که با تحقیق و پ))ژوهش در این ح))وزه میت))وان‬
‫آنها را مشخص کرد و با بکارگیری راهکارهای علمی از صدمات آنترپی رفتاری جلوگ))یری و ب))اعث اف))زایش‬
‫عملکرد وکارایی در سازمانها شد‪.‬‬
 ‫منابع‬
‫اسکات‪ ،‬ریچارد‪ .)1995( ،‬کتاب سازمانها ‪:‬سیستمهای عقالیی ‪ ،‬طبیعی و باز ؛ ترجم))ه‪ :‬م))یرزائی اهرنج))انی‪،‬‬
‫حسن‪ ،‬انتشارات ‪ ،‬سمت؛ (‪.)1398‬‬
‫ام))یری‪ ،‬زینب‪ ،‬اس))ماعیلی‪ ،‬محمودرض))ا‪ ،‬س))پهوند‪ ،‬رض))ا‪ ،‬موس))وی‪ ،‬س))ید نجم ال))دین‪ ،)1397( ،‬ارائ))ه الگ))وی‬
‫آنتروپی رفتاری در سازمان (مورد مطالعه‪ :‬شهرداری اص))فهان)‪ ،‬فص))لنامه علمی‪-‬پژوهش))ی م))دیریت س))ازمان‬
‫های دولتی‪.56-37 ،6)4( ،‬‬
‫دراکر‪ ،‬پیتر ‪ ،‬اف‪ ،)1385( ،‬جامعه پس از سرمایه داری‪ ،‬ترجم))ه‪ :‬محم))ود طل))وع ‪ ،‬ته))ران‪ :‬موسس))ه ف))رهنگی‬
‫رسا‪.‬‬
‫زاهدی‪ ،‬شمس السادات‪ ،)1376( ،‬تجزیه ئ تحلیل و طراحی سیستم ها‪ ،‬تهران‪ :‬دانشگاه عالمه طباطبایی‪.‬‬
‫س)))رلک‪ ،‬محم)))دعلی‪ ،)1396( )،‬نظری)))ه آن)))تروپی رفت)))اری‪ ،‬ش)))بکه دانش اف)))زایی م)))دام قاب)))ل دس)))ترس در‪:‬‬
‫‪.http://modamnet.com‬‬
‫صفیر‪ ،‬لیدا‪ ،‬سرلک‪ ،‬محم))د علی‪ ،‬احم))دی‪ ،‬علی اک))بر‪ ،‬کولیون))د‪ ،‬پیرحس))ین‪ ،)1398( ،‬ط)راحی و س))نجش م))دل‬
‫مدیریت آنتروپی رفتاری در سازمان‪ ،‬فصلنامه آينده پژوهي مديريت‪.30)118( ،‬‬
‫میرفردی‪ ،‬اصغر‪ ،)1390( ،‬میزان جهت گیری عامیانه و عوامل اقتص))ادی و اجتم))اعی م))وثر ب))ر آن در ش))هر‬
‫یاسوج‪ ،‬مجله جامعه شناسی ایران‪ ،‬شماره ‪.123-103 ،30‬‬
‫ﻧﺼﺮاﺻﻔﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯽ (‪ ،)1395‬رﻓﺘﺎرﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ از دﯾﺪﮔﺎه سعدی‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻬﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ‪.‬‬
Eyler, R. (2007); Economic Sanctions: International Policy and Political Economy at
Work, Palgrave Macmillan.
Goodrich, E., Mount, James, K., Witt, L. & Barrick, R. (2012). “Interactive effects of
personality and perception of the work situation on workplace deviance”. Journal Of
Applied Psychology, 4(89), 599-609.
Madni, T., Sare, M. & Tamson, F. (2014). “From general system theory to total
quality management”. Journal of American Academy of Business, 4(2), 394-400.
Marcin J. Schroeder (2004) An Alternative to Entropy in the Measurement of
Information, Akita International University, Japan, Published: 14 December 2004,
193-5
Martínez, H.A., López-Torres, G.C. & Romo Rojas, L. (2014). Developing a Method
to Evaluate Entropy in Organizational Systems. Paper presented at Conference on
Systems Engineering Research (CSER 2014), Procedia Computer Science, 28(2014),
389-397.
Minodora, M. & Mihai, F. (2016). ”Evaluation of Information Entropy in
Organizational System”. Romania Management and Economics Review, 1(2), 18-36.
Murphi, S. ET. Al. (2006). Social Support and Mental Health.
Singh, V.P (2013). Entropy Theory and its Application in Environmental and Water
Engineering, 1st edition. USA: Wiley-Blackwell.
URSACESCU, Minodora & CIOC, Mihai (2016) Evaluation of Information Entropy
in Organizational System, Management and Economics Review, Volume 1, Issue 2
Vinicius M. Netto, Joao Meirelles, and Fabiano L. Ribeiro, (2017) Social Interaction
and the City: The Effect of Space on the Reduction of Entropy Hindawi Complexity
Published 23 August 2017 16 pages
Wiener, N. (2016). The Human Use of Human Beings: Cybernetics and Society. Free
Association Books, Londo.
Zhang, Y. & Sadekar, V. (2016). Learning to predict driver route and destination
intent. Proc. Intelligent Transportation Systems Conference127–132.